Tι είναι η πατρίδα μας;

ΕΠΙΜΟΡΥΩ΢Η ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΩΝ ΓΙΑ ΣΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗ΢Η ΚΑΙ ΕΥΑΡΜΟΓΗ ΣΩΝ ΣΠΕ ΢ΣΗ ΔΙΔΑΚΣΙΚΗ ΠΡΑΞΗ

ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΢ΕΝΑΡΙΟ “Σι είναι η πατρίδα μας;” Ελπίδα ΢αμαλτάνθ ΚΣΕ 7ο Ε.Λ. ΚΑΛΛΛΚΕΑΣ ΕΡΛΜΟ΢ΦΩΤΘΣ: ΝΛΚΟΛΑΟΣ ΜΡΑΛΚΛΗΑΣ

ΣΕΡΤΕΜΒ΢ΛΟΣ 2011 - ΜΑ΢ΤΛΟΣ 2012

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

ΕΚΠΑΚΔΕΤΣΚΚΟ ΢ΕΝΑΡΚΟ Ελπίδα Σαμαλτάνη 1 ΢ΤΝΟΠΣΚΚΗ ΠΑΡΟΤ΢ΚΑ΢Η ΣΟΤ ΢ΕΝΑΡΚΟΤ 1.1 Σίτλοσ διδακτικοφ ςεναρίου

“Σι είναι η πατρίδα μας;” 1.2 Εμπλεκόμενεσ γνωςτικζσ περιοχζσ Το παρόν ςενάριο προτείνεται για τθ διδαςκαλία των δφο πρϊτων ενοτιτων τθσ Μελζτθσ Ρεριβάλλοντοσ 1: Ελλάδα-Θ χϊρα μασ (Τόποσ) και 2: Ο πολιτιςμόσ των Ελλινων και των άλλων λαϊν (Ρολιτιςμόσ). Στο πλαίςιο τθσ διακεματικισ προςζγγιςθσ του κζματοσ μπορεί να επεκτακεί και ςτισ παρακάτω γνωςτικζσ περιοχζσ: Γλϊςςα (παραγωγι γραπτοφ λόγου, παραγωγι κειμζνων περιγραφισ τοπίου), Αιςκθτικι Αγωγι, Νζεσ Τεχνολογίεσ.

1.3 Σάξεισ ςτισ οποίεσ μπορεί να απευκφνεται Μπορεί να αξιοποιθκεί ςτθν Δϋ Δθμοτικοφ, επειδι όλα τα παραπάνω ανικουν ςτθ διδακτζα φλθ τθσ Δϋ τάξθσ.

1.4 ΢υμβατότθτα με το Α.Π.΢. και το Δ.Ε.Π.Π.΢. Είναι απόλυτα ςυμβατό με το Α.Ρ.Σ. και το Δ.Ε.Ρ.Ρ.Σ. τόςο ωσ προσ το περιεχόμενο, εφόςον καλφπτει τθν φλθ των ενοτιτων του ςχολικοφ εγχειριδίου, όςο και ωσ προσ τθ μεκοδολογία και τθ διδακτικι προςζγγιςθ. Οι ςτόχοι είναι ςυμβατοί με τισ δραςτθριότθτεσ και θ επίτευξι τουσ αξιολογείται ατομικά και ομαδικά ςτο τζλοσ, αλλά και κατά τθ διάρκεια των δραςτθριοτιτων. Θ υλοποίθςι του ενδείκνυται ςτισ ϊρεσ τθσ Μελζτθσ Ρεριβάλλοντοσ (ΥΡΕΡΚ/Ρ.Λ, 2003δ:328) και τθσ Ευζλικτθσ Ηϊνθσ (ΥΡΕΡΚ/Ρ.Λ, 2003γ:621), αλλά και ςτισ ϊρεσ των μακθμάτων Γλϊςςασ (ΥΡΕΡΚ/Ρ.Λ, 2003α:27-28) και Αιςκθτικισ Αγωγισ (ΥΡΕΡΚ/Ρ.Λ, 2003β:105).

1.5 Οργάνωςθ τθσ διδαςκαλίασ & απαιτοφμενθ υλικοτεχνικι υποδομι Οργάνωςη τησ Διδαςκαλίασ

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

2

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Ανάλογα με τουσ ςτόχουσ τθσ κάκε δραςτθριότθτασ θ διδαςκαλία μπορεί να οργανωκεί είτε ατομικά είτε με το ςφνολο τθσ τάξθσ είτε με εργαςία ςε ομάδεσ. Επίςθσ μπορεί να διαφοροποιθκεί ανάλογα με τα μζςα που κα χρθςιμοποιθκοφν για τθν υλοποίθςθ του διδακτικοφ ςεναρίου. Κάποιεσ δραςτθριότθτεσ μποροφν να πραγματοποιθκοφν ςε διαδραςτικό πίνακα ι με τθ βοικεια υπολογιςτι ςυνδεμζνου με προβολζα οκόνθσ ςτθν ολομζλεια τθσ τάξθσ. Εναλλακτικά, κάποιεσ δραςτθριότθτεσ ενδείκνυται να πραγματοποιθκοφν ςτο εργαςτιριο υπολογιςτϊν του ςχολείου με χωριςμό των παιδιϊν ςε ομάδεσ εργαςίασ.

Γνωςτικά Προαπαιτοφμενα Οι μακθτζσ απαιτείται να ζχουν βαςικζσ γνϊςεισ χειριςμοφ των υπολογιςτϊν και να γνωρίηουν

τον

τρόπο

χριςθσ

των

εκπαιδευτικϊν

λογιςμικϊν

που

κα

χρθςιμοποιθκοφν για τθν υλοποίθςθ των εκπαιδευτικϊν δραςτθριοτιτων. Επίςθσ, είναι απαραίτθτο οι μακθτζσ να γνωρίηουν τουσ κανόνεσ λειτουργίασ τθσ ομάδασ, ϊςτε να μποροφν να ςυνεργάηονται για τθν αποτελεςματικι πραγματοποίθςθ των διδακτικϊν δραςτθριοτιτων και τθ ςυμπλιρωςθ των φφλλων εργαςίασ.

Απαιτοφμενη Υλικοτεχνική Υποδομή Για τθν εφαρμογι των διδακτικϊν παρεμβάςεων είναι αναγκαία θ φπαρξθ εργαςτθρίου υπολογιςτϊν ςτο ςχολείο και θ δυνατότθτα εγκατάςταςθσ των απαιτοφμενων εκπαιδευτικϊν λογιςμικϊν. Επίςθσ, είναι χριςιμθ θ φπαρξθ διαδραςτικοφ πίνακα ι υπολογιςτι ςυνδεμζνου με προβολζα οκόνθσ ςτθν τάξθ ι ςτο ςχολικό εργαςτιριο για τθν επίδειξθ των παρακάτω εκπαιδευτικϊν λογιςμικϊν, που κα χρθςιμοποιθκοφν:  Επεξεργαςτισ κειμζνου - Word  Λογιςμικό εννοιολογικισ χαρτογράφθςθσ – Inspiration  Λογιςμικό καταςκευισ βάςθσ δεδομζνων – Table Top  Λογιςμικό ηωγραφικισ – Revelation Natural Art  Λογιςμικό διερεφνθςθσ & οπτικοποίθςθσ – Google earth  Λογιςμικό δθμιουργίασ αςκιςεων – Hot Potatoes  Λογιςμικό Γλϊςςασ Γϋ-Δϋ Δθμοτικοφ Ρ.Λ.  Διαδίκτυο Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

3

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

 Θλεκτρονικό ταχυδρομείο  Λογιςμικό παρουςίαςθσ – Power Point

1.6 Διδακτικοί ΢τόχοι Οι μακθτζσ επιδιϊκεται: Α. Ωσ προσ το γνωςτικό αντικείμενο: 

Να τοποκετοφν τθν Ελλάδα ςτθν υδρόγειο και να περιγράφουν τα ςφνορα τθσ.



Να κατονομάηουν τα γεωγραφικά διαμερίςματα τθσ Ελλάδασ και να γνωρίηουν τθ κζςθ τουσ ςτο χάρτθ.



Να ανακαλφψουν βαςικά γεωγραφικά, πολιτιςτικά κ.λ.π. ςτοιχεία για κάκε γεωγραφικό διαμζριςμα.



Να καταγράψουν τθν άποψι τουσ ςχετικά με το τι ςθμαίνει γι’ αυτά θ λζξθ «πατρίδα».



Να εκφράςουν τα ςυναιςκιματά τουσ για τθν πατρίδα.

Β. Ωσ προσ τθ χριςθ των νζων τεχνολογιϊν: 

Να αξιοποιοφν τα εκπαιδευτικά λογιςμικά με δθμιουργικό τρόπο.



Να χρθςιμοποιοφν τισ δυνατότθτεσ του υπολογιςτι για να αναπτφςςουν τθ φανταςία τουσ και τθ δθμιουργικότθτά τουσ.



Να ανακαλφπτουν εργαλεία των λογιςμικϊν για πιο αποτελεςματικι μάκθςθ.

Γ. Ωσ προσ τθ μακθςιακι διαδικαςία 

Να ανακαλφπτουν τθ νζα γνϊςθ με διαδικαςίεσ ενεργοφσ μάκθςθσ.



Να ςυνεργάηονται αρμονικά ςε ομάδεσ εργαςίασ για τθν επίτευξθ ενόσ κοινοφ ςτόχου.



Να τθροφν τουσ κανόνεσ λειτουργίασ τθσ ομάδασ.



Να εκτιμοφν τθν πατρίδα τουσ και να ςζβονται τισ ςυνικειεσ, τα ικθ και τα ζκιμα των εκνικοτιτων που ηουν ςτθ χϊρα μασ.



Να αποκτιςουν ςτάςεισ και δεξιότθτεσ ςεβαςμοφ και αποδοχισ «του άλλου».

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

4

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ



«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Να αμβλυνκοφν ςτερεότυπα και ρατςιςτικζσ απόψεισ για τουσ αλλοδαποφσ μακθτζσ.

