l Pensioen tekent de menselijke geest

Pensioen tekent de menselijke geest

Tekst: Bas Haring Beeld: Heidi de Gier

U gelooft het misschien niet, maar ik vind pensioen een van de leukste onderwerpen om over te schrijven. Omdat het pensioen de menselijke geest tekent: er zijn nauwelijks andere wezens die zich voorbereiden op de verre toekomst. Eekhoorns zijn een bekende uitzondering: die verstoppen noten voor het volgende jaar. Maar dat is slechts een simpele vorm van pensioen: eekhoorns bewaren simpelweg datgeen wat ze in de toekomst nodig hebben. Vertaald naar onze mensenwereld zou dat neerkomen op het volgende: stel je voor dat je verwacht dat je in de toekomst een auto nodig hebt, maar je weet niet zeker of je dan voldoende verdient, dan koop je hem alvast nu. Je stalt de auto voorzichtig in een garage en tegen de tijd dat je hem nodig hebt, haal je hem eruit.

Bijzonder onhandig. Tegen de tijd dat de auto de garage verlaat is-ie veroudert en achterhaald. Een tikkeltje handiger is het sparen van geld, sieraden of schilderijen in plaats van auto’s. Die raken niet zo snel verouderd en zijn in de toekomst vermoedelijk nog steeds van waarde.

Maar echt handig is dit nog steeds niet. Spaargeld, sieraden en schilderijen liggen passief te wachten tot ze in de toekomst worden verkocht. In de tussentijd heeft niemand er wat aan.

Nee, dan ons huidige pensioen: wij sparen geen auto’s, geen geld of schilderijen, maar aandelen in ondernemingen of obligaties. Feitelijk lenen we wat we gespaard hebben direct weer uit. Opdat het gebruikt kan worden door hen die het nu nodig hebben. En tegen de tijd dat we het gespaarde zelf nodig hebben vragen we het weer terug. Briljant. Zo zorgen we voor onze eigen toekomst en voor elkaar. Wat is het pensioen toch prachtig!

Bas Haring

Bas Haring is filosoof en informaticus. Aan de universiteit van Leiden is hij bijzonder hoogleraar publiek begrip van wetenschap en oprichter van het masterprogramma media technologie van LIACS. Hij is daarnaast schrijver. Hij schreef onder meer Kaas en de evolutietheorie, Voor een echt succesvol leven, Waarom cola duurder is dan melk en Why Biodiversity Loss is Not a Disaster. Op televisie presenteerde hij voor de RVU de programma’s Stof, Haring en Wisebits. Hij schrijft ook columns voor onder meer de Volkskrant.