Διατροφή & Παιδί - Τεύχος 3

ΤΕΥΧΟΣ 3

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙ

ΔΗΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ - ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ

<<Η ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ-ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ,Η Κ.ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΦΟΝΤΟΡ,ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΕ ΠΛΗΘΟΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ,ΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑ.ΠΗ- ΦΥΣΙΚΑ,ΚΑΙ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ>>

ΤΕΥΧΟΣ 3 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙ

ΔΗΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ - ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ : ΘΥΜΙΑΝΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΖΗΚΟΥ ΕΥΑ ,ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ,ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΤΟΥ <<ΠΑΙΔΕΙΑΤΡΟΦΗ>>ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ-ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΗΝΕΛΟΠΗ,ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΒΙΚΥ,ΕΘΕΛΟΝΤΡΙΑ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΣ

ΜΑΝΩΛΑΡΑΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ,ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ,ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ-ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ

ΝΤΟΥΝΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ, ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΣΜΙΞΙΩΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, ΝΟΜΙΚΟΣ-ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΘΥΜΙΑΝΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ,ΤΟΠΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΟΥ <<ΠΑΙΔΕΙΑΤΡΟΦΗ>> ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

ΤΟΜΠΕΑ ΕΛΕΝΗ, ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΣ ΦΟΝΤΟΡ ΧΡΙΣΤΙΝΑ,ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ,ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ <ΠΑΙΔΕΙΑΤΡΟΦΗ>>ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ-ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ

ΤΡΑΚΑ ΙΩΑΝΝΑ, ΣΕΦ

ΓΡΑΦΟΥΝ - ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΕΦΗ,ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΡΙΑ-ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ - ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΙΣΤΟΣ, ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ-ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ - ΚΥΡΙΑΚΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ- ΦΥΣΙΚΟΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ - ΜΩΥΣΙΔΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ,ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΑΝΤΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ,ΔΗΜ.ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ -ΠΑΤΕΡΑΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΤΟΝ ΕΦΗΜΕΡΙΟ ΤΟΥ Ι.ΝΑΟΥ ΑΓ.ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ Π.ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ. ΤΕΛΟΣ,ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΣΤΟΝ Κ.ΣΤΕΛΙΟ ΤΑΓΜΑΤΖΙΔΗ,ΣΕΦ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΥΠΝΗ ΜΑΤΙΑ ΣΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

ΕΝΩ Η ΔΟΥΛΕΙΑ ΔΕ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ Κ.ΣΟΥΓΕΛΑ -ΑΡΒΑΝΙΤΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ,ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΟ ΚΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟ ΓΙΑ ΤΟ <<ΠΑΙΔΕΙΑΤΡΟΦΗ>> ΚΑΙ ΤΗΝ Κ.ΤΙΝΑ ΒΟΥΛΓΑΡΗ,ΤΗΝ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΜΑΣ.

WWW.PAIDEIATROFI.ORG,ΓΙΑ ΟΠΟΙΟΝ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΔΕΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΕΞΩΦΥΛΛΟ:ΠΑΠΛΕΥΚΑΣ ΣΤΑΘΗΣ,ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

SOLUTION MANAGER: ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ

ART DIRECTOR KAI ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΚΑΣΣΙΑΝΟΣ ΧΡΙΣΤΟΣ,ΓΡΑΦΙΣΤΑΣ

ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ – ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΤΟΥΝΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

Διατροφή και Παιδί – Τεύχος 3 ΔΗΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ - ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ

Editorial Συνέντευξη με τον κο Μωυσίδη Αντώνη, Πρόεδρο του Πολιτικού Τμήματος του Παντείου Πανεπιστημίου και Δημοτικό Σύμβουλο

Αντώνης Μωυσίδης

31-5-012

Κοινωνική Πολιτική- Τοπική αυτοδιοίκηση και Κρίση 1. Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι μιας επιτυχημένης κοινωνικής πολιτικής ενός Κράτους;

Επιτρέψτε μου, στην αρχή να διευκρινίσω κάτι, κατά την άποψη μου, σημαντικό. Συνηθίζουμε να αναφερόμαστε στην έννοια «Κράτος» ως έναν θεσμό απρόσωπο. Στην ουσία όμως το Κράτος συγκροτείται και σε τελική ανάλυση, αντιπροσωπεύει ή οφείλει να αντιπροσωπεύει, εμάς τους πολίτες, άρα το σύνολο της κοινωνίας των ανθρώπων. Αυτό σημαίνει ότι όταν αναφερόμαστε σε στόχους μιας κρατικής πολιτικής και εδώ της Κοινωνικής Πολιτικής, οφείλουμε να την κατανοούμε ως αποτέλεσμα της υλοποίησης της συλλογικής βούλησης των πολιτών. Οφείλουμε, δηλαδή, να κατανοούμε την αρμοδιότητα και καθήκον του Κράτους έναντι των αδυνατούντων συνανθρώπων μας, όχι ως μια υποχρέωση ενός απόμακρου θεσμού, αλλά ως απαίτηση και καθήκον δικό μας, των πολιτών. Μ’αυτόν τον τρόπο προσέγγισης, νομίζω ότι τονώνουμε την κοινωνική ευαισθησία και αίσθημα αλληλεγγύης και συμφιλιώνουμε τις όποιες ενδοκοινωνικές αντιθέσεις μπορεί να προκαλούν κάποια μέτρα κοινωνικής πολιτικής. Υπό αυτήν την οπτική, μπορώ να πω ότι οι δημόσιες πολιτικές κοινωνικής πολιτικής έχουν ως κεντρικό στόχο την κοινωνική συνοχή και την απρόσκοπτη λειτουργία της κοινωνίας και όσα συνοδεύουν αυτήν, όπως η οικονομία και η παραγωγή, η κοινωνική δικαιοσύνη και σε τελική ανάλυση κοινωνική ειρήνη.

2. Πού αποβλέπει η κοινωνική πολιτική σε πρακτικό επίπεδο και σε ποιους απευθύνεται; Η Κοινωνική Πολιτική και οι τρόποι υλοποίησης ή οι κοινωνικές κατηγορίες των αποδεκτών της, η εμβέλεια και μορφές των δράσεών της δεν είναι κάτι το στατικό. Διαφοροποιούνται και εξελίσσονται, διευρύνονται ή συρρικνώνονται μέσα στο χρόνο, ανάλογα με τις οικονομικές συνθήκες μιας χώρας, το επίπεδο ανάπτυξής της, με την κουλτούρα της συλλογικότητας ενός λαού και το

βαθμό της ατομικής και συλλογικής συνείδησης των πολιτών της κλπ. Συνεπώς, ως

αποδέκτες μπορούμε να ορίσουμε, μελετώντας σε κάθε περίοδο και οικονομική συγκυρία, μια σειρά από συμπολίτες μας, όπως οι γνωστές και αυτονόητες κατηγορίες πολιτών-αποδεκτών όπως τα ΑΜΕΑ, οι ηλικιωμένοι, οι συμπολίτες με πολύ χαμηλό εισόδημα, οι άνεργοι και ανασφάλιστοι, οι μονογονεϊκες οικογένειες, οι χρήστες ουσιών, οι μετανάστες, οι αποφυλακισμένοι αλλά και τις εκάστοτε νέες ομάδες πληθυσμού που οδηγούνται στο κοινωνικό περιθώριο σε μια περίοδο έξαρσης της οικονομικής κρίσης, όπως η σημερινή στη χώρα μας.

3. Πώς μπορούν Κράτος, Τοπική Αυτοδιοίκηση και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις να συμβάλλουν σε μια επιτυχημένη κοινωνική πολιτική μιας κοινωνίας;

Κάθε ένας από αυτούς τους επίσημους και άτυπους θεσμούς έχει να παίξει έναν σημαντικό ρόλο στην οργάνωση και διεύρυνση των μορφών κοινωνικής παρέμβασης. Είναι προφανές ότι η κοινωνικής πολιτική οφείλει να είναι βασική μέριμνα του Κράτους, στο πλαίσιο της έννοιας του Κράτους Πρόνοιας. Δυστυχώς παρατηρείται στις τελευταίες δεκαετίες και στο πλαίσιο του νεοφιλελεύθερου οικονομικού δόγματος, μια σταδιακή απόσυρση του Κράτους από το καθήκονυποχρέωση του αυτή. Στη χώρα μας, μάλιστα, και ως αποτέλεσμα της διοικητικής μεταρρύθμισης του «Καλλικράτη», μεταφέρθηκαν μια σειρά από αρμοδιότητες από το κεντρικό κράτος στην τοπική αυτοδιοίκηση χωρίς την απαραίτητη υλικοτεχνική και οικονομική στήριξη, η οποία δυσχεραίνεται ακόμα πιο πολύ με την βαθιά οικονομική κρίση που βιώνουμε. Μπορούμε να πούμε πολλά για το ρόλο και καθήκον της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που καλείται και οφείλει, όχι απλά, να καλύψει τα κενά που δημιουργούνται από την απόσυρση του Κεντρικού Κράτους. Είναι υποχρέωσή της, έναντι των δημοτών της, να οργανώσει, στο βαθμό των ισχνών, δυστυχώς, δυνατοτήτων της, μορφές και δράσεις παρέμβασης για την επίλυση ή έστω άμβλυνση των μεγάλων δυσκολιών των ανήμπορων συμπολιτών μας. Πρέπει να παλέψει για την πρόληψη των γνωστών αρνητικών επιπτώσεων της φτώχειας, της ανέχειας και της εξαθλίωσης που οδηγούν σε απελπισία τα άτομα και αποσυνθέτουν τις κοινωνίες. Να τονίσουμε, για ακόμα μια φορά και με

έμφαση, κάτι που για κάποιους ίσως δεν είναι τόσο κατανοητό. Η σημασία της διατήρησης της συνοχής σε έναν κοινωνικό σχηματισμό είναι καθοριστική για την ειρηνική του συνέχεια.

4. Εσείς είστε υπέρ της εθελοντικής εργασίας και ποια είναι τα οφέλη που αποκομίζει μια κοινότητα από την εθελοντική εργασία;

Σε συνέχεια των πιο πάνω παρατηρήσεών μου, μπορώ να προσθέσω, δίπλα στους επίσημους θεσμούς και των υποχρεώσεών τους, την απόλυτη ανάγκη της ευαισθητοποίησης και ενεργοποίησης των πολιτών. Ειδικά σε περιόδους βαθιά κρίσης, όπως η σημερινή και του κινδύνου ή της πραγματικότητας πια, ένας όλο και πιο μεγάλος αριθμός συμπολιτών μας οδηγείται στην εξαθλίωση και το κοινωνικό περιθώριο. Πρόκειται για τους συγγενείς μας, τους φίλους μας, τους νέους μας και τους γείτονες μας. Κι ας μην αισθάνεται κανείς σίγουρος και προστατευμένος επειδή ενδεχομένως ακόμα δεν τον άγγιξε τόσο η κρίση. Πρέπει να προστρέξουμε όλοι, να απλώσουμε το χέρι μας, να στηρίξουμε με όποιον τρόπο μπορούμε. Ο εθελοντισμός, κατά την άποψή μου, δεν είναι τόσο μια φιλανθρωπία όσο μια ολοκλήρωση της έννοιας του ανθρώπου ως έλλογου όντος. Το αίσθημα της κοινωνικής αλληλεγγύης και συνειδητής συμπαράστασης στον διπλανό μας, γνωστό ή άγνωστο, είναι από τα βασικά στοιχεία που μας διαφοροποιεί από την ενστικτώδη λειτουργία του ζωικού βασιλείου. Η προσφορά στα κοινά και στον συνάνθρωπο ωφελεί το ίδιο και ίσως πιο πολύ αυτόν που προσφέρει καθώς τον ολοκληρώνει μέσα από την υπέρτατη υπέρβαση του πολύ ατομικού ενστίκτου της αυτοσυντήρησης ή του προσωπικού βολέματος. Οι εθελοντικές πρωτοβουλίες, από την ατομική πράξη και προσφορά μέχρι την οργάνωση φορέων ευρύτερης προσφοράς, είναι μια πολύ σημαντική υπόθεση για μια κοινωνία. Ασφαλώς δεν μπορούν, ούτε πρέπει να περιμένει κανείς να υποκαταστήσουν το ρόλο των επίσημων θεσμών Κράτος και Τοπική Αυτοδιοίκηση. Μπορούν όμως να συμπληρώσουν κενά, αδυναμίες και παραλείψεις των θεσμών αυτών. Ηδη και όσο βαθαίνει η οικονομική κρίση στη χώρα μας, παρατηρούμε εκατοντάδες πολύμορφες δράσεις, πρωτοβουλίες και φορείς των πολιτών να

συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της εξαθλίωσης και του κοινωνικού αποκλεισμού των πολιτών που υφίστανται σε μεγαλύτερο βαθμό τις συνέπειες της κρίσης. Ο Δήμος μας με τις δράσεις που οργανώνει αλλά και μ’αυτές που οργανώνονται στο διοικητικό του πλαίσιό του, με τη μικρή ή μεγαλύτερη συμπαράστασή του, από τους συν-δημότες μας αποτελεί ένα φωτεινό παράδειγμα. Πέρα από τις θεσμικά οργανωμένες δράσεις όπως η Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου, το Πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι», τα ΚΑΠΗ, το Κέντρο Πρόληψης, τα καλοκαιρινά προγράμματα κλπ., μια σειρά από νέες δράσεις και φορείς όπως το δίκτυο των γιατρών, η τράπεζα τροφίμων, το ανταλλακτήριο ρούχων, το κοινωνικό ιατρείο και το κοινωνικό φαρμακείο, τα συσσίτια της εκκλησίας της Αγίας Βαρβάρας, ο Σύλλογος στήριξης των ΑΜΕΑ «ΣΥΜΠΡΑΤΤΩ», ασφαλώς μου διαφεύγουν κάποιες άλλες πρωτοβουλίες ή φορείς, αποτελούν φωτεινά παραδείγματα εθελοντικής προσφοράς των δημοτών μας και δείχνουν το δρόμο για την υλοποίηση της ευγενούς φιλοδοξίας και στόχου «κανείς μόνος του στην κρίση». Ελπίζω πολύ στη συνέχεια των δράσεων αυτών και μετά την κρίση, αλλά όσο διαρκεί αυτή και οι προσδοκίες, λόγω της ανεπάρκειας της Κοινωνικής Πολιτικής του κεντρικού Κράτους και φυσικά των οικονομικών αδυναμιών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι εθελοντικές δράσεις των συμπολιτών μας θα πρέπει να διευρυνθούν και να λειτουργήσουν ως φάρος κοινωνικής ευαισθησίας και αλληλέγγυας συν-ευθύνης όλων μας.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ -- Μπαίνω κατευθείαν στο θέμα άλλωστε ο πατέρας Εμμανουήλ δεν μου φαίνεται για άνθρωπος που χάνει τον χρόνο του. Π.Ε Τι είναι η Α’ ΟΣΚΑ; Π.Μ Α’ ΟΣΚΑ σημαίνει πρώτη Ομάδα Συμπαραστάσεως Κρατούμενων και Αποφιλακισθέντων. Π.Ε Ποιος δημιούργησε αυτήν την ομάδα; Π.Μ Η Ιερά Μητρόπολη Ν Σμύρνης με την αμέριστη αγάπη του μητροπολίτου Νέας Σμύρνης Κ Συμεών ίδρυσε στα πλαίσια του ποιμαντικού φιλανθρωπικού μέριμνας την Πρώτη Ομάδα Συμπαραστάσεως Κρατούμενων και Αποφυλακισθέντων (Α’ ΟΣΚΑ) που έχει για έδρα τον ιερό ναό Αγ Γεωργίου Αργυρουπόλεως. Π.Ε Από ποια άτομα αποτελείται αυτή η ομάδα και τι σκοπό έχει; Π.Μ Αυτή η ομάδα αποτελείτε από τον πρόεδρο και τα μέλη της και έχει σαν σκοπό να επισκέπτεται τις φυλακές της χώρας και να προσφέρει είδη πρώτης ανάγκης και δέματα αγάπης αφιλοκερδώς. Π.Ε. Πότε ξεκίνησε να υπάρχει αυτή η ομάδα; Π.Μ Το 2010. Π.Ε Πως σκεφτήκατε να δημιουργήσετε αυτήν την ομάδα; Π.Μ Από την απέραντη αγάπη μου για τους κρατουμένους και ενθυμούμενος τα λόγια του Κυρίου προς τους ελαχίστους αδελφούς ημών – εν φυλακεί ημίν και ήρθατε προς εμέ – η αγάπη αυτή δυνάμωσε. Π.Ε Ποιο είναι το νόημα αυτής της ομάδας; Π.Μ Να πάψουν οι κρατούμενοι και οι αποφυλακισθέντες να νιώθουν ξένοι, να καταρρίψουμε τις ταμπέλες που βάζει ο κόσμος σ’ αυτούς ως εγκληματίες και να τους δώσουμε μια ανάσα αδελφική μαζί με το μήνυμα της επανένταξης τους στην κοινωνία μας. Π.Ε Πως νοιώθουν αυτοί οι άνθρωποι; Π.Μ Αυτοί οι άνθρωποι δεν νοιώθουν τόσο μειονεκτικά όσο νοιώθουν μοναξιά , αφού θέλουν να γίνουν αποδεκτοί από την κοινωνία μας που τους έχει εγκαταλείψει και τους κάνει να νοιώθουν άχρηστοι. Π.Ε Μετανοούν αυτοί οι άνθρωποι; Π.Μ. Και βεβαία μετανοούν και μάλιστα εκκλησιάζονται και εξομολογούνται. Τολμώ να πω μάλιστα πως είναι και αρκετά ευαίσθητοι αλλά έχουν να αντιμετωπίσουν την δίκια μας σκληρότητα. Π.Ε Αυτό σημαίνει πως μπορούν να επανενταχτούν κιόλας; Π.Μ Η αλήθεια είναι πως αν εμείς τους δώσουμε λίγο σημασία και τους αποδεχτούμε ως ανθρώπους και αδελφούς τους αγγίζουμε την ψυχή τους και ενεργοποιούμε την επανένταξη τους στο κοινωνικό σύνολο.

Γιατί είναι γεγονός πως η αγάπη όρια δεν έχει και θαύματα κάνει ωστόσο ακόμα και με το στίγμα επάνω τους κάποιοι απ’ αυτούς καταφέρνουν και επανεντάσσονται. Π.Ε Λένε πως όπου ανοίγει ένα σχολείο κλείνει μια φυλακή. Αυτό ισχύει και για το σχολείο των φυλακών; Π.Μ. Ναι γιατί το σχολείο των φυλακών τους δίνει ένα χαρτί , ένα εισιτήριο για να επανενταχτούν στην κοινωνία μας και αυτοί παρακολουθούν τα μαθήματα με μεγάλη όρεξη. Επομένως ναι. Ακόμα και η λειτουργία αυτού του σχολείου κλείνει μια φυλακή. Π.Ε Ποια είναι η διαφορά εκείνων από εμάς; Π.Μ. Η διαφορά τους από μας είναι ότι εκείνοι μετανόησαν, έκλαψαν εκτίεισαν την ποινή τους και βαδίζουν προς το φως γιατί έμειναν για λίγο μόνοι με τον εαυτό τους και μπόρεσαν να μιλήσουν μ’ αυτόν και να δουν τα λάθη τους ενώ εμείς κάνουμε λάθη και δεν πληρώνουμε γι’ αυτά και βαδίζουμε ακόμα προς το σκοτάδι. Π.Ε Κλείνοντας να ρωτήσω αν γίνονται καθόλου εκδηλώσεις από την Α’ ΟΣΚΑ; Π.Μ Βεβαίως και γίνονται εκδηλώσεις κάθε χρόνο για την οικονομική ενίσχυση της ομάδος και υπέρ των εν φυλακαίς ελαχίστους αδελφούς Κυρίου και αδελφούς μας. Π.Ε Σας ευχαριστώ πολύ εύχομαι να γίνει ποιο εύκολη η επανένταξη τους στην σημερινή κοινωνία μας στο μέλλον. Π.Μ Σας ευχαριστώ πολύ. Π.Ε Κι εγώ σας ευχαριστώ.

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ «Κανείς μόνος στην Κρίση»

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΣΘΕΝΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ Πραγματοποιήθηκε σήμερα στις 20-5-2012 στο πνευματικό κέντρο της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου στην Αργυρούπολη εκδήλωση για τους αποφυλακισθέντες Α’ ΟΣΚΑ. Την εκδήλωση άνοιξε ο πατέρας Εμμανουήλ Μήτρου ο οποίος απεύθυνε χαιρετισμό στο Δήμαρχο Χρήστο Γκορτζίδη , στους δημοτικούς σύμβουλους όλων των παρατάξεων στον αιδεσιμότατο Μητροπολίτη Συμεών και στο διευθυντή του σχολείου αποφυλακισθέντων Γιώργο Ζουγανέλη οι οποίοι παρευρίσκονταν εκεί ως επίσημοι καλεσμένοι.

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ Στην συνέχεια έβγαλε ένα συγκινητικό λόγο για τον Χριστό και την θυσία Του στον Γολγοθά και για το πόσο εύκολα Εκείνος συγχώρησε εγκληματίες , πόρνες και κάθε περιθωριακό τύπο αυτής της ζωής λέγοντας χαρακτηριστικά πως ο Χριστός συγχωρεί οποιονδήποτε μετανοεί γιατί ξέρει πως δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην αμαρτάνει σ’ αυτήν την ζωή. Αμέσως μετά τόνισε την διαφορά φυλακισμένων από εμάς τους ελεύθερους λέγοντας πως εκείνοι συνελήφθησαν, μετανόησαν , έκλαψαν , προσευχήθηκαν και οδεύουν τώρα προς το φως σε αντίθεση με μας που κάνουμε κατάχρηση της ελευθερίας μας γιατί κανένας δεν μας την έχει στερήσει για τα λάθη που τόσο αβίαστα κάνουμε ενώ τελειώνοντας προέτρεψε όλους εμάς που αποτελούμε την σημερινή κοινωνία μας να αγκαλιάσουμε τους αποφυλακισθέντες οι οποίοι νιώθουν τόσο μόνοι και τόσο ξένοι μετά την αποφυλάκιση τους γιατί πάντοτε καραδοκούν γι’ αυτούς οι κακές παρέες και τα οικονομικά προβλήματα που μπορεί να τους γυρίσουν πίσω στο έγκλημα κάτι το οποίο είναι άδικο μετά από τόση προσπάθεια που έχουν κάνει για να επανενταχθούν κοινωνικά και ηθικά στον δικό μας κόσμο ο οποίος όσο κι αν θέλουμε να πείσουμε τους άλλους γι’ αυτό δεν είναι τόσο τέλειος όσο θα θέλαμε να είναι κι δεν θα γίνει αν δεν καταφέρουμε να εξαλείψουμε κι αυτό το κομμάτι της αποδοχής των αποφυλακισθέντων.

Ακολούθησε ομιλία του μητροπολίτη Συμεών ο οποίος κάλεσε τους παρευρισκόμενους να αναλογιστούν τις ευθύνες που έχουν απέναντι στους αποφυλακισθέντες φέρνοντας ως παράδειγμα τον ίδιο τον Χριστό που έδειξε το ενδιαφέρον και την αγάπη του στον άνθρωπο γιατί όπως χαρακτηριστικά είπε όσο χαμηλά κι αν πέσει ο άνθρωπος δεν σταματά να είναι μια εικόνα του Θεού την οποία δεν πρέπει να καταπονούμε αλλά να συμπαρασταθούμε σ’ αυτήν σ’ αυτήν την ιδιαίτερα κρίσιμη καμπή της ζωής του. Γι’ αυτό κάλεσε εκ νέου τους παρευρισκόμενους να συμπαρασταθούν στην προσπάθεια του Αγίου Γεωργίου και του Πατήρ Εμμανουήλ γιατί αυτό είναι κάτι που μας βγάζει από το εγώ μας και μας βάζει να ενδιαφερθούμε για τον συνάνθρωπο μας και έκλεισε με την ευχή να βρεθούν περισσότεροι άνθρωποι που θα απλώσουν

ένας το χέρι στον άλλον για να δημιουργήσουμε ένα κόσμο πιο ευαίσθητο και πιο πονετικό απ’ αυτόν τον σκληρό και αδυσώπητο κόσμο που καλούμε τα παιδιά μας να επιβιώσουν σήμερα.

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΥΜΕΩΝ

ΖΩΓΡΑΦΙΕΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΠΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ

Στην συνέχεια απεύθυνε χαιρετισμό ο Δήμαρχος Χρήστος Γκορτζίδης ο οποίος και χαρακτήρισε δείγμα ανθρωπιάς και πολιτισμού η σκέψη και η υλική και ηθική βοήθεια της κοινωνίας μας στους αποφυλακισθέντες γιατί η δυσκολία των φυλακών μπορεί να τους κάνει να χάσουν την αξιοπρέπεια τους. Και τέλειωσε το πρώτο μέρος της εκδήλωσης με την ομιλία του κυρίου Ζουγανέλη διευθυντή του σχολείου αποφυλακισθέντων ο οποίος ανέφερε πως υπάρχουν 3000 κρατούμενοι διαφόρων εθνικοτήτων στις φυλακές πράγμα που κάνει την κοινωνική υπηρεσία να έχει πολλή δουλειά να προσφέρει και τον πατέρα Εμμανουήλ να ενδυναμώνει με το έργο του την ψυχολογία των φυλακισθέντων γιατί προσδιορίζονται πράγματα όπως το γεγονός ότι η εκκλησία δεν ντρέπεται γι’ αυτούς κάτι που τους έκανε να νοιώσουν σημαντικοί τόσο αυτό όσο και το γεγονός πως είχαν έναν επισκέπτη ζωής παραδείγματα που τους βόηθησαν να μην υποτροπιάσουν γιατί ένοιωσαν ενθαρρυντικά κοινωνικά σ’ αυτήν την ζωή. Η εκδήλωση συνεχίστηκε με παραδοσιακούς χορούς από τα συγκροτήματα στα οποία συμμετείχε και η πρεσβυτέρα Αικατερίνη Μήτρου και τραγούδια από την χορωδία ενώ χαρακτηριστική ήταν η στιγμή που ο πατέρας Εμμανουήλ πήρε το μικρόφωνο και τραγούδησε ένα παραδοσιακό τραγούδι στο οποίο καταχειροκροτήθηκε από το ποίμνιο του. Επίσης άλλη χαρακτηριστική στιγμή ήταν η βράβευση από τον μητροπολίτη Συμεών της πρεσβυτέρας Αικατερίνης Μήτρου για το έργο της στην ενορία του Αγίου Γεωργίου και η απαγγελία μερικών στοίχων από τον δημοτικό σύμβουλό Νίκο Σπυρόπουλο για το έργο του Πατέρα Εμμανουήλ σε σχέση με τους αποφυλακισθέντες. Τέλος στην μέση των χορευτικών παρουσίασε dvd το οποίο αναφερόταν στο έργο της ομάδας της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου για τους αποφυλακισθέντες το κοινωνικό παντοπωλείο και τα δέματα αγάπης που προσφέρονταν στους φυλακισμένους.

Αμέσως μετά συνεχίστηκαν τα χορευτικά με παραδοσιακούς χορούς και η εκδήλωση έκλεισε με λαχειοφόρο αγορά και γεύμα που παρατέθηκε για τους προσκεκλημένους της εκδήλωσης. Ήταν μια υπέροχη εκδήλωση και μακάρι ο Θεός να δίνει δύναμη στον πατέρα Εμμανουήλ και στην ομάδα του για να οργανώνει κι άλλες τέτοιες εκδηλώσεις για τους ελαχίστους αδελφούς ημών. Από μας τους ευχόμαστε καλή δύναμη και πάντα τέτοια!!!!.

ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ

ΑΡΘΡΑ "Εύσωμο παιδί : δίαιτα ή διατροφή" Φοντόρ Χριστίνα, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, Επιστημονικός συνεργάτης της www.mednutrition.gr

Τα παιδιά γίνονται "εύσωμα" για διάφορους λόγους. Η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων, η ελαττωμένη φυσική δραστηριότητα, ψυχοκοινωνικοί λόγοι και σπανιότερα ορμονικοί παράγοντες μπορούν μεμονωμένα ή σε συνδυασμό να προκαλέσουν παχυσαρκία. Η αντιμετώπιση του περιττού βάρους του παιδιού είναι σύνθετο και μερικές φορές και δύσκολο. Δεν είναι μόνο θέμα να "επιτρέψουμε" ή όχι στο παιδί να καταναλώνει κάποιες τροφές ή να μην τρώει πολύ. Οι ειδικοί δεν συνιστούν δίαιτες στα παιδιά. Ο όρος "δίαιτα" αναφέρεται σε μια ειδική διατροφή, που περιλαμβάνει ένα συγκεκριμένο σύνολο τροφίμων και αποβλέπει σε κάποιο σκοπό (π.χ. την απώλεια βάρους) ενώ η "Διατροφή" είναι η επιστήμη που μελετά τις θρεπτικές ουσίες σε σχέση με την επίδραση τους στον ανθρώπινο οργανισμό. Η διάφορες δίαιτες της «μόδας» δεν συνιστώνται ως μέσο αντιμετώπισης παιδικής παχυσαρκίας διότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για μη επαρκής πρόσληψη βασικών θρεπτικών συστατικών που βλάπτουν την σωστή ανάπτυξη του παιδιού ενώ το παιδί δεν εκπαιδεύεται σωστά στον υγιεινό τρόπο διατροφής. Συχνές διατροφικές ελλείψεις σε παχύσαρκα παιδιά, είτε εξ' αιτίας αυστηρών "διαιτών" κατά περιόδους, είτε κάποιας παθολογικής επιπλοκής, είναι η ανεπάρκεια σιδήρου, μειωμένη ενεργειακή πρόσληψη, αλλά και βιταμίνης D και Ε, ασβέστιο, κάλιο και μαγνήσιο, βιταμίνης Α, φολικό οξύ, φώσφορος, ενώ πιο σπάνια σε βιταμίνη C, ψευδάργυρος και χαλκός. Στα παιδιά, ανεπάρκεια B12 συναντάται τουλάχιστον δύο φορές πιο συχνά στα παχύσαρκα απ' ότι στα μη παχύσαρκα παιδιά. Δεν είναι γνωστό αν αυτές οι ελλείψεις είναι η αιτία της παχυσαρκίας, ή αν συμβούν λόγω της κακής διατροφής των παχύσαρκων παιδιών. Η στέρηση διάφορων τροφών οδηγεί συχνά και σε κύκλους απώλειας και επανάκτησης βάρους, ενώ κάνει τα «απαγορευμένα» τρόφιμα ακόμη πιο επιθυμητά. Στην παιδική ηλικία είναι πιο απαραίτητο από κάθε άλλη ηλικιακή ομάδα να ακολουθηθεί μια σωστή διατροφή. Όλα τα τρόφιμα είναι μέρος ενός ισορροπημένου διαιτολογίου, με διαφορετικές, όμως, ποσότητες και συχνότητες κατανάλωσης. Ο στόχος του παιδιού δεν θα έπρεπε να είναι μόνο το αποτέλεσμα στη ζυγαριά αλλά, η επιβράβευση του να γίνεται κυρίως όταν παρατηρούμε ότι προσθέτει για π.χ. νέο τρόφιμο στη διατροφή του ή ότι κατάφερε και έτρωγε κάθε μέρα φρούτα ή λαχανικά, το ότι βελτίωσε τη δραστηριότητα του, ότι δεν έτρωγε με τηλεόραση/ υπολογιστή, ότι είναι πλέον υπεύθυνο και φτιάχνει μόνο του το πρωινό του κ.α. Αυτό βοηθά το παιδί να αποβάλλει την έννοια του βάρους ως

μοναδικό κριτήριο προόδου και επιβράβευσης. Η πρόοδος μετράται με την αλλαγή σε επιμέρους θέματα που αφορούν τη διαιτητική πρόσληψη και τη φυσική δραστηριότητα και, πιο δευτερεύον είναι το αποτέλεσμα στη ζυγαριά. Η επιτυχία του στόχου μας, το να υιοθετήσουμε τους "κανόνες" της σωστής διατροφής με σκοπό το φυσιολογικό βάρος και φυσιολογικά λιπίδια στον οργανισμό και για τη διατήρηση αυτού του αποτελέσματος χρειάζεται "αλλαγή της διατροφικής μας συμπεριφοράς" και του τρόπου ζωής γενικότερα, δηλαδή το πως σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε για το φαγητό και το να είμαστε πιο δραστήριοι.

