Mechanisme voor het beheer van het evenwicht van de zone door ELIA
Mechanisme voor het beheer van het evenwicht van de zone door ELIA Publicatie op de website
Samenvatting
Dit document beschrijft de werkingsregels van het aankoop- en gebruiksmechanisme m.b.t. de middelen die Elia aanwendt voor de compensatie van het kwartuuronevenwicht
Versie
v1.9
Datum
01/10/2012
Status
Draft
Finale versie
Vorige versies Versie
Datum
Auteur
Samenvatting wijzigingen
v1.0
5/07/06
Market Mechanisms
Initial version
v1.1
17/07/06
Market Mechanisms
Mechanisme 2006 (MRP = APX)
V1.3
18/12/07
Patrick Martin
Aanpassing voor mechanisme 2008
V1.4
19/12/07
Hans Vandenbroucke
Aanpassing voor mechanisme 2008
V.1.5
22/7/09
Emeline Spire
Verduidelijkingen
V.1.6
25/01/11
Pieter-Jan Marsboom
Aanpassing voor mechanisme 2011 (publicatielijst)
V.1.7
30/11/11
Bob Hebb
Aanpassing voor mechanisme 2012
V.1.8
25/06/12
Bob Hebb
Aanpassing voor activatie noodcontracten
V 1.9
01/10/12
Anna Tsiokanos
Aanpassing voor het IGCC Netting
Version v1.9 – Date 01/10/2012
Page 1 de 8
Mechanisme voor het beheer van het evenwicht van de zone door ELIA
Inhoud Inhoud...................................................................................2 Beschikbare middelen voor evenwichtshandhaving...............3 IGCC – Een mechanisme die het onevenwicht van de Belgische regelzone vermindert ............................................5 Activeren van de beschikbare middelen.................................5 Transparantie ........................................................................7
Version v1.9 – Date 01/10/2012
Page 2 de 8
Mechanisme voor het beheer van het evenwicht van de zone door ELIA
Beschikbare middelen voor evenwichtshandhaving
Als netbeheerder staat ELIA onder meer in voor het beheer van het evenwicht van de regelzone waarover het de controle heeft. Daartoe beschikt ELIA over een bepaald aantal middelen: de secundaire reserve; het aanbod aan tertiaire regelingen via de productie-eenheden, waaronder:
de gecontracteerde tertiaire productiereserve
de niet-gecontracteerde tertiaire productiereserve (I/D-bids, CIPU-contract
De tertiaire reserve via de afschakelbare klanten;
De noodcontracten met de naburige TNB’ s.
De secundaire reserve bestaat uit twee componenten: een contractueel vastgelegde secundaire reserve en vrije biedingen van secundair regelvermogen. De contractueel vastgelegde secundaire reserve is het voorwerp van Annex 2 «Contract voor secundaire regeling». De reservering van het vermogen voor de secundaire regeling voor het jaar 2012 wordt enerzijds uitgevoerd aan de hand van de publicatie van een ministerieel besluit van 23/12/2011, dewelke voorwaarden voor de prijs en levering oplegt voor gebruik in 2012 van deze secundaire regeling door verschillende producenten. Anderzijds werden na commerciële onderhandelingen contracten voor bijkomende volumes afgesloten met andere producenten. Producenten die een contract met ELIA aangaan, moeten het in het contract gespecificeerde gereserveerde vermogen permanent kunnen leveren en worden vergoed voor deze terbeschikkingstelling. Elke dag dienen zij bij Elia biedingen voor de activering van deze reserve in. Deze biedingen worden per paar (op- en afregeling) ingediend, waarbij de volumes een veelvoud van 0,1 MW met een minimum van 5 MW zijn en waarbij de prijzen moeten voldoen aan de volgende regels:
De opregelprijs is maximaal gelijk aan het maximum van de marktreferentieprijs (Belpex) en de specifieke brandstofkost vermeerderd met 5€ per MWh.
De afregelprijs mag maximaal 10€ per MWh lager zijn dan de opregelprijs.
