Aansluiting De aansluiting op het Elia-net: een contract in verschillende stappen Producent, industriële grootverbruiker,... Elke speler op de Belgische elektriciteitsmarkt voor hoogspanning kan zijn aansluiting op het net van Elia of de wijziging van een reeds bestaande aansluiting aanvragen. Het begrip aansluiting omvat alle installaties die de uitrusting van de aanvrager fysiek verbinden met het net van Elia. Deze aansluitingsinstallaties bieden hem de mogelijkheid om elektriciteit van het hoogspanningsnet af te nemen of erin te injecteren. De aansluitingsprocedure wordt geregeld door het afsluiten van een aansluitingscontract tussen Elia en de aanvrager met als vertrekpunt de indiening van een aanvraag tot aansluiting. Wanneer de aanvrager het contract heeft afgesloten, wordt hij een gebruiker van het Elia-net.
I. De aansluiting op het Elia-net: de principes De "aansluitingsinstallaties" of eenvoudiger gezegd de "aansluiting" vormen de fysieke verbinding tussen het Elia-net en de elektrische installaties van een gebruiker van het hoogspanningsnet. Zonder deze aansluiting kan er geen elektriciteit van het net van Elia afgenomen noch erin geïnjecteerd worden.
I.1. De aansluitingsinstallaties: enkele sleutelbegrippen • Het aansluitingsveld De aansluitingsinstallaties zijn uitgerust met elementen die toelaten deze aansluitingsinstallaties op het Elia-net aan te sluiten en er van af te schakelen. Ze maken het tevens mogelijk de eigenlijke installaties van de netgebruiker op het net aan te sluiten of ervan af te schakelen. Deze elementen vormen de schakelapparatuur die gegroepeerd is in één of meerdere velden. Het veld dat het dichtst bij het Elia-net ligt, wordt het "aansluitingsveld" genoemd. • Het aansluitingspunt De plaats waar de aansluitingsinstallaties en het Elia-net met elkaar verbonden zijn, wordt "aansluitingspunt" genoemd. • Het interfacepunt Het interfacepunt is de grens tussen de aansluitingsinstallaties en de elektrische installaties van de netgebruiker.
1 2 3
Elia-net
1
Aansluitingspunt Aansluitingsveld Interfacepunt
2
3
Site van de netgebruiker
Aansluiting
• Het aansluitingsvermogen Een maximaal vermogen (uitgedrukt in MVA) wordt bepaald voor elke aansluiting waarlangs elektriciteit van het Elia-net afgenomen of erin geïnjecteerd wordt. Deze maximumwaarde is vastgelegd in het aansluitingscontract.
I.2. Lokalisatie van de aansluitings- en interfacepunten De lokalisatie van de aansluitings- en interfacepunten wordt in het aansluitingscontract vastgelegd in overeenstemming met de vigerende wetgeving. Deze omschrijving geschiedt na overleg met de aanvrager op een transparante en niet-discriminerende wijze en met naleving van de volgende principes: • het aansluitingspunt wordt zo gekozen dat de installaties die uitsluitend door de netgebruiker zullen worden gebruikt, geen deel uitmaken van het "algemene" net van Elia; • het interfacepunt is gelokaliseerd op de site van de netgebruiker; • in de praktijk beheert Elia de aansluiting tot aan het interfacepunt tenzij de netgebruiker beslist deze verantwoordelijkheid te dragen.
I.3. De spanning van het aansluitingspunt bepaalt welke instantie bevoegd is voor de technische aspecten Welke overheid bevoegd is om de technische regels te bepalen die van toepassing zijn op de aansluiting, wordt bepaald door het criterium van de spanning van het aansluitingspunt: • wanneer de aansluiting wordt uitgevoerd op een spanning van 380 kV, 220 kV of 150 kV, is de federale wetgeving van toepassing; • wanneer zij wordt uitgevoerd op een spanning van 30 tot en met 70 kV, zijn de regionale overheden bevoegd (het Brusselse, Waalse of Vlaamse gewest).
I.4. De tarieven De aansluitingstarieven worden goedgekeurd door de CREG. Het tarief voor het gebruik van de aansluiting heeft enerzijds betrekking op de terbeschikkingstelling van de aansluitingsapparatuur door Elia en anderzijds op het beheer van de aansluiting. De terbeschikkingstelling van het aansluitingsveld wordt gecompenseerd via jaarlijkse vergoedingen. De terbeschikkingstelling van de overige aansluitingsapparatuur wordt vergoed op basis van het bedrag dat wordt vastgesteld in de detailstudie. Het tarief voor het beheer van de aansluiting behelst ook exploitatie- en onderhoudskosten. Deze tarieven worden eveneens aangerekend via jaarlijkse vergoedingen. De aansluitingstarieven worden gedetailleerd beschreven op de website van Elia (www.elia.be). De tarieven voor de aansluitingsstudies en studies "power quality" worden gedetailleerd weergegeven in de betreffende productfiches. De toegangstarieven hangen af van het spanningsniveau van de toegang tot het net. Raadpleeg fiche "Toegang tot het net: objectieve, transparante en gereguleerde tarieven" om meer te weten te komen over de tarieven voor de toegang tot het net.