Βιβλιογραφία: 1. wwww.iad.gr 2. www.aboutfamily.gr 3. Γ. Μανιός, PHD, Συνύπαρξη παχυσαρκίας και διατροφικών ανεπαρκειών στον ελληνικό παιδικό πληθυσμό. Hellenic Journal of Nutrition and Dietetics 2(1): 31-32 4. Healthy Growth Study 5. David P. Mccormick1,*, Stephen W. Ponder2, H. Daniel Fawcett3, Judy L. Palmer4. Spinal bone mineral density in 335 normal and obese children and adolescents: Evidence for ethnic and sex differences

Παιδί: Παχύσαρκο μεν, με διατροφικές ελλείψεις δε! Φοντόρ Χριστίνα, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, Καθηγήτρια στο Ι.Δ.ΕΚ.Ε Ηλιούπολης, Επιστημονικός συνεργάτης της www.mednutrition.gr

Γενικά πιστεύεται ότι στις αναπτυγμένες χώρες είναι δύσκολο να συναντήσουμε ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες, λόγω αφθονίας τροφών και σχετικά χαμηλού κόστους συμπληρωμάτων διατροφής. Πολλές πρόσφατες έρευνες υποστηρίζουν ότι η παχυσαρκία σχετίζεται με διάφορες μεταβολικές διαταραχές, όπως το μεταβολικό σύνδρομο, η ινσουλίνοαντίσταση, οι δυσλιπιδαιμίες κ.α. αλλά και, πολύ περισσότερο απ' ότι το περιμέναμε, με διάφορες διατροφικές ανεπάρκειες. Η πιο συχνή ανεπάρκεια που έχει βρεθεί σε υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά είναι η ανεπάρκεια σιδήρου ( ή σιδηροπενία) καθώς και η σιδηροπενική αναιμία. Παρ' ότι η έλλειψη σιδήρου στην παιδική ηλικία μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες ( π.χ. μη επαρκής πρόσληψη από τη διατροφή, αύξηση όγκου αίματος στην μετάβαση από παιδί σε έφηβο, η πρώιμη εμηναρχή στα κορίτσια, ταχεία σωματική ανάπτυξη, η κληρονομική προδιάθεση, κ.α.), στην περίπτωση της παχυσαρκίας, η έλλειψη σιδήρου φαίνεται να οφείλεται σε έναν πολύ σημαντικό βαθμό στη χρόνια φλεγμονή που προκαλούν τα αυξημένα επίπεδα λιπώδους μάζας. Αρκετές μελέτες δείχνουν αρνητική συσχέτιση της C- αντιδρώσας πρωτεΐνης, που είναι δείκτης φλεγμονής, με τα επίπεδα σιδήρου στον οργανισμό, ιδιαίτερα σε εφήβους με κεντρική παχυσαρκία. Τα άτομα αυτά συνήθως, έχουν αυξημένα επίπεδα φεριτίνης. Αν και η φεριτίνη είναι δείκτης αποθεμάτων σιδήρου του οργανισμού, είναι επίσης μια πρωτεΐνη οξείας φάσης η οποία αυξάνεται σε συνθήκες φλεγμονής, όπως αυτές που σχετίζονται με αυξημένο λίπος (κυρίως σπλαχνικού) στο σώμα. Συμπερασματικά, αναφέρουμε ότι ίσως το πρόβλημα της σιδηροπενίας να μην μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο διατροφικά ή με τη χορήγηση συμπληρωμάτων, αλλά κυρίως με τη διόρθωση του περιττού σωματικού βάρους και λίπους. Όσο μεγαλώνουν τα παιδιά τόσο μειώνονται τα ποσοστά παχυσαρκίας, αυξάνονται όμως τα υπέρβαρα. Τα πιο παχύσαρκα είναι τα αγόρια και μάλιστα από πολύ μικρές ηλικίες. Άλλη έρευνα, σε έλληνες εφήβους στη Αθήνα, αναφέρει ότι τα κορίτσια έχουν σημαντικά χαμηλή θερμιδική πρόσληψη σε σχέση με τα αγόρια, ενώ στα αγόρια παρατηρείται και καλύτερη πρόσληψη μικροθρεπτικών συστατικών. Το 50%

των παιδιών που συμμετείχαν στην έρευνα δεν προσλαμβάνουν από τις τροφές επαρκή ποσότητα βιταμίνης D και Ε, ασβέστιο, κάλιο και μαγνήσιο, ενώ το 50% των κοριτσιών παρουσίασαν, επίσης, ανεπαρκή πρόσληψη σε βιταμίνη Α, φολικό οξύ, φώσφορος και ,το 40% αυτών των κοριτσιών, παρουσίασαν ανεπάρκειες και σε βιταμίνη C, ψευδάργυρος και χαλκός. Άλλες επιστημονικές έρευνες υποστηρίζουν ότι τα παχύσαρκα/ υπέρβαρα παιδιά διατρέχουν κίνδυνο για ανεπάρκεια βιταμίνης B12 ή/ και βιταμίνης D. Δεν είναι γνωστό αν αυτές οι ελλείψεις είναι η αιτία της παχυσαρκίας, ή αν συμβούν λόγω της κακής διατροφής των παχύσαρκων παιδιών. Στα παιδιά, ανεπάρκεια B12 συναντάται τουλάχιστον δύο φορές πιο συχνά στα παχύσαρκα απ' ότι στα μη παχύσαρκα παιδιά. Βιβλιογραφία: 1. Γ. Μανιός, PHD, Συνύπαρξη παχυσαρκίας και διατροφικών ανεπαρκειών στον ελληνικό παιδικό πληθυσμό. Hellenic Journal of Nutrition and Dietetics 2(1): 31-32 2. Healthy Growth Study 3. David P. Mccormick1,*, Stephen W. Ponder2, H. Daniel Fawcett3, Judy L. Palmer4. Spinal bone mineral density in 335 normal and obese children and adolescents: Evidence for ethnic and sex differences 4. Orit Kaidar-Person, Benjamin Person, Samuel Szomstein and Raul J. Rosenthal. Nutritional Deficiencies in Morbidly Obese Patients: A New Form of Malnutrition? OBES SURG (2008) 18:870876, DOI 10,1007/ si1695-007-9394-Y, 5. http://www.b12patch.com/vitaminb12/bariatrics.html 6. Dorothy J. Klimis-Zacas et al. Dietary intakes of Greek urban adolescents do not meet the recommendations. ScienceDirect Nutritional Research 27 (2007) 18-26. Available online at www.sciencedirect.com

Παιδική-Εφηβική παχυσαρκία

- διατροφική αντιμετώπισηΦοντόρ Χριστίνα, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου,Καθηγήτρια στο Ι.Δ.ΕΚ.Ε Ηλιούπολης, Μέλος Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων Πως καθορίζονται οι θερμιδικές ανάγκες του παιδιού; Βάση του BMR (Βασικού Μεταβολικού Ρυθμού) Ο βασικός μεταβολισμός αποτελεί το ελάχιστο ποσό ενέργειας που απαιτείται για τη διατήρηση των βασικών, ζωτικών λειτουργιών του οργανισμού. · · · · · · ·

Την ηλικία/ φύλο Τη διατροφή Τη σύσταση του σώματος Την επιφάνεια του σώματος Τη λειτουργία των ενδοκρινών αδένων Η διατροφική κατάσταση ( υποσιτισμός, νηστεία) Τη φυσική δραστηριότητα

Ο βασικός μεταβολισμός είναι ιδιαίτερο και μοναδικό για κάθε ανθρώπινο ον. Γιατί είναι τόσο σημαντική η διατροφή σε αυτή την ηλικία; Η διατροφή στην παιδική/ εφηβική ηλικία πρέπει να καλύπτει τις αυξημένες ανάγκες της ανάλογης ηλικίας: · · · · · ·

τον εξαιρετικά γρήγορο ρυθμό ανάπτυξης την αύξηση των οστών του μυϊκού ιστού του όγκου του αίματος της εμμηνορρυσίας το μέγεθος και τη σύσταση του σώματος

Πόσο σημαντικό είναι το πρωινό στην παιδική/ εφηβική ηλικία; Η σημασία του πρωινού · · · · · · ·

Παροχή ενέργειας Πρόληψη παχυσαρκίας Καλύτερο λιπιδαιμικό προφίλ Υψηλότερες αποδόσεις στο σχολείο Κάλυψη σε > ποσοστό των αναγκων σε θρεπτικά συστατικά Μακροζωία Ένα σωστό πρωινό πρέπει να καλύπτει περίπου το 25% (¼) των θρεπτικών και ενεργειακών

Στοιχεία ΙΝΚΑ: 83% των παιδιών δεν λαμβάνουν σωστό πρωινό, ενώ 89% δεν παίρνουν ούτε κολατσιό από το σπίτι Παραδείγματα πρωινού: · · · · · ·

1 φλιτζ. γάλα, 2 φ. ψωμί-μαργαρίνη-μέλι και 1 φρούτο 1 φλιτζ. γάλα με δημητριακά πρωινού και 1 φρούτο 1 τοστ (ψωμί ολ. άλεσης μαργαρίνη- τυρί-γαλοπούλα)+ 1 φυσικό χυμό 1 φλιτζ. γάλα,1 κουλούρι Θεσσαλονίκης και 1 φρούτο 1 γιαούρτι με δημητριακά πρωινού και 1 φρούτο 1 ποτ. φυσικός χυμός, 2-3 μπισκότα ολικής άλεσης

Έρευνες στα δικά μας παιδιά (στην Ελλάδα) ; Διατροφικές συνήθειες μαθητών Δημοτικού σχολείου Ν. Σμύρνης Νοέμβριος 2005, σε 560 παιδιά · · · · · · ·

15% δεν τρώνε καθόλου όσπρια 14% παιδιών δεν τρώνε καθόλου ψάρι 31% καταναλώνουν πατάτες τηγανητές > 2 φορές /εβδομάδα 41% τρώνε λαχανικά (ωμά ή βραστά) μόνο 1-2 φορές /εβδομάδα 22% προτιμούν αναψυκτικά από χυμούς 22% τρώνε γλυκά καθημερινά 10% τρώνε συχνά σε φαστ φουντ και πιτσαρίες

Συστάσεις για τη διατροφή παιδιών ; Η άμεση συμβουλή ειδικού θεραπευτή και κάποιες συστάσεις για μια σωστότερη διατροφή: · · · · · · · · · ·

· · ·

Προσοχή στην ποσότητα [μέγεθος μερίδων] 5 γεύματα την ημέρα Ποικιλία στην διατροφή μας Όχι στα τσιμπολογήματα Τρώτε αργά και σωστά 5 μερίδες φρούτων/ λαχανικών την ημέρα 3 μερίδες γαλακτοκομικών την ημέρα Προτιμήστε το ελαιόλαδο Νερό: Το καλύτερο ποτό Τρώτε τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα όσπρια/ λαδερά μαγειρεμένα με λίγο λάδι Το ψάρι στην διατροφή μας Αποφύγετε τα αναψυκτικά Προσοχή στα γλυκά

· · · · ·

Προσοχή στο αλάτι/ ζάχαρη Αποφύγετε τα τηγανητά φαγητό Περιορίζω την τηλεόραση Αθλούμαι περισσότερο Προσοχή στην κατανάλωση fast food

Παιδική- Εφηβική παχυσαρκία. Αίτια. Φοντόρ Χριστίνα, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου,Καθηγήτρια στο Ι.Δ.ΕΚ.Ε Ηλιούπολης, Μέλος Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων

Ορισμός Παιδικής παχυσαρκίας • Η παχυσαρκία ορίζεται ως η υπέρμετρη αύξηση του λίπους. Για τα παιδιά, δεν υπάρχει απόλυτη συμφωνία στον ορισμό της παχυσαρκίας.

• Ο δείκτης μάζας-σώματος είναι ο πλέον εύχρηστος τρόπος εκτίμησης αυτής και εξαρτάται από φύλο- ηλικία- ύψος- βάρος.

• Παχύσαρκο θεωρείται το παιδί που ξεπερνά τα αντίστοιχα διεθνή όρια του ΒΜΙ για το φύλο και τη συγκεκριμένη ηλικία. Συσχέτιση του σωματικού βάρους της παιδικής ηλικίας με αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας στην ενήλικη ζωή Κρίσιμες περίοδοι στην παιδική/ εφηβική ηλικία • Βάρος νεογνού • Ηλικία 6-7 ετών • Περίοδος εφηβείας Αίτια της παιδικής/ εφηβικής παχυσαρκίας 1. Περιβαλλοντικοί παράγοντες( λανθασμένη διατροφή, TV, παράδειγμα γονέων, ελαττωμένη φυς. Δραστηριότητα, συναισθηματικοί λόγοι, Έλλειψη επικοινωνίας παιδιού-μητέρα, Υπερπροστασία γονέων-γιαγιάς, Επιβράβευση παιδιού μέσω τροφής, Η αύξηση βάρους δημιουργεί αρνητική εικόνα στο παιδί για το σώμα του, τάσεις απομόνωσης, κατάθλιψης φαύλος κύκλος) 2. Γενετικοί παράγοντες (50% παχύσαρκο παιδί εάν 1 γονέας παχύσαρκος, 80% παχύσαρκο παιδί εάν 2 γονείς παχύσαρκοι, Παιδιά παχύσαρκων > πιθανότητες παχύσαρκοι ενήλικες, Κληρονομείται η τάση για παχυσαρκία, Εκδηλώνεται μόνο εάν υπάρχει το κατάλληλο περιβάλλον (λανθασμένη διατροφή, κ.α.)

3. Ενδοκρινικοί παράγοντες (δυσλιπιδαιμια, Σακχαρώδης Διαβήτης, διαταραχές έμμ. Ρύσης, Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, πρώιμη εφηβεία, < σωματική ανάπτυξη, < προσδόκιμο επιβίωσης) 4. Εμβρυϊκή κατάσταση (βάρος νεογνού) και διατροφή βρέφους

Παιδική- Εφηβική παχυσαρκία. Πρόσφατες μελέτες. Ορισμός Παιδικής παχυσαρκίας • Η παχυσαρκία ορίζεται ως η υπέρμετρη αύξηση του λίπους. Για τα παιδιά, δεν υπάρχει απόλυτη συμφωνία στον ορισμό της παχυσαρκίας.

• Ο δείκτης μάζας-σώματος είναι ο πλέον εύχρηστος τρόπος εκτίμησης αυτής και εξαρτάται από φύλο- ηλικία- ύψος- βάρος.

• Παχύσαρκο θεωρείται το παιδί που ξεπερνά τα αντίστοιχα διεθνή όρια του ΒΜΙ για το φύλο και τη συγκεκριμένη ηλικία. Συσχέτιση του σωματικού βάρους της παιδικής ηλικίας με αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας στην ενήλικη ζωή Κρίσιμες περίοδοι στην παιδική/ εφηβική ηλικία • Βάρος νεογνού • Ηλικία 6-7 ετών • Περίοδος εφηβείας Αληθεύει ότι «Όσο μεγαλώνω... παχαίνω» • O αριθμός των υπέρβαρων παιδιών και εφήβων τριπλασιάστηκε μεταξύ του 1980 και του 2000 • Όσο μεγαλώνουν τα παιδιά τόσο μειώνονται τα ποσοστά παχυσαρκίας, αυξάνονται όμως τα υπέρβαρα. Τα πιο παχύσαρκα είναι τα αγόρια και μάλιστα από πολύ μικρές ηλικίες • 3 στα 4 παχύσαρκα παιδιά 12 ετών θα εξακολουθήσουν να έχουν πρόβλημα παχυσαρκίας και στην ενήλικη ζωή.

• Το 2004, το 32% των παιδιών ηλικίας 7-11 ετών ήταν υπέρβαρα/ παχύσαρκα κατατάσσοντας την Ελλάδα στη 2η θέση στην Ευρώπη.

• Έρευνα της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας (ΕΙΕΠ) σε 18.045 παιδιά και έφηβους (αγόρια/ κορίτσια), ηλικίας 1- 19 χρόνων από όλη την Ελλάδα: Παχύσαρκα ή υπέρβαρα δύο στα δέκα ελληνόπουλα !!!

Στοιχεία ΙΝΚΑ: 83% των παιδιών δεν λαμβάνουν σωστό πρωινό, ενώ 89% δεν παίρνουν ούτε κολατσιό από το σπίτι. Διατροφικές συνήθειες μαθητών Δημοτικού σχολείου Ν. Σμύρνης Νοέμβριος 2005, σε 560 παιδιά. · · · · · · ·

15% δεν τρώνε καθόλου όσπρια 14% παιδιών δεν τρώνε καθόλου ψάρι 31% καταναλώνουν πατάτες τηγανητές > 2 φορές /εβδομάδα 41% τρώνε λαχανικά (ωμά ή βραστά) μόνο 1-2 φορές /εβδομάδα 22% προτιμούν αναψυκτικά από χυμούς 22% τρώνε γλυκά καθημερινά 10% τρώνε συχνά σε φαστ φουντ και πιτσαρίες

---- Μαθητική ζωή και ... έξυπνη διατροφή!

Φοντόρ Χριστίνα, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου,Καθηγήτρια στο Ι.Δ.ΕΚ.Ε Ηλιούπολης, Μέλος Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων Τι να προσέχει ο μαθητής στην διατροφή του και με ποιους τρόπους μπορεί αυτή να τον βοηθήσει; Η σωστή και ισορροπημένη διατροφή είναι μια από τις προϋποθέσεις για να βοηθηθεί ο μαθητής. Κάθε αρχή της μαθητικής χρονιάς υπάρχει μια μικρή περίοδο ώστε ο μαθητής να εισέλθει στο φυσιολογικό ρυθμό διαβάσματος. Μια νέα ερευνητική μελέτη, στο Τορόντο του Καναδά, δείχνει τώρα ότι μια διατροφή πλούσια σε λιπαρές ουσίες, υστερούν όσον αφορά τις ικανότητες μνήμης και εκμάθησης νέων πραγμάτων ή απόκτησης νέων γνώσεων σε σύγκριση με με μια κανονική διατροφή. Αυτό σύμφωνα με τους επιστήμονες οφείλεται στην παρουσία ινσουλινοαντίστασης. Η ινσουλίνη έχει βασικό ρόλο στον οργανισμό και στα κύτταρα του εγκεφάλου διευκολύνοντας την είσοδο της γλυκόζης στα κύτταρα διασφαλίζοντας έτσι ότι θα έχουν επαρκή προμήθεια σε ενέργεια. Η αντίσταση στην ινσουλίνη παρεμποδίζει το φυσιολογικό αυτό μηχανισμό. Οι πρωτεΐνες διασπώνται κατά τη διαδικασία της πέψης σε αμινοξέα. Ένα συγκεκριμένο αμινοξύ, η τυροσίνη, συμβάλλει στην αύξηση των επιπέδων της ντοπαμίνης και επινεφρίνης, οι οποίες έχουν την ιδιότητα να χαρίζουν στον οργανισμό ενέργεια και να τον κρατούν σε εγρήγορση. Τροφές με μεγάλη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες είναι το αυγό, τα ψάρια, τα θαλασσινά, τα πουλερικά, το κόκκινο κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Η κατανάλωση τροφών που περιέχουν υδατάνθρακες προκαλεί χαλάρωση και απαλλαγή από εκνευρισμό. Αυτό συμβαίνει διότι με τη διάσπαση των υδατανθράκων κατά την πέψη τους παράγεται η σεροτονίνη, η οποία προκαλεί αίσθηση χαλάρωσης και ηρεμίας (αντικαταθλιπτική). Τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες που βοηθούν να μειωθεί το στρες είναι διάφορα γλυκά εδέσματα, το μαύρο ψωμί, τα δημητριακά, τα ζυμαρικά, το ρύζι, οι πατάτες, τα όσπρια καθώς και τα περισσότερα φρούτα και λαχανικά. Έλλειψη φυλλικού οξέος ευθύνεται για την μείωση των επιπέδων σεροτονίνης, με αποτέλεσμα να προκαλείται στρες. Το φυλλικό ανιχνεύεται στο πορτοκάλι, τη

μπανάνα, τις ζύμες και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (π.χ. σπανάκι), με αποτέλεσμα όποιος αποφεύγει τα τρόφιμα αυτά να διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης αγχωτικών καταστάσεων. Η βιταμίνη C βοηθάει στην παραγωγή της αδρεναλίνης και της νορ-αδρεναλίνης, οι οποίες βοηθούν στην αντιμετώπιση του στρες. Βελτίωση της μνήμης Έρευνες συσχετίζουν τη διατροφή με την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών και την ενίσχυση της μνήμης. Θρεπτικά συστατικά που έχουν συνδεθεί με τη διατήρηση της μνήμης και γενικότερα την καλύτερη εγκεφαλική λειτουργία είναι η βιταμίνη C, οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β (θειαμίνη, φυλλικό οξύ, Β6, Β12), η βιταμίνη Ε, ο σίδηρος, τα ω-3 λιπαρά οξέα και ορισμένα από τα απαραίτητα αμινοξέα. Τα ω-3 λιπαρά οξέα που βρίσκονται στο μουρουνέλαιο, στα ψάρια (κυρίως στο σολομό, τόνο, σκουμπρί, κολιό, σαρδέλες), σόγια, καρύδια, αντράκλα και σε άλλα τρόφιμα ίσως προστατεύουν τον οργανισμό από εξασθένηση της μνήμης. Πιο συγκεκριμένα πειράματα έδειξαν ότι διατροφή πλούσια σε ένα ω-3 λιπαρό οξύ, το δωκοσαεξανοϊκό οξύ (DHA), προστατεύει τον εγκέφαλο από την απώλεια μνήμης. Τροφές πλούσιες σε χολίνη ενδυναμώνουν τη μνήμη και ενισχύουν τη δυνατότητα συγκέντρωσης. Η χολίνη ανήκει στο σύμπλεγμα βιταμινών Β και συμβάλλει στην έκκριση της χημικής ουσίας ακετυλοχολίνης από τον εγκέφαλο, η οποία συσχετίζεται με την ενδυνάμωση της μνήμης. Η χολίνη συναντάται στα αυγά, σοκολάτα και το συκώτι. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα άτομα που παρουσιάζουν έλλειψη αυτού του θρεπτικού συστατικού εμφανίζουν ασθενή μνήμη. Μελέτες τελευταίων χρόνων έχουν δείξει ότι οι αντιοξειδωτικές ουσίες που βρίσκονται στα φρούτα (φρέσκα και αποξηραμένα) και τα φρέσκα πράσινα φυλλώδη λαχανικά βελτιώνουν τη διαδικασία της μνήμης. Τρόφιμα όπως το γάλα, γιαούρτι και δημητριακά πρωινού, ψωμί περιέχουν βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως Β1, Β6 και φυλλικό οξύ οι οποίες συμβάλλουν στην προστασία από συγκεκριμένα νευρολογικά προβλήματα, όπως μειωμένη μνήμη. Η βιταμίνη Β12 βοηθάει στην μνήμη και στην συγκέντρωση, καθώς επίσης βοηθάει στην σύνθεση της μυελίνης [προστατευτική μεμβράνη νευρικών κυττάρων]. Το πράσινο τσάι είναι επίσης μια επιλογή πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες. Οι ουσίες αυτές προστατεύουν τους ιστούς του οργανισμού από τις ελεύθερες ρίζες και συμβάλλουν στην προστασία του εγκεφάλου και τη διαδικασία μάθησης. Η ζάχαρη και οι υδατάνθρακες θεωρούνται επίσης σημαντικά ενισχυτικά της μνήμης. Η γλυκόζη, το βασικό συστατικό της ζάχαρης και όλων των υδατανθράκων, αποτελεί το αποκλειστικό καύσιμο του εγκεφάλου. Όταν λοιπόν στερήσουμε τα εγκεφαλικά μας κύτταρα από την ουσία αυτή, διαταράσσεται η ομαλή λειτουργία τους. Ταυτόχρονα, επειδή η γλυκόζη συμβάλλει στην έκκριση σεροτονίνης, που είναι βασικός νευροδιαβιβαστής, συμμετέχει στη διατήρηση της μνήμης. Αυτό που επίσης πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι όταν καταναλώνουμε απλούς υδατάνθρακες [ζάχαρη-γλυκά] προκαλούνται απότομες αυξομειώσεις του σακχάρου του αίματος, αντίθετα όταν καταναλώνουμε σύνθετους υδατάνθρακες [δημητριακά] η μεταβολή

της γλυκόζης στο αίμα, γίνεται αργά και ομαλά. Ιδιαίτερες ευεργετικές ιδιότητες έχει το μέλι και η σοκολάτα όσον αφορά τη λειτουργία της μνήμης, για αυτό το λόγο καλό είναι να προτιμώνται στη θέση της λευκής ζάχαρης. Η λεκιθίνη, ένα φωσφολιπίδιο είναι υπεύθυνη για την γένεση βασικών νευροδιαβιβαστών, προάγοντας επιπρόσθετα και τις πνευματικές λειτουργίες. Καλή πηγή λεκιθίνης είναι το αυγό. Ο σίδηρος βελτιώνει την πνευματική απόδοση και προλαμβάνει τα μαθησιακά προβλήματα στα παιδιά. Σε κατάσταση έλλειψης σιδήρου παρουσιάζεται μειωμένη αντίληψη και ικανότητα μάθησης. Καλές πηγές σιδήρου είναι το συκώτι, το κρέας και το αυγό. Υπάρχει μια ουσία που προέρχεται από αμινοξύ σερίνη ή φωσφοτιδυλοσερίνη, η οποία φαίνεται να συμβάλει στην βελτίωση της συγκέντρωσης. Πρωινό Τα επίπεδα γλυκόζης μειώνονται το βράδυ κατά τον ύπνο. Όταν ξυπνήσουμε, αργούν να αυξηθούν. Η χαμηλή γλυκόζη αίματος έχει συσχετισθεί με φτωχή μνήμη, δυσκολίες της συγκέντρωσης και της μάθησης. Τρώγοντας λοιπόν πρωινό, αυξάνουμε τα επίπεδα γλυκόζης αίματος και επιτρέπουμε στον οργανισμό μας να λειτουργεί κανονικά. Επίσης, μια σειρά από δημοσιευμένες έρευνες που μελέτησαν την απόδοση μαθητών σε πρωινά τεστ στο σχολείο μετά τη λήψη ή μη πρωινού έδειξαν ότι η απόδοσή τους ήταν υψηλότερη όταν τα παιδιά είχαν καταναλώσει πρωινό στο σπίτι, κάτι που οφείλονταν και στην καλύτερη λειτουργία της μνήμης τους. Μάλιστα, η κατανάλωση υδατανθράκων στο πρωινό συσχετίστηκε ισχυρά με την προσοχή και την ικανότητα μνήμης των παιδιών στο σχολείο. Ένα ισορροπημένο πρωινό θα πρέπει να περιλαμβάνει μια ποικιλία τροφίμων, σε καθημερινή βάση, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η πρόσληψη όλων των θρεπτικών συστατικών και των φυτικών ινών. Ορισμένες καλές προτάσεις για πρωινό είναι: · · · · · ·

1 φλιτζάνι γάλα με δημητριακά πρωινού χωρίς προσθήκη ζάχαρης και 1 φρούτο, 1 τοστ (με ψωμί ολικής άλεσης και τυρί) και 1 φυσικό χυμό, 1 φλιτζάνι γάλα, 1-2 φέτες ψωμί με μαργαρίνη και μέλι και 1 φρούτο, 1 φλιτζάνι γάλα, 1 κουλούρι Θεσσαλονίκης και 1 φρούτο, 1 φλιτζάνι γάλα, 2 μπισκότα digestive, 1 γιαούρτι με δημητριακά πρωινού και 1 φρούτο

Μικρά γεύματα Τα συχνά γεύματα, χαμηλά σε λιπαρά αποτελούν μια σωστή επιλογή επειδή είναι πιο εύπεπτα, χωρίς να απασχολείται μεγάλη ποσότητα αίματος στο πεπτικό σύστημα για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, δίνοντας την δυνατότητα στον μαθητή να επιτελέσει τις πνευματικές του διεργασίες πιο αποτελεσματικά. Δίαιτες Αδυνατίσματος Αν ακολουθείτε συχνά κάποιο αυστηρό πρόγραμμα αδυνατίσματος και ξεχνάτε συχνά, μη θεωρήσετε αυτά τα δύο εντελώς άσχετα μεταξύ τους. Ερευνητές έδειξαν ότι άτομα που ακολουθούν αυστηρές δίαιτες (crash diets) έχουν χαμηλότερη

ικανότητα μνήμης συγκριτικά με άτομα που δεν επιδίδονται σε τέτοιου είδους δίαιτες. Αυτό αποδίδεται στο γεγονός ότι αυτές οι δίαιτες στερούν τα άτομα που τις ακολουθούν και κατά επέκταση τον εγκέφαλό τους από βασικά θρεπτικά συστατικά με κυριότερο τη γλυκόζη, αφού οι συγκεκριμένες δίαιτες είναι πολύ φτωχές σε υδατάνθρακες (συνήθως στηρίζονται στον αποκλεισμό του ψωμιού, ζυμαρικών, πατάτας, ρυζιού και φρούτου). Επίσης, οι δίαιτες αυτές στερούνται το ελαιόλαδο, πλούσια πηγή βιταμίνης Ε, απαραίτητης για την ομαλή διαδικασία της μνήμης. Για αυτό έχετε έναν ακόμη λόγο να αποφεύγετε δίαιτες που υπόσχονται γρήγορο αποτέλεσμα μέσα όμως από επικίνδυνη για την υγεία σας στέρηση. Συμπληρώματα διατροφής Η λήψη συμπληρωμάτων πρέπει να συστήνεται αποκλειστικά από αρμόδιους επιστήμονες [διαιτολόγος, γιατρός], όπου θα έχει ληφθεί υπόψη η κάλυψη των θρεπτικών αναγκών του από το ημερολόγιο καταγραφής του μαθητή, για τυχόν θρεπτικές ελλείψεις. Σε γενικές γραμμές τα συμπληρώματα βοηθούν στην πνευματική λειτουργία, πλην όμως ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθούν σε κάποια που εμπεριέχουν καφεΐνη και μπορεί να υπερδιεγείρουν το νευρικό σύστημα.

Βιταμίνες. Ποιος ο ρόλος τους στην διατροφή μας;

Φοντόρ Χριστίνα, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου,Καθηγήτρια στο Ι.Δ.ΕΚ.Ε Ηλιούπολης, Μέλος Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων Οι βιταμίνες είναι οργανικές ουσίες οι οποίες βρίσκονται σε μικρές ποσότητες στα τρόφιμα. Είναι απαραίτητες στον άνθρωπο για τη φυσιολογική σωματική, ψυχική ανάπτυξη και αναπαραγωγή, δεδομένου ότι το σώμα είτε δεν μπορεί να τις συνθέσει καθόλου, είτε τις συνθέτει σε ανεπαρκείς ποσότητες και κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Σε περίπτωση έλλειψής τους προκαλείται χαρακτηριστικό σύμπτωμα το οποίο υποχωρεί μετά από τη χορήγησή τους. Παρά το γεγονός ότι η πρώτη βιταμίνη ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα, το 1911, οι ερευνητές είχαν υποπτευθεί την παρουσία ορισμένων απροσδιόριστων θρεπτικών συστατικών στην τροφή, αλλά μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα δεν είχαν καταφέρει να απομονώσουν τη βιοχημική δράση των διαφόρων συστατικών της τροφής. Τα θρεπτικά αυτά συστατικά ονομάστηκαν ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ από τη λατινική λέξη «Vita» που σημαίνει ζωή και την λέξη «Αμίνη» μιας και η πρώτη από αυτές που ανακαλύφθηκε περιείχε άζωτο. Οι βιταμίνες χωρίστηκαν σε κατηγορίες ανάλογα με τη λειτουργία τους. Αρχικά, ως όνομα τους δόθηκε γράμμα του λατινικού αλφαβήτου (A,B,C,D) ανάλογα με τη χρονολογική σειρά ανακάλυψής τους, ή το αρχικό γράμμα της λέξης που δήλωνε τον ρόλο της βιταμίνης στη διατροφή (π.χ. βιταμίνη Κ, από τη λέξη koagulation που σημαίνει πήξη, κροκίδωση ή θρόμβωση). Αργότερα, όταν έγιναν γνωστές οι χημικές τους δομές, τους δόθηκαν και χημικά ονόματα. Έτσι σήμερα χρησιμοποιούμε και τα δύο ονόματα (π.χ. βιταμίνη C ή ασκορβικό οξύ). Γενικά, οι βιταμίνες δρουν ως καταλύτες και συνδυάζονται με πρωτεΐνες δημιουργώντας μεταβολικά ενεργά ένζυμα, ώστε να λαμβάνουν χώρα εκατοντάδες σημαντικών αντιδράσεων στο σώμα. Οι βιταμίνες δεν είναι πηγή θερμίδων και δεν συνεισφέρουν ουσιαστικά στη μάζα του σώματος. Όμως, ρυθμίζουν χημικές αντιδράσεις κατά τις οποίες τα βασικά διατροφικά στοιχεία (λίπη, υδατάνθρακες, πρωτεΐνες) μετατρέπονται σε ενέργεια και ζωικούς ιστούς.

Ανάλογα με την ικανότητα διάλυσης τους στο νερό ή στα έλαια, οι βιταμίνες διακρίνονται σε : 1. Λιποδιαλυτές (A, D, E και Κ) και 2. Υδατοδιαλυτές (σύμπλεγμα βιταμινών Β και C). Οι κυριότερες πηγές βιταμινών είναι οι φυτικοί ιστοί. Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες συνήθως βρίσκονται στους φυτικούς ιστούς με τη μορφή προβιταμίνης, δηλαδή της πρόδρομης ουσίας τους, η οποία μετατρέπεται στην ενεργό μορφή τους εντός του οργανισμού και επιτελούν υψηλής εξειδίκευσης λειτουργίες. Είναι απαραίτητες για τη ρύθμιση του μεταβολισμού δομικών μονάδων του σώματος και τη σταθερότητα δομής των κυτταρικών μεμβρανών. Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες σε περίπτωση ανεπάρκειας, παρουσιάζουν συμπτώματα που τις περισσότερες φορές, σχετίζονται με τη λειτουργία τους ενώ υπερβολικές προσλήψεις των βιταμινών Α και D προκαλούν σοβαρά προβλήματα στην υγεία μας. Στίς υδατοδιαλυτές βιταμίνες, δεν συναντάμε ποτέ προβιταμίνη. Οι υδατοδιαλυτές συναντώνται σε πολλούς ζωικούς ιστούς (ενώ οι λιποδιαλυτές μπορεί να λείπουν εντελώς σε μερικούς από αυτούς) και δρουν κυρίως ως συνένζυμα και χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά ενέργειας από το ένα ενεργειακό σύστημα στο άλλο. Σε περίπτωση ανεπάρκειας, δεν παρουσιάζουν χαρακτηριστικά συμπτώματα ενώ υπερβολικές δόσεις παρουσιάζουν μικρή τοξικότητα αφού και η περίσσεια τους αποβάλλεται εύκολα με τα ούρα (ενώ οι λιποδιαλυτές παραμένουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στο σώμα).