1.7 Εκτιμϊμενθ διάρκεια Θ διάρκεια τθσ εκπαιδευτικισ εφαρμογισ εξαρτάται από τον αρικμό και το επίπεδο των μακθτϊν ςτθν τάξθ, το βακμό εξοικείωςισ τουσ με τθ χριςθ και λειτουργία του υπολογιςτι, με τισ ςχζςεισ που είναι διαμορφωμζνεσ ςε κάκε ομάδα και τθν αποτελεςματικι τουσ ςυνεργαςία. Κεωρϊντασ ότι οι παραπάνω παιδαγωγικζσ προχποκζςεισ είναι επαρκϊσ αναπτυγμζνεσ, θ διάρκεια τθσ διδακτικισ παρζμβαςθσ εκτιμάται ςε 24 διδακτικζσ ϊρεσ ι 2 διδακτικζσ ϊρεσ τθν εβδομάδα για 3 μινεσ.

2. Διδακτικι προςζγγιςθ

2.1 Ιεωρθτικι προςζγγιςθ Το παρόν διδακτικό ςενάριο εφαρμόςτθκε με βάςθ, κυρίωσ, τισ αρχζσ τθσ κοινωνικοπολιτιςμικισ προςζγγιςθσ, ςφμφωνα με τθν οποία τα παιδιά μακαίνουν αλλθλεπιδρϊντασ με το περιβάλλον τθσ ςχολικισ τουσ ομάδασ μζςα ςτθν τάξθ ι ςτο εργαςτιριο υπολογιςτϊν του ςχολείου. Ταυτόχρονα αλλθλεπιδροφν με τον δάςκαλο, ο οποίοσ λειτουργεί ωσ ςκαλωςιά μάκθςθσ, ϊςτε να παιδιά να αναπτφξουν τισ ικανότθτζσ τουσ ςε όςο υψθλότερο επίπεδο γίνεται (ηϊνθ επικείμενθσ ανάπτυξθσ). Θ επικοινωνία μεταξφ των μακθτϊν ςυμβάλλει ςτθν οικοδόμθςθ νζασ γνϊςθσ με ανάδειξθ και αναδόμθςθ των προθγοφμενων γνϊςεων. Το ςενάριο αξιοποιεί, τισ αρχζσ τθσ εποικοδομιςτικισ προςζγγιςθσ, ϊςτε να μποροφν τα παιδιά να αναπροςαρμόηουν και δομοφν νζα γνωςτικά ςχιματα μζςα από τθ νοθτικι διαδικαςία τθσ προςαρμογισ και αφομοίωςθσ κινθτοποιϊντασ και αναπτφςςοντασ

τθν

κριτικι

και

δθμιουργικι

τουσ

ςκζψθ.

Οπωςδιποτε,

αξιοποιοφνται περιςταςιακά και ςυμπεριφοριςτικζσ τακτικζσ εξαρτθμζνθσ μάκθςθσ, με απϊτερο ςτόχο να καλλιεργθκοφν επικυμθτζσ ςτάςεισ και ςυμπεριφορζσ.

2.2 Μεκοδολογικι προςζγγιςθ Θ ομαδοςυνεργατικι διδαςκαλία ενδείκνυται για τθν παιδαγωγικι υλοποίθςθ του ςεναρίου ωσ μιασ διδακτικισ παρζμβαςθσ με μακθτοκεντρικι προςζγγιςθ, που δίνει Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

5

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

προτεραιότθτα ςτθν επικοινωνία και αλλθλεπίδραςθ τόςο μεταξφ δαςκάλουμακθτϊν-υπολογιςτι, όςο και μεταξφ μακθτι-δαςκάλου-διδακτικοφ περιεχομζνου ςφμφωνα με το γνωςτό τρίγωνο τθσ Ραιδαγωγικισ που αφορά τθ μάκθςθ. Το διδακτικό ςενάριο εφαρμόηεται με τθ μορφι ενόσ διακεματικοφ ςχεδίου εργαςίασ (project) βαςιηόμενο ςτισ αρχζσ τθσ ενεργοφ, ςυμμετοχικισ και ανακαλυπτικισ μάκθςθσ που ςτοχεφει ςτθν καλλιζργεια των δεξιοτιτων των μακθτϊν ωσ αποτζλεςμα εφαρμογισ των αρχϊν τθσ διαφοροποιθμζνθσ διδαςκαλίασ και μάκθςθσ. Ενδείκνυται ακόμθ να εφαρμοςτεί ωσ μζςο αποτελεςματικισ διδαςκαλίασ, που προάγει τθν αυκεντικι μάκθςθ και αξιολόγθςθ του μακθτι.

2.3 Διδακτικι προςζγγιςθ με ΣΠΕ Στο παρόν ςενάριο χρθςιμοποιικθκαν τα παρακάτω εκπαιδευτικά εργαλεία αξιοποίθςθσ των ΤΡΕ:  Λογιςμικό ςυμβολικισ ζκφραςθσ - Επεξεργαςτισ κειμζνου Word. Εξοικειϊνει τα παιδιά με τθν θλεκτρονικι γραφι και τισ δυνατότθτεσ μορφοποίθςθσ του γραπτοφ με ςκοπό τθν αναδιάρκρωςθ και βελτίωςθ του αρχικοφ κειμζνου, ςφμφωνα με τθν κειμενοκεντρικι προςζγγιςθ του γραπτοφ λόγου (Ματςαγγοφρασ, 2004).  Λογιςμικό εννοιολογικισ χαρτογράφθςθσ Inspiration. Χρθςιμεφει ςτθν ανίχνευςθ των προχπαρχουςϊν ιδεϊν των μακθτϊν πάνω ςτο κεντρικό κζμα «πατρίδα», ςτθν αναδόμθςθ νζων γνωςτικϊν ςχθμάτων και τθν αξιολόγθςι τουσ.  Λογιςμικό ςυμβολικισ ζκφραςθσ, ανακάλυψθσ & διερεφνθςθσ - Βάςεισ δεδομζνων Table Top. Με τθ χριςθ του τα παιδιά μακαίνουν να ταξινομοφν τισ νζεσ γνϊςεισ και να τισ οπτικοποιοφν χωρίηοντάσ τεσ ςε κατθγορίεσ.  Λογιςμικό ηωγραφικισ Revelation Natural Art - ςυμβολικισ ζκφραςθσ & επικοινωνίασ. Οι εικαςτικζσ του δυνατότθτεσ βοθκοφν τα παιδιά να απεικονίςουν με ςυμβολικό τρόπο νζα γνωςτικά ςφνολα και να τα αφομοιϊςουν.

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

6

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

 Λογιςμικό διερεφνθςθσ & οπτικοποίθςθσ Google Earth. Συμβάλλει ςτθ διερεφνθςθ, κατανόθςθ και οπτικοποίθςθ γεωγραφικϊν όρων και εννοιϊν που εμπλζκονται ςτο ςενάριο.  Λογιςμικό

ανάπτυξθσ

αςκιςεων

Hot

Potatoes.

Χρθςιμοποιείται

θ

δυνατότθτα καταςκευισ ςταυρολζξου ωσ μια παιγνιϊδθσ και δθμιουργικι δραςτθριότθτα που προάγει τθν ενεργθτικι ςυμμετοχι των παιδιϊν ςτθ μάκθςθ και τθν ανάπτυξθ τθσ κριτικισ τουσ ςκζψθσ.  Λογιςμικό Γλϊςςασ Γϋ-Δϋ Δθμοτικοφ Ρ.Λ. – Λογιςμικό κλειςτοφ τφπου, εξάςκθςθσ

και

πρακτικισ

που

ςυνδζει

διακεματικά

τθ

Μελζτθ

Ρεριβάλλοντοσ με τθ Γλϊςςα. Με παροχι ανατροφοδότθςθσ κακοδθγεί τα παιδιά ςτθ αναηιτθςθ των απαιτοφμενων πλθροφοριϊν και ςυμπλιρωςθ των δραςτθριοτιτων.  Διαδίκτυο (ιςτοςελίδεσ και ψθφιακζσ εγκυκλοπαίδειεσ) – υπερμεςικζσ και πολυμεςικζσ εφαρμογζσ που ςυμβάλλουν ςτθν αναηιτθςθ και ανακάλυψθ πλθροφοριϊν για τον ςχεδιαςμό και τθ δθμιουργία ομαδοςυνεργατικϊν εργαςιϊν των μακθτϊν.  Λογιςμικό ςυμβολικισ ζκφραςθσ & επικοινωνίασ Power Point. Λογιςμικό ανοιχτοφ τφπου για ελεφκερθ και δθμιουργικι ζκφραςθ των μακθτϊν ςε ομάδεσ που ςτοχεφει ςτθ διάχυςθ τθσ γνϊςθσ ς’ ολόκλθρθ τθν τάξθ.  Θλεκτρονικό ταχυδρομείο – Χριςθ τθσ εφαρμογισ για αποςτολι των γραπτϊν εργαςιϊν των παιδιϊν ωσ μζςου ςχολιαςμοφ και διόρκωςισ τουσ, με απϊτερο ςτόχο τθν επικοινωνία και αλλθλεπίδραςθ μεταξφ δαςκάλου – μακθτϊν, αλλά και τθ βελτίωςθ του γραπτοφ τουσ λόγου και τθν ελεφκερθ ζκφραςθ των ςκζψεων και ςυναιςκθμάτων τουσ.

3 Σο προτεινόμενο ςενάριο 3.1 ΠΡΟΣΕΚΝΟΜΕΝΕ΢ ΔΡΑ΢ΣΗΡΚΟΣΗΣΕ΢ 1θ διδ. Παρζμβαςθ (1 ϊρα) Γνωριμία των παιδιϊν με τισ δυνατότθτεσ και τα εργαλεία του ανοιχτοφ λογιςμικοφ εννοιολογικισ χαρτογράφθςθσ Inspiration, για να χρθςιμοποιθκεί ςτθν επόμενθ δραςτθριότθτα. Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

7

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

2θ διδ. Παρζμβαςθ (1 ϊρα) Ζναρξθ τθσ παρζμβαςθσ με χριςθ του λογιςμικοφ Inspiration. Με τθν τεχνικι τθσ ιδεοκφελλασ και με κεντρικι ζννοια τθ λζξθ ΕΛΛΑΔΑ κάνουμε ανίχνευςθ των προθγοφμενων γνϊςεων των μακθτϊν. Κάκε παιδί ζρχεται ςτον πίνακα και γράφει οποιαδιποτε λζξθ του ζρχεται ςτο μυαλό ςχετικά με το κζμα. Οι λζξεισ καταγράφονται

όλεσ

χωρίσ

κριτικι

επεξεργαςία.

