Ελευσίνια Κάλπη by ELEFSINA.INFO

2011 Ε λευσίνια (μυστήρια) Κάλπη - Θεόδωρος Λιβάνιος

Κανένα μέρος του βιβλίου τούτου δεν επιτρέπεται να αναπαραχθεί με οποιοδήποτε μέσον, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, μηχανικό ή οτιδήποτε άλλο χωρίς την έγγραφη άδεια του συγγραφέα.

Το βιβλίο αυτό τυπώθηκε στην Ελευσίνα απο τον Εκδοτικό Οίκο Ι. Μπουκουβάλας Α.Ε. ΒΙ.ΠΕ. Μάνδρας – Θέση Γιακουμή – T.K.: 196 00 Τηλ.: 210 5561920-23, Fax: 210 5561924, email: bgraphics@literabooks.com (Εξώφυλλο - Σελιδοποίηση: Πουλάκη Δήμητρα)

Πρόλογος Συγγραφέα

μελέτη της εκλογικής ιστορίας της Ελευσίνας ήταν μια ιδιαίτερη πρόκληση καθώς η τοπική εκλογική συμπεριφορά της κατά περιόδους παρουσιάζε μεγάλη διακύμανση σε σχέση με τα πολιτικά ρεύματα που καταγράφονται σε εθνικό επίπεδο. Μέσα στα τελευταία 100 χρόνια, η Ελευσίνα μετατράπηκε από μια μικρή αγροτική κοινότητα σε έναν βιομηχανικό δήμο, ο οποίος συγκέντρωνε μεγάλο τμήμα της εγχώριας δευτερογενούς παραγωγής. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’80, η δημογραφική και οικονομική σύνθεση μεταβάλλεται εκ νέου καθώς ο τομέας των υπηρεσιών αυξάνεται ραγδαία και η εκλογική της συμπεριφορά αποκτά ταυτόσημες αναφορές με τα δυτικά προάστια των Αθηνών. Αυτή η σύνδεση κοινωνικής σύστασης και εκλογικής συμπεριφοράς επιχειρείται να τονιστεί μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου. Για την αρτιότερη ερμηνεία της ψήφου των Ελευσινίων παρατίθεται αναλυτικά και το γενικότερο πολιτικό πλαίσιο της περιοχής και τονίζονται –όπου υπάρχουν- τυχόν διαφοροποιήσεις. Κατά ευτυχή συγκυρία, η εκλογική ιστορία της Ελευσίνας συνέπεσε με την εφαρμογή του Σχεδίου «Καλλικράτης» σύμφωνα με το οποίο από την 1η Ιανουαρίου 2011, ο Δήμος Ελευσίνας και ο Δήμος Μαγούλας συνενώνονται σε έναν δήμο που φέρει το ιστορικό όνομα της Ελευσίνας. Επομένως, το παρόν βιβλίο καλύπτει την εκλογική ιστορία της Ελευσίνας όπως αυτή υπήρχε ως οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης από το 1912 έως το 2010. Θα ήθελα να ευχαριστήσω για τη συμβολή τους στην έκδοση του παρόντος βιβλίου το Δήμο Ελευσίνας και το Δήμαρχο κ. Γιώργο Αμπατζόγλου, τον Αντιδήμαρχο κ. Μαυρογιάννη Θανάση και τον Δημοτικό Σύμβουλο κ. Δημήτρη Παπαδόπουλο για τις χρήσιμες παρατηρήσεις τους. Ιδιαίτερα ευχαριστώ τον Καθηγητή του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών Ηλία Νικολακόπουλο για τη μεγάλη τιμή να προλογίσει το βιβλίο αυτό. Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών μου τα έδωσε με μεγάλη προθυμία η Δρ. Ευτυχία Τεπέρολογου, από το υλικό της διδακτορικής της διατριβής. Πάνω από όλα όμως θέλω να αφιερώσω στη σύζυγό μου Ματίνα και στον γιό μου Δημήτρη το πόνημα αυτό για τις ώρες υπομονής και συμπαράστασης που απαιτήθηκαν μέχρι την ολοκλήρωσή του.

Ελευσίνα Ιανουάρος 2011 Θ. Λ.

Πρόλογος Δημάρχου Ελευσίνος

ποτελεί επιλογή της Δημοτικής Αρχής να χρηματοδοτεί κάθε χρόνο μια έκδοση του Δήμου με θεματολογία σχετική με την Ελευσίνα.

Η δίτομη ιστορία της Ελευσίνας το 1985 αποτέλεσε για σχεδόν 20 χρόνια τη μοναδική δημοτική έκδοση. Σήμερα έχουν ήδη εκδοθεί από το Δήμο 5 βιβλία που φωτίζουν διάφορες πλευρές της ζωής της πόλης και συμπληρώνουν την πλούσια λαογραφική κυρίως βιβλιογραφία που έχει γραφτεί από συμπολίτες μας. Θεωρήσαμε ότι η συνεχώς μεταβαλλόμενη πληθυσμιακή σύνθεση της πόλης, λόγω προσελεύσεως κατοίκων από όλα τα μέρη της Ελλάδας για λόγους απασχόλησης, καθώς και η εργατική σύνθεση των κατοίκων δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για μια ενδιαφέρουσα ανάλυση της εξέλιξης της πολιτικής της ιστορίας. Η περίοδος που περιγράφεται, από τον μεσοπόλεμο μέχρι σήμερα, είναι άκρως ενδιαφέρουσα με εναλλαγές και διακυμάνσεις που ακολουθούσαν εκείνες της γενικής ελληνικής ιστορίας. Στο βιβλίο παρουσιάζονται για πρώτη επίσης φορά μοναδικά ντοκουμέντα που πλουτίζουν τις γνώσεις μας για την Ελευσίνα. Ευχαριστούμε τους συγγραφείς για την επίπονη ερευνητική αλλά και αναλυτική τους εργασία και πιστεύουμε ότι παρουσιάζουμε ένα χρήσιμο βιβλίο σε κάθε πολίτη της Ελευσίνας.

Ο Δήμαρχος Γιώργος Αμπατζόγλου

Πρόλογος Ηλία Νικολακόπουλου

πό τα πρώτα βήματα της συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους το αντιπροσωπευτικό σύστημα και οι εκλογικές διαδικασίες αποτέλεσαν θεμελιακή πολιτειακή αρχή για την ανάδειξη και τη νομιμοποίηση των οργάνων της πολιτικής εξουσίας. Η «πρώιμη» θέσπιση, ήδη από το 1844, ενός αντιπροσωπευτικού συστήματος, που αναγνώριζε τις βασικές αρχές του φιλελευθερισμού, και το οποίο γρήγορα μετεξελίχθηκε σε κοινοβουλευτικό συνιστά, όπως έχει επανειλημμένα επισημανθεί, μια από τις κυριότερες ιδιοτυπίες της πολιτικής συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους. Κορυφαία στιγμή σε αυτήν την εξέλιξη η (χωρίς αντίδραση) συνταγματική καθιέρωση της καθολικής (ανδρικής) ψηφοφορίας, ήδη από το 1864, όταν σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης – όσες είχαν υιοθετήσει εκλογικές διαδικασίες – ίσχυε ακόμη η τιμηματική ψηφοφορία. Η εμπέδωση της πολιτικής δημοκρατίας συνδυάστηκε επίσης με την ευρύτατη αποδοχή των εκλογικών διαδικασιών, της συμμετοχικής και νομιμοποιητικής τους αξίας, από το σύνολο σχεδόν του ανδρικού (από το 1953 και μετά και του γυναικείου) πληθυσμού. Γεγονός που αποτέλεσε καθοριστικής σημασίας παράμετρο για την ενσωμάτωση των κατώτερων στρωμάτων στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Όπως επισημαίνει ο Κ. Τσουκαλάς, αναφερόμενος στον ύστερο 19ο αιώνα, «σαν λειτούργημα αλλά και σαν συμβολική, σαν δράμα αλλά και σαν θέαμα, η ψηφοφορία ήταν η εναργέστερη και καθολικότερη έκφραση της συμμετοχής του ατόμου στην κοινωνική ολότητα». Στην ευρύτατη αυτή αποδοχή, παρά τις κατά καιρούς αντιπαραθέσεις ως προς την εγκυρότητα των εκλογικών αποτελεσμάτων, οφείλεται ίσως και το γεγονός ότι η μορφή του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος διατηρήθηκε ακόμη και κατά τη διάρκεια των δύο εμφύλιων συγκρούσεων που σημάδεψαν τον 20ο αιώνα (Εθνικός Διχασμός και Εμφύλιος Πόλεμος), παρ’ όλο που όλοι σχεδόν οι βασικοί κανόνες που συνοδεύουν τη λειτουργία του είχαν στην πράξη καταργηθεί. Στο πλαίσιο της ευρύτατης αυτής διαχρονίας και της πλουσιότατης ελληνικής εκλογικής ιστορίας εντάσσεται η ανά χείρας μελέτη του Θ. Λιβάνιου για την Ελευσίνα. Μια μελέτη που παρουσιάζει με συστηματικό τρόπο, ευρηματικό σχολιασμό και άφθονη εικονογράφηση τα διαθέσιμα εμπειρικά δεδομένα μιας μακρόχρονης περιόδου (σχεδόν 170 χρονών), τα οποία φωτίζουν την κοινωνική και πολιτική εξέλιξη της Ελευσίνας. Εκτός όμως από την εντυπωσιακή συγκέντρωση και τη συστηματική παράθεση των δεδομένων της τοπικής εκλογικής ιστορίας, το βιβλίο του Θ. Λιβάνιου χαρακτηρίζεται επίσης και από ένα επιπλέον σημαντικό και κρίσιμο προτέρημα, το οποίο προσφέρει εγκυρότητα και συγκρισιμότητα στην ανάλυση της τοπικής συγκυρίας. Συνομιλώντας συνεχώς με τη γενικότερη βιβλιογραφία για την νεώτερη και σύγχρονη ελληνική πολιτική ιστορία, δεν περιχαρακώνεται στο τοπικό, αλλά αντίθετα εντάσσει το τοπικό στο ευρύτερο εθνικό πλαίσιο, εντοπίζοντας συγκλίσεις και αποκλίσεις. Υπηρετεί δηλαδή με απόλυτη συνέπεια τη σύγχρονη μεθοδολογική προσέγγιση της τοπικής ιστορίας. Ορισμένα παραδείγματα είναι ενδεικτικά. Μελετώντας την περίοδο του μεσοπολέμου εντοπίζει την τεράστια διαφοροποίηση της εκλογικής συμπεριφοράς του προσφυγικού πληθυσμού, ο οποίος υπερψηφίζει το κόμμα Φιλελευθέρων με ποσοστό 85%, ενώ αντίθετα οι γηγενείς προτιμούσαν κατά πλειοψηφία (περί το 60%) την αντιβενιζελική παράταξη (σημείο αναφοράς οι εκλογές του 1936). Διαπιστώνεται επομένως ότι η συνοίκηση των δύο

πληθυσμιακών ομάδων της Ελευσίνας, σε μια κωμόπολη η οποία μετατρέπεται ραγδαία σε εργατούπολη, δεν είχε οδηγήσει, μέχρι το 1940, στην πολιτική ενοποίηση του πληθυσμού. Δεύτερο παράδειγμα η συνδυασμένη ανάλυση των βουλευτικών εκλογών και του δημοψηφίσματος του 1946. Η εκτίμηση για την ευρύτερη ΕΑΜική επιρροή, στις παραμονές του Εμφύλιου Πολέμου, στο επίπεδο του 50%, προσδιορίζει ποσοτικά τη μαζική στροφή προς την ΕΑΜική Αριστερά κατά τη διάρκεια της Κατοχής, η οποία θα προσδώσει ένα ιδιαίτερο πολιτικό στίγμα στην Ελευσίνα τις επόμενες δεκαετίες. Διαπίστωση που επιβεβαιώνεται, σε γενικές γραμμές, και από τις εκλογικές αναμετρήσεις (δημοτικές και βουλευτικές) της δεκαετίας του ’50. Με κορυφαία ένδειξη το ποσοστό που συγκέντρωσε η ΕΔΑ στις εκλογές του 1958 (55,4%), ένα από τα υψηλότερα στο σύνολο της χώρας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό της ΕΡΕ (μόλις 19,9%) υπήρξε ένα από τα χαμηλότερα σε εθνικό επίπεδο. Ιδιαίτερο, τέλος, ενδιαφέρον παρουσιάζει η εκτενής και λεπτομερειακή ανάλυση της μεταπολιτευτικής περιόδου, για όλους τους τύπους εκλογικών αναμετρήσεων: βουλευτικές, αυτοδιοικητικές, ευρωεκλογές καθώς και το δημοψήφισμα του 1974. Σταθερή κατεύθυνση σε όλες τις αναλύσεις, η επισήμανση των διαφοροποιήσεων ανάλογα με το είδος της εκλογικής αναμέτρησης, και κυρίως η σύγκριση του τοπικού με το εθνικό. Αναδεικνύεται έτσι η αργόσυρτη αλλά εμφανής αποδυνάμωση των παραταξιακών ταυτίσεων του παρελθόντος και η σταδιακή σύγκλιση της Ελευσίνας με τα εθνικά εκλογικά ρεύματα και τα αντίστοιχα επίπεδα κομματικής επιρροής. Οι ιδιαιτερότητες βέβαια παραμένουν, με το δεξιό τμήμα του πολιτικού φάσματος σε μόνιμη υποεκπροσώπηση, σε σύγκριση με το σύνολο της χώρας. Οι αποκλίσεις όμως είναι πλέον εξαιρετικά περιορισμένες σε σχέση με το παρελθόν, και το κυριότερο η εντυπωσιακή ρευστότητα μεταξύ βουλευτικών και αυτοδιοικητικών εκλογών, ιδιαίτερα τις δύο τελευταίες δεκαετίες, αποτυπώνει με ενάργεια τη διαμόρφωση ενός νέου τύπου ψηφοφόρου. Συμπερασματικά, το ανά χείρας βιβλίο, πλούσιο σε στοιχεία και γόνιμο σε ερευνητικές κατευθύνσεις, μπορεί να θεωρηθεί ως υπόδειγμα τοπικής εκλογικής ιστορίας. Θα ήταν μάλιστα ευτύχημα αν έβρισκε μιμητές και σε άλλους δήμους, ώστε από την πολυμορφία του τοπικού να προκύψει η σύνθεση του εθνικού. Ταυτόχρονα προσφέρει στέρεο έδαφος και εξαντλητική τεκμηρίωση για τη μελέτη της ευρύτερης κοινωνικής και πολιτικής ιστορίας της Ελευσίνας. Οι εκλογές αποτελούν αναμφίβολα μια κρίσιμη όψη αυτής της ιστορίας, αλλά βέβαια όχι τη μοναδική. Η ιδιαιτερότητά τους όμως συνίσταται στο γεγονός ότι παρέχουν εμπειρικά και μετρήσιμα δεδομένα, τα οποία οριοθετούν ερμηνείες και κυρίως επιτρέπουν συγκρίσεις. Σε αυτή τη δυνατότητα συγκρίσεων εντοπίζεται εξάλλου και το συνεχώς διευρυνόμενο ενδιαφέρον για την τοπική πολιτική ιστορία. Όπως διακηρυκτικά σημείωνε, ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα, ο θεμελιωτής της εκλογικής κοινωνιολογίας, ο Andrè Siegfried, αν θέλουμε να κατανοήσουμε τις γενικότερες πολιτικές και κοινωνικές συμπεριφορές σε εθνικό επίπεδο είναι απολύτως απαραίτητη η μελέτη της τοπικής πολιτικής. Μόνο με αναφορά σε αυτήν μπορούμε «να εντοπίσουμε τα ξεχωριστά ρεύματα κάτω από τα παλιρροΪκά κύματα της κοινής γνώμης ώστε να ξαναβρούμε, πίσω από τη μεταφυσική Πατρίδα των ιδεολόγων, την πολλαπλότητα των απειράριθμων “πατρίδων”». Ιανουάριος 2011 Ηλίας Νκολακόπουλος

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ . ......................................................................................................................................... ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΕΛΕΥΣΙΝΟΣ .................................................................................................................. ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΗΛΙΑ ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΛΟΥ .................................................................................................................. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ .............................................................................................................................................................. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ........................................................................................................................................................................ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ............................................................................... ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΕΩΣ ΤΟΥΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ .............................................................. Η ΠΡΩΤΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ................................................................................................. ΠΩΣ ΨΗΦΙΖΑΜΕ ΜΕ ΣΦΑΙΡΙΔΙΟ ............................................................................................................................. ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1926 . ..................................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1928 . ..................................................................................................................................... ΘΕΟΔΩΡΟΣ Δ. ΠΑΓΚΑΛΟΣ ....................................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1932 . ..................................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1933 . ..................................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1935 . ..................................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1936 . ..................................................................................................................................... H ΕΛΕΥΣΙΝΑ ΣΤΟΝ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ .................................................................................................................... H ΕΛΕΥΣΙΝΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1946 . ..................................................................................................................................... ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ 1946 ............................................................................................................................................. ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1950 . ..................................................................................................................................... ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ EΚΛΟΓΕΣ 1951 ................................................................................................................................. ΕΘΝΙΚΕΣ EΚΛΟΓΕΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1951 ...................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ EΚΛΟΓΕΣ 1952 . ..................................................................................................................................... ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ EΚΛΟΓΕΣ 1954 . ............................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ EΚΛΟΓΕΣ 1956 . ..................................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ EΚΛΟΓΕΣ 1958 . ..................................................................................................................................... ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ EΚΛΟΓΕΣ 1959 . ............................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ EΚΛΟΓΕΣ 1961 ....................................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ EΚΛΟΓΕΣ 1963 . ..................................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ EΚΛΟΓΕΣ 1964 . ..................................................................................................................................... ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1964 . ............................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ EΚΛΟΓΕΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1974 .......................................................................................................... ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ 1974 ............................................................................................................................................. 10

5 7 9 10 12 14 18 19 22 28 30 32 35 40 42 45 50 52 54 59 62 69 71 76 79 81 85 89 92 96 100 104 105 111

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1975 . ............................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1977 . ..................................................................................................................................... ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1978 . ............................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ EΚΛΟΓΕΣ 1981 ....................................................................................................................................... ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 1981 ................................................................................................................................................. ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1982 . ............................................................................................................................... ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 1984 . ............................................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1985 . ..................................................................................................................................... ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1986 . ............................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 1989 ................................................................................................................... ΕΥΡΩΚΛΟΓΕΣ 1989 ................................................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1989 .......................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ EΚΛΟΓΕΣ ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1990 ................................................................................................................ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1990 . ............................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1993 . ..................................................................................................................................... ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 1994 . ............................................................................................................................................... ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1994 . ............................................................................................................................... ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1994 . ......................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ EΚΛΟΓΕΣ 1996 . ..................................................................................................................................... ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1998 . ............................................................................................................................... ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1998 . ......................................................................................................................... ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 1999 . ............................................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2000 ...................................................................................................................................... ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2002 ................................................................................................................................ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2002 .......................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2004 ...................................................................................................................................... ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 2004 ................................................................................................................................................ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2006 ................................................................................................................................ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2006 .......................................................................................................................... ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2007 ...................................................................................................................................... ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 2009 ................................................................................................................................................ ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2009 ...................................................................................................................................... ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2010 . ............................................................................................................................... ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2010 ....................................................................................................................... 11

114 116 121 123 127 129 132 134 136 138 141 142 145 148 149 153 155 157 159 163 165 167 171 176 178 180 185 187 189 191 195 197 202 206

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ελευσίνα διαθέτει ένα σημαντικό ιστορικό παρελθόν κατά τους κλασσικούς χρόνους, μια επί σχεδόν 1.500 έτη πενιχρή παρουσία στο ελληνικό γίγνεσθαι και μια σημαντική βιομηχανική ανάπτυξη τα τελευταία 150 έτη. Οι

ανασκαφές κοντά στον λόφο των αρχαι-

ενώ οργανωμένα ή άτακτα σώματα κουντουριωτών δρούσαν σε επιχειρήσεις κατά των Τούρκων στην ευρύτερη περιοχή. Με την απελευθέρωση αρχίζει η ουσιαστική ανάπτυξη της πόλης από ένα μικρό αγροτικό χωριό σε ένα μεγάλο αστικό βιομηχανικό κέντρο με δεσπόζουσα θέση στην ελληνική οικονομία. Το σημαντικότερο γεγονός ήταν η ανάμειξη του αρχικού αρβανίτικου πληθυσμού με τους νέους κατοίκους αυτής.

έφεραν στο φώς ευρήματα τα οποία χρονολογούνται περίπου από το 2.000 π.χ. H γεωγραφική όμως τοποθεσία της πόλης, δεν τη Η βιομηχανική μετεξέλιξη της πόλης ξεκίνησε βοήθησε να αναπτυχθεί αυτόνομα σε σχέση με την ισχυρή γειτονική πόλη-κράτος της Αθήνας. Το προς το τέλος του 19ου αιώνα. Από κοινωνική πλευρά δεύτερο μισό του 15ου π.χ. αιώνα άρχισε η συστηματική δύο ήταν τα πληθυσμιακά ρεύματα που διαμόρφωσαν λατρεία της θεάς Δήμητρας στην πόλη. Με κεντρική τη σημερινή σύσταση του πληθυσμού. Αφενός η ιδέα το μύθο της Περσεφόνης, οι μυστηριακού μικρασιατική καταστροφή που είχε ως συνέπεια την τύπου τελετές σταδιακά απέκτησαν πανελλήνια εγκατάσταση περίπου 2.000 προσφύγων το 1922 απήχηση. Η κατασκευή του τελεστηρίου κατά την – 1923 και αφ’ετέρου η εσωτερική μετανάστευση εποχή του Πεισίστρατου συνέβαλλε στην περαιτέρω πολλών κατοίκων της Μακεδονίας, της Κρήτης, της αναβάθμιση της πόλης, η οποία Θράκης και άλλων περιοχών της θεωρείτο μαζί με τους Δελφούς, Ελλάδας, οι οποίοι εγκατέλειψαν Η εκλογική και την Ολυμπία, την Αθήνα και τη τις πατρογονικές τους εστίες Δήλο, μια από τις πέντε ιερές προς αναζήτηση εργασίας στις κοινωνική συμπεριφορά πόλεις της αρχαιότητας. αναπτυσσόμενες βιομηχανίες της της πόλης ακολουθεί περιοχής. Κατά τους ελληνιστικούς την κοινωνική της σύσταση. και ρωμαϊκούς χρόνους, η Η εκλογική και κοινωνική Κάθε οικογένεια συμπεριφορά της πόλης ακοπόλη συνεχίζει να διατηρεί που εγκαθίσταται λουθεί την κοινωνική της σύτην κλασσική της αίγλη καθώς στην πόλη εκτός από σταση. Κάθε οικογένεια που η λατρεία της Δήμητρας τα υπόλοιπα ήθη και έθιμα εγκαθίσταται στην πόλη εκτός εξαπλώνεται και στους Ρωμαίους. από τα υπόλοιπα ήθη και έθιμα Με την εξάπλωση όμως του του τόπου προέλευσης, του τόπου προέλευσης, φέρνει χριστιανισμού, την απαγόρευση φέρνει και τη δική της και τη δική της κοινωνική τέλεσης των μυστηρίων από τον κοινωνική κουλτούρα κουλτούρα και τις δικές της αυτοκράτορα Θεοδόσιο (392 και τις δικές της πολιτικές παραστάσεις. Η έντομΧ) και τις κατά περιόδους νη βιομηχανοποίηση της περιοβαρβαρικές επιδρομές, η πόλη πολιτικές παραστάσεις. χής είχε ως συνέπεια τη δημιουρεγκαταλείπεται και πλέον περιγία σημαντικού εργατικού κινήγράφεται ως «μικρόν χωρίον» έως και την Φραγκοκρατία. Την περίοδο της ματος στις αρχές του 20ου αιώνα με παράλληλη Οθωμανικής κυριαρχίας, κυρίως προς τα τέλη του ισχυρή διαχρονική επίδραση της Αριστεράς στην 15ου αιώνα, Αλβανοί Τόσκοι, κτίζουν καλύβες και πολιτική γεωγραφία της πόλης. Η παρακολούθηση αρχίζουν να καλλιεργούν τη γη. Και πάλι όμως των μεταβολών της εκλογικής συμπεριφοράς με οι επιδρομές των πειρατών αποθαρρύνουν τη κυριότερους άξονες το ιστορικό πλαίσιο, τις κοινωνικές μόνιμη εγκατάσταση κατοίκων οι οποίοι προτιμούν συνθήκες και την τοπική μετεξέλιξη της φυσιογνωμίας ασφαλέστερες τοποθεσίες στην ημιορεινή περιοχή του της περιοχής είναι το κυριότερο ζητούμενο αυτού του σημερινού Δήμου Μάνδρας τα λεγόμενα Κούντουρα. βιβλίου. Η ευρύτερη χρονική περίοδος που εξετάζεται Μόνο κατά τις αρχές του 18ου αιώνα παρατηρείται χωρίζεται σε τέσσερεις διακριτές υποπεριόδους. μόνιμη εγκατάσταση των κουντουριωτών αρβανιτών, Η πρώτη καλύπτει τα πρώτα σχεδόν εβδομήντα απογόνων των παλαιών κατοίκων στην περιοχή χρόνια μετά την απελευθέρωση. O Δήμος Ελευσίνας της Ελευσίνας οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με τη ιδρύεται το 1834 και περιλαμβάνει εκτός από τον γεωργία και τη κτηνοτροφία. οικισμό της Ελευσίνας, την Μάνδρα, την Μαγούλα Κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα, και τα Κούντουρα. Η - με σημερινούς όρους- «Καποη Ελευσίνα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο καθώς σε διστριακή» μορφή του Δήμου Ελευσίνας διατηρήαυτήν εγκαταστάθηκε το στρατηγείο των Ελλήνων θηκε μέχρι το 1912 όταν με τον νόμο ΔΝΖ’ η κυβέρκατά την Πολιορκία της Ακρόπολης των Αθηνών, νηση του Ελευθερίου Βενιζέλου κατήργησε τους οτήτων

ενοποιημένους δήμους και δημιουργήθηκαν οι αυτόνομες κοινότητες της Ελευσίνας, της Μάνδρας και της Μαγούλας. Παράλληλα με τον ίδιο νόμο ιδρύθηκε και η κοινότητα του Ασπροπύργου ο οποίος αποσπάστηκε από την κοινότητα Φυλής. Η

δεύτερη περίοδος καλύπτει την ιστορική

Ελευσίνας ως κοινότητα. Εν μέσω του Α’ Παγκοσμίου πολέμου και με καθυστέρηση δύο ετών λόγω των Βαλκανικών πολέμων και της εμπόλεμης κατάστασης της χώρας, αρχίζει η λειτουργία της κοινότητας της Ελευσίνας. Κατά τη διάρκεια της κατοχής, το 1943, η Ελευσίνα γίνεται Δήμος καθώς πληροί τα πληθυσμιακά κριτήρια.

διαδρομή της

πολεμικές περιπέτειες κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Με

την εφαρμογή του θεσμού της αιρετής

το 1994, η Ελευσίνα ορίζεται ως έδρα της νεοσύστατης Νομαρχίας Δυτικής Αττικής, στην οποία δεν περιλαμβάνονται οι δήμοι του Δυτικού Πολεοδομικού Συγκροτήματος Αθηνών. Οι δημότες της Ελευσίνας έχουν πλέον το δικαίωμα απευθείας εκλογής του Νομάρχη ταυτόχρονα με τις δημοτικές εκλογές. Συνολικά από το 1994 έχουν διεξαχθεί τέσσερεις εκλογές για την ανάδειξη της νομαρχιακής αρχής. δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης

Αμέσως μετά την είσοδο της χώρας στην Η έναρξη της τρίτης υποπεριόδου συμπίπτει Ευρωπαϊκή Ένωση το 1981, όπως συμβαίνει σε όλα με το τέλος της Κατοχής, την έναρξη του Εμφυλίου τα κράτη-μέλη, οι Ελευσίνιοι ψηφίζουν για την εκλογή και φτάνει έως το 1967. Είναι η περίοδος της των αντιπροσώπων της χώρας μας στο ευρωπαϊκό περιορισμένης ή καχεκτικής δημοκρατίας όπου οι κοινοβούλιο. Η εκλογή των ευρωβουλευτών γίνεται συνταγματικοί θεσμοί δεν λειτουργούν ομαλά. Το με ενιαία λίστα σε όλη την επικράτεια (δίχως τέλος της τρίτης περιόδου συμπίπτει με την πτώση σταυρό προτίμησης) ανά πολιτικό σχηματισμό. Οι της δικτατορίας το Ιούλιο του ευρωεκλογές, ιδίως όταν απέχουν 1974 και την αποκατάσταση κάποιο χρονικό διάστημα από της δημοκρατικής νομιμότητας. τις τελευταίες εθνικές εκλογές Η παρακολούθηση Κατά τη διάρκεια της περιόδου θεωρούνται αυξημένης σημασίας των μεταβολών αυτής σημειώνεται η ραγδαία καθώς καταγράφονται – παρά τη της εκλογικής συμπεριφοράς εκβιομηχάνιση της Ελευσίνας δεδομένη χαλαρότητα της ψήφου με κυριότερους άξονες με τη παράλληλη αύξηση του - τυχόν υπό εξέλιξη πολιτικές πληθυσμού. διεργασίες. το ιστορικό πλαίσιο, Τέλος η τέταρτη και τελευπερίοδος καλύπτει τη σύγχρονη εποχή η οποία ξεκινάει από το 1974 και φτάνει ως τις μέρες μας. ταία

Στη

μελέτης της τοπικής

τις κοινωνικές συνθήκες και την τοπική μετεξέλιξη της φυσιογνωμίας της περιοχής είναι το κυριότερο ζητούμενο αυτού του βιβλίου.

βαρύνουσα σημασία κατέχουν ασφαλώς οι εθνικές εκλογές. Μετά την υιοθέτηση του πρώτου συντάγματος το 1844 οι έλληνες καλούνται στην αρχή ανά τριετία και στη συνέχεια με μεταβλητή συχνότητα να επιλέξουν την κυβέρνησή τους. Με εξαίρεση τις δύο μακρόχρονες περιόδους πολιτικής ανωμαλίας, αφενός τη μεταξική δικτατορία (1936 – 1941) (την οποία ακολούθησε η τριπλή κατοχή της χώρας μεταξύ 1941 – 1944) και αφετέρου τη δικτατορία των συνταγματαρχών (21.4.1967 – 24.7.1974), ο «κυρίαρχος ελληνικός λαός» άλλοτε υπό περιορισμούς (πχ φύλλου ή άλλων παραγόντων στρέβλωσης της βούλησής του) , άλλοτε καθολικά συμμετείχε στην κορυφαία στιγμή της Δημοκρατίας.

εκλογικής ιστορίας

Ιδιαίτερο βάρος όμως στην εξέλιξη της πόλης έχει και η διενέργεια των τοπικών εκλογών για την εκλογή του Δημάρχου Ελευσίνας. Και πάλι οι περίοδοι των συνταγματικών εκτροπών, καταλύουν το θεσμό των εκλεγμένων αρχόντων της τοπικής αυτοδιοίκησης, ενώ ανασταλτικά λειτούργησαν και οι

Κομβικά

σημεία στη σύγ-

Ελλάδας είναι ασφαλώς και τα δημοψηφίσματα που έγιναν με αφορμή το λεγόμενο πολιτειακό ζήτημα, το οποίο αφορούσε τη μορφή του πολιτεύματος της χώρας. Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, τέσσερεις φορές συνολικά, το 1924, το 1935, το 1946 και το 1974 οι Έλληνες (όχι πάντα υπό διαφανείς όρους) κλήθηκαν να επιλέξουν αν προτιμούν την κληρονομική μοναρχία ή την προεδρευόμενη δημοκρατία με αιρετό αρχηγό κράτους. Η δικτατορία των συνταγματαρχών διεξήγαγε επίσης δύο δημοψηφίσματα «φαρσοκωμωδίες». Το πρώτο τον Σεπτέμβριο του 1968 με το ερώτημα της έγκρισης του «Συντάγματος» που είχε καταρτιστεί λίγο μετά το πραξικόπημα και το δεύτερο τον Ιούνιο του 1973 με το ερώτημα της έκπτωσης του βασιλικού οίκου των Γκλύξμπουργκ και της μετατροπής του πολιτεύματος σε «Προεδρική Δημοκρατία». Από όλα τα δημοψηφίσματα, για αυτά του 1946 και του 1974 έχουν δημοσιευτεί πλήρη αποτελέσματα. Ιδιαίτερης αναφοράς χρήζει και η διεξαγωγή ενός άτυπου τοπικού δημοψηφίσματος των Οκτώβριο του 1991 επί δημαρχίας Περικλή Παπαπέτρου. Το ερώτημα που τέθηκε αφορούσε τις επεκτάσεις του διυλιστηρίου της ΠΕΤΡΟΛΑ, ενός θέματος που απασχολεί την τοπική κοινωνία της πόλης για πάνω από 20 χρόνια.

χρονη

ιστορία

της

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ Η

δημογραφική εξέλιξη της Ελευσίνας τα τελευταία 100 χρόνια είναι ίσως ο σημαντικότερος παράγοντας για την ερμηνεία της εκλογικής συμπεριφοράς της πόλης. Η σταδιακή μετατροπή της από ένα μικρό αγροτικό χωριό σε μία πολύ-πολιτισμική σύγχρονη βιομηχανική πόλη αντανακλάται στην πολιτική της κουλτούρα. Η πρώτη σοβαρή απόπειρα απογραφής των πληθυσμιακών δεδομένων ανά οικισμό στην Ελλάδα μετά την απελευθέρωση ήταν η απογραφή του 1879. Η Ελευσίνα όντας τμήμα του Οθωνικού Δήμου Ελευσίνας ο οποίος περιελάμβανε την Μάνδρα και την Μαγούλα είχε 1.185 κατοίκους, υποδιπλάσιους από τον αντίστοιχο συνοικισμό της Μάνδρας. Επόμενες γενικές απογραφές πληθυσμού έγιναν το 1889, 1896, 1907, το 1920, το 1928 και το 1940 λίγες ημέρες πριν τη κήρυξη του ελληνοιταλικού πολέμου. Από την απογραφή του 1920 έως και την απογραφή του 1940 η Ελευσίνα λογίζεται ως ανεξάρτητη κοινότητα καθώς ήδη από το 1912 η διοικητική μεταρρύθμιση του Ελευθερίου Βενιζέλου διέσπασε τους Οθωνικούς Δήμους σε ανεξάρτητες διοικητικές μονάδες. Η απογραφή του 1928 κατανέμει τον πληθυσμό της κοινότητας σε δύο διακριτές οικιστικές ζώνες: Την παλιά πόλη της Ελευσίνας με πληθυσμό 4.436 κατοίκους και τον προσφυγικό συνοικισμό με 1.980 κατοίκους Η αύξηση του πληθυσμού ο οποίος κατά την απογραφή του 1940, έφτασε το 9.154 κατοίκους, εκπλήρωσε το κριτήριο για την μετατροπή της κοινότητας σε αυτόνομο δήμο, πράγμα που έγινε το 1943. Μεταπολεμικά, από το 1951, οι απογραφές διεξάγονται σε τακτά δεκαετή διαστήματα παρέχοντας ιδίως μετά το 1961, σημαντικό αριθμό στοιχείων σε σχέση με το μορφωτικό επίπεδο, τον τομέα απασχόλησης τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν για το σχηματισμό του κοινωνικού μωσαϊκού της πόλης

Παρατηρώντας την εξέλιξη του πληθυσμού διαπιστώνεται μια εντυπωσιακή γραμμική αναλογία ιδίως μετά το 1981 η οποία μπορεί με σχετική ακρίβεια να δώσει και την εκτίμηση του πληθυσμού για το 2011, υπολογίζοντάς τον περίπου στις 29.000 κατοίκους.

Απογραφή

(%) Μεταβολή

1879 1

1.185

1889

1.219

1.353

11%

1907

2.370

75%

1920

3.428

45%

1928

6.416

87%

1940

9.154

43%

1951

11.190

22%

1961

15.227

36%

1971

18.535

22%

1981

20.320

10%

1991

22.793

12%

2001

25.863

13%

2011 (Εκτίμ.)*

29.000

12%

1896

Πληθυσμός

Χουλιαράκης τομ Α’Μέρος ΙΙ σελ. 51 ο.π. σελ. 176

Πηγή Γ.Γ. ΕΣΥΕ

Δύο σημαντικά γεγονότα επηρέασαν την εξέλιξη του πληθυσμού της πόλης. Η έλευση περίπου 2000 μικρασιατών προσφύγων το 1922 – 1924 είχε ως αποτέλεσμα το σχεδόν διπλασιασμό του πληθυσμού μέσα σε οκτώ χρόνια. Οι πρόσφυγες παρά τις δυσκολίες προσαρμογής στη νέα πατρίδα τους και την επιφυλακτικότητα των ντόπιων άρχισαν να συμμετέχουν στα κοινά του τόπου αμέσως. Με τη λήξη του Εμφυλίου, η πόλη γίνεται πόλος υποδοχής εσωτερικών μεταναστών, καθώς η διαρκώς αυξανόμενη εκβιομηχάνιση της περιοχής εγγυόταν εξασφαλισμένες θέσεις εργασίες για αυτούς. Τις τρείς τελευταίες δεκαετίες, η αυξητική τάση του πληθυσμού της Ελευσίνας έχει σταθεροποιηθεί σε ένα ποσοστό περίπου 10%-13% ανά δεκαετία. Η εξέλιξη του οικονομικώς ενεργού πληθυσμού της πόλης –δηλαδή αυτών που είτε εργάζονται είτε αναζητούν εργασία- είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας ο οποίος διαμορφώνει τη κοινωνική σύσταση. Μεταξύ 1961 και 1971 παρατηρείται μια πτώση τόσο των οικονομικά ενεργών γυναικών όσο και των ανδρών και οφείλεται στη μη εγκατάλειψη της εκπαιδευτικής διαδικασίας από τους ηλικίας έως 22 ετών προς αναζήτηση εργασίας. Από το 1971 και έπειτα, το ποσοστό των οικονομικά ενεργών γυναικών αυξάνεται σταθερά ανά δεκαετία αγγίζοντας το 34,5% το 2001, λόγω της μαζικής εισόδου τους στη αγορά εργασίας. Εντυπωσιακό και δηλωτικό της έντονης εσωτερικής μετανάστευσης στην Ελευσίνα είναι ότι κατά την απογραφή του 1961 από τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό, περίπου ένας στους τέσσερεις δήλωσαν ότι είχαν εγκατασταθεί στην πόλη τα τελευταία πέντε έτη (Από το 1956 έως το 1961).

Οικονομικά Ενεργός Πληθυσμός Ηλικίας 10 ετών και άνω Έτος

Άνδρες

1961

4.107

1971

Γυναίκες

Σύνολο Οικονομικά και μη Ενεργού Πληθυσμού Ηλικίας 10 ετών και άνω

Ποσοστό (%) οικονομικού πληθυσμού επί του συνόλου ηλικίας 10 ετών και άνω

Σύνολο

Άνδρες

Γυναίκες

Σύνολο

Άνδρες

Γυναίκες

859

4.966

5.368

5.720

11.088

76,5

15,0

44,8

4.860

992

5.852

6.976

7.328

14.304

69,7

13,5

40,9

1981

5.318

1.404

6.722

7.916

8.238

16.154

67,2

17,0

41,6

1991

5.969

2.397

8.366

9.502

9.689

19.191

62,8

24,7

43,6

2001

7.595

3.830

11.425

11.835

11.102

22.937

64,2

34,5

49,8

Πηγή Γ.Γ. ΕΣΥΕ – ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ 10 ΕΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΩ

Σύνολο

Σημαντικότατη ήταν και η βελτίωση του μορφωτικού επιπέδου των κατοίκων της Ελευσίνας τα τελευταία 50 χρόνια. Βασικό χαρακτηριστικό η ραγδαία αύξηση των αποφοίτων ανωτέρων και ανωτάτων ιδρυμάτων από μόλις 1,3% το 1971 σε 14,1% το 2001. Παράλληλα εξαλείφθηκε η αδυναμία γραφής και ανάγνωσης η οποία συναντάται μόνο στο 3% των κατοίκων –κυρίως μεγάλης ηλικίας ή απομονωμένων κοινωνικά ομάδων- ενώ και οι κάτοικοι οι οποίοι δεν ολοκλήρωσαν τη στοιχειώδη εκπαίδευση έχουν περιοριστεί σημαντικά στο 7,3% του συνολικού πληθυσμού ηλικίας 10 ετών και άνω. 3 Πτυχιούχοι Ανωτέρων & Ανωτάτων Ιδρυμάτων

Απόφοιτοι Λυκείου/ Εξατάξιου

Απόφοιτοι Γυμνασίου/ Γ’ Τάξη Εξατάξιου

Απόφοιτοι Δημοτικού

Μη απόφοιτοι δημοτικού

Αγράμματοι

1971

1,3 %

8,4 %

8,1 %

44,5 %

28,9 %

8,8 %

1981

3,3 %

13,6 %

12,4 %

49,1 %

15,3 %

6,3 %

1991

6,2 %

24,2 %

12,4 %

40,5 %

10,1 %

6,5 %

2001

14,1 %

28,1 %

15,2 %

32,3 %

7,3 %

3,0 %

Πηγή Γ.Γ. ΕΣΥΕ - ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΗΛΙΚΙΑΣ 10 ΕΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΩ

Επιστημονικά και Ελεύθερα Επαγγέλματα

Ανώτατα Διοικητικά Στελέχη

Υπάλληλοι Γραφείου

Έμποροι και πωλητές

Απασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών

Γεωργοί, κτηνοτρόφοι κτλ

Εργάτες

Σύνολο

Η επαγγελματική γεωγραφία των κατοίκων της Ελευσίνας έχει επίσης μεταβληθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες μετασχηματίζοντας την πόλη από μία αμιγώς εργατική περιοχή στις αρχές της δεκαετίας του 1970–όπου η πλειοψηφία των κατοίκων απασχολούνταν άμεσα ή έμμεσα με την βιομηχανία- σε μια πόλη όπου αναπτύσσονται πιο πολλά επαγγέλματα και κυρίως με σημαντική διείσδυση στoν τριτογενή τομέα της οικονομίας. Οι δυο παρακάτω πίνακες παρουσιάζουν τη κατανομή του οικονομικά ενεργού πληθυσμού ανά θέση στην επιχείρηση και ανά τύπο της επιχείρησης που εργάζονται από το 1971 έως το 2001. 4

1971

4,2

0,4

5,1

8,5

7,6

4,2

70,1

100

1981

4,2

0,3

7,2

5,4

7,2

2,8

72,9

100

1991

10,8

1,0

12,5

9,8

9,9

1,5

54,5

100

2001

17,1

5,9

11,2

13,9

0,0

1,2

50,7

100

1971

3,7

0,5

4,7

5,5

4,4

75,7

100

1981

3,0

0,4

4,3

4,9

6,3

2,9

78,3

100

1991

9,5

1,1

7,9

7,6

8,8

1,6

63,4

100

2001

13,5

5,6

6,7

11,7

0,0

1,0

61,5

100

1971

7,1

0,0

7,9

13,8

19,2

3,8

48,3

100

1981

9,2

0,0

18,6

7,7

10,6

2,3

51,7

100

1991

14,5

0,6

26,0

16,2

12,8

1,1

28,7

100

2001

24,5

6,6

20,2

18,5

0,0

1,5

28,7

100

Γυναίκες

Άνδρες

Σύνολο

Ποσοστά (%)

Πηγή Γ.Γ. ΕΣΥΕ - Ο ΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΗΛΙΚΙΑΣ 10 ΕΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΑΝΑ ΚΩΔΙΚΟ ΑΡΙΘΜΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

Γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία

Ορυχεία και Λατομεία

Βιομηχανίες

Παροχή Ρεύματος, νερού

Κατασκευές

Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο, Ξενοδοχεία, Εστιατόρια

Μεταφορές, Αποθηκεύσεις, Επικοινωνίες

Τράπεζες, Ασφάλειες

Άλλες Υπηρεσίες

Σύνολο

1971

100

1981

100

1991

100

2001

100

1971

100

1981

100

1991

100

2001

100

1971

100

1981

100

1991

100

2001

100

Γυναίκες

Άνδρες

Σύνολο

Ποσοστά (%)

Πηγή Γ.Γ. ΕΣΥΕ - Ο ΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΗΛΙΚΙΑΣ 10 ΕΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΩ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΑΝΑ ΚΛΑΔΟ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

Από το 7,35% που δεν έχουν ολοκληρώσει τη στοιχειώδη εκπαίδευση, ένας στους τρείς ηλικίας 10-12 ετών φοιτά ακόμα στο δημοτικό, οπότε αυτοί που εγκατέλειψαν το δημοτικό αλλά γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση είναι στην πραγματικότητα το 5% του πληθυσμού ηλικίας 10 ετών και άνω) 4 Η κατανομή γίνεται με βάση του πίνακες κατανομής της ΓΓ της ΕΣΥΕ ΣΤΕΠ και ΣΤΑΚΟΔ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΕΩΣ ΤΟΥΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ Η

περίοδος από την έναρξη του επαναστατικού αγώνα του 1821 έως τους βαλκανικούς πολέμους καλύπτεται από έλλειψη επίσημων στοιχείων όσο αφορά την εκλογική ιστορία της χώρας. Η αναζήτηση εκλογικών αποτελεσμάτων μπορεί να γίνει μόνο από πηγές όπως είναι οι εφημερίδες και άλλες ιστοριογραφικές εκδοτικές απόπειρες. Μόνη ουσιαστική «επίσημη» ενημέρωση σχετικά με την εκλογική ιστορία είναι το μητρώο των βουλευτών όπως αυτό έχει συνταχθεί από τη Βουλή των Ελλήνων και περιλαμβάνει τους αντιπρόσωπους του έθνους από τις Εθνοσυνελεύσεις του επαναστατικού αγώνα έως τις μέρες μας. Οι πρώτες απόπειρες συγκρότησης εξουσίας στο υπό σύσταση ελληνικό κράτος ήταν οι εθνοσυνελεύσεις στις οποίες συμμετείχαν εκπρόσωποι από όλες τις επαναστατημένες περιοχές της Ελλάδας. Συνολικά διεξήχθησαν 5 Εθνοσυνελεύσεις έως το 1831. Η Πρώτη Εθνοσυνέλευση έγινε στην Επίδαυρο την 1 Ιανουαρίου 1822. Υπό την προεδρία του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, 60 συνολικά εκπρόσωποι κήρυξαν την ανεξαρτησία των Ελλήνων από τον Οθωμανικό ζυγό και συνέταξαν το προσωρινό πολίτευμα της Ελλάδος το οποίο αποτελούσε ένα είδος προσυντάγματος. Το προσωρινό πολίτευμα ήταν έντονα επηρεασμένο από το Γαλλικό και Αμερικάνικο Σύνταγμα και θεωρείται από τα πλέον φιλελεύθερα της εποχής του. Οι αντιπρόσωποι που συμμετείχαν κατά κανόνα δεν εκλέχθηκαν άμεσα από το λαό (πράγμα εξαιρετικά δύσκολο λόγω της έλλειψης μόρφωσης αλλά και λόγω του ένοπλου αγώνα) αλλά κυρίως ήταν οι προεπαναστατικές ηγετικές ομάδες (λόγιοι, πρόκριτοι, ορισμένοι φαναριώτες και κληρικοί). Εντύπωση προκαλεί η έλλειψη οποιαδήποτε αναφοράς στη Φιλική Εταιρεία καθώς και η απουσία σημαντικών προσωπικοτήτων όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο Δημήτριος Υψηλάντης. Ο συνολικά μικρός αριθμός των αντιπροσώπων στην Πρώτη Εθνοσυνέλευση δεν επέτρεψε στην επαρχία Μεγαρίδος να έχει αντιπροσώπευση σε αυτήν. Σχεδόν 15 μήνες μετά συγκλήθηκε στο Άστρος της Κυνουρίας υπό την προεδρία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη η Δεύτερη Εθνοσυνέλευση, η οποία αποτελείτο συνολικά από 271(!) πληρεξούσιους όλων των επαναστατημένων περιοχών. Στο Άστρος συμμετείχαν και εκπρόσωποι των ένοπλων τμημάτων και οι σημαντικότεροι οπλαρχηγοί. Η Τρίτη Εθνοσυνέλευση (6 Απριλίου 1925) διεξήχθη σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες από τις δύο προηγούμενες. Η αποβίβαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο και ο εμφύλιος πόλεμος ο οποίος μόλις είχε τελειώσει διαμόρφωσαν ένα διαφορετικό πλαίσιο. Η Τρίτη Εθνοσυνέλευση διέκοψε τις εργασίες της λίγες μέρες μετά καθώς η είδηση της πτώσης του Μεσολογγίου ήταν καταλυτικό γεγονός στην πορεία της Επανάστασης η οποία περνούσε τη δυσκολότερη περίοδο της. Τελικά οι πληρεξούσιοι συνέχισαν τις εργασίες της Εθνοσυνέλευσης στην Τροιζήνα τον Μάρτιο του 1827 όπου και αποφασίστηκε η τροποποίηση του Συντάγματος της Επιδαύρου και δημιουργήθηκε μονομελές όργανο το οποίο θα προΐσταται της εκτελεστικής εξουσίας φέροντας τον τίτλο του Κυβερνήτη. Ο Ιωάννης Καποδίστριας εξελέγη πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας. Ενώ ο Απελευθερωτικός Αγώνας –μετά την παρέμβαση και των ξένων δυνάμεων- έβαινε προς αίσιο τέλος, ο Ιωάννης Καποδίστριας συγκάλεσε στο Άργος την Δ’ Εθνοσυνέλευση τον Ιούλιο το 1829 όπου συνολικά συμμετείχαν 184 πληρεξούσιοι. Η Δ΄ Εθνοσυνέλευση ανέθεσε ουσιαστικά όλες τις εξουσίες στον Κυβερνήτη ενώ ως μόνο συμβουλευτικό όργανο ιδρύθηκε η Γερουσία η οποία αποτελείτο από 27 μέλη διορισμένα από τον Κυβερνήτη. Η επαρχία Μεγαρίδος εμφανίζεται αυτόνομα για πρώτη φορά ως περιοχή εκπροσωπούμενη από δύο πληρεξουσίους: Τον Γεώργιο Διδασκαλόπουλο και τον Ιωάννη Χατζημελέτη. Η δολοφονία του Καποδίστρια τον Σεπτέμβριο του 1831 δημιούργησε σημαντικό κενό εξουσίας το οποίο έσπευσε να καλύψει η διπλή Ε’ Εθνοσυνέλευση του 1831 που έλαβε χώρα στο Άργος και στο Ναύπλιο. Αντιπρόσωποι της Επαρχίας Μεγαρίδος στην Ε’ Εθνοσυνέλευση ήταν ο Γεώργιος Διδασκαλόπουλος στο Άργος και ο Αναγνώστης Στέφας στο Ναύπλιο. Η Εθνοσυνέλευση εξέλεξε Πρόεδρο της Ελληνικής Κυβερνήσεως τον Αυγουστίνο Καποδίστρια, αδελφό του δολοφονηθέντος Κυβερνήτη, ο οποίος όμως δεν κατόρθωσε να διαχειριστεί την πολιτική και οικονομική κατάσταση. Αποτέλεσμα ήταν –και προκειμένου να αποφευχθεί νέος εμφύλιος πόλεμος- η ενεργοποίηση του σχετικού άρθρου του Πρωτοκόλλου του Λονδίνου το οποίο όριζε ότι η Ελλάδα θα ήταν κληρονομική Μοναρχία. Τελικά ο ανήλικος Όθωνας συνοδευόμενος από τριμελή επιτροπή αντιβασιλείας έφτασε στο Ναύπλιο τον Ιανουάριο του 1833.

Η ΠΡΩΤΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

αντιβασιλεία η οποία δρούσε κατ’ εντολή του Όθωνα έθεσε ως προτεραιότητα τη διοικητική διαίρεση της χώρας. Η όλη επικράτεια διαιρέθηκε σε νομούς. Οι νομοί στη συνέχεια διαιρέθηκαν σε επαρχίες και αυτές με τη σειρά τους σε δήμους. Το σχετικό Βασιλικό Διάταγμα που καθόριζε τη Διοικητική Διαίρεση της Στερεάς Ελλάδας, τοποθέτησε την Ελευσίνα στον Νομό Αττικής και Βοιωτίας και στην Επαρχία Μεγαρίδος με πρωτεύουσα τα Μέγαρα. Δημιουργήθηκε ο Δήμος Ελευσίνος, ο οποίος περιλαμβάνει τον οικισμό της Ελευσίνας, την Μάνδρα, την Οινόη, το Μελετάκι, τον Αγ.Ιωάννη Κόρακα και τη Μαγούλα. Έδρα του Νέου Δήμου ορίστηκε η Μάνδρα καθώς ήταν ο μεγαλύτερος σε πληθυσμό οικισμός. Η ονομασία του αυτόδιοικητικού οργανισμού ως «Δήμος Ελευσίνος» δεν αντανακλούσε τη σημαίνουσα σημασία του οικισμού της Ελευσίνας στον νεοσύστατο δήμο αλλά κυρίως οφείλεται στην τάση που επικρατούσε την εποχή εκείνη για την ανάδειξη αρχαιοελληνικών τοπονυμίων. Την 26η Ιανουαρίου 1837 (7-2-1837 με το νέο ημερολόγιο) δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 7/1837) βασιλικό διάταγμα υπογεγραμμένο από το σύνολο του υπουργικού συμβουλίου, το οποίο εγκρίνει τη μεταφορά της πρωτεύουσας του Δήμου από την Μάνδρα στην Ελευσίνα. Η κατά περιόδους μεταφορά της έδρας του Δήμου από την Μάνδρα στην Ελευσίνα και το αντίστροφο θα επαναληφθεί και στο μέλλον, μέχρι το 1912 οπότε θα διαλυθούν οι Οθωνικοί Δήμοι και θα αντικατασταθούν από αυτόνομες κοινότητες.

ΔΙΑΤΑΓΜΑ Περί μεταθέσεως του δήμου Ελευσίνος ΟΘΩΝ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Επί τη από 22 Ιανουαρίου τρέχοντος έτους προτάσει της επί των Εσωτερικών Γραμματείας εγκρίνομεν όπως μετατεθεί η πρωτεύουσα του δήμου Ελευσίνος από το χωρίον Μάνδρα εις το χωρίον Ελευσίς. Η επί των Εσωτερικών Γραμματεία επιφορτίζεται την εκτέλεσιν και δημοσίευσιν του παρόντος. Εν Αθήναις την 26 Ιανουαρίου (7 Φεβρουαρίου) 1837 Εν ονόματι και κατ’ιδιαιτέραν διαταγήν της Αυτού Μεγαλειότητος του Βασιλέος Το Υπουργικόν Συμβούλιον ΑΡΜΑΝΣΠΕΡΓ, Ι. ΡΙΖΟΣ, ΣΜΑΛΤΣ, ΔΡΟΣΟΣ, ΜΑΝΣΟΛΑΣ, Α.Γ. ΚΡΙΕΖΗΣ, Γ. ΛΑΣΣΑΝΗΣ

Η απολυταρχική διακυβέρνηση του Όθωνα και η έλλειψη οποιουδήποτε συνταγματικού κειμένου, δεν προέβλεπαν τη διενέργεια εκλογών έως την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843.Η επιτυχία της επανάστασης οδήγησε στη σύγκληση της Α’ Εθνοσυνέλευσης η οποία επεξεργάστηκε το νέο ελληνικό σύνταγμα. Το πολίτευμα της Ελλάδας μεταβάλλεται από απόλυτη μοναρχία σε συνταγματική μοναρχία. Παράλληλα αποφασίστηκε η διενέργεια των πρώτων εκλογών και ψηφίστηκε ένας από τους πιο προοδευτικούς εκλογικούς νόμους, ο οποίος προέβλεπε το δικαίωμα σχεδόν καθολικής ψήφου όλων των ανδρών ηλικίας 25 ετών και άνω. Αντιπρόσωποι της επαρχίας Μεγαρίδος στην Εθνοσυνέλευση της 3ης Σεπτεμβρίου ήταν οι Α.Σ. Μεταξάς και Γεώργιος Οικονόμου. Στα επόμενα χρόνια και μέχρι την εκθρόνιση του Όθωνα το 1862 διεξήχθησαν συνολικά 7 εκλογικές αναμετρήσεις οι οποίες και ανάδειξαν εκπροσώπους τις επαρχίας Μεγαρίδος τους παρακάτω Βουλευτές:

Α’ περίοδος

Β’ περίοδος

Γ’ περίοδος

Δ’ περίοδος

Ε’ περίοδος

ΣΤ’ περίοδος

Ζ’ περίοδος

7.9.1844 14.4.1847

29.7.1847 27.7.1850

30.10.1850 27.10.1853

30.10.1853 28.10.1856

7.12.1856 24.5.1859

29.10.1859 16.11.1860

15.2.1861 11.9.1862

√

Βιρβίλης Προκόπιος

√

Δεδόπουλος Αναγνώστης

√

√ √

Μαλέας Γεώργιος

√

Μαυροειδής Αναστάσιος ΧατζηΜελέτης Μελέτης Τσαλακώστας Νικόλαος

√

√ √

Φιλάρετος Δημήτριος

√

Η νέα επανάσταση που εκδηλώθηκε το 1862 εκτός από την εκθρόνιση του Όθωνα επέφερε τη σύγκλιση της Β’ Εθνοσυνέλευσης, η οποία προσέφερε τον Ελληνικό Θρόνο στον Δανό πρίγκιπα Γεώργιο και ψήφισε το νέο σύνταγμα το 1864 το οποίο έως την αναθεώρηση του 1911 θα καθορίζει το ανώτατο νομικό πλαίσιο της χώρας. Το 1864 έγινε και η πρώτη εδαφική επέκταση ελληνικού κράτους με την προσάρτηση από την Αγγλία των Ιόνιων Νήσων. Στην Εθνοσυνέλευση μετείχαν ως πληρεξούσιοι της επαρχίας Μεγαρίδος οι Αναγνώστης Κουλούρης, Ξενοφών Λογοθέτης, Γεώργιος Μπούσκος και Ιωάννης Πανούσης. Σημαντική τομή που ισοδυναμούσε με τη καθιέρωση κοινοβουλευτικού σύστηματος ήταν η αποδοχή από τον Βασιλέα της αρχής της δεδηλωμένης το 1875, σύμφωνα με την οποία η κυβέρνηση οφείλει να διαθέτει τη δεδηλομένη πλειοψηφία της βουλής προκειμένου να ασκεί τα καθήκοντά της. Λίγα χρόνια μετά, το 1881 η Ελλάδα προσαρτά και τις εύφορες πεδιάδες της Θεσσαλίας και την Άρτα αυξάνοντας την επικράτειά της. Παράλληλα, προς το τέλος του αιώνα, το Κρητικό και το Μακεδονικό ζήτημα διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο στην ελληνική πολιτική σκηνή. Ο ατυχής ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897 και η κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας ήταν κομβικά γεγονότα στην ανάδειξη μιας νέας γενιάς πολιτικών με κυρίαρχη μορφή αυτή του Ελευθέριου Βενιζέλου, ο οποίος από το 1910 και για περίπου 25 χρόνια θα σφραγίσει την ιστορία του έθνους. Η διενέργεια των εκλογών, από το 1865 έως το 1923, έγιναν με το λεγόμενο σφαιρίδιο εξαιτίας του υψηλού ποσοστού αναλφαβητισμού στον πληθυσμό. Το σφαιρίδιο αντικαταστάθηκε σε πανελλαδικό επίπεδο από το ψηφοδέλτιο κατά τις εκλογές το 1926. Μετά το πέρας των εργασιών της Β’ Εθνοσυνέλευσης από το 1865 ως το 1910 διεξήχθησαν συνολικά 18 εκλογικές αναμετρήσεις από τις οποίες τις περισσότερες φορές προέκυπταν βραχύβιες κυβερνήσεις. Βουλευτής Μεγαρίδος εκλέγεται και ο τρικουπικός Στέφανος Δραγούμης ο οποίος και διετέλεσε μεταγενέστερα πρωθυπουργός (1910). Στα 35 αυτά χρόνια την επαρχία της Μεγαρίδος και συνεπώς την Ελευσίνα την αντιπροσώπευσαν οι κάτωθι:

Στέφανος Δραγούμης

Σ τέφανος Δραγούμης (1842-1923) ήταν Έλληνας πολιτικός και δικαστικός και διετέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδας. Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε νομικά στο Παρίσι. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα εργάστηκε στο δικαστικό σώμα μέχρι το 1875 όπου και ανέλαβε γενικός γραμματέας του υπουργείου Δικαιοσύνης. Αναμίχθηκε για πρώτη φορά με την πολιτική το 1879 όταν εκλέχθηκε βουλευτής Μεγαρίδος με το κόμμα του Χαρίλαου Τρικούπη. Κατά την πρωθυπουργία του Χ. Τρικούπη χρημάτισε δύο φορές υπουργός εξωτερικών, (1886-1889) και (18921893) καθώς και υπουργός δικαιοσύνης και εσωτερικών. Μετά το θάνατο του Τρικούπη συνέχισε να πολιτεύεται ως ανεξάρτητος. Ο Στέφανος Δραγούμης υπήρξε ένας από τους κύριους οργανωτές του Μακεδονικού Αγώνα, μαζί με το γιο του Ίωνα Δραγούμη και το γαμπρό του, Παύλο Μελά. Την περίοδο 1906-1908 μαζί με τους Δ. Γούναρη, Π. Πρωτοπαπαδάκη, Α. Παναγιωτόπουλο, Α. Αλεξανδρή και Εμ. Ρέπουλη συγκρότησε την λεγόμενη τότε «ομάδα των Ιαπώνων». Μετά το κίνημα στο Γουδί, το 1909 ο Σ. Δραγούμης σχημάτισε κυβέρνηση από τον Ιανουάριο μέχρι τον Οκτώβριο του 1910 όπου και διεξήγαγε τις εκλογές για το σχηματισμό Εθνοσυνέλευσης. Αργότερα διετέλεσε γενικός διοικητής Κρήτης (1912) και στη συνέχεια γενικός διοικητής Μακεδονίας (1913). Στη διάρκεια του διχασμού (1915-1917) συντάχθηκε με τους αντιβενιζελικούς και ανέλαβε υπουργός Οικονομικών στις κυβερνήσεις των Α. Ζαΐμη και Στεφ. Σκουλούδη. Στις εκλογές των ετών 1915 και 1920 εκλέχθηκε ανεξάρτητος βουλευτής. Ο Στέφανος Δραγούμης έγραψε πολλές πολιτικές, φιλολογικές και αρχαιολογικές μελέτες που δημοσίευσε σε ελληνικά και ξένα περιοδικά σημαντικότερες των οποίων είναι: «Μακεδονική κρίσις», «Η χώρα και το νόμισμα», «Το χρονικόν του Μορέως», «Οι ξένοι δανεισταί» κ.α.

Θητεία Βουλής (από – έως)

Περίοδοι

ΣΤ

ΙΑ

ΙΒ

ΙΓ

ΙΔ

√

ΙΕ

√

ΙΣΤ

√

ΙΖ

ΙΗ

Αναστασόπουλος Γεωρ. Βάσσος Αλέξανδρος Δραγούμης Στέφανος Ζαμπάκης Αθανάσιος Κριεμάδης Κων/νος Λογοθέτης Ξενοφών Μαλέας Γεώργιος Μαλέας Ιωάννης Μπράβος Κων/νος Νικολαϊδης Γεώργιος Πάγκαλος Δημήτριος Πανούσης Ιωάννης Ράλλης Ιωάννης Φιλάρετος Νικόλαος Χατζή-Μελέτης Αντ.

√

Αλεξίου Ιωάννης

√

26.3.1906 25.3.1910

√

20.2.1905 1.2.1906

√

√ √

√

17.11.1902 22.12.1904

√

7.2.1899 19.9.1902

√

16.4.1895 9.12.1898

√

3.5.1892 20.2.1895

√

14.10.1890 12.3.1892

√

4.1.1887 17.8.1890

√

7.4.1885 6.1.1886

√

20.12.1881 11.2.1885

√

23.9.1879 22.10.1881

√

18.7.1875 17.7.1879

√

23.6.1874 19.5.1875

√

21.1.1873 26.4.1874

√

26.2.1872 29.11.1872

√

16.5.1869 28.12.1871

√

21.3.1868 17.3.1869

ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΩΝ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΑ & ΙΒ ΠΕΡΙΟΔΟ ΕΓΙΝΑΝ ΜΕ ΕΥΡΕΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ (ΝΟΜΟΣ). ΣΤΟΝ ΑΝΩΤΕΡΩ ΠΙΝΑΚΑ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΜΟΝΟ ΟΙ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΕΙΧΑΝ ΕΚΛΕΓΕΙ ΣΤΙΣ 2 ΑΝΩΤΕΡΩ ΒΟΥΛΕΣ ΚΑΙ ΕΙΧΑΝ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΕΙ ΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ ΕΙΤΕ ΣΕ ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΕΣ ΕΙΤΕ ΣΕ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΕΣ ΒΟΥΛΕΣ (ΟΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΣΤΗΚΕ Η ΣΤΕΝΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ)

14.5.1865 26.1.1868

ΠΩΣ ΨΗΦΙΖΑΜΕ ΜΕ ΣΦΑΙΡΙΔΙΟ Ο

ιστορικός Γρ. Δαφνής περιγράφει αναλυτικά τον τρόπο διεξαγωγής της ψηφοφορίας με σφαιρίδιο: «Tην ημέρα των εκλογών, ο ψηφοφόρος ελάμβανεν από τον προ της κάλπης ιστάμενον υπάλληλον ή από τον αντιπρόσωπον του υποψηφίου, μετά τον νόμο ΑΥΙ του 1887 εν σφαιρίδιον. Mόλις το ελάμβανε, ύψωνε την χείρα κρατών αυτό μεταξύ του αντίχειρος και του λιχανού διά να δείξη ότι ένα μόνο σφαιρίδιο εκράτει, αμέσως δε εν συνεχεία εισήγε την χείρα εις την κάλπη και εψήφιζε, ρίπτων το σφαιρίδιον είτε εις το NAI είτε εις το OXI. H ίδια διαδικασία επαναλαμβάνετο μέχρις ότου ο ψηφοφόρος διήρχετο απ όλας τας κάλπας… O τρόπος αυτός της ψηφοφορίας, μοναδικός εις ολόκληρον τον κόσμον, παρείχεν εις τον εκλογέαν το δικαίωμα να ψηφίζη όποιον ήθελε εκ των υποψηφίων, ακόμη και όλους...»5 Οι κάλπες ήταν τσίγκινες και το εσωτερικό τους ήταν χωρισμένο σε δυο μέρη «διακρινόμενα εξωτερικώς διά δύο χρωμάτων. Tο δεξιόν μέρος προσδιορισμένον διά το NAI ήτο χρώματος λευκού, το δε αριστερόν προσδιορισμένον δια το OXI ήτο χρώματος μαύρου. Tο NAI και το OXI ήταν γεγραμμένα εις το μέτωπον της κάλπης διά κεφαλαίων γραμμάτων. Eις το έμπροσθεν μέρος αυτής υπήρχε στρογγυλή οπή, ανταποκρινομένη εις σωλήνα μήκους 27 και διαμέτρου 12 εκατοστών, ο οποίος ήτο προσκεκολλημένος επί της κατοκορύφου έδρας υπό γωνίαν 25 μοιρών. Διά του σωλήνος τούτου, ο εκλογεύς εισήγε την χείραν του και εψήφιζε. Tο εσωτερικόν της κάλπης εις το οποίον ερρίπτοντο τα σφαιρίδια εκαλύπτοντο δι εριούχου υφάσματος, ώστε να μην ακούεται ο προκαλούμενος διά της ρίψεως του σφαιριδίου θόρυβος»6. Απαγορευόταν από τον νόμο να προσπεραστεί μια κάλπη χωρίς να ριχτεί σ’ αυτήν σφαιρίδιο κι ο παραβάτης πλήρωνε πρόστιμο επιτόπου! Στη διαλογή μετρούσαν πρώτα αν τα σφαιρίδια στην άσπρη και στη μαύρη πλευρά κάθε κάλπης είχαν άθροισμα ίσο με τον αριθμό των ψηφισάντων. Αν τα ήταν παραπάνω, η επιτροπή αφαιρούσε τα περισσευούμενα από την άσπρη μεριά! Βουλευτές ανακηρύσσονταν όσοι είχαν τα περισσότερα λευκά σφαιρίδια και εκλέγονταν τόσοι, όσους έβγαζε κάθε περιοχή. Ίσχυε επομένως ένα πλειοψηφικό σύστημα, χωρίς περιορισμό επιλογής για τους ψηφοφόρους, που επέλεγαν όσους ήθελαν και «μαύριζαν» (από εκεί βγήκε η έκφραση) με την ψυχή τους, τους για τον καθέναν, ανεπιθύμητους.

αρχή του 20ου αιώνα βρήκε την Ελλάδα σε μια μεταβατική κατάσταση. Οι συχνές αλλαγές κυβερνήσεων και τα πρώτα βήματα εκβιομηχάνισης της χώρας ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά της. Το κίνημα των αξιωματικών στο Γουδί το 1909 είχε ως αποτέλεσμα να επιβάλλει την απομάκρυνση των πριγκίπων από το στράτευμα και την λήψη μέτρων αναδιοργάνωσης του στρατού. Παράλληλα για πρώτη φορά επί βασιλείας Γεωργίου του Α’ ο στρατός αναμείχθηκε στο πολιτικά πράγματα. Το κίνημα στο Γουδί ήταν το χρονολογικό ορόσημο για την ενεργό ανάμειξη του Ελευθερίου Βενιζέλου στην πολιτική ζωή του τόπου. Τομή στη λειτουργία του ελληνικού κράτους και της δημόσιας διοίκησης ήταν η ψήφιση από την κυβέρνηση του Βενιζέλου του νόμου ΔΝΖ (Νόμος 4057) «περί συστάσεως δήμων και κοινοτήτων». Λίγο πριν την έναρξη των βαλκανικών πολέμων, διαλύονται οι Οθωνικοί Δήμοι και κάθε οικισμός άνω των 300 κατοίκων, ο οποίος διαθέτει δημοτικό σχολείο συνιστά κοινότητα. Ως δήμοι ορίζονται οι πρωτεύουσες των νομών και οι πόλεις με πληθυσμό άνω των 10.000 κατοίκων. Ο τέως Δήμος Ελευσίνος διασπάται σε κοινότητες και η Ελευσίνα γίνεται ανεξάρτητη κοινότητα υπαγόμενη στην επαρχία Μεγαρίδος. Η εφαρμογή του νόμου για την Αττική και την Βοιωτία γίνεται με Βασιλικό Διάταγμα την 31η Αυγούστου 1912.

5. Γρηγόρης Δαφνής, Τα ελληνικά πολιτικά κόμματα, Αθήνα 1961, εκδόσεις Γαλαξία, σελ 66 & 68 6. ο.π.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΝΟΜΟΣ ΔΝΖ (υπ’αριθμόν 4057) Περί συστάσεως Δήμων και Κοινοτήτων ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α’ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής αποφασίζομεν και διατάσσομενεν: Άρθρον 1 Δήμοι είνε: α) αι πρωτεύουσαι των νομών β ) αι πόλεις αι έχουσαι άνω των 10,000 κατοίκων Άρθρον 2 Πάς μόνιμος συνοικισμός έχων υπέρ των 300 κατοίκων και σχολείον στοιχειώδους εκπαιδεύσεως αποτελεί ιδίαν Κοινότητα Εν Αθήναις τη 10 Φεβρουαρίου 1912 ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΕΜΜ. ΡΕΠΟΥΛΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ Λ.Α. ΚΟΡΟΜΗΛΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΕΜΜ. ΜΠΕΝΑΚΗΣ ΕΘΝ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΑΠ.Γ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ & ΔΗΜΟΣΙΟΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ν. Π. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

Ο νόμος προέβλεπε τετραετή θητεία των εκλεγμένων δημάρχων και προέδρων των κοινοτήτων. Οι εκλογές διενεργούντο την πρώτη Κυριακή του Ιουλίου κάθε τετραετίας και η ανάληψη των καθηκόντων γινόταν από την 1η Οκτωβρίου του ίδιου έτους. Οι πρώτες κοινοτικές εκλογές ωστόσο για την ανάδειξη των νέων αρχόντων αναβλήθηκαν καθώς η έκρηξη των βαλκανικών πολέμων κατέστησε αδύνατη τη διεξαγωγή εκλογών. Ως τις εκλογές – οι οποίες έγιναν τελικά το 1914- διατηρήθηκαν τυπικά σε ισχύ η προγενέστερη μορφή των ενοποιημένων δήμων. Ο πρώτος κοινοτάρχης Ελευσίνας Δημήτρης Κ. Σκόρδας εκλέχθηκε την άνοιξη του 1914. Λίγο μετά την λήξη των βαλκανικών πολέμων και ενώ ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος ξεκινούσε το καλοκαίρι του 1914, η Ελλάδα βρέθηκε μπροστά σε ένα μεγάλο δίλλημα. Η σύγκρουση μεταξύ του νομίμως εκλεγμένου πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου και του Βασιλέα Κωνσταντίου σχετικά με την στάση της χώρας απέναντι στον πόλεμο σημάδεψε για πολλά χρόνια την πολιτική ζωή του τόπου. Η γενική αυτή σύγκρουση μεταξύ των δύο πόλων που συστήματος, η οποία οδήγησε στη δημιουργία μιας ξεχωριστής κυβέρνησης στις λεγόμενες «Νέες Χώρες» υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο και στον λεγόμενο «Εθνικό Διχασμό» ο οποίος διαίρεσε τον λαό σε δύο παρατάξεις. Ο διαχωρισμός αυτός παρέμεινε ζωντανός ακόμα και όταν οι πρωταγωνιστές αυτού – ο Βενιζέλος και ο Κωνσταντίνος- έφυγαν από τη ζωή (κατά μια σύμπτωση εξόριστοι και οι δύο). Ο Εθνικός Διχασμός του 1915 – 1917 επηρέασε και τη λειτουργιά όλων των δήμων και κοινοτήτων της χώρας καθώς μετά την έκρηξη του κινήματος της Εθνικής Άμυνας η συνύπαρξη βενιζελογενούς δημάρχου με το κωνσταντινικό καθεστώς ήταν αδιανόητη. Για το λόγο αυτό απομακρύνθηκαν πολλοί δήμαρχοι και πρόεδροι κοινοτήτων από τις περιοχές που έλεγχε το κράτος των Αθηνών.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΥΛΛΟΥ 262 / 31-8-1912 Περί αναγνωρίσεων Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α’ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Προτάσει του Ημέτερου Επί των Εσωτερικών Υπουργού, στηριζόμενη εις το άρθρον 5 εδάφιο γ’ του αυτού νόμου αναγνωρίζομεν εν τω Νομω Αττικής και Βοιωτίας: Ως ιδίας δε κοινότητες τους εξής συνοικισμούς, δικαιούμενους εις τούτο ως έχοντες υπέρ των 300 κατοίκων και σχολείον στοιχειώδους εκπαιδεύσεως. 1) Ασπρόπυργος ……………….....................……………….. 28) Μέγαρα ……………….....................……………….. 32) Μάνδρα 33) Ελευσίς 34) Μαγούλα ……………….....................………………..

Εν Αθήναις τη 31 Αυγούστου 1912 Εν ονόματι του Βασιλέως Ο Αντιβασιλεύς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ Ο Υπουργός των Εσωτερικών ΕΜΜ. ΡΕΠΟΥΛΗΣ

Ο Εθνικός Διχασμός όπως ήταν φυσικό δεν άφησε ανεπηρέαστη και το μικρό χωριό της Ελευσίνας. Λίγο μετά την έκρηξη του κινήματος της Εθνικής Άμυνας την Προεδρία της Κοινότητας αναλαμβάνει για δύο μήνες ο Αντώνης Χατζημελέτης, φανατικός Βενιζελικός και γόνος μιας από τις πλέον γνωστές οικογένειες της περιοχής. Τον Δεκέμβριο του 1916 ο Χατζημελέτης εγκαταλείπει την Ελευσίνα και καταφεύγει στην Κρήτη οπότε και αντικαθίσταται από τον Γεώργιο Πέππα, ορκισμένο εχθρό του βενιζελισμού. Η πρώτη ενέργεια του Πέππα ήταν να συγκαλέσει το κοινοτικό συμβούλιο προκειμένου να εκδόσει ψήφισμα το οποίο αποκηρύσσει «τον προδότιν της πατρίδας Βενιζέλον…όστις ύψωσεν άνομον χείραν κατά του σεπτού ημών άνακτος Κωνσταντίνου και του ενδόξου ημών στρατού» Ο Βενιζέλος επικρατεί στην εμφύλια σύγκρουση τον Ιούνιο του 1917 και ο Κωνσταντίνος εγκαταλείπει τη χώρα αφήνοντας στο θρόνο τον δευτερότοκο γιό του Αλέξανδρο. Η επάνοδος του βενιζελισμού στην εξουσία επανέφερε στην Προεδρία της κοινότητας τον Αντώνη Χατζημελέτη ο οποίος και παρέμεινε στην αρχή έως τα μέσα Σεπτεμβρίου του 1917. Η συνεχής διαδοχή των επικεφαλής της κοινότητας συνεχίζεται με τους Γεώργιο Πέππα, Ιωάννη Κοντό και Δημήτρη Μητρομελέτη να ηγούνται της Ελευσίνας για μικρά χρονικά διαστήματα. Η μόνη κοινοτική αρχή που είχε μια αξιοσημείωτη θητεία ήταν του Παναγή Παππά ο οποίος από το Νοέμβρη του 1922 έως το 1925 ήταν Πρόεδρος της Κοινότητας. Η δε θητεία του Παππά συνοδεύτηκε από μια προσπάθεια ορθολογισμού των οικονομικών της κοινότητας ενώ παράλληλα τέθηκαν οι βάσεις για την ολοκλήρωση του ηλεκτροφωτισμού της πόλης. Οι βουλευτές που αντιπροσώπευσαν της Ελευσίνα από τις εκλογές του 1910 έως και το 1925 με την εκλογική περιφέρεια που αντιπροσώπευαν παρατίθενται στον επόμενο πίνακα. Με εξαίρεση τις εκλογές του 1923 για την ανάδειξη της Δ Εθνοσυνέλευσης, η Ελευσίνα αποτελεί είτε τμήμα της εκλογικής περιφέρειας Αττικής (συμπεριλαμβανομένης της Αθήνας και του Πειραιά) είτε της Αττικοβοιωτίας (επίσης συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας).

ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ

ΣΤ

ΑΤΤΙΚΟΒΟΙΩΤΙΑΣ

ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ

Αναθεωρητική 8/8/1910 – 12/10/1910

Αναστασιάδης Αλέξανδρος Αναστασόπουλος Γεώργιος*

ΙΘ

Αναθεωρητική 28/11/1910 – 20/11/1911

Περίοδος 11/3/191218/4/1915 Περιφέρεια

Περίοδος 31/5/1915 – 29/10/1915 & 12/7/17 – 10/9/1920

√

Ανδρεαδάκης Νικόλαος

√

Ανδρέου Δημήτριος

√

Αραβαντινός Κων/νος

√

ΚΑ

Περίοδος 6/12/1915 – 30/6/1917

Εθνοσυνέλευση 1/11/1920 – 21/9/1922

√

Αργυρόπουλος Περκλής

√

Βαρβιτσιώτης Σάββας

√

Βατίστας Ιωάννης Βενιζέλος Ελευθέριος

√

Βούρος Γ.

√

Γαλανός Μιχαήλ

√

Γιαλδάσης Κων/νος

√

Γκιόκας Α.

√

Γκορίτσας Π.

√ √

Δαμαλάς Παύλος

√

Δεμερτζής Κων/νος

√ √

Διαμαντίδης Δημήτριος Δραγούμης Στέφανος

√

√ √

Ζαβογιάννης Δημ. Ζερβουδάκης Γεώργιος

√

√ √

Ζουμής Χρήστος Ζυγομαλάς Αντώνιος

√ √

Ηλιόπουλος Τιμολ. Θεοδωρίδης Αριστ.

√

Θεοδωρόπουλος Σπυρ.

√

Καζανόβας Γεώργιος

√

√ √

Καλλιμασιώτης Δημήτριος Καλλιφρονάς Λάμπρος

√ √

Δροσόπουλος Κων/νος Έσλιν Κ.

Εθνοσυνέλευση 16/12/192330/9/1925

√

Κανάρης Ναπολέων

√

Κανελλόπουλος Άγγελος

√

ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ

ΣΤ

ΑΤΤΙΚΟΒΟΙΩΤΙΑΣ

ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ

Αναθεωρητική 8/8/1910 – 12/10/1910

Αναθεωρητική 28/11/1910 – 20/11/1911

ΙΘ

Περίοδος 11/3/191218/4/1915 Περιφέρεια

ΚΑ

Περίοδος 6/12/1915 – 30/6/1917

Εθνοσυνέλευση 1/11/1920 – 21/9/1922

√ √

Κίνιας Ιωάννης Κολοσούκας Γεώργος

√

Κορομηλάς Γεώργιος

√

Κουτσοπέταλος Λουκάς

√

Κριεκούκης Δημήτριος

√

Κριτσελής Σπυρίδων Κύρελλος Βασίλειος

√

Κυταριόλλας Εμμ.

√

Λαζαρίδης Δημ.

√

Λαμπρίδης Ιωάννης Λαγοπάτης Πολύβ.

√

Λεβίδης Νικόλαος

√

Λέκας Θεόδωρος

√

Λιγνός Ιωάννης Μανιάκης Κ.

√

Μάνος Κων/νος

√

√ √

Μάντακας Γ.

√

Μαργέτης Δημήτριος Μάτεσις Αντώνιος

√

Μερκούρης Γεώργιος

√

Μητσόπουλος Χρ.

√

√ √

Μιαούλης Ανδρέας Μιχαλόπουλος Θεμ.

√

Μπέλλος Λουκάς

√

Μπενάκης Εμμανουήλ

√

√ √

Μπουρνόζος Λουκάς Μπρισιμιτζάκης Ιωσήφ

Εθνοσυνέλευση 16/12/192330/9/1925

√

Κατσίνας Δημήτριος Κατσούλης Μ.

Περίοδος 31/5/1915 – 29/10/1915 & 12/7/17 – 10/9/1920

√

Νάκος Λουκάς Νεγρεπόντης Μιλτιάδης

√

Νέγρης Φωκίων

√

ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ

ΣΤ

ΑΤΤΙΚΟΒΟΙΩΤΙΑΣ

ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ

Νικολαΐδης Γεώργιος*

Αναθεωρητική 8/8/1910 – 12/10/1910

Αναθεωρητική 28/11/1910 – 20/11/1911

√

ΙΘ

Περίοδος 11/3/191218/4/1915 Περιφέρεια

ΚΑ

Περίοδος 6/12/1915 – 30/6/1917

Εθνοσυνέλευση 1/11/1920 – 21/9/1922

Παναγιωτόπουλος Αναστ.

√

Παπαβασιλείου Γεώργιος

√

Παπαχατζής Σπυρίδων

√

√ √

Πατάλας Ιωάννης

√

Πεσματζόγλου Γεώργιος Πετμεζάς Θρασύβουλος

√

Πολίτης Γεώργιος

√

Πουλής Αναστάσιος*

√

Πωλογεώργης Χαράλαμπος

√

Ρακτιβάν Κων/νος

√

Ράλλης Γ. Δημήτριος

√

√ √

√

√ √

Ράλλης Δ. Γεώργιος

√

Ράλλης Ιωάννης* Ρετσίνας Θεόδωρος

√

Ρούσης Ν.

√

Σακελλαρίου Αριστ.*

√

Σκουζές Αλέξανδρος

√

√ √

Σπηλιώτης Νικόλαος

√

Σπηλιωτόπουλος Δημ.

√ √

Στάϊκος Κ.

√

Σταμάτης Γεώργιος

√

Σταμπάδος Γεώργιος Στρατούλης Γεώργιος

Εθνοσυνέλευση 16/12/192330/9/1925

√

Οικονόμου Ν.

Πασπάτης Γ.

Περίοδος 31/5/1915 – 29/10/1915 & 12/7/17 – 10/9/1920

√

Συριόπουλος Νικόλαος Σωτηρίου Δημοσθένης Τζεβάς Γ.

√

Τσολάκος Ν.

√ √

Τσουκαλάς Λυκούργος

√

√ √

Χαλόφτης Πλ.

1926

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

Οικουμενική Κυβέρνηση μετά την Παγκαλική Δικτακτορία

ι πρώτες εκλογές μετά τη καθιέρωση της αβασίλευτης Δημοκρατίας διεξήχθησαν στις 7 Νοεμβρίου 1926 με Πρωθυπουργό τον Στρατηγό Γεώργιο Κονδύλη ο οποίος τον Αύγουστο του 1926 ανέτρεψε τον δικτάτορα Πάγκαλο και επανέφερε στην Προεδρία της Δημοκρατίας τον Ναύαρχο Κουντουριώτη.

Οι πρώτοι μήνες του νέου πολιτεύματος ήταν ιδιαίτερα δύσκολοι καθώς μεγάλο τμήμα της φιλομοναρχικής πτέρυγας δεν αναγνώριζε το δημοψήφισμα της 13ης Απριλίου 1924 ενώ και η δικτατορία του Πάγκαλου ήταν μια σοβαρή εκτροπή στα πρώτα βήματα της Δημοκρατίας. Ο μεγάλος απών αυτών των εκλογών ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος ο οποίος ζούσε στο Παρίσι και δεν έλαβε ενεργά μέρος στην εκλογική μάχη, αφήνοντας επικεφαλής του κόμματος της Ενώσεως Φιλελευθέρων (όπως είχε μετονομαστεί το Κόμμα των Φιλελευθέρων) τους Ανδρέα Μιχαλακόπουλο και Γεώργιο Καφαντάρη. Ο μεγαλύτερος σχηματισμός του αντιβενιζελισμού, το Λαϊκό Κόμμα του Παναγή Τσαλδάρη μετά την σφοδρή επίθεση στο νέο πολίτευμα επιχειρούσε να καταστεί η επίσημη φωνή της φιλομοναρχικής τάσης και εν τέλει να δημιουργήσει τις πρόσφορες συνθήκες για την παλινόρθωση της μοναρχίας. Αντιθέτως, το Κόμμα των Ελευθεροφρόνων του Ιωάννη Μεταξά, έχοντας αναγνωρίσει το νέο πολίτευμα, στόχευε στη καθιέρωσή του ως εναλλακτική λύση της αντιβενιζελικής πτέρυγας. Στο ευρύτερο φιλοβενιζελικό φάσμα, τοποθετείται το Κόμμα της Δημοκρατικής Ενώσεως με επικεφαλής τον τ. Πρωθυπουργό και αποκαλούμενο ως «πατέρα» της αβασίλευτης Δημοκρατίας Αλέξανδρο Παπαναστασίου. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας στις εκλογές του 1926 εμφανίστηκε ως «Ενιαίο Μέτωπο Αγροτών – Εργατών» κάνοντας την πρώτη του απόπειρα συμμετοχής ως κομματικός σχηματισμός στην εκλογική περιφέρεια. Οι εκλογές του 1926 οδήγησαν τελικά στο σχηματισμό οικουμενικής κυβέρνησης υπό τον Αλέξανδρο Ζαϊμη, καθώς κανένα κόμμα δεν κατάφερε να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία στο 279μελές κοινοβούλιο. Στην πρώτη κυβέρνηση Ζαϊμη, συμμετείχαν ο Ανδρέας Μιχαλακόπουλος ως υπουργός Εξωτερικών, ο Παναγής Τσαλδάρης ως υπουργός Εσωτερικών, ο Ιωάννης Μεταξάς ως υπουργός Συγκοινωνιών, ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου ως υπουργός Γεωργίας και ο Γεώργιος Καφαντάρης ως υπουργός Oικονομικών. Η εκλογική αναμέτρηση του 1926 είναι η πρώτη σωζόμενη απόπειρα καταγραφής αναλυτικών εκλογικών αποτελεσμάτων και αρχειοθέτησής τους. Δυστυχώς η καταγραφή των αποτελεσμάτων περιορίζεται στο επίπεδο της εκλογικής περιφέρειας δίχως να υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία για τους δήμους και τις κοινότητες. Η κοινότητα της Ελευσίνας ήταν τμήμα της εκλογικής περιφέρειας Υπολοίπου Αττικής (η οποία δεν περιλαμβάνει τον τ. δήμο Αθηναίων και τον τ. δήμο Πειραιώς) και Βοιωτίας η οποία αντιπροσωπεύτηκε με 7 βουλευτές στο νέο κοινοβούλιο. Συνολικά βρέθηκαν 29.797 έγκυρα ψηφοδέλτια στα 53 εκλογικά τμήματα. Ας σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά που εφαρμόζεται ψηφοφορία με ψηφοδέλτιο αντί του σφαιριδίου στην Παλαιά Ελλάδα.

Περιφέρεια Αττικής & Βοιωτίας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Έγκυρα Ψηφοδέλτια

29.797

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

Έδρες

Λαϊκό Κόμμα

8.481

28,5

Κόμμα Ελευθεροφρόνων

7.792

26,2

Ένωση Φιλελευθέρων

6.473

21,7

Αγροτικό Συμφιλιωτικόν Κόμμα

2.377

8,0

Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας

1.309

4,4

Δημοκρατική Ένωση

1.241

4,2

Κόμμα Ανεξάρτητων & Προσφύγων

1.217

4,1

Ενιαίο Εκλογικό Μέτωπο Εργατών και Αγροτών

441

1,5

Λοιπά

466

1,6

Οι 7 βουλευτές της Αττικής και Βοιωτίας που εκλέχθηκαν είναι οι:

Βουλετής

Κόμμα

Σταυροί

Νικολαΐδης Παναγής

Λαϊκό Κόμμα

2.191

Κίνιας Ιωάννης

Λαϊκό Κόμμα

2.126

Μαντάς Μιλτιάδης

Λαϊκό Κόμμα

1.953

Μικρός Γεώργιος

Κόμμα Ελευθεροφρόνων

2.340

Πεσματζόγλου Γεώργιος

Κόμμα Ελευθεροφρόνων

2.152

Κουτσοπέταλος Λουκάς

Ένωσις Φιλελευθέρων

3.031

Ανδρεαδάκης Νικόλαος

Ένωσις Φιλελευθέρων

1.717

Από τους εκλεγέντες βουλευτές, οι Π. Νικολαΐδης και Γ. Πεσματζόγλου είχαν ως κύρια εστία δύναμης την επ. Μεγαρίδος, ο Μιλτιάδης Μαντάς την επ. Αττικής, ο Γ. Μικρός την επ. Θηβών και οι Ιωάννης Κίνιας, Λ. Κουτσοπέταλος και Ν. Ανδρεαδάκης την επ. Λειβαδιάς.