Κυριότερες λειτουργίες των βιταμινών Οι κυριότερες λειτουργίες των βιταμινών εντός του οργανισμού είναι οι παρακάτω: · · · ·

Συνένζυμα Βιολογικά αντιοξειδωτικά Συμπαράγοντες μείωσης οξειδωτικών αντιδράσεων του μεταβολισμού Ορμόνες

Παιδική ηλικία και χοληστερόλη

Φοντόρ Χριστίνα, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου,Καθηγήτρια στο Ι.Δ.ΕΚ.Ε Ηλιούπολης, Μέλος Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων Η δημιουργία της αθηρωματικής πλάκας στον οργανισμό ξεκινά ήδη από την παιδική ηλικία, από τη 2η δεκαετία της ζωής. Ο τρόπος διατροφής αλλά και γενετικοί παράγοντες επηρεάζουν τα επίπεδα χοληστερίνης αίματος και τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου. Τα παιδιά και οι έφηβοι που παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα χοληστερίνης έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα από το γενικό πληθυσμό να εμφανίσουν υπερλιπιδαιμία στην ενήλικη ζωή τους. Επομένως, η αναγνώριση και η αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου θα πρέπει να ξεκινά από την παιδική ηλικία. Το Εθνικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη Χοληστερόλη των Η.Π.Α (NCEP: National Cholesterol Education Program) συστήνει να γίνεται ο ακόλουθος επιλεκτικός έλεγχος στα παιδιά: έναρξη του ελέγχου μετά την ηλικία των 2 ετών σε παιδιά των οποίων οι γονείς ή οι παππούδες <55 ετών παρουσίασαν αρτηριακή αθηροσκλήρωση ή έπασχαν αποδεδειγμένα από έμφραγμα του μυοκαρδίου, στηθάγχη, περιφερική αγγειοπάθεια ή αιφνίδιο καρδιακό θάνατο. Τα παιδιά και οι έφηβοι με έναν ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα, για τα οποία δεν είναι διαθέσιμο το οικογενειακό ιστορικό, μπορούν να υποστούν έλεγχο προκειμένου να αναγνωριστεί η ανάγκη για ιδιαίτερη διατροφική ή ιατρική παρέμβαση. Οι τιμές των λιπιδίων και λιποπρωτεϊνών αίματος είναι βασικό σημείο για την εκτίμηση και των παιδιατρικών ασθενών. Σύμφωνα με τις συστάσεις του Αμερικανικού Συνδέσμου για την Καρδιά (American Heart Association), η ολική χοληστερόλη πρέπει να είναι κάτω από 170 mg/dl. Η κακή χοληστερόλη LDL κανονικά πρέπει να είναι κάτω από 110 mg/dl. Όσο για την καλή χοληστερόλη, HDL, ο στόχος για τα επίπεδά της στον ορό για τα παιδιά ηλικίας 5 ως 19 ετών είναι 50 mg/dl με επίπεδα κάτω από 35 mg/dl να θεωρούνται πολύ χαμηλά. Τα αναμενόμενα επίπεδα τριγλυκεριδίων ορού εξαρτώνται από την ηλικία και πρέπει να είναι κάτω από 150 mg/dl. Σε μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2008 στο πανεπιστήμιο του Μισούρι εξετάστηκε το πάχος του εσωτερικού τοιχώματος των καρωτίδων σε 34 αγόρια και 36 κορίτσια ηλικίας 10 έως 16 ετών με μέσο όρο ηλικίας 13 ετών. Η μέτρηση αυτή επιτρέπει την τεκμηρίωση ή όχι σχηματισμού αθηρωματικής πλάκας. Τα παιδιά αυτά είχαν παράγοντες κινδύνου για αρτηριακή αθηρωμάτωση όπως ψηλή κακή χοληστερόλη LDL αίματος, χαμηλή καλή χοληστερόλη HDL αίματος, ψηλά τριγλυκερίδια, το 57% αυτών ήταν παχύσαρκα και/ ή είχαν οικογενειακό ιστορικό πρόωρου θανάτου λόγω καρδιακής πάθησης. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι:

1. Οι αρτηρίες των παιδιών παρουσίαζαν βλάβες ανάλογες με τις αρτηρίες μεσήλικων ηλικίας 45 ετών. Δηλαδή η "αρτηριακή ηλικία" ήταν κατά 30 χρόνια μεγαλύτερη από ότι η πραγματική χρονολογική ηλικία των παιδιών.

2. Οι παράγοντες που σχετίζονταν το περισσότερο με τις πιθανότητες ένα παιδί να έχει βλάβες στις ζωτικές αυτές αρτηρίες του, ήταν ο δείκτης μάζας σώματος, τα επίπεδα τριγλυκεριδίων αίματος άνω των 100 mg/dl και η πίεση.

3. Ο πιο επικίνδυνος συνδυασμός για την αύξηση της αθηρωμάτωσης στις καρωτίδες ήταν η ταυτόχρονη ύπαρξη παχυσαρκίας και ψηλών επιπέδων τριγλυκεριδίων αίματος. Ο συνδυασμός αυτός πρέπει να είναι σήμα συναγερμού για το γιατρό ότι δημιουργούνται μεγάλοι κίνδυνοι πρόκλησης καρδιαγγειακής πάθησης στο παιδί. Τα παραπάνω αποτελέσματα ενισχύονται από πολλές ακόμη μελέτες που έχουν γίνει για το συγκεκριμένο θέμα. Το θετικό είναι ότι η αθηρωμάτωση στα παιδιά δεν είναι ακόμη σκληρή και επασβεστωμένη όπως στους ενήλικες. Αυτό δείχνει ότι υπάρχει ελπίδα για αντιμετώπιση και διόρθωση του προβλήματος προτού η αθηρωμάτωση γίνει πλέον μόνιμη και μη ανατρέψιμη. Η αντιμετώπιση της παιδικής υπερλιπιδαιμίας ξεκινά με αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής. Στο επίκεντρο της προσπάθειας βρίσκεται η πρόληψη ή αντιμετώπιση της παχυσαρκίας που συχνά ευθύνεται για τις διαταραχές των λιπιδίων. Η σωστή διατροφή και η συνεπής σωματική δραστηριότητα συνιστούν την αποτελεσματικότερη παρέμβαση για αυτήν με ωφέλιμες επιδράσεις στην ολική χοληστερόλη, HDL και τα τριγλυκερίδια αίματος. Σε πρώτη φάση στη διατροφή του παιδιού με υψηλά επίπεδα χοληστερίνης, πρέπει να μειώνεται το ορατό κορεσμένο λίπος (από τα ζωικά τρόφιμα: κρέας, πουλερικά, ψάρια, γαλακτοκομικά) και να μην ξεπερνά το 10% της συνολικής προσλαμβανόμενης ενέργειας. Άλλα φυτικά έλαια, πηγές κυρίως πολυακόρεστου λίπους (π.χ. σογιέλαιο, καλαμποκέλαιο) επίσης συστήνονται. Επίσης, χαμηλή πρέπει να είναι και η πρόσληψη της χοληστερόλης από την τροφή (<300mg/ ημέρα) ενώ τα μονοακόρεστα λίπη (π.χ. ελαιόλαδο) είναι τα λίπη επιλογής. Τα trans λιπαρά οξέα (πού περιέχονται σε κάποιες τροφές εμπορίου ) θα πρέπει να αποφεύγονται στο μέγιστο βαθμό καθώς είναι εξίσου βλαβερά με τα κορεσμένα για τη χοληστερίνη. Για όλα τα παραπάνω είδη λιπαρών καλό είναι να συμβουλεύεστε τις ετικέτες τροφίμων. Κατά πόσο είναι αποτελεσματική αυτή η παρέμβαση αξιολογείται από το αν βελτιώθηκαν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Σε μια δεύτερη φάση, αν δεν υπάρχει βελτίωση κατά το πρώτο τρίμηνο, καλό είναι να υπάρχει περεταίρω μείωση της πρόσληψης κορεσμένου λίπους σε <7% της ημερήσιας πρόσληψης αλλά και της χοληστερόλης σε <200 mg/ ημέρα με την ορθή καθοδήγηση ενός ειδικού. Για όλες τις παραπάνω προσαρμογές, θα πρέπει να εξασφαλίζεται η επάρκεια σε θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξη του παιδιού. Φαίνεται όμως ότι η εδραίωση ενός υγιεινού προτύπου διατροφής για το παιδί από μικρή ηλικία , που περιλαμβάνει μεγάλες μερίδες φρούτων και λαχανικών, λιγότερο κρέας, λιγότερα

λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα και λάδια, δε δημιουργεί προβλήματα στην ανάπτυξη. Φαρμακευτική αγωγή εφαρμόζεται μόνο εάν μετά από 1 χρόνο διατροφικών προσαρμογών τα επίπεδα της LDL παραμένουν στα >190 mg/dl στις ηλικίες >10ετών ή στα >160 mg/dl σε παιδιά με άλλους 2 παράγοντες κινδύνου. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, πάντως, τα φάρμακα χρησιμοποιούνται επιπροσθέτως της διατροφικής αγωγής 2ης φάσης. Συμπερασματικά, η υψηλή χοληστερίνη αίματος στα παιδιά θα πρέπει να «θορυβήσει» τους γονείς σε κάθε περίπτωση ειδικά για τα παιδιά με οικογενειακό ιστορικό καθώς αυτή αποτελεί παράγοντα κινδύνου για μελλοντικά καρδιαγγειακά προβλήματα. Η σωστή διατροφή αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την αντιμετώπιση της χοληστερίνης και στα παιδιά. Να σημειωθεί ότι ο τρόπος διατροφής θα πρέπει να σχεδιαστεί για όλη την οικογένεια ώστε να είναι πιο εύκολο για το παιδί να συμμορφωθεί και να τον ακολουθήσει επιτυγχάνοντας καλύτερα αποτελέσματα για την υγεία του.

Αδυνατίζω και ... ομορφαίνει τη ζωή μου.

Φοντόρ Χριστίνα, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου,Καθηγήτρια στο Ι.Δ.ΕΚ.Ε Ηλιούπολης, Μέλος Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι το επιπλέον βάρος στον οργανισμό (π.χ. η παχυσαρκία) μπορεί να προκαλέσει διαβήτη, καρκίνο, πόνους στην πλάτη, ψηλή πίεση, καρδιοπάθειες, ενώ πιο πρόσφατες μελέτες αναφέρουν ότι το επιπλέον λίπος στο σώμα, το οποίο συνήθως συνδέεται και με λανθασμένη διατροφή, βλάπτουν εκτός από τη σωματική υγεία και τη ψυχική υγεία του ατόμου (π.χ. κατάθλιψη). Η παχυσαρκία είναι ασθένεια και σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ως στρατηγική της αντιμετώπισης της προτάθηκε: · · ·

·

Πρόληψη περαιτέρω αύξησης του βάρους Επίτευξη σταθεροποίησης του βάρους (μετά από προηγούμενη μείωση ή ακόμα και αύξηση του σωματικού βάρους) Αντιμετώπιση των συνυπαρχουσών παθήσεων (όπως διαβήτης, υπέρταση, κατάθλιψη, βουλιμία, κτλ.) Απώλεια βάρους

Για την επίτευξη της απώλειας βάρους υπάρχουν τρεις βασικές αρχές: ·

Η μείωση του βάρους αντιμετωπίζεται με ελαττωμένη κατανάλωση θερμίδων σε σχέση με εκείνες που απαιτούνται για να καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες, καθώς και αυξημένη σωματική δραστηριότητα, ώστε να δημιουργηθεί αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας.

·

Η μείωση στην προσλαμβανόμενη ενέργεια έχει ισχυρότερο θεραπευτικό αποτέλεσμα από την αύξηση της ενεργειακής

κατανάλωσης, δηλαδή υπάρχει μεγαλύτερο αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο, εάν φάμε λιγότερες θερμίδες απ’ ότι εάν αυξήσουμε τη σωματική άσκηση. ·

Όσο πιο δραστική είναι μια θεραπευτική μέθοδος, τόσο μεγαλύτερη η απώλεια βάρους αρχικά, αλλά τόσο περισσότερες οι παρενέργείες της.

Πόσο εύκολο όμως είναι στην πραγματικότητα κάποιος να χάσει τα περιττά κιλά; Μην έχετε ψευδαισθήσεις και μην παρασύρεστε, δεν υπάρχουν εύκολοι και γρήγοροι τρόποι. Στην πράξη, ισχύει όσο ποτέ άλλοτε το ότι ο δύσκολος τρόπος, μακροπρόθεσμα είναι ο καλύτερος και αυτός που έχει τις περισσότερες πιθανότητες να δημιουργήσει αποτελέσματα που θα διαρκέσουν. Η ισορροπημένη διατροφή μαζί με τη σωματική άσκηση είναι η ιδανική λύση για να βοηθήσει το άτομο να αντιμετωπίσει το επιπλέον βάρος και να έχει την υγεία του. Μερικά από τα οφέλη της υγιεινής διατροφής είναι · · · · · · · · ·

το φυσιολογικό βάρος του ατόμου, υγιές δέρμα και μαλλιά, βελτίωση της μνήμης, της αυτοπεποίθησης, καλύτερο ανοσοποιητικό σύστημα, νεανικότερη εμφάνιση, βελτιωμένη απόδοση στη δουλειά, οφέλη για την οικογένεια και την κοινωνική ζωή, καλύτερη σεξουαλική ζωή, αύξηση της σωματικής άσκησης, κ.α.

Πράγματι η διατροφή κατέχει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στη διατήρηση τόσο της σωματικής όσο και της ψυχικής υγείας του ανθρώπου. Οι τροφές που θα πρέπει να αποφεύγουμε και να καταναλώνουμε σε μικρή ποσότητα είναι η ζάχαρη και τα διάφορα ζαχαρώδη, τα κορεσμένα λίπη, τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες (π.χ. άσπρο ψωμί), τα πολλά κρέατα, τα αναψυκτικά και τους πολλούς καφέδες. Η διατροφή μας θα πρέπει να περιλαμβάνει πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως, καφέ ρύζι, αυγά, ψάρια, πουλερικά, φρούτα και ξηρούς καρπούς. Προσπαθήστε να καταναλώνετε 4-6 γεύματα την ημέρα και αντικαταστήστε τα γλυκά με φρούτα. Συμβουλευτείτε το γιατρό ή το διαιτολόγο σας αν πιστεύετε ότι δεν λαμβάνετε επαρκείς ποσότητες από τα θρεπτικά συστατικά που πιθανόν να χρειάζεται ο οργανισμός σας.

«Τop» πρωινά γεύματα Φοντόρ Χριστίνα, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, Καθηγήτρια στο Ι.Δ.ΕΚ.Ε Ηλιούπολης, Επιστημονικός συνεργάτης της www.mednutrition.gr

«Το πρωί φάε σαν βασιλιάς, το μεσημέρι σαν άρχοντας και το βράδυ σαν ζητιάνος». Ένα σωστό πρωινό πρέπει να καλύπτει περίπου το 25% (¼) των θρεπτικών και ενεργειακών αναγκών της ημέρας. Θα πρέπει να περιέχει μεγάλο ποσοστό σύνθετων υδατανθράκων, μικρή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και σε λιπαρά ( π.χ. μαργαρίνη αντί για βούτυρο) ενώ την ίδια σύσταση θα πρέπει να έχει και το κολατσιό. Περιστασιακά ή ελλιπή πρωινά γεύματα δεν έχουν θετική επίδραση στην υγεία και ανάπτυξη του παιδιού. Οι «μεγάλοι» πρέπει να είναι πρότυπα για τα παιδιά. Οι γονείς και οι δάσκαλοι να δίνουν το σωστό παράδειγμα. Επίσης, στατιστικά, έρευνες αναφέρουν για το πρωινό ότι : · Το 10-30% των παιδιών δεν λαμβάνουν πρωινό (Ευρώπη, ΗΠΑ), κυρίως παιδιά από οικογένειες με χαμηλό κοινωνικοοικονομικό status Ενώ στοιχεία ΙΝΚΑ λένε ότι το 83% δεν λαμβάνουν σωστό πρωινό και το 89% δεν παίρνει ούτε κολατσιό από το σπίτι.

Προτάσεις πρωινού: · 1 ποτήρι φυσικός χυμός πορτοκάλι + 1 τοστ ( 2 φ ψωμί ολικής + 1 κουταλάκι μαργαρίνη + 1 φ τυρί λάιτ + 1 φ γαλοπούλα) · 1 ποτήρι γάλα ημιαποβουτυρωμένο + 6 κουταλιές δημητριακά ολικής αλέσεως · 1 ποτήρι γάλα ημιαποβουτυρωμένο + 2 φέτες ψωμί ολικής + 2 κουταλάκια μαργαρίνη + 2 κουταλάκια μέλι · 1 ποτήρι γάλα ημιαποβουτυρωμένο + 3 μπισκότα ολικής · 1 ποτήρι γάλα ημιαποβουτυρωμένο + 3 κριτσίνια ολικής · 1 ποτήρι φυσικός χυμός πορτοκάλι + 3-4 φρυγανιές σικάλεως + τυρί light ( π.χ. τριγωνάκια La vache qui rit, Φιλαδέλφεια) · 1 αυγό βραστό + 2 φέτες ψωμί ολικής + 1 μπανάνα + 30 γραμ. τυρί light · 1 κομμ τυρόπιτα σπιτικιά + 1 φρούτο · 1 ποτήρι γάλα ημιαποβουτυρωμένο + 2 λεπτές φέτες κέικ σπιτικό · 1 ποτήρι γάλα ημιαποβουτυρωμένο + 2 φέτες ψωμί ολικής με φυστικοβούτυρο · 1 ποτήρι γάλα ημιαποβουτυρωμένο + 2 φέτες ψωμί ολικής με ταχίνι και μέλι · 1 ποτήρι γάλα ημιαποβουτυρωμένο + 1 κομμ μηλόπιτα σπιτικιά · 1 ποτήρι γάλα ημιαποβουτυρωμένο + 1 σουσαμένιο κουλούρι · 1 ποτήρι γάλα ημιαποβουτυρωμένο + 1 κούπα δημητριακά τύπου All Bran · 1 γιαούρτι ημιαποβουτυρωμένο + 3-4 κ.σούπας δημητριακά + 1 κ.σούπας μέλι · 1 γιαούρτι ημιαποβουτυρωμένο + 2 κ.σούπας σταφίδες + 1 χούφτα ανάλατους ξ. καρπούς + 1 κ.σούπας μέλι Και πιο συγκεκριμένα παρουσιάζονται κάποια πρωινά με την θρεπτική τους ανάλυση, με σκοπό να κατανοήσουμε την σπουδαιότητα ενός ισοροποιημένου πρωινού γεύματος.

1 ποτήρι φυσικός χυμός πορτοκάλι + 1 τοστ ( 2 φ ψωμί ολικής + 1 κουταλάκι μαργαρίνη + 1 φ τυρί λάιτ + 1 φ γαλοπούλα) Θρεπτικά συστατικά Αποτελέσματα* GDA’s** Ενέργεια 428 θερμίδες 19% Πρωτεΐνες 19g 16% Λιπίδια 14g 18% Κορεσμένα 2,4g Υδατ/κες 57g 20% Φυτικές ίνες 5,2g Ασβέστιο 312mg 25% Σίδηρος 2,1mg 26%

1 αυγό βραστό + 2 φ ψωμί ολικής + 1 μπανάνα + 30 γρ τυρί λάιτ Θρεπτικά συστατικά Αποτελέσματα* GDA’s** Ενέργεια 438 θερμίδες 19% Πρωτεΐνες 22g 20% Λιπίδια 15g 20% Κορεσμένα 3,4g Υδατ/κες 57g 20% Φυτικές ίνες 6,2g Ασβέστιο 346mg 27% Σίδηρος 3,37mg 42%

1 ποτήρι γάλα ημιαποβουτυρωμένο + 2 φ ψωμί ολικής + 2 κουταλάκια μαργαρίνη + 2 κουταλάκια μέλι Θρεπτικά συστατικά Αποτελέσματα* GDA’s** Ενέργεια 368 θερμίδες 17% Πρωτεΐνες 14g 12% Λιπίδια 15g 20% Κορεσμένα 5g Υδατ/κες 50g 18% Φυτικές ίνες 3,4g Ασβέστιο 369mg 28% Σίδηρος 1,9mg 24%

1 ποτήρι γάλα ημιαποβουτυρωμένο + 6 κουταλιές δημητριακά πρωινού ολικής Θρεπτικά συστατικά Αποτελέσματα* GDA’s** Ενέργεια 375 θερμίδες 16% Πρωτεΐνες 19g 16% Λιπίδια 7g 9% Κορεσμένα 3g Υδατ/κες 58g 21% Φυτικές ίνες 28,9g Ασβέστιο 665mg 51% Σίδηρος 8,3mg 104% * Η ανάλυση και αξιολόγηση της θρεπτικής σύστασης των πρωινών γευμάτων έγινε βάση του λογισμικού διατροφικής υποστήριξης ΗΟRΙΖΟΝ2006 **GDA’s είναι η Ενδεικτική Ημερήσια Πρόσληψη μιας διατροφής 2200 θερμίδες που αντιστοιχεί στις ανάγκες ενός παιδιού με φυσιολογικό ΔΜΣ Τα οφέλη του πρωινού γεύματος είναι πολλά και πολύ σημαντικά για την σωματική και ψυχική υγεία του παιδιού. Έρευνες λένε ότι η λήψη πρωινού βοηθά στην:

1. Πρόληψη παχυσαρκίας • • •

Τα υπέρβαρα και παχύσαρκα προσλαμβάνουν λιγότερη ενέργεια απ΄ το πρωινό Οι έφηβοι με μικρότερο ΔΜΣ κατανάλωναν περισσότερη ενέργεια στο πρωινό Τα παιδιά που δεν έπαιρναν πρωινό ήταν 3 κιλά βαρύτερα

2. Καλύτερο λιπιδαιμικό προφίλ •

•

Παιδιά που δεν έπαιρναν πρωινό, το μεγαλύτερο ποσοστό της ημερήσιας ενέργειας το λάμβαναν από το λίπος, μικρότερο από πρωτείνες. Κατανάλωναν σνακ πλούσια σε λίπος και είχαν αυξημένη χοληστερόλη στο πλάσμα του αίματος Τα παιδιά που δεν έπαιρναν πρωινό είχαν μεγαλύτερη πρόσληψη χοληστερόλης (203 vs 169mg) και κορεσμένου λίπους (13,7% vs 12,8%)

3. Υψηλότερες αποδόσεις στο σχολείο & στα αθλήματα •

•

•

•

Παιδιά που αισθάνονται πείνα έχουν χαμηλότερους βαθμούς , εμφανίζουν συναισθηματικά προβλήματα και προβλήματα συμπεριφοράς. Είναι υπερκινητικά και αγχώδη Ένα ισορροπημένο πρωινό βοηθάει στην ανταπόκριση των παιδιών σε γνωστικές(κατανόηση και μνήμη) και μαθησιακές απαιτήσεις της εκπαίδευσης Σε 12 χρ. παιδιά που κατανάλωναν δημητριακά μειωνόταν η έλλειψη προσοχής και μνήμης που παρουσιάζοταν μετά από 3h σε παιδιά που δεν έτρωγαν ή κατανάλωναν ροφήματα γλυκόζης 10χρ.παιδιά που έτρωγαν πιο πλούσια πρωινά είχαν καλύτερες επιδόσεις στο μάθημα της γυμναστικής. Επίσης, υπήρχε μεγαλύτερη απόδοση σε test ευχέρειας λόγου.

4. Κάλυψη σε μεγάλο ποσοστό των αναγκων σε θρεπτικά συστατικά • Τα παιδιά που παίρνουν πρωινό καλύπτουν τις ανάγκες του σε μακροθρεπτικά συστατικά και σε πολλά μικροθρεπτικα • Τα θρεπτικά συστατικά που φαίνεται να επηρεάζονται ιδιαίτερα είναι η βιταμίνη Α,η C,η ριβοφλαβίνη, το Ca, οZn και οFe • Η λήψη των φυτικών ινών είναι πολύ μεγαλύτερη Συμπερασματικά, η σύσταση του πρωινού γεύματος πρέπει να αποτελείται από τροφές με υψηλή θρεπτική αξία. Η μη πρόσληψη ή η περιστασιακά λήψη πρωινού μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και ανάπτυξη του παιδιού.

Βιβλιογραφία: 1. Marie Fr.Rolland-Cachera, Michèle Deheeger, Françoise Pequignot, Michel Guilloud-Bataille, Françoise Vinit, and France Bellisle. Adiposity and food intake in young children: the environmental challenge to individual susceptibility. Br Med J (Clin Res Ed) 1988 April 9; 296(6628): 1037–1038.

2. Summerbell CD et al. Relationship between feeding pattern and body mass index in 220 free-living people in four age groups. Eur J Clin Nutr 1996;50:513-9 3. Nicklas TA et al.Breakfast consumption with and without vitamin-mineral supplement use favorably impacts daily nutrient intake of ninth-grade students. Journal of Adolescent Health November 2000, Volume 27, Issue 5 , Pages 314-321, 4. Vaisman N, et al.Does Eating Breakfast Affect StudentsE Performance? Arch Pediatr Adolesc Med 1996;150:1089-1092.

5. Wesnes, K.A., Pincock, C., Richardson, D., Helm, G., Hails S. Breakfast reduces declines in attention and memory over the morning in schoolchildren.(2003) Appetite 41(3) 329-331 6. Wyon, DP, Abrahamsson, L, Järtelius, M & Fletcher, RJ (1997) An experimental study of the effects of energy intake at breakfast on the test performance of 10-year-old children in school. Int J Food Sci Nutr 48, 5–12

10 ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΕΙΣΑΓΟΥΜΕ ΤΟ ΨΑΡΙ ΚΑΙ ΤΑ ΘΑΛΑΣΣΙΝΑ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

Φοντόρ Χριστίνα, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, Καθηγήτρια στο Ι.Δ.ΕΚ.Ε Ηλιούπολης, Επιστημονικός συνεργάτης της www.mednutrition.gr 1. Στα παιδιά ενδέχεται να μην αρέσει -η συχνά πολύ έντονη- γεύση των ψαριών. Προτιμήστε αρχικά ένα λευκό ψάρι με ελαφριά γεύση, όπως ο μπακαλιάρος ή η γλώσσα, που επιπλέον δεν περιέχουν και κόκκαλα, τα οποία συχνά αποτελούν εμπόδιο για τα παιδιά.

2. Η προετοιμασία και κατανάλωση ψαριών και θαλασσινών δεν είναι απαραίτητα ακριβή. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία από ψάρια και θαλασσινά τα οποία και διατίθενται σε διάφορες μορφές και τιμές.

3. Είναι σημαντικό να μην πιέζουμε τα παιδιά να καταναλώνουν το ψάρι. Η επανάληψη οδηγεί στην εξοικείωση με το ψάρι και τελικά στην κατανάλωση.

4. Πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή, όσον αφορά στον καθαρισμό του ψαριού από τα κόκαλα. Συνήθως ακόμα και ένα μικρό κόκαλο που κατά λάθος παρέμεινε πάνω στο ψάρι, μπορεί να γίνει αποτρεπτικός παράγοντας για κάποια παιδιά, ενώ πάντοτε υπάρχει και η πιθανότητα ενδεχόμενου κινδύνου από την κατάποση.

5. Το ψάρι μπορεί να ανακατευτεί και να μαγειρευτεί με κάτι άλλο. Ο τρόπος αυτός λόγω της γευστικότητάς του και της κάλυψης της ατόφιας γεύσης του ψαριού αρέσει στα παιδιά. Για παράδειγμα, μπορεί να γίνει προσθήκη του ψαριού σε μικρά κομματάκια ή σε κάποια σούπα ή σε κάποια σαλάτα.

6. Τα ψάρια μπορούν να συνοδευτούν από κάποια σάλτσα. Τα φιλέτα ψαριού μπορούν να σερβιριστούν με κάποια σπιτική σως που έχει ως βάση κάποια γεύση που τους είναι οικεία και τη προτιμούν όπως μουστάρδα, λαμβάνοντας παράλληλα με τη γευστική ικανοποίηση, αλλά και τα απαραίτητα και ωφέλιμα συστατικά.

7. Μπορείτε επίσης να μαγειρέψετε το ψάρι ώστε να μοιάζει με κάποια από τις αγαπημένες τροφές των παιδιών. Φτιάξτε σουβλάκια ή μπιφτέκια ψαριού, ενώ μια καλή επιλογή μπορεί να είναι το σπιτικό ψάρι πανέ (fishstick).

8. Το πιάτο του να μην περιέχει μεγάλη ποσότητα ψαριού, καθώς αυτό μπορεί να αγχώσει το παιδί. Αρχικά βάλτε στο πιάτο του ένα μικρό κομμάτι (μια μπουκιά) και επιβραβεύστε το εάν το φάει. Κάθε φορά που το μενού θα έχει ψάρι προσθέτετε επιπλέον ποσότητα στο πιάτο, ώστε η μετάβαση να γίνει πιο ομαλά.

9. Πολύ σημαντική είναι η παρουσίαση του πιάτου, ώστε να είναι ελκυστικό. Χρησιμοποιείστε το αγαπημένο του σερβίτσιο και διακοσμήστε το πιάτο. Για παράδειγμα, τοποθετήστε το κομμάτι του ψαριού πάνω σε ένα φύλλο μαρουλιού και βάλτε πάνω του μικρή ποσότητα σάλτσας. Δεξιά και αριστερά από το ψάρι βάλτε ντοματίνια ή κάποιο άλλο χρωματιστό λαχανικό. Τα έντονα χρώματα στο πιάτο και τα σχέδια ελκύουν τα παιδιά.

10. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να συμμετάσχει στην αγορά και στο μαγείρεμα του ψαριού. Αφήστε το να επιλέξει ποιο ψάρι θέλει να αγοράσετε ή με ποιο τρόπο θα το μαγειρέψετε, με τι θα συνοδευτεί ή ζητήστε του να φτιάξει το λαδολέμονο και να το περιχύσει στο ψάρι. Προτιμάτε κυρίως το φρέσκο ψάρι. Μπορείτε όμως για λόγους ευκολίας να το αγοράζετε και σε κατεψυγμένη μορφή. Βιβλιογραφία: · Seafood choices: Balancing benefits and risks. Malden C Nesheim, Ann L. Yaktine, Institute of Medicine (U.S.), 2006 · United States Department of Agriculture (USDA) · Food and Nutrition Information Center · Food and Agricultural Organisation · Food and Drug Administration · European Centre for Disease Prevention and Control

Η παιδική ευημερία υπό συνεχή «απειλή»

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας http://www.blogger.com/(WHO) έχει κρούσει επανηλειμμένα τον κώδωνα του κινδύνου σε έτερους διεθνείς οργανισμούς και σε κρατικές κυβερνήσεις αναφορικά με την έκταση της επαπειλούμενης υγείας και ευημερίας των παιδιών. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Π.Ο.Υ κάθε χρόνο πεθαίνουν παγκοσμίως 8 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών. Και ενώ η παιδική θνησιμότητα μπορεί να συνδέεται κυρίως με καταστάσεις απόλυτης φτώχειας και ακραίας αποστέρησης βασικών αγαθών διαβίωσης, συντήρησης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, η έννοια της ευημερίας θα πρέπει να εκλαμβάνεται με την ευρεία της έκφανση. Ένας εξίσου σημαντικός παράγοντας για την συνολική ευημερία των παιδιών είναι η έξοδος από καταστάσεις σχετικής φτώχειας και αποστέρησης. Ενώ η σχετική φτώχεια διαφοροποιείται από την απόλυτη σε όρους έντασης και δυσμενών συνεπειών, προκαλεί πολλά προβλήματα στην πλήρη ανάπτυξη των δυνατοτήτων και της εξασφάλισης της υγείας και ευημερίας των παιδιών. Τα στατιστικά νούμερα όμως είναι εξίσου ανησυχητικά. Σύμφωνα με την Eurostat (επίσημη στατιστική αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης) σε επίπεδο ΕΕ για το έτος 2008 παρατηρήθηκε η εξής ανησυχητική στατιστική αποτύπωση: το 20% των παιδιών βρισκόταν αντιμέτωπο με τον κίνδυνο της φτώχειας. Στην χώρα μας (σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής), οι στατιστικές ενδείξεις αποδεικνύονται εξίσου δυσοίωνες : το 23,7% των παιδιών ηλικίας 0-17 ετών απειλείται από την φτώχεια. Η φτώχεια αποτελεί έναν κρίσιμο παράγοντα στην πορεία της υγείας και της ζωής των παιδιών. Σύμφωνα με μελέτες η υγεία της εγκυμονούσας , η οποία εξαρτάται επίσης από την καθημερινή ζωή υπό συνθήκες φτώχειας, επηρεάζει τόσο το νεογνικό βάρος όσο και τις πιθανότητες επιβίωσης του νεογέννητου μωρού. Επίσης, το βρέφος ανάλογα με την κακή πορεία και την μη ομαλότητα της εγκυμοσύνης μπορεί να επηρεαστεί εκ των υστέρων και σε άλλους τομείς υγείας όπως με την πιθανή εμφάνιση ψυχολογικών ασθενειών και συμπτωμάτων χρόνιου άγχους.