Το αρχείο

(ΕΛΛΑΔΑ.isf)

αποκθκεφεται για να χρθςιμοποιθκεί ςτθν επόμενθ παρζμβαςθ, ενϊ θ καταγραφι τθσ ιδεοκφελλασ λειτουργεί ωσ κίνθτρο κι αφετθρία για ανταλλαγι απόψεων και ιδεϊν μεταξφ των μακθτϊν ςχετικά με τθ ςθμαςία τθσ ζννοιασ «πατρίδα» και των ςυναιςκθμάτων που τουσ προκαλεί.

Εικόνα 1: Η ιδεοκφελλα των μακθτών τθσ Δ΄ τάξθσ για τθ λζξθ ΕΛΛΑΔΑ (2θ Δ.Π.).

3θ διδ. παρζμβαςθ (1 ϊρα) Μεταφορά των παιδιϊν ςτο ςχολικό εργαςτιριο. Το αποκθκευμζνο αρχείο τροποποιείται ελαφρά από τον εκπαιδευτικό, ϊςτε να πάρει τθ μορφι ενόσ θμιδομθμζνου νοθτικοφ χάρτθ (Aρχείο: ΕΛΛΑΔΑ2.isf), ςτον οποίο προςτίκενται επιμζρουσ ζννοιεσ που ςυνδζονται με τθν κεντρικι λζξθ. Ρριν τθν ζναρξθ τθσ παρζμβαςθσ είναι απαραίτθτοσ ο χωριςμόσ των παιδιϊν ςε ομάδεσ, γιατί θ ενδεικνυόμενθ μεκοδολογία για εργαςία ςτον υπολογιςτι είναι θ Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

8

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

ομαδοςυνεργατικι με μακθτοκεντρικό χαρακτιρα. Ανάλογα με τον αρικμό των υπολογιςτϊν του ςχολικοφ εργαςτθρίου τα παιδιά χωρίηονται ςε ομάδεσ των 3-4 παιδιϊν.

Οι

ομάδεσ

διαπραγματεφονται.

επιλζγουν

Κατά

τθν

ζνα

όνομα

εκτζλεςθ

τθσ

ςχετικό

με

το

δραςτθριότθτασ

κζμα τα

που

παιδιά

εναλλάςςονται ςτον χειριςμό του υπολογιςτι, ϊςτε να υπάρχουν ίςεσ ευκαιρίεσ αλλθλεπίδραςθσ τόςο μεταξφ τουσ, όςο και μεταξφ μακθτϊν – υπολογιςτι. Στθ ςυνζχεια, τα παιδιά καλοφνται να ολοκλθρϊςουν τον εννοιολογικό χάρτθ ςυςχετίηοντασ και ομαδοποιϊντασ τισ υπάρχουςεσ λζξεισ, προςκζτοντασ νζεσ ι διαγράφοντασ όςεσ δεν ταιριάηουν.

Εικόνα 2: Αντιπροςωπευτικό ζργο μιασ ομάδασ μακθτών (3θ Δ.Π.).

Θ διαδικαςία τθσ εννοιολογικισ χαρτογράφθςθσ ζχει πολφ μεγάλθ ςθμαςία για τθν εποικοδομιςτικι προςζγγιςθ τθσ γνϊςθσ. Αποτελεί μια ςτρατθγικι «μάκθςθσ με νόθμα», που είναι γραφικι κι αναγκάηει τον εκπαιδευόμενο να προςδιορίςει τισ βαςικζσ ζννοιεσ και να ςκεφτεί ςχζςεισ μεταξφ εννοιϊν. Χρθςιμεφει ωσ εργαλείο ανίχνευςθσ και αναπαράςταςθσ των πρότερων γνϊςεων των μακθτϊν ςτθν αρχι τθσ παρζμβαςθσ (Δ.Ρ.), αλλά και ωσ εργαλείο αξιολόγθςθσ τθσ μάκθςθσ και τθσ εξζλιξθσ τθσ γνωςτικισ αλλαγισ μετά τθ διδακτικι παρζμβαςθ (Φορτοφνθ κ.ά., 2006). Θ πυκνότθτα των εννοιϊν και το πλζγμα ςυςχζτιςθσ που απεικονίηει ο Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

9

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

νοθτικόσ χάρτθσ αποτελεί άριςτο μζςο αξιολόγθςθσ τθσ πλθρότθτασ ενόσ εννοιολογικοφ ςχιματοσ (Ματςαγγοφρασ, 2000).

4θ διδ. παρζμβαςθ (1 ϊρα) Χρθςιμοποιοφμε το λογιςμικό διερεφνθςθσ, ανακάλυψθσ & οπτικοποίθςθσ Google Earth, με ςκοπό να τοποκετιςουν τα παιδιά τθν Ελλάδα ςτον παγκόςμιο χάρτθ ςε ςχζςθ με τθν Ευρϊπθ και τθ Μεςόγειο. Με τθ βοικεια του λογιςμικοφ τα παιδιά εντοπίηουν τισ γειτονικζσ χϊρεσ και τισ γφρω κάλαςςεσ και περιγράφουν τα ςφνορα τθσ Ελλάδασ χρθςιμοποιϊντασ τα 4 ςθμεία του ορίηοντα και τισ ςωςτζσ λζξεισ και εκφράςεισ (ςυνορεφει με, βρζχεται από). Με αφορμι τα ςφνορα τθσ χϊρασ μασ, γίνεται ςυηιτθςθ για τισ ςχζςεισ τθσ Ελλάδασ με τισ γειτονικζσ χϊρεσ, για τα προβλιματα και τισ αντιπαλότθτεσ που δθμιουργοφνται και τι ςτάςθ κα πρζπει να κρατάμε ωσ Ζλλθνεσ για να διατθροφμε φιλικζσ ςχζςεισ. Μζςω τθσ ςυηιτθςθσ προβάλλει θ πολιτικο-κοινωνικι διάςταςθ του κζματοσ, γεγονόσ που ςυμβάλλει ςταδιακά ςτθ διακεματικι του εξζταςθ.

Εικόνα 3: Οπτικό ςτιγμιότυπο από τθν αναηιτθςθ των ςυνόρων τθσ Ελλάδασ ςτο Google Earth (4θ Δ.Π.) .

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

10

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

5θ διδ. παρζμβαςθ (1 ϊρα) Γίνεται επίδειξθ των δυνατοτιτων του λογιςμικοφ ηωγραφικισ Revelation Natural Art ςτο διαδραςτικό πίνακα ι ςε προβολζα οκόνθσ και εξάςκθςθ των παιδιϊν ςτθ χριςθ του. Για να κατανοιςουν τα παιδιά τα εργαλεία γεμίςματοσ με χρϊμα και τα εργαλεία γραφισ του λογιςμικοφ αφενόσ και αφετζρου να εμπεδϊςουν τισ γνϊςεισ που απζκτθςαν ςτθν προθγοφμενθ διδακτικι παρζμβαςθ, εκτελοφν τθν παρακάτω δραςτθριότθτα: αρχικά, μακαίνουν πϊσ να ειςάγουν εικόνα-χάρτθ τθσ Ελλάδασ (Αρχείο: Greece_map.jpg) αποκθκευμζνθ ςτον υπολογιςτι ςε φάκελο ςτον υπολογιςτι με το όνομα τθσ τάξθσ και, ςτθ ςυνζχεια, πϊσ να οπτικοποιιςουν τα ςφνορα χρθςιμοποιϊντασ τα κατάλλθλα εργαλεία (Αρχείο: ΣΥΝΟ΢Α_ΕΛΛΑΔΑΣ.rna).

Εικόνα 4: Αριςτερά θ αρχικι εικόνα-χάρτθσ τθσ Ελλάδασ και δεξιά όπωσ ολοκλθρώκθκε με τθ βοικεια του λογιςμικοφ Revelation Natural Art με τθ ςυμμετοχι των παιδιών (5θ Δ.Π.).

Θ δραςτθριότθτα λειτουργεί και ωσ μζςο αξιολόγθςθσ των νζων γνωςτικϊν ςχθμάτων που απζκτθςαν οι μακθτζσ.

6θ διδ. παρζμβαςθ (1 ϊρα) Ανοίγουν, μζςω του λογιςμικοφ, χάρτθ-ςκίτςο τθσ Ελλάδασ (Αρχείο: ΕλλάδαΝομοί.png) αποκθκευμζνο εκ των προτζρων ςτουσ υπολογιςτζσ του ςχολικοφ εργαςτθρίου. Οι μακθτζσ καλοφνται να εξετάςουν το εςωτερικό τθσ Ελλάδασ, να ανακαλφψουν το δοικθτικό χωριςμό τθσ Ελλάδασ και να ηωγραφίςουν κάκε γεωγραφικό διαμζριςμα τθσ Ελλάδασ με διαφορετικό χρϊμα γράφοντασ και πϊσ ονομάηονται.

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

11

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Εικόνα 5: Αριςτερά το αρχικό ςκίτςο-χάρτθσ τθσ Ελλάδασ και δεξιά όπωσ ολοκλθρώκθκε με τθ βοικεια του λογιςμικοφ Revelation Natural Art από μια ομάδα παιδιών (6θ Δ.Π.).

Ππου

τα

παιδιά

δυςκολεφονται,

ανατρζχουν

ςε

μια

παρουςίαςθ

των

διαμεριςμάτων ςε Power Point (Αρχείο: Ελλάδα.ppt), καταςκευαςμζνθ και αποκθκευμζνθ εκ των προτζρων ςε κάκε υπολογιςτι από τον εκπαιδευτικό, και ανατροφοδοτοφνται. Θ δραςτθριότθτα είναι υψθλισ δυςκολίασ, αν και φαίνεται απλι, γιατί απαιτεί από τα παιδιά να εξαςκιςουν τθν παρατθρθτικότθτά τουσ, αλλά και να ζχουν αίςκθςθ του χϊρου, για να τθ ςυμπλθρϊςουν ςωςτά. Επιδιϊκουμε «τα μζλθ των ομάδων να ςυνεργάηονται ουςιαςτικά και να μθν αποτελοφν υποςφνολο των μακθτϊν μιασ τάξθσ που, απλά, ςυνυπάρχουν ςτον ίδιο χϊρο και εργάηονται παράλλθλα» (Χαμπιαοφρθσ, 2010).

