Η ΠΕΙΡΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΙΠΠΟΤΩΝ ΤΗΣ ΜΑΛΤΑΣ
Εικόνα 1: Ο Θυρεός του τάγματος
Εκτός από τους μουσουλμάνους πειρατές εξίσου σκληροί υπήρξαν και οι πειρατές που ανήκαν στους ιππότες της Μάλτας. Το τάγμα του Αγίου Ιωάννη προερχόταν από ένα ίδρυμα που είχαν ιδρύσει έμποροι από το Αμάλφι στην Ιερουσαλήμ γύρω στο 1070. Μετά το τέλος της Α΄ Σταυροφορίας (1113) η αδελφότητα αυτή τέθηκε υπό την προστασία του πάπα, ενώ μετεξελίχθηκε σε στρατιωτικό τάγμα, σκοπός του οποίου ήταν η προστασία των προσκυνητών που επισκέπτονταν τους Αγίους Τόπους, παρέχοντάς τους καταλύματα αλλά και ένοπλη προστασία. Πρόσφεραν επιπλέον, αν αυτό απαιτούνταν περίθαλψη, καθώς το ταξίδι από τη δυτική Ευρώπη στην Ιερουσαλήμ ήταν ιδιαίτερα κοπιαστικό και επίπονο. Το τάγμα όφειλε επίσης να συνδράμει με τους ιππότες του στην άμυνα των κρατών που είχαν ιδρύσει οι σταυροφόροι στους Αγίους Τόπους.
1
Εικόνα 2: Ο Μάγιστρος των Ιωαννιτών τον 14ο αιώνα Το 600μ.Χ., ο αβάς Πρόβος διατάχθηκε από τον Πάπα Γρηγόριο τον Α' να χτίσει ένα νοσοκομείο στην Ιερουσαλήμ για να φροντίζει τους Χριστιανούς
Οι ιππότες του Αγίου Ιωάννη πολέμησαν με γενναιότητα στην Παλαιστίνη και στη Συρία ως το 1291, οπότε οι μουσουλμάνοι εκδίωξαν οριστικά τους σταυροφόρους από τους Αγίους Τόπους. Τότε το τάγμα μετέφερε την έδρα του στην Κύπρο αντιμετωπίζοντας διάφορες δυσκολίες, εξαιτίας των οποίων αναγκάστηκε να αναζητήσει νέα έδρα με στόχο τη μεγαλύτερη ασφάλεια και την ανεξαρτησία του και πάντα εναντίον των μουσουλμάνων. Κατάλληλη λοιπόν θεωρήθηκε η Ρόδος και τα γειτονικά νησιά, το οποία κατέλαβαν στις αρχές του 14 αι. Με τη μεταφορά τους στην περιοχή του Ν.Α. Αιγαίου οι Ιωαννίτες Ιππότες μετατράπηκαν σε ναυτικό τάγμα, που βασικό μέλημά του ήταν η δημιουργία στόλου για την προστασία των νησιών τους.
Εικόνα 2: Το κάστρο των Ιωαννιτών στη Ρόδο
2
Εικόνα 3: Η μεσαιωνική Ρόδος, σημερινή άποψη
Ο στόλος αυτός όμως χρησιμοποιήθηκε σε ιδιαίτερα επικερδείς δράσεις. Για 200 περίπου χρόνια οι Ιωαννίτες Ιππότες ή ιππότες της Ρόδου αποτέλεσαν μια υπολογίσιμη δύναμη στο Αιγαίο, γεγονός που ενοχλούσε την διαρκώς επεκτεινόμενη Οθωμανική Αυτοκρατορία. Έτσι το 1522 η Ρόδος καταλήφθηκε από το σουλτάνο Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή.
Εικόνα 4: Ο σουλτάνος Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής
3
Μετά την απώλεια και της Ρόδου οι Ιωαννίτες αναγκάστηκαν να ψάξουν να βρουν καινούριο καταφύγιο. Ο βασιλιάς Κάρολος Ε΄ της Ισπανίας και αυτοκράτορας της Γερμανίας τους παραχώρησε τη Μάλτα και το γειτονικό νησάκι Γκότσι, προκειμένου να εγκαταστήσουν εκεί την έδρα τους. Σε αντάλλαγμα οι ιππότες όφειλαν να συνεχίσουν τον αγώνα τους ενάντια στην οθωμανική εξάπλωση και κάθε χρόνο να στέλνουν στον Ισπανό βασιλιά ένα μαλτέζικο γεράκι ως φόρο υποτέλειας. Από τη θέση αυτή ανέλαβαν , επίσης, και τον έλεγχο της Τρίπολης στις ακτές της Λιβύης ως την ανακατάλυψή της από τους μουσουλμάνους το 1551. Αφού μεταφέρθηκε στη Μάλτα ο στόλος των ιπποτών είχε πια τη δυνατότητα να ενώνεται με τις δυνάμεις άλλων χριστιανικών χωρών όταν αναλάμβαναν κάποια ουσιαστική επίθεση κατά των μουσουλμάνων. Κάποιες φορές αργότερα οι ιππότες επιδόθηκαν σε πειρατικές επιδρομές στη Μεσόγειο αποκομίζοντας τεράστια οικονομικά οφέλη, μέρος των οποίων κρατούσαν για τον εαυτό τους. Όταν όμως αυτό αποκαλύπτονταν αντιμετώπιζαν σκληρές ποινές. Αν όμως επιτυχημένοι κυβερνήτες κατόρθωναν να συγκεντρώνουν πλούσια λεία για το τάγμα τους, τότε αμοίβονταν με υψηλές χρηματικές αμοιβές από τους Ιωαννίτες.
Εικόνα 5 :Οι κτήσεις των Ιωαννιτών στην Ανατολική Μεσόγειο ( με μπλε)
Οι επιτυχίες του τάγματος προκαλούσαν αντιδράσεις στους Οθωμανούς. Έτσι αυτοί επιτέθηκαν στη Μάλτα το 1565, χωρίς όμως επιτυχία. Επίσης η δύναμη των ιπποτών άρχισε να μειώνεται γιατί δεν είχαν τη στήριξη των χριστιανών μιας και δε σταματούσαν τις επιθέσεις
4
τους ενάντια σε βενετσιάνικα και χριστιανικά καράβια. Το 1588 ένας Βενετός αξιωματούχος αποκάλεσε τους ιππότες «σταυροφόρους πειρατές». Πολλές φορές μάλιστα οι ιππότες της Μάλτας προτιμούσαν να επιτίθενται σε ανεξάρτητα εμπορικά σκάφη ή σε πλοία που ανήκαν σε μικρά και ανίσχυρα κράτη, για να αποφεύγουν να εξοργίζουν τις μεγάλες δυνάμεις. Σύμφωνα με μια εκδοχή η οθωμανική πολιορκία το 1565 είχε ως αφορμή την κατάληψη ενός οθωμανικού σκάφους στην Αδριατική. Η πειρατική δράση των ιπποτών συνεχίστηκε κατά το 17 ο αι., αλλά με φθίνουσα πορεία. Οι ιππότες κράτησαν τη Μάλτα ως το 1798, οπότε εκδιώχθηκαν από το νησί με την αναστάτωση που προκλήθηκε από τους Ναπολεόντειους πολέμους.
5