1928

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η τετραετία του Βενιζέλου

επάνοδος του Βενιζέλου από το Παρίσι το 1927 και η σταδιακή ενασχόληση του με την τρέχουσα πολιτική σήμαναν την αντίστροφη μέτρηση για την εκ νέου ανάμειξη του κρητικού πολιτικού στην ελληνική πολιτική σκηνή. Η παραίτηση της κυβέρνησης Ζαϊμη τον Ιούλιο του 1928 επανέφερε στην πρωθυπουργία τον Ελ. Βενιζέλο ο οποίος διέλυσε την Βουλή του 1926 και προκήρυξε εκλογές για τις 19 Αυγούστου 1928. Λίγες μέρες πριν τη διεξαγωγή των εκλογών δημοσιεύτηκε και ο εκλογικός νόμος ο οποίος προέβλεπε ως εκλογική περιφέρεια την επαρχία στην Παλαιά Ελλάδα (και συνεπώς η Ελευσίνα περιήλθε στην εκλογική περιφέρεια της επαρχίας Μεγαρίδος η οποία εκλέγει 2 βουλευτές) και την περιφέρεια πρωτοδικείου στις Νέες Χώρες. Η διαίρεση αυτή ήταν σκανδαλωδώς ευνοϊκή για το Κόμμα των Φιλελευθέρων και συνάντησε την αντίδραση των αντιβενιζελικών. Η κατανομή των εδρών γίνεται με πλειοψηφικό σύστημα, με συνέπεια να εκλέγονται βουλευτές οι πρώτοι σε ψήφους ανεξαρτήτως του κόμματος που ανήκουν. Παράλληλα ο ψηφοφόρος μπορούσε στο ψηφοδέλτιο να αναγράψει όποιο όνομα υποψηφίου ήθελε ακόμα και αν αυτός άνηκε σε άλλο κομματικό σχηματισμό. Για το λόγο αυτό τα αποτελέσματα καταγράφονται αναλυτικά ανά υποψήφιο και δεν υπάρχει συγκεντρωτικό αποτέλεσμα ανά κομματικό σχηματισμό. Για άλλη μια φορά συγκρούστηκαν σε εκλογική αναμέτρηση οι δύο κυριότερες συνιστώσες του ελληνικού κομματικού συστήματος του μεσοπολέμου: Το Κόμμα των Φιλελευθέρων του Ελευθερίου Βενιζέλου και το Λαϊκό Κόμμα του Παναγή Τσαλδάρη. Οι εκλογείς έδωσαν την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στο Κόμμα των Φιλελευθέρων, το οποίο συγκέντρωσε αυτόνομα 178 από τις 250 έδρες του Κοινοβουλίου ενώ συνυπολογίζοντας και τις έδρες των λοιπών βενιζελικών κομμάτων οι συνολικές έδρες ξεπερνάνε τις 220. Η νίκη του Ελευθερίου Βενιζέλου και κυρίως η άνετη πλειοψηφία που εξασφάλισε επέτρεψαν στον κρητικό πολιτικό να κυβερνήσει απρόσκοπτα επί 4 συνεχή έτη, γεγονός σπάνιο στην σύγχρονη πολιτική ιστορία. Στην κοινότητα της Ελευσίνας οι εκλογείς ψήφισαν σε δύο εκλογικά τμήματα. Τα αποτελέσματα αποτελούν μια επιβεβαίωση της κυριαρχίας των Φιλελευθέρων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρουσα είναι και η ομοιομορφία κατανομής της εκλογικής επιρροής των κομμάτων / υποψηφίων στα δύο εκλογικά τμήματα. Ο εκλογικός νόμος και κυρίως ο τρόπος ψηφοφορίας και επιλογής των υποψηφίων ουσιαστικά αποδυνάμωσε όλα τα υπόλοιπα κόμμα με εξαίρεση το κόμμα της Εθνικής Ενώσεως του οποίου ηγείτο ο Θεόδωρος Πάγκαλος. Λίγα μόνο χρόνια μετά την δικτατορία του και την έμφαση που είχε δώσει στην Ελευσίνα, οι κάτοικοι της κοινότητας χάρισαν στους υποψηφίους του κόμματός του ποσοστά τα οποία αν ήταν ανάλογα και στην υπόλοιπη επαρχία, θα τους οδηγούσαν στη Βουλή (αξίζει βέβαια να αναφερθεί ότι το σκάνδαλο με το λεγόμενο Καζίνο της Ελευσίνας έπληξε πολιτικά τον Πάγκαλο ο οποίος κρίθηκε ένοχος για βλάβη του δημοσίου συμφέροντος και του επιβλήθηκε διετής ποινή φυλάκισης). Οι δύο υποψήφιοι του Κόμματος συγκέντρωσαν ποσοστά της τάξεως του 40% ξεπερνώντας ακόμα και παραδοσιακούς υποψηφίους άλλων κομμάτων. Είναι προφανές ότι η εκλογική επιρροή των υποψηφίων της Εθνικής Ενώσεως οφείλεται κυρίως στην έντονη προσωπική επιρροή του Θεόδωρου Πάγκαλου στην περιοχή και λιγότερο σε οποιαδήποτε δυναμική σε εθνικό επίπεδο καθώς στη Μεγαρίδα συγκέντρωσε το μεγαλύτερο μέρος των ψήφων.7 Αντίθετα οι υποψήφιοι του Λαϊκού Κόμματος συγκέντρωσαν απογοητευτικά ποσοστά τα οποία σε καμία περίπτωση δεν απεικονίζουν την παραδοσιακή επιρροή της μεσοπολεμικής αντιβενιζελικής παράταξης στη πόλη και οφείλεται κυρίως στη περιορισμένη τοπική επιρροή των υποψηφίων βουλευτών στην Ελευσίνα.8 Το Λαϊκό κόμμα εκτός από την Ελευσίνα είχε πενιχρή παρουσία και στο άλλο προσφυγικό κέντρο, την Νέα Πέραμο, όπου οι Φιλελεύθεροι «περιορίστηκαν» στο 97,22% των ψήφων και στις Ερυθρές όπου η κύρια μάζα των ψηφοφόρων της αντιβενιζελικής πτέρυγας κατευθύνθηκε στο Συνδυασμό Ανεξάρτητων Βασιλοφρόνων.

Κοινότητα Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Έγκυρα Ψηφοδέλτια

817

Άκυρα

Κόμμα

Υποψήφιοι

Ψήφοι

(%)

6,49

Νικολαΐδης Παναγιώτης

128

15,67

Σακελλαρίου Δημήτριος

397

48,59

Μπερδελλής Δημήτριος

395

48,35

1,84

1,10

Ρόκος Νικόλαος

344

42,11

Ηλιάδης Κωνσταντίνος

259

31,70

Σταμάτης Γεώργιος

1,22

Φράγκου Τιμολέον

1,96

Σχοινάς Σπυρίδων

Λαϊκό Κόμμα

Κόμμα Φιλελευθέρων

Ανεξάρτητοι Βασιλόφρονες

Εθνική Ένωση

Ανεξάρτητοι

Μούχος Παναγιώτης Τζαβαράς Αναστάσιος

Επαρχία Μεγαρίδος – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Έγκυρα Ψηφοδέλτια

6.822

Άκυρα Κόμμα Λαϊκό Κόμμα

Κόμμα Φιλελευθέρων

Ανεξάρτητοι Βασιλόφρονες

Εθνική Ένωση

Ανεξάρτητοι

35 Υποψήφιοι

Ψήφοι

Σχοινάς Σπυρίδων

2.518

36,91

Νικολαΐδης Παναγιώτης

1.639

24,03

Σακελλαρίου Δημήτριος

2.157

31,62

Μπερδελλής Δημήτριος

1.948

28,55

Μούχος Παναγιώτης

1.685

24,70

753

11,04

1.043

15,29

Ηλιάδης Κωνσταντίνος

664

9,73

Σταμάτης Γεώργιος

631

9,25

Φράγκου Τιμολέον

625

9,16

Τζαβαράς Αναστάσιος Ρόκος Νικόλαος

7 8

(%)

Στο σύνολο της επικράτειας η Εθνική Ένωση έλαβε 1.958 ψήφους και δεν εξέλεξε όπως είναι αναμενόμενο κανέναν βουλευτή. Άλλωστε, ο εκλεγείς βουλευτής των Λαϊκών Σπύρος Σχοινάς συγκέντρωσε την πλειοψηφία των σταυρών (περίπου το 70% του συνόλου) στο μεγαλύτερο αστικό κέντρο της επαρχίας, τα Μέγαρα.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ Δ. ΠΑΓΚΑΛΟΣ (Σαλαμίνα, 1878 - Κηφισιά Αθήνας, 27 Φεβρουαρίου 1952)

λληνας αξιωματικός του στρατού και πολιτικός. Συμμετείχε στο κίνημα στο Γουδί, στους Βαλκανικούς πολέμους, στο κίνημα της Θεσσαλονίκης, στη Μικρασιατική εκστρατεία, στην επανάσταση του 1922, ενώ από το 1925, με το Κίνημα της 25ης Ιουνίου ανέλαβε την πρωθυπουργία, ουσιαστικά ως δικτάτορας, και στη συνέχεια εκλέχτηκε πρόεδρος της Δημοκρατίας, παραμένοντας στην εξουσία μέχρι το 1926, οπότε και ανατράπηκε. Από το 1926 μέχρι το θάνατό του το 1952 αποσύρθηκε, με μερικά μικρά διαλείμματα, από την πολιτική ζωή του τόπου. Εγγονός του είναι ο σύγχρονος πολιτικός και πρώην υπουργός, Θεόδωρος Πάγκαλος. Γεννήθηκε το 1878 στην Σαλαμίνα και ήταν το τρίτο παιδί του γιατρού και βουλευτή Αττικοβοιωτίας Δημητρίου Πάγκαλου και της Κατίγκως Χατζημελέτη, κόρης αρχοντικής οικογένειας της Ελευσίνας με αρβανίτικη καταγωγή. Η οικογένεια Πάγκαλου καταγόταν από την Μικρά Ασία και εμφανίζεται ήδη από τα βυζαντινά χρόνια. Ο πατέρας του, Δημήτριος, ήταν υποψήφιος βουλευτής της παράταξης του Χαρίλαου Τρικούπη και εξελέγη βουλευτής την Η΄ βουλευτική περίοδο μαζί με το Στέφανο Ν. Δραγούμη. Το 1895 έκανε αίτηση για τη σχολή ναυτικών δοκίμων, από την οποία απορρίφθηκε. Τελικά κατέληξε να σπουδάζει στην ιατρική σχολή, λογικά λόγω του επαγγέλματος του πατέρα του, την οποία όμως παράτησε δύο χρόνια αργότερα για να εισαχθεί στην στρατιωτική σχολή Ευελπίδων. Τον Οκτώβριο του 1908 στο σπίτι του Παγκάλου συγκεντρώθηκαν οι Πάσσαρης, Σιώχας, Γεωργακόπουλος, Σάρρος, Ψύχας, Πανάς, Κατσούλης, Φαληρέας, Καθενιώτης και Χατζημιχάλης για να συζητήσουν για τα προβλήματα του στρατού και της χώρας. To αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης ήταν η ίδρυση της μίας από τις δύο ομάδες οι οποίες την άνοιξη του 1909 θα συγχωνευτούν και θα ιδρύσουν τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο. Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος θα αποτελέσει τη βάση του κινήματος στο Γουδί και ο οποίος είχε ως σκοπό να προωθήσει μεταρρυθμίσεις στο στρατό, την οικονομία, τη διοίκηση και γενικά στο κράτος.

Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου και με την έκρηξη του κινήματος της Εθνικής Άμυνας η ομάδα Πάγκαλου σπεύδει να το ενισχύσει. Στις 12 Σεπτεμβρίου 1916 αναχωρεί μαζί με άλλους στρατιωτικούς και πολιτικούς με πλοίο από τον Πειραιά και εγκαθίσταται στη Μυτιλήνη, όπου διορίζεται από την Προσωρινή Κυβέρνηση Εθνικής Άμυνας διοικητής Αιγαίου. Στη συνέχεια διορίζεται στρατιωτικός διοικητής Ηρακλείου και τον Μάρτιο του 1917 προάγεται σε αντισυνταγματάρχη, αναλαμβάνοντας παράλληλα τη διοίκηση του 9ου Συντάγματος. Με το 9ο σύνταγμα εισέρχεται στην Αθήνα και εγκαθίσταται στο στρατώνα του Ρουφ αμέσως μετά την έξωση του Κωνσταντίνου. Στις 15 Μαρτίου του 1917 ο Πάγκαλος, έχοντας την απόλυτη εμπιστοσύνη του Βενιζέλου, γίνεται προσωπάρχης του υπουργείου στρατιωτικών, το χαρτοφυλάκιο του οποίου είχε ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο συμμετείχε σε διάφορες μάχες, για τις οποίες τιμήθηκε με εύφημη μνεία και πολεμικό σταυρό. Το Μάιο του 1919 αποβιβάστηκε στη Σμύρνη και εγκαταστάθηκε εκεί ως αρχηγός του επιτελείου. Οι συγκρούσεις του με τον Στεργιάδη, αρμοστή της Σμύρνης, ήταν αρκετές, με αποτέλεσμα να προταθεί από αυτόν και τον Παρασκευόπουλο η αντικατάσταση του. Με την άνοδο φιλοβασιλικής κυβέρνησης, ο Πάγκαλος ανακαλείται από το μέτωπο και αποστρατεύεται το Νοέμβριο του 1920. Μέχρι τα γεγονότα της Μικρασιατικής καταστροφής, ο Πάγκαλος είχε αποσυρθεί στην Ελευσίνα απ’ όπου παρακολουθούσε τις πολιτικές εξελίξεις. Στις 11 Σεπτεμβρίου του 1922, παράλληλα με το στρατιωτικό κίνημα της Χίου, ο Πάγκαλος έχοντας συστήσει από καιρό μια ομάδα αξιωματικών σχηματίζει την επιτροπή Αθηνών, η οποία προχωρεί κατευθείαν σε συλλήψεις πολιτικών και απελευθερώσεις φιλελεύθερων προσωπικοτήτων. Με την έλευση της επαναστατικής επιτροπής Πλαστήρα-Φωκά-Γονατά, ο Πάγκαλος διορίζεται διοικητής της σχολής Ευελπίδων. Στις 5 Οκτωβρίου συστήθηκε ανακριτική επιτροπή για την τιμωρία των υπευθύνων της Μικρασιατικής

καταστροφής με πρόεδρο τον Θεόδωρο Πάγκαλο. Στην επιτροπή κατέθεσαν όλοι οι κατηγορούμενοι και στις 24 Οκτωβρίου εκδόθηκε το πόρισμα αυτής με το οποίο καταλόγιζε ευθύνες στους κατηγορουμένους. Στις 14 Νοεμβρίου του 1922 διορίστηκε Υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Στυλιανού Γονατά. Στις 12 Δεκεμβρίου παραιτήθηκε για να αναλάβει την αρχιστρατηγία. Εγκαταστάθηκε στην Αλεξανδρούπολη έχοντας έκτακτες εξουσίες. Σύντομα κατάφερε να μετατρέψει μια διασκορπισμένη μάζα στρατού με χαμηλό ηθικό σε ισχυρό και αξιόμαχο ετοιμοπόλεμο στρατό 115.000 ατόμων. Στην αντίθετη πλευρά ο τουρκικός στρατός της Θράκης δεν ήταν ικανός σε σχέση με αυτόν του Έβρου. Ο Πάγκαλος πίστευε ότι μπορούσε να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη, αφού οι συνθήκες τον ευνοούσαν. Η ελληνική διπλωματία, γνωρίζοντας το αξιόμαχο του στρατού, χρησιμοποίησε αυτόν ως όπλο προκειμένου να συνθηκολογήσει με την Τουρκία. Πράγματι στις 24 Ιουλίου του 1923 υπογράφηκε η συνθήκη της Λωζάννης. Παρόλα αυτά, η συνθηκολόγηση αυτή δεν ικανοποίησε τον Πάγκαλο, αφού θεωρούσε ότι η κατάληψη της Ανατολικής Θράκης δεν θα ήταν δύσκολη για έναν τέτοιο στρατό και εξαναγκάστηκε σε παραίτηση από τον Νικόλαο Πλαστήρα. Μετά την παραίτησή του, ο Θεόδωρος Πάγκαλος αναχώρησε για το εξωτερικό όπου επισκέφθηκε τη Γαλλία και την Ελβετία. Το κύρος που είχε αποκτήσει, καθώς και η μεγάλη απήχηση που είχε στους κύκλους των προσφύγων, τον οδήγησε στην απόφαση να συμμετάσχει στις εκλογές του Δεκεμβρίου του 1923. Πριν από αυτές όμως θα λάβει ενεργό συμμετοχή στην κατάπνιξη του κινήματος Λεοναρδόπουλου-Γαργαλίδη. Το χρονικό διάστημα από το κίνημα μέχρι τις εκλογές, ο Πάγκαλος με συνεχείς δηλώσεις και άρθρα προσπαθεί να συσπειρώσει τον δημοκρατικό κόσμο και παράλληλα να πετύχει την πραγματοποίηση δημοψηφίσματος για τον καθορισμό του πολιτειακού καθεστώτος. Στις 16 Δεκεμβρίου του 1923 το κόμμα των Φιλελευθέρων κερδίζει τις εκλογές. Σε μια κατάσταση έντονων πολιτικών συγκρούσεων ο δημοκρατικός συνασπισμός διαλύεται. Ο Βενιζέλος παραιτείται από πρωθυπουργός, ενώ ο Γεώργιος Καφαντάρης, ο οποίος τον έχει αντικαταστήσει, πράττει το ίδιο λίγες εβδομάδες μετά. Στις 24 Μαρτίου η κυβέρνηση Παπαναστασίου ανακηρύσσει την αβασίλευτη Δημοκρατία, η οποία θα επικυρωνόταν λίγες μέρες αργότερα με δημοψήφισμα, και στις 31 Μαρτίου ο Πάγκαλος αναλαμβάνει το χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου Εννόμου Τάξεως. Τον Ιούλιο του ίδιου έτους αναλαμβάνει και το Υπουργείο των Στρατιωτικών. Στις 19 Ιουλίου όμως, η κυβέρνηση παραιτείται και εντολή σχηματισμού παίρνει ο Θεμιστοκλής Σοφούλης. Η πολιτική κρίση συνεχίζεται μέχρι και το τέλος του χρόνου. Από τα τέλη του 1924 η φήμη περί ανατροπής της κυβέρνησης από τον Πάγκαλο έχει κυκλοφορήσει. Οι απεργίες, καθώς και οι προκλήσεις της Τουρκίας επιδεινώνουν και άλλο το σκηνικό. Το βράδυ της 24ης Ιουνίου 1925, ο Πάγκαλος πληροφορείται ότι επίκειται σύλληψή του. Αμέσως διατάζει τους μυημένους αξιωματικούς να καταλάβουν στρατηγικές θέσεις. Στο στρατιωτικό νοσοκομείο, το οποίο λειτουργούσε και ως φυλακή, εκδηλώνεται αρχικά το κίνημα. Στη Θεσσαλονίκη ο στόλος θα προσχωρήσει στο κίνημα, ενώ το θωρηκτό Αβέρωφ θα καταληφθεί από μυημένους αξιωματικούς του πολεμικού ναυτικού.

Στη συνέχεια ακολουθεί και η Καβάλα. Σύντομα η Θράκη και η Μακεδονία ελέγχονται από τους κινηματίες. Μετά την παραίτηση Πρωθυπουργού Ανδρέα Μιχαλακόπουλου και το κυβερνητικό αδιέξοδο και αφού είχε επικρατήσει το κίνημα ο Πάγκαλος λαμβάνει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Έτσι ο Θεόδωρος Πάγκαλος αναλαμβάνει την πρωθυπουργία την 26η Ιουνίου του 1925. Στην κυβέρνηση που σχημάτισε, κράτησε ο ίδιος το υπουργείο στρατιωτικών. Στην βουλή παρουσιάστηκε ως πρωθυπουργός και πήρε ψήφο εμπιστοσύνης από όλους τους βουλευτές, πλην δεκατεσσάρων. Τα κόμματα Μιχαλακόπουλου και Καφαντάρη απείχαν. Με διάταγμα της 30ης Σεπτεμβρίου του 1925 κατήργησε τη βουλή με το αιτιολογικό ότι είχε χάσει την εμπιστοσύνη του Έθνους. Τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου πραγματοποιήθηκαν δημοτικές εκλογές. Στη Θεσσαλονίκη εξελέγη δήμαρχος ο Μηνάς Πατρίκιος, ο οποίος όμως καθαιρέθηκε με ειδικό νόμο, επειδή είχε υποστηριχθεί από την Αριστερά και το Εργατικό Κέντρο της πόλης. Το Δεκέμβριο οι εκλογές επαναλήφθηκαν, ο Πατρίκιος επανεξελέγη και ο Πάγκαλος, μη θέλοντας να διώξει τον δήμαρχο, εξόρισε τους φίλα προσκείμενους δημοτικούς συμβούλους αντικαθιστώντας τους με δικούς του. Στις 3 Ιανουαρίου 1926 παραιτήθηκε ο ναύαρχος Χατζηκυριάκος από το υπουργείο των ναυτικών, ένας από τους σημαντικότερους υποστηρικτές του Πάγκαλου. Τον Φεβρουάριο αποτράπηκε η πραγματοποίηση κινήματος από τον Κονδύλη. Στις 15 Μαρτίου παραιτήθηκε και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Παύλος Κουντουριώτης, διαμαρτυρόμενος για τις αυθαιρεσίες της δικτατορίας Πάγκαλου. Ο Πάγκαλος αμέσως προκήρυξε εκλογές για την ανάδειξη νέου προέδρου, προερχόμενου αυτή τη φορά από το λαό. Ο Πάγκαλος εξελέγη άνετα πρόεδρος της Δημοκρατίας, λαμβάνοντας 782.589 ψήφους έναντι 56.126 του Κ. Δεμερτζή. Έτσι στις 18 Απριλίου ορκίστηκε πρόεδρος της Δημοκρατίας, διατηρώντας παράλληλα το αξίωμα του πρωθυπουργού. Για μια από τις πράξεις που επικρίθηκε, αλλά και σχολιάστηκε ειρωνικά ο Πάγκαλος από τους σύγχρονους ιστορικούς ήταν η απονομή στον εαυτό του, του μεγαλόσταυρου του Σωτήρος. Η δικτατορία Πάγκαλου έμεινε στην ιστορία κυρίως για δύο πράγματα όσον αφορά την εσωτερική πολιτική, για την αστυνομική διάταξη που απαγόρευε στις γυναίκες να φοράνε φούστες που απέχουν πάνω από 30 πόντους από το έδαφος και για τα σκάνδαλα, στα οποία αναμείχθηκαν μέλη της κυβέρνησης. Στον οικονομικό τομέα, η δικτατορία Πάγκαλου αναγκάστηκε να συνάψει εσωτερικό δάνειο, διχοτομώντας το χαρτονόμισμα εξοικονομώντας το ποσό των δύο δισεκατομμύρια δραχμές. Αυξημένο είναι και το ποσοστό ιδιωτικών επενδύσεων στην Ελλάδα, καθώς και πολλών ξένων εταιρειών, όπως η αγγλική εταιρεία ηλεκτροφωτισμού Πάουερ. Η δικτατορία Πάγκαλου επιδόθηκε σε άγριες διώξεις πολιτικών προσώπων και δημοσιογράφων, καθώς και των κομμουνιστών. Μεταξύ των συλληφθέντων συγκαταλέγονται οι Ιωάννης Μεταξάς, Αλέξανδρος Παπαναστασίου, Νικόλαος Πλαστήρας, Γεώργιος Παπανδρέου, Κύρος Κύρου, διευθυντής της εφημερίδας «Εστία», Γεώργιος Βεντήρης, δημοσιογράφος κ.ά. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας απαγορεύθηκε και η λειτουργία των εφημερίδων «Καθημερινή»

και «Ριζοσπάστης». Ο Θεόδωρος Πάγκαλος κατά τη διάρκεια της εξουσίας του υιοθέτησε εθνικιστική ρητορεία, δημιουργώντας συγκρούσεις με τα γειτονικά κράτη. Η εμμονή του στην ιδέα περί εκδίκησης των Τούρκων για τη Μικρασιατική καταστροφή, τον οδήγησαν σε απαράδεκτα διπλωματικά λάθη. Τον Οκτώβριο του 1925 συνέβη μια μικροσυμπλοκή μεταξύ βουλγαρικών και ελληνικών σωμάτων στα σύνορα. Ο Πάγκαλος αμέσως διέταξε την είσοδο ελληνικών στρατευμάτων στη Βουλγαρία. Η προέλαση των ελληνικών στρατευμάτων, αναχαιτίστηκε από την Κοινωνία των Εθνών, η οποία με ψήφισμά της δικαίωσε τη Βουλγαρία και υποχρέωσε την Ελλάδα να καταβάλει πολεμική αποζημίωση. Το μεγαλύτερο όμως ατόπημα του Πάγκαλου ήταν η σύναψη συνθήκης με τη Γιουγκοσλαβία, η οποία επισπεύτηκε προκειμένου να επικεντρωθούν τα επιτελεία του στρατού στην απειλή της Τουρκίας. Στις 17 Αυγούστου 1926 υπογράφηκε συνθήκη μεταξύ των δύο χωρών, για την οποία αντέδρασε όλος ο πολιτικός και επιχειρηματικός κόσμος. Μεταξύ των άλλων, η συνθήκη προέβλεπε την συγκυριαρχία της Γιουγκοσλαβίας στο λιμένα της Θεσσαλονίκης και στην κοιλάδα Αξιού, την παραχώρηση του ελέγχου της σερβικής μονής στο Άγιο Όρος, καθώς και τη μετατροπή της σιδηροδρομικής γραμμής Γευγελής σε ελληνοσερβική, με την προϋπόθεση όμως ότι οι υπάλληλοι θα μιλούσαν τη σερβική γλώσσα. Η συνθήκη αυτή προξένησε επίσης έντονη δυσαρέσκεια και στους κύκλους των στρατιωτικών. Μετά την πτώση του Πάγκαλου, η κυβέρνηση έσπευσε να ακυρώσει τη συμφωνία μεταξύ των δύο κρατών. Τον Αύγουστο του 1926 ο Πάγκαλος ανατράπηκε από Κίνημα με επικεφαλής

τον Γεώργιο Κονδύλη. Μετά τη σύλληψή του από τους κινηματίες ύστερα από μερικές μέρες, στις φυλακές Ιτζεντίν της Κρήτης. Ο Πάγκαλος δεν προσήχθη σε δίκη και τελικά με απόφαση της 13ης Ιουλίου 1928 της κυβέρνησης Βενιζέλου αποφυλακίστηκε. Μετά την αποφυλάκισή του συμμετείχε στις εκλογές της 19ης Αυγούστου 1928 ως αρχηγός της Εθνικής Ενώσεως, αλλά απέτυχε να εκλεγεί. Στις 16 Μαΐου του 1929 συνελήφθη πάλι για τα αδικήματα της δικτατορίας. Στη συνέχεια αποφυλακίστηκε με εγγύηση και στις 17 Μαρτίου του 1930 προσήχθη σε δίκη ενώπιον τριαντακονταμελούς επιτροπής της Γερουσίας με βάση τον νόμο περί ευθύνης υπουργών με την κατηγορία της απιστίας για το σκάνδαλο του καζίνο της Ελευσίνας. Η κατηγορία αφορούσε την εκχώρηση άδειας λειτουργίας καζίνο στην Ελευσίνα σε φίλα προσκείμενο επιχειρηματία έναντι χαμηλότερου αντιτίμου από ό,τι προσέφερε ο πλειοδότης. Τελικά καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλάκιση και πενταετή στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων Κατά τη διάρκεια της Κατοχής ο Πάγκαλος κατηγορήθηκε για συνεργασία με τις αρχές Κατοχής και μετά την απελευθέρωση προσήλθε σε δίκη ενώπιον του ειδικού δικαστηρίου δωσίλογων. Στις 12 Σεπτεμβρίου του 1945 αθωώθηκε οριστικά με απαλλακτικό βούλευμα από τις κατηγορίες που τον βάρυναν. Στις εκλογές της 5ης Μαρτίου 1950 ο Πάγκαλος κατέβηκε ως υποψήφιος με το Εθνικό Κόμμα υπό τον Ναπολέοντα Ζέρβα. Απεβίωσε στις 27 Φεβρουαρίου 1952 στο ξενοδοχείο «Χλόη» της Κηφισιάς, όπου διέμενε, από φυματίωση. Η κηδεία του έγινε την επομένη, δημοσία δαπάνη.

TO ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΠΑΓΚΑΛΟΥ ΟΠΩΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΤΟ ΒΗΜΑ» ΤΗΝ 28/2/1952

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η αρχή της αποσταθεροποίησης

1932

οικονομική κρίση που ξεκίνησε από τις Ηνωμένες Πολιτείες το 1929 επηρέασε την παγκόσμια οικονομία ενώ οι συνέπειες της όπως ήταν φυσικό έφτασαν και στην Ελλάδα λίγο μετά το 1930 επιφέροντας προβλήματα στη διακυβέρνηση του Κόμματος των Φιλελευθέρων. Τα προβλήματα εμφανίστηκαν ιδίως με την βενιζελογενή αντιπολίτευση η οποία προσπαθούσε να καρπωθεί τη λαϊκή δυσαρέσκεια και να αντλήσει ψήφους από το κόμμα των Φιλελευθέρων. Εν μέσω της κρίσης, στις 25 Μαρτίου 1932, ο Ελευθέριος Βενιζέλος πρότεινε σε σύσκεψη με τους επικεφαλής των κοινοβουλευτικών κομμάτων τη συγκρότηση οικουμενικής κυβέρνησης η οποία θα αναλάμβανε σε κλίμα συναίνεσης να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση. Η πρόταση αυτή δεν έτυχε αποδοχής από το Λαϊκό Κόμμα του Παναγή Τσαλδάρη το οποίο λίγους μήνες πριν τις εκλογές δεν επιθυμούσε να καταστεί συνδιαχειριστής της εξουσίας. Αντιλαμβανόμενος τη δυσχερή εκλογική θέση και ενόψει των εκλογών που ορίστηκαν για τις 25 Σεπτεμβρίου, ο Βενιζέλος άλλαξε τον εκλογικό νόμο επαναφέροντας την απλή αναλογική με ευρεία περιφέρεια (επίπεδο νομού). Η Ελευσίνα αποτέλεσε τμήμα του Νομού Αττικής και Βοιωτίας ο οποίος θα αντιπροσωπεύεται με 7 τελικά έδρες στη νέα 250μελή βουλή. Καθιερώνοντας την απλή αναλογική ο Ελευθέριος Βενιζέλος εκμηδένιζε τη πιθανότητα συγκρότησης αυτοδύναμης κυβέρνησης των αντιβενιζελικών κομμάτων. Οι κυριότεροι κομματικοί σχηματισμοί που συμμετείχαν στις εκλογές του 1932 ήταν:

• Το κόμμα των Φιλευθέρων με επικεφαλής τον Ελευθέριο Βενιζέλο • Το Λαϊκό Κόμμα του Παναγή Τσαλδάρη • Το Προοδευτικό Κόμμα του Γεωργίου Καφαντάρη • Το Αγροτικό Κόμμα των Κωνσταντίνου Ζαβιτσάνου και Αλέξανδρου Μυλωνά • Το Αγροτικό και Εργατικό Κόμμα του Αλέξανδρου Παπαναστασίου •Τ ο Ενιαίο Μέτωπο Εργατών & Αγροτών το οποίο ήταν ο κομματικός φορέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος • Το Εθνικό Ριζοσπαστικό Κόμμα του Γεωργίου Κονδύλη • Το Κόμμα των Ελευθεροφρόνων του Ιωάννη Μεταξά και • Το κόμμα των Συντηρητικών Δημοκρατικών του Ανδρέα Μιχαλακόπουλου

Με εξαίρεση το Λαικό Κόμμα, το Ενιαίο Μέτωπο και το Κόμμα των Ελευθεροφρόνων, τα υπόλοιπα κόμματα ανήκαν στον ονομαζόμενο βενιζελικό χώρο, τα οποία όμως ασκούσαν έντονη κριτική στο Κόμμα των Φιλελευθέρων και προσωπικά στον Βενιζέλο. Η καταμέτρηση των ψηφοδελτίων ανέδειξε πρώτο κόμμα το Λαϊκό με 33,8% λαμβάνοντας 95 έδρες. Το κόμμα των Φιλελευθέρων αν και απείχε περίπου 4,500 ψήφους (33,4%) από την πρώτη θέση έλαβε 98 έδρες αναδεικνυόμενο στην μεγαλύτερη συμπαγή κοινοβουλευτική δύναμη, ενώ τα υπόλοιπα βενιζελογενή κόμματα συγκέντρωσαν 46 έδρες (15 έλαβε ο Καφαντάρης, 11 οι Ζαβιτσάνος / Μυλωνάς, 8 ο Παπαναστασίου, 6 ο Κονδύλης και 2 ο Μιχαλακόπουλος) Η φυσιολογική εξέλιξη θα ήταν ο σχηματισμός φιλοβενιζελικής κυβέρνησης η οποία θα απολάμβανε άνετη πλειοψηφία στη βουλή. Ωστόσο ο Βενιζέλος, ενόψει των οδυνηρών αποφάσεων που έπρεπε να ληφθούν εν μέσω κρίσης επιθυμούσε τον σχηματισμό Οικουμενικής Κυβέρνησης, πρόταση η οποία απορρίφθηκε και πάλι από τον Παναγή Τσαλδάρη. Η αποτυχία σχηματισμού κυβέρνησης και η ξαφνική δήλωση του Τσαλδάρη περί αναγνωρίσεως του πολιτεύματος της αβασίλευτης δημοκρατίας, άνοιξαν το δρόμο για τη ανάδειξη του αρχηγού των Λαϊκών για πρώτη φορά στη πρωθυπουργία ως επικεφαλής κυβέρνησης μειοψηφίας στην οποία συμμετείχε ο Ιωάννης Μεταξάς και οι Γιώργος Κονδύλης και Αλέξανδρος Χατζηκυριάκος. Οι δύο τελευταίοι αποτελούσαν διακεκριμένα μέλη της βενιζελικής παράταξης με ισχυρή προσωπική επιρροή ιδίως στα προσφυγικά στρώματα στα οποία το Λαϊκό Κόμμα είχε αμελητέα απήχηση.

Τα αποτελέσματα των εκλογών του 1932 στην Ελευσίνα αποτελούν εκ πρώτης όψεως έκπληξη με δεδομένο τα αποτελέσματα των εκλογών του 1928. Εντυπωσιακή ήταν η άνοδος του Λαϊκού Κόμματος το οποίο από την πενιχρή συγκομιδή ψήφων πριν από 4 χρόνια, τον Σεπτέμβριο του 1932 ξεπέρασε το όριο της απόλυτης πλειοψηφίας συγκεντρώνοντας το 52,6%. Η άνοδος των Λαϊκών και η συγκέντρωση της απόλυτης πλειοψηφίας σε συνθήκες συμμετοχής όλων των σχηματισμών απεικονίζει κυρίως την έντονη δυσαρέσκεια των Ελευσίνιων σε σχέση με την στάση της κυβέρνησης, προσωπικά του Ελευθερίου Βενιζέλου αλλά και όλου του βενιζελογενούς φάσματος κατά τις απεργιακές κινητοποιήσεις του 1929. Η ραγδαία εκβιομηχάνιση της πόλης από την αρχή του 20ου αιώνα είχε ως συνέπεια την αύξηση του εργατικού δυναμικού και την μεταστροφή της τοπικής οικονομίας από τον πρωτογενή (Γεωργία – Κτηνοτροφία – Αλιεία) στον δευτερογενή τομέα (βιομηχανία). Τον Οκτώβριο του 1928 (λίγους μήνες μετά τις εκλογές) ιδρύθηκε με πρωτοβουλία των εργαζομένων στον Τιτάνα η Ένωση Τεχνιτοεργατών Ελευσίνος η οποία είχε στη δύναμή της περί τα 1000 μέλη (αριθμός ο οποίος κάλυπτε σχεδόν το σύνολο των εργατών στις βιομηχανίες της περιοχής). Στις 16/2/1929 το σωματείο κατάθεσε σειρά αιτημάτων προς τους εργοδότες τα κυριότερα των οποίων ήταν η κατοχύρωση της οκτάωρης απασχόλησης, η αύξηση των ημερομισθίων κατά 40% και η τακτική πληρωμή των αμοιβών κάθε εβδομάδα. Τις αμέσως επόμενες ημέρες διεξήχθησαν σειρά επαφών των εργαζομένων με την εργοδοσία και τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας Π. Βουρλούμη, οι οποίες και απεδείχθησαν άκαρπες. Στις 5 Μαρτίου 1929 η Γενική Συνέλευση των εργαζομένων αποφάσισε τη κήρυξη γενικής απεργίας. Στην απεργία υπολογίζεται ότι συμμετείχαν περίπου 2,000 εργαζόμενοι προερχόμενοι από όλα σχεδόν τα εργοστάσια της περιοχής (Τιτάν, Κρόνος, Βότρυς, κ.ά). Η κήρυξη της απεργίας στην Ελευσίνα συνέπεσε (ή κατά άλλους πυροδοτήθηκε) από τις αντίστοιχες απεργιακές κινητοποιήσεις στο Λαύριο. Το αποκορύφωμα των συγκρούσεων μεταξύ απεργών και χωροφυλακής ήταν η δολοφονία του απεργού Δημήτριου Μιχαήλου. Τα επεισόδια και ο θάνατος ενός απεργού έλαβε άμεσα προβολή στον αθηναϊκό τύπο και προκάλεσαν την αντίδραση του Πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου. Σε δηλώσεις του λίγο μετά την μετάδοση του γεγονότος της δολοφονίας ο Βενιζέλος επέρριψε την ευθύνη των γεγονότων σε κομμουνιστικά στοιχεία τα οποία παρέσυραν τους εργαζομένους ενώ ταυτόχρονα εκθείαζε την «εγκράτεια των αστυνομικών αρχών». Αντίθετα το Λαικό Κόμμα και ο αντιβενιζελικός τύπος κράτησαν μια σαφώς πιο ουδέτερη στάση. Όπως ήταν φυσικό η δήλωση του Βενιζέλου απογοήτευσε του απεργούς από τους οποίους ιδίως οι δημότες της Ελευσίνας είχαν στηρίξει τους φιλελεύθερους στις πρόσφατες εκλογές.

Κοινότητα Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Έγκυρα Ψηφοδέλτια

1.020

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

Λαϊκό Κόμμα

537

52,6

Κόμμα Φιλελευθέρων

380

37,3

Αγροτικό Εργατικό Κόμμα

5,5

Προοδευτικό Κόμμα

2,5

Ενιαίο Μέτωπο Αγροτών – Εργατών

1,9

0,3

Εθνικό Ριζοσπαστικό Κόμμα

Περιφέρεια Αττικής & Βοιωτίας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Έγκυρα Ψηφοδέλτια

36.917

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

Έδρες

Λαϊκό Κόμμα

19.915

50,3

Κόμμα Φιλελευθέρων

10.756

27,1

Προοδευτικό Κόμμα

4.799

12,1

Αγροτικό Εργατικό Κόμμα

3.312

8,4

Ενιαίο Μέτωπο Αγροτών – Εργατών

635

1,6

Εθνικό Ριζοσπαστικό Κόμμα

120

0,3

0,2

Αγροτικό Κόμμα

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ Υ ΠΟΨΗΦΙΩΝ

απλή αναλογική που εφαρμόστηκε στις εκλογές του 1932 έδωσε τη δυνατότητα σε τρείς διαφορετικούς κομματικούς σχηματισμούς να αντιπροσωπεύσουν την εκλογική περιφέρεια Αττικής και Βοιωτίας στο νέο κοινοβούλιο. Πιο συγκεκριμένα, το Λαϊκό κόμμα έλαβε 4 έδρες, το Κόμμα των Φιλελευθέρων έλαβε 2 και το Προοδευτικό Κόμμα του Γεωργίου Καφαντάρη 1 έδρα. Το Λαϊκό Κόμμα παρόλο που σημείωσε ανέλπιστη αύξηση της δύναμης του στην πόλη, δεν είχε στην αντίστοιχη διασπορά σε σταυρούς ανάμεσα στους υποψηφίους του. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι από τους 4 εκλεγέντες βουλευτές κανένας δεν ξεπέρασε το 4% επί των συνολικών ψήφων του κόμματος στην Ελευσίνα. Αντίθετα ο Παναγιώτης Νικολαΐδης για άλλη μια φορά επιβεβαίωσε την ισχυρή του τοπική παρουσία συγκεντρώνοντας το 90% των προτιμήσεων των Λαϊκών. Λαϊκό Κόμμα

Δήμος Ελευσίνας Ψήφοι

(%)

Κορόζος Κων/νος Μαντάς Μιλτιάδης

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας Ψήφοι

(%)

3.716

18,7

0,2

3.561

17,9

Πεσματζόγλου Γεώργο

3,7

3.548

17,8

Σχοινάς Σπυρίδων

3,9

3.475

17,4

0,7

3.282

16,5

487

90,7

1.722

8,6

456

2,3

0,0

Βουρδουμπάς Ευάγγελος Νικολαΐδης Παναγιώτης Μικρός Επαμ. Σκουζάκης Λάμπρος

H πτώση των Φιελεύθερων στην Ελευσίνα αντικατοπτρίστηκε και στους σταυρούς των υποψηφίων βουλευτών καθώς μόνο ο Μιχαήλ Γεωργαντάς και ο Σακελλαρίου Δημήτρης (βουλευτής Μεγαρίδος στην απερχόμενη βουλή) είχαν μια αξιοσημείωτη συλλογή σταυρών.

Κόμμα Φιλελευθέρων

Δήμος Ελευσίνας Ψήφοι

(%)

Μπουρνόζος Λουκάς

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας Ψήφοι

(%)

1.596

33,3

Λάμπρου Αχιλλέας

28,0

1.087

22,7

Μπερδελής Δημήτριος

24,0

715

14,9

Τσίγκος Αθανάσιος

12,0

638

13,3

Δεμερτζής Κων/νος

380

7,9

Σωτηρίου Αναστάσιος

293

6,1

0,6

0,5

Κακουσαίος Δημήτριος Μεθενίτης Κ.

Προοδευτικό Κόμμα

36,0

Δήμος Ελευσίνας Ψήφοι

(%)

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας Ψήφοι

(%)

Κουτσοπέταλος Λουκάς

5,0

3.568

33,2

Κυρέλλος Βασίλειος

7,9

2.109

19,6

1.968

18,3

1.170

10,9

802

7,5

535

5,0

Κριτσίκης Μιχαήλ

267

2,5

Χούντας Ιωάννης

224

2,1

Σπηλιώτης Νικόλαος Γεωργαντάς Μιχαήλ

145

38,2

Μπουκουβάλας Πέτρος Σακελλαρίου Δημήτριος

177

46,6

Μία επιστολή από την Ελευσίνα προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο

Ο Λεωνίδας Φραγκελάκης με την οικογένειά του. ΙΔΡΥΜΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ

Λεωνίδας Φραγκελάκης ήταν κομματάρχης των Φιλελευθέρων στην Ελευσίνα την περίοδο του Μεσοπολέμου. Ο Φραγκελάκης συμμετείχε ενεργά στους Βαλκανικούς πολέμους και αργότερα εντάχθηκε στο κίνημα της Εθνικής Άμυνας. Συμμετείχε στην Μικρασιατική Εκστρατεία όπου σύμφωνα με τη μαρτυρία του ύψωσε πρώτος την ελληνική σημαία στο Τελωνείο της Σμύρνης. Τον Ιούνιο του 1930 απευθύνει επιστολή προς τον Βενιζέλο όπου του ζητάει οικονομική στήριξη. Η επιστολή αυτή μαζί με οικογενειακή του φωτογραφία βρίσκεται στο Ίδρυμα Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος

1933

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η σύγκρουση των δύο κόσμων

κοινοβουλευτικός βίος της κυβέρνησης Τσαλδάρη εν μέσω της οικονομικής κρίσης αποδείχθηκε βραχύς καθώς ο Βενιζέλος πείστηκε να αποσύρει την ψήφο ανοχής των Φιελευθέρων . Αποτέλεσμα ήταν να παραιτηθεί ο Τσαλδάρης και να αναλάβει πρωθυπουργός ο Κρητικός πολιτικός ο οποίος To ψηφοδέλτιο της Ηνωμένης Αντιπολίτευσης σχημάτισε την τελευταία κυβέρνησή του στην οποία στις εκλογές του 1933 συμμετείχαν όλα τα προβεβλημένα στελέχη της βενιζελικής παράταξης. Μη επιθυμώντας να κυβερνήσει με ισχνή πλειοψηφία, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, διέλυσε τη βουλή και προκήρυξε εκλογές για τις 5 Μαρτίου 1933 εφαρμόζοντας το ίδιο εκλογικό σύστημα με αυτό των εκλογών του 1928 (Πλειοψηφικό με στενή περιφέρεια στην Παλαιά Ελλάδα). Οι εκλογές του 1933 ήταν οι πλέον πολωμένες εκλογές του μεσοπολέμου καθώς οι δύο κυριότερες παρατάξεις συσπειρώθηκαν σε δύο ψηφοδέλτια, τον Εθνικό Συνασπισμό και την Ηνωμένη Αντιπολίτευση. Κυριότερος άξονας του Εθνικού Συνασπισμού ήταν το Κόμμα των Φιλελευθέρων ενώ συμμετείχαν οι Γ. Καφαντάρης, Αλ. Παπαναστασίου και Αν. Μιχαλακόπουλος με τους πολιτικούς τους σχηματισμούς. Απέναντι τους ήταν το Λαϊκό Κόμμα, οι Ελευθερόφρονες του Ιωάννη Μεταξά και οι προσφάτως «μεταγραφέντες» από τη βενιζελική παράταξη Γεώργιος Κονδύλης και Αλεξ. Χατζηκυρίακος. Οι δύο τελευταίοι μαζί με την αναγνώριση από το Λαϊκό Κόμμα του υπάρχοντος πολιτεύματος, αποτέλεσαν τα πρόσωπα εκείνα που έδωσαν τη νίκη στην Ηνωμένη Αντιπολίτευση. Πράγματι, οι εκλογές του 1933 ήταν ένα δεύτερο Βατερλό (μετά από αυτό του 1920) για τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Οι Αντιβενιζελικοί κατάφεραν και απέκτησαν άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία στο νέο κοινοβούλιο, έχοντας πλέον τη δυνατότητα να ασκήσουν απρόσκοπτα την εξουσία για πρώτη φορά μετά το 1922. Η κατάσταση έγινε χειρότερη για την απερχόμενη κυβέρνηση καθώς τα ξημερώματα της 6ης Μαρτίου ο Στρατηγός Νικόλαος Πλαστήρας επιχείρησε με κίνημα να αποτρέψει τη παράδοση της εξουσίας στους νικητές των εκλογών φοβούμενος για πιθανή καθεστωτική μεταβολή. Το κίνημα Πλαστήρα απέτυχε και αμέσως σχηματίστηκε μεταβατική κυβέρνηση από τον Στρατηγό Αλέξανδρο Οθωναίο και μέλη του ανώτατου στρατιωτικού συμβουλίου ο οποίος στις 10 Μαρτίου παρέδωσε την εξουσία στον Παναγή Τσαλδάρη. Οι συνέπειες του κινήματος Πλαστήρα ήταν σημαντικές καθώς ο ίδιος κατέφυγε στη Γαλλία για να γλυτώσει τη σύλληψη ενώ πλήθος βενιζελικών αξιωματικών αποτάχθηκαν από το στράτευμα καθιστώντας κυρίαρχους της κατάστασης του στρατού τους αντιβενιζελικούς. Ο σχεδιασμός των λαϊκών για τον έλεγχο του στρατεύματος έγινε ολοφάνερος όταν από την αμνηστία που χορηγήθηκε στους εμπλεκόμενους στο κίνημα Πλαστήρα, εξαιρέθηκαν οι στρατιωτικοί. Ο ίδιος ο Βενιζέλος αν και τις πρώτες στιγμές του κινήματος έδειξε χλιαρή στάση μη ασκώντας την επιρροή του για να αποτρέψει τον Πλαστήρα, στη συνέχεια όμως διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ομαλή μετάβαση της εξουσίας. Ωστόσο αυτό δεν εμπόδισε τον αντιβενιζελισμό να χαρακτηρίσει τον Βενιζέλο ως ηθικό αυτουργό του πραξικοπήματος πυροδοτώντας μια οξυμένη πόλωση μεταξύ των δύο συνασπισμών. Αποκορύφωμα της νοσηρής καταστάσεως ήταν η απόπειρα δολοφονίας του Ελευθερίου Βενιζέλου τον Ιούνιο του 1933 στην Λεωφόρο Κηφισίας. Η επαναφορά του εκλογικού νόμου που ίσχυσε στις εκλογές του 1928 κατένειμε στην επαρχία Μεγαρίδος δύο βουλευτές από τους 248 που εκλέγονται συνολικά στην επικράτεια. Η ψηφοφορία διεξήχθη στην Ελευσίνα σε δύο εκλογικά τμήματα όπου συνολικά ψήφισαν 1.009 εκλογείς. Οι υποψήφιοι του Λαϊκου έλαβαν ποσοστά που ξεπέρασαν το 50% και στα δύο εκλογικά τμήματα ενώ οι βενιζελικοί υποψήφιοι υστέρησαν σημαντικά αδυνατώντας να αγγίξουν έστω και το 40% των ψήφων. Όπως ήταν φυσικό οι Σπυρίδων Σχοινάς και Παναγιώτης Νικολαΐδης προερχόμενοι από το Λαϊκό Κόμμα κατέλαβαν τις δύο έδρες της επαρχίας. Σημαντική παρουσία στην Ελευσίνα είχε και ο ανεξάρτητος υποψήφιος Ευάγγελος Σταμούλης ο οποίος έλαβε 77 σταυρούς προτίμησης. Ο έτερος υποψήφιος, ο Παναγιώτης Τσούτσουρας σημείωσε εξαιρετική επίδοση στο σύνολο της επαρχίας όπου δεδομένου του γενικότερου πολιτικού κλίματος συγκέντρωσε τη διόλου ευκαταφρόνητη προτίμηση του 15,1% των ψηφοφόρων της επαρχίας (Στη Σαλαμίνα ο Τσούτσουρας ξεπέρασε σε σταυρούς τους υποψηφίους όλων των άλλων κομμάτων)

Κοινότητα Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Ψηφίσαντες

1.009

Άκυρα

Έγκυρα

996

Κόμμα

Υποψήφιοι

Λαϊκό Κόμμα

Κόμμα Φιλελευθέρων

Ανεξάρτητοι

Ψήφοι

(%)

Σχοινάς Σπυρίδων

529

53,1

Νικολαΐδης Παναγιώτης

582

58,4

Τριανταφυλλίδης Ανδρέας

382

38,4

Αγγελίδης Αρίσταρχος

322

32,3

Σταμούλης Ευάγγελος

7,7

Τσούτσουρας Παναγιώτης

1,1

Κοινότητα Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά εκλογικό τμήμα

Ψηφίσαντες Άκυρα Έγκυρα Κόμμα

Υποψήφιοι

Λαϊκό Κόμμα

Κόμμα Φιλελευθέρων

Ανεξάρτητοι

640

369

631

365

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Σχοινάς Σπυρίδων

333

52,8

196

53,7

Νικολαΐδης Παναγιώτης

360

57,1

222

60,8

Τριανταφυλλίδης Ανδρέας

241

38,2

141

38,6

Αγγελίδης Αρίσταρχος

204

32,3

118

32,3

Σταμούλης Ευάγγελος

8,6

6,3

1,4

0,5

Τσούτσουρας Παναγιώτης

Επαρχία Μεγαρίδος – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Ψηφίσαντες

8.633

Άκυρα

Έγκυρα Κόμμα Λαϊκό Κόμμα

Εθνικός Συνασπισμός

Ανεξάρτητοι

8.594 Υποψήφιοι

Ψήφοι

(%)

Σχοινάς Σπυρίδων

5.227

60,8

Νικολαΐδης Παναγιώτης

4.696

54,6

Τριανταφυλλίδης Ανδρέας

2.687

31,3

Αγγελίδης Αρίσταρχος

1.484

17,3

Σταμούλης Ευάγγελος

281

3,3

1.304

15,2

Τσούτσουρας Παναγιώτης

1935

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Λίγο πριν την παλινόρθωση της μοναρχίας

πολωμένη κατάσταση στα πολιτικά πράγματα της χώρας, αντί να βαίνει προς εκτόνωση μετά την απόπειρα δολοφονίας κατά του Βενιζέλου τον Ιούνιο του 1933, συνέχιζε να οξύνεται σε επικίνδυνο βαθμό. Η ατμόσφαιρα που επικρατούσε προμήνυε πιθανή καθεστωτική μεταβολή η οποία ήταν ήδη ορατή σε κυβερνητικούς κύκλους. Οι φιλελεύθεροι και ο Βενιζέλος προσωπικά θεωρούσαν τη προστασία της Αβασίλευτης Δημοκρατίας ως προσωπικό τους καθήκον και ξεκίνησαν προετοιμασίες για να προλάβουν τη περίπτωση επανόδου του ανώτατου άρχοντα. Ήδη από το 1934 άρχισε να διαμορφώνονται εντός του Στρατεύματος μια συνωμοτική κίνηση η ύπαρξη της οποίας ήταν εν γνώσει του Βενιζέλου, η οποία είχε ως σκοπό τη προστασία την αβασίλευτης δημοκρατίας και τη πραγματοποίηση πραξικοπήματος αν επιχειρηθεί από τη κυβέρνηση η πολιτειακή μεταβολή. Το προετοιμαζόμενο κίνημα δεν άργησε να ξεσπάσει καθώς την 1η Μαρτίου εκδηλώθηκε κίνημα του οποίου την αρχηγία ανέλαβε ο ίδιος ο κρητικός πολιτικός. Το κίνημα όμως ήταν πρόχειρα σχεδιασμένο και ο Γ. Κονδύλης ως υπουργός των Στρατιωτικών μπόρεσε να το καταστείλει μέσα σε 10 μέρες. Ο Βενιζέλος μετά την αποτυχία του κινήματος κατέφυγε στα ιταλοκρατούμενα Δωδεκάνησα και στη συνέχεια στο Παρίσι. Η κυβέρνηση βρήκε την κατάλληλη ευκαιρία να εκδικηθεί τους βενιζελικούς και απέταξε από το στράτευμα τους αξιωματικούς εκείνους που συμμετείχαν στο κίνημα ενώ ο ίδιος ο Βενιζέλος και ο Νικόλαος Πλαστήρας καταδικάστηκαν ερήμην σε θάνατο. Μέσα σε αυτό το κλίμα αποφασίστηκε από την κυβέρνηση Τσαλδάρη η διεξαγωγή εκλογών για την ανάδειξη της Ε’ Εθνοσυνέλευσης την 9η Ιουνίου 1935. Όπως ήταν αναμενόμενο το Κόμμα των Φιλελευθέρων και τα συνεργαζόμενα με αυτό κόμματα δεν συμμετείχαν στις εκλογές . Ο εκλογικός νόμος που ίσχυσε στις εκλογές του 1935 ήταν σχεδιασμένος προκειμένου να εξυπηρετεί τα πολιτικά σχέδια της κυβέρνησης καθώς εφαρμόστηκε πλειοψηφικό σύστημα σε ευρεία περιφέρεια στο σύνολο της χώρας. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι ο Νομός Αττικής & Βοιωτίας ενώθηκε με τις εκλογικές περιφέρειες της Αθήνας και του Πειραιά εκλέγοντας συνολικά 31 βουλευτές στην Εθνοσυνέλευση. Ο σκοπός ήταν να εκμηδενιστεί η επιρροή των βενιζελικών –σε περίπτωση που συμμετείχαν στις εκλογές- στην Αθήνα και στον Πειραιά από τη συμπαγή αντιβενιζελική πλειοψηφία της περιφέρειας του υπολοίπου Αττικής και Βοιωτίας και να εξασφαλιστούν μέσω του πλειοψηφικού το σύνολο των εδρών αυτών. Με την αποχή των Φιλελευθέρων και των συνεργαζόμενων κομμάτων, το Λαϊκό Κόμμα του Παναγή Τσαλδάρη και το Εθνικό Ριζοσπαστικό Κόμμα του Κονδύλη συγκρότησαν συνασπισμό με την ονομασία «Συμπράτοντα Κυβερνητικά Κόμματα». Ο Ιωάννης Μεταξάς και το Κόμμα των Ελευθεροφρόνων σε συνεργασία με μεμονωμένες φιλοβασιλικές προσωπικότητες (Ι. Ράλλης, Γ. Στράτος) συγκρότησαν την ένωση των Βασιλοφρόνων με ξεκάθαρη τοποθέτηση στο πολιτειακό ζήτημα. Στην Μακεδονία δραστηριοποιήθηκε η «Μακεδονική Ένωση» του Σ. Γκοτζαμάνη ο οποίος διαφώνησε με την ηγεσία του Λαϊκού Κόμματος και επέλεξε την αυτόνομη κάθοδο χρησιμοποιώντας έντονα τοπικιστική ρητορική. Η Αριστερά έχοντας την ευκαιρία να επωφεληθεί από την αποχή των Φιλελεύθερων, κατέβηκε ενωμένη υπό την σκέπη του Ενιαίου Μετώπου έχοντας ως κορμό το ΚΚΕ. Όπως ήταν αναμενόμενο τα αποτελέσματα εξασφάλισαν στους Τσαλδάρη – Κονδύλη άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία αφού συγκεντρώνοντας το 65% των ψήφων εξασφάλισαν το 96% των εδρών (287 έδρες σε σύνολο 300). Η Ένωση των Βασιλοφρόνων περιορίστηκε στο 14,8% εκλέγοντας 7 βουλευτές, ενώ με εξαίρεση 6 έδρες που κερδήθηκαν από ανεξάρτητους κανένα άλλο κόμμα δεν αντιπροσωπεύτηκε στη νέα βουλή. Οι εκλογές του 1935 είναι οι πρώτες που διεξάγονται σε τρία εκλογικά τμήματα στην κοινότητα της Ελευσίνας, με τη δημιουργία ξεχωριστού εκλογικού τμήματος στον συνοικισμό ο οποίος κατοικείται κυρίως από πρόσφυγες. Η ενσωμάτωση της Ελευσίνας στην χαώδη εκλογική περιφέρεια που δημιουργήθηκε συρρίκνωσε το ειδικό βάρος της κοινότητας στη διαμόρφωση των εκλογικού αποτελέσματος. Ο εκλογικός νόμος που ίσχυσε ευνόησε το Λαϊκό Κόμμα το οποίο κέρδισε και τις 31 έδρες της περιφέρειας. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό στις εκλογές αυτές ήταν οι αμελητέες διακυμάνσεις στους σταυρούς προτίμησης που έλαβε κάθε υποψήφιος σε σχέση με τους συνυποψήφιους του. Παράλληλα όμως, μπορεί να υπολογιστεί δίχως μεγάλο σφάλμα η εκλογική επιρροή των κομμάτων που συμμετείχαν στις εκλογές του 1935.

Κοινότητα Ελευσίνας – Εκτίμηση Εκλογικής Επιρροής Ψηφίσαντες

963

Άκυρα

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

876

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

Συμπράττοντα Κυβερνητικά Κόμματα

582

66,5

Ένωσις Βασιλοφρόνων

174

19,9

Ενιαίο Μέτωπο (Κομμουνιστές)

119

13,6

Κοινότητα Ελευσίνας – Εκτίμηση Εκλογικής Επιρροής Ανά Εκλογικό Τμήμα Εκλογικό Τμήμα Ψηφίσαντες Άκυρα Έγκυρα Ψηφοδέλτια

283

407

273

274

389

213

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

183

66,6

267

68,6

183

61,4

Ένωσις Βασιλοφρόνων

22,8

21,6

13,2

Ενιαίο Μέτωπο (Κομμουνιστές)

10,6

9,7

24,4

Συμπράττοντα Κυβερνητικά Κόμματα

Η δημιουργία του 3ου εκλογικού τμήματος στην Ελευσίνα, καταδεικνύει για πρώτη φορά τη διαφορετική εκλογική συμπεριφορά των προσφύγων σε σχέση με τους γηγενείς κατοίκους της κοινότητας. Η αύξηση των άκυρων ψηφοδελτίων σε σχέση με το χαμηλό ποσοστό των βασιλόφρονων και την συγκέντρωση του σχεδόν 25% από το Ενιαίο Μέτωπο δίνει μια εικόνα σχετικά με τη συμπεριφορά των Φιλελευθέρων. Αντιπαραβάλλοντας τους αριθμούς των εγκύρων ψηφοδελτίων σε σχέση με τους αντίστοιχους αριθμούς των εκλογών του Ιανουαρίου του 1936 μπορεί να υπολογιστεί και η πολιτική αποχή. Ιδιαίτερα στο 3ο εκλογικό τμήμα παρατηρείται μια αύξηση των εγκύρων ψηφοδελτίων κατά 71,4% το 1936 σε σχέση με τις εκλογές που διεξήχθησαν 7 μήνες νωρίτερα προσεγγίζοντας το ποσοστό του κόμματος των Φιλελευθέρων στο εκλογικό αυτό τμήμα συνυπολογίζοντας το γεγονός ότι πολλοί Φιλελεύθεροι προτίμησαν τη ψήφο προς το κομμουνιστικό κόμμα από την αποχή.

Κοινότητα Ελευσίνας - Έγκυρα Ανά Εκλογικό Τμήμα 1935 - 1936 Α

Έγκυρα

1935

274

389

213

1936

323

472

365

Μεταβολή

152

Μεταβολή (%)

17,9

21,3

Εκλογικό Τμήμα

71,4

Οι 31 βουλευτές που εκλέχθηκαν από τον συνασπισμό Τσαλδάρη – Κονδύλη στην εκλογική περιφέρεια Αττικής και Βοιωτίας (εκτός του τ. Δήμου Πειραιά και των νήσων του Αργοσαρωνικού) είναι:

Συμπράττοντα Κυβερνητικά Κόμματα

Κοινότητα Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Αθηνογένης Αντώνιος

585

66,8

72.268

61,2

Αργυρόπουλος Περικλής

583

66,6

73.681

62,4

Βερροιόπουλος Κωνσταντίνος

576

65,8

73.271

62,0

Βοζίκης Χαράλαμπος

585

66,8

73.167

61,9

Βουρδουμπάς Δημήτριος

586

66,9

73.030

61,8

Ευστρατίου Νικόλαος

580

66,2

71.623

60,6

Κονίτσας Θεμιστοκλής

578

66,0

72.646

61,5

Κορόζος Κωνσταντίνος

582

66,4

72.547

61,4

Κρανιωτάκης Νικόλαος

581

66,3

71.466

60,5

Κριεζής Λάζαρος

608

69,4

72.375

61,3

Κτενίδης Φίλων

570

65,1

71.534

60,6

Λαμπρινάκος Γεώργιος

583

66,6

71.211

60,3

Λιβιεράτος Αντώνιος

586

66,9

73.727

62,4

Λόντος Δημήτριος

582

66,4

72.815

61,6

Μαντάς Μιλτιάδης

584

66,7

72.478

61,3

Μερκούρης Σταμάτιος

575

65,6

64.398

54,5

Μεταξάς Αναστάσιος

583

66,6

72.933

61,7

Μπακόπουλος Γεώργιος

584

66,7

73.472

62,2

Μπαλτατζής Νικόλαος

586

66,9

73.460

62,2

Μπαμπάκος Δημήτριος

586

66,9

72.916

61,7

Μπασιάκος Αριστείδης

586

66,9

72.987

61,8

Νικολαΐδης Παναγιώτης

585

66,8

73.125

61,9

Πεσματζόγλου Γεώργιος

568

64,8

86.977

73,6

Ράλλης Γεώργιος

585

66,8

73.095

61,9

Σχοινάς Σπυρίδων

574

65,5

71.723

60,7

Τσαλδάρης Κωνσταντίνος

573

65,4

69.497

58,8

Τσουκαλάς Κωνσταντίνος

585

66,8

73.027

61,8

Τσόχας Γεώργιος

583

66,6

72.864

61,7

Τσιγδέμογλου Μιχαήλ

560

63,9

69.289

58,7

Χέλμης Δημήτριος

608

69,4

72.720

61,6

Ψαρράς Κωνσταντίνος

579

66,1

70.258

59,5

Από τους ανωτέρω βουλευτές οι Π. Νικολαΐδης και Σπ. Σχοινάς ήταν οι εκλεγμένοι Βουλευτές Μεγαρίδας το 1933.

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η δικτατορία προ των πυλών

1936

ι τελευταίες προπολεμικές εκλογές διεξήχθησαν στις 26 Ιανουαρίου 1936 από την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Δεμερτζή. Η παλινόρθωση της μοναρχίας ύστερα από το «δημοψήφισμα» που διοργάνωσε ο Γ. Κονδύλης ήταν γεγονός και ο Γεώργιος Β’ επέστρεψε στην Ελλάδα ως βασιλέας τον Νοέμβριο του 1935 και ανέθεσε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Κωνσταντίνο Δεμερτζή ο οποίος ήταν καθηγητής στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από τις πρώτες ενέργειες του νέου πρωθυπουργού ήταν να προκηρύξει εκλογές για την ανάδειξη νέας βουλής στην οποία θα αντιπροσωπεύονται όλες οι πολιτικές παρατάξεις. Το εκλογικό σύστημα που εφαρμόστηκε για την εκλογή των 300 αντιπροσώπων του έθνους ήταν η απλή αναλογική. Οι εκλογές διεξήχθησαν υπό οξυμένα μεν πνεύματα, με παραδειγματική δε τάξη και εγκυρότητα. Στις εκλογές του 1936 συμμετείχαν έξι μεγάλα κόμματα καθώς και αρκετά μικρότερα: •Τ ο Κόμμα των Φιλελευθέρων το οποίο με επικεφαλής τον Θεμιστοκλή Σοφούλη επανεμφανίζεται στον εκλογικό στίβο μετά την αποχή του 1935. Ο ηγέτης και ιδρυτής του κόμματος Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν αυτοεξόριστος στο Παρίσι μετά το αποτυχημένο κίνημα του 1935 και πέθανε λίγους μήνες αργότερα από τις εκλογές. •Τ ο Λαϊκό Κόμμα με επικεφαλής τον πρώην πρωθυπουργό Παναγή Τσαλδάρη το οποίο αποτελούσε τον παραδοσιακό εκφραστή του αντιβενιζελισμού. •Η Γενική Λαϊκή Ριζοσπαστική Ένωση η οποία ήταν ένας συνασπισμός κομμάτων που αποτελούσαν το Εθνικό Ριζοσπαστικό Κόμμα του Γεωργίου Κονδύλη, το Εθνικό Λαϊκό Κόμμα του Ιωάννη Θεοτόκη – αντιπρόεδρο της προηγούμενης κυβέρνησης Κονδύλη η οποία επανέφερε τον Γεώργιο- και το Κόμμα Ανεξαρτήτων Λαϊκού Κόμματος του Ιωάννη Ράλλη . Η Γενική Λαϊκή Ριζοσπαστική Ένωση εξέφραζε την ακραία φιλομοναρχική τάση και συσπείρωνε τους αντιβενιζελικούς πολιτευτές που θεωρούσαν μετριοπαθή τον Π. Τσαλδάρη. •O Δημοκρατικός Συνασπισμός των Αλ.Παπαναστασίου (Αγροτικό και Εργατικό Κόμμα), Γ. Παπανδρέου (Δημοκρατικό Κόμμα), Αλέξανδρου Μυλωνά (Αγροτικό και Δημοκρατικό Κόμμα) και Γ. Καφαντάρη (Προοδευτικό Κόμμα) ο οποίος ήταν ένας σχηματισμός αποτελούμενος από βενιζελογενείς πολιτικούς οι οποίοι διαφώνησαν με την ηγεσία του Κόμματος των Φιλελευθέρων και σχημάτισαν ανεξάρτητο συνδυασμό. Ο Δημοκρατικός Συνασπισμός δεν κατέβασε ψηφοδέλτιο στην περιφέρεια Αττικής και Βοιωτίας. •Τ ο Παλλαϊκό Μέτωπο το οποίο ήταν ένας συνασπισμός του Κομουνιστικού Κόμματος της Ελλάδος το οποίο και αποτελούσε τον πυρήνα του Μετώπου και του Αγροτικού Κόμματος της Ελλάδος του Απόστολου Βογιατζή. •Τ ο Κόμμα των Ελευθεροφρόνων του Ιωάννη Μεταξά, αντιπροέδρου της κυβέρνησης Δεμερτζή.

Εκτός των ανωτέρω κομμάτων στην περιφέρεια της Αττικής και Βοιωτίας συμμετείχε και το Κομμουνιστικό Αρχειομαρξιστικό Κόμμα της Ελλάδος το οποίο εξέφραζε την τροτσκιστική πτέρυγα του κομμουνισμού με επικεφαλής τον Χ. Αλεξόπουλο. Οι εκλογές στην Ελευσίνα διεξήχθησαν σε τρία εκλογικά τμήματα από τα οποία το ένα βρισκόταν στον προσφυγικό συνοικισμό. Συνολικά ψήφισαν 1.172 δημότες της πόλης και βρέθηκαν 12 άκυρα ψηφοδέλτια. Στο σύνολο των ψηφοδελτίων οι Φιλελεύθεροι συγκέντρωσαν το 49,1% ενώ η παράταξη των Κονδύλη, Θεοτόκη και Ράλλη ακολούθησε με 32,8%. Τα αποτελέσματα των εκλογών στην Ελευσίνα κατέδειξαν τη σημαντική διαφοροποίηση της εκλογικής συμπεριφοράς των γηγενών ψηφοφόρων σε σχέση με τους πρόσφυγες. Η Γενική Λαϊκή Ριζοσπαστική Ένωση αναδείχθηκε πρώτο κόμμα στα δύο από τα τρία εκλογικά τμήματα ενώ οι Φιλελεύθεροι ξεπέρασαν το 85% στο εκλογικό τμήμα των προσφύγων. Επίσης, το Λαϊκό Κόμμα του Παναγή Τσαλδάρη ακόμα και στα δύο πρώτα εκλογικά τμήματα δεν ξεπέρασε το 15% υπολειπόμενο σαφώς της Λαϊκής Ριζοσπαστικής Ένωσης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα αποτελέσματα των δύο αριστερών κομμάτων, του Παλλαϊκού Μετώπου και του Κομμουνιστικού Αρχειομαρξιστικού Κόμματος τα οποία συγκέντρωσαν 6,21% και 1,90% αντίστοιχα. Η μεταξύ τους αναλογία είναι γεγονός σπάνιο στις εκλογές αυτές καθώς το Παλλαϊκό Μέτωπο

παρουσίασε μια αξιοσημείωτη πανελλαδική εκλογική επίδοση (73.411 ψήφοι) ενώ οι Τροτσκιστές περιορίστηκαν σε 1.148 ψήφους στο σύνολο της χώρας. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι από τους 28 συνολικά ψήφους των Τροτσκιστών στο σύνολο της περιφέρειας Αττικής και Βοιωτίας, οι 22 βρέθηκαν στο Δήμο Ελευσίνας (επιπλέον, 4 ψήφοι καταμετρήθηκαν στις Ερυθρές,1 στη Μάνδρα και 1 στη Βάρη). Αντίθετα, το ποσοστό του Παλλαϊκού Μετώπου στην Ελευσίνα είναι σχεδόν ισοδύναμο με την εκλογική του επίδοση στο σύνολο της Επικρατείας, διατηρώντας μια σχετικά ισορροπημένοι εκλογική επιρροή στα τρία εκλογικά τμήματα της πόλης.

Κοινότητα Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Έγκυρα Ψηφοδέλτια

1.160

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

Γενική Λαϊκή Ριζοσπαστική Ένωση (ΓΛΡΕ)

381

32,8

Λαϊκό Κόμμα (ΛΚ)

115

9,9

Κόμμα Φιλελευθέρων (ΚΦ)

570

49,1

Παλλαϊκό Μέτωπο (ΠΜ)

6,2

Κομμουνιστικό Αρχειομαρξιστικό Κόμμα (ΚΑΚΕ)

1,9

Κοινότητα Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά εκλογικό τμήμα Εκλογικό Τμήμα Έγκυρα

323

472

365

Ψήφοι ΓΛΡΕ

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

149

46,6

212

44,9

5,5

ΛΚ

14,9

13,4

1,1

ΚΦ

102

31,5

157

33,2

311

85,2

ΠΜ

5,3

6,3

6,9

2,2

2,1

1,4

ΚΑΚΕ

Κοινότητα Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Αττική & Βοιωτία

Ελευσίνα

Κόμμα / Συνασπισμός

(%)

Γενική Λαϊκή Ριζοσπαστική Ένωση

19,9

36,0

32,8

Λαϊκό Κόμμα

22,1

32,7

9,9

Κόμμα Φιλελευθέρων

37,3

27,0

49,1

Παλλαϊκό Μέτωπο

5,8

2,1

6,2

Κομμουνιστικό Αρχειομαρξιστικό Κόμμα

0,1

1,9

Δημοκρατικός Συνασπισμός

4,2

Κόμμα Ελευθεροφρόνων

3,9

1,5

Λοιποί & Ανεξάρτητοι Υποψήφιοι

6,7

0,6

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ Υ ΠΟΨΗΦΙΩΝ Η περιφέρεια της Αττικής και Βοιωτίας (εκτός Αθηνών και Πειραιώς) της οποίας ήταν μέρος η κοινότητα της Ελευσίνας στις εκλογές του 1936 εξέλεξε 11 συνολικά βουλευτές. Η Γενική Λαϊκή Ριζοσπαστική Ένωση και το Λαϊκό Κόμμα εξέλεξαν από 4 βουλευτές, ενώ το Κόμμα των Φιλελευθέρων εξέλεξε τρείς βουλευτές. Χωρίς κοινοβουλευτική αντιπροσώπευση στην περιφέρεια έμειναν οι δύο αριστεροί σχηματισμοί. Επικεφαλής του ψηφοδελτίου της Γενικής Λαϊκής Ριζοσπαστικής Ένωσης ήταν ο Ιωάννης Ράλλης, μέλος της τριμελούς ηγεσίας της Ενώσεως. Ο Ι. Ράλλης ωστόσο, δεν είχε αξιοσημείωτη εκλογική επιρροή στην Ελευσίνα καθώς προτιμήθηκε μόλις από το 20,7% των ψηφοφόρων της Γ.Λ.Ρ.Ε. Από τους 10 υποψήφιους βουλευτές μόνο οι Π. Νικολαϊδης και Ε. Παπαφράγκος συγκέντρωσαν σημαντικό αριθμό σταυρών στην πόλη (89% και 48% αντίστοιχα). Η σημαντική επίδοση του Νικολαϊδη στην Ελευσίνα αλλά και γενικότερα στο σύνολο της Επαρχίας Μεγαρίδος (όπου και αναδείχθηκε με διαφορά πρώτος βουλευτής με 2.297 σταυρούς) του εξασφάλισε την τέταρτη εκλόγιμη θέση.

Γενικά Λαϊκή Ριζοσπαστική Ένωση

Κοινότητα Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ράλλης Ιωάννης

20,7

9.160

60,4

Μαντάς Μιλτιάδης

4,2

5.774

38,1

Βουρδουμπάς Δημήτριος

3,1

5.320

35,1

339

89,0

4.638

30,6

Δροσόπουλος Κωνσταντίνος

0,8

4.368

28,8

Κίνιας Ιωάννης

2,1

4.324

25,5

Ανδριανός Σωτήριος

0,5

3.640

24,0

Μικρός Επαμεινώνδας

0,8

3.276

21,6

182

47,8

2.500

16,5

1,3

2.477

16,3

Νικολαϊδης Παναγιώτης

Παπαφράγκος Επαμεινώνδας Σπυρόπουλος Γεώργιος

Το Λαϊκό Κόμμα το οποίο περιορίστηκε σε ποσοστό οριακά μικρότερο του 10% στην Ελευσίνα εξέλεξε συνολικά τέσσερεις βουλευτές από τους οποίουςκανένας δεν προέρχεται από την ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Αττικής. Οι πολιτευτές Π. Κουλούρης και Σπ. Σχινάς οι οποίοι αναδείχθηκαν στις δύο πρώτες θέσεις στην Ελευσίνα αλλά και στην Μεγαρίδα, δεν είχαν αξιόλογη εκλογική επιρροή στις άλλες επαρχίες με συνέπεια να μείνουν μακριά από τις εκλόγιμες θέσεις.

Λαϊκό Κόμμα

Κοινότητα Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Πεσματζόγλου Γεώργιος

30,7

6.793

49,3

Κορόζος Κωνσταντίνος

11,4

6.311

45,8

Κονίτσας Θεμιστοκλής

2,6

4.864

35,3

Μπασιάκος Αριστείδης

2,6

3.953

28,7

57,0

3.566

25,9

Μικρός Γεώργιος

1,8

3.379

24,5

Λεκαράκος Δημήτριος

6,1

3.033

22,0

Κώνστας Γρηγόριος

11,4

2.628

19,1

Κουλούρης Παναγιώτης

57,9

2.299

16,7

0,9

2.068

15,0

Σχινάς Σπύρος

Μερκούριος (ή Κούλης) Κωνσταντίνος

Το Κόμμα των Φιλελευθέρων έχοντας συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους στην Ελευσίνα έναντι των άλλων συνδυασμών, παρουσίασε και μια σημαντική δυναμική όσον αφορά τις υποψηφιότητες των βουλευτών. Τρείς υποψήφιοι συγκέντρωσαν αξιοσημείωτα ποσοστά από τους οποίους ο Λουκάς Κουτσοπέταλος εκλέχθηκε πρώτος στο σύνολο της περιφέρειας. Εντυπωσιακή ήταν και η εκλογική επίδοση του προερχόμενου από την Μάνδρα Νικολάου Ρόκα ο οποίος έλαβε 512 σταυρούς σε σύνολο 570 ψηφοφόρων των Φιλελευθέρων. Ο Ανδρέας Τριανταφυλλίδης –βουλευτής Αττικής και Βοιωτίας αργότερα στις πρώτες μεταπολεμικές εκλογές– συγκέντρωσε επίσης το 62,5% των σταυρών στην Ελευσίνα και ήταν πρώτος επιλαχών του Κόμματος των Φιλελευθέρων στην περιφέρεια.

Κόμμα Φιλελευθέρων

Κοινότητα Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Κουτσοπέταλος Λουκάς

360

63,2

4.695

43,7

Κυρέλλος Βασίλειος

116

20,4

3.934

34,6

Σπηλιώτης Νικόλαος

2,6

3.887

34,2

486

85,3

3.363

29,6

7,7

2.323

20,4

Λέκκας Ιωάννης

113

19,8

2.272

20,0

Ρόκας Νικόλαος

512

89,8

2.213

19,5

Σαπουντζάκης Νικόλαος

3,0

2.150

18,9

Σακελλαρίου Ιωάννης

6,0

1.578

13,9

0,4

1.148

10,1

Τριανταφυλλίδης Ανδρέας Ανδρεαδάκης Νικόλαος

Μπουκουβάλας Πέτρος

Το Παλλαϊκό Μέτωπο σχημάτισε συνδυασμό στην περιφέρεια Αττικής και Βοιωτίας με τρείς συνολικά υποψηφίους. Οι Βασίλειος Γεράγγελος και Κωνσταντίνος Καλιγιάννης έλαβαν 45 και 42 ψήφους αντίστοιχα από τους 72 συνολικά της παράταξης. Ο Γιώργος Τασογιαννόπουλος ακολούθησε με 21 ψήφους στο σύνολο του Δήμου. Εντυπωσιακή είναι η ομοιογένεια της αναλογίας κατανομής των ψήφων ανάμεσα στους τρείς υποψηφίους τόσο στον Δήμο Ελευσίνας στα τρία εκλογικά τμήματα όσο και στο σύνολο της περιφέρειας.

Παλλαϊκό Μέτωπο

Κοινότητα Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Γεράγγελος Βασίλειος

62,5

518

57,7

Καλιγιάννης Κων/νος

58,3

480

53,5

Τασογιαννόπουλος Γεώργιος

29,2

202

22,5

Τα αποτελέσματα των εκλογών του 1936 όπως τα κατέγραψαν ο Ριζοσπάστης και η Καθημερινή

H ΕΛΕΥΣΙΝΑ ΣΤ Από το χωριό στην εργατούπολη

πως έχει ήδη ειπωθεί, η μετεξέλιξη της Ελευσίνας από ένα αραιοκατοικημένο χωριό σε μία πόλη όπου κυριαρχεί το βιομηχανικό στοιχείο ξεκίνησε τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Παράλληλα, η εκβιομηχάνιση της περιοχής συνέπεσε χρονικά με τη έναρξη της ζωής της κοινότητας Ελευσίνας. Η σταδιακή αποκατάσταση της ομαλότητας στα δημοτικά πράγματα ήρθε μετά τη μικρασιατική εκστρατεία και τις πρώτες δημοτικές και κοινοτικές εκλογές που έγιναν το 1925. O λεγόμενος δεκαετής πόλεμος (1912-1922) άλλαξε μια για πάντα τη ιστορία και την εικόνα της Ελλάδας. Ο διπλασιασμός της έκτασής της χώρας με την προσθήκη της Μακεδονίας, της Ηπείρου, της Θράκης, της Κρήτης και των νησιών του Βόρειου Αιγαίου και παράλληλα η έλευση των προσφύγων από την Μικρά Ασία και τον Πόντο δημιούργησαν μια νέα πραγματικότητα η οποία αποτέλεσε τα θεμέλια του νέου ελληνικού κράτους.

Από τις αρχές του 20ου αιώνα, η Ελευσίνα αποκτά τις πρώτες της βιομηχανίες οι οποίες αποτελούν πόλο έλξης για εργάτες οι οποίοι εξασφαλίζουν ένα μεροκάματο και εγκαθίστανται στην πόλη. Παράλληλα με την αύξηση των βιομηχανιών αρχίζει και συγκροτείται μια συμπαγής εργατική τάξη η οποία σχηματίζει ταξική συνείδηση και οργανώνεται σταδιακά προκειμένου να πετύχει τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και διαβίωσης. Παράλληλα, από το 1924 ξεκινάει στην κοινότητα ένα φιλόδοξο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού και αναμόρφωσης των κοινόχρηστων χώρων καθώς ιδρύονται διδακτήρια, ξεκινάει η ύδρευση των κατοικιών, δημοπρατείται ο ηλεκτροφωτισμός των δρόμων και αρχίζει η χάραξη των κυριότερων οδικών αρτηριών και η ασφαλτόστρωση τους. Σημαντική βοήθεια στην οικονομική άνθηση της κοινότητας ήταν η ειδική φορολογία που επέβαλε ο Θεόδωρος Πάγκαλος κατά τη διάρκεια της εξουσίας του στα είδη που διακινούνταν στο λιμάνι της Ελευσίνας.

Η Ελευσινιακή Φιλοξενία Τον Απρίλιο του 1930 διεξάγεται στην Αθήνα διεθνές συνέδριο ψυχοφυσιολογίας το οποίο ανέλυσε διεξοδικά το ζήτημα «της μετεωρίσεως των δερβίσιζων», της τηλεπάθειας και των μέντιουμ. Σε διάλειμμα του συνεδρίου οι συμμετέχοντες «εξέδραμαν στην Ελευσίνα όπου ο πρόεδρος της κοινότητας τους παρέθεσε οβελίας»

ΟΝ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ Πρόεδρος της Κοινότητας Ελευσίνας εκλέχθηκε στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές που διεξήχθησαν την 25/10/1925 ο βιομήχανος Ιωάννης Θανασουλόπουλος. Ο Θανασουλόπουλος με μεγάλη οικονομική επιφάνεια καταγόταν από το Αίγιο και κατείχε διευθυντική θέση στο εργοστάσιο του ΤΙΤΑΝ. Λίγο πριν την εκλογή του διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη κατασκευή του ρολογιού στον αρχαιολογικό χώρο χορηγώντας ένα τμήμα του κόστους υλοποίησής του. Ο Θανασουλόπουλος παρέμεινε συνολικά πρόεδρος της κοινότητας από το 1925 έως το 1935 έχοντας σημαντικό μερίδιο στην αναμόρφωση της πόλης. Παράλληλα στις κοινοτικές εκλογές του 1925, εκλέγονται στο συμβούλιο τρείς πρόσφυγες (οι Βασίλης Αργυρόπουλος, Αθανάσιος Γαβρηιλίδης και Αθανάσιος Αθανασιάδης), φαινόμενο πολύ σπάνιο για την εποχή εκείνη. Από το 1935 την Προεδρία της Κοινότητας ανέλαβε ο Γεώργιος Παύλου ο οποίος ήταν ο τελευταίος κοινοτάρχης της Ελευσίνας. Η μεγάλη απεργία του 1929 ήταν η αρχή μιας σειράς εργατικών αγώνων οι οποίοι επαναλαμβάνονταν μέχρι τη μεταξική δικτατορία. Το σωματείο εργατών της Ελευσίνας είχε άλλωστε δηλώσει συμμετοχή και στην μεγάλη πανελλαδική απεργία της 5ης Αυγούστου 1936 η οποία όμως δεν έγινε ποτέ καθώς την 4η Αυγούστου διαλύθηκε το κοινοβούλιο και ανεστάλησαν θεμελιώδεις διατάξεις του συντάγματος. Η δικτατορία του Μεταξά και του βασιλέα Γεώργιου Β’ προσπάθησε να επηρεάσει τα δημοτικά πράγματα σε όλους τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης. Ήδη από το Σεπτέμβριο του 1936 το κοινοτικό συμβούλιο της πόλης «χαιρέτησε την κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας η οποία έσωσε το κράτος από το χείλος του γκρεμού που βρισκόταν». Εμπνευσμένο από τα καθεστώτα του Χίτλερ και του Μουσολίνι τα οποία κυριαρχούσαν σε Γερμανία και Ιταλία αντίστοιχα, το μεταξικό καθεστώς διοργάνωσε στην Ελευσίνα τη «Γιορτή Θερισμού» προκειμένου να παρουσιαστούν οι πληθυσμοί της επαρχίας ως ικανοποιημένοι από την νέα πολιτική κατάσταση. Παράλληλα ως συμπλήρωμα στη ματαιοδοξία του δικτατορικού μηχανισμού κεντρικοί δρόμοι της πόλης λαμβάνουν ονόματα-σύμβολα της νέας εξουσίας (Η οδός Κίμωνος μετονομάζεται σε οδό 4ης Αυγούστου, η οδός Θηβών σε οδό Ιωάννου Μεταξά και η πλατεία Ελευθερίας σε πλατεία Βασιλέως Γεωργίου Β’) . Ο δε δικτάτορας επιστρέφοντας από επίσκεψη στην Πάτρα σιδηροδρομικώς όπου όπως ήταν φυσικό του επιφυλάχθηκε «ενθουσιώδη και αυθόρμητος υποδοχή» έκανε μια δεκάλεπτη στάση στην Ελευσίνα όπου ύστερα από εξίσου «θερμή υποδοχή», παρέλαβε ψηφίσματα συμπαράστασης και το έγραφο ανακήρυξής του ως επίτιμου δημότη της πόλης (Κατόπιν απόφασης του κοινοτικού συμβουλίου την 4/8/1937 – πρώτη επέτειο της δικτατορίας). Τα τελευταία χρόνια της δεκαετίας του ’30 η γεωργική παραγωγή στην Ελευσίνα μειώνεται σημαντικά και ουσιαστικά πλέον ελάχιστοι κάτοικοι ασχολούνται με τη καλλιέργεια της γης τονίζοντας περαιτέρω την βιομηχανική ταυτότητα της πόλης. Κομβικό σημείο στη φυσιογνωμία της πόλης είναι και η λειτουργία του στρατιωτικού αεροδρομίου στο βορειοανατολικό τμήμα της πόλης –στερώντας σημαντικό τμήμα καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Όπως ήταν φυσικό, κατά τη περίοδο της δικτατορίας δεν διεξάγονται δημοτικές εκλογές και έτσι ο Γεώργιος Παύλου παραμένει πρόεδρος της κοινότητας μέχρι τη μετατροπή της κοινότητας σε δήμο το 1943. Η σιωπηρή αντίσταση των κατοίκων της Ελευσίνας στη μεταξική δικτατορία πιστοποιείται από τη δυσκολία που συνάντησαν παράγοντες του καθεστώτος στη συγκρότηση του τοπικής επιτροπής της ΕΟΝ (Εθνικής Οργάνωσης Νεολαίας) η οποία δεν μπόρεσε να συγκροτηθεί στη πόλη μέχρι τον Δεκέμβριο του 1938 (Η ίδρυση της ΕΟΝ εξαγγέλθηκε τον Σεπτέμβριο του 1936)

H ΕΛΕΥΣΙΝΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕ Η επιρροή του ΕΑΜ στην πόλη

ε μπλοκή της Ελλάδας στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο ήταν σχεδόν προδιαγεγραμμένη από το 1939 καθώς η Ελλάδα αποτελούσε τμήμα του ζωτικού χώρου που επιζητούσε ο Μουσολίνι για το Ιταλικό Έθνος. Η Ελευσίνα λόγω του αεροδρομίου ήταν από τις περιοχές οι οποίες βρίσκονταν στο επίκεντρο του πολέμου. Μετά την επέμβαση και των Γερμανών στον ελληνοιταλικό πόλεμο και τη κατάρρευση του μετώπου, οι Γερμανοί κράτησαν τον έλεγχο του αεροδρομίου ενώ μέσα στην πόλη περιπολούσαν ιταλοί στρατιώτες (μέχρι τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας το 1943). Η συμβολή της Ελευσίνας στην Εθνική αντίσταση υπήρξε σημαντικότατη και αναγνωρισμένη. Αν και η λεπτομερής καταγραφή της αντίστασης της πόλης είναι εκτός των σκοπών του βιβλίου αυτού ωστόσο, τρία γεγονότα επηρέασαν τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελευσίνα τα αμέσως επόμενα χρόνια μετά την απελευθέρωση και έως σχεδόν τις μέρες μας. Το πρώτο και κυριότερο ήταν η οργάνωση της αντίστασης στην πόλη από το ΕΑΜ ήδη από τους πρώτους μήνες της Κατοχής. Τη συγκρότηση της τοπικής ομάδας ανέλαβαν εργάτες –παλαιά μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος- οι οποίοι είχαν πρωτοστατήσει στις απεργιακές κινητοποιήσεις και στη δημιουργία του εργατικού κέντρου προπολεμικά. Υπολογίζεται ότι λίγους μήνες μετά την ίδρυση της τοπικής ομάδας, σχεδόν 2.000 άτομα (το 1/5 του πληθυσμού εκείνης της εποχής) είχαν προσχωρήσει στο ΕΑΜ. Όπως ήταν φυσικό η γερμανική παρουσία στην πόλη ήταν ιδιαίτερα αυξημένη λόγω της ύπαρξης του αεροδρομίου και του σημαντικού ρόλου που είχε στο στρατηγικό σχεδιασμό των κατακτητών. Παρόλα αυτά η ενεργός συμμετοχή των κατοίκων της Ελευσίνας στη αντίσταση ήταν δεδομένη. Πέρα από την συστηματική εναντίωση στους ιταλογερμανούς η αντίσταση συνέβαλε και στην ανακούφιση του πληθυσμού από την πείνα. Η Ελευσίνα είχε σημαντικό αριθμό θανάτων από τη «νόσο της πείνας». Η προσέλκυση σημαντικού αριθμού των κατοίκων στο ΕΑΜ είχε και άμεση επιρροή στα εκλογικά αποτελέσματα της πόλης. Η άνοδος της Αριστεράς στη πόλη και ιδίως της εαμικής της πτέρυγας είναι εμφανής σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις από το 1946 και μετέπειτα. Σημαντικό ρόλο στη ψυχολογική σύνδεση των κατοίκων της Ελευσίνας με το ΕΑΜ ήταν και η απελευθέρωση της πόλης από τους Γερμανόυς από τμήμα της 2ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ επικεφαλής της οποίας ήταν ο καπετάν Νικηφόρος κατά κόσμο Δημήτριος Δημητρίου. Με την ανάληψη του ελέγχου της πόλης από το ΕΑΜ, εγκαθίσταται πενταμελής «Προσωρινή Διοικητική Επιτροπή» η οποία ανέλαβε τη διοίκηση του Δήμου. Η επιτροπή αποτελείτο από τους ιατρούς Κων/νο Παπαδημητρίου και Γεώργιο Παπαγιάννη, τους εργάτες Γιώργο Ζαφείρη και Χρήστο Πετράκη και τον επαγγελματία Γιώργο Κατσούρη. Εν μέσω του πολέμου το 1943 η Ελευσίνα αναβαθμίζεται από κοινότητα σε δήμο. Η δημιουργία του Δήμου Ελευσίνας γίνεται με το Νομοθετικό Διάταγμα 2105/1943 το οποίο δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως την 30η Ιανουαρίου του 1943 (ΦΕΚ 24Α). Στο ίδιο διάταγμα ορίζεται ως ημερομηνία έναρξης λειτουργίας του νέου οργανισμού η 1η Απριλίου 1943. Η έναρξη της λειτουργίας θα καθυστερήσει καθώς την 30η Απριλίου 1943 δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 77Γ το υπ’αριθμόν 12666 διάταγμα το οποίο ορίζει επταμελή διοικούσα επιτροπή του νεοσύστατου δήμου αποτελούμενη από τους Γεώργιο Αποστόλου Παύλου, απερχόμενο πρόεδρο της Κοινότητας ο οποίος αναλαμβάνει καθήκοντα Δημάρχου, και τους Γεώργιο Μαλέα, Αντώνη Αλετρά, Αθανάσιο Πέππα, Γεώργιο Φρατζή και Σταύρο Μαμαλούκο. Από το 7μελές διοικητικό σχήμα που ορίστηκε μόνο ο Φρατζής πρόσκειται (εν αγνοία βέβαια των κατακτητών) στο ΕΑΜ. Αυτή η δυσαρμονία της επιρροής του ΕΑΜ στη πόλη σε σχέση με της επιρροή του στην δημοτική αρχή δημιούργησε μετά τους πρώτους «αναγνωριστικούς μήνες» μια υποβόσκουσα σύγκρουση με τον Παύλου. Με αφορμή τη απαίτηση των κατοχικών αρχών για τη παράδοση του δημοτολογίου της πόλης, ο Παύλου παραιτήθηκε ύστερα από ένα θυελλώδες δημοτικό συμβούλιο την 30-9-1943. Το κενό εξουσίας που δημιουργήθηκε δεν καλύφθηκε παρά μόνο προσωρινά από τον Ιωάννη Διαμαντόπουλο ο οποίος διετέλεσε Δήμαρχος της πόλης για περίπου 9 μήνες (από 5/1/44 – 3/9/44).

