Araştırmanın Künyesi Araştırma; 21 – 23 Eylül 2007 günleri Türkiye’nin 7 coğrafi bölgesinde, 38 il ve 128 ilçede bunlara bağlı 157 mahalle ve köyde, 18 yaş ve üstü seçmen nüfusunu temsil eden 924’ü kadın toplam 1863 denekle hanede yüz yüze görüşme metoduyla yapılmıştır.
Örneklemin seçilmesinde çok aşamalı – tabakalı – tesadüfi yöntem, görüşülecek deneklerin belirlenmesinde ise, Cinsiyet ve yaş kotası uygulanmıştır. Araştırma sonuçları gerek sahada, gerekse bilgisayar ortamında çeşitli kontrollere tabi tutulmuş, elde edilen bulguların tutarlılığı gözlemlenmiştir. Araştırmanın hata payı güven sınırları içerisinde ± % 2’dir. Çalışmanın yürütüldüğü 38 il şöyledir; Adana, Adıyaman, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Hatay, İçel, İstanbul, İzmir, Karabük, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Nevşehir, Osmaniye, Rize, Sakarya, Samsun, Sivas, Trabzon, Uşak ve Van.
Kısa bir yorum ve basın duyurusu;
1999 – 2002 ve 2004 seçim sonuçlarını hatasız bilen ve aynı başarıyı son 22 Temmuz seçimlerinde tekrarlayan A&G Araştırma Şirketi’nin başkanı Adil GÜR sonuçları şöyle yorumladı; Türkiye’de başı kapalı kadınların oranında azalma var. Gençler yüksek oranda başı açık. 2003 araştırmasında da belirttiğimiz gibi, önümüzdeki yıllarda Türkiye’de örtünen kadınların oranında düzenli olarak azalma devam edecek. Yaygın kanaatin aksine, toplumda örtünme veya dindarlık artmıyor, aksine azalıyor. Sadece görünürlük artıyor. Kapalı kadınlar daha fazla sosyal hayatta yer almaya başladı. Eskiden otobüste, minübüste görmeye alıştığımız kadınlar, bugün son model arabalara binmeye, nişantaşında bağdat caddesinde alışverişe çıkmaya başladılar. Bu nedenle sayıda artış yok, algıda farklılık ve artış var.
HALKIN NE KADARI MUHAFAZAKAR ? NAMAZ KILMA VE ORUÇ TUTMA ALIŞKANLIKLARI MUHAFAZAKARLAŞMA ARTIYOR MU ? ILIMLI İSLAM DEVLETİNE DOĞRU MU GİDİYORUZ ?
MUHAFAZAKAR MI ? SORU : Türkiye’de pek çok siyasetçi, kimi partiler kendini “muhafazakar” olarak tanımlıyor. Siz kendinize “muhafazakar” diyebilir misiniz ? ·
Deneklerin % 34,2’si ben muhafazakar değilim demektedir. %
Evet muhafazakarım
24,8
Bazı konularda muhafazakarım
27,4
Hayır muhafazakar değilim
34,2
Cevap yok
13,6
TOPLAM
100,0
·
Kadınların % 24,3’ü bu soruya cevap verememiştir.
·
Yaş yükseldikçe muhafazakarım diyenlerin oranı da yükselmektedir !(18-27 yaş %19,6 – 28-43 yaş %20,8 – 44 yaş ve üzeri %24,9)
·
Eğitim yükseldikçe Hayır muhafazakar değilim diyenlerin oranı yükselmektedir. (-ilkokul %26,7 – Orta/lise %41,3 – Üniversite %53,5)
·
Büyükşehirlerden kente ve kıra doğru gidildikçe muhafazakarların oranı artıyor !
·
AKP seçmeninin % 25,6’sı, MHP seçmeninin %26,9’u, CHP seçmeninin ise %67,4’ü muhafazakar değilim diyor !
hızla
3,5 YILDA NE DEĞİŞTİ
MAYIS 2003
EYLÜL 2007
%
%
Evet muhafazakarım
21,5
24,8
Bazı konularda muhafazakarım
26,3
27,4
Hayır muhafazakar değilim
35,7
34,2
Cevap yok
16,5
13,6
100,0
100,0
TOPLAM
2003 ile 2007 sonuçlarını karşılaştırdığımızda muhafazakarım diyenlerin oranının arttığını görüyoruz.
