Anemologia 66

• ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΧΑΜΗΛΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ • Ο ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ ΦΘΗΝΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ • ΚΛΕΙΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΙΑΚΟΠΤΗ ΣΤΑ ΠΥΡΗΝΙΚΑ • ΟΙ ΑΠΕ ΜΕΙΩΝΟΥΝ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ • ΧΤΙΣΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΡΗΓΜΑ

περιε ΧΟΜΕΝΑ ΤΕΥΧΟΣ 66ο

4

ΑΕΡΟΛΟΓΙΕΣ Του Γ. ΤΣΙΠΟΥΡΙΔΗ

6

ΑΝΕΜΟΡΙΠΕΣ Της Α. ΠΟΔΗΜΑΤΑ

8 9 10

ΑΝΕΜΟΡΙΠΕΣ Του Ν. ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗ ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΧΑΜΗΛΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ

26

ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΕΝΕΡΓΟΙ ΠΑΡΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΟΙ

30

Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ VESTAS HELLAS ΧΤΥΠΑΕΙ ΣΤΑ ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ

32 34

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ

37

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΗ-ΚΑΠΕ

38 14

20

22 25

Ο ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ ΦΘΗΝΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΚΛΕΙΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΙΑΚΟΠΤΗ ΣΤΑ ΠΥΡΗΝΙΚΑ

Η ΠΥΡΙΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 25 ΧΡΟΝΙΑ ΤΣΕΡΝΟΜΠΙΛ ΚΑΙ 1 ΜΗΝΑΣ ΦΟΥΚΟΣΙΜΑ

ΧΟΡΗΓΟΙ

40

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΑΠΟ ΑΠΕ

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΩΝΤΑΣ ΜΕΓΑΛΑ ΕΡΓΑ ΑΠΕ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΑΝΕΜΟΜΑΖΩΜΑΤΑ

42

ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΜΟΡΙΑΣ ΡΥΠΩΝ ΚΑΙ Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑ

45

ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΤΟΥ ΤΣΕΡΝΟΜΠΙΛ, ΜΟΝΙΜΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΓΑΥΔΟΥ

46

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ “ΚΑΝΕ ΤΗΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ, ΠΡΑΞΗ”

47

Ο ΒΟΡΕΑΣ

ΦΩΤΟ: xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Ύβρις στη ζωή Tου Γιάννη Τσιπουρίδη xxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Eν τέλει δεν χρειάστηκε να επιβεβαιωθούν οι χειρότεροι εφιάλτες που συνόδευαν την διαχρονικά αμφισβητημένη, αλλά μονίμως ευνοημένη από όλα τα πολιτικά συστήματα, Πυρηνική ενέργεια. Το «Σύνδρομο της Κίνας» που ενσωμάτωνε τους χειρότερους φόβους μιας κοινωνίας που παρακολουθούσε έντρομη την εγκληματική ανάπτυξη μιας επικίνδυνης τεχνολογίας, αναφερόταν στην πιθανή κατάσταση διαπέρασης της Γης λόγω τήξης του αντιδραστήρα, εξ αιτίας ατυχήματος απώλειας ψυκτικού μέσου στον αντιδραστήρα και της επακόλουθης διαφυγής ραδιενεργού υλικού στο περιβάλλον. Ο αυτονόητος αμερικανοκεντρισμός δεν επέτρεψε καν να διανοηθούν το αντίστροφο:

«Το σύνδρομο της Αμερικής», δηλαδή. Κι όμως το τραγικό συμβάν στη Φουκουσίμα θα μπορούσε να ήταν ακριβώς αυτό. Στην πράξη (ευτυχώς) ούτε το ένα ούτε το άλλο μπορεί να υλοποιηθούν, αλλά (δυστυχώς) δεν χρειάζεται μια τέτοια εξέ-λιξη για να μολυνθεί και η (όποια) άλλη πλευρά του πλανήτη. Το ραδιενεργό νέφος και στην περίπτωση του Τσερνομπίλ και τώρα της Φουκουσίμα ταξιδεύει παντού και επικάθεται επί δικαίων και αδίκων. Κι αν βρέξει, όσες φράουλες κι αν φάνε μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες οι εκάστοτε διατεταγμένοι παπαγάλοι, αλλοίμονο στα παιδιά και στα εγγόνια μας.

Ή όπως είπε η δημοσιογράφος Kelly Rigg «Το χειρότερο σενάριο δεν αντέχεται να ειπωθεί και το καλύτερο σενάριο χειροτερεύει μέρα με τη μέρα.» (“The worst-case scenario doesn’t bear mentioning and the best-case scenario keeps getting worse.”) Γιατί το «θέμα» σήμερα μπορεί να έγινε 5ο, 6ο ή 10ο στα ΜΜΕ, αλλά το ραδιενεργό νέφος συνεχίζει να βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη και νέες ποσότητες προστίθενται καθη-

Εκδότης ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΣΙΠΟΥΡΙΔΗΣ Δημιουργικό Εκτύπωση

Διεύθυνση επικοινωνίας ΜΑΡΚΟΥ ΜΠΟΤΣΑΡΗ 8 ΚΗΦΙΣΙΑ 145 61 Τηλ./Fax 210 8081755 e-mail anemologia@gmail.com eletaen@eletaen.gr web www.eletaen.gr

μερινώς, ενώ τα εκατοντάδες κυβικά ραδιενεργού νερού από τους αντιδραστήρες έχουν εκκενωθεί στη θάλασσα και ταξιδεύουν ακολουθώντας τα θαλάσσια ρεύματα και τον καιρό, μεταφέροντας θάνατο.

Έχετε διαβάσει καμία πρωτοσέλιδη είδηση για τις συνέπειες του Τσερνομπίλ; Γνωρίζετε πόσοι μολύνθηκαν, πόσοι πέθαναν, πόσοι έμειναν ανάπηροι, από εκείνο το «πυρηνικό επεισόδιο»; Προφανώς όχι, γιατί αυτή η πληροφορία δεν συγκεντρώνεται εύκολα και γιατί υπάρχουν ισχυρά συμφέροντα που δεν θέλουν να συγκεντρωθεί και να αποτυπωθεί. Δυστυχώς οι διεθνείς οίκοι που με περισσή φροντίδα γνωρίζουν την τύχη και του τελευταίου ευρωσεντ των χωρών (PIGS), των οποίων το μέλλον προεξοφλούν κερδίζοντας, δεν ασχολούνται με θέματα που δεν έχουν χρηματιστηριακή αξία, ομόλογα ή παράγωγα. (Δείτε στο Utube δυο συγκλονιστικά ντοκιμαντέρ της Greenpeace: Chernobyl 25 Years Later: Food for Thought και Fallout - Chernobyl 25 years later - Photoessay by Robert Knoth)

Στον πυρήνα του προβλήματος πέρα από τα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα είναι το θράσος της πίστης του ανθρώπου ότι με την τεχνολογία του μπορεί να δαμάσει τη φύση, τη ζωή. Τα πολλαπλασιαζόμενα δισεκατομμύρια των ανθρώπων στο όνομα - δήθεν - των οποίων παλεύει η επιστήμη να δαμάσει τη Φύση, παρά τα αμεσότερα προβλήματα και προβληματισμούς τους, παραμένουν εν αγνοία τους τα πειραματόζωα ενός επιστημονικού μεγαλοϊδεατισμού.

Είτε «Σύνδρομο της Κίνας» το πείτε, είτε «Σύνδρομο Φρανκεστάιν», ήταν, είναι και θα είναι Ύβρις στη Ζωή. Διανέμεται δωρεάν. Αν επιθυμείτε να λαμβάνετε κι εσείς τα ΑΝΕΜΟλόγια στείλτε μας το όνομά σας και την πλήρη ταχυδρομική σας διεύθυνση. Κωδ. Εντύπου 7290

ανεμο ΡΙΠΕΣ

7

Tης Άννυ Ποδηματά Ευρωβουλευτής ΠΑΣΟΚ, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας, Έρευνας και Βιομηχανίας του ΕΚ, Αντιπρόεδρος του EUFORES (Ευρωπαϊκό Φόρουμ για τις ΑΠΕ)

Ένα αξιόπιστο ενεργειακό μέλλον για την Ευρώπη

δράσης, τα οποία κατατέθηκαν πρόσφατα και από τα 27 κράτη μέλη, ο στόχος ΑΠΕ θα ξεπεραστεί κατά 0.7%. Αυτό είναι σίγουρα ένα καλό νέο αλλά είμαστε μόνο στην αρχή ενός μακρύ και δύσκολου δρόμου. Μια πρώτη ανάλυση των σχεδίων δράσης δείχνει ξεκάθαρα ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους ώστε να εξασφαλιστεί η πλήρης εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας χωρίς παρεκκλίσεις από τα εθνικά σχέδια δράσης.

Η επίτευξη του στόχου 20% είναι ένα καλό πρώτο βήμα, αλλά σε καμία περίπτωση επαρκές. Οι ενεργειακές επενδύσεις δεν είναι ελαστικές και καθορίζουν το ενεργειακό μίγμα μιας οικονομίας για πολλές δεκαετίες. Σε όλη την Ευρώπη, πολλοί απαρχαιωμένοι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να αντικατασταθούν με νέους τις επόμενες δεκαετίες. Αν θέλουμε να σπάσουμε την εξάρτησή μας σε ορυκτά καύσιμα και πυρηνική ενέργεια, την θέση των Της Kelly Rigg (Executive Director, GCCA)

παλιών αυτών σταθμών θα πρέπει να πάρουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Για να επιτευχθεί η στροφή αυτή προς τις ΑΠΕ με τον πιο αποδοτικό οικονομικά τρόπο, πρέπει να υπάρχει ένα σαφές όραμα και σταθεροί ενδιάμεσοι στόχοι. Αυτό σημαίνει 30% ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές μέχρι το 2020, 45% μέχρι το 2030 και 95% μέχρι το 2050.

Η στροφή στις ΑΠΕ μέχρι το 2050 προϋποθέτει τεράστιες προσπάθειες αλλά αποτελεί την μόνη αξιόπιστη λύση για το ενεργειακό μέλλον της Ευρώπης. Η επίτευξη του στόχου αυτού απαιτεί ένα σαφές όραμα, δυναμική ηγεσία και σταθερή υποστήριξη σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο επερχόμενος ενεργειακός οδικός χάρτης για το 2050 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να καθοριστεί από τώρα η τροχιά του εγχειρήματος αυτού.

17 Μαρτίου 2011

http://www.huffingtonpost.com/kelly-rigg/battleproof-wind-farms-su_b_837172.html

Tις τελευταίες εβδομάδες παρακολουθούμε την αυξανόμενες τιμές του πετρελαίου να φτάνουν στο υψηλότερο επίπεδό τους από την κρίση του 2008. Στο Λονδίνο, το πετρέλαιο αυξήθηκε κατά 23,9% τους 3 πρώτους μήνες του 2011 και στην Νέα Υόρκη κατά 16,8%. Στην Ευρώπη η αύξηση αυτή γίνεται αισθητή στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας με σαφώς μεγαλύτερες επιπτώσεις για τους οικονομικά ασθενέστερους και εκείνους που επλήγησαν περισσότερο από την πρόσφατη κρίση. Δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που προειδοποιούν ότι εάν δεν περιοριστεί η εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα, η επόμενη οικονομική κρίση θα μπορούσε κάλλιστα να προέλθει από μια ραγδαία αύξηση των τιμών του πετρελαίου, με οδυνηρότερες συνέπειες από την τωρινή. Τα πρόσφατα γεγονότα σε ορισμένα αραβικά κράτη και οι επακόλουθες αυξήσεις τιμών είναι μια ακόμα υπενθύμιση ότι τα ορυκτά καύσιμα δεν αποτελούν ασφαλή επιλογή για μια ανταγωνιστική Ευρώπη. Και ας μην ξεχνάμε τις καταστροφικές επιπτώσεις τους στο περιβάλλον και ιδιαίτερα στην κλιματική αλλαγή.

Το ερώτημα επανέρχεται και είναι περισσότερο επίκαιρο από ποτέ: Υπάρχει κάποια πραγματικά αξιόπιστη εναλλακτική; Τα τελευταία χρόνια αρκετοί στην Ευρώπη έχουν υποστηρίξει μια πάθος ότι η πυρηνική ενέργεια έχει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε μια οικονομία «χαμηλών εκπομπών άνθρακα». Τα δραματικά γεγονότα στη Φουκουσίμα κλονίζουν συθέμελα την επιχειρηματολογία αυτή, καθώς αποδεικνύεται για άλλη μια φορά ότι πυρηνικά ατυχήματα μπορεί να συμβούν με απρόβλεπτους τρόπους και ότι μπορεί να πλήξουν ακόμα και τους «καλύτερα προετοιμασμένους», όπως αναμφισβήτητα είναι οι Ιάπωνες. Η διαρροή ραδιενέργειας προκλήθηκε από την διακοπή ρεύματος και όχι από το άμεσο χτύπημα του σεισμού ή του τσουνάμι. Ωστόσο, ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ και γειτονικά κράτη φαίνεται ότι είναι αποφασισμένα να προχωρήσουν με τα σχέδια τους για την κατασκευή νέων πυρηνικών σταθμών - ακόμα και σε σεισμογενείς περιοχές όπως στο Μπέλενε της Βουλγαρίας και στο Ακουγιού της Τουρκίας όπου σημειώθηκαν σεισμοί των 7,2 και 6,3 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ το 1977 και το 1998 αντίστοιχα.

Το πυρηνικό λόμπυ ισχυρίζεται ότι η πυρηνική ενέργεια, εκτός του ότι είναι «χαμηλού άνθρακα», είναι επίσης και φτηνή. Το επιχείρημα αυτό έχει ωστόσο αποδειχτεί παραπλανητικό. Σε πρόσφατη έκθεσή της, η Greenpeace υποστηρίζει ότι το 2020 η πυρηνική ενέργεια μπορεί να είναι ακριβότερη από τις ανανεώσιμες πηγές - ακόμα και σε σύγκριση με τα φωτοβολταϊκά μικρής κλίμακας. Το επιχείρημα αυτό στηρίζεται στην χρονοβόρα διαδικασία σχεδιασμού και κατασκευής, η οποία συχνά οδηγεί σε πολλαπλασιασμό των αρχικών δαπανών, καθώς και στον συνυπολογισμό του πλήρους κόστους διαχείρισης αποβλήτων και παροπλισμού των σταθμών.

ΟΙ ΑΤΡΩΤΕΣ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ ΑΝΤΕΞΑΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

Σε αντίθεση με τα ορυκτά καύσιμα και την πυρηνική ενέργεια, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να προσφέρουν μια αξιόπιστη, ασφαλή, αειφόρο και φιλική προς το περιβάλλον επιλογή. Σε συνδυασμό με την βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουν την δυνατότητα να παράγουν περισσότερο από 95% της ενέργειας στην Ευρώπη μέχρι το 2050. Πολλοί πιστεύουν ωστόσο ότι η επιδίωξη του στόχου αυτού είναι μια μη ρεαλιστική, υπερβολικά δαπανηρή επιλογή η οποία θα βλάψει τελικά την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης. Η αλήθεια είναι ότι το κόστος των ορυκτών καυσίμων θα ακολουθήσει μια σταθερά ανοδική πορεία καθώς τα αποθεματικά θα μειώνονται αλλά και λόγω της εσωτερίκευσης του κόστους της κλιματικής αλλαγής μέσω του ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας εκπομπών και της φορολογίας. Από την άλλη, οι τιμές της ανανεώσιμης ενέργειας θα συνεχίσουν την πτωτική τους πορεία χάρη στην ανάπτυξη πιο αποδοτικών τεχνολογιών και των οικονομιών κλίμακας. Μεγάλες επενδύσεις για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας θα είναι απαραίτητες σε κάθε περίπτωση καθώς απαρχαιωμένοι συμβατικοί σταθμοί θα πρέπει να αντικατασταθούν ενώ το δίκτυο θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί και να προσαρμοστεί στις ανάγκες μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας

Η ΕΕ έχει ήδη δεσμευτεί να επιτύχει 20% ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές μέχρι το 2020. Η ΕΕ έχει ήδη δεσμευτεί να επιτύχει 20% ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές μέχρι το 2020. Σύμφωνα με τα εθνικά σχέδια

Από την τραγωδία της Ιαπωνίας υπάρχει και μια θετική πλευρά. Παρά τα περί αντιθέτου φημολογούμενα, η Ιαπωνική αιολική βιομηχανία εξακολουθεί να λειτουργεί και να παρέχει ηλεκτρική ενέργεια σε μια δύσκολη περίοδο. Σύμφωνα με τον Yoshinori Ueda επικεφαλής της διεθνούς επιτροπής που εκπροσωπεί τις ενώσεις αιολικής ενέργειας της Ιαπωνίας δεν αναφέρθηκε καμία ζημιά σε ανεμογεννήτρια είτε από το σεισμό είτε από το τσουνάμι. Ακόμη και στο σχεδόν θαλάσσιο αιολικό πάρκο στο Kamisu semi-offshore που βρίσκεται 300 χλμ από το επίκεντρο του σεισμού δεν αναφέρθηκαν προβλήματα.

Σημειώνεται ότι ένω το χρηματιστήριο του Τόκιο έχει καταρρεύσει η τιμή της μετοχής της Japan Wind Development Co. Ltd., ανέβηκε από 31,500 yen στις 11 Μαρτίου, στα 47,800 yen στις 16 Μαρτίου.

Kamisu Wind Farm της Wind Power Ibaraki

ανεμο ΡΙΠΕΣ

ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ

Νίκος Χαραλαμπίδης Γενικός Διευθυντής Ελληνικό Γραφείο της Greenpeace

18 Απριλίου 2011

Απεξάρτηση τώρα

“Ενεργειακή ασφάλεια - χαμηλό κόστος - προστασία του περιβάλλοντος”. Αυτό είναι το τρίπτυχο - “συνταγή της επιτυχίας” που εγγυάται την ομαλή λειτουργία ενός ενεργειακού συστήματος στο διηνεκές. Ακούγεται συχνά σε συνέδρια, ημερίδες και άλλες εκδηλώσεις σχετικά με την ενέργεια και το περιβάλλον και συμπτωματικά τελείως, προβάλλεται συνήθως από ανθρώπους που ελάχιστη πίστη έχουν στις δυνατότητες των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Γεννιέται εύλογα λοιπόν μία απορία: Πώς είναι δυνατόν να συντηρούμε ένα ενεργειακό μοντέλο που δεν είναι ασφαλές, δεν είναι φθηνό και σίγουρα δεν είναι καθαρό; Οι καταστροφές μάλιστα των τελευταίων δώδεκα μηνών έχουν κάνει το ερώτημα αυτό ιδιαίτερα πιεστικό, αφού το πάθημα είναι εξαιρετικά επώδυνο. Ποιο είναι όμως το μάθημα που πρέπει να μας γίνει όμως; Στηριζόμαστε σε ένα καύσιμο, το οποίο στηρίζει μερικά από τα πιο διεφθαρμένα και τυραννικά καθεστώτα στον πλανήτη. Με έκπληκτο ύφος και αμηχανία ο ανεπτυγμένος κόσμος καλείται να αναλάβει δράση για την προστασία της δημοκρατίας και της ελευθερίας των καταπιεσμένων λαών. Όταν μέσα σε αυτή την αναταραχή η τιμή του πετρελαίου εκτοξεύεται, αυτό προφανώς είναι ένα αναμενόμενο - και για κάποιους αποδεκτό - κόστος. Αποδεκτό γιατί όσο πιο ακριβό είναι το πετρέλαιο, τόσο πιο οικονομικά αποδοτική είναι η εξόρυξή του από ωκεάνια βάθη και αρκτικές περιοχές, όπως σχεδιάζεται στους επόμενους μήνες. Όταν πριν από ένα έτος η καταστροφή στον Κόλπο του Μεξικού προκαλούσε ένα ανεπανόρθωτο πλήγμα σε ένα μοναδικό οικοσύστημα και ταυτόχρονα στις ζωές και τις περιουσίες εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, όλοι περιμέναμε ότι οι επικίνδυνες νέες εξορύξεις θα σταματούσαν και θα ξεκινούσε μία σταδιακή πορεία απεξάρτησης από ένα καύσιμο που θα εξαντλήσει τον πλανήτη πριν εξαντληθεί το ίδιο.

Ένα χρόνο μετά, νέες έρευνες για την υπεράκτια εξόρυξη πετρελαίου στο αρκτικό κύκλο, αναμένεται να υλοποιηθούν μέσα στους επόμενους μήνες. Εξίσου επώδυνες είναι και οι συνέπειες από την εξάρτηση από την πυρηνική ενέργεια. Μέχρι και τις 11 Μαρτίου, όταν και ξέσπασε η πυρηνική κρίση στην Ιαπωνία, οι θιασώτες της πυρηνικής ενέργειας υποστήριζαν ότι η πυρηνική ενέργεια είναι μία εξαιρετικά ανταγωνιστική τεχνολογία και σίγουρα περισσότερο ανταγωνιστική σε σύγκριση με άλλες, όπως τα φωτοβολταϊκά. Χρειάστηκε μία νέα πυρηνική καταστροφή για να συνειδητοποιήσουμε ότι ακόμα και στις πιο προηγμένες χώρες και τις πιο οργανωμένες κοινωνίες, δεν υπάρχει καμία πυρηνική βιομηχανία ή ασφαλιστική εταιρία που να καλύπτει το πλήρες κόστος ενός ατυχήματος. Έπειτα από κάποιο (χρηματικό) ύψος αυτό το κόστος το καλύπτουν οι εθνικές κυβερνήσεις, δηλαδή οι φορολογούμενοι πολίτες, όπως προβλέπεται σε κάθε εθνική ή διεθνή νομοθεσία που ισχύει σήμερα ανεξαιρέτως. Με πολιτικούς όρους, οι καταστροφές που βιώνουμε τον τελευταίο χρόνο είναι πιο επίκαιρες από ποτέ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συζητήσει στους επόμενους μήνες το Όραμα για την Ενέργεια έως το 2050 και η συζήτηση αυτή θα ολοκληρωθεί με την παρουσίαση προς τα τέλη του έτους του Οδικού Χάρτη για την Ενέργεια έως τα μέσα του αιώνα. Αυτός ο Οδικός Χάρτης είναι μοναδική ευκαιρία για την Ευρώπη για να απεξαρτηθεί οριστικά από τα ορυκτά καύσιμα και την πυρηνική ενέργεια, αρκεί να υποστηρίξει ένα όραμα 100% ΑΠΕ. Τα οικονομικά οφέλη ανέρχονται σε τρισεκατομμύρια ευρώ και δεκάδες εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας. Τα οφέλη όμως από έναν ασφαλέστερο και καθαρότερο πλανήτη είναι ανυπολόγιστα.

“Δεν υπάρχει ασημένια σφαίρα για την αντιμετώπιση του ενεργειακού προβλήματος”, ακούγεται συχνά στα ίδια συνέδρια. Η αποστροφή αυτή υπονοεί ότι απαιτούνται όλες οι ενεργειακές τεχνολογίες για να μας παρέχουν ασφαλή, ανταγωνιστική και καθαρή ενέργεια, ακόμα και αν σε αυτές θα ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος μίας καταστροφικής περιβαλλοντικής, κοινωνικοοικονομικής και πολιτικής κρίσης. Επιτρέψτε μου να διαφωνώ κάθετα.

Η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και την πυρηνική ενέργεια, δεν είναι ούτε μαγική λύση ούτε ουτοπία. Είναι μονόδρομος και υποχρέωσή μας απέναντι στις επόμενες γενιές και την απόφαση αυτή πρέπει να την πάρουμε σήμερα.

ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

9

11

10

Tου Γιάννη Τσιπουρίδη

Το τέλος του χαμηλού άνθρακα Η καταστροφή της Fukushima μαζί με το τέλος της Πυρηνικής Αναγέννησης, πρέπει να βάλει τέλος και στην Ευρωπαϊκή (και παγκόσμια) πολιτική χαμηλού άνθρακα, όπως διατυπώνεται σήμερα, που υποκρύπτει αφ’ ενός Πυρηνική Ενέργεια και αφ’ ετέρου Δέσμευση και Αποθήκευση Άνθρακα και να την αντικαταστήσει με μια ξεκάθαρη πολιτική Εξοικονόμησης Ενέργειας και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, αυξάνοντας παράλληλα τους στόχους για το 2020 και θέτοντας σαφείς στόχους για το 2030, 2040 και 2050.

Πιστεύοντας (σωστά) ότι η χρονική απόσταση (από την καταστροφή του Τσερνομπίλ) αδυνατίζει τις μνήμες, τα πάθη και την αγωνιστικότητα, ξεκίνησαν μια επικοινωνιακή προσπάθεια επανένταξης της πυρηνικής ενέργειας, με πρώτο στόχο την κατ΄ αρχήν παρουσία της στο τραπέζι των συνομιλιών στη διαμόρφωση ενεργειακής πολιτικής.

Το μεγάλο ζητούμενο από την τραγική ιστορία της Φουκουσίμα δεν είναι μόνο η καταγραφή των ζημιών ούτε η ανάλυση των επιχειρημάτων ενάντια στη χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Είναι αμέτρητες οι ζημιές και ατελείωτος ο πόνος. Και θα είναι, για δεκαετίες. Και η ίδια είναι απαγορευτικά ακριβή και απαγορευτικά επικίνδυνη. Κι όμως, φανερά δεν φτάνουν αυτά. Σήμερα, κάτω από τον πόνο και τον τρόμο, όλοι (σχεδόν) έχουν κάνει πίσω και είτε παγώνουν είτε αναθεωρούν τα προγράμματα ανάπτυξης πυρηνικής ενέργειας που είχαν. Σήμερα. Όμως, σε αρκετά χρόνια από σήμερα, που οι μνήμες θα έχουν αδυνατίσει, κάποιοι και πάλι θα προσπαθούν να πείσουν ότι η πυρηνική ενέργεια είναι φθηνή και ασφαλής. Πιστεύω ότι χρειάζεται μια άλλη πλατφόρμα από τις στήλες ενός κλαδικού περιοδικού για να φιλοξενηθεί μια ανάλυση των ανθρώπων που προωθούν την πυρηνική βιομηχανία και των κινήτρων που την οδηγούν – πέρα από θεωρίες συνωμοσίας και καπιταλιστικού παραλογισμού. Εδώ όμως μπορούμε να εξετάσουμε κάποια από τα εργαλεία που την στηρίζουν. Τις πολιτικές που την ενισχύουν και την συντηρούν.

«Φουκουσίμα: Το τέλος της Πυρηνικής Αναγέννησης;» Ο τίτλος κλεμμένος από το περιοδικό ΤΙΜΕ το οποίο με αυτόν τον τρόπο περιέγραψε τη νέα κατάσταση που διαμορφώθηκε μετά τη πυρηνική καταστροφή στη Φουκουσίμα. Η πυρηνική βιομηχανία που ετοιμαζόταν 25 χρόνια μετά το Τσερνομπίλ να επιστρέψει πανηγυρικά στην ενεργειακή σκηνή, είδε να έρχονται τα πάνω κάτω.

Πιστεύοντας (σωστά) ότι η χρονική απόσταση (από την καταστροφή του Τσερνομπίλ) αδυνατίζει τις μνήμες, τα πάθη και την αγωνιστικότητα, ξεκίνησαν μια επικοινωνιακή προσπάθεια επανένταξης της πυρηνικής ενέργειας, με πρώτο στόχο την κατ΄ αρχήν παρουσία της στο τραπέζι των συνομιλιών στη διαμόρφωση ενεργειακής πολιτικής. Και αν θυμηθούμε τα προγράμματα ανανέωσης πυρηνικών σταθμών και κατασκευής νέων που ανακοινώνονταν, η προσπάθεια τους πρέπει να χαρακτηριστεί επιτυχημένη. Σημαντική βοήθεια σε αυτή την προσπάθεια έδωσε το γεγονός ότι οι πυρηνικοί σταθμοί δεν εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα και στην εποχή των κλιματικών αλλαγών αυτό μετράει πολύ. Αυτό το χαρτί λοιπόν το έπαιξαν με μεγάλη επιτυχία και έτσι πυκνά συχνά επώνυμοι πολιτικοί και επιστήμονες καλούσαν τις αρχές να εντάξουν και την πυρηνική ενέργεια στην προσπάθεια αντιμετώπισης του φαινομένου του θερμοκηπίου. Μερικοί μάλιστα έφτασαν στο σημείο να την αποκαλούν ανανεώσιμη πηγή ενέργειας ή και πράσινη ενέργεια (όπως ο κ. Σουφλιάς). Η ουσία είναι ότι επηρέασαν και την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία παρά την πρωτοπορία της στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας δεν εγκατέλειψε και την πυ-ρηνική βιομηχανία. Έτσι μας προέκυψαν οι ενεργειακές πολιτικές και οι στόχοι χαμηλού ή και μηδενικού άνθρακα.

Το «παραμύθι» του χαμηλού άνθρακα.

Πράγματι τα τελευταία χρόνια είχαν αρχίσει οι υποστηρικτές της πυρηνικής ενέργειας να κάνουν και πάλι αισθητή την παρουσία τους.

Οι στόχοι χαμηλού άνθρακα σε πρώτη ανάγνωση είναι αυτό που θα ήθελε κάθε ενεργός πολίτης που γνωρίζει ότι οι κλιματικές αλλαγές αποτελούν την υπ’ αριθμόν μία απειλή της ανθρωπότητας και πως η αντιμετώπιση τους συνοδεύεται απαραιτήτως από τη δραστικότατη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα. Η δεύτερη ανάγνωση έρχεται όταν εξειδικεύονται οι τρόποι επίτευξης ενεργειακού αποτυπώματος χαμηλού ή μηδενικού άνθρακα. Εκεί που θα περίμενες ότι - αν όχι κατά 100% - σε πολύ μεγάλο βαθμό θα κυριαρχεί η Εξοικονόμηση ενέργειας και οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας συνειδητοποιείς ότι κάποιοι εννοούν την Πυρηνική ενέργεια και την Δέσμευση και Αποθήκευση Άνθρακα.

Στην έκθεση της ΕΕ «Οδικός χάρτης για μια οικονομία χαμηλού άνθρακα το 2050» (Roadmap for moving to a lowcarbon economy in 2050 - http://ec.europa.eu/clima/policies/roadmap/index_en.htm) δεν γίνονται σαφείς αναφορές στις ενεργειακές επιλογές και οι αποφάσεις αφήνονται για αργότερα. Σε ένα κείμενο 15 σελίδων όπου η λέξη Ανανεώσιμες εμφανίζεται μόνο 5 φορές, το σχετικό με τις ενεργειακές επιλογές εδάφιο (σελίδα 6) έχει ως εξής:

Ένας ασφαλής, ανταγωνιστικός και πλήρως απαλλαγμένος από άνθρακα τομέας ενέργειας. Η ηλεκτρική ενέργεια θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Η ανάλυση δείχνει ότι μπορεί να εξαλείψει σχεδόν πλήρως τις εκπομπές CO2 έως το 2050, και να προσφέρει την προοπτική της μερικής αντικατάστασης των ορυκτών καυσίμων στις μεταφορές και θέρμανση. Αν και η χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας όλο και περισσότερο θα αυξάνεται σε αυτούς τους 2 τομείς, η αύξηση της κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας συνολικά θα συνεχίσει να ακολουθεί τα ιστορικά ποσοστά αύξησης, χάρη στις συνεχείς βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης. Το μερίδιο των τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας εκτιμάται ότι θα αυξηθεί από περίπου 45% σήμερα σε περίπου 60% το 2020, συμπεριλαμβανόμενης μεταξύ άλλων και της επίτευξης του στόχου για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σε 75 έως 80% το 2030, και σχεδόν 100% το 2050. Ως αποτέλεσμα, και χωρίς να προδικάζονται οι προτιμήσεις των

12

κρατών μελών για ενεργειακό μίγμα που θα ανταποκρίνεται στις ειδικές εθνικές συνθήκες τους, το ηλεκτρικό σύστημα της ΕΕ θα μπορούσε να καταστεί πιο διαφοροποιημένο και πιο ασφαλές. Ένα ευρύ φάσμα υφιστάμενων τεχνολογιών θα πρέπει να αναπτυχθεί ευρέως, καθώς και πιο προηγμένες τεχνολογίες, όπως τα φωτοβολταϊκά, που θα συνεχίσουν να γίνονται φθηνότερα και, συνεπώς, πιο ανταγωνιστικά με την πάροδο του χρόνου. Συγκεκριμένα ενεργειακά σενάρια και οι τρόποι επίτευξης της από-άνθρακοποίησης σε τέτοιο βαθμό, με παράλληλη εξασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας και ανταγωνιστικότητας, θα εξεταστούν στο πλαίσιο του «Ενεργειακού Χάρτη πορείας για το 2050», ο οποίος θα βασιστεί στην ισχύουσα ΕΕ ενεργειακή πολιτική και στην Ευρωπαϊκή Στρατηγική για το 2020. Το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών (EU ETS) θα είναι κρίσιμης σημασίας για την προώθηση ενός ευρέως φάσματος τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην αγορά, έτσι ώστε ο ίδιος ο τομέας της ηλεκτροπαραγωγής να μπορέσει να προσαρμόσει τις επενδύσεις και τις επιχειρησιακές στρατηγικές στις αλλαγές των τιμών της ενέργειας και της τεχνολογίας. Για το ΣΕΕ να παίξει αυτόν τον ρόλο στην προκαθορισμένη πορεία προς το 2050, τόσο μια ένδειξη ικανοποιητικής τιμής του άνθρακα όσο και η μακροχρόνια πρόβλεψη είναι απαραίτητες. Από την άποψη αυτή, πρέπει να εξεταστούν κατάλληλα μέτρα, μεταξύ των οποίων και η επανεξέταση της συμφωνηθείσας γραμμικής μείωσης του τελικού στόχου του ΣΕΕ. Άλλα εργαλεία, όπως η φορολόγηση της ενέργειας και η τεχνολογική υποστήριξη μπορεί επίσης να κριθούν σκόπιμο για να διασφαλιστεί ότι ο τομέας της ενέργειας θα διαδραματίσει πλήρως το ρόλο της. Δεδομένου ότι ο κεντρικός ρόλος της ηλεκτρικής ενέργειας στην οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα απαιτεί σημαντική χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, πολλές από τις οποίες έχουν μεταβλητή παραγωγή, απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις σε δίκτυα για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού διαρκώς. Οι επενδύσεις σε ευφυή δίκτυα είναι βασικός καταλύτης για ένα σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλού άνθρακα, ιδίως στη διευκόλυνση της επίτευξης αποτελεσματικού ελέγχου ζήτησης, της διείσδυσης μεγαλύτερων μεριδίων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της διεσπαρμένης παραγωγής και της ηλεκτροδότησης των μεταφορών. Για τις επενδύσεις στο δίκτυο, τα οφέλη δεν είναι πάντα εμφανή για τον φορέα εκμετάλλευσης του δικτύου, αλλά για την ευρύτερη κοινωνία (με παράλληλα οφέλη για τους καταναλωτές, τους παραγωγούς, και την ευρύτερη κοινωνία: ένα πιο αξιόπιστο δίκτυο, ενεργειακή ασφάλεια και χαμηλότερες εκπομπές ρύπων). Στο πλαίσιο αυτό, οι μελλοντικές εργασίες θα πρέπει να εξετάσουν πώς το πλαίσιο πολιτικής μπορεί να ενισχύσει τις επενδύσεις αυτές σε κοινοτικό, εθνικό και τοπικό επίπεδο και να κινητροδοτήσει την διαχείριση της ζήτησης.