7θ διδ. παρζμβαςθ (1 ϊρα) Τα παιδιά ταξιδεφουν ςε διάφορα μζρθ τθσ Ελλάδασ με τθ βοικεια του λογιςμικοφ Γλϊςςασ Γϋ-Δϋ Δθμοτικοφ του Ρ.Λ. Είναι ζνα λογιςμικό, που μπορεί να χρθςιμοποιθκεί ωσ ςφςτθμα κακοδιγθςθσ των μακθτϊν για τθν επίτευξθ ενόσ δεδομζνου μακθςιακοφ αποτελζςματοσ. Θ χριςθ του ενδείκνυται για τον διαδραςτικό πίνακα τθσ τάξθσ με τθ ςυμμετοχι όλων των παιδιϊν. Επιλζχκθκε θ ενότθτα «Γνωρίηοντασ τθ χϊρα μασ», επειδι προςεγγίηει ςυνολικά τθν Ελλάδα παρζχοντασ πλθροφορίεσ ποικίλου περιεχομζνου, ενϊ, ταυτόχρονα, τα παιδιά εξαςκοφνται ςε αςκιςεισ γραμματικισ ι ςυντακτικοφ από τθν φλθ τθσ Δϋ τάξθσ (Αρχεία: Δραςτθριότθτα Ακρόπολθ.doc, Δραςτθριότθτα Βόλοσ.doc, Δραςτθριότθτα Αλεξανδροφπολθ.doc).

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

12

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Εικόνα 6: Δφο από τισ δραςτθριότθτεσ (μία γλωςςικι και μία εικαςτικι) που υλοποίθςαν τα παιδιά κατά τθν πλοιγθςι τουσ ςτο λογιςμικό του Π.Ι. (7θ Δ.Π.).

Για τθν επιλογι των δραςτθριοτιτων λαμβάνεται υπόψθ θ γνϊμθ των παιδιϊν. Ραραπάνω φαίνονται μερικζσ από τισ επιλογζσ τουσ.

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

13

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Ζτςι δίνεται θ ευκαιρία ςτα παιδιά, με παιγνιϊδθ τρόπο, να γνωρίςουν διάφορα μζρθ τθσ Ελλάδασ, με ςκοπό να τα ςυνδζςουν γεωγραφικά με τα διαμερίςματα που γνϊριςαν ςτθν προθγοφμενθ παρζμβαςθ.

8θ διδ. παρζμβαςθ (1 ϊρα) Στθν παρζμβαςθ αυτι γίνεται προςζγγιςθ τθσ πατρίδασ μζςα από τθν ποίθςθ. Αναηθτϊντασ τθ ςθμαςία τθσ ζννοιασ πατρίδα προβλθματίηουμε τα παιδιά πϊσ βλζπουν οι λογοτζχνεσ τθν πατρίδα και παρουςιάηουμε το ποίθμα του Λωάννθ Ρολζμθ «Τι είναι θ πατρίδα μασ;» (Αρχείο: Ροίθμα_ΛΡ.doc). Ανοίγοντασ τθ ςελίδα1 ςτο διαδίκτυο, μζςω διαδραςτικοφ πίνακα ι προβολζα οκόνθσ, διαβάηουμε το ποίθμα ςτθν τάξθ. Με βαςικό προβλθματιςμό τθν ερϊτθςθ του τίτλου παρακινοφμε τα παιδιά, αρχικά, να περιγράψουν τθ δικι τουσ άποψθ για τθν πατρίδα και τα ςυναιςκιματα που τουσ προκαλεί και, ςτθ ςυνζχεια να τα καταγράψουν. Ραρακινοφμε τα παιδιά με γονείσ μετανάςτεσ να μιλιςουν και για τισ άλλεσ πατρίδεσ τουσ και να καταγράψουν τα ςυναιςκιματά τουσ, κακϊσ και πϊσ φαντάηονται τον εαυτό τουσ ςε 10 χρόνια. Σκοπόσ τθσ δραςτθριότθτασ είναι να εκφράςουν ελεφκερα τα παιδιά τισ ςκζψεισ τουσ και τα ςυναιςκιματά τουσ με απϊτερο ςτόχο να αμβλυνκοφν τυχόν ςτερεότυπα και εκνικιςτικζσ προκαταλιψεισ και να προαχκοφν οι αρχζσ (Kymlicka, 1995, 2003) τθσ δθμοκρατικισ ςυνφπαρξθσ των εκνικοτιτων ςε μια χϊρα με ςεβαςμό ςτα ανκρϊπινα δικαιϊματα και τθσ αποδοχισ τθσ «διαφορετικότθτασ» (Καρακατςάνθ, 2003). Με αφορμι το ποίθμα του Λ. Ρολζμθ (Αρχείο: Ροίθμα_ΛΡ.doc) ηθτάμε από τα παιδιά να τα καταγράψουν ς’ ζνα φφλλο χαρτιοφ δίνοντασ τισ βαςικζσ ερωτιςεισ-ιδζεσ ςε εννοιολογικό χάρτθ, ϊςτε να διευκολυνκοφν να τα αναπτφξουν το κείμενο ςε παραγράφουσ (Ματςαγγοφρασ, 2004). Ραροτρφνουμε τα παιδιά που ζχουν διαδικτυακι πρόςβαςθ από το ςπίτι, να ςτείλουν το γραπτό τουσ ςτον εκπαιδευτικό μζςω θλεκτρονικοφ ταχυδρομείου (Αρχείο: Αποςτολι_email.doc).

1

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/iwannhs_polemhs_poems.htm#%CE%A4%CE%99_%CE%95 %CE%99%CE%9D%CE%91%CE%99_%CE%97_%CE%A0%CE%91%CE%A4%CE%A1%CE%99%CE%94%CE %91_%CE%9C%CE%91%CE%A3 (προςπζλαςθ ςτισ 15/1/2012). Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

14

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Τα κείμενα των παιδιϊν αποςτζλλονται από αυτόν ξανά με διορκϊςεισ και ςχόλια, όταν χρειάηεται, ϊςτε να λαμβάνουν τα παιδιά ανατροφοδότθςθ για τα γραπτά τουσ

Εικόνα 7: Γραπτά κείμενα ςταλμζνα με το θλεκτρονικό ταχυδρομείο (8θ Δ.Π.).

και να τα ξαναςτζλνουν βελτιωμζνα (Φάκελοσ: ΡΑΤ΢ΛΔΑ-παραγωγι γραπτοφ λόγου με αρχεία .doc) με τισ δυνατότθτεσ που δίνει ο επεξεργαςτισ κειμζνου (΢άπτθσ & ΢άπτθ, 2009).

9θ διδ. παρζμβαςθ (1 ϊρα) Γίνεται επίδειξθ του λογιςμικοφ δθμιουργίασ αςκιςεων Hot Potatoes ςτα παιδιά για να το χρθςιμοποιιςουν ςτθν επόμενθ δραςτθριότθτα. Καταςκευάηουμε μαηί με τα παιδιά ζνα ςταυρόλεξο (Αρχείο: Ελλάδα ςταυρόλεξο.jcf & Ελλάδα ςταυρόλεξο.html) με όρουσ γεωγραφικοφσ, ϊςτε να είναι ςχετικό με το κζμα μασ. Ραροτρφνουμε τα παιδιά να βρουν ςχετικζσ λζξεισ και να δϊςουν προτάςεισ – οριςμοφσ για τθν καταςκευι του ςταυρόλεξου. Με τον τρόπο αυτό δείχνουμε ςτα παιδιά πϊσ ορίηουμε τισ ζννοιεσ, δραςτθριότθτα που ςυμβάλλει ςτθν ανάπτυξθ του ςχολικοφ εγγραμματιςμοφ και ταυτίηεται με τθ διαδικαςία τθσ μάκθςθσ και τον ςκοπό τθσ εκπαίδευςθσ (Ματςαγγοφρασ, 2007). Θ διατφπωςθ οριςμοφ προάγει ανϊτερου επιπζδου νοθτικζσ λειτουργίεσ, τισ οποίεσ Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

15

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

χρειάηεται να επιςτρατεφςουν τα παιδιά γι’ αυτόν τον ςκοπό (ςυμφωνία εννοιϊν, ακρίβεια, ςαφινεια), πράγμα το οποίο είχε επιςθμάνει πολφ καιρό πριν ο αρχαίοσ φιλόςοφοσ Αντιςκζνθσ λζγοντασ: «Αρχι επιςτιμθσ ονομάτων επίςκεψισ». Εξθγοφμε, επίςθσ, ςτα παιδιά τισ δυνατότθτεσ που τουσ δίνει το λογιςμικό να αλλάξει θ μορφι του ςταυρόλεξου με επιλογι χρωμάτων τθσ αρεςκείασ τουσ ι με

Εικόνα 8: Το ςταυρόλεξο που καταςκεφαςαν τα παιδιά ςτθν τάξθ (9θ Δ.Π.).

αλλαγι ςτθν εκφϊνθςθ των οδθγιϊν που απευκφνονται ςτουσ λφτεσ. Το Hot Potatoes είναι ζνα λογιςμικό εξάςκθςθσ και πρακτικισ που μπορεί να χρθςιμεφςει και ωσ μζςο θλεκτρονικισ αξιολόγθςθσ.

