ΑΝΩΜΑΛΗ ΔΙΑΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Η ανώμαλη διαστολή του νερού έχει μεγάλη σημασία για την οικονομία της φύσης. Ο πάγος όταν θερμαίνεται, για παράδειγμα από τους -20° και πάνω, έχει κανονική συμπεριφορά και διαστέλλεται όπως όλα τα στερεά σώματα. Καθώς διαστέλλεται, βέβαια, μειώνεται και η πυκνότητά του. Μόλις φτάσει τους 0° C, αρχίζει η τήξη του και για όση ώρα υπάρχει στερεό υλικό η θερμοκρασία παραμένει σταθερή, όση κι αν είναι η παρεχόμενη θερμική ενέργεια. Όταν πια ολοκληρωθεί η διαδικασία της τήξης, η θερμοκρασία αρχίζει να ανεβαίνει, αλλά παρατηρείται το εξής παράδοξο: μέχρι η θερμοκρασία να φτάσει τους +4°C, το νερό συστέλλεται συνεχώς και μόνο μετά από αυτό το όριο (των +4°C) αρχίζει να διαστέλλεται κανονικά όπως όλα τα υγρά. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, το νερό να παρουσιάζει τη μεγαλύτερη πυκνότητα σε θερμοκρασία +4°C, γιατί στη θερμοκρασία αυτή ο όγκος του είναι ο μικρότερος. Συνέπεια της ανωμαλίας αυτής είναι ότι, όταν το νερό κατέβει στη θερμοκρασία 0°C, τότε γίνεται πιο αραιό από το νερό που έχει θερμοκρασία γύρω στους +4°C και επομένως ανεβαίνει στην επιφάνεια, ενώ το νερό των +4 °C βαθμών πάει στον πυθμένα. Είναι δυνατόν λοιπόν το νερό να παγώσει στις θάλασσες και στις λίμνες μόνο στην επιφάνεια και κάτω από τον πάγο να υπάρχει νερό στους 4°C. Αυτό έχει μεγάλη σημασία για τη διατήρηση της ζωής στις θάλασσες και τις λίμνες. Για παράδειγμα, εάν βάλουμε ένα παγάκι σε ένα ποτήρι με νερό, το παγάκι θα επιπλεύσει, γιατί η πυκνότητά του είναι μικρότερη του νερού. Αν αντίθετα βάλουμε ένα «παγάκι λαδιού» σε ένα ποτήρι λάδι, αυτό θα βυθιστεί, διότι η πυκνότητά του είναι μεγαλύτερη από το υγρό λάδι.
Νίκη Σίνη