Επιπρόσθετα, το οικογενειακό εισόδημα αποτελεί έναν ουσιαστικό παράγοντα στον προσδιορισμό της κατάστασης της υγείας των παιδιών στις πολύ μικρές ηλικίες, κάτι που γίνεται ιδιαίτερα ξεκάθαρο στον προσδιορισμό των ξαφνικών θανάτων. Σε μελέτες που διεξήχθησαν στο Ηνωμένο Βασίλειο καταδεικνύεται ότι οι οικογένειες που είχαν εβδομαδιαίο εισόδημα μικρότερο από 60 λίρες εμφάνιζαν 9,5 φορές περισσότερους ξαφνικούς θανάτους παιδιών εν συγκρίσει με τις οικογένειες που είχαν εβδομαδιαίο εισόδημα μεγαλύτερο των 200 λιρών. Καθώς η φτώχεια των παιδιών επηρεάζει την πορεία υγείας και ευημερίας τους και στα ενήλικα στάδια της ζωής, η ευαισθητοποίηση όλων, η συνειδοτοποίηση της έκτασης του προβλήματος και εν συνεχεία η κινητοποίηση των πολιτικών αρχών θα δώσει στα επαπειλούμενα παιδιά και στους ενήλικες του αύριο μία νέα πνοή ζωής.

Ντούνης Ανδρέας, Μsc Μεθοδολογία και Εφαρμογές στην Κοινωνική Πολιτική, Πάντειο Πανεπιστήμιο

ΠΑΙΔΙΚΗ ΦΤΩΧΕΙΑ : Ένα σύγχρονο κοινωνικό πρόβλημα

Η αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας αποτελεί ένα από τα πλέον σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα, τόσο σε διεθνές, όσο και σε εθνικό επίπεδο. Παρ’ότι δεν υπάρχει ακόμη πλήρη συναίνεση ως προς τον ορισμό της (ανάλογα με στενά ή διευρυμένα κριτήρια και αντιλήψεις) αποτελεί κοινή επιδίωξη η διαδικασία άμβλυνσής της. Ενώ ο στενός ορισμός της παιδικής φτώχειας παραπέμπει σε τυπολογία αποστέρησης αγαθών και πόρων σε επίπεδο νοικοκυριού, ο διευρυμένος ορισμός της δίνει το έναυσμα για μία πιο ολοκληρωμένη προσπάθεια καταπολέμησης τουκοινωνικού αποκλεισμού. Η ολιστική προσέγγιση του διευρυμένου ορισμού περικλείει πολιτικές για την σωστή ανάπτυξη των παιδιών, την καταπολέμηση συνθηκών που οδηγούν στον κοινωνικό αποκλεισμό τους, καθώς και την ολοκληρωμένη εκπαίδευση και φροντίδα κατά τα πρώτα στάδια της ζωής. Στο συγκριτικό «μονοπάτι» αναπτυσσόμενων-ανεπτυγμένων χωρών είναι έκδηλη η διαφοροποίηση στην ένταση του φαινομένου καθώς και στις πολιτικές ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν για να συμβάλλουν στην μείωση των συνεπειών για τις ζωές των παιδιών. Στις αναπτυσσόμενες/φτωχότερες χώρες κατά κανόνα υφίστανται περιπτώσεις απόλυτης φτώχειας, ενώ στον ανεπτυγμένο δυτικό κόσμο κυριαρχεί το ζήτημα της σχετικής φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Αναφορικά με τα ελληνικά δεδομένα, η υφιστάμενη κοινωνικοοικονομική συγκυρία επιτρέπει την διερεύνηση κοινωνικών προβλημάτων που τα προηγούμενα χρόνια έμοιαζαν εκτός της δημόσιας συζήτησης και του πολιτικού διαλόγου, όπως αυτό της παιδικής φτώχειας, ως ένα μέσο περιορισμού των συνεπειών της παρατινόμενης οικονομικής ύφεσης, των αυξανόμενων επιπέδων ανεργίας και των μεταβολών σε παραδοσιακούς θεσμούς κοινωνικοποίησης (μεταστροφή προς ολοένα και πιο πυρηνική οικογένεια).

Οι τρεις αλληλοσυμπληρούμενοι μηχανισμοί επιπέδων κοινωνικής πολιτικής (κράτος-αγορά-οικογένεια) συνιστώνται ως οι πλέον τελέσφοροι για την ολόπλευρη αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας. Κρίσιμος προσδιοριστικός παράγοντας επίτευξης αποτελεσμάτικών πολιτικών αποτελεί η ένταξη των γονέων στην αγορά εργασίας με κατάλληλους όρους (πλήρης και όχι ευέλικτη απασχόληση – μερική ή ορισμένου χρόνου). Παρακλάδι των πολιτικών αυτών αποτελούν τα μέτρα για τον συμβιβασμό οικογενειακής και εργασιακής ζωής, με κύριες προτάσεις την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών φύλαξης μικρών παιδιών (δωρεάν φύλαξη σε ειδικούς βρεφονηπιακούς σταθμούς, βελτίωση και αύξηση των σχετικών υποδομών καθώς και του απασχολούμενου προσωπικού). Ορισμός της παιδικής φτώχειας Ο ορισμός της παιδικής φτώχειας παρουσιάζει ορισμένες μεθοδολογικές και ερμηνευτικές δυσκολίες. Πρωτίστως, η ίδια η έννοια της φτώχειας δεν είναι σαφώς ορισμένη αλλά επηρεάζεται από την συγκριτική ευημερία και πλούτο των πολιτών των χωρών μεταξύ τους και ανά συγκεκριμένες χρονικές περιόδους. Οι διεθνείς οργανισμοί αντιπαρήλθαν αυτήν την δυσκολία ορίζοντας και κατηγοριοποιώντας την φτώχεια ως σχετική (ως το επίπεδο εισοδήματος είναι χαμηλότερο του 60% του εθνικού ισοδύναμου διάμεσου εισοδήματος) και απόλυτη (η επιβίωση με εισόδημα που δεν υπερβαίνει το 1$ την ημέρα). Τα παιδιά ανήκουν στην κατηγορία του πληθυσμού που, εκτός εξαιρετικών και παράνομων περιπτώσεων, δεν εργάζονται οπότε δεν έχουν ίδια εισοδήματα. Έτσι, ο προσδιορισμός του επιπέδου της παιδικής φτώχειας βάσει του εισοδήματος (χρηματική προσέγγιση) μπορεί να προσεγγιστεί μόνο υπό το πρίσμα του οικογενειακού εισοδήματος και δη του εισοδήματος των γονέων, το οποίο δεν αποτελεί αξιόπιστο στατιστικό μέτρο καθώς αμελείται η περίπτωση της δυσανάλογης ωφέλειας των παιδιών από την αύξηση του οικογενειακού εισοδήματος, και της ενδοοικογενειακής φτώχειας που πλήττει ως φαινόμενο κυρίως τις γυναίκες και τα παιδιά. Εν κατακλείδι, η παιδική φτώχεια είναι προτιμότερο να οριστεί με βάση την αποστέρηση των παιδιών από βασικά αγαθά, δικαιώματα και υπηρεσίες που παρακωλύουν την κοινωνική τους κινητικότητα και την έξοδο τους από την φτώχεια μέσω μεγαλύτερων κοινωνικών ευκαιριών η οποία σε αρκετές περιπτώσεις καταμερίζεται άνισα κατά φύλο (έμφυλη διάσταση παιδικής φτώχειας) υπό το ολιστικό πρίσμα των κατοχυρωμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ντούνης Ανδρέας, Απόφοιτος Μεταπτυχιακού Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής Παντείου Πανεπιστημίου, Msc Kοινωνική Συνοχή και Κοινωνική Προστασία

Κοινωνική οικολογία – Μία αντικομφορμιστική πολιτικοοικολογική θεωρία

Η Κοινωνική οικολογία αποτελεί ένα αυτοτελές οικολογικό κίνημα , που προτάσσει ως κεντρική ιδέα της θεωρίας της ότι τα περιβαλλοντικά προβλήματα (π.χ. επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, φαινόμενο του θερμοκηπίου, ρύπανση) οφείλονται στο επικρατές κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό σύστημα και κυρίως από τον τρόπο με τον οποίο αυτό «εκδηλώνεται» στα κυρίαρχα καπιταλιστικά και κομμουνιστικά σύστηματα. Σύμφωνα δηλαδή με τον κύριο θεμελιωτή της , τον Murray Bookchinστην δεκαετία του ’60, οι κοινωνικές δομές είναι εκείνες οι οποίες οδήγησαν στην έντονη οικολογική κρίση την οποία βιώνουμε σήμερα. Κατα αυτόν τον τρόπο τα οικολογικά προβλήματα θα πρέπει να εκλαμβάνονται και να αντιμετωπίζονται ως κοινωνικά προβλήματα, καθώς για το κίνημα των κοινωνικών οικολόγων η φύση και η ανθρώπινη κοινωνία αποτελούν μία ολότητα. Αντιτίθονται δηλαδή τόσο στις ανθρωποκεντρικές όσο και στις βιοκεντρικές οικολογικές τάσεις, καθώς οι πρώτες αναγνωρίζουν απόλυτη ηθική αξία μόνο στον άνθρωπο, και οι δεύτερες (όπως η «βαθιά οικολογία», η οικοσοφία κλπ) υποστηρίζουν ότι όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί έχουν εγγενή ηθική αξία. Κομβικό σημείο της θεωρίας είναι η εξίσωση της κοινωνικής παθογένειας με την περιβαλλοντική κρίση. Εφόσον τα επίμονα κοινωνικά προβλήματα και ανισότητες παραμένουν άλυτα και η κοινωνική κρίση ανθίσταται, τα περιβαλλοντικά προβλήματα θα συνεχίσουν να υφίστανται και να διογκώνονται. Η συνολική και δραστική αλλαγή του κοινωνικού συστήματος ,δηλαδή , απαιτείται για τους κοινωνικούς οικολόγους για να ξεπεραστεί η σύγχρονη οικολογική κρίση. Η φιλοσοφική ρίζα αυτής της άποψης πηγάζει από την ανάλυση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Αυτό, γιατί θεωρείται ότι η έννοια της κυριαρχίας στη φύση, που είναι η κύρια αιτία της οικολογικής κρίσης, είναι επέκταση της λογικής της εκμετάλλευσης μεταξύ ανθρώπων. Η εκμετάλλευση αυτή απορρέει από το

συνεχές κυνήγι πλούτο και οικονομικής μεγέθυνσης προς ίδιον όφελος, ανεξαρτήτως των κοινωνικών και οικολογικών συνεπειών που θα επιφέρει.

Ο κοινωνικός δαρβινισμός για τους κοινωνικούς οικολόγους δεν δίνει στέρεες βάσεις για την επεξήγηση της οικολογικής κρίσης, καθώς ο υπερπληθυσμός δεν αποτελεί για αυτούς την αιτία των προβλημάτων του φυσικού περιβάλλοντος. Οι κοινωνικοί οικολόγοι πιστεύουν ότι εάν η κοινωνία κατανείμει δικαιότερα τα χρήματα και τα αγαθά , η αύξηση του πληθυσμού δεν θα δημιουργήσει τόσο πιεστικά κοινωνικά προβλήματα. Η κοινωνική οικολογία μπορεί ως κίνημα να τοποθετείται στα άκρα της πολιτικής ιδεολογίας, αλλά στοιχεία της θεωρίας της είναι χρήσιμο να αναλυθούν για την κατανόηση και επεξήγηση της σύγχρονης κοινωνικής και οικολογικής κρίσης.

Ντούνης Ανδρέας, Msc Μεθοδολογία και Εφαρμογές στην Κοινωνική Πολιτική, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Κοινωνικός Αποκλεισμός - Θεωρητική Προσέγγιση

Προσεγγίζοντας τον ορισμό του κοινωνικού αποκλεισμού αντιλαμβανόμαστε ότι αποτελεί μία πολυσύνθετη και δυναμική διαδικασία αποξένωσης του ατόμου από τον κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό και πολιτιστικό ιστό μιας χώρας[1]. Η σύγχρονη χρήση του όρου κοινωνικός αποκλεισμός είναι γόνος Γαλλικής προέλευσης, όπου και αφορούσε τα άτομα που δεν καλύπτονταν από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης μπισμαρκιανού τύπου. Αφορούσε τις περιπτώσεις των αποκλεισμένων (les exclus) οι οποίοι δεν καλύπτονταν από τους διοικητικούς μηχανισμούς κοινωνικής προστασίας. Κατά την δεκαετία του ’70 στην κατηγορία των αποκλεισμένων εντάσσονταν κυρίως τα άτομα με αναπηρία, οι μόνοι γονείς και οι νέοι ενήλικοι άνεργοι δίχως ασφαλιστική κάλυψη[2]. Το μεταπολεμικό κράτος πρόνοιας, μέσω μεθόδων στατιστικών ταξινομήσεων και της προϋπόθεσης της ομοιογένειας των κατηγοριών των κοινωνικά αποκλεισμένων, είχε την δυνατότητα να καθορίζει καθολικές ή «ομαδικές» πολιτικές κοινωνικής ένταξης[3]. Οι μόνοι γονείς εκλαμβάνονταν έτσι ως μία σχετικά ομοιογενή κατηγορία που καλυπτόταν από τα οικογενειακά επιδόματα. Η εξατομίκευση και η ατομικότητα των περιπτώσεων των κοινωνικά αποκλεισμένων στις σύγχρονες κοινωνίες επιβάλλει μία προσέγγιση «ποιοτικότερου» χαρακτήρα που να βασίζεται στις προσωπικές ιστορίες[4]. Σύγχρονες προσεγγίσεις του όρου του κοινωνικού αποκλεισμού τον τοποθετούν επίσης στα πλαίσια του πολιτικού λόγου «διαχείρισης» του ή ακόμη στον άξονα της διάρρηξης του κοινωνικού δεσμού μέσω της πολλαπλής κοινωνικής μειονεξίας [5]. Η Levitas διακρίνει τρεις πολιτικούς λόγους για τον κοινωνικό αποκλεισμό: α) τον αναδιανεμητικό λόγο – που θέτει το ζήτημα της αναδιανομής εισοδήματος και την

καταπολέμηση της φτώχειας για την άρση του κοινωνικού αποκλεισμού , β) τον λόγο περί κοινωνικής ενσωμάτωσης, όπου ουσιαστικά η ένταξη στην εργασία αποτελεί το καθοριστικό βήμα καταπολέμησης του αποκλεισμού και γ) τον λόγο περί «κατώτερης ηθικής τάξης» όπου οι αποκλεισμένοι ενοχοποιούνται για την κατάσταση που βιώνουν που προκαλείται από την «ανευθυνότητα» και το «χαμηλό ηθικό επίπεδο»[6]. Η προσέγγιση της διάρρηξης του κοινωνικού δεσμού λαμβάνει υπόψιν της την διάσταση της διαδικασίας αλλά την εντοπίζει στην συνθετότητα των παραγόντων που την επηρεάζουν. Έτσι, ο κοινωνικός αποκλεισμός αποτελεί μία διαδικασία διάρρηξης κοινωνικών δομών και σχέσεων με αιτιολογία ή/και αποτέλεσμα την πολλαπλή κοινωνική μειονεξία[7]. Ντούνης Ανδρέας, Απόφοιτος Μεταπτυχιακού Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής Παντείου Πανεπιστημίου, Msc Kοινωνική Συνοχή και Κοινωνική Προστασία.

[1] Αμίτσης Ν.Γαβριήλ, Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Κοινωνικής Ένταξης: Το θεσμικό

οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, Αθήνα (Εκδόσεις Παπαζήση) 2006.

2 Οικονόμου Χαράλαμπος, Φερώνας Ανδρέας (επιμ.), Οι Εκτός των Τειχών-Φτώχεια και Κοινωνικός Αποκλεισμός στις σύγχρονες κοινωνίες, Αθήνα (Εκδόσεις Διόνικος) 2006.

3 Ροζανβαλόν Πιέρ, Το Νέο Κοινωνικό Ζήτημα – Επανεξετάζοντας το κράτος πρόνοιας, Αθήνα (Εκδόσεις Μεταίχμιο) 2001.

4 Ροζανβαλόν Πιέρ, Το Νέο Κοινωνικό Ζήτημα – Επανεξετάζοντας το κράτος πρόνοιας, Αθήνα (Εκδόσεις Μεταίχμιο) 2001.

[5] Πετμεζίδου Μαρία, Παπαθεοδώρου Χρήστος (επιμ.), Φτώχεια Και Κοινωνικός

Αποκλεισμός, Αθήνα (Εκδόσεις Εξάντας) 2004.

[6] Levitas Ruth – Τι είναι Κοινωνικός Αποκλεισμός στο Πετμεζίδου Μαρία, Παπαθεοδώρου Χρήστος (επιμ.) Φτώχεια Και Κοινωνικός Αποκλεισμός, Αθήνα (Εκδόσεις Εξάντας) 2004.

7 Παπαδοπούλου Δέσποινα, Η φύση του κοινωνικού αποκλεισμού στην ελληνική κοινωνία στο Πετμεζίδου Μαρία, Παπαθεοδώρου Χρήστος (επιμ.) Φτώχεια Και Κοινωνικός Αποκλεισμός, Αθήνα (Εκδόσεις Εξάντας) 2004.

Ο Καπιταλισμός ως αίτιο των υγειονομικών ανισοτήτων

Πολλοί ερευνητές εκλαμβάνουν, πλέον, την κοινωνική θέση ως την θεμελιώδη αιτία προσδιορισμού της υγείας[1], καθώς η κοινωνική διαφοροποίηση και οι πολλαπλές διαστάσεις ή μεταβλητές της αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για το επίπεδο υγείας και τους τύπους νοσηρότητας σε μία κοινωνία[2]. Το πλαίσιο της πολιτικής οικονομίας της υγείας, λειτουργώντας υπό μία μαρξιστική οπτική θέασης, αναδεικνύει την επίδραση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής καθώς και της εκμετάλλευσης των εργαζομένων στον προσδιορισμό του επιπέδου υγείας τους και στη διαφοροποίηση της κατάστασης υγείας μεταξύ των κοινωνικών τάξεων (με όρους επαγγελματικής κατηγορίας). Σύμφωνα, με τους Doyal και Pennell[3], η καπιταλιστική ανάπτυξη έχει συντελέσει στη δημιουργία νέων ασθενειών και συνάμα έχει συνδράμει στην επαύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων στην υγεία. Και ενώ η ανάλυση του κοινωνικού γίγνεσθαι αποκλειστικά με όρους κοινωνικών τάξεων εμφανίζει ορισμένα μειονεκτήματα[4], στην ανάλυση των δύο συγγραφέων ο καπιταλισμός εμφανίζεται να «ενοχοποιείται» τόσο για την γενικότερη επιδημιολογική μετάβαση (από τις μολυσματικές, μεταδοτικές στις μη-μεταδοτικές παθήσεις) όσο και για την ενίσχυση των ανισοτήτων στην υγεία ανά επαγγελματική κατηγορία υπό την εξής γραμμή σκέψης:

· οι κατώτερες κοινωνικοεπαγγελματικές τάξεις είναι εκτεθειμένες σε πολύ πιο ανθυγιεινές, ακόμη και άμεσα επικίνδυνες, συνθήκες εργασίας (σοβαρά εργατικά ατυχήματα, αφόρητες επαγγελματικές ασθένειες, μεταφορά μολύνσεων από επικίνδυνα χημικά στοιχεία του χώρου εργασίας (εργοστάσια) στα μέλη των οικογενειών των εργαζομένων), έχουν περιορισμένους οικονομικούς πόρους ώστε να έχουν μία ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή, έχουν λιγότερες υγειονομικές γνώσεις, έχουν περιορισμένη πρόσβαση στις υγειονομικές υπηρεσίες, είναι περισσότερο εκτεθειμένες στον επηρεασμό από το marketing των προϊόντων καπνού, αλκοόλ και ανθυγιεινών τροφίμων και βιώνουν το καταστροφικό άγχος της επιβίωσης της καθημερινότητας.

[1] Graham Hilary, Kelly P. Michael, «Health Inequalities, concepts, frameworks and policy», (2004), NHS, Health Development Agency, United Kingdom URL: http://ddsdispositivoglobal.ops.org.ar/curso/cursoport/Textos%20Completos/health%20inequalities_c oncepts,%20framework%20and%20policy.pdf (πρόσβαση στις 2/12/2011).

[2] Graham Hilary, Kelly P. Michael, «Health Inequalities, concepts, frameworks and policy», (2004), NHS, Health Development Agency, United Kingdom URL: http://ddsdispositivoglobal.ops.org.ar/curso/cursoport/Textos%20Completos/health%20inequalities_c oncepts,%20framework%20and%20policy.pdf (πρόσβαση στις 2/12/2011).

[3] Doyal Lesley, Pennell Imogen, The Political Economy of Health, London (Pluto Press) 1981, 1-95.

[4] Σύμφωνα με την βεμπερική παράδοση η έννοια της κοινωνικής στρωμάτωσης προσδιορίζεται από τις δυνατότητες πρόσβασης του ατόμου στην αγορά ενώ η ταξική κατάσταση δεν οδηγεί απαραίτητα σε κοινωνική δράση και σε κοινά συμφέροντα, βλέπε Μοσχονάς Ανδρέας, Τάξεις και Στρώματα στις Σύγχρονες Κοινωνίες – Τόμος Πρώτος: Ερμηνευτικές Προσεγγίσεις, Αθήνα (Εκδόσεις Οδυσσέας) 1998, 33-40.

Ντούνης Ανδρέας, Msc Μεθοδολογία και Εφαρμογές στην Κοινωνική Πολιτική, Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Κάπνισμα: Ο δολοφόνος της σύγχρονης εποχής

Το κάπνισμα αποτελεί την κυριότερη αιτία πρώιμης αποτρεπτής θνησιμότητας στις ανεπτυγμένες χώρες. Αποτελεί ουσιαστικά μία παγκόσμια πανδημία και ο βλαπτικότερος παράγοντας για την ανθρώπινη υγεία. Κάπνισμα και Υγεία Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) εκτιμά ότι το ένα τρίτο του παγκόσμιου ενήλικου πληθυσμού, δηλ. 1,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι, είναι καπνιστές και ότι ο καπνός προκαλεί 3,5 εκατομμύρια θανάτους ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο. Ποσοστό που ισοδυναμεί με 10.000 θανάτους την ημέρα από ασθένειες που σχετίζονται με το κάπνισμα, ενώ οι οφειλόμενοι στο κάπνισμα θάνατοι είναι περισσότεροι από το άθροισμα των θανάτων από τα πυροβόλα όπλα, τα ναρκωτικά, τις αυτοκτονίες, το AIDS και τα αυτοκινητιστικά ατυχήματα. Με τον τρέχοντα ρυθμό εξέλιξης, μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 2020, οι θάνατοι θα έχουν αυξηθεί σε περίπου 10 εκατομμύρια ετησίως. Το κάπνισμα προκαλεί τουλάχιστον 25 απειλητικές για τη ζωή ασθένειες ή ομάδες ασθενειών και αποτελεί μείζονα παράγοντα κινδύνου σε οκτώ από τις 16 κύριες

αιτίες θανάτου ανθρώπων ηλικίας μεγαλύτερης των 65 ετών. Επίσης, το άμεσο και το έμμεσο κόστος της θεραπείας των νοσημάτων που σχετίζονται με το κάπνισμα αποτελεί τεράστια επιβάρυνση για τον προϋπολογισμό της υγείας, παγκοσμίως (WHO 2007). Η βλαπτική επίδραση του καπνίσματος οφείλεται σε ένα μεγάλο αριθμό τοξικών ουσιών που βρίσκονται στον καπνό. Ορισμένες από αυτές υπάρχουν ήδη από τη φυτική κατάσταση του καπνού, αλλά οι περισσότερες παράγονται κατά την καύση του τσιγάρου, στη ζώνη πυρόλυσης, όπου επικρατεί θερμοκρασία 950 βαθμών Κελσίου. Στον καπνό του τσιγάρου έχουν ανιχνευθεί, είτε ως αέρια είτε ως μικροσκοπικά σωματίδια, περισσότερες από 4.000 διαφορετικές ουσίες, μεταξύ των οποίων και η νικοτίνη, καθώς και περισσότερες από 250 γνωστές καρκινογόνες ουσίες. Η νικοτίνη είναι εθιστική, αλλά όχι καρκινογόνος, ενώ το κάπνισμα τσιγάρων με χαμηλότερα επίπεδα πίσσας και νικοτίνης δεν παρέχει κανένα όφελος για την υγεία (Εθνικό Σχέδιο Δράσης Για το Κάπνισμα 2008-2012).

Νικοτίνη Νικοτίνη ονομάζεται το αλκαλοειδές, το οποίο απαντάται σε σχετικά μεγάλες ποσότητες στα φύλλα του καπνού. Φυσικές και χημικές ιδιότητες Είναι υγρό άχρωμο, λιπαρό και ισχυρά δηλητηριώδες, με έντονη οσμή και ιδιαίτερα πικρή γεύση. Διαλύεται στο νερό, στην αιθυλική αλκοόλη (οινόπνευμα) και στον αιθέρα. Με θέρμανση αναδίδει ατμούς ισχυρά δηλητηριώδεις και αναφλέξιμους, ενώ σε θερμοκρασίες άνω των 55οC μπορεί να σχηματίσει με τον αέρα εκρηκτικά μίγματα. Το γεγονός ότι η νικοτίνη καίγεται στον αέρα είναι αυτό που κάνει δυνατό το κάπνισμα, καθώς από τα 20 mg περίπου που περιέχει ένα τσιγάρο μόνο το 1 mg περίπου εισπνέεται. Η νικοτίνη, όπως όλα τα αλκαλοειδή, είναι βάση και σχηματίζει άλατα με τα οξέα. Φυσιολογική δράση Η νικοτίνη, όταν εισέλθει στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω του κυκλοφορικού συστήματος, απορροφάται ταχέως και υπερβαίνει τον αιματεγκεφαλικό φραγμό. Η ημιπερίοδος ζωής της νικοτίνης στον οργανισμό είναι περίπου δύο ώρες. Από φυσιολογικής απόψεως είναι ένα από τα ισχυρότερα δηλητήρια και προσβάλλει τόσο το κεντρικό όσο και το περιφερειακό νευρικό σύστημα. Είναι, επίσης, ουσία η οποία προκαλεί ισχυρότατο εθισμό. Σε πολύ μικρές ποσότητες αποτελεί ισχυρό διεγερτικό και συνεπώς προκαλεί αύξηση των καρδιακών παλμών και της αρτηριακής πίεσης. Προκαλεί, επίσης, ζάλη και ναυτία καθώς και ανορεξία. Ο εθισμός που προκαλεί στους καπνιστές είναι ιδιαίτερα ισχυρός, καθώς μόνο το 20% των συστηματικά καπνιστών καταφέρνουν να κόψουν το κάπνισμα με την πρώτη προσπάθεια. Η αποχή από το κάπνισμα συνήθως προκαλεί, εκτός των συμπτωμάτων στέρησης, ισχυρή αύξηση της όρεξης, με συνέπεια οι καπνιστές να

εμφανίζουν έντονη αύξηση σωματικού βάρους ιδιαίτερα κατά τους πρώτους μήνες της διακοπής. Σε περιπτώσεις δηλητηρίασης από νικοτίνη (έχει παρατηρηθεί σε υπερκατανάλωση καπνού από άτομα που δεν κάπνιζαν συστηματικά, αλλά και σε χρήστες της ουσίας ως εντομοκτόνου), εμφανίζεται σιελόρροια, καυστική γεύση στο στόμα και στο λαιμό, ναυτία, εντερικοί πόνοι, έμετος και διάρροια. Εμφανίζεται, επίσης, και απώλεια νευρικού συντονισμού. Σε περιπτώσεις λήψης μεγάλων δόσεων εμφανίζεται λιποθυμία ή κώμα, δύσπνοια, κυάνωση και τελικά θάνατος. Αν η είσοδος έχει γίνει μέσω του πεπτικού συστήματος, συνιστάται η πλύση στομάχου και η χορήγηση ενεργού άνθρακα. Επειδή η είσοδός της είναι δυνατή και μέσω του δέρματος, συνιστάται στην περίπτωση αυτή η πλύση με άφθονο νερό. Σε περιπτώσεις εισπνοής της χορηγούνται ατροπίνη ή διαζεπάμη. Οι κύριες βλαπτικές επιπτώσεις του καπνίσματος εντοπίζονται στην αύξηση της συχνότητας εμφάνισης και στην αύξηση της θνησιμότητας των παρακάτω νοσημάτων: • στεφανιαία νόσο.

• καρκίνο του πνεύμονα, του φάρυγγα, του λάρυγγα, της ουροδόχου κύστης κ.λπ.

• χρόνιες αποφρακτικές πνευμονοπάθειες.

• αγγειακές παθήσεις του εγκεφάλου, Μύθοι και αλήθειες για το κάπνισμα Αποδεικνύεται πολύ σημαντικό στις ημέρες μας να ταξινομηθούν όλοι οι μύθοι γύρω από τη βλαβερή συνήθεια του καπνίσματος, και να «αποκατασταθεί η αλήθεια» με την περιγραφή των πραγματικών επιδράσεων του τσιγάρου στον οργανισμό μας: Μύθος 1 – Τα ‘Ελαφρά’ τσιγάρα δεν βλάπτουν. Αλήθεια – Κατά τη καύση κάθε τσιγάρου παράγονται 400 βλαβερές ουσίες από τις οποίες οι 40 είναι καρκινογόνες. Μύθος 2 – Όποτε θελήσω μπορώ να κόψω το τσιγάρο. Αλήθεια – Είναι δύσκολη η διακοπή του γιατί η νικοτίνη είναι εξαρτησιογόνος ψυχοτρόπος ουσία και προκαλεί εθισμό και έξη. Μύθος 3 – Δύο τσιγάρα την ημέρα με τον καφέ και μετά το φαγητό δεν βλάπτουν. Αλήθεια – Είναι σε όλους μας γνωστό ότι όλοι οι καπνιστές ξεκίνησαν και συνέχισαν τη βλαβερή συνήθεια «από αυτά τα δύο καθημερινά τσιγάρα».

Μύθος 4 – Με την πίπα, τα πούρα ή το μάσημα του καπνού δεν εισπνέω σε βάθος τον καπνό οπότε δεν κινδυνεύω. Αλήθεια – Κάθε χρήση καπνού μπορεί να προκαλέσει καρκίνο και καρδιαγγειακά νοσήματα Μύθος 5 – Εάν καπνίζω κάνω κακό μόνο σε εμένα. Αλήθεια – Το παθητικό κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του πνεύμονα στους μη καπνιστές και αναπνευστικά προβλήματα, ιδιαίτερα στα παιδιά. Μύθος 6 – Κατά την εγκυμοσύνη μου καπνίζω μόνο λίγα τσιγάρα και έτσι δεν βλάπτω το έμβρυο. Αλήθεια – Έχει αποδειχθεί πως και τα λίγα τσιγάρα βλάπτουν το έμβρυο διότι η νικοτίνη περνάει στο αίμα του και έτσι μπορεί να γεννηθεί με χαμηλότερο σωματικό βάρος και αναπνευστικά προβλήματα. Μύθος 7 – Δεν κόβω το κάπνισμα γιατί καπνίζω τόσα χρόνια και ότι κακό ήταν να γίνει έγινε. Αλήθεια – Έχει αποδειχθεί πως όσα χρόνια και αν καπνίζεις, με την διακοπή του καπνίσματος μειώνεις σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών και πνευμονικών νοσημάτων καθώς και καρκίνου. Μύθος 8 – Αν και καπνίζω αισθάνομαι πολύ καλά στην υγεία μου, χωρίς κανένα πρόβλημα στις επιδόσεις μου. Έχει αποδειχθεί ότι σταδιακά το κάπνισμα μειώνει τις φυσικές ικανότητες, τις αντιστάσεις του οργανισμού και τις σεξουαλικές δραστηριότητες του ατόμου.