Elke dag mogen aanvullende biedingen vrij worden ingediend buiten elk contract van reservering door producenten die aan de specifieke technische vereisten van ELIA voldoen. Dat kunnen producenten zijn die al een contract met Elia hebben ofwel andere producenten die extra regelvermogen kunnen aanbieden. Deze biedingen worden eveneens per paar (op- en afregeling) en veelvoud van 0,1 MW met een minimum van 5 MW ingediend doch hebben ze geen maximumprijs. Gezien deze biedingen niet het voorwerp zijn van een jaarlijkse reservering van vermogen, vergoedt ELIA enkel hun activering. De mededeling van deze biedingen (volumes en prijzen) voor dag D wordt op dag D-1 ten laatste om 15u aan ELIA bezorgd. ELIA selecteert de biedingen op economische basis tot de vereiste graad van secundair regelvermogen is verkregen. Daarbij worden bepaalde biedingen die problemen op het gebied van de veiligheid van het net stellen en rekening houdend met de technische beperkingen van de activering, op voorhand uitgesloten. De selectie geschiedt afzonderlijk voor de biedingen voor op- en afregeling. Na afloop van de selectie worden de producenten ervan op de hoogte gebracht of hun biedingen in het kader van de secundaire reserve werden aangenomen door ELIA of niet. De biedingen die niet worden aangenomen voor de secundaire reserve, worden bij de biedingen van tertiaire reserve gevoegd in het kader van het CIPU-contract (zie hierna). Version v1.9 – Date 01/10/2012
Page 3 de 8
Mechanisme voor het beheer van het evenwicht van de zone door ELIA
De tertiaire reserve via productie-eenheden omvat twee componenten: een contractueel vastgelegde tertiaire reserve en biedingen in het kader van het CIPU-contract. De contractueel vastgelegde reserve is het voorwerp van «contracten voor tertiaire reserve». Zij wordt toegekend via een jaarlijkse aanbesteding. De terbeschikkingstelling van deze tertiaire reserve wordt vergoed. De activeringsprijzen voor de contractueel vastgelegde tertiaire reserve worden berekend op basis van een contractuele formule waarbij rekening wordt gehouden met de brandstofprijs en met het rendement van de productie-eenheid. Gezien haar aard kan deze reserve uitsluitend voor opregeling worden geactiveerd. De biedingen in het kader van het CIPU-contract zijn het resultaat van de verplichting voor de producent om de vermogensreserve (op- en afregeling) van elke productie-eenheid aan Elia ter beschikking te stellen. De biedingen van de producenten voor de activering van deze vermogensreserve, zijn vrij voor op- en afregeling. Zij zijn positief voor activeringen van een opregeling (ELIA vergoedt de producent voor hun activering) en kunnen positief (de producent vergoedt ELIA voor hun activering) of negatief (ELIA vergoedt de producent voor de verlaging van de productie) zijn voor activeringen van een afregeling.
De tertiaire reserve via de afschakelbare klanten wordt eveneens contractueel vastgelegd («onderbrekingsovereenkomst») via een aanbesteding. Het betreft industriële klanten die hun afname op vraag van ELIA moeten verminderen tot onder een contractueel vastgelegde drempel. In het contract is slechts een beperkt aantal activeringen per jaar voorzien. De vergoeding voor een activering bedraagt 108% van de day-ahead-prijs op de energiebeurs BELPEX met een minimum van 75€/MWh.
ELIA beschikt ook over noodcontracten met de naburige TNB’ s. Deze contracten kunnen worden geactiveerd voor de import of de export van energie. Het volume en de prijs worden gedefinieerd en kunnen worden herzien door de respectievelijke TNB’s; zij houden rekening met de productiemiddelen die kunnen worden geactiveerd (volume en activeringsprijs) in de regelzone in kwestie. Een activering van onevenwichtsprijzen:
het
noodcontract
zal
als
volgt
verrekend
worden
in
de
In geval van import of export op vraag van een naburige TNB zal de activatie geen impact hebben op de onevenwichtstarieven.
In geval van import op vraag van Elia zal de contractuele activatieprijs in aanmerking worden genomen voor de bepaling van de hoogste geactiveerde opregelprijs.
In geval van export op vraag van Elia zal het minimum van -100 €/MWh en de contractuele activatieprijs in aanmerking worden genomen voor de bepaling van de laagste geactiveerde afregelprijs.
Indien de situatie zich voordat dat een export op vraag van Elia nodig is, maar op dat moment er geen noodvermogen beschikbaar is, zal een forfaitaire prijs van 100 €/MWh in aanmerking worden genomen voor de bepaling van de laagste geactiveerde afregelprijs.