10θ διδ. παρζμβαςθ (1 ϊρα) Κάκε ομάδα καλείται να καταςκευάςει το δικό τθσ ςταυρόλεξο ςτουσ υπολογιςτζσ του ςχολικοφ εργαςτθρίου με κζμα ζνα γεωγραφικό διαμζριςμα. Σε άλλθ διδακτικι ϊρα, ςε διαδραςτικό πίνακα ι ςε προβολζα οκόνθσ, τα παιδιά παρουςιάηουν τα ςταυρόλεξό τουσ (Αρχεία *.HotPotatoesJCrossFile & *.html: Κρακθ --ςταυρολεξο,

ΣΤΑΥ΢ΟΛΕΞΟ

KRHTH,

Σταυρόλεξο

Ακρόπολθ,

ΣΤΑΥ΢ΠΛΕΞΟ

ΕΞΕ΢ΕΥΝΘΤΖΣ ΕΛΛAΔΟΣ, ςταυρολεξο νθςια αιγαιου, Σταυρόλεξο ΣτερεάΕλλάδα) και λφνουν τα ςταυρόλεξα των υπόλοιπων ομάδων. Κεωρείται απαραίτθτθ θ παρουςίαςθ των ζργων των παιδιϊν ςτθν ολομζλεια τθσ τάξθσ, γιατί ζτςι προάγεται

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

16

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

θ αλλθλεπίδραςθ και θ διάχυςθ των γνϊςεων μεταξφ των ομάδων. Ζτςι, μπορεί να λειτουργιςει και ωσ μζςο θλεκτρονικισ αξιολόγθςθσ.

11θ διδ. παρζμβαςθ (1 ϊρα) Δίνεται ςτουσ μακθτζσ τθσ τάξθσ φφλλο εργαςίασ με κενά, καταςκευαςμζνο από τον εκπαιδευτικό ςε Επεξεργαςτι Κειμζνου (Word). Σκοπόσ τθσ δραςτθριότθτασ είναι να εξοικειωκοφν ςτθ χριςθ υπερςυνδζςεων για αναηιτθςθ και εφρεςθ πλθροφοριϊν. Ρρόκειται για φφλλα εργαςίασ, ζνα για κάκε γεωγραφικό διαμζριςμα, που περιλαμβάνουν τα κυριότερα γεωμορφολογικά, πολιτιςτικά κ.ά. ςτοιχεία. Κακζνα απ’ αυτά περιζχει υπερςυνδζςεισ με τθ μορφι κερμϊν λζξεων ι εικόνων, οι οποίεσ υπερςυνδζουν τουσ μακθτζσ με εφαρμογζσ υπερμζςων με εκπαιδευτικό περιεχόμενο, όπωσ ιςτοςελίδεσ από θλεκτρονικζσ εγκυκλοπαίδειεσ (wikipedia) και άλλεσ ζγκυρεσ θλεκτρονικζσ πθγζσ, που εμπλζκουν τουσ μακθτζσ ςε πολλαπλζσ μορφζσ αλλθλεπίδραςθσ και τουσ παρζχουν τθ δυνατότθτα για ανάπτυξθ τθσ κριτικισ τουσ ικανότθτασ, για επιλογι και λιψθ αποφάςεων, για ανάλυςθ και ςφνκεςθ των πλθροφοριϊν με τισ οποίεσ ζρχονται ςε επαφι και αλλθλεπιδροφν. Ζτςι, μποροφν να αναηθτιςουν και να ανακαλφψουν τισ πλθροφορίεσ που χρειάηονται για να ςυμπλθρϊςουν τα κενά του φφλλου εργαςίασ οικοδομϊντασ, ταυτόχρονα, νζα γνωςτικά ςχιματα. Τα παιδιά επιλζγουν το φφλλο εργαςίασ από ζνα γεωγραφικό διαμζριςμα (βλζπε αρχείο: ΚΕΣΣΑΛΛΑ-φφλλο εργαςίασ-Δϋ.doc) και το ςυμπλθρϊνουν ςτθν ολομζλεια τθσ τάξθσ ερχόμενοι ςτον υπολογιςτι ζνασ ζνασ με τθ ςειρά για να εξοικειωκοφν με τθ χριςθ υπερςυνδζςεων και με τθ γραφι ςε ψθφιακό κειμενογράφο (Word).

12θ διδ. παρζμβαςθ (1 ϊρα) Τα παιδιά μεταφζρονται ςτο ςχολικό εργαςτιριο. Δουλεφουν ςτισ ομάδεσ τουσ και ςυμπλθρϊνουν φφλλα εργαςίασ, κάκε ομάδα για διαφορετικό γεωγραφικό διαμζριςμα. Θ επιλογι γίνεται κατόπιν ςυμφωνίασ, ϊςτε να μθν επιλζξουν το ίδιο διαμζριςμα 2 ομάδεσ. Τα παιδιά αναηθτοφν πλθροφορίεσ ςτισ υπάρχουςεσ υπερςυνδζςεισ που προζρχονται, κυρίωσ, από τθν θλεκτρονικι εγκυκλοπαίδεια Wikipedia για τθ ςυμπλιρωςθ των κενϊν. (Αρχεία: Κριτθ-φφλλο εργαςίασ-ΟΜΑΔΑ_Ακρόπολθ.doc, Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

17

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

ΟΜΑΔΑ1_ΣΤΕ΢ΕΑ ΕΛΛΑΔΑ-φφλλο εργαςίασ.doc, ΟΜΑΔΑ2_Κ΢ΑΚΘ_φφλλο εργαςίασ.doc, ΟΜΑΔΑ3_ΘΡΕΛ΢ΟΣ_φφλλο εργαςίασ.doc, ΟΜΑΔΑ4_ΡΕΛΟΡΟΝΝΘΣΟΣ-φφλλο εργαςίασ.doc, ΟΜΑΔΑ5_ΕΡΤΑΝΘΣΑ_φφλλο εργαςίασ.doc).

13θ διδ. παρζμβαςθ (1 ϊρα) Με βάςθ τισ γνϊςεισ, με τισ οποίεσ ζχουν ζρκει ςε επαφι τα παιδιά, μζςω τθσ αναηιτθςθσ ςτο διαδίκτυο και τθσ ςυμπλιρωςθσ των φφλλων εργαςίασ ανά ομάδα, καλοφνται να καταςκευάςουν μια βάςθ δεδομζνων, ϊςτε να αςκθκοφν ςτθν κατανόθςθ των εννοιϊν τθσ ςυλλογισ, καταχϊρθςθσ, επεξεργαςίασ και απεικόνιςθσ δεδομζνων. Γι’ αυτό τον ςκοπό γίνεται επίδειξθ του λογιςμικοφ καταςκευισ βάςθσ δεδομζνων Table Top (Αρχείο: ΚΕΣΣΑΛΛΑ.TDB) που κα χρθςιμεφςει ςτα παιδιά ωσ εκπαιδευτικό εργαλείο που κα τα βοθκιςει να ταξινομιςουν τα ςπουδαιότερα ςτοιχεία από κάκε γεωγραφικό διαμζριςμα τθσ Ελλάδασ.

Εικόνα 9: Ο πίνακασ δεδομζνων που καταςκεφαςαν τα παιδιά ςτθν τάξθ με κζμα τθ Θεςςαλία (13θ Δ.Π.).

Θ δραςτθριότθτα ζχει ξεχωριςτό παιδαγωγικό ενδιαφζρον, μια και εμπλζκει τα παιδιά αςυνείδθτα ςτθ διαδικαςία επίλυςθσ ενόσ προβλιματοσ. Είναι μια δραςτθριότθτα με μεγάλθ παιδαγωγικι αξία, επειδι προάγει και κινθτοποιεί ανϊτερεσ λειτουργίεσ τθσ ςκζψθσ (ανάλυςθ – ςφνκεςθ – αξιολόγθςθ, κατά τθν ςτοχοκεςία του Bloom), αλλά και διαδικαςίεσ αναηιτθςθσ – ανακάλυψθσ (Bruner), αφοφ τα παιδιά κα ενεργοποιθκοφν να ςυλλζξουν πλθροφορίεσ, να κρίνουν ποια ςτοιχεία είναι πιο ςθμαντικά, ςε ποιεσ κατθγορίεσ κα τα εντάξουν και πϊσ κα τα καταγράψουν (Βρεττόσ & Καψάλθσ, 1999). Θ καταγραφι των ςτοιχείων είναι το μακθςιακό αποτζλεςμα τθσ δραςτθριότθτασ που προάγει, ταυτόχρονα, και τον Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

18

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

τεχνολογικό αλφαβθτιςμό των παιδιϊν με τθν εκμάκθςθ του τρόπου καταχϊρθςθσ των ςτοιχείων ςτθ βάςθ δεδομζνων που κα δθμιουργιςουν.

14θ διδ. παρζμβαςθ (1 ϊρα) Κάκε ομάδα καλείται να καταςκευάςει τθ δικι τθσ βάςθ δεδομζνων ςτουσ υπολογιςτζσ του ςχολικοφ εργαςτθρίου με κζμα ζνα γεωγραφικό διαμζριςμα. Ραροτρφνουμε τισ ομάδεσ να αςχολθκοφν με το ίδιο διαμζριςμα που είχαν επιλζξει και ςτισ προθγοφμενεσ δραςτθριότθτεσ, ϊςτε να ζχουν ιδθ δομθμζνα γνωςτικά ςχιματα και να διευκολυνκοφν να τα ταξινομιςουν και να τα καταγράψουν (αρχεία: ΑΛΓΑΛΟ.TDB,

ΕΡΤΑΝΘΣΑ.TDB,

ΘΡΕΛ΢ΟΣ.TDB,

Κ΢ΑΚΘ.TDB,

Κ΢ΘΤΘ.TDB,

ΣΤΕ΢ΕΑΕΛ.TDB).

15θ διδ. παρζμβαςθ (1 ϊρα) Τα παιδιά κάκε ομάδασ αναλαμβάνουν να παρουςιάςουν μία διάςταςθ τθσ Ελλάδασ με τθ χριςθ του λογιςμικοφ παρουςίαςθσ Power Point, ωσ μζςου ζκφραςθσ,

Εικόνα 10: Το εξϊφυλλο τθσ παρουςίαςθσ των παιδιϊν τθσ Δϋ1 τάξθσ.