II. Andere kenmerken van de aansluiting II.1. Een of meerdere verbindingen Op basis van de noden van de netgebruiker kan de aansluiting uit een of meerdere fysieke verbindingen bestaan. In het laatste geval worden er ook meerdere aansluitingspunten, meerdere interfacepunten en meerdere aansluitingsvelden voorzien.
II.2. Meetinstallaties noodzakelijk voor de facturering De aansluiting is uitgerust met meet- en telinstallaties die nauwkeurig de vermogens- en energie-uitwisselingen tussen het net van Elia en de installaties van de gebruiker meten. Deze telling is noodzakelijk om de facturering op te stellen en zij wordt uitgevoerd ter hoogte van de aansluitingspunten. Omwille van de tariefbepaling worden de verschillende aansluitings- en meetpunten samengevoegd tot een of meerdere toegangspunten. Deze toegangspunten worden in het toegangscontract met Elia samengebracht in een lijst. Deze groepering geschiedt op een niet-discriminerende wijze en op basis van objectieve criteria zoals de spanning, het station van Elia waarvan de aansluitingspunten deel uitmaken en de site waar de netgebruiker geïnstalleerd is.
II.3. Gedeelde aansluiting Een en dezelfde aansluiting kan voor meerdere netgebruikers gebruikt worden: we spreken dan van een "gedeelde aansluiting". Net zoals bij een klassieke aansluiting wordt de grens tussen het net van Elia en de aansluiting duidelijk vastgelegd. In het geval van een gedeelde aansluiting wordt deze uitsluitend door een beperkt aantal welomschreven gebruikers benut (terwijl het net van Elia door alle gebruikers gedeeld wordt).
III. Hoe een aanvraag om een aansluiting indienen? De aansluiting op het net van Elia kan worden verkregen via een procedure die uit meerdere stappen bestaat.
III.1. De aanvraag om een aansluiting Om te beginnen moet er een aanvraag om een aansluiting ingediend worden. Deze stap is onontbeerlijk voor een nieuwe aansluiting, voor de wijziging van een bestaande aansluiting of voor de wijziging van de installaties van de aanvrager en van hun exploitatiewijzen. De aanvraag om een aansluiting moet worden gericht aan Elia. Met de elementen die de aanvrager overmaakt, zal Elia kunnen definiëren welke studie(s) voor de aansluiting uitgevoerd moeten worden (zie de punten III.2 en III.3 hierna). Voorwaarden voor de ontvankelijkheid Opdat de aanvraag ontvankelijk zou kunnen zijn, moet het vermogen van de gevraagde aansluiting minstens 25 MVA bedragen. De aanvragen om een aansluiting voor kleinere vermogens dienen ingediend te worden bij de beheerders van netten met een spanning van minder dan 30 kV. Vanuit het oogpunt van de harmonieuze ontwikkeling van de netten kunnen deze beheerders toch overleg plegen met Elia voor de aansluiting op zijn net van installaties met een vermogen van minder dan 25 MVA. De aanvragen om een wijziging Bepaalde wijzigingen dienen aangevraagd te worden, in het bijzonder betreft het wijzigingen in verband met: • het vermogen van een bestaande aansluiting; • de aansluitingsinstallaties; • de installaties van de netgebruiker die een impact hebben op de veiligheid, de betrouwbaarheid en de doeltreffendheid van het Elia-net; • de exploitatiewijzen van de aansluitingsinstallaties en van de installaties van de aanvrager. Deze aanvragen leiden niet noodzakelijkerwijs tot de uitvoering van een studie voor de aansluiting: wanneer Elia vindt dat deze wijzigingen niet significant zijn, kan het deze zonder verdere formaliteiten goedkeuren. Een noodzakelijke voorwaarde voor de energieproducenten De aansluiting van productie-eenheden op het net van Elia is onderworpen aan de toekenning van een productielicentie. Deze licentie moet worden aangevraagd bij de CREG en wordt afgeleverd door de minister van energie. Een energieproducent die elektriciteit in het net wil injecteren, dient overigens een CIPU-contract afgesloten te hebben (zie fiche "Het CIPU-contract: een kader waarbinnen de netgebruiker kan deelnemen aan het beheer van het hoogspanningsnet").
III.2. Oriëntatiestudie Eerst kan de aanvrager van een aansluiting Elia verzoeken om een oriëntatiestudie uit te voeren. Deze studie onderzoekt de haalbaarheid van de aansluiting op het net en vergelijkt de verschillende denkbare opties voor deze aansluiting. De oriëntatiestudie omvat ter informatie ook een schatting van de kosten en een indicatieve evaluatie van de uitvoeringstermijn. De oriëntatiestudie is in detail beschreven in de fiche "Studies om de kenmerken van een aansluiting te analyseren".