- Ευτυχώς, η συνειδητοποίηση του κοινού είναι αρκετά ενθαρρυντική σχετικά με τα μέτρα κατά του καπνίσματος στην Ελλάδα όπως διαφαίνεται και από την Έρευνα της Kappa Research για το Κάπνισμα που πραγματοποιήθηκε το 2008, αν και η καθημερινή πραγματικότητα μας βρίσκει αντιμέτωπους με την ολοκληρωτική μηεφαρμογή των μέτρων στους χώρους εστίασης και διασκέδασης: --Στην ερώτηση: Θέλετε να διακόψετε το κάπνισμα; Το 79,8% των καπνιστών απάντησαν πως είναι θετικοί στο να κόψουν το κάπνισμα --Στην ερώτηση: Όλες οι πρόσφατες επιστημονικές μελέτες οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το παθητικό κάπνισμα έχει τις ίδιες περίπου βλαπτικές συνέπειες στον άνθρωπο με το κάπνισμα. Αυτό το δεδομένο πόσο πιστεύετε ότι πρέπει να εντείνει τις προσπάθειες για:

--Απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους To 88,5% απάντησε "πολύ" ή "αρκετά", δηλαδή είναι ΥΠΕΡ της απαγόρευσης

--Απαγόρευση κάθε μορφής διαφήμισης προϊόντων καπνού To 82,2% απάντησε επίσης "πολύ" ή "αρκετά", δηλαδή είναι ΥΠΕΡ της απαγόρευσης

--- Στην ερώτηση: Εσάς προσωπικά πόσο σύμφωνους θα σας έβρισκε κάθε ένα από τα παρακάτω μέτρα εάν εφαρμοζόταν στη χώρα μας προκειμένου να μειωθούν οι συνέπειες από το κάπνισμα αλλά και ο αριθμός των καπνιστών;

- Πλήρης απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους, υπηρεσίες και χώρους συνάθροισης (εστιατόρια, καφέ, μπαρ κλπ) To 77,3% απάντησε "πολύ" ή "αρκετά", δηλαδή είναι ΥΠΕΡ της απαγόρευσης - Πλήρης απαγόρευση άμεσης ή έμμεσης προβολής προϊόντων καπνού To 82% απάντησε επίσης "πολύ" ή "αρκετά", δηλαδή είναι ΥΠΕΡ της απαγόρευσης

Πηγές: ü Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Κάπνισμα 2008-2012. ü Διεύθυνση Αγωγής Υγείας και Πληροφόρησης Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας, Αθήνα 1999. ü iatrognosi.gr- Νικοτίνη http://iatrognosi.gr/ViewArticle.aspx?trid=256&tid=46 ü ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ, ΚΑΠΑ RESEARCH Απρίλιος 2008

Ντούνης Ανδρέας, Msc Μεθοδολογία και Εφαρμογές στην Κοινωνική Πολιτική

Παναγία Δεομένη

"Θάλασσα" – Λιανού-Ιωαννίδου Καίτη {Λάδι σε Καμβά: 50Χ50 εκ}

Για το θέατρο, χτυπήστε το κουδούνι 4 Της Έφης Γιαννοπούλου

Ενώ στην Αργεντινή μαινόταν η οικονομική κρίση, το 2002, ο Κλαούντιο Τολκατσίρ με μια ομάδα φίλων ξεκινά πρόβες στο σαλόνι του σπιτιού του. Το κουδούνι 4 που πρέπει να χτυπούν για να μπουν μέσα δίνει και το όνομά του στην καινούργια θεατρική ομάδα, Timbre 4. Δεν είναι οι μόνοι, στην Αργεντινή του corralito και του cacerolazo συστήνονται καινούργιες θεατρικές ομάδες, ιδρύονται εκδοτικοί οίκοι, ανοίγουν μικροί ανεξάρτητοι χώροι τέχνης. Οι Αργεντίνοι δεν αντιστέκονται μόνο στους δρόμους, αναζητούν ταυτόχρονα δημιουργικές διεξόδους. Και τα καταφέρνουν. Δέκα χρόνια μετά, περπατώντας στον περιφερειακό της Ακρόπολης, ο Κλαούντιο Τολκατσίρ μας λέει ότι τώρα που όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα πάνω μας, πρέπει κι εμείς να εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία. Να γράψουμε και να αφηγηθούμε τις δικές μας ιστορίες. Από το πρώτο του έργο, την Παράλειψη της οικογένειας Κόλεμαν, ο συγγραφέαςσκηνοθέτης και η ομάδα Timbre 4 γνωρίζουν επιτυχία μέσα και έξω από τα σύνορα της χώρας. Σήμερα έχει ξεπεράσει τις 1000 παραστάσεις, ταξιδεύοντας σε όλο τον κόσμο. Το δεύτερο έργο του, με τον τίτλο Tercer cuerpo (Ιστορία μιας παράλογης απόπειρας), γνωρίζει την ίδια επιτυχία και πριν από λίγες μέρες τους έφερε στην Αθήνα, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Πέντε πρόσωπα αφηγούνται τις ιστορίες τους στη σκηνή. Τρεις υπάλληλοι μιας αλλόκοτης, εγκαταλελειμμένης υπηρεσίας, που αναρωτιούνται αν και πώς μπορούν να τους απολύσουν, αφού πια δεν υπάρχει τίποτα να κάνουν, ένα ζευγάρι που η ζωή του κατά κάποιον τρόπο διασταυρώνεται μ’ αυτήν των υπολοίπων. Πέντε πρόσωπα απελπισμένα, και ταυτόχρονα γεμάτα λαχτάρα να ζήσουν, να αγαπήσουν και να αγαπηθούν. Στις ζωές τους τίποτα δεν λειτουργεί, το τηλέφωνο της υπηρεσίας είναι συνήθως χαλασμένο, όπως και το καλοριφέρ, καφές και ζάχαρη διαρκώς εξαντλούνται, η μία υπάλληλος δεν έχει πού να μείνει και κοιμάται κρυφά στο γραφείο, οι άλλες δύο επιθυμούν απελπισμένα να κάνουν ένα παιδί αλλά δεν τα καταφέρνουν, οι δύο άντρες, ο καθένας με τον τρόπο του και παρά τη μεγάλη

διαφορά ηλικία μεταξύ τους, αρνούνται να μεγαλώσουν. Οι ιστορίες τους μοιάζουν καθημερινές, σχεδόν τετριμμένες, αποκτούν όμως άλλη διάσταση καθώς ο συγγραφέας και σκηνοθέτης ανακατεύει χώρο και χρόνο, καταργεί τις αποστάσεις διατηρώντας ωστόσο μια διαρκή ψυχική απόσταση. Σε μια σκηνή που στην πραγματικότητα είναι πολλές παράλληλες σκηνές, οι πέντε ηθοποιοί συνομιλούν με αόρατα πρόσωπα καθισμένοι ο ένας ασφυκτικά κοντά ο ένας στον άλλον, διακόπτοντας ο ένας τον άλλον, επικαλύπτοντας ο ένας τα λόγια του άλλου. Ο ίδιος ο Τολκατσίρ παρομοιάζει την προσπάθειά τους με «μια διαρκή πρόσκληση να ριχτείς στην άβυσσο, κρατώντας το χέρι κάποιου που βρίσκεται στην ίδια κατάσταση». Ο θεατής που έχει παρακολουθήσει το ξετύλιγμα της ιστορίας τους, της αποκάλυψης των ψεμάτων τους, των ματαιώσεών τους, της μοναξιάς τους, των επιθυμιών τους, θα τους βρει στο τέλος του έργου εξίσου απελπισμένους, μονάχα λίγο πιο αληθινούς, λίγο πιο ειλικρινείς με τον εαυτό τους και τους άλλους. Το αργεντίνικο θέατρο της κρίσης καταφέρνει να βρει μια δική του ταυτότητα, ένα ύφος που δεν θυμίζει τίποτα σχεδόν απ’ αυτά που ξέρουμε. Καμία σχέση με τις αισθητικά άρτιες παραστάσεις που συνήθως φτάνουν στη χώρα μας από την Ευρώπη ή την Αμερική. Εκμεταλλεύεται τους υλικούς περιορισμούς και τους κάνει κομμάτι της δημιουργίας. Βγαλμένο κατευθείαν από την οδύνη της κρίσης, επιστρατεύει για την αντιμετώπισή της ένα μαύρο, δηλητηριώδες σχεδόν χιούμορ. Το ελληνικό κοινό υποδέχτηκε με ενθουσιασμό την παράσταση. Ίσως γιατί βρέθηκε εδώ στην κατάλληλη στιγμή, ίσως γιατί αναγνώρισαν στα πέντε πρόσωπα του έργου κάτι από τη δική τους πραγματικότητα, και μπόρεσαν να συγκινηθούν και να γελάσουν με κάτι που θύμιζε τις δικές τους καθημερινές αγωνίες.

* Το κείμενο αναδημοσιεύεται από το περιοδικό Unfollow #7. www.unfollow.gr.com

Τοπικά ανταλλακτικά συστήματα, τράπεζες χρόνου και δίκτυα παραγωγώνκαταναλωτών

1. Πανελλαδικό Δίκτυο Ανταλλαγής Αγαθών και Υπηρεσιών Χωρίς Χρήματα του Πελίτι, www.peliti.gr/pages/panelladiko_diktio.htm 2. Δίκτυο Φασούλι (Αττική), www.fasouli.wordpress.com 3. Τράπεζα χρόνου πλατείας Συντάγματος, www.time-exchange.gr 4. Τράπεζας Χρόνου & Αλληλεγγύης Μοσχάτου, www.mesopotamia.gr/trapeza_xronou.htm 5. Σύστημα Μονάδων Κοινωνικών Ανταλλαγών Λυκόβρυσης-Πεύκης, pelykoia.wordpress.com 6. LETS NET (Ηράκλειο), www.lets.net.gr 7. Δίκτυο Ανταλλαγών Χανίων, www.diktyoantallagonxanion.gr 8. Ομάδα Τσουκνίδα (Ρέθυμνο), http://tsouknidarethymno.gr 9. Καερέτι - Εναλλακτική οικονομία Ιεράπετρας, www.kaereti.gr 10. Συριανό Δίκτυο ανταλλαγής υπηρεσιών και προϊόντων, sanosyros.wordpress.com 11. Τράπεζα Ελεύθερου Χρόνου - Δίκτυο Ανταλλαγής Υπηρεσιών δήμου Λαμιέων, www.lamia-city.gr/netexchange.php 12. Ανταλλακτικό Δίκτυο Βέροιας, antalaktikoveria.blogspot.com 13. Δίκτυο Ανταλλαγών του Ν. Πιερίας, noe.motherearth.gr/index.php?location=el&screen=welcome 14. Οβολός (Πάτρα), www.ovolos.gr 15. Μπουτσούνι ανταλλακτικό δίκτυο Κέρκυρας, boutsouni.blogspot.com 16. Εναλλακτική Μονάδα Ροδόπης (ΕΜΡΟ), www.emro.gr 17. Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης της Μαγνησίας (ΤΕΜ), www.temmagnisia.gr 18. ΤΕΜ- Φθιώτιδας, www.tem-fthiotidas.gr 19. Δίκτυο Ανταλλαγής Εργασίας και Προϊόντων (ΔΑΕΠ) Κέρκυρας, http://diktyodaep.wordpress.com 20. Λόγω τιμής, www.logo-timis.gr 21. Ηλιόχωρος, www.iliohoros.gr/pazari/antallagi/prosfero1/igeia.shtml 22. "Ανταλλακτική Οικονομία", www.antallaktiki.gr 23. Χρονοτράπεζα του ελληνικού δικτύου γυναικών Ευρώπης, http://www.enow.gr/196/1633.aspx 24. Xariseto.gr "χωρίς ευρώ", http://www.xariseto.gr/viewforum.php?f=304 25. Συνεταιριστική Παράκαμψη Μεσαζόντων, ΣΠΑΜΕ, http://synparmes.gr, http://spame.tumblr.com 26. Δίκτυο Αγροτών - Καταναλωτών Αγροναύτες, http://agronaftes.blogspot.com 27. Δώσε Πάρε, http://dwsepare.ning.com 28. Ομοτράπεζοι, http://omotrapezoi.blogspot.com 29. Κίνημα αλληλέγγυας συναλλαγής παραγωγού καταναλωτή, «ΥΝΙ ΠΙΡΟΥΝΙ» (Χανιά), www.inipirouni.gr

Χαριστικά παζάρια 1.

2.

3.

4.

5.

Σκόρος, www.skoros.espiv.net Μην το πετάς, χάρισε το, www.xariseto.gr Χαρίζω, www.xarizo.blogspot.com Δίκτυο Freecycle, freecycle.wikispaces.com/freecycle_gr Ηλιόχωρος, www.iliohoros.gr/pazari/

Αλληλέγγυο εμπόριο 1. Ο Σπόρος, www.sporos.org 2. Ομάδα Εναλλακτικού και Αλληλέγγυου Εμπορίου "Nosotros",enallaktikoemporio.blogspot.com 3. Εμείς και ο Κόσμος, www.nuestromundo.gr 4. Terra Verde Χανιά, http://terraverdexania.blogspot.com, 5. La Candona, www.lacandona.gr

Εργασιακές κολεκτίβες 1.

2.

3.

4.

5.

6.

Το παγκάκι, www.pagkaki.org Κολεκτίβα Ζερμινάλ, www.kolektivagerminal.blogspot.com Belleville sin patron, www.belleville-sin-patron.blogspot.com Collective courier, www.collectivecourier.gr Συν-άπειρο, www.synapeiro.gr Συνεταιρισμός Αλληλέγγυας Οικονομίας "Συν-Αλλοις", http://synallois.org 7. Κολεκτίβα Κυψέλη, http://colectivakipseli.wordpress.com

Συνεταιριστικοί- αυτοοργανωμένοι πολυχώροι 1.

2.

3.

4.

Το κουκούτσι, http://koukoutsi.enallaktika.gr Συνεταιριστικό καφενείο Ακαδημίας Πλάτωνα, www.european-village.org Nosotros, www.nosotros.gr Μικρόπολις, http://micropolis-socialspace.blogspot.com

Οικοκοινότητες 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Τοπικοποίηση, http://topikopoiisi.blogspot.com Το δέντρο, http://todendro.blogspot.com Οικοκοινότητα Κύτταρο Νέας Γης, http://kyttaronewearth.webs.com Κοινότητα Ουτοπία, http://koinotita-utopia.blogspot.com Κίνηση για τη Δημιουργία Οικοκοινότητας, www.oikokoinotita.gr Telaithrion free and real, http://telaithrion.freeandreal.org Άλλος τρόπος, http://allostropos.blogspot.com Οικολογικά χωριά, http://oikokoinotita.blogspot.com Δρόμοι σύνθεσης, http://dromoisynthesis.wordpress.com

Φυσικές καλλιέργειες, σπορεία, αστικοί αγροί 1.

2.

3.

4.

5.

6.

Βοτανικός Κήπος Πετρούπολης, www.votanikoskipos.blogspot.com Αγρός, http://eleftherosagros.blogspot.com Πάρκο Ναυαρίνου, www.parkingparko.blogspot.com Αυτοδιαχειριζόμενος Αγρός Ελληνικού, http://agroselliniko.blogspot.com Αστικός αγρός Χαλανδρίου, www.astikosagrosx.blogspot.com Ομάδα Αστικών & Περιαστικών Καλλιεργειών (ΠΕΡ.ΚΑ.), http://perka.oneirografos.net 7. Δίκτυο Οικοκοινότητα, http://oikodiktyo.espivblogs.net 8. Σκαλιστήρι, http://skalistiri.wordpress.com 9. Κέντρο Φυσικής Καλλιέργειας, www.naturalfarming.eu

10. Περμακουλτούρα, www.permaculture.gr/gr/ 11. Καγκουρό, www.kangouro.gr 12. Permaculture in Greece, http://permaculture-greece.org

Τράπεζες και ανταλλακτήρια σπόρων 1.

2.

3.

4.

5.

Το Πελίτι, www.peliti.gr Σπόρι Λίμνου, www.sporilimnou.blogspot.com Αιγίλοπας, www.aegilops.gr Αρχιπέλαγος (τράπεζα σπόρων), www.archipelago.gr Ηλέσιον, www.helession.gr

Φυσική δόμηση 1.

2.

3.

4.

Φυσική δόμηση cob, www.cob.gr Σαλίγκαρος, www.saligaroi.blogspot.com Free and Real, www.freeandreal.org Ομάδα πηλΟίκο, www.piliko.gr

Αυτοδιαχείριση 1. Νέα Γουινέα, neaguinea.org 2. Φτιάχνω μόνος μου, www.ftiaxno.gr 3. Μηχανή, http://mhxanh.org/reyma

Συλλογική διαχείριση κοινωνικών αγαθών 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Κίνηση 136 (νερό), www.136.gr Ο Ημιόροφος (υγεία), http://imiorofos.org Συνέλευση για την υγεία, http://syneleyshgiathnygeia.blogspot.com Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού, http://mkiellinikou.blogspot.com Εθελοντικό Ιατρείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ρεθύμνου, http://www.ethiatreio.com Δίκτυο κοινωνικής υπεράσπισης του σιδηροδρόμου, http://trainosos.blogspot.com Ανοιχτή συνέλευση κατοίκων για τα μέσα μαζικής μεταφοράς, http://sineleusimetafores.wordpress.com Πρωτοβουλία συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων, http://prosynat.blogspot.com Πρωτοβουλία για την Κοινωνική Διαχείριση των Απορριμμάτων, http://diapor.blogspot.com

Συλλογικότητες 1.

2.

3.

4.

Ηλιόσποροι, www.iliosporoi.net State of nature, www.state-of-nature.gr Λοκροί στο δάσος, http://lokroi-dasos.blogspot.com Από Κοινού - Κίνηση Αποανάπτυξης Τρικαλινών Πολιτών, http://apokoinou.com

5. ΛόκαλAthens, http://localathens.blogspot.com

Συλλογικές κουζίνες 1. Xanadu, http://xanadu.espivblogs.net 2. Συλλογική Κουζίνα Στεκιού Μεταναστών ELCHEf,www.elchef.gr 3. Συλλογική Κουζίνα Αυτόνομου Στεκιού, http://autonomosteki.espivblogs.net 4. Συλλογική Κουζίνα κατάληψης Σκαραμαγκά, http://pat61.squat.gr Ελεύθερη παιδεία 1.

2.

3.

4.

5.

6.

Σχολείο για τη μάθηση της ελευθερίας, http://sxoleio12.wordpress.com Αυτοοργάνωση στην εκπαίδευση, http://ekpaideysi.espivblogs.net Στο νησί της αλφαβήτου, http://alphabet-island.blogspot.com Σεντέφι, http://sentefi.wordpress.com Ελευθεριακά σχολεία, http://democraticschoolsgr.blogspot.com Ελευθεριακό παιδικό στέκι El Paso, http://el-pasothessaloniki.blogspot.com 7. Παιδικό στέκι «φτου ξελεφτερία», http://pikpa.squat.gr

Ελεύθερο λογισμικό και ανοιχτός κώδικας 1. Hackerspace.gr , http://hackerspace.gr 2. Underground Free University, www.ufu.gr

Αυτοδιαχειριζόμενη τέχνη, πολιτιστικός ακτιβισμός 1. Κενό δίκτυο, http://voidnetwork.blogspot.com 2. Ορίζοντας γεγονότων, http://orizontasgegonotwn.blogspot.com 3. Another world is here- the Caravan project, www.anotherworldishere.com 4. Ecoart, www.ecoart.gr 5. Cheap art, www.cheapart.gr 6. Τράπεζα τέχνης, http://trapezatehnis.blogspot.com 7. Πλατφόρμες, http://www.platformes.blogspot.com 8. Κίνηση Μαβίλη, http://kinisimavili.blogspot.com 9. Κοοπερατίβα "Μετέχνιο", http://metexnio.blogspot.com 10. Συντεχνίαπλην, http://www.disobey.net/syntexniaplhn/ 11. Mapet-stencils, http://mapetstencils.wordpress.com 12. Political Zoo, http://politicalzoostencils.blogspot.com 13. Εναλλακτικό πολιτιστικό εργαστήρι, http://enalaktikoergastiri.wordpress.com 14. Ταξίδι χωρίς χάρτη, http://taxidixwrisxarti.blogspot.com 15. Χίμαιρες, http://chimeres.info

Το κείμενο είναι αναδημοσίευση από το περιοδικό Unfollow #5. www.unfollow.gr.com *

Τροπικές νύχτες και γλωσσικά συμπόσια Της Έφης Γιαννοπούλου Όλα ξεκινούν στη σκηνή του καμπαρέ Τροπικάνα, μια υγρή νύχτα στην Αβάνα, με τον αιώνιο κομπέρ να προαναγγέλλει εναλλάσσοντας ισπανικά και αγγλικά το σόου που θα ακολουθήσει. Βρισκόμαστε στην προεπαναστατική Κούβα, την εποχή της δικτατορίας του Μπατίστα. Έτσι εισέρχεται ο αναγνώστης στο μυθιστόρημα «Τρεις ταλαίπωροι τίγρεις» του Γκιγιέρμο Καμπρέρα Ινφάντε: σαν θεατής, θαμώνας ενός νυχτερινού κέντρου στην καρδιά της Καραϊβικής. Και μπροστά του εκτυλίσσονται σαν νούμερα ενός πληθωρικού καμπαρέ οι ιστορίες ενός από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας. Δεν μας τοποθετεί μόνο ο πρόλογος στην ατμόσφαιρα αυτού του παράξενου μυθιστορήματος, αλλά και ο τίτλος του, καθώς και η επισήμανση και η προειδοποίηση που ο συγγραφέας απευθύνει εκτός κειμένου στον αναγνώστη του. Μάταια θα αναζητήσει ο τελευταίος τους «τρεις ταλαίπωρους τίγρεις» στο εσωτερικό της αφήγησης· ο τίτλος του μυθιστορήματος, παρμένος από έναν κουβανέζικο παιδικό γλωσσοδέτη, είναι ο πρώτος υπαινιγμός για τον πραγματικό πρωταγωνιστή αυτής της αφήγησης: τη γλώσσα. Η προειδοποίηση στις πρώτες σελίδες είναι ακόμα πιο σαφής. Το μυθιστόρημα που έχουμε ανά χείρας είναι ένα πανηγύρι, μια γιορτή προς τιμήν των κουβανέζικων ισπανικών, των ιδιολέκτων που μιλιούνται στην Κούβα, κυρίως στην νυχτερινή Αβάνα. Όσο για την επισήμανσή του, ο συγγραφέας παρουσιάζει προγραμματικά τη σχέση λογοτεχνίας και ιστορίας: πρόσωπα και γεγονότα, όσο κι αν στηρίζονται στην πραγματικότητα, αποτελούν γεννήματα της φαντασίας του. Ιδού λοιπόν οι συντεταγμένες του μυθιστορήματος, και μάλιστα εκ των προτέρων δηλωμένες από τον συγγραφέα του. Από τα πρώτα κεφάλαια ήδη θα μας δώσει κάποια στοιχεία ακόμη: πολυφωνία και κατακερματισμός της οπτικής γωνίας του αφηγητή, μη γραμμική αφήγηση, θραυσματικές ιστορίες που εναλλάσσονται ασύνδετες μεταξύ τους (αν και θα συνδεθούν, χαλαρά έστω, στο τέλος του). Δύσκολα μπορεί κανείς να συνοψίσει την πλοκή των «Τριών ταλαίπωρων τίγρεων». Στον κορμό του, τέσσερις φίλοι, ο μουσικός Εριμπό, ο παρουσιαστής της τηλεόρασης Αρσένιο Κουέ, ο συγγραφέας Σιλβέστρε και ο φωτογράφος Κόντακ, και δίπλα τους ένας πέμπτος, ο Βουστροφηδόν, η επιρροή του οποίου είναι διαρκώς παρούσα στα ακατάπαυστα λογοπαίγνια, τα ευφυολογήματα και τις λογοτεχνικές, φιλοσοφικές, μουσικές ή εικαστικές αναφορές που διανθίζουν τις συζητήσεις τους καθώς περιδιαβαίνουν τη νύχτα της Αβάνας. Σε παράλληλες τροχιές, η ιστορία της Εστρέγια, μιας εξαιρετικής μαύρης τραγουδίστριας, παχύσαρκης και πάμπτωχης, την οποία ανακαλύπτει ο Κόντακ και αναλαμβάνει την καθιέρωσή της, οι ψυχαναλυτικές συνεδρίες μιας άλλης γυναίκας, ένα διήγημα του αμερικανού

συγγραφέα Γουίλλιαμ Κάμπελ, αδέξια μεταφρασμένο στα ισπανικά, ένα κεφάλαιοπαρωδία των σημαντικότερων κουβανών συγγραφέων που εμφανίζονται να αφηγούνται το θάνατο του Τρότσκυ. Μοιάζει περίπλοκο και είναι· το μυθιστόρημα του Καμπρέρα Ινφάντε διαθέτει πολλαπλά επίπεδα αφήγησης και ένα συγγραφέα που πολύ συνειδητά υφαίνει τον λαβυρινθώδη ιστό της μυθοπλασίας του. Όμως ταυτόχρονα είναι ευφυές, διασκεδαστικό, αισθησιακό (η λατρεία της γυναίκας σφραγίζει όλη τη λογοτεχνία του Καμπρέρα Ινφάντε), μουσικό (η κουβανέζικη μουσική σε όλες τις μορφές της είναι πανταχού παρούσα στο μυθιστόρημα, αλλά και η κλασική, άλλη μεγάλη αγάπη του συγγραφέα), απολαυστικό εντέλει από την πρώτη ως την τελευταία του σελίδα. Με την ευρύτητα των πολιτισμικών τους αναφορών και το ιδιοφυές παιχνίδι τους με τη γλώσσα (όπου αναγνωρίζουμε έντονη την επιρροή του Τζέιμς Τζόυς), οι «Τρεις ταλαίπωροι τίγρεις» ζητούν έναν «ενεργό αναγνώστη», όπως τον προσδιόρισε ο Χούλιο Κορτάσαρ και το περίφημο «Κουτσό» του το 1963, ένα χρόνο νωρίτερα από την πρώτη έκδοση των «Τίγρεων», που θα κυκλοφορήσουν στην οριστική μορφή τους το 1967. Λίγα λόγια για τον συγγραφέα Ο Γκιγιέρμο Καμπρέρα Ινφάντε, γεννήθηκε το 1929 στη Χιμπάρα και μετακόμισε το 1941 με την οικογένειά του στην Αβάνα. Εγκατέλειψε τις σπουδές του στην Ιατρική για να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία και στον κινηματογράφο (ως κριτικός και σεναριογράφος), συμμετείχε στον αντιδικτατορικό αγώνα την εποχή του Μπατίστα και υπήρξε συμπαθών του κινήματος του Κάστρο. Μετά την Επανάσταση βρέθηκε αρχικά να διευθύνει το λογοτεχνικό ένθετο της εφημερίδας Revolución, το οποίο έκλεισε το 1961 από την κυβέρνηση του Κάστρο. Στη συνέχεια βρέθηκε διπλωματικός υπάλληλος στις Βρυξέλλες για να επιστρέψει στην Κούβα το 1965 και τον ίδιο χρόνο να φύγει οριστικά, απογοητευμένος από την πολιτική κατάσταση του νησιού. Στα όρια του αμετάφραστου Το μυθιστόρημα Τρεις ταλαίπωροι τίγρεις του κουβανού Γκιγιέρμο Καμπρέρα Ινφάντε δεν είναι μόνο ένα από τα σημαντικότερα και πιο ιδιαίτερα μυθιστορήματα της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας του 20ού αιώνα, αλλά και μία από τις πιο δύσκολες προκλήσεις που μπορεί να αντιμετωπίσει ο υποψήφιος μεταφραστής του. Ανήκει στην κατηγορία εκείνων των βιβλίων που εύκολα θα χαρακτηρίζαμε αμετάφραστα, κυρίως γιατί ένα μεγάλο μέρος του πρωτοτύπου δεν βρίσκει έδαφος να σταθεί στην ξένη γλώσσα. Πώς να μεταφέρει κανείς στα ελληνικά τη γλώσσα του, πώς να αποδώσει την ιλιγγιώδη προφορικότητα της νυχτερινής Αβάνας, τα

ιδιόλεκτα διαφορετικών όχι μόνο κοινωνικών αλλά και φυλετικών ομάδων, ή, ακόμη δυσκολότερο, τη σχέση της κουβανέζικης γλώσσας τόσο με τα επίσημα ισπανικά, όσο και με τα αγγλικά που διαρκώς παρεισφρέουν τόσο στο λεξιλόγιο όσο και στις συντακτικές δομές; Η μετάφραση του Γιώργου Ρούβαλη (επιμελημένη από τον Στράτο Ιωαννίδη) μοχθεί για να αποδώσει την πληθωρικότητα και την πολυπλοκότητα του πρωτοτύπου, χάνει ωστόσο πολλά, ίσως αυτά που αναπόφευκτα θα έχανε κάθε μετάφραση ενός βιβλίου γραμμένου κυρίως για να απαθανατίσει την ομορφιά της προφορικής γλώσσας της Κούβας.

Γκιγιέρμο Καμπρέρα Ινφάντε «Τρεις ταλαίπωροι τίγρεις», μτφρ. Γ. Ρούβαλης, εκδ. Τόπος, σσ. 467

Ο ζωογόνος άνεμος της αμφιβολίας και των ερωτημάτων Κριτική στη λαίλαπα του αυτονόητου της Έφης Γιαννοπούλου Αν ίσως ένας πολιτικός δικαιούται να επικαλείται την «επανάσταση του αυτονόητου» (σύνθημα ωστόσο δίχως πραγματικό νόημα, και όχι μόνο εξαιτίας της εγγενούς αντίφασής του), ένας διανοούμενος δεν μπορεί παρά να το αντιμετωπίζει ως τυραννία. Γι’ αυτό και είναι επιτυχημένος ο τίτλος του τελευταίου βιβλίου του Νικόλα Σεβαστάκη, επιλογής κειμένων του που δημοσιεύτηκαν τα τελευταία χρόνια στην «Ελευθεροτυπία», την «Εποχή», το «RedNotebook» και κυρίως στα «Ενθέματα» της «Αυγής», τα οποία με το βιβλίο αυτό κάνουν το πρώτο τους βήμα στο χώρο των εκδόσεων. Όχι μόνο επειδή αρνείται τη λαίλαπα του «αυτονόητου» και της «κοινής λογικής» που λυμαίνεται εσχάτως τον δημόσιο λόγο, αλλά και γιατί δηλώνει από μιας αρχής ότι ο διανοούμενος από τη θέση του και μόνο οφείλει να τους αντιστέκεται προκειμένου να αφήσει χώρο «στον ζωογόνο αέρα της αμφιβολίας», της κριτικής, των ανοιχτών ερωτημάτων. Τίτλος λοιπόν: «Η τυραννία του αυτονόητου», και υπότιτλος: «Σχόλια για τον ψυχισμό της εποχής», μιας εποχής που εκτείνεται από τον Ιούνιο του 2007 μέχρι τον Μάρτιο του 2012, λίγες μέρες μόλις πριν από την έκδοση του βιβλίου. Εξίσου εύστοχη κι αυτή η επιλογή. Γιατί εκείνο το καλοκαίρι του 2007, το καλοκαίρι της δυσθυμίας που κορυφώθηκε με την τραγωδία των φονικών πυρκαγιών, για να συνεχιστεί με τον βομβαρδισμό σκανδάλων και να φτάσει στη σημερινή εξαθλίωση της ελληνικής κοινωνίας υπό το βάρος μνημονίων και άλλων δεινών, στη συνείδηση του στοχαστικού παρατηρητή σηματοδοτεί την αλλαγή μιας εποχής, την πρώτη εμφάνιση της κρίσης, αξιακής, ηθικής, οικονομικής, πολιτικής και πολιτισμικής, που μαίνεται μέχρι σήμερα. Κάπου εκεί, σ’ εκείνο το καλοκαίρι, διαλύεται και το τελευταίο ψήγμα εθνικής αισιοδοξίας ή/και μεγαλομανίας. Η αναδρομική ανάγνωση κειμένων που γράφτηκαν παρακολουθώντας την επικαιρότητα, χωρίς ωστόσο να περιορίζονται σ’ αυτήν, φέρνει τον αναγνώστη ενώπιον της αφήγησης μιας πενταετίας περίπου, μιας συνεκτικής αφήγησης που ανατέμνει με ευαισθησία την ελληνική πραγματικότητα, που παρατηρεί την πορεία της χώρας και της κοινωνίας προς τη σημερινή δυστοπία. Από τρεις θέσεις μιλά ο Νικόλας Σεβαστάκης. Πρώτα απ’ όλα ως διανοούμενος: στα κείμενά του διακρίνεται ανάγλυφη η πορεία της σκέψης του. Ο στοχασμός του δεν ανακόπτεται για να περάσει σ’ ένα βιαστικό «διά ταύτα», δεν αποτελεί πρόσχημα για τη νομιμοποίηση μιας «συνταγής», η ευρυμάθειά του δεν χρησιμοποιείται για να βάλει τον αναγνώστη του σε μια a priori θέση κατωτερότητας. Αυτό πρώτα απ’ όλα τον αναδεικνύει ως έναν από τους σπάνιους δημόσιους «γραφιάδες», γι’ αυτό τα κείμενά του ξεχωρίζουν από τα πρόχειρα «ευθυμογραφήματα» ή τις δήθεν

επιστημονικές αναλύσεις που καταδέχονται πολλοί από τους πνευματικούς μας ταγούς. Κατόπιν μιλά ως Αριστερός: πατά γερά στο ηθικοαξιακό υπόβαθρό της αριστερής σκέψης, οραματίζεται μια άλλη κοινωνία, υπερασπίζεται τα κινήματα, τη συμμετοχή των από κάτω στη λήψη αποφάσεων, την αλλαγή του πολιτικού παραδείγματος, μια κοινωνία που δεν θα είναι υποταγμένη στο κέρδος και στα κελεύσματα των αγορών. Δεν διστάζει να ασκήσει κριτική και στην Αριστερά, όταν η περίσταση το απαιτεί. Και τρίτον, μιλά από τη θέση του λογοτέχνη, και δεν αναφέρομαι εδώ ούτε στις παλαιότερες ποιητικές του απόπειρες, ούτε στις συχνές αναφορές του στη λογοτεχνία (στο μυθιστόρημα, στην αναγκαιότητα και άλλων αναγνώσεων πέραν των πολιτικών ή των επιστημονικών, στον Φλωμπέρ) αλλά στη φροντίδα του λόγου, στην οξυδέρκεια αλλά και την ευαισθησία με την οποία αφηγείται το κοινωνικό βίωμα, κι ακόμη στην ίδια τη συνάρθρωση του βιβλίου του, στη συνεκτικότητα της αφήγησής του. Από την «Τυραννία του αυτονόητου» κρατά πολλά ο αναδρομικός αναγνώστης. Τη προβλεπτική διαύγεια του συγγραφέα του, που από πολύ νωρίς αναδεικνύει ζητήματα που στη συνέχεια θα γίνουν κεντρικά στον δημόσιο λόγο (π.χ. ένα από τα καλύτερα παραδείγματα, τα κείμενά του για τους «νέους φιλελεύθερους» και τον «πολιτισμικό αντιαυταρχισμό» τους). Τη μαχητικότητα με την οποία υπερασπίζεται τα κινήματα διαμαρτυρίας, χωρίς ωστόσο να αγνοεί τα όρια και τις αντιφάσεις τους. Την κατάρριψη κάθε εύκολης απόπειρας ψυχολογίας του πλήθους και απαξίωσής του, την άρνηση της ηθικολογίας (άλλου συρμού της εποχής). Το κάλεσμα στη «διαμάχη των ιδεών» (σ’ ένα από τα πιο πρόσφατα και πολεμικά κείμενά του) ενάντια στη λογική που θεωρεί έγκυρες μόνο τις διαφωνίες που «αφορούν τη ζυγοστάθμιση των βλαβών και των ωφελημάτων» (φράση που εμφανίζεται ήδη στο πρώτο κείμενο του βιβλίου) και χορταίνει μόνο με αριθμούς. Τη δυνατότητά του να αναδεικνύει τις αντιθέσεις χωρίς ωστόσο να χάνει τις αποχρώσεις. Εντέλει, μια αφήγηση της Ελλάδας της κρίσης που εκκινεί από μια βαθιά κριτική ριζοσπαστική σκέψη, μια αφήγηση που αξίζει να την διαβάσουν ακόμα κι εκείνοι που διαφωνούν με την πολιτική θέση του συγγραφέα της. Ν. Σεβαστάκης, Η τυραννία του αυτονόητου, Οι εκδόσεις των Ενθεμάτων της Αυγής, σελ. 287.