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

19

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

επικοινωνίασ και διάχυςθσ τθσ γνϊςθσ. Για τον ςκοπό αυτόν κάκε ομάδα ςυηθτά το κζμα που κα παρουςιάςει και μοιράηουν τισ υπευκυνότθτζσ τουσ και αποφαςίηουν τι πλθροφορίεσ κα φζρει τα κάκε μζλοσ τθσ ομάδασ. Επειδι πολλά παιδιά δεν ζχουν ςφνδεςθ με το διαδίκτυο ςτο ςπίτι τουσ, τουσ δίνεται θ δυνατότθτα να ςυλλζξουν υλικό για τθν παρουςίαςι τουσ από τον υπολογιςτι τθσ τάξθσ και να το αποκθκεφςουν ςε αποκθκευτικι μονάδα που ζχουν φζρει από το ςπίτι τουσ. Τα φφλλα εργαςίασ με τισ υπερςυνδζςεισ μποροφν να χρθςιμεφςουν, επίςθσ, ωσ πθγζσ ςυλλογισ υλικοφ για τον ςχεδιαςμό και τθν καταςκευι τθσ παρουςίαςθσ. Για να μάκουν τα παιδιά τον τρόπο δθμιουργίασ μιασ παρουςίαςθσ, χρθςιμοποιείται θ ολιςτικι προςζγγιςθ. Γίνεται, δθλαδι, επίδειξθ του λογιςμικοφ παρουςίαςθσ και των δυνατοτιτων του ταυτόχρονα με τον τρόπο ςχεδιαςμοφ, υλοποίθςθσ και μορφοποίθςισ τθσ (βλζπε αρχείο: Το Ρολίτευμα τθσ Ελλάδασ.ppt).

16θ διδ. παρζμβαςθ (1 ϊρα) Τα παιδιά, αφοφ ζχουν ςυγκεντρϊςει το υλικό τουσ, μεταφζρονται ςτο ςχολικό εργαςτιριο. Δουλεφουν ςτισ ομάδεσ τουσ και δθμιουργοφν μια παρουςίαςθ για το κζμα

που

ζχουν

αναλάβει

(αρχεία:

fyta-Elladas.ppt,

ΕΡΑΓΓΕΛΜΑΤΑ.ppt,

ακλθματα.ppt, Λςτορία τθσ Ελλάδασ.ppt, Σπουδαίεσ καταςκευζσ.ppt). Αποτελεί προχπόκεςθ να ζχουν ςχεδιάςει τον τρόπο, με τον οποίο κα παρουςιάςουν το κζμα τουσ, ϊςτε να μπορζςουν να το υλοποιιςουν ςτθ ςυνζχεια. Το Power Point είναι ζνα πολυμεςικό και υπερμεςικό εργαλείο που βοθκά τουσ μακθτζσ να αναπτφξουν ικανότθτεσ διαχείριςθσ ζργου, δεξιότθτεσ οργάνωςθσ και ςχεδιαςμοφ, ζρευνασ, ςυλλογιςμοφ και δεξιότθτεσ παρουςίαςθσ. Δίνει τθ δυνατότθτα ςτα παιδιά να οπτικοποιιςουν με πολλαπλοφσ τρόπουσ (εικόνα, κείμενο, ιχο, βίντεο, υπερςυνδζςεισ) τισ γνϊςεισ που απζκτθςαν και κζλουν να επικοινωνιςουν με τουσ ςυμμακθτζσ τουσ. Γι’ αυτό είναι πολφ ςθμαντικό, αφοφ ολοκλθρϊςουν τθν παρουςίαςι τουσ, να τθν παρουςιάςουν ςτθν τάξθ, με ςκοπό οι παρουςιάςεισ να αποτελζςουν κίνθτρο για ςυηιτθςθ και εποικοδομθτικι κριτικι, κακϊσ και για διαμορφωτικι αξιολόγθςθ και βελτίωςθ τθσ αρχικισ παρουςίαςθσ. Απϊτεροσ ςτόχοσ θ διάχυςθ των γνϊςεων ςε όλθ τθν τάξθ και ςε ςχολικι εκδιλωςθ με ςυμμετοχι των γονζων ςτο τζλοσ τθσ ςχολικισ χρονιάσ. Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

20

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

21

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

3.2 ΢υνοδευτικά φφλλα εργαςίασ (βλ. ΡΑ΢Α΢ΤΘΜΑ ςτο τζλοσ του ςεναρίου) Για τθν υλοποίθςθ τθσ 11θσ & 12θσ διδακτικισ παρζμβαςθσ χρθςιμοποιικθκαν φφλλα εργαςίασ από τθν εκπαιδευτικι πφλθ http://www.e-selides.gr 2. Αυτά τα φφλλα εργαςίασ τροποποιικθκαν και προςαρμόςτθκαν ςτισ απαιτιςεισ τθσ διδακτικισ παρζμβαςθσ. Οι αλλαγζσ που ζγιναν, αφοροφςαν το περιεχόμενο και τθ μορφι. Ριο ςυγκεκριμζνα μορφοποιικθκαν για να γίνουν πιο ελκυςτικά για τα παιδιά και προςτζκθκαν εικόνεσ και κερμζσ λζξεισ που μετατράπθκαν ςε υπερςυνδζςεισ με τθν ψθφιακι εγκυκλοπαίδεια και άλλεσ εκπαιδευτικζσ πφλεσ και ιςτοχϊρουσ πολυμζςων3 για να ανατροφοδοτοφν τα παιδιά παρζχοντάσ τουσ τισ πλθροφορίεσ που χρειάηονται για να ςυμπλθρϊςουν τα κενά των φφλλων εργαςίασ.

3.3 Επζκταςθ - Αξιολόγθςθ 3.3.1 Επζκταςθ Με αφορμι το ποίθμα του Λ. Ρολζμθ, μπορεί να γίνει επζκταςθ ςτο μάκθμα τθσ λογοτεχνίασ Γϋ-Δϋ (ΥΡΕΡΚ/Ρ.Λ, 2003α:31), ςτο πλαίςιο του μακιματοσ τθσ Γλϊςςασ ι τθσ Ευζλικτθσ Ηϊνθσ. Τα παιδιά κα κλθκοφν να βρουν και να φζρουν κι άλλα ποιιματα που αναφζρονται ςτθν Ελλάδα, να ςυηθτιςουν και ςυςχετίςουν τθν εποχι του κάκε ποιθτι με τον τρόπο που εκφράηεται για τθν πατρίδα και, τζλοσ, να γράψουν ζνα δικό τουσ ποίθμα για τθν πατρίδα. Ζνασ διαγωνιςμόσ ποίθςθσ με πρϊτο βραβείο το καλφτερο ποίθμα να μελοποιθκεί (με τθ βοικεια τθσ εκπαιδευτικοφ Μουςικισ, εφόςον υπάρχει ςτο ςχολείο), κα μποροφςε να αποτελζςει ζνα κίνθτρο για όμορφεσ ποιθτικζσ δθμιουργίεσ. Επίςθσ, το ςενάριο μπορεί να επεκτακεί ςτθν ϊρα τθσ Αιςκθτικισ Αγωγισ με καταςκευι αφίςασ που να δϊςει ςτα παιδιά τθ δυνατότθτα να δθμιουργιςουν εκφράηοντασ ελεφκερα τα ςυναιςκιματά τουσ και δίνοντασ ζνα μινυμα για το μζλλον τθσ Ελλάδασ με ςεβαςμό προσ τθν Ελλάδα-πατρίδα, αλλά και προσ όλουσ όςοι διαμζνουν ςτον ελλαδικό χϊρο. Οι αφίςεσ των παιδιϊν μποροφν να ςτολίςουν

2

http://www.e-selides.gr/modules.php?name=Downloads&d_op=viewdownload&cid=221 (προςπζλαςθ 15-12-11) 3 www.youtube.com Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

22

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

τον εςωτερικό χϊρο του ςχολείου διαχζοντασ το μινυμα τθσ ειρθνικισ ςυνφπαρξθσ των ανκρϊπων και του ςεβαςμοφ τθσ διαφορετικότθτασ ςε όλεσ τθσ τισ διαςτάςεισ.

3.3.2 Αξιολόγθςθ Το προτεινόμενο διδακτικό ςενάριο αναμζνεται να λειτουργιςει παιδαγωγικά επιτελϊντασ ςυγκεκριμζνεσ παιδαγωγικζσ, κοινωνικοπολιτικζσ και ιδεολογικζσ λειτουργίεσ. Θ αξιολόγθςι του ζχει τθν ζννοια τθσ διάγνωςθσ διδακτικϊν καταςτάςεων και επανατροφοδότθςθσ των ατόμων που ενζχονται ςε αυτζσ. Στα ςφγχρονα αναλυτικά προγράμματα, όπωσ το ΔΕΡΡΣ, και ςτθ ςφγχρονθ ςχολικι πρακτικι αποτυπϊνονται τα κινιματα του κοινωνικοφ εποικοδομιςμοφ (Vygotsky, 1988) με τθ ηϊνθ επικείμενθσ ανάπτυξθσ, τθσ κριτικισ ςκζψθσ (Bruner, 1997) και τθσ ολιςτικισ προςζγγιςθσ τθσ γνϊςθσ (Wineburg και Grossman, 2000, Ματςαγγοφρασ, 2003). Αυτά είχαν ωσ αποτζλεςμα το κίνθμα τθσ αυκεντικισ αξιολόγθςθσ, θ οποία υποςτθρίηει ότι θ αξιολόγθςθ (α) αποτελεί ςυνευκφνθ δαςκάλου και μακθτϊν και (β) ότι πρζπει να αποβλζπει ςτθν αποτίμθςθ τόςο των γνϊςεων του μακθτι όςο και των ικανοτιτων του να αξιοποιεί τισ γνϊςεισ του ςε πραγματικζσ καταςτάςεισ. Σιμερα, με τθν αξιολόγθςθ δίνεται ζμφαςθ ςτθν ανάπτυξθ ατόμων με υψθλό επίπεδο γνϊςεων, τα οποία να μποροφν να επιλφουν προβλιματα, να αποκτοφν δεξιότθτεσ και να μακαίνουν δια βίου, ςε αντίκεςθ με παλιότερα, που βαςικόσ ςκοπόσ τθσ εκπαίδευςθσ ιταν να αποκτιςουν οι μακθτζσ γνϊςθ μζςα ςε ζνα ςυγκεκριμζνο πλαίςιο (Dochy, 2001). Με βάςθ τα προθγοφμενα το προτεινόμενο διδακτικό ςενάριο χρθςιμοποιεί μζςα αξιολόγθςθσ που προάγουν τθν αυκεντικι αξιολόγθςθ, δθλαδι: Επιλζγει και εφαρμόηει αςκιςεισ, όπωσ καταςκευι εννοιολογικοφ χάρτθ, ςχεδιαςμό βάςθσ δεδομζνων, δθμιουργία παρουςίαςθσ, παραγωγι γραπτοφ κειμζνου με κειμενοκεντρικι προςζγγιςθ του γραπτοφ λόγου, οι οποίεσ αναδεικνφουν τον επινοθτικό τρόπο ςκζψθσ των μακθτϊν, προκειμζνου να εφαρμόςουν ςτθν πράξθ και ςε αυκεντικζσ καταςτάςεισ του κακθμερινοφ βίου, όςα ζμακαν ςτο ςχολείο. Αξιολογεί, δθλαδι, όχι μόνο τι γνωρίηει ο μακθτισ, αλλά και το τι μπορεί να κάνει. Οι ίδιεσ δραςτθριότθτεσ επεκτείνουν το πεδίο τθσ αξιολόγθςθσ πζρα από τον ζλεγχο τθσ ςυγκράτθςθσ των πλθροφοριϊν, δθλαδι δεν αξιολογοφν το αυτονόθτο και προςιτό, αλλά παρωκοφν τουσ μακθτζσ ςε ςυςχετιςμοφσ δεδομζνων που να Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