ΜΟ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ Η απελευθέρωση από τους Γερμανούς δεν σήμανε για την Ελλάδα και την ειρήνη. Ενώ όλη Ευρώπη ξεκίνησε την ανασυγκρότηση από τα δεινά του πολέμου, ο εμφύλιος πόλεμος θα διατηρούσε την Ελλάδα στη δίνη της σύγκρουσης μέχρι το 1949. Η Ελευσίνα αν και πόλη με έντονο το Αριστερό στοιχείο δεν έζησε το ίδιο έντονα με τη Κατοχή τις συνέπειες της εμφύλιας σύγκρουσης. Ωστόσο η πολιτική ομαλότητα στον Δήμο ήταν μια λέξη άγνωστη. Με την αποχώρηση της επιτροπής του ΕΑΜ ο Γεώργιος Παύλου επανέρχεται τον Ιανουάριο του 1945 στο δημαρχιακό θώκο. Η κατάσταση της πόλης από την τετραετή κατοχή ήταν άθλια καθώς όλα τα δημόσια κτήρια ήταν κατεστραμμένα και ο ίδιος ο Δήμος είχε σοβαρά προβλήματα καθώς είχαν απωλέσθη όλα τα δημόσια έγγραφα όπως το δημοτολόγιο τα μητρώα αρρένων και άλλα. Το καλοκαίρι του 1946, η Νομαρχία Αττικής έπαυσε τη δημοτική αρχή και όρισε νέα με Πρόεδρο τον Αριστείδη Παππά. Ο Παππάς άνηκε στον ευρύτερο χώρο της Δεξιάς εν αντιθέσει με τον Φιλελεύθερο Γεώργιο Παύλου. Κατά το 1947 ο Παππάς αναγκάστηκε να παραμείνει Δήμαρχος δίχως να έχει όμως τον έλεγχο του δημοτικού συμβουλίου9. Ο Παύλου μπόρεσε να επανέλθει στο δημαρχιακό θώκο τον Ιούνιο του 1949 και παρέμεινε Δήμαρχος μέχρι το 1950 οπότε και αντικαταστάθηκε από δικαστικούς μέχρι τη διενέργεια των δημοτικών εκλογών του 1951.

ΤΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΑΝΑΚΥΡΗΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΣΕ ΔΗΜΟ

Το 1947 με απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών, ανασυστάθηκε η σύνθεση των δημοτικών συμβουλίων των τελευταίων εκλογών που είχαν γίνει το 1934. Στις εκλογές αυτές είχε εκλεγεί δήμαρχος ο Γ. Παύλου ο οποίος είχε και τους περισσότερους δημοτικούς σύμβουλους. Η Δημαρχία του Παππά σημαδεύτηκε από το 1947 με την ύπαρξη ενός Δημοτικού Συμβουλίου το οποίο ήταν εχθρικό απέναντι στο Δήμαρχο. Πρόεδρος του Δ.Σ. εκλέχθηκε ο Γ. Παύλου

ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΥΛΛΟΥ 24Α / 30-1-1943 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΑΡΙΘΜΟΣ 2105/1943 Περί αναγνωρίσεως εις Δήμον της κοινότητος Ελευσίνος ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ Έχοντας υπ΄όψει το άρθρον 1 του υπ’αριθμόν 1 ΝΔ τ ης 30ης Απριλίου – 2 Μάιου 1941 «περί αρμοδιοτήτων της Κυβερνήσεων, των Υπουργών και άλλων διατάξεων» αποφασίσαμεν και διατάσσομεν: Άρθρο 1 1. Η Κοινότης Ελευσίνος εν τω Νομω Αττικής και Βοιωτίας αναγνωρίζεται εις δήμον υπό το όνομα «Δήμος Ελευσίνος» 2. Έδρα του ρηθέντος Δήμου ορίζεται η ομώνυμος κοινότης, περιφέρεια δε η της τέως κοινότητος Άρθρο 2 1. Μέχρι της δι’εκλογών αναδείξεως Δημοτικής Αρχής ο κατά το άρθρον 1 Δήμος διοικείται από επταμελούς διοικούσης επιτροπής διοριζόμενης βάσει των κείμενων διατάξεων Άρθρο 3 Ημέρα έναρξεως λειτουργίας του Δήμου ορίζεται η 1η Απριλίου 1943 Εν Αθήναις τη 16 Ιανουαρίου 1943 Το Υπουργικόν Συμβούλιον Ο Πρόεδρος Κ. ΛΟΓΟΘΕΤΟΠΟΥΛΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Ν. ΜΑΡΚΟΥ, Α. ΤΑΒΟΥΛΑΡΗΣ, Σ. ΓΚΟΤΖΑΜΑΝΗΣ,

Σ. ΜΟΥΤΟΥΣΗΣ, Ε. ΤΣΙΡΟΝΙΚΟΣ, Γ. ΜΠΑΚΟΣ,

Λ. ΤΣΙΡΙΓΩΤΗΣ, Ν. ΚΑΛΥΒΑΣ

1946

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Εκλογές μετά από δέκα χρόνια κοινοβουλευτικής σιωπής

ο πλαίσιο των πρώτων μετακατοχικών εκλογών –και οι οποίες ακολούθησαν ύστερα από σχεδόν 10 χρόνια κοινοβουλευτικής σιωπής- ήταν ιδιαίτερα ρευστό μέχρι λίγες εβδομάδες πριν τη διεξαγωγή τους. Η αβεβαιότητα σχετικά με τη συμμετοχή ή όχι του ΕΑΜ/ΚΚΕ στη διαδικασία, η προοπτική συγκρότησης συνασπισμού των λεγόμενων αστικών κομμάτων ενάντια στο ΕΑΜ, το ανοικτό πολιτειακό ζήτημα το οποίο επρόκειτο να λυθεί με δημοψήφισμα λίγους μήνες μετά τις εκλογές και η επίθεση ενόπλων εναντίον του αστυνομικού σταθμού του Λιτόχωρου, η οποία θεωρείται ως η ανεπίσημη έναρξη του εμφυλίου πολέμου ήταν τα κυριότερα χαρακτηριστικά των εκλογών αυτών. Οι εκλογές ορίστηκαν για τις 31 Μαρτίου του 1946 με το ΒΔ Α29/29.1.46 το οποίο υπογράφεται από τον αντιβασιλέα και Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Δαμασκηνό («εν ονόματι του Βασιλέως») και τον Πρωθυπουργό Θεμιστοκλή Σοφούλη ο οποίος ανέλαβε την πρωθυπουργία δυόμιση σχεδόν μήνες πριν την προκήρυξη των εκλογών διαδεχόμενος τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Η Ελευσίνα αποτελεί τμήμα της περιφέρειας Αττικής – Βοιωτίας όπου είχε οριστεί να εκλεγούν συνολικά 11 Βουλευτές από τους 354 της νέας βουλής (βάσει του εκλογικού νόμου, ανά 20.000 δημότες αντιστοιχεί ένας βουλευτής). Στις εκλογές έλαβαν μέρος στην περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας πέντε συνολικά πολιτικοί σχηματισμοί: • Η Ηνωμένη Παράταξη Εθνικοφρόνων, ένας συνασπισμός πολλών κομματικών σχηματισμών με άξονα το Λαϊκό Κόμμα, η οποία είχε εκφραστεί ανοικτά υπέρ της επιστροφής του Γεωργίου του Β’ στο επικείμενο δημοψήφισμα. Εκτός του Λαϊκού Κόμματος συμμετέχουν τα βενιζελικής προέλευσης κόμματα των Εθνικών Φιλελευθέρων (Κ.Ε.Φ.) και το Μεταρρυθμιστικό Κόμμα. Το Κ.Ε.Φ. ιδρύθηκε από τον Στ. Γονατά κατόπιν διαφωνίας με την πλειοψηφούσα τάση των Φιλελευθέρων σχετικά με το πολιτειακό.

• Η Εθνική Πολιτική Ένωση (ΕΠΕ) ένας συνασπισμός κεντρώων κομμάτων δίχως ξεκάθαρη

τοποθέτηση στο πολιτειακό ζήτημα με κυριότερες συνιστώσες το Κόμμα των Βενιζελικών Φιλελευθέρων (ΚΒΦ) με επικεφαλής τον Σοφ. Βενιζέλο, το Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (ΔΣΚ) του Γ.Παπανδρέου και το Εθνικό Ενωτικό Κόμμα του Παν. Κανελλόπουλου.

• Τ ο Κομμα Φιλελευθέρων (Κ.Φ.) με επικεφαλής τον Πρωθυπουργό Θεμ. Σοφούλη, αποτελεί

την κυριότερη συνιστώσα της αντιμοναρχικής παράταξης. Σε σχέση όμως με την προπολεμική περίοδο, το Κ.Φ. εκφράζει μία μόνο τάση της βενιζελικής παράταξης καθώς τον χαρακτηρισμό «φιλελεύθεροι» έχουν και άλλοι αντίπαλοι σχηματισμοί όπως είναι το Κ.Ε.Φ., το Κ.Β.Φ., οι Αριστεροί Φιλελεύθεροι ενώ πολλά στελέχη είχαν προσχωρήσει στο Μεταρρυθμιστικό Κόμμα και στο Σοσιαλιστικό Κόμμα-ΕΛΔ των Αλ. Σβώλου-Ηλ.Τσιριμώκου.

• Τ ο Εθνικό Κόμμα Ελλάδας με φιλομοναρχική τοποθέτηση και αρχηγό τον Ναπολέοντα Ζέρβα, επικεφαλής του ΕΔΕΣ κατά τη περίοδο της Κατοχής.

• Η Χριστιανική Ορθόδοξος Παράταξη Ελλήνων Από τις εκλογές απείχε το ΕΑΜ το οποίο μετά την Κατοχή είχε μετεξελιχθεί σε συνασπισμό κομμάτων με κυριότερο άξονα το Κ.Κ.Ε., καθώς και διάφοροι άλλοι μικρότεροι κεντροαριστεροί σχηματισμοί όπως το Προοδευτικό Κόμμα του Γ. Καφαντάρη, το κόμμα των Αριστερών Φιλελευθέρων, το Σοσιαλιστικό Κόμμα κ.ά. Τις εκλογές παρακολούθησαν άγγλοι, γάλλοι και αμερικανοί παρατηρητές οι οποίοι δεν διαπίστωσαν σημαντικές παρατυπίες στην ψηφοφορία. Παρόλο που δεν υπήρχε ακριβής αριθμός εγγεγραμμένων (καθώς η ανασύνταξη των εκλογικών καταλόγων δεν είχε ολοκληρωθεί), συστηματικές έρευνες έχουν υπολογίσει το ποσοστό πολιτικής αποχής μεταξύ 20% και 30% των εκλογέων.

Τρείς διαφορετικές ερμηνείες των αποτελεσμάτων των εκλογών της 31ης Μαρτίου 1946 από τρείς διαφορετικές εφημερίδες που πρόσκεινται σε διαφορετικό πολιτικό χώρο η κάθε μία, την κεντρώα Ελευθερία, τον αριστερό Ριζοσπάστη και το προσκείμενο στην μοναρχική δεξιά Εμπρός

Στην Ελευσίνα, η ψηφοφορία έγινε σε τρία εκλογικά τμήματα όπου συνολικά βρέθηκαν 890 έγκυρα ψηφοδέλτια. Η ανάλυση της εκλογικής επιρροής των μεγάλων κομματικών σχηματισμών στην πόλη καταδεικνύει σημαντικές διαφορές σε σχέση με τα αποτελέσματα της χώρας αλλά και με την υπόλοιπη περιφέρεια. Η Ηνωμένη Παράταξη Εθνικοφρόνων αναδείχθηκε με διαφορά πρώτο κόμμα καθώς συγκέντρωσε το 57,3% των ψήφων, ποσοστό ελαφρά αυξημένο σε σχέση με το Πανελλαδικό ποσοστό (55,3%), μειωμένο όμως κατά περίπου 7% σε σχέση με το αποτέλεσμα στο σύνολο της περιφέρειας Αττικής-Βοιωτίας. Το Κόμμα των Φιλελευθέρων, κύριος εκπρόσωπος της αντιμοναρχικής μερίδας, συγκέντρωσε υπερδιπλάσιο ποσοστό σε σχέση με το σύνολο της χώρας αγγίζοντας το 34%. Αντίθετα η ΕΠΕ, συνιστώσα του προπολεμικού Φιλελευθερισμού έλαβε ποσοστό 8,1%. Το σημαντικό ποσοστό του ΚΦ οφείλεται κυρίως στη σημαντική πολιτική επιρροή στους πρόσφυγες που αποτελούσαν ένα σημαντικό κομμάτι των ψηφοφόρων και στην ταύτισή τους με τον ιδρυτή του κόμματος τον Ελ. Βενιζέλο, μη στηρίζοντας άλλες «παραλλαγές» της βενιζελικής πτέρυγας οι οποίες είτε μετείχαν στην ΕΠΕ είτε στην ΗΠΕ. Η αυξημένη επιρροή της Ηνωμένης Παράταξης Εθνικοφρόνων οφείλεται κυρίως στη μαζική της στήριξη από τον πληθυσμό που κατοικούσε στην Ελευσίνα πριν το 1922. Στους πρώτους εργατικούς πυρήνες που έχουν ήδη σχηματιστεί, η αναμενόμενη αυξημένη επιρροή της Αριστεράς, σε συνδυασμό με την απόφαση για αποχή κυρίως του ΕΑΜ, μπορούν να οδηγήσουν με ασφάλεια στο συμπέρασμα ότι οι αντιμοναρχικές κεντροαριστερές και αριστερές δυνάμεις ήταν ήδη πλειοψηφία στην πόλη.

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Έγκυρα Ψηφοδέλτια

890

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

510

57,3

8,1

299

33,6

Εθνικό Κόμμα Ελλάδος (ΕΚΕ)

0,2

Χριστιανική Ορθόδοξος Παράταξις Ελλήνων (ΧΟΠΕ)

0,8

Ηνωμένη Παράταξη Εθνικοφρόνων (ΗΠΕ) Εθνική Πολιτική Ένωση (ΕΠΕ) Κόμμα Φιλελευθέρων (ΚΦ)

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά εκλογικό τμήμα Εκλογικό Τμήμα Έγκυρα Ψήφοι

341

369

180

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

ΗΠΕ

182

53,4

231

62,6

53,9

ΕΠΕ

10,3

7,3

5,6

122

35,8

106

28,7

39,4

0,5

0,8

ΚΦ ΕΚΕ

ΧΟΠΕ

0,6

1,1

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Αττική & Βοιωτία

Ελευσίνα

Κόμμα / Συνασπισμός

(%)

Ηνωμένη Παράταξη Εθνικοφρόνων (ΗΠΕ)

55,1

65,4

57,3

Εθνική Πολιτική Ένωση (ΕΠΕ)

19,3

16,5

8,6

Κόμμα Φιλελευθέρων (ΚΦ)

14,4

8,6

33,6

Εθνικό Κόμμα Ελλάδος (ΕΚΕ)

6,0

9,4

0,2

Λοιποί

5,3

0,8

0,1

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Ο εκλογικός νόμος που εφαρμόστηκε στις εκλογές του 1946 είχε ως κύριο χαρακτηριστικό τη δυνατότητα του εκλογέα να επιλέγει με σταυρό απεριόριστο αριθμό βουλευτών με την προϋπόθεση να είναι στο ίδιο ψηφοδέλτιο/συνδυασμό. Βάσει του εκλογικού νόμου η Ηνωμένη Παράταξη Εθνικοφρόνων εξέλεξε συνολικά στην περιφέρεια Αττικής & Βοιωτίας 8 βουλευτές (7 από την πρώτη κατανομή και έναν από τη δεύτερη), η Εθνική Πολιτική Ένωση 2 βουλευτές (1 + 1 αντίστοιχα) και τέλος το Κόμμα Φιλελευθέρων και το Εθνικό Κόμμα Ελλάδος από έναν αντιπρόσωπο. Το άθροισμα των βουλευτών ήταν μεγαλύτερο κατά μία έδρα από αυτές που προέβλεπε η αρχική κατανομή των εδρών, γεγονός όμως που οφείλεται σε ιδιαίτερη πρόνοια του εκλογικού νόμου σχετικά με τη διάθεση των αχρησιμοποίητων υπολοίπων κατά τη δεύτερη κατανομή των εδρών. Το ψηφοδέλτιο της ΗΠΕ στην περιφέρεια Αττικής και Βοιωτίας περιελάμβανε συνολικά 9 πολιτευτές από το Λαϊκό Κόμμα, έναν υποψήφιο του Πανελληνίου Εθνικού Κόμματος και έναν από τον Κόμμα Εθνικών

Φιλελευθέρων. Ηγετική μορφή του ψηφοδελτίου ήταν ο Ναύαρχος Αλέξανδρος Σακελλαρίου, ο οποίος είχε σημαντική συμβολή στους πολεμικούς αγώνες του έθνους –αλλά και αμφιλεγόμενη δράση, ως πρόεδρος του στρατοδικείου που καταδίκασε σε θάνατο μεταξύ άλλων και τον Ελ.Βενιζέλο μετά το κίνημα του 1935διετέλεσε υπουργός και αντιπρόεδρος στις εξόριστες κυβερνήσεις του Εμμ. Τσουδερού και καταγόταν από την ευρύτερη περιοχή της Μάνδρας. Ο Σακελλαρίου είχε ιδρύσει το Πανελλήνιο Εθνικό Κόμμα και συμμετείχε ως μοναδικός υποψήφιος αυτού στις εκλογές του 1946 στο πλαίσιο την ΗΠΕ. Ηνωμένη Παράταξη Εθνικοφρόνων

Δήμος Ελευσίνας

Κομματική Προέλευση

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Σακελλαρίου Αλέξανδρος

Πανελλήνιο Εθνικό Κόμμα

497

97,5

16.278

54,0

Βουρδουμπάς Δημήτριος

ΛΚ

3,5

11.951

39,6

Μπασιάκος Αριστείδης

ΛΚ

1,4

9.709

32,2

Κορόζος Κων/νος

ΛΚ

6,5

8.787

29,2

Γονής Ελευθέριος

ΚΕΦ

130

25,5

7.356

24,4

Κονίτσας Θεμιστοκλής

ΛΚ

1,0

6.564

21,8

Φράγκος Αναστάσιος

ΛΚ

2,9

6.452

21,4

Σχοινάς Σπυρίδων

ΛΚ

169

33,1

5.669

18,8

Δροσόπουλος Κων/νος

ΛΚ

1,4

5.665

18,8

Μαντάς Μιλτιάδης

ΛΚ

7,3

5.545

18,4

Νίκας Δημήτριος

ΛΚ

1,2

5.305

17,6

Με έντονη σήμανση είναι οι υποψήφιοι βουλευτές που εκλέχθηκαν Ο Αλ. Σακελλαρίου, συγκέντρωσε το 97,5% των προτιμήσεων των ψηφοφόρων της ΗΠΕ στο Δήμο της Ελευσίνας και εκλέχθηκε με χαρακτηριστική άνεση πρώτος σε σταυρούς στο σύνολο της περιφέρειας. Ο Ελ. Γονής μοναδικός υποψήφιος του κόμματος των Εθνικών Φιλελευθέρων συγκέντρωσε περίπου έναν στους τέσσερεις σταυρούς στην πόλη ενώ με εξαίρεση τον Σπ. Σχοινά – ο οποίος ήταν προπολεμικος βουλευτής Μεγαρίδος του ΛΚ – , όλοι οι υπόλοιποι υποψήφιοι του Λαϊκού Κόμματος είχαν αμελητέα εκλογική επιρροή στην πόλη. Στο ψηφοδέλτιο του μεγαλύτερου μονοκομματικού σχηματισμού των εκλογών του 1946, του Κόμματος των Φιλελευθέρων, υπήρχαν συνολικά 8 υποψήφιοι βουλευτές. Ο βετεράνος προπολεμικός βουλευτής επί σειρά ετών του Κόμματος των Φιλελεύθερων, δικηγόρος Λουκάς Κουτσοπέταλος, συγκέντρωσε στην Ελευσίνα το 85,6% των σταυρών των ψηφοφόρων του κόμματός του και επανεκλέχθηκε, ενώ ο προερχόμενος από την περιοχή υποψήφιος Αθανάσιος Φούσκαρης έλαβε συνολικά 126 σταυρούς, σχεδόν το 1/3 των συνολικών σταυρών που έλαβε σε ολόκληρη την περιφέρεια. Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

256

85,6

2.392

60,5

Ανδρεάκης Ιωάννης

5,4

1.143

28,9

Κύρελλος Βασίλειος

6,4

960

24,3

Χατζηαναγνώστου Ιωάννης

14,0

583

14,7

Κριτσίκης Μιχαήλ

4,0

515

13,0

Καρράς ή Ρώμας Μιχαήλ

7,7

483

12,2

126

42,1

470

11,9

313

7,9

Κόμμα Φιλελευθέρων Κουτσοπέταλος Λουκάς

Φούσκαρης Αθανάσιος Νίκας Νικόλαος

Η πενιχρή επίδοση της Εθνικής Πολιτικής Ένωσης στο Δήμο της Ελευσίνας είχε αντίστοιχο αντίκτυπο και στη σταυροδοσία των υποψηφίων βουλευτών της. Συνολικά ο συνδυασμός της ΕΠΕ στην περιφέρεια Αττικής & Βοιωτίας περιελάμβανε 3 υποψηφίους προερχόμενους από το ΣΔΚ του Γ. Παπανδρέου, 3 υποψηφίους του Κόμματος Βενιζελικών Φιλελευθέρων του Σοφ. Βενιζέλου και 2 υποψηφίους του ΕΕΚ του Παν. Κανελόπουλου.

Εθνική Πολιτική Ένωση

Κομματική Προέλευση

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Παπαχρήστου Αθανάσιος

ΔΣΚ

6,9

2.493

32,8

Τριανταφυλλίδης Ανδρέας

Κ.Βεν. Φιλ

62,5

2.056

27,0

Μπερδέλης Δημήτριος

Κ.Βεν. Φιλ

38,9

2.023

26,6

ΔΣΚ

34,7

1.721

22,5

Πόγκας Γεώργιος

Κ.Βεν. Φιλ

0,0

1.563

20,5

Βαρελάς Γεώργιος

ΣΔΚ

22,2

1.494

19,6

Δρόσος Γεώργιος

ΕΕΚ

4,2

617

8,1

Παπαθωμάς Παναγιώτης

ΕΕΚ

12,5

614

8,1

Διαμαντόπουλος Ιάκωβος

Βουλευτές της ΕΠΕ αναδείχθηκαν ο προερχόμενος από το ΔΣΚ Αθ. Παπαχρήστου με πυρήνα της επιρροής του την Ανατολική Αττική (και ιδιαίτερα το Κορωπί) και ο Ανδρέας Τριανταφυλλίδης του κόμματος Βενιζελικών Φιλελευθέρων με πυρήνα επιρροής του τη Σαλαμίνα αλλά και με προσβάσεις στη Μάνδρα, τη Μαγούλα και τα Βίλια. Η μοναδική έδρα του Εθνικού Κόμματος Ελλάδος στην περιφέρεια Αττικής και Βοιωτίας κατελήφθη από τον προερχόμενο από τη Λειβαδιά Ιωάννη Κίνια ο οποίος έλαβε 1.884 σταυρούς στο σύνολο της περιφέρειας, δίχως να λάβει την προτίμηση κανενός από τους δύο ψηφοφόρους του κόμματος στην Ελευσίνα.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ Ναύαρχος και πολιτικός (1887-1982)

Μάνδρα Αττικής. Σπούδασε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και εκπαιδεύτηκε στη ναυσιπλοΐα. Υπήρξε κυβερνήτης του θωρηκτού “Αβέρωφ”. Πήρε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους και στη Μικρασιατική εκστρατεία. Διατέλεσε αρχηγός Στόλου και αρχηγός Γενικού Επιτελείου Ναυτικού κατά την Ιταλική Επίθεση. Το 1941 ανέλαβε αντιπρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης στην Αίγυπτο. Πολιτεύτηκε στο νομό Αττικής και Βοιωτίας και διετέλεσε υπουργός Ναυτικών (1947) και υπουργός Εθνικής Αμύνης (1951). Η θητεία του στο Υπουργείου Αμύνης επί πρωθυπουργίας Νικολάου Πλαστήρα συνέπεσε με τη δίκη και την εκτέλεση του στελέχους του Κ.Κ.Ε Νίκου Μπελογιάννη. Σπουδαιότερα έργα του: Εγχειρίδιον Αρμενιστού, Ιστορία του πυροβολικού κατά την πτώσιν της βυζαντινής αυτοκρατορίας, Χρήσις και περιγραφή των ναρκών, Η θέσις της Ελλάδος κατά τον Β΄ Παγκόσμιον Πόλεμον κ.ά. εννήθηκε στη

ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ Το πολιτειακό λίγο πριν την τελική φάση του εμφυλίου

1946

δημοσίευση του Δ’ Ψηφίσματος της Βουλής στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως την 27η Ιουνίου 1946, σήμανε την έναρξη της προεκλογικής περιόδου για το επερχόμενο δημοψήφισμα σχετικά με το πολιτειακό. Η ημερομηνία διεξαγωγής του ορίστηκε η Κυριακή 1η Σεπτεμβρίου 1946. Το ερώτημα του δημοψηφίσματος, ωστόσο, δεν αφορούσε την επιλογή του πολιτεύματος μεταξύ βασιλευόμενης και αβασίλευτης δημοκρατίας αλλά την συμφωνία ή μη του εκλογικού σώματος σχετικά με την επάνοδο του Βασιλέα Γεωργίου Β΄ στην χώρα. Ήδη από τα μέσα του 1943, οι πολιτικές παρατάξεις και ο Βασιλέας είχαν συμφωνήσει (και ο Γεώργιος Β’ είχε σιωπηρά αποδεχθεί) ότι η επάνοδος στη χώρα του Γεωργίου Β’ θα γινόταν μόνο κατόπιν δημοψηφίσματος ενώ όλες οι πλευρές (με εξαίρεση την Αριστερά) δέχτηκαν εκ των προτέρων το αποτέλεσμα ως δεσμευτικό. Ήδη από την Απελευθέρωση έως την τελική επάνοδο του άνακτα, χρέη αντιβασιλέα εκτελούσε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Δαμασκηνός, ο οποίος και υπέγραψε το σχετικό ψήφισμα, μαζί με τον πρωθυπουργό Κ. Τσαλδάρη και το Υπουργικό Συμβούλιο. Τα ψηφοδέλτια του δημοψηφίσματος υπέρ της επανόδου του Βασιλέα είχαν την ένδειξη «Βασιλεύς Γεώργιος» ενώ οι εναντιωμένοι είχαν τη δυνατότητα είτε να ρίξουν λευκό ψηφοδέλτιο είτε οποιαδήποτε άλλη ένδειξη. Το Κόμμα των Φιλελευθέρων εφοδιάστηκε με ψηφοδέλτια που έφεραν την ένδειξη «Δημοκρατία», τα οποία και αυτά θεωρήθηκαν έγκυρα και δηλωτικά της αντίθεσης του εκλογέα προς την επάνοδο του Βασιλέα. Είναι προφανές ότι ο τρόπος θεώρησης του δημοψηφίσματος όριζε εκ των προτέρων ως νόμιμο δικαιούχο του θρόνου τον Γεώργιο ωστόσο, τυχόν καταψήφιση του από το εκλογικό σώμα πιθανόν να σήμαινε το τέλος της κληρονομικής μοναρχίας. Η στατιστική του δημοψηφίσματος του 1946 δεν κάνει διάκριση στα ψηφοδέλτια της εναντίωσης σε λευκά και εκείνα που περιέχουν τη λέξη «Δημοκρατία». Αντίθετα με τις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946, στο δημοψήφισμα δικαίωμα ψήφου είχαν και οι στρατιωτικοί και δημόσιοι υπάλληλοι οι οποίοι δεν ήταν εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και ψήφιζαν με ειδικές καταστάσεις. Ο συνολικός τους αριθμός υπολογίζεται σε περίπου 50.000 πανελλαδικά. Από τα κυριότερα κόμματα, υπέρ του βασιλέως έλαβαν θέση όλα τα κόμματα που συμμετείχαν στην Ηνωμένη Παράταξη Εθνικοφρόνων (Λαϊκό Κόμμα, Κόμμα Εθνικών Φιλελευθέρων κτλ), το Εθνικό Κόμμα Ελλάδος και τα μικρότερα δεξιά κόμματα τα οποία αντιπροσωπεύονταν στη Βουλή. Αντίθετα, θέση κατά της επανόδου του Βασιλέως πήραν όλα τα κόμματα της Αριστεράς και του Κέντρου (Κόμμα Φιλελευθέρων, Εθνική Πολιτική Ένωση, ΚΚΕ κτλ) και πολλές εξωκοινοβουλευτικές προσωπικότητες όπως ο Ν. Πλαστήρας και ο Εμμ. Τσουδερός κ.ά. Για το δημοψήφισμα του 1946 στην Ελευσίνα ορίστηκαν τέσσερα συνολικά εκλογικά τμήματα από τα οποία, κυρίως σε δύο από αυτά (στο Γ’ και στο Δ’) ψήφισαν οι στρατιωτικοί και οι δημόσιοι υπάλληλοι. Μετά την καταμέτρηση του συνόλου των ψηφοδελτίων –και με αμφισβητούμενη την εγκυρότητα της διαδικασίας- εγκρίθηκε από το εκλογικό σώμα η επιστροφή του Γεωργίου στην χώρα. Στην Ελευσίνα όμως και συνυπολογίζοντας τις ψήφους των ειδικών εκλογέων, οι δύο επιλογές σχεδόν ισοψήφησαν με την μεν επιστροφή του Γεωργίου να λαμβάνει 52,1% ενώ η «εναντίωση» έλαβε 47,9% Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Ψηφίσαντες

3.459

Από τους οποίους με ειδικές καταστάσεις

1.752

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

3.448

Άκυρα

21 Ψήφοι

(%)

Βασιλεύς Γεώργιος

1.791

52,1

Ενάντια Βουλήσεως

1.647

47,9

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά εκλογικό τμήμα Α

710

656

794

1.299

419

1.294

794

1.290

Εκλογικό Τμήμα Ψηφίσαντες Από αυτούς με ειδικές καταστάσεις Άκυρα

Έγκυρα

708

656

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Βασιλεύς Γεώργιος

218

30,8

287

43,8

349

44,5

937

72,6

Ενάντια Βουλήσεως

490

69,2

369

56,3

435

55,5

353

27,4

Με το δεδομένο ότι η ψήφος των στρατιωτικών και δημοσίων υπαλλήλων οι οποίοι ψήφισαν με ειδικές καταστάσεις ήταν στη πλειοψηφία υπέρ της επιστροφής του Γεωργίου, μπορεί να γίνει μια προσεγγιστική, πλην όμως κοντά στη πραγματικότητα συσχέτιση με την ψήφο και την πολιτική αποχή των εκλογών του 1946 και την πραγματική βούληση των κατοίκων της Ελευσίνας σχετικά με το δημοψήφισμα. Κάνοντας την παραδοχή ότι οι ψηφίσαντες με ειδικές καταστάσεις στο σχεδόν αμιγές «ειδικό» εκλογικό τμήμα, το Δ, αντιπροσωπεύουν και την κατανομή των ψήφων των στρατιωτικών και δημοσίων υπαλλήλων στα υπόλοιπα εκλογικά τμήματα καταλήγουμε στα αποτελέσματα των παρακάτω πινάκων με τις εξής υποθέσεις: Υ • ποθέτουμε ότι οι ψηφίσαντες με ειδικές καταστάσεις σε ποσοστό 70% τάχθηκαν υπέρ της επιστροφής του Γεωργίου του Β’ όπως καταδεικνύει το αποτέλεσμα στο Δ’ Εκλογικό Τμήμα

εν υπάρχουν σημαντικές πληθυσμιακές μεταβολές μεταξύ της 31ης Μαρτίου 1946 και 1ης Σεπτεμβρίου • Δ 1946 Τα αποτελέσματα των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων που ήταν δημότες Ελευσίνας στα τρία πρώτα εκλογικά τμήματα έχουν ως εξής: Εκλογικό Τμήμα

Ψηφίσαντες

687

640

375

Έγκυρα

685

640

365

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Βασιλεύς Γεώργιος

202

29,5

276

43,1

15,3

Ενάντια Βουλήσεως

483

70,5

364

56,9

309

84,7

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα – Εκτίμηση Ψηφίσαντες

1.702

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

1.690

Άκυρα

12 Ψήφοι

(%)

Βασιλεύς Γεώργιος

534

31,6

Ενάντια Βουλήσεως

1.156

68,4

Οι ψήφοι υπέρ της επιστροφής του Γεωργίου συμπίπτουν σχεδόν σε απόλυτο αριθμό με τις ψήφους που έλαβαν αθροιστικά η Η.Π.Ε. το Ε.Κ.Ε και η Χ.Ο.Π.Ε στις εκλογές της 31ης Μαρτίου. Δεδομένο επίσης θεωρείται ότι ένα τμήμα των ψηφοφόρων της Ε.Π.Ε. παρά την επίσημη κομματική γραμμή τάχθηκε υπέρ του Γεωργίου δικαιολογώντας και την μικρή διαφορά. Παρόμοια τάση των ψηφοφόρων της Εθνικής Πολιτικής Ενώσεως διαπιστώθηκε και στην υπόλοιπη χώρα.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β΄

Δήμος Ελευσίνας – Σύγκριση Ψήφων Ψηφίσαντες 31ης Μαρτίου

890

Ψηφίσαντες Δημοψηφίσματος

1.690 Ψήφοι

Βασιλεύς Γεώργιος

534

Η.Π.Ε. + ΕΚΕ + Χ.Ο.Π.Ε

519

Ψηφίσαντες

Από τους οποίους Ψηφίσαντες με ειδικούς καταλόγους

Γεώργιος Β

Ενάντια Βουλήσεως

(%) Γεώργιος

(%) Ενάντια Βουλήσεως

Η μεγάλη διαφορά μεταξύ των ψηφισάντων στις Εθνικές Εκλογές και του δημοψηφίσματος δίνει μια πρώτη ένδειξη της δυναμικής της Αριστεράς στην πόλη –η οποία απείχε στις εθνικές εκλογές- και ειδικότερα του Κ.Κ.Ε. η οποία πιστώνεται στην αντιμοναρχική μερίδα. Οι υπολογισμοί δείχνουν ότι η πολιτική αποχή στις εθνικές εκλογές του 1946 κυμαίνεται περίπου στο 48%. Αθροίζοντας τις ψήφους «Ενάντια Βουλήσεως» σε σύγκριση με τις εθνικές εκλογές του 1946 καταλήγουμε ότι οι ψήφοι αυτοί προέρχονται από το σύνολο των ψηφοφόρων του ΚΦ, το περίπου ½ των ψήφων της ΕΠΕ και το σύνολο της πολιτικής αποχής. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η σημαντική απόκλιση των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος στο Δήμο Ελευσίνας σε σχέση με τους διπλανούς δήμους και κοινότητες με εξαίρεση την πιο προσφυγική κοινότητα, αυτήν της Νέας Περάμου.10 Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι για παράδειγμα στο Δήμο Μεγάρων, το ποσοστό υπέρ του Γεωργίου είναι μεγαλύτερο στα εκλογικά τμήματα όπου ψηφίζουν οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι-κάτοικοι του Δήμου σε σχέση με τα τμήματα όπου ψήφιζαν με ειδικούς καταλόγους.

Ελευσίνας

3.459

1.752

1.791

1.647

52,1

47,9

Μεγαρέων

4.457

1.318

3.673

705

83,9

16,1

Μάνδρας

795

525

269

66,1

33,9

Μαγούλας

149

133

89,3

10,7

Ασπροπύργου

1.168

142

877

286

75,4

24,6

Νέας Περάμου

566

356

306

258

54,3

45,7

4.930

2.980

4.371

551

88,8

11,2

Δήμος / Κοινότητα

Σαλαμίνος

Ο υπολογισμός των αντιμοναρχικών ψήφων στη Νέα Πέραμο, αν επιχειρηθεί αφαίρεση των ψηφοφόρων που άσκησαν το εκλογικό τους δικαίωμα με ειδικούς καταλόγους υπολογίζεται περίπου στο 75%.

(1890 - 1947)

ιος του βασιλιά

Κωνσταντίνου

και

πέμπτος βασιλιάς της

Ελλάδας. Γεννήθηκε στη Δεκέλεια της Αττικής και ανέβηκε στο θρόνο το Σεπτέμβριο του 1922, μετά την παραίτηση του πατέρα του, εξαιτίας της στρατιωτικής επανάστασης. Το 1921 παντρεύτηκε την πριγκίπισσα της Ρουμανίας Ελισάβετ. Το 1923 εγκατέλειψε τη χώρα και λίγο αργότερα κηρύχτηκε έκπτωτος. Αποκαταστάθηκε στο θρόνο του το 1935 (με το «δημοψήφισμα» της 3ης Νοεμβρίου). Με την εισβολή των γερμανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα (1941), διέφυγε πρώτα Κρήτη, μαζί με την κυβέρνηση, ύστερα στην Αίγυπτο και τέλος στην Αγγλία. Μετά την απελευθέρωση ξαναγύρισε ως βασιλιάς, ύστερα από το δημοψήφισμα του 1946 και πέθανε από συγκοπή έξι μήνες αργότερα (Απρίλιος 1947). Τον διαδέχτηκε στο θρόνο ο αδερφός του Παύλος.

1950

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η Δημοκρατική Παράταξη πρώτη στην Ελευσίνα

ι πρώτες εκλογές μετά τη λήξη του εμφυλίου διεξήχθησαν σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες από αυτές του 1946. Η θριαμβεύτρια του 1946 Ηνωμένη Παράταξη Εθνικοφρόνων ουσιαστικά έπαψε να υπάρχει ως συνασπισμός αμέσως μετά το δημοψήφισμα που επανέφερε τον Γεώργιο στην χώρα. Παρά τη σχετικά άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία του Λαϊκού Κόμματος και των συνεργαζόμενων κομμάτων ο Κωνσταντίνος Τσαλδάρης διετέλεσε πρωθυπουργός μόνο από τον Απρίλιο του 1946 έως τον Ιανουάριο του 1947 οπότε και συγκροτήθηκε κυβέρνηση ευρείας συνεργασίας με Πρωθυπουργό τον εξωκοινοβουλευτικό Δημ. Μάξιμο. Η μεγάλη όμως ανατροπή ήρθε με την κυβερνητική σύμπραξη, με επικεφαλής τον φιλελεύθερο Θεμ. Σοφούλη, του Κόμματος των Φιλελευθέρων και του Λαϊκού Κόμματος κατόπιν υποδείξεως –ή και εκβιασμών για τη διακοπή της βοήθειας- των Ηνωμένων Πολιτειών. Το Κόμμα των Φιλελευθέρων με την άνοδο του στην εξουσία κατάφερε και επανασυσπείρωσε ένα μεγάλο κομμάτι της διασπασμένης εκλογικής αλλά και κομματικής του βάσης του 1946. Η κυβέρνηση Σοφούλη επικρίθηκε έντονα για τη αδυναμία της να επικρατήσει της Αριστεράς στον Εμφύλιο. Στην κρισιμότερη φάση του εμφυλίου, στις αρχές του 1949, και μετά τους έντονους τριγμούς στο εσωτερικό των δύο παραδοσιακών κόμματων, ανατέθηκε η αρχιστρατηγία του Εθνικού Στρατού στον Αλέξανδρο Παπάγο γεγονός που ουσιαστικά οδήγησε στην αυτονόμηση του στρατού από τον έλεγχο της πολιτικής ηγεσίας. Παράλληλα στην κυβέρνηση εισήλθαν ως ισότιμοι εταίροι το ΕΕΚ του Παν. Κανελλόπουλου και το Νέο Κόμμα το οποίο είχε ιδρυθεί από τον Σπ. Μαρκεζίνη, μετά την αποχώρησή του από το Λαϊκό Κόμμα μαζί με μια ομάδα βουλευτών. Δύο μήνες μετά τον θάνατο του πρωθυπουργού τον Ιούνιο του 1949 και της πρωθυπουργοποίησης του μέχρι πρότινος αντιπροέδρου της κυβέρνησης Αλ. Διομήδη, ο Εθνικός Στρατός επικράτησε στον εμφύλιο πόλεμο. Η λήξη του εμφυλίου δεν επανέφερε όμως άμεσα την χώρα σε κατάσταση ομαλότητας καθώς πολλοί ήταν οι υποστηρικτές της συνταγματικής εκτροπής και της προβολής του Στρατάρχη Παπάγου ως μόνου ικανού να αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας. Παρόλα αυτά, λόγω και της τοποθέτησης των ΗΠΑ περί «λειτουργίας κοινοβουλευτικού πολιτεύματος και ανάγκης διενέργειας των εκλογών μέχρι την άνοιξη του 1950» οι εκλογές ορίστηκαν αρχικά για τις 19 Φεβρουαρίου 1950, εν συνεχεία όμως λόγω των συνεχιζόμενων διαβουλεύσεων για τον εκλογικό νόμο που θα εφαρμοζόταν, αναβλήθηκαν για δύο εβδομάδες. Το διάταγμα της διάλυσης της Βουλής υπογράφηκε από τον Βασιλέα Παύλο – ο οποίος από το 1947 είχε διαδεχθεί τον αδελφό του Γεώργιο- και τον υπηρεσιακό πρωθυπουργό Τζων Θεοτόκη, πρώην πρόεδρο της Βουλής. Οι εκλογές διεξήχθησαν με τον ίδιο εκλογικό νόμο –απλή αναλογική- που ίσχυσε το 1946 με μόνη διαφορά τον περιορισμό των συνολικών εδρών σε 250 από 354. Η περιφέρεια της Αττικής και Βοιωτίας της οποίας η Ελευσίνα αποτελούσε τμήμα, ορίστηκε να αντιπροσωπευτεί με συνολικά 8 βουλευτές στην Εθνική Αντιπροσωπεία. Οι κυριότεροι κομματικοί σχηματισμοί οι οποίοι συμμετείχαν στις εκλογές της 5ης Μαρτίου 1950 ήταν: Τ • ο Λαϊκό Κόμμα με αρχηγό τον Κ. Τσαλδάρη, το οποίο ήταν ο μεγάλος θριαμβευτής των εκλογών του 1946. Στις εκλογές του 1950 το ΛΚ εμφάνισε σημαντική διαρροή βουλευτών και πολιτευτών κυρίως προς το Νέο Κόμμα και το Μέτωπο Εθνικής Αναδημιουργίας

• Η Πολιτική Ανεξάρτητος Παράταξις, η οποία τοποθετείται στην άκρα Δεξιά και βάσιζε την ιδεολογία της στις αρχές του Ι.Μεταξά και την 4η Αυγούστου

• ο Μέτωπο Εθνικής Αναδημιουργίας συνασπισμός του Εθνικού Ενωτικού Κόμματος του Παν. Τ

Κανελλόπουλου, του Πανελλήνιου Εθνικού Κόμματος του Αλ. Σακελλαρίου και άλλων μικρότερων σχηματισμών

• Τ ο Νέο Κόμμα του με επικεφαλής τον Σπ. Μαρκεζίνη το οποίο αποτελείται από βουλευτές του Λαϊκού Κόμματος οι οποίοι είχαν διαφοροποιηθεί από την ακολουθούμενη πολιτική του Τσαλδάρη και τελικά είχαν αποχωρήσει από αυτό. Το Νέο Κόμμα είχε ταχθεί υπέρ της δημιουργίας μεγάλου κομματικού συνασπισμού από τον Αλ. Παπάγο

• Τ ο Εθνικό Κόμμα Ελλάδας με αρχηγό τον Ναπολέοντα Ζέρβα • Τ ο Κόμμα Γεωργίου Παπανδρέου το οποίο ουσιαστικά ήταν η μετονομασία του Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος ενόψει των εκλογών του 1950

• Τ ο Κόμμα των Φιλελευθέρων με αρχηγό τον Σοφοκλή Βενιζέλο το οποίο είχε απορροφήσει τις άλλες δύο συνιστώσες που συμμετείχαν στις εκλογές του 1946: Το Κόμμα των Βενιζελικών Φιλελευθέρων που συμμετείχε στην ΕΠΕ και το Κόμμα Εθνικών Φιλελευθέρων που συμμετείχε στην ΗΠΕ

• Η Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου, η οποία ιδρύθηκε δύο σχεδόν μήνες πριν τις εκλογές, με

επικεφαλής τον Νικόλαο Πλαστήρα και συγκέντρωσε τις κεντρώες εκείνες δυνάμεις που απείχαν από τις εκλογές του 1946. Η ΕΠΕΚ ουσιαστικά επιχείρησε να αποτελέσει το όριο ανάμεσα στην ηττημένη του Εμφυλίου Αριστερά και στα υπόλοιπα κόμματα που είχαν τη διακυβέρνηση της χώρας.

• Η Δημοκρατική Παράταξη η οποία κάλυπτε τον χώρο της Αριστεράς και αντιπροσώπευε τις

Αριστερές δυνάμεις οι οποίες απείχαν των εκλογών του 1946. Η κύρια μάζα των ψηφοφόρων της ΔΠ ήταν οι οπαδοί του ΚΚΕ το οποίο ήταν εκτός νόμου από το Δεκέμβριο του 1947. Η καταμέτρηση των ψηφοδελτίων πανελλαδικά επιβεβαίωσε και σε επίπεδο ψήφων την πολυδιάσπαση του κομματικού συστήματος καθώς κανένα κόμμα δεν συγκέντρωσε πάνω από το 20% των ψηφοδελτίων. Παράλληλα, εντυπωσιακή ήταν η φθορά των δύο μεγάλων κομμάτων, του Λαϊκού Κόμματος και του Κόμματος των Φιλελευθέρων, τα οποία αθροιστικά αντιπροσώπευαν μόνο το 36% (λίγο περισσότερο δηλαδή από 1 στους 3 ψηφοφόρους). Η πτώση των δεξιών κομμάτων ήταν σημαντική σε σχέση με τις εκλογές του 1946, ενώ αντίστοιχη ήταν η άνοδος των ποσοστών των κεντρώων κομμάτων. Σημαντικό ποσοστό κατέγραψε η φιλοκομμουνιστική Αριστερά καθώς η Δημοκρατική Παράταξη συγκέντρωσε το 9,7% των ψήφων, λίγους μόνο μήνες μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου. Στα τρία εκλογικά τμήματα της Ελευσίνας βρέθηκαν 1.798 έγκυρα ψηφοδέλτια. Η ανάλυση των εκλογικών αποτελεσμάτων ουσιαστικά επιβεβαιώνει την πολιτική συγκρότηση της πόλης όπως αυτή είχε καταγραφεί στις εκλογές του 1946 και κυρίως στο δημοψήφισμα της 1ης Σεπτεμβρίου του 1946. Πρώτο κόμμα αναδείχθηκε η Δημοκρατική Παράταξη με 31,1% των ψήφων. Ακολούθησε με 24% η ΕΠΕΚ του Ν. Πλαστήρα και με μεγάλη διαφορά το καταποντισμένο Κόμμα των Φιλελευθέρων με 13%. Το άθροισμα συνολικά του –έστω και ετερόκλητου και διασπασμένου Κέντρου είναι κοντά στο 43% στο οποίο αν συνυπολογιστεί το 31% της Δημοκρατικής Παράταξης, ουσιαστικά αναπαράγεται το ποσοστό που ψήφισε ενάντια στην επιστροφή του Γεωργίου στο δημοψήφισμα για το πολιτειακό. Παράλληλα, η άθροιση του ψήφων της ΕΠΕΚ και της Δημοκρατικής Παράταξης επιβεβαιώνουν –και με δεδομένο την αύξηση του πληθυσμού εντός της τετραετίαςτην πολιτική αποχή των εθνικών εκλογών του 1946. Από τα κόμματα της Δεξιάς, η μόνη αξιόλογη παρουσία είναι αυτή του Μετώπου Εθνικής Αναδημιουργίας, η οποία οφείλεται σε σημαντικό βαθμό και στην ισχυρή παρουσία του Αλ. Σακελλαρίου στην ευρύτερη περιοχή. Αντίθετα το Λαϊκό Κόμμα δεν κατάφερε να αποσπάσει πάνω από το 6,1% των ψήφων επιβεβαιώνοντας τη χαμηλή εκλογική του επιρροή στην πόλη, η οποία άλλωστε είχε διαφανεί και από τη σταυροδοσία των υποψηφίων του στο πλαίσιο της Ηνωμένης Παράταξης Εθνικοφρόνων το 1946 Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Έγκυρα Ψηφοδέλτια

1.798

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

Δημοκρατική Παράταξη (ΔΠ)

559

31,1

Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου

432

24,0

Κόμμα Φιλελευθέρων

233

13,0

Μέτωπο Εθνικής Αναδημιουργίας (ΜΕΑ)

172

9,6

Λαϊκό Κόμμα

109

6,1

Κόμμα Γεωργίου Παπανδρέου

103

5,7

Πολιτική Ανεξάρτητος Παράταξις

5,2

Εθνικό Κόμμα Ελλάδος

3,7

Λοιποί3

1,4

0,3

Νέο Κόμμα

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά εκλογικό τμήμα Εκλογικό Τμήμα Έγκυρα

651

603

544

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

ΔΠ

202

31,0

176

29,2

181

33,3

ΕΠΕΚ

187

28,7

121

20,1

124

22,8

ΚΦ

12,1

13,3

13,6

ΜΕΑ

8,9

11,6

8,1

ΛΚ

3,8

7,6

7,0

Γ.Παπανδρέου

6,1

5,5

ΠΑΠ

3,4

7,1

5,3

4,0

3,8

3,1

1,5

1,1

0,3

0,2

ΕΚΕ Λοιποί

Νέο Κόμμα

Ο Πρόκειται για την Εθνική Παράταξη Εργαζομένου Λαού με 5 ψήφους, το Κόμμα Εργαζομένων Ελλάδος με 18 ψήφους και το Εθνικό Αγροτικό Κόμμα Χιτών με 2 ψήφους.

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Αττική & Βοιωτία

Ελευσίνα

Κόμμα / Συνασπισμός

(%)

Λαϊκό Κόμμα

18,80

20,7

6,1

Κόμμα Φιλελευθέρων

17,24

14,3

13,0

Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου

16,44

10,9

24,0

Κόμμα Γεωργίου Παπανδρέου

10,67

15,3

5,7

Δημοκρατική Παράταξη (ΔΠ)

9,70

5,4

31,1

Πολιτική Ανεξάρτητος Παράταξις

8,15

8,5

5,2

Λοιποί

7,58

6,7

1,4

Μέτωπο Εθνικής Αναδημιουργίας (ΜΕΑ)

5,27

10,5

9,6

Εθνικό Κόμμα Ελλάδος

3,65

6,0

3,7

Νέο Κόμμα

2,50

1,7

0,3

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Η εφαρμογή του ίδιου εκλογικού νόμου με τις εκλογές του 1946 επέτρεψε και πάλι τη δυνατότητα του εκλογέα να ψηφίσει απεριόριστο αριθμό υποψηφίων του συνδυασμού. Ωστόσο η παράλληλη μείωση των εδρών από 12 σε 8 σε συνδυασμό με την κομματική πολυδιάσπαση και την συμμετοχή κομμάτων από όλο το κομματικό φάσμα, ανέτρεψαν σε σημαντικό βαθμό τους βουλευτές που εκλέχθηκαν στην Αττική και τη Βοιωτία στο Κοινοβούλιο. Η Ελευσίνα με τα περίπου 1.800 έγκυρα ψηφοδέλτια αντιπροσώπευε μόνο το 3% των συνολικών έγκυρων ψηφοδελτίων της Αττικής και Βοιωτίας και συνεπώς είχε περιορισμένο βάρος στις πολιτικές στρατηγικές των υποψηφίων της αχανούς περιφέρειας η οποία ξεκινούσε από την Αράχοβα και εκτεινόταν έως το Λαύριο. Η ιδιαιτερότητα του εκλογικού νόμου στέρησε μια επιπλέον έδρα από την περιφέρεια με αποτέλεσμα να εκλεγούν συνολικά 7 βουλευτές οι οποίοι κατανεμήθηκαν σε 5 διαφορετικούς κομματικούς σχηματισμούς.

Ειδικότερα, 2 βουλευτές εξέλεξε το Λαϊκό Κόμμα και από ένα το Κόμμα των Φιλελευθέρων, η Προοδευτική Ανεξάρτητη Παράταξη, το Κόμμα του Γεωργίου Παπανδρέου και η ΕΠΕΚ. Δίχως κοινοβουλευτική εκπροσώπηση έμεινε το Εθνικό Κόμμα της Ελλάδας και η Δημοκρατική Παράταξη. Το κόμμα των Φιλελευθέρων εξέλεξε βουλευτή τον Λουκά Κουτσοπέταλο, ο οποίος κατάφερε να διατηρήσει την έδρα του. Αντίθετα ο Ανδρέας Τριανταφυλλίδης, παρόλο που έλαβε σημαντικό αριθμό ψήφων στην Ελευσίνα (193 σταυρούς σε σύνολο 233 ψήφων του ΚΦ), δεν κατάφερε να επανεκλεγεί. Όπως και στο 1946 έτσι και σε αυτές τις εκλογές ο Αθ. Φούσκαρης αν και δεν είχε σημαντική επιρροή εκτός της Πόλης, συγκέντρωσε την προτίμηση του σχεδόν 50% των ψηφοφόρων του Κόμματος των Φιλελευθέρων στην Ελευσίνα. To Λαϊκό Κόμμα έχοντας υποστεί σημαντικό περιορισμό της εκλογικής του βάσης σε σχέση με τις εκλογές του 1946, κατάφερε να επανεκλέξει από τους 6 βουλευτές του μόνο τον Δημ. Βουρδουμπά ενώ η δεύτερη έδρα κατελήφθη από τον Γενικό Διοικητή Θράκης της περιόδου 1933-1935 (με πρωθυπουργό τον Παναγή Τσαλδάρη) Μιλτιάδη Μαντά. Το κόμμα του Γεωργίου Παπανδρέου (ή Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα) είχε αμελητέα εκλογική επιρροή στην Ελευσίνα ιδίως σε σύγκριση με το ποσοστό που έλαβε στην περιοχή της Αττικής και της Βοιωτίας. Αξιοσημείωτη παρουσία στην Ελευσίνα είχαν από τους 8 συνολικά υποψηφίους μόνο ο εκλεγείς Δημ. Μπερδελής (ο οποίος είχε βενιζελική προέλευση) και ο Γ. Βαρελάς. H νεοεμφανιζόμενη Εθνική Πολιτική Ένωση Κέντρου (ΕΠΕΚ) του στρατηγού Ν. Πλαστήρα είχε στην σύνθεσή της πολιτευτές οι οποίοι είτε προέρχονταν από το Κόμμα των Φιλελευθέρων είτε από τον ευρύτερο κεντροαριστερό χώρο. Μοναδικός βουλευτής της ΕΠΕΚ αναδείχθηκε ο Δημ. Παπασπύρου, μετέπειτα Πρόεδρος της Βουλής, ενώ αξιοσημείωτη εκλογική επιρροή στην πόλη είχε ο Ανδρέας Δελλής ο οποίος συγκέντρωσε το 73,1% των προτιμήσεων των ψηφοφόρων. Από την ΠΑΠ βουλευτής αναδείχθηκε ο τέως Αστυνομικός Ν. Μπουραντάς, αρνητικά γνωστός από τη δράση του κατά τη περίοδο της Κατοχής. Η έντονη τοπική δυναμική του Αλέξανδρου Σακελλαρίου επιβεβαιώθηκε και στις εκλογές του 1950. Η ραγδαία άνοδος του ποσοστού του Μετώπου Εθνικής Αναδημιουργίας σε σύγκριση με την εκλογική επίδοση της ΕΠΕ το 1946 οφείλεται κυρίως στη σύμπραξη του Σακελλαρίου με τον Κανελλόπουλο. Η προσωπική επιρροή αντικατοπτρίζεται απόλυτα και στους σταυρούς που έλαβαν οι υποψήφιοι του ΜΕΑ. Εκτός του Σακελλαρίου, ο οποίος έλαβε το 87,2% των σταυρών κανένας άλλος υποψήφιος δεν υπερέβη την προτίμηση του 20% των ψηφοφόρων του συνδυασμού. Το Εθνικό Κόμμα Ελλάδας του Ναπολέοντα Ζέρβα και η Δημοκρατική Παράταξη, αν και δεν εξέλεξαν κανέναν βουλευτή στην Αττικοβοιωτία, παρουσιάζουν ενδιαφέρον όσο αφορά τους σταυρούς των υποψηφίων βουλευτών στην Ελευσίνα. Η, από τις αμφιλεγόμενες κινήσεις στην πολιτική σταδιοδρομία του Θεόδωρου Πάγκαλου, υποψηφιότητά του με το ΕΚΕ σηματοδότησε το τέλος μιας μακράς πορείας με σημαντική επιρροή στην χώρα ιδίως κατά τη μεσοπολεμική περίοδο. Η αποτυχία του όμως να αναδειχθεί βουλευτής και ιδίως η μη συγκέντρωση της σχετικής πλειοψηφίας των σταυρών στην περιφέρεια ήταν ένα σημαντικό πλήγμα στο γόητρό του. Ακόμα και στην Ελευσίνα, μια πόλη που συνδέθηκε μαζί του, έλαβε μόνο το 62% των ψήφων. Η Δημοκρατική Παράταξη κατάφερε και παρουσίασε ένα ψηφοδέλτιο με 6 υποψηφίους με κυρίαρχη μορφή τον Γεώργιο Ρήγο, καπετάνιο του ΕΛΑΣ γνωστό με το ψευδώνυμο «Φεραίος». Ο Ρήγος συγκέντρωσε το 97,5% των ψηφοφόρων της Δημοκρατικής Παράταξης και αναδείχθηκε πρώτος σε σταυρούς σε όλη την περιφέρεια.

Λαϊκό Κόμμα

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια ΑττικήςΒοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Βουρδουρμπάς Δημήτριος

47,7

4.568

38,1

Μαντάς Μιλτιάδης

11,0

4.084

34,1

Κορόζος Κωνσταντίνος

45,9

3.851

32,1

Κονίτσας Θεμιστοκλής

5,5

3.307

27,6

Φράγκος Αναστάσιος

0,9

3.208

26,8

Μπασιάκος Αριστείδης

2.724

22,7

Σχοινάς Σπυρίδων

61,5

1.685

14,1

Βασιλείου Βασίλειος

32,1

1.085

9,1

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Κουτσοπέταλος Λουκάς

28,8

4.236

51,1

Διαμαντόπουλος Ιάκωβος

6,0

2.652

32,0

Τριανταφυλλίδης Ανδρέας

193

82,8

1.942

23,4

Ανδρεαδάκης Ιωάννης

0,4

1.824

22,0

Καλαφούτης Νικόλαος

3,4

1.572

19,0

Ακριβάκης Στέργιος

5,2

1.562

18,8

Σκέντρος Παντελής

0,9

1.390

16,8

Φούσκαρης Αθανάσιος

114

48,9

846

10,2

ΕΠΕΚ

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Παπασπύρου Δημήτριος

4,9

2.232

35,2

Τζώρτζης Γεώργιος

15,0

2.057

32,4

Κυρέλλος Βασίλειος

12,5

1.853

29,2

0,7

1.403

22,1

Αγγελίδης Αρίσταρχος

115

26,6

1.097

17,3

Δελλής Ανδρέας

316

3,1

1.084

17,1

Καρράς Μιχαήλ

3,2

857

13,5

Νίκας Νικόλαος

1,2

682

10,8

Κόμμα Φιλελευθέρων

Ράπτης Κωνσταντίνος

Κόμμα Γεωργίου Παπανδρέου

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

72,8

2.477

27,9

Παπαχρήστου Αθανάσιος

7,8

2.325

26,2

Κινιάς Ιωάννης

2,9

2.298

25,9

39,8

2.017

22,7

Στενός Λουκάς

1,9

1.532

17,2

Λακκιώτης Παναγιώτης

8,7

1.433

16,1

Κρουσταλλάκης Σπύρος

0,0

886

10,0

Μπόγρης Δημήτριος

7,8

343

3,9

Μπερδελής Δημήτριος

Βαρελάς Γεώργιος

Δημοκρατική Παράταξη (ΔΠ)

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

521

93,2

1.805

57,4

Μπέλλος Κωνσταντίνος

2,7

1.041

33,1

Μαρίνης Αναστάσιος

15,4

957

30,4

Καλογερής Κωνσταντίνος

2,9

777

24,7

Πουλιόπουλος Νικόλαος

4,7

678

21,6

1,6

218

6,9

Ρήγος Γεώργιος

Μαρκόπουλος Σπύρος

Πολιτική Ανεξάρτητος Παράταξις (ΠΑΠ)

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

83,0

3.237

65,9

Παυλογιαννόπουλος Σταύρος

0,0

1.595

32,4

Κώνστας Γρηγόριος

8,5

1.371

27,9

Κυριακού Δημήτριος

12,8

1.308

26,6

9,6

741

15,1

Τζαβάρας Αναστάσιος

60,6

658

13,4

Πρίφτης Κωνσταντίνος

1,1

596

12,1

Μεγάλος Ιωάννης

2,1

320

6,5

Μπουραντάς Νικόλαος

Λιόσης Σπυρίδων

Μέτωπο Εθνικής Αναδημιουργίας (ΜΕΑ)

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

150

87,2

2.838

46,7

13,4

2.224

36,7

1,7

1.252

20,6

16,9

963

15,9

0,0

867

14,3

15,1

537

8,9

Μπέκας Δημήτριος

0,6

518

8,5

Φυτάς Ιωάννης

4,7

441

7,3

Σακέλλαρίου Αλέξανδρος Κριτσικής Μιχαήλ Τομαρόπουλος Γεωργίος Λιάσκος Αντώνιος Παπασπύρου Ιωάννης Παπαφράγκου Επαμεινώνδας

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Δοδόπουλος Θεόδωρος

3,0

1.647

47,5

Τσιώρας Κωνσταντίνος

1,5

1.165

33,6

Πάγκαλος Θεόδωρος

62,1

466

13,4

Οικονόμου Ξενοφών

36,4

319

10,1

Χριστοδούλου Ιωάννης

0,0

261

7,5

Γεωργακόπουλος Κωνσταντίνος

6,1

242

7,0

Μικρός Επαμεινώνδας

1,5

224

6,5

Πάγκαλος Δημήτριος

68,2

175

5,0

ΕΚΕ

1951

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Ο

Η ανάδειξη του πρώτου αιρετού Δημάρχου

ι πρώτες δημοτικές εκλογές μετά από 17 χρόνια διεξήχθησαν τον Απρίλιο του 1951. Στις εκλογές αυτές είχαν δικαίωμα ψήφου οι γυναίκες χωρίς περιορισμούς (στις τελευταίες δημοτικές εκλογές δικαίωμα ψήφου είχαν μόνο οι εγγράμματες γυναίκες). Η εκλογική αναμέτρηση του Απριλίου του 1951 είχε σημαντικό ειδικό βάρος καθώς ήταν φανερό ότι σε λίγους μήνες η κυβέρνηση θα προκήρυσσε και εθνικές εκλογές και συνεπώς η καταγραφή της εκλογικής επιρροής των κομμάτων ήταν ένα από τα ζητούμενα. Το εκλογικό σύστημα των πρώτων μεταπολεμικών δημοτικών εκλογών προέβλεπε την έμμεση εκλογή του Δημάρχου από το Δημοτικό Συμβούλιο. Μετά την ανακήρυξη των επιτυχόντων Δημοτικών Συμβούλων, το Συμβούλιο στην πρώτη του συνεδρίαση εξέλεγε τον Δήμαρχο. Στην ειδική αυτή δημαιρεσία συμμετείχαν και οι αναπληρωματικοί Δημοτικοί Σύβμουλοι. Η Ελευσίνα βάσει του πληθυσμού της είχε ένα δημοτικό συμβούλιο το οποίο αποτελείτο από 12 μέλη. Οι δημοτικές και κοινοτικές εκλογές ορίστηκαν για τις 15 Απριλίου 1951. Στην Ελευσίνα για την ανάδειξη του πρώτου αιρετού Δημάρχου ψήφισαν 1.974 άνδρες και 1.253 γυναίκες από τους 2.150 και 1.400 που ήταν εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους. Στις εκλογές συμμετείχαν τρείς υποψήφιοι συνδυασμοί οι οποίοι προέρχονταν από τις τρείς βασικές πολιτικές συνιστώσες, την Αριστερά, το Κέντρο και τη Δεξιά. Στις δημοτικές εκλογές του 1951 ουσιαστικά επιβεβαιώθηκε η εκλογική γεωγραφία της πόλης όπως αυτή είχε διαμορφωθεί στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές. Οι τρείς συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές του 1951 είναι: • Ο συνδυασμός «Ανοικοδόμησις – Αναγέννησις» ο οποίος άνηκε στον αριστερό χώρο και είχε ως ηγετική μορφή τον Συνταγματάρχη του ΕΛΑΣ Γιώργο Ρήγο ο οποίος ήταν και υποψήφιος βουλευτής με τη Δημοκρατική Παράταξη στις εκλογές του 1950.

• Η «Νέα Δράσις» η οποία άνηκε στον κεντρώο χώρο. Κεντρικό πρόσωπο στον συνδυασμό ήταν ο πρώην Δήμαρχος και Πρόεδρος της Κοινότητας Γεώργιος Παύλου

• Ο συνδυασμός «Εργασία – Πρόοδος»

Ο συνδυασμός Ανοικοδόμηση – Αναγέννηση ήρθε πρώτος σε ψήφους στην Ελευσίνα αλλά δεν κατάφερε να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία σε έδρες στο Δημοτικό Συμβούλιο. Το ποσοστό που συγκέντρωσε ήταν σαφώς μεγαλύτερο από το ποσοστό της Δημοκρατικής Παράταξης, γεγονός που προσέδωσε στην υποψηφιότητα χαρακτηριστικά πέρα από το στενό κομματικό αριστερό ακροατήριο. Αντίστοιχα, η υποψηφιότητα του κεντρώου χώρου άγγιξε το αθροιστικό ποσοστό της ΕΠΕΚ και του Κόμματος Φιλελευθέρων στις εκλογές αν και δεν κατόρθωσε να έχει σημαντική διείσδυση σε άλλους κομματικούς χώρους. Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

3.550

Ψηφίσαντες

3.227

Άκυρα

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

3.203

Συνδυασμός

Ψήφοι

(%)

Έδρες

Ανοικοδόμηση – Αναγέννηση

1.291

40,3

Νέα Δράση

1.158

36,2

754

23,5

Εργασία – Πρόοδος

Το Πρακτικό της Εκλογής Δημάρχου Συνεδρία ΣΤ της 20/5/1951 Το κατ’άρθρον 16 Ν 1454/50 ως ετροποποιήθη υπό του αρ. 1 του Ν. 1716/51 ειδικόν δημαρχιαιρεσιακόν Σώμα του Δήμου Ελευσίνας συγκαλούμενον εξ’όλων των Δημοτικών Συμβούλων και ισάριθων αναπληρωματικών συνέλθον εν τω Δημοτικω Καταστήματι, σήμερον την εικοστήν του Μηνός Μαϊου 1951 έτους, ημέραν Κυριακήν και ώρα 10 π.μ. κατόπιν εγγράφου προσκλήσεως κατ’άρθρον 29 ΚΔΚΝ του εκ των μελών αυτού Γεωργίου Ρήγου, λαβόντος κατά τας Δημοτικάς Εκλογάς της 15ης Απριλίου 1951 τας πλείονας προσωπικάς ψήφους και υπό την προεδρίαν αυτού, ευρέθη εν νόμιμω απαρτία παρόντων του δε προεδρεύοντος Γεωργίου Ρήγου και των μελών Γεωργίου Τσολάκη, Μελέτιου Κανάκη, Χρήστου Σκαμπά, Ιωάννου Κοντούλη, Γεωργίου Παπαγιάννη, Γεωργίου Παύλου, Ευάγγελου Ρούσου, Ιωάννου Μαλέα, Αναστασίου Πέππα, Αριστείδου Παππά, Μιχαήλ Δρεττάκη, τακτικών και Γεωργίου Λιάσκου, Σοφοκλέους Αντωνιάδου, Παναγιώτου Βιρβίλη, Εμμανουήλ Παπουτσόγλου, Κωνσταντίνου Κουτρουμπή, Κωνσταντίνου Παύλου, Παναγιώτου Παπανικολάκου, Ιωάννου Παπακωνσταντίνου, Αθανασίου Καλαμαρά, Χρήστου Λαζαρίζου, Κωνσταντίνου Παπαπέτρου και Δημητρίου Σαλονίκα αναπληρωματικών. ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΞΗ ΕΚΛΟΓΗ ΔΗΜΑΡΧΟΥ Λαβόν υπό όψιν το αρθρ. 16 Ν 1454/50 περί της εκλογής Δημοτικών και Κοινοτικών Αρχών ως ετροποποιήθη διά του άρθρου 1 Ν 1716/51 πρόεβη ως εκλογήν του Δημάρχου δια μυστικής δια ψηφοδέλιον ψηφοφορίας ευρέθη οτι επίψήφισαν άπαντες οι παρόντες. Γενομένης της διαλογής τούτων προέκυψε το εξής αποτέλεσμα: Επί 24 ψηφισάντων έλαβον: Ο Γεώργιος Ρήγος Ψήφους δέκα τέσσερας (14) Ο Γεώργιος Παύλου Ψήφους Εννέα (9) Ο Γεώργιος Παπαγιάννης Ψήφους μίαν (1) Συνεπώς εξελέγη κενωθήσαν θέσιν αναπληρωματικός την ενώπιον της του.

Δήμαρχος ο Γεώργιος Ρήγος. Την δε του καταλαμβάνει ο Γεώργιος Λιάσκος, πρώτος του αυτού συνδυασμού, όστις μετά την όρκισίν αρμόδιας αρχής θέλει αναλάβει τα καθήκοντά

Εφ’ω συνετάγη η παρούσα και υπογράφεται ως έπεται

Ο ΠΛΕΙΟΨΗΦΗΣΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

ΤΑ ΜΕΛΗ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΡΗΓΟΣ

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ T

1951

Η κάθοδος του Παπάγου στην πολιτική

ο αποτέλεσμα των εκλογών του 1950 ουσιαστικά δημιούργησε τις προϋποθέσεις για δύο διαφορετικές κυβερνητικές συμμαχίες. Η πρώτη δυνατή επιλογή ήταν η κυβερνητική σύμπραξη με κυριότερες συνιστώσες το Λαϊκό Κόμμα και το Κόμμα των Φιλελευθέρων. Ο συνασπισμός αυτός ήταν η επανάληψη του πειράματος της κυβερνητικής συνεργασίας της περιόδου του εμφυλίου. Η άλλη λύση ήταν η σύμπραξη των τριών κομμάτων του Κέντρου δηλαδή της ΕΠΕΚ, του Κόμματος των Φιλελευθέρων και του Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος του Γεωργίου Παπανδρέου. Από τις εκλογές του 1950 έως το Σεπτέμβριο του 1951 δοκιμάστηκαν και οι δύο εκδοχές δίχως όμως να καταφέρουν να προσφέρουν κυβερνήσεις με μεγάλη διάρκεια ζωής. Κυριότερο πρόσωπο στην πολιτική σκακιέρα της εποχής ήταν ο Αλέξανδρος Παπάγος ο οποίος εμφανιζόταν από πολλούς κύκλους ως ο μόνος κατάλληλος προκειμένου να συσπειρώσει τις «εθνικόφρονες» δυνάμεις και να αποκτήσει η χώρα σταθερή κυβέρνηση. Ορόσημο για την οριστική εμπλοκή του Στρατάρχη Παπάγου στην πολιτική ήταν η διάσπαση στις 16 Νοεμβρίου 1950 του Λαϊκού Κόμματος με την αποχώρηση 28 από του 62 βουλευτών (μεταξύ των οποίων ο Κ. Καραμανλής, ο Γ. Ράλλης και ο Στέφανος Στεφανόπουλος) και η δημιουργία τον Ιανουάριο του 1951 του Λαϊκού Ενωτικού Κόμματος, με συναρχηγούς τους Στεφανόπουλο και Κανελλόπουλο, από τους ανεξάρτητους πλέον βουλευτές του Λαϊκού Κόμματος και το Εθνικό Ενωτικό Κόμμα. Τα τρία κόμματα του Κέντρου (ΕΠΕΚ, ΚΦ και ΔΣΚ) αποφάσισαν τη διεξαγωγή εκλογών τον Σεπτέμβριο του 1951 και την τροποποίηση του εκλογικού νόμου με στόχο την ενίσχυση της κοινοβουλευτικής δύναμης των μεγάλων κόμματων. Ωστόσο η παραίτηση του Παπάγου από το στράτευμα τον Μάιο του 1951 (η οποία μάλιστα συνοδεύτηκε από ένα μίνι πραξικόπημα οργανωμένο από τον ΙΔΕΑ, προάγγελος του 1967) ανέτρεψε τα δεδομένα. Το ΔΣΚ και ο Γιώργος Παπανδρέου προσπάθησε να αποτρέψει την ψήφιση του νέου εκλογικού νόμου ωστόσο ο Σοφοκλής Βενιζέλος σχημάτισε μονοκομματική κυβέρνηση και εν τέλει με τη στήριξη της ΕΠΕΚ και του Λαϊκού Κόμματος τροποποιήθηκε ο εκλογικός νόμος και υπογράφηκε το διάταγμα για τη διάλυση της βουλής και την προκήρυξη εκλογών για τις 9 Σεπτεμβρίου 1951. Ο νέος εκλογικός νόμος εισήγαγε υψηλούς περιορισμούς για τη συμμετοχή των κομμάτων στη Β’ Κατανομή των εδρών και έλαβε το τίτλο της «ενισχυμένης αναλογικής» Ο Αλέξανδρος Παπάγος στις 6 Αυγούστου του 1951 ανακοίνωσε την ίδρυση του Ελληνικού Συναγερμού στον οποίο προσχώρησαν άμεσα το Λ.Ε.Κ των Στεφανόπουλου και Κανελλόπουλου, το Νέο Κόμμα του Σπ. Μαρκεζίνη και σημαντικός αριθμός δεξιών πολιτευτών. Παράλληλα πολλοί πολιτευτές του ΔΣΚ συνεργάστηκαν με τον Ε.Σ. ενώ σημαντικό ρόλο στην συγκρότησή του διαδραμάτισε και η προσχώρηση νέων άφθαρτων υποψηφίων σε αυτόν. Ο μέχρι πρότινος κυρίαρχος σχηματισμός στο χώρο της Δεξιάς, το Λαϊκό Κόμμα του Κωνσταντίνου Τσαλδάρη, προκειμένου να αντιμετώπισε την σημαντική διαρροή στελεχών, συνεργάστηκε με τους ηγέτες των μικρότερων δεξιών αντισυναργερμικών κομμάτων συγκροτώντας ένα μέτωπο κατά του Αλέξανδρου Παπάγου προσωπικά. Το κόμμα των Φιλελευθέρων με επικεφαλής τον Σοφοκλή Βενιζέλο, εμφανίζεται με ελαφρώς διευρυμένη εκλογική επιρροή σε σχέση με τις εκλογές του 1950 καθώς έχουν προσχωρήσει σημαντικός αριθμός πολιτευτών του ΔΣΚ, μικροί κομματικοί σχηματισμοί της συντηρητικής συνιστώσας του Κέντρου καθώς επίσης και η ομάδα του Εμμανουήλ Τσουδερού από την ΕΠΕΚ. Η ΕΠΕΚ του Ν. Πλαστήρα στόχευε στην αύξηση του ποσοστού της σε σχέση με το με το 1950 και στην επαναβεβαίωση της ως πλειοψηφική τάση του Κέντρου. Σημαντική τομή στην σύγχρονη εκλογική ιστορία της χώρας είναι η συγκρότηση της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς η οποία έως το 1967 αποτελούσε τον νόμιμο κομματικό φορέα της Αριστεράς. Επικεφαλής της ΕΔΑ ήταν ο πρόεδρος του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδος Ιωάννης Πασαλίδης. Ουσιαστικός κορμός του στελεχιακού δυναμικού της ΕΔΑ ήταν το εκτός νόμου Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. Οι εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου 1951 κατέδειξαν μια ισοδυναμία των δύο παρατάξεων (Δεξιάς και Κέντρου) με σαφή ωστόσο υπεροχή του Κέντρου σε επίπεδο εδρών. Η ΕΠΕΚ η οποία έλαβε το 23,5% των ψήφων και το ΚΦ με 19% συγκεντρώνουν 131 έδρες σε σύνολο 258 έχοντας τη δυνατότητα να λάβουν ψήφο

εμπιστοσύνης από τη βουλή. Ο Ελληνικός Συναγερμός στην πρώτη εκλογική του εμφάνιση αναδείχθηκε –όπως ήταν αναμενόμενο- πρώτο κόμμα σε ψήφους (36,5%) ενώ το πάλαι ποτέ κραταιό Λαϊκό Κόμμα περιορίστηκε στο 6,7% εκλέγοντας μόλις δύο βουλευτές. Η ΕΔΑ αύξησε κατά 1% το ποσοστό της σε σχέση με την εκλογική επίδοση της Δημοκρατικής Παράταξης το 1950 ξεπερνώντας το 10% και εκλέγοντας 10 βουλευτές. Η άνοδος του πληθυσμού της Ελευσίνας τα τελευταία χρόνια αποτυπώνεται και στην αύξηση του αριθμού των ψηφισάντων καθώς μέσα σε ένα έτος, στην Ελευσίνα βρέθηκαν 235 παραπάνω έγκυρα ψηφοδέλτια. Η ψηφοφορία διεξήχθη σε 5 εκλογικά τμήματα στα οποία βρέθηκαν 2.033 έγκυρα ψηφοδέλτια και 7 άκυρα. Η αποχή βάσει του επίσημου αριθμού των εγγεγραμμένων (2.513) υπολογίζεται στο 23,8%. Τα αποτελέσματα έφεραν στην πρώτη θέση την ΕΠΕΚ του Νικόλαου Πλαστήρα η οποία συγκέντρωσε το 40,9% των ψήφων αυξάνοντας κατά 16 ποσοστιαίες μονάδες την εκλογική της επίδοση σε σχέση με το 1950. Η αύξηση αυτή προήλθε από μια αμφίπλευρη συσπείρωση ψηφοφόρων και από τη Δημοκρατική Παράταξη του 1950 και από το Κόμμα των Φιλελευθέρων. Είναι πλέον προφανές ότι η ΕΠΕΚ έχει απορροφήσει το σύνολο σχεδόν της κεντρώας παράταξης στην Ελευσίνα και εμφανίζεται ως ο συνεχιστής της κληρονομιάς του Ελευθερίου Βενιζέλου. Η ΕΔΑ κατάφερε και διατήρησε ένα μεγάλο τμήμα της δύναμής της αν και η αύξηση του ποσοστού της στο σύνολο της χώρας δεν καταγράφηκε στην Ελευσίνα. Το Κόμμα των Φιλελευθέρων υποχώρηση αισθητά χάνοντας σχεδόν το 1/3 της δύναμής του και περιοριζόμενο σε τοπικό επίπεδο σε δευτερεύοντα ρόλο. Ο Ελληνικός Συναγερμός στην πρώτη του εκλογική εμφάνιση κατέγραψε ένα αρκετά ικανοποιητικό ποσοστό για τα δεδομένα της πόλης καθώς συγκέντρωσε το 22,5% απορροφώντας το σύνολο σχεδόν των ψηφοφόρων των δεξιών κομμάτων στη πόλη. Το Λαϊκό κόμμα υποχώρησε και έλαβε μόλις το 3% των ψήφων έχοντας χάσει έναν στους δύο ψηφοφόρους προς το Ε.Σ. Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

2.513

Ψηφίσαντες

2.040

Άκυρα

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

2.033

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

Εθνική Πολιτική Ένωση Κέντρου (ΕΠΕΚ)

832

40,9

Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ)

495

24,3

Ελληνικός Συναγερμός (ΕΣ)

457

22,5

Κόμμα Φιλελευθέρων (ΚΦ)

176

8,7

Λαϊκό Κόμμα (ΛΚ)

3,0

Κόμμα Γεωργίου Παπανδρέου (ΓΠ)

0,6

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά εκλογικό τμήμα Εκλογικό Τμήμα

Εγγεγραμμένοι

802

399

398

370

544

Ψηφίσαντες

665

332

340

307

396

664

330

338

305

396

Άκυρα Έγκυρα

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

ΕΠΕΚ

293

44,1

142

43,0

107

31,7

115

37,7

175

44,2

ΕΔΑ

166

25,0

22,1

20,4

29,8

24,2

ΕΣ

131

19,7

22,4

119

35,2

14,8

22,2

ΚΦ

8,7

8,2

8,6

11,8

6,6

ΛΚ

2,0

3,6

3,3

5,2

2,3

ΓΠ

0,5

0,6

0,9

0,7

0,5

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Αττική & Βοιωτία

Ελευσίνα

Κόμμα / Συνασπισμός

(%)

Ελληνικός Συναγερμός

36,5

37,4

22,5

Εθνική Πολιτική Ένωση Κέντρου

23,5

21,0

40,9

Κόμμα Φιλελευθέρων

19,0

14,9

8,7

Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά

10,6

6,2

24,3

Λαϊκό Κόμμα

6,7

10,3

3,0

Κόμμα Γεωργίου Παπανδρέου

2,1

9,8

0,6

Ανεξάρτητοι / Λοιπά

1,6

0,5

Στο ανωτέρω διάγραμμα επιβεβαιώνεται η δυσαρμονία της ψήφου της πόλης της Ελευσίνας σε σχέση με την Περιφέρεια Αττικής και Βοιωτίας στην οποία άνηκε. Η έλλειψη πολλών υποψηφίων σχηματισμών και η σχετικά ξεκάθαρη πολιτική τοποθέτηση στην κλίμακα αριστερά – δεξιά των 6 κομμάτων που συμμετέχουν, επιτρέπει τη σχετικά εύκολη σύγκριση της εκλογικής επιρροής στο τρίπολο αριστερά-κέντρο-δεξιά. Η αναλογία στην επικράτεια είναι 43 – 45 – 11 για την Δεξιά, το Κέντρο και την Αριστερά αντίστοιχα. Στην περιφέρεια Αττικοβοιωτίας παρατηρείται μια μετατόπιση προς τα δεξιά του άξονα με το κέντρο να διατηρεί τη δύναμη του (με διαφορετική βέβαια αναλογία στα 3 κόμματα που το αποτελούν σε σχέση με την επικράτεια) και τον Συναγερμό και το Λαϊκό Κόμμα να εμφανίζουν μια αύξηση της επιρροής τους κατά 5 μονάδες σε σχέση με το πανεθνικό επίπεδο εις βάρος της Αριστεράς. Αντίθετα στην Ελευσίνα η εικόνα είναι αντεστραμμένη καθώς η Αριστερά συγκεντρώνει υπερδιπλάσιο ποσοστό σε σχέση με το πανελλαδικό ποσοστό οδηγώντας σε μια αναλογία η οποία σχηματοποιείται ως 25 – 50 – 25.

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Η περιφέρεια Αττικής και Βοιωτίας στο νέο κοινοβούλιο το οποίο αποτελείται από συνολικά 258 μέλη, εξέλεξε 8 βουλευτές. Ο Ελληνικός Συναγερμός και η ΕΠΕΚ εξέλεξαν από 3 βουλευτές ενώ το κόμμα των Φιλελευθέρων 2. Η αναδιάταξη των δεξιών δυνάμεων με τον σχηματισμό του Ελληνικού Συναγερμού προκάλεσε και σημαντικές μετατοπίσεις στους υποψήφιους βουλευτές της περιφέρειας. Από το ψηφοδέλτιο του Ελληνικού Συναγερμού εκλέχθηκαν βουλευτές οι Αναστάσιος Φράγκος (ο οποίος στις εκλογές του 1950 ήταν 5ος κατά σειρά στο ψηφοδέλτιο του Λαϊκού Κόμματος), ο Χαρίδημος Μαγιάκος και Θεμιστοκλής Κονίτσας (4ος στο ψηφοδέλτιο των Λαϊκών το 1950). Ο Σπύρος Σχοινάς παρά την μεταπήδησή του από τους λαϊκούς στον Συναγερμό δεν μπόρεσε να εκλεγεί για δεύτερη συνεχή φορά βουλευτής. Ωστόσο στη πόλη της Ελευσίνας αναδείχθηκε στον συνδυασμό του πρώτος σε σταυρούς προτίμησης, αγγίζοντας το 70% περίπου.

ΛΟΥΚΑΣ ΚΟΥΤΣΟΠΕΤΑΛΟΣ (1878 - 1957)

Λουκάς Χαράλαμπου

Κουτσοπέταλος γεννήθηκε το 1878. Σπούδασε στη Νομική Σχολή και άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου. Από το 1910 έως και το 1956 εκλέχθηκε συνολικά 14 φορές βουλευτής πάντα υπό τη σημαία του κόμματος των Φιλελευθέρων του οποίου υπήρξε και ιδρυτικό στέλεχος. Διετέλεσε υπουργός Συγκοινωνιών στην κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου το 1932 και Εργασίας στη Κυβέρνηση Σοφοκλή Βενιζέλου το 1950. Την εποχή του θανάτου του ήταν ο πλέον έμπειρος βουλευτής στο κοινοβούλιο καθώς είχε τη μεγαλύτερη θητεία από όλα τα μέλη. Η συμβολή του Λουκά Κουτσοπέταλου ως δικηγόρου και εν συνεχεία ως βουλετή στο ζήτημα της Κωπαϊδας ήταν μεγάλη. Ιδιαίτερης αναφοράς χρήζει το γεγονός ότι το 1947 ο Κουτσοπέταλος συνελήφθη όμηρος στην περιοχή της Λιβαδειάς κατά τη διάρκεια κυνηγητικού περιπάτου από τη αντάρτικη ομάδα του Διαμαντή. Ο βουλευτής αφέθηκε τελικά ελεύθερος μετά από 5 ημέρες.

Ελληνικός Συναγερμός

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Φράγκος Αναστάσιος

10,1

6448

28,7

Μαγιάκος Χαρίδημος

140

30,6

4997

22,3

Κονίτσας Θεμιστοκλής

12,0

4921

21,9

Λεκαράκος Δημήτριος

159

34,8

4902

21,8

Σχοινάς Σπυρίδων

315

68,9

4721

21,0

Παπασπύρου Ιωάννης

2,8

4635

20,7

Λέκκας Θεόδωρος

11,6

4507

20,1

Θοιβιδόπουλος Δημήτριος

14,7

4014

17,9

180

39,4

3169

14,1

14,2

2952

13,2

Γεωργαντάς Μιχαήλ Βόρδος Ιωάννης

Ο Δημήτρης Παπασπύρου επανεκλέχθηκε άνετα βουλευτής με την ΕΠΕΚ καθώς συγκέντρωσε στο σύνολο της περιφέρειας 5.168 σταυρούς. Ο Χαράλαμπος Σκουτέρης ήρθε δεύτερος και κατέλαβε την άλλη έδρα του κόμματος στην περιφέρεια. Από τους υπόλοιπους υποψηφίους, ο προερχόμενος από τη περιοχή Χρήστος Λιάσκος έλαβε την προτίμηση του 76% των ψηφοφόρων της ΕΠΕΚ στην Ελευσίνα συγκεντρώνοντας 1.657 σταυρούς στο σύνολο και κατέλαβε την 6η θέση στο σύνολο του συνδυασμού.

EΠΕΚ

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής-Βοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Παπασπύρος Δημήτριος

4,2

5168

41,1

Σκουτέρης Χαράλαμπος

193

23,2

4377

34,8

Τζώρτζης Γεώργιος

109

13,1

3717

29,6

Ράπτης Κωνσταντίνος

2,2

2675

21,3

Παγούρης Ευστάθιος

1,0

2434

19,4

634

76,2

1657

13,2

Νίκας Νικόλαος

1,6

1513

12,0

Καρράς Μιχαήλ

146

17,5

1096

8,7

Πέππας Ιωάννης

232

27,9

560

4,5

1,6

357

2,8

Λιάσκος Χρήστος

Κώνστας Αναστάσιος

Ο Λουκάς Κουτσοπέταλος, πολιτικός με πολυετή παρουσία στα δρώμενα της Αττικοβοιωτίας εκλέχθηκε βουλευτής για άλλη μια περίοδο. Ο 73χρόνος δικηγόρος από τη Λειβαδιά ο οποίος εκλέχθηκε για πρώτη βουλευτής το 1910, έλαβε το 53,8% των σταυρών του Κόμματος των Φιλελευθέρων έχοντας μεγάλη διαφορά από τον δεύτερο – και εκλεγέντα- βουλευτή τον Ιάκωβο Διαμαντόπουλο. Το εντυπωσιακό με τον Κουτσοπέταλο είναι και η υψηλότατη αποδοχή που είχε στην Ελευσίνα – γεγονός σπάνιο για πολιτικό ο οποίος δεν προέρχεται από την ευρύτερη περιοχή- που αποδεικνύεται από τους 132 σταυρούς που έλαβε σε σύνολο 176 ψήφων που έλαβε το Κόμμα των Φιλελευθέρων στην πόλη.

Κόμμα Φιλελευθέρων

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια ΑττικήςΒοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

132

75,0

4787

53,8

Διαμαντόπουλος Ιάκωβος

13,1

2496

28,0

Δοδόπουλος Θεόδωρος

5,7

1875

21,1

Ανδρεαδάκης Ιωάννης

1,7

1865

20,9

Ακριβάκης Στέργιος

2,8

1794

20,2

Κύρελλος Βασίλειος

8,5

1456

16,4

Τριανταφυλλίδης Ανδρέας

19,9

1355

15,2

Καλαφούτης Νικόλαος

1,1

1086

12,2

Καραμπαρμπούνης Λουκάς

2,8

506

5,7

6,3

402

4,5

Κουτσοπέταλος Λουκάς

Φίλανδρος Αθανάσιος

Η ΕΔΑ παρόλο που δεν κατάφερε να εκλέξει βουλευτή στην περιφέρεια Αττικής & Βοιωτίας σημείωσε σημαντική άνοδο καθώς αύξησε κατά μια μονάδα το ποσοστό της σε σχέση με το αντίστοιχο της Δημοκρατικής Παράταξης το 1950. Στην Ελευσίνα δύο υποψήφιοι της ΕΔΑ συγκέντρωσαν την προτίμηση του εκλογικού σώματος της Αριστεράς. Ο Κανιάρης Μελέτης (ή Παναγιώτης όπως γράφεται στον αναλυτικό τόμο των αποτελεσμάτων των εκλογών) έλαβε το 67,1% των σταυρών στη πόλη και το 78,7% στο σύνολο της περιφέρειας αναδεικνυόμενος πρώτος σε σταυρούς προτίμησης από την ΕΔΑ. Ο Κανιάρης ήταν εξόριστος στον Αη Στράτη και η επίδοσή του είχε μεγάλη συμβολική σημασία.12 Τέλος ο Παναγιώτης Βιρβίλης έλαβε το 76,2% των ψήφων στην Ελευσίνα αλλά είχε μικρή επιρροή εκτός του Θριασίου με συνέπεια να μείνει 5ος στη σειρά. Δήμος Ελευσίνας

ΕΔΑ

Περιφέρεια ΑττικήςΒοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

332

67,1

2926

78,7

Μπαρμέρης Χρήστος

12,3

1629

43,8

Κώστας ή Νίκου Θεόδωρος

2,2

776

20,9

Μπασιάκος Κωνσταντίνος

3,8

739

19,9

Βιρβίλης Παναγιώτης

377

76,2

728

19,6

Μενιδιάτης Περικλής

4,0

418

11,2

Στάθης Μελέτης

16,4

371

10,0

Κανιάρης Παναγιώτης - Μελέτης

Άλλωστε και οι 10 βουλευτές που εξέλεξε η ΕΔΑ ήταν φυλακισμένοι ή εξόριστοι. Η εκλογή των βουλευτών αυτών καθώς και όσων αναπληρωματικών ανήκαν στην ίδια κατηγορία κρίθηκε άκυρη από το εκλογοδικείο με μια αμφίβολης συνταγματικότητας απόφαση. Στην κατηγορία αυτή συναντάμε τους Στ. Σαράφη, Μαν. Γλέζο, Ηλία Ηλιού κ.ά.

ΚΑΝΙΑΡΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ (1915 – 2007)

Μ. Κανιάρης γεννήθηκε το 1915 στην Καλλιθέα Θήβας. Οργανώνεται στο ΚΚΕ το Δεκέμβριο του 1941. Αναλαμβάνει οργανωτής του ΕΑΜ Ανατολικής και Βόρειας Περιοχής Θήβας. Οργανωτικός Γραμματέας Περιοχής Θήβας, μέλος της Περιφερειακής Επιτροπής του Κόμματος. Τον Ιούλιο του 1944 εκλέγεται πρόεδρος του Επαρχιακού Συμβουλίου. Είχε εκλεγεί επικεφαλής των εκλεκτόρων της Ανατολικής Περιοχής Θήβας για την ΠΕΕΑ. Το Μάρτιο του 1947 πιάστηκε και εκτοπίστηκε στην Ικαρία. Με την απόλυσή του δουλεύει ως οργανωτικός γραμματέας του ΕΑΜ Αθήνας. Τον Μάιο του 1948 συλλαμβάνεται και εκτοπίζεται στο Μούδρο της Λήμνου. Τον Ιούνιο του 1949 στέλνεται στη Μακρόνησο κι από κει στον Αϊ - Στράτη. Απολύεται τον Φεβρουάριο του 1957, συνδέεται με την ΚΟ Αθήνας σε συνθήκες παρανομίας και δουλεύει στην ΕΔΑ. Το 1958 εκλέγεται βουλευτής Βοιωτίας της ΕΔΑ. Το ‘64 βρίσκεται στο Γραφείο Αθήνας της ΕΔΑ. Διαφεύγει της σύλληψης από τη δικτατορία και δουλεύει στο Γραφείο της ΕΠ της ΚΟΑ σε συνθήκες παρανομίας έως τον Σεπτέμβρη του 1970 οπότε και φεύγει στο εξωτερικό, όπου συνεχίζει τη δράση του ως μέλος του Γραφείου της ΚΟ Δυτικής Ευρώπης. Στο 9ο Συνέδριο του ΚΚΕ εκλέγεται μέλος της ΚΕ. Τον Ιούλη του 1974 επιστρέφει στην Ελλάδα. Επανεκλέγεται στην ΚΕ από το 10ο και το 11ο Συνέδριο.

1952

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Τι Πλαστήρας, Τι Παπάγος

α σημαντικά προβλήματα που αντιμετώπιζε η κυβέρνηση του Ν. Πλαστήρα, τα οποία επιδεινώθηκαν με την παρατεταμένη ασθένεια του πρωθυπουργού οδήγησαν τη χώρα σε νέα προσφυγή στις κάλπες τον Νοέμβριο του 1952. Τρία ήταν τα σημαντικά γεγονότα που σημάδεψαν την κυβερνητική θητεία της κεντρώας κυβέρνησης, τα οποία επηρέασαν καθοριστικά το πολιτικό πλαίσιο των εκλογών: • δίκη και η εκτέλεση του στελέχους του ΚΚΕ, Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του, Η η οποία οδήγησε σε ανοικτή μετωπική σύγκρουση το ΚΚΕ και την κυβέρνηση η οποία οδήγησε στην γνωστή θέση της ΕΔΑ περί ίσων αποστάσεων της ΕΔΑ μεταξύ Κέντρου και Δεξιάς που έμεινε γνωστή με τη φράση «Τι Πλαστήρας, Τι Παπάγος»

ο υποτιθέμενο κίνημα της Αεροπορίας και η οργάνωση σκευωρίας από τον τότε αρχηγό ΓΕΑ • Τ περί κουμουνιστικής διείσδυσης στην Πολεμική Αεροπορία • Η σκληρή στάση του Ελληνικού Συναργεμού απέναντι στην κυβέρνηση με την επιλογή της ανοικτής πόλωσης και της αποχής από τις συνεδριάσεις της Βουλής με αίτημα τη διεξαγωγή νέων εκλογών. H ανεξαρτητοποίηση τεσσάρων βουλευτών της κυβερνητικής πλειοψηφίας (1 της ΕΠΕΚ και 3 του ΚΦ) αφαίρεσε την άτυπη πλειοψηφία από την κυβέρνηση Πλαστήρα (καθώς η προσχώρηση δύο βουλευτών που είχαν εκλεγεί με την ΕΔΑ – βάσει της θεωρίας της λεοπάρδαλης13 δεν θεωρήθηκε ότι δημιουργεί εθνικόφρονα πλειοψηφία. Ο Πλαστήρας μετά τη ψήφιση νέου εκλογικού νόμου υπέβαλλε τη παραίτησή του και σχηματίστηκε υπηρεσιακή κυβέρνηση από τον Δ. Κιουσόπουλο εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Ο νέος εκλογικός νόμος ήταν μια ουσιαστική ανασύσταση του πλειοψηφικού εκλογικού νόμου που εφαρμόστηκε στις εκλογές του 1928 και 1933. Η εκλογική περιφέρεια στις Παλαιές Χώρες ορίστηκε η επαρχία και στις Νέες Χώρες η περιφέρεια πρωτοδικείου. Με βάση τα αποτελέσματα του 1951, η συμμαχία ΕΠΕΚ – Κόμματος Φιλελευθέρων αναμενόταν να ευνοηθεί από το συγκεκριμένο εκλογικό σύστημα ακόμα και αν με τον Συναγερμό συνέπρατταν το Λαϊκό Κόμμα και ο Γεώργιος Παπανδρέου. Οι εκλογές προκηρύχθηκαν για τις 16 Νοεμβρίου του 1952 και με ειδική διάταξη αναβλήθηκε η ένταξη των γυναικών στο εκλογικό σώμα η οποία αποφασίστηκε να ενεργοποιηθεί από τις αρχές του 1953. Για πρώτη φορά στην εκλογική αναμέτρηση αναμετρήθηκαν τρείς μόνο σχηματισμοί. Ο Ελληνικός Συναγερμός του Αλέξανδρου Παπάγου εμφανίστηκε στις εκλογές έχοντας διευρύνει αμφίπλευρα σε επίπεδο υποψηφίων βουλευτών το δυναμικό του. Μετά το αποτέλεσμα των εκλογών του 1951 και την δυναμική στο χώρο της Δεξιάς που δημιουργήθηκε, ο μεγαλύτερος αριθμός των πολιτευτών του Λαϊκού Κόμματος προσχώρησε στον Συναγερμό. Παράλληλα στις εκλογές του 1952 συνεργάστηκε μαζί του ο Γεώργιος Παπανδρέου και οι περισσότεροι πολιτευτές του Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Το σημαντικότερο ίσως στοιχείο είναι η μαζική προσέλευση σημαντικού αριθμού κεντρώων πολιτευτών οι οποίοι έδωσαν στον Ελληνικό Συναγερμό την εντύπωση ενός πολυσυλλεκτικού κόμματος, το οποίο βρίσκεται μακριά από τις δύο κυρίαρχες παρατάξεις του μεσοπολέμου. Ο Συνασπισμός της ΕΠΕΚ και του Κόμματος Φιλελευθέρων με συναρχηγούς τους Νικόλαο Πλαστήρα και Σοφοκλή Βενιζέλο αντιπροσώπευε τη κεντρώα παράταξη. Μαζί τους συνεργάστηκε το Λαϊκό Κόμμα (ουσιαστικά η ολιγομελής ομάδα του Κωνσταντίνου Τσαλδάρη που δεν είχε αποχωρήσει) και το Σοσιαλιστικό Κόμμα – Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας του Αλέξανδρου Σβώλου. Ουσιαστικά ο συνασπισμό αντιπροσώπευε το σύνολο των εθνικοφρόνων – με την ορολογία της εποχής- αντισυναγερμικών κομμάτων. Τέλος, η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά παρά τις δυσκολίες του εκλογικού νόμου αποφάσισε την αυτόνομη 13

Η αντιπολίτευση του Ελληνικού Συναγερμού υποστήριζε ότι η ψήφος των βουλευτών που εκλέχθηκαν με την ΕΔΑ – ακόμα και αν έχουν αποχωρήσει από αυτή- δεν πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για το σχηματισμό κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Τη θεωρεία αυτή είχε αναπτύξει και ο αμερικάνος πρέσβης Πιουριφόι ο οποίος δήλωνε «για τους αμερικάνους οι βουλευταί αυτοί εξακολουθούν να είναι κομμουνισταί. Η λεοπάρδαλη όσο και αν παρέλθει ο χρόνος ουδέποτε αποβάλλει τα στίγματά της.»

κάθοδο στις εκλογές. Αν και οι πιθανότητες εκλογής έστω και ενός βουλευτή ήταν μηδαμινές , η ψυχολογική και πολιτική ρήξη με την απερχόμενη κυβέρνηση της ΕΠΕΚ δεν επέτρεψε την κοινή κάθοδο. Άλλωστε η απόφαση της ΕΔΑ για καταψήφιση των κομμάτων του Κέντρου πιστοποιήθηκε από την εμφάνιση ψηφοδελτίων του κόμματος σε όλες σχεδόν τις περιφέρειες. Οι εκλογές του 1952 ήταν ένας θρίαμβος για τον Αλέξανδρο Παπάγο και τον Ελληνικό Συναγερμό καθώς άγγιξε το όριο της απόλυτης πλειοψηφίας (49,22%) κερδίζοντας τις 247 έδρες από τις 300 της νέας βουλής. Η εκλογική επιρροή του συνασπισμού ΕΠΕΚ – ΚΦ υποχώρησε αισθητά σε δύναμη καθώς τα δύο κόμματα και τα συνεργαζόμενα μαζί τους συγκέντρωσαν το 34,2% (51 έδρες) . Το πλειοψηφικό σύστημα που εφαρμόστηκε στέρησε από την ΕΔΑ της κοινοβουλευτική εκπροσώπηση παρόλο που διατήρησε τις δυνάμεις της σε ένα έντονο πολωτικό κλίμα (9,6%). Αντίστοιχη εικόνα επικρατεί και στην Ελευσίνα καθώς μπορεί το Κέντρο να έλαβε 43,1% του συνόλου των ψήφων των ψηφοφόρων ωστόσο είχε μια απώλεια τις τάξεως των 5 μονάδων σε σχέση με τις εκλογές του 1951. Μεγάλος κερδισμένος ήταν ο Ελληνικός Συναγερμός ο οποίος άγγιξε το -διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό για τα δεδομένα της πόλης- 31,3% επωφελούμενος και από τη συμμετοχή και του Δημήτριου Μπερδελή –ο οποίος ήταν συνεργαζόμενος με τον Συναγερμό και συμμετείχε στους συνδυασμούς του κόμματος του Γεωργίου Παπανδρέου στις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Η ΕΔΑ έλαβε το 25,6% καταγράφοντας μια μικρή άνοδο σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό του 1951. Ο Ελληνικός Συναγερμός ξεπέρασε το 60% στο σύνολο της επαρχίας Μεγαρίδος και κέρδισε τις δύο έδρες της επαρχίας έχοντας ποσοστά άνω του 50% σε όλους τους άλλους δήμους της επαρχίας (75% στα Μέγαρα, 54% στον Ασπρόπυργο, 80% στα Βίλλια, 64% στις Ερυθρές, 58% στη Μάνδρα και 64% στη Σαλαμίνα). Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

2.627

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

2.080 Ψήφοι

(%)

Εθνική Πολιτική Ένωση Κέντρου - Κόμμα Φιλελευθέρων

897

43,1

Ελληνικός Συναγερμός (ΕΣ)

651

31,3

Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ)

532

25,6

Κόμμα / Συνασπισμός

Εκλογικό Τμήμα

Εγγεγραμμένοι

844

798

985

Έγκυρα

707

650

723

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

ΕΠΕΚ-ΚΦ

333

47,1

260

40,0

304

42,1

ΕΣ

177

25,0

249

38,1

225

31,1

ΕΔΑ

197

27,9

141

21,7

194

26,8

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Επαρχία Μεγαρίδος

Ελευσίνα

Κόμμα / Συνασπισμός

(%)

Ελληνικός Συναγερμός

49,2

60,7

31,3

ΕΠΕΚ – ΚΦ

34,2

38,5

43,1

9,6

10,8

25,6

ΕΔΑ

Στις εκλογές του 1952 κατήλθε ως ανεξάρτητος και ο Σπυρίδων Σχοινάς - πολιτευθείς με τον Συναγερμό το 1951 ο οποίος συγκέντρωσε στο σύνολο της περιφέρειας μόλις 13 ψήφους.

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ Υ ΠΟΨΗΦΙΩΝ Ο εκλογικός νόμος που εφαρμόστηκε το 1952 επέτρεπε στον εκλογέα προσθέτει στο ψηφοδέλτιο και ένα ακόμα όνομα από άλλο συνδυασμό! Για το λόγο αυτό φαίνεται υποψήφιοι να λαμβάνουν περισσότερους ψήφους από τους ψήφους του συνδυασμού στον οποίο ανήκουν. Οι Δημήτρης Μπερδελής και Παναγής Τσούτσουρας εκλέχθηκαν βουλευτές Μεγαρίδος με σχετική άνεση καθώς και οι δύο όχι μόνο επωφελήθηκαν από την μεγάλη εκλογική επιτυχία του Ελληνικού Συναγερμού αλλά και κατάφεραν να συγκεντρώσουν περισσότερες ψήφους από το κόμμα τους. Ο Συνασπισμός ΕΠΕΚ και Κόμματος Φιλελευθέρων σχημάτισε συνδυασμό ο οποίος αποτελείτο από τον προερχόμενο από την ΕΠΕΚ Δημήτρη Λιάσκο και τον Φιλελεύθερο Μιχάλη Κριτσίκη. Τέλος η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά κατήλθε στις εκλογές με υποψηφίους τον δικηγόρο Μηνά Γαλέο ο οποίος δεν είχε προηγούμενη εκλογική εμπειρία και τον υποψήφιο της Δημοκρατικής Παράταξης το 1950 Αναστάσιο Μαρίνη.

Ελληνικός Συναγερμός

Δήμος Ελευσίνας

Επαρχία Μεγαρίδος

Ψήφοι

(%)15

Ψήφοι

(%)

Μπερδελής Δημήτριος

652

100

4.710

102

Τσούτσουρας Παναγής

652

100

4.704

102

ΕΠΕΚ – ΚΦ

Δήμος Ελευσίνας

Επαρχία Μεγαρίδος

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Λιάσκος Χρήστος

927

103

4.069

106

Κριτσίκης Μιχαήλ

897

100

3.913

102

ΕΔΑ

Δήμος Ελευσίνας

Επαρχία Μεγαρίδος

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Γαλέος Μηνάς

540

102

1.558

108

Μαρίνης Αναστάσιος

535

101

1.465

102

Αποτελεί το κλάσμα της διαίρεσης των ψήφων που συγκέντρωσε ο υποψήφιος προς τους ψήφους που έλαβε ο συνδιασμός στον οποίο συμμετείχε. Ποσοστό άνω του 100% καταδεικνύει την αποδοχή του υποψηφίου και από ψηφοφόρους άλλων κομμάτων.

1954

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

Κρίσιμες Δημοτικές Εκλογές στο μέσο της κυβερνητικής θητείας

α δύο πρώτα χρόνια τη διακυβέρνησης του Αλέξανδρου Παπάγου δεν ήταν τόσο εύκολα όσο φανέρωνε η θριαμβευτική επιτυχία του Ελληνικού Συναγερμού στις εθνικές εκλογές του 1952. Για το λόγο αυτό οι Δημοτικές Εκλογές του Νοεμβρίου του 1954 ήταν μια κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση η οποία θα επιβεβαίωνε ή όχι τη κυριαρχία του Συναγερμού. Το εκλογικό σύστημα για την ανάδειξη των αιρετών αρχόντων της τοπικής αυτοδιοίκησης είχε μεταβληθεί σε σχέση με τις εκλογές του 1951 με το ΝΔ 2888/1.7.1954. Η πρώτη και χαρακτηριστική διαφοροποίηση έχει να κάνει σχετικά με την επαναφορά της άμεσης εκλογής του Δημάρχου από το εκλογικό σώμα και όχι από το Δημοτικό Συμβούλιο. Για να εκλεγεί Δήμαρχος ένας υποψήφιος θα έπρεπε να λάμβανε τη σχετική πλειοψηφία του τουλάχιστον 40% των εγκύρων ψηφοδελτίων. Σε περίπτωση που κανένας υποψήφιος δεν συγκέντρωνε το ανωτέρω ποσοστό τότε την επόμενη Κυριακή διεξαγόταν επαναληπτική εκλογή στην οποία συμμετείχαν μόνο οι δυο πρώτοι υποψήφιοι σε ψήφους. Ο επιτυχών συνδυασμός (ανεξαρτήτως αν εκλεγόταν την πρώτη ή την δεύτερη εκλογή) λάμβανε αυτομάτως τα ¾ των εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου. Οι εκλογές του 1954 ορίστηκαν να διεξαχθούν την 21 Νοεμβρίου ενώ αν κανένας συνδυασμός δεν συγκέντρωνε το 40% οι ψηφοφόροι θα προσέρχονταν στις 28 Νοεμβρίου για την οριστική επιλογή της δημοτικής αρχής. Όπως και το 1951 έτσι και το 1954 τρείς ήταν οι υποψήφιοι Δήμαρχοι της Ελευσίνας: • Ο απερχόμενος Δήμαρχος Γεώργιος Ρήγος ο οποίος επιζητούσε την επανεκλογή του υποστηριζόμενος από δυνάμεις της Αριστεράς • Ο πρώην Πρόεδρος της Κοινότητας και Δήμαρχος Γεώργιος Παύλου υποστηριζόμενος από δυνάμεις του Κέντρου και • Ο πρώην Δήμαρχος κατά την περίοδο 1946 – 1949 (ο οποίος δεν είχε εκλεγεί από το εκλογικό σώμα) Αριστείδης Παππάς προερχόμενος από τον ευρύτερο χώρο του Συναγερμού Οι εκλογές του 1954 διεξήχθησαν σε έντονα πολωτικό κλίμα, κυρίως λόγω της οξυμένης προσωπικής σχέσης των τριών υποψηφίων. Η εκλογική αναμέτρηση της 21ης Νοεμβρίου 1954 ήταν ένα πραγματικό θρίλερ καθώς ο Γεώργιος Παύλου ήρθε πρώτος συγκεντρώνοντας το 39,8% των εγκύρων, χάνοντας την εκλογή του από τον πρώτο γύρο για μόλις 2 ψήφους. Ο Γιώργος Ρήγος ακολούθησε με διαφορά μόλις 10 ψήφων συγκεντρώνοντας το 39,5% των ψήφων απέχοντας μόλις κατά 12 ψήφους από την εκλογή του. Ο Αριστείδης Παππάς με το 20,1% των ψήφων ήταν ο ρυθμιστής των εκλογών καθώς η συμπεριφορά των ψηφοφόρων του θα καθόριζε τον τελικό νικητή. Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Α’ Γύρος Εγγεγραμμένοι

4.566

Ψηφίσαντες

3.502

Άκυρα

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

3.502

Υποψήφιος Δήμαρχος

Ψήφοι

(%)

Έδρες

Γ. Παύλου

1.402

39,8

Γ. Ρήγος

1.392

39,5

708

20,1

Α. Παππάς

Σημαντικός παράγοντας για την έκβαση του τελικού νικητή ήταν ότι οι Παύλου και Πέππας είχαν κάκιστες προσωπικές σχέσεις οι οποίες ξεκινούσαν από το τέλος της δεκαετίας του 1940 όταν ο Γεώργιος Παύλου ήλεγχε το Δημοτικό Συμβούλιο και ο Παππάς ήταν διορισμένος Δήμαρχος. Πράγματι κατά το Δεύτερο Γύρο, οι ψηφοφόροι του Παππά δεν κινήθηκαν προς τον «Εθνικόφρονα» συνδυασμό του Παύλου όπως θα ήταν αναμενόμενο με βάσει τη γενικότερη εκλογική συμπεριφορά της εποχής, αλλά αντιθέτως μοιράστηκαν ανάμεσα στους δύο υποψηφίους με τον Γιώργο Ρήγο να εκλέγεται Δήμαρχος με 35 ψήφους διαφορά ανατρέποντας τη μικρή διαφορά του πρώτου γύρου. Πιο συγκεκριμένα 332 ψηφοφόροι του Παππά κατευθύνθηκαν προς τον Γ. Παύλου και 377 προς τον Γ. Ρήγο.

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Β’ Γύρος Εγγεγραμμένοι

4.566

Ψηφίσαντες

3.503

Άκυρα

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

3.503

Ψήφοι

(%)

Γ. Παύλου

1.734

49,5

+332

Γ. Ρήγος

1.769

50,5

+377

±6

Έδρες

Υποψήφιος Δήμαρχος

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η πρώτη νίκη Καραμανλή

1956

θριαμβευτική επικράτηση του Ελληνικού Συναγερμού στις εκλογές του 1952 και ιδίως η άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία που απέκτησε προμήνυαν μια ανέφελη τετραετή διακυβέρνηση της χώρας. Ο Παπάγος αμέσως μετά τις εκλογές σχημάτισε την πρώτη σταθερή μονοκομματική κυβέρνηση της χώρας μετά τον πόλεμο. Παρόλα αυτά 18 μήνες μετά τις εκλογές (τον Απρίλιο του 1954) η παραίτηση του μέχρι τότε πανίσχυρου Υπουργού Συντονισμού Σπύρου Μαρκεζίνη –ο οποίος και σχημάτισε το Κόμμα των Προοδευτικών τον Φεβρουάριο του 1955 στο οποίο προσχώρησαν 22 ακόμα βουλευτές του Συναγερμού– και η ανάδειξη του κυπριακού ζητήματος σε μείζον θέμα της πολιτικής επικαιρότητας άρχισαν να κλονίζουν την κυριαρχία του Συναγερμού. Η απόφαση του Αλέξανδρου Παπάγου να ορίσει το Δεκέμβριο του 1954 αντιπροέδρους της κυβέρνησης τους Παναγιώτη Κανελλόπουλο και Στέφανο Στεφανόπουλο εμφάνιζε τους δύο τελευταίους ως υποψήφιους να διαδεχθούν τον Στρατάρχη στην ηγεσία του Συναγερμού όταν εκείνος αποχωρήσει. Ταυτόχρονα έρχονται στο φώς της δημοσιότητας διαφωνίες του Υπουργού Δημοσιών Έργων Κωνσταντίνου Καραμανλή με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Στ. Στεφανόπουλο. Από τον Μάρτιο τους 1955 η υγεία του Παπάγου αρχίζει και επιδεινώνεται και ουσιαστικά δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στην άσκηση των καθηκόντων του. Ήδη τα ανάκτορα και ορισμένοι πολιτικοί κύκλοι αναζητούν λύση για την επόμενη ημέρα και προσπαθούν να βρουν τρόπο να αποτρέψουν την αναρρίχηση στην πρωθυπουργία των δύο αντιπροέδρων και ιδίως του Στεφανόπουλου τον οποίο πολλοί θεωρούν ακατάλληλο για την ανάληψη της ηγεσίας. Παράλληλα, την άνοιξη του 1955 αρχίζει στη Κύπρο ο ένοπλος αγώνας της ΕΟΚΑ και τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους σημειώνονται οι πρωτοφανείς σε ένταση επιθέσεις, λεηλασίες και εμπρησμοί εναντίον της ελληνικής μειονότητας και του Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη. Την 4η Οκτωβρίου 1955 ο Παπάγος πεθαίνει από ακατάσχετη αιμορραγία και αμέσως ο Βασιλιάς Παύλος ζητάει την παραίτηση της κυβερνήσεως την οποία και λαμβάνει. Στη συνέχεια ο Παύλος δίνει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, παρακάμπτοντας τους δύο μέχρι τότε αντιπροέδρους και πριν ακόμα η κοινοβουλευτική ομάδα του Συναγερμού εκλέξει το νέο πρόεδρό της. Η κίνηση αυτή των ανακτόρων αν και ήταν εντός του γράμματος του Συντάγματος του 1952 ωστόσο είναι ελέγξιμη σύμφωνα με το πνεύμα του ανώτατου καταστατικού χάρτη της χώρας, καθώς η εντολή δόθηκε σε πρόσωπο το οποίο δεν είχε την δεδηλωμένη πλειοψηφία της βουλής ή σε κάθε περίπτωση δεν προτάθηκε από την κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος το οποίο είχε την απόλυτο πλειοψηφία. Η αντιπολίτευση άσκησε όπως ήταν φυσικό έντονη κριτική και η έννοια «ευνοιοκρατία» βρέθηκε για αρκετό καιρό στο επίκεντρο της πολιτικής ατζέντας. Από την άλλη πλευρά και η αξιωματική αντιπολίτευση μετά τις εκλογές του 1952 αντιμετώπιζε σημαντικά προβλήματα. Ο Συνασπισμός ΕΠΕΚ – Κόμμα Φιλελευθέρων αν και προσπάθησε στην αρχή να εμφανίζει ενιαία αντιπολιτευτική γραμμή στη συνέχεια και ιδίως μετά το θάνατο του Νικολάου Πλαστήρα τον Ιούλιο του 1953 άρχισε να παρουσιάζει σημάδια αποσύνθεσης. Η ίδια η ΕΠΕΚ μετά τη διαγραφή κορυφαίων στελεχών, όπως ο Γ. Καρτάλης, είχε περιοριστεί αισθητά τόσο ως κοινοβουλευτική παρουσία όσο και σε επιρροή. Ο Κ. Καραμανλής μετά την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης άρχισε να προετοιμάζεται για τη διενέργεια Βουλευτικών Εκλογών οι οποίες προσδιορίστηκαν για τις 19 Φεβρουαρίου 1956. Ο νέος Πρωθυπουργός δεν επέλεξε να ηγηθεί του Ελληνικού Συναγερμού αλλά προσπαθώντας να σηματοδοτήσει μια νέα εποχή στα πολιτικά πράγματα ίδρυσε την Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση. Παράλληλα στις εκλογές αυτές εφαρμόστηκε ένα ιδιότυπο εκλογικό σύστημα το οποίο έμεινε στην ιστορία ως «τριφασικό». Στις περιφέρειες που εξέλεγαν από 1 έως 3 βουλευτές εφαρμόστηκε το πλειοψηφικό, στις περιφέρειες που εξέλεγαν από 4 έως 10 βουλευτές το πρώτο κόμμα στην περιφέρεια λάμβανε τη μερίδα του λέοντος ενώ η μειοψηφία εκπροσωπείτο περιορισμένα. Τέλος στις μεγάλες εκλογικές περιφέρειες η κατανομή των εδρών γινόταν αναλογικά μεταξύ των δύο πρώτων κομμάτων. Ο συγκεκριμένος τρόπος κατανομής των εδρών ήταν ευνοϊκός για την ΕΡΕ καθώς της εξασφάλιζε ικανοποιητικό αριθμό εδρών στις μεγάλες περιφέρειες όπου υστερούσε σε ποσοστό σε σχέση με τα κόμματα του Κέντρου και την Αριστερά.

Με την ψήφιση του εκλογικού νόμου ολοκληρώθηκαν και οι διεργασίες στην αντιπολίτευση η οποία για πρώτη φορά θα κατερχόταν υπό ενιαίο ψηφοδέλτιο υπό τον τίτλο «Δημοκρατική Ένωση». Η Δημοκρατική Ένωση τυπικά ήταν ένας συνασπισμός του Δημοκρατικού Κέντρου (που περιελάμβανε το Κόμμα των Φιλελευθέρων του Γ. Παπανδρέου, τη Φιλελεύθερη Δημοκρατική Ένωση του Σοφοκλή Βενιζέλου, τα υπολείμματα του Λαϊκού Κόμματος του Κ. Τσαλδάρη, την ΕΠΕΚ που πλέον έχει αρχηγό τον Σάββα Παπαπολίτη και το Κόμμα Αγροτών Εργαζομένων του Αλέξανδρου Μπαλτατζή) και της Εθνικής Κίνησης Αλλαγής στην οποία συμμετείχε η ΕΔΑ με επικεφαλής τον Ιωάννη Πασαλίδη και το Δημοκρατικό Κόμμα Εργαζομένου Λαού με συναρχηγούς τους Γ. Καρτάλη και Αλ. Σβώλο. Επικεφαλής της Δημοκρατικής Ένωσης και πρωθυπουργός σε περίπτωση νίκης ορίστηκε ο Γ. Παπανδρέου. Αξίζει να παρατηρηθεί ότι 6,5 μόλις χρόνια μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου οι αστικές δυνάμεις συνεργάζονται με την ηττημένη Αριστερά του εμφυλίου.

Η εκλογική αναμέτρηση του 1956 ήταν μια μετωπική σύγκρουση μεταξύ των δύο πόλων καθώς μόνο το Κόμμα των Προοδευτικών του Σπύρου Μαρκεζίνη κατήλθε αυτόνομα καθώς δεν έγινε δεκτό στην Δημοκρατική Ένωση. Οι εκλογές του 1956 ήταν η πρώτη εκλογική αναμέτρηση για ανάδειξη νέας βουλής στην οποία ψήφισαν οι γυναίκες αυξάνοντας σημαντικά το εκλογικό σώμα. Ο εκλογικός νόμος που ίσχυσε στις εκλογές του 1956 έδωσε την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στην ΕΡΕ (165 έδρες) παρόλο που υστέρησε σε ψήφους σε σχέση με την Δημοκρατική Ένωση (135 έδρες). Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και η επιλογή του Βασιλέα Παύλου είχαν πλέον και την κοινοβουλευτική έγκριση. Η ψηφοφορία στην Ελευσίνα έγινε σε 7 εκλογικά τμήματα όπου συνολικά βρέθηκαν 3.897 έγκυρα ψηφοδέλτια. Τα έγκυρα στην πόλη σχεδόν διπλασιάστηκαν σε σχέση με το 1952 καθώς πλέον οι γυναίκες είχαν δικαίωμα ψήφου σε εθνικές εκλογές. Η γενικότερη τάση που αποτυπώθηκε στην επικράτεια είναι ότι αφενός η συμμετοχή τους στην εκλογική διαδικασία δεν ήταν στα ίδια επίπεδα με τα αντίστοιχα των ανδρών και αφετέρου η ψήφος των γυναικών ήταν ευνοϊκότερη για την ΕΡΕ σε σχέση με την ψήφο των ανδρών. Ο σχηματισμός της Δημοκρατικής Ένωσης κατέγραψε στην Ελευσίνα το μεγαλύτερο ποσοστό που έχει λάβει ποτέ κομματικός σχηματισμός σε εκλογική αναμέτρηση. Η σύμπραξη του συνόλου του Κέντρου και της Αριστεράς (των δύο παρατάξεων που ανέκαθεν είχαν την πλειοψηφία στην Ελευσίνα) έλαβε στην Ελευσίνα το 71,8% του συνόλου των ψήφων. Από την άλλη πλευρά η ΕΡΕ μπόρεσε και συγκράτησε ένα μεγάλο τμήμα της επιρροής του Ελληνικού Συναγερμού καθώς έλαβε το 27,2% ενώ το Κόμμα των Προοδευτικών είχε αμελητέα εκλογική επιρροή (0,5%). Το άθροισμα των ψήφων της ΕΡΕ και του Κόμματος του Μαρκεζίνη υπολείπονται κατά 3,6 μονάδες του ποσοστού του Συναγερμού στην Ελευσίνα το 1952. Ο ανεξάρτητος υποψήφιος Θεόδωρος Δοδόπουλος (ο οποίος το 1951 είχε κατέλθει με το Κόμμα των Φιλελευθέρων στις εκλογές και το 1950 με το ΕΚΕ) έλαβε το υπόλοιπο 0,5% των εγκύρων. Και στα 7 εκλογικά τμήματα η Δημοκρατική Ένωση ξεπέρασε το 66,7% των ψήφων ενώ η ΕΡΕ μόνο στο 2ο και στο 7ο ξεπέρασε το 30%.

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

4.497

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

3.897

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

Δημοκρατική Ένωση

2.798

71,8

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση

1.061

27,2

Κόμμα Προοδευτικών

0,5

Ανεξάρτητος (Δοδόπουλος Θεόδωρος)

0,5

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά εκλογικό τμήμα Α

Εγγ/νοι

718

697

350

Έγκυρα

652

624

291

Εκλ. Τμήμα

ΣΤ

818

445

704

790

616

348

576

Ψήφ

(%)

Ψήφ

(%)

Ψήφ

(%)

Ψήφ

(%)

Ψήφ

(%)

Ψήφ

(%)

Ψήφ

(%)

ΔΕ

486

74,5

424

67,9

225

77,3

576

72,9

451

73,2

252

72,4

384

66,7

ΕΡΕ

161

24,7

188

30,1

22,0

208

26,3

160

26,0

25,9

190

33,0

ΚΠ

0,3

1,1

0,3

0,4

0,5

0,6

0,2

Ανεξ

0,5

0,8

0,3

0,4

0,3

1,1

0,2

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Νομός Αττικής & Βοιωτίας

Ελευσίνα

Κόμμα / Συνασπισμός

(%)

Δημοκρατική Ένωση

48,2

48,4

71,8

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση

47,4

46,0

27,2

Κόμμα Προοδευτικών

2,2

2,3

0,5

Ανεξάρτητοι - Λοιποί

2,2

3,3

0,5

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Οι εκλογές του 1956 ήταν οι τελευταίες εκλογές πριν τη διαίρεση της περιφέρειας Αττικής & Βοιωτίας σε δύο διαφορετικές εκλογικές περιφέρειες. Η αύξηση του πληθυσμού στην περιφέρεια της αποφέρει μια ακόμα έδρα στο κοινοβούλιο όπου πλέον εκλέγονται 9 βουλευτές. Η εννιαεδρική περιφέρεια βάσει της πρόνοιας του εκλογικού νόμου, υπαγόταν στις περιπτώσεις όπου το πρώτο στην περιφέρεια κόμμα κατά κανόνα εξέλεγε 7 βουλευτές και το δεύτερο κόμμα θα λάμβανε τις υπόλοιπες δύο (εφόσον συγκέντρωναν σε πανελλαδικό επίπεδο τα όρια που όριζε ο νόμος). Μια άλλη ενδιαφέρουσα μεταβολή σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις έχει να κάνει με την καθιέρωση της μονοσταυρίας όσον αφορά την επιλογή του υποψηφίου βουλευτή. Η μονοσταυρία επιτρέπει την ακριβή μέτρηση της τοπικής επιρροής του κάθε υποψηφίου καθώς και την καταγραφή της ύπαρξης τυχόν πελατειακών σχέσεων μεταξύ υποψηφίων και ψηφοφόρων. Η Δημοκρατική Ένωση εξέλεξε 7 βουλευτές ενώ η ΕΡΕ μόλις 2. Στο ψηφοδέλτιο της Δημοκρατικής Ένωσης δεν υπήρξε αντιπροσώπευση της Αριστεράς (ΕΔΑ και ΔΚΕΛ). Οι υποψήφιοι της ΔΕ προέρχονται από πολιτευτές παλαιότερων εκλογικών αναμετρήσεων οι οποίοι ήταν είχαν πολιτευτεί με την ΕΠΕΚ είτε με το Κόμμα Φιλελευθέρων είτε με τον Κόμμα του Γεωργίου Παπανδρέου.

Από τους 9 υποψηφίους της ΔΕ στην Ελευσίνα, πρώτος σε σταυρούς ήρθε ο Ανδρέας Τριανταφυλλίδης ο οποίος έλαβε την προτίμηση 1020 ψηφοφόρων του Συνασπισμού (Ποσοστό 36,5%). Ο Τριανταφυλλίδης στις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις κατήλθε με το Κόμμα των Φιλελευθέρων στο οποίο παρέμεινε μέχρι το 1956 (υπό την ηγεσία του Γ. Παπανδρέου). Με μικρή διαφορά ακολούθησε ο υποψήφιος της ΕΠΕΚ Χαρ. Σκουτέρης ο οποίος προτιμήθηκε από το 33,1% των ψηφοφόρων της ΔΕ. Οι υπόλοιποι υποψήφιοι έλαβαν ποσοστά κάτω του 10% με την εξαίρεση του Λουκά Κουτσοπέταλου στην τελευταία εκλογή της πολυετούς καριέρας του, ο οποίος έλαβε στην πόλη 293 ψήφους (10,5%). Πρώτους σε σταυρούς στο σύνολο της περιφέρειας ήταν ο Δημήτρης Παπασπύρου ο οποίος είχε αποχωρήσει από την ΕΠΕΚ και συνεργαζόταν με τη Φιλελεύθερη Δημοκρατική Ένωση (ΦΔΕ) του Σοφοκλή Βενιζέλου. Στην ΦΔΕ ανήκαν επίσης δύο βουλευτές που εκλέχθηκαν με τη ΔΕ (Γ. Τζώρτζης και Ιακ. Διαμαντόπουλος), ενώ επίσης συνεργαζόμενος με την ΦΔΕ ήταν ο Λ. Κουτσοπέταλος.

Δημοκρατική Ένωση

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικοβοιωτίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Παπασπύρου Δημ. (ΦΔΕ)

242

8,6

11.749

22,0

Κουτσοπέταλος Λ. (ανεξ – ΦΔΕ)

293

10,5

8.254

15,5

Σκουτέρης Χαρ. (ΕΠΕΚ)

925

33,1

6.767

12,7

Τζώρτζης Γεώργ. (ΦΔΕ)

2,3

5.632

10,6

1.020

36,5

4.935

9,3

Διαμαντόπουλος Ιάκ. (ΦΔΕ)

3,3

4.350

8,2

Παπαχρήστου Αθανάσιος (ΚΦ)

0,9

3.863

7,2

Κίνιας Ιωάννης

1,0

3.679

6,9

Νίκας Νικόλ.

1,2

2.425

4,5

Τριανταφυλλίδης Ανδρέας (ΚΦ)

Το ψηφοδέλτιο της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης περιελάμβανε κυρίως πολιτικούς οι οποίοι επίσης είχαν εκτεθεί σε προηγούμενες εκλογές με το Λαϊκό Κόμμα ή το Συναγερμό. Βουλευτές του κόμματος αναδείχθηκαν οι Δημήτρης Βουρδουμπάς ο οποίος έλαβε το 23% των ψήφων στην περιφέρειας (22,1% στην Ελευσίνα) και ο Θεμιστοκλής Κονίτσας ο οποίος έλαβε το 14,3% στη περιφέρεια. Στην Ελευσίνα πρώτος σε σταυρούς ήρθε ο Δημήτρης Μπερδελής ο οποίος συγκέντρωσε το 30,9% των προτιμήσεων των ψηφοφόρων της ΕΡΕ.

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση

Δήμος Ελευσίνας Ψήφοι

Περιφέρεια Αττικοβοιωτίας

(%)

Ψήφοι

(%)

234

22,1

11.653

23,0

Κονίτσας Θεμιστ.

5,5

7.240

14,3

Φράγκος Αναστάσιος

1,9

6.475

12,8

Κορόζος Κωνσταντίνος

1,9

3.894

7,7

Μπερδελής Δημήτριος

328

30,9

3.803

7,5

Παπασπύρου Ιωάννης

0,8

3.693

7,3

Τσούτσουρας Παν.

166

15,6

3.674

7,2

Κιουρκακιώτης Αν.

4,4

3.205

6,3

135

12,7

2.284

4,5

Βουρδουμπάς Δημ.

Λεκαράκος Δημ.

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η ΕΔΑ αξιωματική αντιπολίτευση

1958

πρώτη κυβέρνηση που σχημάτισε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής μετά την επικράτηση στις εκλογές του 1956 ήταν μια ριζικά ανανεωμένη σε σχέση με εκείνη της προηγούμενης κοινοβουλευτικής περιόδου. Το κυριότερο στοίχημα το Καραμανλή ήταν να εμφανίσει ότι η ΕΡΕ δεν ήταν μια απλώς διάδοχη κατάσταση του Συναγερμού αλλά αποτελεί μια εναλλακτική λύση με νέα πρόσωπα που καλούνται να διαχειριστούν τις τύχες της χώρας. Το κυριότερο πρόβλημα που αντιμετώπιζε η νέα κυβέρνηση της ΕΡΕ ήταν το Κυπριακό καθώς μετά την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα από την ΕΟΚΑ, η Βρετανία κράτηση μια σκληρή στάση με αποκορύφωμα τη σύλληψη του Μακάριου τον Μάρτιο του 1956 και τον εκτοπισμό του στις Σεϋχέλλες. Η όξυνση των ελληνοβρετανικών σχέσεων έφερε στο φώς σενάρια για σχηματισμό οικουμενικής κυβέρνησης δίχως τη συμμετοχή του Καραμανλή. Οι προσπάθειες αυτές αν και συνάντησαν θετική ανταπόκριση σε ένα μικρό τμήμα της ΕΡΕ τελικά δεν είχαν συνέχεια καθώς αφενός ο Καραμανλής ήλεγχε μεγάλο τμήμα της κοινοβουλευτικής του Ομάδας και αφετέρου η βολιδοσκόπηση του Αρχιεπισκόπου Μακάριου να αναλάβει την πρωθυπουργία από τον Σοφοκλή Βενιζέλο δεν βρήκε ανταπόκριση (μια προσπάθεια επανάληψης του προηγούμενου του Ελευθέριου Βενιζέλου). Στο τέλος του 1957, ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις μεταξύ της κυβέρνησης και του Κόμματος των Φιλελευθέρων για την κατάρτιση νέου εκλογικού νόμου ο οποίος θα είχε ως σκοπό την αποτροπή της επανάληψης της εκλογικής σύμπραξης μεταξύ Κέντρου και Αριστεράς. Η συμφωνία Καραμανλή – Γ. Παπανδρέου για το νέο εκλογικό νόμου επιτεύχθηκε, ωστόσο συνάντησε την αντίθεση στελεχών της κυβέρνησης (όπως του Γ. Ράλλη και του Π. Παπαληγούρα) οι οποίοι και υπέβαλλαν τη παραίτησή τους και αποχώρησαν από την ΕΡΕ. Μαζί τους, αποχώρησαν και 13 ακόμα βουλευτές προκαλώντας κυβερνητική κρίση. Ο Καραμανλής υπέβαλε την παραίτηση της κυβέρνησής του και αμέσως μετά σχηματίστηκε μεταβατική κυβέρνηση με Πρωθυπουργό τον Κ. Γεωργακόπουλο (Πρόεδρο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού) η οποία αφού έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από τη βουλή, έφερε προς ψήφιση τον εκλογικό νόμο που είχαν συμφωνήσει οι Καραμανλής και Παπανδρέου. Αμέσως μετά τα ψήφιση του εκλογικού νόμου προκηρύχθηκαν εκλογές για τις 11 Μαΐου 1958. Στις εκλογές του 1958 5 κύριοι πολιτικοί σχηματισμοί διεκδίκησαν τη ψήφο του εκλογικού σώματος: • Η Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση του Κωνσταντίνου Καραμανλή η οποία ήταν ο αδιαμφισβήτητος κυρίαρχος της Δεξιάς παρά τις αποχωρήσεις ορισμένων στελεχών. Άλλωστε λίγο πριν τις εκλογές του 1956 και κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής της είχαν προσχωρήσει ορισμένα επιφανή στελέχη του κεντρώου χώρου σε αυτήν • Το Κόμμα των Φιλελευθέρων με συναρχηγούς τους Γεώργιο Παπανδρέου και Σοφοκλή Βενιζέλο. Από τον Φεβρουάριο του 1957 οι δύο συνιστώσες του (Φιλελεύθερη Δημοκρατική Ένωση – Σοφοκλής Βενιζέλος και Κόμμα Φιλελευθέρων Γεώργιος Παπανδρέου) είχαν συγχωνευτεί δημιουργώντας ένα συμπαγή κεντρώωο σχηματισμό • Η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά η οποία πλέον αποτελεί ενιαίο κόμμα με ηγέτη τον Ιωάννη Πασαλίδη. Στην ΕΔΑ είχαν προσχωρήσει ως συνεργαζόμενοι σημαντικό τμήμα βουλευτών και στελεχών του Δημοκρατικού Κόμματος Εργαζομένου Λαού εμφανίζοντας μια σημαντική διεύρυνση της στελεχιακής της βάσης • Η Προοδευτική Αγροτική Δημοκρατική Ένωση η οποία ήταν ένα εκλογικός συνασπισμός με κυρίαρχες συνιστώσες το Κόμμα των Προοδευτικών του Σπύρου Μαρκεζίνη , το Κόμμα Αγροτών Εργαζομένων του Αλ. Μπαλτατζή, την ΕΠΕΚ του Σάββα Παπαπολίτη και το Δημοκρατικό Κόμα Εργαζόμενου Λαού το οποίο μετά τον θάνατο των αρχηγών (Καρτάλης-Σβώλος) του είχε σημαντική διαρροή στελεχών κυρίως προς την ΕΔΑ και τέλος • Η Ενωση Λαϊκών Κομμάτων η οποία αποτελεί έναν ευκαιριακό εκλογικό συνασπισμό πολιτευτών που ανήκαν στο τέως αντιβενιζελικό φάσμα και στον οποίο μετείχαν οι δύο αντιπρόεδροι της τελευταίας κυβέρνησης Παπάγου Π. Κανελόπουλος και Στ. Στεφανόπουλος, το Λαϊκό Κόμμα του Κ. Τσαλδάρη και μεταξύ άλλων μικρότερων σχηματισμών το Μεταρρυθμιστικό Κόμμα του Σ. Γκοτζαμάνη

Η εκλογική αναμέτρηση επιφύλαξε μια μεγάλη έκπληξη καθώς η ΕΔΑ ξεπέρασε σε ψήφους το Κόμμα των Φιλελευθέρων και αναδείχθηκε αξιωματική αντιπολίτευση. Η ΕΡΕ πέτυχε μεγάλη νίκη εξασφαλίζοντας 171 έδρες στο νέο κοινοβούλιο αν και παρουσίασε μικρή μείωση του ποσοστού της σε σχέση με το 1956. Το Κόμμα των Φιλελευθέρων όντως θύμα του εκλογικού νόμου ο οποίος είχε σχεδιαστεί ώστε να περιορίζει την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση του τρίτου κόμματος –που αναμενόταν να ήταν η ΕΔΑ- περιορίστηκε σε 36 έδρες. Η άνοδος της ΕΔΑ σε πανελλαδικό επίπεδο επιβεβαιώθηκε και σε ένα εκ των προνομιούχων για αυτήν δήμων, το Δήμο Ελευσίνας. Η αξιωματική πλέον αντιπολίτευση ξεπέρασε την απόλυτη πλειοψηφία στην Ελευσίνα πετυχαίνοντας ένα άνευ προηγουμένου ποσοστό (55,4%) έχοντας απορροφήσει σημαντικό τμήμα των κεντρώων ψηφοφόρων. Αποτέλεσμα αυτής της μετακίνησης ήταν να σημειωθεί κατάρρευση των ποσοστών του Κόμματος των Φιλελευθέρων καθώς έλαβε μόνο το 15,3% των ψήφων, σημειώνοντας το ιστορικό χαμηλότερο ποσοστό στην πόλη. Η αποτυχία του ΚΦ είναι ακόμα μεγαλύτερη καθώς ήρθε τρίτο κόμμα στην πόλη μετά την ΕΔΑ και την ΕΡΕ. Η κυβερνητική παράταξη απώλεσε ένα μεγάλο τμήμα της δύναμής της καθώς από το 27,2% του 1956 συγκέντρωσε μόλις το 19,9%. Η άνοδος της ΕΔΑ δεν οφείλεται μόνο στις μετακινήσεις ψηφοφόρων του 1956 αλλά και στην ψήφο του αμιγούς εργατικού πληθυσμού που εγκαταστάθηκε στην Ελευσίνα κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1950. Η άνοδος των εγκύρων ψηφοδελτίων στην Ελευσίνα μέσα σε δύο χρόνια από τις προηγούμενες εθνικές εκλογές ήταν εξαιρετικά μεγάλη τόσο σε απόλυτη αριθμό (845) όσο και σε ποσοστιαία μεταβολή (17,8%). Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η ΕΡΕ (η οποία είναι το μόνο άμεσα συγκρίσιμο μέγεθος σε σχέση με τις εκλογές του 1956) παρά την άνοδο του αριθμού των ψηφισάντων δεν κατάφερε να συγκεντρώσει ούτε σε απόλυτο αριθμό τις ψήφους του 1956. Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

6.072

Ψηφίσαντες

4.753

Άκυρα

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

4.742

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά

2.626

55,4

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση

945

19,9

Κόμμα Φιλελευθέρων

725

15,3

Προοδευτική Αγροτική Δημοκρατική Ένωση

352

7,4

2,0

Ένωση Λαϊκού Κόμματος

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά φύλο Άνδρες

Γυναίκες

Εγγεγραμμένοι

3.536

2.689

Ψηφίσαντες

2.689

2.064

2.683

2.059

Άκυρα Έγκυρα Κόμμα

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά

1.503

56,0

1.123

54,5

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση

516

19,2

429

20,8

Κόμμα Φιλελευθέρων

403

15,0

322

15,6

Προοδευτική Αγροτική Δημοκρατική Ένωση

212

7,9

140

6,8

1,8

2,2

Ένωση Λαϊκού Κόμματος

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Υπόλοιπο Αττικής

Ελευσίνα

Κόμμα / Συνασπισμός

(%)

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση

41,2

41,5

19,9

Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά

24,4

21,4

55,4

Κόμμα Φιλελευθέρων

20,7

24,4

15,3

Προοδευτική Αγροτική Δημοκρατική Ένωση

10,6

8,4

7,4

Ένωση Λαϊκού Κόμματος

2,9

4,4

2,0

Διάφοροι

0,2

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Η Ελευσίνα από τις εκλογές του 1958 μέχρι τις μέρες μας ανήκει στην περιφέρεια (Υπόλοιπου) Αττικής μετά το διαχωρισμό της Νομαρχίας Αττικής και Βοιωτίας. Αυτό είχε ως λογική συνέπεια το διαχωρισμό των υποψηφίων βουλευτών ανάμεσα στις δύο νέες περιφέρειες. Η μονοσταυρία διατηρήθηκε και με τον νέο εκλογικό νόμο κάνοντας το συναγωνισμό μεταξύ των υποψηφίων ακόμη πιο έντονο. Η περιφέρεια Αττικής στις εκλογές του 1958 αντιπροσωπεύτηκε στο νέο κοινοβούλιο με 5 βουλευτές. Από τους 5 βουλευτές 3 ανήκουν στην ΕΡΕ, ένας στην ΕΔΑ και ένας στο Κόμμα των Φιλελευθέρων. Από την ΕΡΕ βουλευτές αναδείχθηκαν βουλευτές οι Δημήτριος Φράγκος (3ος σε σταυρούς της ΕΡΕ το 1956), ο καταγόμενος από τα Μέγαρα Μαυρουκάκης Σπυρίδων (στην πρώτη του κάθοδο στις εκλογές) και ο Αθανάσιος Παπαχρήστου.Ο Παπαχρήστου είχε εκλεγεί στις προηγούμενες εκλογές βουλευτής με τη Δημοκρατική Ένωση και είχε προσχωρήσει τον Ιούλιο του 1957 στην ΕΡΕ από το Κόμμα των Φιλελευθέρων. Ο Μιλτιάδης Μαντάς παλαιός βουλευτής της περιφέρειας το 1936 και 1950 απέτυχε να εκλεγεί για λίγους ψήφους. Όπως ήταν αναμενόμενο, ο Σπύρος Μαυροκουκάκης έλαβε το 60,6% των προτιμήσεων των ψηφοφόρων της ΕΡΕ, ποσοστό που σε σχέση με την εξαιρετική του επίδοση στο σύνολο της επαρχίας Μεγαρίδας του εξασφάλισε την εκλογή. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

5,2

6.675

23,5

Μαυρουκάκης Σπυρίδων

573

60,6

6.379

22,4

Παπαχρήστου Αθανάσιος

3,5

5.699

20,0

Μαντάς Μιλτιάδης

8,7

5.504

19,3

173

18,3

3.620

12,7

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση Φράγκος Αναστάσιος

Καλογιάννης Ιωάννης

Η ΕΔΑ εξέλεξε βουλευτή Αττικής των Κώστα Σωτηρίου ο οποίος έλαβε το 25,6% των σταυρών του κόμματος στις εκλογές. Στη δεύτερη θέση ήρθε ο Μηνάς Γαλέος, δικηγόρος, ο οποίος είχε αναλάβει την υπεράσπιση του Τάκη Λαζαρίδη κατά τη διάρκεια της δίκης του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του το 1952. Ο Γαλέος ήταν υποψήφιος Μεγαρίδος της ΕΔΑ στις εκλογές του ίδιου έτους. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Σωτηρίου Κων/νος

672

25,6

4.843

33,0

Γαλέος Μηνάς

910

34,7

3.024

20,6

Νίκου Νικόλαος

142

5,4

2.559

17,5

Φουσκάρης Αθανάσιος

254

9,7

1.980

13,5

Στυλιανόπουλος Μιχαήλ

495

18,8

1.510

10,3

Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά

Ο Θεόδωρος Δοδόπουλος υποψήφιος του Κόμματος των Φιλελευθέρων πέτυχε για πρώτη φορά την εκλογή του ξεπερνώντας τον Ιάκωβο Διαμαντόπουλο και τον Ανδρέα Τρινταφυλλίδη οι οποίοι ήταν βουλευτές στην προηγούμενη περίοδο. Κόμμα Φιλελευθέρων

Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Δοδόπουλος Θεόδωρος

2,3

4.803

28,8

Διαμαντόπυλος Ιάκωβος

168

23,2

3.448

20,7

Τριανταφυλλίδης Ανδρέας

425

58,6

2.726

16,3

Παναγιώτου Ηλίας

4,3

2.669

16,0

Παπαηλίας Νικόλαος

4,8

2.576

15,4

ΤΗΝ 14/7/1960 ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΑΝΕΒΑΖΕΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΣΧΕΔΟΝ ΟΛΟΙ ΟΙ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΤΟ ΒΗΜΑ 24/7/1960 88

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η επάνοδος του Γ. Παύλου

1959

αλλαγή από εκλογική αναμέτρηση σε εκλογική αναμέτρηση του πλαισίου εκλογής των Δημάρχων και των Προέδρων των Κοινοτήτων ήταν μια συνηθισμένη πρακτική κατά τη περίοδο μετά τον πόλεμο. Το θεσμικό πλαίσιο μεταβαλλόταν σύμφωνα με τις ευκαιριακές επιδιώξεις της εκάστοτε κυβέρνησης προκειμένου να επιτύχει τον έλεγχο του μεγαλύτερου δυνατόν αριθμού δήμων και κοινοτήτων. Οι δημοτικές εκλογές ήταν αρχικά προγραμματισμένο να γίνουν τον Οκτώβριο του 1958. Με το ΝΔ 3831/21.2.1958 αναβλήθηκαν για τον Απρίλιο του 1959 και ένα μήνα πριν την προκήρυξή τους επαναφέρθηκε η έμμεση εκλογή του Δημάρχου από το Δημοτικό Συμβούλιο- όπως ίσχυσε το 1951- με την ταυτόχρονη επαναφορά της απλής αναλογικής για τον προσδιορισμό του αριθμού μελών του Δημοτικού Συμβουλίου ανά συνδυασμό. Για την εκλογή του Δημάρχου προβλεπόταν η διεξαγωγή τριών φανερών ονομαστικών ψηφοφοριών. Σε περίπτωση που κανένας υποψήφιος Δήμαρχος δεν πετύχαινε στις τρείς ψηφοφορίες την απόλυτη πλειοψηφία των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου, τότε αυτομάτως Δήμαρχος ανακηρυσσόταν ο πρώτος σε σταυρούς Δημοτικός Σύμβουλος του συνδυασμού που έλαβε τη σχετική πλειοψηφία στις εκλογές. Όπως και το 1954, το νέο Δημοτικό Συμβούλιο απαρτιζόταν από 15 μέλη. Στις εκλογές της 5ης Απριλίου του 1959 τέσσερεις συνδυασμοί διεκδικήσαν την ψήφο των δημοτών της Ελευσίνας: • Ο Συνδυασμός «Πρόοδος Αναγέννησις» • Ο κεντρώος Συνδυασμός «Αναδημιουργία» με τον Γ. Παύλου επικεφαλής του • Ο Συνδυασμός «Αναγέννησις – Ανασυγκρότηση» του απερχόμενου Δημάρχου Γ. Ρήγου • Η «Πανελευσινιακή Ενότης» Τα προβλήματα που παρέμειναν στάσιμα κατά την οκταετία του Γ. Ρήγου κόστισαν την εκλογή του καθώς αναδείχθηκε τρίτος σε δύναμη συνδυασμός. Δύο ήταν τα κυριότερα όπλα της Δημοτικής αντιπολίτευσης τα οποία κατείχαν κεντρικό ρόλο στην προεκλογική εκστρατεία. Το πρώτο και κυριότερο ήταν η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση του δικτύου της ύδρευσης, καθυστέρηση η οποία έπληξε κυρίως τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Παράλληλα με το ζήτημα της ύδρευσης, η γενικότερη οικονομική κατάσταση του Δήμου δεν μπορούσε να χαρακτηριστεί καλή, γεγονός που οφειλόταν σύμφωνα με τον απερχόμενο Δήμαρχο στην έλλειψη πόρων από την κυβέρνηση, σύμφωνα δε με την αντιπολίτευση στην οικονομική κακοδιαχείριση. Πρώτος σε ψήφους συνδυασμός αναδείχθηκε ο συνδυασμός Πρόοδος – Αναγέννηση ο οποίος και έλαβε το 36,1% των ψήφων κερδίζοντας 6 έδρες στο νέο Δημοτικό Συμβούλιο. Ο Συνδυασμός Αναδημιουργία – Παύλου ακολούθησε με 31,9% και 5 έδρες. Τις υπόλοιπες 4 έδρες τις κατέλαβε ο συνδυασμός του Γ. Ρήγου (27,7%). Η Πανελευσινιακή ενότητα με το 4,2% δεν κατάφερε να εκλέξει κανένα δημοτικό σύμβουλο. Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

6.150

Ψηφίσαντες

4.892

Άκυρα

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

4.872

Συνδυασμός

Ψήφοι

(%)

Έδρες

Πρόοδος – Αναγέννησις

1.760

36,1

Αναδημιουργία

1.556

31,9

Αναγέννηση – Ανασυγκρότηση

1.351

27,7

205

4,2

Πανελευσινιακή Ενότης

Κατά την ψηφοφορία για την εκλογή του Δημάρχου που έγινε την 14η Ιουνίου 1959 Δήμαρχος εξελέγη ο Γ. Παύλου καθώς συγκέντρωσε την υποστήριξη και του συνδυασμού του Γ. Ρήγου (πλην του ίδιου ο οποίος απείχε από την ψηφοφορία). Ο υποψήφιος του σχετικώς πλειοψηφήσαντος συνδυασμού Στ. Γκούμας έλαβε 6 ψήφους.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ (1899 – 1965)

1899 στην Ελευσίνα. Με την ολοκλήρωση των σχολικών του σπουδών εργάστηκε στο εργοστάσιο τσιμέντων «ΤΙΤΑΝ» και στην συνέχεια υπηρέτησε στο Πολεμικό Ναυτικό. Κομβικό σημείο στην ενασχόλησή του με τα κοινά ήταν η παρουσία του στο πολιτικό γραφείο του Θεόδωρου Πάγκαλου το 1925. Μετά την αποχώρηση του Πάγκαλου από τα κοινά, ο Γεώργιος Παύλου εργάστηκε στην Εταιρεία Υδάτων. Το 1931 πρωτοστάτησε στην ίδρυση του μεγαλύτερου αθλητικού συλλόγου της πόλης, του Πανελευσινιακού. Διατέλεσε επί σειρά ετών Πρόεδρος του Συλλόγου και μέλος στα Διοικητικά Συμβούλια της ΕΠΟ και του ΣΕΓΑΣ. Ήταν ο τελευταίος πρόεδρος της Κοινότητας της Ελευσίνας (1935 – 1943) και ο Πρώτος Δήμαρχός της. Μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου διορίστηκε για δύο άλλες περιόδους Δήμαρχος και στη συνέχεια Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου. Το 1959 εκλέχθηκε για τελευταία φορά Δήμαρχος και παρέμεινε στο αξίωμα αυτό μέχρι το 1964. Πέθανε στις 26 Σεπτεμβρίου 1965 εννήθηκε το

Το Πρακτικό της Εκλογής Δημάρχου (Α’ Ψηφοφορία) Συνεδρία Θ της 7/6/1959 Το Δημοτικόν Συμβούλιο Ελευσίνας Συνέλθον εν τω Δημοτικώ Καταστήματι και εν δημοσία συνεδρίασει σήμερον την 7η του Μηνός Ιουνίου 1959 ημέραν Κυριακής και ώρα 10πμ κατόπιν προσκλήσεως του κ. Νομάρχη συμφώνως τω άρθρω 7 παρ. 2 του Ν. 3938/59 ΠΕΡΙ ΕΚΛΟΓΗ ΔΗΜΑΡΧΟΥ Το Συμβούλιο ευρέθη εν νομίμω απαρτία επί 15 μελών παρόντων των Στ. Γκούμα, Μαρίας Μπουρλότου, Γεώργιον Τσολάκη, Θεοδώρου Δημήτριο, Φώτη Παπάζογλου, Κων/νου Βασιλείου, Γέωργιο Παύλου του Αποστόλου, Αναστασίου Πέππα του Νικολάου, Γεώργιου Παύλου του Κων/νου, Αλέξανδρου Ρήγου, Σταύρου Μαμαλούκου, Αθανασίου Τσολιάκου, Νικολάου Γρίβα, Ιωάννη Κοντούλη, απών: Γεώργιος Ρήγος Καθήκοντα Προέδρου της παρούσης συνεδρίασης αναλαμβάνει ο Σταύρος Γκούμας συμφώνως με τω άρθρω 7 του Ν. 3938/59 ως ορίζεται ότι του συμβουλίου προεδρεύει ο εκ των παρόντων συμβούλων του πλειοψηφήσαντος συνδυασμού λαβών τας περισσότερας ψήφους. Γραμματέας δε εκλέγει ο Δημήτριος Θεοδώρου. Ο Πρόεδρος εισηγείται ότι βάσει του άρθρου 7 του Ν. 3938/59 διενεργείται κατά την πρώτη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου η εκλογή του Δημάρχου δια φανερής ψηφοφορίας . Εκαστος σύμβουλος αναγράφει επί φανερού ψηφοδελτίου τον ψηφιζόμενο υπ’αυτού Δήμαρχον και κάτωθι αυτού φέρει ευκρινώς την υπογραφή του. Περαιωθείσης της ψηφοφορίας, καθ’ήν εψήφισαν άπαντες και αριθμηθέντων των ψηφοδελτίων βρέθησαν δέκα τέσσερα και πρέκυωεν το κάτωθι αποτέλεσμα: Ο Σταύρος Γκούμας εψήφισεν δια Δήμαρχον τον Σταύρον Γκούμα Η Μαρία Μπουρλότου εψήφισεν δια Δήμαρχον τον Σταύρον Γκούμα Ο Γεώργιος Τσολάκης εψήφισεν δια Δήμαρχον τον Σταύρον Γκούμα Ο Δημήτριος Θεοδώρου εψήφισεν δια Δήμαρχον τον Σταύρον Γκούμα Ο Φώτης Παπάζογλου εψήφισεν δια Δήμαρχον τον Σταύρον Γκούμα Ο Κων/νος Βασιλείου εψήφισεν δια Δήμαρχον τον Σταύρον Γκούμα Ο Γεώργιος Απ. Παύλου εψήφισεν δια Δήμαρχον τον Γέωργιο Απ. Παύλου Ο Αναστάσιος Ν. Πέππας εψήφισεν δια Δήμαρχον τον Γέωργιο Απ. Παύλου Ο Γεώργιος Κων/νου Παύλου εψήφισεν δια Δήμαρχον τον Γέωργιο Απ. Παύλου Ο Αλέξανδρος Ρήγος εψήφισεν δια Δήμαρχον τον Γέωργιο Απ. Παύλου Ο Σταύρος Μαμαλούκος εψήφισεν δια Δήμαρχον τον Γέωργιο Απ. Παύλου Ο Αθανάσιος Τσολιάκης εψήφισεν δια Δήμαρχον τον Γέωργιον Ρήγον Ο Νικόλαος Γρίβας εψήφισεν δια Δήμαρχον τον Γέωργιον Ρήγον Ο Ιωάννης Κοντούλης εψήφισεν δια Δήμαρχον τον Γέωργιον Ρήγον Εκ των ανωτέρω προκύπτει ότι ο μεν Σταύρος Γκούμας έλαβε ψήφους έξ (6), Ο Γεώργιος Απ. Παύλου πέντε (5) και ο δε απουσιάζων Γεώργιος Ρήγος τρείς (3). Εκ του ανωτέρου ουδείς εξελέγη Δήμαρχος καθώς δεν προέκυψεν η εκ του Νόμου προβλεπόμενη Πλειοψηφία ήτοι τα δύο τρία του όλου αριθμού των συμβούλων. Δι’ο η συνεδρίαση περαιούται επανηφθησαμένης την επόμενην Κυριακή. Εφ’ω συνετάγη το παρόν όπερ αναγνώσθεν και υπογράφεται ως έπεται..

1961

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Οι πλέον συζητημένες εκλογές στην Ελληνική πολιτική ιστορία.

ι εκλογές του 1961 πέρασαν στην εκλογική ιστορία ως εκλογές «βίας και νοθείας» σύμφωνα με τις καταγγελίες της Ένωσης Κέντρου και της ΕΔΑ. Από τις αρχές το 1961, το γενικότερο πολιτικό κλίμα προμήνυαν πρόωρη προσφυγή στις κάλπες καθώς η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή είχε ξεκινήσει συνεννοήσεις με τα κόμματα της αντιπολίτευσης οι οποίες οδήγησαν στην ψήφιση ενός ελαφρώς τροποποιημένου εκλογικού νόμου. Η σημαντική εξέλιξη που μεσολάβησε ήταν η υπογραφή τον Ιούνιο του 1961 της συμφωνίας σύνδεσης της Ελλάδας με την τότε ΕΟΚ. Η επιλογή της υπογραφής συμφωνίας σύνδεσης αντί για την πλήρη ένταξη προκρίθηκε καθώς η ελληνική οικονομία δεν είχε αναπτύξει ισχυρό ανταγωνιστικό πλαίσιο και θα αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα. Το κυριότερο ζητούμενο για την ΕΡΕ στις προσεχείς εκλογές ήταν η εξασφάλιση της τρίτης συνεχούς αυτοδύναμης κυβέρνησης, κεφαλαιοποιώντας πολιτικά την οικονομική ανάπτυξη. Αντίθετα τα κόμματα του Κέντρου μετά το συντριπτικό πλήγμα που είχαν δεχτεί κατά τις εκλογές του 1958 προσέβλεπαν στην καθιέρωση της παρουσία τους ως εναλλακτική «εθνικόφρονα» λύση. Ο κίνδυνος απορρόφησης του Κέντρου από την Αριστερά και την δεξιά ήταν υπαρκτός και ήταν ο καταλύτης που επιτάχυνε τις διαδικασίες συγκρότησης μια ενιαίας κομματικής οντότητας. Οι διεργασίες αυτές αν και είχαν ξεκινήσει από τις αρχές του 1960, ολοκληρώθηκαν μια μόλις μέρα πρίν την προκήρυξη των εκλογών με τον σχηματισμό της Ένωσης Κέντρου, ως συνασπισμός 8 κεντρώων κομμάτων με επικεφαλής τον Γ. Παπανδρέου. Η Ένωση Κέντρου στις εκλογές του 1961 συνεργάστηκε με το Κόμμα των Προοδευτικών του Σπ. Μαρκεζίνη συσπειρώνοντας το σύνολο των κομματικών δυνάμεων πλην της ΕΔΑ και της ΕΡΕ Η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά στις εκλογές του 1961 συμμετείχε στο Πανδημοκρατικό Αγροτικό Μέτωπο Ελλάδας το οποίο συσπείρωνε το σύνολο της Αριστεράς και ένα τμήμα Κεντροαριστεράς. Ο Καραμανλής υπέβαλλε τη παραίτησή του και αμέσως σχηματίστηκε υπηρεσιακή κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον αρχηγό του στρατιωτικού οίκου του Βασιλέα απόστρατο στρατηγό Κ. Δόβα. Οι εκλογές ορίστηκαν για τις 29 Οκτωβρίου 1961. Τα αποτελέσματα των εκλογών έδωσαν την απόλυτη πλειοψηφία όχι μόνο των εδρών στην Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση αλλά και των ψήφων καθώς συγκέντρωσε το 50,81% των ψήφων. Ωστόσο η νίκη της ΕΡΕ επισκιάστηκε τις αμέσως επόμενες ημέρες με καταγγελίες από τα κόμματα της αντιπολίτευσης σχετικά με σειρά περιστατικών βίας –κυρίως στην επαρχία- και νοθείας –στα αστικά κέντρα- βάσει ενός οργανωμένου σχεδίου. Η ανάδειξη της ΕΔΑ ως αξιωματικής αντιπολίτευσης το 1958 δεν ήταν ούτε αναμενόμενη ούτε πολύ περισσότερο αρεστή σε ένα μεγάλο τμήμα του πολιτικοστρατιωτικού κατεστημένου. Η αποκάλυψη (ενός προσχέδιου προεκλογικά και σχεδόν του συνόλου του μετεκλογικά) του σχεδίου «Περικλής» οδήγησε τις ηγεσίες της Ένωσης Κέντρου (33,65%) και της ΕΔΑ (14,62%) στην κήρυξη του λεγόμενου «Ανένδοτου Αγώνα», με κυριότερο άξονα τη μη αναγνώριση των εκλογικών αποτελεσμάτων των εκλογών της 29ης Οκτωβρίου 1961. Το «ιδιόμορφο» αποτέλεσμα των εκλογών παρουσιάστηκε και στα 10 εκλογικά τμήματα της Ελευσίνας. Η Αριστερά διατήρησε την πρώτη θέση σε ψήφους στη πόλη αλλά παρουσίασε σημαντική πτώση χάνοντας περίπου το 40% της δύναμής της. Το ΠΑΜΕ συγκέντρωσε το 34,3% ψήφων στη πόλη έναντι του 55,4% της ΕΔΑ το 1958. Οι διαρροές όμως της ΕΔΑ δεν κατευθύνθηκαν αποκλειστικά προς το συγγενικό κόμμα της Ένωσης Κέντρου αλλά και ένα μικρό τμήμα προς την ΕΡΕ καθώς τα δύο κόμματα παρουσίασαν αύξηση των ποσοστών τους κατά 5,4%1 και 3,7% αντίστοιχα. Η μεγάλη έκπληξη ιδίως για τα δεδομένα της Ελευσίνας είναι το 13,8% που έλαβε ο ανεξάρτητος υποψήφιος Ιωάννης Κροντήρης. Ο Κροντήρης ήταν για πρώτη φορά υποψήφιος βουλευτής το 1946 με το Εθνικό Κόμμα Ελλάδας του Ναπολέοντα Ζέρβα. Το 1950 ήταν στο ψηφοδέλτιο της Παράταξης Αγροτών – Εργαζομένων και το 1951 κατήλθε στις εκλογές ως ανεξάρτητος δίχως όμως σημαντική επιρροή. Μετά την αποχή του από τις εκλογές του 1952 και του 1956, το 1958 ήταν υποψήφιος βουλευτής του Υπολοίπου Αττικής με την Προοδευτική Αγροτική Δημοκρατική Ένωση προερχόμενος από το Κόμμα των Προοδευτικών του Σπ. Μαρκεζίνη. Με εξαίρεση τις εκλογές του 1961 όπου δεν συμμετείχε στα ψηφοδέλτια του συνασπισμού της Ένωσης Κέντρου και του Κόμματος των Προοδευτικών, στις επόμενες δύο προδικτατορικές αναμετρήσεις ακολούθησε τον Σπ. Μαρκεζίνη. Υποθέτοντας ότι το σύνολο των ψηφοφόρων του Ι. Κροντήρη ακολουθούσε το Κόμμα των Προοδευτικών και ψήφιζε τον Συνασπισμό Ένωσης Κέντρου – Προοδευτικών τότε η απόλυτη

αύξηση του ποσοστού της Ένωσης Κέντρου σε σχέση με το άθροισμα των ποσοστών των Φιλελευθέρων και της ΠΑΔΕ το 1958 προσεγγίζουν σχεδόν το σύνολο των απωλειών της ΕΔΑ. (+19,2% έναντι μείωσης κατά 21,1% του ποσοστού της ΕΔΑ). Στην Περιφέρεια του Υπολοίπου Αττικής σημαντική παρουσία είχε και ο έτερος ανεξάρτητος βουλευτής Ηλίας Παναγιώτου. Ο Παναγιώτου συγκέντρωσε 2.742 ψήφους στο σύνολο της περιφέρειας, ξεπερνώντας τον Κροντήρη (2.665) έχοντας όμως την εκλογική του βάση σχεδόν αποκλειστικά στην Ανατολική Αττική. Αντίθετα με τον Κροντήρη, ο Παναγιώτου πριν (1958) αλλά και μετά τις εκλογές του 1961 (1963,1964) είχε συμμετάσχει στους συνδυασμούς του κόμματος των Φιλελευθέρων και της Ένωσης Κέντρου αντίστοιχα.

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Ψηφίσαντες

5.820

Άκυρα

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

5.800

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

Πανδημοκρατικό Αγροτικό Μέτωπο Ελλάδας

1.990

34,3

Ένωση Κέντρου – Κόμμα Προοδευτικών

1.630

28,1

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση

1.370

23,6

0,2

799

13,8

Εθνικό Λαϊκό Κόμμα Ανεξαρτησίας Ανεξάρτητοι

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά φύλο Άνδρες Ψηφίσαντες

3.024

2.796

3.013

2.787

Άκυρα Έγκυρα

Γυναίκες

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Πανδημοκρατικό Αγροτικό Μέτωπο Ελλάδας

1.055

35,0

935

33,5

Ένωση Κέντρου – Κόμμα Προοδευτικών

868

28,8

762

27,3

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση

662

22,0

708

25,4

0,2

422

14,0

377

13,5

Εθνικό Λαϊκό Κόμμα Ανεξαρτησίας Ανεξάρτητοι

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Υπόλοιπο Αττικής

Ελευσίνα

Κόμμα / Συνασπισμός

(%)

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση

50,8

52,4

23,6

Ένωση Κέντρου – Κόμμα Προοδευτικών

33,7

30,2

28,1

Πανδημοκρατικό Αγροτικό Μέτωπο Ελλάδας

14,6

11,2

34,3

0,9

6,2

14,0

Ανεξάρτητοι - Διάφοροι

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ Υ ΠΟΨΗΦΙΩΝ Η κατανομή των εδρών στις εκλογές του 1961 έγινε με βάση την απογραφή του 1940 με συνέπεια η περιφέρεια του Υπολοίπου Αττικής να παραμείνει πενταεδρική. Η απόλυτη πλειοψηφία της ΕΡΕ στην περιφέρεια σε συνδυασμό με τον εκλογικό νόμο προσκύρωσε 4 έδρες στο κυβερνών κόμμα και ενώ η Ένωση Κέντρου εξέλεξε έναν βουλευτή. Αντίθετα η ΕΔΑ δεν διατήρησε την έδρα που είχε κερδίσει στις εκλογές του 1958. Το κυριότερο χαρακτηριστικό των εκλογών του 1961 στην περιφέρεια Αττικής ήταν οι σημαντικές μετακινήσεις υποψηφίων βουλευτών ανάμεσα στους κομματικούς σχηματισμούς. Στον συνδυασμό της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης συμπεριλήφθηκαν οι τρείς απερχόμενοι βουλευτές της (Φράγκος, Παπαχρήστου και Μαυρουκάκης). Στο ψηφοδέλτιο συμμετείχε και ο βουλευτής των Φιλελευθέρων Θεόδωρος Δοδόπουλος ο οποίος είχε προσχωρήσει στην ΕΡΕ στα μέσα της βουλευτικής περιόδου. Βουλευτές εκλέχθηκαν οι Σπύρος Βρεττός, Θεόδωρος Δοδόπουλος, Φράγκος Αναστάσιος και Παπαχρήστου Αθανάσιος. Ο Μεγαρίτης Σπ. Μαυρουκάκης δεν κατάφερε να επανεκλεγεί βουλευτής καθώς κατέλαβε την 5η θέση λαμβάνοντας 6.645 σταυρούς στο σύνολο της περιφέρειας. Το ενδιαφέρον είναι ότι διαφορές των 5 υποψηφίων βουλευτών της ΕΡΕ ήταν πολύ μικρές καθώς κανένας υποψήφιος δεν ξεπέρασε το 25% των σταυρών προτίμησης του κόμματος. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Βρεττός Σπυρίδων

333

24,3

9.248

22,8

Δοδόπουλος Θεόδωρος

121

8,8

8.502

21,0

Φράγκος Αναστάσιος

149

10,9

8.082

19,9

Παπαχρήστου Αθανάσιος

108

7,9

6.852

16,9

Μαυρουκάκης Σπυρίδων

586

42,8

6.645

16,4

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση

Ο Συνασπισμός της Ένωσης Κέντρου και των Κόμματος των Προοδευτικών εμφάνιζε ένα ανανεωμένο κατά τα 3/5 ψηφοδέλτιο στο οποίο συμμετείχαν ο Μιλτιάδης Μαντάς – υποψήφιος με την ΕΡΕ το 1958, ο Μαρκεζινικός Θεόδωρος Λέκκας και ο ναύαρχος Αλέξανδρος Σακελλαρίου ο οποίος επανεμφανίζεται στην πολιτική μετά το 1950. Βουλευτής εξελέγει με άνεση ο Ιάκωβος Διαμαντόπουλος ο οποίος έλαβε 7.543 ψήφους. Ο Σακελλαρίου δεν εμφάνιζε πλέον τη δυναμική του παρελθόντος και έμεινε στην τελευταία θέση παρά την σχετικά ικανοποιητική επιρροή στην Ελευσίνα (615 σταυροί – 37,7%) αλλά και στην ευρύτερη περιοχή του Θριασίου. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Διαμαντόπουλος Ιάκωβος

276

16,9

7.543

29,3

Παπαηλίας Νικόλαος

346

21,2

4.944

19,2

Μαντάς Μιλτιάδης

1,2

4.724

18,4

Λέκκας Θεόδωρος

297

18,2

4.683

18,2

Σακελλαρίου Αλέξανδρος

615

37,7

3.036

11,8

Ένωση Κέντρου – Κόμμα Προοδευτικών

Ακόμα πιο ανανεωμένο ήταν το ψηφοδέλτιο του ΠΑΜΕ καθώς μόνο ο Μιχάλης Στυλιανόπουλος συμμετείχε στον συνδυασμό της ΕΔΑ το 1958. Ο Δημήτρης Μπερδελλής και Ανδρέας Τριανταφυλλίδης υποψήφιοι με την ΕΡΕ και το Κόμμα των Φιλελευθέρων στις προηγούμενες εκλογές, το 1961 συνεργάστηκαν με την ΕΔΑ. Ο Τριανταφυλλίδης συγκέντρωσε το 70% των προτιμήσεων των ψηφοφόρων του ΠΑΜΕ στην Ελευσίνα αυξάνοντας εντυπωσιακά και την προσωπική του εκλογική επιρροή στην πόλη. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Στυλιανόπουλος Μιχαήλ

245

12,3

3.360

32,9

Βελώνης Άγγελος

135

6,8

2.067

20,2

1.391

69,9

1.721

16,8

Μπερδελής Δημήτριος

3,1

1.378

13,5

Κώνστας Σταμάτης

2,5

820

8,0

ΠΑΜΕ

Τριανταφυλλίδης Ανδρέας

TA ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΥΨΙΚΑΜΙΝΟΥ ΤΗΣ ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗΣ

ομβικό σημείο στη μετεξέλιξη της Ελευσίνας σε βιομηχανική πόλη ήταν η κατασκευή του εργοστασίου παραγωγής σιδήρου της Χαλυβουργικής. Η θεμελίωση της υψικαμίνου έγινε την 27η Ιουλίου 1961 από τον Πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή. Στην τελετή παρέστησαν επίσης ο υπουργός Βιομηχανίας Νικόλαος Μάρτης, ο υπουργός Εμπορίου Λεωνίδας Δερτιλής και ο Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας Γεώργιος Ανδριανόπουλος. Η δυναμικότητα της Υψικαμίνου ήταν της τάξεως 100.000 τόνων χυτοσιδήρου ετησίως και η ολοκλήρωσή της θα γινόταν σε 24 μήνες. Το όλο έργο εντάσσεται στο πλαίσιο της βιομηχανικής ανάπτυξης της χώρας και της αύξησης των θέσεων εργασίας.

Η ΝΕΑ ΥΨΙΚΑΜΙΝΟΣ ΤΗΣ ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗΣ

Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ (ΣΤΟ ΜΕΣΟ) ΚΑΤΑ ΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΥΨΙΚΑΜΙΝΟΥ (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΡΧΕΙΟ Κ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΜΟΣ 5- ΙΔΡΥΜΑ Κ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ)

1963

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η απρόσμενη νίκη του Κέντρου

πως ήταν αναμενόμενο, το πολιτικό κλίμα που διαμορφώθηκε αμέσως μετά τις εκλογές του 1961 ήταν ιδιαίτερα οξυμένο μεταξύ της κυβέρνησης της ΕΡΕ και την αντιπολίτευσης. Η Ένωση Κέντρου επέμεινε στον «ανένδοτο αγώνα» και εγκαινίασε μια νέα στρατηγική η οποία είχε ως κυριότερα σημεία την συχνή αποχή από ψηφοφορίες στη βουλή και την διοργάνωση σειράς περιοδειών στην επαρχία αλλά και στα μεγάλα αστικά κέντρα με επικεφαλής τον Γεώργιο Παπανδρέου. Παράλληλα, μετά τις εκλογές του 1961 άρχισε μια σταδιακή όξυνση των σχέσεων του Κωνσταντίνου Καραμανλή με τα Ανάκτορα η οποία έφτασε στη κορύφωσή της με την πρόταση της κυβέρνησης για αναθεώρηση του συντάγματος του 1952 με στόχο τον περιορισμό των εξουσιών του ανώτατου άρχοντα και την ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας. Πράγματι η πρόταση για την αναθεώρηση κατατέθηκε τον Φεβρουάριο του 1963 από την ΕΡΕ. Στη διαδικασία της αναθεώρησης δεν συμμετείχε η Ένωση Κέντρου και η ΕΔΑ γεγονός που πρακτικά ακύρωνε την όλη διαδικασία καθώς δεν συγκεντρωνόταν η απαραίτητη αυξημένη πλειοψηφία που απαιτείται. Κομβικό σημείο στις εξελίξεις και στην οριστική ρήξη μεταξύ Καραμανλή και Ανακτόρων ήταν η δολοφονία από αντικομουνιστική ομάδα στη Θεσσαλονική του συνεργαζόμενου βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγορίου Λαμπράκη τον Μάιο του 1963. Η κηδεία του δολοφονηθέντος βουλευτή ήταν η μαζικότερη διαδήλωση μετά το τέλος του εμφυλίου ενώ παράλληλα η όλη υπόθεση ανέδειξε ένα πλέγμα συνεργασίας μεταξύ παρακρατικών οργανώσεων και κρατικών υπηρεσιών. Τρείς εβδομάδες μετά τη δολοφονία του Λαμπράκη εκδηλώνεται δημόσια διαφωνία μεταξύ Κυβέρνησης και Θρόνου σχετικά με τη σκοπιμότητα της πραγματοποίησης ταξιδιού του Βασιλικού Ζεύγους στο Λονδίνο η οποία και οδηγεί στην παραίτηση Καραμανλή και στο σχηματισμό «πολιτικοϋπηρεσιακής» κυβέρνησης από τον Παναγιώτη Πιπινέλη. Η κυβέρνηση Πιπινέλη αφού έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από την ΕΡΕ, τροποποίησε ελαφρώς τον εκλογικό νόμο και προκήρυξε εκλογές για την 3η Νοεμβρίου 1963. Με την προκήρυξη των εκλογών και κατόπιν σκληρών διαβουλεύσεων μεταξύ των κομμάτων –όπου η Ενωση Κέντρου απειλούσε ακόμα και με αποχή- και του παλατιού ορίστηκε υπηρεσιακή κυβέρνηση με επικεφαλής τον Στ. Μαυρομιχάλη Πρόεδρο του Αρείου Πάγου. Ο Καραμανλής ο οποίος εν τω μεταξύ είχε αναχωρήσει για την Ελβετία αφήνοντας μια τριμελή διοικούσα επιτροπή ως ηγετική ομάδα της ΕΡΕ, επέστρεψε με την προκήρυξη των εκλογών και επεδίωξε την 4η συνεχόμενη εκλογική του νίκη. Η Ένωση Κέντρου είχε πλέον μετεξελιχθεί σε ενιαίο κόμμα υπό την ηγεσία του Γεωργίου Παπανδρέου, ενώ στο διάστημα που είχε μεσολαβήσει μεταξύ των δύο εκλογικών αναμετρήσεων η τακτική του «ανένδοτου αγώνα» λειτούργησε συσπειρωτικά σε ένα μεγάλο τμήμα της εκλογικής της βάσης και ταυτόχρονα κατάφερε να προσελκύσει και ένα κομμάτι ψηφοφόρων της Αριστεράς. Αντίθετα η ΕΔΑ με επικεφαλής τον Ιωάννη Πασαλίδη μεταστράφηκε σε μια νόμιμη έκφραση του ΚΚΕ χάνοντας ένα σημαντικό τμήμα των συνεργαζόμενων πολιτευτών, οι οποίοι μετακινήθηκαν προς την Ένωση Κέντρου. Τέλος το Κόμμα των Προοδευτικών του Σπύρου Μαρκεζίνη, έχοντας διακόψει τη συνεργασία με την ΕΚ αμέσως μετά τις εκλογές του 1961 κατήλθε αυτόνομο στις εκλογές. Παρόλο που η προεκλογική συνεργασία με την ΕΡΕ δεν επιτεύχθηκε, ακόμα και ο ίδιος ο Καραμανλής άφηνε ανοικτό το ενδεχόμενο της μετεκλογικής απορρόφησης του ΚΠ από την ΕΡΕ. Η καταμέτρηση των ψήφων έφερε σχεδόν ισοδύναμες τις δύο μεγάλες παρατάξεις με σαφές όμως προβάδισμα της Ένωσης Κέντρου σε ψήφους (42,04%) σε σχέση με την ΕΡΕ (39,4%). Παρόλα αυτά η Ένωση Κέντρου δεν μπόρεσε να αποκτήσει αυτοδύναμη πλειοψηφία των εδρών (138 έδρες έναντι 132 της ΕΡΕ). Η ΕΔΑ παρόλο που διατήρησε τις δυνάμεις της σε σχέση με τις εκλογές του 1961, θεωρείται ο δεύτερος μεγάλος ηττημένος (μετά την ΕΡΕ) των εκλογών καθώς δεν μπόρεσε να ανακάμψει εκλογικά ύστερα από την «ιδιότυπη» αναμέτρηση βίας.

Το φθινόπωρο του 1962 στην Ελευσίνα ήταν ιδιαίτερα φορτισμένο καθώς η μεγάλη απεργία πείνας των 270 χαλυβουργών εργαζόμενων στην «Ελληνική Χαλυβουργία» συμπαρέσυρε σε απεργιακές κινητοποιήσεις και άλλους εργαζόμενους στη πόλη με αποκορύφωμα την απεργία 7.000 εργατών τον Δεκέμβριο του 1962. Η Ένωση Κέντρου ανέτρεψε τα δεδομένα στην Ελευσίνα κατακτώντας την πρώτη θέση λαμβάνοντας το 44,5% των ψήφων και περιορίζοντας την ΕΔΑ στην δεύτερη θέση. Η νίκη του κεντρώων κομμάτων στην Ελευσίνα επιτεύχθηκε μετά από ακριβώς 11 χρόνια (με εξαίρεση το 1956 όπου τα κόμματα του Κέντρου είχαν συμμαχήσει εκλογικά με την ΕΔΑ). Η ψηφοφορία έγινε σε 11 εκλογικά τμήματα όπου ψήφισαν 6.861 εκλογείς (από τους οποίους 3.447 άνδρες και 3.414 γυναίκες). Από τα υπόλοιπα κόμματα, η ΕΡΕ διατηρήθηκε οριακά άνω του 20% ενώ το κόμμα των Προοδευτικών είχε μια σχετικά καλή επίδοση συγκεντρώνοντας το 6,6%.