Version v1.9 – Date 01/10/2012
Page 4 de 8
Mechanisme voor het beheer van het evenwicht van de zone door ELIA
IGCC – Een mechanisme die het onevenwicht van de Belgische regelzone vermindert De International Grid Control Cooperation is een samenwerking tussen verschillende naburige TSOs waarbij onevenwichten in een tegenovergestelde richting uitgewisseld worden. Hierdoor vermindert het resterende onevenwicht dat hersteld moet worden per regelzone. Bij het uitwisselen van onevenwichten wordt enkel gebruik gemaakt van de resterende capaciteit op de grenzen na de allocaties van de intradaymarkten. Verder mag op elk moment per regelzone het uitgewisselde volume niet groter zijn dan het gecontracteerde volume van secundaire reserve omdat de IGCC netting op elke moment onderbroken kan worden. Net zoals de overige ondersteunende diensten die beschreven worden in dit document heeft IGCC een impact op de onevenwichtstarieven:
Bij de bepaling van het Netto Regelvolume (NRV) wordt er rekening gehouden met de IGCC-volumes aangezien deze bijdragen tot het herstellen van het evenwicht van de regelzone.
Voor de bepaling van de onevenwichtstarieven zal bij een IGCC-import gebruik worden gemaakt van dezelfde prijs als de opwaartse secondaire regeling. Bij een IGCC-export zal gebruik worden gemaakt van dezelfde prijs als de afwaartse secondaire regeling.
Na IGCC netting zal het resterende onevenwicht op de Belgische regelzone door Elia hersteld worden door gebruik te maken van de verschillende beschikbare regelmiddelen conform dit document.
Activeren van de beschikbare middelen. ELIA heeft de volgende middelen ter beschikking om een negatief onevenwicht in de zone te compenseren (ARP’s injecteren minder energie in het net dan dat zij ervan afnemen):
De secundaire opregeling;
De niet-contractueel vastgelegde tertiaire reserve met de productie-eenheden (incrementals CIPU);
De contractueel vastgelegde tertiaire reserve met de productie-eenheden;
De contractueel vastgelegde tertiaire reserve met afschakelbare klanten;
Noodcontracten met naburige TNB’ s.
Voor een positief onevenwicht in de zone (ARP’s injecteren meer energie injecteren dan dat zij er nemen af) beschikt ELIA evenwel over:
De secundaire afregelreserve;
De niet-contractueel vastgelegde tertiaire reserve met de productie-eenheden (decrementals CIPU);
Noodcontracten met naburige TNB’ s.
Version v1.9 – Date 01/10/2012
Page 5 de 8
Mechanisme voor het beheer van het evenwicht van de zone door ELIA
De secundaire reserve is de belangrijkste regelmogelijkheid van de Belgische zone. Omdat zij automatisch kan worden ingeschakeld, biedt zij de mogelijkheid om snel in te spelen op een onevenwicht in de zone en beperkt zij op deze manier de behoefte aan een algemene regeling. De secundaire regeling, die op een bepaald moment vereist is, brengt een automatisch signaal op gang dat om de 10 seconden wordt gestuurd naar de leveranciers van de secundaire reserve en waarvan het aanbod op D-1 werd geselecteerd voor het betreffende kwartuur. Indien de secundaire reserves onvoldoende1 wordt ingeschat, worden de tertiaire regelmogelijkheden manueel geactiveerd in de volgende volgorde:
niet-contractueel vastgelegde tertaire reserves op basis van een technischeconomische merit-order.
Tertiaire reserves met productie-eenheden en afschakelbare klanten
Noodcontracten met naburige TNB’s
Hierbij kunnen verscheidene elementen de volgorde wijzigen, bijvoorbeeld:
het risico op congestie op het net waardoor sommige aanbiedingen niet kunnen worden geactiveerd omwille van de veiligheid van het net.
het beperkt aantal toegelaten activeringen (4 per jaar) van de gecontracteerde reserve bij de afschakelbare klanten
het niet-gewaarborgde karakter van de solidariteit tussen TNB’s
Het volume aan geactiveerde biedingen hangt af van de grootte van het onevenwicht in de Belgische regelzone. De richting van het onevenwicht in deze zone bepaalt het type van te activeren biedingen (opregeling in geval van een negatief onevenwicht of afregeling in geval van een positief onevenwicht). Het doel daarbij is te proberen om de zone permanent in evenwicht te houden.