III.3. Gedetailleerde studie De gedetailleerde studie beschrijft de gedetailleerde technische oplossingen voor de optie van aansluiting die de voorkeur heeft gekregen. De kosten van deze oplossingen (berekend op basis van de aansluitingstarieven) worden erin gepreciseerd. De aanvrager zal in deze studie ook een vaste offerte vinden voor de realisatie van de aansluiting. Deze offerte geeft het aansluitingsvermogen aan door rekening te houden met zowel de capaciteit van het Elia-net als de overdrachtscapaciteit van de aansluiting. De gedetailleerde studie stelt in overleg met de aanvrager een verdeling op van de taken tussen Elia en de netgebruiker, zowel voor de realisatie van de aansluiting als voor haar exploitatie. Van zodra Elia met de uitvoering van een gedetailleerde studie instemt, wordt een reservering van capaciteit toegekend aan de aanvrager gedurende een bepaalde periode. Deze reservering houdt rekening met het gevraagde vermogen voor de aansluiting en met haar lokalisatie. De reservering van vermogen voor een aanvraag tot aansluiting van een productie-eenheid van meer dan 25 MW is gebonden aan het verkrijgen van de toekenning van de bovengenoemde productielicentie. Wanneer de aanvrager een aansluitingscontract met Elia afsluit, zullen de kosten voor de gedetailleerde studie afgetrokken worden van de kosten voor de aansluitingswerken. De gedetailleerde studie is volledig beschreven in fiche "Studies om de kenmerken van een aansluiting te analyseren".
III.4. Specifieke voorwaarden voor de aansluiting van een productie-eenheid Wanneer een aanvraag tot aansluiting wordt ingediend voor een productie-eenheid, dient de aanvrager aan specifieke werkingsvoorwaarden en aan bepaalde aanvullende voorschriften in verband met reactieve energie te voldoen. In dit verband vraagt Elia om de realisatie van specifieke simulaties.
III.5. De "Power Quality" studies Naargelang van de aard van de aansluitingsapparatuur en van de nominale vermogens kan Elia een evaluatie van het type "Power Quality" uitvoeren met behulp eventueel van metingen of aanvullende studies. Meer informatie vindt u in de fiche "Power Quality studies".
III.6. Bestelling van de aansluiting en contract De aanvrager kan de realisatie van de aansluiting bestellen en dat tijdens de geldigheidsperiode zoals vermeld in de gedetailleerde studie. In dat geval stelt Elia een aansluitingscontract op met als partijen Elia zelf en de aanvrager. Dit contract bevat onder andere de offerte van de gedetailleerde studie en preciseert de omstandigheden waarin de aansluiting zal worden uitgevoerd. Het aansluitingscontract vermeldt ook de technische beschrijving van de aansluitingsinstallaties en de rechten en plichten van beide partijen. Het contract definieert natuurlijk ook het aansluitingsvermogen. Bovendien worden bepaalde gegevens over de installaties van de aanvrager ook gespecificeerd in het contract. Deze installaties dienen immers te voldoen aan wettelijk vastgelegde technische en functionele eisen.
III.7. Realisatie en inbedrijfstelling van de aansluiting Elia en de aanvrager voeren de noodzakelijke formaliteiten voor hun respectieve installaties uit om de vereiste machtigingen en vergunningen te bekomen. Elke partij biedt aan de andere partij alle hulp die noodzakelijk is om deze doelstelling te bereiken. De inbedrijfstelling van de aansluiting wordt eerst aan conformiteitstests onderworpen.
IV. Wettelijke en contractuele basis
• De spelers op de Belgische elektriciteitsmarkt die op het net van Elia willen aangesloten zijn of die hun aansluiting willen wijzigen, moeten een aanvraag indienen bij Elia. • Het begrip aansluiting omvat de installaties die het net van Elia verbinden met de installaties van de aanvrager. • De CREG is bevoegd voor de goedkeuring van de aansluitingstarieven. • De spanning van het aansluitingspunt geeft aan welke overheid bevoegd is om het technisch gezien wettelijk kader van de aansluiting vast te leggen. • In overleg met de aanvrager bepaalt de gedetailleerde studie de kenmerken van de aansluiting en de verdeling van de taken tussen Elia en de aanvrager, zowel voor de realisatie van de aansluiting als voor haar exploitatie. Deze studie vormt de basis voor de aansluitingsofferte opgesteld door Elia.
De aansluiting op het Elia-net in 5 punten
R1-N-30.04.08 / Niet-contractueel document / Verantw. uitgever: J. Vandermeiren, Keizerslaan 20, 1000 Brussel
Het aansluitingscontract tussen Elia en de netgebruiker dient als contractuele basis. De verschillende Technische Reglementen definiëren overigens het wettelijke kader waarin de aansluitingsprocedure verloopt.