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Ψηφίσαντες

6.861

Άκυρα

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

6.861

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

Ένωση Κέντρου

3.037

44,5

Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά

1.961

28,7

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση

1.384

20,3

449

6,6

Κόμμα Προοδευτικών

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά φύλο Άνδρες

Γυναίκες

3.447

3.414

3.431

3.400

Ψηφίσαντες Άκυρα Έγκυρα

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ένωση Κέντρου

1.579

46,0

1.458

42,9

Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά

996

29,0

965

28,4

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση

638

18,6

746

21,9

Κόμμα Προοδευτικών

218

6,4

231

6,8

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Υπόλοιπο Αττικής

Ελευσίνα

Κόμμα / Συνασπισμός

(%)

Ένωση Κέντρου

50,8

52,4

23,6

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση

33,7

30,2

28,1

Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά

14,6

11,2

34,3

Κόμμα Προοδευτικών

0,9

6,2

14,0

Λοιποί

0,2

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Η κατανομή των εδρών στην Περιφέρεια Αττικής με βάση την επίδοση των κομμάτων στην περιφέρεια υπολοίπου Αττικής κατένειμε 3 έδρες στην Ένωση Κέντρου και 2 έδρες στην ΕΡΕ. Από την Ένωση Κέντρου επανεκλέχθηκε βουλευτής ο Ιάκωβος Διαμαντόπουλος ο οποίος ήρθε πρώτος σε σταυρούς στην περιφέρεια αλλά έχοντας και μια ικανοποιητική επιρροή στην Ελευσίνα όπου συγκέντρωσε το 32,5% των προτιμήσεων του κόμματος. Πρώτος σε ψήφους στην πόλη και δεύτερος στην περιφέρεια ήρθε ο προερχόμενος από τα Μέγαρα Νικόλαος Παπαηλίας. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

986

32,5

11.736

27,4

1.162

38,3

11.401

26,6

Τομαράς Ευάγγελος

434

14,3

6.301

14,7

Δέδες Χρήστος

123

4,1

5.873

13,7

Παναγιώτου Ηλίας

122

4,0

5.545

12,9

Ένωση Κέντρου Διαμαντόπουλος Ιάκωβος Παπαηλίας Νικόλαος

Από την ΕΡΕ, οι Αθανάσιος Παπαχρήστου και Θεόδωρος Δοδόπουλος εξασφάλισαν την επανεκλογή τους. Αντίθετα ο Αναστάσιος Φράγκος και ο Σπύρος Βρεττός έχασαν την έδρα τους. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο Βρεττός από την πρώτη θέση το 1961 και τους περίπου 10.000 σταυρούς, κατετάγη τέταρτος με μόλις 5.730 σταυρούς. Ένας παλαιός πολιτευτής της Δεξιάς, ο Σπυρίδων Σχοινάς, επιχείρησε την επανεκλογή του. Η δημοτικότητά του, όμως είχε εξασθενήσει σε σημαντικό βαθμό και η προσωπική του εκλογική πελατεία δεν ήταν αρκετή για να διεκδικήσει με αξιώσεις κάποια καλύτερη θέση από την 5η που κατέλαβε. Ωστόσο κατέλαβε την πρώτη θέση σε σταυρούς στην Ελευσίνα, όντας ο μοναδικός υποψήφιος της ΕΡΕ που προερχόταν από τη Δυτική Αττική. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Παπαχρήστου Αθανάσιος

186

13,4

8.206

22,2

Δοδόπουλος Θεόδωρος

229

16,5

7.870

21,3

Φράγκος Αναστάσιος

170

12,3

7.481

20,2

Βρεττός Σπύρος

233

16,8

5.730

15,5

Σχινάς Σπυρίδων

481

34,8

5.301

14,3

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση

Για πρώτη φορά η ισχυρή παρουσία της ΕΔΑ στην Ελευσίνα μεταπολεμικά κεφαλαιοποιήθηκε από έναν υποψήφιο προερχόμενο από την περιοχή. Ο Μίμης Θεοδώρου, στέλεχος της Αριστεράς και του ΚΚΕ συγκέντρωσε το 70% των σταυρών της ΕΔΑ στην πόλη φτάνοντας του 1.368 σταυρούς. Ωστόσο, η περιορισμένη του απήχηση εκτός Ελευσίνας του στέρησε την πρώτη θέση από τον Μιχάλη Στυλιανόπουλο (μια πρώτη θέση που ωστόσο θα είχε μόνο συμβολική σημασία καθώς η ΕΔΑ δεν κατέλαβε καμία έδρα). Το αξιοσημείωτο με τον Θεοδώρου είναι ότι το 80% των σταυρών που έλαβε στο σύνολο της περιφέρειας προέρχονται από την Ελευσίνα (Στην Ανατολική Αττική ο Θεοδώρου έλαβε μόλις 60 σταυρούς) Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

402

20,5

2.902

34,1

1.368

69,8

1.730

20,3

Βελώνης Άγγελος

1,8

1.338

15,7

Γαλέος Μηνάς

3,5

1.280

15,0

Λεμπέση Ιωάννα

0,5

673

7,9

Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά Στυλιανόπουλος Μιχαήλ Θεοδώρου Δημήτριος

Η συμμετοχή εκ νέου του Ιωάννη Κροντήρη στο ψηφοδέλτιο του Κόμματος των Προοδευτικών όπως ήταν αναμενόμενο δεδομένου της πολύ καλής παρουσίας του στις εκλογές του 1961 ως ανεξάρτητου, του έδωσε την πρώτη θέση στο συνδυασμό. Στην Ελευσίνα ο Κροντήρης αν και απείχε από τους 799 σταυρούς του 1961, έλαβε το 84% (377 σταυροί) των προτιμήσεων των ψηφοφόρων του Κόμματος των Προοδευτικών. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

2,4

114

2,9

377

84,0

1.730

44,3

Κυριακού Παναγιώτης

0,2

140

3,6

Μπερδελής Δημήτριος

4,0

1.020

26,1

Τσούτσουρας Παναγής

2,0

566

14,5

Κόμμα Προοδευτικών Καρράς ή Ρώμας Μιχαήλ Κροντήρης Ιωάννης

1964

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Ο Θρίαμβος της Ένωσης Κέντρου & Η «Αποστασία»

ο αποτέλεσμα των εκλογών του Νοεμβρίου του 1963 οδηγούσε εκ των πραγμάτων σε τρία μετεκλογικά ενδεχόμενα καθώς η Ένωση Κέντρου δεν συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Το πρώτο ενδεχόμενο ήταν η κυβερνητική σύμπραξη της Ένωσης Κέντρου με την ΕΡΕ, το οποίο όμως προσέκρουσε στην εκ διαμέτρου αντίθετη δυναμική των δύο κομμάτων, όπως διαμορφώθηκε στις εκλογές. Το δεύτερο ρεαλιστικό ενδεχόμενο ήταν η κυβερνητική στήριξη της Ένωσης Κέντρου από την ΕΔΑ με παροχή από τη δεύτερη ψήφου εμπιστοσύνης ή ανοχής. Παρά τη δέσμευση της ΕΔΑ για παροχή κοινοβουλευτικής στήριξης προς τη κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου, η άτυπη θεωρεία περί «εθνικόφρονος πλειοψηφίας» απέτρεψε τον Γεώργιο Παπανδρέου από την αποδοχή αυτής της λύσης. Τελικά προκρίθηκε η λύση της εκ νέου προσφυγής στις κάλπες. Ο Γεώργιος Παπανδρέου έλαβε την εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης και αφού παρουσιάστηκε στη βουλή έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης τη 20η Δεκεμβρίου 1963 από την Ένωση Κέντρου και την ΕΔΑ. Στις 31 Δεκεμβρίου 1963 ο Παπανδρέου υπέβαλλε τη παραίτηση της κυβέρνησής του και σχηματίστηκε υπηρεσιακή κυβέρνηση από τον τραπεζικό Ιωάννη Παρασκευόπουλο. Οι εκλογές ορίστηκαν για την 16η Φεβρουαρίου 1964 με τον ίδιο εκλογικό νόμο που ίσχυσε στις εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου. Στις 50 περίπου ημέρες της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου εξαγγέλθηκαν μια σειρά φιλολαϊκών μέτρων όπως ήταν η ρύθμιση των αγροτικών χρεών, η καθιέρωση της δωρεάν παιδείας και η απελευθέρωση των περισσοτέρων πολιτικών κρατουμένων. Τα μέτρα αυτά και κυρίως η άρνηση του Παπανδρέου να συμπράξει κυβερνητικά με την ΕΔΑ άνοιξαν τον δρόμο για τη μετατόπιση ενός σημαντικού τμήματος των κεντροδεξιών ψηφοφόρων προς την ΕΚ. Η Ένωση Κέντρου στις προσεχείς εκλογές κατήλθε με τους ίδιους σχεδόν συνδυασμούς σε κάθε εκλογική περιφέρεια. Σημαντική απώλεια ήταν ο ξαφνικός θάνατος του Σοφοκλή Βενιζέλου τον Φεβρουάριο του 1964 ο οποίος ήταν ο άτυπος συναρχηγός της. Η ΕΡΕ μετά την ήττα του 1963 και την αναχώρηση για το εξωτερικό του Κωνσταντίνου Καραμανλή ήταν σε ένα κομβικό σημείο καθώς η αποχώρηση του ιδρυτή της και επί 8 έτη Πρωθυπουργού ήταν καθοριστικής σημασίας. Την ηγεσία της ΕΡΕ ανέλαβε ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος ο οποίος σχημάτισε συνασπισμό με το Κόμμα των Προοδευτικών του Σπύρου Μαρκεζίνη με στόχο την αποτροπή νέας νίκης της Ένωσης Κέντρου. Η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά, στις νέες εκλογές σχημάτισε συνδυασμούς μόνο σε 31 εκλογικές περιφέρειες πριμοδοτώντας έστω και έμμεσα την Ένωση Κέντρου στο πλαίσιο μιας αντιδεξιάς πολιτικής. Ωστόσο ο περιορισμός της εκλογικής της βάσης σχεδόν αποκλειστικά στους υποστηρικτές του ΚΚΕ είχε αναμφισβήτητα στερήσει την ΕΔΑ από το εύρος των συνδυασμών που είχε εμφανίσει στις εκλογές του 1961 και κυρίως το 1958. Τα αποτελέσματα των εκλογών έδωσαν στην Ένωση Κέντρου όχι μόνο άνετη αυτοδύναμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία (171 έδρες) αλλά και την απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων (52,72%), σημειώνοντας έναν σπάνιο εκλογικό θρίαμβο. Ο συνασπισμός ΕΡΕ και Κόμματος Προοδευτικών περιορίστηκε στο 35,6% των ψήφων και τις 107 έδρες (99 για την ΕΡΕ και 8 για το ΚΠ) χάνοντας μόλις σε 3 μήνες σχεδόν έναν στους πέντε ψηφοφόρους του. Η άνοδος κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες της Ένωσης Κέντρου μέσα σε τρείς μήνες ήταν η μαζικότερη μεταστροφή του εκλογικού σώματος στην μεταπολεμική ελληνική ιστορία δίχως να υπάρχει μετακίνηση παράλληλη μετατόπιση πολιτευτών. Κατά κύριο λόγο οφείλεται στην μετακίνηση σημαντικού τμήματος των ψηφοφόρων της ΕΡΕ οι οποίοι δίχως αφενός την εμβληματική προσωπικότητα του Κωνσταντίνου Καραμανλή και αφετέρου τις αμφιβολίες για την «εθνικοφροσύνη» της Ένωσης Κέντρου απελευθερώθηκε και κατευθύνθηκε προς της ΕΚ. Η ίδια ακριβώς εκλογική συμπεριφορά παρατηρήθηκε και στην Ελευσίνα με την Ένωση Κέντρου να εμφανίζει αμφίπλευρη διεύρυνση της εκλογικής της βάσης. Η ΕΡΕ και το Κόμμα των Προοδευτικών είχαν απώλειες κατά 7,7% σε σχέση με τα αποτελέσματα του Νοεμβρίου 1963 ενώ μικρές απώλειες είχε και η ΕΔΑ οι οποίες ήταν της τάξης των 2,6 ποσοστιαίων μονάδων. Η Ένωση Κέντρου ξεπέρασε το όριο της απόλυτης πλειοψηφίας εμφανίζοντας ένα ποσοστό κοντά στην πανελλαδική της επίδοση. Η ψηφοφορία στην Ελευσίνα διεξήχθη σε 15 εκλογικά τμήματα όπου ψήφισαν 6.781 άνδρες και γυναίκες

100

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Ψηφίσαντες

6.781

Άκυρα

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

6.755

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

Ένωση Κέντρου

3.700

54,8

Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά

1.764

26,1

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση – Κόμμα Προοδευτικών

1.291

19,1

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά φύλο Άνδρες

Γυναίκες

3.423

3.358

3.407

3.348

Ψηφίσαντες Άκυρα Έγκυρα

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ένωση Κέντρου

1.887

55,4

1.813

54,2

Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά

918

26,9

846

25,3

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση – Κόμμα Προοδευτικών

602

17,7

689

20,6

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Υπόλοιπο Αττικής

Ελευσίνα

Κόμμα / Συνασπισμός

(%)

Ένωση Κέντρου

52,7

54,8

Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση – Κόμμα Προοδευτικών

35,3

36,3

19,1

Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά

11,8

8,9

26,1

Λοιποί

0,2

101

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Παρά την αύξηση του ποσοστού της Ένωσης Κέντρου, η κατανομή των εδρών ανάμεσα στα δύο μεγάλα κόμματα δεν μεταβλήθηκε. Έτσι η ΕΚ διατήρησε τις τρείς έδρες της ενώ η ΕΡΕ κατέλαβε τις υπόλοιπες δύο. Ωστόσο με δεδομένο την μετακίνηση των ψηφοφόρων και το γεγονός ότι σε μεγάλο βαθμό οι συνδυασμοί των τριών κομμάτων παρέμειναν σχεδόν ίδιοι με τις εκλογές του 1963, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η εξέλιξη της προσωπικής εκλογικής επιρροής του κάθε ένα υποψηφίου. Από την Ένωση Κέντρου επανεξελέγησαν βουλευτές οι Νικόλαος Παπαηλίας, Ιάκωβος Διαμαντόπουλος και Ευάγγελος Τομαράς. Οι δύο πρώτοι και μέσα στην Ελευσίνα αλλά και στο σύνολο της περιφέρειας υποχώρησαν όσον αφορά το απόλυτο ποσοστό των σταυρών που έλαβαν σε σχέση με το 1963. Αυτό καταδεικνύει ότι η εκλογική βάση των Παπαηλία και Διαμαντόπουλου προέρχεται από τον κυρίως πυρήνα της Ένωσης Κέντρου και δεν προτιμήθηκαν από τους ψηφοφόρους της ΕΡΕ και της ΕΔΑ που στις εκλογές του 1964 ψήφισαν το κυβερνόν κόμμα. Ένωση Κέντρου

Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

(±%)

Ψήφοι

(%)

(±%)

Παπαηλίας Νικόλαος

1.247

33,7

-4,6

12.101

24,8

-1,8

Διαμαντόπουλος Ιάκωβος

1.111

30,0

-2,5

11.755

24,1

-3,3

Τομαράς Ευάγγελος

703

19,0

4,7

8.570

17,5

2,8

Παναγιώτου Ηλίας

290

7,8

3,8

7.910

16,2

3,3

Δέδες Χρήστος

272

7,4

3,3

7.665

15,7

2,0

Η αποχώρηση των υποψηφίων βουλευτών του 1963 Σπύρου Σχινά και Σπύρου Βρεττού από το ψηφοδέλτιο της ΕΡΕ και η σύμπραξη με το Κόμμα των Προοδευτικών μετέβαλλε τον συνδυασμό του κόμματος του Παναγιώτη Κανελλόπουλου. Στη θέση τους συμμετείχε ο Γιώργος Σχινάς, γιός του τ. Βουλευτή και ο Ιωάννης Κροντήρης προερχόμενος από το Κόμμα των Προοδευτικών. Η απώλεια τμήματος της ΕΡΕ προς την Ένωση Κέντρου στοίχισε εκλογικά στον Θεόδωρο Δοδόπουλο ο οποίος έχασε την έδρα του από τον Αναστάσιο Φράγκο. Ο Δοδόπουλος, παλιός πολιτευτής του Κόμματος των Φιλελευθέρων στηριζόταν κυρίως στην ψήφο τον κεντροδεξιών ψηφοφόρων, μεγάλο τμήμα όμως των οποίων στις εκλογές αυτές μετακινήθηκε προς την Ένωση Κέντρου με αποτέλεσμα τη συρρίκνωση της επιρροής του. Αντίθετα το Αναστάσιος Φράγκος, απευθυνόμενος και προερχόμενος από τη σκληρή κομματική βάση κατάφερε και εξελέγη βουλευτής μαζί με τον Αθανάσιο Παπαχρήστου. Ο Ιωάννης Κροντήρης αν και επωφελήθηκε από τη συνεργασία της ΕΡΕ με το Κόμμα των Προοδευτικών αυξάνοντας την επιρροή του, δεν μπόρεσε να εισχωρήσει στην παγιωμένη ως ένα βαθμό εκλογική πελατεία των υπολοίπων ψηφοφόρων της ΕΡΕ. Είναι όμως φανερό ότι το 35,6% των ψήφων που συγκέντρωσε στην Ελευσίνα και αντίστοιχα το 11,7% στο σύνολο της περιφέρειας οφείλονται κυρίως στην προσωπική του επιρροή και δεν θα πρέπει να καταγραφεί ως επιρροή της μαρκεζινικής πτέρυγας του συνασπισμού. Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση – Κόμμα Προοδευτικών

Δήμος Ελευσίνας Ψήφοι

(%)

(±%)

Παπαχρήστου Αθανάσιος

188

14,6

Φράγκος Αναστάσιος

167

Δοδόπουλος Θεόδωρος

Υπόλοιπο Αττικής Ψήφοι

(%)

(±%)

1,2

8.024

24,3

2,1

12,9

0,6

7.524

22,8

2,6

157

12,2

-4,3

6.591

20,0

-1,3

Σχινάς Γεώργιος16

281

21,8

-13,0

5.587

16,9

2,6

Κροντήρης Ιωάννης (ΚΠ)

460

35,6

3.854

11,7

Η συμμετοχή στο ψηφοδέλτιο της ΕΔΑ του Θεόδωρου Πάγκαλου ανέτρεψε τους συσχετισμούς στον συνδυασμό της Αριστεράς. Ο Ελευσίνιος πολιτικός ο οποίος ιδίως μετά το 1981 θα κυριαρχήσει στα τοπικά πράγματα, βοηθούμενος εν μέρει και από την οικογενειακή του παράδοση συγκέντρωσε το 92% των σταυρών της ΕΔΑ. Παρά το γεγονός ότι η ΕΔΑ δεν εξέλεξε βουλευτή, ο Πάγκαλος κατέλαβε την πρώτη θέση και στο σύνολο της περιφέρειας γεγονός ιδιαίτερα σπάνιο για πρωτοεμφανιζόμενο πολιτευτή. Ο Πάγκαλος κατά την 16

Το ποσοστό του Γεωργίου Σχινά συγκρίνεται με το ποσοστό του Σπύρου Σχινά στις εκλογές του 1963.

102

φοιτητική του περίοδο συμμετέχει στην ίδρυση της οργάνωσης Δημοκρατικής Αγωνιστικής Συνεργασίας 114 (ΔΑΣ 114) με τον φίλο του Νίκο Καραμανλή και συνεργάζεται στενά με τη νεολαία της ΕΔΑ. Στα μέσα του 1963 ο Πάγκαλος εντάσσεται στους Λαμπράκηδες και αμέσως γίνεται μέλος της πενταμελούς διοικούσας επιτροπής με πρόταση του Μίκη Θεοδωράκη. Λίγο αργότερα ο Πάγκαλος εντάσσεται στο παράνομο τότε ΚΚΕ, ανεβαίνοντας σταδιακά στην κομματική ιεραρχία. Αυτή η σύνδεση του Πάγκαλου με το ΚΚΕ και την ΕΔΑ τον οδηγεί στην υποψηφιότητα του στην περιφέρεια Υπολοίπου Αττικής και ξεκινάει μια πολυκύμαντη σχέση η οποία συνεχίζεται και στις μέρες μας. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Πάγκαλος Θεόδωρος

1.623

92,0

2.967

36,9

Μαρίνης Αναστάσιος

1,0

1.282

15,9

Λεμπέση Ιωάννα

2,9

1.214

15,1

Πόγκας Κωνσταντίνος

1,1

1.130

14,0

Νικολάου Ελευθέριος

1,4

1.092

13,6

Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά

H «ΑΠΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΙΠΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ Από τους τρείς βουλευτές του Υπολοίπου Αττικής της Ένωσης Κέντρου, ο Νίκος Παπαηλίας και ο Ευάγγελος Τομαράς παρέμειναν πιστοί στον Γεώργιο Παπανδρέου στη διάρκεια της κρίσης του 1965 – 1967. Αμφότεροι καταψήφισαν τις τρείς κυβερνήσεις «αποστατών». Αντίθετα ο Ιάκωβος Διαμαντόπουλος συμμετείχε στην κυβέρνηση του Γεωργίου Αθανασιάδη Νόβα αρχικά ως υπουργός Υγιεινής και στην συνέχεια ως υπουργός Παιδείας. Ο Διαμαντόπουλος συμμετείχε και στην κυβέρνηση του Στ. Στεφανόπουλου ως υπουργός Άνευ Χαρτοφυλακίου για βραχύ χρονικό διάστημα.

Τα πανηγυρικά εξώφυλλα των τριών μεγάλων εφημερίδων που υποστήριζαν την ένωση κέντρου την επόμενη των εκλογών 103

1964 H

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

Η τελευταία νίκη της Αριστεράς πριν τη δικτατορία

θητεία της δημοτικής αρχής που προέκυψε από τις εκλογές του 1959 έληγε το 1963. Ωστόσο λόγω της διενέργειας των διπλών εκλογών του Νοεμβρίου 1963 και του Φεβρουαρίου 1964, με νομοθετικό διάταγμα η θητεία των δημάρχων και κοινοταρχών παρατάθηκε και ορίστηκε η 5η Ιουνίου 1964 ως ημέρα διενέργειας των εκλογών. Το πολιτικό πλαίσιο των δημοτικών εκλογών του 1964 είχε μεταβληθεί ριζικά σε σχέση με τις εκλογές του 1959. Ο θρίαμβος της Ένωσης Κέντρου και η αυτοδύναμη άνοδός της στην εξουσία σε συνδυασμό με την τουλάχιστον ουδέτερη στάση της ΕΔΑ προς την νέα κυβέρνηση είχαν μεταβάλει τη διχοτομική γραμμή από το δίπολο Εθνικοφροσύνης και μη Εθνικοφροσύνης στο δίπολο Δεξιά – Αντιδεξία, βάζοντας της ΕΡΕ στο περιθώριο. Όπως ήταν συνηθισμένο, ο τρόπος ανάδειξης της δημοτικής αρχής άλλαξε και πάλι σε σχέση με τις δημοτικές εκλογές του 1959, καθώς ναι μεν διατηρήθηκε η αναλογική σύνθεση του δημοτικού συμβουλίου, επαναφέρθηκε όμως η άμεση εκλογή του Δημάρχου από το εκλογικό σώμα. Για να αναδειχθεί ένας υποψήφιος Δήμαρχος έπρεπε να συγκέντρωνε τουλάχιστον το 40% των εγκύρων ψηφοδελτίων. Σε περίπτωση που κανένας συνδυασμός δεν συγκέντρωνε το απαιτούμενο ποσοστό, τότε το δημοτικό συμβούλιο σε φανερή ψηφοφορία επέλεγε ως δήμαρχο υποχρεωτικά έναν από δύο υποψήφιους δημάρχους των οποίων οι συνδυασμοί κατέλαβαν τις δύο πρώτες θέσεις. Στις εκλογές του 1964, όπως και στους περισσότερους δήμους της χώρας, τρείς συνδυασμοί που προέρχονται από τις αντίστοιχες παρατάξεις διεκδίκησαν την ψήφο των δημοτών της Ελευσίνας: • Ο συνδυασμός «Αναδημιουργία – Γ. Παύλου» με υποψήφιο τον απερχόμενο Δήμαρχο Γεώργιο Παύλου ο οποίος πρόσκειται στον Κεντρώο χώρο. • Ο συνδυασμός «Δουλειά – Χαρά» ο οποίος πρόσκειται στο χώρο της ΕΡΕ με υποψήφιο Δήμαρχο τον Αναστάσιο Πέππα. • Ο συνδυασμός «Δημοκρατική Δημοτική Αλλαγή» με υποψήφιο δήμαρχο τον Πρόεδρο του εργατικού κέντρου Ελευσίνας Ηρακλή Τάχα. Ο Τάχας υπό την συνδικαλιστική του ιδιότητα είχε διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις απεργιακές κινητοποιήσεις των εργατών της Ελευσίνας και των γύρω περιοχών. Σημαντική βοήθεια στην Δημοκρατική Δημοτική Αλλαγή ήταν η συμμετοχή στο ψηφοδέλτιο του Μίμη Θεοδώρου ο οποίος σημείωσε εξαιρετική εκλογική επίδοση στις εκλογές του 1963 ως υποψήφιος βουλευτής της ΕΔΑ. Στις εκλογές ψήφισαν 6.870 δημότες της Ελευσίνας από τους 8.575 που ήταν εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους. Ο συνδυασμός του Ηρακλή Τάχα κατάφερε μια σημαντική νίκη λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα στις τελευταίες εθνικές εκλογές. Ο Τάχας ξεπέρασε το όριο του 40% συγκεντρώνοντας το 44,4% των εγκύρων εξασφαλίζοντας την άμεση εκλογή του. Ο απερχόμενος Δήμαρχος Γεώργιος Παύλου δεν μπόρεσε να συγκεντρώσει το σύνολο της εκλογική επιρροής της Ένωσης Κέντρου όπως αυτή καταγράφηκε στις εκλογές του Φεβρουαρίου και περιορίστηκε στο 40,2% των ψήφων. Τέλος όπως ήταν αναμενόμενο, ο Αναστάσιος Πέππας έλαβε μόλις το 15,4% εμφανίζοντας ακόμη μικρότερη απήχηση από την αντίστοιχη της ΕΡΕ στην πόλη. Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

8.575

Ψηφίσαντες

6.870

Άκυρα

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

6.836

Συνδυασμός

Ψήφοι

(%)

Έδρες

Δημοκρατική Δημοτική Αλλαγή – Ηρακλής Τάχας

3.038

44,4

Αναδημιουργία – Γ. Παύλου

2.747

40,2

Δουλειά Χαρά – Αναστάσιος Πέππας

1.051

15,4

104

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Η αποκατάσταση της Δημοκρατίας

1974

έξοδος της Ελλάδας από τον «γύψο» της χούντας των συνταγματαρχών έγινε με τον πλέον οδυνηρό τρόπο. Η τυχοδιωκτική τακτική της Ιωαννιδικής Χούντας η οποία ανέτρεψε τον Πρόεδρο Μακάριο, άνοιξε τον δρόμο στην Τουρκική Εισβολή την 20η Ιουλίου 1974, φέρνοντας στα πρόθυρα πολέμου την Ελλάδα και την Τουρκία. Παράλληλα η διαρκής αντίσταση του Ελληνικού Λαού και η έλλειψη σοβαρού πολιτικού ερείσματος της δικτατορίας έθεταν καθημερινά σε αμφισβήτηση τη χουντική εξουσία και τις προσπάθειες «φιλελευθεροποίησης» του καθεστώτος. Η εξέγερση του πολυτεχνείου τον Νοέμβριο του 1973 ήταν μόνο η αρχή του τέλους της δικτατορίας. Η δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 ήταν η κατάληξη μιας σειράς γεγονότων τα οποία οδηγούσαν με βεβαιότητα τη χώρα προς την εκτροπή. Το συνταγματικό πραξικόπημα του Ιουλίου του 1965 και η διαφωνία του Κωνσταντίνου με τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου κατέληξε στην παραίτηση του πρωθυπουργού ο οποίος είχε εκλεγεί πριν 17 μήνες με το συντριπτικό 52,77% και με πλειοψηφία 171 εδρών. Οι ανεπιτυχείς απόπειρες διάσπασης της Ένωσης Κέντρου με την πρωθυπουργοποίηση του Αθανασιάδη Νόβα στην αρχή και του Ηλία Τσιριμώκου στη συνέχεια κατέληξαν σε πρωτοφανές φιάσκο και στην καταψήφισή τους από το Κοινοβούλιο. Ο άπειρος 25χρονος μονάρχης αντί να επιλέξει τον δρόμο της διάλυσης της βουλής και της προσφυγής σε κάλπες, τελικά με την επιλογή του Στέφανου Στεφανόπουλου μπόρεσε και σχημάτισε κυβέρνηση η οποία εξασφάλισε οριακά ψήφο εμπιστοσύνης από τη βουλή. Η συμφωνία των αρχηγών των δύο μεγαλύτερων κομμάτων, του Γ. Παπανδρέου και τον Π. Κανελλόπουλου για τη διενέργεια εκλογών τον Μάιο του 1967 υπό υπηρεσιακή κυβέρνηση του Ιωάννη Παρασκευόπουλου – διοικητή της Εθνικής Τραπέζηςοδήγησε σε παραίτηση τον Στεφανόπουλο. Ωστόσο η εμπλοκή που σημειώθηκε κατά την ψήφιση του εκλογικού νόμου λόγω διαφωνίας της ΕΡΕ, ανάγκασε τον Παρασκευόπουλο να παραιτηθεί και ο βασιλέας έδωσε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον ίδιο τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο ο οποίος δεν ενεφανίσθη στην βουλή αλλά αντιθέτως προκήρυξε εκλογές για τις 28 Μαΐου 1967. Οι εκλογές αυτές θα οδηγούσαν εκτός απροόπτου σε νέα πλειοψηφία της Ένωσης Κέντρου η οποία θα ερμηνευόταν ευθέως ως ρητή αποδοκιμασία των χειρισμών του βασιλιά. Οι εκλογές όμως δεν διεξήχθησαν καθώς εκδηλώθηκε πραξικόπημα την 21η Απριλίου 1967. Η αναποφασιστικότητα του μονάρχη, ο οποίος όρκισε την κυβέρνηση των πραξικοπηματιών υπό τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνο Κόλια, συνέβαλε στην εδραίωση και εν τέλει στην επικράτηση του πραξικοπήματος. Η μαύρη επταετία για την Ελλάδα, ολοκληρώθηκε με την τραγωδία της Κύπρου η οποία οδήγησε στην κατάρρευση του στρατιωτικού καθεστώτος την νύχτα της 23ης προς την 24η Ιουλίου 2004. Η πολιτική μεταβολή εκφράστηκε με την επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή από το Παρίσι – ύστερα από 11 σχεδόν χρόνια αυτοεξορίας – και τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας από στελέχη των μεγαλύτερων προδικτακτορικών κομμάτων η οποία έχει μείνει στην ιστορία ως «κυβέρνηση εθνικής ενότητας». Εν μέσω της κρίσιμης κατάστασης στην Κύπρο και με την τουρκική εισβολή σε πλήρη εξέλιξη, η νέα κυβέρνηση είχε ως κυριότερο έργο την αποκατάσταση των δημοκρατικών θεσμών η οποία εκφράστηκε με την απόλυση των πολιτικών κρατουμένων και την νομιμοποίηση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας. Η πορεία προς τη δημοκρατική ομαλότητα σφραγίστηκε με την προκήρυξη των εκλογών για τις 17 Νοεμβρίου 1974 (κατά ένα συμβολικό τρόπο ένα ακριβώς χρόνο μετά την κορύφωση της αντιδικτατορικής αντίστασης με τα γεγονότα του Πολυτεχνείου) και τον ορισμό της ημερομηνίας για το δημοψήφισμα το οποίο θα καθόριζε το πολιτειακό ζήτημα. Η μεταπολίτευση συνοδεύτηκε με την ίδρυση νέων κομμάτων τα οποία συμβόλιζαν την οριστική ρήξη με την περίοδο 1945 – 1967. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επέλεξε την ίδρυση της Νέας Δημοκρατίας αντί για την ανασύσταση την ΕΡΕ. Η ηγετική προσωπικότητα του Καραμανλή δημιούργησε ένα κόμμα το οποίο απλωνότανε «από τις παρυφές της Αριστεράς έως την Δεξιά». Ο πάλαι ποτέ έντονος αντικομουνισμός της μετεμφυλιακής Δεξιάς έδωσε τη θέση του σε ένα σύγχρονο φιλελεύθερο κεντροδεξιό κόμμα, αντίστοιχο με τα κεντροδεξιά ευρωπαϊκά κόμματα. Σημαντικό στοιχείο της ταυτότητας της Νέας Δημοκρατίας ήταν η μετάλλαξή της από ένα κόμμα «ευγενών» σε ένα ανοικτό κόμμα απευθυνόμενο στα δυναμικά κοινωνικά στρώματα.

105

Η προδικτατορική Ένωση Κέντρου, δίχως την μορφή του Γεωργίου Παπανδρέου και με επικεφαλής τον Γεώργιο Μαύρο, αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, συνεργάστηκε με το Κίνημα Νέων Πολιτικών Δυνάμεων (των Γ.Α. Μαγκάκη, Αν. Πεπονή, Β. Τσουδερού και Γ. Πεσματζόγλου). Ο συνασπισμός που ονομάστηκε Ένωση Κέντρου - Νέες Δυνάμεις συμπεριέλαβε την πλειοψηφία των προδικτατορικών βουλευτών της Ένωσης Κέντρου. Βασικός αντίπαλος της Ένωσης Κέντρου ήταν το νεοσυσταθέν Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα το οποίο ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου την 3η Σεπτεμβρίου 1974. Το ΠΑΣΟΚ πρότεινε μια αριστερή πολιτική η οποία στόχευε στην προσέλκυση των αγωνιστών του αντιδικτατορικού αγώνα και στην απαλλαγή της χώρας από τον έλεγχο των ξένων δυνάμεων. Τον Ανδρέα Παπανδρέου ακολούθησαν στο νέο εγχείρημα ορισμένα στελέχη της Ένωσης Κέντρου αλλά και σημαντικός αριθμός προσωπικοτήτων που αναδείχθηκαν στον αγώνα εναντίον της χούντας. Τέλος, η κατάργηση του Αναγκαστικού Νόμου 509 επανέφερε το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδας στην νομιμότητα. Ωστόσο, η εικόνα της Αριστεράς τις πρώτες μέρες της αποκατάστασης της δημοκρατίας ήταν ιδιαίτερα συγκεχυμένη. Με πρωτοβουλία του Ηλία Ηλιού ανασυστάθηκε η ΕΔΑ, ο προδικτατορικός νόμιμος φορέας της Αριστεράς. Το ΚΚΕ μετά τη διάσπασή του το 1968 είχε ως επικεφαλής τον παλιό καπετάνιο του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ Χαρίλαο Φλωράκη. Τελικά οι ζυμώσεις στην Αριστερά οδήγησαν στη δημιουργία της «Ενωμένης Αριστεράς» στην οποία συμμετείχαν το ΚΚΕ, το ΚΚΕ εσωτερικού και η ΕΔΑ. Επικεφαλής της Ενωμένης Αριστεράς ήταν μια δεκαμελής διοικούσα επιτροπή η οποία αποτελούταν μεταξύ άλλων από τους Ηλία Ηλιού, Χαρίλαο Φλωράκη, Λεωνίδα Κύρκο, Μίκη Θεοδωράκη, Βασίλη Εφραιμίδη και Κώστα Φιλίνη. Η επταετία άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια της στην πόλη της Ελευσίνας καθώς το ενδιαφέρον για την περιοχή περιοριζόταν στην αλόγιστη αδειοδότηση νέων βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Αναζητώντας σχετικά δημοσιεύματα στον Αθηναϊκό Τύπο της εποχής, βρίσκουμε ανακοινώσεις για την έναρξη της λειτουργίας των ναυπηγείων Ελευσίνας, την παραγωγική λειτουργία του διυλιστηρίου της ΠΕΤΡΟΛΑ, την υπογραφή σύμβασης για τη κατασκευή εργοστασίου της ΠΥΡΚΑΛ. Τα νέα εργοστάσια συνέβαλλαν στην περαιτέρω αύξηση του πληθυσμού της πόλης και στην περαιτέρω αλλοίωση της κοινωνικής γεωγραφίας της.

ΤΑ ΝΕΑ 25/08/1969

ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ Β’ ΥΨΙΚΑΜΙΝΟΥ ΤΗΣ ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗΣ ΤΟ ΒΗΜΑ 25/08/1969 106

Το μέσο της δεκαετίας του 1970 σηματοδοτεί την κορύφωση της εικόνας της Ελευσίνας ως αμιγούς εργατικής πόλης με την ολοκλήρωση όλων μεγάλων βιομηχανικών συγκροτημάτων που υπάρχουν ως τις μέρες μας. Επανερχόμενοι στην εκλογική αναμέτρηση του 1974, η ΝΔ συγκέντρωσε από τα υψηλότερα ποσοστά που έχει λάβει ποτέ πολιτικός σχηματισμός στην χώρα. Οι εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974 έγιναν υπό τις πλέον ευνοϊκές συνθήκες για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή καθώς υπήρχε το γενικότερο αίσθημα ότι μόνο υπό την ηγεσία του μπορεί να εδραιωθεί μια σύγχρονη δημοκρατία δυτικού τύπου. Το γενικότερο κλίμα το οποίο συνοψιζόταν στη φράση «Καραμανλής ή Τανκς» οδήγησε την Νέα Δημοκρατία στην συγκέντρωση του 54,37% του συνόλου των ψήφου πανελλαδικά και στην απόκτηση πλειοψηφίας 219 εδρών στην πρώτη μεταδικτατορική βουλή. Η Ένωση Κέντρου Νέες Δυνάμεις έλαβε το 20,42% και 60 έδρες ενώ το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου, δύο μόλις μήνες από την ίδρυσή του συγκέντρωσε το 13,58% των ψήφων και 13 έδρες. Τέλος η Ενωμένη Αριστερά αποτέλεσε το 4ο κόμμα του νέου κοινοβουλίου με 8 έδρες (9,89%). Το γενικότερο κλίμα που δημιουργήθηκε στις εκλογές, επηρέασε σαφώς και τα εκλογικά αποτελέσματα στην Ελευσίνα. Η ΝΔ απέσπασε το υψηλότερο ποσοστό μεταπολεμικά της Δεξιάς στην πόλη το οποίο έφτασε το 43,33% σαφώς υπερδιπλάσιο από το αντίστοιχο ποσοστό της ΕΡΕ προδικτατορικά. Η ΕΚΝΔ συγκέντρωσε το 24,81% ξεπερνώντας ελάχιστο το εθνικό της ποσοστό, μη μπορώντας να κεφαλαιοποιήσει την ισχυρή παράδοση του Κέντρου σε τοπικό επίπεδο. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για το ΠΑΣΟΚ το οποίο στις πρώτες του εκλογές αντιμετωπίστηκε με σχετική επιφυλακτικότητα καθώς συγκέντρωσε το 13,29%, ποσοστό ισοδύναμο με τον εθνικό μέσο όρο του. Αντίθετα, η Αριστερά, η οποία εμφανίζεται για πρώτη φορά μετά το 1946 έχοντας το ΚΚΕ να λειτουργεί εντός νομιμότητας, συντήρησε, με δεδομένο το πολιτικό πλαίσιο, την τοπική της δυναμική, συγκεντρώνοντας το 17,66% των ψήφων, ποσοστό αρκετά ψηλότερο από το 9,89% που συγκέντρωσε στην επικράτεια. Ωστόσο, η επίδοσή της είναι αισθητά μικρότερη από το 26% της ΕΔΑ στις εκλογές του 1964 όπου το Κέντρο εμφάνιζε ισχυρή δυναμική και φανερώνει μια ήδη διαμορφούμενη τάση μετακίνησης τμήματος της προδικτατορικής ΕΔΑ προς το ΠΑΣΟΚ. Τέλος, η Εθνική Δημοκρατική Ένωση του Πέτρου Γαρουφαλιά – πρώην στέλεχος της Ένωσης Κέντρου και κεντρικό πρόσωπο στα Ιουλιανά του 1965- έλαβε μόλις 57 ψήφους (0,57%)

107

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

10.707

Ψηφίσαντες

9.503

Άκυρα - Λευκά

144

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

9.359

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

Νέα Δημοκρατία

4.055

43,33

Ένωση Κέντρου – Νέες Δυνάμεις

2.322

24,81

Ενωμένη Αριστερά

1.653

17,66

ΠΑΣΟΚ

1.244

13,29

Εθνική Δημοκρατική Ένωση

0,61

Φιλελεύθερη Δημοκρατική Ένωση

0,25

0,05

Ανεξάρτητοι

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά φύλο Άνδρες

Γυναίκες

Εγγεγραμμένοι

4.798

5.230

Ψηφίσαντες

4.798

4.05

Άκυρα - Λευκά Έγκυρα Ψηφοδέλτια

4.708

4.651

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Νέα Δημοκρατία

1.989

42,25

2.066

44,42

Ένωση Κέντρου – Νέες Δυνάμεις

1.193

25,34

1.129

24,27

Ενωμένη Αριστερά

852

18,10

801

17,22

ΠΑΣΟΚ

639

13,57

605

13,01

0,55

0,67

Φιλελεύθερη Δημοκρατική Ένωση

0,17

0,32

Ανεξάρτητοι

0,08

0,02

Εθνική Δημοκρατική Ένωση

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά ενορία Ενορία

Αγ. Γεωργίου

Αγ. Κων/νου

Αγ. Αποστόλων

Έγκυρα

4.462

2.101

2.796

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

2.045

45,8

943

44,9

1.067

38,2

Ένωση Κέντρου – Νέες Δυνάμεις

982

22,0

526

25,0

814

29,1

Ενωμένη Αριστερά

780

17,5

341

16,2

532

19,0

ΠΑΣΟΚ

613

13,7

278

13,2

353

12,6

Εθνική Δημοκρατική Ένωση

0,6

0,5

0,7

Φιλελεύθερη Δημοκρατική Ένωση

0,2

0,1

0,4

0,1

0,0

Νέα Δημοκρατία

Ανεξάρτητοι

108

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Υπόλοιπο Αττικής

Ελευσίνα

Κόμμα / Συνασπισμός

(%)

Νέα Δημοκρατία

54,4

62,7

43,3

Ένωση Κέντρου – Νέες Δυνάμεις

20,4

17,2

24,8

9,5

7,1

17,7

13,6

11,9

13,3

Εθνική Δημοκρατική Ένωση

1,1

0,8

0,6

Λοιπά

1,0

0,3

Ενωμένη Αριστερά ΠΑΣΟΚ

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Οι εκλογές του 1974 διεξήχθησαν με το σύστημα της «Ενισχυμένης Αναλογικής» το οποίο αποφασίστηκε από την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας λίγο πριν την προκήρυξη των εκλογών. Είναι προφανές ότι η ΝΔ θα κέρδιζε άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία ανεξαρτήτως του εφαρμοζόμενου εκλογικού συστήματος με την ευρεία νίκη που πέτυχε. Η περιφέρεια της Αττικής βάση την απογραφή του 1971 εκπροσωπούταν από 6 βουλευτές στο 300μελές κοινοβούλιο. Η ευρεία νίκη της ΝΔ και στην περιφέρεια Αττικής έδωσε την δυνατότητα στο κυβερνών κόμμα να εκλέξει 5 βουλευτές ενώ η 6η έδρα καταλείφθηκε από την Ένωση Κέντρου – Νέες Δυνάμεις. Τα σχεδόν 11 χρόνια που πέρασαν από τις προηγούμενες εθνικές εκλογές και η δημιουργία νέων κομματικών σχηματισμών επέτρεψε τη ριζική ανανέωση των ψηφοδελτίων με νέα πρόσωπα τα οποία δεν είχαν εκτεθεί προδικτατορικά στις εκλογικές αναμετρήσεις. Άλλωστε ο αέρας της μεταπολίτευσης πρόσταζε τη δημιουργία νέας γενιάς πολιτικών οι οποίοι θα ήταν άφθαρτοι από τις πολιτικές διεργασίες της περιόδου 1946 – 1967. Η Νέα Δημοκρατία εμφάνισε ένα ψηφοδέλτιο αποτελούμενο από πολιτευτές οι οποίοι διεκδήκησαν για πρώτη φορά στην λαϊκή ψήφο. Βουλευτές εκλέχθηκαν οι Φράγκος Δημήτρης, Κάκαρης Χρήστος, Κατσιγιάννης Χρήστος, Μιχαήλ Λάζαρος και Παπαγιάννης Μιχάλης. Ο Δημήτρης Φράγκος, γιός του προδικτατορικού βουλευτή της ΕΡΕ Αναστάσιου Φράγκου –αντίθετα με τον πατέρα του- είχε μια πάρα πολύ καλή επίδοση στην Ελευσίνα όπου συγκέντρωσε το 24,2% των σταυρών προτίμησης των ψηφοφόρων της ΝΔ και κατέλαβε με σχετική άνεση την πρώτη θέση στο ψηφοδέλτιο του κόμματος στο υπόλοιπο Αττικής. Ο μεγαρίτης Μιχάλης Παπαγιάννης ήρθε πρώτος στην Ελευσίνα με ποσοστό 24,8% ενώ με εξαίρεση τον μη εκλεγέντα Γεώργιο Τζαβάρα, οι υπόλοιποι τρείς υποψήφιοι κινήθηκαν σε ποσοστά της τάξης του 10%. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Φράγκος Δημήτριος

982

24,2

14.142

23,3

Κάκαρης Χρήστος

435

10,7

12.615

20,8

Κατσιγιάννης Χρήστος

409

10,1

9.775

16,1

1,6

7.605

12,6

1.005

24,8

6.965

11,5

855

21,1

6.502

10,7

Νέα Δημοκρατία

Μιχαήλ Λάζαρος Παπαγιάννης Μιχαήλ Τζαβάρας Γεώργιος

Στο ψηφοδέλτιο της Ένωσης Κέντρου – Νέες Δυνάμεις συμμετείχαν οι Νικόλαος Παπαηλίας και Θεόδωρος Λέκκας οι οποίοι είχαν συμμετοχή στα προδικτατορικά ψηφοδέλτια της Ένωσης Κέντρου και του Κόμματος των Προοδευτικών αντίστοιχα. Βουλευτής εκλέχθηκε ο προερχόμενος από τα Μέγαρα Νικόλαος Παπαηλίας, επωφελούμενος από την καλύτερη εκλογική επίδοση του κόμματος στη Δυτική Αττική.

109

Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Παπαηλίας Νικόλαος

532

22,9

3.945

23,6

Σταύρου Απόστολος

1,5

3.648

21,8

Λέκκας Θεόδωρος

481

20,7

2.614

15,6

Φάνης Ευάγγελος

618

26,6

2.325

13,9

Μπότσης Γεώργιος

443

19,1

1.715

10,3

Παπαδόπουλος Συμεών

115

5,0

1.613

9,7

Ένωση Κέντρου – Νέες Δυνάμεις

Όπως ήταν αναμενόμενο το ΠΑΣΟΚ εμφάνισε έναν συνδυασμό από πολιτευτές οι οποίοι δεν είχαν προδικτατορική δράση αλλά κυρίως διακρίθηκαν εντός του αντιδικτατορικού αγώνα. Κορυφαίος εκπρόσωπος αυτής της γενιάς ήταν ο Στάθης Γιώτας, υποψήφιος του ΠΑΣΟΚ στο Υπόλοιπο Αττικής. Ο Γιώτας ήταν συνεργάτης του Αλέκου Παναγούλη ο οποίος είχε επιχειρήσει ανεπιτυχώς να δολοφονήσει το δικτάτορα Παπαδόπουλο το 1968. Στη δίκη που ακολούθησε ο Γιώτας καταδικάστηκε σε 10ετή κάθειρξη για την συνεργασία του στην απόπειρα δολοφονίας. Τη δράση του Γιώτα εκτίμησαν οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ και τον ανέδειξαν πρώτο σε ψήφους στην περιφέρεια. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Γιώτας Ευστάθιος

306

24,6

4.089

35,4

Βαθής Μιχαήλ

107

8,6

1.931

16,7

Πάλλης Αλκιβιάδης

1,5

1.532

13,3

Γκίκας Ιωάννης

3,9

1.295

11,2

Λούκερης Γεράσιμος

138

11,1

1.154

10,0

Παπαδομανωλάκης Ιωάννης

532

42,8

858

7,4

ΠΑΣΟΚ

Τέλος και το ψηφοδέλτιο της Ενωμένης Αριστεράς εμφανίζει 6 νέους πολιτευτές από τους οποίους ο Γιώργος Μαρούγκας, προερχόμενος από την περιοχή έλαβε στην Ελευσίνα σχεδόν έναν στους δύο σταυρούς προτίμησης. Πρώτος στην περιφέρεια ήρθε ο πριμοδοτούμενος υποψήφιος του ΚΚΕ Βαγγέλης Τσίγκος. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Τσίγκος Ευάγγελος

416

25,2

2.344

34,2

Γέρου Γεώργιος

224

13,6

1.107

16,2

Μαρούγκας Γεώργιος

767

46,4

1.070

15,6

1,9

859

12,5

0,4

521

7,6

121

7,3

488

7,1

Ενωμένη Αριστερά

Πόγκας Κων/νος Νικολάου Ελευθέριος Κόλλιας Νικόλαος

110

ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ Η οριστική λύση του πολιτειακού

1974

διεξαγωγή των εκλογών της 17ης Νοεμβρίου 1974 έδωσαν στη χώρα τη πρώτη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση μετά από τη δικτατορία ενώ η επαναλειτουργία του κοινοβουλίου πιστοποίησε την επαναφορά της χώρας στην ομαλότητα. Ωστόσο ένα σημαντικό ζήτημα έπρεπε να λυθεί και αυτό δεν ήταν άλλο από τη μορφή του πολιτεύματος. Εικοσιοκτώ χρόνια μετά το δημοψήφισμα του 1946 και την επαναφορά της βασιλευομένης δημοκρατίας, τα τραγικά λάθη του ελληνικού θρόνου ιδίως κατά τη περίοδο 1965 – 1967 δημιούργησαν αυξημένο κλίμα δυσαρέσκειας από τη συντριπτική πλειοψηφία του λαού. Η τουλάχιστον ακατανόητη και αντισυνταγματική στάση του Κωνσταντίνου κατά τη διάρκεια των Ιουλιανών του 1965 και κυρίως η ορκωμοσία από τον ανώτατο άρχοντα των πραξικοπηματιών την 21η Απριλίου 1967 ήταν μια σειρά από γεγονότα τα οποία έφθειραν την εικόνα του θρόνου. Την 1η Ιουνίου 1973 η Χούντα των Συνταγματαρχών μετά το κίνημα του Ναυτικού κατήργησε τη μοναρχία και εγκαθίδρυσε Προεδρική Δημοκρατία. Ωστόσο κανένα κόμμα δεν αναγνώρισε τη μεταβολή αυτή και δεσμεύτηκαν –μαζί με τον εξόριστο Κωνσταντίνο- για τη διενέργεια δημοψηφίσματος μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Μία εβδομάδα μετά τη πτώση της δικτατορίας, την 1η Αυγούστου 1974, η κυβέρνηση εθνικής ενότητας με συντακτική πράξη επανέφερε σε ισχύ το σύνταγμα του 1952 εκτός των άρθρων που καθόριζαν τη μορφή του πολιτεύματος. Το δημοψήφισμα που θα επίλυε το πολιτειακό ζήτημα ορίστηκε για την 8η Δεκεμβρίου 1974. Το ερώτημα που τέθηκε προς το εκλογικό σώμα αφορούσε τη μορφή του πολιτεύματος, αν δηλαδή προτιμούν τη βασιλευομένη δημοκρατία ή την αβασίλευτη δημοκρατία. Οι ειδικότερες λεπτομέρειες του αβασίλευτου καθεστώτος (αν δηλαδή θα είχαμε προεδρική ή προεδρευόμενη Δημοκρατία) θα καθοριζόταν από την Εθνική Αντιπροσωπεία. Το δημοψήφισμα του 1974 διεξήχθη με αδιάβλητους όρους και σε συνθήκες ελεύθερης έκφρασης. Ο προεκλογικός αγώνας περιελάμβανε και ομιλίες στη τηλεόραση. Από την πλευρά της αβασίλευτης δημοκρατίας τοποθετήθηκαν οι Μάριος Πλωρίτης, Αλέκος Παναγούλης, Λεωνίδας Κύρκος, Γεώργιος Κουμάντος και ο μετέπειτα πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος με ομιλία του από την τηλεόραση την 6η Δεκεμβρίου προσπάθησε χρησιμοποιώντας συγκινησιακούς τόνους να διατηρήσει το θρόνο του. «…Συμπατριώται μου, απευθύνομαι από την ξενιτειά προς όλους, τους μεγαλύτερους, τους συνομήλικους μου και τους νεότερους και τους καλώ εις κοινούς αγώνες για το καλόν της ένδοξης πατρίδος μας. Ευρίσκομαι εις την υπηρεσία της Ελλάδος. Ότι και αν συμβεί θα την υπηρετώ και θα την υπερασπίζομαι με αυτοθυσία, αυταπάρνηση και με λατρεία…. Εκεί είναι οι τάφοι του πατέρα μου και των προγόνων μου» Διάγγελμα του Κωνσταντίνου προς τον Ελληνικό Λαό 6/12/1974 Η χρήση συναισθηματικών τόνων και απολογητικής χροιάς από τους νοσταλγούς της μοναρχίας είχε σαν σκοπό τη διείσδυση σε ένα τμήμα του ελληνικού λαού το οποίο λόγω μορφωτικού επιπέδου αλλά και παράδοσης θα μπορούσε να ψήφιζε υπέρ της μοναρχίας. Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής ζήτησε από τη κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ να τηρήσουν αυστηρά ουδέτερη στάση στο πολιτειακό ζήτημα έχοντας υπόψη ότι μεγάλο τμήμα των ψηφοφόρων του κόμματος είναι φιλικό προς τα Ανάκτορα. Τα αποτελέσματα του αδιάβλητου δημοψηφίσματος ήταν ένας θρίαμβος για την αβασίλευτη δημοκρατία καθώς το 69,2% του εκλογικού σώματος επέλεξε την κατάργηση της μοναρχίας. Η αβασίλευτη δημοκρατία κέρδισε την απόλυτη πλειοψηφία σε όλες τις εκλογικές περιφέρειες (εκτός από τη Ροδόπη και τη Λακωνία), ενώ ξεπέρασε στην Κρήτη το 90%. Το εύρος της νίκης της αβασίλευτης δημοκρατίας ήταν τέτοιο που αν υποθετικά και οι 1.500.000 εγγεγραμμένοι (μεταξύ των οποίων νεκροί, διπλοεγγεγραμμένοι, μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού) που δεν προσήλθαν στις κάλπες ψήφιζαν υπέρ της βασιλευόμενης δημοκρατίας, η αβασίλευτη θα συγκέντρωνε και πάλι την απόλυτη πλειοψηφία. Τα εκλογικά τμήματα στα οποία διεξήχθη η ψηφοφορία για το πολιτειακό ήταν ακριβώς τα ίδια με των πρόσφατων εθνικών εκλογών γεγονός που επιτρέπει την εκτίμηση της εκλογικής συμπεριφοράς των

111

ψηφοφόρων των κομμάτων στο δημοψήφισμα. Στα 18 εκλογικά τμήματα του Δήμου η αβασίλευτη Δημοκρατία έλαβε το 81,2% των ψήφων ενώ η βασιλευόμενη περιορίστηκε στο 18,8%. Από τις τρείς ενορίες της πόλης, η –κατά βάση- προσφυγική ενορία των Αγίων Αποστόλων ψήφισε υπέρ της αβασίλευτης σε ποσοστό 85,3% ενώ στις άλλες δύο ενορίες το ποσοστό της άγγιξε αλλά δίχως να ξεπεράσει το 80% Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

10.725

Ψηφίσαντες

9.331

Άκυρα

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

9.275

Ψήφοι

(%)

Υπέρ Αβασίλευτης Δημοκρατίας

7.541

81,2

Υπέρ Βασιλευομένης Δημοκρατίας

1.744

18,8

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά φύλο Άνδρες

Γυναίκες

Εγγεγραμμένοι

5.486

5.239

Ψηφίσαντες

4.722

4.609

4.688

4.587

Άκυρα - Λευκά Έγκυρα

Υπέρ Αβασίλευτης Δημοκρατίας Υπέρ Βασιλευομένης Δημοκρατίας

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

3.852

82,2

3.689

80,4

836

17,8

898

19,6

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά ενορία Ενορία

Αγ. Γεωργίου

Έγκυρα

4.389

Κόμμα Υπέρ Αβασίλευτης Δημοκρατίας Υπέρ Βασιλευομένης Δημοκρατίας

Αγ. Κων/νου 2.810

Αγ. Αποστόλων 2.794

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

3.497

79,7

1.660

79,3

2.384

85,3

892

20,3

432

20,7

410

14,7

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Υπόλοιπο Αττικής

Ελευσίνα

Κόμμα / Συνασπισμός

(%)

Υπέρ Αβασίλευτης Δημοκρατίας

69,2

65,1

81,2

Υπέρ Βασιλευομένης Δημοκρατίας

30,8

34,9

18,8

112

Αναλύοντας τα αποτελέσματα με την μέθοδο της παλινδρόμησης σε επίπεδο εκλογικού τμήματος προκύπτει με σαφήνεια η συμπεριφορά των ψηφοφόρων των κομμάτων έχοντας υπόψη και την πολιτική τοποθέτηση κάθε σχηματισμού. Οι ψηφοφόροι της Ένωσης Κέντρου, του ΠΑΣΟΚ και της Ενωμένης Αριστεράς ψήφισαν σχεδόν στο σύνολό τους υπέρ της αβασίλευτης Δημοκρατίας. Οι ελάχιστοι υποστηρικτές του Πέτρου Γαρουφαλιά προτίμησαν την βασιλευόμενη δημοκρατία. Η εκλογική βάση της Νέας Δημοκρατίας εμφανίστηκε σαφώς διαιρεμένη με το 41,8% των ψηφοφόρων της να προτιμάει την βασιλευόμενη δημοκρατία και το υπόλοιπο 58,2% να στρέφεται προς την αβασίλευτη. Η διαίρεση αυτή των ψηφοφόρων της ΝΔ στην Ελευσίνα είναι σε μεγαλύτερο βαθμό υπέρ της αβασίλευτης σε σχέση με τον αντίστοιχο παρατηρούμενο συντελεστή στο σύνολο της χώρας (45%) καταδεικνύοντας μια επηρεαζόμενη εκλογική συμπεριφορά από τις τοπικές συνθήκες.

Το δημοψήφισμα της 8/12/1974 όπως ερμηνεύτηκε από τρείς εμβληματικές εφημερίδες των τριών παρατάξεων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τουλάχιστον ουδέτερος τρόπος που παρουσιάζει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος η Καθημερινή

113

1975

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η αποκατάσταση της δημοκρατίας και στη τοπική αυτοδιοίκηση

ία από της σημαντικότερες εκκρεμότητες στον εκδημοκρατισμό του κράτους μετά την 7ετή δικτατορία ήταν η αποκατάσταση της δημοκρατική νομιμότητας στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης. Η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με το ν.δ. 51/17-9-1974 «περί επαναφοράς νομιμότητος εις τους δήμους και κοινότητας» αποκαθιστά τα αιρετά δημοτικά συμβούλια όπως αυτά είχαν προκύψει στις δημοτικές εκλογές του 1964, διορίζοντας όμως για δήμαρχο δικαστικό ενώ στις κοινότητες διορίστηκαν ως πρόεδροι δημόσιοι υπάλληλοι. Οι μεταβατικές αυτές δημοτικές αρχές θα βρίσκονταν στην εξουσία μέχρι τη διενέργεια των δημοτικών εκλογών οι οποίες χρονικά προσδιορίστηκαν λίγους μήνες μετά τις εθνικές εκλογές. Τέσσερεις μήνες μετά τις εθνικές εκλογές, τον Φεβρουάριο του 1975 συζητείται στη βουλή το νομοσχέδιο για την εκλογή των δημοτικών και κοινοτικών αρχών το οποίο και ψηφίζεται από το σώμα. Το νομοσχέδιο προβλέπει άμεση εκλογή των δημάρχων από τους ψηφοφόρους. Στις κοινότητες κάτω των 5.000 κατοίκων οι τοπικές αρχές αναδεικνύονται έστω και με σχετική πλειοψηφία. Για την εκλογή στους δήμους και στις κοινότητες άνω των 5.000 χιλιάδων κατοίκων χρειάζεται ο υποψήφιος να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία. Σε περίπτωση που αυτό δεν επιτυγχάνεται προβλέπεται επαναληπτική αναμέτρηση στην οποίοι συμμετέχουν οι δύο πρώτοι σε ψήφους συνδυασμοί. Με την ψήφιση του νομοσχεδίου ολοκληρώθηκαν οι θεσμικές προεργασίες για τη διενέργεια των πρώτων μεταδικτατορικών δημοτικών εκλογών οι οποίες ορίστηκαν για τις 30 Μαρτίου 1975 ενώ οι τυχόν επαναληπτική εκλογή θα διεξαχθεί την αμέσως επόμενη Κυριακή (6 Απριλίου). Στις δημοτικές εκλογές του 1975 στο δήμο Ελευσίνας συμμετείχαν 5 συνδυασμοί οι οποίοι διεκδίκησαν τις 15 έδρες του νέου δημοτικού συμβουλίου: Ο Προοδευτικός Συνδυασμός Ελευσίνας ο οποίος είχε υποψήφιο δήμαρχο τον Μιχάλη Λεβέντη. Ο Λεβέντης είχε τη στήριξη του ΚΚΕ και των στελεχών του. Προερχόμενος από το ΚΚΕ αλλά με ξεχωριστό ψηφοδέλτιο κατήλθε στις εκλογές ο τ. Δήμαρχος Ελευσίνας Ηρακλής Τάχας (Δημοκρατική Δημοτική Πνοή) ο οποίος εκδιώχθηκε από το αξίωμα του με την εκδήλωση του πραξικοπήματος στις 21 Απριλίου 1967. Ο τρίτο συνδυασμός που συμμετείχε στις δημοτικές εκλογές ήταν η Δημοτική Αγωνιστική Κίνηση Ελευσίνας με υποψήφιο δήμαρχο τον πολιτικό μηχανικό Γ. Μαρούγκα (υποψήφιο της ΕΔΑ στην Περιφέρεια Αττικής το 1974) και με τη στήριξη του ΠΑΣΟΚ, της ΕΔΑ και του ΚΚΕ Εσωτερικού. Στο χώρο του Κέντρου πρόσκειται ο συνδυασμός Πανελευσινιακή Ένωση με υποψήφιο Δήμαρχο τον Γ. Πέππα ενώ η Νέα Δημοκρατία στήριξε την Νέα Ελευσίνα με υποψήφιο δήμαρχο τον Μύρωνα Μαραγκάκη. Όπως ήταν αναμενόμενο κανένας από τους 5 υποψηφίους δεν συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία με τους Μιχάλη Λεβέντη και Μύρωνα Μαραγκάκη να αναμετρώνται στο δεύτερο γύρο για το δημαρχιακό αξιώμα. Ο Λεβέντης έλαβε 2.483 ψήφους (31,6%) ενώ ο ανθυποψήφιός του ακολούθησε με 2.119 ψήφους (27%). Οι υπόλοιποι τρείς υποψήφιοι που αποκλείστηκαν από τον δεύτερο γύρο, είχαν ρυθμιστικό ρόλο καθώς και οι δύο διεκδικητές του δημαρχιακού θώκου συγκέντρωσαν ποσοστά τα οποία απείχαν από την απόλυτη πλειοψηφία και η προσέλκυση του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού ψηφοφόρων ήταν το κυριότερο ζητούμενο ενόψει της κρίσιμης δεύτερης εκλογής. Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

9.981

Ψηφίσαντες

7.951

Άκυρα – Λευκά

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

7.862

Συνδυασμός – Υποψήφιος Δήμαρχος

Ψήφοι

(%)

Προοδευτικός Συνδυασμός Ελευσίνας – Μιχ. Λεβέντης

2.483

31,6

Νέα Ελευσίνα – Μυρ. Μαραγκάκης

2.119

27,0

Πανελευσινιακή Ένωση – Γ. Πέππας

1.520

19,3

Δημοτική Αγωνιστική Κίνηση Ελευσίνος – Γ. Μαρούγκας

1.358

17,3

382

4,9

Δημοκρατική Δημοτική Πνοή – Ηρακλής Τάχας

114

Στον δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών ο Μιχάλης Λεβέντης εκλέχθηκε δήμαρχος συγκεντρώνοντας το 53,6% των ψήφων έναντι το 46,4% που έλαβε ο Μύρων Μαραγκάκης. Οι δύο υποψήφιοι σχεδόν μοιράστηκαν εξίσου τις ψήφους των άλλων υποψηφίων, γεγονός που έδωσε στο Λεβέντη τη νίκη καθώς είχε ένα μικρό αλλά σαφές προβάδισμα από τον πρώτο γύρο των εκλογών. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικό του κλίματος που είχε δημιουργηθεί πριν το δεύτερο γύρο των εκλογών και την δεξιάς – αντιδεξιάς πόλωσης που υπήρχε είναι η σημαντική αύξηση των ψηφοφόρων που προσήλθαν στις κάλπες στο δεύτερο γύρο. (από 7951 την πρώτη Κυριακή, αυξήθηκαν σε 8.465 τη δεύτερη) Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα – 2η Κυριακή Εγγεγραμμένοι

9.981

Ψηφίσαντες

8.619

+668

154

+65

8.465

+603

Άκυρα – Λευκά Έγκυρα

(Μεταβολή)

Συνδυασμός – Υποψήφιος Δήμαρχος

Ψήφοι

(%)

± Ψήφοι

Προοδευτικός Συνδυασμός Ελευσίνας – Μιχ. Λεβέντης

4.539

53,6

2.056

Νέα Ελευσίνα – Μυρ. Μαραγκάκης

3.926

46,4

1.807

Ο συνδυασμός του Μιχάλη Λεβέντη εξέλεξε 10 δημοτικούς συμβούλους ενώ από τον αντίστοιχο του Μαραγκάκη 5 σύμβουλοι. Βάσει του νόμου με τον οποίο διεξήχθησαν οι εκλογές οι υπόλοιποι 3 συνδυασμοί δεν αντιπροσωπεύτηκαν στο νέο Δημοτικό Συμβούλιο. Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου εκλέχθηκε ο Μίμης Θεοδώρου ενώ τα υπόλοιπα μέλη ήταν οι Μύρων Γκέκας, Βασίλης Διασάκος, Μάκης Μαΐλης, Γαβριήλ Μανιάς, Γεώργιος Μαρούγκας, Σαράτσης Νικόλαος, Κατερίνα Σιδέρη, Χρήστος Σπυρόπουλος, ο επικεφαλής της μειοψηφίας Μύρων Μαραγκάκης, η Ευγενία Δάλμα, ο Κών/νος Κουτρουμπής, ο Γιάννης Μοίρας, ο Παύλος Οικονόμου και ο Κώστας Σταμάτης.

Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΗΣ ΟΔΟΥ «ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ»

μεταβατική δημοτική αρχή όπως αυτή προέκυψε μέχρι από την αποκατάσταση της δημοκρατίας έως τη διενέργεια των πρώτων δημοτικών εκλογών ελεγχόταν από την αριστερά η οποία είχε επικρατήσει στις εκλογές του 1964. Ένα από τα ζητήματα που απασχόλησαν το σώμα ήταν η μετονομασία του κεντρικού δρόμου της πόλης από «Οδός Θηβών» σε «Οδό Ηρώων Πολυτεχνείου». Η κίνηση αυτή ήταν μια πράξη τιμής προς τους αγωνιστές του Πολυτεχνείου και έμπρακτη αναγνώριση της συμβολής τους στην επαναλειτουργία των δημοκρατικών θεσμών. Παρόλα αυτά, η νομαρχία Δυτικής Αττικής και ειδικότερα ο αναπληρωτής νομάρχης, δεν ενέκριναν τη μετονομασία προκαλώντας την αντίδραση του δημοτικού συμβουλίου το οποίο επανήλθε με νέο ψήφισμα το οποίο δημοσιεύτηκε στις μεγαλύτερες αθηναϊκές εφημερίδες. Τελικά η νομαρχία μετά από συντονισμένες πιέσεις ενέκρινε τη μετονομασία και από το 1975, ο κεντρικός δρόμος που διασχίζει τη πόλη φέρει την ονομασία «Ηρώων Πολυτεχνείου».

115

1977

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η αλλαγή των συσχετισμών στο χώρο του Κέντρου

κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή που προέκυψε μετά τις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974 είχε να διαχειριστεί μια σειρά δύσκολων ζητημάτων με κυριότερα των οποίων να είναι η διαδικασία εκδημοκρατισμού του κράτους και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η πολιτική επικαιρότητα του 1975 μονοπωλήθηκε σχεδόν από τη δίκη των πρωταιτίων του πραξικοπήματος η οποία οδήγησε σε θανατικές καταδίκες των επικεφαλής του πραξικοπήματος. Η Κυβέρνηση ωστόσο πράττοντας με γνώμονα την εθνική ομοψυχία αποφάσισε ομόφωνα τη μετατροπή των θανατικών καταδικών σε ισόβια κάθειρξη. Ο Καραμανλής μετά τις αιτιάσεις της αντιπολίτευσης σχετικά με το κατά πόσο θα τηρηθεί η ισόβια κάθειρξη των καταδικασθέντων, σε συγκέντρωση αξιωματικών στη Δράμα έκανε σαφή την πολιτική της κυβέρνησης λέγοντας τη φράση «Όταν λέμε ισόβια, εννοούμε ισόβια». Παράλληλα, ο Καραμανλής προώθησε την ενταξιακή πορεία της Ελλάδας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση με συνεχή ταξίδια στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θεωρώντας την ένταξη ως μελλοντική εξασφάλιση της χώρας στη διεθνή οικονομική και πολιτική σκακιέρα. Το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ αντέδρασαν στη πολιτική αυτή θεωρώντας την πλήρη ένταξη ως βήμα προς την εκχώρηση ουσιαστικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Μέσα στο πλαίσιο αυτό, ο Καραμανλής αποφάσισε την επίσπευση κατά ένα έτος των βουλευτικών εκλογών κρίνοντας πως μια κυβέρνηση με νωπή εντολή θα μπορούσε να διαπραγματευτεί καλύτερα την ενταξιακή πορεία δίχως χρονοτριβή. Κατόπιν ενημέρωσης των πολιτικών αρχηγών, η κυβέρνηση ζήτησε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Τσάτσο τη διάλυση της βουλής και την προκήρυξη εκλογών για τις 20 Νοεμβρίου 1977. Οι κυριότερες ανακατατάξεις στον κομματικό χάρτη ενόψει των εκλογών του 1977 σημειώθηκαν στα κόμματα της αντιπολίτευσης. Η Ένωση Κέντρου Νέες Δυνάμεις από το 1976 μετονομάστηκε σε Ενιαίο Δημοκρατικό Κέντρο με επικεφαλής τον Γεώργιο Μαύρο. Η στήριξη της κυβέρνησης στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας επέφεραν σοβαρό πλήγμα στη βάση του κόμματος καθώς ελκύονταν από την ρητορική του ηγέτη του ΠΑΣΟΚ Ανδρέα Παπανδρέου. Παράλληλα μέσα στο κόμμα υπήρξαν σημαντικές τριβές με συνέπεια την αποχώρηση σημαντικού αριθμού κορυφαίων στελεχών όπως ο Δημήτρης Τσάτος, ο Γεώργιος Αλέξανδρος Μαγκάκης και ο Αναστάσιος Πεπονής. Σοβαρά προβλήματα είχε να αντιμετωπίσει και το ΠΑΣΟΚ τα πρώτα χρόνια της ζωής του καθώς τη περίοδο 1975 – 1976 διαγράφηκαν μια σειρά σημαντικών στελεχών. Η ηγετική όμως προσωπικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου και η εξαιρετικά ευφυής ρητορική του βοήθησαν το ΠΑΣΟΚ να διευρύνει την εκλογική του βάση και προς τα αριστερά και προς τον χώρο του Κέντρου. Στον χώρο της Αριστεράς, το Κομουνιστικό Κόμμα της Ελλάδας για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, κατήλθε αυτόνομο στις εκλογές υπό την ηγεσία του Γενικού του Γραμματέα Χαρίλαου Φλωράκη. Αντίθετα οι υπόλοιπες δυνάμεις της Αριστεράς σχημάτισαν έναν ευρύ συνασπισμό την «Συμμαχία Προοδευτικών και Αριστερών Δυνάμεων» στον οποίο συμμετείχαν το ΚΚΕ εσωτερικού, η Σοσιαλιστική Πορεία, η Σοσιαλιστική Πρωτοβουλία, η Χριστιανική Δημοκρατία και η ΕΔΑ. Το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα για τη Νέα Δημοκρατία ήταν η εμφάνιση ενός πολιτικού σχηματισμού στα δεξιά της. Η Εθνική Παράταξη η οποία ιδρύθηκε από πολιτευτές φιλοβασιλικούς και νοσταλγούς του δικτατορικού καθεστώτος οι οποίοι είχαν έντονα εχθρική στάση απέναντι στον Καραμανλή λόγω της επιλογής του στο δημοψήφισμα του 1974 και της δίκης των Απριλιανών. Η Εθνική Παράταξη τυπικά βρισκόταν υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού της αποστασίας Στέφανου Στεφανόπουλου, ουσιαστικά όμως επικεφαλής της ήταν ο Σπ. Θεοτόκης. Οι εκλογές του 1977 όπως ήταν αναμενόμενο ανέδειξαν πρώτο κόμμα τη Νέα Δημοκρατία λαμβάνοντας το 41,8% των ψήφων και 171 έδρες. Η πτώση των ποσοστών της ΝΔ οφείλεται κατά βάση στις σημαντικές απώλειες προς την Εθνική Παράταξη. Η απώλεια της κοινοβουλευτικής της παντοδυναμίας καθώς οι 171 βουλευτές δεν αρκούν για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας θα είναι ένας σοβαρός πονοκέφαλος για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

116

Η μεγάλη ανατροπή όμως έγινε με την ανάδειξη του ΠΑΣΟΚ ως αξιωματική αντιπολίτευση το οποίο έλαβε το 25,3% και 93 έδρες, διπλασιάζοντας την εκλογική του δύναμη σε σχέση με τις εκλογές του 1974. Η ΕΔΗΚ περιορίστηκε στην 3η θέση χάνοντας περίπου έναν στους δύο ψηφοφόρους ενώ το ΚΚΕ έλαβε το 9,4% των ψήφων αποτελώντας τον ηγετικό κομματικό σχηματισμό στο χώρο της Αριστεράς. Αντίθετα η Συμμαχία εξέλεξε μόλις δύο βουλευτές συγκεντρώνοντας ποσοστό κάτω του 3% (2,7%). Η ακροδεξιά Εθνική Παράταξη απορροφώντας δυσαρεστημένους ψηφοφόρους της ΝΔ πέτυχε να συγκεντρώσει 6,8% των ψήφων και να εκλέξει 5 βουλευτές. Η εμφάνιση κόμματος στο άκρο του δεξιού πολιτικού φάσματος ήταν ένα γεγονός πρωτόγνωρο για την ελληνική πολιτική σκηνή. Αντίστοιχα με την υπόλοιπη Ελλάδα έτσι και στην Ελευσίνα, τα αποτελέσματα των εκλογών πιστοποίησαν τις εσωτερικές μετακινήσεις μεταξύ των κομμάτων που ανήκουν στον ίδιο πολιτικό χώρο. Όπως φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα, το ποσοστό της ΝΔ του 1974, προσεγγίζει το ποσοστό της ΝΔ και της ΕΠ το 1977. Το αθροιστικό ποσοστό της ΕΚ και του ΠΑΣΟΚ του 1974 είναι σχεδόν ταυτόσημο με το ποσοστό της ΕΔΗΚ και του ΠΑΣΟΚ το 1977 με αντίστροφη όμως τη μεταξύ τους αναλογία. Ανάλογη εικόνα παρατηρείται και στο χώρο της Αριστεράς.

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

11.794

Ψηφίσαντες

10.299

Άκυρα - Λευκά

136

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

10.163

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

Νέα Δημοκρατία

3.600

35,4

ΠΑΣΟΚ

3.432

33,7

ΚΚΕ

1.525

15,0

ΕΔΗΚ

827

8,1

Εθνική Παράταξη

373

3,7

Συμμαχία

292

2,9

Λοιπά

114

1,1

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η κατανομή της ψήφου ανάλογα με το φύλο του ψηφοφόρου καθώς αντίθετα με προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις υπάρχει σχετική διαφοροποίηση ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες. Πιο συγκεκριμένα ενώ στα ανδρικά εκλογικά τμήματα το ΠΑΣΟΚ ήρθε πρώτο κόμμα και μάλιστα με διαφορά δύο ποσοστιαίων μονάδων, στα αντίστοιχα γυναικεία τμήματα η ΝΔ διατήρησε ένα προβάδισμα 5 μονάδων. Αυτό οφείλεται στην επιφυλακτικότητα που είχε κυρίως το γυναικείο φύλο απέναντι στο ΠΑΣΟΚ το οποίο ήταν ένα νέο σχετικά κόμμα αλλά και στην ιδιαίτερη απήχηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή στο γυναικείο φύλο. 17

Πρόκειται για 41 ψήφους (0,4%) που έλαβε το Επαναστατικό ΚΚΕ, 29 ψήφους (0,3%) της Λαϊκής Δημοκρατικής Ένωσης, 6 ψήφους των Τροτσκιστών και 38 ψήφους για ανεξάρτητους υποψηφίους

117

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά φύλο Άνδρες

Γυναίκες

Εγγεγραμμένοι

5.894

5.900

Ψηφίσαντες

5.019

5.280

Άκυρα - Λευκά Έγκυρα

4.957

5.206

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Νέα Δημοκρατία

1.654

33,4

1.946

37,4

ΠΑΣΟΚ

1.758

35,5

1.674

32,2

ΚΚΕ

750

15,0

775

14,9

ΕΔΗΚ

455

9,2

372

7,1

Εθνική Παράταξη

150

3,0

223

4,3

Συμμαχία

143

2,9

149

2,9

0,9

1,3

Λοιπά

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά ενορία Ενορία

Αγ. Γεωργίου

Αγ. Κων/νου

Αγ. Αποστόλων

Εγγεγραμμένοι

5.404

2.552

3.838

Ψηφίσαντες

4.622

2.270

3.407

4.568

2.241

3.354

Άκυρα - Λευκά Έγκυρα Κόμμα

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Νέα Δημοκρατία

1.723

37,7

783

34,9

1.094

32,6

ΠΑΣΟΚ

1.470

32,2

790

35,3

1.172

34,9

ΚΚΕ

666

14,6

331

14,8

528

15,7

ΕΔΗΚ

390

8,5

165

7,4

272

8,1

Εθνική Παράταξη

134

2,9

3,6

159

4,7

Συμμαχία

124

2,7

3,3

2,8

1,3

0,8

1,0

Λοιπά

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Υπόλοιπο Αττικής

Ελευσίνα

Κόμμα / Συνασπισμός

(%)

Νέα Δημοκρατία

41,8

45,1

35,4

ΠΑΣΟΚ

25,3

28,1

33,7

9,4

7,6

15,0

12,0

11,1

8,1

Εθνική Παράταξη

6,8

5,5

3,7

Συμμαχία

2,7

1,8

2,9

Λοιπά

2,0

0,8

1,1

ΚΚΕ ΕΔΗΚ

118

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ Υ ΠΟΨΗΦΙΩΝ Η πτώση του ποσοστού της Νέας Δημοκρατίας και η αντίστοιχη άνοδος του ΠΑΣΟΚ επέφεραν αλλαγές στην κατανομή των εδρών. Οι 6 έδρες της περιφέρειας κατανεμήθηκαν ανάμεσα στη ΝΔ και στο ΠΑΣΟΚ με το κυβερνόν κόμμα να κερδίζει τέσσερεις έδρες (χάνοντας μία σε σχέση με το 1974) και το ΠΑΣΟΚ τις υπόλοιπες δύο. Η ΕΔΗΚ απώλεσε τη μοναδική έδρα που είχε κερδίσει. Από τη ΝΔ οι 5 βουλευτές όπως ήταν αναμενόμενο συμπεριλήφθησαν εκ νέου στο ψηφοδέλτιο. Τον συνδυασμό συμπλήρωσε ο Δ. Μουρίκης ο οποίος στην πρώτη του εκλογική απόπειρα είχε μια εξαιρετική επίδοση μέσα στην Ελευσίνα καθώς συγκέντρωσε το 59,4% των σταυρών περιορίζοντας σημαντικά την επιρροή των άλλων υποψηφίων. Όπως όμως συνέβη και πολλές φορές στο παρελθόν η επιρροή του μακριά από την περιοχή του Θριασίου ήταν αμελητέα με αποτέλεσμα να καταλάβει την τελευταία θέση στην περιφέρεια. Βουλευτές επανεκλέχθηκαν οι Χρήστος Κατσιγιάννης, Δημήτρης Φράγκος και Χρήστος Κάκαρης έχοντας σημαντική διαφορά από τους υπόλοιπους συνυποψήφιους τους.

Νέα Δημοκρατία

Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Χ. Κατσιγιάννης

389

10,8

11.750

24,4

Δ. Φράγκος

456

12,7

10.596

22,0

X. Κάκαρης

287

8,0

10.239

21,3

Λ. Μιχαήλ

1,1

5.640

11,7

136

3,8

4.192

8,7

2.137

59,4

3.877

8,1

Μ. Παπαγιάννης Δ. Μουρίκης

Η εκλογική επιτυχία του ΠΑΣΟΚ έδωσε την ευκαιρία σε δύο υποψηφίους του να εκλεγούν βουλευτές. Ο Στάθης Γιώτας συνέχισε να διατηρεί την επιρροή τους στους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ παρά τη σημαντική αύξηση του αριθμού τους και να πετυχαίνει την εκλογή του με μεγάλη διαφορά από τον δεύτερο εκλεγέντα βουλευτή, τον Δ. Μπότσαρη. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

1.697

49,4

11.055

36,9

Δ. Μπότσαρης

267

7,8

4.642

15,5

Μ. Βάθης

504

14,7

4.571

15,3

Ι. Γκίκας

232

6,8

3.787

12,6

Γ. Λουκέρης

521

15,2

2.823

9,4

1,7

2.000

6,7

ΠΑΣΟΚ Ε. Γιώτας

Σ. Παπαμιχάλης

Ανανεωμένο κατά το ήμισυ ήταν το ψηφοδέλτιο της ΕΔΗΚ με τον Απόστολο Σταύρου να ξεπερνάει σε σταυρούς τον Νίκο Παπαηλία, αλλά να μην καταφέρνει να εκλεγεί. Ο Παπαηλίας έλαβε έναν στους δύο σταυρούς προτίμησης στην Ελευσίνα αυξάνοντας σημαντικά την επίδοσή του στην πόλη. ΕΔΗΚ Α. Σταύρου

Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

8,1

5.452

46,1

Ν. Παπαηλίας

406

49,1

2.797

23,7

Γ. Μπότσης

199

24,1

1.523

12,9

Ε. Γκρίτσης

4,0

962

8,1

Α. Γιαννούλης

5,7

475

4,0

Κ. Σιδέρη

4,4

219

1,9

119

Το πρωτοεμφανιζόμενο αυτόνομο ΚΚΕ είχε στον συνδυασμό του υπολοίπου Αττικής τον Μανώλη Πυθαρούλη ο οποίος και κατέλαβε την πρώτη θέση στην περιφέρεια, ενώ και στην Ελευσίνα έλαβε στο 556 σταυρούς προτίμησης. Ο Πυθαρούλης ήταν στέλεχος του ΚΚΕ, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής ενώ είχε σημαντικότατη συνδικαλιστική δράση ως ναυτεργάτης.

Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ε. Πυθαρούλης

556

36,5

3.511

43,2

Κ. Παπαπολυχρονίου

239

15,7

1.185

14,6

4,1

1.084

13,3

597

39,1

934

11,5

1,0

696

8,6

0,6

417

5,1

ΚΚΕ

Ν. Κατσούλης Ν. Αγγελόπουλος Σ. Πανάγος Σ. Μαργιώλης

Από τους υπόλοιπους συνδυασμούς ενδιαφέρον παρουσιάζει ο συνδυασμός της Εθνικής Παράταξης. Στο ψηφοδέλτιο συμπεριλήφθηκαν μια σειρά φιλοβασιλικών και νοσταλγών της δικτατορίας με επικεφαλής τον τ. Υπουργό των Κυβερνήσεων Νόβα και Στεφανόπουλου Ιάκωβο Διαμαντόπουλο. Ο Διαμαντόπουλος σε ένα πιο προνομιακό πλέον για αυτόν κοινό, κατάφερε και κατέλαβε την πρώτη θέση της Εθνικής Παράταξης στην περιφέρεια. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ι. Διαμαντόπουλος

4,3

2621

44,9

Π. Μπάτρης

5,4

1412

24,2

Ε. Πλουμπής

11,0

760

13,0

Σ. Κοσμίδης

7,8

464

7,9

Μ. Παναγιώτου

17,2

156

2,7

0,5

153

2,6

Εθνική Παράταξη

Χ. Νικολόπουλος

Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

21,2

852

44,3

145

49,7

400

20,8

Ι. Λεμπέση

11,0

190

9,9

Ι. Λημνιός

2,4

5,0

Β. Μιχολιός

3,4

4,2

Α. Ψιλοπούλου

3,4

3,6

Συμμαχία Ε. Βουτσάς Γ. Γέρου

120

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ H

1978

Ο θρίαμβος του Μιχάλη Λεβέντη

εκλογή του Μιχάλη Λεβέντη ως δημάρχου το 1975 συνέπεσε με την όξυνση του περιβαλλοντικού προβλήματος της πόλης. Η ανάδειξη ενός δημάρχου προσκείμενου στο ΚΚΕ λειτούργησε ως καταλύτης στην ανάδειξη των προβλημάτων και στη κινητοποίηση των δημοτών. Μέσα στη πολυπλοκότητα του όλου ζητήματος δεν έλειψαν και οι –σκόπιμες πιθανόν- υπερβολές σχετικά με τις επιπτώσεις της ρύπανσης του περιβάλλοντος στην υγεία των κατοίκων. Στα μέσα της δεκαετίας του 1970 σε διάφορα εθνικά και διεθνή φόρα, ο δήμαρχος της πόλης παρουσίασε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία η περιοχή της Ελευσίνας θεωρείται από τις πλέον μολυσμένες περιοχές του πλανήτη! Παράλληλα ιδίως από το καλοκαίρι του 1978 μια σειρά δημοσιευμάτων στο τύπο συνέδεαν τον αριθμό «τερατογεννήσεων» στη πόλη με τη βιομηχανική ρύπανση. Πράγματι η εγκληματική αδιαφορία του κρατικού μηχανισμού ο οποίος στο όνομα της οικονομικής ανάπτυξης θυσίαζε το περιβάλλον δίχως να λαμβάνονται τα απαραίτητα από το νόμο μέτρα προστασίας του, βρήκε ιδιαίτερη εφαρμογή στην Ελευσίνα. Αμέσως μετά την εκλογή του ο Λεβέντης προσπάθησε να τεκμηριώσει με επιστημονικά στοιχεία το ύψος της ρύπανσης στην πόλη, στην θάλασσα, στον αέρα και στο έδαφος. Παράλληλα, τον Φεβρουάριο του 1978 ο Λεβέντης εγκαλείται από τον αναπληρωτή νομάρχη Δυτικής Αττικής Δαβάκη γιατί επέτρεψε κατά τη διάρκεια των εορτασμών για την 28η Οκτωβρίου να παρελάσει το τοπικό παράρτημα της ΠΕΑΕΑ (Πανελλήνια Επιτροπή Αγωνιστών Εθνικής Αντιστάσεως). Επίσης ο Δήμαρχος κατηγορήθηκε βάσει του Αναγκαστικού Νόμου 197/1967 «περί του τρόπου καθιερώσεως των Δημοσίων Εορτών» (ο οποίος ήταν από τους πρώτους νόμους που προώθησε η χούντα το 1967) ότι την 28η Οκτωβρίου 1977 τον πανηγυρικό της ημέρας δεν τον εκφώνησε δημόσιος υπάλληλος αλλά ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Δ. Θεοδώρου. Παρά τις έντονες αντιδράσεις πολλών δημάρχων αλλά και συλλόγων, ο Δαβάκης επέβαλε στον Δήμαρχο Ελευσίνας τη ποινή αργίας για ένα μήνα από τα καθήκοντά του, τονώνοντας περισσότερο την επιρροή του Δημάρχου στην Ελευσίνα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, διεξήχθησαν οι δημοτικές εκλογές τον Οκτώβριο του 1978 κατά τις οποίες θα εκλέγονταν οι νέοι δημοτικοί και κοινοτικοί άρχοντες σε όλη τη χώρα. Το νομικό πλαίσιο των εκλογών δεν μεταβλήθηκε σε σχέση με το αντίστοιχο του 1975. Τρείς ήταν οι συνδυασμοί που διεκδικήσαν τη ψήφο των δημοτών της Ελευσίνας οι οποίοι υποστηρίχθηκαν από τις αντίστοιχες πολιτικές παρατάξεις:

• Ο Προοδευτικός Συνδυασμός Ελευσίνος με υποψήφιο Δήμαρχο τον Μιχάλη Λεβέντη ο οποίος πρόσκειται στο ΚΚΕ και υποστηρίχθηκε από την ΕΔΑ

• Η Ελευσινιακή Συνεργασία με υποψήφιο Δήμαρχο τον Χρήστο Κολιζέρα ο οποίος υποστηρίχθηκε από τη Νέα Δημοκρατία και

• Η Λαϊκή Πρωτοβουλία για τη σωτηρία της Ελευσίνας με υποψήφιο Δήμαρχο τον Θεόδωρο Πάγκαλο ο οποίος έλαβε την υποστήριξη του ΠΑΣΟΚ, της ΕΔΗΚ, της Σοσιαλιστικής Πρωτοβουλίας και του ΚΚΕ εσωτερικού

Οι εκλογές του 1978 ήταν ένας θρίαμβος για την Αριστερά και τον Μιχάλη Λεβέντη ο οποίος συγκέντρωσε από τον πρώτο γύρο ποσοστό που άγγιξε το 60% (58,8%) ξεπερνώντας κατά πολύ την εκλογική επιρροή του ΚΚΕ στη πόλη και συσπειρώνοντας παρά την υποψηφιότητα του Πάγκαλου το σύνολο σχεδόν των εκτός της ΝΔ ψηφοφόρων. Ο Πάγκαλος αντίθετα συγκέντρωσε μόλις το 12,9% των ψήφων, ποσοστό που καταγράφει την προτίμηση μόλις ενός στους τρείς ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ και της Συμμαχίας προς τον επίσημο συνδυασμό των κομμάτων τους. Περισσότερο συσπειρωμένη σε σχέση με το ΠΑΣΟΚ και συγκεντρώνοντας ένα ποσοστό μεταξύ της εκλογικής δύναμης της ΝΔ του 1977 και του 1981 κατέγραψε ο συνδυασμός του Κολιζέρα ο οποίος συγκέντρωσε το 28,3% των εγκύρων ψηφοδελτίων.

121

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

11.483

Ψηφίσαντες

9.683

Άκυρα – Λευκά

111

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

9.572

Συνδυασμός – Υποψήφιος Δήμαρχος

Ψήφοι

(%)

Προοδευτικός Συνδυασμός Ελευσίνας – Μιχ. Λεβέντης

5.626

58,8

Ελευσινιακή Συνεργασία – Χ. Κολιζέρας

2.708

28,3

Λαϊκή Πρωτοβουλία για τη Σωτηρία της Ελευσίνας – Θ. Πάγκαλος

1.238

12,9

Από το συνδυασμό του Μιχάλη Λεβέντη εκλέχθηκαν 10 δημοτικοί σύμβουλοι (Γεώργιος Αμπατζόγλου, Διασάκος Βασίλης, Θεοδώρου Δημήτρης, Καλατζάκος Χρήστος, Κανάκης Ιωάννης, Μαρούγκας Αλκιβιάδης, Μαρούγκας Γεώργιος, Μοναχολιάς Αναστάσιος, Μουρίκης Αναστάσιος και Σπυρόπουλος Χρήστος) ενώ από την Ελευσινιακή Συνεργασία 5 (Κολιζέρας Χρήστος, Αυγουστίδης Ελευθέριος, Δάλμα Ευγενία, Μοίρας Ιωάννης και Οικονόμου Παύλος).

ΕΝΑ ΙΔΙΟΤΥΠΟ DEBATE

TA NEA 6 Οκτωβρίου 1978 122

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ H Αλλαγή

1981

ο τέλος της δεκαετίας του 1970 βρήκε την Ελλάδα να έχει επιτύχει έναν μεγάλο στόχο όπως τον είχε οραματιστεί κυρίως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Η ιστορική υπογραφή της συνθήκης ένταξης στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα τον Μάιο του 1979 ήταν το επιστέγασμα της ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας. Ο Καραμανλής θεώρησε ότι με την αποκατάσταση της δημοκρατίας και την ένταξη στις ευρωπαϊκές κοινότητες ολοκληρώθηκε η συνεισφορά του στην ενεργό πολιτική. Ήδη από την επόμενη των εκλογών του 1977 είχε ξεκινήσει τις διαδικασίες προκειμένου η ΝΔ να συγκεντρώσει την πλειοψηφία των 180 βουλευτών που απαιτούνταν για την εκλογή του στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Κομβικό σημείο στον σχεδιασμό του Καραμανλή ήταν η λεγόμενη αμφίπλευρη διεύρυνση της ΝΔ από στελέχη του κεντρώου χώρου (Κ. Μητσοτάκης, Α. Κανελλόπουλος κ.α) αλλά και από στελέχη που μετείχαν στην ακροδεξιά Εθνική Παράταξη. Η λήξη της θητείας του Κωνσταντίνου Τσάτσου ως Προέδρου της Δημοκρατίας την άνοιξη του 1980 δρομολόγησε τις περαιτέρω εξελίξεις. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εκλέχθηκε Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην τρίτη ψηφοφορία τον Μάιο του 1980 και στη συνέχεια υπέβαλλε τη παραίτησή του από την πρωθυπουργία και το βουλευτικό αξίωμα. Η κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ σε μια θυελλώδη συνεδρίαση εξέλεξε ως Πρωθυπουργό τον μέχρι πρότινος Υπουργό Εξωτερικών Γεώργιο Ράλλη ο οποίος υπερίσχυσε του Ευάγγελου Αβέρωφ για 4 ψήφους. Η μεταπήδηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή στη Προεδρία της Δημοκρατίας άφησε ελεύθερο το πεδίο στον άλλο χαρισματικό ηγέτη, τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος χρησιμοποιώντας εξαιρετικό λόγο κατάφερνε να συγκινήσει ψηφοφόρους από το χώρο της κεντροδεξιάς έως το χώρο της Αριστεράς. Ο Ανδρέας Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ εκμεταλλεύτηκαν και τη κατάρρευση της ΕΔΗΚ η οποία αποψιλώθηκε από στελέχη (που είτε προσχώρησαν στη ΝΔ ή στο ΠΑΣΟΚ) και κυρίως από την εκλογική βάση η οποία στράφηκε κυρίως προς το ΠΑΣΟΚ. Η παρουσία άλλωστε του Καραμανλή στη Προεδρία -ιδίως- με τις εξουσίες που του έδινε το Σύνταγμα του 1975 αποτελούσε εγγύηση για την ομαλή λειτουργία του πολιτεύματος και κυρίως εξασφάλιζε την πορεία της χώρας στους κρίσιμους τομείς της εξωτερικής πολιτικής όπου οι ριζοσπαστικές θέσεις του Ανδρέα Παπανδρέου απείχαν πολύ από την έως τότε ακολουθούμενη πολιτική. Αυτή ακριβώς το άτυπο «αντίβαρο» συνέβαλλε αποφασιστικά στην υπερψήφιση του ΠΑΣΟΚ από σημαντικό τμήμα κεντροδεξιών ψηφοφόρων οι οποίοι ήλπιζαν στην αλλαγή που είχε εξαγγείλει ο Ανδρέας Παπανδρέου, παράλληλα όμως συμμερίζονταν τη πολιτική του Καραμανλή και τις βασικές κατευθυντήριες γραμμές αυτής. Τα αποτελέσματα των εκλογών ήταν μη αναμενόμενα κυρίως ως προς το εύρος της νίκης του ΠΑΣΟΚ και τον αριθμό των εδρών που κατέκτησε. Το ΠΑΣΟΚ έλαβε το 48,1% των ψήφων διπλασιάζοντας το ποσοστό του σε σχέση με το 1977 απορροφώντας το σύνολο σχεδόν των ψηφοφόρων της ΕΔΗΚ του Ι. Ζίγδη (η οποία περιορίστηκε στο 0,40% από το 12% του 1977) και ένα σημαντικό τμήμα της ΝΔ η οποία παρά τη στελεχιακή διεύρυνση δεν ξεπέρασε το 36%. Ο θρίαμβος του ΠΑΣΟΚ το 1981 αποτυπώθηκε και στα εκλογικά αποτελέσματα της Ελευσίνας καθώς όχι μόνο συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων (54,9%) αλλά και πέτυχε να περιορίσει τη ΝΔ κάτω από το 25%. Η αύξηση του ΠΑΣΟΚ προέρχεται από την πλήρη ενσωμάτωση του ποσοστού της ΕΔΗΚ του 1977 και από την υπερψήφιση του Ανδρέα Παπανδρέου από περίπου 1 στους 3 ψηφοφόρους της ΝΔ των προηγούμενων εκλογών. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι παρά την πίεση που άσκησε στην Αριστερά (ιδίως με την εκφορά έντονα Αριστερίστικης ρητορείας) το ποσοστό του ΚΚΕ αυξήθηκε κατά 2 περίπου ποσοστιαίες μονάδες.