Το κείμενο αναδημοσιεύεται από την εφημερίδα Καθημερινή, 13/5/2012.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΣΑΣ ΤΡΟΦΗ

ΜΕΓΑΛΟΣ ΠΑΝΣΧΟΛΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΠΡΩΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΜΙΑ ΥΠΟΒΡΥΧΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ Καθώς και δεκαπέντε άλλα έπαθλα

ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ - ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΙ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ-ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ - ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΧΑΤΖΑΚΗΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΗΞΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ: 20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2012 ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΘΑ ΣΤΑΛΟΥΝ ΣΤΟ MAIL thymianoualexandra2@gmail.com

Φωτογραφίζοντας με φαντασία τη καθημερινή σας τροφή

Το Περιοδικό Διατροφή και Παιδί διοργανώνει Μεγάλο Πανσχολικό Διαγωνισμό Φωτογραφίας με Θέμα το Φαγητό!! Φωτογραφίστε με Φαντασία τη καθημερινή τροφή σας, συνδυάστε χρώματα, εικόνες και όμορφες συνταγές απαθανατίζοντας τα σε μοναδικές φωτογραφικές εικόνες για να κερδίσετε μία υποβρύχια φωτογραφική μηχανή καθώς και δεκαπέντε ακόμη έπαθλα.

Οι υποψήφιοι του διαγωνισμού παρακαλούνται να στείλουν τις φωτογραφίες τους στο thymianoyalexandra2@gmail.com μέχρι τις 20 Οκτωβρίου 2012.

Καλή επιτυχία σε όλους!!

ΛΑΒΑΜΕ ΣΤΟ MAIL ΜΑΣ...... ΠΑΤΑΤΕΣ ΜΕ ΚΡΕΜΜΥΔΙ ΚΑΙ ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ-ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΣΥΝΤΑΓΗ ΣΕ ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ ΦΤΙΑΧΝΟΥΝ ΜΙΑ ΝΟΣΤΙΜΙΑ ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΗ....ΜΑΡΑΙΝΟΥΝ ΤΟ ΚΕΡΕΜΜΥΔΙ ΚΑΙ ΠΡΟΣΘΕΤΟΥΝ ΒΡΑΣΤΗ ΠΑΤΑΤΑ(ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΕΧΕΙΣ ΒΡΑΣΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ Η ΤΗΝ ΠΑΡΑΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ....Π.Χ. ΝΑ ΕΙΧΕΣ ΦΤΙΑΞΕΙ ΠΑΤΑΤΕΣ ΜΕ ΛΕΜΟΝΙ ΚΑΙ ΡΙΓΝΗ/ΛΑΔΙ Η ΜΙΑ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΠΑΤΑΤΟΣΑΛΑΤΑ,ΑΣ ΠΟΥΜΕ ΜΕ ΜΑΙΝΤΑΝΟ ,ΚΡΕΜΜΥΔΑΚΙ ΦΡΕΣΚΟ Η ΞΕΡΟ,ΛΑΔΙ,ΞΥΔΙ ΚΑΙ ΤΙΠΟΤΑ ΑΛΛΟ,Η ΑΝ ΕΙΧΕΣ ΦΤΙΑΞΕΙ ΜΠΟΥΡΕΚΙ,ΑΣ ΠΟΥΜΕ ΔΗΛΑΔΗ ΠΙΤΤΑ ΜΕ ΣΤΡΩΣΕΙΣ ΚΟΛΟΚΥΘΙΟΥ,ΠΑΤΑΤΑΣ ΚΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΜΥΖΗΘΡΑ ΑΝΑΚΑΤΕΜΕΝΗ ΜΕ ΔΥΟΣΜΟ( ΚΑΙ ΤΟ ΒΑΖΕΙΣ ΣΤΟ ΦΟΥΡΝΟ),Η,ΤΕΛΟΣΠΑΝΤΩΝ Ο,ΤΙ ΔΗΠΟΤΕ ΦΤΙΑΧΝΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΜΕ ΠΑΤΑΤΑ ΚΑΙ ΣΟΥ ΜΕΝΕΙ Η ΠΑΤΑΤΑ-ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΤΕ ,ΑΝ ΣΑΣ ΜΕΙΝΕΙ ΑΨΗΤΗ ΝΑ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΕΤΕ ΜΕΣΑ ΣΕ ΝΕΡΟ,ΑΛΛΙΩΣ ΜΑΥΡΙΖΕΙ... ΛΟΙΠΟΝ,ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΕΤΟΙΑ ΝΟΣΤΙΜΙΑ!!!!ΜΟΣΧΟΒΟΛΑΕΙ ΤΟ ΣΠΙΤΙ!!!!ΚΑΙ,ΠΡΟΣΘΕΤΕΙΣ Ο,ΤΙ ΛΑΧΝΙΚΟ ΘΕΛΕΙΣ-ΚΑΛΥΤΕΡΑ,ΛΕΕΙ Η ΜΑΡΙΑ,ΠΟΥ ΜΕΣ ΕΣΤΕΙΛΕ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΗ,ΕΙΝΑΙ ΜΕ ΜΑΝΙΤΑΡΙ... ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΧΕΙΣ ΨΗΣΕΙ ΧΩΡΙΣΤΑ ΕΙΤΕ ΣΤΗΝ ΤΟΣΤΙΕΡΑ ΕΙΤΕ ΣΤΟ ΦΟΥΡΝΟ ΕΙΤΕ ...ΩΜΟ,ΟΠΩΣ ΕΠΙΜΕΝΕΙ Ο ΣΕΦ ΜΑΣ,ΣΤΕΛΙΟΣ ΤΑΓΜΑΤΖΙΔΗΣ...ΕΙΤΕ,ΟΠΩΣ ΛΕΕΙ Η ΣΥΝΤΑΓΗ, ΤΟ ΕΧΕΙΣ ΣΩΤΑΡΕΙ ΜΕ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΛΑΔΙ-ΚΑΙ ΤΟ ΣΕΡΒΙΡΕΙΣ ΟΣΟ ΠΕΡΙΣΣΕΨΕ,ΩΣ ΣΑΙΝΤ-ΠΛΕΙΤ....Η,ΤΟ ΚΕΝΕΙ ΜΕ Τ ΑΥΓΑ...ΑΝ ΚΑΙ ,ΛΕΕΙ Η ΜΑΡΙΑ,ΤΑ ΑΥΓΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΥΤΕΡΑ ΜΕ ΝΤΟΜΑΤΑ....Χ Ω Ρ Ι Σ ΛΑΔΙΑ... ΜΑΤΙΑ...ΑΛΛΑ,Η ΜΑΡΙΑ ΚΑΝΕΙ ΤΑ ΑΥΓΑ ΚΑΙ ΜΕ ΠΙΠΕΡΙΑ-ΦΕΤΑ-ΝΤΟΜΑΤΑ-ΚΡΕΜΜΥΔΙ ΚΑΙ....ΤΗΝ ΠΑΤΑΤΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΣΣΕΨΕ!!!!! ΔΟΚΙΜΑΣΤΕ ΚΡΕΜΜΥΔΙΑ ΜΕ ΠΑΤΑΤΕΣ!!!!!!ΕΙΝΑΙ Α Π Ι Σ Τ Ε Υ Τ Η ΝΟΣΤΙΜΙΑ!!!! ΕΓΩ ΤΟΥ ΕΒΑΛΑ ΚΑΙ ΠΙΠΕΡΙΕΣ ΦΛΩΡΙΝΗΣ....ΠΟΥ ΕΙΧΑ ΨΗΣΕΙ ΣΤΟ ΦΥΡΝΙ ΚΑΙ ΞΕΦΛΟΥΔΙΣΕΙ ΚΑΙ ΒΑΚΛΕΙ ΣΤΟ ΛΑΔΙ-ΚΑΛΟ ΕΓΙΝΕ....ΤΗΝ ΑΛΛΗ ΦΟΡΑ ΘΑ ΤΟ ΚΑΝΩ ΜΕ ΚΑΡΟΤΟ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΟ... ..... Μ ΑΡΕΣΕΙ ΠΟΥ ΟΙ ΠΟΝΤΙΟΙ ΔΙΑΤΗΡΟΥΝ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥΣ!!!!! ΑΝ ΚΙ ΕΣΕΙΣ ΕΧΕΤΕ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΣΑΣ ΠΑΤΡΙΔΑ,ΓΡΗΓΟΡΕΣ ΚΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ,ΚΙ ΕΥΚΟΛΕΣ,ΣΤΕΙΛΤΕ ΤΙΣ ΣΤΟ ΜAIL ΜΑΣ thymianoualexandra2@gmail.com

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΜΙΑ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΙΣΣΑ

Ε.Σ Από πού είσαι Αγλαΐα; Α. Από την Ρούμελη. Ε.Σ Έχω ακούσει πως στην Ρούμελη βγαίνουν οι πιο καλές μαγείρισσες. Αληθεύει αυτό; Α . Η αλήθεια είναι πως οι Ρουμελιώτισσες ξέρουν να φτιάχνουν από ελάχιστα υλικά τα καλύτερα φαγητά. Ε.Σ Θα μας δώσεις μερικές συνταγές;

Α. Θα σας δώσω την συνταγή της τυρόπιτας της ρουμελιώτικής που είναι και light. Ε.Σ Ωραία σε ακούμε λοιπόν. Α. Τα υλικά που θα χρειαστούμε είναι: Μισό κιλό φέτα light 300 γρμ ανθότυρο 4 αυγά Μισό κιλό φύλλο χοντρό για πίττα Ένα ποτήρι γάλαlight-ότι έχεις στο σπίτι Πιπέρι λίγο, μια πρέζα Ε.Σ Και η εκτέλεση; Α. Σε ένα μπολ θρυμματίζουμε τα τυριά όλα. Παίρνουμε το ταψί και το λαδώνουμε πάρα πολύ καλά. Στρώνεις δυο φύλλα, το δεύτερο το λαδώνεις με το πινελάκι σου. Θα ρίξεις τυριά να πάει παντού-έχεις ισομερίσει φύλλα και τυριά-και στο τέλος δυο επάνω. Την χαράζεις-όπως θες, καλυτέρα τετράγωνα-και χτυπάς το αυγό, το γάλατο πιπέρι το χεις βάλει στο τυρί-και λίγο λαδάκι, ένα φλιτζανάκι καφέ. Μετά από δυο ώρες η ,καλύτερα το άλλο πρωί, το ψήνεις στους διακόσιους βαθμούς. δεν υπάρχει τέτοια πίττα!!!!! Ε.Σ Ωραία ακούγετε. Τι άλλη συνταγή θα μας πεις; Α. θα σας πω για το φρικασέ. Ε.Σ Με αρνάκι; Α. Με ότι κρέας θέλεις, αρνάκι χοιρινό ότι σ’ αρέσει. Ε.Σ Σ’ ακούμε λοιπόν.. Α. Παίρνεις το κρέας, το πλένεις, βάζεις σε μια κατσαρόλα λίγο λάδι και το τσιγαρίζεις να ροδίσει από τη μια μεριά και την άλλη. Βάζουμε μέσα ένα μεγάλο τριμμένο κρεμμύδι ξερό κ αλάτι κ πιπέρι. Συμπληρώνουμε ζεστό νερό να σκεπαστεί και το αφήνουμε σε σιγανή φωτιά να βράσει. Το τρυπάμε κι αν είναι μαλακό... Σε μια άλλη κατσαρόλα ζεματάμε τα χόρτα (αντίδια/ραδίκια και καυκαλήθρες, μυρώνια)και αφού πάρουν μια βράση τα σουρώνεις. Κι όπως είναι σουρωμένα τα ρίχνεις μέσα στο ζουμάκι από κρέας.

Μια βράση στο 2 όλα αυτά, σβήνεις τη φωτιά κι αφήνεις στην κατσαρόλα λίγο ζουμί, χτυπάς το αυγολέμονο. Ε.Σ Θα μας πει πως κάνεις το αυγολέμονο; Α Βεβαίως. Ε.Σ Σε ακούμε λοιπόν. Α. Χτυπάς το ασπράδι, εν συνέχεια βάζεις τον κρόκο με μια κοφτή κουταλιά κόρν φλάουρ και μετά με μια κουτάλα ρίχνεις ζουμί και λεμόνι τα χτυπάς όλα μπλούμ στην κατσαρόλα παίρνει μια βράση και το φαγάκι μας είναι πεντανόστιμο , καλή μας όρεξη. Ε.Σ Νομίζω ότι είσαι πολύ καλή μαγείρισσα όμως εμένα μου έκατσε η πίτα σου . Έχεις καμιά άλλη να μας πεις; Α. Και βέβαια έχω. Την τραχανότυρόπιτα και την σπανακόπιτα. Ε.Σ Θα μας τις περιγράψεις λοιπόν; Α. Ασφαλώς. Π.Ε Πεθαίνουμε από περιέργεια. Α Αρχίζω από την τραχανοτυρόπιτα. Ε.Σ Ακούμε Α. Ζεσταίνεις νερό σε μια κατσαρόλα. Την αποσύρουμε αφού ζεσταθεί. Παίρνουμε δυο κρασοπότηρα τραχανά και το βάζουμε μες στο νερό το οποίο είναι ακριβώς τριπλάσιο από τον τραχανά .Άρα ,αφήνεις τον τραχανά ,τον ξεχνάς...την άλλη μέρα το πρωί βάζεις μισό κιλό φέτα light,λάδι ,κανονικά ή κρασοπότηρο αλλά τώρα που την κάνουμε light,ελάχιστο . ,βάζεις τέσσερα αυγά παίρνεις φύλλο κρούστας-ψιλό-ίδια κατάσταση με την τυρόπιττα ,ραντίζουμε το φύλλο με τη γέμιση... Ε.Σ Μμμμ… μου άνοιξες την όρεξη. Και η σπανακόπιτα; Α. σέσκουλα, καυκαλήθρες, μυρώνια ,άνηθο, μαϊντανό, δυο φυλλαράκια δυόσμο για άρωμα-ε, και σπανάκι. Ε.Σ Τέλεια κάποια άλλη συνταγή εκτός από πίτες; Α. Θα σας πω για τους γίγαντες έτσι όπως τους έμαθα από την μάνα μου. Ε.Σ Και μ’ αρέσουν οι γίγαντες.

Α. Ωραία ακούστε λοιπόν την συνταγή: Ε.Σ Περιμένουμε με αγωνία. Α. Βάζεις τους γίγαντες αποβραδίς στο νερό, την άλλη μέρα τους βράζεις χωρίς αλάτι. Αφού βράσουν μια ώρα, τους σουρώνουμε στο σουρωτήρι. Τρίβουμε σε ένα ταψί ένα κρεμμύδι ξερό μεγάλο κόβουμε άνηθο, λίγο μαϊντανό ,καυκαλήθρες και μυρώνια ,όλα μαζί δυο μεγάλες χούφτες....ένα φλιτζάνι λάδι...σκεπάζεις το ταψί με αλουμινόχαρτο και τ αφήνεις και βράζει......μέχρι να μείνει με το λάδι γιατί έχεις σκεπάσει το φαί με νερό στους διακόσιους...βαθμούς .Χαμηλά το ταψί, όχι αερόθερμο. Ε.Σ Θα δοκιμάσουμε τις νοστιμιές που μας πρότεινες και θα σου πούμε. Α. Να τις δοκιμάσετε. Είναι από τις καλύτερες συνταγές της Ρούμελης. Ε.Σ Σε ευχαριστούμε και για τον χρόνο σου και για τις συνταγές που μας έδωσες Α. Εγώ σας ευχαριστώ.

ΕΥΗ ΣΑΡΡΗ

Χριστίνα Φοντόρ, Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Παν/ μίου ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΠΡΩΙΝΟΥ ΚΑΙ ΠΡΩΙΝΠΟΥ/ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟΥ ΣΝΑΚ (ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ/ ΕΚΤΟΣ ΣΠΙΤΙΟΥ)

Γεύματα/ Ημέρες

1η ημέρα

2η ημέρα

3η ημέρα

4η ημέρα

5η ημέρα

6η ημέρα

7η ημέρα

Πρωινό

Πρωινό «σνακ» στο

Απογευματινό «σνακ» στο

σχολείο/ σπίτι

σπίτι/ εκτός σπιτιού

ΚΑΛΩΣΟΡΙΣΑΜΕ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ <<ΠΑΙΔΕΙΑΤΡΟΦΗ>>!!!!ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ,ΜΕ ΜΙΚΡΑ ,ΑΛΛΑ ΣΤΑΘΕΡΑ ΒΗΜΑΤΑ ΜΥΕΙΤΑΙ ΣΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΩΣΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ,ΠΑΝΩ ΣΕ ΜΙΑ ΗΔΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΟΥΣ ΥΠΟΔΟΜΗ,ΜΙΑ ΚΑΙ,ΟΠΩΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΑΜΕ ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΗΤΑΝ ΗΔΗ ΑΥΞΗΜΕΝΟ ΣΕ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ.ΜΑΛΙΣΤΑ,ΚΑΠΟΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ,ΕΙΧΑΝ ΕΚΠΟΝΗΣΕΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΑΣΙΣΜΕΝΑ ΣΤΟ Υ Λ Ι Κ Ο ΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ,ΚΑΤΙ ΒΕΒΑΙΑ,ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΤΟΣΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΠΕΔΩΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ,ΟΣΟ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΠΟΥ ΚΑΤΑΒΑΛΛΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ,ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΥΣ ΣΧΕΔΟΝ ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΚΑΘΟΛΙΚΗ Α Γ Ω Γ Η ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥΣ,ΜΕΣΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ(ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΜΑΣ:ΕΝΩ ΕΧΟΥΝ ΑΣΧΟΛΗΘΕΙ ΣΕ ΒΑΘΟΣ ΜΕ ΓΝΩΣΗ,ΜΕΡΑΚΙ,ΚΟΠΟ ΠΟΥ ΣΥΧΝΑ ΦΤΑΝΕΙ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΘΥΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ Π Ρ Ο Σ Ω Π Ι Κ Ο Τ Η Τ Ω Ν-ΤΟ ΒΛΕΠΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ,ΠΗΓΑΙΝΟΝΤΑΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ,ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΙΝΑΙ ,Π Ρ Ο Σ Ω Π Ι Κ Ο Τ Η Τ Ε Σ,ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΠΡΑΞΗ ΤΗΝ ΒΑΣΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ

ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΩΣ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΙ ΩΣ ΤΟ <<ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ>>ΚΑΙ ΤΑ ΠΟΛΛΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΠΟΥ ΟΙ ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ-ΕΜΠΟΡΟΙ,ΣΥΝΗΘΩΣ ΚΑΙ ΠΛΟΙΟΚΤΗΤΕΣ-ΧΑΡΙΣΑΝ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΗ ΕΛΛΑΔΑ,ΩΣ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ <<ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ>>ΤΩΝ ΔΕΛΜΟΥΖΟΥ-ΓΛΗΝΟΥ-ΠΑΠΑΝΟΥΤΣΟΥ...

-Ο ΜΩ Σ,ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΑΣΧΟΛΗΘΕΙ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ BULLING,ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗΣ,ΠΟΥ,ΑΚΡΙΒΩΣ,Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΙΣ <<ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ>>(ΣΤΗ ΒΑΣΗ ΤΟΥ <<Η ΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΜΑΘΕΙ ΤΟ ΜΑΘΗΤΗ ΝΑ Μ Α Θ Α Ι Ν Ε Ι ΜΕΣΑ Σ ΕΝΑ ΠΝΕΥΜΑ ΕΛEΥΘΕΡΙΑΣ) ΕΙΝΑΙ ΦΥΣΙΚΟ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ,ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΑΣΠΡΟ ...)

ΚΑΠΟΙΑ ΑΛΛΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΙΧΑΝ ΗΔΗ ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟ,ΕΝΩ ΕΝΤΥΠΩΣΗ ΜΕΓΑΛΗ ΜΑΣ ΕΚΑΝΕ Ο Λ Α Χ Α Ν Ο Κ Η Π Ο Σ ΤΟΥ ΤΕΤΑΡΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ-ΒΑΣΙΚΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ <<ΛΑΧΑΝΙΚΑ>>-ΑΛΛΑ,ΜΑΣ ΕΙΧΑΝ ΠΡΟΛΑΒΕΙ!!!!ΓΕΝΙΚΑ,ΥΠΗΡΧΕ ΥΠΟΔΟΜΗ ΚΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ,ΛΟΙΠΟΝ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ,ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΜΟΙΡΑΣΑΜΕ -ΜΕ ΤΗΝ Κ.ΤΟΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ-ΦΥΛΛΑΔΙΑ ΚΑΙ ΑΦΙΣΣΕΣ ΑΠΟ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ,ΕΝΩ Η Κ.ΖΗΚΟΥ ΕΥΑ,ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ ,ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΤΟΥ <<ΠΑΙΔΕΙΑΤΡΟΦΗ>>ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ,ΠΟΥ <<ΜΠΗΚΕ >>ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΜΑ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ,ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΕ ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΣΕΙΡΑ ΔΡΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟ,ΠΕΡIΛΑΜΒΑΝΟΕΝΗΣ ΚΑΙ ΕΚΔΡΟΜΗΣ-ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟ ΣΤΟ <<ΠΡΩΙΝΟ>>,ΣΥΝΔΥΑΖΟΝΤΑΣ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΙΓΧΝΙΔΙ.

Η Κ.ΖΗΚΟΥ,ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΤΡΟΦΟΟΓΟΣ ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΜΕ ΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΕΠΟΠΤΙΚΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ Φ Α Ν Τ ΑΣ Ι Α ΣΤΟ ΠΩΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΜΕΤΕΛΘΟΥΝ ΤΟΥ ΑΓΑΘΟΥ ΤΗΣ

ΜΑΘΗΣΗΣ,ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕ ΠΑΡΑ ΠΟΛΛΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ <<ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ>>ΤΗΣ....<<ΠΛΑΘΟΝΤΑΣ>>ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ....ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ,ΛΟΙΠΟΝ,<<ΕΒΓΑΛΑΝ>>ΤΟΝ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΜΕ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΑΠΟΤΥΠΩΣΑΝ ΤΗΝ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΤΟΥΣ… ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ <<ΚΑΛΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ>>!!!!!! …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………….

ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Επιστήμη Ο όρος επιστήµη µε την ευρεία έννοια αρχικά δήλωνε το οργανωµένο σώµα της εξακριβωµένης και τεκµηριωµένης γνώσης. Ο πρώτος αυτός ορισµός διατυπώνεται στο έργο Θεαίτητος του Πλάτωνα όπου ένας από τους συνοµιλητές αναφέρει ότι «έστιν ουν επιστήµη δόξα αληθής µετά λόγου», δηλαδή η επιστήµη αποτελεί βεβαιωµένη µε λογικά επιχειρήµατα γνώση. Πολλές από τις ανθρώπινες προκαταλήψεις γύρω από τον τρόπο που λειτουργεί το σύµπαν έχουν αµφισβητηθεί κατά καιρούς από τις νέες επιστηµονικές ανακαλύψεις. Στη σύγχρονη εποχή, ο όρος είναι πιο περιορισµένος και δηλώνει το σύστηµα απόκτησης γνώσης µε βάση την επιστηµονική µεθοδολογία που βασίζεται στην επιστηµονική έρευνα, καθώς και στην οργάνωση και ταξινόµηση της αποκτώµενης µε αυτόν τον τρόπο γνώσης. ∆ιακρίνουµε συνεπώς διαφορετικούς επιστηµονικούς τοµείς που εντάσσονται συνήθως σε τέσσερις µεγάλες οµάδες, τις θετικές επιστήµες, τις εφαρµοσµένες επιστήµες, τις ανθρωπιστικές επιστήµες και τις κοινωνικές επιστήµες. Θετικές και φυσικές επιστήµες: ασχολούνται µε τη µελέτη των φυσικών φαινοµένων και των τυπικών συστηµάτων µε βάση την παρατήρηση, το πείραµα και τη λογική. Κοινωνικές επιστήµες: ασχολούνται µε τη µελέτη της ανθρώπινης συµπεριφοράς και της ανθρώπινης κοινωνίας, στη βάση της παρατήρησης και της λογικής. Ανθρωπιστικές επιστήµες: ασχολούνται µε τη διερεύνηση της ανθρώπινης κατάστασης µέσω της λογικής και της τέχνης. Εφαρµοσµένες επιστήµες: ασχολούνται µε την πρακτική επίλυση προβληµάτων µέσω συστηµατικών µεθοδολογιών και την επιστηµονική θεµελίωση των µεθόδων αυτών (συνήθως αποτελούν εφαρµογή κάποιων θετικών επιστηµών, αλλά µπορεί να έχουν και επιρροές από τις κοινωνικές επιστήµες). Ωστόσο πρέπει να σηµειωθεί πως η ταξινόµηση αυτή είναι µόνο συµβατική, ενώ δενείναι σπάνιο ένα επιστηµονικό πεδίο να συνθέτει στοιχεία από διαφορετικούς κλάδους. Όταν αυτό το γεγονός ορίζει τον χαρακτήρα του πεδίου, µιλάµε γιαδιεπιστηµονικό πεδίο, διακλαδική επιστήµη ή διεπιστήµη (π.χ. βιβλιοθηκονοµία, επιστήµη συστηµάτων, γνωσιακή επιστήµη κλπ). Η επιστηµονική διαδικασία είναι η συστηµατική έρευνα της νέας γνώσης σε ένα σύστηµα. Αυτή η συστηµατική έρευνα είναι γενικώς η επιστηµονική µέθοδος και το σύστηµα γενικώς είναι η φύση. Επιστήµη επίσης είναι η επιστηµονική γνώση που έχει συστηµατικά αποκτηθεί µέσω της επιστηµονικής διαδικασίας. Μερικά από τα ευρήµατα της επιστήµης µπορεί να είναι εντελώς αντίθετα προς την ανθρώπινη διαίσθηση. Η ατοµική θεωρία για παράδειγµα υποδηλώνει ότι ένας στερεός βράχος που εµφανίζεται ως βαρύς, σκληρός, γκρίζος κλπ. είναι στην πραγµατικότητα ένας

συνδυασµός από υπατοµικά σωµάτια µε καµία από αυτές τις ιδιότητες, τα οποία κινούνται ταχύτατα σε µία περιοχή που αποτελείται κυρίως από κενό χώρο. Ιστορία και ετυμολογία της επιστήμης Ενώ οι περιγραφές των εµπειρικών ερευνών για το φυσικό κόσµο υπάρχουν από τη κλασσική αρχαιότητα (παραδείγµατος χάριν, από τον Αριστοτέλη), και οι επιστηµονικές µέθοδοι έχουν υιοθετηθεί από το Μεσαίωνα, η αυγή της σύγχρονης επιστήµης επισηµαίνεται γενικά πίσω στην πρόωρη σύγχρονη περίοδο κατά τη διάρκεια αυτό που είναι γνωστό ως επιστηµονική επανάσταση του 16ου και 17ου αιώνα. Αυτή η περίοδος χαρακτηρίστηκε από έναν νέο τρόπο παρατήρησης του φυσικού κόσµου, από το συστηµατικό πειραµατισµό που στόχευσε στον καθορισµό των "νόµων της φύσης" αποφεύγοντας να ασχοληθεί µε τις µεταφυσικές ανησυχίες όπως την Αριστοτελική θεωρία για την αιτιότητα. Η γρήγορη συσσώρευση της γνώσης, που έχει χαρακτηρίσει την ανάπτυξη της επιστήµης από το 17ο αιώνα, δεν είχε εµφανιστεί ποτέ πριν από εκείνο την περίοδο. Το νέο είδος επιστηµονικής δραστηριότητας προέκυψε µόνο σε µερικές χώρες της δυτικής Ευρώπης, και περιορίστηκε σε εκείνη την µικρή περιοχή για περίπου διακόσια έτη. (Από το 19ο αιώνα, η επιστηµονική γνώση έχει αφοµοιωθεί από τον υπόλοιπο κόσµο). Αυτή η σύγχρονη επιστήµη αναπτύχθηκε από µια παλαιότερη και ευρύτερη επιχείρηση. Η λέξη " science" είναι από τα παλαιά γαλλικά, και συνέχεια από το λατινικό scientia που ήταν µια από διάφορες λέξεις για τη λέξη "γνώση" σε εκείνη την γλώσσα.Στα φιλοσοφικά πλαίσια,οι λέξεις "scientia" και " science" χρησιµοποιήθηκαν για να µεταφράσουν την ελληνική λέξη επιστήµη, που είχε αποκτήσει έναν συγκεκριµένο καθορισµό στην ελληνική φιλοσοφία, ειδικά ο Αριστοτέλης, ως την είχε ορίσει ως τύπο αξιόπιστης γνώσης που ενισχύεται λογικά, και µπορεί να δηµιουργήσει επικοινωνία και να διδαχθεί. Από το Μεσαίωνα ως το ∆ιαφωτισµό, η επιστήµη ή αλλιώς scientia συνέχισε να χρησιµοποιείται µε αυτή την ευρεία έννοια µέχρι το 2Οό αιώνα." Science" εποµένως είχε το ίδιο ευρύ νόηµα που είχε και η φιλοσοφία εκείνο τον καιρό. Σε άλλες γλώσσες που είχαν επιρροές απο τη λατινική, συµπεριλαµβανοµένων των γαλλικών, ισπανικών, πορτογαλικών, και ιταλικών, η λέξη που αντιστοιχεί στην επιστήµη είχε επίσης αυτήν την έννοια. Πριν από τον 18ο αιώνα, ο προτιµώµενος όρος για τη µελέτη της φύσης µεταξύ των Άγγλων οµιλητών ήταν «φυσική φιλοσοφία», ενώ άλλες φιλοσοφικές επιστήµες (π.χ., λογική, µεταφυσική, επιστηµολογία, η ηθική και η αισθητική) συνήθως αναφέρονται ως "ηθική φιλοσοφία». (Σήµερα, η "ηθική φιλοσοφία" είναι περισσότερο ή λιγότερο συνώνυµη µε την "ηθική".) Η επιστήµη συνδέθηκε πιο