Καταλάβατε; Μιλάμε για μεγάλη αύξηση των ΑΠΕ, αλλά όχι μόνο. Είναι φανερό ότι έχουμε και άλλες πηγές κατά νου. Ποια είναι η αντιπρόταση;

Η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας. Η ΕΕ πρέπει να υιοθετήσει δεσμευτικούς στόχους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για το 2030 για την εξασφάλιση μακροπρόθεσμων επενδύσεων στις ανανεώσιμες πηγές ενέρ-

13

γειας. Κατά την έναρξη στις Βρυξέλλες του μεγαλύτερου Συνεδρίου και Έκθεσης (EWEA 2011) Αιολικής Ενέργειας της Ευρώπης, o Αρθούρος Ζερβός, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (EWEA), προειδοποίησε «ο κλάδος της αιολικής ενέργειας αναμένεται να επενδύσει περίπου 400 δισεκατομμύρια ευρώ στην Ευρώπη μέχρι το 2030. Για να το κάνει αυτό χρειάζεται σταθερή και σαφή ενεργειακή πολιτική της ΕΕ». Στην νέα έκθεση «Ενεργειακή Πολιτικής της ΕΕ για το 2050», η EWEA υποστηρίζει ότι οι στόχοι Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας που είχαν τεθεί μέχρι σήμερα, έδωσαν τη δυνατότητα στην Ευρώπη να καταστεί παγκόσμιος ηγέτης στις τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να πετύχει μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου. Ως εκ τούτου, η έκθεση υποστηρίζει, αυτή η επιτυχημένη πολιτική θα πρέπει να επαναληφθεί για την περίοδο μετά το 2020, μαζί με υποστήριξη ενός Προτύπου Απόδοσης Εκπομπών, καθώς και ενός αυστηρότερου Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών.

Την περασμένη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε «Χάρτη πορείας προς μια κοινωνία χαμηλού άνθρακα» της, στην οποία περιγράφεται η ανάγκη για ένα «πλήρως απαλλαγμένο από άνθρακα τομέα ενέργειας» το 2050. Αλλά η ανάγκη για δράση είναι πολύ πιο άμεση από ό, τι συνειδητοποιούν οι ηγέτες της ΕΕ. Δεδομένου ότι οι τομείς των μεταφορών και της γεωργίας θα συνεχίσουν να εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα το 2050, ο τομέας της ενέργειας πρέπει να είναι μηδενικού άνθρακα τότε, και αυτό απαιτεί άμεση δράση, δήλωσε ο Christian Kjaer, CEO της EWEA.«Επειδή σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής από ορυκτά καύσιμα λειτουργούν από 30 έως 45 ετών, οι επενδυτικές αποφάσεις που λαμβάνονται σήμερα θα καθορίσουν το ενεργειακό μεί-γμα μας και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα το 2050», είπε χαρακτηριστικά. «Αυτό σημαίνει ότι για να επιτευχθεί μηδενικού άνθρακα τομέας της ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2050, στη θεωρία, δεν θα έπρεπε να κατασκευαστεί μετά το 2015, κανένας νέος σταθμός ηλεκτροπαραγωγής που να εκπέμπει άνθρακα.»

«Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα κενό πολιτικής μετά το 2020», είπε ο Ζερβός. «Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι στόχοι ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που τέθηκαν αρχικά το 2001 και μετά το 2009, θα αναπαραχθούν, για την περίοδο μετά το 2020, με φιλόδοξους στόχους για το 2030. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η επιτυχία των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ευρώπη επιζεί και μετά το 2020».

Η EWEA προτείνει στη νέα έκθεσή της, «Ενεργειακή Πολιτική της ΕΕ για το 2050»: • Δεσμευτικό “Πρότυπο Απόδοσης Εκπομπών” (EPS) για τον περιορισμό των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα για τις νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από το 2015, ξεκινώντας από 350g/KWh - για τις εκπομπές μιας μονάδας φυσικού αερίου - και να βαίνει μειούμενο με την πάροδο του χρόνου, ώστε να ενθαρρύνει την τεχνολογική πρόοδο.

Η EWEA υποστηρίζει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (EREC), το οποίο πιστεύει ότι τουλάχιστον 45% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας της ΕΕ μπορεί να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές έως το 2030. Η Αιολική ενέργεια και μόνο θα μπορούσε να ικανοποιήσει το 28,5% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη το 2030.

• Μείωση των εγχώριων εκπομπών στην Ευρώπη κατά 30% μέχρι το 2020 αντί του σημερινού στόχου του 20%, το οποίο περιλαμβάνει μειώσεις εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

• Θέσπιση εγχώριων στόχων μείωσης των εκπομπών για το 2030, 2040 και 2050, στόχου για τον κλάδο της ηλεκτρικής ενέργειας μηδενικών εκπομπών άνθρακα το 2050, καθώς και στόχου για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για το 2030. Υψηλότεροι στόχοι μείωσης των εκπομπών θα συμβάλουν στην αυστηροποίηση του συστήματος εμπορίας εκπομπών (ETS) και θα το καταστήσει πιο αποτελεσματικό. Η EWEA πιστεύει ότι η αιολική ενέργεια μπορεί να καλύψει το 50% της ηλεκτρικής ζήτησης της ΕΕ το 2050, ενώ το υπόλοιπο 50% μπορεί να καλυφτεί από τις λοιπές πολυάριθμες τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

«Η Ευρώπη χρειάζεται να συμφωνήσει τώρα σε νέες πολιτικές και νέους στόχους, για την περίοδο μετά το 2020, για την επίτευξη μείωσης των εκπομπών κατά 80-95%, για την οποία έχει δεσμευθεί.», δήλωσε ο Kjaer.

«EWEA θεωρεί ότι ένας πιο φιλόδοξος στόχος μείωσης των εκπομπών για το 2020, παράλληλα με πρόσθετους στόχους για το 2030 και το 2040, ένα Πρότυπο Απόδοσης Εκπομπών και ένα νέο στόχο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για το 2030, μπορούν να οδηγήσουν την «επανάσταση στα συστήματα ενέργειας », την οποία οι αρχηγοί των κρατών της ΕΕ αναγνώρισαν πρόσφατα ως απαραίτητη.»

Η θέση του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ και Πρωθυπουργού. Πιστεύω ότι η θέση του Πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου όπως διατυπώθηκε σχεδόν πριν από 2 χρόνια σε ερώτηση που του είχα απευθύνει τότε είναι διαχρονικά σημαντική. Ημ. Δημοσίευσης: 6 Μαϊου 2009

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ENERGY POINT»

Ο Πρόεδρος της EWEA Αρθούρος Ζερβός απαίτησε να τεθούν στόχοι για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για το 2030 κατά τη διάρκεια της σημερινής Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Κοινοβουλίου: «Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Barroso και οι άλλοι ηγέτες της ΕΕ πρέπει να σκεφτούν την κληρονομιά που αφήνουν. Πρέπει να παράσχουν στον τομέα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ένα σταθερό πλαίσιο εντός του οποίου να αναπτυχθεί και να προσφέρει ανανεώσιμη ενέργεια, νέες θέσεις εργασίας, ανάπτυξη βιομηχανίας και των κατασκευών στην Ευρώπη, δίνοντάς μας στόχους για το 2030, και εντός των επόμενων τεσσάρων ετών. » Προειδοποίησε: «Για κάποιους το 2020 είναι πολύ μακριά. Για τους πολιτικούς είναι τουλάχιστον δύο εκλογικές αναμετρήσεις μακριά - μια ολόκληρη ζωή στην πολιτική. Όμως, για τον κλάδο της ηλεκτρικής ενέργειας, είναι μεθαύριο...» Η ΕΕ πρέπει να θέσει σε ισχύ νέα νομοθεσία κατά τη διάρκεια ζωής της σημερινής Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εάν θέλει να εκπληρώσει τη δέσμευσή της για μείωση των εγχώριων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 80-95% έως το 2050, προειδοποίησε η Ευρωπαϊκή Ένωση Αιολικής Ενέργειας (EWEA).

Energypoint: Κύριε Πρόεδρε, πριν από 15 μήνες, όταν για πρώτη φορά μου κάνατε την τιμή να μου παραχωρήσετε συνέντευξη, στην ερώτησή μου - «Πιστεύετε ότι πρέπει να δοθεί μια δεύτερη ευκαιρία στην πυρηνική ενέργεια;», απαντήσατε κατηγορηματικά: «Ξεκάθαρα όχι». Σήμερα παρατηρείται μια ολοένα αυξανόμενη αναβίωση του ενδιαφέροντος για την πυρηνική ενέργεια, με αποκορύφωμα για την Ελλάδα την προτροπή της Επιτροπής Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών προς την κυβέρνηση να λάβει υπόψη της την πυρηνική ενέργεια στον ενεργειακό σχεδιασμό. Εσείς έχετε αναθεωρήσει τη θέση σας; Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Η απάντηση εξακολουθεί να είναι ξεκάθαρα «ΟΧΙ». Και αυτή δεν είναι μια θέση που αναθεωρείται με κάποια νέα δεδομένα. Κι αυτό, όχι από δογματισμό, αλλά για συγκεκριμένους λόγους. Ξεκάθαρα όχι, γιατί θα υποθηκεύσουμε το μέλλον μας σε μια ανάπτυξη, με πυρηνικά απόβλητα και απαξιωμένες μελλοντικά πυρηνικές μονάδες. Ένα μέλλον, που δεν θέλουμε να κληρονομήσουν τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας. Ξεκάθαρα όχι, γιατί το ενεργειακό μας ισοζύγιο και ο ενεργειακός μας προγραμματισμός θα αντιμετωπίσουν επικίνδυνα προβλήματα και θα ανατραπούν οι βασικές επιλογές που θα κάνουμε στο πλαίσιο της πράσινης ανάπτυξης. Ξεκάθαρα όχι, γιατί οικονομικά δεν συμφέρει τη χώρα μας. Ξεκάθαρα όχι, γιατί η εξάρτηση της χώρας μας σε ενεργειακό και τεχνολογικό επίπεδο θα είναι τεράστια. Ξεκάθαρα όχι, γιατί η κοινωνία μας θα εμπλακεί σε μακροχρόνιες, άσκοπες, σκληρές διαμάχες. Ξεκάθαρα όχι, γιατί θα αντιμετωπίσουμε ανυπέρβλητες αντιδράσεις σε τοπικό, περιφερειακό επίπεδο. Ξεκάθαρα όχι, γιατί δημιουργεί θέματα ασφάλειας απέναντι σε ενέργειες τρίτων, και κινδύνους στρατιωτικοποίησης της κοινωνίας μας για την αντιμετώπισή τους. Ξεκάθαρα όχι, γιατί θέλουμε να έχουμε ξεχωριστή πράσινη ταυτότητα στην παγκόσμια οικονομία. Καθώς η επικινδυνότητα των πυρηνικών εγκαταστάσεων δεν σέβεται σύνορα, δεν θα θέλαμε να δούμε νέες τέτοιες μονάδες στις γειτονικές μας χώρες, και θα κάνουμε ό,τι μπορούμε προς αυτήν την κατεύθυνση. Ο στόχος της Ε.Ε. για μια χαμηλού άνθρακα οικονομία, για μας, υλοποιείται πρωταρχικά με τη μείωση της ενεργειακής ζήτησης και με την αξιοποίηση όλου του δυναμικού της χώρας σε ανανεώσιμες πηγές.

14

15

www.greenpeace.gr Έρευνα-Κείμενο: Στέλιος Ψωμάς (Σύμβουλος σε θέματα Ενέργειας & Περιβάλλοντος)

Μη τεχνική περίληψη Μάρτιος 2011

Ο μύθος της φθηνής πυρηνικής ενέργειας Μια έκδοση του ελληνικού γραφείου της Greenpeace

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Μη τεχνική περίληψη Αποδομώντας τους μύθους της πυρηνικής βιομηχανίας Μάθημα πρώτο: συγκρίνουμε μήλα με μήλα Ούτε η Ρώμη χτίστηκε σε μια μέρα Ας ξαναδούμε τα νούμερα Το λογαριασμό παρακαλώ! Ας συγκριθούμε λοιπόν! Τα ανυπολόγιστο κόστος της πυρηνικής ενέργειας Αναφορές

Η τραγωδία της Φουκουσίμα έβαλε φρένο στα σχέδια της πυρηνικής βιομηχανίας για μια αναγέννησή της από τις στάχτες που άφησε πίσω του το Τσερνόμπιλ 25 χρόνια πριν. Οι εκρήξεις στους αντιδραστήρες της Φουκουσίμα διέλυσαν, μεταξύ άλλων, και τους μύθους για δήθεν καθαρή και ασφαλή πυρηνική ενέργεια. Ένας μύθος όμως παραμένει ακόμη όρθιος. Είναι ο μύθος της δήθεν φθηνής πυρηνικής ενέργειας, μύθος που σε χαλεπούς οικονομικά καιρούς ακούγεται ευχάριστα στα αυτιά ορισμένων. Η έκθεση αυτή προσπαθεί να αποδομήσει τα σαθρά επιχειρήματα της πυρηνικής βιομηχανίας. Με στοιχεία και παραδείγματα από σχεδιαζόμενα έργα πυρηνικών σταθμών, αποκαλύπτει τα ψέματα του πυρηνικού λόμπι και καταδεικνύει το πραγματικό κόστος των πυρηνικών, κόστος που είναι πολλαπλάσιο αυτού που ισχυρίζονται οι υποστηρικτές της πυρηνικής ενέργειας. Ταυτόχρονα επιχειρεί μία σύγκριση του κόστους της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από ένα πυρηνικό σταθμό, η κατασκευή του οποίου θα ξεκινούσε σήμερα, με το κόστος της αντίστοιχης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ). Σε αντίθεση με όσα η πυρηνική μυθοπλασία έχει αφήσει να εννοηθούν, οι ΑΠΕ είναι τελικά φθηνότερες από τα πυρηνικά. Στο τέλος της δεκαετίας, τα πυρηνικά δεν θα μπορούν να ανταγωνιστούν ούτε καν τα μικρής κλίμακας οικιακά φωτοβολταϊκά σε ό,τι αφορά στο κόστος ενέργειας. Σε ό,τι αφορά στα αιολικά και ορισμένες εφαρμογές της βιομάζας, αυτά είναι ήδη φθηνότερα από τα πυρηνικά ακόμη και σήμερα. Σύγκριση ανηγμένου κόστους κιλοβατώρας το 2020

Αποδομώντας τους μύθους της πυρηνικής βιομηχανίας Το πυρηνικό λόμπι στήριξε την επιχειρηματολογία του υπέρ της χρήσης πυρηνικής ενέργειας σε τρεις μύθους. Η πυρηνική ενέργεια είναι, υποτίθεται, καθαρή, ασφαλής και φθηνή. Οι τραγωδίες του Τσερνόμπιλ και της Φουκουσίμα γελοιοποίησαν τα δύο πρώτα επιχειρήματα στα μάτια του κάθε καλόπιστου πολίτη. Ακόμη όμως και πάνω από τα συντρίμμια της Φουκουσίμα, κάποιοι επιμένουν πως η πυρηνική ενέργεια είναι ένα απαραίτητο κακό, γιατί παραμένει φθηνή και αξιόπιστη λύση για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών μας. Η επίκληση του χαμηλού κόστους της πυρηνικής ενέργειας

είναι ένα ακόμη χοντρό ψέμα της πυρηνικής μαφίας, προκειμένου να προωθήσει τη βρώμικη, επικίνδυνη και ακριβή εν τέλει τεχνολογία της. Στην έκθεση αυτή θα εστιάσουμε στο πραγματικό κόστος ανάπτυξης και λειτουργίας των πυρηνικών σταθμών, δείχνοντας με αριθμούς πως, εν τέλει, η πυρηνική ενέργεια αποτε-λεί μια ακριβή τεχνολογία και σίγουρα ακριβότερη από τις ανταγωνιστικές προς αυτήν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ). Θα ξεκινήσουμε λοιπόν καταγράφοντας κατ’ αρχάς τις απόψεις της πυρηνικής βιομηχανίας.

Μάθημα πρώτο: συγκρίνουμε μήλα με μήλα Μία τακτική προπαγάνδας του πυρηνικού λόμπι είναι να αραδιάζει και να συγκρίνει νούμερα και μεγέθη που είναι ανόμοια μεταξύ τους. Έτσι, προκειμένου να εντυπωσιάσει κάποιους που επιθυμούν “φθηνή ενέργεια για το λαό”, εκδίδει ανακοινώσεις που διατείνονται ότι το κόστος κατασκευής ενός πυρηνικού σταθμού είναι χαμηλότερο από όλες τις τεχνολογίες. Σε έκθεσή της για το κόστος των πυρηνικών σταθμών, η Παγκόσμια Ένωση Πυρηνικών (World Nuclear Association, 2008) [1] είχε επικαλεστεί προηγούμενη έκθεση του ΟΟΣΑ (2005) [2] (ο οποίος πάντως αναθεώρησε προς τα πάνω τις τιμές το 2010) που έδινε μέσο κόστος κατασκευής πυρηνικών σταθμών ίσο με 1.500 δολάρια ανά κιλοβάτ (1.500 $/kW), με εύρος τιμών από 1.000 $/kW έως 2.500 $/kW. Για σύγκριση, οι πιο πρόσφατοι λιγνιτικοί σταθμοί που κατασκεύασε η ΔΕΗ κόστισαν 2.000 €/kW (δηλαδή περίπου 2.800 $/kW). Ως κόστος βέβαια η έκθεση εννοεί το λεγόμενο “overnight cost”, το πόσο θα κόστιζε δηλαδή ένας σταθμός αν κατασκευαζόταν εν μία νυκτί. Ποιο θα ήταν δηλαδή το κόστος του αν τον “αγόραζε” κανείς ετοιμοπαράδοτο από το ράφι σήμερα. Μόνο όμως στην περίπτωση των οικιακών φωτοβολταϊκών και των μικρών οικιακών ανεμογεννητριών μπορεί να μιλά κανείς για “overnight cost”, αφού τα συστήματα αυτά μπορούν κυριολεκτικά να εγκατασταθούν μέσα σε λίγες ώρες. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, τα πραγματικά κόστη της επένδυσης θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους, όχι μόνο το σύνολο του εξοπλισμού, των υποδομών και της εγκατάστασης, αλλά και το κόστος του χρήματος που συνεπάγεται η μακροχρόνια αδειοδοτική διαδικασία και η πολύχρονη περίοδος κατασκευής του έργου. Ως “overnight cost” νοείται λοιπόν το κόστος κτήσης και εγκα-τάστασης του βασικού εξοπλισμού (Engineering - Procurement - Construction, EPC), και κάποιες φορές (αλλά όχι πάντα) και το κόστος κτήσης και διαμόρφωσης της γης και των κτιριακών υποδομών, ενώ δεν περιλαμβάνει τις προσαυξήσεις λόγω πληθωρισμού και λόγω καθυστερήσεων, καθώς και το κόστος της μακροχρόνιας χρηματοδότησης του έργου. Συνήθως, το “overnight cost” δεν περιλαμβάνει επίσης το κόστος των απαραίτητων δικτύων, κόστος που στην περίπτωση των πυρηνικών μπορεί να ανέλθει σε αρκετά δις ευρώ ανά σταθμό. Πολλές ανακοινώσεις λοιπόν κάνουν συχνά χρήση του κόστους

17

16

του EPC, που είναι κλάσμα μόνο του “overnight cost”, το οποίο με τη σειρά του είναι κλάσμα του πραγματικού κόστους που απαιτείται για να κατασκευαστεί ο σταθμός ώστε να είναι πλήρως λειτουργικός. Για να καταλάβουμε πόσο σημαντικές είναι οι “λεπτομέρειες” στα νούμερα, αξίζει να τονιστεί ότι αλλάζοντας απλώς το επιτόκιο προεξόφλησης από 5% σε 10%, το κόστος της παραγόμενης πυρηνικής ενέργειας αυξάνει έως και κατά 80% [3]. Και, όπως θα δούμε και παρακάτω, το κόστος του χρήματος για τις επενδύσεις της πυρηνικής βιομηχανίας κάθε άλλο παρά χαμηλό είναι. Ενώ όμως η Παγκόσμια Ένωση Πυρηνικών επικαλείται αυτά τα απαράδεκτα χαμηλά κόστη, στις πληροφορίες που δίνει παρακάτω στην έκθεσή της αρχίζει να αποκαλύπτεται σιγά-σιγά μέρος της αλήθειας. Άλλωστε, δύο χρόνια μετά, η ίδια αναθεωρεί σημαντικά τα προηγούμενα κόστη, χωρίς να θεωρήσει απαραίτητη μια αναγνώριση του “λάθους” [3]. Οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση των έργων μπορούν να αυξήσουν τις αρχικές εκτιμήσεις κατά 50% σε μόλις τέσσερα χρόνια, όπως συνέβη στην περίπτωση της εταιρίας Florida Power & Light. Στην περίπτωση του συγκεκριμένου έργου, το αρχικά εκτιμώμενο “overnight cost” ήταν 2.444-3.582 $/kW και, όταν προστέθηκαν σ’ αυτό τα κόστη των πύργων ψύξης (χωρίς τους οποίους δεν μπορεί να λειτουργήσει ούτως ή άλλως ο πυρηνικός σταθμός!), τα κόστη διαμόρφωσης του χώρου και τα κόστη διασύνδεσης, το κόστος αυξήθηκε σε 3.108-4.540 $/kW. Προσθέτοντας και το κόστος του χρήματος κατά την περίοδο ανάπτυξης και κατασκευής του έργου, το τελικό κόστος κατασκευής εκτοξεύθηκε στα 5.780-8.071 $/kW [3]. Η περίπτωση αυτή, όχι μόνο δεν είναι η μόνη, αλλά είναι ο κανόνας στο πώς η πυρηνική βιομηχανία αντιμετωπίζει το θέμα του κόστους ανάπτυξης των πυρηνικών σταθμών. Στην περίπτωση της εταιρίας Progress Energy και πάλι στη Φλόριδα, το συνολικό κόστος κατασκευής για 2.210 MW εκτιμήθηκε το 2008 σε 15,6 δις $ (9,4 δις $ “overnight cost” συν 3,2 δις $ για τόκους κατά την κατασκευαστική περίοδο, συν 3 δις $ για διασύνδεση του σταθμού στο δίκτυο (σύνολο 7.060 $/kW). Το 2010, το κόστος αυτό αναπροσαρμόστηκε σε 10.180 $/kW [4]. Αντίστοιχα, το κόστος για δύο νέους αντιδραστήρες της εταιρίας TVA στις ΗΠΑ εκτιμάται σε περίπου 17,5 δις $ (8.750 $/kW), ενώ για τους αντιδραστήρες της εταιρίας PPL σε 9.375 $/kW (η εταιρία αναπροσάρμοσε το εκτιμώμενο κόστος κατά 375% (!) από το 2008 ως το 2010) [4].

Πηγή: [5]

Το ίδιο εκτός πραγματικότητας είναι και οι εκτιμήσεις άλλων φορέων που προωθούν την πυρηνική ενέργεια. Το βρετανικό πυρηνικό λόμπι, για παράδειγμα, διατείνεται ότι το κόστος ανάπτυξης ενός νέου πυρηνικού σταθμού είναι μόλις 1.250 £/kW (2.000 $/kW) [5]. Με υποθέσεις εργασίας σαν κι αυτή χαράσσεται δυστυχώς ο μακροχρόνιος σχεδιασμός μιας χώρας…

Στη Βρετανία, για παράδειγμα, τα business plan της πυρηνικής βιομηχανίας υπολογίζουν 8 χρόνια για την ανάπτυξη και άλλα 6 έτη περίπου για την κατασκευή του σταθμού. Σύνολο 14 χρόνια σε μια χώρα με εμπειρία δεκαετιών στα πυρηνικά! Στην Ιαπωνία που έχει επισπεύσει τις διαδικασίες αδειοδότησης, η αντίστοιχη διαδικασία διαρκεί τουλάχιστον 10 χρόνια (αυτά πριν την τραγωδία της Φουκουσίμα). Ο παρακάτω πίνακας [5] δείχνει τις καθυστερήσεις που υπήρξαν στην περίπτωση του πυρηνικού σταθμού Temelin στην Τσεχία και βέβαια τη συνακόλουθη αύξηση του προϋπολογισμού του έργου.

Χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση της Βουλγαρίας και συγκεκριμένα του νέου πυρηνικού σταθμού στο Μπέλενε που άρχισε να κατασκευάζεται το 1987 και ακόμη είναι στο αρχικό στάδιο. Ο Βούλγαρος υπουργός Οικονομίας και Ενέργειας επιμένει πως το κόστος του έργου ανέρχεται σε 4 δις € (2.100 €/kW ή αλλιώς 2.940 $/kW), η ρωσική κατασκευάστρια εταιρία το ανεβάζει σε 6,3 δις € και το Βουλγαρικό Ινστιτούτο Οικονομίας της Αγοράς σε 11,5 δις € (6.050 €/kW ή αλλιώς 8.470 $/kW) [6].

Ας ξαναδούμε τα νούμερα Οι απόψεις της πυρηνικής βιομηχανίας έχουν αμφισβητηθεί σφοδρά και όχι μόνο από τους πολέμιους των πυρηνικών. Πολλοί μεγάλοι συμβουλευτικοί οίκοι, όπως οι Moody’s Investors Service και Lazard, ανεβάζουν τα κόστη των πυρηνικών σταθμών σε 7.000 $/kW [8] και 6.325-8.375 $/kW [9] αντίστοιχα. Κάποιοι αναλυτές, συνυπολογίζοντας το κόστος των προσαυξήσεων (λόγω καθυστερήσεων) και το κόστος του χρήματος κατά την περίοδο της κατασκευής, ανεβάζουν το συνολικό κόστος της επένδυσης σε 10.550 $/kW [10]. Όλες οι εκτιμήσεις που είδαμε μέχρι τώρα, δεν περιλαμβάνουν κάποια κόστη που, είναι μεν αναπόφευκτα, η πυρηνική βιομηχανία όμως θέλει να τα ξεχνά ή να τα υποτιμά.

Αναφερόμαστε στα εξής διακριτά κόστη: - Κόστος διαχείρισης πυρηνικών αποβλήτων - Κόστος αποσυναρμολόγησης του πυρηνικού σταθμού μετά το πέρας του ωφέλιμου χρόνου ζωής του - Ασφαλιστικό κόστος σε περιπτώσεις ατυχημάτων

Ας τα δούμε λοιπόν ένα-ένα.

Overnight cost υπαρχόντων και σχεδιαζόμενων πυρηνικών αντιδραστήρων [7]

Ο επόμενος πίνακας [5] δείχνει τους μέσους χρόνους που απαιτούνται για την κατασκευή ενός πυρηνικού σταθμού (δεν περιλαμβάνεται ο χρόνος αδειοδότησης που ανέρχεται σε αρκετά έτη).

Κόστος πυρηνικής κιλοβατώρας (busbar cost) για υπάρχοντες και σχεδιαζόμενους αντιδραστήρες [7]

Ούτε η Ρώμη κτίστηκε σε μία μέρα Οι πολύχρονες καθυστερήσεις και ο μεγάλος χρόνος για την κατασκευή του έργου έχουν ως συνέπεια τη δραματική αύξηση του επενδυτικού κόστους. Ο μακροχρόνιος δανεισμός και η μακρά περίοδος αναμονής μέχρι να αρχίσουν να εμφανίζονται τα πρώτα έσοδα, έχουν ως αποτέλεσμα τα πραγματικά κόστη της επένδυσης να αυξάνονται υπέρμετρα. Η Φινλανδία έχει πρόσφατη εμπειρία μιας νέας, προηγμένης γενιάς αντιδραστήρων. Η κατασκευή του Olkiluoto-3 εξαγγέλθηκε το 2002 με προϋπολογισμό 2,5 δις € και χρόνο κατασκευής 4 χρόνια. Τελικά άρχισε το 2005, δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη (οι τελευταίες ανακοινώσεις κάνουν λόγο για το 2014), ο προϋπολογισμός του αυξήθηκε στα 5,8 δις € (8,12 δις $), ενώ η Αρχή Πυρηνικής Ασφάλειας της χώρας έχει ανακαλύψει περισσότερα από τρεις χιλιάδες ελαττώματα και τεχνικά προβλήματα. Αναμένονται νέες καθυστερήσεις και υπερβάσεις δαπανών. Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι δεν υπάρχουν κοινωνικές αντιδράσεις (πράγμα απίθανο), ο σχεδιασμός και υλοποίηση ενός πυρηνικού σταθμού είναι μια μακροχρόνια διαδικασία.

Πηγή: [7]

Πηγή: [7]

Σύμφωνα με στοιχεία της βρετανικής πυρηνικής βιομηχανίας, το κόστος διαχείρισης των αποβλήτων χαμηλής ραδιενέργειας κυμαίνεται περί τα £2.000/m3. Η διαχείριση των αποβλήτων υψηλής ραδιενέργειας κοστίζει αντίστοιχα £67.000/m3 £201.000/m3 [11]. Η Moody’s Global Project Finance εκτιμά το κόστος διαχείρισης των αποβλήτων σε περίπου 300 $/kW [10]. Σημειωτέον ότι τα κόστη αυτά περιλαμβάνουν απλώς την αποθήκευση των αποβλήτων σε χώρους εντός των πυρηνικών σταθμών και όχι φυσικά την ουσιαστική αδρανοποίησή τους. Εδώ και μια εικοσαετία, υπάρχουν σχέδια για την κατασκευή ενός χώρου διάθεσης των πυρηνικών αποβλήτων 90 μίλια βορειοδυτικά του Λας Βέγκας στη Νεβάδα. Το κόστος του χώρου αυτού είχε αρχικά εκτιμηθεί σε 58 δις $ το 2001 για να φτάσει τα 96 δις $ το 2008. Ο χώρος αυτός θα εξυπηρετήσει υποτίθεται αντιδραστήρες συνολικής ισχύος 101.000 MW, το κόστος δηλαδή ανέρχεται σε 950 $/kW [12]. Σε ό,τι αφορά στο κόστος αποσυναρμολόγησης του αντιδραστήρα μετά το πέρας του ωφέλιμου χρόνου ζωής του, η Moody’s Global Project Finance εκτιμά το κόστος αυτό σε περίπου 700 $/kW [10]. Έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (2004) ανέλυε το κόστος αυτό σε 250-500 $/kW, παρόλο που οι πιο πρόσφατες αναλύσεις για τους βρετανικούς αντιδραστήρες Magnox κάνουν λόγο για 1.800 $/kW [12]! Σε ό,τι αφορά στην ασφάλιση σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος, η αμερικανική νομοθεσία προβλέπει ότι κάθε πυρηνική μονάδα θα συνεισφέρει έως 95,8 εκατ. $ ανά αδειοδοτημένο αντιδραστήρα σε ένα κοινό ταμείο αντιμετώπισης της κρίσης. Η συνολική ευθύνη της πυρηνικής βιομηχανίας δεν ξεπερνά όμως τα 10,2 δις $. Την ίδια στιγμή, εκτιμήσεις του Sandia National Laboratory δείχνουν ότι ένα μείζον πυρηνικό ατύχημα θα μπορούσε να κοστίσει έως και 700 δις $. Με δεδομένο ότι υπάρχει οροφή 10,2 δις $ στην ασφαλιστική κάλυψη, το υπόλοιπο κόστος καλείται να το πληρώσει η κοινωνία [12]. Πριν προχωρήσουμε στην εκτίμηση του πραγματικού κόστους της πυρηνικής κιλοβατώρας, ας δούμε κάποια άλλα λειτουργικά κόστη και συγκεκριμένα τα κόστη καυσίμου και τα κόστη συντήρησης (Ο&Μ). Για να παραχθεί μία ηλεκτρική κιλοβατώρα απαιτούνται κατά μέσο όρο 0,0255 γραμμάρια ουρανίου. Δεδομένου ότι σήμερα η τιμή του ουρανίου στη διεθνή αγορά

18

είναι περί τα 60 $/lb (156 $/Kg), το κόστος καυσίμου για ένα πυρηνικό σταθμό ανέρχεται σε 0,4 US cents/kWh. Τυχόν αύξηση της τιμής του ουρανίου (όπως συνέβη στο πρόσφατο παρελθόν) σημαίνει φυσικά και αυξημένα κόστη καυσίμου [13].

19

λογίσει το κόστος όλων των αναγκαίων υποδομών για τη λειτουργία του εργοστασίου, το κόστος των δικτύων, το κόστος του χρήματος, το κόστος διαχείρισης των αποβλήτων, το κόστος αποσυναρμολόγης του σταθμού και θεωρήσει χαμηλές τιμές καυσίμου σαν αυτές που ίσχυαν μια δεκαετία πριν, αλλά έχουν πλέον αυξηθεί. Υποκρύπτουν επίσης τις σημαντικές άμεσες και έμμεσες επιδοτήσεις που απολαμβάνει η πυρηνική βιομηχανία (με τη μορφή φοροαπαλλαγών, κρατικής εγγύησης έναντι του ασφαλιστικού κινδύνου, κονδύλια για έρευνα και ανάπτυξη, κ.λπ) [15]. Ακόμη και σήμερα, το 80% περίπου των συνολικών επιδοτήσεων διεθνώς στο χώρο της ενέργειας κατευθύνεται στα πυρηνικά και τα ορυκτά καύσιμα.

Ας συγκριθούμε λοιπόν!

Εξέλιξη της τιμής του οξειδίου του ουρανίου στη διεθνή αγορά [14]

Σε ότι αφορά στα λοιπά λειτουργικά κόστη, των εύρος των εκτιμήσεων κυμαίνεται από 1,4-4,6 US cents/kWh. Σύνολο λειτουργικών λοιπόν (περιλαμβανομένου του κόστους καυσίμου) 1,8-5 US cents/kWh [7].

Για να συγκρίνουμε ομοειδή μεγέθη, επιχειρούμε μία σύγκριση του ανοιγμένου κόστους της κιλοβατώρας από διάφορες τεχνολογίες ΑΠΕ με την αντίστοιχη πυρηνική κιλοβατώρα. Η σύγκριση αφορά κατ’ αρχάς το έτος 2020, αφού νωρίτερα δεν είναι δυνατόν να κατασκευαστεί ένας πυρηνικός αντιδραστήρας που αποφασίζεται σήμερα. Ο παρακάτω πίνακας συνοψίζει τις υποθέσεις που κάνουμε:

Φωτοβολταϊκά εναντίον πυρηνικών: η μεγάλη ανατροπή

ΤO ΑΝΥΠΟΛΟΓΟΣΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Όλα τα παραπάνω προσπαθούν να αποτιμήσουν σε χρήμα κάποια μεγέθη που εν τέλει αφορούν ανθρώπινες ζωές, την κοινωνική ευημερία αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος. Πόσο όμως αποτιμάται η ζωή που χάνεται από ένα πυρηνικό ατύχημα; Επειδή, μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις, κλείνουμε με μια σειρά από φωτογραφίες και διαφάνειες που καταδεικνύουν το πραγματικό κόστος των πυρηνικών και το αποτρόπαιο πρόσωπο της πυρηνικής βιομηχανίας.