123

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

13.284

Ψηφίσαντες

11.411

Άκυρα - Λευκά

142

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

11.269

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

6.048

53,7

ΝΔ

2.619

23,2

ΚΚΕ

2.192

19,5

142

1,3

ΚΚΕ Εσωτερικού

0,9

ΚΟΔΗΣΟ

0,4

ΕΔΗΚ

0,3

Κόμμα Προοδευτικών

Η διαφορετική εκλογική συμπεριφορά που παρατηρήθηκε ανάμεσα στα εκλογικά τμήματα ανδρών και γυναικών στις εκλογές του 1977 διατηρήθηκε αν και σαφώς μειωμένη το 1981. Σε επίπεδο ενοριών το ΠΑΣΟΚ ξεπέρασε και στις 3 το 50% ενώ προκαλεί εντύπωση η ανάδειξη του ΚΚΕ στη δεύτερη θέση στην ενορία Αγ. Αποστόλων. Η ΝΔ ξεπέρασε το 25% μόνο στην ενορία του Αγ. Γεωργίου όπου και το (ακρο)δεξιό Κόμμα των Προοδευτικών του Σπ. Μαρκεζίνη είχε την καλύτερη επίδοση (1,6%)

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά φύλο Άνδρες

Γυναίκες

Εγγεγραμμένοι

6.581

6.703

Ψηφίσαντες

5.583

5.828

5.524

5.745

Άκυρα - Λευκά Έγκυρα Ψηφοδέλτια

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

3.035

54,9

1.386

52,4

ΝΔ

1.233

22,3

3.013

24,1

ΚΚΕ

1.047

19,0

1.145

19,9

Κόμμα Προοδευτικών

1,3

1,2

ΚΚΕ Εσωτερικού

0,9

0,8

ΚΟΔΗΣΟ

0,4

0,3

ΕΔΗΚ

0,3

Λοιπά

0,9

124

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά ενορία Ενορία

Αγ. Γεωργίου

Αγ. Κων/νου

Αγ. Αποστόλων

Εγγεγραμμένοι

6.690

2.857

3.727

Ψηφίσαντες

5.645

2.514

3.252

5.566

2.484

3.219

Άκυρα - Λευκά Έγκυρα Κόμμα

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

2.884

51,8

1.327

53,4

1.837

57,1

ΝΔ

1.463

26,3

560

22,5

596

18,5

985

17,7

509

20,5

698

21,7

Κόμμα Προοδευτικών

1,6

1,3

0,7

ΚΚΕ Εσωτερικού

1,0

0,7

ΚΟΔΗΣΟ

0,5

0,4

0,2

ΕΔΗΚ

0,4

0,3

Λοιπά

0.7

0,9

0,8

ΚΚΕ

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ Υ ΠΟΨΗΦΙΩΝ Η νίκη του ΠΑΣΟΚ, ενός κόμματος το οποίο αναλάμβανε για πρώτη φορά κυβερνητικά καθήκοντα, μόλις 7 χρόνια από την ίδρυσή του και κυρίως η ανάδειξη για 4 βουλευτών στην περιφέρεια Αττικής (έναντι δύο που είχε στην προηγούμενη Βουλή) συντέλεσε αποφασιστικά στην ανανέωση των κοινοβουλευτικών εκπροσώπων της περιφέρειας Αττικής. Ο Στάθης Γιώτας για άλλη μία εκλογική αναμέτρηση συγκέντρωσε την προτίμηση σχεδόν του 25% των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ επιβεβαιώνοντας την ηγετική του παρουσία στο Υπόλοιπο Αττικής. Ο δεύτερος βουλευτής του ΠΑΣΟΚ το 1977 Δ. Μπότσαρης δεν συμμετείχε στο ψηφοδέλτιο ανοίγοντας το δρόμο στον Μ. Βάθη για το κοινοβούλιο. Ο Βάθης με σχεδόν αμελητέα επιρροή στην Ελευσίνα εκλέχθηκε δεύτερος σε δύναμη υποψήφιος. Για πρώτη φορά εισέρχεται στη Βουλή Θεόδωρος Πάγκαλος ο οποίος έλαβε την προτίμηση του 66,5% των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ στην Ελευσίνα, συγκεντρώνοντας συνολικά 4.023 σταυρούς. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η εκλογική δύναμη του Πάγκαλου προέρχεται κατά 50% από την πόλη της Ελευσίνας ενώ στο σύνολο της επαρχίας Μεγαρίδος έλαβε 6.385 σταυρούς από τους συνολικά 7.942 που συγκέντρωσε στο σύνολο της περιφέρειας. Ο γιός του βουλευτή της Ένωσης Κέντρου (και υποψηφίου με την ΕΔΗΚ το 1977) Νικόλαου Παπαηλία, Ηλίας Παπαηλίας, εκλέχθηκε ως 4ος βουλευτής του ΠΑΣΟΚ συνεχίζοντας την οικογενειακή του κεντρώα παράδοση. ΠΑΣΟΚ Ε. Γιώτας Μ. Βάθης

Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

885

14,6

15.908

25,2

272

4,5

10.086

16,0

4.023

66,5

7.942

12,6

Η. Παπαηλίας

195

3,2

7.663

12,2

Κ. Πετούρης

0,6

6.478

10,3

Σ. Παπαμιχάλης

0,3

5.534

8,8

Θ. Δρόσης

323

5,3

3.855

6,1

Π. Δρίβας

0,9

2.664

4,2

Θ. Πάγκαλος

125

Από τη Νέα Δημοκρατία, η απώλεια μίας έδρας παρά την αύξηση των βουλευτών της περιφέρειας σε συνδυασμό με την αποχώρηση ενός σημαντικού τμήματος των κεντροδεξιών ψηφοφόρων έφερε ανακατατάξεις στη σειρά εκλογής. Πρώτος εκλέχθηκε ο Δ. Φράγκος ξεπερνώντας σε αυτήν την εκλογή τον Χρήστο Κατσιγιάννη ο οποίος εκλέχθηκε δεύτερος. Εκτός βουλής έμεινε ο Χ. Κάκαρης ο οποίος κατέλαβε την πέμπτη θέση. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Δ. Φράγκος

590

22,5

9.963

22,5

Χ. Κατσιγιάννης

229

8,7

9.038

20,4

Νέα Δημοκρατία

Μ. Παπαγιάννης

341

13,0

6.299

14,2

Λ. Μιχαήλ

136

5,2

6.034

13,6

Χ. Κάκαρης

119

4,5

5.467

12,3

Α. Παπακωνσταντίνου

868

33,1

2.901

6,5

Ν. Σταμολέκας

141

5,4

1.995

4,5

2,8

969

2,2

Γ. Μπότσης

Το ΚΚΕ δεν μπόρεσε να εκλέξει βουλευτή στο Υπόλοιπο Αττικής. Ωστόσο ενδιαφέρουσα είναι η εκλογική επίδοση του Θεόδωρου Κακλαμανάκη στην Ελευσίνα, ο οποίος συγκέντρωσε το 80,9% των σταυρών του κόμματος. Ο Κακλαμανάκης εκλέχθηκε πρώτος και στο σύνολο της περιφέρειας. Με εξαίρεση τον Ν. Αγγελόπουλο όλοι οι υπόλοιποι υποψήφιοι του ΚΚΕ στην Ελευσίνα είχαν σχεδόν μηδαμινή παρουσία. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

1.774

80,9

5.422

39,7

Γ. Αλιφέρης

0,0

1.422

10,4

Ι. Καραμάνη – Στεργίου

0,1

1.281

9,4

314

14,3

1.273

9,3

Κ. Παπαπολυχρονίου

1,0

1.133

8,3

ΚΚΕ Θ. Κακλαμανάκης

Ν. Αγγελόπουλος Α. Λεβέντης

2,0

1.069

7,8

Σ. Πανάγος

0,1

1.007

7,4

Β. Μπουφίδης

0,1

387

2,8

126

1981

ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ Η διπλή ψήφος βοήθησε τα μικρά κόμματα

ην 18η Οκτωβρίου 1981 διεξήχθησαν για πρώτη φορά, ταυτόχρονα με τις βουλευτικές εκλογές για την ανάδειξη των 24 Ελλήνων Ευρωβουλευτών. Οι εκλογές στα υπόλοιπα 9 κράτη μέλη διεξήχθησαν το 1979 ενώ η Ελλάδα όντας πλήρες μέλος από την 1/1/1981 εξέλεξε τους ευρωβουλευτές της για θητεία 2,5 ετών. Το εκλογικό σύστημα που εφαρμόστηκε ήταν η απλή αναλογική με λίστα υποψηφίων. Μέχρι τις εκλογές του Οκτωβρίου, οι έλληνες ευρωβουλευτές ήταν διορισμένοι από το Εθνικό Κοινοβούλιο (ΝΔ 14, ΠΑΣΟΚ 7, ΕΔΗΚ 1, ΚΚΕ 1, ΚΟΔΗΣΟ 1) Η ταυτόχρονη διενέργεια των εκλογών αποτέλεσε μια διαδικασία de facto πριμοδότησης των μικρότερων κομμάτων καθώς τα δύο μεγάλα κόμματα εμφάνισαν σημαντικές διαφοροποιήσεις στα ποσοστά τους προς όφελος των μικρότερων. Η πολυδιάσπαση των ψήφων επέτρεψε σε συνολικά 6 κόμματα να αντιπροσωπευτούν στην ευρωβουλή, επίδοση που ισοφαρίστηκε 28 χρόνια αργότερα στις ευρωεκλογές του 2009. Το ΠΑΣΟΚ αναδείχθηκε πρώτο κόμμα πανελλαδικά με ποσοστό λίγο πάνω από το 40% (έναντι 48,1% που έλαβε στην «εθνική κάλπη») τροφοδοτώντας κυρίως δύο μικρότερα κόμματα, το ΚΟΔΗΔΟ-ΚΑΕ με επικεφαλής τον Γιάγκο Πεσμαζόγλου και το ΚΚΕ Εσωτερικού. Μικρότερες απώλειες εμφάνισε η ΝΔ ενώ το ΚΚΕ εμφάνισε αύξηση κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες. Οι αντιπρόσωποι της Ελλάδας στο ευρωκοινοβούλιο προέρχονταν από το ΠΑΣΟΚ (10 Έδρες – Σπ. Πλασκοβίτης, Α. Φωτήλας, Ν. Βγενόπουλος, Α. Γεωργιάδης, Κ. Νικολάου, Χρ. Μαρκόπουλος, Δημ. Κουλουριανός, Γιάννος Παπαντωνίου, Λ. Λαγάκος και Κων/να Πανταζή), τη ΝΔ (8 έδρες – Λ. Μπουρνιάς, Κ. Καλλίας, Αχ. Γεροκωστόπουλος, Κ. Γόντικας, Ε. Παπαευστρατίου, Μ. Πρωτοπαπαδάκης, Φ. Καζάζης και Κ. Καλογιάννης), το ΚΚΕ (3 έδρες – Β. Εφραιμίδης, Δ. Αδάμος, Αλ. Αλαβάνος), το ΚΚΕ Εσωτερικού (Λ. Κύρκος), το ΚΟΔΗΣΟ-ΚΑΕ (Γ. Πεσμαζόγλου) και το Κόμμα των Προοδευτικών (Απ. Παπαγεωργίου). Το κυριότερο ζητούμενο της αναμέτρησης είναι η ανάδειξη των διαφορών της ψήφου ανάμεση στις δύο κάλπες η οποία μπορεί να αποτελέσει τη δεδομένη χρονική στιγμή μια καταγραφή της σκληρής εκλογικής βάσης των κομμάτων. Στην Ελευσίνα περίπου 1 στους 10 ψηφοφόρους των δύο μεγάλων κομμάτων ψήφισε διαφορετικά στην «ευρωκάλπη». Το ΠΑΣΟΚ απώλεσε το 6,3% των ψήφων του ενώ η ΝΔ το 2%. Το ΚΚΕ ενισχύθηκε ελάχιστα αγγίζοντας το 20% ενώ το ΚΚΕ Εσωτερικού πριμοδοτήθηκε κυρίως από τους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ φτάνοντας το 4,7%. Ανάλογη αύξηση είχε και το ΚΟΔΗΣΟ-ΚΑΕ καθώς στην πόλη άγγιξε το 3%. Αντίθετα, όντας χαρακτηριστικό στοιχείο της κατάστασης του κόμματος, η ΕΔΗΚ ούτε στις ευρωεκλογές μπόρεσε να κερδίσει ψήφους είτε από το ΠΑΣΟΚ είτε από τη ΝΔ και περιορίστηκε στο 0,7%. Δήμος Ελευσίνας – Συγκριτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

13.284

Ψηφίσαντες

11.411

11.409

142

118

11.269

11.291

Εθνικές Εκλογές

Ευρωεκλογές

Άκυρα – Λευκά Έγκυρα Κόμμα

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

6.048

53,7

5.350

47,4

ΝΔ

2.619

23,2

2.398

21,2

ΚΚΕ

2.192

19,5

2.254

20,0

142

1,3

135

1,2

ΚΚΕ Εσωτερικού

0,9

531

4,7

ΚΟΔΗΣΟ

0,4

328

2,9

ΕΔΗΚ

0,3

0,7

Λοιπά

0,8

214

1,9

Κόμμα Προοδευτικών

127

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Επαρχία Μεγαρίδος

Υπόλοιπο Αττικής

Ελευσίνα

Κόμμα

(%)

ΠΑΣΟΚ

40,1

42,7

41,9

47,4

ΝΔ

31,3

27,7

30,4

21,2

ΚΚΕ

12,8

16,7

12,1

20,0

Κόμμα Προοδευτικών

2,0

1,5

1,2

ΚΚΕ Εσωτερικού

5,3

4,5

4,4

4,7

ΚΟΔΗΣΟ

4,3

2,7

3,4

2,9

ΕΔΗΚ

1,1

1,3

0,7

Λοιπά

3,1

2,9

5,0

1,9

128

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η 3η τετραετία του Μιχάλη Λεβέντη

1982

ι δημοτικές εκλογές του 1982 είχαν αυξημένη σημασία καθώς ήταν οι πρώτες εκλογές μετά την ανάδειξη του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση και η πρώτη αναμέτρηση των δύο μεγάλων κομμάτων με τον Ευάγγελο Αβέρωφ ως επικεφαλής της ΝΔ. Το ΠΑΣΟΚ επιχείρησε μια σειρά αλλαγών αμέσως μετά την εκλογή του. Η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης φιλοδοξούσε να βάλει ένα τέλος στις συνέπειες του εμφυλίου και κυρίως στην ανάδειξη της συμμετοχής του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ στην απελευθέρωση της χώρας. Παράλληλα ήταν ένα τακτικό άνοιγμα προς την Αριστερά, το οποίο φιλοδοξούσε να αποτελέσει μια εξασφάλιση της συναίνεσης της στην προώθηση του κυβερνητικού έργου. Από την άλλη πλευρά η δημιουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας προσδοκούσε στην υλοποίηση ενός φιλολαϊκού προγράμματος με κυριότερο στόχο τα αδύνατα στρώματα. Μέσα στο πλαίσιο αυτό διεξήχθησαν οι δημοτικές εκλογές στις 17 και 24 Οκτωβρίου του 1982. Σε τοπικό επίπεδο κυριαρχούσαν για άλλη μια φορά τα ζητήματα της προστασίας του περιβάλλοντος και κυρίως της αυξημένης ρύπανσης που παρατηρείται στην ευρύτερη περιοχή. Λίγες εβδομάδες πριν τις εκλογές, τον Αύγουστο του 1982, θεμελιώθηκε και το νέο νοσοκομείο της Ελευσίνας. Την πρωτοβουλία για την ανέγερση και παρά τα όποια εμπόδια παρουσιάστηκαν την έλαβε ο Σύνδεσμος Δήμων και Κοινοτήτων Θριασίου Πεδίου. Τρείς ήταν οι συνδυασμοί που διεκδίκησαν την ψήφο των δημοτών της Ελευσίνας: • Ο Συνδυασμός Δημοτική Αλλαγή Ελευσίνας με επικεφαλής τον Αναστάσιο Μάναλη που υποστηριζόταν από το ΠΑΣΟΚ

• Η Ελευσινιακή Αλλαγή ο οποίος κατήλθε με τη στήριξη της Νέας Δημοκρατίας και είχε ως υποψήφιο Δήμαρχο τον Αλέξανδρο Κοντούλη.

• Και ο Προοδευτικός Συνδυασμός ο οποίος υποστηριζόταν από το ΚΚΕ. Όπως ήταν αναμενόμενο

επικεφαλής του συνδυασμού ήταν ο Μιχάλης Λεβέντης Οι Δημοτικές Εκλογές του 1982 είχαν έντονο πολιτικό χρώμα στην Ελευσίνα καθώς δοκιμαζόταν για πρώτη φορά η κυριαρχία της Αριστεράς. Το ΠΑΣΟΚ έχοντας συγκεντρώσει στις τελευταίες εκλογές ποσοστό άνω του 50% επεδίωκε την κεφαλαιοποίηση αυτής της επιρροής και σε δημοτικό επίπεδο. Αντίθετα ο Μιχάλης Λεβέντης έχοντας ως πλεονέκτημα τις δύο προηγούμενες θητείες στο αξίωμα του Δημάρχου στόχευε στην διατήρηση της δυναμικής του και εκτός των στενών ορίων του ΚΚΕ. Ο Συνδυασμός του Αλέξανδρου Κοντούλη από την άλλη πλευρά γνωρίζοντας την περιορισμένη εκλογική δυναμική της Νέας Δημοκρατίας στην πόλη ευελπιστούσε στην παρουσία στον δεύτερο γύρο των εκλογών. Πράγματι, τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των εκλογών δεν έδωσαν σε κανέναν συνδυασμό την απόλυτη πλειοψηφία. Ο συνδυασμός του Μιχάλη Λεβέντη παρά την πτώση των ποσοστών του σε σχέση με τις δημοτικές εκλογές του 1978, αναδείχθηκε πρώτος με ποσοστό 46,0% υπολειπόμενος 439 ψήφους από την νίκη από την πρώτη Κυριακή. Δεύτερος αναδείχθηκε ο συνδυασμός του Αναστάσιου Μάναλη με ποσοστό 29,7% εμφανίζοντας υπερδιπλασιασμό του ποσοστού του σε σχέση με την επίδοση του Θεόδωρου Πάγκαλου στις προηγούμενες εκλογές αλλά δίχως να καταφέρει να εκφράσει το σύνολο των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ.

129

Στις εθνικές εκλογές το ποσοστό κάθε παράταξης προκύπτει από αναγωγή των τριών μεγάλων σχηματισμών στο 100% Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Α’ Γύρου Εγγεγραμμένοι

13.395

Ψηφίσαντες

11.251

Άκυρα – Λευκά

168

Έγκυρα

11.083

Συνδυασμός – Υποψήφιος Δήμαρχος

Ψήφοι

(%)

Προοδευτικός Συνδυασμός Ελευσίνας – Μιχ. Λεβέντης

5.103

46,0

Δημοτική Αλλαγή Ελευσίνας – Αναστάσιος Μάναλης

3.290

29,7

Ελευσινιακή Αλλαγή – Αλέξανδρος Κοντούλης

2.690

24,3

Παρά το προβάδισμα του Μιχάλη Λεβέντη στον πρώτο γύρο, η δεύτερη Κυριακή αναμενόταν ιδιαίτερη σκληρή καθώς ο συνδυασμός του Αλέξανδρου Κοντούλη είχε προεκλογικά επιτεθεί σε υψηλούς τόνους απέναντι στην απερχόμενη διοίκηση του δήμου. Οι δε ψηφοφόροι της ΝΔ ταλαντεύονταν μεταξύ της επιλογής του καταλληλότερου Δημάρχου αλλά και του γενικότερου πολιτικού κλίματος που ήταν ιδιαίτερα τεταμένο μεταξύ του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Η επαναληπτική εκλογή ανέδειξε Δήμαρχο για 3η συνεχόμενη θητεία τον Μιχάλη Λεβέντη καθώς επικράτησε με 52,9% του Αν. Μάναλη. Χαρακτηριστικό είναι ότι μόνο ένας στους 4 ψηφοφόρους του Κοντούλη υπερψήφισαν τον Λεβέντη ενώ η συντριπτική τους πλειοψηφία κατευθύνθηκε προς τον υποψήφιο του ΠΑΣΟΚ. Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Β’ Γύρου Εγγεγραμμένοι

13.395

Ψηφίσαντες

11.159

Άκυρα – Λευκά

168

Έγκυρα

10.880

Συνδυασμός – Υποψήφιος Δήμαρχος

Ψήφοι

(%)

Προοδευτικός Συνδυασμός Ελευσίνας – Μιχ. Λεβέντης

5.754

52,9

Δημοτική Αλλαγή Ελευσίνας – Αναστάσιος Μάναλης

5.126

47,1

Στο νέο Δημοτικό Συμβούλιο, 10 έδρες κατέλαβε ο επιτυχών συνδυασμός με τους Ν. Αγγελόπουλο, Γ. Αμπατζόγλου, Δημήτριο Θεοδώρου (ο οποίος ανέλαβε για μια επιπλέον θητεία Πρόεδρος του σώματος), Χρ. Καλαντζάκο, Εμ. Μανιάς, Αλκ. Μαρούγκα, Γ. Μαρούγκα, Ιωάννη Μελετίου, Ηλ. Μονοχολιά, Αικ. Σιδέρη Μαϊλη, Νίκο Τσοπελάκη και Ελένη Χόνδρου Αδάμ να εκλέγονται Δημοτικοί Σύμβουλοι. Ο Συνδυασμός του Αν. Μάναλη εξέλεξε εκτός του ίδιου άλλους 4 συμβούλους (Κ. Ζαχαρίου, Αν. Μαρούγκα, Γ. Τακάκη και Π. Λαζάρου) ενώ από τον Συνδυασμός του Αλ. Κοντούλη εξελέγησαν ο υποψήφιος Δήμαρχος και η Ευγενία Δάλμα-Κουρούνη.

130

Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΟΠΩΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΚΕ ΣΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ 19ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1982 131

1984

ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ

Ευρωεκλογές με χαρακτήρα εθνικών εκλογών

α πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ ήταν σχετικά ανέφελα καθώς απολάμβανε την πλατιά υποστήριξη των στρωμάτων που το είχαν αναδείξει στην εξουσία. Η εκλογική ήττα της Νέας Δημοκρατίας αντίθετα την είχε βυθίσει σε ένα κύμα εσωστρέφειας καθώς ο Γεώργιος Ράλλης επωμίστηκε το μεγαλύτερο μερίδιο της ήττας και αναγκάστηκε σε παραίτηση λίγο μετά τις εκλογές του 1981,καταψηφιζόμενος από την κοινοβουλευτική του ομάδα. Νέος αρχηγός αναδείχθηκε ο Ευάγγελος Αβέρωφ, βασικός υπουργός σε όλες σχεδόν τις κυβερνήσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ο ίδιος ο ιδρυτής της ΝΔ ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρακολουθούσε τις εξελίξεις παρεμβαίνοντας συχνά μέσω του θεσμικού του ρόλου (ο οποίος περιβαλλόταν με μεγάλες εξουσίες) ερχόμενος συχνά σε προστριβές με τη κυβέρνηση. Η διενέργεια των ευρωεκλογών του 1984 είχαν ιδιαίτερο πολιτικό βάρος καθώς κυρίως η αξιωματική αντιπολίτευση έδωσε έντονο πολιτικό χρώμα στην αναμέτρηση. Ο Αβέρωφ επεδίωκε την αντιστροφή του κύματος της «αλλαγής» του 1981 και στην ανάδειξη στη πρώτη θέση της ΝΔ οπότε και ενόψει της προεδρικής εκλογής την άνοιξη του 1985 και της ολοκλήρωσης της κυβερνητικής θητείας να μπορέσει να επαναφέρει το κόμμα στην εξουσία. Τα δύο κυριότερα Κόμματα της Αριστεράς, έβλεπαν τις εκλογές ως μια αφετηρία για την προσέλκυση τυχόν δυσαρεστημένων ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ και κυρίως να αυξήσουν τον αριθμό των ευρωβουλευτών. Ιδίως για το ΚΚΕ εσωτερικού, τυχόν απώλεια της συμμετοχής του στο ευρωκοινοβούλιο θα άφηνε το κόμμα δίχως εκπροσώπηση σε στα δύο κύρια νομοθετικά σώματα. Δέκα χρόνια μετά την πτώση της δικτατορίας και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, έγινε η πρώτη απόπειρα των νοσταλγών της επταετίας για οργάνωση ενός πολιτικού σχηματισμού. Η Εθνική Πολιτική Ένωση (ΕΠΕΝ) ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 1984 με κυριότερο στόχο την «υποστήριξη του έργου της Επαναστάσεως» και φερόμενο ως ιδρυτή και ηγέτη τον έγκλειστο στις φυλακές Κορυδαλλού Γεώργιο Παπαδόπουλο. Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών παρόλο που δεν ανέτρεψαν το πολιτικό σκηνικό κατά κάποιο τρόπο αποτέλεσαν πρόκριμα για τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές. Το ΠΑΣΟΚ έλαβε το 41,6% και 10 έδρες πετυχαίνοντας το κυριότερο στόχο του. Υπό τις υπάρχουσες συνθήκες η ΝΔ πέτυχε μια σχετικά καλή επίδοση αυξάνοντας το ποσοστό της σε σχέση με τις εκλογές του 1981 και μειώνοντας σημαντικά τη διαφορά της από το ΠΑΣΟΚ (38,1% και 9 έδρες). Μικρή πτώση σημείωσε το ΚΚΕ σε σχέση με το 1981 (11,6%) διατηρώντας όμως τις 3 έδρες του ενώ και ο Λεωνίδας Κύρκος διατήρησε την έδρα του. Η ακροδεξιά ΕΠΕΝ κατάφερε με το 2,3% που έλαβε να εκλέξει έναν ευρωβουλευτή. Ακριβώς αντίστοιχη εκλογική συμπεριφορά καταγράφηκε στην Ελευσίνα με το ΠΑΣΟΚ να διατηρεί την πρώτη θέση με σχετικά μεγάλη διαφορά έναντι της ΝΔ –σαφώς όμως μειούμενη σε σχέση με την προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση- (44,6% έναντι 29,1%). Το ΚΚΕ διατηρήθηκε σε ποσοστό της τάξης του 20% ενώ το ΚΚΕ Εσωτερικού έλαβε το 3,25%.

132

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

14.445

Ψηφίσαντες

12.176

Άκυρα – Λευκά

100

Έγκυρα

12.076

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

5.390

44,6

ΝΔ

3.510

29,1

ΚΚΕ

2.347

19,4

ΚΚΕ Εσωτερικού

393

3,3

ΕΠΕΝ

171

1,4

ΚΟΔΗΣΟ

0,6

ΕΔΗΚ

0,3

Λοιπά

162

1,3

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Επαρχία Μεγαρίδος

Υπόλοιπο Αττικής

Ελευσίνα

Κόμμα

(%)

ΠΑΣΟΚ

41,6

42,4

40,0

44,6

ΝΔ

38,1

36,9

41,4

29,1

ΚΚΕ

11,6

13,8

10,6

19,4

ΚΚΕ Εσωτερικού

3,4

2,6

2,9

3,3

ΕΠΕΝ

2,3

2,1

2,3

1,4

ΚΟΔΗΣΟ

0,8

0,5

0,6

ΕΔΗΚ

0,3

0,2

0,3

Λοιπά

1,9

1,5

1,9

1,3

133

1985 Η

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Πόλωση και 2η Τετραετία του Ανδρέα Παπανδρέου

όξυνση των πολιτικών πνευμάτων ήταν σχεδόν βέβαια με την ανάδειξη τον Σεπτέμβριο του 1984 του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ως αρχηγού της ΝΔ μετά την παραίτηση του Ε. Αβέρωφ. Η έντονη αντιπαράθεση του Ανδρέα Παπανδρέου με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1965 όταν ο δεύτερος υπήρξε κεντρικό πρόσωπο στα Ιουλιανά συμμετέχοντας στις κυβερνήσεις των «Αποστατών». Σημαντικός παράγοντας για την πόλωση του κλίματος ήταν και η σύγκρουση του Ανδρέα Παπανδρέου με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή τον Μάρτιο του 1985 η οποία οδήγησε στην παραίτηση του Καραμανλή και στην εξαγγελία από την κυβέρνηση της έναρξης διαδικασίας αναθεώρησης του Συντάγματος με στόχο τον περιορισμό των εξουσιών του Πρόεδρου και την ενίσχυση της εξουσίας του Πρωθυπουργού. Η εκλογή του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, αρεοπαγίτη Χρήστου Σαρτζετάκη κατά την τρίτη ψηφοφορία στην Βουλή υπό συνθήκες έντασης σχετικά με τη χρήση των έγχρωμων ψηφοδελτίων πυροδότησε μια νέα όξυνση των πολιτικών πνευμάτων με υπόνοιες από την αξιωματική αντιπολίτευση περί μη αναγνώρισης του νέου ανώτατου άρχοντος. Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο Ανδρέας Παπανδρέου αποφάσισε την προκήρυξη πρόωρων εκλογών για τις 2 Ιουνίου με εφαρμογή της ενισχυμένης αναλογικής και με λίστα υποψηφίων αντί του σταυρού προτίμησης. Οι εκλογές ανέδειξαν το ΠΑΣΟΚ πρώτο κόμμα με άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία (161 έδρες) παρά την μικρή κάμψη του ποσοστού του σε σχέση με το 1981. Η ΝΔ σημείωσε σημαντική άνοδο αυξάνοντας κατά περίπου 5% το εθνικό της ποσοστό καταφέρνοντας να επανασυσπειρώσει σημαντικό τμήμα των κεντροδεξιών ψηφοφόρων και κατέλαβε 126 έδρες στο νέο Κοινοβούλιο. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας έχοντας σημειώσει μικρή πτώση των ποσοστών του (9,9%) κατέλαβε 12 έδρες ενώ το Κομμουνιστικό Κόμμα Εσωτερικού με επικεφαλής τον Λεωνίδα Κύρκο έλαβε 1,8% και μία έδρα. Το ΠΑΣΟΚ στην Ελευσίνα είχε μικρή απώλεια των δυνάμεών του και δεν κατάφερε να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία όπως είχε κάνει τον Οκτώβριο του 1981. Παρόλα αυτά το 47,2% των ψήφων που έλαβε το κυβερνών κόμμα και κυρίως η διαφορά των 15 μονάδων από τη Νέα Δημοκρατία, του επέτρεψαν τη διατήρηση της ηγεμονίας του στην πόλη. Η Νέα Δημοκρατία μετά το προηγούμενο ατυχές αποτέλεσμα, κατάφερε να αυξήσει τη δύναμή της κατά περίπου 9 μονάδες κερδίζοντας ένα τμήμα των κεντρώων ψηφοφόρων, ενώ οριακές απώλειες είχε το ΚΚΕ το οποίο υποχώρησε καμία περίπου μια μονάδα. Ενδιαφέρον αποτελεί και ο σχεδόν υπερδιπλασιασμός του ποσοστού το ΚΚΕ Εσωτερικού, το οποίο από το 0,9% του 1981 έλαβε το 1,6%. Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

14.848

Ψηφίσαντες

12.806

Άκυρα - Λευκά

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

12.716

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

6.002

47,2

ΝΔ

4.065

32,0

ΚΚΕ

2.337

18,4

204

1,6

ΕΠΕΝ

0,3

ΑΣΚΕ

0,2

Λοιπά

0,5

ΚΚΕ Εσωτερικού

134

Η απογραφή του 1981 αποτύπωση την πληθυσμιακή αύξηση του υπολοίπου Αττικής και είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των εδρών της περιφέρειας από 6 σε 7. Η άνοδος της Νέας Δημοκρατίας και κυρίως η ισχυρή της επιρροή της στην περιοχή των Μεσογείων έδωσε στη Νέα Δημοκρατία την πρώτη θέση στο Υπόλοιπο Αττικής και της επέτρεψε να εκλέξει 4 έδρες έναντι 3 του ΠΑΣΟΚ.

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Επαρχία Μεγαρίδος

Υπόλοιπο Αττικής

Ελευσίνα

Κόμμα

(%)

ΠΑΣΟΚ

45,8

45,1

43,5

47,2

ΝΔ

40,9

39,5

44,1

32,0

ΚΚΕ

9,9

13,0

9,7

18,4

ΚΚΕ Εσωτερικού

1,8

1,4

1,5

1,6

ΕΠΕΝ

0,6

0,5

0,6

0,3

Λοιπά

1,0

0,5

0,6

0,5

Το αξιοσημείωτο των εκλογών του Ιουνίου του 1985 ήταν η εφαρμογή της λίστας των υποψηφίων βουλευτών αντί για τη χρήση του σταυρού προτίμησης. Έτσι η σειρά εκλογής των υποψηφίων βουλευτών ήταν προκαθορισμένη από πριν με απόφαση του επικεφαλής κάθε σχηματισμού και οι εκλογείς επέλεγαν μόνο το κόμμα δίχως να εκφράζουν τη προτίμηση σε κάποιον βουλευτή. Από το ΠΑΣΟΚ εκλέχθηκαν οι 3 πρώτοι στη σείρα οι οποίοι ήταν ο Στάθης Γιώτας, ο Θόδωρος Πάγκαλος και ο Ηλίας Παπαηλίας. Από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης εκλέχθηκαν οι Δημήτρης Φράγκος, Χρήστος Κατσιγιάννης, Μιχάλης Παπαγιάννης και Απόστολος Σταύρου. Ο επικεφαλής της λίστας του ΚΚΕ, Θανάσης Λεβέντης, αδελφός του δημάρχου Ελευσίνας Μιχάλη Λεβέντη, δεν μπόρεσε να εκλεγεί καθώς ο εκλογικός νόμος δεν κατακύρωσε έδρα στο τρίτο κόμμα της περιφέρειας.

135

1986

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η ανατροπή στα δημοτικά πράγματα

ι δημοτικές εκλογές του 1986 διεξήχθησαν εν μέσω έντονης πόλωσης στην κεντρική σκηνή, η οποία μεταφέρθηκε και στις τοπικές κοινωνίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην πλειονότητα των δήμων και κοινοτήτων κατήλθαν τρείς υποψήφιοι οι οποίοι προέρχονται από τις τρείς μεγάλες παρατάξεις. Στην πολιτική επικαιρότητα δέσποζε η αναθεώρηση του Συντάγματος η οποία περιέκοψε σημαντικά τις εξουσίες του Πρόεδρου της Δημοκρατίας αλλά και το οικονομικό πρόγραμμα της κυβέρνησης το οποίο εφάρμοζε σκληρά μέτρα για τη σταθεροποίηση της οικονομίας. Το έντονο πολιτικό κλίμα όπως διαμορφώθηκε επηρέασε και την εκλογή στην Ελευσίνα. Ο Δήμαρχος Μιχάλης Λεβέντης διεκδίκησε για 4η συνεχή φορά την επανεκλογή του. Με κυρίαρχα όπως και σε κάθε μεταδικτατορική αναμέτρηση τα ζητήματα περιβάλλοντος, η απερχόμενη Δημοτική Αρχή μέσω δυναμικών κινητοποιήσεων προσπαθούσε να αναδείξει στην κοινή γνώμη τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετώπιζε ο Δήμος. Χαρακτηριστικό αυτής της πολιτικής που εφάρμοσε ο Δήμαρχος ήταν η καταδίκη του από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο τον Ιανουάριο του 1985 σε ποινή φυλάκισης 5 μηνών ύστερα από μήνυση που υπέβαλλε εναντίον του ο ιδιοκτήτης της Αθηναϊκής Ελαιουργίας Ιωάννης Κουραμάνης για απειλή. Το εργοστάσιο του Κουραμάνη, στη βόρεια πλευρά της πόλης, αποτελούσε σημαντική πηγή ρύπανσης του αέρα της πόλης καθώς από την επεξεργασία κυρίως του πυρήνα της ελιάς προκαλούσε αφόρητη δυσοσμία στην περιοχή. Καινοτομία στην εκλογική ιστορία της πόλης και αποτέλεσμα της περιβαλλοντικής κατάστασης της πόλης ήταν η κάθοδος στις δημοτικές εκλογές οικολογικού συνδυασμού με επικεφαλής τον Ιωάννη Φιλίππου (υποψηφίου με το ΚΚΕ Εσωτερικού στις εκλογές του 1985) ο οποίος στόχευε στην συγκρότηση ενός οικολογικού μετώπου ως ασπίδα προστασίας στη ρύπανση του περιβάλλοντος. Το ΠΑΣΟΚ έχοντας εξασφαλίσει δεύτερη κυβερνητική θητεία και διατηρώντας μια αδιαμφισβήτητη κυριαρχία στη πόλη υποστήριξε τον συνδυασμό του αρχιτέκτονα Περικλή Παπαπέτρου. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης υποστήριξε τον «Συνδυασμό Ελευσίνα Νέα Πόλη» με επικεφαλής τον γιατρό Άκη Δούκα, ο οποίος είχε την αποδοχή σημαντικού τμήματος των δημοτών λόγω της επαγγελματικής και κοινωνικής του δράσης. Τα αποτελέσματα της πρώτης Κυριακής (12/10/1986) ήταν ένα πραγματικό θρίλερ καθώς ο συνδυασμός του απερχόμενου Δημάρχου αποκλείστηκε από τον δεύτερο γύρο για μόλις μία ψήφο. Αναλυτικότερα, ο Άκης Δούκας έλαβε το 34,5% και αναδείχθηκε στην πρώτη θέση γεγονός πρωτοφανές για συνδυασμό που υποστηρίχθηκε από τη ΝΔ μεταδικτατορικά. Ο Συνδυασμός του Περικλή Παπαπέτρου έλαβε 3.862 ψήφους (31,6%) και συμμετείχε στο δεύτερο γύρο αντί του Μιχάλη Λεβέντη ο οποίος έλαβε 3.861 ψήφους (επίσης 31,6%). Η πτωτική τάση της επιρροής του υποστηριζόμενου από το ΚΚΕ Δημάρχου η οποία είχε ήδη ξεκινήσει να αποτυπώνεται από τις εκλογές του 1982, του στέρησε την 4η συνεχόμενη θητεία. Ο Συνδυασμός του Γιάννη Φιλίππου έλαβε το αξιοσημείωτο για τα δεδομένα της εποχής ποσοστό του 2,3%, που καθόρισε σε μεγάλο βαθμό τον δεύτερο συμμετέχοντα στην επαναληπτική εκλογή. Το λεγόμενο σύνδρομο των «δημοκρατικών δυνάμεων» έδρασε αποφασιστικά στον δεύτερο γύρο των εκλογών καθώς ο Περικλής Παπαπέτρου εκλέχθηκε Δήμαρχος με ποσοστό 57%. Παρά την υπερψήφιση των υποψηφίων της ΝΔ σε άλλα μεγάλα αστικά κέντρα (με χαρακτηριστικό παράδειγμα την εκλογή του Μ. Έβερτ στην Αθήνα) από ψηφοφόρους της Αριστεράς, στην Ελευσίνα, η συντριπτική πλειοψηφία των ψηφοφόρων του Μιχάλη Λεβέντη, υποστήριξαν τον συνδυασμό του Περικλή Παπαπέτρου. Έτσι το ΠΑΣΟΚ για πρώτη φορά καταφέρει και μετουσιώνει την εκλογική του επιρροή στις εθνικές εκλογές εκλέγοντας Δήμαρχο.

136

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Α’ Γύρος

Β’ Γύρος

Εγγεγραμμένοι

14.935

Ψηφίσαντες

12.393

12.321

648

12.216

11.773

Άκυρα - Λευκά Έγκυρα

Υποψήφιος

Έδρες

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ελευσίνα Νέα Πόλη – Ε. Δούκας

4.217

34,2

5.065

43,0

Δημοτική Κίνηση για Αλλαγή – Π. Παπαπέτρου

3.862

31,6

6.708

57,0

Προοδευτικός Συνδυασμός Ελευσίνας –Μιχ. Λεβέντης

3.861

31,6

276

2,3

Δημοτική Οικολογική Κίνηση – Ι. Φιλίππου

Από τον Συνδυασμό του Περικλή Παπαπέτρου εκλέχθηκαν οι Μ. Δεσποτοπούλου, Κ. Ζαχαρίου, Ε. Καρακασίδης, Κ. Καρατζάς, Γ. Κριεκούκης, Ι. Κρίκας, Αν. Μάναλης, Μ. Μαραγκάκης, Π. Μπογάς, Αν. Σούτας, Σπ. Στάμου και Κλ. Τζαφέρης. Από τον συνδυασμό του Ευάγγελου Δούκα εκλέχθηκαν πλην του ίδιου οι Χ. Βάσης, Ι. Μοίρας και Κων/να Τριλίκη ενώ οι Γιώργος Αμπατζόγλου, Δημ. Ηλιάκης και Μιχ. Λεβέντης εκπροσώπησαν στο νέο Δημοτικό Συμβούλιο την απερχόμενη Δημοτική Αρχή.

137

1989 Ο

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΙΟΥΝΙΟΥ Εκλογές εν μέσω «Σκανδάλων»

ι εκλογές της 18ης Ιουνίου 1989 διεξήχθησαν στη σκιά της υπόθεσης Κοσκωτά η οποία επισκίασε την πολιτική ζωή του τόπου και διατάραξε την εμπιστοσύνη των πολιτών προς το ΠΑΣΟΚ αλλά και προσωπικά προς τον Ανδρέα Παπανδρέου. Παράλληλα το 1988 ο Πρωθυπουργός νοσηλεύτηκε στο Νοσοκομείο Χέρφιλντ του Λονδίνου όπου υποβλήθηκε σε εγχείριση ανοικτής καρδιάς, ανακινώντας και ζητήματα διαδοχής σε κύκλους του ΠΑΣΟΚ. Επιπρόσθετα, η προσωπική ζωή του Ανδρέα Παπανδρέου απασχόλησε την ειδησιογραφία και έπληξε την εικόνα του. Μέσα σε αυτό το κλίμα, η ολοκλήρωση της τετραετίας και η προσφυγή στις κάλπες σε συνδυασμό με την οικονομική κατάσταση της χώρας έγινε υπό τις χειρότερες συνθήκες για το κυβερνών κόμμα. Η ΝΔ με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη επικεφαλής επεδίωκε την άνοδό της στην εξουσία με κυρίαρχο σύνθημα την «κάθαρση». Ωστόσο, η κυβέρνηση λίγο πριν τη λήξη της θητείας της ψήφισε αιφνιδιαστικά νέο εκλογικό νόμο ο οποίος είχε ως βάση την απλή αναλογική κάνοντας τη συγκέντρωση της αυτοδυναμίας εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Στο χώρο της Αριστεράς, η εκλογική σύμπραξη των δύο μεγαλύτερων πολιτικών σχηματισμών, του ΚΚΕ και της ΕΑΡ (στην οποία είχε μετεξελιχθεί το ΚΚΕ εσωτερικού) με επικεφαλής τους Χαρίλαο Φλωράκη και Λεωνίδα Κύρκο, φιλοδοξούσε να αποτελέσει μια εναλλακτική λύση στρεφόμενη κυρίως στους δυσαρεστημένους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ. Ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου ήταν η πρώτη απόπειρα κοινής καθόδου των κυριότερων αριστερών δυνάμεων μετά το 1974. Οι εκλογές της 18ης Ιουνίου ανέδειξαν πρώτο κόμμα την Νέα Δημοκρατία με ποσοστό 44,3% πετυχαίνοντας τη δεύτερη καλύτερη επίδοση της ιστορίας της μετά από αυτή των εκλογών του 1974. Ωστόσο η νίκη της δεν της έδωσε την απόλυτη πλειοψηφία στη βουλή καθώς έλαβε 145 έδρες σε σύνολο 300. Το ΠΑΣΟΚ παρά τα σημαντικά του προβλήματα κατάφερε να συγκεντρώσει το 39,1% και 125 έδρες ενώ ο Συνασπισμός της Αριστεράς έλαβε το 13,1% και 28 έδρες αποτελώντας τον ρυθμιστή των εξελίξεων. Από τα υπόλοιπα κόμματα, η Δημοκρατική Ανανέωση του Κωστή Στεφανόπουλου ο οποίος είχε αποχωρήσει από τη ΝΔ λίγο μετά τις εκλογές του 1985 έλαβε το 1% των ψήφων και 1 έδρα ενώ για πρώτη φορά η μουσουλμανική μειονότητα εκπροσωπήθηκε από τον ανεξάρτητο Συνδυασμό «Εμπιστοσύνη» στο Νομό Ροδόπης ο οποίος κατέλαβε 1 έδρα. Ανάλογη εικόνα παρουσίασε και η εκλογική συμπεριφορά των ψηφοφόρων στο δήμο Ελευσίνας με τη διαφορά μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΝΔ από 15 μονάδες που ήταν το 1985 να μειώνεται σε λιγότερο από 3. Ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου έλαβε το 22,7% των ψήφων σημειώνοντας το μεγαλύτερο εκλογικό ποσοστό για την Αριστερά μεταπολιτευτικά και είναι απόλυτα συγκρίσιμο με την επιρροή της ΕΔΑ κατά τη περίοδο 63-64. Η τριχοτόμηση του εκλογικού σώματος περιόρισε τα υπόλοιπα κόμματα σε ένα συνολικό 3%. Όπως φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα οι απώλειες του ΠΑΣΟΚ ήταν αμφίπλευρες και σχεδόν ισοβαρείς.

Σημ. Ως ποσοστό του Συνασπισμού το 1985 θεωρείται το άθροισμα του ΚΚΕ και του ΚΚΕ Εσωτερικού

138

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

15.485

Ψηφίσαντες

13.587

Άκυρα - Λευκά

317

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

13.270

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

5.101

38,4

ΝΔ

4.755

35,8

Συνασπισμός

3.012

22,7

ΔΗ.ΑΝΑ

122

0,9

ΕΛ.ΚΙ.Σ.

0,3

242

1,8

Λοιπά

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Περιφέρεια Αττικής

Ελευσίνα

(%)

ΝΔ

44,3?

46,7

38,4

ΠΑΣΟΚ

39,1?

37,5

35,8

Συνασπισμός

13,1?

12,8

22,7

3,5?

3,0

Κόμμα / Συνασπισμός

Λοιπά

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Η μεταβολή του εκλογικού νόμου σε μία παραλλαγή της απλής αναλογικής καθόρισε και την κατανομή των εδρών στην Περιφέρεια Αττικής. Η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ εξέλεξαν από 3 βουλευτές ενώ ο Συνασπισμός έλαβε την 7η έδρα. Από τους 4 βουλευτές της ΝΔ της προηγούμενης Βουλής (που είχαν εκλεγεί με λίστα) οι 3 κατάφεραν και επανεκλέχθηκαν (Σταύρου, Κατσιγιάννης και Φράγκος) ενώ ο Μιχάλης Παπαγιάννης έμεινε εκτός κοινοβουλίου. Στην Ελευσίνα ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου έλαβε το 43,7% των σταυρών και πάνω από το 25% της συνολικής του δύναμης. Αντίθετα με εξαίρεση τον Δημήτρη Φράγκο ο οποίος αν και προέρχεται από την Ανατολική Αττική είχε μια σταθερή ομάδα υποστηρικτών, ουδείς άλλος υποψήφιος ξεπέρασε τους 500 σταυρούς. ΝΔ

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Σταύρου Απόστολος

152

3,20

16.378

20,23

Κατσιγιάννης Χρήστος

473

9,95

15.706

19,40

Φράγκος Δημήτριος

879

18,49

13.785

17,02

Παπαγιάννης Μιχαήλ

410

8,62

9.686

11,96

1,58

8.051

9,94

2.089

43,93

7.359

9,09

460

9,67

6.419

7,93

Παπαχρήστου Χαράλαμπος Παπακωνσταντίνου Αθανάσιος Κοσμά Χριστίνα

139

Η αποχώρηση του Στάθη Γιώτα από το ΠΑΣΟΚ (εκλέχθηκε βουλευτής επικρατείας με το Συνασπισμό) και η διατήρηση των 3 εδρών που είχε καταλάβει το απερχόμενο κυβερνόν κόμμα σε σχέση με τις εκλογές του 1985 διατήρησαν στα κοινοβουλευτικά έδρανα τον Θεόδωρο Πάγκαλο και τον Ντίνο Βρεττό. Οι οποίοι έλαβαν 13.942 και 12.993 σταυρούς αντίστοιχα. Τρίτος εκλέχθηκε ο Ηλίας Παπαηλίας ο οποίος επανήλθε στα κοινοβουλετικά έδρανα μετά από 4 χρόνια. Ο Πάγκαλος έλαβε το 61,5% των σταυρών των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ στην Ελευσίνα διατηρώντας την απόλυτη υπεροχή στην πόλη. ΠΑΣΟΚ

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

3.137

61,50

13.942

21,42

Βρεττός Κωνσταντίνος

141

2,76

12.993

19,97

Παπαηλίας Ηλίας

738

14,47

11.057

16,99

Γιαννάκης Ιωάννης

1,12

8.373

12,87

Πετούρης Κώστας

1,59

7.786

11,96

Βάθης Μιχαήλ

150

2,94

4.153

6,38

Δρόσης Θεόδωρος

610

11,96

3.882

5,97

Πάγκαλος Θεόδωρος

Ο Θανάσης Λεβέντης εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής, καθώς αναδείχθηκε με πολύ μεγάλη διαφορά πρώτος σε σταυρούς στην εκλογική περιφέρεια. Ο Λεβέντης στο σύνολο της περιφέρειας συγκέντρωσε την προτίμηση σχεδόν 1 στους 2 ψηφοφόρους του Συνασπισμού πετυχαίνοντας το μεγαλύτερο ποσοστό σταυρών στο σύνολο των εγκύρων από όλους τους υποψηφίους βουλευτές. Στην Ελευσίνα η επιρροή του άγγιξε το 77,5% αφήνοντας τον επίσης προερχόμενο από την Ελευσίνα και βουλευτή του ΚΚΕ την επόμενη δεκαετία Δήμο Κουμπούρη στη δεύτερη θέση με 474 σταυρούς. ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

2.334

77,49

9.972

44,85

474

15,74

3.297

14,83

Τσατσαλίδου Αθανασία

0,93

2.890

13,00

Στεφάτος Βασίλειος

1,10

1.882

8,46

Φιλίππου Πέτρος

0,43

1.468

6,60

Ραζής Άγγελος

0,20

583

2,62

Χατζηδημητρίου Κωνσταντίνος

0,10

416

1,87

Λεβέντης Αθανάσιος Κουμπούρης Δήμος

140

ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ Στη σκιά των εθνικών

1989

ια δεύτερη φορά οι εκλογές για την ανάδειξη των ευρωβουλευτών συνέπεσαν με τις βουλευτικές εκλογές. Ως εκ τούτου, το πολιτικό ενδιαφέρον για τις ευρωεκλογές ήταν ιδιαίτερα μειωμένο και ήταν μια ευκαιρία –όπως συνέβη και το 1981- για τα μικρότερα κόμματα να διεκδικήσουν μία έδρα. Πράγματι η κάλπη των ευρωεκλογών ενίσχυσε τα μικρότερα κόμματα αλλά παρόλα αυτά μόνο η Δημοκρατική Ανανέωση του Κωστή Στεφανόπουλου μπόρεσε να εκλέξει ευρωβουλευτή. Η Νέα Δημοκρατία αναδείχθηκε όπως και στις εθνικές εκλογές πρώτο κόμμα με το 40,4% των ψήφων ενώ το ΠΑΣΟΚ είχε μικρότερες απώλειες σε σχέση με την εθνική κάλπη και έλαβε το 36,0%. Μικρή άνοδο σημείωσε ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου ο οποίος ξεπέρασε το 14% εκλέγοντας 4 ευρωβουλευτές, ενώ η Δημοκρατική Ανανέωση με τις σχεδόν 90.000 ψήφους που έλαβε εξέλεξε έναν ευρωβουλευτή. Αντίστοιχη πτώση σε σχέση με τις εθνικές εκλογές σημείωσαν η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ στην Ελευσίνα με τα δύο κόμματα να βρίσκονται αθροιστικά κάτω από το 70% και τον Συνασπισμό να επαναλαμβάνει την εκλογική του επίδοση στις εθνικές εκλογές. Ιδιαίτερα αυξημένο ήταν το ποσοστό των λοιπών κομμάτων καθώς συγκέντρωσαν το 8% με την ΔΗΑΝΑ και τους Οικολόγους Εναλλακτικούς να λαμβάνουν 1,26% και 1% αντίστοιχα.

Δήμος Ελευσίνας – Συγκριτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

15.484

Ψηφίσαντες

13.579

Άκυρα – Λευκά

210

Έγκυρα

13.369

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

4.856

36,32

ΝΔ

4.336

32,43

Συνασπισμός

3.050

22,81

ΔΗ.ΑΝΑ

169

1,26

Οικολόγοι Εναλλακτικοί

134

1,00

Λοιπά

824

6,16

Δήμος Ελευσίνας – Συγκριτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Ελευσίνα

Κόμμα

(%)

ΝΔ

40,4

36,3

32,4

14,3

22,8

9,3

8,4

ΠΑΣΟΚ Συνασπισμός Λοιπά

141

1989

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Η αστάθεια συνεχίζεται

α αποτελέσματα των εκλογών του Ιουνίου κάθε άλλο παρά προσέφεραν κυβερνητική σταθερότητα στη χώρα. Με βάση την κοινοβουλευτική δύναμη των κομμάτων και με δεδομένη την μη δυνατότητα συνεργασίας των δύο μεγάλων παρατάξεων, τρείς ρεαλιστικές εναλλακτικές λύσεις προέκυπταν: Είτε η συνεργασία της ΝΔ με τον Συνασπισμό, η οποία θα έκλεινε οριστικά το κεφάλαιο του εμφυλίου και της περιόδου 1946 – 1967, είτε η συνεργασία του Συνασπισμού και του ΠΑΣΟΚ είτε η δημιουργία οικουμενικής κυβέρνησης. Τελικά μετά από αρκετές ημέρες διαβουλεύσεων προέκυψε ο σχηματισμός κυβέρνησης ΝΔ και Συνασπισμού με πρωθυπουργό τον Τζανή Τζανετάκη και κυριότερη αποστολή την διερεύνηση ποινικών ευθυνών της προηγούμενης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας «κάθαρσης» σύμφωνα με την ορολογία της εποχής τερματίστηκε και η αποστολή της κυβέρνησης. Ο Τζανής Τζανετάκης υπέβαλλε την παραίτησή του και σχηματίστηκε υπηρεσιακή κυβέρνηση από τον Πρόεδρο του Αρείου Πάγου Ιωάννη Γρίβα προκηρύσσοντας εκλογές για τις 5 Νοεμβρίου. Το κυριότερο ζητούμενο της νέας προσφυγής στις κάλπες ήταν σύμφωνα με την Νέα Δημοκρατία η κατάκτηση της πολυπόθητης αυτοδυναμίας προκειμένου να μπει ένα τέλος στην κυβερνητική αστάθεια ενώ η οικονομική κατάσταση της χώρα επιδεινωνόταν. Αντίθετα το ΠΑΣΟΚ και ο Συνασπισμός αποσκοπούσαν στην αποτροπή της. Ενδεικτικό αυτού του κλίματος ήταν η σύμπραξη των δύο κομμάτων στη μονοεδρική της Λευκάδας όπου κατήλθαν με κοινό υποψήφιο. Η ΝΔ παρά την σημαντική αύξηση των ποσοστών της κατά περίπου 2% κατέλαβε 148 έδρες μη αποκτώντας την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Η άνοδος των ποσοστών οφείλεται στην απορρόφηση των ψηφοφόρων της Δημοκρατικής Ανανέωσης η οποία απείχε αλλά και στην προσέλκυση ενός μικρού –πλην όμως πολύτιμου- τμήματος των ψηφοφόρων του ενιαίου ΠΑΣΟΚ, το οποίο πάντως υπεραναπλήρωσε τις απώλειες από δυσαρεστημένους (για τη συνεργασία με τη ΝΔ) ψηφοφόρους του Συνασπισμού φτάνοντας το 40,7% κερδίζοντας 3 επιπλέον έδρες, ενώ αντίθετα ο Συνασπισμός της Αριστεράς εισπράττοντας κυρίως τη φθορά για τη σύμπραξη του στην κυβέρνηση Τζανετάκη απώλεσε 1 στους 7 ψηφοφόρους του καταλαμβάνοντας 21 έδρες (10,97%). Στην Ελευσίνα, το ΠΑΣΟΚ κέρδισε 3 περίπου εκατοστιαίες μονάδες και 500 ψήφους παραπάνω σε σχέση με τις εκλογές του Ιουνίου ενώ η Νέα Δημοκρατία σημείωσε μικρότερη αύξηση η οποία ήταν η τάξης του 1%. Αθροίζοντας της ψήφους της Νέας Δημοκρατίας και της ΔΗ.ΑΝΑ. του Ιουνίου παρατηρούμε ότι η αύξηση του ποσοστού της είναι σχεδόν μηδαμινή. Η δε άνοδος του ΠΑΣΟΚ προήλθε κυρίως από την αύξηση της συμμετοχής (13.607 έγκυρα ψηφοδέλτια έναντι 13.270) και από την απώλεια 3 περίπου μονάδων που παρουσίασε ο Συνασπισμός. Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

15.631

Ψηφίσαντες

13.813

Άκυρα - Λευκά

206

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

13.607

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

5.646

41,5

ΝΔ

5.034

37,0

Συνασπισμός

2.709

19,9

Οικολόγοι Εναλλακτικοί

0,6

Κολλάτος

0,4

Λοιπά

0,7

142

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Περιφέρεια Αττικής

Ελευσίνα

Κόμμα / Συνασπισμός

(%)

ΝΔ

46,2

47,9

37,0

ΠΑΣΟΚ

40,7

39,9

41,5

Συνασπισμός

11,0

10,7

19,9

2,1

1,5

1,7

Λοιπά

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Η άνοδος του ποσοστού της Νέας Δημοκρατίας σε συνδυασμό με την πτώση του Συνασπισμού είχε ως συνέπεια την απώλεια της έδρας του δεύτερου εις βάρος της Νέας Δημοκρατίας. Έτσι το κόμμα του Κών/νου Μητσοτάκη εξέλεξε 4 βουλευτές ενώ το ΠΑΣΟΚ παρέμεινε στις 3 έδρες. Η αποχώρηση του Θανάση Παπακωνσταντίνου από το ψηφοδέλτιο της ΝΔ μετέβαλε την κατανομή των σταυρών στην Ελευσίνα με τον Μιχάλη Παπαγιάννη να κερδίζει τη μερίδα του λέοντος λαμβάνοντας 1.545 σταυρούς. Ο Δημήτρης Φράγκος διατήρησε σταθερή την εκλογική του δυναμική ενώ και ο Απόστολος Σταύρου είχε αξιοσημείωτη παρουσία. Οι Σταύρου, Φράγκος, Κατσιγιάννης και Παπαγιάννης εκλέχθηκαν βουλευτές στην νέα βουλή. ΝΔ

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Σταύρου Απόστολος

613

12,18

17.099

19,83

Φράγκος Δημήτριος

1.125

22,35

16.116

18,69

488

9,69

15.726

18,24

1.545

30,69

13.126

15,23

Παπαχρήστου Χαράλαμπος

119

2,36

10.111

11,73

Σταμολέκας Νικόλαος

334

6,63

6.212

7,21

Πέππας Αθανάσιος

655

13,01

4.867

5,65

Κατσιγιάννης Χρήστος Παπαγιάννης Μιχαήλ

Ανατροπή στη σειρά των υποψηφίων είχαμε στο ΠΑΣΟΚ με τον Ντίνο Βρεττό να προηγείται σε σταυρούς του Θεόδωρου Πάγκαλου. Ο Πάγκαλος άγγιξε σχεδόν το 70% των σταυρών στην Ελευσίνα με μόνο τον Ηλία Παπαηλία να έχει μια αξιοσημείωτη παρουσία στην πόλη. Οι τρείς τους αναδείχθηκαν βουλευτές του ΠΑΣΟΚ στην περιφέρεια Αττικής.

ΠΑΣΟΚ

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

300

5,96

17.675

24,65

Πάγκαλος Θεόδωρος

3.398

67,50

15.231

21,24

Παπαηλίας Ηλίας

1.163

23,10

15.077

21,03

249

4,95

13.295

18,54

Σταφυλά Αγλαϊα

1,63

3.631

5,06

Κοροβέσης Στυλιανός

1,03

2.344

3,27

Τσάμης Χρήστος

1,19

2.038

2,84

Βρεττός Κωνσταντίνος

Γιαννάκης Ιωάννης

143

Η απώλεια της έδρας του Συνασπισμού στέρησε τη δυνατότητα στον Θανάση Λεβέντη να επανεκλεγεί βουλευτής. Παρόλα αυτά διατήρησε την πρώτη θέση στην περιφέρεια με το 50% των σταυρών που έλαβε ενώ και στην Ελευσίνα έλαβε τα ¾ των σταυρών. Με εξαίρεση τον Δήμο Κουμπούρη ο οποίος έλαβε 377 σταυρούς όλοι οι υπόλοιποι υποψήφιοι έλαβαν αθροιστικά περίπου το 2% των σταυρών. ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

2.054

75,82

9.619

50,15

1,00

2.290

11,94

377

13,92

2.212

11,53

0,30

1.420

7,40

0,41

1.059

5,52

Ραζής Άγγελος

0,26

448

2,34

Χατζηδημητρίου Κωνσταντίνος

0,07

414

2,16

Λεβέντης Αθανάσιος Τσατσαλίδου Αθανασία Κουμπούρης Δήμος Φιλίππου Πέτρος Στεφάτος Βασίλειος

144

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΑΠΡΙΛΙΟΥ Αυτοδυναμία της ΝΔ

1990

τρίτη διαδοχική εκλογική αναμέτρηση σε διάστημα 10 μηνών οδήγησε στην οριακή αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας (με τη στήριξη του Θεόδωρου Κατσίκη, βουλευτή της ΔΗΑΝΑ της περιφέρειας Αττικής). Ο δρόμος για τις εκλογές της 8ης Απριλίου ήταν ήδη προδιαγεγραμμένος από την στιγμή της συγκρότησης της οικουμενικής κυβέρνησης (δίχως όμως την ανάληψη υπουργικών θώκων από τους Μητσοτάκη, Παπανδρέου και Φλωράκη) υπό τον Ξενοφώντα Ζολώτα και με δεδομένο τη λήξη της θητείας του Προέδρου της Δημοκρατίας Χρήστου Σαρτζετάκη τον Μάρτιο του 1990. Η απόφαση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη να αποσύρει τη ΝΔ από την οικουμενική κυβέρνηση τον Φεβρουάριο του 1990 είχε ως συνέπεια να αποχωρήσουν στη συνέχεια και το ΠΑΣΟΚ και ο Συνασπισμός και να αναλάβουν καθήκοντα οι υπουργοί τις υπηρεσιακής κυβέρνησης Γρίβα (πάντα όμως υπό την προεδρία του Ζολώτα) . Παράλληλα ο αρχηγός του μεγαλύτερου σε δύναμη κοινοβουλευτικού κόμματος αποφάσισε να ψηφίσουν οι βουλευτές της ΝΔ λευκό κατά τις τρείς πρώτες ψηφοφορίες για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας που διεξήχθησαν στις 19 Φεβρουαρίου, 25 Φεβρουαρίου και 3 Μαρτίου γεγονός που οδήγησε στην αυτόματη διάλυση της βουλής και στην προκήρυξη των εκλογών για τις 8 Απριλίου. Η οικουμενική κυβέρνηση όπως ήταν αναμενόμενο λόγω των αντιδράσεων του ΠΑΣΟΚ και του Συνασπισμού δεν προχώρησε στην αλλαγή του εκλογικού νόμου και έτσι οι εκλογές διεξήχθησαν με απλή αναλογική Σημαντικές μεταβολές στα κόμματα που συμμετείχαν στις εκλογές σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές του Νοεμβρίου του 1989 δεν υπήρξαν. Μόνη σημαντική διαφοροποίηση ήταν η συνεργασία του ΠΑΣΟΚ και του Συνασπισμού στις 5 μονοεδρικές περιφέρειες (Ζάκυνθος, Κεφαλληνία, Λευκάδα, Ευρυτανία και Σάμος) όπου κατήλθαν με κοινό ψηφοδέλτιο με στόχο να εμποδίσουν την αυτοδυναμία της ΝΔ. Η συνεργασία αυτή πέτυχε στις 4 από τις 5 μονοεδρικές ενώ η ΝΔ περιορίστηκε μόνο στην εκλογή της Ντόρας Μπακογιάννη στην Ευρυτανία. Η Νέα Δημοκρατία με επικεφαλής τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη στοχεύει στην πολυπόθητη αυτοδυναμία και στην ανάληψη της εξουσίας ύστερα από 2 συνεχόμενες αναμετρήσεις. Αντίθετα του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου στόχευε στη διατήρηση του ανοδικού του ρεύματος όπως αυτό είχε καταγραφεί στις εκλογές του Νοεμβρίου και κυρίως στην αποτροπή της αυτοδυναμίας από τη ΝΔ. Ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου με επικεφαλής τον Χαρίλαο Φλωράκη, εν μέσω των ιστορικών αλλαγών που συνέβαιναν στις χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού» είχε ως στόχο τη διατήρηση και ενδεχομένως την άνοδο των ποσοστών του, ευελπιστώντας στη συγκέντρωση ποσοστού παραπλήσιου με αυτό που είχε λάβει τον Ιούνιο του 1989. Οι εκλογές του 1990 σήμαιναν την τελευταία κάθοδο της ενιαίας Αριστεράς καθώς θα ακολουθήσει η διάσπαση του ΚΚΕ το 1991 και η αποχώρηση του ΚΚΕ από τον ενιαίο Συνασπισμό. Η καταμέτρηση των ψήφων στο σύνολο της επικράτειας ήταν ένα πραγματικό θρίλερ όσον αφορά την αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας καθώς κατά της διάρκειας της νύχτας ο αριθμός των εδρών της μεταβαλλόταν μεταξύ 150 και 151 εδρών. Τελικά οι 150 έδρες που κατέλαβε η ΝΔ δεν της εξασφάλιζαν την απόλυτη πλειοψηφία και χρειάστηκε η ψήφος του μοναδικού βουλευτή της ΔΗΑΝΑ, Θεόδωρου Κατσίκη, προκειμένου να λάβει ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Ο Θεόδωρος Κατσίκης λίγους μήνες αργότερα θα προσχωρήσει στο κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Συνολικά η ΝΔ απέσπασε το 46,88% των ψήφων, το ΠΑΣΟΚ έλαβε 38,62% στο οποίο όμως όπως και στο αντίστοιχο του Συνασπισμού, δεν συμπεριλαμβάνονται οι ψήφοι στις μονοεδρικές περιφέρειες και 123 έδρες, και ο Συνασπισμός ξεπέρασε οριακά το 10% (10,28%) εκλέγοντας 19 βουλευτές. Από τους 4 εκλεγμένους της συνεργασίας ΠΑΣΟΚ – Συνασπισμού στις μονοεδρικές (όπου απέσπασαν περίπου το 1% των ψήφων στην επικράτεια), 2 προσχώρησαν με την έναρξη των εργασιών της βουλής στο ΠΑΣΟΚ και 2 στον Συνασπισμό. Από τα μικρότερα κόμματα, οι Οικολόγοι Εναλλακτικοί απέσπασαν το 0,77% των ψήφων και διατήρησαν την έδρα τους, ενώ η Δημοκρατική Ανανέωση (0,67%) όπως αναφέρθηκε εξέλεξε τον Θεόδωρο Κατσίκη στο Υπόλοιπο Αττικής. Δύο βουλευτές εξέλεξε και η μουσουλμανική μειονότητα, τον Αχμέτ Σαδίτ με το συνδυασμό «Εμπιστοσύνη» να εκλέγεται στη Ροδόπη και τον Αχμέτ Φαϊκογλου με το συνδυασμό «Πεπρωμένο» να εκλέγεται στην Ξάνθη. Οι 15.832 εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι του Δήμου Ελευσίνας κατανεμήθηκαν σε 13 εκλογικά τμήματα ανδρών και 13 γυναικών. Συνολικά καταμετρήθηκαν 13.655 έγκυρα ψηφοδέλτια τα οποία κατανέμονται κατά 40% σε

145

παρατάξεις της ευρύτερης Δεξιάς, 40% στο Κέντρο και 20% στην Αριστερά. Ειδικότερα, το ΠΑΣΟΚ έχασε μία μονάδα σε σχέση με τον Νοέμβριο του 1989 λαμβάνοντας το 40,5% των ψήφων ενώ η ΝΔ αύξησε κατά περίπου 1,8 μονάδες το δικό της ποσοστό μέσα σε 5 μήνες. Η πτώση του Συνασπισμού συνεχίστηκε για τρίτη συνεχόμενη εκλογική αναμέτρηση. Η ενιαία Αριστερά έλαβε 17,8% των ψήφων σημειώνοντας πτώση 5 μονάδων σε σχέση με τον Ιούνιο του 1989.

Η εξέλιξη της δυναμικής των 3 μεγάλων κομμάτων στην Ελευσίνα Ιούνιος 1989 – Απρίλιος 1990 Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

15.832

Ψηφίσαντες

13.909

Άκυρα - Λευκά

254

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

13.665

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

5.531

40,48

ΝΔ

5.296

38,76

Συνασπισμός

2.436

17,83

143

1,05

0,68

166

1,21

Οικολόγοι Εναλλακτικοί ΔΗ.ΑΝΑ Λοιπά

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Περιφέρεια Αττικής

Ελευσίνα

Κόμμα / Συνασπισμός

(%)

ΝΔ

46,9

48,4

38,8

ΠΑΣΟΚ

38,6

37,5

40,5

Συνασπισμός

10,3

9,7

17,8

4,2

4,4

2,9

Λοιπά

146

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ Υ ΠΟΨΗΦΙΩΝ Η «καραμπόλα» στην κατανομή των εδρών και κατοχύρωση μιας έδρας στη Δημοκρατική Ανανέωση στην περιφέρεια Αττικής στέρησε την Νέα Δημοκρατία από μία έδρα παρά την άνοδο του ποσοστού της. Έτσι τα δύο μεγάλα κόμματα εξέλεξαν από 3 βουλευτές. Ο Μιχάλης Παπαγιάννης (με σημαντική επιρροή στην Ελευσίνα) ήταν ο μεγάλος χαμένος των εκλογών του Απριλίου καθώς περιορίστηκε στην 4η θέση με αποτέλεσμα να μην εκλεγεί. Οι υπόλοιποι τρείς βουλευτές (Φράγκος, Σταύρου και Κατσιγιάννης) επανεκλέχθηκαν. ΝΔ

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Φράγκος Δημήτριος

983

18,56

15.924

18,03

Σταύρου Απόστολος

497

9,38

15.791

17,88

Κατσιγιάννης Χρήστος

507

9,57

15.073

17,07

1.754

33,12

13.079

14,81

Παπαχρήστου Χαράλαμπος

139

2,62

12.210

13,82

Σταμολέκας Νικόλαος

333

6,29

7.439

8,42

Πέππας Αθανάσιος

870

16,43

5.299

6,00

Παπαγιάννης Μιχαήλ

Ο Θεόδωρος Πάγκαλος επανέκαμψε στη πρώτη θέση από τους υποψηφίους του ΠΑΣΟΚ με 16.249 σταυρούς στο σύνολο της περιφέρειας. Η ηγετική του παρουσία στην Ελευσίνα συνεχίστηκε όπου έλαβε το 61% των σταυρών και τριπλάσιους σταυρούς σε σχέση με τον Ηλία Παπαηλία. Οι δύο τους μαζί με τον Ντίνο Βρεττό επανεκλέχθηκαν στη νέα βουλή. ΠΑΣΟΚ Πάγκαλος Θεόδωρος Βρεττός Κωνσταντίνος Παπαηλίας Ηλίας Γιαννάκης Ιωάννης

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

3.369

60,91

16.249

23,74

294

5,32

15.757

23,02

1.165

21,06

14.608

21,34

206

3,72

14.111

20,62

Κοροβέσης Στυλιανός

1,77

2.537

3,71

Τσάμης Χρήστος

0,60

1.644

2,40

Σταφυλά Αγλαϊα

0,78

1.206

1,76

Ανανεωμένο κατά τα 3/8 ήταν το ψηφοδέλτιο του Συνασπισμού στην εκλογική περιφέρεια Αττικής, το οποίο όμως δεν στάθηκε αρκετό για να εκλέξει βουλευτή. Η Ρούλα Κακλαμανάκη, πρώην Υφυπουργός των Κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ κατέλαβε τη πρώτη θέση καθώς ο πρώτος σε σταυρούς στις εκλογές του Ιουνίου και Νοεμβρίου του 1989 Θανάσης Λεβέντης δεν συμμετείχε. Η Κακλαμανάκη όντας αρκετά γνωστή στη περιοχή και με πλούσιο έργο ως υφυπουργός αλλά και βουλευτής Α’ Αθήνας κατάφερε και κατέλαβε τη πρώτη θέση στην Ελευσίνα με το 42,3% των σταυρών. Σχεδόν ισοδύναμη επιρροή εμφάνισε ο Δήμος Κουμπούρης ο οποίος υπερδιπλασίασε την επίδοσή του, εκμεταλλευόμενος και την απουσία του Θανάση Λεβέντη. ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ

Δήμος Ελευσίνας Ψήφοι

Περιφέρεια Αττικής

(%)

Ψήφοι

(%)

Κακλαμανάκη Ρούλα

1030

42,28

7.824

43,99

Κουμπούρης Δήμος

995

40,85

2.018

11,35

1,52

1.666

9,37

102

4,19

1.222

6,87

0,78

1.193

6,71

0,25

1.076

6,05

684

3,85

Τσατσαλίδου Αθανασία Κακλαμανάκης Θεόδωρος Χατζηδημητρίου Κωνσταντίνος Χατζηιγνατιάδης Ιγνάτιος Ραζής Άγγελος

147

1990

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Δεύτερη Τετραετία Παπαπέτρου

ο πολιτικό κλίμα στις δημοτικές εκλογές του 1990 διέφερε σημαντικά σε σχέση με το αντίστοιχο 4 χρόνια πριν. Η Νέα Δημοκρατία μετά τις 3 διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις είχε αναρριχηθεί στην εξουσία με ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία ενώ το ΠΑΣΟΚ μετά από 8 χρόνια βρισκόταν στην αντιπολίτευση με τον Πρόεδρό του υπόδικο για την υπόθεση Κοσκωτά. Ο Συνασπισμός της Αριστεράς εμφάνιζε ήδη σοβαρά προβλήματα συνοχής και αντιμετώπιζε μια νέα πραγματικότητα με την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων στην Ανατολική Ευρώπη. Στα Δημοτικά πράγματα, το ζήτημα των επεκτάσεων της Πετρόλα μονοπώλησε σχεδόν την επικαιρότητα κατά το 1990. Το σχέδιο των διυλιστηρίων για την επέκταση των εγκαταστάσεων σε χώρους που γειτνίαζαν με τις εγκαταστάσεις της ΠΥΡΚΑΛ και του οικιστικού ιστού της πόλης σήμανε συναγερμό στις δημοτικές αρχές όχι μόνο της Ελευσίνας αλλά και των όμορων δήμων. Στις εκλογές της 14ης Οκτωβρίου την ψήφο των δημοτών της Ελευσίνας διεκδίκησαν 4 συνδυασμοί καθώς και η οικολογική κίνηση κατάρτισε συνδυασμό όπως το 1986 με επικεφαλής αυτή τη φορά τον Γ. Ζακυνθινό. Το ΠΑΣΟΚ όπως ήταν φυσικό στήριξε τον συνδυασμό του απερχόμενου Δημάρχου Περικλή Παπαπέτρου ο οποίος έχοντας αποκτήσει εμπειρία διοίκησης προέβαλλε ως το απόλυτο φαβορί. Η Νέα Δημοκρατία υποστήριξε τον συνδυασμό «Ελευσίνα Νέα Πόλη» με επικεφαλής την συμβολαιογράφο Ευγενία Δάλμα Κουρούνη. Έχοντας αποκτήσει μια σταδιακά αυξανόμενη επίδοση στις δημοτικές εκλογές και μετά από την πολύ καλή παρουσία της ΝΔ στις εκλογές του Απριλίου, ο συνδυασμός φιλοδοξούσε στην συμμετοχή σε πρώτη φάση στην επαναληπτική εκλογή και κατόπιν στη διαμόρφωση μια συνεργασίας προκειμένου να επιτευχθεί η εκλογή. Από τον Ενιαίο ακόμα Συνασπισμό της Αριστεράς υποστηρίχθηκε η υποψηφιότητα του επί 11,5 χρόνια Δημάρχου Μιχάλη Λεβέντη, ο οποίος μετά το εντελώς οριακό αποτέλεσμα του 1986 επεδίωκε την επιστροφή του στο Δημαρχιακό θώκο. Το μεγάλο στοίχημα ήταν η συμμετοχή του στο δεύτερο γύρο όπου ανεξαρτήτως αντιπάλου διατηρούσε το προβάδισμα με δεδομένη την αντιπαλότητα μεταξύ ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Η καταμέτρηση των ψηφοδελτίων ανέδειξε τον Περικλή Παπαπέτρου πρώτο με ποσοστό 35,8% εμφανίζοντας μικρή αύξηση σε σχέση με το 1986. Μαζί του στην επαναληπτική εκλογή συμμετείχε ο Συνδυασμός «Ελευσίνα Νέα Πόλη» της Ευγενίας Δάλμα ο οποίος συγκέντρωσε το 31,1%. Ο Μιχάλης Λεβέντης διατήρησε σε μεγάλο βαθμό το εκλογικό του κοινό καθώς συγκέντρωσε το 30,2% επιβεβαιώνοντας για άλλη μια φορά τη σημαντική του διείσδυση σε χώρους εκτός της Αριστεράς. Αντίθετα με το 1986, οι ψηφοφόροι του Μιχάλη Λεβέντη στην επαναληπτική εκλογή μοιράστηκαν ανάμεσα στους δύο υποψηφίους με τον Περικλή Παπαπέτρου να επανεκλέγεται Δήμαρχος με ποσοστό 53,3%. Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Α’ Γύρος

Β’ Γύρος

Εγγεγραμμένοι

15.113

Ψηφίσαντες

12.942

12.695

318

702

12.624

11.993

Άκυρα - Λευκά Έγκυρα Υποψήφιος Ελευσίνα Προοπτική – Π. Παπαπέτρου

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

4.518

35,8

6.392

53,3

5.601

47,7

Ελευσίνα Νέα Πόλη – Ε. Δάλμα Κουρούνη

3.922

31,1

Προοδευτική Συσπείρωση Ελευσίνας –Μιχ. Λεβέντης

3.812

30,2

372

2,9

Δημοτική Οικολογική Κίνηση – Γ. Ζακυνθινός

Έδρες

Μικρή ανανέωση παρουσίασε ο επιτυχών συνδυασμός καθώς εκλέχθηκαν οι Γ.Χ. Γεωργόπουλος, Μ. Δεσποτοπούλου, Απ. Ηλιάκης, Στ. Καββαδίας, Ι. Κρίκας, Π. Λαζάρου, Αθ. Μακρυνώρης, Μ. Μαραγκάκης, Π. Μπογάς, Σπ. Στάμου, Κλ. Τζαβέρης. Από τον συνδυασμό της Δάλμα εκλέχθηκαν οι Κων/να Τριλίκη, Ευάγγελος Δούκας και Γ. Λ. Γεωργόπουλος ενώ από την Προοδευτική Συσπείρωση εκλέχθηκαν οι Γ. Αμπατζόγλου, Μιχ. Λεβέντης και Γ. Τσουκαλάς.

148

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Η επιστροφή του ΠΑΣΟΚ

1993

ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία της ΝΔ σε συνδυασμό με τα οξυμένα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα δεν επέτρεψαν στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη να ολοκληρώσει τη θητεία του. Παράλληλα, η κυβέρνηση της ΝΔ βρέθηκε αντιμέτωπη με το πρόβλημα της ονομασίας της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας το οποίο ήταν ιδιαίτερα ευαίσθητο για μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης. Η αποπομπή του Υπουργού Εξωτερικών Αντώνη Σαμαρά τον Απρίλιο του 1992 ύστερα από την συνεδρίαση του συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών επιδείνωσε περαιτέρω το κλίμα στην κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ. Κομβικό σημείο στις εξελίξεις ήταν η ίδρυση από τον Αντ. Σαμαρά ενός νέου πολιτικού σχηματισμού, της Πολιτικής Άνοιξης και η «πρόσκληση» του τελευταίου προς τους βουλευτές της ΝΔ τον Σεπτέμβριο του 1993 να ανατρέψουν την κυβέρνηση. Στην πρωτοβουλία του Σαμαρά ανταποκρίθηκαν οι βουλευτές Ηλείας Στ. Στεφανόπουλος και Κιλκίς Γ. Συμπιλίδης οι οποίοι ανεξαρτητοποιήθηκαν, στερώντας από την κυβέρνηση της κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης μη έχοντας άλλη επιλογή, αναγκάστηκε να ζητήσει από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κ. Καραμανλή, τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη εκλογών για τις 10 Οκτωβρίου. Στο ΠΑΣΟΚ, ο Ανδρέας Παπανδρέου έχοντας αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την εσωκομματική κρίση και μετά την αθώωση του από το Ειδικό Δικαστήριο για την υπόθεση Κοσκωτά, προσέβλεπε στην επιστροφή του στην εξουσία. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που είχε να αντιμετωπίσει ήταν οι κατηγορίες των πολιτικών αντιπάλων του για την κατάσταση της υγείας του και την ικανότητα του να ανταποκριθεί στα κυβερνητικά καθήκοντα. Σημαντικές ήταν όμως και οι εξελίξεις στο χώρο της Αριστεράς, μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού στην Ανατολική Ευρώπη και στην Σοβιετική Ένωση. Ο ενιαίος Συνασπισμός της Αριστεράς διασπάστηκε μετά την αποχώρηση του ΚΚΕ το οποίο ήδη από το 1991 συγκρότησε ανεξάρτητη Κοινοβουλευτική Ομάδα. Επικεφαλής του ΚΚΕ στην εκλογική αναμέτρηση της 10ης Οκτωβρίου ήταν η φιλόλογος Αλέκα Παπαρήγα, Γενική Γραμματέας του Κόμματος και υπέρμαχος της ιδεολογικής καθαρότητας του ΚΚΕ. Ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου παρέμεινε ως ανεξάρτητος πολιτικός σχηματισμός υπό την ηγεσία της Μαρίας Δαμανάκη εκφράζοντας την ανανεωτική πτέρυγα της Αριστεράς. Οι εκλογές διεξήχθησαν με έναν νέο εκλογικό νόμο (1907/90) ο οποίος ψηφίστηκε το 1990 λίγους μήνες μετά την άνοδο της ΝΔ στην εξουσία. Ο νέος νόμος σε αντίθεση με τον αντίστοιχο που εφαρμόστηκε την περίοδο 1989 – 1990, έδινε στο πρώτο κόμμα πανελλαδικά (και υπό ορισμένες προϋποθέσεις) την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Δύο καινοτομίες του εκλογικού νόμου ήταν η ύπαρξη ελάχιστου ποσοστού επί των εγκύρων ψηφοδελτίων που χρειάζεται να συγκεντρώσει ένα κόμμα για να εκπροσωπηθεί στο κοινοβούλιο (3%) και η διαδικασία της εξομάλυνσης σύμφωνα με την οποία τα μικρότερα κόμματα εκλέγουν τουλάχιστον το 70% των βουλευτών που θα λάμβαναν αν ίσχυε η απλή αναλογική. Η προεκλογική μάχη ήταν ιδιαίτερα σκληρή καθώς η Νέα Δημοκρατία προσπαθούσε να στρέψει τη προσοχή της κοινής γνώμης στην κατάσταση της υγείας του Πρόεδρου του ΠΑΣΟΚ και στον πιθανό ρόλο που θα διαδραματίσουν σε αυτό το περιβάλλον πρόσωπα τα οποία συνδέονται στενά με αυτόν, όπως είναι η σύζυγός του Δήμητρα Λιάνη – Παπανδρέου. Οι προσπάθειες αυτές όμως απέβησαν άκαρπες καθώς το εκλογικό σώμα έδωσε όχι μόνο την πρώτη θέση στο ΠΑΣΟΚ αλλά η νίκη αυτή συνοδεύτηκε με ποσοστό 46,88% και 170 έδρες, επίδοση που είναι συγκρίσιμη μόνο με την αντίστοιχη του 1981. Η Νέα Δημοκρατία περιορίστηκε στο 39,3% και 111 έδρες, ενώ η Πολιτική Άνοιξη 4 μήνες μετά την ίδρυσή της αναδείχθηκε 3ο σε δύναμη κόμμα με ποσοστό 4,9%. Το ΚΚΕ στην ιδιότυπη κούρσα με τον Συνασπισμό της Αριστεράς αναδείχθηκε νικητής λαμβάνοντας το 4,5% και 9 έδρες ενώ Συνασπισμός (2,94%) δεν κατόρθωσε να ξεπεράσει τον φραγμό του 3% που προέβλεπε ο νέος εκλογικός νόμος για την είσοδο ενός κόμματος στη Βουλή και παρέμεινε δίχως κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Ο θρίαμβος του ΠΑΣΟΚ αποτυπώθηκε και στην Ελευσίνα όπου άγγιξε την απόλυτη πλειοψηφία συγκεντρώνοντας το 49,1%. Η Νέα Δημοκρατία έλαβε το 31,4% των εγκύρων ενώ το ΚΚΕ ξεπέρασε τις 1.000 ψήφους και αποτύπωσε ένα ποσοστό της τάξης του 7,7%. Ο Συνασπισμός συγκέντρωσε το 5,7% ενώ η Πολιτική

149

Άνοιξη απέσπασε το 4,9%. Σε σχέση με τα αποτελέσματα των προηγούμενων εκλογών επιβεβαιώνεται η συσπείρωση γύρω από το ΠΑΣΟΚ μεγάλης μερίδας ψηφοφόρων του Ενιαίου Συνασπισμού και τμήματος των ψηφοφόρων της ΝΔ ενώ η βασική δεξαμενή των ψηφοφόρων της Πολιτικής Άνοιξης προέρχεται από τη Νέα Δημοκρατία. Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

16.553

Ψηφίσαντες

14.405

Άκυρα - Λευκά

298

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

14.107

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

6.920

49,1

ΝΔ

4.424

31,4

ΚΚΕ

1.090

7,7

Συνασπισμός

809

5,7

Πολιτική Άνοιξη

694

4,9

Ένωση Κεντρώων

0,3

Κόμμα Ελλήνων Κυνηγών

0,3

Λοιπά

0,6

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Η καθυστέρηση της κύρωσης της απογραφής του 1991 από την κυβέρνηση της ΝΔ είχε ως αποτέλεσμα να μην επέλθει καμία μεταβολή στον αριθμό των εδρών της περιφέρειας Αττικής (όπως πλέον μετονομάστηκε η εκλογική περιφέρεια του υπόλοιπου Αττικής). Η εφαρμογή του νέου εκλογικού νόμου κατένειμε 4 έδρες στο ΠΑΣΟΚ, 2 έδρες στη Νέα Δημοκρατία, ενώ το ΚΚΕ κατέλαβε μέσω της διαδικασίας της εξομάλυνσης την έβδομη έδρα της περιφέρειας. Οι εκλογές του 1993 ήταν οι πρώτες εκλογές στις οποίες οποία ο ψηφοφόρος μπορούσε να εκφράσει την προτίμησή τους προς δύο υποψηφίους βουλευτές. Από το ΠΑΣΟΚ, Ο Θεόδωρος Πάγκαλος ήρθε με άνεση πρώτος ανάμεσα στους ανθυποψηφίους του, συγκεντρώνοντας την προτίμηση σχεδόν του 50% των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ. Όπως είναι αναμενόμενο, το ποσοστό του στην Ελευσίνα ξεπέρασε το 67% ενώ ο έτερος Ελευσίνιος υποψήφιος, δικηγόρος Γιάννης Κρίκας, έλαβε την προτίμηση του 47,2% του εκλογικού σώματος του ΠΑΣΟΚ στην πόλη. Ωστόσο, η επίδοση του στην υπόλοιπη περιφέρεια δεν ήταν ανάλογη και περιορίστηκε στην 6η θέση απέχοντας σημαντικά από τις

150

εκλόγιμες θέσεις. Αξιοσημείωτη παρουσία είχε ο προερχόμενος από τα Μέγαρα Ηλίας Παπαηλίας ο οποίος επωφελούμενος της δισταυρίας έλαβε 2.131 σταυρούς και εκλέχθηκε στην 4η θέση λόγω κυρίως της ισχυρής του επιρροής στην επαρχία Μεγαρίδος. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Πάγκαλος Θεόδωρος

4.649

67,2

44.532

47,1

Βρεττός Κωνσταντίνος

1.005

14,5

31.652

33,5

427

6,2

27.909

29,5

2.131

30,8

27.752

29,3

481

7,0

10.514

11,1

3.308

47,8

7.636

8,1

Τσάμης Χρήστος

146

2,1

7.455

7,9

Νιωτάκης Άγγελος

106

1,5

3.301

3,5

ΠΑΣΟΚ

Γιαννάκης Ιωάννης Παπαηλίας Ηλίας Φωτιάδης Παναγιώτης Κρίκας Ιωάννης

Η Νέα Δημοκρατία απώλεσε δύο έδρες (με δεδομένο ότι ο Θ. Κατσίκης είχε προσχωρήσει από τον Ιούνιο το 1990 στη ΝΔ) με αποτέλεσμα να μην καταφέρουν να επανεκλεγούν ο Υφυπουργός Γεωργίας Απόστολος Σταύρου και ο Αντιπρόεδρος της απερχόμενης Βουλής Δ. Φράγκος. Ο μόνος που κατάφερε να διασωθεί από τους 3 βουλευτές της περιόδου 1990 – 1993 ήταν ο Χρήστος Κατσιγιάννης. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός της εκλογής του Θεόδωρου Κατσίκη στην πρώτη θέση καθώς εκμεταλλεύτηκε τη στήριξη που είχε παράσχει στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη ως εκλεγμένος βουλευτής με τη ΔΗ.ΑΝΑ. και η οποία εκτιμήθηκε από τους ψηφοφόρους της ΝΔ σε σημαντικό βαθμό. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι ακόμα και στην Ελευσίνα, στην οποία δεν είχε καμία ιδιαίτερη εκλογική αναφορά, ο Κατσίκης πρώτευσε με ποσοστό 43,9% Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Κατσίκης Θεόδωρος

1.941

43,9

27.204

33,2

Κατσιγιάννης Χρήστος

1.101

24,9

26.830

32,8

Φράγκος Δημήτριος

1.514

34,2

21.752

26,6

Σταύρου Απόστολος

890

20,1

20.352

24,8

Παπαχρήστου Χαράλαμπος

144

3,3

11.885

14,5

1.119

25,3

7.044

8,6

Σταμολέκας Νικόλαος

250

5,7

6.816

8,3

Χουντράς Γεώργιος

255

5,8

6.416

7,8

ΝΔ

Τσόκας Σεραφείμ

Εκτός από τον Θεόδωρο Πάγκαλο, ο δεύτερος Ελευσίνιος βουλευτής που εκλέχθηκε ήταν ο Δήμος Κουμπούρης από το ΚΚΕ. Ο εργατοτεχνίτης της Χαλυβουργικής κατάφερε και συγκέντρωσε 898 σταυρούς σε σύνολο 1.090 ψηφοδελτίων του ΚΚΕ φτάνοντας τους συνολικά 3.784 σταυρούς στο σύνολο της περιφέρειας. Ο Κουμπούρης εκλέχθηκε με χαρακτηριστική άνεση στο σύνολο της περιφέρειας καθώς η δεύτερη στη σειρά υποψήφια βουλευτής Τσατσαλίδου Αθανασία δεν ξεπέρασε τους 2.000 σταυρούς. Η αποτυχία του Συνασπισμού της Αριστεράς να ξεπεράσει το πανελλαδικό κατώφλι του 3% στοίχισε και την έδρα στον πρώην Βουλευτή του Ενιαίου Συνασπισμού Θανάση Λεβέντη ο οποίος αν και πρώτευσε στο σύνολο της περιφέρειας με 2.603 σταυρούς σε σύνολο 5.704 ψηφοδελτίων του κόμματος δεν κατάφερε να εκλεγεί. Στην Ελευσίνα ο Λεβέντης έλαβε 629 σταυρούς σε σύνολο 809 ψηφοδελτίων. Ο χημικός μηχανικός και επί σειρά ετών δημοτικός σύμβουλος του συνδυασμού του Μιχάλη Λεβέντη Γιώργος Αμπτατζόγλου στην πρώτη του απόπειρα στην κεντρική πολιτική σκηνή έλαβε 534 σταυρούς στην Ελευσίνα περιορίζοντας όλους τους άλλους υποψηφίους σε πενιχρή παρουσία στην πόλη. Ο Αμπατζόγλου στο σύνολο της περιφέρειας κατέλαβε τη δεύτερη θέση με 1.385 σταυρούς.