NAMAZ KILAR MI ? SORU : Dinin icaplarını ne kadar yerine getirebiliyorsunuz ? Mesela RAMAZAN AYI DIŞINDA namaz kılar mısınız ? Kılarsanız, ne sıklıkta namaz kılarsınız ? ·
18 yaş ve üstü nüfusun % 29,3’ü söylüyor
ramazan ayı dışında düzenli namaz kıldığını
% Düzenli kılarım
29,3
Fırsat buldukça kılarım
28,3
Cuma namazına giderim
15,7
Bayram namazına giderim
4,9
Hayır hiç namaz kılmam
21,8
Toplam
100,0
·
Kadınlar daha düzenli namaz kılıyor. (Kadın %38,3 – Erkek %20,1)
·
Yaş yükseldikçe düzenli namaz kılanların oranı hızla artıyor. (18-27 %14,3 – 28-43 %25,4 – 44 yaş ve üzeri %49,8)
·
Eğitim yükseldikçe düzenli namaz kılanların oranı hızla azalıyor. (-ilkokul %43,7 Üniversite %13,4)
·
Büyükşehirlerden kentlere ve kıra doğru gittikçe düzenli namaz kılanların oranı artıyor.
3,5 YILDA NE DEĞİŞTİ MAYIS 2003
EYLÜL 2007
%
%
Düzenli kılarım
31,6
29,3
Fırsat buldukça kılarım
25,1
28,3
Cuma namazına giderim
14,2
15,7
5,1
4,9
24,0
21,8
100,0
100,0
Bayram namazına giderim Hayır hiç namaz kılmam Toplam
3,5 yılda düzenli namaz kılarım diyenlerin ve hiç namaz kılmam diyenlerin azaldığını fırsat buldukça kılarım, Cuma namazına giderim diyenlerin arttığını görüyoruz.
YILLARA GÖRE ORUÇ TUTANLARIN ORANI
ORUÇ TUTANLAR
1999
2002
2004
2006
2007
Tüm Ramazan boyunca düzenli oruç tutanlar
64,5
54,3
53,6
51,4
49,8
Tutabildiği kadar tutanlar – arasıra tutanlar
19,7
26,4
28,3
29,1
30,4
Hiç tutmayanlar
15,8
19,3
18,1
19,5
19,8
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
TOPLAM
Yukarıdaki tabloya bakıldığında son 8 yılda tüm ramazan boyunca oruç tutanların oranında belirgin bir düşüş olduğu görülmektedir.
1999 yılında yapılan araştırmada (Araştırma 17 Ağustos depreminden sonra ramazan ayında yapılmıştır.) düzenli oruç tuttuğunu söyleyenlerin oranında belirgin bir artış görülmektedir. Bu artışı ülkemizde o yıl yaşanan büyük depremle izah etmek mümkündür. Ölüm korkusuyla ibadet edenler veya ibadet ederek psikolojik rahatlamayı sağlamaya çalışanlar o yıl düzenli oruç tutanların oranını artırmıştır. Araştırmalara göre kimler düzenli oruç tutuyor ? ·
Yaş yükseldikçe düzenli oruç tutanların oranı da yükselmektedir.
·
Büyükşehirlerden kentlere ve kıra doğru gidildikçe düzenli oruç tutanların oranı hızla artmaktadır.
·
Yine aynı şekilde İç Anadolu – Karadeniz ve Doğu-güneydoğu da düzenli oruç tutanların oranı, Ege – Akdeniz ve Marmara bölgelerine göre nüfusa oranı daha fazla.
ÇEVRENİZDE MUHAFAZAKARLAŞMA VE BAŞÖRTÜLÜ ARTTI MI ? SORU : AKP iktidarı ile birlikte çevrenizde başını örtenlerin sayısı arttı mı? Veya Resmi dairelere gittiğinizde muhafazakarlaşmanın arttığını düşünüyor musunuz?
MUHAFAZAKARLAŞMA ARTTI MI ?
%
Evet, arttı
28,3
Hayır, artmadı
54,7
Cevap yok / fikri yok
17,0
TOPLAM
100,0
18 yaş ve üstü yetişkin nüfusun %28,3’ü çevresinde örtünenlerin sayısının ve muhafazakarlaşmanın arttığını düşünürken %54,7 artmadı cevabı vermiştir. %17 bu soruya cevap vermemiş veya verememiştir.
·
Kadınlar örtünenlerin ve devlet dairelerinde muhafazakarlaşmanın arttığını genel ortalamanın üzerinde düşünüyor ! KADIN
ERKEK
TOPLAM
Evet,arttı
31,6
25,0
28,3
Hayır,artmadı
47,5
61,9
54,7
Cevap yok / fikri yok
20,9
13,1
17,0
100,0
100,0
100,0
MUHAFAZAKARLAŞMA ARTTI MI ?