Το λογαριασμό παρακαλώ! Ήρθε η ώρα να τα βάλουμε όλα κάτω και να υπολογίσουμε το πραγματικό κόστος της πυρηνικής κιλοβατώρας. Με βάση τα εξωπραγματικά χαμηλά κόστη που δίνει η πυρηνική βιομηχανία, το κόστος της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας εκτιμάται σε μόλις 2,9-13,6 US cents/kWh [3], φαντάζει δηλαδή χαμηλό. Όπως θα δούμε όμως παρακάτω, το πραγματικό κόστος της πυρηνικής κιλοβατώρας είναι σημαντικά υψηλότερο. Ας το δούμε λοιπόν.

Σύγκριση ανηγμένου κόστους κιλοβατώρας το 2020

Κάνουμε τις εξής υποθέσεις: - Overnight cost: 4.100 $/kW (μέσος όρος διεθνώς από στοιχεία της Παγκόσμιας Ένωσης Πυρηνικών [3]) - Συνολικό κόστος (με προσαυξήσεις και κόστος κεφαλαίου κατά τη διάρκεια κατασκευής): 8.500-10.500 $/kW (εύρος πρόσφατων εκτιμήσεων στη διεθνή βιβλιογραφία) - Διάρκεια κατασκευής: 7 έτη - Έναρξη λειτουργίας: μετά το 2020 - Κόστος υποδομών για διαχείριση αποβλήτων: 950 $/kW - Κόστος αποσυναρμολόγησης πυρηνικού σταθμού μετά από 40 έτη: 700-1.800 $/kW (15,5-40 $/kW σε σημερινές τιμές) - Χρόνος ζωής πυρηνικού σταθμού: 40 έτη - Λειτουργικά κόστη: 5 US cents/kWh - Μέσος συντελεστής φόρτισης μονάδας: 85% - Επιτόκιο προεξόφλησης: 10% Με βάση τα παραπάνω, το ανηγμένο κόστος (levelized cost) της πυρηνικής κιλοβατώρας ανέρχεται σε 18-20,8 US cents/ kWh ή αντίστοιχα σε 12,9-14,8 eurocents/kWh. Οι εκτιμήσεις αυτές συμφωνούν με εκείνες άλλων αναλυτών όπως φαίνεται και στα σχετικά διαγράμματα που παρατέθηκαν παραπάνω. Τα κόστη που υπόσχεται η πυρηνική βιομηχανία (2,9-13,6 US cents/kWh) προκύπτουν μόνο αν υποθέσει κανείς εξωπραγματικά χαμηλό κόστος επένδυσης, δεν υπο-

Αναφορές 1. World Nuclear Association (2008). The economics of nuclear power. Nov. 2008, http://www.world-nuclear.org/uploadedFiles/org/info/pdf/EconomicsNP.pdf 2. OECD/ IEA NEA (2005). Projected Costs of Generating Electricity- update.

3. World Nuclear Association (2011). The economics of nuclear power. March 2011, http://www.world-nuclear.org/info/inf02.html

Όπως βλέπουμε στο παραπάνω διάγραμμα, το 2020, τα πυρηνικά δεν θα μπορούν να ανταγωνιστούν ούτε καν τα μικρής κλίμακας οικιακά φωτοβολταϊκά σε ό,τι αφορά στο κόστος ενέργειας. Σε ότι αφορά στα αιολικά και ορισμένες εφαρμογές της βιομάζας, αυτά είναι ήδη φθηνότερα από τα πυρηνικά ακόμη και σήμερα. Το 2010, μία αντίστοιχη μελέτη για τις ΗΠΑ [4] τάραξε τα νερά όταν ισχυρίστηκε ότι ήδη το κόστος της ενέργειας από μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα σε περιοχές με μεγάλη ηλιοφάνεια είναι συγκρίσιμο με αυτό των πυρηνικών, όπως φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα. Σημειωτέον ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση υπήρχε και επιδότηση κεφαλαίου για τα φωτοβολταϊκά και συνεπώς η εξίσωση του κόστους της ενέργειας με τα πυρηνικά ήρθε πιο σύντομα από τις δικές μας εκτιμήσεις για την Ελλάδα.

4. Blackburn J.O., Cunningham S. (2010). Solar and Nuclear Costs – The Historic Crossover. Solar Energy is Now the Better Buy. Report prepared for NC WARN, July 2010, http://www.ncwarn.org/wp-content/uploads/2010/07/NCW-SolarReport_final1.pdf 5. Greenpeace (2007). The economics of nuclear power. Nov. 2007, http://www.greenpeace.org/raw/content/international/press/reports/the-economics-of-nuclear-power.pdf 6. http://www.energia.gr/article.asp?art_id=45152 7. Cooper M. (2009). The economics of nuclear reactors: Renaissance or Relapse? June 2009. http://www.vermontlaw.edu/Documents/Cooper%20Report%20on%20Nuclear%20Economics%20FINAL%5B1%5D.pdf 8. Platts: A utility’s credit quality could be negatively impacted by building a new nuclear power plant, 2 June 2008, Moody’s Investors Service. http://www.tuumaenergia.ee/index. php?id=65&tx_ttnews[cat]=2&tx_ttnews[pS]=1199138400&tx_ttnews[pL]=31622399&tx_ttnews[arc]=1&tx_ttnews[tt_news]=541&tx_ttnews[backPid]=64&cHash=d282a7a691 9. Lazard (2009). Levelized cost of energy analysis – Version 3.0. June 2009. http://www.solarelectricpower.org/docs/Levelized%20Cost%20of%20Energy%20-%20v3%200.pdf 10. Severance C.A. (2009). Business Risks and Costs of new Nuclear Power. http://climateprogress.org/wp-content/uploads/2009/01/nuclear-costs-2009.pdf 11. http://www.neimagazine.com/story.asp?storyCode=2049209 12. Brown L. (2008). The Flawed Economics of Nuclear Power. Earth Policy Institute. http://www.earthpolicy.org/Updates/2008/Update78.htm 13. Energy Watch Group (2007). Uranium costs – Electricity costs. http://www.energywatchgroup.org 14. http://www.infomine.com 15. Koplow D. (2011). Nuclear Power: still not viable without subsidies. Union of Concerned Scientists, Feb. 2011. http://www.ucsusa.org/assets/documents/nuclear_power/nuclear_subsidies_report.pdf

21

20 Επιμέλεια Γιάννης Τσιπουρίδης

Κλείνοντας το διακόπτη στα Πυρηνικά

Διάγραμμα 2

Διάγραμμα 4

Σύγκριση στόχων Εθνικών Σχεδίων Δράσης για τις ΑΠΕ και σεναρίου Ενεργειακης Επανάστασης

Σύγκριση νέας ετήσιας εγκατεστημένης ισχύς για Αιολικά, Φ/Β και Πυρηνικά παγκοσμίως (MW)

Οι πιο επικίνδυνοι πυρηνικοί αντιδραστήρες της Ευρώπης μπορούν να κλείσουν από αύριο, αν ξεκινήσουμε τώρα την Ενεργειακή Επανάσταση. Οι δραματικές εξελίξεις στην Ιαπωνία μετά το μεγάλο σεισμό, το τσουνάμι και την επακόλουθη πυρηνική κρίση στο σταθμό Φουκουσίμα ανέδειξαν για μία ακόμα φορά τους κινδύνους της πυρηνικής ενέργειας, με την Ευρώπη για πρώτη φορά να αναρωτιέται αν μπορεί να οραματιστεί ένα μέλλον χωρίς πυρηνικά.1 Το ‘τεστ-αντοχής’ για τους πυρηνικούς αντιδραστήρες, στο οποίο συμφώνησαν οι υπουργοί ενέργειας στο έκτακτο συμβούλιο της προηγούμενης εβδομάδας,2 θα πρέπει να οδηγήσει σε απόσυρση τουλάχιστον των παλαιών και επικίνδυνων πυρηνικών αντιδραστήρων της Ευρώπης (άνω των 30 ετών). Το 2011 είναι ένα ιδιαίτερα κρίσιμο έτος για το ενεργειακό μέλλον της Ευρώπης, με τις συζητήσεις να επικεντρώνονται στο στόχο μείωσης των εκπομπών για το 2020 αλλά και στον Ενεργειακό Οδικό Χάρτη για το 2050 που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να δημοσιεύσει τον Ιούνιο. Η πυρηνική κρίση στην Ιαπωνία μοιάζει να αλλάζει τους κανόνες, με αρκετές χώρες να διαφωνούν έντονα στο ενδεχόμενο σύνδεσης των πυρηνικών με το ενεργειακό μέλλον της Ευρώπης. Η Greenpeace καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση να επεξεργαστεί ένα σενάριο για 100% ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή ως το 2050, ενώ παράλληλα να αυξήσει τις φιλοδοξίες της μεσοπρόθεσμα, θέτοντας στόχο για μείωση των εγχώριων εκπομπών κατά 30% ως το 2020 προκειμένου να δημιουργήσει το κατάλληλο επενδυτικό περιβάλλον για καθαρές τεχνολογίες. Η Greenpeace τονίζει ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), σε συνδυασμό με την εξοικονόμηση ενέργειας μπορούν να καλύψουν το κενό στην ηλεκτροπαραγωγή που θα δημιουργηθεί από την απόσυρση των γερασμένων πυρηνικών αντιδραστήρων και παράλληλα να διασφαλίσουν ότι οι εγχώριες εκπομπές της Ε.Ε. θα μειωθούν κατά τουλάχιστον 30% ως το 2020. Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνονται από την έκθεση ‘Ενεργειακή Επανάσταση’, το ενεργειακό σενάριο που εκπόνησαν η Greenpeace και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (EREC) σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Θερμοδυναμικής του Γερμανικού Κέντρου Αεροδιαστημικής (DLR) και αποδεικνύει πως η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί καλύψει το 97% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας το 2050.3

Οι ΑΠΕ καλύπτουν το κενό των πυρηνικών Σήμερα λειτουργούν 48 παλαιοί πυρηνικοί αντιδραστήρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση που είναι κατασκευασμένοι πριν το 1980. Η μεγαλύτερη εγκατεστημένη ισχύς παλαιών σταθμών βρίσκεται στη Γαλλία (8,4 GW) στη Γερμανία (8 GW), τη Μεγάλη Βρετανία (3,8 GW) και τη Σουηδία (3,7 GW). Σύμφωνα με το σενάριο της Ενεργειακής Επανάστασης για την Ε.Ε., οι ΑΠΕ μπορούν να καλύψουν το κενό μίας γρήγορης απόσυρσης των γερασμένων και επικίνδυνων αντιδραστήρων στην Ε.Ε. ως το 2015.

Συγκεκριμένα, η πυρηνική ισχύς μπορεί να μειωθεί κατά 26 GW μέχρι το 2015 και οι ΑΠΕ να αναπτυχθούν κατά 115 GW σε σχέση με σήμερα, ισχύς δηλαδή ικανή να καλύψει το κενό των πυρηνικών. Διάγραμμα 1 Εξέλιξη εγκατεστημένης ισχύος πυρηνικών και ΑΠΕ στην Ενεργειακή Επανάσταση (ΕΕ-27, GW)

Επιπλέον, μία τέτοια πολιτική επιλογή θα δημιουργούσε περισσότερες θέσεις εργασίας και θα βοηθούσε στον εκσυγχρονισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας και στη γρηγορότερη έξοδο από την οικονομική κρίση. Σύμφωνα με το σενάριο της Ενεργειακής Επανάστασης, έως το 2020 θα μπορούσαν να δημιουργηθούν στην Ευρώπη επιπλέον 243.000 θέσεις εργασίας στο σύνολο του τομέα της ηλεκτροπαραγωγής,5 σε σχέση με το σενάριο αναφοράς του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA).

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις βρίσκονται σε καλό δρόμο όσον αφορά στην υλοποίηση μίας ενεργειακής επανάστασης. Οι ΑΠΕ εδώ και πολλά χρόνια αποτελούν τη μερίδα του λέοντος στη νέα εγκατεστημένη ισχύ που συνδέεται στο δίκτυο παγκοσμίως. Η τάση αυτή είναι ενδεικτική της εμπιστοσύνης που δείχνουν οι κυβερνήσεις και οι επενδυτές σε καθαρές, ασφαλείς τεχνολογίες που βασίζονται σε ανεξάντλητες πηγές ενέργειας, όπως είναι οι ΑΠΕ. Στην Ε.Ε. το 2009 οι ΑΠΕ αποτέλεσαν περίπου το 60% της νέας εγκατεστημένης ισχύς. Διάγραμμα 3

Πίνακας 2

Νέα εγκατεστημένη ισχύς στην ΕΕ-27 για το 2009

Οι πιο επικίνδυνοι πυρηνικοί σταθμοί της Ευρώπης

Σύγκριση θέσεων εργασίας μεταξύ σεναρίου αναφοράς (Σ.Α.) και Ενεργειακής Επανάστασης (E[r]) στην ηλεκτροπαραγωγή (ΟΑΣΑ Ευρώπη)

Ενεργειακή Επανάσταση και Εθνικά Σχέδια Δράσης για τις ΑΠΕ Ήδη τα Εθνικά Σχέδια Δράσης για τις ΑΠΕ προβλέπουν αξιοσημείωτη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών κυρίως μέχρι το 2015,4 ενώ τα περισσότερα κράτη-μέλη θα μπορέσουν να ξεπεράσουν τους στόχους που έχουν τεθεί για το 2020. Η προβλεπόμενη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ήδη, δηλαδή, συνάδει σε σημαντικό βαθμό με τους στόχους της Ενεργειακής Επανάστασης. Συνεπώς, χρειάζεται τα κράτη-μέλη να θέσουν πιο φιλόδοξους στόχους για την ανάπτυξη των ΑΠΕ και την ενεργειακή αποδοτικότητα και να τους θεσμοθετήσουν με ισχυρούς υποστηρικτικούς μηχανισμούς. Εξίσου σημαντικό είναι να προωθηθούν επενδύσεις για την ανάπτυξη έξυπνων δικτύων (smart grids) ούτως ώστε να καταστεί δυνατή η απορρόφηση μεγάλης παραγωγής ΑΠΕ με πιο οικονομικά αποδοτικό τρόπο.

Επικίνδυνοι αντιδραστήρες και ‘τεστ αντοχής’ Οι παλαιοί αντιδραστήρες είναι μόνο η μία πλευρά του νομίσματος. Μεγάλης επικινδυνότητας κρίνονται και οι αντιδραστήρες που βρίσκονται σε ενεργά σεισμικά ρήγματα ή χρησιμοποιούν επισφαλή τεχνολογία που αυξάνει ακόμα περισσότερο τους εγγενείς κινδύνους που σχετίζονται με την πυρηνική τεχνολογία (βλ. πίνακα παρακάτω). Η απόσυρση των πυρηνικών αντιδραστήρων θα πρέπει να ξεκινά από αυτές τις περιπτώσεις. Η Greenpeace υποστηρίζει ότι τα τεστ-αντοχής, στα οποία σκοπεύουν να υποβάλλουν τους πυρηνικούς αντιδραστήρες τα κράτη-μέλη θα έπρεπε να είναι υποχρεωτικά, να υποβάλλονται από ανεξάρτητους φορείς και τα αποτελέσματα να κοινοποιούνται με απόλυτη διαφάνεια. Εξίσου σημαντικό, τα κριτήρια θα πρέπει να είναι πολύ πιο αυστηρά από τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή, που συμφωνείται από τα μέλη της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (IAEA). Σε κάθε περίπτωση, η Greenpeace τονίζει με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο ότι όλοι οι πυρηνικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειας αντιμετωπίζουν προβλήματα ασφαλείας. Οι σεισμοί, ακόμη και αυτοί μικρής κλίμακας, είναι μόνο μία από τις πολλές απειλές. Για παράδειγμα, καταιγίδες και τεχνικά προβλήματα έφεραν σε κρίσιμη κατάσταση σταθμούς στη Σουηδία (Φόρσμαρκ) και τη Γαλλία (Μπλαγιέ). Η Greenpeace υποστηρίζει ότι είναι αδύνατο να αποκλειστεί κάθε τέτοια απειλή, συνεπώς η πυρηνική ενέργεια πρέπει ταχύτατα να εξαλειφθεί και να αντικατασταθεί με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Ένα ενεργειακό μέλλον χωρίς πυρηνικά που να αποτρέπει την υπερθέρμανση του πλανήτη οφείλει να βρίσκεται μέσα στις επιλογές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βραχυπρόθεσμα, η Ε.Ε. οφείλει να ξεκινήσει με την απόσυρση των πιο παλαιών και επικίνδυνων πυρηνικών αντιδραστήρων. Ακολουθεί πίνακας με τις κατηγορίες των πιο επικίνδυνων σταθμών στην Ευρώπη.

Διάγραμμα 3

Η ίδια μελέτη δείχνει πως μπορούμε να μειώσουμε περισσότερη από τη μισή πυρηνική εγκατεστημένη ισχύ μέχρι το 2020. Αυτό μεταφράζεται σε 73 GW λιγότερη πυρηνική ενέργεια, δηλαδή κλείσιμο 75 αντιδραστήρων, οι οποίοι μπορούν να αντικατασταθούν κυρίως από αιολική και ηλιακή ενέργεια, καθώς και βιομάζα. Μία τέτοια εξέλιξη επιφέρει μείωση των εγχώριων εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου κατά 30% ως το 2020. Μέχρι σήμερα η Γερμανία είναι η μόνη χώρα που έθεσε, έστω και προσωρινά, εκτός λειτουργίας τους αντιδραστήρες που είναι κατασκευασμένοι πριν το 1980. Η Γερμανική κυβέρνηση θα πρέπει να μονιμοποιήσει αυτήν την απόφαση και να αποσύρει οριστικά όλους τους παλαιούς και επικίνδυνους αντιδραστήρες μέχρι το τέλος του 2011. Τα ευρωπαϊκά κράτη οφείλουν να κάνουν το ίδιο.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πρέπει ωστόσο να καταβάλλουν μεγαλύτερες προσπάθειες προκειμένου να εξασφαλιστεί ανάλογη συνέχεια, ειδικότερα μετά το 2015. Παράλληλα θα πρέπει να ενισχυθούν οι επενδύσεις σε έξυπνα και ευέλικτα δίκτυα που θα επιτρέψουν μεγαλύτερη και οικονομικά πιο αποδοτική διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό σύστημα.

Η Ενεργειακή Επανάσταση έχει ήδη ξεκινήσει!

1 Δείτε σχετικές δηλώσεις του Ευρωπαίου Επιτρόπου για την Ενέργεια, Γκούνθερ Έτινγκερ http://in.reuters.com/article/2011/03/15/idINIndia-55589520110315 2 http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction do?reference=MEMO/11/177 3 Για περισσότερες πληροφορίες και στοιχεία, δείτε το σενάριο της Ενεργειακής Επανάστασης για την ΕΕ-27: http://www.energyblueprint.info/1233.0.html 4 Για μία συγκεντρωτική αναφορά όλων των ΕΣΔΑΠΕ των κρατών μελών: http://www.ecn.nl/docs/library/report/2010/e10069.pdf 5 http://www.greenpeace.org/international/en/publications/reports/working-for-the-climate/

Χώρες οι οποίες σκοπεύουν να επεκτείνουν τη διάρκεια ζωής των αντιδραστήρων τους περιλαμβάνουν τις Ουγγαρία, Τσεχία, Γαλλία και Βουλγαρία

22

23

Tου Κώστα Νικολάου

Τετάρτη 6 Απριλίου 2011

Η πυρηνική ενέργεια, η οικονομική κρίση και η δημοκρατία Το πυρηνικό ατύχημα στη Fukushima (Japan), που εκδηλώθηκε στις 11 Μαρτίου 2011 αποτελεί ένα από τα τρία μεγαλύτερα στην παγκόσμια ιστορία της πυρηνικής ενέργειας, μαζί με τα ατυχήματα στο Three Mile Island (Pennsylvania, USA) στις 28 Μαρτίου 1979 και στο Chernobyl (Ukraine) στις 26 Απριλίου 1986. Όμως η κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική διάσταση του ατυχήματος στη Fukushima, καθώς και οι ιδεολογικές και πολιτικές προεκτάσεις που έχει, το καθιστούν το σημαντικότερο μέχρι σήμερα πυρηνικό ατύχημα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ο Μάρτιος του 2011 θα σημαδευτεί στην ιαπωνική ιστορία με μια τομή συγκρίσιμη με αυτήν του Αυγούστου του 1945, υπογράφοντας το τέλος ενός συγκεκριμένου μοντέλου οργάνωσης του κράτους και της οικονομίας. Τον Αύγουστο του 1945, τα ατομικά μανιτάρια που εξερράγησαν στον ουρανό των Hiroshima και Nagasaki σήμαναν το τέλος ενός πολέμου, στον οποίο η Ιαπωνία οδηγήθηκε από την τότε ελίτ. Με τον ίδιο τρόπο, η νέα πυρηνική αποκάλυψη γεννημένη από το χάος που δημιούργησε ο σεισμός και το τσουνάμι της 11ης Μαρτίου 2011 θα αποτελέσει μια τομή στις επιλογές που έκανε η ολιγαρχία στη μεταπολεμική περίοδο και έργο των οποίων είναι ένα κράτος με πυρηνικά. Η καταστροφή του 2011 μπορεί να έχει προέλευση τα φυσικά φαινόμενα (ενώ του 1945 οι αιτίες ήταν μόνο ανθρώπινες), αλλά αυτά επιβαρύνθηκαν ευρύτατα και σε καθοριστικό βαθμό από τις ανθρώπινες αποφάσεις. Αυτό είναι το κοινό σημείο των δύο καταστροφών που συγκλόνισαν τον κόσμο (G. McCormack, Le Japon nucléaire ou l’hubris puni, Le Monde Diplomatique, Avril 2011). Τα τελευταία χρόνια, μεσούσης της περιβαλλοντικής κρίσης υπερθέρμανσης του πλανήτη (ένεκα των θερμοκηπιακών αερίων από τη χρήση ορυκτών καυσίμων) και της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης (ένεκα της ανεξέλεγκτης δράσης του διεθνούς κεφαλαίου – ιδίως του χρηματοπιστωτικού - υπό την κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού) και αφού πέρασαν μερικά χρόνια από το Chernobyl (ώστε να ξεχασθούν οι συνέπειές του), ενεργοποιήθηκε διεθνώς, στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη το πυρηνικό λόμπι προπαγανδίζοντας ότι η πυρηνική ενέργεια είναι πλέον ασφαλής, πράσινη και φθηνή, αποτελώντας τη λύση και στο περιβαλλοντικό και στο οικονομικό πεδίο. Η δήθεν επιστημονική συζήτηση επιχειρήθηκε να ανοίξει ακόμα και στη σεισμογενή Ελλάδα με τη συμβολή της Ακαδημίας Αθηνών, μερικών επιστημόνων και παραγόντων των πολιτικών χώρων του νεοφιλελευθερισμού, καθώς και του ψευδο-πατριωτισμού (θα έχει πυρηνικά η Τουρκία και δεν θα έχουμε εμείς;). Η απάντηση στην προπαγάνδα περί ασφαλούς, πράσινης και φθηνής πυρηνικής ενέργειας χρειάζεται να είναι ξεκάθαρη. Εξίσου ξεκάθαρη χρειάζεται να είναι και η απάντηση στο ζήτημα της υπονόμευσης της ανεξαρτησίας, της δημοκρατίας και της λαϊκής κυριαρχίας, που τίθεται σ’ ένα κράτος με πυρηνικά.

Η συζήτηση μας αφορά όλους, γιατί δεν φθάνει η Ελλάδα να είναι αποπυρηνικοποιημένη. Χρειάζεται να αποπυρηνικοποιηθεί η γειτονιά μας και όλη η Ευρώπη. Η ραδιενέργεια περνάει τα σύνορα χωρίς διαβατήριο.

Το τέλος της ασφαλούς και πράσινης πυρηνικής ενέργειας Το μάθημα από το πάθημα του Chernobyl ήταν αρκετό για να δοθεί ένα τέλος στο μύθο περί ασφαλούς και πράσινης πυρηνικής ενέργειας, με τη ραδιενέργεια να έχει περάσει στον αέρα, στο έδαφος και στα νερά και να έχει επηρεάσει οριστικά και αμετάκλητα την υγεία πληθυσμών της ανατολικής και δυτικής Ευρώπης. Όμως, η προπαγάνδα του πυρηνικού λόμπι σε πλήρη συντονισμό με την πολιτική του νεοφιλελευθερισμού και διαμέσου του κυρίαρχου ιδεολογικού μηχανισμού κατασκευής συναίνεσης των ΜΜΕ παρουσίασε το πάθημα ως αποτέλεσμα μιας ξεπερασμένης πυρηνικής τεχνολογίας και ενός ξεπερασμένου κράτους παραγωγού ενέργειας.

Η πυρηνική βιομηχανία και η διεθνής υπηρεσία ατομικής ενέργειας ΙΑΕΑ (International Atomic Energy Agency) ισχυρίζονταν – μετά το Chernobyl - ότι ποτέ δεν θα συνέβαινε τέτοιο ατύχημα σε αντιδραστήρα δυτικού τύπου. Στα 25 χρόνια που ακολούθησαν το Chernobyl, καταγράφηκαν επίσημα περίπου 800 σοβαρά περιστατικά διαρροής ραδιενέργειας σε εργοστάσια σε όλο τον κόσμο. Η ολοκληρωτική όμως διάψευση ήρθε από την πλέον τεχνολογικά αναπτυγμένη, οργανωμένη και πειθαρχημένη χώρα του πλανήτη, την Ιαπωνία και σε ιδιωτικά πυρηνικά εργοστάσια. Η ραδιενέργεια, που ήδη διέφυγε στο περιβάλλον (αέρας, νερά και έδαφος) εξαιτίας του πυρηνικού ατυχήματος στη Fukushima οδηγεί στην κατάταξη του ατυχήματος στο επίπεδο 7 (το μεγαλύτερο που υπάρχει) της διεθνούς κλίμακας INES (International Nuclear Event Scale), σύμφωνα με τα δεδομένα του γαλλικού ινστιτούτου IRSN (Institut de Radioprotection et de Sûreté Nucléaire, 2011) και του αυστριακού ινστιτούτου ZAMG (Zentralanstalt für Meteorologie

und Geodynamik, 2011). Η συνολική ποσότητα των ραδιονουκλεϊδίων Ιώδιο-131 και Καίσιο-137, που απελευθερώθηκαν στο περιβάλλον μόνον τις δύο πρώτες εβδομάδες (από την έναρξη του επεισοδίου - 11 Μαρτίου 2011 μέχρι τις 23 Μαρτίου 2011) ισοδυναμεί με 3 επεισόδια επιπέδου 7 της κλίμακας INES. Χιλιάδες τόνοι νερού, που χρησιμοποιήθηκε για την ψύξη των πυρηνικών αντιδραστήρων (και το οποίο μετά τη χρήση του κατατάσσεται επιστημονικά στα ραδιενεργά απόβλητα) διοχετεύθηκαν στη θάλασσα και καταγράφηκαν επίπεδα ραδιενέργειας από χιλιάδες έως και εκατομμύρια φορές πάνω από το συνηθισμένο. Έτσι το ατύχημα της Fukushima είναι τουλάχιστον στο ίδιο αν όχι σε μεγαλύτερο επίπεδο από αυτό του Chernobyl. Στο Chernobyl είχαμε εμπλοκή ενός μόνο αντιδραστήρα, ενώ στη Fukushima εμπλέκονται προς το παρόν 4 αντιδραστήρες. Είναι πολύ σημαντικό να αναφερθεί ότι η κλίμακα INES, που χρησιμοποιεί η ΙΑΕΑ εφαρμόζεται για ατύχημα σε έναν αντιδραστήρα που έγινε σε έναν τόπο. Δεν έχει σχεδιασθεί για να αξιολογήσει την περίπτωση ατυχημάτων σε πολλούς αντιδραστήρες στον ίδιο τόπο, όπως στην περίπτωση της Fukushima. Μάλλον γιατί τόσο η πυρηνική βιομηχανία όσο και η ΙΑΕΑ θεωρούσαν ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατον να συμβεί!!! Μια ακόμα συνέπεια της παραπάνω προσέγγισης είναι ότι αξιολογούνται οι επιπτώσεις από κάθε πυρηνικό αντιδραστήρα μεμονωμένα. Η πραγματικότητα όμως διαμορφώνεται από τις επιπτώσεις που υπάρχουν από όλους τους αντιδραστήρες μαζί, εξετάζοντας τες και αθροιστικά και συνεργιστικά. Στα παραπάνω θα πρέπει να συνυπολογισθεί επιπλέον, ότι ενώ ένα μεγάλο μέρος του ραδιενεργού νέφους του Chernobyl είχε πέσει στη Λευκορωσία, που είναι μια περιοχή με πυκνότητα πληθυσμού 40 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, στην περίπτωση της Ιαπωνίας η πληθυσμιακή πυκνότητα είναι κατά μέσο όρο 800 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο και στη μητροπολιτική περιοχή του Tokyo είναι πάνω από 1.200 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Σημειώνεται ότι η Fukushima απέχει περίπου 250 χλμ από το Tokyo, του οποίου η μητροπολιτική περιοχή έχει πάνω από 35.000.000 κατοίκους Κατά συνέπεια, οι όποιες σημερινές και μελλοντικές επιπτώσεις θα είναι εξαιρετικά ευρείας κλίμακας. Αλλά και πέρα από τα ατυχήματα, τα αναπόφευκτα πυρηνικά απόβλητα των εργοστασίων παραμένουν ραδιενεργά για δεκάδες έως και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, χωρίς να υπάρχει καμία μέθοδος αποθήκευσης και καμία τοποθεσία στον κόσμο, που να εγγυώνται την αποτελεσματική προστασία των μελλοντικών γενεών. Στο σημείο αυτό δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι επιστημονικά δεν υπάρχει ακίνδυνη δόση ραδιενέργειας. Κάθε δόση μπορεί να επιφέρει βλάβες στην υγεία. Τα υπάρχοντα όρια και δόσεις δεν έχουν καμιά επιστημονική βάση και αποτελούν προϊόν οικονομικο-πολιτικής διαπραγμάτευσης για την απρόσκοπτη ανάπτυξη των πυρηνικών προγραμμάτων και των αντίστοιχων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

Το νεοφιλελεύθερο πυρηνικό κόλπο: Το ακριβό παρουσιάζεται ως φθηνό μεχορηγό τους φορολογούμενους Ο κεντρικός ισχυρισμός των υποστηρικτών της πυρηνικής ενέργειας είναι ότι παρέχει φτηνή ηλεκτρική ενέργεια και την παρουσιάζουν ως μια λύση στην οικονομική κρίση και στο ενεργειακό ζήτημα.

Το πρώτο μέρος της μυθολογίας για φθηνή πυρηνική ενέργεια εδράζεται στο γεγονός ότι παρουσιάζεται μόνο το κόστος κατασκευής και λειτουργίας ενός εργοστασίου στη φάση του αρχικού σχεδιασμού και όχι το τελικό πραγματικό κόστος όταν το εργοστάσιο έχει πλέον κατασκευασθεί και λειτουργεί. Οι περισσότεροι αντιδραστήρες από τις ΗΠΑ μέχρι τη Φινλανδία και την Ινδία είχαν τελικό κόστος υπερδιπλάσιο της αρχικής εκτίμησης. Είναι χαρακτηριστικό, ότι το σχέδιο της Τουρκίας για πυρηνικό σταθμό στο Akkuyu (με ξένη ιδιωτική επένδυση) θα οδηγήσει στο να αγοράζει το τουρκικό κράτος την κιλοβατώρα 4 φορές ακριβότερα σε σχέση με σήμερα. Το δεύτερο μέρος της μυθολογίας για φθηνή πυρηνική ενέργεια αφορά στην απόκρυψη του κόστους για τη διαχείριση των πυρηνικών αποβλήτων των εργοστασίων (μεταφορά, αποθήκευση, αντιμετώπιση επιπτώσεων κλπ) και της απενεργοποίησης των εργοστασίων μετά τη λήξη λειτουργίας τους (αποσυναρμολόγηση, διασφάλιση του χώρου, αντιμετώπιση επιπτώσεων κλπ), το οποίο αποτελεί μέρος του λεγόμενου εξωτερικού κόστους. Υπενθυμίζεται ότι εξωτερικό κόστος είναι το χρηματικό ποσό που πληρώνεται για την αντιμετώπιση των κοινωνικοπεριβαλλοντικών επιπτώσεων ενός προϊόντος, ενός έργου, μιας διαδικασίας κλπ και το οποίο δεν επιβαρύνει τα επιχειρηματικά κέρδη, αλλά πληρώνεται από τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή από τους φόρους, που στη συντριπτική τους πλειονότητα καλύπτονται από τους εργαζόμενους και όχι από τα επιχειρηματικά κέρδη (βλ. σχετικά άρθρα στα “Διαλεκτικά”: «Η νεοφιλελεύθερη προπαγάνδα για το μέγεθος και το κόστος του δημόσιου τομέα και την ανάγκη απολύσεων» http://konstantinosnikolaou.blogspot.com/2010/11/blog-post.html καθώς και «Το κερδοσκοπικό δίλημμα του νεοφιλελευθερισμού σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα: Μείωση μισθών ή απολύσεις;» http://konstantinosnikolaou.blogspot.com/ 2010/12/blog-post.html).

24

25

www.greenpeace.gr Η χρήση λοιπόν της πυρηνικής ενέργειας οδηγεί σε οικονομικά και περιβαλλοντικά βάρη, που πληρώνουν οι πολίτες και σε κέρδη για την επιχείρηση, που θα αναλάβει την επένδυση σε πυρηνικά εργοστάσια.