έντονα µε τη φυσική φιλοσοφία σε σχέση µε άλλες επιστήµες σταδιακά µε την ισχυρή προώθηση της σηµασίας της πειραµατικής επιστηµονικής µεθόδου, από ανθρώπους όπως ο Φράνσις Μπέηκον (Francis Bacon) . Με τον Bacon, αρχίζει µια πιο ευρεία και ανοικτή κριτική της επιρροής του Αριστοτέλη που είχε δώσει έµφαση στη θεωρία και δεν αντιµετώπιζε τη συλλογή δεδοµένων ως µέρος της ίδιας της επιστήµης. Μια αντίθετη θέση έγινε κοινή: ότι αυτό που είναι κρίσιµο για την επιστήµη στις καλύτερες στιγµές της είναι η συστηµατική συλλογή σαφών και χρήσιµων ακατέργαστων δεδοµένων, κάτι που είναι ευκολότερο να κάνουµε σε ορισµένους τοµείς από ότι σε άλλους. Η λέξη «επιστήµη» στα αγγλικά πάντως ακόµη χρησιµοποιούταν κατά τον 17ο αιώνα, να αναφερθώ στην αριστοτελική έννοια της γνώσης η οποία ήταν αρκετά ασφαλής ώστε να χρησιµοποιηθεί ως µια συνταγή για το πώς ακριβώς να εκτελέσει µια συγκεκριµένη εργασία. Όσον αφορά τη µεταβατική χρήση του όρου «φυσική φιλοσοφία» κατά την περίοδο αυτή, ο φιλόσοφος Τζων Λοκ (John Locke) έγραψε το 1690 ότι «η φυσική φιλοσοφία δεν είναι ικανή να καθίσταται µια επιστήµη." Ωστόσο, µπορεί να είναι ότι ο Λοκ δεν χρησιµοποιούσε τη λέξη "επιστήµη" µε τη σύγχρονη έννοια, αλλά και προτείνοντας ότι η «φυσική φιλοσοφία» δεν µπορούσε να συναχθεί κατά τον ίδιο τρόπο όπως τα µαθηµατικά και η λογική . Ο ισχυρισµός του Locke παρότι, από τις αρχές του 19ου αιώνα η φυσική φιλοσοφία είχε αρχίσει να διαχωρίζεται από τη φιλοσοφία,διατήρησε συχνά µια πολύ ευρεία έννοια. Σε πολλές περιπτώσεις, η επιστήµη συνέχισε να σηµαίνει αξιόπιστη γνώση πάνω σε οποιοδήποτε θέµα, µε τον ίδιο τρόπο που χρησιµοποιείται ακόµα και σήµερα, µε την ευρεία έννοια, µε σύγχρονους όρους, όπως η πολιτική επιστήµη, και η επιστήµη των υπολογιστών. Στην πιο συγκεκριµένη έννοια της,ως φυσική φιλοσοφία συνδέθηκε µε µια σειρά σαφώς καθορισµένων νόµων (ξεκινώντας µε τους νόµους του Γαλιλαίου, τους νόµους του Κέπλερ, και τους νόµους του Νεύτωνα για την κίνηση), έγινε πιο δηµοφιλής, να αναφερθώ στη φυσική φιλοσοφία, όπως οι φυσικές επιστήµες. Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, εξάλλου, υπήρξε αυξηµένη τάση να συνδέουν την επιστήµη µε τη µελέτη του φυσικού κόσµου (δηλαδή, το µη-ανθρώπινο κόσµο). Η κίνηση αυτή άφησε µερικές φορές τη µελέτη της ανθρώπινης σκέψης και της κοινωνίας (αυτό που θα ονοµαστεί αργότερα κοινωνική επιστήµη) σε ένα γλωσσικό κενό από το τέλος του αιώνα και στη συνέχεια του επόµενου. Μέσα από το 19ο αιώνα, πολλοί αγγλόφωνοι διαφοροποιούσαν την επιστήµη (δηλαδή, τις φυσικές επιστηµές), από όλες τις άλλες µορφές γνώσης µε διάφορους τρόπους. Η πλέον γνωστή έκφραση-«επιστηµονική µέθοδος», η οποία αναφέρεται στην περιοριστικό µέρος για το πώς κάνεις ανακαλύψεις στη φυσική φιλοσοφία, ήταν σχεδόν αχρησιµοποίητη µέχρι τότε, αλλά διαδόθηκε µετά το 1870, αν και υπήρξε σπάνια συνολική συµφωνία για το τι ακριβώς θα συνεπαγόταν.Ο όρος «επιστήµονας», ο οποιός σήµαινε φυσιαν επιστήµη αυξήθηκε κατά το δεύτερο ήµισυ του 19ου αιώνα. Ό,τι οι άνθρωποι πραγµατικά εννοούσαν µε αυτούς τους

όρους αρχικά, περιέγραφαν τελικά την επιστήµη, µε τη στενή έννοια της συνήθους χρήσης της επιστηµονικής µεθόδου και τη γνώση που προέρχεται από αυτή, σαν κάτι το οποίο διακρίνεται από όλες τις άλλες σφαίρες της ανθρώπινης προσπάθειας. Μέχρι τον 2Οο αιώνα, η σύγχρονη αντίληψη της επιστήµης ως ένα ιδιαίτερο είδος γνώσης για τον κόσµο, που ασκείται από µια ξεχωριστή οµάδα και να πραγµατοποιείται µέσα από µια µοναδική µέθοδο, ήταν ουσιαστικά σε ισχύ. Χρησιµοποιήθηκε για να δώσει νοµιµότητα σε διάφορους τοµείς, µέσα από τέτοιους τίτλους όπως «επιστηµονική» ιατρική, µηχανική, διαφήµιση, ή µητρότητα. Στη διάρκεια του 2Οού αιώνα, η σχέση µεταξύ επιστήµης και τεχνολογίας έγινε επίσης όλο και πιο ισχυρή. Όπως εξηγεί ο Martin Rees, η πρόοδος στην επιστηµονική γνώση και στην τεχνολογία έχουν συνεργαστική και ζωτικής σηµασίας σχέση η µία για την άλλη. Ο Ρίτσαρντ Φάινµαν (Richard Feynman) περιέγραψε την επιστήµη κατά τον ακόλουθο τρόπο για τους µαθητές του: "Η αρχή της επιστήµης, ο ορισµός, σχεδόν, είναι το εξής: Η δοκιµασία όλων των γνώσεων είναι πειραµατισµός.Το πείραµα είναι ο µόνος κριτής της επιστηµονικής "αλήθειας" .Αλλά ποια είναι η πηγή της γνώσης;Απο που προέρχονται οι νόµοι που πρέπει να δοκιµαστούν; Το πείραµα,απο µόνο του, βοηθά στην παραγωγή αυτών των νόµων, υπό την έννοια ότι µας δίνει εναύσµατα. Αλλά αυτό που χρειάζεται επίσης είναι φαντασία για να δηµιουργήσεις από αυτά τα εναύσµατα τις µεγάλες γενικεύσεις. «Επιστήμη είναι η πίστη στην άγνοια των ειδικών.» Ρίτσαρντ Φάινμαν Ο Φάινµαν έδωσε βαρύτητα κάνοντας διαλέξεις για να ξεχωρίσει την επιστηµονική διαδικασία από την επιστήµη. Υποστήριζε πως η επιστηµονική διαδικασία παράγει «ειδικούς» χωρίς γνώση, όταν ακολουθείται χωρίς το πνεύµα της επιστήµης που είναι η πρόκληση της εκάστοτε εκδοχής της αλήθειας την οποία υποστηρίζουν οι «ειδικοί». Με τη λογική αυτή του Νοµπελίστα Φυσικού, κυρίαρχο ρόλο στην επιστήµη παίζει η αµφισβήτηση των απόψεων των «αυθεντιών» και η εµπιστοσύνη στην «κοινή αίσθηση» και τη «νοηµοσύνη της φυσικότητας».

Κυριακάκης Γεώργιος, Φυσικός.

ΠΡΟΦΥΛΑΚΤΙΚΟΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΟ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΘHΛΩΜΑΤΩΝ (HPV) Πρόλογος Οι λοιμώξεις από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων αποτελούν τις συχνότερες σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις και τη βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη δυσπλασίας ή καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, ο οποίος αποτελεί τη δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου των γυναικών, μετά τον καρκίνο του μαστού. Από το 2006 έχουν εγκριθεί προληπτικά εμβόλια έναντι της HPV λοίμωξης, τα οποία αναμένεται να μειώσουν σημαντικά την επίπτωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας τις επόμενες δεκαετίες.

Τι είναι ο HPV O HPV είναι ένας διπλής έλικας DNA ιός. Μέχρι στιγμής έχουν αναγνωριστεί περισσότεροι από 100 τύποι αυτού που προσβάλλουν τον άνθρωπο. Ο ιός παρουσιάζει ιστικό τροπισμό προσβάλλοντας τις μεμβράνες των βλεννογόνων και το πλακώδες επιθήλιο του δέρματος. Η μόλυνση γίνεται κυρίως με τη σεξουαλική επαφή ή διαμέσου μικρών αμυχών του δέρματος. Η λοίμωξη από τον HPV είναι, ίσως το πιο διαδεδομένο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Υπολογίζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, ότι το 75% του σεξουαλικά ενεργού πληθυσμού έχει προσβληθεί από τον ιό κάποια στιγμή στη ζωή του. Κλινικές εκδηλώσεις της οξείας λοίμωξης από HPV αποτελούν τα: 1.

2.

3.

Δερματικά κονδυλώματα (κοινές μυρμηγκιές) Οξύτενή κονδυλώματα των έξω γεννητικών οργάνων και του περινέου Θηλώματα στόματος-λάρυγγα-επιπεφυκότων

Η λοίμωξη είναι περιστασιακή ή εμμένουσα, ενώ το 40-70% των προσβεβλημένων ατόμων είναι δυνατόν να μην παρουσιάσουν κλινικές εκδηλώσεις και η λοίμωξη να αποδράμει μέσα σε διάστημα περίπου 12 μηνών. Η εργαστηριακή επιβεβαίωση της λοίμωξης στηρίζεται κυρίως στην ανεύρεση του γονιδιώματος του ιού με τη μοριακή μέθοδο PCR και δευτερευόντως με ορολογικές ανοσολογικές μεθόδους, όπως η μέθοδος ELISA (ευαισθησία 70%).

HPV και καρκίνος Με απαραίτητη προϋπόθεση, την εμμένουσα λοίμωξη, σε βάθος χρόνου, διάφοροι τύποι του HPV είναι δυνατόν να προκαλέσουν την ανάπτυξη δυσπλασιών και καρκίνου. Καρκίνος Τραχήλου της μήτρας Πρωκτού Κόλπου, αιδοίου Πέους Στοματοφάρυγγα

Σχετιζόμενος HPV% 100 90 40 40 12

με

% υπεύθυνος ο HPV16 ή/και HPV18 70 92 80 63 89

Πίνακας 1: Πηγή WHO/IVB/10.12-Human papillomavirus laboratory manual, First edition 2009

Με βάση την επιδημιολογική συσχέτιση ανάπτυξης καρκίνου, οι 35 περίπου τύποι του ιού, που προσβάλλουν το γεννητικό επιθήλιο, μπορούν να ταξινομηθούν σε χαμηλού κινδύνου (LR types) και υψηλού κινδύνου (HR types). Οι LR types (όπως HPV6,HPV11) προκαλούν τα οξυτενή κονδυλώματα, τα θηλώματα του στόματοςλάρυγγα και χαμηλού βαθμού τραχηλικές ενδοεπιθηλιακές βλάβες (LSIL), ενώ οι HR types (όπως HPV16, HPV18, HPV45, HPV31, HPV33) προκαλούν χαμηλού και υψηλού βαθμού τραχηλικές ενδοεπιθηλιακές βλάβες (HSIL), όπως και επιθετικό καρκίνωμα του τράχηλου της μήτρας.

Εμβόλια κατά του HPV Ο προφυλακτικός εμβολιασμός, αποσκοπεί στην πρωτογενή πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ο ιστικός τροπισμός του ιού προσδίδει σε αυτόν το πλεονέκτημα της χαμηλής φυσικής ανοσοαπάντησης του οργανισμού, όμως ο εμβολιασμός με την καψική πρωτεΐνη του ιού έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή έως 104 φορές υψηλοτέρων τίτλων αντισωμάτων έναντι του ιού. Μέχρι στιγμής έχουν εγκριθεί 2 τύποι εμβολίων: Gardasil™. Τετραδύναμο έναντι HPV16-HPV18-HPV6-HPV11, το οποίο χορηγείται σε 3 δόσεις (0,2 και 6 μήνες) και έχει ένδειξη σε γυναίκες 9-26 ετών και αγόρια 9-15 ετών.

2. Cervarix™. Διδύναμο έναντι HPV16-HPV18, το οποίο χορηγείται σε 3 δόσεις (0,1 και 6 μήνες) και έχει ένδειξη σε γυναίκες 9-26 ετών.

1.

Αντενδείξεις: Σχετική αντένδειξη του εμβολιασμού αποτελεί η ηλικία >26 ετών, ενώ απόλυτη η εγκυμοσύνη. Αν και δεν έχει αποδειχθεί η επιβλαβής δράση του εμβολίου στη κύηση, δε συνίσταται ο εμβολιασμός κατά τη διάρκεια της, όμως η χορήγηση του εμβολίου κατά τη διάρκεια αυτής δεν αποτελεί ένδειξη διακοπής της. Παρενέργειες: Τα εμβόλια περιέχουν πρωτεϊνικό τμήμα των ιών και δεν φαίνεται να εμφανίζουν σοβαρές συστηματικές παρενέργειες, πλην των τοπικών (πόνος, ερυθρότητα, οίδημα) στο σημείο έγχυσης.1 Στην Ελλάδα, το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με υπουργική απόφαση τον Ιανουάριο του 2008 πρόσθεσε τον εμβολιασμό κοριτσιών 12-15 χρόνων στο Εθνικό Σύστημα Εμβολιασμών και συνέστησε τον εμβολιασμό γυναικών 16 - 26 χρόνων, εφόσον αυτός δεν έχει προηγηθεί στην εφηβεία, χωρίς να απαιτείται τυποποίηση HPV προ του εμβολιασμού. Ο εμβολιασμός παιδιών και εφήβων είναι ευθύνη παιδιάτρου, ενώ ο εμβολιασμός και η παρακολούθηση των γυναικών είναι ευθύνη γυναικολόγου. Το εμβόλιο δεν περιορίζει την ανάγκη του τακτικού ελέγχου με τεστ Παπανικολάου, το οποίο παραμένει ουσιώδες για τη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και των προκαρκινικών δυσπλασιών.

Αποτελεσματικότητα των εμβολίων Σε γενικές γραμμές, χωρίς να γνωρίζουμε μέχρι στιγμής τη διάρκεια προστασίας που παρέχουν (αν και η ισχυρή προστατευτική δράση για περισσότερο από 6 χρόνια «προδιαθέτει» για μακροχρόνια ανοσία) η αποτελεσματικότητα και για τους δυο τύπους εμβολίου κυμαίνεται από 94-100%.

1 WHO –GACVS, December 2008, CDC–VAERS, February 2009

Ειδικότερα, το ποσοστό προστασίας από εμμένουσα λοίμωξη υπολογίζεται σε 94%, 100%, από οποιουδήποτε βαθμού τραχηλική ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία σχετιζόμενη με τους τύπους HPV16-HPV18 και 98,9% (για το τετραδύναμο εμβόλιο) από την εμφάνιση κονδυλωμάτων γεννητικών οργάνων και περινέου.2 Επιπλέον, και οι δυο τύποι του εμβολίου φαίνεται να παρουσιάζουν και μια μικρότερου βαθμού διασταυρούμενη προστασία έναντι των HR types HPV31-HPV45.3 Ο εμβολιασμός δεν επηρεάζει την πορεία προϋπάρχουσας λοίμωξης ή τραχηλικής ενδοεπιθηλιακής βλάβης που οφείλεται σε κάποιον από τους τύπους του ιού που περιέχεται στο εμβόλιο 4, ενώ μια προϋπάρχουσα λοίμωξη από έναν άλλο τύπο ιού δεν μειώνει την αποτελεσματικότητα έναντι του τύπου που περιέχει το εμβόλιο5. Επομένως, η επιτυχημένη πρόληψη αφορά τις γυναίκες χωρίς προηγηθείσα έκθεση στους συγκεκριμένους τύπους του ιού (σύμφωνα με επιδημιολογικά δεδομένα γυναίκες <26 ετών), με τα κορίτσια ηλικίας 9-14 ετών να παρουσιάζουν την καλύτερη ανοσολογική απάντηση στον εμβολιασμό.

Εμβολιασμός των αγοριών Ο εμβολιασμός των αγοριών είναι δυνατόν να προσφέρει άμεση προστασία έναντι των οξυτενών κονδυλωμάτων, του καρκίνου του πέους και του καρκίνου του πρωκτού και έμμεση προστασία στις γυναίκες μειώνοντας τις πιθανότητες μετάδοσης του ιού. Κλινικές μελέτες, με τη χρήση του τετραδύναμου εμβολίου σε νέους, αναφέρουν υψηλά ποσοστά επιτυχημένης προστασίας6. Όμως, υπάρχει έντονος σκεπτικισμός για την έναρξη μαζικού εμβολιασμού των αρρένων, κυρίως λόγω του κόστους σε σχέση με το συνολικό αποτέλεσμα που θα επιφέρει. Παρόλα αυτά, σχετική ένδειξη εμβολιασμού έχουν οι ομοφυλόφιλοι και οι HIV (+) ασθενείς, λόγω του αυξημένου επιπολασμού του καρκίνου του πρωκτού στις ομάδες αυτές.

Επίλογος Το εμβόλιο HPV αποτελεί τη δεύτερη επιτυχημένη προσπάθεια (μετά το εμβόλιο HBV) της προληπτικής ιατρικής στην παρασκευή «αντικαρκινικού» εμβολίου. Είναι ένα ιδιαίερα ΑΣΦΑΛΕΣ και πολύ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ εμβόλιο γεγονός που το καθιστά ένα ισχυρό όπλο πρωτογενούς πρόληψης κατά του θανατηφορου, πολλές φορές, καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Ανθσγος (ΥΙ) Μπερδέσης Αριστομένης Εκπαιδευόμενος ιατρός στο 251 Γ.Ν.Α Επγος (ΥΙ) Παναγιώτης Πετρίκκος Παθολόγος Επιμελητής Β’ Παθολογικής Κλινικής 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας

2 Olsson S, Vaccine 2007/ Perez et al, Int J Cancr 2008/ Shiller J, 25th Papillomavirus Conference 2009

3 Jenkis D, Gynec Ongol 2008/SGO, Maiami, March 2008/ Brown et al, J Intect Dis, 2009 4 Hildesheim et al, JAMA 2007 5 Future II Study Group, HID 2007 6 N Engl J Med 2011;364:401-11. Efficacy of Quadrivalent HPV Vaccine against HPV Infection and Disease in Males

ΠΕΡΙ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ

Τα τελευταία χρόνια οι δήμοι διαφόρων προαστίων της Αθήνας διενεργούν εθελοντικές αιμοδοσίες. Παρά τις σχετικές ενημερώσεις όμως στα σχολεία, στους δήμους και στις εκκλησίες μέσω διαφημιστικών μηνυμάτων ή αφισών που αναρτούνται στις κολώνες και στους τοίχους των εκάστοτε δήμων οι άνθρωποι διστάζουν να δώσουν λίγο από το αίμα τους για τον συνάνθρωπο τους, είτε γιατί φοβούνται την βελόνα, είτε από άγνοια είτε τέλος από αμέλεια, γιατί αυτός που βρίσκεται σε κίνδυνο δεν είναι ο δικός τους άνθρωπος. Ωστόσο αν αναλογιστούμε όλοι, πως το αίμα δεν είναι ορυκτό, όπως ο χρυσός, το ασήμι, ή το πετρέλαιο για να βγαίνει σε αφθονία από την γη ούτε είναι αγαθό όπως το οξυγόνο, το άζωτο, ή το υδρογόνο για να υπάρχει στην φύση τότε θα καταλάβουμε πως μόνο αν δώσουμε μια φιάλη αίμα από το σώμα μας όπου είναι και ο μοναδικός τόπος παραγωγής του ζωογόνου αυτού υγρού δεν μπορούμε παρά μόνο καλό να κάνουμε τόσο προς τον συνάνθρωπο μας όσο και στον ίδιο μας τον εαυτό. Εξάλλου όπως λέει και η σχετική διαφήμιση ο άνθρωπος αναπαράγει μια φιάλη αίμα μέσα σε δέκα λεπτά. Επομένως με την εθελοντική αιμοδοσία δίνουμε απλά δέκα λεπτά από τον χρόνο μας. Δέκα λεπτά που όμως μπορούν να σώσουν μια παιδική ή μια ενήλικη ζωή. Γιατί κάθε ανθρώπινη ζωή κοστίζει πολύ περισσότερο από όλο τον χρυσό και όλο το πετρέλαιο της γης. Άλλωστε αν όλοι οι έλληνες κάνουμε την απλή σκέψη πως το αίμα που δώσαμε σήμερα μπορεί αύριο να χρησιμοποιηθεί για την σωτηρία του δικού μας ανθρώπου τότε πολύ πιο εύκολα θα απλώσουμε το χέρι για να μας πάρουν μια φιάλη από το αίμα μας. Κι αν κάνουμε την απλή σκέψη πως είμαστε δέκα εκατομμύρια έλληνες. Αν απ’ αυτούς τα οχτώ εκατομμύρια δίνουν δυο φορές τον χρόνο αίμα τότε η Ελλάδα θα μπορέσει να σώσει όχι μόνο τους έλληνες αλλά και τον οποιονδήποτε χρειαστεί αίμα και βρεθεί κατά τύχη στην χώρα μας.

Γι’ αυτό λοιπόν αδέλφια μας ας δώσουμε όλοι μαζί από μια φιάλη αίμα κάθε έξι μήνες κι ας παραδώσουμε στα παιδιά μας μια κοινωνία αγάπης όπου ο ένας θα σκέφτεται και θα νοιάζεται τον άλλον. Εξάλλου αυτά ήταν κι τα λόγια του Χριστού: Αγαπάτε Αλλήλους. Φτάνει πια ο ωχαδερφισμός, ο ανταγωνισμός και η ζήλια του ενός προς τον άλλον. Όλοι μαζί μπορούμε να κάνουμε εξαίρετα πράγματα, κι ένα απ’ αυτά είναι το να σώσουμε ζωές.. Ας γίνουμε λοιπόν εθελοντές αιμοδότες κι ας αφήσουμε την αγάπη να ξεχειλίσει από μέσα από την ψυχή μας . Μια αγάπη χριστιανική και ανιδιοτελής που θα βοηθήσει όλους τους συνανθρώπους μας και πάνω από όλα εμάς να νιώσουμε αγαλλίαση. Γιατί η προσφορά στον άνθρωπο είναι η μεγαλύτερη ψυχική απόλαυση. Η μεγαλύτερη αρετή. Δώστε λοιπόν λίγο αίμα. Δώστε και σώστε μια ζωή. Ενός παιδιού ή ενός γέροντα ότι κι αν σώσετε στο τέλος θα είσαστε υπερήφανοι για την πράξη σας και θα έχετε καθαρή την συνείδηση σας πως δεν αγνοήσατε τα παρακάλια για βοήθεια. Κι δεν υπάρχει τίποτα σημαντικότερο για τον άνθρωπο από το να κοιμάται ήσυχος τα βράδια. Γι΄ αυτό λοιπόν πάλι θα στο ξαναπώ: Δώσε μια φιάλη αίμα και σώσε μια ζωή. Δεν παράγεται πουθενά αλλού εκτός από το σώμα μας. Δεν πονά, και δεν είναι καθόλου χρονοβόρο. Μόνο δέκα λεπτά αρκούν για να σωθεί ένας άνθρωπος. Μην το καθυστερείς.

ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ

Οι φλεγμονές των ούλων και οι καρδιαγγειακές παθήσεις. Οι φλεγμονές των ούλων είναι από τις πιο συχνές παθήσεις στον άνθρωπο. Οι περισσότεροι που πάσχουν από νοσήματα των ούλων δεν το γνωρίζουν αλλά και συχνά δεν θερα- πεύονται σωστά. Οι δυο πιο σημαντικές φλεγμονές είναι η ουλίτιδα και η περιοδοντίτιδα. Και οι δυο προκαλούνται από την μικροβιακή οδοντική πλάκα, που είναι ένα λευκό-κίτρινο, κολλώδες στρώμα μικρόβιων το οποίο σχηματίζεται πάνω στα δόντια και το οποίο μπορεί να ενασβεστιοποιηθεί και να μετατραπεί σε πέτρα (τρυγία). Αν παραμεληθεί η καθημερινή υγιεινή του στόματος τότε τα μικρόβια αυτά πολλαπλασιάζονται και προκαλούν αρχικά μια επιφανειακή μόλυνση των ούλων που ονομάζεται ουλίτιδα. Ουλίτιδα έχει το 90% των ανθρώπων από την παιδική ακόμα ηλικία. Όταν η ουλίτιδα παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα αθεράπευτη ή δεν αντιμετωπιστεί σωστά τότε μετεξελίσσεται σε περιοδοντίτιδα. Η περιοδοντίτιδα είναι μια σοβαρότερης μορφής μόλυνση η οποία προσβάλει τα ούλα και το οστό που στηρίζει τα δόντια. Η τελική συνέπεια της περιοδοντίτιδας είναι η ολοκληρωτική καταστροφή των ιστών γύρω από τα δόντια με αποτέλεσμα αυτά να κουνιούνται και τελικά να πέφτουν. Περίπου 10-15 τοις εκατό των ενήλικων έχει έντονο πρόβλημα περιοδοντίτιδας και χρειάζεται ειδική θεραπεία για την αντιμετώπιση αυτής της μόλυνσης. Τα γνωρίσματα της περιοδοντίτιδας είναι ούλα πρησμένα και χαλαρά που ματώνουν εύκολα κατά το πλύσιμο ή τη μάσηση, δόντια που έχουν αρχίσει να κουνιούνται ή να μετακινούνται και να δημιουργούνται διαστήματα. Τα ούλα μπορεί να υποχωρούν και οι ρίζες των δοντιών να αποκαλύπτονται με αποτέλεσμα την ευαισθησία των δοντιών και μια αντιαισθητική εμφάνιση του στόματος. Πύον μπορεί να δημιουργείται μέσα στα ούλα και να παροχετεύεται στο στόμα γύρω από τα δόντια ή να δημιουργεί αποστήματα. Τα περισσότερα από αυτά τα συμπτώματα όμως, δεν είναι ορατά μέχρις ότου το νόσημα είναι σε αρκετά προχωρημένο στάδιο. Γι’αυτό το λόγο πρέπει να γίνονται τακτικοί έλεγχοι της υγείας των ούλων και αποτελεσματική θεραπεία των νοσημάτων αυτών από τον περιοδοντολόγο (οδοντίατρος ειδικευμένος στα νοσήματα των ούλων) ή τον γενικό οδοντίατρο.

Εικόνα 1: Τα ούλα μιας ασθενούς με περιοδοντίτιδα. Είναι εμφανείς οι εναποθέσεις οδοντικής μικροβιακής πλάκας (1) πάνω στο δόντι. Τα ούλα είναι κόκκινα, πρησμένα, χαλαρά και αιμορραγούν εύκολα. Τέτοια ούλα αποτελούν πύλη εισόδου στην γενική κυκλοφορία του αίματος για ιδιαίτερα επιβλαβή μικρόβια.

Εικόνα 2:Προχωρημένη περιοδοντίτιδα. Τα ούλα υποχωρούν απογυμνώνοντας τις ρίζες των δοντιών (3). Τα δόντια έχουν μετακινηθεί αφήνοντας ανοιχτά κενά μεταξύ τους (4).

Σχέση με καρδιαγγειακές παθήσεις Τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια γίνονται έρευνες οι οποίες έχουν συνδέσει την περιοδοντίτιδα με αλλά νοσήματα του οργανισμού όπως με τις καρδιαγγειακές παθήσεις, τις επιπλοκές της εγκυμοσύνης, τα πνέυμονο-αναπνευστικά νοσήματα, το σακχαρώδη διαβήτη και αλλά. Ο συσχετισμός αυτός φαίνεται αναμενόμενος αν αναλογιστεί κανείς ότι η μολυσμένη επιφάνεια που συνιστούν τα ούλα ενός ασθενή με βαριά περιοδοντίτιδα μπορεί να φτάσει τα 50-70 τετραγωνικά εκατοστά, περίπου δηλαδή το εμβαδόν που έχουν οι παλάμες των δυο χεριών. Οι περισσότερες μελέτες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα αφορούν τη σχέση της περιοδοντίτιδας με τα καρδι- αγγειακά νοσήματα. Έχει διαπιστωθεί ότι η στοματική υγεία ασθενών με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι σημαντικά χειρότερη από ότι σε υγιείς ανθρώπους, καθώς επίσης και το ότι η στοματική υγειά είναι ένας παράγοντας κίνδυνου για θνησιμότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα. Η μόλυνση αυτή των ούλων μπορεί να επηρεάσει τη δημιουργία αθηροματικών πλακών και να οδηγήσει σε μια πιθανή μελλοντική εμφάνιση οξέων συμβαμάτων όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου και το εγκεφαλικό επεισόδιο. Διαφορετικά κριτήρια καρδιαγγεια-κής νόσου όπως για παράδειγμα, καρδιακό και εγκεφαλικό ισχαιμικό επεισόδιο, θανατηφόρο ή μη θανατηφόρο έμφραγμα του μυοκαρδίου έχουν χρησιμοποιηθεί, καταλήγοντας σε κοινό συμπέρασμα, ότι δηλαδή τα νοσήματα των ούλων επιβαρύνουν την εξέλιξη των ασθενειών της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων. Επίσης το πάχος της καρωτίδας, το οποίο αντιπροσωπεύει και το βαθμό αθηροσκλήρυνσης στην αρτηρία αυτή, αυξάνεται με την αύξηση της βαρύτητας της περιοδοντικής φλεγμονής. Μελέτες αναφέρουν ότι άτομα με ήδη εγκατεστημένη περιοδοντίτιδα είχαν 25% περισσότερο κίνδυνο να εμφανίσουν στεφανιαία νόσο σε σύγκριση με από ανθρώπους με υγιές περιοδόντιο, ενώ άλλοι ερευνητές έχουν αναφέρει ότι το ποσοστό αυτό μπορεί να κυμαίνεται από 20% έως και 80%. Είναι σημαντικό να προσθέσουμε ότι τα αποτελέσματα αυτά είναι ανεξάρτητα άλλων γνωστών επιβαρυντι- κών για καρδιοαγγειακά νοσήματα παραγόντων όπως το κάπνισμα, η ηλικία, η συγκέντρωση λιπιδίων, χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων στο αίμα, η κοινωνική τάξη και ο τρόπος ζωής, ο διαβήτης. Αυτό σημαίνει ότι οι βλαβερές επιδράσεις της περιοδοντίτιδας οφείλονται αποκλειστικά και μόνο σε αυτήν.

Πρέπει βέβαια να αποσαφηνιστεί ο μηχανισμός μέσω του οποίου επηρεάζει η μόλυνση των ούλων την γενική υγειά και ειδικότερα τα νοσήματα της καρδιάς και των αγγείων. Διάφοροι τέτοιοι μηχανισμοί έχουν ερευνηθεί και η εξέταση τους συνεχίζεται ακόμη. Είναι πάντως σαφές ότι στα άτομα με περιοδοντίτιδα τα μικρόβια της οδοντικής πλάκας αλλά και οι τοξικές ουσίες που αυτά παράγουν, περνούν μέσω των ματωμένων και εξελκωμένων ούλων στην κυκλοφορία του αίματος και προκαλούν επαναλαμβανόμενα παροδικά επεισόδια βακτηριαιμίας. Μέσω της κυκλοφορίας του αίματος μπορούν άμεσα να επιδράσουν στο τοίχωμα των αγγείων, στις ήδη υπάρχουσες αθηροματικές βλάβες καθώς και στο υπόλοιπο σώμα. Επίσης η περιοδοντίτιδα προκαλεί την παραγωγή συγκεκριμένων ουσιών από των ανθρώπινο οργανισμό οι οποίες με τη σειρά τους παίζουν αρνητικό ρόλο στην εξέλιξη άλλων νοσημάτων. Γίνεται όλο και πιο φανερό ότι η στοματική υγεία επιδρά στην γενική υγεία του οργανισμού και ότι πρέπει να λαμβάνει ιδιαίτερη προσοχή. Ο Ιπποκράτης είχε ήδη κάνει αυτό τον συσχετισμό από το 400 π.Χ. Τα ερωτήματα είναι ακόμη πολλά αλλά οι υπάρχουσες ενδείξεις δεν μπορούν να παραμεληθούν. Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή θεραπεία των ασθενειών των ούλων συμβάλουν στην διατήρηση όχι μόνο ενός υγιούς στόματος αλλά και της γενικότερης υγείας του οργανισμού.

ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ Ο ΚΑΘΡΕΠΤΗΣ ΜΑΣ Δύσκολα φαντάζεται κανείς το πόσο η γενική υγεία εξαρτάται από τα γερά δόντια και ούλα. Η γενική υγεία, όπως και η ατομική ευτυχία, είναι ένα άπιαστο όνειρο χωρίς γερά δόντια και ούλα, χωρίς μια καλή πέψη, μια καθαρή άρθρωση, ένα φωτεινό χαμόγελο και μια δροσερή αναπνοή.

Τα δόντια είναι βασικές μονάδες του οδοντογναθικού συστήματος. Συνεργούν σε αποφασιστικό βαθμό στο να δίνουν στο πρόσωπο τη μορφή και την έκφρασή του, την ταυτότητα του.

Η έλλειψη ενός ή περισσοτέρων δοντιών προκαλεί διαταραχές στην καλαίσθητη εμφάνιση, την ευκρινή ομιλία και την καλή αφομοίωση της τροφής, επηρεάζοντας δυσμενώς τόσο την ψυχική όσο και τη σωματική υγεία.