23

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

οδθγοφν ςε ςυμπεραςμοφσ και τεκμθριωμζνθ δράςθ. Οι εργαςίεσ είναι διαμορφωμζνεσ ζτςι, ϊςτε να ενκαρρφνουν περιςςότερεσ από μία ορκζσ απαντιςεισ. Επίςθσ, θ αξιολόγθςθ του διδακτικοφ ςεναρίου και τθσ επίδοςθσ των μακθτϊν προχποκζτει το ςτοχαςμό και τθν κριτικι ανάλυςθ τόςο των προϊόντων όςο και των διαδικαςιϊν μάκθςθσ. Σκοπόσ είναι θ αξιολογικι διαδικαςία να γίνει κτιμα των μακθτϊν παρζχοντάσ τουσ τθ δυνατότθτα να τθν παρακολουκοφν, να τθ ςυνδιαμορφϊνουν και να ζχουν λόγο για τα αποτελζςματα που αποδίδει. Σ’ αυτό ςυμβάλλει και θ εργαςία των παιδιϊν ςε ομάδεσ που προάγει τισ αξίεσ τθσ ενεργοφ και ςυνεργατικισ μάκθςθσ. Ο αυκεντικόσ τρόποσ εργαςίασ ςτθ ςχολικι τάξθ επιηθτεί από τουσ μακθτζσ να εφαρμόςουν τισ γνϊςεισ και τισ δεξιότθτζσ του, ϊςτε να παραχκεί ζνα ορατό προϊόν ι ζργο (performance) που αφορά ςε καταςτάςεισ του κακθμερινοφ βίου. Γι’ αυτό το φυςικό πλαίςιο ανάπτυξθσ τθσ αυκεντικισ εργαςίασ ςτθ ςχολικι τάξθ είναι θ διακεματικι διδαςκαλία και μάκθςθ (Κουλουμπαρίτςθ & Ματςαγγοφρασ, 2004).

Διαμορφωτική Κατά τθ διάρκεια τθσ εκπαιδευτικισ εφαρμογισ και τθσ υλοποίθςθσ των δραςτθριοτιτων λαμβάνει χϊρα διαμορφωτικι αξιολόγθςθ (Καςςωτάκθσ, 1989, Κωνςταντίνου, 2004) με ςκοπό τθ βελτίωςθ τθσ διδακτικισ παρζμβαςθσ ς’ όλουσ τουσ εμπλεκόμενουσ τομείσ: διδακτικό, μακθςιακό, μεκοδολογικό. Στο παρόν διδακτικό ςενάριο διαμορφωτικι αξιολόγθςθ επιτυγχάνεται με τθ δθμιουργία τθσ ιδεοκφελλασ και, ςτθ ςυνζχεια, με τθ ςυμπλιρωςθ εννοιολογικοφ χάρτθ που δίνει τθ δυνατότθτα ςτα παιδιά να ξαναςκεφτοφν, να ανακεωριςουν και να ςυμπλθρϊςουν ι να βελτιϊςουν το αρχικό ςχεδιάγραμμα προςκζτοντασ ι ςυμπλθρϊνοντασ λζξεισ ι διαγράφοντασ άλλεσ. Ακόμθ, ο ςχεδιαςμόσ τθσ βάςθσ δεδομζνων, θ δθμιουργία παρουςίαςθσ, θ παραγωγι γραπτοφ κειμζνου περνοφν από ςτάδια αξιολόγθςθσ από τουσ ίδιουσ τουσ μακθτζσ με εμψυχωτι τον δάςκαλο, ςτα οποία θ κριτικι και δθμιουργικι ςκζψθ οδθγεί ςε βελτιϊςεισ και αλλαγζσ, μζχρι να φτάςουν ςτθν τελικι τουσ μορφι.

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

24

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Τελική Θ τελικι αξιολόγθςθ κα γίνει τόςο ςε ατομικό επίπεδο του κάκε μακθτι με τθ ςυμπλιρωςθ φφλλων εργαςίασ που κα δείξουν τι αποκόμιςαν από το ςφνολο των διδακτικϊν παρεμβάςεων, όςο και ςε ομαδικό επίπεδο και ςε επίπεδο τάξθσ με τθν παρουςίαςθ των ομαδικϊν ζργων ςτουσ ςυμμακθτζσ τουσ και ςε άλλεσ τάξεισ, αλλά και ςε ςχολικι εκδιλωςθ ςτο τζλοσ τθσ χρονικισ χρονιάσ με απϊτερο ςτόχο τθν επικοινωνία και τθν αλλθλεπίδραςθ μεταξφ ςχολικισ τάξθσ και ςυλλόγου γονζων. Σ’ αυτι τθ φάςθ θ αξιολόγθςθ είναι περιςςότερο ποιοτικι, μια και ςτθρίηεται ςτισ παρατθριςεισ του εκπαιδευτικοφ κακ’ όλθ τθ διάρκεια των παρεμβάςεων και ςτθ ςφγκριςθ των αρχικϊν εργαςιϊν με το τελικό αποτζλεςμα λαμβάνοντασ υπόψθ ψυχοπαιδαγωγικζσ παραμζτρουσ που δεν είναι πάντα ορατζσ οφτε μετριςιμεσ.

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

25

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

4. Βιβλιογραφία Kymlicka W., (1995), Multicultural Citizenship: A Liberal Theory of Minority Rights, Oxford: Clarendon Press.

Kymlicka W., (2002), Η Πολιτικι Φιλοςοφία τθσ Εποχισ μασ: Μια Ειςαγωγι, (Μετάφραςθ – Ειςαγωγι Μολφβασ Γ.), Ακινα: Ρόλισ, 2005. Βρεττόσ, Λ. & Καψάλθσ, Αχ. (1999). Αναλυτικό Πρόγραμμα. Σχεδιαςμόσ, αξιολόγθςθ, αναμόρφωςθ. Ακινα. Δαγδιλζλθσ, Β., & άλ., (2011), Επιμόρφωςθ Εκπαιδευτικών για τθν Αξιοποίθςθ και Εφαρμογι των ΤΠΕ ςτθ Διδακτικι Πράξθ. Επιμορφωτικό υλικό για τθν εκπαίδευςθ των εκπαιδευτικών ςτα Κζντρα Στιριξθσ Επιμόρφωςθσ. Τεφχοσ 1: Γενικό Μζροσ. Ράτρα: ΥΡ.Ε.Ρ.Κ., Ρ.Λ., Ε.Α.Λ.Τ.Υ. Καρακατςάνθ, Δ., (2003), Εκπαίδευςθ και πολιτικι διαπαιδαγώγθςθ. Ακινα: Μεταίχμιο. Καςςωτάκθσ, Μ. & Φλουρισ, Γ. (2003), Μάκθςθ και Διδαςκαλία, τ. Αϋ. Ακινα: Εκδόςεισ Γρθγόρθσ. ςς. 24-29. Καςςωτάκθσ, Μ. (1989). Η αξιολόγθςθ τθσ επιδόςεωσ των μακθτών. Κόμθσ, Β., & άλ., (2010), Επιμόρφωςθ Εκπαιδευτικών για τθν Αξιοποίθςθ και Εφαρμογι των ΤΠΕ ςτθ Διδακτικι Πράξθ. Επιμορφωτικό υλικό για τθν εκπαίδευςθ των εκπαιδευτικών ςτα Κζντρα Στιριξθσ Επιμόρφωςθσ. Τεφχοσ 2Α: Κλάδοι ΡΕ60/ΡΕ70. Ράτρα: ΥΡ.Ε.Ρ.Κ., Ρ.Λ., Ε.Α.Λ.Τ.Υ. Κουλουμπαρίτςθ, Α. & Ματςαγγοφρασ, Θ. (2004), Φάκελοσ εργαςιών του μακθτι (portfolio): Η αυκεντικι αξιολόγθςθ ςτθ διακεματικι διδαςκαλία. Στο: Ρ. Αγγελίδθσ & Γ. Μαυροειδισ. Εκπαιδευτικζσ καινοτομίεσ για το ςχολείο του μζλλοντοσ. Ακινα: Τυπωκιτω - Γ. Δαρδανόσ. Κωνςταντίνου, Χ. (2004). Η αξιολόγθςθ τθσ επίδοςθσ του μακθτι ωσ παιδαγωγικι λογικι και ςχολικι πρακτικι. Ακινα: Εκδόςεισ Gutenberg. ςς.13-19. Ματςαγγοφρασ, Θ. Γ. (2004). Θεωρία και Πράξθ τθσ Διδαςκαλίασ. Κειμενοκεντρικι Προςζγγιςθ του Γραπτοφ Λόγου. Ακινα: Εκδόςεισ Γρθγόρθ. Ματςαγγοφρασ, Θ. Γ. (2007). Σχολικόσ Εγγραμματιςμόσ. Ακινα: Εκδόςεισ Γρθγόρθ. ΢άπτθσ, Α., ΢άπτθ, Α., (2009). Μάκθςθ και Διδαςκαλία ςτθν Εποχι τθσ Ρλθροφορίασ, Ολικι Ρροςζγγιςθ, Τόμοσ Βϋ. Ακινα: Εκδόςεισ Νζων Τεχνολογιϊν.