Το τρίτο μέρος της μυθολογίας για φθηνή πυρηνική ενέργεια αφορά στην απόκρυψη του κόστους για την ασφάλεια των πυρηνικών εργοστασίων από ενδεχόμενες δολιοφθορές (αστυνόμευση μιας μεγάλης έκτασης γύρω από τις εγκαταστάσεις κλπ) και ιδίως το κόστος αντιμετώπισης των μικρών και μεγάλων πυρηνικών ατυχημάτων και των συνεπαγόμενων καταστροφών, όπου το κόστος γίνεται αστρονομικό και καλύπτεται και πάλι από τους φορολογούμενους πολίτες. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στις ΗΠΑ, η ασφαλιστική κάλυψη που έχει μια πυρηνική βιομηχανία (και που αποδέχεται μια ασφαλιστική εταιρεία) φθάνει για να καλύψει γύρω στο 1015% της ζημίας σε περίπτωση μείζονος ατυχήματος και έτσι, το υπόλοιπο καλύπτεται από την κοινωνία (L. Brown, The Flawed Economics of Nuclear Power. Earth Policy Institute, 2008). Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω πραγματικά κόστη προκύπτει ότι η πυρηνική ενέργεια είναι ακριβότερη (ανά μονάδα παραγόμενης κιλοβατώρας) σε σύγκριση με όλες τις μορφές Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και ειδικά ως προς τα αιολικά συστήματα είναι τουλάχιστον 2 φορές ακριβότερη (J.O. Blackburn and S. Cunningham, Solar and Nuclear Costs – The Historic Crossover. Solar Energy is Now the Better Buy. Report prepared for NC WARN, July 2010, καθώς και Σ. Ψωμάς, Ο μύθος της φθηνής πυρηνικής ενέργειας, Greenpeace, Μάρτιος 2011). Και δεν είναι μόνον αυτό. Η νεοφιλελεύθερη πολιτική της απορρύθμισης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη εδώ και μια εικοσαετία με την έκδοση ευρωπαϊκής οδηγίας για το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στον ανταγωνισμό (δηλαδή με την ιδιωτικοποίηση) είχε δραματικές επιπτώσεις σε χώρες με πυρηνικά όπως πχ η Γαλλία, που επιβαρύνουν τόσο τους καταναλωτές (διαρκής αύξηση των τιμών, υποβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών) όσο και τους εργαζόμενους, αλλά και την ασφάλεια των πυρηνικών σταθμών. Το ίδιο συνέβη και διεθνώς: η πρώτη παγκοσμίως ιδιωτική εταιρεία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και ιδιοκτήτρια του σταθμού της Fukushima, η Tepco (Tokyo Electric Power Company) παραποίησε εκθέσεις επιθεώρησης των πυρηνικών αντιδραστήρων για δεκαετίες, προκειμένου να συγκαλύψει περίπου 200 επεισόδια, που συνέβησαν στους σταθμούς Fukushima και Kashiwazaki-Kariwa (G. Balbastre, Sécurité nucléaire: les risques de la dérégulation, Le Monde Diplomatique, Avril 2011).

Η υπονόμευση της ανεξαρτησίας, της δημοκρατίας και της λαϊκής κυριαρχίας Μια πολιτική μπλόφα επιχειρείται να στηθεί με το επιχείρημα ότι μια χώρα χρησιμοποιώντας πυρηνική ενέργεια αποκτά ενεργειακή ανεξαρτησία. Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει. Διότι η τεχνογνωσία και τεχνολογία των πυρηνικών έχει αναπτυχθεί σε λίγες μόνο χώρες (όπως Γαλλία, ΗΠΑ, Ρωσία, Καναδάς), με αποτέλεσμα οι υπόλοιπες χώρες που αποκτούν πυρηνικά εργοστάσια να βρίσκονται πλήρως εξαρτημένες για παροχή τεχνογνωσίας, εξαρτημάτων, διαχείρισης των πυρηνικών σταθμών κλπ από τις χώρες που τα διαθέτουν. Είναι επίσης ενεργειακά εξαρτημένες και ως προς τις πρώτες ύλες, αφού τα παγκόσμια αποθέματα ουρανίου είναι συγκεντρωμένα σε πολύ λίγες χώρες και συγκεκριμένα, τα τρία τέταρτα των παγκόσμιων αποθεμάτων βρίσκονται σε πέντε κράτη: Καναδάς, Αυστραλία, Καζακστάν, Νίγηρας και Ρωσία. Ένα θεμελιακό όμως πολιτικό ζήτημα τίθεται από το γεγονός ότι, η εγκατάσταση και λειτουργία των πυρηνικών εργοστασίων απαιτεί αναγκαστικά για σοβαρότατους λόγους ασφαλείας (αποφυγή σαμποτάζ, κλοπών κλπ) την εγκαθίδρυση εκτεταμένης αστυνόμευσης στηριζόμενης σε μηχανισμούς στρατιωτικού τύπου, που δεν επιδέχεται κοινωνικό έλεγχο και δημοκρατικές διαδικασίες. Εισάγονται λοιπόν χαρακτηριστικά στην κοινωνική ζωή, που υπονομεύουν τη δημοκρατία και την άσκηση της λαϊκής κυριαρχίας. Αυτό αποκαλύπτεται ιδιαίτερα όταν συμβαίνει κάποιο πυρηνικό ατύχημα: απόκρυψη ή/και παραποίηση μετρήσεων, ελλιπής πληροφόρηση ή/και παραπληροφόρη-ση, διαμόρφωση μιας κατάστασης, που όχι μόνο δεν μπορούν να την ελέγξουν και να τη συνδιαχειρισθούν, αλλά ούτε καν να τη γνωρίζουν με ακρίβεια τόσο οι πολίτες όσο ακόμα και οι δημοκρατικά εκλεγμένοι εκπρόσωποί τους. Με βάση τα παραπάνω, είτε κρατικά είτε ιδιωτικά είναι τα πυρηνικά εργοστάσια σε τίποτα δεν αλλάζει τα όσα αναφέρθηκαν. Το δημοκρατικό ζήτημα που τίθεται είναι το ίδιο. Ο δρόμος για ασφαλή, φθηνή και πράσινη ενέργεια, που μπορεί να παρέχει τόσο ενεργειακή ανεξαρτησία όσο και δυνατότητα κοινωνικού ελέγχου και δίκαιης κατανομής του παραγόμενου πλούτου βρίσκεται στην αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που ειδικά στην Ελλάδα όχι μόνο φθάνουν, αλλά και περισσεύουν.

Greenpeace: Κλεισόβης 9, 106 77 Αθήνα, τηλ. 2103840774-5, fax. 2103804008

Αθήνα 11 Απριλίου 2011

25 χρόνια Τσερνόμπιλ και 1 μήνας Φουκουσίμα 25 χρόνια μετά το πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνόμπιλ, ο κίνδυνος από τη ραδιενέργεια και οι επιπτώσεις στους ντόπιους πληθυσμούς παραμένουν. Η Greenpeace, σε ελέγχους που διενήργησε στην Ουκρανία, διαπίστωσε υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας σε τρόφιμα ευρείας κατανάλωσης. Παράλληλα, 1 μήνα μετά την πυρηνική κρίση στη Φουκουσίμα, εξελίσσεται μία παρόμοια κατάσταση και εκεί, καθώς η ειδική ομάδα της Greenpeace στην Ιαπωνία ανίχνευσε υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας σε καλλιέργειες λαχανικών[1]. Τα ευρήματα αυτά αποδεικνύουν για άλλη μία φορά τους κινδύνους της πυρηνικής βιομηχανίας και υπενθυμίζουν ότι είναι απαραίτητη η άμεση απεξάρτηση από τη βρώμικη ενέργεια και η στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. «Θα πρέπει να απεξαρτηθούμε άμεσα από τις καταστροφικές επιλογές των πυρηνικών, του πετρελαίου και του άνθρακα. Το οφείλουμε στον εαυτό μας και στις επόμενες γενιές», δήλωσε η Ναταλία Τσιγαρίδου, Υπεύθυνη του Δικτύου Δράσης Καταναλωτών της Greenpeace. «Οι κυβερνήσεις πρέπει τώρα να αποφασίσουν ένα μέλλον που θα στηρίζεται 100% στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Σε ένα μόνο χωριό στην περιοχή Ρίβνενσκα, ανιχνεύτηκε καίσιο 137 σε επίπεδα υψηλότερα από τα αποδεκτά όρια για παιδιά στο 93% των δειγμάτων γάλακτος. Η Greenpeace καλεί τις κυβερνήσεις να απεξαρτηθούν από τα ορυκτά καύσιμα και τα πυρηνικά, με την υιοθέτηση οδικού χάρτη για 100% καθαρή ενέργεια στην ηλεκτροπαραγωγή ως τα μέσα του αιώνα.

Το παράδειγμα των αιολικών πάρκων στην Ιαπωνία που άντεξαν το καταστροφικό τσουνάμι και συνεχίζουν να παράγουν απρόσκοπτα καθαρή ενέργεια, αποδεικνύει ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι ασφαλείς και απολύτως αξιόπιστες», τόνισε η κ.Τσιγαρίδου.

Για περισσότερες πληροφορίες: Ναταλία Τσιγαρίδου, 6984 617 025 - 210 38 06 374 & 375

Πιο συγκεκριμένα, η ομάδα ειδικών της Greenpeace που βρίσκεται στην Ιαπωνία, τις προηγούμενες μέρες προχώρησε σε μετρήσεις που αποκάλυψαν επίπεδα ραδιενέργειας υψηλότερα από τα επίσημα όρια σε καλλιέργειες λαχανικών και λαχανικά αγορασμένα από σούπερ μάρκετ. Τουλάχιστον ένα από τα δείγματα λαχανικών είχε επίπεδα ραδιενέργειας που θα το χαρακτήριζαν ραδιενεργό απόβλητο[2]. Παράλληλα, μετρήσεις αποκαλύπτουν σημεία στην επαρχία της Φουκουσίμα με επίπεδα ραδιενέργειας τόσο υψηλά, ώστε η έκθεση σε αυτά για μόλις λίγες εβδομάδες να ισοδυναμεί με την πρόσληψη της μέγιστης επιτρεπόμενης ετήσιας δόσης ραδιενέργειας [3]. Οι παραπάνω μετρήσεις επιβεβαιώνουν την σημερινή απόφαση της Ιαπωνικής κυβέρνησης να επεκτείνει τη ζώνη αποκλεισμού πέρα από τα 20 χιλιόμετρα περιμετρικά του πυρηνικού σταθμού, κάτι που η Greenpeace είχε ήδη επισημάνει βάσει προηγούμενων μετρήσεων. Αντίστοιχα, η πιλοτική έρευνα σε βασικά είδη διατροφής σε περιοχές της Ουκρανίας[4], όπου είχε ανιχνευθεί ραδιενέργεια στο παρελθόν, έδειξε ποσοστά ραδιενέργειας που ξεπερνούσαν τα αποδεκτά όρια, όχι μόνο για παιδιά, αλλά και για ενήλικες.

Σημειώσεις προς συντάκτες: 1. Δείτε σχετικό ενημερωτικό δελτίο της Greenpeace.

2. Τα φυλλώδη λαχανικά έχουν επίπεδα ραδιενέργειας 16.000 - 150.000 μπεκε-ρέλ/κιλό. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, τα επίπεδα ιωδίου 131 πάνω από 100.000 μπεκερέλ/κιλό ή καισίου 137 πάνω από 10.000 μπεκερέλ/ κιλό χαρακτηρίζονται ως πυρηνικό απόβλητο.

3. Η μέγιστη επιτρεπόμενη ετήσια δόση ραδιενέργειας για τους πολίτες είναι 1000 μικροσιβέρτ. Στην πόλη της Φουκουσίμα ανιχνεύθηκαν επίπεδα ραδιενέργειας 4 μικροσιβέρτ/ώρα σε παιδική χαρά, και 2,8 μικροσιβέρτ/ώρα σε ναό στην πόλη Κοριγιάμα.

4. Συνολικά αναλύθηκαν 114 δείγματα, σε τρόφιμα που είτε παρασχέθηκαν στην Greenpeace από ντόπιους αγρότες είτε αγοράστηκαν σε αγορές τροφίμων. Τα πιο σημαντικά ευρήματα αφορούν σε βασικά είδη διατροφής για τους φτωχούς αγροτικούς πληθυσμούς της Ουκρανίας, όπως γάλα, άγρια μούρα και μανιτάρια.

26

27

Του Γιάννη Τσιπουρίδη

ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΕΝΕΡΓΟΙ ΠΑΡΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΟΙ Αν δεν με απατά η μνήμη μου αυτό το σύνθημα κυκλοφόρησε πριν κάποια χρόνια, από τη ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΣΟΣ (ελπίζω να μην αδικώ κάποια άλλη οργάνωση) και πρέπει να το υιθετήσουμε όλοι γιατί σε αυτή την ιστορία δεν έχεις δεύτερη ευκαιρία. Και για να είναι κανείς ενεργός, πρέπει να ξέρει και όχι να άγεται και να φέρεται οδηγημένος από συναισθηματισμούς.

Φοβόμαστε αυτό που έρχεται γιατί γνωρίζουμε τι έρχεται. Ακολουθούν στοιχεία που αφορούν Α) μια αναφορά της κατάστασης των 6 πυρηνικών αντιδραστήρων της Φουκουσίμα την 15η Απριλίου 2011. Β) όλα τα πυρηνικα συμβάντα έως σήμερα Γ) πίνακα με όλους τους πυρηνικούς σταθμούς του πλανήτη με κυρίαρχο στοιχείο την χρονολογία έναρξης λειτουργίας τους. Το τελευταίο είναι σημαντικό στοιχείο γιατί οι περισσότεροι είναι παλιοί ή πολύ παλιοί και φυσικά πάντοτε θα λειτουργούν παλιοί αντιδραστήρες γιατί απλά η διάρκεια ζωής τους είναι της τάξεως των 40 ετών.

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ 6 ΠΥΡΗΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΩΝ ΣΤΙΣ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2011

**Ζητώ συγγνώμη, αλλά δεν υπήρχε δυνατότητα μετάφρασης.

ΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΩΝ ΣΤΗ ΦΟΥΚΟΥΣΙΜΑ

28

29 ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ

ΟΛΑ ΤΑ ΠΥΡΗΝΙΚΑ «ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ»

Του Steve Connor, Science Editor

Καταδικασμένο το £6 δις πρόγραμμα της Βρετανικής κυβέρνησης για την αποθήκευση πυρηνικών αποβλήτων Ένα μήνα μετά το ιαπωνικό τσουνάμι, το μεγαλύτερο παγκόσμιο απόθεμα αποβλήτων πλουτωνίου έφθασε σε κρίσιμο σημείο. Ήταν προγραμματισμένο να πωληθεί μετά από επεξεργασία, αλλά τώρα κανένα έθνος δεν τα θέλει. Και πού βρίσκεται αυτό το τεράστιο βουνό πλουτωνίου; Όχι στη Φουκουσίμα, αλλά στο Sellafield, της Cumbria στη Μ. Βρετανία. Η πυρηνική κρίση στην Ιαπωνία απειλεί ένα προσεκτικά δομημένο σχέδιο της βρετανικής κυβέρνησης να αντιμετωπίσει το μεγαλύτερο βουνό αποβλήτων πλουτωνίου του κόσμου, που είναι αποθηκευμένα στο χώρο του Sellafield στην Cumbria. Η Ιαπωνική νευρικότητα σχετικά με την πυρηνική ενέργεια μετά τη σχεδόν τήξη του πυρήνα του αντιδραστήρα του εργοστασίου της Φουκουσίμα, έχει οδηγήσει σε πάγωμα του διεθνούς εμπορίου επανεπεξεργασμένου πυρηνικού καυσίμου, στο οποίο η κυβέρνηση στήριζε τις ελπίδες της για την επίλυση του προβλήματος πλουτωνίου της Βρετανίας. Η στρατηγική της κυβέρνησης για την εξάλειψη του αυξανόμενου βρετανικού πλουτωνίου βασίστηκε σε μια τεχνολογία που αναπτύχθηκε για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της ιαπωνικής αγοράς, αλλά υπάρχουν τώρα φόβοι ότι η Ιαπωνία είναι έτοιμη να γυρίσει την πλάτη της στην επιχείρηση αυτή.

Αναμενόταν ότι αυτές οι συμβάσεις μεταξύ Ιαπωνίας και Sellafield για παραγωγή μικτού οξειδίου (ΜΟΧ) πυρηνικών καυσίμων, θα ενίσχυαν τα οικονομικά και πολιτικά επιχειρήματα για την αντιμετώπιση των αποθεμάτων πλουτωνίου της Μεγάλης Βρετανίας με ένα δεύτερο - πολλών δισεκατομμυρίων λιρών εργοστάσιο παρασκευής MOX στο χώρο της Cumbria. Ωστόσο, οι ιαπωνικές εταιρείες ενέργειας είπαν ότι ανησυχίες σχετικά με το Φουκουσίμα τους ανάγκασαν να αναβάλουν επ ‘αόριστον τη μεταφορά γαλλικής κατασκευής πυρηνικό καύσιμο MOX - που θα μεταφερόταν με βρετανικά σκάφη - στο Sellafield. Η αναβολή είναι σημαντική επειδή η αποστολή MOX δεν προοριζόταν για τους πληγέντες αντιδραστήρες στη Fukushima που εκμεταλλεύεται η Tokyo Electric, αλλά για τους ανεπηρέαστους αντιδραστήρες Hamaoka που εκμεταλλεύεται η Chubu Electric, η ίδια εταιρεία που υποτίθεται ότι είναι ένας από τους πρώτους πελάτες του υφιστάμενου εργοστασίου MOX στο Sellafield (SMP).

Ερωτήσεις και απαντήσεις:

*όταν συντάχθηκε ο Πίνακας η Φουκουσίμα ήταν ακόμη σε επίπεδο σοβαρότητας ατυχήματος 5.

Ε: Τι είναι το “βουνό πλουτωνίου” της Βρετανίας; Α: Είναι το απόθεμα του έθνους σε ραδιενεργό πλουτώνιο, υο οποίο διατηρείται σε μορφή σκόνης διοξειδίου του πλουτωνίου, συσκευασμένο σε ειδικά βαρέλια που αποθηκεύονται στο Sellafield της Cumbria. Μια άλλη, μικρότερη ποσότητα είναι αποθηκευμένη στις πυρηνικές εγκαταστάσεις Dounreay στη Σκοτία, στη θέση του αποτυχημένου πυρηνικού προγράμματος fast-breeder reactor.

11 Απριλίου 2011

Ε: Γιατί είναι το απόθεμα, πλουτώνιου τόσο μεγάλο; Α: κατ’ αρχήν πρόκειται για πλουτώνιο από μη στρατιωτικές επιεχειρήσεις. Είναι σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα μιας απόφασης στη δεκαετία του 1960, να εξαχθεί το πλουτώνιο από χρησιμοποιημένο πυρηνικό καύσιμο για χρήση σε fast-breeder reactor, οι οποίοι, όμως δεν κατασκευάστηκαν ποτέ εμπορικά. Η Βρετανία εξακολουθούσε να σωρεύει πλουτώνιο, που σήμερα ανέρχεται σε 84 τόνους, μαζί με πλουτώνιο εξωτερικού, επί του παρόντος μόλις 28 τόνων. Το τελικό βρετανικής ιδιοκτησίας απόθεμα πλουτωνίου θα είναι 109 τόνοι, όταν θα έχει ολοκληρωθεί η επανεπεξεργασία χρησιμοποιημένου καυσίμου από τους υφιστάμενους πυρηνικούς αντιδραστήρες. Ε: Γιατί πρέπει να κάνουμε κάτι με αυτό; Α: Το πλουτώνιο παραμένει ραδιενεργό για πολλές χιλιάδες χρόνια - ακριβώς πόσο καιρό εξαρτάται από το ισότοπο. Οι ειδικοί λένε ότι το να μην κάνουμε τίποτα δεν αποτελεί επιλογή, αφού οι γνωστές μέθοδοι αποθήκευσης θα καταλήξουν μη ασφαλείς σε λίγες δεκαετίες. Το Πλουτωνίο είτε θα τεθεί σε μακροχρόνια αποθήκευση, με στόχο της μόνιμη αναπόθεση του κάποια στιγμή στο μέλλον σε τσιμέντο ή γυαλί ή να χρησιμοποιηθούν με κάποιο τρόπο που να το καθιστά πιο «ασφαλές», όπως η ενσωμάτωσή του σε καύσιμο ΜΟΧ που χρησιμοποιείται πάλι σε αντιδραστήρα. Ε: Είναι η μετατροπή του πλουτωνίου σε καύσιμο ΜΟΧ ασφαλής; Α: Το πλουτώνιο αποτελεί μέγιστο κίνδυνο για την υγεία εάν εισέλθει στο εσωτερικό του ανθρώπινου σώματος, εκπέμπει σωματίδια άλφα, τα οποία εάν εισχωρήσουν στο δέρμα, μπορεί να αποδειχτούν πολύ επικίνδυνα, αφού βλάπτουν το DNA των κυττάρων και προκαλούν καρκίνο. Αποτελεί επίσης κίνδυνο για την ασφάλεια λόγω της χρήσης του στα πυρηνικά όπλα και στις «βρώμικες» βόμβες. Ορισμένοι ειδικοί λένε ειρωνι-κά, ότι μετατρέποντας το πλουτώνιο σε καύσιμα ΜΟΧ και στη συνέχεια καθιστώντας το περισσότερο ραδιενεργό με τη βοήθεια αντιδραστήρων, τότε το πλουτώνιο παραδόξως θα γίνει πιο ασφαλές διότι, όντας πιο ραδιενεργό, θα είναι πιο δύσκολο να το χειριστεί κανείς. Οι αντίπαλοι τους υποστηρίζουν ότι η δημιουργία καυσίμων ΜΟΧ αυξάνει τους κινδύνους ασφαλείας, γιατί η μεταφορά ράβδων καυσίμου ΜΟΧ, αλλά ακόμα και το ίδιο διοξείδιο του πλουτωνίου, μπορεί να γίνει αντικείμενο τρομοκρατικών επιθέσεων και ατυχημάτων.

442 ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΚΟΙΜΑΣΤΕ ΤΑ ΒΡΑΔΙΑ

ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ Την χρονιά που εσείς, τα παιδιά σας ή τα εγγόνια σας γεννήθηκαν, κάπου αλλού έθεταν σε λειτουργία το θάνατο. Δείτε πόσοι πυρηνικοί σταθμοί τέθηκαν σε λειτουργία στα σημαντικά γεννέθλια της οικογένειας σας.

30

31

Ισχυρή εφοδιαστική αλυσίδα σε τοπικό επίπεδο Αποσκοπώντας πάντα στην άμεση και αποτελεσματική ανταπόκριση, η Vestas Hellas διαθέτει τμήματα Τεχνολογίας και Supply Chain & Logistics στην Ελλάδα, τα οποία συμβάλλουν δραστικά στην ελαχιστοποίηση του χρόνου απόκρισης της Ομάδα Συντήρησης και Λειτουργίας της Vestas Hellas. Επιπλέον, το ελληνικό γραφείο «εκμεταλλεύεται» στο έπακρον την τεχνογνωσία και την αδιαμφισβήτητη εμπειρία των ανθρώπων της εταιρίας στο εξωτερικό, η οποία μετράται με περισσότερες από 43,000 εγκατεστημένες ανεμογεννήτριες παγκοσμίως, εκ των οποίων περισσότερες από 9.000 στην περιοχή της Μεσογείου. Αποτέλεσμα αυτής της ισχυρής οργάνωσης είναι οι ποιοτικές και άμεσες λύσεις, προσαρμοσμένες στις εκάστοτε ανάγκες των πελατών μας, που καμία άλλη εταιρία του χώρου δεν μπορεί να προσφέρει.

Η καρδιά της Vestas Hellas χτυπάει στα αιολικά πάρκα Με πολυετή ισχυρή παρουσία και τις περισσότερες εγκατεστημένες ανεμογεννήτριες στην Ελλάδα, οι συστάσεις για τη Vestas Hellas περιττεύουν. Η εταιρία δραστηριοποιείται στους τομείς της πώλησης, εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης ανεμογεννητριών στην Ελλάδα, την Κύπρο και την ΠΓΔΜ. Η πολυετής έκθεση στη σύνθετη τοπολογία και δύσκολη μορφολογία του ελλαδικού χώρου έχει καταστήσει τη Vestas Hellas την πλέον έμπειρη κατασκευάστρια εταιρία στην ελληνικά αγορά του αιολικού τομέα. «Η καρδιά της Vestas Hellas χτυπά στα αιολικά πάρκα», όπως λένε χαρακτηριστικά οι άνθρωποί μας, αφού περισσότερο από το 60% του ανθρώπινου δυναμικού της εταιρίας είναι αποσπασμένο στα πολυάριθμα αιολικά πάρκα της ελληνικής επικράτειας και των λοιπών περιοχών ευθύνης της. Από την Κεφαλονιά ως τη Νάξο και από την Κρήτη ως την Αλεξανδρούπολη, η Vestas Hellas έχει αναπτύξει το μεγαλύτερο και πιο οργανωμένο δίκτυο συντήρησης και λειτουργίας ανεμογεννητριών στην Ελλάδα, καλύπτοντας έτσι όλες τις ηπειρωτικές και νησιωτικές περιοχές της χώρας με αιολική δραστηριότητα. Η Vestas Hellas είναι η πρώτη κατασκευάστρια εταιρία με τοπική ομάδα συντήρησης και στην Κύπρο, αφού κατασκεύασε το πρώτο αιολικό πάρκο στη Μεγαλόνησο, το οποίο συγχρόνως αποτελεί κι ένα από τα μεγαλύτερα στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης.

Εμπειρία, εκτενής γνώση, τοπική παρουσία και εξειδικευμένες λύσεις εξασφαλίζουν την ποιότητα των υπηρεσιών που η Vestas Hellas προσφέρει στους πελάτες της. Η μεγάλη εμπειρία της Vestas στην παροχή υπηρεσιών παγκοσμίως, καθώς και η καλά οργανωμένη διάρθρωση των κέντρων συντήρησης της εταιρίας στην Ελλάδα, επιτρέπουν την κάλυψη του μεγαλύτερου μέρους της ελληνικής επικράτειας (συμπεριλαμβανομένων και των νησιών) και της Κύπρου, εξασφαλίζοντας αποτελεσματική διαχείριση των εγκατεστημένων αιολικών πάρκων, γεγονός που αποτελεί εγγύηση για

την απόδοση των επενδύσεων και την ελαχιστοποίηση του οικονομικού κινδύνου που διατρέχει ο πελάτης. Η Vestas Hellas διαθέτει οκτώ τοπικές Ομάδες για τη Συντήρηση και Επισκευή των ανεμογεννητριών της, στρατηγικά εγκατεστημένες σε θέσεις κλειδιά γύρω από τον άξονα της χώρας με έντονη αιολική δραστηριότητα: Αλεξανδρούπολη, Σιδηρόκαστρο, Λιβαδειά, Πάτρα, Κρανίδι, Τρίπολη, Κρήτη και Κύπρο. Οι σύγχρονες τοπικές εγκαταστάσεις της εταιρίας λειτουργούν ως αποθήκες για τα ανταλλακτικά που απαιτούνται στην καθημερινή συντήρηση των μηχανών, αποτελούν τη βάση της εκάστοτε τοπικής ομάδας και της εξασφαλίζουν τις καλύτερες δυνατές συνθήκες εργασίας, ενώ συγχρόνως λειτουργούν και ως κέντρα εκπαίδευσης των τεχνικών. Κάθε ομάδα λειτουργεί ως τοπικό κέντρο επιχειρήσεων της Vestas. Διαθέτει Προϊστάμενο Ομάδας (Area Supervisor), ο οποίος είναι υπεύθυνος για την υποστήριξη και το συντονισμό της ομάδας του, έχοντας ως γνώμονα την εξασφάλιση της εφαρμογής όλων των πρακτικών της λειτουργικής βελτιστοποίησης των αιολικών πάρκων της περιοχής ευθύνης του. Παράλληλα, η ομάδα Υποστήριξης Πελατών, στα κεντρικά γραφεία της Αθήνας, αποτελεί το συνδετικό κρίκο της εταιρίας με τους πελάτες, ώστε να εξασφαλίζεται η ικανοποίηση των αιτημάτων τους άμεσα και αποτελεσματικά. Οι τεχνικοί της Vestas διακρίνονται από μακρόχρονη εμπειρία, κατάρτιση και τεχνογνωσία, η οποία τους επιτρέπει να ανταπεξέρχονται στις απαιτήσεις της καθημερινότητας. Για τη Vestas, η Ασφάλεια των ανθρώπων της είναι αδιαπραγμάτευτη αξία. Γι’ αυτό φροντίζει εκτός από την άρτια τεχνική εκπαίδευση τους, να τους παράσχει και όλα τα Μέσα Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ), τα οποία εξασφαλίζουν την εκτέλεση των εργασιών υπό ασφαλείς συνθήκες σ’ ένα βιομηχανικό περιβάλλον, όπως αυτό των ανεμογεννητριών και των αιολικών πάρκων εν γένει.

Στόχος μας η μεγιστοποίηση της πραγματικά παραχθείσας ενέργειας των ανεμογεννητριών.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο κ. Ιωάννης Κουρής, Δ/ντής του τμήματος Συντήρησης και Λειτουργίας της Vestas Hellas: «Ανταποκρινόμενοι στις συνεχώς αυξανόμενες απαιτήσεις των πελατών μας, στόχος μας είναι η μεγιστοποίηση της πραγματικά παραχθείσας ενέργειας των ανεμογεννητριών. Οι ανεμογεννήτριες πρέπει να λειτουργούν όταν φυσάει, γι’ αυτό και οι προγραμματισμένες εργασίες συντήρησης πραγματοποιούνται σε περιόδους χαμηλού αέρα».

O κ. Κουρής συνεχίζει λέγοντας ότι: «Για εμάς στη Vestas, τρία πράγματα είναι αυτά που κάνουν τη διαφορά στην ικανοποίηση των απαιτήσεων των πελατών μας: η μεγιστοποίηση της παραγωγής ενέργειας, η μεγιστοποίηση της διάρκεια ζωής της ανεμογεννήτριας και η ελαχιστοποίηση του χρόνου που η μηχανή δεν θα λειτουργεί. Για την ικανοποίηση αυτών των παραμέτρων πασχίζουμε καθημερινά με όλες τις δυνάμεις μας, βασιζόμενοι σε σωστό και ενδελεχή προγραμματισμό εργασιών, καθώς και στην ευελιξία των ομάδων μας».

Με γνώμονα την επίτευξη των παραπάνω, η Vestas λειτουργεί πλέον βασισμένη σε μεθόδους περισσότερο προληπτικής και λιγότερο διορθωτικής συντήρησης. Όπως εξηγεί ο κ. Κουρής, σε αυτό συντελούν και τα κέντρα εξ’ αποστάσεως παρακολούθησης των ανεμογεννητριών της Vestas στην Ελλάδα και την Ισπανία, από τα οποία παρακολουθείται σε εικοσιτετράωρη βάση, όλος ο στόλος εγκατεστημένων ανεμογεννητριών στην Ελλάδα, την Κύπρο αλλά και σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Με αυτόν τον τρόπο, η εταιρία έχει αποκτήσει μηχανισμούς και εργαλεία πρόβλεψης οποιουδήποτε προβλήματος και μπορεί εγκαίρως να το διορθώσει, πριν ακόμη αυτό εμφανιστεί. Επιπλέον, η Vestas διαθέτει μηχανισμούς ελέγχου ποιότητας που επιτρέπουν τη διασφάλιση της βέλτιστης απόδοσης των ανεμογεννητριών της.

Συμβόλαια συντήρησης με ευελιξία και μεγάλη διάρκεια ζωής για τις ανεμογεννήτριες Ο κ. Κουρής, σχολιάζοντας τα συμβόλαια και τα προϊόντα της Vestas, αναφέρει: «Τα πακέτα συντήρησης της Vestas έχουν ως σκοπό την κάλυψη και των πλέον απαιτητικών αναγκών του εκάστοτε πελάτη. Τα συμβόλαια, τα οποία προσφέρουμε πλέον, χαρακτηρίζονται από ευελιξία και μπορούν να έχουν ακόμα και 15ετή διάρκεια. Είτε πρόκειται για νέο είτε για ανανέωση υφιστάμενου συμβολαίου, είμαστε εδώ για τη μέγιστη δυνατή κάλυψη των αναγκών των πελατών μας καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής των ανεμογεννητριών μας. Τα συμβόλαια μας εξυπηρετούν επενδυτές που επιθυμούν πλήρη κάλυψη από οποιαδήποτε βλάβη και αν προκύψει, με τη Vestas να αναλαμβάνει όλα τα πιθανά ρίσκα προσφέροντας πολύ υψηλή ενεργειακή διαθεσιμότητα (ΑΟΜ 5000) ή χρονική διαθεσιμότητα (ΑΟΜ 4000). Ακόμα, δίνουμε τη δυνατότατα προγραμματισμένης και μη συντήρησης (ΑΟΜ 3000) ή μόνο προγραμματισμένης (ΑΟΜ 2000). Επιπλέον, προσφέρουμε υποστήριξη στους πελάτες που επιθυμούν να αναλάβουν τη λειτουργία και τη συντήρηση των ανεμογεννητριών μόνοι τους (ΑΟΜ 1000), ενώ διαθέτουμε λύσεις ακόμα και για όσους επιθυμούν τη διεξαγωγή της διαδικασίας συντήρησης με από κοινού συμμετοχή. Εν ολίγοις, η Vestas πλέον δεν προσφέρει τυποποιημένα συμβόλαια αλλά λύσεις προσαρμοσμένες στις ανάγκες των πελατών της».

Παράπλευρα οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ισχυρή τοπική παρουσία της Vestas δεν ωφελεί μόνον τους πελάτες της, μέσω της άμεσης και έγκαιρης ανταπόκρισης της σε οποιοδήποτε ενδεχόμενο πρόβλημα του αιολικού τους πάρκου. Ο ρόλος μας επεκτείνεται με τη συμβολή της εταιρίας στην ανάπτυξη των τοπικών οικονομιών και στη μείωση της τοπικής ανεργίας, αφού για την κάλυψη των εκάστοτε αναγκών δίνεται προτεραιότητα στους τοπικούς προμηθευτές, ενώ και η στελέχωση των εγκαταστάσεων και των αιολικών πάρκων προβάδισμα έχει το τοπικό τεχνικό προσωπικό της εκάστοτε περιοχής.

32

33

Α. Νάστης Ομότιμος Καθηγητής ΑΠΘ, Μέλος της Επιτροπής Μελέτης Επιπτώσεων, Κλιματικής Αλλαγής της Τράπεζας της Ελλάδος

H 21η Μαρτίου, η πρώτη ημέρα της Άνοιξης, που αρχίζει η αναγέννηση της φύσης και του δάσους, είναι η πιο κατάλληλη ημέρα για να εορταστεί η Παγκόσμια Ημέρα της Δασοπονίας. Φέτος μάλιστα είναι ιδιαίτερη χρονιά καθώς, το 2011 έχει ανακηρυχθεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών ως έτος των δασών. Την ημέρα αυτή, θα πρέπει να ακουστεί σε όλη την οικουμένη η ανάγκη προστασίας του δάσους, να τονιστεί η σημασία του για την ποιοτική βελτίωση των συνθηκών της ανθρώπινης ζωής. Το δάσος μάς προσφέρει απλόχερα μια μεγάλη ποικιλία υλικών αγαθών και υπηρεσιών, ενώ σε αντάλλαγμα ζητά από εμάς κυρίως αγάπη και προστασία.

Κίνδυνοι που διατρέχουν τα δασικά μας οικοσυστήματα Η επίδραση των κλιματικών αλλαγών στα δασικά οικοσυστήματα είναι ουσιώδους σημασίας, καθώς αυτά συμβάλλουν οικονομικά και περιβαλλοντικά στην ποιότητα της ζωής του ανθρώπου και η επίδρασή τους επεκτείνεται πολύ πέρα από τα φυσικά όριά τους. Τα δασικά οικοσυστήματα (δάση 25%, λιβάδια 40%) καταλαμβάνουν το 65% περίπου της χερσαίας επιφάνειας της Ελλάδος. Αυτά είναι ιδιαίτερα υποβαθμισμένα, κυρίως λόγω της αλόγιστης χρήσης τους, στο πρόσφατο παρελθόν.