1
Voor het betrokken kwartier
Version v1.9 – Date 01/10/2012
Page 6 de 8
Mechanisme voor het beheer van het evenwicht van de zone door ELIA
Transparantie Beschikbaar regelvermogen ELIA publiceert sinds 2006, op elke dag D, de volumes voor dag D+1 van de opregel- en afregelbiedingen die in een tijdsspanne van 15 minuten kunnen worden geactiveerd, volgens type van reserve en voor elk kwartier van de dag alsook een grafiek met de marginale prijs van de biedingen die kunnen worden geactiveerd voor bepaalde opregelen afregelvolumes, op kwartuurbasis.
Actueel Systeemonevenwicht Elia publiceert tevens (sinds 27/10/2009), met een update van elke twee minuten, de ogenblikkelijke NRV geactiveerd door Elia alsook de geaggregeerde waarde van het NRV vanaf het begin van het huidige kwartier. Vanaf 01/01/2012 zal Elia tevens de ogenblikkelijke en geaggregeerde waarde van het systeemonevenwicht publiceren. Het systeemonevenwicht (“SI”) wordt berekend door het verschil te nemen tussen het resterende onevenwicht (ACE) en het netto regelvolume (NRV).
Het resterende systeemonevenwicht (“ACE”) wordt berekend door het verschil te nemen tussen de geprogrammeerde waarden en de metingen van de uitwisselingen op de grenzen van de Belgische regelzone.
Inzet van regelvermogen ELIA publiceert op zijn website ook de volgende activeringsgegevens op kwartuurbasis:
Voor de geactiveerde volumes per productcategorie: o
de som van de geactiveerde op- en afregelvolumes;
o
voor opregelvolumes de hoogste prijs die betaald werd door Elia gedurende het desbetreffende kwartier;
o
voor afregelvolumes de laagste prijs die ontvangen werd door Elia gedurende het desbetreffende kwartier.
Voor alle geactiveerde opregelvolumes samen: o
het Bruto Opregelvolume («GUV»): de som van de door ELIA geactiveerde opregelvolumes.
o
de Marginale Incrementele Prijs («MIP»): de hoogste geactiveerde
opregelprijs voor het aanschaffen van opregelvermogen door Elia in het kader van de evenwichtsregeling van de Belgische regelzone, gedurende een gegeven kwartier.
Voor alle geactiveerde afregelvolumes samen: o o
het Bruto Afregelvolume («GDV»): de som van de door ELIA geactiveerde opregelvolumes. de Marginale Decrementele Prijs («MDP»): de laagste geactiveerde
afregelprijs voor het aanschaffen van afregelvermogen door Elia in het kader van de evenwichtsregeling van de Belgische regelzone, gedurende een gegeven kwartier. Version v1.9 – Date 01/10/2012
Page 7 de 8
Mechanisme voor het beheer van het evenwicht van de zone door ELIA
o
het Nettoregelvolume («NRV»), wat overeenkomt met het verschil tussen het bruto opregelvolume en het bruto afregelvolume.
Voor deze berekening wordt enkel rekening gehouden met de activeringen voor het regelen van de zone. Elke activering in het kader van het beheer van de nationale of internationale congesties of de levering van een reserve aan de naburige TNB’ s wordt in dit kader genegeerd.
Onevenwichtsprijzen Wat de prijzen betreft, publiceert Elia op kwartuurbasis:
De hoogste geactiveerde opregelprijs («MIP») staat voor de hoogste geactiveerde opregelprijs voor het aanschaffen van opregelvermogen door Elia in het kader van de evenwichtsregeling van de Belgische regelzone, gedurende een gegeven kwartier.
De laagste geactiveerde afregelprijs («MDP») staat voor de laagste geactiveerde afregelprijs voor het aanschaffen van afregelvermogen door Elia in het kader van de evenwichtsregeling van de Belgische regelzone, gedurende een gegeven kwartier
De α component die wordt berekend op basis van het gemiddelde systeemonevenwicht van de laatste acht kwartieren.
De positieve en negatieve onevenwichtsprijzen die berekend werden op basis van de vorige 3 componenten.
Al deze gegevens worden gebruikt voor de berekening van de prijs van het onevenwicht.
Version v1.9 – Date 01/10/2012
Page 8 de 8