151

ΘΕΟΔΩΡΟΣ Γ. ΠΑΓΚΑΛΟΣ

στην Ελευσίνα στις 17 Αυγούστου 1938. Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Οικονομικά (Διδάκτωρ των Οικονομικών Επιστημών) στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού Ι (Πάνθεον Σορβόνη) με υποτροφία της Γαλλικής Κυβερνήσεως. Με σημαντική δράση στο φοιτητικό κίνημα και ιδρυτικό μέλος της Νεολαίας Λαμπράκη, διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στον αντιδικτατορικό αγώνα με αποτέλεσμα να του αφαιρεθεί η ελληνική ιθαγένεια από την χούντα το 1968. Από το 1969 μέχρι το 1978 εργάσθηκε στη Σορβόνη ως Εντεταλμένος Διδάσκαλος και Ερευνητής σε θέματα οικονομικής ανάπτυξης, προγραμματισμού και χωροταξίας. Διετέλεσε επίσης Διευθυντής του Ινστιτούτου Οικονομικής Ανάπτυξης του ίδιου Πανεπιστημίου. Το 1981 εκλέχθηκε για πρώτη φορά Βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ, ιδιότητα την οποία κατέχει αδιάλειπτα μέχρι σήμερα. Διετέλεσε Υφυπουργός Εμπορίου (1982), Υφυπουργός Εξωτερικών για θέματα Ευρωπαϊκής Κοινότητας (1984), Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών (1985-1989). Κατά την περίοδο 1989 μέχρι 1993 ορίστηκε Αντιπρόσωπος του Ελληνικού Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Τον Οκτώβριο 1993 ορκίστηκε και πάλι Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών. Τον Ιούλιο 1994 αναλαμβάνει Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών. Τον Ιανουάριο 1996 ορκίστηκε Υπουργός Εξωτερικών ασκώντας τα καθήκοντά του μέχρι τον Φεβρουάριο 1999. Τον Απρίλιο 2000 ορκίσθηκε Υπουργός Πολιτισμού διατηρώντας το αξίωμα έως το Νοέμβριο 2000. Διετέλεσε Επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης. Τον Ιούνιο 2003 ορίσθηκε εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ στο Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής. Το Νοέμβριο του 2004 ορίσθηκε Συντονιστής της προεκλογικής εκστρατείας του ΠΑΣΟΚ. Επανεκλέχθηκε μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ και ορίσθηκε αρμόδιος του Τομέα Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Πολιτικής Καταναλωτών. Στη συνέχεια ανέλαβε την ευθύνη του Τομέα Αυτοδιοίκησης, Δημόσιας Διοίκησης και Δικαιοσύνης ενώ σήμερα προΐσταται στον νευραλγικό Τομέα Εξωτερικής Πολιτικής, Ασφάλειας και Άμυνας. Τον Σεπτέμβριο του 2006 ανέλαβε Γενικός Εισηγητής του ΠΑΣΟΚ στις διαδικασίες για την Συνταγματική Αναθεώρηση. Από το 2004 έως τις εκλογές του 2009 εκπροσώπησε την Βουλή των Ελλήνων στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης. Από τις εκλογές του 2009 έως σήμερα είναι Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης. Είναι συγγραφέας πολλών άρθρων και διαφόρων βιβλίων μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν τα «Παγκοσμιοποίηση και Αριστερά» (2001), «Εφήμεροι Προφήτες – Αδιέξοδα του νεοφιλελευθερισμού και κοινωνικά κινήματα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης» (2005), «Η Ευρώπη σε σταυροδρόμι» (2005), «Παρέμβαση στην Επικαιρότητα» (1994) και «Η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα» (1988). Είναι παντρεμένος με την Χριστίνα Χριστοφάκη και πατέρας πέντε παιδιών. εννήθηκε

152

ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ

1994

Επιβεβαίωση του πολιτικού σκηνικού

επάνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία και οι εσωκομματικές μεταβολές στη Νέα Δημοκρατία ήταν τα κυριότερα γεγονότα που μεσολάβησαν από την 10η Οκτωβρίου 1993 έως τις ευρωεκλογές του 1994.

Η νέα κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου προσπάθησε αμέσως μετά την εκλογή της να εφαρμόσει το οικονομικό της πρόγραμμα αλλά και ταυτόχρονα να υλοποιήσει τις προεκλογικές της δεσμεύσεις οι οποίες κινούνταν στην αναθεώρηση βασικών πολιτικών επιλογών της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτσάκης αμέσως με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της 10ης Οκτωβρίου υπέβαλλε τη παραίτησή του από την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας. Στη θέση του εκλέχθηκε ο Μιλτιάδης Έβερτ ο οποίος επικράτησε με άνεση του Γιάννη Βαρβιτσιώτη στην ψηφοφορία που έγινε. Ο νέος Πρόεδρος του κόμματος επιχείρησε να αλλάξει την εικόνα της Νέας Δημοκρατίας και κυρίως να απαγκιστρωθεί από το κυβερνητικό της παρελθόν. Σημαντικές ήταν και οι εξελίξεις στον Συνασπισμό μετά την εκλογική αποτυχία του Οκτωβρίου. Η παραίτηση της Μαρίας Δαμανάκη και η ανάδειξη του Νίκου Κωνσταντόπουλου στη θέση του Προέδρου έδωσε μια νέα ώθηση στο κόμμα. Οι ευρωεκλογές του 1994 ήταν ένα στοίχημα επιβίωσης για την ανανεωτική πτέρυγα της Αριστεράς, καθώς μια δεύτερη συνεχόμενη αποτυχία θα έθετε σε κίνδυνο την ύπαρξη του εγχειρήματος. Στα δύο μικρότερα κόμματα του κοινοβουλίου, το ΚΚΕ και την Πολιτική Άνοιξη οι συνθήκες ήταν σαφώς καλύτερες καθώς προέρχονταν από ικανοποιητικές επιδόσεις στις τελευταίες εκλογές και εισερχόντουσαν στις ευρωεκλογές με στόχο την άνοδο των ποσοστών τους εκμεταλλευόμενοι και της χαλαρότητας της ψήφου. Καινοτομία στο εκλογικό σύστημα των ευρωεκλογών ήταν η καθιέρωση του ορίου του 3% για την εκπροσώπηση στο ευρωκοινοβούλιο, θέτοντας το ίδιο όριο που ισχύει και στις εθνικές εκλογές. Σε εθνικό επίπεδο το ΠΑΣΟΚ διατήρησε την πρώτη θέση εμφανίζοντας όμως σημαντικές απώλειες σε σχέση με το ποσοστό του Οκτωβρίου. Το 37,6% που έλαβε το κόμμα του Ανδρέα Παπανδρέου υπό άλλες συνθήκες θα μπορούσε να είχε δημιουργήσει πολιτικό πρόβλημα. Παρόλα αυτά η μεγάλη πτώση και της ΝΔ αλλά και το πολύ μικρό χρονικό διάστημα που είχε μεσολαβήσει από τις τελυταίες εθνικές εκλογές δεν μετέβαλλαν το πολιτικό σκηνικό. Στον αντίποδα, η Νέα Δημοκρατία παρά την αλλαγή στην ηγεσία της είχε σημαντικές απώλειες και περιορίστηκε σε ποσοστό κάτω του 33% (32,7%). Αντίθετα μεγάλος κερδισμένος των εκλογών ήταν η Πολιτική Άνοιξη καθώς το κόμμα του Αντώνη Σαμαρά σχεδόν διπλασίασε το ποσοστό του σε σχέση με τον Οκτώβριο του 1993 και έλαβε το 8,65% των ψήφων. Σημαντική άνοδο σημείωσαν τα δύο κόμματα της Αριστεράς με το ΚΚΕ να αναδεικνύεται τέταρτο κόμμα με 6,29% και τον Συνασπισμό να καταλαμβάνει δύο έδρες στο ευρωκοινοβούλιο με 6,25%. Σε αρμονία με τα εθνικά εκλογικά αποτελέσματα, στην Ελευσίνα παρατηρήθηκε η ίδια ακριβώς δυναμική με το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία να περιορίζονται στο 38,5% και 26,3% αντίστοιχα. Παράλληλα, το ΚΚΕ, η Πολιτική Άνοιξη και ο Συνασπισμός αύξησαν σημαντικά τα ποσοστά τους καθώς επωφελήθηκαν της χαλαρότητας της ψήφου. Σημαντικές ωστόσο ήταν και οι δυνάμεις που συγκέντρωσαν τα άλλα κόμματα (με κυριότερους εκφραστές το Κόμμα Ελλήνων Κυνηγών και την Ένωση Κεντρώων) τα οποία αθροιστικά ξεπέρασαν το 7%

153

Δήμος Ελευσίνας – Συγκριτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

18.130

Ψηφίσαντες

15.469

Άκυρα – Λευκά

547

Έγκυρα

14.922

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

5.739

38,5%

ΝΔ

3.931

26,3%

ΚΚΕ

1.479

9,9%

Πολιτική Άνοιξη

1215

8,1%

Συνασπισμός

1166

7,8%

323

2,2%

1.069

7,2%

ΔΗ.ΑΝΑ Λοιπά

154

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Εκλογή του Γ. Γεωργόπουλου

1994

ι Δημοτικές Εκλογές του 1994 διεξήχθησαν σε ένα σχετικά υποτονικό κλίμα καθώς ήταν η τρίτη εκλογική αναμέτρηση μέσα σε ένα έτος (μετά τις εθνικές εκλογές και τις ευρωεκλογές) και είχαν περισσότερο αυτοδιοικητικά χαρακτηριστικά σε σχέση με τις προηγούμενες. Παράλληλα η εφαρμογή του θεσμού της αιρετής νομαρχιακής αυτοδιοίκησης μετατόπισε ως ένα σημείο το κεντρικό πολιτικό ζητούμενο των εκλογών στην εκλογή των Νομαρχών και όχι των δημάρχων ιδίως στα μεσαία αστικά κέντρα όπως είναι η Ελευσίνα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο διεξήχθησαν οι Δημοτικές Εκλογές στις 16 και 23 Οκτωβρίου 1994. Ο απερχόμενος Δήμαρχος Περικλής Παπαπέτρου δεν διεκδίκησε 3η θητεία και τέθηκε επικεφαλής του νομαρχιακού ψηφοδελτίου του ΠΑΣΟΚ. Ο επί σειρά ετών Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου δικηγόρος Γιάννης Κρίκας επεδίωκε να διαδεχθεί τον Παπαπέτρου στο δημαρχιακό θώκο με τη στήριξη του κυβερνώντος κόμματος. Η Νέα Δημοκρατία σχημάτισε ένα ψηφοδέλτιο με επικεφαλής τον ιατρό Γιώργο Γεωργόπουλο, ο οποίος είχε εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος με το ψηφοδέλτιο της Ευγενίας Δάλμα στις προηγούμενες εκλογές. Ο Συνασπισμός της Αριστεράς και η Πολιτική Άνοιξη σε μια ιδιότυπη συμμαχία στήριξαν την υποψηφιότητα του χημικού μηχανικού Γιώργου Αμπατζόγλου ο οποίος εκλεγόταν ανελλιπώς δημοτικός σύμβουλος από το 1978 με τον συνδυασμό του Μιχάλη Λεβέντη. Ο ίδιος ο πρώην Δήμαρχος Μιχάλης Λεβέντης στήριξε την υποψηφιότητα Αμπατζόγλου συμμετέχοντας στο ψηφοδέλτιό του συνδυασμού. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας υποστήριξε την υποψηφιότητα της Κατερίνας Σιδέρη – Μαϊλη διατηρώντας μια αυτόνομη πορεία. Το εκλογικό αποτέλεσμα της 16ης Οκτωβρίου ανέδειξαν πρώτο σε ψήφος συνδυασμό αυτόν του Γιώργου Γεωργόπουλου ο οποίος συγκέντρωσε το υψηλότερο ποσοστό (37,8%) που έχει συγκεντρώσει συνδυασμός υποστηριζόμενος από την ΝΔ στην πόλη μεταδικτατορικά. Δεύτερος αναδείχθηκε ο συνδυασμός του Ιωάννη Κρίκα ο οποίος έλαβε το 34,2%. Καθώς κανένας συνδυασμός –όπως ήταν αναμενόμενο- δεν συγκέντρωσε το 50%, ρυθμιστές του αποτελέσματος της επαναληπτικής εκλογής ήταν ο Γιώργος Αμπατζόγλου (ο οποίος έλαβε το 17,6%) και η Κατερίνα Σιδέρη η οποία έλαβε το 10,4% Η στάση των δύο συνδυασμών που αποκλείστηκαν από την επαναληπτική εκλογή και με δεδομένο τη μικρή διαφορά των δύο διεκδικητών του αξιώματος αποτελούσε τον ρυθμιστικό παράγοντα. Ο συνδυασμός του Γιώργου Αμπατζόγλου πρότεινε προς τους ψηφοφόρους τους «ψήφο κατά συνείδηση» ενώ το ΚΚΕ υιοθετώντας την πάγια πολιτική του, κάλεσε τους ψηφοφόρους του να δώσουν λευκή ψήφο. Δήμαρχος εκλέχθηκε στην επαναληπτική εκλογή ο Γιώργος Γεωργόπουλος ο οποίος έλαβε το 54,5% έναντι 45,5% του Γιάννη Κρίκα. Η εκλογή του Γεωργόπουλου ήταν ιστορική για την πόλη της Ελευσίνας καθώς για πρώτη φορά από το 1951, εξελέγη συνδυασμός υποστηριζόμενος από την Δεξιά παράταξη και είναι δε χαρακτηριστικό της σταδιακής απαγκίστρωσης της ψήφου για τη τοπική αυτοδιοίκηση από την εθνική ψήφο. Η γενικότερη αυτή τάση ξεκίνησε να παρατηρείται από το 1994 και κορυφώθηκε στις επόμενες εκλογές με την υποψηφιότητα σειρά μεμονωμένων συνδυασμών δίχως επίσημο «κομματικό χρίσμα»

155

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Α’ Γύρος

Β’ Γύρος

Εγγεγραμμένοι

16.364

15.113

Ψηφίσαντες

13.610

13.308

780

1.361

12.830

11.947

Άκυρα - Λευκά Έγκυρα

Υποψήφιος

Έδρες

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Πανελευσινιακή Κίνηση για Ενότητα – Γ. Γεωργόπουλος

4.845

37,8

6.509

54,5

Συνδυασμός Ελευσίνας – Ι. Κρίκας

4.388

34,2

5.438

45,5

Ανθρώπινη Ελευσίνα – Γ. Αμπατζόγλου

2.259

17,6

Προοδευτική Αγωνιστική Κίνηση Ελευσίνας – Αικ. Σιδέρη

1.338

10,4

Η εκλογή του συνδυασμού του Γ. Γεωργόπουλου επέφερε και σημαντική ανανέωση στα πρόσωπα που απαρτίζουν το Δημοτικό Συμβούλιο για την τετραετία 1994 – 1998. Οι Δημοτικοί Σύμβουλοι της πλειοψηφίας που εκλέχθηκαν ήταν οι: Π. Αναπλιώτης, Α. Αντωντίου, Γ. Γιαγτζόγλου-Αντωνιάδη, Κ. Γιακοβάκης, Α. Καραχάλιος, Ι. Κονδύλης, Ι. Κοντούλης, Γ. Νικολακάκης, Π. Ρούντος, Ε. Στάμου, Κ. Τριλίκη και Σ. Τσόκας. Από τον Συνδυασμό του Γιάννη Κρίκα εκτός του ίδιου εκλέχθηκαν και οι Μ. Μαραγκάκης, Χρ. Μητσίου και Κλ. Τζαφέρης. Από τον συνδυασμό Ανθρώπινη Ελευσίνα εκλέχθηκαν οι Γ. Αμπατζόγλου και Μιχάλης Λεβέντης και η Κατερίνα Σιδέρη-Μαΐλη.

156

NΟΜΑΡΧΙΑΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

1994

Η εκλογή του πρώτου αιρετού Νομάρχη

να από τα πρώτα νομοθετήματα της νέας κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ ήταν η ψήφιση του νόμου για τον δεύτερο βαθμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Βασικός άξονας του νομοσχεδίου ήταν η άμεση εκλογή των Νομαρχών και των Νομαρχιακών Συμβουλίων με βάση το θεσμικό πλαίσιο που ίσχυε στις δημοτικές εκλογές. Η Ελευσίνα ορίστηκε ως έδρα της Νομαρχίας Δυτικής Αττικής η οποία περιελάμβανε όλους τους Δήμους της παλαιάς επαρχίας Μεγαρίδος αλλά και τους Δήμους Φυλής, Άνω Λιοσίων και Ζεφυρίου. Οι Νομαρχιακές Εκλογές ορίστηκε να διεξάγονται ταυτόχρονα με τις Δημοτικές. Την ψήφο των δημοτών της Δυτικής Αττικής διεκδίκησαν 4 συνδυασμοί:

• Ο Συνδυασμός «Δυτική Αττική Αποκέντρωση Αναμόρφωση» ο οποίος υποστηρίχθηκε από το ΠΑΣΟΚ και είχε ως επικεφαλής τον απερχόμενο Δήμαρχο Ελευσίνας Περικλή Παπαπέτρου

• Η «Νέα Αττική» που υποστηρίχθηκε από τη Νέα Δημοκρατία με υποψήφιο Νομάρχη τον Μιχάλη Παπαγιάννη, τ. Βουλευτή

• H «Αττική Κίνηση Δημοκρατία ΣΥΝ Οικολογία» με επικεφαλής τον Θανάση Λεβέντη έχοντας την υποστήριξη του Συνασπισμού της Αριστεράς και

• Η Νομαρχιακή Αγωνιστική Συνεργασία η οποία υποστηρίχθηκε από το ΚΚΕ με υποψήφιο Νομάρχη τον Αντώνη Χοροζάνη Σε Νομαρχιακό επίπεδο, ο Περικλής Παπαπέτρου συγκέντρωσε το 42,2% των ψήφων, ποσοστό ελαφρώς μειωμένο σε σχέση με το αντίστοιχο του ΠΑΣΟΚ όπως αυτό καταγράφηκε στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές. Ο Συνδυασμός του Μιχάλη Παπαγιάννη έλαβε το 33,9% ενώ ο Αθ. Λεβέντης συγκέντρωσε το 13,5%. Τέλος η Νομαρχιακή Αγωνιστική Συνεργασία του Αντ. Χοροζάνη έλαβε το 10,3% κεφαλαιοποιώντας το ποσοστό του ΚΚΕ στη Νομαρχία. Η υποψηφιότητα του Θανάση Λεβέντη –ενός πολιτικού προερχόμενου από την Ελευσίνα- έτυχε σημαντικής αποδοχής στη πόλη της Ελευσίνας καθώς έλαβε το 21,7% των ψήφων. Ο Περικλής Παπαπέτρου έλαβε το 39,9% ενώ όπως ήταν αναμενόμενο ο Μιχάλη Παπαγιάννης περιορίστηκε στο 28,5%. Τέλος, ο Αντώνης Χοροζάνης επιβεβαίωσε σε σημαντικό βαθμό την επιρροή του ΚΚΕ στη πόλη λαμβάνοντας το 9,9%. Η επαναληπτική εκλογή ανέδειξε πρώτο αιρετό Νομάρχη Δυτικής Αττικής τον Περικλή Παπαπέτρου καθώς επικράτησε άνετα με ποσοστό 57,6% έναντι 42,4% του ανθυποψηφίου του Μ. Παπαγιάννη. Το εύρος της νίκης του απερχόμενου Δημάρχου Ελευσίνας στην πόλη ήταν ελαφρώς μεγαλύτερο καθώς ξεπέρασε το 58,2%.

157

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Α’ Γύρος

Β’ Γύρος

Εγγεγραμμένοι

16.364

Ψηφίσαντες

13.609

13.308

1.027

2.035

12.582

11.273

Άκυρα - Λευκά Έγκυρα

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Δυτική Αττική Αποκέντρωση Αναμόρφωση-Π. Παπαπέτρου

5.017

39,9

6.566

58,3

Νέα Αττική –Μιχ. Παπαγιάννης

3.590

28,5

4.707

41,7

Αττική Κίνηση Δημοκρατία ΣΥΝ Οικολογία –Αθ. Λεβέντης

2.724

21,7

Νομαρχιακή Αγωνιστική Συνεργασία – Αντ. Χοροζάνης

1.251

9,9

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα

Ελευσίνα

Νομαρχία Δυτικής Αττικής

Ελευσίνα

Β’ Γύρος

Νομαρχία Δυτικής Αττικής

Α’ Γύρος

(%)

Δυτική Αττική Αποκέντρωση Αναμόρφωση-Π. Παπαπέτρου

42,2

39,9

57,6

58,3

Νέα Αττικής –Μιχ. Παπαγιάννης

33,9

28,5

42,4

41,7

Αττική Κίνηση Δημοκρατία ΣΥΝ Οικολογία –Αθ. Λεβέντης

13,5

21,7

Νομαρχιακή Αγωνιστική Συνεργασία – Αντ. Χοροζάνης

10,4

9,9

Υποψήφιος

158

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Οι εκλογές του καναπέ

1996

ο 1996 ήταν έτος πυκνό σε γεγονότα τα οποία επηρέασαν στο μέγιστο βαθμό τις μετέπειτα πολιτικές εξελίξεις. Η ασθένεια του Ανδρέα Παπανδρέου τον Νοέμβριο του 1995 και εν τέλει η παραίτησή του από την πρωθυπουργία (αλλά όχι από την προεδρία του ΠΑΣΟΚ) τον Ιανουάριο του 1996, οδήγησε στη δραματική εκλογή του Κωνσταντίνου Σημίτη ως πρωθυπουργού από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ έχοντας ως αντιπάλους τον Α. Τσοχατζόπουλο, τον Γ. Αρσένη και τον Ι. Χαραλαμπόπουλο. Οι πρώτες ημέρες της πρωθυπουργίας Σημίτη συνέπεσαν με την κρίση στις βραχονησίδες Ίμια, η οποία λίγο έλειψε να οδηγήσει σε ελληνοτουρκική σύρραξη η οποία τελικά αποφεύχθηκε ύστερα από παρέμβαση των ΗΠΑ, υπόθεση που πυροδότησε την πολιτική αντιπαράθεση. Ταυτόχρονα όμως η ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Κ. Σημίτη συνοδεύτηκε από μια εντυπωσιακή άνοδο της προσωπικής του δημοτικότητας που επηρέασε καθοριστικά τους εσωκομματικούς συσχετισμούς. Ενώ το ΠΑΣΟΚ βάδιζε προς τον συνέδριό του τον Ιούλιο του 1996 όπου είχε αποφασιστεί να παραμείνει πρόεδρος ο Α. Παπανδρέου και να εκλεγεί αντιπρόεδρος, ο θάνατος του ιδρυτή του λίγες μέρες πριν την έναρξή του ανέτρεψε τα δεδομένα. Την προεδρία του κινήματος διεκδίκησαν ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης και ο Α. Τσοχατζόπουλος. Μετά από έντονες διαφωνίες και υψηλούς τόνους, η απειλή παραίτησης του Σημίτη από την πρωθυπουργία και η στάση ορισμένων κορυφαίων στελεχών (και κυρίως του Γ. Παπανδρέου) έγειραν την πλάστιγγα οριακά υπέρ του πρωθυπουργού, ο οποίος και εκλέχθηκε Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Λίγες εβδομάδες μετά την εκλογή του Σημίτη και στον προεδρικό θώκο και μετά από νέα όξυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων με αφορμή τη δολοφονία δύο ελληνοκυπρίων στην πράσινη γραμμή, αποφασίστηκε η διενέργεια πρόωρων εκλογών την 22α Σεπτεμβρίου 1996. Η νομιμοποίηση από το εκλογικό σώμα του Σημίτη ως πρωθυπουργού ήταν το κυριότερο ζητούμενο προκειμένου να μπορέσει να εφαρμόσει απρόσκοπτα το «εκσυγχρονιστικό» πρόγραμμα το οποίο πρότεινε. Οι εκλογές του 1996 ήταν οι πρώτες μεταδικτατορικές εκλογές στις οποίες δεν συμμετείχαν οι δύο κορυφαίοι πολιτικοί οι οποίο πρωταγωνιστούσαν σε αυτή τη περίοδο: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής μετά τη λήξη της δεύτερης προεδρικής θητείας του, τον Μάρτιο του 1995, απείχε της πολιτικής ζωής έως τον θάνατό του τον Απρίλιο του 1998 σε ηλικία 90 ετών, ενώ το ΠΑΣΟΚ για πρώτη φορά στην 22ετή ιστορία του κατερχόταν στον εκλογικό στίβο δίχως την ηγετική παρουσία του Ανδρέα Παπανδρέου. Η δεύτερη ιδιαιτερότητα των εκλογών του 1996 έχει να κάνει με την μετακίνηση του κέντρου βάρους της προεκλογικής εκστρατείας από τις μεγάλες συγκεντρώσεις στην τηλεόραση. Οι τηλεοπτικές προεκλογικές συζητήσεις και κυρίως η διεξαγωγή του πρώτου debate μεταξύ των κ.κ. Σημίτη και Έβερτ ήταν πρωτοφανές γεγονός στα πολιτικά χρονικά. Για το λόγο αυτό οι εκλογές του 1996 έλαβαν τον εύστοχο χαρακτηρισμό «εκλογές του καναπέ». Τα κυριότερα κόμματα που συμμετείχαν στις εκλογές του 1996 ήταν:

• Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα με αρχηγό τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Σημίτη • Η Νέα Δημοκρατία με Πρόεδρο τον Μιλτιάδη Έβερτ, ο οποίος συμμετείχε για πρώτη φορά σε εθνικές εκλογές ως επικεφαλής του κόμματος

• Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδας με επικεφαλής τη Γενική Γραμματέα του Αλέκα Παπαρήγα • Η Πολιτική Άνοιξη του Αντώνη Σαμαρά η οποία προέρχονταν από μια ικανοποιητική επίδοση στις ευρωεκλογές του 1994

• Ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου με Πρόεδρο τον Νίκο Κωνσταντόπουλο, ο οποίος φιλοδοξούσε να ξεπεράσει το όριο του 3% και να επανέλθει στο κοινοβούλιο.

159

• Το Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα το οποίο ιδρύθηκε το Δεκέμβρη του 1995 από τον τέως

Υπουργό του ΠΑΣΟΚ Δημήτρη Τσοβόλα. Ο Τσοβόλας μετά την περιπέτεια της υπόθεσης Κοσκωτά προσπάθησε ανεπιτυχώς να διεκδικήσει την θέση του Γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ και στη συνέχεια αποχώρησε διαφωνώντας με την ηγεσία του κινήματος. Το ΔΗΚΚΙ φιλοδοξούσε να εκφράσει τις αυθεντικές αρχές του ΠΑΣΟΚ και απευθύνονταν κυρίως στους δυσαρεστημένους ψηφοφόρους του. Η εκλογική βάση του ΔΗΚΚΙ ουσιαστικά ήταν ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ οι οποίοι ήταν αντίθετοι στην εκλογή του Σημίτη.

Και οι εκλογές του 1996 διεξήχθησαν με το σύστημα της «ενισχυμένης αναλογικής» (Ν. 1907/90), που είχε ήδη εφαρμοστεί στις εκλογές του 1993,θέτοντας ως ελάχιστο όριο για την αντιπροσώπευση στο κοινοβούλιο το 3% των εγκύρων ψηφοδελτίων Τα αποτελέσματα των εκλογών επιβεβαίωσαν ως ένα βαθμό το γενικότερο κλίμα που επικρατούσε και ανέδειξαν πρώτο κόμμα το ΠΑΣΟΚ με 162 έδρες συγκεντρώνοντας το 41,5% ενώ η Νέα Δημοκρατία περιορίστηκε στο 38,1%. Χαρακτηριστικό της νέας βουλής που προέκυψε ήταν η ύπαρξη τριών κομμάτων στα αριστερά του εκλογικού φάσματος. Το ΚΚΕ αναδείχθηκε τρίτο κόμμα με 5,6% των ψήφων, ο Συνασπισμός έλαβε το 5,12% ενώ και το ΔΗΚΚΙ εισήλθε στη βουλή με το 4,4% των ψήφων στην πρώτη του εκλογική αναμέτρηση. Αντίθετα η Πολιτική Άνοιξη με 2,94% δεν εξέλεξε βουλευτή, χάνοντας σημαντικό κομμάτι της εκλογικής της βάσης κυρίως προς τη ΝΔ και δευτερευόντως προς το ΠΑΣΟΚ. Από τους 17.533 εγγεγραμμένους εκλογείς του Δήμου Ελευσίνας προσήλθαν να ψηφίσουν 14.864. Τα έγκυρα ψηφοδέλτια που βρέθηκαν στα 29 εκλογικά τμήματα ήταν 14.411. Η τάση που αποτυπώθηκε πανελλαδικά καταγράφηκε και στη πόλη με τον ΠΑΣΟΚ να διαθέτει σταθερό προβάδισμα έναντι της ΝΔ με μειωμένα όμως ποσοστά σε σχέση με το 1993. Παράλληλα η ΝΔ κυμάνθηκε κάτω του 30% ενώ τα τρία κόμματα που βρίσκονταν αριστερά του ΠΑΣΟΚ, δηλαδή το ΚΚΕ, ο Συνασπισμός και το ΔΗΚΚΙ έλαβαν αθροιστικά πολύ υψηλό ποσοστό το οποίο άγγιξε το 24%, ποσοστό διπλάσιο του αντίστοιχου που είχαν λάβει αθροιστικά το ΚΚΕ και ο Συνασπισμός το 1993. Αντίθετα η Πολιτική Άνοιξη σημείωσε σημαντική πτώση και περιορίστηκε κάτω από το 3%. Η συνολική εκλογική συμπεριφορά καταδεικνύει μια αριστερή στροφή του εκλογικού σώματος το οποίο τροφοδοτήθηκε από τη δεξαμενή ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ του 1993, αλλά με το κυβερνών κόμμα να αντιρροπεί αυτές τις απώλειες με κέρδη από τη Νέα Δημοκρατία και την Πολιτική Άνοιξη. Έτσι αποτυπώνεται η επιρροή προσωπικά του Κ. Σημίτη σε μία σημαντική μερίδα κεντροδεξιών ψηφοφόρων, οι οποίοι προσχώρησαν στην εκσυγχρονιστική λογική που είχε προτείνει ο Πρωθυπουργός.

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

17.533

Ψηφίσαντες

14.864

Άκυρα - Λευκά

453

Έγκυρα Ψηφοδέλτια

14.411

Κόμμα / Συνασπισμός

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

5.810

40,3

ΝΔ

4.310

29,9

ΚΚΕ

1.405

9,7

Συνασπισμός

1300

9,0

ΔΗΚΚΙ

738

5,1

Πολιτική Άνοιξη

328

2,3

Ένωση Κεντρώων

147

1,0

Λοιπά

373

2,6

160

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Η επικύρωση της απογραφής του 1991 στο μεσοδιάστημα από την προηγούμενη εκλογή είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των εδρών της περιφέρειας Αττικής από 6 σε 9. Από την αύξηση αυτή σε σχέση με τις εκλογές του 1993 το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ κέρδισαν από μία έδρα με συνέπεια να εκλεγούν 5 βουλευτές από το ΠΑΣΟΚ και 3 από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η διαδικασία της εξομάλυνσης αυτή τη φορά ευνόησε το ΔΗΚΚΙ το οποίο κέρδισε την έδρα την οποία κατείχε το ΚΚΕ. Για άλλη μια εκλογική αναμέτρηση ο Θεόδωρος Πάγκαλος αναδείχθηκε πρώτος σε σταυρούς στη Δυτική Αττική. Ο Πάγκαλος, Υπουργός Εξωτερικών της πρώτης κυβέρνησης Σημίτη, έλαβε το 37,7% του συνόλου των σταυρών στην περιφέρεια ενώ και στην Ελευσίνα διατήρησε τη σημαντική του επιρροή καθώς έλαβε 2.861 και την προτίμηση του 50% των ψηφοφόρων του κινήματος. Πρώτος όμως στη πόλη αναδείχθηκε ο υποψήφιος του ΠΑΣΟΚ στις δημοτικές εκλογές του 1994, Γιάννης Κρίκας ο οποίος όμως κατέλαβε την 6η θέση και δεν μπόρεσε να εκλεγεί. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

2.861

49,24

32.901

37,70

610

10,50

21.775

24,95

1.064

18,31

18.054

20,69

Γιαννάκης Ιωάννης

282

4,85

14.803

16,96

Φωτιάδης Παναγιώτης

525

9,04

12.473

14,29

3.159

54,37

8.556

9,80

Τσάμης Χρήστος

128

2,20

7.152

8,19

Οικονόμου Βασίλειος

340

5,85

6.079

6,97

1,50

5.980

6,85

Κέντρος Σπυρίδων

177

3,05

5.887

6,75

Σμέρος Γεώργιος

1,02

4.295

4,92

ΠΑΣΟΚ Πάγκαλος Θεόδωρος Βρεττός Κωνσταντίνος Παπαηλίας Ηλίας

Κρίκας Ιωάννης

Ανδρέου Κωνσταντίνος

161

Η επιρροή του Θεόδωρου Κατσίκη στο εκλογικό σώμα της Νέας Δημοκρατίας και στις εκλογές του 1996 ήταν ισχυρή καθώς κατέλαβε την πρώτη θέση και στην Ελευσίνα αλλά και στο σύνολο της περιφέρεια. Εκτός του ίδιου βουλευτές εκλέχθηκαν και οι Χρήστος Κατσιγιάννης και Απόστολος Σταύρου, ενώ πρώτος επιλαχών ήταν ο Λεωνίδας Κουρής, πρώην Δήμαρχος Αθηναίων, ο οποίος είχε αντικαταστήσει τον Αντώνη Τρίτση μετά τον θάνατό του. Δήμος Ελευσίνας

Υπόλοιπο Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

1740

40,37

25.394

29,74

Κατσιγιάννης Χρήστος

791

18,35

19.387

22,71

Σταύρου Απόστολος

828

19,21

18.130

21,23

Κουρής Λεωνίδας

726

16,84

16.284

19,07

1033

23,97

10.942

12,82

Παπαχρήστου Χαράλαμπος

125

2,90

9.744

11,41

Γυφτόπουλου Λίτσα

383

8,89

8.235

9,65

Ιγγλέζος Αναστάσιος

150

3,48

8.192

9,59

Χούντρας Γεώργιος

672

15,59

7.723

9,05

Σταμολέκας Νικόλαος

228

5,29

7.383

8,65

Αποστολάτος Πέτρος

266

6,17

6.820

7,99

ΝΔ Κατσίκης Θεόδωρος

Μπούρας Αθανάσιος

Τα δύο παραδοσιακά κόμματα της Αριστεράς, το ΚΚΕ και ο Συνασπισμός δεν εξέλεξαν βουλευτή στην Περιφέρεια Αττικής με αποτέλεσμα ο Δήμος Κουμπούρης (1.118 σταυροί στην Ελευσίνα) και ο Θανάσης Λεβέντης (979 σταυροί στην Ελευσίνα) να μην μπορέσουν να πετύχουν την εκλογή τους, παρότι πρώτευσαν στο σύνολο της περιφέρειας με μεγάλη διαφορά από τους συνυποψηφίους τους. Αντίθετα το ΔΗΚΚΙ εξέλεξε βουλευτή τον Γιώργο Καρατάσο ο οποίος συγκέντρωσε στην πόλη 161 σταυρούς και στο σύνολο της περιφέρειας 3.643.

162

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

1998

Επανεκλογή του Γ. Γεωργόπουλου

ι εκλογές της 11ης Οκτωβρίου 1998 είχαν ως κυριότερο χαρακτηριστικό την περαιτέρω ενίσχυση του αυτοδιοικητικού τους χαρακτήρα. Είναι οι πρώτες εκλογές που διεξήχθησαν μετά την εφαρμογή του προγράμματος «Ι. Καποδίστριας». Η αναμόρφωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης η οποία έγινε νόμος του Κράτους το 1997, προέβλεπε την υποχρεωτική συνένωση των Δήμων και Κοινοτήτων ανά τη χώρα έτσι ώστε να δημιουργηθούν περίπου 1.000 πρωτοβάθμιοι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης πανελλαδικά. Το σχέδιο «Καποδίστριας» δεν μετέβαλε τη διοικητική χάραξη στην περιφέρεια Αττικής και επομένως δεν επηρέασε και τον Δήμο Ελευσίνας. Υποψήφιοι για το δημαρχιακό αξίωμα ήταν οι:

• Ο απερχόμενος Δήμαρχος Γιώργος Γεωργόπουλος ο οποίος υποστηριζόταν από τη Νέα Δημοκρατία και την Πολιτική Άνοιξη

• Ο Συνδυασμός «Πορεία Αναγέννησης για το Μέλλον της Ελευσίνας» με υποψήφιο Δήμαρχο

τον αντιδήμαρχο επί Δημαρχίας Π. Παπαπέτρου Κλέαρχο Τζαφέρη. Ο Τζαφέρης εκτός από την ενασχόλησή του με τα δημοτικά κοινά ήταν και επιτυχημένος Πρόεδρος της ΠΑΕ Πανελευσινιακός, έχοντας ως κυριότερο επίτευγμα την άνοδο του συλλόγου την περίοδο 1997 – 1998 στην Α’Εθνική Κατηγορία Ποδοσφαίρου. Ο Κλ. Τζαφέρης είχε την επίσημη στήριξη του ΠΑΣΟΚ

• Ο Γιώργος Αμπατζόγλου και ο Συνδυασμός «Ανθρώπινη Ελευσίνα» ο οποίος είχε τη στήριξη του Συνασπισμού και του ΔΗΚΚΙ

• Η υποστηριζόμενη από το ΚΚΕ Προοδευτική Αγωνιστική Κίνηση Ελευσίνας με υποψήφια Δήμαρχο την Αικ. Μαϊλη

• Και ο ανεξάρτητος συνδυασμός «Ελευσίνα 2000» με υποψήφιο Δήμαρχο τον Παντελή Πισσά Κατά τον πρώτο γύρο των εκλογών υπερψηφίστηκε ο συνδυασμός του Γ. Γεωργόπουλου ο οποίος όμως δεν συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία. Παρόλα αυτά το προβάδισμα από τον Κλέαρχο Τζαφέρη που κατετάγη δεύτερος ήταν περίπου 9% (38,7% -29,7%), γεγονός που του έδινε τον πρώτο λόγο ενόψει της επαναληπτικής εκλογής. Σε σχεδόν παραπλήσια ποσοστά με το 1994 κινήθηκε ο Συνδυασμός «Ανθρώπινη Ελευσίνα» που έλαβε το 17,9% ενώ υποχώρηση κατέγραψε η Προοδευτική Αγωνιστική Κίνηση η οποία έλαβε το 7,9%. Τέλος, ο Παντελής Πισσάς περιορίστηκε στο 5,8%. Για άλλη μια φορά, οι ψηφοφόροι των τριών παρατάξεων που αποκλείστηκαν μοιράστηκαν εξίσου ανάμεσα στους δύο υποψηφίους (πλην ενός μικρού τμήματος που προτίμησε το λευκό/άκυρο ή την αποχή) κατά την επαναληπτική εκλογή. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι και ο Συνδυασμός του Γ. Γεωργόπουλου και ο Συνδυασμός του Κλ. Τζαφέρη αύξησαν το ποσοστό τους κατά περίπου 16 εκατοστιαίες μονάδες. Η κατανομή αυτή των ψήφων δεν ευνόησε τον υποψήφιο του ΠΑΣΟΚ ο οποίος καλούταν να ανατρέψει μια σημαντική διαφορά από τον πρώτο γύρο, με αποτέλεσμα την επανεκλογή του Γ. Γεωργόπουλου για δεύτερη συνεχόμενη δημοτική θητεία.

163

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Α’ Γύρος

Β’ Γύρος

Εγγεγραμμένοι

17.148

Ψηφίσαντες

14.178

13.712

881

1.221

13.297

12.491

Άκυρα - Λευκά Έγκυρα

Υποψήφιος

Έδρες

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Πανελευσινιακή Κίνηση για Ενότητα – Γ. Γεωργόπουλος

5.143

38,7

6.774

54,2

Πορεία Αναγέννησης για το Μέλλον της Ελευσίνας – Κλ. Τζαφέρης

3.950

29,9

5.717

45,7

Ανθρώπινη Ελευσίνα – Γ. Αμπατζόγλου

2.374

17,9

Προοδευτική Αγωνιστική Κίνηση Ελευσίνας- Αικ. Μαϊλη

1.053

7,9

777

5,8

Ελευσίνα 2000 – Π. Πισσάς

Δημοτικοί Σύμβουλοι από την πλειοψηφία εκλέχθηκαν οι Α. Αντωνίου, Χρ. Βιρβίλης, Κ. Γιακοβάκης, Ι. Κονδύλης, Α. Μανώλακας, Δ. Μουρίκης, Μ. Μπάρδης, Ελισσάβετ Σακελλαρίου - Μπουκουβάλα, Γ. Νικολακάκης, Γ. Πέγκος, Μ. Σαμαρτζή και Κ. Τριλίκη. Οι Β. Αγριμάκης, Ι. Λεγάτος, Α. Νικολάου και Ι. Κρίκας εκλέχθηκαν από την μείζονα αντιπολίτευση μαζί με τον επικεφαλής Κλ. Τζαφέρη ενώ από το συνδυασμό του Γ. Αμπατζόγλου πλην του ίδιου εκλέχθηκε και ο υποψήφιος Δήμαρχος το 1986 Ι. Φιλίππου. Χαρακτηριστικό του νέου Δημοτικού Συμβουλίου είναι η για πρώτη φορά από το 1951 μη εκπροσώπηση του ΚΚΕ στο νέο Δημοτικό Συμβούλιο.

164

NΟΜΑΡΧΙΑΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

1998

Επανεκλογή του Περικλή Παπαπέτρου

αυτόχρονα με τις δημοτικές εκλογές διεξήχθησαν και οι δεύτερες Νομαρχιακές Εκλογές για την ανάδειξη των νομαρχιακών οργάνων. Η λειτουργία της πρώτης θητείας των αιρετών Νομαρχών συνοδεύτηκε με αρκετά προβλήματα κυρίως λόγω των αρμοδιοτήτων που διεκδικούσαν και τις οποίες η κεντρική κυβέρνηση είτε δεν ήταν έτοιμη είτε δεν είχε τη βούληση να παραχωρήσει. Τη θέση του Νομάρχη διεκδίκησαν τέσσερεις υποψήφιοι οι οποίοι στηρίζονταν από τα ισάριθμα μεγάλα κόμματα του Κοινοβουλίου:

• Ο Συνδυασμός «Δυτική Αττική Αποκέντρωση – Αναμόρφωση» με επικεφαλής τον εν ενεργεία Νομάρχη Περικλή Παπαπέτρου που υποστηρίχθηκε από το ΠΑΣΟΚ

• Η Νομαρχιακή Κίνηση Δυτική Αττική με επικεφαλής τον Αθανάσιο Πέππα ο οποίος είχε λάβει το «χρίσμα» από τη Νέα Δημοκρατία

• Η «Αττική Κίνηση Συνεργασία Δημοκρατία Οικολογία» με υποψήφιο για άλλη μια φορά τον Αθανάσιο Λεβέντη. Η Αττική Κίνηση είχε την υποστήριξη του Συνασπισμού και

• Η Νομαρχιακή Αγωνιστική Συνεργασία με υποψήφιο Νομάρχη τον Αντώνη Χοροζάνη, έχοντας τη στήριξη του ΚΚΕ

Τα αποτελέσματα της νομαρχιακής κάλπης έφεραν τον Περικλή Παπαπέτρου να έχει συγκεντρώσει ποσοστό 46,7%, πλησιάζοντας την απόλυτη πλειοψηφία από την πρώτη εκλογή. Ο Αθανάσιος Πέππας έλαβε το 30,2% κερδίζοντας τη συμμετοχή του στο δεύτερο γύρο και διατηρώντας μια σημαντική διαφορά από τον Αθανάσιο Λεβέντη ο οποίος έλαβε το 16,4%. Ο Αντώνης Χοροζάνης συγκέντρωσε λίγο πάνω από 5.000 ψήφους και συνολικά έλαβε το 6,7%. Η μεγάλη διαφορά μεταξύ του Περικλή Παπαπέτρου και του Αθανασίου Πέππα ουσιαστικά είχε προδικάσει το αποτέλεσμα της επαναληπτικής εκλογής. Πράγματι ο Παπαπέτρου εκλέχθηκε Νομάρχης για δεύτερη συνεχόμενη θητεία συγκεντρώνοντας το 58,6% των ψήφων, έναντι 41,4% του Αθανασίου Πέππα. Ελαφρώς διαφοροποιημένη εικόνα παρουσιάστηκε στην Ελευσίνα με τον Περικλή Παπαπέτρου να μην εμφανίζει την αντίστοιχη δυναμική που εμφάνισε στο σύνολο της Νομαρχίας και τον Αθανάσιο Λεβέντη (23,8%) να υπολείπεται ελάχιστα από τον Αθανάσιο Πέππα (26,4%) στη μάχη για τη δεύτερη θέση. Η δε συμπεριφορά των ψηφοφόρων του Λεβέντη στο δεύτερο γύρο ήταν ελαφρώς διαφοροποιημένη καθώς ο Π. Παπαπέτρου έλαβε το 52,8% του συνόλου των ψήφων (σε σχέση με το 58,6% που έλαβε στη Νομαρχία) αυξάνοντας τη δύναμή του μόνο κατά 12 ποσοστιαίες μονάδες. Αντίθετα ο Πέππας σχεδόν διπλασίασε το ποσοστό του καθώς το 26,4% του πρώτου γύρου μετατράπηκε σε ένα διόλου ευκαταφρόνητο 47,2%.

165

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Α’ Γύρος

Β’ Γύρος

Εγγεγραμμένοι

17.146

Ψηφίσαντες

14.197

13.710

1.106

1.893

13.091

11.817

Άκυρα - Λευκά Έγκυρα

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Δυτική Αττική Αποκέντρωση Αναμόρφωση-Π. Παπαπέτρου

5.346

40,8

6.240

52,8

Νομαρχιακή Κίνηση Δυτική Αττική – Αθανάσιος Πέππας

3.454

26,4

5.577

47,2

Αττική Κίνηση Συνεργασία Δημοκρατία Οικολογία – Αθ. Λεβέντης

3.119

23,8

Νομαρχιακή Αγωνιστική Συνεργασία Αν. Χοροζάνης

1.172

9,0

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα

Ελευσίνα

Νομαρχία Δυτικής Αττικής

Ελευσίνα

Β’ Γύρος

Νομαρχία Δυτικής Αττικής

Α’ Γύρος

(%)

Δυτική Αττική Αποκέντρωση Αναμόρφωση-Π. Παπαπέτρου

46,7

40,8

58,6

52,8

Νομαρχιακή Κίνηση Δυτική Αττική –Αθανάσιος Πέππας

30,2

26,4

41,4

47,2

Αττική Κίνηση Συνεργασία Δημοκρατία Οικολογία – Αθ. Λεβέντης

16,4

23,8

6,7

9,0

Υποψήφιος

Νομαρχιακή Αγωνιστική Συνεργασία - Αν. Χοροζάνης

166

ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ Ισχυρή Αριστερά στο Ευρωκοινοβούλιο

1999

ι πέμπτες κατά σειρά ευρωεκλογές για την ανάδειξη των 25 ευρωβουλευτών ορίστηκαν την 13η Ιουνίου 1999. Οι εκλογές αυτές ήταν οι πρώτες για την Νέα Δημοκρατία με αρχηγό τον 43χρονο Κώστα Καραμανλή, ανιψιό του ιδρυτή του κόμματος Κωνσταντίνου Καραμανλή. Η ψηφοφορία διεξήχθη σε γενικά υποτονικό κλίμα καθώς τα δύο μεγάλα κόμματα είχαν ασφαλώς στραμμένο το βλέμμα τους στις προσεχείς εθνικές εκλογές. Το ΠΑΣΟΚ με επικεφαλής τον Πρωθυπουργό Κ. Σημίτη επιζητούσε ουσιαστικά μια ικανοποιητική παρουσία η οποία δεν θα του δημιουργούσε πρόβλημα στην διαχείριση της εξουσίας καθώς είχε ακόμα 15 μήνες μέχρι την ολοκλήρωση της τετραετίας από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 1996. Οι κυριότεροι σχηματισμοί οι οποίοι συμμετείχαν στις ευρωεκλογές συμμετείχαν ήταν: • Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα με επικεφαλής τον Κωνσταντίνο Σημίτη.Το ΠΑΣΟΚ μόλις είχε αντιμετώπιση την υπόθεση Οτσαλάν, του Κούρδου ηγέτη του PKK ο οποίος μετά από περιπλάνηση και κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες συνελήφθη από Τούρκους πράκτορες τον Φεβρουάριο του 1999. Τις πολιτικές συνέπειες της υπόθεσης Οτσαλάν υπέστησαν κυρίως οι υπουργοί εξωτερικών (Θ. Πάγκαλος), εσωτερικών (Αλ. Παπαδόπουλος) και Δημόσιας Τάξης (Φ.Πετσάλνικος), οι οποίοι και υπέβαλλαν τις παραιτήσεις τους. Η Νέα Δημοκρατία με αρχηγό τον Κώστα Καραμανλή ο οποίος εκλέχθηκε τον Μάρτιο του 1997, •

διαδεχόμενος τον Μ. Έβερτ. Τα δύο πρώτα έτη της ηγεσίας του Καραμανλή, χαρακτηρίστηκαν από την οριστική διαγραφή τριών κορυφαίων υπουργών της κυβέρνησης του Κ.Μητσοτάκη, του Γ. Σουφλιά (ο οποίος ήταν και ανθυποψήφιός του Καραμανλή κατά το συνέδριο του 1997), του Β. Κοντογιαννόπουλου και του Στ. Μάνου.

• Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας με επικεφαλής την Γενική Γραμματέα του Αλέκα Παπαρήγα • Ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου με πρόεδρο τον Νίκο Κωνσταντόπουλο. • Το Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα με πρόεδρο τον Δημήτρη Τσοβόλα • Η Πολιτική Άνοιξη με αρχηγό τον Αντώνη Σαμαρά • Και Οι Φιλελεύθεροι με πρόεδρο τον Στέφανο Μάνο Για δεύτερη συνεχή φορά το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία δεν ξεπέρασαν αθροιστικά το 70% στο σύνολο της επικρατείας, ενώ σημαντική ήταν εκλογική επιρροή των κομμάτων της Αριστεράς και ειδικότερα του Κομμουνιστικού Κόμματος (το οποίο σημείωσε το μεγαλύτερο εκλογικό του ποσοστό μετά τη διάσπαση του 1991 με 8,67%), του Δημοκρατικού Κοινωνικού Κινήματος του Δημ. Τσοβόλα με 6,85% και του Συνασπισμού της Αριστεράς με 5,16%. Η Πολιτική Άνοιξη του Αντ. Σαμαρά γνώρισε τη δεύτερη συνεχόμενη εκλογική αποτυχία καθώς δεν ξεπέρασε το όριο του 3% που απαιτείται για εκλογή ευρωβουλευτή και ουσιαστικά ανέστειλε τη ενεργό δράση της στο επόμενο διάστημα στηρίζοντας το «μητρικό» Κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Ιδιαιτερότητα στην εκλογική διαδικασία ήταν το κόμμα «οι Φιλελευθέροι» με αρχηγό τον διαγραφέντα πρώην υπουργό της ΝΔ Στ. Μάνο. Σε κάθε έναν υποψήφιο ευρωβουλευτή του Κόμματος ανατέθηκε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή ευθύνης. Οι συμμετέχοντες δέχτηκαν ότι στην περιοχή εκείνη όπου το κόμμα θα έχει συγκεντρώσει τα μεγαλύτερα ποσοστά του, σε περίπτωση εκλογικής επιτυχίας, ο υπεύθυνος της θα εκλεγόταν ευρωβουλευτής. Για το λόγο αυτό η λίστα των υποψηφίων του κόμματος ήταν ταξινομημένη σε αλφαβητική σειρά. Τελικά, οι Φιλελεύθεροι δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν το απαραίτητο 3% για την εκλογή ευρωβουλευτή και στις εκλογές του Απριλίου του 2000 συνεργάστηκαν με την Νέα Δημοκρατία εκλέγοντας δύο βουλευτές, ενώ ο αρχηγός τους συμμετείχε τον Μάρτιο του 2004 στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ.

167

Στην Ελευσίνα το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία συγκέντρωσαν αθροιστικά περίπου το 60% των ψήφων, ποσοστό το οποίο είναι το μικρότερό τους στη πόλη μετά το 1981. Εντυπωσιακή είναι η εκλογική επίδοση του Κ.Κ.Ε. του Συνασπισμού και του ΔΗΚΚΙ τα οποία συγκέντρωσαν την προτίμηση του 28,8% των ψηφοφόρων. Παρόλα αυτά, σε σχέση με τις εθνικές εκλογές του 1996, το ποσοστό του Συνασπισμού έχει εμφανίσει κάμψη, γεγονός που οφείλεται στην ισχυρή παρουσία του Ελευσίνιου Πολιτευτή Αθανασίου Λεβέντη στο ψηφοδέλτιο της Περιφέρειας Αττικής του Συνασπισμού. Η Πολιτική Άνοιξη και οι Φιλελεύθεροι συγκέντρωσαν ποσοστά χαμηλότερα του εθνικού τους μέσου όρου. Χαρακτηριστικό της χαλαρότητας των εκλογών είναι ότι τα υπόλοιπα κόμματα που συμμετείχαν στις ευρωεκλογές, έλαβαν περίπου το 9% των έγκυρων ψηφοδελτίων με πιο αξιοσημείωτη επίδοση του Κόμματος Ελλήνων Κυνηγών (2,5%), της Ένωσης Κεντρώων του Βασ. Λεβέντη με 1,1%, του «Οικολόγου» Δημοσθένη Βεργή (0,9%) και του σκηνοθέτη Δημ. Κολλάτου που έλαβε 0,7%.

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

18.587

Ψηφίσαντες

15.184

Άκυρα

355

Λευκά

297

Έγκυρα

14.532

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

4.441

30,6

Νέα Δημοκρατία

4.163

28,6

ΚΚΕ

1.918

13,2

ΔΗΚΚΙ

1.177

8,1

Συνασπισμός

1.095

7,5

Πολιτική Άνοιξη

231

1,6

Οι Φιλελεύθεροι

171

1,2

Κόμμα Ελλήνων Κυνηγών

359

2,5

Ένωση Κεντρώων

161

1,1

Δημοσθένης Βεργής – Έλληνες Οικολόγοι

131

0,9

Κολλάτος

108

0,7

Πρώτη Γραμμή

107

0,7

Κόμμα Ελληνισμού

0,5

Μ-Λ ΚΚΕ

0,4

ΡΑΚ

0,3

309

2,1

Λοιπά

168

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά ενορία Εκλογικό Τμήμα

Αγ. Γεωργίου

Αγ. Κων/νου

Έγκυρα

6.351

3.527

Αγ. Αποστόλων 4.654

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

1.926

30,3

1.097

31,1

1.418

30,5

ΝΔ

1.792

28,2

1.027

29,1

1.344

28,9

ΚΚΕ

827

13,0

445

12,6

646

13,9

ΣΥΝ

516

8,1

253

7,2

326

7,0

ΔΗΚΚΙ

540

8,5

269

7,6

368

7,9

Πολιτική Άνοιξη

100

1,6

1,3

1,0

1,1

569

9,0

344

9,8

423

9,1

Φιλελεύθεροι Λοιπά

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Περιφέρεια Αττικής

Ελευσίνα

Κόμμα / Συνασπισμός

(%)

ΠΑΣΟΚ

32,9

30,9

30,6

ΝΔ

36,0

33,9

28,6

ΚΚΕ

8,7

13,2

ΣΥΝ

5,2

5,3

8,1

ΔΗΚΚΙ

6,9

7,8

7,5

Πολιτική Άνοιξη

2,3

2,1

1,6

Φιλελεύθεροι

1,6

1,8

1,2

Λοιπά

6,4

9,5

9,2

169

Δήμος Ελευσίνας – Μεταβολή σε σχέση με Σεπτέμβριο 1996 Εγγεγραμμένοι

+1.054

Ψηφίσαντες

+320

Λευκά / Άκυρα

+201

Έγκυρα

+120 Ψήφοι

(%)

-1.369

-9,7

-150

-1,3

ΚΚΕ

+512

+3,4

ΔΗΚΚΙ

+439

+3,0

-205

-1,5

-97

-0,7

+986

+7,1

ΠΑΣΟΚ Νέα Δημοκρατία

Συνασπισμός Πολιτική Άνοιξη Λοιπά

Ο πίνακας των μεταβολών σε σχέση με τις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 1996 παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τις τάσεις που ίσχυσαν στις ευρωεκλογές της 13ης Ιουνίου. Το ΠΑΣΟΚ αν και αναδείχθηκε πρώτο κόμμα είχε σημαντικές διαρροές κυρίως προς τα αριστερά (ΔΗΚΚΙ και ΚΚΕ) και τα λοιπά κόμματα. Η μεταβολή αυτή αποδείχθηκε πάντως πρόσκαιρη και οφείλεται στο χαρακτήρα της εκλογής καθώς τον Απρίλιο του 2000, όχι μόνο επανασυσπείρωσε το σύνολο των ψηφοφόρων του αλλά σημείωσε και μικρή αύξηση περαιτέρω. Αντίθετα, ο ανοδικός χαρακτήρας της Νέας Δημοκρατίας πιστοποιείται από τον περιορισμένο –για ευρωεκλογές- αριθμό διαρροών προς τα λοιπά κόμματα και ιδίως τα συγγενικά κόμματα των Φιλελευθέρων και της Πολιτικής Άνοιξης. Το Κομμουνιστικό κόμμα της Ελλάδας ακολουθώντας τη γενικότερη πανελλαδική του τάση, αύξησε σημαντικά τις δυνάμεις του, όπως και το ΔΗΚΚΙ του οποίου οι ευρωεκλογές του 1999 αποτέλεσαν τη τελευταία επιτυχημένη εκλογική του μάχη.

170

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

2000

Εκλογές Θρίλερ – Άνοδος του Δικομματισμού

ιστορία έχει καταγράψει τις βουλευτικές εκλογές του 2000 ως τις πλέον αμφίρροπες στην μεταπολεμική εκλογική ιστορία. Η επανεκλογή του Κωστή Στεφανόπουλου στο Προεδρικό αξίωμα τον Φεβρουάριο του 2000 (ο οποίος μάλιστα ψηφίστηκε για πρώτη φορά στην ιστορία της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας και από τα δύο «μεγάλα κόμματα») , άνοιξε τον δρόμο για την προσφυγή στις κάλπες πέντε μήνες πριν την συνταγματική ολοκλήρωση της θητείας της βουλής. Η προεκλογική εκστρατεία όλων σχεδόν των κομμάτων περιστράφηκε γύρω από την επικείμενη ένταξη της χώρας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση, αλλά και στο θέμα του χρηματιστηρίου για το οποίο η κυβέρνηση δεχόταν τα αντιπολιτευτικά βέλη κυρίως από τη ΝΔ για πολιτική χειραγώγηση εκμετάλλευση.

Οι εκλογές προκηρύχθηκαν για την 9η Απριλίου 2000 κατόπιν εισήγησης της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και του πρωθυπουργού Κ. Σημίτη. Βασικοί αντιμέτωποι ήταν το κυβερνόν επί 6,5 έτη ΠΑΣΟΚ με πρόεδρο τον Κωνσταντίνο Σημίτη και η Νέα Δημοκρατία με επικεφαλής τον Κώστα Καραμανλή. Ο εκλογικός νόμος που εφαρμόστηκε και σε αυτές τις εκλογές ήταν ο νόμος 1907/90, ο οποίος πρακτικά χάριζε άνετη αυτοδυναμία στο πρώτο πανελλαδικά κόμμα ανεξαρτήτως της διαφοράς ψήφων. Τα τελικά αποτελέσματα ανέδειξαν νικητή το ΠΑΣΟΚ με 1,08% διαφορά και 158 έδρες έναντι της ΝΔ, η οποία μεταφράζεται πανελλαδικά σε 72.400 ψήφους. Και τα δύο κόμματα αθροιστικά συγκέντρωσαν υψηλό ποσοστό το οποίο ξεπέρασε το 86% επί των εγκύρων ψηφοδελτίων. Το ΠΑΣΟΚ κατάφερε να αυξήσει την δύναμή του σε σχέση με τις εκλογές του 1996 κατά 2% φαινόμενο εξαιρετικά σπάνιο για κυβερνητικό κόμμα. Η ΝΔ από την άλλη πλευρά αύξησε την εκλογική της δύναμη κατά 4,5 ποσοστιαίες μονάδες και εμφανίστηκε μετά από χρόνια να έχει ξεπεράσει την προηγούμενη κυβερνητική της θητεία και να προβάλει ως εναλλακτική λύση. Μέσα στο κλίμα διπολισμού, μόνο το Κ.Κ.Ε και η Γενική Γραμματέας του Αλέκα Παπαρήγα, κατάφεραν να διατηρήσουν τις δυνάμεις του συγκεντρώνοντας το 5,5% ενώ ο Συνασπισμός με τον Νίκο Κωνσταντόπουλο ως Πρόεδρο, ξεπέρασε οριακά το 3% και εκπροσωπήθηκε στο νέο κοινοβούλιο με 6 βουλευτές. Αντίθετα το Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα δεν μπόρεσε να αντιπροσωπευτεί για δεύτερη συνεχή φορά στο Κοινοβούλιο σημειώνοντας απώλεια περίπου 50% της εκλογικής του δύναμης σε σχέση με το 1996. Η γενικότερη πανελλαδική τάση αποτυπώθηκε και στον Δήμο της Ελευσίνας όπου και το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ αύξησαν τη δύναμή τους σε σχέση με τις εκλογές του 1996. Το ΠΑΣΟΚ από το 40,3% ανέβηκε στο 42,3% ενώ η ΝΔ από το 29,9% συγκέντρωσε το 35,9% (από τα ιστορικά υψηλότερα της κεντροδεξίας στην πόλη) απορροφώντας σχεδόν το σύνολο της εκλογικής επιρροής της Πολιτικής Άνοιξης του 1996 αλλά και σημαντικό κομμάτι δυσαρεστημένων του ΠΑΣΟΚ και τμήμα των ψηφοφόρων του ΔΗΚΚΙ. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας συγκράτησε τις δυνάμεις του εμφανίζοντας οριακές απώλειες, ενώ ο Συνασπισμός έχασε περίπου το 1/3 της εκλογικής του δύναμης σημειώνοντας σημαντικές διαρροές κυρίως προς το ΠΑΣΟΚ. Οι διαρροές του Συνασπισμού προς το ΠΑΣΟΚ εμφανίστηκαν ιδιαιτέρως αυξημένες την τελευταία εβδομάδα προ των εκλογών και οφείλονται κυρίως στη μετακίνηση μιας σημαντικής μάζας ψηφοφόρων που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ προ της πιθανότητας να κερδίσει τις εκλογές η ΝΔ. Η εκλογική διαδικασία έλαβε χώρα σε 36 εκλογικά τμήματα κατανεμημένα στις τρείς ενορίες της πόλης. Συνολικά βρέθηκαν 14.965 έγκυρα ψηφοδέλτια τα οποία κατανεμήθηκαν σε 19 διαφορετικά πολιτικά κόμματα. Το ποσοστό των λευκών και των άκυρων ψηφοδελτίων ήταν 2,6% επί του συνόλου των ψηφισάντων.

171

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

17.913

Ψηφίσαντες

15.086

Άκυρα

303

Λευκά

Έγκυρα

14.695

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

6.214

42,29

Νέα Δημοκρατία

5.277

35,91

ΚΚΕ

1.338

9,11

Συνασπισμός

921

6,27

ΔΗΚΚΙ

497

3,38

Έλληνες Οικολόγοι

0,60

Δημοκρατική Περιφερειακή Ένωση

0,50

Ένωση Κεντρώων

0,50

Εθνική Συμμαχία

0,43

Οικολόγοι Εναλλακτικοί

0,22

Πρώτη Γραμμή

0,20

Κόμμα Ελληνισμού

0,16

ΚΚΕ (Μ-Λ)

0,15

ΜΕ.Ρ.Α.

0,10

Λοιπά

0,18

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά φύλο Άνδρες

Γυναίκες

Εγγεγραμμένοι

8.562

9.351

Ψηφίσαντες

7.199

7.887

Άκυρα

166

137

Λευκά

7.001

7.694

Έγκυρα

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

2.915

41,6

3.299

42,9

Νέα Δημοκρατία

2.459

35,1

2.818

36,6

ΚΚΕ

676

9,7

662

8,6

Συνασπισμός

417

6,0

504

6,6

ΔΗΚΚΙ

275

3,9

222

2,9

Λοιπά

259

3,7

189

2,5

172

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά ενορία Ενορία

Αγ. Γεωργίου

Αγ. Κων/νου

Αγ. Αποστόλων

Έγκυρα

6.690

3.449

4.556

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

2.875

43,0

1.426

41,3

1.913

42,0

ΝΔ

2.410

36,0

1.226

35,5

1.641

36,0

ΚΚΕ

536

8,0

334

9,7

468

10,3

ΣΥΝ

421

6,3

233

6,8

267

5,9

ΔΗΚΚΙ

217

3,2

130

3,8

150

3,3

Λοιπά

231

3,5

100

2,9

117

2,6

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Περιφέρεια Αττικής

Ελευσίνα

Κόμμα

(%)

ΠΑΣΟΚ

43,8

41,7

42,3

ΝΔ

42,7

42,4

35,9

ΚΚΕ

5,5

5,3

9,1

ΣΥΝ

3,2

3,6

6,3

ΔΗΚΚΙ

2,7

4,2

3,4

Λοιπά

2,1

2,8

3,0

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Η Περιφέρεια της Αττικής με βάση την απογραφή του 1991 αντιπροσωπεύεται από 9 βουλευτές στο κοινοβούλιο.. Το ΠΑΣΟΚ εξέλεξε 5 βουλευτές, η ΝΔ 3 και ο ΣΥΡΙΖΑ 1 βουλευτή. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας παρά την εκλογική του επίδοση, δεν εξέλεξε βουλευτή καθώς με βάση τη διαδικασία της εξομάλυνσης, το τελευταίο από πλευράς ποσοστών από τα κόμματα που ξεπερνούν το 3% έχει το προβάδισμα για την επιλογή της εκλογικής περιφέρειας όπου θα εκλέξει βουλευτή. Η παρουσία του Θεόδωρου Πάγκαλου δέσποζε στο ψηφοδέλτιο της περιφέρειας Αττικής του ΠΑΣΟΚ. Ο Θ.Πάγκαλος, συγκέντρωσε συνολικά 3.104 σταυρούς στο Δήμο Ελευσίνας, έχοντας την προτίμηση του 50% των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ. Πρώτος σε σταυρούς στην πόλη αναδείχθηκε ο πρώην υποψηφίος δημάρχος Ελευσίνας Γιάννης Κρίκας ξεπερνώντας τον Θ. Πάγκαλο. Ο Κρίκας έλαβε 3.637 σταυρούς και συνολικά την προτίμηση σχεδόν 6 στους 10 ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ. Λόγω της δισταυρίας, οι υπόλοιποι υποψήφιοι του ΠΑΣΟΚ κυμάνθηκαν σε χαμηλά σχετικά επίπεδα με τον Ντίνο Βρεττό και τον Ηλία Παπαηλία να συγκεντρώνουν το 12,9% των σταυρών έκαστος.

173

ΠΑΣΟΚ

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

3.104

50,0

40.065

38,2

Βρεττός Κωνσταντίνος

803

12,9

29.210

27,9

Γιαννάκης Ιωάννης

266

4,3

17.955

17,1

Παπαηλίας Ηλίας

800

12,9

16.826

16,1

Οικονόμου Βασίλης

474

7,6

13.142

12,5

Φωτιάδης Παναγιώτης

365

5,9

12.294

11,7

3.637

58,5

10.970

10,5

Κέντρος Σπύρος

310

5,0

8.132

7,8

Τασσοπούλου Μαρία

283

4,6

8.032

7,7

Δούκας Χρίστος

182

2,9

5.785

5,5

0,6

4.789

4,6

Πάγκαλος Θεόδωρος

Κρίκας Ιωάννης

Χατζηεμμανουήλ Εμμανουήλ

Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ανανέωσε κατά τα 2/3 τους εκπροσώπους του στο κοινοβούλιο της περιφέρειας Αττικής, καθώς μόνο ο Θεόδωρος Κατσίκης επανεκλέχθηκε βουλευτής. Πρώτος στη περιφέρεια αναδείχθηκε ο Γεώργιος Βλάχος, συνεργάτης του Προέδρου της ΝΔ ενώ ο γιός του πρώην Υφυπουργού Χρήστου Κατσιγιάννη, Αθανάσιος εκλέχθηκε στην 3η θέση διαδεχόμενος τον πατέρα του στα κοινοβουλευτικά έδρανα. Στην Ελευσίνα πρώτη σε σταυρούς αναδείχθηκε η Κωνσταντίνα Τριλίκη, αντιδήμαρχος της πόλης, η οποία κέρδισε την προτίμηση του 53,6% των συμπολιτών της, ψηφοφόρων της ΝΔ. Ωστόσο δεν είχε ανάλογη επίδοση στην υπόλοιπη περιφέρεια και περιορίστηκε στην 9η θέση. Αντίστοιχη πορεία είχε και ο προερχόμενος από τον Ασπρόπυργο Σεραφείμ Τσόκας ο οποίος 1.643 σταυρούς στη πόλη και συνολικά 11.251 στο σύνολο της περιφέρειας. Οι δύο αυτοί υποψήφιοι της Νέας Δημοκρατίας θα ηγηθούν των αντίστοιχων ψηφοδελτίων στις δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές του 2002.

ΝΔ

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

560

10,6

26.904

25,2

1.150

21,8

26.006

24,4

484

9,2

21.016

19,7

Μπούρας Αθανάσιος

1.210

22,9

19.736

18,5

Σταύρου Απόστολος

499

9,5

18.348

17,2

Κουρής Λεωνίδας

241

4,6

15.229

14,3

Παπασταυρόπουλος Σταύρος

145

2,7

12.194

11,4

Τσόκας Σεραφείμ

1.643

31,1

11.251

10,5

Τριλίκη Κωνσταντίνα

2.827

53,6

9.200

8,6

1,1

7.669

7,2

125

2,4

5.451

5,1

Βλάχος Γεώργιος Κατσίκης Θεόδωρος Κατσιγιάννης Αθανάσιος

Πολυχρονίου Κωνσταντίνος Γκίνης Ιωάννης

Η μη εκλογή βουλευτή του ΚΚΕ στην Περιφέρεια Αττικής στέρησε από τον Δήμο Κουμπούρη την εκλογή του στο κοινοβούλιο. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο Κουμπούρης στην Ελευσίνα συγκέντρωσε 1.027 σταυρούς σε σύνολο 1.338 ψηφοδελτίων του κόμματος. Ο έτερος ελευσίνιος υποψήφιος του ΚΚΕ Αντώνης Χοροζάνης έλαβε 717 σταυρούς ενώ η γνωστή ηθοποιός Ελένη Γερασιμίδου έλαβε 302 σταυρούς. Στο σύνολο της περιφέρειας ο Κουμπούρης πρώτευσε με 5.141 σταυρούς ακολουθούμενος από την Γερασιμίδου με 4.633

174

και τον Αντώνη Χοροζάνη με 1.531 σταυρούς. Η ανάδειξη στην πρώτη τριάδα των υποψηφίων του ΚΚΕ, δύο ελευσίνιων υποψηφίων καταδεικνύει για άλλη μια φορά τη συμπαγή βάση του ΚΚΕ στη Δυτική Αττική και ειδικότερα στην ευρύτερη περιοχή του Θριασίου και τη σημασία ως τμήματος της εκλογικής βάσης του κόμματος στη περιφέρεια. Μετά από σχεδόν 10 χρόνια ο Θανάσης Λεβέντης επανήλθε στο κοινοβούλιο ως βουλευτής του Συνασπισμού καθώς αναδείχθηκε πρώτος στο σύνολο της περιφέρειας. Ο Λεβέντης έλαβε 2.533 σταυρούς έναντι 1.772 του Γιώργου Αμπατζόγλου και 1.329 της Ιωάννας Στεργίου. Η εκλογή ωστόσο του Λεβέντη ακυρώθηκε στο εκλογοδικείο, με τον Γιώργο Αμπατζόγλου να τον αντικαθιστά και εν συνεχεία μετά την εκλογή του το 2002 ως δημάρχου Ελευσίνας να αντικαθίσταται και αυτός με τη σειρά του από την Ιωάννα Στεργίου. Το δίδυμο Λεβέντη – Αμπατζόγλου είχε μια εξαιρετική επίδοση στην Ελευσίνα, όπου λόγω και της δισταυρίας έλαβε ο μεν πρώτος 688 σταυρούς σε σύνολο 921 ψηφοδελτίων, ο δε δεύτερος 671 συρρικνώνοντας στο ελάχιστο την επιρροή κάθε άλλου υποψηφίου του συνασπισμού.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Σ. ΛΕΒΕΝΤΗΣ

εννήθηκε στα Βίλλια Αττικής το 1937. Είναι παντρεμένος με τη Μαρία Μπουρλότου. Έχει έναν γιο. Πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, της οποίας ανακηρύχθηκε διδάκτωρ με άριστα, και στη συνέχεια Επίκουρος Καθηγητής Νευροχειρουργικής. Έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλία Εκλέχτηκε βουλευτής Αττικής του Συνασπισμού το 1989 και το 2000 και του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς το 2004, το 2007 και το 2009.Στην Κοινοβουλευτική Περίοδο 2004-2007 κατέθεσε πάνω από 1.000 Ερωτήσεις και ήταν πρώτος σε ομιλίες και Επίκαιρες Ερωτήσεις μεταξύ των 300 βουλευτών. Έχει εργαστεί για πολλά χρόνια ως Επιμελητής Α’ στην Πολυκλινική και τον Ευαγγελισμό και ως Διευθυντής Νευροχειρουργικής Κλινικής στο Μεταξά και το Κρατικό Αθηνών. Έχει χρηματίσει Πρόεδρος της Ελληνικής Νευροχειρουργικής Εταιρείας, εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Επιτροπή Εκπαίδευσης Ευρωπαίων Νευροχειρουργών, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΙΝΑΠ, του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, του ΚΑΤ και μέλος της Επιτροπής Ανέγερσης του Νοσοκομείου Ελευσίνας ‘Θριάσιο’. Είναι ιδρυτής του περιοδικού ‘Ελληνική Νευροχειρουργική’. Έχει δημοσιεύσει πάνω από 220 εργασίες σε Ελληνικά και ξένα Ιατρικά περιοδικά, ανάμεσά τους 9 Ελληνικά και 3 ξενόγλωσσα βιβλία. Συμμετέχει ενεργά στους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες από τα φοιτητικά του χρόνια. Υπήρξε στέλεχος της προδικτατορικής ΕΔΑ, της Νεολαίας Λαμπράκη, του ΚΚΕ και του κινήματος ειρήνης. Στέλεχος του Συνασπισμού από την ίδρυσή του. Επικεφαλής Νομαρχιακού ψηφοδελτίου στις εκλογές του 1994, 1998 και 2002 (Νομαρχιακός Σύμβουλος Δυτικής Αττικής την ίδια περίοδο). Δραστηριοποιείται ιδιαίτερα στους τομείς υγείας, πρόνοιας, προστασίας του περιβάλλοντος και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έχει δημοσιεύσει στον Αθηναϊκό και Τοπικό Τύπο πάνω από 400 εργασίες για κοινωνικά, ιατρικά, πολιτικά και οικολογικά θέματα.

175

2002

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Ρεκόρ Υποψηφίων

ι δημοτικές εκλογές του 2002 είχαν μια ιδιαιτερότητα σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, καθώς η ανασύνταξη των εκλογικών καταλόγων και η εφαρμογή νέας διαδικασίας εκλογής εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 2002. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του νέου συστήματος ήταν η κατάργηση των ενοριών και η αντικατάστασή τους από τα εκλογικά διαμερίσματα, η κατάργηση του εκλογικού βιβλιαρίου και των ξεχωριστών εκλογικών τμημάτων ανδρών και γυναικών. Οι δημοτικές εκλογές στην Ελευσίνα διεξήχθησαν με ρεκόρ υποψηφίων στην ιστορία της πόλης. Συνολικά 6 διαφορετικοί συνδυασμοί διεκδίκησαν την ψήφο των πολιτών. Βασικό δεδομένο στην προεκλογική εκστρατεία ήταν η απόφαση του απερχόμενου δημάρχου Γιώργου Γεωργόπουλου να μην είναι για τρίτη φορά υποψήφιος. Οι έξι υποψήφιοι συνδυασμοί ήταν: • Ο συνδυασμός «Μαζί για την Ελευσίνα μας» με υποψήφια δήμαρχο την Ντίνα Τριλίκη, αντιδήμαρχο της απερχόμενης δημοτικής αρχής και υποστηριζόμενη επίσημα από τη Νέα Δημοκρατία

• Η «Κοινωνία Των Πολιτών» με υποψήφιο τον δικηγόρο Γιάννη Κρίκα ο οποίος μετά την

σημαντική του εκλογική επίδοση ως υποψήφιος βουλευτής του ΠΑΣΟΚ κατά τις εκλογές του 2000 επιχειρούσε να αποτυπώσει το πλειοψηφικό ποσοστό του ΠΑΣΟΚ στην πόλη και σε δημοτικό επίπεδο μετά από 8 χρόνια. Ο Κρίκας –υποψήφιος του ΠΑΣΟΚ και το 1994- ωστόσο δέχτηκε ισχυρό πλήγμα καθώς ομάδα στελεχών του ΠΑΣΟΚ στην οποία μετείχε και ο Κλέαρχος Τζαφέρης, υποψήφιος του κινήματος για τις δημοτικές εκλογές του 1998 συνεργάστηκε με τον Ελευσινιακό Ενωτικό Συνδυασμό και τον Γιώργο Αμπατζόγλου.

• Ο «Ελευσινιακός Ενωτικός Συνδυασμός» με επικεφαλής τον Γιώργο Αμπατζόγλου ο οποίος μετά

από δύο ανεπιτυχείς απόπειρες το 1994 και 1998 υποστηριζόμενος από το Συνασπισμό και την Πολιτική Άνοιξη και τον Συνασπισμό και το ΔΗΚΚΙ αντίστοιχα, ευελπιστούσε στην παρουσία του στον Δεύτερο Γύρο όπου ανεξαρτήτως ανθυποψηφίου διατηρούσε το πλεονέκτημα. Στις εκλογές του 2002 ο Ελευσινιακός Ενωτικός Συνδυασμός είχε την επίσημη υποστήριξη του Συνασπισμού. Ο Γιώργος Αμπατζόγλου ήταν βουλευτής του Συνασπισμού μετά την ακύρωση της εκλογής από το εκλογοδικείο του Αθανάσιου Λεβέντη.

• Η «Προοδευτική Αγωνιστική Κίνηση Ελευσίνας» με υποψήφιο Δήμαρχο τον πρώην βουλευτή του Κ.Κ.Ε. Δήμο Κουμπούρη. Η ΠΑΚΕ είχε την επίσημη στήριξη του ΚΚΕ

• Ο Ανεξάρτητος Δημοτικός Συνδυασμός Ελευσίνας με υποψήφιο Δήμαρχο τον τ. Δήμαρχο Ελευσίνας

Μιχάλη Λεβέντη. Ο Λεβέντης επιχείρησε την επιστροφή του στα δημοτικά πράγματα 16 χρόνια από τη λήξη της θητείας του το 1986.

• Ο Συνδυασμός «Η Ελευσίνα Ακόμα Πιο Ψηλά» με υποψήφια Δήμαρχο την Ελισσάβετ

Μπουκουβάλα - Σακελλαρίου, αντιδήμαρχο της απερχόμενης δημοτικής αρχής. Οι ψήφοι των Ελευσινίων κατακερματίστηκαν ανάμεσα στους 6 συνδυασμούς με συνέπεια κανένας από αυτούς να μην συγκεντρώσει ποσοστό άνω του 25%. Στον δεύτερο γύρο προκρίθηκαν η Κωνσταντίνα Τριλίκη με ποσοστό 24,80% και ο Γιώργος Αμπατζόγλου με ποσοστό 24,20%. Η μεγάλη έκπληξη ήταν ο αποκλεισμός του Γιάννη Κρίκα (με ποσοστό 23,40%) που υποχρέωσε το ΠΑΣΟΚ σε ρόλο παρατηρητή στο δεύτερο γύρο για πρώτη φορά από το 1982. Οι δύο ανεξάρτητοι συνδυασμοί συγκέντρωσαν ποσοστά της τάξης του 10% (10,50% ο Μιχάλης Λεβέντης, 10,30% η Ελισσάβετ Μπουκουβάλα - Σακελλαρίου). Οι πολλές υποψηφιότητες επηρέασαν αρνητικά το ποσοστό του Δήμου Κουμπούρη συγκεντρώνοντας το 6,80% των ψήφων. Η ισχυρή εκλογική επιρροή του Αμπατζόγλου στο Α’ Εκλογικό Διαμέρισμα (τ. Ενορία Αγίου Γεωργίου) του εξασφάλισε την δεύτερη θέση έναντι του Γιάννη Κρίκα.

176

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Α’ Γύρος

Β’ Γύρος

Εγγεγραμμένοι

19.947

Ψηφίσαντες

16.319

15.747

Άκυρα

772

687

Λευκά

209

555

15.338

14.505

Έγκυρα

Έδρες

Υποψήφιος

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Αμπατζόγλου Γιώργος

3.712

24,20

8.209

56,60

Τριλίκη Ντίνα

3.800

24,80

6.296

43,40

Κρίκας Γιάννης

3.589

23,40

Λεβέντης Μιχάλης

1.614

10,50

Μπουκουβάλα - Σακελλαρίου Ελισσάβετ

1.586

10,30

Κουμπούρης Δήμος

1.037

6,80

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά εκλογικό διαμέρισμα - Α’ Γύρος Ενορία

Έγκυρα

5.221

4.736

5.381

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Αμπατζόγλου Γιώργος

1.494

28,6

960

20,3

1.255

23,3

Τριλίκη Ντίνα

1.320

25,3

1.128

23,8

1.352

25,1

Κρίκας Γιάννης

1.210

23,2

1.110

23,4

1.269

23,6

Λεβέντης Μιχάλης

445

8,5

609

12,9

563

10,5

Μπουκουβάλα - Σακελλαρίου Ελισσάβετ

446

8,5

534

11,3

606

11,3

Κουμπούρης Δήμος

306

5,9

395

8,3

335

6,2

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά εκλογικό διαμέρισμα - Β’ Γύρος Ενορία

Έγκυρα

4.941

4.469

5.091

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Αμπατζόγλου Γιώργος

2.861

57,9

2.461

55,1

2.883

56,6

Τριλίκη Ντίνα

2.080

42,1

2.008

44,9

2.208

43,4

ΔΗΜΟΤΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ Η ανάδειξη του Γιώργου Αμπατζόγλου στον δημαρχιακό θώκο συνοδεύτηκε από την εκλογή 12 συμβούλων στο 19μελές δημοτικό συμβούλιο. Δημοτικοί σύμβουλοι εκλέχθηκαν οι Τζαφέρης Κλέαρχος, Τσουκαλάς Γεώργιος, Μίλησης Θεμιστοκλής, Λινάρδος Παναγιώτης, Βιλλιώτης Νικόλαος, Τσούτσουρας Σπυρίδων, Φιλίππου Ιωάννης, Φαρμάκης Ταξιάρχης, Καμπάνης Γαβριήλ, Φούσκαρη Καλλιόπη και Μιχάλης Στεφανίδης. Από τον Συνδυασμό την Ντίνας Τριλίκη εκλέχθηκαν οι Δούκας Νικόλαος και Μπάρδης Μελέτης. Ο Βασίλης Αγριμάκης πλαισίωσε τον Γιάννη Κρίκα ενώ εκλέχθηκαν και οι Μιχάλης Λεβέντης και Ελισσάβετ Μπουκουβάλα - Σακελλαρίου ως επικεφαλής συνδυασμού.

177

2002

NΟΜΑΡΧΙΑΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

Οριακή Εκλογή Αριστείδη Αρκουδάρη

ο νομοθετικό πλαίσιο των αιρετών της δευτεροβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης προέβλεπε ανώτατο αριθμό θητειών τις δύο. Αποτέλεσμα αυτού το περιορισμού ήταν η μη δυνατότητα διεκδίκησης τρίτης θητείας από τους Νομάρχες που είχαν εκλεγεί ήδη δύο φορές. Στη κατηγορία αυτή συμπεριλαμβανόταν και ο Περικλής Παπαπέτρου με αποτέλεσμα ο προσκείμενος στο ΠΑΣΟΚ συνδυασμός να αναζητήσει νέο υποψήφιο. Ως επικεφαλής του συνδυασμού που έλαβε το χρίσμα του ΠΑΣΟΚ τέθηκε ο προερχόμενος από τα Μέγαρα, αντινομάρχης, Αριστείδης Αρκουδάρης ο οποίος ανέλαβε να συνεχίσει την ευνοϊκή για το ΠΑΣΟΚ παρουσία στην Νομαρχία. Από την Νέα Δημοκρατία, υποψήφιος Νομάρχης κατήλθε ο οικονομολόγος Σεραφείμ Τσόκας ο οποίος κατάγεται από τον Ασπρόπυργο και ήταν υποψήφιος Βουλευτής το 2000. Για τρίτη συνεχόμενη φορά ως επικεφαλής της Αττικής Κίνησης ο Θανάσης Λεβέντης διεκδικεί το αξίωμα του Νομάρχη με την υποστήριξη πάντα του Συνασπισμού. Τέλος το ΚΚΕ υποστήριξε τον πρώην Δήμαρχο Ασπροπύργου Κώστα Παπαπολυχρονίου. Ο Συνδυασμός «Μαζί στο Όραμα / Δυτική Αττική – Αρκουδάρης» κατέλαβε την πρώτη θέση με 42% έναντι 36,1% που έλαβε ο Συνδυασμός «Σύγχρονο Ανθρώπινο Μέλλον» του Σεραφείμ Τσόκα. Η διαφορά μεταξύ των δύο πρώτων σε επίπεδο Νομαρχίας ήταν η μικρότερη που είχε παρουσιαστεί από το 1994 και άφηνε ως ένα σημείο ανοικτό το τοπίο για το δεύτερο γύρο. Η διαφορά αυτή εξηγείται κυρίως λόγω του κλίματος δυσαρέσκειας που υπήρχε από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, φαινόμενο που εμφανίστηκε στο σύνολο σχεδόν των νομαρχιών της χώρας. Τη δυσαρέσκεια αυτή καρπώθηκε ως ένα σημείο το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης εμφανίζοντας το καλύτερο του ποσοστό στη Δυτική Αττική. Ο Θανάσης Λεβέντης εμφάνισε μειωμένη επιρροή καθώς έλαβε το 13% ενώ ο Κων/νος Παπαπολυχρονίου κυμάνθηκε στα συνήθη επίπεδα του ΚΚΕ καθώς έλαβε το 8,9% Σαφώς διαφοροποιημένο υπήρξε το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ελευσίνα καθώς ο Θανάσης Λεβέντης έλαβε το 21,8% αγγίζοντας σε ορισμένα μεμονωμένα εκλογικά τμήματα το 30%, ενώ οι δύο μετέχοντες στον δεύτερο γύρο, Αρκουδάρης και Τσόκας έλαβαν 35,5% και 33,9% αντίστοιχα. Τέλος, ο Κ. Παπαπολυχρονίου έλαβε ακριβώς το ίδιο ποσοστό στην πόλη με το αντίστοιχο στο σύνολο της Νομαρχίας (8,9%)

Αντίθετα με τις δύο προηγούμενες εκλογές, ο δεύτερος γύρος ήταν από τους πλέον αμφίρροπους καθώς ο Αριστείδης Αρκουδάρης έλαβε το 51,1%, διατηρώντας τη Νομαρχία Δυτικής Αττικής υπό τον έλεγχο του ΠΑΣΟΚ για 3η συνεχόμενη θητεία. Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων είναι προφανές ότι οι περισσότεροι ψηφοφόροι των δύο άλλων συνδυασμών προτίμησαν στον δεύτερο γύρο τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης παρά τον πλησιέστερο ιδεολογικά υποψήφιο του ΠΑΣΟΚ, στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα στη κυβέρνηση. Αυτή ακριβώς η τάση εμφανίστηκε και στον Δήμο Ελευσίνας με τον Σεραφείμ Τσόκα να κερδίζει την απόλυτη πλειοψηφία στη πόλη με 50,7% έναντι 49,3% του εκλεγμένου Νομάρχη Αριστείδη Αρκουδάρη. Το αποτέλεσμα αυτό ήταν δηλωτικό της εκλογικής συμπεριφοράς των ψηφοφόρων κυρίως του Αθ.Λεβέντη και δευτερεύοντος του Κ. Παπαπολυχρονίου.