μοκρασίες και τα μειωμένα κατακρημνίσματα που θα επικρατήσουν κατά την ξηροθερμική περίοδο, ενώ διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καταστροφικών πυρκαγιών. Το ερώτημα που τίθεται είναι σε ποιό βαθμό τα δασικά είδη και τα οικοσυστήματα είναι ικανά να προσαρμοστούν στο ταχέως διαφοροποιούμενο περιβάλλον. Εάν δεν προσαρμοστούν σε σύντομο χρόνο, αυτά διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο αποσταθεροποίησής τους και, σε ακραίες περιπτώσεις, κατάρρευσής τους. Οι επιπτώσεις αυτές θα μπορούσαν να μετριαστούν σημαντικά, εάν υιοθετηθούν έγκαιρα κατάλληλες διαχειριστικές στρατηγικές, όπως ειδική καλλιεργητική φροντίδα και ειδικά οργανωμένα συστήματα βόσκησης. Γι’ αυτό είναι ανάγκη η δασική πολιτική και η στρατηγική διαχείρισης να προσαρμοστούν άμεσα για να μετριαστούν και να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα οι αρνητικές επιπτώσεις των επικείμενων κλιματικών μεταβολών.

Γρηγορείτε

Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας Η βιομηχανική επανάσταση και τώρα οι νέες τεχνολογίες μας δίνουν αφάνταστες δυνατότητες συσσώρευσης και μετάδοσης γνώσεων, που κάνουν τη ζωή μας πιο άνετη αλλά και πιο πολύπλοκη, χωρίς όμως να της δίνουν περισσότερο νόημα. Νόημα στη ζωή δίνει η ισορροπία, η ανάταση, η ηρεμία και η γαλήνη της ψυχής, που επιτυγχάνεται μπροστά στην αρμονία του αδιατάρακτου φυσικού περιβάλλοντος και ιδιαίτερα του δάσους που είναι η κορωνίδα των φυσικών οικοσυστημάτων. Τα δάση, όμως, τα πλέον σταθερά φυσικά οικοσυστήματα, δέχονται καθημερινά τα ανελέητα χτυπήματα της ανθρώπινης απληστίας, καθώς τεράστιες εκτάσεις δασών εξαφανίζονται, ιδιαίτερα των εύθραυστων τροπικών δασών. Η ξέφρενη αυτή πορεία προς την καταστροφή είναι αποτέλεσμα της «κοινωνικής ρύπανσης» σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και σε κάθε μικρή κοινωνία.

Αν δεν βάλουμε ηθικούς φραγμούς στις ματαιόδοξες επιθυμίες μας και στην απόκτηση προσωπικών αγαθών αδιαφορώντας για τους συνανθρώπους μας, τα δάση θα εκλείψουν. Στην εποχή μας, και ιδιαίτερα στο άμεσο μέλλον, οι αναμενόμενες κλιματικές μεταβολές θα επιφέρουν πολύ σημαντικές ανακατατάξεις στα δασικά οικοσυστήματα, τη βιοποικιλότητα, τα αγαθά και τις υπηρεσίες που αυτά μας προσφέρουν. Η σύγχρονη κοινωνία, στο βωμό της κακώς νοούμενης ανάπτυξης και του προσωπικού συμφέροντος, έχει αδιαφορήσει για την αειφορία, τα δασικά οικοσυστήματα και το φυσικό περιβάλλον. Πρέπει να τονιστεί ότι απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την επιβίωση της κοινωνίας μας είναι το εξωτερικό χρέος από την επιβάρυνση του περιβάλλοντος να μη ξεπερνά τα όρια της χρεωκοπίας, τα όρια αντοχής του οικοσυστήματος.

Τα δασικά οικοσυστήματα παράγουν ποικιλία υλικών αγαθών, όπως βιομάζα ξύλου, βοσκήσιμη ύλη, καρπούς, μανιτάρια, μέλι, βότανα, συμβάλλουν στην παραγωγή και ποιότητα του νερού, την ποιότητα του αέρα και τη δέσμευση και αποθήκευση του CO2, προσφέρουν ποικίλες άυλες υπηρεσίες, όπως προστασία εδαφικών πόρων, βιοποικιλότητα, παρέχουν ενδιαίτημα και τροφή σε πληθώρα έμβιων όντων κ.ά. Πέραν αυτών, έχουν σημαντική πολιτιστική και αισθητική αξία. Επίσης προσφέρουν ευκαιρίες για ποικίλες δραστηριότητες αναψυχής (πεζοπορία, κατασκήνωση, θήρα, κ.ά.), στοιχεία απαραίτητα για την ευζωία του ανθρώπου. Η αφθονία των αγαθών και η ποιότητα των υπηρεσιών εξαρτώνται πρωτίστως από τη σταθερότητα των οικοσυστημάτων, η οποία είναι συνάρτηση της βιοποικιλότητας και των φυσιολογικών λειτουργιών τους. Πρέπει να επισημανθεί ότι η ετήσια παραγωγή βιομάζας ξύλου βαίνει συνεχώς μειούμενη. Προφανώς υπάρχουν πολύ μεγάλα περιθώρια αύξησης της παραγωγής, με λελογισμένη χρήση. Η μειωμένη παραγωγή οφείλεται κυρίως στο υψηλό κόστος της παραγωγής, στις φθηνές εισαγωγές ξυλείας, στην αποδιοργάνωση της δασικής υπηρεσίας, και γενικά στη δυσλειτουργία της διοικητικής και δικαστικής υπηρεσίας που διευκολύνει την πλημμελή φύλαξη και απόδοση ευθυνών. Αντίστοιχα, η παραγωγή των λιβαδιών είναι υπερβολικά μειωμένη καθώς η Ελλάδα, μολονότι ευρωπαϊκή χώρα, δεν έχει νομοθετικό πλαίσιο που να καθορίζει τη διαχείρισή τους. Ο καθένας βόσκει όταν θέλει, όσο θέλει, με όσα ζώα και με οποιοδήποτε είδος ή συνδυασμό ειδών ζώων θέλει. Παρόμοια, η απολαμβανόμενη παραγωγή των λιβαδιών είναι μικρότερη από το 1/3-1/5 του δυναμικού παραγωγής τους. Η υγεία και η δυναμική αύξησης των δασικών ειδών εξαρτώνται άμεσα από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η θερμοκρασία, η ηλιακή ακτινοβολία, το διαθέσιμο νερό και τα θρεπτικά στοιχεία του εδάφους, ενώ επηρεάζονται και από συνοικολογικούς παράγοντες, όπως ο ανταγωνισμός, οι επιδράσεις της ζωοκοινότητας των μικροοργανισμών και οι πυρκαγιές. Τα δασικά οικοσυστήματα αναμένεται να ζημιωθούν στις επόμενες δεκαετίες κατά κύριο λόγο από τις υψηλές θερ-

Παγκόσμια τα δάση λιγοστεύουν, ενώ στην Ελλάδα υπάρχει μικρή αύξηση κατ’ έκταση. Στη χώρα μας, όμως, τα τελευταία χρόνια χάθηκαν τεράστιες εκτάσεις παραγωγικών δασών. Το χειρότερο είναι ότι ταυτόχρονα έχασαν τη ζωή τους και πολλοί συνάνθρωποί μας. Δυστυχώς, θα έρθουν περισσότερα δεινά για τα δάση αλλά και για τους κατοίκους της χώρας μας, αν δεν αλλάξει η φιλοσοφία της διαχείρισης και της δασοπροστασίας τους. Είναι απαράβατος νόμος της φύσης ότι η συσσώρευση βιομάζας στα δάση οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην πρόκληση ανεξέλεγκτων πυρκαγιών. Γι’ αυτό είναι ανάγκη να αλλάξουμε φιλοσοφία και να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στα προληπτικά μέτρα. Το σύμπλοκο εθελοντισμός – αναδασώσεις και η εγκατάλειψη της υπαίθρου συνέβαλαν στην αύξηση των δασικών εκτάσεων. Είναι αδήριτη ανάγκη όμως οι αναδασώσεις, ιδίως οι αισθητικές και προστατευτικές, να υπακούσουν σε πυράντοχο σχεδιασμό, επιλέγοντας τόσο κατάλληλα αυτοφυή είδη όσο και ανθεκτική στις πυρκαγιές τοπογραφική διάταξη. Είναι επιβεβλημένο επίσης αυτές να γίνονται σε μεγάλους φυτευτικούς συνδέσμους ώστε να αναδασώνεται μεγαλύτερη έκταση, να εξασφαλίζεται οικονομία κλίμακας και ανθεκτικότερες δομές.

Στο πλαίσιο της δράσης για την κλιματική αλλαγή, με πρωτοβουλία του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γ. Προβόπουλου έχει συσταθεί Επιτροπή από διακεκριμένους επιστήμονες, στην οποία έχει ανατεθεί το έργο της εκπόνησης μελέτης σχετικά με τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα. Μια από τις ομάδες της εν λόγω Επιτροπής, υπό τον καθηγητή Α. Νάστη, μελετά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα δάση και τα δασικά οικοσυστήματα. Αποτελέσματα της σχετικής μελέτης αναμένεται να ανακοινωθούν το καλοκαίρι του 2011.

Για περαιτέρω πληροφορίες ή/και διευκρινίσεις, μπορείτε να απευθυνθείτε στον καθηγητή κ. Αναστάσιο Νάστη (τηλ.: 6944 90 33 44, email: nastis@auth.gr)

34

35

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Αθήνα 18 Απριλίου 2011

Αποτρέπει – στην περίπτωση ενός αιολικού πάρκου την

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΑΠΌ ΑΠΕ Λεωφ. Μεσογείων 85, 115 26 Αθήνα, τηλ.: 210 69 68 418, Fax: 210 69 68 031 Η τεράστια συνεισφορά των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην αγορά ηλεκτρισμού και στην ελληνική οικονομία γενικότερα αναδείχθηκε στο πλαίσιο εκδήλωσης του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτροπαραγωγών από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Ε.Σ.Η.Α.Π.Ε.), όπου παρουσιάστηκε μελέτη που εκπόνησε το Εργαστήριο Ενεργειακής Οικονομίας του ΕΜΠ με Διευθυντή τον Καθηγητή και πρώτο Πρόεδρο της ΡΑΕ κ. Παντελή Κάπρο για το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ. Το βασικό συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι οι ΑΠΕ – σε αντίθεση με την εντύπωση που επιχειρείται από κάποιος να διαμορφωθεί μειώνουν το κόστος του ρεύματος. Μάλιστα, όπως αποδεικνύεται από την μελέτη, μειώνουν την τιμή προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας τόσο πολύ, που άνετα μπορούν να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξή τους και επιπλέον να επιδοτήσουν τον καταναλωτή. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι το 2011, η μείωση της Οριακής Τιμής Συστήματος (ΟΤΣ) χάρη στις ΑΠΕ θα είναι 9,5 €/ΜWh, γεγονός που σημαίνει ότι οι Προμηθευτές θα αγοράσουν ηλεκτρική ενέργεια από τον ΔΕΣΜΗΕ φθηνότερη κατά 734 εκατομμύρια Ευρώ. Το ίδιο έτος, 2011, οι συνολικές πληρωμές προς τις μονάδες ΑΠΕ (δηλαδή το σύνολο των feed in tariffs επί την παραγόμενη ενέργεια από ΑΠΕ) εκτιμώνται σε 625 εκατομμύρια Ευρώ. Η διαφορά των 110 εκατομμυρίων Ευρώ, που προκύπτει από τη μείωση της ΟΤΣ χάρη στη διείσδυση των ΑΠΕ και την αποπληρωμή των μονάδων ΑΠΕ βάσει εγγυη-μένης τιμής, είναι ένα καθαρό όφελος που πρέπει να απο-λαύσει ο καταναλωτής. Κατά συνέπεια, είναι απολύτως εσφαλμένη η εντύπωση που έχει δημιουργηθεί σε πολλούς τον τελευταίο καιρό ότι η μεγάλη ανάπτυξη των ΑΠΕ θα επιβαρύνει τον καταναλωτή επειδή αναγκαστικά θα αυξηθεί υπερβολικά το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ.

H εντύπωση αυτή οφείλεται στο ξεπερασμένο και προβληματικό σύστημα το οποίο έχει θεσμοθετηθεί από την Πολιτεία για την αποτίμηση και τον επιμερισμό του κόστους των ΑΠΕ. Η αυξανόμενη διείσδυση των ΑΠΕ στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας μειώνει το κόστος προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας από την Ημερήσια Αγορά και η μείωση αυτή δεν λαμβάνεται υπόψη με αποτέλεσμα να διογκώνεται αδικαιολόγητα το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ, το οποίο επιβαρύνει απευθείας τους καταναλωτές.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, ο Πρόεδρος του ΕΣΗΑΠΕ κ. Γιώργος Περιστέρης επεσήμανε τις επιπλέον θετικότατες επιπτώσεις των ΑΠΕ α) στην εθνική οικονομία (αύξηση του ΑΠΕ, αύξηση των κρατικών εσόδων από τις νέες επενδύσεις ΑΠΕ, κλπ.), β) στην περιφερειακή ανάπτυξη (προσπορισμός εσόδων στις τοπικές κοινωνίες), γ) στην απασχόληση (διατήρηση υφιστάμενων και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας), δ) στην απορρύπανση του περιβάλλοντος (μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου) και στην αποφυγή υπέρμετρων επιβαρύνσεων των καταναλωτών για αγορά δικαιωμάτων εκπομπής CO2, ε) στη μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα (αύξηση αποφευγόμενου κόστους εισαγωγών πετρελαίου κλπ.) και στην εξοικονόμηση του λιγνίτη ως εγχώριου ενεργειακού πόρου, στ) στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας και ζ) στον εξαγωγικό προσανατολισμό της «Πράσινης Ενέργειας». Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Περιστέρης, μία εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ 50 MW μεταξύ άλλων:

Εξοικονομεί – στην περίπτωση ενός αιολικού πάρκου 32.500 τόνους πετρελαίου ή 50.000 τόνους φυσικού αερίου, δηλαδή εισαγόμενων καυσίμων, το χρόνο, με προφανή βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου για όλη την περίοδο λειτουργίας της εγκατάστασης ΑΠΕ.

Δημιουργεί – αναλόγως της τεχνολογίας ΑΠΕ έως 950 θέσεις εργασίας στην περίοδο κατασκευής και έως 12 θέσεις εργασίας στην περίοδο λειτουργίας, δηλαδή περισσότερες από κάθε άλλη συμβατική πηγή ηλεκτροπαραγωγής.

Καταβάλλει – ενδεικτικά στην περίπτωση 20ετούς λειτουργίας ενός αιολικού πάρκου διά του Νόμου περίπου 6,5 εκατ. ευρώ στους τοπικούς Δήμους. Προσφέρει πλήθος αντισταθμιστικών οφελών στις τοπικές κοινωνίες.

εκπομπή στην ατμόσφαιρα 128.000 τόνων CO2 ετησίως με συνέπεια να αποτρέπει την καταστροφή 125.000 στρεμμάτων δασικής έκτασης.

ΟΙ ΑΠΕ ΜΕΙΩΝΟΥΝ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ Είναι εσφαλμένη η εντύπωση που έχει δημιουργηθεί σε πολλούς τον τελευταίο καιρό ότι η μεγάλη ανάπτυξη των ΑΠΕ θα επιβαρύνει τον καταναλωτή επειδή αναγκαστικά θα αυξηθεί υπερβολικά το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ.

H εντύπωση αυτή οφείλεται στο ξεπερασμένο και προβληματικό σύστημα το οποίο έχει θεσμοθετηθεί από την Πολιτεία για την αποτίμηση και τον επιμερισμό του κόστους των ΑΠΕ. Η αυξανόμενη διείσδυση των ΑΠΕ στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας μειώνει το κόστος προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας από την Ημερήσια Αγορά και η μείωση αυτή δεν λαμβάνεται υπόψη με αποτέλεσμα να διογκώνεται αδικαιολόγητα το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ, το οποίο επιβαρύνει απευθείας τους καταναλωτές. Αυτό είναι μεταξύ άλλων το συμπέρασμα της μελέτης που εκπόνησε το Εργαστήριο Ενεργειακής Οικονομίας του ΕΜΠ με Διευθυντή τον Καθηγητή και πρώτο Πρόεδρο της ΡΑΕ κ. Π. Κάπρο για το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ, και η οποία παρουσιάστηκε σε ενημερωτική εκδήλωση του ΕΣΗΑΠΕ τη Δευτέρα 1842011. Η μελέτη εκπονήθηκε με χρήση ειδικού προσομοιωτή της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και του μοντέλου PRIMES (E3MLabΕΜΠ), που χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την εκτίμηση των επιπτώσεων των κλιματικών και ενεργειακών πολιτικών της Ένωσης. Το βασικό αυτό συμπέρασμα του ΕΜΠ, υποστηρίζεται από ανάλογα αποτελέσματα ανεξάρτητων μελετών που έχουν εκπονηθεί στη Δανία, τη Γερμανία και την Ισπανία από τη European Wind Energy Association, τη Deloitte κ.α. Στη μελέτη τεκμηριώνεται ότι τα τελευταία χρόνια το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ είναι υπερτιμημένο προς όφελος των προμηθευτών και εις βάρος των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας και θα έπρεπε να είναι σημαντικά μικρότερο (45%51%), εάν η συνεισφορά των ΑΠΕ υπολογίζονταν σωστά και η ημερήσια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας λειτουργούσε χωρίς στρεβλώσεις.

Επιπλέον, διαπιστώνεται ο προβληματικός χαρακτήρας του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ ως μεθόδου προσδιορισμού και επιμερισμού του κόστους στήριξης των ΑΠΕ στο πλαίσιο της ανάπτυξης έργων ΑΠΕ σε μεγάλη κλίμακα στην Ελλάδα για την επίτευξη των Αναλυτικότερα: Όπως είναι γνωστό, η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από Ανανεώσιμες Πηγές (ΑΠΕ) αμείβεται από τον ΔΕΣΜΗΕ στις τιμές (feed in tariffs) που ορίζει ο νόμος, δηλαδή με καθεστώς ανάλογο με αυτό που ισχύει στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Αν δεν υπήρχαν καθόλου ΑΠΕ τότε η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από αυτές, θα παραγόταν εξολοκλήρου από συμβατικούς σταθμούς (λιγνίτης, φυσικό αέριο, πετρέλαιο) και οι αντίστοιχοι συμβατικοί παραγωγοί θα πληρώνονταν μέσω της Ημερήσιας Αγοράς τουλάχιστον στο κόστος παραγωγής τους.

ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΑΥΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ: 1. το μεταβλητό κόστος (που είναι κατά βάση το κόστος καυσίμου και είναι τόσο μεγαλύτερο όσο μεγαλύτερη είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αφού καταναλώνεται περισσότερο καύσιμο),

2. το σταθερό κόστος λειτουργίας (μισθοδοσία, σταθερό κόστος συντήρησης κ.λπ.) το οποίο καταβάλλεται από τον σταθμό παραγωγής ασχέτως του ύψους της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, και

3. το σταθερό κόστος κεφαλαίου, που είναι το κόστος κατασκευής του σταθμού ανηγμένο στα έτη λειτουργίας με κάποιο επιτόκιο (το λεγόμενο weighted average cost of capital – wacc). Επομένως, αν κάποιος θέλει να υπολογίσει ποιά άμεση οικονομική επίπτωση έχει στον καταναλωτή η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, θα πρέπει να συγκρίνει τις εγγυημένες τιμές των ΑΠΕ με το πλήρες κόστος παραγωγής της ίδιας ενέργειας από το συμβατικό σύστημα ηλεκτροπαραγωγής. Η μέθοδος του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ προβλέφθηκε στον ελληνικό νόμο που ψηφίστηκε πριν από 12 έτη (Ν. 2773/1999), όταν οι ΑΠΕ είχαν ελάχιστο μερίδιο στο ισοζύγιο ενέργειας και όταν το σύστημα φόρτισης θερμικών μονάδων βασιζόταν μόνο στο κόστος καυσίμου των μονάδων αυτών. Η μέθοδος αυτή συγκρίνει τη μέση εγγυημένη τιμή των ΑΠΕ μόνο με το μεταβλητό κόστος της θερμικής ηλεκτροπαραγωγής.Το σύστημα αυτό παρέμεινε σε ισχύ παρά τη μεταβολή της οργάνωσης της αγοράς (Ημερήσια Αγορά όπου οι οικονομικές κόστος) καθώς και την αύξηση της ηλεκτρικής συνεισφοράς των ΑΠΕ.

36

Συγκεκριμένα, κατά τα τελευταία έτη, ο τρόπος υπολογισμού του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ αγνοεί το γεγονός ότι η συνεισφορά των ΑΠΕ μειώνει την Οριακή Τιμή Συστήματος. Όμως για τον υπολογισμό του Τέλους ΑΠΕ λαμβάνεται υπόψη η ΟΤΣ μετά τον συνυπολογισμό των ΑΠΕ στο φορτίο του συστήματος και όχι πριν, όπως θα έπρεπε. Έτσι υποεκτιμάται η πραγματική συνεισφορά των ΑΠΕ και η μείωση κόστους που επιφέρουν στην Ημερήσια Αγορά. Επιπλέον, αγνοείται η συνεισφορά των ΑΠΕ στην ισχύ του συστήματος και στη μείωση του μεριδίου του συνολικού κόστους που αντιστοιχεί στην εξυπηρέτηση των απασχολουμένων κεφαλαίων των θερμικών μονάδων. Οι ΑΠΕ μειώνουν το μερίδιο αυτό προς όφελος των προμηθευτών ενέργειας ενώ ταυτόχρονα δεν λαμβάνουν μέρος στην αμοιβή για τη διαθεσιμότητα ισχύος στην οποία συνεισφέρουν με ένα ποσοστό της εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ (δεν λαμβάνουν πίστωση ισχύος – capacity credit, όπως αυτό είναι αποδεκτό στη διεθνή πρακτική). Η μελέτη καταδεικνύει επίσης ότι τα τελευταία χρόνια οι μέσες Οριακές Τιμές Συστήματος ήταν συστηματικά μικρότερες του πλήρους κόστους ηλεκτροπαραγωγής, όπως αυτό εκτιμάται μέσω των λογιστικών καταστάσεων της ΔΕΗ οι οποίες υποβάλλονται για ρυθμιστικό έλεγχο στη ΡΑΕ. Λόγω της συστηματικής αυτής υποεκτίμησης της συνεισφοράς των ΑΠΕ στην Ημερήσια Αγορά πάντα προκύπτει έλλειμμα για τον ΔΕΣΜΗΕ και επομένως διογκώνεται αδικαιολόγητα το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ, το οποίο καλούνται να καλύψουν οι καταναλωτές μέσω του λογαριασμού ρεύματος απευθείας χωρίς επιβάρυνση των προμηθευτών ενέργειας. Το απηρχαιωμένο αυτό σύστημα δεν δημιουργούσε πρόβλημα μέχρι πριν από λίγα χρόνια είτε επειδή ήταν ακριβότερα τα καύσιμα (2007) είτε γιατί η διείσδυση των ΑΠΕ παρέμενε μικρή. Ενόψει όμως της αύξησης της διείσδυσης των ΑΠΕ, το σύστημα αυτό αποτυγχάνει και δημιουργεί σημαντικές στρεβλώσεις, που τελικά αποβαίνουν σε βάρος του καταναλωτή. Το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο αν ληφθεί υπόψη ότι η Οριακή Τιμή Συστήματος (ΟΤΣ) δεν καθορίζεται διαφανώς αλλά διαμορφώνεται τεχνητά σε χαμηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα να αυξάνεται περισσότερο το αναφερόμενο έλλειμμα. Όμως, ακόμα και αν υποτεθεί ότι η Οριακή Τιμή του Συστήματος καθορίζεται διαφανώς, και πάλι το ισχύον σύστημα του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ δημιουργεί μεγάλες στρεβλώσεις, ακριβώς επειδή δεν συγκρίνει την εγγυημένη υποκαθιστούν οι ΑΠΕ, αλλά μόνο με το μεταβλητό κόστος.

Αυτό εξηγεί η μελέτη του Εργαστηρίου Ενεργειακής Οικονομίας του ΕΜΠ. Η μελέτη ακολουθεί δύο ανεξάρτητες προσεγγίσεις: 1. Καταρχήν αποτιμά την επίπτωση των ΑΠΕ στην Οριακή Τιμή του Συστήματος (ΟΤΣ). Πιο συγκεκριμένα, όσο περισσότεροι σταθμοί ΑΠΕ διεισδύουν στην αγορά τόσο περισσότερους συμβατικούς σταθμούς “εκτοπίζουν”. Δεδομένου δε ότι η ΟΤΣ διαμορφώνεται μειοδοτικά για τους συμβατικούς παραγωγούς, δηλαδή η πώληση ενέργειας εξασφαλίζεται στον συμβατικό παραγωγό που θα προσφέρει την φθηνότερη κιλοβατώρα, είναι προφανές ότι οι ΑΠΕ εκτοπίζουν τις ακριβότερες συμβατικές κιλοβατώρες, δηλαδή αυτές που μπαίνουν τελευταίες στο χρηματιστήριο της ηλεκτρικής ενέργειας. Συνεπώς, η διείσδυση των ΑΠΕ έχει ως αποτέλεσμα να μην χρειάζεται να λειτουργούν οι πιο ακριβοί συμβατικοί σταθμοί, γεγονός που ρίχνει το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από το συμβατικό σύστημα κάθε ώρα, δηλαδή την ΟΤΣ. Αυτό όμως σημαίνει αυτόματα ότι οι Προμηθευτές που αγοράζουν ενέργεια από την Ημερήσια Αγορά για να την πουλήσουν με τη σειρά τους στους καταναλωτές την αγοράζουν φθηνότερα. Δηλαδή την αγοράζουν από την Ημερήσια Αγορά στη μειωμένη τιμή που διαμορφώθηκε μετά τη διείσδυση των ΑΠΕ και την εκτόπιση των ακριβότερων συμβατικών σταθμών, και άρα και οι καταναλωτές –στους οποίους πωλούν την ενέργεια οι Προμηθευτές πρέπει να πληρώνουν λιγότερο. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι το 2011, αυτή η μείωση της ΟΤΣ χάρη στις ΑΠΕ θα είναι 9,5 €/ΜWh, γεγονός που σημαίνει ότι οι Προμηθευτές θα αγοράσουν ηλεκτρική ενέργεια από τον ΔΕΣΜΗΕ φθηνότερη κατά 734 εκατομμύρια Ευρώ. Το ίδιο έτος, 2011, οι συνολικές πληρωμές προς τις μονάδες ΑΠΕ (δηλαδή το σύνολο των feed in tariffs επί την παραγόμενη ενέργεια από ΑΠΕ) εκτιμώνται σε 625 εκατομμύρια Ευρώ. Η διαφορά των 110 εκατομμυρίων Ευρώ, που προκύπτει από τη μείωση της ΟΤΣ χάρη στη διείσδυση των ΑΠΕ και την αποπληρωμή των μονάδων ΑΠΕ βάσει εγγυημένης τιμής, είναι ένα καθαρό όφελος που πρέπει να απολαύσει ο καταναλωτής. Με άλλα λόγια, οι ΑΠΕ μειώνουν την τιμή προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας τόσο πολύ, που άνετα μπορούν να 2. Ακολούθως, η μελέτη υποθέτει ότι θα συνεχίσει να ισχύει το σημερινό απαρχαιωμένο σύστημα του λεγόμενου Ειδικού Τέλους ΑΠΕ που προβλέπει ο Ν. 2773/1999, αλλά τουλάχιστον θα διορθωθεί ο τρόπος υπολογισμού του, λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι οι ΑΠΕ εξοικονομούν πληρωμές για αγορά δικαιωμάτων εκπομπής CO2 στο πλαίσιο του μηχανισμού ETS μετά το 2012, ώστε η εγγυημένη τιμή των ΑΠΕ να συγκρίνεται με το πλήρες κόστος συμβατικής παραγωγής. Με βάση αυτήν την υπόθεση, που αποτιμά σωστά το σχετικό κόστος των ΑΠΕ, η μελέτη εκτιμά το πώς θα εξελιχθεί το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ μέχρι το 2020.

3. Το συμπέρασμα είναι ότι το 2020 το Ειδικό Τέλος Α.Π.Ε. δεν θα υπερβαίνει τις 5 €/MWh σε σταθερές τιμές του 2010 παραμένοντας χαμηλότερα από τα επίπεδα αυτά σε όλη τη χρονική περίοδο μέχρι το 2020.

Δηλαδή, με σωστή αποτίμηση του σχετικού κόστους των ΑΠΕ, το σημερινό ύψος του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ επαρκεί για να χρημαοδοτήσει πλήρως όλη την προγραμματισμένη μεγάλη ανάπτυξη των ΑΠΕ μέχρι το 2020 χωρίς να απαιτείται διόγκωση του Τέλους όπως εσφαλμένα έχει δημιουργηθεί εντύπωση.

37 Τετάρτη 20 Απριλίου 2011

energia.gr

Ενεργειακές Υπηρεσίες και Πειραματικά Προγράμματα στο Επίκεντρο της Συνεργασίας ΔΕΗ-ΚΑΠΕ

Παρουσία του πρωθυπουργού κ. Γιώργου Α. Παπανδρέου και της υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, κ.Τίνας Μπιρμπίλη, υπέγραψαν σήμερα ο πρόεδρος της ΔΕΗ Α.Ε., κ. Αρθούρος Ζερβός, και ο πρόεδρος του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ), κ. Ματθαίος Σανταμούρης, μνημόνιο συνεργασίας για το πρόγραμμα “Υλοποίηση επενδύσεων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης στον οικιακό τομέα μέσω της υπογραφής Συμβάσεων Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΕΑ)”. Η ΔΕΗ Α.Ε. και το ΚΑΠΕ, αποσκοπώντας στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης (με την εξοικονόμηση ενέργειας) και στην ανάπτυξη παροχής ενεργειακών υπηρεσιών στον οικιακό τομέα, με την ανάπτυξη παροχής τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας στον οικιακό τομέα, αναλαμβάνουν τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία συνεργασίας, στοχεύοντας στην ενεργειακή αναβάθμιση των νοικοκυριών

μέσω παροχής ενεργειακών υπηρεσιών- παρεμβάσεων, που θα αποπληρώνονται σε βάθος χρόνου μέσα από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ και ανάλογα με το ποσοστό της επιτυγχανόμενης εξοικονόμησης ενέργειας. Ειδικότερα, στα νοικοκυριά που θα ενταχθούν στο πιλοτικό πρόγραμμα που προβλέπεται από το μνημόνιο συνεργασίας δίνεται η δυνατότητα να προχωρήσουν σε ενεργειακή αναβάθμιση, χωρίς να καταβάλουν αμέσως το αντίτιμο, αλλά αποπληρώνοντας τις παρεμβάσεις σε βάθος χρόνου και μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ. Το έργο προβλέπει πιλοτική εφαρμογή σε 1.000 περίπου κατοικίες σε πέντε δήμους της Αττικής και συγκεκριμένα στην Ηλιούπολη, στον Άγιο Δημήτριο, στην Καισαριανή, στο Περιστέρι και στο Παλαιό Φάληρο. Πρόκειται για μια καινοτόμο πρωτοβουλία, που θα ανακουφίσει τα ελληνικά νοικοκυριά, γιατί θα περιορίσει στο ελάχιστο την αρχική δαπάνη που απαιτείται για την ενεργειακή βελτίωση των κατοικιών.

Ταυτόχρονα, η στροφή προς τεχνολογίες με καλύτερη ενεργειακή απόδοση θα ενισχύσει την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα και την προστασία του περιβάλλοντος. Επιπλέον, θα δημιουργήσει καινούργιο εμπορικό πεδίο και μία νέα αγορά για τον κτιριακό τομέα, τις εταιρίες παραγωγής προϊόντων και συστημάτων, καθώς και τους εγκαταστάτες και τους εφαρμοστές. Παρόμοιες πρωτοβουλίες έχουν ήδη αναληφθεί για τα κτίρια του δημόσιου τομέα και σε πιλοτικό πρόγραμμα συμμετέχουν 45 κτίρια δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Για το πιλοτικό αυτό πρόγραμμα έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον 47 επιχειρήσεις ενεργειακών υπηρεσιών, αρκετές εκ των οποίων προέρχονται από το εξωτερικό και μεταφέρουν τεχνογνωσία και κεφάλαια στην όλη διαδικασία.

38

39

Η λύση του ECA, γνωστή στη χώρα μας και από το παρελθόν στην προ-ευρώ εποχή, μοιάζει ενδεδειγμένη στη σημερινή οικονομική συγκυρία που τα τραπεζικά ιδρύματα ζητούν αρκετά υψηλό περιθώριο για να προβούν στον παραδοσιακό τραπεζικό δανεισμό.

Χρηματοδοτώντας

μεγάλα έργα ΑΠΕ μέσα στην κρίση Στη σημερινή δύσκολη οικονομική συγκυρία η χρηματοδότηση μεγάλων έργων ΑΠΕ παραμένει μια πρόκληση. Είναι ίσως μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες πτυχές που χαρακτηρίζει τη σημερινή πραγματικότητα για κλάδους και εταιρείες που παρά την κρίση βλέπουν μπροστά τους σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια. Με δεδομένο ότι οι μεγαλύτερες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στις ΑΠΕ τα επόμενα χρόνια θα επενδύσουν σημαντικά κεφάλαια στην υλοποίηση έργων, επιβάλλεται η ανταγωνιστική δανειοδότηση από τις τράπεζες στη βάση ότι ο διαχειριστής είναι υποχρεωμένος να αγοράζει όλη τη παραγόμενη ενέργεια από ΑΠΕ αλλά και ότι σήμερα οι τιμές πώλησης της ενέργειας είναι εγγυημένες για όλο το διάστημα που διαρκεί η σύμβαση πώλησης.