TOPLAM
·
Eğitim yükseldikçe toplumda muhafazakarlaşmanın arttığını düşünenlerin oranı artıyor ! - İLKOKUL
ORTAOKUL/L İSE
ÜNİVERSİTE MEZUNU
TOPLAM
Evet,arttı
26,1
27,0
39,2
28,3
Hayır,artmadı
50,7
58,3
54,7
54,7
Cevap yok / fikri yok
23,2
14,6
6,1
17,0
100,0
100,0
100,0
100,0
MUHAFAZAKARLAŞMA ARTTI MI ?
TOPLAM
·
22 Temmuz 2007 seçimlerinde oyunu CHP’ye verdiğini söyleyenlerin % 61,2’si çevresinde örtünenlerin ve resmi kurumlarda muhafazakarlaşmanın arttığını düşünüyor !
MUHAFAZAKARLAŞMA ARTTI MI ?
EVET,ARTTI
HAYIR,
CEVAP YOK / FİKRİ YOK
TOPLAM
ARTMADI
AKP
18,8
67,3
13,9
100,0
CHP-DSP
61,2
26,2
12,6
100,0
MHP
36,0
50,5
13,5
100,0
DP
30,4
43,5
26,1
100,0
DTP
18,2
54,5
27,3
100,0
GENÇ PARTİ
51,5
48,5
0,0
100,0
BAĞIMSIZ (DTP dışında)
33,3
55,6
11,1
100,0
Diğer
28,6
64,3
7,1
100,0
Saadet Partisi
27,3
45,5
27,3
100,0
Sandığa gitmedi, cevap yok
17,6
53,3
29,1
100,0
TOPLAM
28,3
54,7
17,0
100,0
ILIMLI İSLAM DEVLETİNE Mİ GİDİYORUZ ? SORU : Türkiye’nin laik devletten ılımlı islam devletine doğru yol aldığını söyleyenler var. Siz bu görüşe katılıyor musunuz ?
ILIMLI İSLAM DEVLETİ
%
Evet,katılıyorum
31,4
Hayır,katılmıyorum
48,8
Cevap yok / fikri yok
19,8
TOPLAM
100,0
Halkın %48,8’i bu görüşe katılmadığını söylerken, %31,4’ü katılıyorum demiştir. %19,8 bu soruya cevap vermemiş veya verememiştir. ·
Erkekler genel ortalamanın bir hayli üzerinde hayır derken, kadınlar yüksek oranda cevap verememiş veya erkeklerden daha fazla evet katılıyorum demişlerdir. ILIMLI İSLAM DEVLETİ
KADIN
ERKEK
TOPLAM
Evet,katılıyorum
33,4
29,3
31,4
Hayır,katılmıyorum
39,2
58,5
48,8
Cevap yok / fikri yok
27,5
12,1
19,8
100,0
100,0
100,0
TOPLAM
·
Eğitim yükseldikçe laik devletten düşünenlerin oranı artmaktadır.
ILIMLI İSLAM DEVLETİ
- İLKOKUL
ılımlı
islam
devletine
doğru
ORTAOKUL / LİSE
ÜNİVERSİTE
gittiğimizi
TOPLAM
MEZUNU
Evet,katılıyorum
24,8
32,4
48,1
31,4
Hayır,katılmıyorum
44,9
52,5
48,6
48,8
Cevap yok / fikri yok
30,3
15,1
3,3
19,8
100,0
100,0
100,0
100,0
TOPLAM
·
22 Temmuzda oyumu CHP’ye verdim diyen seçmenin %68,7’si evet katılıyorum derken, AKP seçmeninin %64,9’u – MHP seçmeninin %54,1’i hayır katılmıyorum demiştir.
CEVAP YOK / FİKRİ YOK
TOPLAM
64,9
17,7
100,0
68,7
19,6
11,7
100,0
MHP
27,9
54,1
18,0
100,0
DP
26,1
47,8
26,1
100,0
DTP
31,8
45,5
22,7
100,0
GENÇ PARTİ
42,4
39,4
18,2
100,0
BAĞIMSIZ (DTP dışında)
33,3
44,4
22,2
100,0
Diğer
50,0
42,9
7,1
100,0
Saadet Partisi
54,5
45,5
0,0
100,0
Sandığa gitmedi, cevap yok
30,3
37,2
32,6
100,0
TOPLAM
31,4
48,8
19,8
100,0
EVET,
HAYIR,
KATILIYORU M
KATILMIYOR UM
AKP
17,4
CHP-DSP
ILIMLI İSLAM DEVLETİ