178

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Α’ Γύρος

Β’ Γύρος

Εγγεγραμμένοι

19.950

19.947

Ψηφίσαντες

16.321

15.746

1.165

1.608

15.156

14.138

Άκυρα - Λευκά Έγκυρα

Υποψήφιος

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Μαζί στο Όραμα Δυτική Αττική – Αρ. Αρκουδάρης

5.376

35,3

6.967

49,3

Σύγχρονο Ανθρώπινο Μέλλον – Σερ. Τσόκας

5.131

33,9

7.171

50,7

Αττική Κίνηση – Αθ. Λεβέντης

3.306

21,8

Νομαρχιακή Αγωνιστική Συνεργασία – Κ. Παπαπολυχρονίου

1.343

8,9

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Α’ Γύρος

Β’ Γύρος

Νομαρχία Δυτικής Αττικής

Ελευσίνα

Νομαρχία Δυτικής Αττικής

Ελευσίνα

(%)

Μαζί στο Όραμα Δυτική Αττική – Αρ. Αρκουδάρης

42,0

35,3

51,1

49,3

Σύγχρονο Ανθρώπινο Μέλλον – Σερ. Τσόκας

36,1

33,9

48,9

50,7

Αττική Κίνηση – Αθ. Λεβέντης

13,0

21,8

8,9

Υποψήφιος

Νομαρχιακή Αγωνιστική Συνεργασία – Κ. Παπαπολυχρονίου

179

2004

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

Νίκη της Νέας Δημοκρατίας ύστερα από 14 χρόνια

ολοκλήρωση της δεύτερης θητείας (ή τρίτης αν υπολογιστεί το διάστημα μεταξύ Ιανουαρίου 1996 και Σεπτεμβρίου 1996) του Κώστα Σημίτη, σήμανε την απόφασή του να μην διεκδικήσει την επανεκλογή του. Κατά τη διάρκεια των χριστουγεννιάτικων διακοπών του 2003 αποφασίστηκε η αποχώρησή του από την προεδρία του ΠΑΣΟΚ και η προκήρυξη εκλογών για τις 7 Μαρτίου του 2004. Νέος Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ εκλέχθηκε με άμεση ψηφοφορία των μελών και φίλων του Κινήματος ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Παπανδρέου, γιός του ιδρυτή του κινήματος. Ο Παπανδρέου ήταν ο μοναδικός υποψήφιος πρόεδρος και ανέλαβε την ηγεσία του κινήματος τον Φεβρουάριο του 2004. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η Νέα Δημοκρατία, έχοντας ξεπεράσει τα εσωκομματικά προβλήματα (ο Γιώργος Σουφλιάς επανήλθε στο κόμμα, αναλαμβάνοντας τη γραμματεία πολιτικού σχεδιασμού, λίγο μετά τις εκλογές του 2000) και έχοντας ένα σχετικά ευνοϊκό δημοσκοπικό κλίμα τους τελευταίους μήνες, ευελπιστούσε στην εκλογική νίκη και στην ανάδειξη στην πρωθυπουργία του Κώστα Καραμανλή. Η ανάδειξη του Γ. Παπανδρέου στη προεδρία του ΠΑΣΟΚ έθεσε σε νέα βάση την εκλογική αναμέτρηση καθώς το ΠΑΣΟΚ φάνηκε να ανακάμπτει και να συσπειρώνει την εκλογική του δύναμη. Ωστόσο το ζήτημα που προέκυψε με την τροπολογία για παραχώρηση έκτασης στο Πόρτο Καρράς στη Χαλκιδική οδήγησε σε αποκλεισμό από τα ψηφοδέλτια των βουλευτών που είχαν υπογράψει την επίμαχη τροπολογία και η –όπως απεδείχθη- άστοχη ένταξη στο ψηφοδέλτιο επικρατείας των Α. Ανδριανόπουλου και Στ. Μάνου, έγειραν οριστικά την πλάστιγγα υπέρ της ΝΔ, περιορίζοντας το ΠΑΣΟΚ στην θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αντίθετα η προεκλογική τακτική του «Μεσαίου Χώρου» που ακολούθησε η Νέα Δημοκρατία, φαίνεται ότι της χάρισε τις ψήφους ενός κρίσιμου τμήματος της εκλογικής βάσης που ανήκουν στο κέντρο του πολιτικού φάσματος, γεγονός που αποτυπώθηκε και στα αποτελέσματα της Ελευσίνας Τα κόμματα της Αριστεράς συμμετείχαν στις εκλογές του Μαρτίου του 2004 με τις ίδιες ηγετικές ομάδες ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου με τον Νίκο Κωνσταντόπουλο και το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδας με επικεφαλής τη Γενική Γραμματέα του Αλέκα Παπαρήγα. Το δε Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα του Δημήτρη Τσοβόλα κάνει μια τελευταία προσπάθεια να συγκεντρώσει το πλαφόν του 3% για την εκλογή βουλευτή. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός εμφανίζεται για πρώτη φορά στον πολιτικό στίβο εκφράζοντας μια ακροδεξιά ρητορική προσπαθώντας να αντλήσει ψήφους από την δεξαμενή των ψηφοφόρων της ΝΔ που δεν ελκύονται από την κεντρώα στροφή του κόμματος. Πρόεδρος του ΛΑΟΣ είναι ο διαγεγραμμένος από τη ΝΔ βουλευτής Γιώργος Καρατζαφέρης. Τα αποτελέσματα των εκλογών δίνουν άνετη νίκη στη Νέα Δημοκρατία με ποσοστό 45,4% και 165 έδρες, ενώ το ΠΑΣΟΚ περιορίστηκε στο 40,5% και 117 έδρες. Στη νέα βουλή εκπροσωπούνται το ΚΚΕ και ο Συνασπισμός ενώ ο ΛΑΟΣ στην παρθενική του συμμετοχή συγκέντρωσε το 2,2% των ψήφων. Τέλος το Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα μένοντας, για δεύτερη συνεχή φορά δίχως κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, δεν συμμετείχε ξανά ως αυτόνομος συνδυασμός σε καμία άλλη εκλογική αναμέτρηση. Η εκλογική αναμέτρηση στο Δήμο Ελευσίνας διεξήχθη σε 34 εκλογικά τμήματα όπου ψήφισαν 16.971 συνολικά ψηφοφόροι και βρέθηκαν 16.460 έγκυρα ψηφοδέλτια. Συνολικά 15 πολιτικοί σχηματισμοί μοιράστηκαν τις ψήφους στο Δήμο Ελευσίνας. Το ΠΑΣΟΚ διατήρησε οριακά την πρώτη θέση με 40,5%. Η ΝΔ ήρθε δεύτερη με ποσοστό 38,9% αυξάνοντας τη δύναμη της κατά 3 περίπου εκατοστιαίες μονάδες. Ο Συνασπισμός υποχώρησε για δεύτερη συνεχόμενη εκλογική αναμέτρηση περιοριζόμενος στο 4,9%. Η συνολική εκλογική συμπεριφορά στην Ελευσίνα δείχνει μια δεξιόστροφη μετατόπιση εξαίρεση της οποίας είναι η μικρή άνοδος του ΚΚΕ.

180

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

20.032

Ψηφίσαντες

16.971

Άκυρα

378

Λευκά

133

Έγκυρα

16.460

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

6.666

40,5

Νέα Δημοκρατία

6.411

38,9

ΚΚΕ

1.535

9,3

Συνασπισμός

801

4,9

ΛΑΟΣ

446

2,7

ΔΗΚΚΙ

396

2,4

Ένωση Κεντρώων

0,4

ΚΚΕ (μ-λ)

0,2

Ελληνικό Μέτωπο

0,1

ΑΣΚΕ

0,1

(Μ-Λ) ΚΚΕ

0,1

Κόμμα Φιλελευθέρων

0,1

Αντικαπιταλιστική Συμμαχία

0,1

ΜΕ.Ρ.Α

0,1

ΟΑΚΚΕ

0,0

Δήμος Ελευσίνας – Μεταβολή σε σχέση με 2000 Κόμμα

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

+452

-1,8

+1.134

+3,0

+197

+0,2

-120

-1,4

Νέα Δημοκρατία ΚΚΕ Συνασπισμός ΛΑΟΣ

+2,7

ΔΗΚΚΙ

-51

-0,7

Λοιπά

-237

-1,8

181

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά εκλογικό διαμέρισμα Α

Εκλ. Διαμέρισμα Έγκυρα

5.518 Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

2.190

39,7

2.075

39,8

2.401

41,9

ΝΔ

2.223

40,3

2.013

38,6

2.175

38,0

ΚΚΕ

476

8,6

572

11,0

487

8,5

ΣΥΝ

328

5,9

218

4,2

255

4,5

ΛΑ.Ο.Σ

131

2,4

154

3,0

161

2,8

ΔΗΚΚΙ

117

2,1

125

2,4

154

2,7

Λοιπά

1,0

1,2

1,6

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Περιφέρεια Αττικής

Ελευσίνα

Κόμμα

(%)

ΠΑΣΟΚ

40,6

39,0

40,5

ΝΔ

45,4

44,5

38,9

ΚΚΕ

5,9

6,3

9,3

ΣΥΝ

3,3

3,5

4,9

ΛΑ.Ο.Σ

2,2

3,2

2,7

ΔΗΚΚΙ

1,8

2,3

2,4

Λοιπά

0,8

1,2

1,3

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Η απογραφή του 2001 η οποία ίσχυσε στις εκλογές του 2004, παραχώρησε τρείς επιπλέον έδρες στην περιφέρεια Αττικής φτάνοντας τις 12. Η περιφέρεια της Αττικής γίνεται η 4η μεγαλύτερη εκλογική περιφέρεια της χώρας (μετά την Α και Β Αθηνών και την Α Θεσσαλονίκης) και αποκτά περαιτέρω ρόλο στις εκλογικές αναμετρήσεις. Η εφαρμογή του Νόμου 1907/90 έδωσε στη Νέα Δημοκρατία 6 έδρες, στο ΠΑΣΟΚ 5 έδρες ενώ βουλευτή εξέλεξε και ο Συνασπισμός. Αντίθετα το ΚΚΕ αν και απείχε μόλις 1,4% από την εκλογή βουλευτή από την πρώτη κατανομή τελικά έμεινε χωρίς κοινοβουλευτική εκπροσώπηση στην περιφέρεια Αττικής. Από το κυβερνών, πλέον, κόμμα της ΝΔ, εκλέχθηκαν κατά σειρά οι Βλάχος, Μπούρας, Δούκας, Κατσιγιάννης, Κατσίκης και Σταύρου οι οποίοι είχαν μια σχετικά ικανοποιητική παρουσία στην Ελευσίνα λαμβάνοντας οι τρείς πρώτα περίπου το 15% των σταυρών έκαστος. Η υποψήφια δήμαρχος του 2002 Κωνσταντίνα Τριλίκη, συγκέντρωσε το 60% των σταυρών των ψηφοφόρων της ΝΔ ενώ και στις γειτονικές περιοχές είχε σημαντική επιρροή. Παρόλα αυτά οι περίπου 14.000 σταυροί που συγκέντρωσε δεν ήταν αρκετοί προκειμένοι να εκλεγεί εκπρόσωπος της Δυτικής Αττικής στο Κοινοβούλιο από τη Νέα Δημοκρατία. Σημαντικός δε παράγοντας που διευκόλυνε την προεκλογική της στρατηγική ήταν ότι από τους 12 υποψηφίους της ΝΔ στην περιφέρεια Αττικής, ήταν η μόνη γυναίκα.

182

ΝΔ

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

938

14.63

33.434

29.97

Μπούρας Αθανάσιος

1.352

21.09

31.294

28.06

Δούκας Πέτρος

1.070

16.69

23.321

20.91

Κατσιγιάννης Αθανάσιος

489

7.63

22.522

20.19

Κατσίκης Θεόδωρος

818

12.76

22.334

20.02

Σταύρου Απόστολος

498

7.77

20.093

18.01

Καντερές Νικόλαος

318

4.96

17.994

16.13

3.865

60.29

13.962

12.52

463

7.22

13.304

11.93

1.50

8.336

7.47

195

3.04

7.974

7.15

Παπουτσής Διονύσης

0.92

3.590

3.22

Μαριδάκης Γεώργιος

1.47

3.522

3.16

174

2.71

2.542

2.28

Βλάχος Γεώργιος

Τριλίκη Κωνσταντίνα Φωτεινόπουλος Γεώργιος Πολυχρονίου Κων/νος Γρηγοριάδης Παναγιώτης

Γκίνης Ιωάννης

Στη πλευρά του ΠΑΣΟΚ, επανεκλέχθηκαν με εξαίρεση τον Γιάννη Γιαννάκη όλοι οι Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ της Αττικής. Για πρώτη φορά εκλέχθηκε στα βουλευτικά έδρανα η μέχρι πρότινος Γενική Γραμματέας Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων του Υπουργείου Εργασίας Εύη Χριστοφιλοπούλου κατακτώντας μάλιστα τη δεύτερη θέση, αμέσως μετά τον Θόδωρο Πάγκαλο. Ο Πάγκαλος και ο πρώην Νομάρχης Δυτικής Αττικής και Δήμαρχος Ελευσίνας Περικλής Παπαπέτρου έλαβαν το 38,3% και 33,8% των σταυρών προτίμησης των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ στο δήμο Ελευσίνας. Ωστόσο ο Παπαπέτρου έμεινε μακριά από τις εκλόγιμες θέσεις καθώς η επιρροή του στη Δυτική Αττική δεν ήταν αρκετή για να υπερκαλύψει τη σημαντική πληθυσμιακή διαφορά του ανατολικού τμήματος της περιφέρειας.

ΠΑΣΟΚ

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Πάγκαλος Θεόδωρος

2.551

38.3

36.833

29.7

Χριστοφιλοπούλου Εύη

1.006

15.1

31.788

25.6

Βρεττός Ντίνος

841

12.6

25.208

20.3

Οικονόμου Βασίλης

755

11.3%

18.173

14.7

Παπαηλίας Ηλίας

1.127

16.9

16.995

13.7

Γιαννάκης Γιάννης

261

3.9

14.028

11.3

Ασπραδάκης Παντελής

336

5.0

13.694

11.0

Φωτιάδης Παναγιώτης

358

5.4

11.896

9.6

Παπαπέτρου Περικλής

2.254

33.8

7.968

6.4

Πέππας Γιάννης

539

8.1

7.818

6.3

Κασσαβός Γιάννης

103

1.5

6.940

5.6

Ξανθόπουλος Παναγιώτης

248

3.7

6.040

4.9

Χατζηεμμανουήλ Μανώλης

0.6

3.848

3.1

Δρίτσα Αγγελική

334

5.0

3.332

2.7

Πέππας Γιάννης

539

8.1

7.818

6.3

183

Στα άλλα δύο κόμματα που εκπροσωπήθηκαν στο κοινοβούλιο, το ΚΚΕ παρόλο που δεν εξέλεξε βουλευτή στη περιφέρεια Αττικής, είχε ως πρώτη σε σταυρούς την Ελένη Γερασιμίδου με 7.299 σταυρούς και ακολουθήθηκε από το Δήμο Κουμπούρη ο οποίος συγκέντρωσε 5.624 σταυρούς σε σύνολο περίπου 20.000 ψήφων του ΚΚΕ. Στο Δήμο Ελευσίνας, ο Κουμπούρης έλαβε πάνω από τα 2/3 των σταυρών (1.148 σε σύνολο 1.535) και ακολουθήθηκε από τον έτερο Ελευσίνιο υποψήφιο Βουλευτή Αντώνη Χοροζάνη με 726 σταυρούς προτίμησης. Ο Θανάσης Λεβέντης επανήλθε στα βουλευτικά έδρανα καθώς μετά την έκπτωσή του από το Βουλευτικό Αξίωμα το 2000 λόγω κωλύματος εκλογιμότητας αναδείχθηκε με χαρακτηριστική άνεση πρώτος σε σταυρούς στον Συνασπισμό της Αριστεράς. Ο Λεβέντης στο σύνολο της περιφέρειας έλαβε 3.298 σταυρούς σε σύνολο 11.000 ψηφοδελτίων. Όπως ήταν αναμενόμενο στην Ελευσίνα έλαβε 3 στους 4 σταυρούς προτίμησης (624 σταυροί σε 801 ψηφοδέλτια). Ο Γιάννης Βασιλείου ακολούθησε στη δεύτερη θέση στη πόλη με 278 σταυρούς. Κανένας άλλος υποψήφιος δεν είχε αξιοσημείωτη παρουσία στη πόλη καθώς η τρίτη σε σειρά Φιλιώ Τσουκαλά έλαβε 78 σταυρούς.

184

ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ

2004

Άνετη Επικράτηση ΝΔ – Πρώτη και στην Ελευσίνα

ρείς μόνο μήνες μετά τις εθνικές εκλογές του Μαρτίου του 2004, διεξήχθησαν οι Ευρωεκλογές του 2004. Η άνοδος στην εξουσία της Νέας Δημοκρατίας και το κλίμα ευφορίας που επικρατούσε στις τάξεις της ήταν ο κυριότερος παράγοντας που επηρέασε το εκλογικό αποτέλεσμα. Ταυτόχρονα η απώλεια της εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ και η προσπάθεια του Γιώργου Παπανδρέου να ανασυγκροτήσει το κόμμα λίγους μόνο μήνες μετά την εκλογή του στην Προεδρία, δημιούργησαν ένα κύμα περιορισμένης αποχής των ψηφοφόρων του κινήματος. Το ΚΚΕ και ο Συνασπισμός προσέβλεπαν στην άνοδο των ποσοστών τους, με τα οποία θα εξασφάλιζαν ικανοποιητική εκπροσώπηση στο ευρωκοινοβούλιο. Αντίθετα ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός στόχευσε στη συγκέντρωση ποσοστού άνω του 3% προκειμένου να εκπροσωπηθεί στο ευρωκοινοβούλιο. Η σημασία των εκλογών για το κόμμα αναδείχθηκε και με την τοποθέτηση του Προέδρου του Γιώργου Καρατζαφέρη ως επικεφαλής στη λίστα. Η Νέα Δημοκρατία σημείωσε μια πολύ μεγάλη επιτυχία καθώς το ποσοστό της μειώθηκε ελάχιστα σε σχέση με τις εκλογές του προηγούμενου Μαρτίου. Το κυβερνών κόμμα συγκέντρωσε το 43% των ψήφων έχοντας μικρές απώλειες κυρίως προς τον ΛΑΟΣ. Από τους κερδισμένους των εκλογών ήταν και το κόμμα του Γιώργου Καρατζαφέρη καθώς λαμβάνοντας το 4,12% των ψήφων, κατέλαβε μια έδρα στο ευρωκοινοβούλιο και έθεσε τα θεμέλια για τη διατήρησή του στη πολιτική ζωή. Αντίθετα το ΠΑΣΟΚ είδε τα ποσοστά του να συρρικνώνονται σημαντικά καθώς ξεπέρασε οριακά το 34%. Χαρακτηριστικό είναι ότι σε παραδοσιακές περιοχές-προπύργια όπου το ΠΑΣΟΚ διέθετε την πρωτοκαθεδρία όπως είναι η Ηλεία και τα Δωδεκάνησα, η ΝΔ αναδείχθηκε πρώτο κόμμα. Συνολικά το ΠΑΣΟΚ από τις 56 εκλογικές περιφέρειες επικράτησε μόνο στις 4 της Κρήτης, στη Β’ Πειραιά και στην Αχαΐα. Εξαιρετική ήταν η επίδοση του ΚΚΕ το οποίο άγγιξε το 10% (9,48%) με συνέπεια να εκλέξει 3 ευρωβουλευτές ενώ αντίθετα ο Συνασπισμός δεν μπόρεσε να κάνει την υπέρβαση και να αλιεύσει ψήφους από το ΠΑΣΟΚ με αποτέλεσμα να περιοριστεί στο 4,16%. Η μεταβολή των εκλογικών συσχετισμών στις ευρωεκλογές του 2004 έφερε τη Νέα Δημοκρατία πρώτο κόμμα στην Ελευσίνα για πρώτη φορά μετά το 1977 με ποσοστό 36,8%. Αντίθετα το ΠΑΣΟΚ απώλεσε 7 περίπου μονάδες σε σχέση με το αντίστοιχο του Μαρτίου, λαμβάνοντας το 33,3%. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας με το 13,7% ξεπέρασε οριακά την επίδοσή του στις προηγούμενες ευρωεκλογές ενώ σε σχέση με τις τελευταίες εθνικές εκλογές αύξησε κατά περίπου 40% ή σε απόλυτους αριθμούς κατά 4,3 μονάδες.

185

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

20.553

Ψηφίσαντες

13.967

Άκυρα – Λευκά

417

Έγκυρα

13.550

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

N.Δ.

4.982

36,8

ΠA.ΣO.K

4.515

33,3

K.K.E.

1.856

13,7

ΣYN

741

5,5

ΛΑ.Ο.Σ.

645

4,8

Δημοκρατική Περιφερειακή Ένωση

139

1,0

Βεργής

109

0,8

Λοιπά

563

4,2

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα

Κόμμα

Επικράτεια

Περιφέρεια Αττικής

Ελευσίνα

(%)

ΝΔ

43,0

41,8

36,8

ΠΑΣΟΚ

34,0

32,0

33,3

ΚΚΕ

9,5

10,2

13,7

ΣΥΝ

4,2

4,5

5,5

ΛΑ.Ο.Σ.

4,1

5,1

4,8

Λοιπά

5,2

6,4

5,9

186

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

2006

Άνετη Επανεκλογή Αμπατζόγλου

σημαντικότερη αλλαγή που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στις Δημοτικές και Νομαρχιακές Εκλογές του 2006 ήταν η τροποποίηση του ποσοστού που έπρεπε να συγκεντρώσει ένας συνδυασμός προκειμένου να ανακηρυχθεί επιτυχών. Η Κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή τροποποίησε το σχετικό νόμο περί εκλογής δημάρχων και νομαρχών ορίζοντας το 42% επί των εγκύρων ως ελάχιστο όριο που πρέπει να έχει συγκεντρώσει ο πλειοψηφών συνδυασμός προκειμένου να αναδειχθεί νικητής από τον α’ γύρο. Σαφής στόχος της κυβερνητικής ρύθμισης ήταν ο περιορισμός του φαινομένου των ανεξάρτητων υποψηφίων. Το επιχείρημα που προβλήθηκε ήταν ότι αφού το ποσοστό του 42% σε εθνικό επίπεδο, βάσει του ισχύοντος εκλογικού νόμου, δίνει αυτοδυναμία στο πρώτο πανελλαδικά κόμμα, το αντίστοιχο όριο θεωρείται εύλογο να επιτρέπεται και η εκλογή δημάρχου ή νομάρχη από την πρώτη Κυριακή. Το νέο πλαίσιο για τις δημοτικές εκλογές επηρέασε και τις εξελίξεις όσον αφορά τους συνδυασμούς που διεκδίκησαν την ψήφο των δημοτών καθώς για πρώτη φορά μετά από το 1982 τρεις υποψήφιοι συμμετείχαν στις εκλογές:

• Ο «Ελευσινιακός Ενωτικός Συνδυασμός» με υποψήφιο Δήμαρχο, τον Γιώργο Αμπατζόγλου ο οποίος εξασφάλισε εκτός από τη στήριξη του Συνασπισμού και την αντίστοιχη του ΠΑΣΟΚ.

• Ο Συνδυασμός «Συνεργασία για την Ελευσίνα του Αύριο» με επικεφαλής τον πρώην Δήμαρχο

Γεώργιο Γεωργόπουλο. Ο Γεωργόπουλος έλαβε το χρίσμα από το κυβερνόν κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Στο συνδυασμό συμμετείχαν και ορισμένα στελέχη του ΠΑΣΟΚ που διαφώνησαν με τη σύμπραξη με τον Γ. Αμπατζόγλου και

• Η Προοδευτική Αγωνιστική Κίνηση Ελευσίνας με υποψήφιο Δήμαρχο τον Αντώνη Χοροζάνη ο οποίος πρόσκειται στο ΚΚΕ.

Τα αποτελέσματα ήταν ως ένα βαθμό αναμενόμενα καθώς εκτός της επιρροής του Συνδυασμού του Γιώργου Αμπατζόγλου όπως αυτός είχε καταγραφεί σε όλες τις εκλογές από το 1994 έως το 2002, η επίσημη πλέον σύμπραξη του ΠΑΣΟΚ εξασφάλιζε τις αναγκαίες ψήφους για την εκλογή από τον πρώτο γύρο. Πράγματι ο Ελευσινιακός Ενωτικός Συνδυασμός συγκέντρωσε το 51,5%, λαμβάνοντας ποσοστό όχι μόνο πάνω από το 42% αλλά και την απόλυτη πλειοψηφία επί του συνόλου των εγκύρων. Ιδιαίτερα αξιόλογη ήταν και η επίδοση του Γιώργου Γεωργόπουλου καθώς συγκέντρωσε ποσοστό 39,5%, το οποίο είναι το υψηλότερο που έχει συγκεντρώσει υποψήφιος στηριζόμενος από τη Νέα Δημοκρατία στην πόλη. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι το ποσοστό του είναι υψηλότερο και από το 1994 και από το 1998 οπότε και κέρδισε άνετα την εκλογή του στον δεύτερο γύρο. Η Προοδευτική Αγωνιστική Κίνηση συγκέντρωσε το 9% εμφανίζοντας σημαντική αύξηση σε σχέση με το ποσοστό που είχε λάβει το 2002 Η σύμπραξη του ΠΑΣΟΚ και του Συνασπισμού έφερε και μια ανανέωση στη νέα πλειοψηφία του Δημοτικού Συμβουλίου καθώς εκλέχθηκαν οι Β. Αγριμάκης, Α. Βεντούρης, Γ. Καμπάνης, Δ. Λιάσκος, Π. Λινάρδος, Αθ. Μαυρογιάννης, Δ. Οικονόμου, Ελ. Σουρλή. Γ. Τσουκαλάς, Κ. Τζαφέρης, Τ. Φαρμάκης, Χ.Χρηστάκης και Ι. Φιλίππου. Από τον συνδυασμό της μείζονος αντιπολιτεύσεως εκλέχθηκαν εκτός του Γ. Γεωργόπουλου και οι Ν. Βιλλίωτης, Α. Γεωργιάδη, Μ. Παντελίδης, Χ. Τσαφάρας, Γ. Τσάμης. Δημοτικός Σύμβουλος εκλέχθηκε και ο επικεφαλής του συνδυασμού του ΚΚΕ, Αντώνης Χοροζάνης.

187

Δήμος Ελευσίνας - Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Α’ Γύρος Εγγεγραμμένοι

20.011

Ψηφίσαντες

15.931

Άκυρα - Λευκά

Έδρες

1.050

Έγκυρα

14.881

Υποψήφιος

Ψήφοι

(%)

Αμπατζόγλου Γιώργος

7.663

51,5

Γεωργόπουλος Γιώργος

5.881

39,5

Χοροζάνης Αντώνης

1.337

9,0

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά εκλογικό διαμέρισμα

Έγκυρα

4.969

4.811

5.101

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Αμπατζόγλου Γιώργος

2.632

53,0

2.399

49,9

2.663

51,6

Γεωργόπουλος Γιώργος

1.877

37,8

1.962

40,8

2.042

40,0

460

9,3

450

9,4

426

8,4

Χοροζάνης Αντώνης

188

NΟΜΑΡΧΙΑΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

2006

2η Τετραετία Αριστείδη Αρκουδάρη

ο όριο του 42% για την εκλογή του Νομάρχη, το οποίο εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στις Νομαρχιακές Εκλογές του 2006, έδινε ένα σαφές πλεονέκτημα στον υποστηριζόμενο από το ΠΑΣΟΚ συνδυασμό καθώς η συσπείρωση των ψηφοφόρων του 2004 εξασφάλιζε την επανεκλογή του Αριστείδη Αρκουδάρη. Ο Νομάρχης έχοντας διανύσει ήδη μια τετραετία μπόρεσε να ενισχύσει την εικόνα του και κυρίως να αποκτήσει σημαντική αποδοχή στο εκλογικό σώμα. Ισχυρό ψηφοδέλτιο σχημάτισε και ο υποστηριζόμενος από τη Νέα Δημοκρατία Συνδυασμός με τον απερχόμενο Δήμαρχο Ασπροπύργου Γιώργο Λιάκο να τίθεται ως επικεφαλής. Ο Λιάκος έχοντας εκλεγεί δύο τετραετίες στο αξίωμα του Δημάρχου Ασπροπύργου και κυρίως με το εμφατικό 60,4% το 2002 είχε και την απαραίτητη αυτοδιοικητική εμπειρία αλλά και σημαντική επιρροή στις γειτονικές περιοχές. Σημαντικός παράγοντας στην τελική διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος ήταν και η απόφαση του Βουλευτή του Συνασπισμού Θανάση Λεβέντη να μην τεθεί για τέταρτη φορά επικεφαλής της Αττικής Κίνησης. Ως επικεφαλής τον διαδέχθηκε ο Γιάννης Βασιλείου, ο οποίος είχε διατελέσει νομαρχιακός σύμβουλος και ήταν από τα πλέον ενεργά μέλη του κόμματος στην περιοχή. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας και σε αυτές τις εκλογές υποστήριξε τον Κώστα Παπαπολυχρονίου διατηρώντας μια αυτόνομη διακριτή πορεία. Τα αποτελέσματα των εκλογών έδωσαν στον Συνδυασμό του Αριστείδη Αρκουδάρη το 48,3% των ψήφων αγγίζοντας την απόλυτη πλειοψηφία. Η εκλογή του Αρκουδάρη με ιδιαίτερα αυξημένο ποσοστό σε σχέση με το 2002 οφείλεται σε τρείς παράγοντες: Την κυβερνητική φθορά που πλέον την εισέπραττε η Νέα Δημοκρατία, την χαμηλή επίδοση (4,6%) του Γιάννη Βασιλείου ο οποίος δεν είχε την ανάλογη δυναμική με τον Θανάση Λεβέντη και τη σημαντική βελτίωση της εικόνας του Αρ. Αρκουδάρη. Ο Γιώργος Λιάκος κατέλαβε τη δεύτερη θέση με ποσοστό 39,2% με τον Κ. Παπαπολυχρονίου να ακολουθεί με 7,9%. Η Δυτική Αττική έτσι γίνεται η μόνη Νομαρχία στην ηπειρωτική Ελλάδα (μαζί με την Αχαΐα) την οποία ελέγχει σταθερά το ΠΑΣΟΚ από το 1994. Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Α’ Γύρος Εγγεγραμμένοι

20.008

Ψηφίσαντες

15.732

Άκυρα - Λευκά

1.271

Έγκυρα

14.661

Υποψήφιος

Ψήφοι

(%)

Αριστείδης Αρκουδάρης

6.928

47.3

Γιώργος Λιάκος

5.099

34.8

Κώστας Παπαπολυχρονίου

1.530

10.4

Γιάννης Βασιλείου

1.104

7,5

189

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Α’ Γύρος Νομαρχία Δυτικής Αττικής

Ελευσίνα

(%)

Αριστείδης Αρκουδάρης

48,3

47.3

Γιώργος Λιάκος

39,2

34.8

Κώστας Παπαπολυχρονίου

7,9

10.4

Γιάννης Βασιλείου

4,6

7.5

Υποψήφιος

190

2007

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

Εκλογές εν μέσω πυρκαγιών

ι εκλογές του Μαρτίου του 2004 έφεραν στην εξουσία την Νέα Δημοκρατία μετά από 14 σχεδόν χρόνια παραμονής στην αξιωματική αντιπολίτευση. Παρόλο που η θητεία της Βουλής ολοκληρωνόταν τον Μάρτιο του 2008, ο Κώστας Καραμανλής επέλεξε τη διεξαγωγή των εκλογών την 16η Σεπτεμβρίου του 2007 με κυριότερο στόχο τον εκλογικό αιφνιδιασμό του ΠΑΣΟΚ. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου το κυριότερο γεγονός που συγκλόνισε την χώρα ήταν οι καταστροφικές πυρκαγιές στην Πελοπόννησο και στην Εύβοια οι οποίες στοίχισαν τη ζωή σε πάνω από 60 ανθρώπους. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η προεκλογική δραστηριότητα επί της ουσίας διακόπηκε για πάνω από μία εβδομάδα ενώ και αργότερα το ζήτημα των πυρκαγιών και της απόδοσης των ευθυνών αναδείχθηκε σε μείζον ζήτημα. Η ΝΔ εισήλθε στην τελική ευθεία προς τις εκλογές έχοντας ένα μικρό πλην όμως καθαρό δημοσκοπικό προβάδισμα έναντι του ΠΑΣΟΚ και του Γιώργου Παπανδρέου. Παράλληλα η αναδιοργάνωση του ΠΑΣΟΚ που επιχείρησε ο Παπανδρέου δεν είχε το αναμενόμενο αποτέλεσμα καθώς δεν μπόρεσε την στιγμή εκείνη να εκφράσει μια εναλλακτική μορφή διακυβέρνησης και κυρίως να επωφεληθεί των διάφορων προβλημάτων που αντιμετώπιζε η κυβέρνηση. Οι εκλογές διεξήχθησαν με τον νόμο που είχε ψηφίσει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ το 2004 (Νόμος Σκανδαλίδη) και ο οποίος εισήγαγε μια αυξημένη αναλογικότητα στην κατανομή των εδρών, διατηρώντας όμως ένα πριμ 40 εδρών για το πρώτο κόμμα. Τα αποτελέσματα των εκλογών έδωσαν στην ΝΔ μια σχετικά ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία 152 εδρών, ενώ και τα ποσοστά της υποχώρησαν σημαντικά σε σχέση με το 2004 (41,8% έναντι 45,4%). Παράλληλα όμως και το ΠΑΣΟΚ υποχώρησε κατά περίπου 2,5% ξεπερνώντας οριακά το 38%. Η κατάσταση στα δύο μεγάλα κόμματα και ιδίως στο ΠΑΣΟΚ τροφοδότησε τα μικρότερα κόμματα, με τον Συνασπισμό με επικεφαλής πλέον τον Αλέκο Αλαβάνο και το ΚΚΕ να καταγράφουν σημαντικά εκλογικά κέρδη της τάξεως του 1,8% και 2,3% αντίστοιχα, εκλέγοντας 14 και 22 βουλευτές. Για πρώτη φορά μετά το 1977 ένα κόμμα που ανήκει στον ιδεολογικό χώρο δεξιότερα της ΝΔ εκπροσωπείται στη βουλή με τον ΛΑΟΣ του Γ. Καρατζαφέρη να εκλέγει 10 βουλευτές εκφράζοντας κυρίως δυσαρεστημένους ψηφοφόρους της ΝΔ. Στην Ελευσίνα η υποχώρηση των δύο μεγάλων κομμάτων ήταν μεγαλύτερη σε σχέση με την υποχώρησή τους που καταγράφηκε σε εθνικό επίπεδο. Το ΠΑΣΟΚ διατήρησε την πρώτη θέση με ποσοστό 37,7% ενώ η ΝΔ συγκέντρωσε το 33,6%. Σημαντικότατη ήταν η ενίσχυση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας που ξεπέρασε το 13%, ενώ και ο Συνασπισμός έλαβε 6,8% των εγκύρων ψηφοδελτίων στο Δήμο Ελευσίνας. Ο ΛΑΟΣ διπλασίασε το ποσοστό του σε σχέση με το 2004 δείχνοντας μια δυναμική σε συγκεκριμένα κοινωνικά στρώματα της πόλης. Στα αξιοσημείωτα είναι η δυναμική επανεμφάνιση του οργανωμένου οικολογικού κινήματος με τους Οικολόγους Πράσινους να συγκεντρώνουν το 1,4%.

191

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

19.872

Ψηφίσαντες

16.392

Άκυρα

451

Λευκά

136

Έγκυρα

15.799

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

5.953

37,7

Νέα Δημοκρατία

5.308

33,6

ΚΚΕ

2.067

13,1

ΣΥ.ΡΙΖ.Α.

1.071

6,8

ΛΑΟΣ

848

5,4

Οικολόγοι Πράσινοι

221

1,4

Λοιπά

331

2,0

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Περιφέρεια Αττικής

Ελευσίνα

Κόμμα

(%)

ΝΔ

41,8

39,3

33,6

36,3

37,7

ΠΑΣΟΚ

38,1

ΚΚΕ

8,2

9,2

13,1

ΣΥ.ΡΙΖ.Α.

5,0

5,8

6,8

ΛΑΟΣ

3,8

5,8

5,4

Οικολόγοι Πράσινοι

1,1

1,4

Λοιπά

2,0

2,2

2,0

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Ο νέος εκλογικός νόμος που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στις εκλογές του 2007 έφερε σημαντικές αλλαγές (σε συνδυασμό με τα εκλογικά ποσοστά των κομμάτων) στη κατανομή των εδρών στην περιφέρεια Αττικής. Βασική του φιλοσοφία ήταν η αύξησης της αναλογικής εκπροσώπησης των μικρών κομμάτων από το 70% που προέβλεπε ο νόμος 1907/90 σε περίπου 85%. Επιπλέον σε αντίθεση με τη διαδικασία της «εξομάλυνσης» του ν. 1907/90 που επέτρεπε την εκπροσώπηση σε μία εκλογική περιφέρεια, ενός μόνου μικρού κόμματος (που δεν είχε δηλαδή υπερβεί το εκλογικό μέτρο), ο νέος εκλογικός νόμος επέτρεπε την εκπροσώπηση περισσοτέρων κομμάτων σε συνάρτηση με τις αδιάθετες έδρες από την Α’ κατανομή. Αποτέλεσμα ήταν η εκλογή ενός βουλευτή από καθένα από τα τρία μικρότερα κόμματα και η διανομή των υπολοίπων 9 εδρών ανάμεσα στη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ με το κυβερνών κόμμα να εκλέγει 5 βουλευτές (έναν λιγότερο από όσους είχε εκλέξει στη προηγούμενη βουλή) και το ΠΑΣΟΚ να εκλέγει 4 έχοντας και αυτό απώλεια μίας έδρας. Οι Γιώργος Βλάχος, Πέτρος Δούκας, Θανάσης Μπούρας και Απόστολος Σταύρου επανεκλέχθηκαν ενώ ο φυσικός – μετεωρολόγος Νίκος Καντερές κατάφερε να εκλεγεί για πρώτη φορά βουλευτής έχοντας στο ενεργητικό του την απόπειρα του 2004. Από τη Νέα Δημοκρατία αποχώρησε ο Θεόδωρος Κατσίκης από το ψηφοδέλτιο, αφήνοντας τη θέση του στον γιό του Κωνσταντίνο, ο οποίος όμως δεν κατάφερε να καρπωθεί την εκλογική δυναμική που είχε ο πατέρας του με αποτέλεσμα να περιοριστεί στην 6η μη εκλόγιμη θέση. Και στις

192

εκλογές του 2007 η Ντίνα Τριλίκη επιχείρησε να εκλεγεί βουλευτής, ωστόσο παρά την για ακόμα μια φορά σημαντική επιρροή στην Ελευσίνα δεν μπόρεσε να εκλεγεί. ΝΔ

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Βλάχος Γεώργιος

1.143

21.53

40.784

31.41%

Δούκας Πέτρος

1.466

27.62

40.378

31.10

Καντερές Νικός

1.081

20.37

35.630

27.44

Σταύρου Απόστολος

950

17.90

34.712

26.74

Μπούρας Αθανάσιος

129

2.43

32.145

24.76

Κατσίκης Κων/νος

638

12.02

17.870

13.76

Παπουτσής Διονύσιος

258

4.86

15.693

12.09

2.979

56.12

14.388

11.08

Ιωαννίδου Λυδία

525

9.89

13.926

10.73

Γιάννης Νικόλαος

314

5.92

11.127

8.57

Χολίδης Χαράλαμπος

153

2.88

7.940

6.12

Σκλαβούνος Παναγιώτης

156

2.94

6.865

5.29

Γρηγοριάδης Παναγιώτης

129

2.43

6.305

4.86

Παϊτέρης Βασίλειος

163

3.07

4.477

3.45

Κοντούλης Γιώργος

477

8.99

3.946

3.04

Τριλίκη Κων/να

Η απώλεια της μίας έδρας από το ΠΑΣΟΚ στοίχησε την έδρα στον Ηλία Παπαηλία ο οποίος κατέλαβε συνολικά την 6η θέση ανάμεσα στους 15 υποψηφίους του κινήματος. Ο Θεόδωρος Πάγκαλος για άλλη μια φορά κατέλαβα την 1η θέση στη περιφέρεια αλλά και στον Δήμο Ελευσίνας με διαφορά ασφαλείας από τη δεύτερη Εύη Χριστοφιλοπούλου. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι σταυροί προτίμησης των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ κατακερματίστηκαν ανάμεσα στους 15 υποψηφίους με 10 από αυτούς να συγκεντρώνουν άνω του 10% των προτιμήσεων. ΠΑΣΟΚ

Δήμος Ελευσίνας

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Πάγκαλος Θεόδωρος

2.373

39.98

37.134

30.95

Χριστοφιλοπούλου Εύη

1.774

29.89

28.849

24.05

Οικονόμου Βασίλης

1.257

21.18

26.948

22.46

Βρεττός Κων/νος

992

16.71

25.435

21.20

Ασπραδάκης Παντελής

602

10.14

21.429

17.86

1.438

24.23

18.911

15.76

Έξαρχος Νίκος

469

7.90

17.514

14.60

Γράψα Ελισσάβετ

931

15.69

16.074

13.40

Κωνσταντινίδης Δημήτριος

535

9.01

13.346

11.12

Αναστασίου Νικόλαος

607

10.23

12.819

10.69

Κατσανού Έλλη

651

10.97

12.092

10.08

Ξανθόπουλος Παναγιώτης

442

7.45

10.852

9.05

Λέκκας Ευθύμιος

469

7.90

9.039

7.53

Μιχαλάρος Ανδριανός

595

10.03

8.497

7.08

Κηλυπούρη - Ζαγούρη Όλγα

337

5.68

6.056

5.05

Παπαηλίας Ηλίας

193

Αμετάβλητη σε επίπεδο των επιδόσεων των υποψηφίων παρέμεινε η κατάσταση στα δύο κόμματα της Αριστεράς. Ο Δήμος Κουμπούρης εκλέχθηκε βουλευτής και επανήλθε στα κοινοβουλευτικά έδρανα μετά το 1993. Στη Ελευσίνα ο Κουμπούρης συγκέντρωσε 1.318 σταυρούς σε σύνολο 2.067 ψηφοδελτίων του ΚΚΕ. Ο Θανάσης Λεβέντης επανεκλέχθηκε βουλευτής καθώς πρώτευσε μεταξύ των συνυποψηφίων του λαμβάνοντας στο σύνολο της περιφέρειας 5.878 σταυρούς από τους οποίους οι 769 προέρχονται από το δήμο Ελευσίνας. Από το νεοεισερχόμενο στο κοινοβούλιο κόμμα του Λαϊκού Ορθόδοξου Συνεργερμού βουλευτής της περιφέρειας Αττικής εκλέχθηκε με πάρα πολύ μεγάλη διαφορά από τον δεύτερο ο Μάκης Βορίδης ο οποίος είχε προσχωρήσει στο κόμμα του Γ. Καρατζαφέρη. Στην Ελευσίνα ο Μ. Βορίδης συγκέντρωσε 369 σταυρούς, σε σύνολο 848 ψηφοφόρων του ΛΑΟΣ.

194

ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ Ο

2009

Αποχή Ρεκόρ

ι ευρωεκλογές της 7ης Ιουνίου 2009 έχουν περάσει στην ιστορία ως οι εκλογές με το μεγαλύτερο ποσοστό αποχής. Στις κάλπες προσήλθαν να ψηφίσουν λιγότερο από 5,300,000 πολίτες προκειμένου να εκλέξουν τους 22 νέους εκπροσώπους της χώρας στο ευρωκοινοβούλιο. Το γενικότερο πολιτικό κλίμα που επικράτησε στις εκλογές ήταν ιδιαίτερα οξυμένο με την κυβέρνηση να παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα στο εσωτερικό της και να είναι αντιμέτωπη με σειρά υποθέσεων οι οποίες έπλητταν όχι μόνο την εικόνα της αλλά και έφθειραν την εικόνα του ίδιου του Πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή. Ήδη από το Σεπτέμβριο του 2008 άρχισε να διαφαίνεται δημοσκοπικά μια αλλαγή της στάσης της κοινής γνώμης απέναντι στη κυβέρνηση, η δυσαρέσκεια για την οποία σταδιακά άρχισε να απορροφάται από το ΠΑΣΟΚ. Για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης οι ευρωεκλογές είχαν τεράστια σημασία στην πολιτική του στρατηγική. Η ανάδειξη του σε πρώτο κόμμα και εν όψει μιας πιθανολογούμενης διάλυσης της βουλής και προκήρυξης εθνικών εκλογών το φθινόπωρο θα το έβαζα σε πλεονεκτική θέση ενόψει της τελικής ευθείας. Παράλληλα θα ήταν η πρώτη προσωπική νίκη του Γιώργου Παπανδρέου απέναντι στον Κώστα Καραμανλή από το 2004. Τα κόμματα της Αριστεράς αλλά και ο ΛΑΟΣ επεδίωκαν στην καταγραφή της δύναμής τους και στη προσέλκυση σημαντικής μερίδας πολιτών οι οποίοι θα επιθυμούσαν να στείλουν σαφές μήνυμα διαμαρτυρίας προς τα δύο μεγάλα κόμματα. Ιδιαίτερα στα δεξιά του πολιτικού φάσματος μια πιθανή εκτόξευση των ποσοστών του ΛΑΟΣ θα ήταν ένα σημαντικό μήνυμα προς τη Νέα Δημοκρατία. Σημαντικός παράγοντας στις εκλογές ήταν και η κάθοδος των Οικολόγων Πράσινων, ενός κομματικού σχηματισμού με οικολογικό περιεχόμενο. Οι Οικολόγοι Πράσινοι αποτελούν τον ελληνικό βραχίονα του ευρωπαϊκού κόμματος των Πρασίνων που έχουν σημαντική παρουσία στα εθνικά κοινοβούλια της Ευρώπης αλλά και στο Ευρωκοινοβούλιο. Μεγάλος νικητής των ευρωεκλογών του 2009 ήταν η αποχή. Η χρονική συγκυρία που διεξήχθησαν (την παραμονή της αργίας του Αγίου Πνεύματος) αλλά και το μειωμένο ενδιαφέρον των ψηφοφόρων ήταν το σημείο που έχριζε ανάλυσης από τα κομματικά επιτελεία. Από όσους εντέλει προσήλθαν στις κάλπες να ψηφίσουν το ΠΑΣΟΚ ήρθε πρώτο κόμμα με 36,6% των ψήφων ξεπερνώντας τη ΝΔ κατά 4 σχεδόν μονάδες. Το κυβερνών κόμμα έχασε περίπου 1,400,000 ψήφους σε σχέση με τις εκλογές του 2007 ενώ τα ποσοστά του ήταν ιδιαίτερα χαμηλά στην Αττική. Μεγάλη έκπληξη των εκλογών ήταν το ποσοστού του ΛΑΟΣ το οποίο ήταν διπλάσιο σχεδόν από το αντίστοιχο των εθνικών εκλογών του 2007 (7,15%). Το ΚΚΕ αύξησε ελαφρώς το ποσοστό του ενώ ο Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς στην πρώτη εκλογική μάχη με επικεφαλής τον Αλέξη Τσίπρα έλαβε το 4,7%, απογοητεύοντας την ηγετική του ομάδα η οποία ευελπιστούσε σε μία πολύ καλύτερη επίδοση. Ευρωβουλευτή εξέλεξαν και οι Οικολόγοι Πράσινοι καθώς έλαβαν το 3,3% των ψήφων. Εντυπωσιακό δε ήταν και το συνολικό ποσοστό των υπολοίπων κομμάτων τα οποία συγκέντρωσαν αθροιστικά πάνω από το 7% των ψήφων. Η κακή επίδοση της ΝΔ στην Αττική αποτυπώθηκε και στην Ελευσίνα όπου δεν κατάφερε να ξεπεράσει το 25% (24,7%). Παράλληλα η ΝΔ είδε τον ΛΑΟΣ να συγκεντρώνει το 8,5% των ψήφων και να σχηματίζεται μια αναλογία στην Δεξιά / κεντροδεξιά παράταξη της τάξεως του 1:3. Αντίστοιχα ποσοστά καταγράφηκαν στις εργατικές περιοχές του λεκανοπεδίου σε αντίθεση με τις πιο αστικές περιοχές όπου η αναλογία ψήφων ΝΔ και ΛΑΟΣ ήταν σαφώς ευμενέστερη για τη ΝΔ. Το ΠΑΣΟΚ πέτυχε το στόχο του καθώς διατήρησε σε μεγάλο βαθμό τις δυνάμεις του σε σχέση με το 2007 λαμβάνοντας το 35,9% των ψήφων ενώ και το ΚΚΕ σημείωσε μια επίδοση πλήρως ισοδύναμη με αυτή των τελευταίων εθνικών εκλογών. Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α αντιθέτως υστέρησε σε ποσοστό σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό του Σεπτεμβρίου του 2007 καθώς περιορίστηκε στο 5,5%.

195

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

20.965

Ψηφίσαντες

10.972

Άκυρα –

175

Λευκά

107

Έγκυρα

10.690

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

ΠΑ.ΣΟ.Κ

3.843

35.9

Νέα Δημοκρατία

2.639

24.7

Κ.Κ.Ε.

1.388

13.0

ΛΑ.Ο.Σ

913

8.5

ΣΥ.ΡΙΖ.Α

586

5.5

ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ

414

3.9

Κόμμα Ελλήνων Κυνηγών

181

1.7

Δημ. Βεργής ΕΛΛΗΝΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ

105

1.0

Οικολόγοι Ελλάδας

100

0.9

Πανελλήνιο Μακεδονικό Μέτωπο

0.9

Λαϊκός Σύνδεσμος - Χρυσή Αυγή

0.8

Δράση

0.6

Λ.ε.υ.κ.ό

0.5

Ενωση Κεντρώων

0.4

ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΟ-ΛΕΝΙΝΙΣΤΙΚΟ ΚΚΕ

0.3

151

1.4

Λοιπά

Δήμος Ελευσίνας – Μεταβολή σε σχέση με Σεπτέμβριο 2007 Εγγεγραμμένοι

+1.093

Ψηφίσαντες

-5.420

Άκυρα – Λευκά

-305

Έγκυρα

-5.109

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

ΠΑΣΟΚ

-2.110

-1,8%

Νέα Δημοκρατία

-2.669

-8,9%

-679

-0,1%

ΛΑ.Ο.Σ.

+3,1%

ΣΥΡΙΖΑ

-485

-1,3%

ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ

193

+2,5%

Λοιπά

986

+6,5%

ΚΚΕ

196

2009

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

Νίκη του ΠΑΣΟΚ με διαφορά ρεκόρ

δεύτερη πρωθυπουργική θητεία του Κώστα Καραμανλή κινήθηκε εν μέσω έντονης κοινωνικής αμφισβήτησης και σοβαρών υποθέσεων οι οποίες έπληξαν σημαντικά την εικόνα του. Από την άλλη πλευρά το ΠΑΣΟΚ μετά την ήττα του 2007 και την εσωκομματική αναμέτρηση για την (επανε)εκλογή του Γιώργου Παπανδρέου ως Προέδρου με αντίπαλο τον Ευαγ. Βενιζέλο άρχισε σταδιακά να απορροφά τη δυσαρέσκεια που προκαλούσε η κυβέρνηση. Από τα μέσα του 2008, σε διεθνές επίπεδο, ξεκίνησε μια σημαντική οικονομική κρίση η οποία επηρέασε όλες τις οικονομίες των κρατών. Η ελληνική οικονομία, όντας ευάλωτη λόγω και του υψηλού δημοσίου χρέους, άρχισε από την άνοιξη του 2009 να αντιμετωπίζει πρόβλημα. Η αφορμή για την προσφυγή στις κάλπες δόθηκε από την απόφαση του Γ. Παπανδρέου να μην ψηφίσει υπέρ της ανανέωσης της θητείας του Καρόλου Παπούλια με αποτέλεσμα η Βουλή να αδυνατεί να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας και επομένως να υπάρχει ορίζοντας εκλογών την άνοιξη του 2010. Ο Πρωθυπουργός –εν μέσω και σημαντικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε στην Κοινοβουλευτική του Ομάδα- προκήρυξε εκλογές για την 4η Οκτώβριου, παρά τις έντονα αρνητικές ενδείξεις για το αποτέλεσμα. Σημαντικά προβλήματα αντιμετώπιζε και ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς τα οποία μέχρι και λίγες μέρες πριν από τις εκλογές απειλούσαν την συνοχή του. Η αποχώρηση του Αλέκου Αλαβάνου από την ηγεσία του Συνασπισμού και η εκλογή του τριανταπεντάχρονου Αλέξη Τσίπρα στην ηγεσία του κόμματος τον Απρίλιο του 2008 είχε επιφέρει ένα κύμα μεγάλων προσδοκιών οι οποίες διογκώθηκαν και από τη δημοσκοπική εκτόξευση των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ την άνοιξη του 2008. Αντίθετα το ΚΚΕ πορεύτηκε με επικεφαλής για 6η συνεχή εκλογική αναμέτρηση με Αλέκα Παπαρήγα με κυριότερο στόχο την επιβεβαίωση της δύναμής του. Οι Οικολόγοι Πράσινοι μετά την εκλογική τους επιτυχία στις ευρωεκλογές προσδοκούσαν στην είσοδό τους στη Βουλή για πρώτη φορά. Και οι εκλογές του 2009-όπως και του 2007- διεξήχθησαν με τον νόμο Σκανδαλίδη τοποθετώντας το όριο για την αυτοδυναμία στο περίπου 41,5%. Παρόλο που η εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ ήταν σχεδόν προδιαγεγραμμένη, το μέγεθος της διαφοράς μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΝΔ ξεπέρασε τις 10 μονάδες. Η κατάρρευση της ΝΔ η οποία συγκέντρωσε το χαμηλότερο ποσοστό της ιστορίας της, μόλις το 33,5% των ψήφων ήταν αποτέλεσμα κυρίως της κακής απόδοσης της Κυβέρνησης αλλά και της απώλειας της κυριαρχίας σε ένα –ευνοϊκό το 2004 - για αυτήν πεδίο, αυτό της ικανότητας καταπολέμησης της διαφοράς. Το ΠΑΣΟΚ συγκέντρωσε το μεγαλύτερο ποσοστό του στην μετά Ανδρέα Παπανδρέου εποχή φτάνοντας το 43,9% και εξασφάλισε άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία των 160 εδρών. Κερδισμένος από τη πτώση της ΝΔ ήταν και ο ΛΑΟΣ ο οποίος έλαβε το 5,6% των ψήφων και 15 έδρες. Από τα κόμματα της Αριστεράς τα οποία συμπιέστηκαν κυρίως από το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ και ο ΣΥΡΙΖΑ είχαν οριακές απώλειες με το μεν πρώτο να λαμβάνει το 7,5% ενώ ο δεύτερος έλαβε 4,6% Τα αποτελέσματα στην Ελευσίνα ακολούθησαν το εθνικό ρεύμα, αποτυπώνοντας σε έντονο βαθμό την κατάρρευση της ΝΔ που δύσκολα ξεπέρασε το 25% ενώ το ΠΑΣΟΚ ανέκαμψε σημαντικά και έλαβε το 43,8%. Σε περίπου 1,5 εκατοστιαία μονάδα χαμηλότερα σε σχέση με το 2007 κυμάνθηκε το ΚΚΕ ενώ ο ΛΑΟΣ συνέχισε την ανοδική του δυναμική αυξάνοντας κατά 50% την δύναμή του στην Ελευσίνα. Σημαντική ήταν και η πτώση του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. καθώς οι ψηφοφόροι του κατευθύνθηκαν προς το ΠΑΣΟΚ και περιορίστηκε στο 5,7%. Σε ποσοστό χαμηλότερο σε σχέση με την υπόλοιπη εκλογική περιφέρεια αλλά κοντά στο 3% κινήθηκαν οι Οικολόγοι Πράσινοι οι οποίοι σε πανελλαδικό επίπεδο άγγιξαν το όριο για την είσοδό τους στο Κοινοβούλιο.

197

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εγγεγραμμένοι

20.680

Ψηφίσαντες

15.611

Άκυρα

415

Λευκά

118

Έγκυρα

15.078

Κόμμα

Ψήφοι

(%)

ΠΑ.ΣΟ.Κ

6.600

43.8

Νέα Δημοκρατία

3.907

25.9

Κ.Κ.Ε.

1.739

11.5

ΛΑ.Ο.Σ

1.146

7.6

ΣΥ.ΡΙΖ.Α

858

5.7

ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ

431

2.9

Λοιπά

397

2.6

Δήμος Ελευσίνας – Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Επικράτεια

Περιφέρεια Αττικής

Ελευσίνα

Κόμμα

(%)

ΠΑΣΟΚ

43,9

43,1

43,8

ΝΔ

33,4

29,5

25,9

ΚΚΕ

7,5

8,2

11,5

ΛΑ.Ο.Σ

5,6

8,2

7,6

ΣΥ.ΡΙΖ.Α.

4,6

4,9

5,7

Οικολόγοι Πράσινοι

2,5

3,4

2,9

Λοιπά

2,5

2,7

2,6

Η ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Η ανάδειξη του ΠΑΣΟΚ ως πρώτο κόμμα και μάλιστα με ιδιαίτερα αυξημένα ποσοστά στην περιφέρεια της Αττικής και κυρίως ο περιορισμός της ΝΔ σε ποσοστό κάτω του 33% έφεραν ριζική ανατροπή στη κατανομή των εδρών. Το ΠΑΣΟΚ κέρδισε δύο επιπλέον έδρες εκλέγοντας 6 συνολικά βουλευτές ενώ η ΝΔ έχασε ισάριθμες έδρες και περιορίστηκε στις 3. Το αξιοσημείωτο γεγονός των εκλογών σε επίπεδο υποψηφίων είναι η επιλογή του Γιώργου Παπανδρέου να θέσει υποψηφιότητα στη περιφέρεια Αττικής. Είναι η πρώτη φορά μεταπολεμικά που ένας από τους διεκδικητές της πρωθυπουργίας επιλέγει την πλέον δυναμικά αναπτυσσόμενη από αύξηση πληθυσμού περιφέρεια της χώρας για να θέσει υποψηφιότητα. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι μετεκλογικά ο Παπανδρέου αποφάσισε να διατηρήσει την έδρα της Αττικής παραιτούμενος της εκλογής του στην Α’ Θεσσαλονίκης όπου επίσης ήταν υποψήφιος. Όπως και το 2007 το ΚΚΕ, ο ΛΑΟΣ και ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α εξέλεξαν από ένα βουλευτή. Από το ΠΑΣΟΚ είχαμε ανακατάταξη στη σειρά των υποψηφίων με την Εύη Χριστοφιλοπούλου με συνολικά περίπου 40.000 σταυρούς να ξεπερνάει τον Θεόδωρο Πάγκαλο και να καταλαμβάνει τη πρώτη θέση και τον Βασίλη Οικονόμου να την ακολουθεί. Ο Πάγκαλος αναδείχθηκε δεύτερος σε σταυρούς στην Ελευσίνα ενώ ο αντινομάρχης Δυτικής Αττικής Γιάννης Πομώνης, καταγόμενος από τα Μέγαρα, δεν κατάφερε να συγκεντρώσει ικανοποιητικό αριθμό σταυρών στην πόλη με αποτέλεσμα να μείνει μακριά από τις εκλόγιμες θέσεις. Στην 4η θέση αναδείχθηκε ο Παντελής Ασπραδάκης ο οποίος ήταν υποψήφιος το 2004 και 2007 με συνεχώς ανοδική τάση. Την εκλόγιμη εξάδα συμπληρώνει ο βετεράνος πολιτικός Ντίνος Βρεττός με σημαντική επιρροή στην περιοχή των Αχαρνών.

198

Δήμος Ελευσίνας

ΠΑΣΟΚ

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Παπανδρέου Γιώργος του Ανδρέα

6.600

100.00

138.693

100.00

Χριστοφιλοπούλου Παρασκευή (Εήη) Συζ. Δημητρίου

2.432

36.85

40.278

29.04

Οικονόμου Βασίλειος του Αθανασίου

1.642

24.88

29.687

21.40

Πάγκαλος Θεόδωρος του Γεωργίου

2.041

30.92

27.995

20.18

Ασπραδάκης Παντελεήμων (Παντελής) του Μιχαήλ

829

12.56

24.453

17.63

Βρεττός Κωνσταντίνος (Ντίνος) του Σπυρίδωνος

909

13.77

21.025

15.16

1.194

18.09

19.479

14.04

Αναστασίου Νικόλαος του Ηρακλή

604

9.15

15.936

11.49

Κωνσταντινίδης Δημήτριος του Νικολάου

578

8.76

14.695

10.60

Κατσανού Έλλη του Θεοδώρου

925

14.02

12.343

8.90

Ξανθόπουλος Παναγιώτης του Λαζάρου

518

7.85

10.388

7.49

1.050

15.91

10.018

7.22

Παπαθεοδώρου Χριστίνα του Αθανασίου

201

3.05

4.505

3.25

Πανταζή Σταματία (Ματίνα) του Κωνσταντίνου

234

3.55

4.500

3.24

Σκαρβελάκης Γεώργιος του Βασιλείου

150

2.27

3.954

2.85

Γράψα Ελισάβετ του Στεφάνου

Πομώνης Ιωάννης του Νικολάου

Η επίδοση της Νέας Δημοκρατίας στη περιφέρεια αποτυπώθηκε και στα εκλογικά αποτελέσματα όσον αφορά τους υποψηφίους βουλευτές. Ο αποκλεισμός του Πέτρου Δούκα από το ψηφοδέλτιο της Νέας Δημοκρατίας και η συνολική απώλεια δύο εδρών οδήγησαν εκτός βουλής και τον Απόστολο Σταύρου. Βουλευτές επανεκλέχθηκαν οι δύο υφυπουργοί της απερχόμενης κυβέρνησης Γιώργος Βλάχος και Θανάσης Μπούρας ενώ και ο Νίκος Καντερές κατάφερε και διατήρησε την έδρα του. Στην Ελευσίνα αξιοσημείωτη ήταν η επίδοση του πρώην Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης Μελέτη Τζαφέρη ο οποίος στην πρώτη του εκλογική απόπειρα και εκμεταλλευόμενος την καταγωγή του από την ευρύτερη περιοχή κατάφερε και έλαβε 1.586 σταυρούς στην Ελευσίνα και συνολικά 10.896. Δήμος Ελευσίνας

ΝΔ

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Βλάχος Γεώργιος του Θεοδώρου

1.156

29,6

27.613

29,1

Μπούρας Αθανάσιος του Κωνσταντίνου

1.133

29,0

24.235

25,6

Καντερεές Νικόλαος του Ευαγγέλου

956

24,5

21.542

22,7

Σταύρου Απόστολος του Ευαγγέλου

572

14,6

14.823

15,6

Κατσίκης Κωνσταντίνος του Θεοδώρου

688

17,6

11.868

12,5

1.586

40,6

10.896

11,5

Ράπτη Δήμητρα του Ευαγγέλου

349

8,9

10.279

10,8

Ιωαννίδου-Μουζάκα Λυδία του Λαζάρου

519

13,3

7.876

8,3

Ιακωβίδου Παναγιώτα (Τάνια) του Χρυσοστόμου

315

8,1

7.225

7,6

Γιάννης Νικόλαος του Δημητρίου

254

6,5

6.870

7,2

Παπουτσής Διονύσιος του Αριστείδη

189

4,8

6.746

7,1

2,5

6.382

6,7

Μακρυγιάννης Άγγελος του Παναγιώτη

161

4,1

4.896

5,2

Γκρίτσης Ηλίας του Σωτηρίου

102

2,6

4.357

4,6

Χολίδης Χαράλαμπος του Δημητρίου

138

3,5

3.588

3,8

Τζαφέρης Μελέτης του Κωνσταντίνου

Στουραΐτη Γεωργία του Βασιλείου

199

Η παραίτηση του Δήμου Κουμπούρη από το βουλευτικό αξιώμα και η τοποθέτησή του σε μη εκλόγιμη θέση στο ψηφοδέλτιο επικρατείας του ΚΚΕ, έφερε αλλαγές και στο μεγαλύτερο κόμμα της Αριστεράς. Βουλευτής επανεκλέχθηκε ο Γιάννης Γκιόκας, μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της ΚΝΕ (ο οποίος είχε αντικαταστήσει τον Κουμπούρη στη Βουλή) με σχετικά μικρή διαφορά από τον δεύτερο Χρήστο Κολοβό, συνδικαλιστή. Ο Κολοβός έλαβε 910 σταυρούς στην Ελευσίνα ερχόμενος πρώτος ενώ και οι άλλοι τρείς υποψήφιοι από την περιοχή του Θριασίου (Μ. Βαρδαβάκης, Αναστασία Χοροζάνη και Παπαβασιλείου Παντελής) είχαν αρκετά καλή επίδοση. Δήμος Ελευσίνας

ΚΚΕ

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Γκιόκας Ιωάννης του Χρήστου

295

17,0

5.656

21,4

Κολοβός Χρήστος του Ιωάννη

910

52,3

4.955

18,7

Πασχαλίδου Θεοδώρα του Δημητρίου

112

6,4

3.500

13,2

5,2

3.440

13,0

Βαρδαβάκης Εμμανουήλ του Γεωργίου

707

40,7

3.292

12,4

Τοπαλλιανίδης Βασίλειος του Γεωργίου

1,7

3.155

11,9

109

6,3

3.130

11,8

4,7

2.552

9,6

390

22,4

2.435

9,2

Σωτηροπούλου Δέσποινα του Δημητρίου

5,0

2.364

8,9

Κωστόπουλος Χαράλαμπος (Χάρης) του Δημητρίου

4,9

2.303

8,7

Συρίγος Βάλσαμος του Νικολάου

3,0

2.169

8,2

Κοκκινόπουλος Ιπποκράτης του Αναστασίου

2,3

2.110

8,0

Χαιρικάκη-Ξανθάκη Ευαγγελία (Ελίνα) του Ανδρέα

4,0

2.100

7,9

651

37,4

1.898

7,2

Σώκου Ζωή του Ευθυμίου

Βασιλάρου Ειρήνη του Γεωργίου Στεφανίδης Νικόλαος του Παναγιώτη Χοροζάνη Αναστασία του Αντωνίου

Παπαβασιλείου Παντελής του Ιωάννη

Από το κόμμα του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού ο Μάκης Βορίδης εκλέχθηκε άνετα βουλευτής με σημαντική διαφορά από τους υπόλοιπους υποψηφίους του. Ο Βορίδης συγκέντρωσε και περίπου το 50% των σταυρών των ψηφοφόρων του ΛΑΟΣ στην Ελευσίνα.Ο πρώην Δήμαρχος Βιλλίων Κ. Μακρυνόρης ήρθε δεύτερος στη πόλη με 430 σταυρούς αλλά περιορίστηκε στην 4η θέση στο σύνολο της περιφέρειας. Δήμος Ελευσίνας

ΛΑΟΣ

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Βορίδης Μαυρουδής (Μάκης) του Χρήστου

539

47,0

12.206

46,1

Καλαποθαράκος Χρήστος του Βασιλείου

107

9,3

3.422

12,9

Αρβανίτη-Πρεβεζάνου Ευγενία του Ανδρέα

137

12,0

3.185

12,0

Μακρυνόρης Κωνσταντίνος του Αθανασίου

430

37,5

2.946

11,1

Άγριου Αγράμπελη του Δημητρίου

114

9,9

2.592

9,8

Κυριακάκη Αλίκη του Δημητρίου

8,5

2.376

9,0

Βαγιάννη Κωνσταντίνα του Ευστρατίου

8,5

2.328

8,8

143

12,5

2.065

7,8

Συμεωνίδης Ευστάθιος του Κωνσταντίνου

5,7

1.984

7,5

Ευγενίδης Γεώργιος του Γερασίμου

5,3

1.858

7,0

Ξιφαράς Αντωώνιος του Δημητρίου

3,4

1.497

5,7

Πανουργιάς Παναγιώτης του Γεωργίου

5,4

1.477

5,6

Μπατιστάτου Αγγελική του Παναγιώτη

4,1

1.266

4,8

Κατελάνος Ανδρέας του Παναγιώτη

3,1

1.036

3,9

Χατζησπυρέλλης Γεώργιος του Στυλιανού

4,1

756

2,9

Λιάκος Δημήτριος του Ευαγγέλου

200

Αμετάβλητη παρέμεινε και η κατάσταση στον Συνασπισμό της Ριζοσπαστικής Αριστεράς με τον Θανάση Λεβέντη να επανεκλέγεται άνετα βουλευτής μπροστά από την Ιωάννα Στεργίου. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι στην Ελευσίνα έλαβε το 61,8% των προτιμήσεων των ψηφοφόρων του κόμματος ενώ κανένας άλλος υποψήφιος δεν ξεπέρασε το 20%. Δήμος Ελευσίνας

ΣΥ.ΡΙΖ.Α

Περιφέρεια Αττικής

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Λεβέντης Αθανάσιος του Σωτηρίου

530

61,8

3.560

22,4

Στεργίου Ιωάννα του Κωνσταντίνου

126

14,7

2.473

15,6

Πάντζας Γεώργιος του Σπυρίδωνος -Αριστοτέλη

115

13,4

2.403

15,2

Σωτηρίου Ελένη του Δημητρίου

166

19,3

2.199

13,9

Θεοδωράτου Αικατερίνη του Καλλέργη

9,8

2.000

12,6

Θεοχάρη Αικατερίνη (Καίτη) του Γεωργίου

8,2

1.887

11,9

Τόλιος Ιωάννης του Γεωργίου

9,4

1.517

9,6

Ακριβός Ευάγγελος του Σωκράτη

4,5

1.325

8,4

Παπαοικονόμου Χριστίνα του Βασιλείου

5,5

1.195

7,5

Πρίφτης Γεωργιος του Κωνσταντίνου

3,0

1.118

7,0

Ροδάκης Παναγιώτης του Γεωργίου

7,0

1.075

6,8

Δεληγιάννης Μάρκος του Χρήστου

2,4

853

5,4

Νίκας Σπυρίδων του Παναγιώτη

9,0

784

4,9

Κεραμιτσόπουλος Νικόλαος του Αποστόλου

1,3

480

3,0

Σπανός Κωνσταντίνος του Χαραλάμπους

1,9

443

2,8

201

2010

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Εποχή Καλλικράτη

πό τα πρώτα νομοθετήματα που εισήγαγε η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου και του ΠΑΣΟΚ είναι το νομοσχέδιο για τη νέα αρχιτεκτονική της αυτοδιοίκησης και της αποκεντρωμένης κρατικής διοίκησης το οποίο έφερε το όνομα του Καλλικράτη, αρχιτέκτονα του Παρθενώνα. Ο «Καλλικράτης», ο οποίος αποτελούσε πάγιο αίτημα της αυτοδιοίκησης, έγινε νόμος του Κράτους (ν. 3852/2010) τον Μάιο του 2010, επιφέροντας μια σειρά ριζικών αλλαγών στο σύνολο της αυτοδιοίκησης οι οποίες εφαρμόστηκαν στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές της 7ης και 14ης Νοεμβρίου του 2010 όπως είναι:

• Η μείωση του αριθμού των δήμων και των κοινοτήτων της χώρας από 1034 (910 δήμοι και 124 κοινότητες) σε 325 δήμους.

• Η θεμελίωση της αιρετής περιφερειακής αυτοδιοίκησης στη θέση της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης. • Η εγκαθίδρυση ενός νέου συστήματος διακυβέρνησης των δήμων με έμφαση στην ενδοδημοτική αποκέντρωση και στην ανάπτυξη ισχυρών δομών διοίκησης των νέων μεγαλύτερων δήμων.

• Νέοι θεσμοί εποπτείας των ΟΤΑ και ειδικές δυνατότητες λογοδοσίας και προστασίας του δημότη από τις τυχόν αυθαιρεσίες της δημοτικής ή περιφερειακής αρχής. Ταυτόχρονα θεσπίζεται η υποχρεωτική ανάρτηση των αποφάσεων της δημοτικής αρχής στο διαδίκτυο ώστε αυτές να έχουν ισχύ.

• Ριζική ανακατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ του κεντρικού κράτους, της νεοσύστατης

περιφερειακής αυτοδιοίκησης και των δήμων με βασικό κριτήριο την πληρέστερη εξυπηρέτηση του πολίτη και την εξάλειψη της συναρμοδιότητας διαφόρων υπηρεσιών.

• Δραστική μείωση των νομικών προσώπων των δήμων από περίπου 6.000 που υπάρχουν σήμερα σε λιγότερα από 1.500.

Η εφαρμογή των συγκεκριμένων κριτηρίων που είχαν οριστεί για τη νέα χωροθέτηση των δήμων δημιούργησε έναν νέο δήμο, το Δήμο Ελευσίνας, στον οποίο προστίθεται ο μέχρι σήμερα αυτόνομος δήμος Μαγούλας. Συνολικά στην Δυτική Αττική συστάθηκαν 5 νέοι δήμοι στη θέση των 11 δήμων και της μίας κοινότητας που υπήρχαν. Όσον αφορά την περιφερειακή αυτοδιοίκηση, ο νέος δήμος Ελευσίνας εντάχθηκε στην περιφεριακή ενότητα Δυτικής Αττικής της περιφέρειας Αττικής. Η ολοκλήρωση της δημοτικής περιόδου 2007 – 2010 συνέπεσε με την έναρξη της εφαρμογής του Καλλικράτη. Οι εκλογές για την ανάδειξη των νέων 325 δημοτικών και 13 περιφερειακών αρχών ορίστηκαν για τις 7 και 14 Νοεμβρίου 2010 και συνοδεύτηκαν από σημαντικές αλλαγές όσον αφορά την εκλογική διαδικασία:

• Οι δημοτικοί σύμβουλοι εκλέγονται στα όρια του σημερινού δήμου και όχι στο σύνολο του νέου

δήμου. Κάθε δήμος ο οποίος συνενώνεται (δημοτική ενότητα όπως ονομάζεται στον Καλλικράτη) εκπροσωπείται στο δημοτικό σύμβουλιο ανάλογα με τον πληθυσμό του. Έτσι η Ελευσίνα στο νέο 27μελές δημοτικό συμβούλιο εκπροσωπείται από 23 δημοτικούς συμβούλους και η Μαγούλα από 4.

• Καθιερώνεται η δυνατότητα της «διασταυρούμενης ψηφοφορίας» όσον αφορά την ανάδειξη των

δημοτικών συμβούλων. Έτσι κάθε δημότης της Ελευσίνας μπορεί να επιλέξει έως 3 υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους από την Ελευσίνα και έως 1 υποψήφιο δημοτικό σύμβουλο της Μαγούλας. Αντίστροφα, ο δημότης Μαγούλας μπορεί να επιλέξει έως 3 υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους από την Μαγούλα και έως 1 από την Ελευσίνα

• Ιδρύονται οι δημοτικές κοινότητες της Ελευσίνας και της Μαγούλας με 11μελές και 5μελές συμβούλιο αντίστοιχα με στόχο την ενίσχυση της ενδοδημοτικής αποκέντρωσης.

202

• Επαναφέρθηκε η εκλογή με ποσοστό 50%+1 ψήφο όπως ίσχυε από το 1974 έως το 2002 αντί του ποσοστού 42% που εφαρμόστηκε στις δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές του 2006. Οι ραγδαίες οικονομικές εξελίξεις μετά το φθινόπωρο του 2009 και κυρίως η δραματική κατάσταση της οικονομίας αποτέλεσαν τον πυρήνα της εκλογικής αντιπαράθεσης. Η προσφυγή της Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης, η λήψη σκληρών δημοσιονομικών μέτρων και η έντονη αντίδραση στην οικονομική πολιτική της κυβέρνησης από τα κόμματα της αντιπολίτευσης ήταν το κυριότερο πλαίσιο των εκλογών. Λίγες ημέρες πρίν τις εκλογές ο Πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια διακαναλικής συνέντευξης έθεσε ευθέως ζήτημα προσφυγής σε εθνικές εκλογές αν τα αποτελέσματα σε περιφερειακό επίπεδο του κυβερνώντος κόμματος συνεκτιμώμενα με άλλους παράγοντες δεν έδιναν στη κυβέρνηση τη λαϊκή νομιμοποίηση να εφαρμόσει τη πολιτική της. Η κίνηση αυτή λειτούργησε συσπειρωτικά σε μεγάλο τμήμα των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ και ανέβασε το πολιτικό θερμόμετρο στα ύψη. Στο νέο δήμο Ελευσίνας συμμετείχαν τέσσερεις συνδυασμοί: Ο «Ενωτικός Συνδυασμός Ελευσίνας – Μαγούλας» με επικεφαλής τον νυν Δήμαρχο Ελευσίνας •

Γιώργο Αμπατζόγλου, ο οποίος διεκδίκησε την επανεκλογή του για 3η συνεχόμενη φορά. Στον συνδυασμό, ο οποίος επισήμως υποστηρίχθηκε από τον Συνασπισμό Ριζοσπαστικής Αριστεράς και τη Δημοκρατική Αριστερά του Φώτη Κουβέλη, μετείχαν μεγάλο μέρος της απερχόμενης δημοτικής αρχής καθώς και το μεγαλύτερο μέρος των υποψηφίων του συνδυασμού το 2006.

Ο συνδυασμός «Ελευσίνα – Μαγούλα Πρώτη Πόλη» με υποψήφιο δήμαρχο τον Βασίλη Τόλη, • αντινομάρχη Δυτικής Αττικής, ο οποίος έλαβε την επίσημη υποστήριξη του ΠΑΣΟΚ, το οποίο αντίθετα με το 2006 επέλεξε την αυτόνομη κάθοδο στον νέο δήμο.

Ο συνδυασμός «Ελευσίνα & Μαγούλα 2010 – Ενότητα Δημιουργίας» με υποψήφιο δήμαρχο τον •

Γιώργο Κοντούλη, προερχόμενο από τη Μαγούλα και υποψήφιο Βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας το 2007 στην περιφέρεια Αττικής.

Η «Λαϊκή Συσπείρωση» με υποψήφιο δήμαρχο τον Μανώλη Βαρδαβάκη, ο οποίος υποστηρίχθηκε • από το ΚΚΕ

Οι εκλογές σημαδεύτηκαν από μεγάλο ποσοστά αποχής καθώς την πρώτη Κυριακή προσήλθαν στις κάλπες περίπου 6.000.000 ψηφοφόροι, σχεδόν 1.000.000 λιγότεροι από τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009. Αντίστοιχα ήταν και η συμμετοχή στο νέο δήμο Ελευσίνας καθώς οι 18.239 ψηφίσαντες του 2009 μειώθηκαν στους 15.496 στις δημοτικές εκλογές. Κανένας συνδυασμός δεν κατάφερε να ξεπεράσει το 50% και έτσι οι δύο πρώτοι σε ψήφους συμμετείχαν στην επαναληπτική εκλογή της 14ης Νοεμβρίου. Δήμος Ελευσίνας Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Α’ Γύρος Εγγεγραμμένοι

23.515

Ψηφίσαντες

15.496

Άκυρα - Λευκά

952

Έγκυρα

14.544

Υποψήφιος

Ψήφοι

(%)

Αμπατζόγλου Γιώργος

5.650

38,8

Τόλης Βασίλης

5.219

35,9

Κοντούλης Γιώργος

2.115

14,5

Βαρδαβάκης Μανώλης

1.560

10,7

203

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά εκλογικό διαμέρισμα Α’ Γύρος ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ

Έγκυρα

ΜΑΓΟΥΛΑΣ

4.036

4.044

4.039

2.379

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Αμπατζόγλου Γιώργος

1.707

42,3

1.544

38,2

1.519

37,1

880

37,1

Τόλης Βασίλης

1.220

30,2

1.406

34,8

1.441

35,2

1.152

48,6

Κοντούλης Γιώργος

650

16,1

618

16,4

672

16,4

175

7,4

Βαρδαβάκης Μανώλης

459

11,4

476

11,3

461

11,3

164

6,9

Πρώτος Δήμαρχος του νέου Δήμου Ελευσίνας εξελέγη στην επαναληπτική εκλογή ο Γιώργος Αμπατζόγλου καθώς επικράτησε του Βασίλη Τόλη με ποσοστό 54,1% έναντι 45,9%. Κυριότερο χαρακτηριστικό της β’ κυριακής ήταν η περαιτέρω αύξηση της αποχής καθώς οι ψηφίσαντες μειώθηκαν κατά 2.641 δημότες σε σχέση με την α’ Κυριακή, Δήμος Ελευσίνας Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Β’ Γύρος Εγγεγραμμένοι

23.515

Ψηφίσαντες (μεταβολή σε σχέση με α’ γύρο)

(-2.641)

12.885

Άκυρα - Λευκά (μεταβολή σε σχέση με α’ γύρο)

(+58)

1.010

Έγκυρα (μεταβολή σε σχέση με α’ γύρο)

(-2.699)

11.845

Υποψήφιος

Ψήφοι

(%)

±Ψήφοι

±(%)

Αμπατζόγλου Γιώργος

6.411

54,1

761

15,3

Τόλης Βασίλης

5.434

45,9

215

10,0

Δήμος Ελευσίνας – Αποτελέσματα ανά εκλογικό διαμέρισμα Β’ Γύρος ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

Έγκυρα

ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ

ΜΑΓΟΥΛΑΣ

3.298

3.270

3.281

1.996

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Ψήφοι

(%)

Αμπατζόγλου Γιώργος

1.981

60,1

1.789

54,7

1.705

52,0

936

46,9

Τόλης Βασίλης

1.317

39,9

1.481

45,3

1.576

48,0

1.060

53,1

204

Στο νέο διευρυμένο δημοτικό συμβούλιο, ο συνδυσμός του Γ. Αμπατζόγλου εξέλεξε 16 δημοτικούς συμβούλους, 14 από την Ελευσίνα και 2 από τη Μαγούλα. (Αγριμάκης Β, Αντωνάρα Μ, Βεντούρης Α., Καμπάνης Γ., Κριεκούκης Α., Λιάσκος Δ., Λινάρδος Π., Μαυρογιάννης Α., Νίκα Δ., Οικονόμου Δ., Παπαδόπουλος Δ., Τσαφαράς Χ., Τσουκαλάς Γ. και Φαρμάκης Τ. από την Ελευσίνα ενώ εκλέχθηκαν και οι Ανδρώνης Χ. και Μίχας Μ. από τη Μαγούλα). Ο Συνδυασμός «Πρώτη Πόλη» του Βασίλη Τόλη εξέλεξε πλην τον ίδιου και τους Νικολακάκη Γ., Ντάφλο Χ., Παντελίδη Μ., Τζαφέρη Κ., από την Ελευσίνα και τους Γκλιάτη Ι. και Ρεντούμη Β. από την Μαγούλα. Από δύο εκπροσώπους στο δημοτικό συμβούλιο έχουν οι συνδυασμοί της ελάσσονος αντιπολίτευσης με τον Γιώργο Κοντούλη και την Αγγελική Λεβέντη να εκπροσωπούν την «Ενότητα Δημιουργίας» ως δημοτικοί σύμβουλοι της Δημοτικής Ενότητας Ελευσίνας. Από τη Λαϊκή Συσπείρωση εκλέχθηκαν στην Ελευσίνα ο Μανώλης Βαρδαβάκης και ο πολιτικός επιστήμονας Νίκος Μαΐλης. Ένας νέος θεσμός θεμελιώνεται με τον Καλλικράτη. Τα Συμβούλια των τοπικών και δημοτικών κοινοτήτων, διάδοχοι των συμβουλίων των τοπικών διαμερισμάτων που είχε θεσπίσει ο «Καποδίστριας», φιλοδοξούν να αποτελέσουν μια ουσιαστική μονάδα ενδοδημοτικής αποκέντρωσης. Στα όρια του κάθε συνενούμενου δήμου, στην Ελευσίνα και στη Μαγούλα, συνιστώνται δύο συμβούλια δημοτικής κοινότητας με 11 και 5 μέλη αντίστοιχα, τα οποία αναλαμβάνουν την άσκηση ουσιαστικών αρμοδιοτήτων στα όρια ευθύνης τους. Στο 11μελές συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας Ελευσίνας εκλέχθηκαν από το συνδυασμό του Γ. Αμπατζόγλου οι Αναστασοπούλου Λ., Κοροπούλης Γρ., Μακροδήμος Ι., Σακελλάρης Π., Σάνου Α., Σοφικίτης Γ. και Φιλίππου Κ. Από το συνδυασμό του Βασίλη Τόλη εκλέχθηκαν οι Βαρελά Ε., και Οικονόμου Μελέτης καθώς και οι Καλογιδράκης Ε. και Μονοχολίας Β. από τους συνδυασμούς των κ.κ. Κοντόλη και Βαρδαβάκη. Αντίστοιχα στη Μαγούλα, στο νέο συμβούλιο δημοτικής κοινότητας εκλέχθηκαν οι Αδάμ Σ. Μανώλης Λ. Και Κουράση Ε. (Ενωτικός Συνδυασμός) και οι Στραϊτούρης Ι., Τσόλης Γ. (Πρώτη Πόλη). Σημείωση: Όλα τα αποτελέσματα των Δημοτικών και Περιφερειακών εκλογών του 2010 είναι ανεπίσημα καθώς δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία δημοσίευσης από το πρωτοδικείο των αποτελεσμάτων και επομένως μπορούν να υπάρχουν μικρές διαφοροποιήσεις είτε στους αριθμούς των ψήφων είτε ακόμα και στη σειρά εκλογής των συμβούλων.

205

2010

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

Ο πρώτος αιρετός περιφερειάρχης Αττικής

αζί με τις δημοτικές εκλογές για πρώτη φορά διεξήχθηκαν εκλογές για την ανάδειξη των 13 αιρετών περιφερειαρχών και των αντίστοιχων περιφερειακών συμβουλίων. Τα όρια των αιρετών περιφερειών συμπίπτουν με τα όρια των 13 κρατικών περιφερειών όπως αυτές είχαν οριοθετηθεί στα μέσα της δεκαετίας του 80. Η Ελευσίνα όπως και όλη η υπόλοιπη Νομαρχία Δυτικής Αττικής εντάχθηκε στην Περιφέρεια Αττικής. Το εκλογικό σύστημα που εφαρμόστηκε στις πρώτες περιφερειακές εκλογές προβλέπει όχι μόνο την άμεση εκλογή του περιφερειάρχη αλλά και του αντίστοιχου τοπικού αντιπεριφερειάρχη. Παράλληλα οι περιφερειακοί σύμβουλοι εκλέγονται αποκλειστικά από την αντίστοιχη περιφερειακή ενότητα, δίνοντας στη Περιφερειακή Ενότητα Δυτικής Αττικής 4 συμβούλους στον νέο περιφερειακό συμβούλιο που αποτελείται από 101 μέλη. Στις πρώτες εκλογές για την ανάδειξη του Περιφερειάρχη Αττικής συμμετείχαν δέκα συνδυασμοί, αριθμός μεγαλύτερος από κάθε άλλη εκλογική αναμέτρηση είτε για δήμους είτε για περιφέρειες σε όλη τη χώρα. Αναλυτικά: • Ο συνδυασμός «Αττική» με υποψήφιο Περιφερειάρχη τον Γιάννη Σγουρό, απερχόμενο Νομάρχη Αθηνών, υποστηριζόμενος επίσημα από το ΠΑΣΟΚ

• Ο συνδυασμός «Αττική – Νέα Προοπτική» με υποψήφιο Περιφερειάρχη τον γιατρό,δημοτικό

σύμβουλο Αθηναίων και πρώην καλαθοσφαιριστή Βασίλη Κικίλια, υποστηριζόμενος από τη ΝΔ

• Η «Λαϊκή Συσπείρωση Αττικής» με υποψήφιο Περιφερειάρχη τον βουλευτή του ΚΚΕ Θανάση Παφίλη

• Η «Αττική Οδός» με υποψήφιο Περιφερειάρχη τον Άδωνη Γεωργιάδη, βουλευτή του ΛΑΟΣ • Η «Αττική Συνεργασία – Όχι στο Μνημόνιο» υποστηριζόμενος από τον Συνασπισμό με υποψήφιο τον πρώην μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ, καθηγητή Αλέξη Μητρόπουλο.

• Ο Συνδυασμός «Αττική Οικολογική Συνεργασία» με υποψήφιο Περιφερειάρχη τον Κώστα Διάκο, υποστηριζόμενος από τους Οικολόγους Πράσινους

• Η «Αττική Γη» με υποψήφιο Περιφερειάρχη τον βουλευτή Γρηγόρη Ψαριανό, ο οποίος είχε εκλεγεί με τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά το καλοκαίρι του 2010 μαζί με άλλους 3 βουλευτές ανεξαρτητοποιήθηκαν. Ο Ψαριανός υποστηρίχθηκε από την Δημοκρατική Αριστερά, ένα νέο κομματικό σχηματισμό του οποίου πρόεδρος εκλέχθηκε ο Φώτης Κουβέλης.

• Ο Άγγελος Χάγιος, υποψήφιος περιφερειάρχης με το συνδυασμό «Αντικαπιταλιστική Ανατροπή, Ανταρσία σε Κυβέρνηση - Ε.Ε. – Δ.Ν.Τ. υποστηριζόμενος από το μεγαλύτερο σχηματισμό της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, την ΑΝΤΑΣΥΑ και

• Ο ανεξάρτητος Βουλευτής Γιάννης Δημαράς με το συνδυασμό «Άρμα Πολιτών». Ο Δημαράς

διαγράφηκε από τη Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ τον Μάιο του 2010 καθώς ψήφισε «παρών» κατά την ονομαστική ψηφοφορία για την κύρωση του μηχανισμού στήριξης προς την ελληνική οικονομία.

• Ο πρώην Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέκος Αλαβάνος, ο οποίος κατήλθε ως επικεφαλής του συνδυασμού «Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής – Ελεύθερη Αττική»

206

Ο μεγάλος αριθμός των υποψηφίων ήταν βέβαιο οτι θα οδηγούσε την εκλογή περιφερειάρχη σε επαναληπτική εκλογή. Πράγματι ο Γιάννης Σγουρός και ο Βασίλης Κικίλιας συγκεντρώνοντας 24,05% και 20,45% αντίστοιχα αναμετρήθηκαν στις επαναληπτικές εκλογές της 14ης Νοεμβρίου 2010. Ο Γιάννης Δημαράς έλαβε το 15,96% και ο Θανάσης Παφίλης συγκέντρωσε το 14,44%. Στις επαναληπτικές εκλογές, ο Γιάννης Σγουρός αναδείχθηκε πρώτος Περιφερειάρχης Αττικής καθώς έλαβε το 52,87% των εγκύρων ψηφοδελτίων ενώ ο Βασίλης Κικίλιας συγκέντρωσε το 47,13%. Δήμος Ελευσίνας Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Α’ Γύρος Εγγεγραμμένοι

23.478

Ψηφίσαντες

15.454

Άκυρα - Λευκά

1.664

Έγκυρα

13.790

Υποψήφιος

Ψήφοι

(%)

Γιάννης Σγουρός

2.973

21,6

Γιάννης Δημαράς

2.698

19,6

Βασίλης Κικίλιας

2.455

17,8

Θανάσης Παφίλης

2.137

15,5

Αλέξης Μητρόπουλος

1.217

8,8

Άδωνις Γεωργιάδης

822

6,0

Κώστας Διάκος

533

3,9

Γρηγόρης Ψαριανός

461

3,3

Άγγελος Χάγιος

249

1,8

Αλέκος Αλαβάνος

245

1,8

Δήμος Ελευσίνας Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Β’ Γύρος Εγγεγραμμένοι

23.469

Ψηφίσαντες

12.827

Άκυρα - Λευκά

2.505

Έγκυρα

10.322

Υποψήφιος

Ψήφοι

(%)

Γιάννης Σγουρός

5.296

51,3

Βασίλης Κικίλιας

5.026

48,7

207

“ Πόσο μυστήρια ήταν η Ελευσίνια κάλπη; Πώς επηρέασαν τα εκλογικά αποτελέσματα οι διαδοχικές μεταβολές της κοινωνικής σύνθεσης της Ελευσίνας; Ποιοί ήταν οι εκλεκτοί της πόλης σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις; Το βιβλίο αυτό επιχειρεί μια αναδρομή στα εκλογικά αποτελέσματα της Ελευσίνας. Σε κάθε μία εκλογική αναμέτρηση παρατίθεται το γενικότερο πολιτικό περίγραμμα, παρουσιάζονται τα κόμματα και οι υποψήφιοι και γίνεται μια συστηματική ανάλυση των εκλογικών αποτελεσμάτων. “

205