Όπως είναι γνωστό στις τρέχουσες συνθήκες το κόστος δανεισμού μπορεί να φτάσει και το 10%, κάτι που ασφαλώς δύναται να επιβραδύνει ένα κλάδο που αναμένεται να γνωρίσει σημαν-

τική ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια και που παραμένει ψηλά στις προτεραιότητες τόσο της ΕΕ όσο και της ελληνικής κυβέρνησης. Είναι προφανές ότι για να είναι οικονομικά βιώσιμα πολλά από τα έργα ΑΠΕ με όρους NPV και IRR χρειάζονται ανταγωνιστικοί όροι δανεισμού. Προσεγγίζοντας σήμερα τις ελληνικές τράπεζες για δανειοδότηση ενός έργου ΑΠΕ ύψους € 60 - 70 εκ. οι μισές εκ των πραγμάτων θα είναι απρόθυμες να το χρηματοδοτήσουν, ενώ όσες από τις τράπεζες είναι πρόθυμες να το κάνουν, δεν είναι διατεθειμένες να το κάνουν με ανταγωνιστικούς όρους. Προς αυτή την κατεύθυνση για τη χρηματοδότηση μια σειρά έργων ένας επενδυτής όπως είναι φυσικό στρέφεται στις μεγάλες διεθνείς τράπεζες. Παρόλο που αυτά τα τραπεζικά ιδρύματα δανείζονται με ανταγωνιστικότερους όρους ζητούν επίσης σημαντικά υψηλό κόστος δανεισμού σε σχέση με το παρελθόν, αν και σαφώς χαμηλότερο από αυτό των ελληνικών τραπεζών, διαβλέποντας ασφαλώς τις ευοίωνες προοπτικές και τη βιωσιμότητα των έργων αλλά «βάζοντας πάνω στο τραπέζι» το σημαντικό ρίσκο της χώρας, το λεγόμενο στα χρηματοοικονομικά, «country risk». Στο σημείο αυτό επιστρατεύεται το ECA (Export Credit Agency) ή «Ασφάλιση Εξαγωγικών Πιστώσεων». Με απλά λόγια, πρόκειται για οργανισμούς των κρατών που σε συνεργασία πάντα με διεθνή τραπεζικά ιδρύματα ασφαλίζουν τον κίνδυνο –π.χ. ρίσκο της χώρας- κάτι που οδηγεί αυτόματα σε μειωμένο περιθώριο (spread), προσφέροντας ανταγωνιστικότερους όρους δανεισμού σε μια προσπάθεια να τονώσουν τις εξαγωγές των χωρών τους.

Χαρακτηριστικά ECA ΠΟΣΟ ΚΑΛΥΨΗΣ: Συνήθης κάλυψη μεγάλων έργων ακόμα και με capex πολλών δισ..

ΠΟΣΟΣΤΟ ΚΑΛΥΨΗΣ: Μεταξύ 80 - 95% του ποσού που προέρχεται από την εν λόγω χώρα.

ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗΣ: Εξαρτάται από τη χώρα και το έργο αλλά συνήθως 5 - 15 έτη εξαιρουμένης της κατασκευαστικής περιόδου.

ΠΕΡΙΟΔΟ ΧΑΡΙΤΟΣ: Μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 2 έτη, αλλά εξαρτάται από το έργο

Με δεδομένο ότι η μεγάλη πλειοψηφία του εξοπλισμού, όπως ανεμογεννήτριες, πάνελ φωτοβολταϊκών κτλ δυστυχώς, αυτή τη στιγμή, δεν παράγονται στη χώρα μας και άρα εισάγονται από το εξωτερικό, χρησιμοποιώντας τους οργανισμούς αυτούς επιτυγχάνεται μείωση του κόστους χρηματοδότησης. Η εν λόγω προσέγγιση, είναι χρήσιμη για μεγάλες επενδύσεις και σήμερα που η κρίση έχει εκτοξεύσει τα επιτόκια της χώρας αλλά και κατ’ επέκταση και των εταιρειών στα ύψη, κρίνεται επιτακτική. Προφανώς σε εποχές ταχείας ανάπτυξης που οι όροι δανεισμού είναι ανταγωνιστικοί η χρησιμοποίηση ενός τέτοιου μηχανισμού δεν κρίνεται απαραίτητη.

Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι το σύνολο των δαπανών μιας επένδυσης επιλέξιμο για χρηματοδότηση με ECA, αλλά μόνο το ποσό που αντιστοιχεί σε προϊόντα και υπηρεσίες που προσφέρονται από την χώρα προέλευσης του agency.

Διαδικασία για την επιλογή μιας επένδυσης από το Export Credit Agency • Επιλογή από τον επενδυτή ενός μεγάλου διεθνούς τραπεζικού ιδρύματος που να είναι σε θέση να υλοποιήσει το ECA, • Προσδιορισμός των «επιλέξιμων δαπανών» από το τραπεζικό ίδρυμα, σε συνεργασία με τον προμηθευτή και τον επενδυτή, • Προετοιμασία από το τραπεζικό ίδρυμα σε συνεργασία με τον επενδυτή αλλά και τον προμηθευτή του Information Memorandum, • Αίτηση για υπαγωγή της επένδυσης στο ECA και • Έγκριση της χρηματοδότησης από το ECA.

40

41 21 Φεβρουαρίου 2011

Πρώτο ΘΕΜΑ

«Μέσα στο επόμενο δίμηνο θα δούμε μεγάλες αποφάσεις που θα λύσουν άπαξ δια παντός το πρόβλημα της βιωσιμότητας του χρέους στην ευρωζώνη. Όλοι οι σημαντικοί μηχανισμοί που απαιτείται να τεθούν στο τραπέζι, και οι λύσεις θα βρεθούν, ώστε να πεισθούν οι αγορές, ότι η ευρωζώνη θα υπερασπιστεί τον εαυτό της, το κοινό νόμισμα και τις χώρες που κάνουν ό,τι πρέπει για να είναι δημοσιονομικά υπεύθυνες και ανταγωνιστικές». Η παραπάνω δήλωση έγινε από τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών που εμφανίσθηκε εξαιρετικά αισιόδοξος για τις εξελίξεις στην ευρωζώνη. Η δηλώσεις του με έκαναν να ανατρέξω σε ένα κείμενο του κ. Ανώνυμου Πολίτη που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο και το οποίο θέτω υπ’ όψη σας με την ελπίδα ότι, κάποιος με επαρκείς γνώσεις στα οικονομικά θα μπορέσει να απαντήσει… Έχετε δανείσει 100 ευρώ σε έναν με μισθό 100 ευρώ και 500 σε κάποιον με μισθό 1000 ευρώ. Ο πρώτος σας χρωστάει το 100% του μισθού του, ενώ ο δεύτερος σας χρωστάει το 50%. Βάσει ποιας λογικής θα κυνηγούσατε τον πρώτο, που αδυνατεί να πληρώσει το χρέος του και θα αφήνατε τον δεύτερο που μπορεί να πληρώσει; Γιατί προσπαθείτε να πάρετε τα 100 και όχι τα 500 ευρώ;

Αυτό ακριβώς συμβαίνει με το ΔΝΤ. Είδα (λέει ο Ανώνυμος Π), στο διαδίκτυο τον κατάλογο με τα χρέη όλων των χωρών της γης.

Ενδεικτικά: - Η Γερμανία, με 5 τρις έλλειμμα, έχει χρέος στο 155% του ΑΕΠ της.

- Η Γαλλία πάλι με 5 τρις έχει χρέος στο 188% του ΑΕΠ της.

- ΟΙ ΗΠΑ με 13 τρις έλλειμμα έχει χρέος στο 94% του ΑΕΠ της. Οπότε είναι προφανές ότι δεν έχει τόση σημασία το ύψος του χρέους όσο το ποσοστό του επί του ακαθαρίστου εθνικού προϊόντος (ΑΕΠ). Μετά από μερικές ματιές στον πίνακα προκύπτουν κάποιες απορίες: 1. Πως γίνεται και ενώ το Λουξεμβούργο, η Αγγλία, η Ελβετία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Δανία και η Αυστρία έχουν μεγαλύτερο ποσοστό χρέους από εμάς, αυτοί να μη χρειάζεται να «σωθούν» αλλά, αντίθετα, έρχονται να σώσουν εμάς;

2. Πως γίνεται το Αφγανιστάν, με περίπου μισό αιώνα κατακτητικών πολέμων, να έχει μόνο 23% του ΑΕΠ του χρέους, την στιγμή που ξέρουμε ότι ένας πόλεμος μερικών ημερών μπορεί να “ξετινάξει” μία χώρα;

3. Πως γίνεται να χρωστάνε 29% το Κουβέιτ, 54% το Μπαχρέιν και 56% τα Αραβικά Εμιράτα τη στιγμή που είναι παγκόσμιοι προμηθευτές πετρελαίου;

4. Πως γίνεται στην Ελβετία, με 271% χρέος, μία καθαρίστρια σε νοσοκομείο να αμείβεται με 2000 ευρώ/μήνα όσα έπαιρνε την ίδια στιγμή στα καρβουνο-εργοστάσια της ΔΕΗ ένας «υψηλόμισθος» τεχνικός, ανώτερης στάθμης εκπαίδευσης, ενταγμένος στα υπερβαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα με 25 χρόνια προϋπηρεσία;

5. Πως γίνεται η Νορβηγία με 143% χρέος να μην έχει πρόβλημα και να μην χρειάζεται σώσιμο ή περικοπές; Ένα πραγματικό παράδειγμα από εκεί: πριν δύο χρόνια ένας γνωστός μου μετακόμισε στην Νορβηγία. Προσέξτε τι «έπαθε» εκεί: α. Έπιασε δουλειά σε κουζίνα εστιατορίου σαν ανειδίκευτος με μισθό 2.500 ευρώ τον μήνα β. μετά τρεις μήνες δήλωσε ότι ήταν «ψυχικά ταλαιπωρημένος» και του έδωσαν άδεια 15 ημερών γ. με τις επιστροφές φόρων (κάτι σαν το δικό μας δώρο) πήγε διακοπές στο Θιβέτ δ. τώρα είναι άνεργος (με την δικαιολογία ότι δεν του άρεσε το μέρος που δούλευε) και για δύο χρόνια παίρνει 1700 ευρώ τον μήνα.

6. Γιατί οι παγκόσμιοι δανειστές δεν ανησυχούν μήπως χάσουν τα 13, 5 τρις που χρωστάνε οι ΗΠΑ, τα 2 τρις που χρωστάει το Λουξεμβούργο, τα 9 τρις που χρωστάει η Αγγλία, αλλά ανησυχούν για τα 500 δις που χρωστάει η Ελλάδα;

7. Πως γίνεται και ολόκληρος ο πληθυσμός της γης χρωστάει το 98% των χρημάτων του;

8. Ποιοι έχουν τόσα πολλά ώστε να «αντέχουν» να δανείζουν τόσο πολύ χρήμα;

9. Πού βρήκαν τόσα χρήματα; 10. Γιατί τα χρήματά τους δεν συμμετέχουν στο ΑΕΠ της χώρας τους;

Τελικά, μήπως τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι η παγκόσμια οικονομία δεν είναι παρά μία τεράστια φούσκα, και το χρήμα είναι ηλεκτρονικό, ψεύτικο, ή τυπωμένο στα άδυτα των πολυεθνικών τραπεζών μόνο και μόνο για να επιτευχθεί ο παγκόσμιος έλεγχος; Ολόκληρος ο κατάλογος με τα χρέη παγκοσμίως βρίσκεται εδώ:

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_external_debt

Της Λιάνα Γούτα (www.lianagouta.gr)

21 Φεβρουαρίου 2011

Ένα έγκλημα χωρίς τιμωρία στην αυλή της Θεσσαλονίκης Η διαδρομή Πανόραμα – Χορτιάτης – Αγ. Βασίλειος, είναι μια μικρή διαδρομή λίγων μόνο χιλιομέτρων με μια απρόσμενη μετάβαση από την πόλη στη φύση. Βγαίνοντας από τον αστικό ιστό της Θεσσαλονίκης που φτάνει πια ως το Πανόραμα, το τοπίο αλλάζει απότομα και γίνεται απόμακρο και ορεινό, έρημο και γαλήνιο σε μια διαδρομή που νιώθεις πολύ γρήγορα ότι έχεις αποκοπεί από την πόλη και έχεις κρυφτεί από όλους. Κι ενώ βρίσκεσαι μέσα στα βουνά, μετά από μια στροφή, νιώθεις την αναπνοή σου να κόβεται από την έκπληξη. Σα να τρυπάς το βουνό και βγαίνοντας από την άλλη μεριά, βρίσκεσαι ξάφνου μπροστά σε μια θέα σαν από αεροπλάνο. Και κάτω, μπροστά σου, στα πόδια σου η λίμνη Κορώνεια. Μια από τις πιο όμορφες διαδρομές, τόσο κοντά στην πόλη, τόσο κοντά στη φύση, μαγική και εξαίσια… Κάθε φορά που έκανα αυτή τη διαδρομή περίμενα σα παιδί να νιώσω αυτή την έκπληξη, σα καινούρια, σα να μην ήξερα, σα να ένιωθα πρώτη φορά αυτή την ξαφνική αίσθηση του αεροπορικού ύψους στην κορυφή του βουνού και κάτω το αντικατόπτρισμα της λίμνης. Δε θα ξεχάσω όμως ποτέ και μια άλλη μοναδική στιγμή, λίγα χρόνια πριν, στο γύρισμα αυτής της μαγικής στροφής, όταν, εκείνο το ζεστό καλοκαίρι, μέναμε όλοι κατακεραυνωμένοι, καθώς η λίμνη δεν υπήρχε πια πουθενά! Δε θυμάμαι να έχω νιώσει άλλη φορά έτσι, όχι από φυσιολατρία, όχι από οικολογική ανησυχία, αλλά από μια αίσθηση απρόσμενης και απίστευτης καταστροφής! Στα επόμενα λίγα χρόνια η Κορώνεια έγινε «πεδίο μάχης». Λίγο νερό ξαναεμφανίστηκε, λίγα μόνο εκατοστά λένε οι επιστήμονες και οι κάτοικοι, αλλά η λίμνη δεν είναι πια λίμνη.

Σχέδια, πλάνα, master plans και… minor plans, σχέδια επί χάρτου, εξαγγελίες και τυμπανοκρουσίες… Και από ουσία μηδέν. Τα ψέματα τέλειωσαν, η περίοδος χάριτος έληξε. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει πίσω τα λεφτά της που έδωσε για να ξαναγίνει λίμνη η λίμνη και δεν έγινε τίποτα. Είναι πολύ απλό. Πήραμε λεφτά και δε κάναμε τίποτα. Τώρα πρέπει να τα επιστρέψουμε και το πιθανότερο είναι να πληρώσουμε και ένα γερό ημερήσιο πρόστιμο για την απραξία, την αδράνεια και την κοροϊδία χρόνων… Τα χρήματα θα γυρίσουν πιθανώς πίσω. Το νερό στη λίμνη όμως όχι. Το πρόστιμο στην ΕΕ θα το πληρώσουμε ως χώρα κατά πάσα πιθανότητα, αλλά για το οικολογικό έγκλημα και την καταστροφή στον τόπο μας δε θα πληρώσει μάλλον κανείς… Υ.Γ.: Η Κορώνεια με νούμερα:

Επί τόσα χρόνια άλλωστε τη μεταχειριστήκαμε απλά ως βόθρο. Εκεί έπεφταν και πέφτουν ακόμα τα λύματα μιας ολόκληρης πόλης όπως ο Λαγκαδάς, εκεί πέφτουν τα απόβλητα από τις γύρω βιομηχανίες, με τα τοξικά και τα βαρέα μέταλλα.

- Δεκαετία του 1970: 45.000 στρέμματα, 5 μ. μέσο βάθος,

Και σα να μην έφτανε αυτή η κακοποίηση, η λίμνη που με περισσή ευκολία χρησιμοποιήθηκε ως βόθρος, έδωσε το νερό της και για όλη τη γύρω περιοχή, για να την ποτίσει μέσα από 2.500 παράνομες γεωτρήσεις. Δεν απέμεινε τίποτα. Λίγα εκατοστά μολυσμένου νερού, γη καταπατημένη που πλέον καλλιεργείται (λάφυρο για κάποιους «τυχερούς»!) και μια οικολογική καταστροφή άνευ προηγουμένου.

- 1995: Τελευταία εμφάνιση ψαριών.

Και ξάφνου τώρα, έρχονται θυμωμένοι οι Ευρωπαίοι να μας τιμωρήσουν για την καταστροφή που φέραμε στον τόπο μας! Σα να ενδιαφέρονται αυτοί περισσότερο από μας! Πόσο ειρωνικό και πόσο τραγικό! Καταστρέφουμε μόνοι μας τον τόπο μας, οι Ευρωπαίοι μας δίνουν τα εργαλεία, τη νομοθεσία, την τεχνογνωσία, ακόμα και τα χρήματα για να αποκαταστήσουμε τις ζημιές που κάναμε εμείς οι ίδιοι, κι εμείς σφυρίζουμε αδιάφορα και πονηρά, προσπαθώντας να τους ξεγελάσουμε, κερδίζοντας λίγο ακόμα χρόνο για παράνομη άρδευση, για ανεξέλεγκτα λύματα, για λίγα στρέμματα καταπάτησης ακόμα…

- 2500 παράνομες γεωτρήσεις γύρω από τη λίμνη

η 5η μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας σε έκταση.

- Τελευταία δεκαετία: 10.000 στρέμματα και μέσο βάθος 0,5-1 μέτρο.

- Καλοκαίρι του 1999 (Σεπτέμβριος-Οκτώβριος): Η λίμνη αποξηράνθηκε εντελώς. Τα επόμενα χρόνια πήρε κάποια ποσότητα νερού. To 2008 αποξηράνθηκε για μια ακόμη φορά.

- Καλοκαίρι του 2007: 30.000 νεκρά πουλιά.

- Στην Κορώνεια διοχετεύονται: - Τα αστικά λύματα της πόλης του Λαγκαδά και ακόμα 11 οικισμών (χωρίς βιολογικό καθαρισμό)

- Τα απόβλητα 30 περίπου βιομηχανικών και βιοτεχνικών μονάδων χωρίς επεξεργασία

- 1999: Πρώτο στρατηγικό σχέδιο, 44 εκατ. ευρώ - 2005: Δεύτερο στρατηγικό σχέδιο, με αρχικά 20 εκατ. ευρώ

42

43

Μπίζιος Βασίλειος, Μηχανολόγος Μηχανικός & Αεροναυπηγός Μηχανικός

Οργάνωση συστήματος στην Ελλάδα Η Ελλάδα είναι πλήρες συμβαλλόμενο μέρος της Σύμβασης για τις κλιματικές αλλαγές, έχει κυρώσει το Πρωτόκολλο του Κυότο (Ν. 3017/2002) και είναι ένα από τα 39 συμβαλλόμενα μέρη τα οποία έχουν δεσμευθεί με ποσοτικό απόλυτο όριο των εκπομπών. Το 2ο Εθνικό Πρόγραμμα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (2000-2010) εγκρίθηκε με την Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ) 5/27-2-2003 (ΦΕΚ 58Α / 5.3.03).

ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΡΥΠΩΝ ΚΑΙ Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ Το Πρωτόκολλο του Κιότο: Το Πρωτόκολλο του Κιότο αποτελεί έναν «οδικό χάρτη», στον οποίο περιλαμβάνονται τα απαραίτητα βήματα για τη μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος που προκαλείται λόγω της αύξησης των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Σύμφωνα με αυτό, τα κράτη που το έχουν συνυπογράψει δεσμεύονται να ελαττώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου την πρώτη περίοδο ανάληψης υποχρεώσεων (2008 - 2012) κατά ένα συγκεκριμένο στόχο σε σχέση με τις εκπομπές του 1990 (ή του 1995 για ορισμένα αέρια). Αυτό επιχειρείται να γίνει με τον πιο οικονομικά αποδοτικό τρόπο, ώστε να μην επιβαρυνθεί η παγκόσμια οικονομία. Έτσι, το Πρωτόκολλο του Κιότο περιλαμβάνει τρεις ευέλικτους μηχανισμούς:

• την εμπορία δικαιωμάτων εκπομπών, (trading scheme)

• την κοινή εφαρμογή, και (Joint Implementation)

• το μηχανισμό καθαρής ανάπτυξης (Clean Development Mechanism)

Κατά την διάρκεια της τελευταίας συνόδου της Κομισσιόν (UNFFCC) τον Μάρτιο του 201, οι στόχοι που είχαν τεθεί από το Κιότο επαναεξετάστηκαν και αντικαταστήθηκαν με νέους, πίο φιλόδοξους. Συγκεκριμένα στο Συμβούλιο δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην απεξάρτηση της Ευρώπης από τις Ρυπογόνες μορφές ενέργειας ορυκτών καυσίμων, δίνοντας πνοή στην Δημιουργία ανταγωνιστικής αγορας, χαμηλού άνθρακα (low carbon) όπως την ονόμασε η Ευρωπαική Ένωση. Ο στόχος της μείωσης των εκπομπών αερίων του Θερμοκηπίου αναπροσαρμόστηκε σε *80 - 90 % έως το 2050 (*σε σxέση με τα επίπεδα του 1990). Η απόφαση αυτή συμβαδίζει απόλυτα με τις Συσκέψεις της ΕΕ στο Κανκούν 2010 και στην Κοπεγχάγη. Σε αυτές τις αποφάσεις προστίθενται και η Λευκή Βίβλος1 των Μεταφορών και της Ενεργειακής Επάρκειας, που αποτελούν τα φλέγοντα ζητήματα στον τομέα των υποκείμενων σε μείωση ρύπων τομέων. Η μετάβαση σε μία ανταγωνιστική χαμηλού άνθρακα οικονομία, συνεπάγεται ότι η ΕΕ πρέπει να προχωρήσει σε σημαντικές αλλαγές (στο ποσοστό μείωσης των εγχώριων ρύπων κατά 80% σε πρώτη φάση).

To πλάνο που διαμόρφωσαν όπως δείχνει τις προθέσεις μείωσης: 1) 1% μείωση κατά έτος έως το 2020, 2) 1.5% μείωση έως το 2030 3) 2% μείωση έως το 2040 και 4) 2.5% μείωση εώς το 2050. Οι αναλύσεις δείχνουν ότι η μείωση κατά 40%, 60% από τα επίπεδα του 1990 θα πρέπει να είναι συμφέρουσες οικονομικά, δηλαδή να μπορουν να χρηματοδοτηθούν από ιδίους μηχανισμούς (όπως το CDM, JI, και κυρίως το ΕU-ts*). Για την πραγματοποίηση της αυτονομίας της αγοράς των αερίων του Θερμοκηπίου είναι απαραίτητη η αναγνώριση και η πιστοποιήση μονάδων μείωσης ρύπων οι οποίες θα προέρχονται από Εναλλακτικές και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Όπως αναφέρθκε και στην σύσκεψη στις Βρυξέλλες, με την προϋπόθεση ότι η ΕΕ θα πραγματοποιήσει τις δεσμεύσεις της σε σχέση με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας 20% επάρκεια από ΑΠΕ έως το 2020 (με μια παράταση 5 χρόνων).

*ΕU-Ts: European Trading scheme. Λευκή Βίβλος1: Αποτελεί την επίσημη μορφή του εγγράφου σχεδιασμού ενός ανώτατου μηχανισμού όπως το Unffc

Με απόφαση CC-2007-1-8/Greece/EB του τμήματος επιβολής της Επιτροπής Συμμόρφωσης του ΟΗΕ για το Πρωτόκολλο του Κιότο η Ελλάδα εξαιρείται εμπορικών συναλλαγών. Στην συνέχεια αναφέρονται τα κύρια άρθρα της απόφασης: 12. ... οι προσκεκλημένοι ειδικοί, μέλη της ελεγκτικής ομάδας ειδικών που αξιολόγησε την αρχική έκθεση της Ελλάδας, επεσήμαναν τρία σημεία ιδιαίτερης ανησυχίας που προέκυψαν από την αξιολόγηση, η οποία συνέπεσε με τη μετάβαση του εθνικού συστήματος απογραφής της Ελλάδας:

(α) Έλλειψη σαφήνειας σχετικά με το χαρακτήρα των θεσμικών και διαδικαστικών διευθετήσεων για τη διασφάλιση της συνέχειας της διαδικασίας προετοιμασίας απογραφής (συμπεριλαμβανομένου και του διαχωρισμού των αρμοδιοτήτων μεταξύ των εμπλεκομένων στην εφαρμογή του εθνικού συστήματος) (β) Έλλειψη πληροφόρησης σχετικά με τη μεταφορά γνώσης από το συμβαλλόμενο φορέα με την τεχνική ευθύνη της προετοιμασίας της απογραφής, προς τη νέα ομάδα. (γ) Αδυναμία συνάντησης της ελεγκτικής ομάδας ειδικών με το προσωπικό που αναλαμβάνει την τεχνική ευθύνη για την προετοιμασία της απογραφής, ώστε να αξιολογήσει τις διευθετήσεις για την τεχνική επάρκεια του προσωπικού αυτού. Αυτές οι ίδιες ανησυχίες, οι οποίες σχετίζονται με την ικανότητα της Ελλάδας να διατηρήσει την απαραίτητη θεσμική και τεχνική ικανότητα, εγείρονται σε συνδυασμό με τη δεύτερη μετάβαση.

18. Σε συμφωνία με το μέρος XV, το τμήμα επιβολή εφαρμόζει τις ακόλουθες αποφάσεις:

(α) Η Ελλάδα κρίνεται ότι βρίσκεται σε μη-συμμόρφωση (β) Η Ελλάδα θα πρέπει να αναπτύξει ένα σχέδιο, που αναφέρεται στην παράγραφο 1 του μέρους XV και να το υποβάλλει στο τμήμα επιβολής εντός τριών μηνών... Το σχέδιο θα πρέπει να επιδεικνύει μέτρα που θα διασφαλίζουν τη λειτουργία του εθνικού συστήματος απογραφής κατά τη διάρκεια μεταβατικών περιόδων και να περιλαμβάνει κατάλληλες διοικητικές διευθετήσεις για να υποστηρίξει μια αξιολόγηση του νέου εθνικού συστήματος απογραφής της Ελλάδας από την ελεγκτική ομάδα ειδικών, συντονιζόμενη από τη γραμματεία (του ΟΗΕ) και σε συνδυασμό με τον έλεγχο μιας ετήσιας έκθεσης απογραφής που θα παραχθεί από αυτό το εθνικό σύστημα απογραφής. (γ) Η Ελλάδας δε δικαιούται να συμμετέχει στους μηχανισμούς που προβλέπονται από τα άρθρα 6, 12 και 17 του Πρωτοκόλλου του Κιότο, εκκρεμούσης της απόφασης για το ερώτημα της εφαρμογής.

Η Εφαρμογή του συστήματος Εμπορίας ρύπων στην Ελλάδα Εν αναμονή της επανένταξης της Ελλάδας στην EU-ts (Ευρωπαϊκη Σκηνή Εμπορίας Ρύπων) και ενώ οι απαντήσεις από εγχώριους φορέις και τα αρμόδια υπουργεία (ΕΚΠΑΑ & ΥΠΕΚΑ) είναι αρνητικές στο θέμα της απόκτησης μονάδων μείωσης από τις ΑΠΕ, υπάρχουν πολλά παραδείγματα σε χώρες μέλη ή μη του Παραρτήματος Β με έργα τα οποία έχουν λάβει επιτυχείς πιστοποιήσεις και κατά συνέπεια μονάδες μείωσεις ρύπων. (Ουκρανία - πιστοποίηση έργου αντικατάστασης σταθμού ενέργειας λιγνίτη με φωτοβολταϊκά πάρκα 3 Χ 5 ΜW, Pωσία - μείωση εκπομπών μεθανίου και αντικατάσταση μονάδας παραγωγής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα με αιολικό πάρκο 20 MW). Με φορείς πιστοποίησης παγκόσμιας αναγνωρισιμότητας όπως το Bureau VERITAS και το Gold Standard η πιστοποιήση που λαμβάνουν αυτά τα έργα είναι αναμφισβήτητη και η βαρύτητα των μειούμενων ρύπων είναι επικηρωμένη. Το Bureau VERITAS, το Gold Standard καθώς και το JI-CDM έχουν εκτενής λίστες με τα έργα που αξιολογήθηκαν και απέκτησαν επιτυχώς ERUs. Για τις Ελλήνικές επιχειρήσεις, οι λόγοι σύμφωνα με τους οποίους δεν δύναται ένα έργο ΑΠΕ να αποκτήσει ΕRUs (μονάδες μειούμενων ρύπων) είναι, το αρκετά υψηλό σε σχέση με άλλες χώρες της Ε.Ε, feed in tariff (τιμή πώλησης της kwh στην ΔΕΗ), και κυρίως η έλλειψη του κατάλληλου φορέα πιστοποιήσης σε Εθνικό επίπεδο των μειούμενων ρύπων. Αξίζει να σημειωθεί ότι τόσο το ΥΠΕΚΑ όσο και ο αρμόδιος φορέας για το εμπόριο αερίων του Θερμοκηπίου (ΓΕΔΕ) επικεντρώνουν το έργο τους σε αέρια τα οποία πηγάζουν από την βιομηχανία). Στην περίπτωση των Ελληνικών επιχειρήσεων ο ευέλικτος μηχανισμός της ΕΕ, ο οποίος ισχύει είναι το JI (Joint Implementation), όπως αναφέρεται στο άρθρο 6 του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Το JI δίνει την δυνατότητα (ως Ευέλικτος Μηχανισμός του Κιότο) σε χώρες που ανήκουν στο Παράρτημα Β του Κιότο (ως χώρες υπόχρεες σε δεσμέυσεις μείωσης) να αποκτήσουν ERUs (Emission Reduction Units) δηλαδή μονάδες μείωσης ρύπων από έργα τα οποία δεσμεύουν ή αποτρέπουν την παραγωγή ρύπων (ΑΠΕ) σε χώρες του Παραρτήματος Β.

44

45 Σάββατο 22 Ιανουαρίου 2011

http://tvxs.gr/news/τοπικά-νέα/πυρηνικοί-επιστήμονες-του-τσέρνομπιλ-μόνιμοι-κάτοικοι-γαύδου

Πυρηνικοί επιστήμονες του Τσέρνομπιλ, μόνιμοι κάτοικοι Γαύδου Στο νησί της Γαύδου, στον οικισμό Βατσιανά, ζουν περισσότερα από 10 χρόνια, εφτά Ρώσοι. Στην πλειοψηφία τους πυρηνικοί επιστήμονες, που βρέθηκαν στο Τσέρνομπιλ, ώστε να αξιολογήσουν την καταστροφή. Από τους ελάχιστους που επέζησαν του πυρηνικού όλεθρου, αποφάσισαν να ζήσουν στην Γαύδο, στο νοτιότερο μέρος της Ελλάδας, εφαρμόζοντας ένα πρότυπο τρόπο ζωής, βασισμένο στη χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και κυρίως «σε όσα τους προσφέρει η ίδια η φύση».

Ουσιαστικά δηλαδή το JI εξασφαλίζει τα μέσα για την ανάπτυξη και την λειτουργία έργων που θα μειώσουν ή θα δεσμέυσουν μονάδες ρύπων.

H Eλλάδα θεωρητικά έχει την δυνατότητα να προχωρήσει σε καταχώρηση έργων υπό την αιγίδα του JI. Οι επιχειρήσεις έχουν την δυνατότητα να καταχωρήσουν έργα στο μητρώο του JI από το έτος 2003 αλλά η έκδοση των ERUs γίνεται έπειτα από ενδελλεχή διερεύνηση και σειρά πιστοποιήσεων τόσο της εγκατάστασης όσο και των ετήσιων μονάδων μείωσης των ρύπων. Οι μονάδες που αποκομίζουν τα έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας αντιστοιχούν πάντα στις εκάστοτε ρυπογόνες μοναδες που αντικαθιστούν σε συγκεκριμμένη περιοχή (π.χ μονάδα λιγνίτη, μονάδα πετρελαιου). Τα περισσότερα έργα που έχουν καταχωρηθεί στα μητρώα του JI πηγάζουν από τις λεγόμενες «οικονομίες σε μεταβατικό στάδιο» όπως της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Το JI θεωρείται από τους ειδικούς ως περισσότερο επαρκής μηχανισμός σε σχέση με το CDM αφού απευθύνεται σε χώρες που υπόκεινται στο Πρωτόκολλο του Κιότο. Οι διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσει μια Ελληνική επιχείρηση (όπως αυτές αναφέρονται από την αρμόδια αρχή , JI Implementation supervisory committee) για την επιτυχή απόκτηση μονάδων μείωσης ghg αερίων είναι:

1. H ενδιαφερόμενη επιχείρηση πρέπει να απιλέξει το έργο που θα παρουσιάσει στο JI με βασικό κριτήριο την «προσθετικότητα» (additionality). Ο όρος αυτός υιοθετήθηκε από την ΕΕ για το θέμα της εμπορίας ρύπων και υποδηλώνει ότι το έργο δεν θα ήταν δυνατον να πραγματοποιηθεί χωρίς την οικονομική υποστήριξη (μονάδες ρύπων). Δηλαδή πρέπει να κάνουμε την ερώτηση, “Tο έργο θα μπορούσε να πραγματοπιηθεί χωρίς την υποστήριξη του JI ;”. Αν η απάντηση είναι ΝΑΙ τότε το κρητήριο της προσθε-τικότητας δεν ικανοποιείται και κατά συνέπεια δεν είναι δυνατή η ένταξη του έργου στο JI. 2. Σύνταξη του PDD, (project design document). Το PDD αποτελεί την παρουσίαση του έργου και την επίσημη αποτύπωση των χαρακτηριστικών του. Στοιχεία όπως: η μελέτη σκοπιμότητας ,η τοποθεσία, η ισχύς, τα τεχνικά χαρακτηριστικά και κυρίως την ρυπογόνα μονάδα παραγωγής που αντικαθιστά, πρέπει να παρουσιαστούν εκτενώς. Μαζί με το PDD πρέπει να προσκομιστούν τα αντίστοιχα πιστοποιητικά από τις εγχώριες αρχές καθώς και η μελέτη προσθετικότητας από ανεξάρτητο φορέα.

3. Πιστοποίηση των μειούμενων ρύπων τόσο στο συνολο τους όσο και σε ετήσιαβάση πάλι από ανεξάρτητο φορέα. Επιπλέον απαιτείται ετήσια παρακολούθηση και επανεκτίμιση των μειούμενων μονάδων ρύπων ( οι μονάδες μείωσης έχουν ετήσια ισχυ).

4. Προσδιορισμός της αγοράς για την διάθεση των μονάδων μείωσης ρύπων.

(ERUS, VERS, CERS Εν κατακλείδι, οι Ελληνικές επιχειρήσεις θεωρητικά έχουν την δυνατότητα να αποκτήσουν και να διαπραγματευθούν μονάδες μείωσης ρύπων. Η έλλειψη της κατάλληλης υποδομής παρόλα αυτά αποτελεί τροχοπέδη στην εξέλειξη της Ελληνικής Αγοράς Ρύπων. Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, όπως αυτά προέκυψαν από την Σύνοδο της Κομισσιόν τον Μάρτιο του 2011, η ένταξη των ΑΠΕ επιχειρήσεων είναι πλέον μονόδρομος. Η Ελλάδα οφείλεί να συμμορφωθεί στις επιταγές της ΕΕ και να προχωρήσει σε μεγάλη μείωση στο ποσοστό των εκπομπών αερίων του Θερμοκηπίου (τα πρόστιμα που θα επιβληθούν σε πιθανή μη συμμόρφωση είναι ιδιατέρως υψηλά), μετά την είσοδο των αερομεταφορών και της ναυσιπλοΐας στους υπόχρεους μείωσης, η ανάγκη για απόκτηση αντίστροφων μονάδων ρύπων οδηγεί στην υιοθέτηση των μονάδων μείωσης που πηγάζουν από τις ΑΠΕ.Σε αυτά προστείθεται και η ετήσια μείωση του feed - in tariff , (η οποία με τους ρυθμούς μείωσης που επικρατούν σε 2-3 χρόνια δεν πρόκειται να δίνει μεγάλα κίνητρα για επενδύσεις σε ΑΠΕ).