Όταν επισκεπτόμαστε τακτικά τον οδοντίατρό μας, φροντίζουμε γενικότερα την υγεία του οργανισμού μας, αφού ανάλογα με το χρώμα και την συμμετρία της γλώσσας μας, ο γιατρός έχει την δυνατότητα να καταλάβει ότι πιθανότατα πάσχουμε από καρδιαγγειακές ή πνευμονικές παθήσεις ή με βάση την κατάσταση των δοντιών μας ότι μπορεί να κινδυνεύουμε από διαβήτη.

Η εξέταση της γλώσσας μπορεί να παρέχει κλινικές ενδείξεις για αρκετές παθήσεις και αποτελεί μία από τις παλαιότερες μεθόδους που χρησιμοποιούνταν στις γενικές ιατρικές εξετάσεις.

Συγκεκριμένα, η γλώσσα των υγειών ατόμων είναι ρόδινης χροιάς και συμμετρική. Το κυανό χρώμα εμφανίζεται στην περίπτωση κυάνωσης που μπορεί να είναι αποτέλεσμα καρδιακών και πνευμονικών παθήσεων. Ωχρό έως κίτρινο χρώμα της γλώσσας καταγράφεται σε περιπτώσεις αναιμίας και ίκτερου, ενώ το βαθύ κόκκινο σε έλλειψη βιταμίνης Β.

Χαρακτηριστικό επίσης εύρημα της στοματικής εξέτασης, είναι ότι διαβητικοί ασθενείς εμφανίζουν υψηλά ποσοστά οδοντικής πλάκας και φλεγμονής των ούλων.

Τα μεγαλύτερα προβλήματα στα δόντια και στα ούλα μας τα προκαλούν, η οδοντική μικροβιακή πλάκα, η τρυγία (πέτρα), η ζάχαρη, η τερηδόνα και η περιοδοντική πάθηση.

Οδοντική Μικροβιακή Πλάκα Οδοντική μικροβιακή πλάκα ή απλώς πλάκα, είναι το λευκό επίχρισμα που αποτελείται από υπολείμματα τροφών, σάλιο και οργανωμένες μικροβιακές αποικίες, που έχει αποκτήσει ισχυρή πρόσφυση στην επιφάνεια των δοντιών.

Ο συσχετισμός της οδοντικής μικροβιακής πλάκας με τις στοματικές παθήσεις είναι πέρα από κάθε αμφισβήτηση. Χωρίς πλάκα δεν νοείται τερηδονισμός των δοντιών ούτε μικροβιακή περιοδοντική πάθηση. Ο οργανισμός μας διαθέτει μηχανισμούς παρεμπόδισης του σχηματισμού και αφαίρεσης της πλάκας, που στηρίζονται στις μηχανικές δυνάμεις της μάσησης, το σάλιο και το υγρό της ουλοδοντικής σχισμής. Αλλά οι μηχανισμοί αυτοί δεν είναι ούτε σε όλες τις περιπτώσεις ούτε απόλυτα αποτελεσματικοί και γι αυτό χρειάζονται ενίσχυση. Ένα πρόγραμμα καθαρισμού των δοντιών στο σπίτι, που στηρίζεται στη συνδυασμένη χρήση οδοντόβουρτσας, οδοντόκρεμας, οδοντικού νήματος και ίσως οδοντιατρικών οδοντογλυφίδων, είναι το πιο προσιτό στο καθένα μέσο για την αφαίρεση της πλάκας και την προφύλαξη από τις οδοντικές παθήσεις. Αλλά, η φροντίδα στο σπίτι, μολονότι απαραίτητη, συχνά δεν είναι αρκετή. Συνήθως, τα μέτρα στοματικής υγιεινής δεν εφαρμόζονται όπως πρέπει και επιπλέον ορισμένες μορφές πλάκας είναι κρυμμένες σε θέσεις που δύσκολα προσεγγίζονται με τα συνηθισμένα μέσα στοματικής φροντίδας. Έπειτα υπάρχει και η τρυγία(πέτρα), <ο υπέρτατος συγκρατητής πλάκας>, που δεν

απομακρύνεται με το βούρτσισμα ή το οδοντικό νήμα. Έτσι χρειάζεται οδοντιατρική φροντίδα. Η Τρυγία Η τρυγία η γνωστή <πέτρα> των δοντιών, είναι μια τραχεία και ανώμαλη αλατούχος εναπόθεση, από ενασβεστιωμένες μικροβιακές πλάκες στερρά προσκολλημένες πάνω στην επιφάνεια των δοντιών, έξω ή κάτω από την ελεύθερη επιφάνεια των ούλων. Αλλά και η ελεύθερη επιφάνεια της τρυγίας καλύπτεται τελικώς από αποικίες μικροοργανισμών, αποτελώντας ένα είδος δευτερογενούς μικροβιακής πλάκας. Η τρυγία εκτός από ενδεχόμενο αίτιο τερηδονικής προσβολής της υποκείμενης επιφάνειας του δοντιού, αποτελεί ένα βασικό βλαπτικό παράγοντα των ούλων και του περιοδοντίου, που τα προσβάλλει τόσο ερεθιστικώς, με τη μηχανική επενέργεια των επιφανειακών ανωμαλιών της, όσο και βιολογικώς, με τα κυτταροτοξικά προϊόντα των αναπτυσσόμενων στο προφυλαγμένο και πλούσιο σε θρεπτικές ουσίες περιβάλλον μικροοργανισμών. Επιπλέον, με την κατακράτηση τροφών και χρωστικών ουσιών δημιουργεί πιθανότητες κακοσμίας του στόματος και δυσχρωσιών των δοντιών. Όταν έχει σχηματισθεί η τρυγία δεν αφαιρείται με τα καθημερινά μέσα στοματικής φροντίδας. Χρειάζεται η παρέμβαση του οδοντίατρου που, όταν υπάρχει προδιάθεση, γίνεται δύο φορές το χρόνο. Η τρυγία αφαιρείται με μικροεργαλεία χεριού, υπερήχων και πεπιεσμένου αέρα.

Η Ζάχαρη Η διάδοση της χρήσης της ζάχαρης σε μια αναρίθμητη ποικιλία τροφίμων, ποτών ακόμα και φαρμάκων είναι άμεσα συνδεδεμένη με την αύξηση της συχνότητας της τερηδόνας στις πολιτισμένες κοινωνίες. Η ζάχαρη επίσης ευνοεί αναμφισβήτητα την εγκατάσταση και ανάπτυξη της οδοντικής πλάκας. Στη σημερινή κοινωνία όπου η αίσθηση του γλυκού είναι γενικά διαδεδομένη, είναι πρακτικά αδύνατη η απομάκρυνση της ζάχαρης από το καθημερινό διαιτολόγιο. Πάντως, επιβάλλεται ο περιορισμός της συχνότητας της πρόσληψής της, κυρίως κατά την παιδική ηλικία, στα ενδιάμεσα των γευμάτων, οπότε δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα μέσα αφαίρεσης της οδοντικής πλάκας.

Η Τερηδόνα Η τερηδόνα, το <χάλασμα> των δοντιών, είναι μια πάθηση συμφυής με το ανθρώπινο γένος, η οποία συναντιέται σε όλους τους πολιτισμούς και σε όλους τους τόπους. Η τερηδόνα έχει σαφώς μικροβιακή προέλευση και σχετίζεται αναμφισβήτητα με τη βαθμιαία ανάπτυξη και μεταλλαγή των συσσωρευμένων στις εκτεθειμένες οδοντικές επιφάνειες μικροβιακών αποικιών, της οδοντικής πλάκας. Η έναρξη και η εξέλιξή της συνδέεται με την ανάπτυξη και μεταβολική

δραστηριότητα των τερηδονογόνων μικροοργανισμών που αποτελούν μέρος της χλωρίδας της οδοντικής μικροβιακής πλάκας. Από τον καταβολισμό διαφόρων ζυμώσιμων υδατανθράκων από τους αναερόβιους αυτούς μικροοργανισμούς παράγονται διάφορα οξέα τα οποία και προκαλούν διάλυση της αδαμαντίνης. Με τη συστηματική εφαρμογή μιας σειράς σχετικά απλών μέτρων προφύλαξης, επιτυγχάνονται εξαιρετικά σημαντικές μειώσεις της συχνότητας τερηδονισμού των δοντιών και της σοβαρότητας των σχετικών βλαβών. Οι προσπάθειες αυτές συνοψίζονται στα ακόλουθα: α) Επαρκής και ισορροπημένη διατροφή της εγκύου β) Έλεγχος της διατροφής του βρέφους και των μεγαλύτερων παιδιών, με σχολαστική αποφυγή της ζάχαρης γ) Έναρξη των φροντίδων στοματικής υγιεινής, που γίνεται στις μικρές ηλικίες κυρίως από τη μητέρα, για τον περιορισμό της οδοντικής πλάκας και συνεπώς των τερηδονογόνων μικροοργανισμών δ) Συστηματική χρήση φθορίου, με βάση τη συνδυασμένη συστηματική πρόσληψη και τη χρήση φθοριούχου οδοντόκρεμας ε) Τακτική παρακολούθηση της στοματικής ανάπτυξης και υγείας από τον οδοντίατρο, τουλάχιστο δύο φορές το χρόνο και με πρώτη εξέταση όσο γίνεται πιο γρήγορα, το αργότερο όταν το παιδί είναι 2-3 ετών.

Η Περιοδοντική Πάθηση Ως περιοδοντική πάθηση, χαρακτηρίζονται οι προοδευτικές αλλοιώσεις των μαλακών και σκληρών ιστών που περιβάλλουν και στηρίζουν τα δόντια, με συνήθη κατάληξη, αν αφεθούν χωρίς αντιμετώπιση, την απόπτωσή τους από τις γνάθους. Τις πιο πολλές φορές, η ουλίτιδα και η περιοδοντίτιδα δεν αποτελούν χωριστές νοσολογικές οντότητες αλλά αντιπροσωπεύουν διαφορετικά εξελικτικά στάδια της ίδιας πάθησης, της περιοδοντίτιδας. Οι συντριπτικά περισσότερες περιπτώσεις περιοδοντίτιδας, από την πρώτη εμφάνιση της αρχόμενης ουλικής φλεγμονής μέχρι την τελική καταστροφή της φατνιακής απόφυσης και των ινωδών ιστών που περιβάλλουν και στερεώνουν στη θέση του το δόντι, έχουν βραδύτατη εξέλιξη, συνήθως δεκαετίες. Τόσο η ουλίτιδα και η περιοδοντίτιδα έχουν ένα κοινό παθογενετικό παράγοντα: έναν αριθμό μικροοργανισμών του οικοσυστήματος της πλάκας, κυρίως αυτής που συσσωρεύεται στην οδοντική επιφάνεια κοντά στα ούλα ή και στα τοιχώματα της ρίζας και στις αντίστοιχες αποθέσεις τρυγίας. Τα βλαπτικά για τους μαλακούς και σκληρούς ιστούς του περιοδοντίου προϊόντα μεταβολισμού των μικροοργανισμών αυτών, κυρίως ένζυμα, ενδοτοξίνες και αντιγόνα, προκαλούν τη φλεγμονώδη αντίδραση των ούλων και την φθορά των άλλων στοιχείων του περιοδοντικού συστήματος. Πάντως το αναμφισβήτητο γεγονός είναι ότι η κάθε σχεδόν αρχόμενη περιοδοντίτιδα ελέγχεται ικανοποιητικά με την έγκαιρη διάγνωση και την αποτελεσματική αφαίρεση της οδοντικής πλάκας και της τρυγίας. Βέβαια,

η προσπάθεια είναι δύσκολη και απαιτεί τη στενή συνεργασία του ασθενούς με τον οδοντίατρό του, πολύ περισσότερο από όσο στην περίπτωση της τερηδονοπάθειας. Μολονότι, μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί ακόμα ένα και μοναδικό ιδανικό μέσο για την πρόληψη των περιοδοντικών παθήσεων, όπως το φθόριο για την καταπολέμηση της τερηδόνας, η πιστή εφαρμογή των οδοντιατρικών οδηγιών για την υγιεινή του στόματος και ο καθαρισμός των δοντιών και της τρυγίας στο οδοντιατρείο 2-3 φορές το χρόνο επιτρέπουν τη βελτίωση ή και την πλήρη αποκατάσταση των ούλων σε ποσοστό 60-70%. Όταν μιλάμε για στοματική υγιεινή εννοούμε την οποιαδήποτε από τις διαδικασίες, αλλά και το σύνολο των διαδικασιών, που συμβάλλουν στη διατήρηση μιας δεδομένης κατάστασης στοματικής υγείας. Έχει αποδειχθεί ότι η σωστή στοματική υγιεινή είναι εξαιρετικά σημαντική για την πρόληψη τόσο της αρχικής εκδήλωσης όσο και της επανεμφάνισης καθώς επίσης και για την ανακοπή της προόδου των συνηθέστερων οδοντοστοματικών παθήσεων. Ο καθημερινός καθαρισμός των δοντιών με τα καθιερωμένα πια μέσα στοματικής υγιεινής είναι τόσο πιο επιτακτικός, όσο πιο ισχυροί γίνονται οι παράγοντες που ευνοούν την τερηδονογόνο και ουλική προσβολή, δηλαδή, όσο αναπτύσσεται μια κοινωνία και ανεβαίνει το βιοτικό επίπεδο των πολλών. Είναι γεγονός ότι το ελκυστικό χαμόγελο και η καθαρή, δροσερή αναπνοή προδιαθέτουν θετικά τους συνανθρώπους μας και αποτελούν ένα πολύτιμο ατομικό κεφάλαιο. Κοινωνικός κανόνας το όμορφο χαμόγελο, το καθαρό στόμα.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΑΚΗΣ ΧΕΙΡ. ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ

TEXNH

Διαβάζω....Αναπτύσσομαι….

Read and Grow

Γράφει-επιμελείται: Ελένη Τομπέα

Εμείς Τι κι αν τα μάτια σου κοιτούν μ'άλλο χρώμα Τι κι αν οι λέξεις σου ηχούν αλλιώς Ξέρω πως μέσα σου υπάρχει ακόμα Ένα παιδί που ψάχνει φως Μ'ένα φιλί και μ'ένα χάδι αγγίζεις ότι πολύ αγαπάς Φοβάμαι όπως κι εσύ το σκοτάδι Και κλαίω πάντα όταν πονάς Τα βήματα σου πάνω στην άμμο Χάνονται όταν εσύ περνάς Μα να..Εγώ τα ξανακάνω Και μοιάζουν ίδια μονομιάς Όσες σκέψεις σε βασανίζουν Όσα λάθη κι αν κουβαλάς Τα ίδια πάντα με ταλαντίζουν Μοιάζουμε τόσο-κι ας γελάς!

Περί τέχνης και ανθρώπου Δεν θεώρησα ποτέ τον εαυτό μου ξεχωριστό ή από εκείνους που γνωρίζουν καλά τι εστί ανώτερη μορφή τέχνης. Αντιλαμβανόμουν πάντα μόνο με το ένστικτο μου, με κριτήριο την ομορφιά και το τρόπο που με έκανε κάτι να σκεφτώ και να παιδέψω το μυαλό μου. Πως μπορώ όμως εγώ να κρίνω ή πιο εύκολα ακόμα να κατακρίνω, την αντίληψη και τις όποιες ανάγκες ωθούν τους ανθρώπους στις επιλογές τους όσον αφορά την τέχνη ή οποιοδήποτε άλλο τρόπο ακουμπά τον όρο αυτό; Γιατί να είναι μεμπτό να επιλέγει κάποιος τη διασκέδαση και όχι απαραίτητα την ψυχαγωγία; Κι αν ακόμη η αντίληψη ορισμένων δε φτάνει για να εκτιμήσει και να καταλάβει κάποια πράγματα που άγουν την ψυχή και το πνεύμα, πως μπορώ εγώ να τους κατηγορήσω; Είναι σα να κατηγορώ ένα παιδί που δεν μπορεί να συμμετάσχει σε μια συζήτηση ενηλίκων. Η περιφρόνηση των ανθρώπων για οποιοδήποτε λόγο και αιτία είναι ένα είδος ρατσισμού..και πως μπορούμε μετά να μιλάμε για ανθρώπους με καλλιεργημένο πνεύμα; Θα μπορούσα εδώ να αναφέρω το γνωστό ερώτημα, η τέχνη για τον άνθρωπο ή ο άνθρωπος για τη τέχνη; Η δική μου απάντηση είναι πως η τέχνη και ο άνθρωπος υπηρετούνται ταυτόχρονα. Γιατί τι θα ήταν ο άνθρωπος χωρίς την τέχνη; Ένα ον που θα χρησιμοποιούσε τις αισθήσεις του μονάχα για τα αυτονόητα. Ένα μυαλό που δεν θα μπορούσε να συλλάβει ότι βρίσκεται πέρα απο τη λογική. Αλλά και η τέχνη χωρίς τον άνθρωπο θα ήταν μια έννοια χωρίς αξία. Κάτι το απροσδιόριστο που δεν θα έχρηζε θαυμασμού. Η τέχνη και ο άνθρωπος είναι δυο ιδέες που ταυτίζονται, δυο ευθείες γραμμές που όπως και να τις τοποθετήσεις τέμνονται. Δεν μπορείς να συμμερίζεσαι την τέχνη χωρίς να υπολογίζεις τον άνθρωπο. Αυτό είναι το δικό μου συμπέρασμα. Η ανώτερη τέχνη απαιτεί ανώτερο πνεύμα και το ανώτερο πνεύμα αγαπά τον άνθρωπο!

Στο μαύρο και στο άσπρο

Στη σκακιέρα είμαι μόνη... Μια βασίλισσα μαύρη με άσπρη φορεσιά Μια βασίλισσα άσπρη με μαύρο ουρανό!

Θα δρασκελίσω όπου μπορώ όπου η ζωή με πάει... Πότε στο μαύρο, πότε στο άσπρο

Μόνο μέσα μου μη μπερδέψω και τα δυο μαζί... Γκρι χρώμα δεν θέλω στη ψυχή μου... Μα να’χω παρτίδες κερδισμένες εν λευκώ!

Μια θέση πιο μπροστά Σαν ποτάμι που κυλά γοργά ή σαν στάσιμα νερά παρασέρνω ότι βρω ή παραμένω.... Για να ζω... Με δυο ταχύτητες πηγαίνω να ξεφύγω απ'τον χρόνο μια να τρέξω να προλάβω, μια να στέκω... Για να ζω... Μα ο χρόνος φεύγει, πάει...Χωρίς οίκτο μ'ακουμπάει Δεν τον νοιάζει πως με βρίσκει...Μοναχά να με νικήσει

Κι εγώ ακόμα τρέχω να ξεφύγω ή να τον γελάσω πάω.... Με σκυμμένο το κεφάλι, δίχως το βλέμμα μου μπροστά Να'τος όμως! Είναι πάλι εμπρός μου...

Mου γελά ειρωνικά! Ζήσε όπως θες μου λέει...

H ταχύτητα δεν αλλάζει, το ότι εγώ θα είμαι πάντα.... Μια θέση πιο μπροστά!

TO ΤΣΙΡΚΟ Υπάρχει πάντα μια θέση στο τσίρκο για όλους.... Ακροβατείς σε τεντωμένο σχοινί με μοναδική βοήθεια την ομπρέλα της ηθικής σου. Όσο πιο μεγάλη η ομπρέλα τόσο πιο ομαλά θα βρεθείς στο έδαφος από μια πτώση. Αν πάλι βρεθείς στην άλλη άκρη του σχοινιού χωρίς να κρατάς την ηθική στο χέρι, μπράβο σου που δεν έπεσες αλλά θυμήσου να γυρίσεις πίσω το βλέμμα σου και να κοιτάξεις καλά τη διαδρομή. Σκέψου αν άξιζε το ρίσκο που πήρες και αν την επόμενη φορά θα είσαι το ίδιο τυχερός.

Βγάζεις φωτιές από το στόμα χωρίς φόβο. Είσαι δυνατός και ατρόμητος, αλλά θυμήσου ότι ίσως κάποια στιγμή, οι δικές σου οι φλόγες σε κάψουν ανεπανόρθωτα.

Δαμάζεις τρομακτικά θηρία και αψηφάς τη λαχτάρα τους για σάρκα. Θυμήσου να αναλογιστείς ότι μόνος σου έγινες βορά στα αιχμηρά τους δόντια, καθώς εκείνα θα σε κομματιάζουν χωρίς καμία ενοχή.

Κάνεις τον κόσμο να γελά με την αστεία σου φάτσα και παίρνεις χαρά ακούγοντας το χειροκρότημα τους. Θυμήσου τη στιγμή που εσύ χρειαστείς μια αστεία μουτσούνα, να κοιτάξεις καλά γύρω σου. Μην τρομάξεις αν όλοι φορούν την πιο αυστηρή τους μάσκα.

Κάνεις τα πιο εντυπωσιακά άλματα και τεντώνεις το κορμί σου όπως κανένας άλλος. Πριν προλάβεις να χαρείς πως όλοι αναγνώρισαν το ταλέντο σου, βεβαιώσου πως δεν είναι το ίδιο το κορμί σου που όλοι κοιτάνε.

Όλοι έχουν μια θέση στο τσίρκο γιατί η ζωή ανοίγει την αυλαία, εμείς δίνουμε την παράσταση αλλά όταν η αυλαία πέσει, ακόμα και το πιο φαντασμαγορικό θέαμα γίνεται τρομακτικό στο σκοτάδι.

Ποίηση: Η «Ιθάκη» των αναγνωστών Ποίηση˙ Το λογοτεχνικό είδος που τιμήθηκε όσο κανένα άλλο από τους Έλληνες λόγιους. Η έκφραση εκείνη του λόγου που για εμένα φαντάζει ακόμη ως κάστρο απόρθητο. Ομορφιά που κρύβεται πίσω από αριστοτεχνικά πλεγμένες λέξεις, σελίδες που αντικατοπτρίζουν «γυμνωμένες» ψυχές. Οι λέξεις φαντάζουν σαν πέπλο καπνού που σε τυλίγουν καθόλη τη διάρκεια που στέκεις σκυμμένος επάνω τους, φεύγοντας αργά και νωχελικά,, αφήνοντας σε για λίγο ακόμη στον κόσμο του ποιητή. Η Ελληνική γλώσσα είναι φτιαγμένη για ποιητικό λόγο. Εξάλλου η μητρική γλώσσα θα είναι πάντα βαθιά ριζωμένη στις καρδιές των ανθρώπων. Μια γλώσσα τιμημένη και από Μεγάλους Έλληνες λογοτέχνες, χωρίς να αναφέρομαι μονάχα στον Γιώργο Σεφέρη (1963) και στον Οδυσσέα Ελύτη (1979), που απέσπασαν το βραβείο Νόμπελ και τιμήθηκαν μεταξύ άλλων στον 20ο αιώνα. Η Καβαφική ποίηση «αγαπά» τις μουντές και συννεφιασμένες μέρες. Η ποιητική του έκφραση βρίσκει έναν απλό και λιτό τρόπο για να λυτρώσει τον ίδιο αλλά και τους αναγνώστες του μέσα από δημιουργίες που αφορούν τον έρωτα, τον θάνατο, την εξουσία, την πολιτική και την διάψευση μεγάλων ιδανικών. Όταν έρθεις κοντά στην κρυμμένη δύναμη της ποίησης, αισθάνεσαι το πόσο μεγάλη και ουσιαστική είναι.

Κ.Π. Καβάφης

«Ιθάκη» (1911) «Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,…»…

«…Πάντα στο νου σου να’χεις την Ιθάκη. Το φθάσιμον εκεί ειν’ο προορισμός μου. Αλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου. Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει Και γέρος πια ν’αράξεις στο νησί, Πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο, Μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.

Η Ιθάκη σ’έδωσε τ’ωραίο ταξίδι. Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο. Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.

Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε. Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα, Ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν.»

ΙΔΡΥΜΑ ΕΥΓΕΝΙΔΟΥ Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο

«Το Μυστήριο της Ζωής» Νέα Ψηφιακή παράσταση στο Πλανητάριο

Αθήνα, Δευτέρα 9 Ιανουαρίου 2012 «Το Μυστήριο της Ζωής» είναι ο τίτλος της νέας ψηφιακής παράστασης που προβάλλει το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου. «Το Μυστήριο της Ζωής» είναι η πρώτη μιας τριλογίας παραστάσεων αφιερωμένων στις διάφορες πτυχές του προαιώνιου ερωτήματος του ανθρώπου για το αν είμαστε μόνοι μας στο Σύμπαν. «Το Μυστήριο της Ζωής» πραγματεύεται την εμφάνιση της ζωής στη Γη και τον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκε με την πάροδο του χρόνου οδηγώντας στην εντυπωσιακή ποικιλομορφία όλων των ειδών ζωής του πλανήτη μας. Η παράσταση ξεκινάει με μία παρουσίαση της γέννησης του Ηλιακού Συστήματος και της Γης, και συνεχίζει περιγράφοντας τους δομικούς λίθους της ζωής, ορισμένες από τις βασικές θεωρίες που αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια σχετικά με την απαρχή και τα πρώτα βήματα της ζωής, τις περίφημες θεωρίες του Δαρβίνου για την Εξέλιξη, καθώς και τη σημασία που έχει η μελέτη των απολιθωμάτων στην αποκρυπτογράφηση του τρόπου με τον οποίον εξελίχθηκε η ζωή στο διάβα των γεωλογικών αιώνων. Η παράσταση αυτή αφιερώνεται στον αξέχαστο και επί χρόνια παλαιό συνεργάτη

του

Ομίλου

Ευγενίδη,

τον

αείμνηστο

καθηγητή

του

Πανεπιστημίου Πειραιά Αλέξανδρο Σταυρόπουλο, του οποίου το δίτομο έργο, Η Ζωή σ’ Επίπεδο Μορίων (Ίδρυμα Ευγενίδου, 2007), αποτέλεσε τη βάση της παράστασης. Αναφερόμενος στο «Μυστήριο της Ζωής», ο Διευθυντής του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου κος Διονύσης Σιμόπουλος τονίζει ότι «…Όπως και με τις

προηγούμενες πλανηταριακές μας παραστάσεις, το ίδιο και στην παρούσα, η «από καθέδρας» παρουσίαση και διάδοση των νέων γνώσεων έχει αντικατασταθεί από μια παρουσίαση «ψυχαγωγικής επιμόρφωσης». Η μεγάλη ποικιλία θεμάτων στον τρισδιάστατο χώρο του Πλανηταρίου, κερδίζει τη συμμετοχή των θεατών του, οι οποίοι «ψυχαγωγούνται» (με όλη τη σημασία της λέξης) μαθαίνοντας. Μετά από 50 χρόνια εξέλιξης, άλλωστε, το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο έχει μεταμορφωθεί σ’ ένα ευέλικτο διεπιστημονικό

κέντρο

παρουσιάσεων

που

υπηρετεί

όχι

μόνο

τις

επιστήμες, αλλά και τις τέχνες, και απευθύνεται σ’ ένα ευρύ κοινό, ανεξαρτήτως ηλικίας και μορφωτικού επιπέδου. Στις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις δημιουργικές

του και

Πλανηταρίου τεχνικές

χρησιμοποιούνται

δυνατότητες

που

πλέον

παρέχουν

όλες

οι

σήμερα

τα

οπτικοακουστικά μέσα και οι νέες τεχνολογίες, ώστε να γίνει η αφήγηση της ιστορίας της επιστήμης με τρόπο συναρπαστικό.» Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει σε έναν σημαντικό παράγοντα στη δημιουργία αυτής της παράστασης, έναν αξιαγάπητο άνθρωπο και δημιουργό. Πρόκειται βέβαια για τον μαέστρο και πολυβραβευμένο συνθέτη εκατοντάδων μουσικών επιτυχιών κύριο Μίμη Πλέσσα που, εκτός των άλλων, είναι επί πλέον και κάτοχος διδακτορικού διπλώματος Χημείας από το Πανεπιστήμιο Κορνέλ των ΗΠΑ. Αυτή είναι η δεύτερη παράσταση του Πλανηταρίου που φέρει τη μουσική του υπογραφή, και ελπίζουμε ότι δεν θα είναι και η τελευταία. Σχετικά με την την παράσταση ο κ. Πλέσσας αναφέρει τα εξής: «Για την παράσταση του Ευγενιδείου Πλανηταρίου το Μυστήριο της Ζωής, τολμώ να δοκιμάσω με βιωμένα μοτίβα μου που βρίσκονται στο DNA των παιδιών μας μα και με ήχους που η προκοπή της τεχνολογίας μού επιτρέπει να πετύχω και να χρησιμοποιήσω στη σύνθεση, να δώσω ένα θέαμα-ακρόαμα που θα αφήνει στα παιδιά μας ένα παράθυρο ανοιχτό στο μέλλον της περιπέτειας που είναι… Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΟΝ ΥΔΑΤΙΝΟ ΠΛΑΝΗΤΗ ΓΗ ΤΗΣ ΦΤΩΧΙΚΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ ΠΟΥ Ο ΗΛΙΟΣ ΜΑΣ ΒΟΗΘΑΕΙ ΝΑ ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΑΣΤΕ.» Οι τρισδιάστατες σκηνές εικονικής πραγματικότητας της παράστασης βασίζονται στην τριεθνή συνεργασία του Ευγενιδείου Πλανηταρίου, του Πλανηταρίου Μόρισον στην Ακαδημία Επιστημών της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο και της Ολλανδικής εταιρείας Mirage 3D στη Χάγη. Τη σκηνοθεσία υπογράφουν ο Ryan Wyatt (Πλανητάριο Μόρισον) και ο Robin Sip (Μιράζ 3D), ενώ τη σεναριακή προσέγγιση και προσαρμογή των σκηνών της ελληνικής παράστασης έκανε ο σκηνοθέτης Παναγιώτης Σιμόπουλος. Την παράσταση αφηγείται στα Ελληνικά η Θέμις Μπαζάκα, ο Κοσμάς Δεβελέγκας και ο Γιάννης Στεφόπουλος, ενώ στην Αγγλική εκδοχή ακούγεται η Jodie Foster, o Tony Maples και o Michael Harrigan. Το sound design είναι του Στέφανου Κωνσταντινίδη, η μίξη ήχου του Αναστάσιου

Κατσάρη, ενώ την ηχογράφηση της μουσικής του Μίμη Πλέσσα έκανε ο Νάσσος Σωπύλης.

Επιμορφωτικός Οδηγός της παράστασης Η παράσταση «Το μυστήριο της Ζωής», όπως και κάθε παράσταση του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου, συνοδεύεται από τον «Επιμορφωτικό Οδηγό» με τον ίδιο τίτλο. Κύριος σκοπός του «Επιμορφωτικού Οδηγού» είναι να προσφέρει

ορισμένα

πρόσθετα

στοιχεία,

ώστε

να

γίνει

καλύτερα

κατανοητό το περιεχόμενο της κάθε παράστασης. Η δομή του είναι παρόμοια μ’ αυτήν. Κάθε ενότητα του Οδηγού, που ακολουθεί τη σπονδυλωτή

δομή

περισσότερα

στοιχεία

παραπέμπουμε

του

επίσης

σεναρίου

απ’

ό,τι

και

σε

η

της

παράστασης,

αφήγηση

ενδεικτική

της

περιλαμβάνει

παράστασης,

βιβλιογραφία

απ’

ενώ

όπου

ο

ενδιαφερόμενος αναγνώστης θα μπορέσει να αντλήσει ακόμη πιο πολλές σχετικές πληροφορίες. Μ’ αυτόν τον τρόπο πιστεύουμε ότι οι θεατές θα μπορέσουν να αποκομίσουν μεγαλύτερα οφέλη απ’ την εμπειρία τους στη διάρκεια της παράστασης. Στον Οδηγό, που σχεδίασε ο Αντώνης Ασπρόμουργος, περιλαμβάνονται κείμενα του διευθυντή του Πλανηταρίου Διονύση Σιμόπουλου και του διδάκτορα Αστροφυσικής Αλέξη Δεληβοριά (ο οποίος επιμελήθηκε επί πλέον και την φωτογραφική πλαισίωση των κειμένων) καθώς και μιας ομάδας επιστημόνων διαφορετικών ειδικοτήτων, που προσφέρουν με την πένα τους επιπλέον στοιχεία απ’ όσα μπορούν να παρουσιαστούν στη αφήγηση της παράστασης. Πρόκειται για τον Μιχάλη Δ. Δερμιτζάκη, τ. Αντιπρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρ. Κοσμήτορα της Σχολής Θετικών Επιστημών, τον Κλεομένη Τσιγάνη, επίκουρο καθηγητή του τομέα Αστροφυσικής,

Αστρονομίας

και

Μηχανικής

του

Αριστοτελείου

Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, την Βασιλεία-Ισμήνη Αλεξάκη, διδάκτορα Βιολογίας και ερευνήτρια στο Max Planck Institute, την Γεωργία Φέρμελη, διδάκτορα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος και διδάσκουσα στο τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος και τις επιστημονικές συνεργάτιδες του Ιδρύματος Ευγενίδου Κατερίνα Τσικαλάκη, βιολόγο, και Μαρία Τσίπη, υποψήφια διδάκτορα Γενετικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ίδρυμα Ευγενίδου - Γραφείο Τύπου Εύη Γαρδίκη email: gardiki@eugenfound.edu.gr