Για τους 7 «νέους» κατοίκους του νησιού, η Γαύδος είναι το μέρος όπου μπόρεσαν να εφαρμόσουν τα επιστημονικά τους «πιστεύω» στην πράξη, δημιουργώντας, φιλοσοφώντας, δουλεύοντας, ανακαλύπτοντας μέσα από τη φύση για την ζωή. Μέλημά τους είναι η προσωπική τους συμβολή στο νησί και στους κατοίκους, που με τόση θέρμη τους υποδέχτηκαν και αγκάλιασαν.

«Δεν θα μπορούσαμε να έχουμε βρει καλύτερο μέρος στο κόσμο για να ζήσουμε από τη Γαύδο. Εδώ κάνουμε τα πάντα, όλες τις δουλειές. Είμαστε επιστήμονες, φιλόσοφοι, εργάτες, μηχανικοί αυτοκινήτων. Τα πάντα», δηλώνει χαρακτηριστικά το ένα μέλος της ομάδας, στην εκπομπή «Ταξιδεύοντας στην Περιφέρεια» από το ΝΕΑ TV Κρήτης.

Διάφορες παράξενες κατασκευές έχουν την τιμητική τους στο σπίτι των επιστημόνων. Ένας θερμοσίφωνας, φτιαγμένος από άδεια γυάλινα μπουκάλια σε σχήμα πυραμίδας, ζεσταίνει το νερό που καταλήγει στη ντουζιέρα, ενώ μία συσκευή που λειτουργεί με κρητική «τσικουδιά» αντικαθιστά την οξυγονοκόλληση. Στο σπίτι τους δεν θα χρειαστεί ποτέ να εγκαταστήσουν κλιματιστικό, όση ζέστη κι αν έχει. Φύκια, λάσπη και πέτρες έχουν μονώσει με εξαιρετικό τρόπο την ταράτσα, καταφέρνοντας να διατηρούν εσωτερική θερμοκρασία 10 βαθμούς μικρότερη από την εξωτερική.

Αν και οι ίδιοι μίλησαν αρχικά για ένα «πείραμα» που επιχειρούν στο νησί, γρήγορα ανέπτυξαν τη δική τους καθημερινότητα, επενδύοντας με ιδέες και κατασκευές στο χώρο που τους «φιλοξενεί» πάνω από μία δεκαετία.

Παράλληλα, δεν αρκούνται σε κατασκευές απαραίτητες για την διευκόλυνση της καθημερινότητας. Έχουν δημιουργήσει μία δεξαμενή με καθρέφτες σε διαφορετικές γωνίες. Τοποθετώντας μία λάμπα κάθετα, το βράδυ το σημείο γίνεται ορατό «ακόμα και από τους δορυφόρους», ενώ -όπως υποστηρίζουν- «το έκαναν για πλάκα όπως και πολλά άλλα».

Το σπίτι τους, χτισμένο στα Βατσιανά από τους ίδιους, βρίσκεται στο υπέδαφος κάτω από μία αυτοσχέδια καταπακτή. Επιστημονικά αρχεία, βιβλία, αλλά και χώροι ξεκούρασης έχουν τη δικής τους θέση. Αξιοποιώντας την αιολική ενέργεια έχουν φτιάξει το δικό τους ανεμόμυλο, που βρίσκεται στην αυλή του σπιτιού, ενώ για έκτακτες περιστάσεις -και μόνουπάρχει μία ντιζελογεννήτρια. Την έλλειψη νερού που αποτελεί σοβαρό πρόβλημα κυρίως σε ακριτικά νησιά , «καταπολεμούν» με την αφαλάτωση του θαλασσινού νερού και με μία συσκευή συμπύκνωσης της ατμοσφαιρικής υγρασίας... φερμένη από τα μέρη τους.

Με μεθόδους διαβίωσης πρωτότυπες και φιλικές προς το περιβάλλον προσπαθούν να συμβάλλουν όσο μπορούν στην ενεργειακή αυτονομία του νησιού. Με την ίδια αποφασιστικότητα που αρνήθηκαν να υποβληθούν σε χημικές φαρμακευτικές αγωγές, λόγω της έκθεσης στη ραδιενέργεια, επιλέγοντας ένα πιο «καθαρό» τρόπο ζωής.

Λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα φαίνεται καθαρά ότι η αναγνώριση των ΑΠΕ ως μέσων απόκτησης μονάδων μείωσης ρύπων είναι απαραίτητη.

Πηγές: - Wikipedia - CDM - Ypeka.gr - JI

Σ Ο Μ Σ Ι Ν ΔΙΑΓΩ 46

47 Επιμέλεια Γιάννης Τσιπουρίδης

Ο ΒΟΡΕΑΣ 18 Μαρτίου 2011 μέλος του ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

ΑΝΤΙΠΥΡΗΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΣΥΝΟΡΑ «Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι για μας η απάντηση» Κοινή διακήρυξη Ελλήνων, Τούρκων και Κύπριων Πράσινων κατά του τουρκικού σχεδίου για πυρηνικό εργοστάσιο στο Άκουγιου, απέναντι από την Κύπρο

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

«Κάνε την Καινοτομία, Πράξη»

Μία μεγάλη πρωτοβουλία για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας στην Ελλάδα. Σκοπός του διαγωνισμού “Κάνε την Καινοτομία, Πράξη” - Make Innovation Work είναι να δημιουργήσει ένα ισχυρό κίνητρο σε όλους όσοι πιστεύουν ότι έχουν μια επιχειρηματική ιδέα με «προοπτικές» για την Ελλάδα, μία ιδέα που θα θέσει τις προϋποθέσεις για μια Ελλάδα περισσότερο ανταγωνιστική. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία εξαιρετικής σημασίας, μια και αποτελεί το έναυσμα για δημιουργική σκέψη πάνω στους τρόπους επιχειρηματικής ανάπτυξης της Ελλάδας, συμβάλλοντας σημαντικά στη γόνιμη ανάλυση και μελέτη των επιχειρηματικών αναγκών της χώρας μας.

Το μήνυμα όσων στηρίζουν το διαγωνισμού είναι ξεκάθαρο: Σε μια περίοδο γεμάτη προκλήσεις για την Ελλάδα, σε μια εποχή που τείνει να επικρατήσει η αμφιβολία και η ανασφάλεια, εμείς προτάσσουμε έμπρακτα τη δημιουργικότητα, ανταπαντούμε με θετικές και ελπιδοφόρες ενέργειες, προχωρούμε σε μια ουσιαστική αλλαγή των αναπτυξιακών δεδομένων της χώρας μας.

Γιατί, πιστεύουμε περισσότερο από ποτέ ότι μαζί μπορούμε να κάνουμε την Ελλάδα πιο ανταγωνιστική. Μαζί μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά. Μαζί μπορούμε να Κάνουμε την Καινοτομία, Πράξη.

Όροι και Προϋποθέσεις Συμμετοχής στο Διαγωνισμό Στο διαγωνισμό “Κάνε την Καινοτομία, Πράξη” μπορεί να συμμετάσχει οποιοσδήποτε Έλληνας ή Κύπριος πολίτης ή νομική οντότητα, καθώς και άτομα της ευρύτερης ελληνικής Διασποράς. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι το επιχειρηματικό σχέδιο πρέπει να είναι καινοτόμο και να αποδεικνύει σαφώς με πιο τρόπο θα ενισχύσει την ελληνική οικονομία. Επίσης, τα σχέδια που θα κατατεθούν πρέπει να είναι πραγματοποιήσιμα και εφικτά. Το πρώτο βραβείο θα είναι 100.000 δολάρια Αμερικής. Πέραν όμως του χρηματικού επάθλου, η νικήτρια επιχειρηματική πρόταση θα στηριχθεί νομικά, τεχνολογικά και οργανωτικά κατά την υλοποίησή της. Τα επιχειρηματικά σχέδια πρέπει να αφορούν σε έναν από τους τέσσερις πυλώνες της ελληνικής οικονομίας και ανάπτυξης:

• Πράσινη Ενέργεια • Τουρισμός • Εναλλακτική Γεωργία • Μεταφορές & Ναυτιλία

Η τεχνολογία μπορεί να διαδραματίσει πρωτεύοντα ή και δευτερεύοντα ρόλο στα προτεινόμενα επιχειρηματικά σχέδια. Η μεγάλης σημασίας πρωτοβουλία του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου πραγματοποιείται με τη συνεργασία και την υποστήριξη μεγάλων διεθνών και Ελληνικών εταιρειών και οργανισμών, αλλά και με την υποστήριξη του Πρωθυπουργού της Ελλάδας, κυρίου Γιώργου Α. Παπανδρέου. Τέλος, αναφέρουμε ότι οι νικήτριες προτάσεις θα ανακοινωθούν τον Οκτώβριο του 2011. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις συμμετοχής, επισκεφθείτε τις αντίστοιχες ενότητες της ιστοσελίδας μας.

Σημειώνεται πως οι προτάσεις μπορούν να υποβληθούν από 16.03.2011 και ώρα 12.01 π.μ έως 30.06.2011 και ώρα 23.59 μ.μ.

Κοινή διακήρυξη κατά των πυρηνικών εργοστασίων, με κύρια αιχμή κατά του σχεδίου της τουρκικής κυβέρνησης για πυρηνικό εργοστάσιο στη σεισμογενή περιοχή του Άκουγιου, απέναντι από την Κύπρο, δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα από τα πράσινα κόμματα της Ελλάδας, της Τουρκίας και της Κύπρου.

Τη διακήρυξη, που δημοσιοποιήθηκε ταυτόχρονα σε Αθήνα, Άγκυρα και Λευκωσία, υπογράφουν: • Οι Οικολόγοι Πράσινοι, από την Ελλάδα.

• Το Yesiller-Πράσινο Κόμμα της Τουρκίας • Το κυπριακό Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών • Το τουρκοκυπριακό Yeni Kibris Partisi-Κόμμα «Νέα Κύπρος» Η τουρκική κυβέρνηση ήταν από τις ελάχιστες που αρνήθηκαν πεισματικά να αναθεωρήσουν το πυρηνικό τους πρόγραμμα μετά την καταστροφή στην Ιαπωνία. Αντίθετα, ο κ. Ερντογάν πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στη Μόσχα, όπου επιβεβαίωσε τη ρωσοτουρκική συμφωνία για την κατασκευή της πυρηνικής μονάδας στο Άκουγιου. Σειρά αντιπυρηνικών εκδηλώσεων προγραμματίζεται αυτές τις μέρες και στις τρεις χώρες: απόψε σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη από τους Οικολόγους Πράσινους και την Οικολογική Κίνηση Θεσσαλονίκης αντίστοιχα, αύριο Σάββατο κοινή εκδήλωση Ελληνοκύπριων και Τουρκοκυπρίων στην Πράσινη Γραμμή της Λευκωσίας (12.00, οδόφραγμα οδού Λήδρας), την Κυριακή πανεθνική κινητοποίηση στην Τουρκία από το αντιπυρηνικό κίνημα.

Όπως τονίζεται στην κοινή διακήρυξη, «Ο πυρηνικός κίνδυνος που αντιμετωπίζει σήμερα η Ιαπωνία μπορεί να επαναληφθεί σε πολλές περιοχές του κόσμου και ειδικά στο Άκουγιου, που βρίσκεται πολύ κοντά σε επικίνδυνο σεισμικό ρήγμα..… Έχουμε επίγνωση του ψηλού κόστους των κλασσικών πηγών ενέργειας…. Η ανθρωπότητα δεν έχει άλλη επιλογή από το να στραφεί στις εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας από τους ανθρώπους σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας που είναι άφθονη και αβλαβής, μαζί με την χρήση άλλων εναλλακτικών πηγών ενέργειας είναι η μόνη σίγουρη και ασφαλής μέθοδος κάλυψης των ενεργειακών αναγκών. Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι για μας η απάντηση». Θα αγωνιστούμε μαζί για ένα καθαρό περιβάλλον με καθαρές πηγές ενέργειας», καταλήγει η διακήρυξη. «Θα αγωνιστούμε ενάντια στην κατασκευή του πυρηνικού εργοστασίου στο Άκουγιου, απέναντι από την Κύπρο. Αναγνωρίζουμε το κοινό πεπρωμένο που ενώνει το περιβάλλον μας και καλούμε όλους τους αντιπυρηνικούς ακτιβιστές από Κύπρο, Ελλάδα και Τουρκία σε κοινό αγώνα ενάντια στο οικολογικό αυτό έγκλημα που προσπαθεί να επιβάλει η τουρκική κυβέρνηση». Η Εκτελεστική Γραμματεία των Οικολόγων Πράσινων Για περισσότερες πληροφορίες: Τάσος Κρομμύδας 6945 940916

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ

Ακόμη και ο Γκοτζίλα…….

49

48 Επιμέλεια Γιάννης Τσιπουρίδης

Ο ΒΟΡΕΑΣ

Ο ΒΟΡΕΑΣ Του Ηλία Ευθυμιόπουλου

Σάββατο 9 Απριλίου 2011

ΟΙ ΦΡΑΟΥΛΕΣ ΤΗΣ ΝΤΡΟΠΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ - ΌΧΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ Η ανθρωπότητα παρακολουθεί με αγωνία το δράμα του Ιαπωνικού λαού, ο οποίος υποφέρει από τις συνέπειες του τρομακτικού σεισμού της Παρασκευής 11ης Μαρτίου, το παλιρροιακό κύμα που προκάλεσε και τις συνεπακόλουθες καταστροφικές συνέπειες. Ιδιαίτερη διαρκή ανησυχία προκαλεί η συνεχιζόμενη διαρροή ραδιενέργειας από τους πληγέντες πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και η πιθανότητα πρόκλησης ενός ακόμη πιο σοβαρού πυρηνικού ατυχήματος. Το πυρηνικό ατύχημα στην Ιαπωνία δημιουργεί παγκόσμια κατακραυγή κατά των πυρηνικών προγραμμάτων πολλών χωρών. Μία από αυτές τις χώρες είναι η Τουρκία η οποία προγραμματίζει την ανέγερση πυρηνικού εργοστασίου στην περιοχή Άκουγιου απέναντι από τις ακτές της Κύπρου. Η ραδιενέργεια από ένα πυρηνικό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, σε περίπτωση διαρροής θα καταστρέψει τη ζωή των ανθρώπων αλλά και κάθε ζωντανού πλάσματος στην περιοχή. Η λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου αποτελεί ένα γιγαντιαίο και αλληλεξαρτώμενο οικοσύστημα. Μια πιθανή απώλεια ραδιενέργειας πλήττει άμεσα εκτάσεις πολλών εκατοντάδων χιλιομέτρων και περισσότερο. Το ατύχημα στο Τσερνομπίλ ακόμα βασανίζει τους ανθρώπους και το περιβάλλον σε όλες τις χώρες γύρω από τον Εύξεινο Πόντο. Οι χιλιάδες των ανθρώπων που έχουν πεθάνει και των τόσων άλλων που ακόμη γεννιούνται με διάφορες ασθένειες λόγω της ραδιενέργειας που απελευθερώθηκε στην ατμόσφαιρα, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο να επαναληφθεί ξανά το ίδιο λάθος. Ο πυρηνικός κίνδυνος που αντιμετωπίζει σήμερα η Ιαπωνία μπορεί να επαναληφθεί σε πολλές περιοχές του κόσμου και ειδικά στο Άκουγιου, που βρίσκεται πολύ κοντά σε επικίνδυνο σεισμικό ρήγμα. Τα πυρηνικά απόβλητα αποτελούν από μόνα τους πυρηνική απειλή που θα διαρκέσει για αιώνες. Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι υπάρχει ασφαλής φύλαξη των, αφού ο κίνδυνος των διαρροών θα είναι πάντοτε παρών.

Το κόστος της διαχείρισης των αποβλήτων είναι πολύ μεγάλο και αυτό διαψεύδει τις θεωρίες ότι τα πυρηνικά αποτελούν φτηνή πηγή ενέργειας. Είναι γιατί δεν υπολογίζουν το κόστος αυτό, ούτε το κόστος των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Ποια αλήθεια περιοχή θα θέλει να φιλοξενήσει για μερικές δεκάδες χιλιάδες χρόνια πυρηνικά απόβλητα θαμμένα στο έδαφός της; Έχουμε επίγνωση του ψηλού κόστους των κλασσικών πηγών ενέργειας. Το πετρέλαιο λιγοστεύει και η τιμή του θα πηγαίνει συνεχώς στα ύψη. Το κάρβουνο, ο άνθρακας και άλλες πηγές ενέργειας που χρησιμοποιούμε σήμερα, βοηθούν στην ατμοσφαιρική ρύπανση και στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Οι κλιματικές αλλαγές που βιώνουμε κάθε μέρα, είναι αποτέλεσμα της άναρχης χρήσης των πιο πάνω πηγών ενέργειας. Η ανθρωπότητα δεν έχει άλλη επιλογή από το να στραφεί στις εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας από τους ανθρώπους σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας που είναι άφθονη και αβλαβής, μαζί με την χρήση άλλων εναλλακτικών πηγών ενέργειας είναι η μόνη σίγουρη και ασφαλής μέθοδος κάλυψης των ενεργειακών αναγκών.

Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι για μας η απάντηση. Εμείς του Κινήματος Οικολόγων Περιβαλλοντιστών και της Νέας Κύπρου, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, αλλά και Έλληνες Οικολόγοι Πράσινοι και Τούρκοι Πράσινοι, θα αγωνιστούμε μαζί για ένα καθαρό περιβάλλον με καθαρές πηγές ενέργειας. Θα αγωνιστούμε ενάντια στην κατασκευή του πυρηνικού εργοστασίου στο Άκκιουγιου, απέναντι από την Κύπρο. Αναγνωρίζουμε το κοινό πεπρωμένο που ενώνει το περιβάλλον μας και καλούμε όλους τους αντιπυρηνικούς ακτιβιστές από Κύπρο, Ελλάδα και Τουρκία σε κοινό αγώνα ενάντια στο οικολογικό αυτό έγκλημα που προσπαθεί να επιβάλει η τουρκική κυβέρνηση.

ΣΤΑΘΜΟΙ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΧΤΙΣΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΡΗΓΜΑ!!!!! Πιστεύω ότι μόνο ψυχίατρος μπορεί να εξηγήσει τον απίστευτα υψηλό βαθμό ταύτισης. Μη ξεχνάμε άλλωστε ότι και τα δικά μας σαΐνια εδώ στην Ελλάδα, σχεδίαζαν εγκατάσταση σε σεισμογενή περιοχή της πατρίδας μας… Αλλά θα μου πεις στην Ελλάδα όλες είναι. Ναι και γι αυτό δεν έπρεπε καν να το σκεφτούν! Και με την ευκαιρία μην ξεχνάμε τους γείτονες που κάνουν ακριβώς το ίδιο με την επιλογή του Ακούγιου. Σας λέω χρειάζεται ψυχίατρος και μετά Γκουαντάναμο.

Ο χάρτης δείχνει τις τοποθεσίες που είναι εγκατεστημένοι πυρηνικοί σταθμοί σε συνδυασμό με απεικόνιση της σεισμικότητας των περιοχών του πλανήτη.

Βλέποντας τον ιάπωνα αξιωματούχο με την συνοδό του να εγκληματούν τρώγοντας προκλητικά φράουλες ή τοματίνια μπροστά στην κάμερα για να διασκεδάσουν τους φόβους των Ιαπώνων, θυμήθηκα το σχετικό πολύ καλό άρθρο του Ηλία Ευθυμιόπουλου.

Αυτοί δεν θα έπρεπε να τιμωρηθούν; Είκοσι πέντε χρόνια πριν, λίγες μέρες μετά την καταστροφή του Τσερνόμπιλ (στις 26 Απριλίου 1986) και ενώ το ραδιενεργό νέφος κατηφόριζε προς τα μέρη μας, ο τότε πρόεδρος του Δημόκριτου (του Εθνικού Κέντρου Ερευνάς Φυσικών Επιστημών) και επικεφαλής της Επιτροπής Ατομικής Ενεργείας, βγήκε στην τηλεόραση τρώγοντας προκλητικά φράουλες προκειμένου να πείσει το ανήσυχο κοινό για την ανυπαρξία κινδύνου. Λίγες εβδομάδες αργότερα, οι υγειονομικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) διέταζαν την απόσυρση λαχανικών και κρεάτων λόγω των υπερβολικών δόσεων ραδιενέργειας που εντοπίστηκαν σ’ αυτά. Το δίδαγμα δεν είναι μόνο η μεγάλη σχετικότητα των εκτιμήσεων της (διατεταγμένης)επιστήμης, αλλά και η ανυπαρξία ηθικών ενδοιασμών από τη μεριά ενός συστήματος το οποίο δεν δίστασε να πάρει στον λαιμό του εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά. Παιδιά που, δεκαπέντε χρόνια αργότερα, εμφάνισαν όλη την γκάμα των ασθενειών του θυρεοειδούς, μεταξύ των οποίων και πολλούς καρκίνους. Το ατύχημα(;) της Φουκουσίμα έχει ανάλογες πλευρές. Στην αρχή οι διαρροές ραδιενέργειας χαρακτηρίστηκαν ασήμαντες, τρεις εβδομάδες αργότερα η κατασκευάστρια εταιρεία έδινε στη δημοσιότητα τιμές κοντά στο εργοστάσιο που ξεπερνούσαν κατά 10.000 (!) τα συμβατικά όρια. Οπως και στο Τσερνόμπιλ, έτσι και στη Φουκουσίμα, την αλήθεια δεν θα τη μάθουμε ποτέ. Όχι μόνο γιατί οι αρμόδιοι έχουν κάθε λόγο να την κρύβουν, αλλά κυρίως γιατί, όταν οι μετρήσεις θα αφορούν το επαρκές στατιστικά δείγμα, θα είναι πλέον αργά. Το πρώτο κύμα της επίπτωσης (fallout),είτε απευθείας είτε μέσω της τροφικής αλυσίδας, θα έχει ήδη αποσβεσθεί από την τριβή του με την καθημερινότητα. Και οι καθυστερημένες αναφορές θα φτάνουν σε ένα κοινό όλο και πιο απρόθυμο να θυμάται αυτά που προσπαθεί να ξεχάσει. Ανεξάρτητα όμως απ’ το πόσο καίσιο από τη μακρινή Ιαπωνία θα φτάσει και στη γειτονιά μας, οι πολιτικές επιπτώσεις από τη διάψευση των ισχυρισμών περί προόδου στις στρατηγικές πρόληψης των ατυχημάτων έγιναν ήδη ορατές στις πρωτεύουσες της Ευρώπης – και όχι μόνο σ’ αυτές. Η Επιτροπή ανακοινώνει εσπευσμένα τεστ αντοχής για τους 143 αντιδραστήρες που λειτουργούν στην επικράτειά της, ενώ ο επίτροπος Ενέργειας Γκίντερ Ετινγκερ αρχίζει να φαντάζεται ένα μέλλον χωρίς πυρηνική ενέργεια, ένα αποπυρηνικοποιημένο μέλλον. Όλως, κι αυτές οι προσεγγίσεις αλλάζουν όσο τα γεγονότα απομακρύνονται και ο απόηχος εξασθενίζει. Όλοι θυμούνται την εποχή (2002) που η συμμαχία Πράσινων και Σοσιαλδημοκρατών αποφάσιζε τη σταδιακή παύση των 17 μονάδων της Γερμανίας ως το 2020. Με την άνοδο της Ανγκελα Μέρκελ στην εξουσία το 2009, το πυρηνικό λόμπι κατάφερε να πάρει προθεσμία για ακόμη 10 χρόνια, και έχει ο Θεός.

Οι επικείμενες εκλογές, άλλαξαν και πάλι το λεξιλόγιο στην καγκελαρία(εντατικοποίηση των ελέγχων), ενώ η Βρετανία μιλά απλώς για διδάγματα που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη. Πιο ριζοσπαστικοί, τουλάχιστον στα λόγια, φαίνονται οι Ισπανοί κι οι Πορτογάλοι, και μόνον η Γαλλία παραμένει σταθερά στον δρόμο που χάραξε ο Ντε Γκολ. Όλως για ποια διδάγματα μιλάνε; Βεβαίως, η ακόμη περαιτέρω ενίσχυση της ασφάλειας των αντιδραστήρων είναι πάντα εφικτή. Όπως είναι εφικτό να κατασκευάσει κανείς το τέλειο αυτοκίνητο, αυτό που θα αντέχει και στις πιο ισχυρές συγκρούσεις. Αλλά με τι κόστος; Τέτοιο που δεν θα το αγόραζε κανείς. Ο μύθος για φθηνή πυρηνική ενέργεια βασίστηκε ακριβώς σ’ αυτήν την αρχή: ότι τα μέτρα που παίρνεις είναι τόσα όσα αντέχει η τσέπη σου (εν προκειμένω, όσα αντέχει η τσέπη του επιχειρηματία). Από ένα σημείο και μετά, η επένδυση γίνεται ασύμφορη. Που θα ήταν ακόμη περισσότερο ασύμφορη και πολύ λιγότερο ανταγωνιστική, αν είχε ενσωματώσει και τις εξωτερικές οικονομίες. Αυτές που συνήθως μετακυλίονται σε κάποιον τρίτο ο οποίος κατά κανόνα έχει ελαστικότερη αντίσταση. Είναι γνωστή η επιχείρηση διασποράς πυρηνικών καταλοίπων εκτός των συνόρων παραγωγής. Αυτό δεν γίνεται πειρατικά – αν και έχουν αναφερθεί και τέτοιες περιπτώσεις – αλλά διά της «τεχνικής βοήθειας» προς τις τρίτες χώρες. Τα προγράμματα υποστήριξης της κατασκευής νέων αντιδραστήρων σε κράτη τα οποία δεν διαθέτουν εγγενώς αυτήν την τεχνολογία, συνοδεύονται από συμφωνίες για υποδοχή και πυρηνικών καταλοίπων (καύσιμα προς ανακύκλωση είναι ο σωστός όρος) στις μονάδες που θα κατασκευαστούν. Όπως και να εξελιχθούν όμως τα πράγματα, η μετά τη Φουκουσίμα εποχή θα είναι διαφορετική. Οι αναπάντεχες ειρηνικές επαναστάσεις ξανάρχονται στο προσκήνιο.

Ο Ηλίας Ευθυμιόπουλος έχει διατελέσει πρόεδρος της Greenpeace και υφυπουργός. Μόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο «Παράθυρο στην κρίση» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο (από την εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ” 04/04/2011)

50

51

Επιμέλεια Γιάννης Τσιπουρίδης

Ο ΒΟΡΕΑΣ

Ο ΒΟΡΕΑΣ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Υπογράψτε γιατί χανόμαστε

Ρόδος 7 Απριλίου 2011

Μητροπόλεως 4, Ρόδος, 85 100 Ελλάδα, Τηλ: [0030] 6936656947, Fax: [0030] 2241022462 URI.: h\\www.manw.org E-mail.: info@manw.org

Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου πήρε την πολύ σημαντική πρωτοβουλία να αγωνιστεί ενάντια στην κατασκευή των πυρηνικών εργοστασίων στην Τουρκία. Όσοι πιστοί προσέλθετε!

Απτόητη η Τουρκία εξαγγέλλει και 3ο πυρηνικό σταθμό

Θα κάνει κάτι η Ελληνική Κυβέρνηση; Απτόητη από τις εξελίξεις στην Ιαπωνία, κι ενώ έχουν φουντώσει οι συζητήσεις σε όλο τον Κόσμο και επανεξετάζεται η θέση πολλών κυβερνήσεων για την πυρηνική ενέργεια, η πολιτική ηγεσία της Τουρκίας αφήνει να διαρρεύσει στα Μέσα Ενημέρωσης η πληροφορία για σχέδια κατασκευής και τρίτου πυρηνικού σταθμού (μετά το Άκκουγιου και τη Σινώπη) αυτή τη φορά στο ευρωπαϊκό τμήμα της, στο Kirklareli, 120 χιλιόμετρα από τα σύνορα. Αν ωστόσο προκαλεί η αλαζονική στάση της Τουρκίας, άλλο τόσο προκαλεί εντύπωση η μέχρι στιγμής παθητική στάση της ελληνικής Κυβέρνησης, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις μας προς τον ίδιο τον Πρωθυπουργό και τις πολιτικές ηγεσίες όλων των αρμόδιων Υπουργείων. Ούτε η ιδιαίτερα βαρυσήμαντη δήλωση που έκανε πριν λίγες ημέρες ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με την οποία έκρινε «ακατανόητη την επιμονή της Τουρκίας» δεν έδειξε να κινητοποιεί το αρμόδιο Υπουργείο Εξωτερικών. Το Αντιπυρηνικό Παρατηρητήριο Μεσογείου (ΑΠΜ) κάνει έκκληση στις πολιτικές δυνάμεις να αναλάβουν όλες εκείνες τις πρωτοβουλίες ώστε να τεθεί επιτέλους στην ατζέντα των συζητήσεων το πυρηνικό πρόγραμμα της Τουρκίας. Είναι τόσο δύσκολο να κατανοήσει κανείς οτι η προώθηση αυτού του προγράμματος θα αλλάξει τις ήδη εύθραυστες ισορροπίες σε όλα τα επίπεδα (γεωπολιτικό, στρατιωτικό, οικονομικό) και θα αποτελέσει μιά μόνιμη απειλή για τη Ζωή, το Περιβάλλον και την Ειρήνη σε ολόκληρη την περιοχή; Η Ελλάδα έχει κάθε όφελος να αναλάβει πολιτική πρωτοβουλία σε διεθνές επίπεδο για την αποτροπή εγκατάστασης οποιουδήποτε νέου πυρηνικού σταθμού στην ευρύτερη περιοχή μας και τη δημιουργία Ζώνης Ειρήνης στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή χωρίς πυρηνικά και όπλα μαζικής καταστροφής. Δεν το ζητάμε μόνο εμείς. Σε χαιρετισμό του που είχε αποστείλει προς τη ΓΣ του ΑΠΜ το 2008 ο σημερινός Υφυπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού κ Γιώργος Νικητιάδης, Βουλευτής τότε της αξιωματικής Αντιπολίτευσης ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής:

«Ιδιαιτέρως σήμερα που βρίσκεται και πάλι στην επικαιρότητα η κατασκευή του πυρηνικού σταθμού στο Άκκουγιου της Τουρκίας, οφείλουμε με όλες μας τις δυνάμεις να αποτρέψουμε την κατασκευή και την λειτουργία ενός πυρηνικού εργοστασίου στα τουρκικά παράλια, που σε συνδυασμό με την επικίνδυνη διαχείριση των τοξικών αποβλήτων, θα αποτελέσει μόνιμη και διαρκή απειλή για την Δωδεκάνησο και για την ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Η θέση του ΠΑΣΟΚ είναι ξεκάθαρη. Η Ελλάδα σήμερα, θα έπρεπε να βρίσκεται πρωτοπόρα στην προσπάθεια πλήρους αποπυρηνικοποίησης του πλανήτη μας. Αυτό τόνισε και ο Πρόεδρός μας σε πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή».

Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

14 Μαρτίου 2011 Τμήμα Οικολογίας – Περιβάλλοντος

Το πολύ καλό σκίτσο από την εφημερίδα ΠΡΙΝ.

Πυρηνική ενέργεια; Ούτε να το σκέφτεστε! Τα περιστατικά έκλυσης ραδιενέργειας από εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας μετά τον μεγάλο σεισμό στην Ιαπωνία με τον τραγικό απολογισμό θυμάτων που τον ακολούθησαν, φέρνουν στην επιφάνεια τους τεράστιους κινδύνους που έχει η λειτουργία παρόμοιων μονάδων. Αποδεικνύεται ότι, ακόμη και σε μια χώρα που συχνά προβάλλεται από το παγκόσμιο «πυρηνικό λόμπι» σαν πρότυπο εγκατάστασης πυρηνικών μονάδων υψηλής τεχνολογίας, η πυρηνική ενέργεια παραμένει εξαιρετικά προβληματική. Μετά τα γεγονότα στην Ιαπωνία, όσοι πολιτικοί και επιστημονικοί φορείς εμφανίζονται εσχάτως ως υπέρμαχοι της εγκατάστασης παρόμοιων μονάδων και στην Ελλάδα, τα Βαλκάνια και τη Μεσόγειο οφείλουν να σωπάσουν και να αναθεωρήσουν. Η πυρηνική ενέργεια είναι κίνδυνος-θάνατος για τους λαούς και το περιβάλλον, με τεράστια προβλήματα και απρόβλεπτα κοινωνικά κόστη που δεν αντιμετωπίζονται ακόμη και από χώρες με πολύ πιο προηγμένη τεχνολογία και συστήματα ελέγχου. Η απάντηση στη σημερινή ενεργειακή κρίση και την κλιματική αλλαγή μπορεί να προέλθει μόνο από την εξοικονόμηση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μέσα από ριζική αλλαγή των παραγωγικών και καταναλωτικών προτύπων.

52

53

Επιμέλεια Γιάννης Τσιπουρίδης

Ο ΒΟΡΕΑΣ

Ο ΒΟΡΕΑΣ http://www.youtube.com/watch?v=XV01GZTNTTg&feature=player_embedded

Αθήνα, Δευτέρα 10 Ιανουαρίου 2011

20 Απρίλιος 2011

(Ευχαριστώ το συνάδελφο Μπάμπη Κουτρούλη)

Ο Προφητικός Ακίρα Κουροσάβα “ΟΝΕΙΡΑ” (Yume / Dreams) Σπονδυλωτή, 1990

Φωτοβολταικά πεζοδρόμια που συλλέγουν ενέργεια - καινοτόμες εφαρμογές στο πρόγραμμα του ΥΠΕΚΑ «Φωτοβολταικά πεζοδρόμια» τα οποία συλλέγουν ενέργεια από τον ήλιο και παράγουν ηλεκτρισμό συνδεδεμένα με το δίκτυο της ΔΕΗ, συστήματα που μεταφέρουν τον ψυχρό αέρα του υπεδάφους στην επιφάνεια ώστε να μειώσουν τις καυτές αστικές θερμοκρασίες, και «έξυπνη» άσφαλτος που απορροφά τη ρύπανση της πόλης, είναι μερικές από τις πρωτοποριακές τεχνικές που θα εφαρμοσθούν για πρώτη φορά στην Ελλάδα, για το βιοκλιματικό λίφτινγκ σε γειτονιές, που προωθεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Ενδιαφέρον για να ενταχθούν στο συγχρηματοδοτούμενο από το ΕΣΠΑ αυτό πρόγραμμα έχουν ήδη εκδηλώσει μεταξύ άλλων οι δήμαρχοι Ηλιούπολης, Αγίας Βαρβάρας, Αγίων Αναργύρων, Παλαιού Φαλήρου, Καλλιθέας, Χαϊδαρίου, Νέας Σμύρνης και Πατρών, με στόχο τη δημιουργία χώρων περιπάτου, ποδηλάτου και αναψυχής με πράσινο που θα μειώσουν τη θερμοκρασία της πόλης κατά 2-3 βαθμούς το καλοκαίρι. Πρόκειται για το πρόγραμμα που παρουσίασε χθες σε δημάρχους από όλη τη χώρα η υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Τίνα Μπιρμπίλη, μαζί με τον πρόεδρο του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), Μάνθο Σανταμούρη. Έως σήμερα, δεν υφίσταται κανενός τύπου κλιματικός σχεδιασμός για καμία πόλη της Ελλάδος, με αποτέλεσμα κάθε δράση να γίνεται αποσπασματικά, με χρήση υλικών χωρίς προδιαγραφές, και χωρίς να εντάσσεται σε ένα συνολικό σχεδιασμό. Αντίθετα, το πρόγραμμα που ανακοίνωσε η υπουργός, προβλέπει ένα συνδυασμό καινοτόμων εφαρμογών και υλικών για αναπλάσεις πεζοδρομήσεων, δρόμων, και πλατειών, με αύξηση του αστικού πρασίνου, χρήση ψυχρών υλικών (κυβόλιθοι, και πλάκες μεγάλης ανακλαστικότητας), και μεθόδους σκίασης και αερισμού των ελεύθερων χώρων, σε τουλάχιστον 10-12 γειτονιές δήμων όλης της χώρας.

Και φωτοβολταικά πεζοδρόμια… Ανάμεσα στις καινοτόμες εφαρμογές που θα χρησιμοποιηθούν θα είναι και τα «φωτοβολταικά πεζοδρόμια» τα οποία συλλέγουν ενέργεια από τον ήλιο και παράγουν ηλεκτρισμό συνδεδεμένα με το δίκτυο της ΔΕΗ (εφαρμόζονται σε πολλές πόλεις στο κόσμο), καθώς επίσης συστήματα που αξιοποιούν τον ψυχρό αέρα του υπεδάφους και τον μεταφέρουν στην ατμόσφαιρα ώστε να μειώσουν τις αστικές θερμοκρασίες, που τις ζεστές ημέρες, πάνω στις πλάκες ενός πεζοδρομίου μπορεί και να ξεπεράσουν τους 50 βαθμούς κελσίου! Το κάθε ένα από τα έργα που θα επιλεγούν, θα παρακολουθεί-

ται στενά, προκειμένου να τηρηθούν οι προδιαγραφές που έχουν τεθεί, καθώς και τα χαρακτηριστικά όλων των υλικών και συστημάτων που θα εγκαθίστανται.

Τέλη Μαΐου η πρόσκληση… Το πρόγραμμα διαθέτει ένα «κουμπαρά» 60 εκατ. ευρώ, κάθε έργο θα έχει προϋπολογισμό ως τα 5 εκ. ευρώ, που σημαίνει ότι, ανάλογα με τις προτάσεις που θα υποβληθούν, ίσως τα χρήματα επαρκέσουν για βιοκλιματικό λίφτινγκ σε πάνω από 12 γειτονιές. Το ΚΑΠΕ θα απευθύνει πρόσκληση σε κάθε ενδιαφερόμενο Δήμο περί τα τέλη Μαΐου, με περιθώριο κατάθεσης πρότασης ως τα τέλη Ιουλίου, ώστε το Σεπτέμβριο να επιλεγούν οι καλύτερες προτάσεις. Οι περιοχές που θα επιλεγούν θα πρέπει να πληρούν τρεις προϋποθέσεις, να παρουσιάζουν πρόβλημα κλιματικής υποβάθμισης (υπάρχουν μετρήσεις για 30 περιοχές της Αττικής), να υπάρχουν ώριμες μελέτες αστικής ανάπλασης από τους Δήμους, να επιτυγχάνονται συγκεκρι-μένοι στόχοι. Μια σειρά δήμων έχουν εκδηλώσει ήδη ενδιαφέρον όπως για παράδειγμα της Ηλιούπολης, που επεξεργάζεται ήδη δύο προτάσεις: μία με στόχο να συνδέσει το Άλσος Δ. Κιντής με τα πάρκα Ναυαρίνου και Καλαβρύτων με κατάληξη το ρέμα της Πικροδάφνης, και μια άλλη για την ανάπλαση της περιοχής μεταξύ της Αγίας Μαρίνας και του Αγίου Κωνσταντίνου (γνωστής ως «Χαλικάκι») με τη δημιουργία αθλητικών χώρων, ποδηλατόδρομων, παιδότοπων». Το πρώτο έργο αφορά μια απόσταση μήκους περίπου 4 χιλιομέτρων, με διαδρομές περιπάτου, ποδηλάτου, και αναψυχής, με χρήση βιοκλιματικών υλικών (π.χ. κυβόλιθων) που θα μειώνουν τη θερμοκρασία κατά 2 με 3 βαθμούς τους καλοκαιρινούς μήνες. Όσον αφορά στο «Χαλικάκι», σήμερα υπάρχει μόνο ένα αθλητικό στάδιο, με το υπόλοιπο τμήμα να παραμένει ανεκμετάλλευτο.

Ουρές για τα κονδύλια… Όπως έχει γίνει σαφές και από άλλα παρόμοια προγράμματα στο παρελθόν, θα δοθεί... μάχη από τους δήμους για την ένταξη σε αυτό, διότι σε καιρό κρίσης πολλοί επιθυμούν να λάβουν χρηματοδότηση προκειμένου να αλλάξουν τις πόλεις τους. Το πρόγραμμα του υπ. Περιβάλλοντος αποσκοπεί στο να συγκρατηθεί η άνοδος της θερμοκρασίας στις ελληνικές πόλεις. Κάθε χρόνο αυξάνεται σημαντικά ο αριθμός των ωρών με θερμοκρασίες άνω των 37 και 40 βαθμών, δημιουργώντας σημαντικά προβλήματα στην κατανάλωση ενέργειας. Πρόσφατη μάλιστα μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδας σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας έδειξε ότι οι ανάγκες των κτιρίων για κλιματισμό ως το 2050 σχεδόν θα διπλασιαστούν λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας.

54

55

Επιμέλεια Γιάννης Τσιπουρίδης

Ο ΒΟΡΕΑΣ

Ο ΒΟΡΕΑΣ

Εκδήλωση της ΕΛΕΤΑΕΝ Το θεσμικό περιβάλλον για την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας,

10 μήνες μετά τον 3851/2010 Οι ΑΠΕ ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας διότι, ανάμεσα στα άλλα, συμβάλουν στην μείωση της επιβάρυνσης του καταναλωτή Με την παρουσία πλήθους κόσμου από όλο τον κλάδο των Α.Π.Ε. πραγματοποιήθηκε, την Παρασκευή 8 Απριλίου 2011, το στρογγυλό τραπέζι που οργάνωσε η ΕΛΕΤΑΕΝ με σκοπό την επισκόπηση της πορείας εφαρμογής του ν.3851/2010. Στην εκδήλωση μίλησαν:

• Ο κ. Δημήτρης Ραχιώτης, Α’ Αντιπρόεδρος ΡΑΕ • Ο κ. Παναγιώτης Χαβιαρόπουλος, Δ/ντης ΥΑΠΕ ΥΠΕΚΑ • Ο κ. Aθανάσιος Κορωνίδης, από τον ΔΕΣΜΗΕ • Ο κ. Νίκος Δρόσος, Δ/ντης ΔΔΔ ΔΕΗ και • Ο κ. Σπύρος Παπαγρηγορίου, Περιβαλλοντολόγος, ως επι-

κεφαλής της μελετητικής ομάδας που έχει αναλάβει από το ΥΠΕΚΑ την μελέτη για την αναθεώρηση της περιβαλλοντικής διαδικασίας.

Ο κ. Δρόσος μίλησε για τον τρόπο εφαρμογής των διατάξεων που εισήγαγε ο ν.3851/2010 σε σχέση με τη σύνδεση των σταθμών Α.Π.Ε., στις διαδικασίες χορήγησης προσφορών από τον Διαχειριστή Δικτύου και στα ζητήματα που σχετίζονται με την εγκατάσταση μικρών ανεμογεννητριών. Ο κ. Παπαγρηγορίου παρουσίασε όσες από τις προτάσεις της ομάδας του για την αναμόρφωση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης είναι δημοσίως ανακοινώσιμες και έκανε αναφορά στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επενδύσεις κατά την περιβαλλοντική αδειοδότησή τους. Η ΕΛΕΤΑΕΝ θα αξιοποιήσει τις ιδέες και απόψεις που κατατέθηκαν κατά τη συζήτηση, αλλά και πριν από αυτή -κατά την προετοιμασία της εκδήλωσης- προκειμένου να διαμορφώσει το συνολικό κείμενο θέσεων και προτάσεων που θα παρουσιάσει στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την Παγκόσμια Ημέρα του Ανέμου 15 Ιουνίου 2011. Κατά τη διάρκεια της εισήγησής του ο κ. Παπασταματίου αναφέρθηκε στη σημασία που έχει για τις Α.Π.Ε. η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ο υγιής και διαφανής ανταγωνισμός καυσίμων και η αποτελεσματική ενσωμάτωση του 3ου ενεργειακού πακέτου:

Κατά τη συζήτηση που ακολούθησε τοποθετήθηκαν, ανάμεσα σε άλλους, εκπρόσωποι του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτροπαραγωγών από ΑΠΕ (ΕΣΗΑΠΕ), του Συνδέσμου Εταιριών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ), του Πανελληνίου Συνδέσμου Επενδυτών Φωτοβολταϊκών (ΠΑΣΥΦ), του Πολιτιστικού Συλλόγου Πολυποτάμου Ευβοίας και πολλοί άλλοι. Ο κ. Ραχιώτης αναφέρθηκε στην ομιλία του στο σχέδιο του νέου Κανονισμού Αδειών που έθεσε η ΡΑΕ σε διαβούλευση και στις ενέργειες και προτάσεις της Αρχής για την εφαρμογή και την βελτίωση του ν.3851/2010. Ο κ. Χαβιαρόπουλος παρουσίασε το έργο της νεοσύστατης Υπηρεσίας Α.Π.Ε. και έκανε μια επισκόπηση των υπουργικών αποφάσεων που έχουν εκδοθεί ή επίκειται να εκδοθούν το επόμενο διάστημα. Ο κ. Κορωνίδης έκανε εκτενή αναφορά στα έργα που προωθεί ο ΔΕΣΜΗΕ για την απορρόφηση Α.Π.Ε. και αναφέρθηκε στις επικείμενες αλλαγές στο Διαχειριστή ενόψει της ενσωμάτωσης του 3ου ενεργειακού πακέτου.

«Στηρίζουμε, και στηρίξαμε πάντα τα τελευταία 10 χρόνια, την πολιτική προσπάθεια της απελευθέρωσης. Επικροτούμε τις προσπάθειες των θεσμικών φορέων της Πολιτείας που είναι σήμερα εδώ, και ειδικά της ΡΑΕ, για να διαμορφωθεί ένα ορθολογικό, σύγχρονο και αναπτυξιακό ενεργειακό νομοσχέδιο που θα εξασφαλίζει το άνοιγμα της αγοράς, τον αναβαθμισμένο ρόλο της ΡΑΕ που επιβάλει η ευρωπαϊκή νομοθεσία και την ισότιμη πρόσβαση τρίτων στο δίκτυο. Αντιλαμβανόμαστε τα προβλήματα που υπάρχουν, τις συγκρούσεις και τις αντιδράσεις. Για αυτό και κατακρίναμε και θα κατακρίνουμε στο μέτρο των δυνατοτήτων μας, όσες λανθασμένες κατά τη γνώμη μας επιλογές τελικά γίνουν στο κυοφορούμενο ενεργειακό νομοσχέδιο». Οι ΑΠΕ και η Εξοικονόμηση Ενέργειας είναι μια από τις ελάχιστες απαντήσεις στην κρίση που διαθέτει η χώρα:

«Οι ΑΠΕ είναι φτηνές και ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας διότι συμβάλουν στην μείωση της συνολικής επιβάρυνσης του καταναλωτή. Μειώνουν το συνολικό κόστος προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Μειώνουν επίσης το συνολικό κόστος ηλεκτροπαραγωγής αφού αποσοβούν, από το 2013 και μετά, τεράστιο κόστος εκπομπών. Τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι, ακόμα και αν δεν υπήρχε ο υποχρεωτικός στόχος 20% ΑΠΕ το 2020, οι ΑΠΕ είναι ο πιο φτηνός δρόμος για την επίτευξη των στόχων περιορισμού των εκπομπών το 2020 από την ηλεκτροπαραγωγή»

Το «Σύνδρομο της Κίνας» Το «Σύνδρομο της Κίνας», αναφέρεται σε ένα πιθανό αποτέλεσμα καταστροφικής, πυρηνικής κατάρρευσης ενός πυρηνικού αντιδραστήρα. Επονομαζόμενο και ως ατύχημα απώλειας ψυκτικού μέσου, το σενάριο αρχίζει όταν κάτι προκαλεί τη στάθμη του υγρού ψύξης στο δοχείο του αντιδραστήρα να πέσει, αποκαλύπτοντας μέρος ή όλο το συγκρότημα των ράβδων καυσίμων. Ακόμη και αν η πυρηνική αλυσιδωτή αντίδραση έχει σταματήσει με τη χρήση των ράβδων ελέγχου ή άλλων συσκευών, το καύσιμο εξακολουθεί να παράγει σημαντική θερμότητα για κάποιο χρονικό διάστημα λόγω της περαιτέρω διάσπασης των προϊόντων σχάσης. Εάν δεν υποστούν σωστή ψύξη, το σύνολο των καυσίμων μπορεί να μαλακώσει και να λιώσει, πέφτοντας στο κάτω μέρος του δοχείου του αντιδραστήρα. Εκεί, χωρίς ράβδους ελέγχου απορρόφησης νετρονίων για να το αποτρέψει, η πυρηνική σχάση θα μπορούσε να επαναληφθεί, αλλά, ελλείψει ενός ρυθμιστή νετρονίων, θα μπορούσε και όχι. Σε κάθε περίπτωση, χωρίς επαρκή ψύξη, η θερμοκρασία του τετηγμένου καυσίμου θα μπορούσε να αυξηθεί έως το σημείο τήξης του και το καυσιμο να διαφύγει από το συγκρότημα στο οποίο περιέχεται. Αν και πολλοί θεωρούν ότι η ραδιενεργής αυτή λάβα θα σταματήσει πριν ή στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, τέτοια σειρά γεγονότων θα απελευθέρωναν μεγάλες ποσότητες ραδιενεργού υλικού στην ατμόσφαιρα και στα υπόγεια ύδατα, ενδεχομένως προκαλώντας ζημιά στη τοπική χλωρίδα και πανίδα Πυρηνικοί σταθμοί που κατασκευάστηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1960 έθεσαν θέματα ασφάλειας και δημιούργησαν φόβους ότι ένα σοβαρό ατύχημα στον αντιδραστήρα θα μπορούσε να απελευθερώσει μεγάλες ποσότητες ραδιενεργού υλικού στο περιβάλλον. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, μια διαμάχη προέκυψε σχετικά με την ικανότητα των συστημάτων ψύξης εκτάκτου ανάγκης να αποτρέψουν την τήξη του πυρήνα, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει το λεγόμενο Σύνδρομο της Κίνας.

Το θέμα αυτό συζητήθηκε σε δημοφιλή μέσα μαζικής ενημέρωσης και σε τεχνικά περιοδικά. [3] Το 1971, ο πυρηνικός φυσικός Ραλφ Λαππ χρησιμοποίησε τον όρο “σύνδρομο της Κίνας” για να περιγράψει μια πιθανή κατάσταση διαπέρασης της Γης λόγω τήξης, εξ αιτίας ατυχήματος απώλειας ψυκτικού μέσου στον αντιδραστήρα και της επακόλουθης διαφυγής ραδιενεργού υλικού στο περιβάλλον.

Οι δηλώσεις του έγιναν με βάση την έκθεση μιας ομάδας εργασίας πυρηνικών φυσικών με επικεφαλή τον Δρ W.K. Ergen, που δημοσιεύθηκε το 1967[4]. Οι κίνδυνοι ενός τέτοιου υποθετικού ατυχήματος κατέστησαν δημοφιλείς από την ταινία του 1979, Το Σύνδρομο Της Κίνας. Το ίδιο το όνομα προέρχεται από την ιδέα ότι, σε πολλούς Αμερικανούς, “η άλλη άκρη του κόσμου” - αντίποδας είναι η Κίνα.

1 Απριλίου 2011

Κύρια πηγή ενέργειας στην Ισπανία είναι πλέον τα αιολικά πάρκα Χώρα του ανέμου Οι επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έπιασαν τόπο και τα αιολικά πάρλα είναι πλέον η κύρια πηγή ενέργειας στην Ισπανία, ανακοίνωσε ο διαχειριστής του δικτύου ηλεκτροδότησης. Τον Μάρτιο τα αιολικά πάρκα κάλυψαν το 21% της ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια, ποσοστό αυξημένο κατά 5,0% σε ετήσια βάση, αναφέρει η ισπανική REE σε ανακοίνωσή της. Τον ίδιο μήνα, το ποσοστό συμμετοχής των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έφτασε το 42,2%, σημειώνοντας ετήσια αύξηση 48,5%. Όπως αναμεταδίδει το Γαλλικό Πρακτορείο, η υδροηλεκτρική ενέργεια κάλυψε το 17,3% της ζήτησης, η ηλιακή το 2,6%, η πυρηνική το 19,0% και ο λιθάνθρακας το 12,9%. «Με την αιολική ηλεκτροπαραγωγή του Μαρτίου θα μπορούσανε να καλύψουμε τη μηνιαία κατανάλωση μιας χώρας στο μέγεθος της Πορτογαλίας» ανακοίνωσε ο ισπανικός σύνδεσμος αιολικής ενέργειας AEE. «Το ιστορικό αυτό ορόσημο δείχνει ότι η αιολική ενέργεια, εκτός του ότι είναι ντόπια, καθαρή και ολοένα πιο ανταγωνιστική, είναι επίσης ικανή να τροφοδοτεί τρία εκατομμύρια νοικοκυριά» επισημαίνει η ανακοίνωση. Τονίζει ακόμα ότι, χάρη στην αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος, η Ισπανία έγινε για πρώτη φορά το 2010 εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας. Το 2009, η Ισπανία ήταν ο τέταρτος μεγαλύτερος παραγωγός αιολικής ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο.

ΚΑΙ ΣΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ!!!!!!!!!!!!!!!!

56

57

Επιμέλεια Γιάννης Τσιπουρίδης

Ο ΒΟΡΕΑΣ

Ο ΒΟΡΕΑΣ 18 Απριλίου 2011

Ένα καλύτερο δίκτυο παρακολούθησης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι αναγκαίο για την προειδοποίηση σημαντικών αλλαγών στο κλίμα, αλλά και για να υποχρεώνει σε ειλικρινή μείωση τους τις κυβερνήσεις που στο πλαίσιο διεθνών συμφωνιών έχουν αναλάβει τέτοιες δεσμεύσεις. Αυτά υποστηρίζουν επιστήμονες, οι εκθέσεις των οποίων δημοσιεύτηκαν σήμερα σε ειδική έκδοση της Βασιλικής Εταιρείας, της βρετανικής Ακαδημίας Επιστημών. Οι Βρετανοί επιστήμονες ανησυχούν για το ενδεχόμενο η υπερθέρμανση να τροφοδοτεί την υπερθέρμανση. Καθώς το αενάως παγωμένο έδαφος στον αρκτικό κύκλο λειώνει, το φυτικό υλικό που αποκαλύπτεται σαπίζει και εκλύει μεθάνιο, ένα αέριο του θερμοκηπίου που ενδέχεται να επιταχύνει την υπερθέρμανση.

«Το δίκτυο παρακολούθησης που διαθέτουμε είναι πολύ, πολύ περιορισμένο. Αισθανόμαστε ότι χρειάζεται πιο εκτεταμένη παρατήρηση. Αυτό στο οποίο ελπίζουμε είναι να μπορέσουμε να δούμε κατά πόσον η υπερθέρμανση τροφοδοτεί την υπερθέρμανση», τόνισε ο ειδικός στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου σε θέματα εκπομπών μεθανίου, Έουαν Νίσμπετ. Ο κ. Νίσμπετ είπε ότι η Γη εξήλθε από την τελευταία περίοδο παγετώνων σε «διάστημα περίπου μιας 10ετίας», αναφερόμενος σε ταχεία υπερθέρμανση, την οποία ακολούθησε παρατεταμένη περίοδος τήξης των πάγων, και προειδοποίησε για σοβαρές επιπτώσεις, στην περίπτωση που αυτό επαναληφθεί σήμερα.

Τα στοιχεία δορυφορικής παρακολούθησης της τελευ-ταίας 30ετίας δείχνουν συρρίκνωση της παγωμένης επιφάνειας στον αρκτικό κύκλο το θέρος, που το 2007 κατέγραψε τη μεγαλύτερη συρρίκνωση στην ιστορία συλλογής στοιχείων και η οποία συνέπεσε με σημαντική αύξηση των εκπομπών μεθανίου.

«Το 2007, φάνηκε ότι οι εκπομπές μεθανίου αυξήθηκαν απότομα και σταθεροποιήθηκαν αργότερα. Το ερώτημα είναι τι προκάλεσε αυτό το φαινόμενο», είπε ο κ. Νίσμπετ. Επίσης, ένα πλέον εκτεταμένο σύστημα μέτρησης θα συνιστούσε ανεξάρτητο έλεγχο της ακρίβειας των εθνικών αναφορών για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Στο πλαίσιο του Πρωτοκόλλου του Κιότο, σχεδόν 40 χώρες αναφέρουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου για την περίοδο 2008-2013. Ένα από τα πλέον ακανθώδη ζητήματα στην προσπάθεια επίτευξης συμφωνίας που θα διαδεχθεί το Πρωτόκολλο του Κιότο, είναι ο βαθμός ελέγχου από διεθνείς επιθεωρητές της ακρίβειας των αναφορών των διαφόρων κρατών για τις εκπομπές τους. Ένα δίκτυο σταθμών παρακολούθησης μπορεί να είναι η τεχνική απάντηση, υποστηρίζουν οι Βρετανοί επιστήμονες.

«Προσπαθούμε να επαληθεύσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που αναφέρουν οι διάφορες χώρες. Το σύστημα μέτρησης που διαθέτουμε έχει τεράστια λάθη», τόνισε ο κ. Νίσμπετ. www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΠΑΡΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ Η Ευρωπαϊκή Ένωση Αιολικής Ενέργειας στα πλαίσια του προγράμματος SEANERGY 2020 οργανώνει στις 24 Μαΐου 2011 ημερίδα στην Αθήνα με αντικείμενο το σχεδιασμό ανάπτυξης θαλάσσιων αιολικών πάρκων στη Μεσόγειο.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΥΠΟΥ

Αθήνα, 4 Απριλίου 2011

ΓΕΝ.Ο.Π/Δ.Ε.Η - Κ.Η.Ε ΓΕΝΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΔΕΗ ΚΛΑΔΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΣΤΟΥΡΝΑΡΗ 73-75, 104 32 Αθήνα ΤΗΛ. 210.5215.700, FAX: 210.5235.996 Email main@genop.gr http://www.genop.gr

ΟΣΟΙ ΣΚΕΦΤΟΝΤΑΙ ΝΑ ΠΟΥΛΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΔΕΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ ΤΗΣ ΔΕΗ Σε συνέχεια του προηγούμενου δελτίου μας, σχετικά με την υπ’ αριθμ. 13/2010 Απόφαση του Αρείου Πάγου, επανερχόμαστε νια να ξεκαθαρίσουμε οριστικά το θέμα αυτό, που έχει γίνει τελευταία αντικείμενο συζητήσεων και αμφισβητήσεων από ορισμένα ΜΜΕ και δυστυχώς και από ορισμένους κρατικούς παράγοντες.

1 Το διατακτικό της απόφασης αυτής, αφορά την κυριότητα του επί της οδού φιλελλήνων κτηρίου, το οποίο πωλήθηκε στις 29/12/1999, από την ΔΕΗ στο Δημόσιο και δεν έχει καμία σχέση με το θέμα της ασφαλιστικής μας περιουσίας. Πράγματι το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε το νόμιμο ή μη της πώλησης αυτής και κατέληξε ότι η ΔΕΗ μετά την κατάργηση του ειδικού ταμείου της τέως ηλεκτρικής εταιρείας το έτος 1985. είχε πλέον την κυριότητα του κτηρίου αυτού το οποίο έκτοτε ενσωματώθηκε στην περιουσία της. Εδώ όμως πρέπει να τονιστεί ότι το συγκεκριμένο αυτό κτή-ριο ανήκε στο πιο πάνω ταμείο, που δεν είχε καμία σχέση με το σύστημα ασφάλισης στον εργοδότη ΔΕΗ από το# οποίο και σχηματίστηκε η ασφαλιστική περιουσία του προσωπικού ΔΕΗ.

2 Κατά συνέπεια απόψεις ότι η απόφαση αυτή άνοιξε το δρόμο της ιδιωτικοποίησης της επιχείρησης, οφείλεται σε σύγχυση της ακίνητης περιουσίας (2 κτήρια στην περιοχή Αθηνών) ενός καταργηθέντος Ταμείου, με την ασφαλιστική περιουσία του προσωπικού ΔΕΗ, που προήλθε από την διαχείριση των ασφαλιστικών πόρων (εισφορές εργαζόμενου και εργοδότη) από την επιχείρηση, μέσα σε ένα σύστημα που δεν λειτουργούσε σαν ασφαλιστικό Ταμείο αλλά σαν ασφάλιση στον εργοδότη, ένα σύστημα που ήταν Μοναδικό στην Ελλάδα, που λειτούργησε με τον Νόμο 4491 από το 1966, για μια 30ετία και σε αυτό οφείλεται η διαφορά της ασφάλισης ΔΕΗ από όλες της άλλες ΔΕΚΟ και όλους τους άλλους ασφαλιστικούς φορείς της χώρας.

3 Όλα αυτά τα διευκρινίζει και τα υιοθετεί η ολομέλεια του Αρείου Πάγου η οποία κάνει σαφή διάκριση ανάμεσα σε

αυτά τα δυο ζητήματα και μάλιστα στο σκεπτικό της έρχεται και ερμηνεύει την αληθή έννοια των διατάξεων του άρθρου 34 του Νόμου 2773/99. δίνοντας πλέον μια οριστική και έγκυρη απάντηση στις όποιες αμφισβητήσεις έχουν τελευταία προβληθεί σχετικά με την ύπαρξη και λειτουργία της ασφαλιστικής μας περιουσίας. Πράγματι η απόφαση της ολομέλειας του Αρείου Πάγου αναγράφει επί λέξη, όχι παραθέτοντας απλώς τι λέει ο Νόμος αλλά υιοθετώντας πλήρως τα εξής «... Το κράτος ανέλαβε την ΠΛΗΡΗ κάλυψη των οικονομικών αναγκών του ασφαλιστικού φορέα ΔΕΗ, η δε ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ που είχε σχηματιστεί από την μέχρι τότε διαχείριση της από την ΔΕΗ, παρέμεινε ενσωματωμένη στην ΔΕΗ, προκειμένου να λειτουργήσει, λόγω της συμμετοχής του κράτους στο μετοχικό κεφάλαιο της ΔΕΗ, ως αντάλλαγμα για τις καταβολές του προς τον ΟΑΠ ΔΕΗ ...» και «...όπως συνάγε-ται ... σκοπήθηκε να αποκτήσει ο ΟΑΠ ΔΕΗ οικονομική ευρωστία η οποία κατοχυρώνεται με την θέσπιση της υποχρεώσεως του κράτους να τον χρηματοδοτεί από τον εκάστοτε προϋπολογισμό και παράλληλα να διαφυλαχτεί η ακεραιότητα της ασφαλιστικής εν γένει περιουσίας της ΔΕΗ και ουσιαστικά του κράτους, ως ιδιοκτήτη της επιχείρησης...»

4 Ύστερα από όλα αυτά είναι πια φανερό προς όλους, ότι η ασφαλιστική μας περιουσία, δεν είναι «ένα κατασκεύασμα της συνδικαλιστικής συντεχνίας ΔΕΗ», αλλά το αποτέλεσμα της διαχείρισης των ασφαλιστικών πόρων του συστήματος ασφάλισης ΔΕΗ και η ύπαρξη, το μέγεθος και η λειτουργία της περιουσίας αυτής, έχουν ψηφιστεί από το Ελληνικό Κοινοβούλιο τον Δεκέμβριο του 1999 (Νόμος 2773), τον Απρίλιο του 2008 (Νόμος 3655) και τον Ιούλιο του 2010 (Νόμος 3863). Τέλος έρχεται τώρα η ολομέλεια του Αρείου Πάγου που επιβεβαιώνει και υιοθετεί όλα τα παραπάνω για την ασφαλιστική περιουσία ΔΕΗ, δίνοντας πλέον αποστομωτική απάντηση σε όλες τις αμφισβητήσεις που έχουν βγει στη δημοσιότητα τελευταία.

ΣΥΝΕΠΩΣ ΟΣΟΙ ΝΟΜΙΖΟΥΝ ΟΤΙ, ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΘΑ ΚΑΘΙΣΟΥΝ ΜΕ ΣΤΑΥΡΩΜΕΝΑ ΧΕΡΙΑ ΝΑ ΒΛΕΠΟΥΝ ΝΑ ΞΕΠΟΥΛΑΝΕ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ, ΠΟΥ ΜΕΣΑ ΕΚΕΙ (ΟΠΩΣ ΚΑΙ Η ΙΔΙΑ Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΕΧΕΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΙ) ΕΙΝΑΙ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΗ Η ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΜΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΩΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΚΑΝΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟ ΛΑΘΟΣ

58

59

Επιμέλεια Γιάννης Τσιπουρίδης

Ο ΒΟΡΕΑΣ

Ο ΒΟΡΕΑΣ Εμπνευσμένα από την αιολική λύση στην κρίση ή κάπως έτσι τέλος πάντων

Η Πανελλαδική Συντονιστική Επιτροπή 110 Ζωοφιλικών Σωματείων καλεί τον εισαγγελέα να παρέμβει για το οικολογικό έγκλημα στη Φθιώτιδα Στις 4 και 5 Φεβρουαρίου 2011, στην περιοχή Λογγού Μεξιατών του Νομού Φθιώτιδας, σύμφωνα με επιβεβαιωμένες καταγγελίες και μαρτυρίες των ίδιων των κυνηγών, συντελέσθηκε ένα οικολογικό έγκλημα. Τριακόσιοι περίπου κυνηγοί μαζεύτηκαν από όλα τα μέρη της Ελλάδας για να κυνηγήσουν τσίχλες και κοτσύφια, τα οποία λόγω του χιονιά των προηγούμενων ημερών είχαν βρει καταφύγιο στο πλατανοδάσος της περιοχής.

Όλα τα λεφτά: «Φσάτε γιατί χανόμαστε»

(Ευχαριστώ την συνάδελφο Μύριαμ Ροντρίγκεζ)

Για να ξέρουμε εμείς και να προσέχουν εκείνοι

Έριξαν από 100 φυσίγγια περίπου ο καθένας και σκότωσαν 10.000-15.000 πουλιά, ενώ ολόκληρη η περιοχή μύρισε μπαρούτι και γέμισε μολύβι. Ρωτάμε τους κυνηγούς τα εξής: 1. βάσει ποιου οικολογικού κριτηρίου αποτελεί μια τέτοια εξόντωση, προστασία και διαχείριση της φύσης; 2. πώς συνάδει μια τέτοιου είδους γενοκτονία με την ισορροπία του οικοσυστήματος στην οποία διατείνονται ότι συμβάλλουν; 3. πόσο «δίκαια» θεωρούν ότι ενήργησαν όταν οι ευκαιρίες που έδοσαν στους εχθρούς τους τα πουλιά, προκειμένου αυτά να μπορέσουν να ξεφύγουν, περιορίζονταν στο «κάθε μέτρο και μια τουφεκιά»; 4. πώς είναι βέβαιοι, με τον «οίστρο» που τους διακατείχε, ότι σκότωσαν ακριβώς τον αριθμό των πτηνών που αντιστοιχεί στον κάθε έναν από αυτούς, όπως ορίζει ο νόμος; 5. πόσο ακόμα θα καλύπτουν την εκτόνωση των βάρβαρων και δολοφονικών τους ενστίκτων χρησιμοποιώντας για άλλοθι εύσχημες λέξεις όπως: «απόλαυση της φύσης», «σπορ», «διαχείριση και ισορροπία της φύσης»;

Η ΠΣΕΖΣ καταδικάζει για πολλοστή φορά την ανικανότητα της πολιτείας να προστατεύσει την πολύτιμη φύση και ζωή, διότι όχι μόνο αδυνατεί να εφαρμόσει τους νόμους που η ίδια θεσπίζει για το κυνήγι, αλλά και διότι εγκληματεί εις βάρος τόσο του περιβάλλοντος, όσο και της δικαιοσύνης. Και τούτο διότι, ενώ επί σειρά ετών το Σ.τ.Ε αποφαίνεται δια των αποφάσεών του ότι το κυνήγι, όπως ασκείται στην Ελλάδα, είναι καθόλα παράνομο, το αρμόδιο υπουργείο αγνοώντας αυτές τις αποφάσεις, σπεύδει να εκδόσει «νέα» ρυθμιστική που δεν διαφέρει σε τίποτα από την παλιά. Τελευταίο και τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί η απόφαση του Σ.τ.Ε για την αναστολή του κυνηγιού τον Δεκέμβριο του 2009 και η σπουδή του ΥΠΕΚΑ να καλύψει την κυνηγετική δραστηριότητα με άλλη εξίσου παράνομη «ρύθμιση». Επίσης, καταδικάζουμε το κρατικό κανάλι της ΕΡΤ EΡΑ ΣΠΟΡ για την εκπομπή «Πρωινές Ιχνηλασίες» στην οποία κάθε Σάββατο και Κυριακή από τις 5.00 έως τις 7.00 το πρωί οι κυνηγοί συνεννοούνται μεταξύ τους για το ποιά περιοχή θα πάνε να χτυπήσουν με αποτέλεσμα να παρατηρούνται τέτοιου είδους οικολογικά εγκλήματα. Διερωτάται ο διευθυντής της εκπομπής ποιός του δίνει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί κρατικά κονδύλια εις όφελος μιας μειοψηφίας καταστροφέων πολιτών; Καλούμε την εισαγγελία Λαμίας να πράξει τα δέοντα για το συντελεσθέν οικολογικό έγκλημα. Τέλος, καλούμε την πολιτεία να θεσμοθετήσει την άμεση και οριστική κατάργηση του κυνηγιού σε όλη την επικράτεια ως τη μία και μοναδική λύση στο πρόβλημα του κυνηγιού που έχει αφανίσει την πανίδα από τον τόπο. Μέχρι όμως να γίνει αυτό, ας δείξει τουλάχιστον τη στοιχειώδη ικανότητα της τήρησης και εφαρμογής των νόμων που η ίδια θεσμοθετεί.

Θέλουμε να ξαναδούμε ζωή στο δάσος. Θέλουμε να ξανακούσουμε το κελάιδισμα των πουλιών. Για την Πανελλαδική Συντονιστική Επιτροπή 110 Ζωοφιλικών Σωματείων Αγγέλα Μπαρτσιώκα, Μάριζα Χριστοδούλου Τηλ. Επικοινωνίας: 6979-314028

Νέα εμφάνιση παλιών φίλων

Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΓΗΣ

πρέπει όμως να τη θυμόμαστε κάθε μέρα