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

26

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

ΥΡΕΡΚ/ΡΛ (2003α)./ΑΠΣ-ΔΕΠΠΣ τθσ Ελλθνικισ Γλώςςασ για το δθμοτικό ςχολείο/ςελ.

28-31. Ακινα: ΥΠΕΠΘ/ΠΙ. ΥΡΕΡΚ/ΡΛ (2003β)./ΑΡΣ-ΔΕΡΡΣ Εικαςτικϊν για το δθμοτικό ςχολείο/ςελ. 97, 105. Ακινα: ΥΠΕΠΘ/ΠΙ. ΥΡΕΡΚ/ΡΛ (2003γ)./ΑΡΣ-ΔΕΡΡΣ τθσ Ευζλικτθσ Ηϊνθσ για το δθμοτικό ςχολείο/ςελ.

621. Ακινα: ΥΡΕΡΚ/ΡΛ. ΥΡΕΡΚ/ΡΛ

(2003δ)./ΑΡΣ-ΔΕΡΡΣ

Μελζτθσ

Ρεριβάλλοντοσ

για

το

δθμοτικό

ςχολείο/ςελ. 309, 328. Ακινα: ΥΡΕΡΚ/ΡΛ. Φορτοφνθ, Τ., Κομματάσ, Ν., Αλεξανδράτοσ, Γ, ΢άπτθ, Α. (2006), Οι χάρτεσ εννοιών ςτο ςχολείο. Θεωρθτικό Πλαίςιο – Διδακτικι Αξιοποίθςθ – Δραςτθριότθτεσ. Ακινα: Ατραπόσ.

΢ελίδεσ από το Διαδίκτυο

Χαμπιαοφρθσ. Κ. Ο εν δυνάμει αναγεννθτικόσ ρόλοσ του υπολογιςτι ςτα πλαίςια τθσ ομαδοςυνεργατικισ διδαςκαλίασ – μάκθςθσ. ςς. 1-3. http://www.schools.ac.cy/dde-eparchiakopaf/Synergatiki%20Mathisi%20&%20ICT.pdf (προςπελάςτθκε ςτισ 20/12/2010). http://users.att.sch.gr/nikbalki/epim_kse (προςπελάςτθκε ςτισ 15/1/2012). http://www.eselides.gr/modules.php?name=Downloads&d_op=viewdownload&cid=221 (προςπελάςτθκε ςτισ 15/11/2011). http://el.wikipedia.org/wiki/Ρφλθ:Κφρια http://www.youtube.com http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/iwannhs_polemhs_poems.htm#%CE%A4%C E%99_%CE%95%CE%99%CE%9D%CE%91%CE%99_%CE%97_%CE%A0%CE%91%CE %A4%CE%A1%CE%99%CE%94%CE%91_%CE%9C%CE%91%CE%A3 (προςπελάςτθκε ςτισ 15/1/2012).

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

27

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ ΦΤΛΛΑ ΕΡΓΑ΢ΚΑ΢ για Διδακτικζσ Παρεμβάςεισ 11, 12

Φφλλο εργαςίασ 1: ΙΡΑΚΗ Φφλλο εργαςίασ 2: ΜΑΚΕΔΟΝΚΑ Φφλλο εργαςίασ 3: ΙΕ΢΢ΑΛΚΑ Φφλλο εργαςίασ 4: ΗΠΕΚΡΟ΢ Φφλλο εργαςίασ 5: ΢ΣΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ Φφλλο εργαςίασ 6: ΠΕΛΟΠΟΝΝΗ΢Ο΢ Φφλλο εργαςίασ 7: ΚΡΗΣΗ Φφλλο εργαςίασ 8: ΝΗ΢ΚΑ ΑΚΓΑΚΟΤ Φφλλο εργαςίασ 9: IONΚΑ ΝΗ΢ΚΑ Θ ΕΠΣΑΝΗ΢Α

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

28

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Φφλλο εργαςίασ 1 Πνομα ομάδασ:__________________________ Μζλθ: __________________________________

Θμερομθνία: ___________

ΙΡΑΚΗ Σ’ αυτό το φφλλο εργαςίασ οι εικόνεσ και οι υπογραμμιςμζνεσ γαλάηιεσ λζξεισ λειτουργοφν ωσ υπερςφνδεςμοι. Κάντε κλικ πάνω τουσ για να ςυνδεκείτε με ιςτοςελίδεσ, ςτισ οποίεσ κα αναηθτιςετε τισ πλθροφορίεσ που χρειάηεςτε, για να ςυμπλθρώςετε τα κενά.

1. Θ Κράκθ βρίςκεται ςτθ β………… Ε………………

2. Κατά τθν ελλθνικι μυκολογία, υπιρξε ζνασ προπάτορασ που λεγόταν Κραξ και ιταν γιοσ του κεοφ του πολζμου ………. , ο οποίοσ ιταν ο προςτάτθσ των Κρακϊν και του οποίου θ χρυςι αςπίδα φυλαςςόταν ςτο ναό του ςτθ Βιςτονίδα τθσ Κράκθσ.

3. Θ Κράκθ ςυνορεφει βόρεια με ………………………… , ανατολικά με ………………………… , δυτικά ………………………… και νότια βρζχεται από …………………………………..

4. Ζχει δφο μεγάλα ποτάμια: τον ………………….. ςτα ςφνορα με τθν Τουρκία και τον ………………… ςτθν άκρθ του ν. Ξάνκθσ.

5. Θ μεγάλθ οροςειρά τθσ ΢οδόπθσ εκτείνεται ςτα βόρεια των νομϊν Ξάνκθσ και ΢οδόπθσ με ψθλότερα βουνά το Γυφτόκαςτρο (………….. μ.) και το …………….. (1.460 μ.), ενϊ μοναδικι λίμνθ τθσ Κράκθσ είναι θ ……………………… , ςτα όρια των νομϊν Ξάνκθσ και ΢οδόπθσ.

6. Οι κυριότερεσ πεδιάδεσ τθσ Κράκθσ είναι: θ πεδιάδα τθσ ………….. (430 τ. χλμ.), θ πεδιάδα τθσ ………………………. (510 τ. χλμ.) και θ πεδιάδα Ορεςτιάδοσ-Διδυμοτείχου.

7. Αποτελείται από τον νομό ………………… με πρωτεφουςα τθν ………………………… , τον νομό ………………… με πρωτεφουςα τθν …………………. και τον νομό ………………… με πρωτεφουςα τθν …………………….. Το μοναδικό νθςί τθσ Κράκθσ είναι θ ………………………….. και ανικει ςτον νομό ……………………………

8. Οικονομικά θ Κράκθ είναι ………………… περιοχι. Οι κάτοικοι αςχολοφνται με το εμπόριο και με τθ γεωργία καλλιεργϊντασ, κυρίωσ, …………………… και ………………….. που τα χρθςιμοποιοφν και τα εργοςτάςια τθσ περιοχισ.

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

29

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Σαξιδεφοντασ… Στο ν. Ζβρου 9. Κα πάω ςτο δζλτα του ποταμοφ …………. , όπου κα δω ζναν από τουσ ομορφότερουσ προςτατευόμενουσ υδροβιότοπουσ τθσ Ελλάδασ.

10. Στο λιμάνι τθσ ……………………… κα καυμάςω τον όμορφο φάρο και κα πάρω το πλοίο για να πάω ςτθ ………………………. Στο νθςί βρζκθκε το περίφθμο άγαλμα, «θ Νίκθ τθσ …………………………..».

11. Στο ………………. κα πάρω μεταξωτά και λίγο πιο πάνω κα επιςκεφτϊ το περίφθμο δάςοσ τθσ ……………… με τα πολλά είδθ πουλιϊν που ηουν εκεί.

12. Στο ………………………. κα δω τα δίδυμα τείχθ τθσ πόλθσ. Στο ν. ΢οδόπθσ 13. Κα περπατιςω ςτο δάςοσ τθσ ………………………. με τα αιωνόβια δζντρα.

14. Κα επιςκεφτϊ τθ λίμνθ ………………………. με τουσ πολλοφσ ………………… που ηουν εκεί και κα γευτϊ ……………….. και …………………… Στο ν. Ξάνκθσ 15. Κα επιςκεφτϊ τθν παλιά πόλθ τθσ Ξ……………. με τα παραδοςιακά τθσ ςπίτια.

16. Κα κάνω κανό-καγιάκ ςτον ποταμό …………………..

17. Κα γλεντιςω πολφ, αν πάω τισ α………………… , γιατί το ξανκιϊτικο καρναβάλι είναι από τα πιο φθμιςμζνα ςτθν Ελλάδα!

Επιςτροφι

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

30

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Φφλλο εργαςίασ 2 Πνομα ομάδασ:__________________________ Θμερομθνία: ___________ Μζλθ: __________________________________

ΜΑΚΕΔΟΝΚΑ Σ’ αυτό το φφλλο εργαςίασ οι εικόνεσ και οι υπογραμμιςμζνεσ γαλάηιεσ λζξεισ λειτουργοφν ωσ υπερςφνδεςμοι. Κάντε κλικ πάνω τουσ για να ςυνδεκείτε με ιςτοςελίδεσ, ςτισ οποίεσ κα αναηθτιςετε τισ πλθροφορίεσ που χρειάηεςτε για να ςυμπλθρώςετε τα κενά.

1. Θ Μακεδονία Ε………………

βρίςκεται

ςτθ

β…………

2. Θ Μακεδονία ςυνορεφει βόρεια με τισ χϊρεσ ………………………… και ………………………… , δυτικά με ………………………… και ………………….. , ανατολικά με ………………………… και νότια με …………………………. και βρζχεται από …………………………………..

3. Αποτελείται από τουσ παρακάτω νομοφσ με πρωτεφουςεσ. Συμπλιρωςε τον πίνακα με βάςθ τθν αρίκμθςθ του χάρτθ τθσ διπλανισ εικόνασ:

ΝΟΜΟΛ 1 ΔΥΤΛΚΘ ΜΑΚΕΔΟΝΛΑ

…

Ρ΢ΩΤΕΥΟΥΣΕΣ …

2 3 4 5 6 7

ΚΕΝΤ΢ΛΚΘ ΜΑΚΕΔΟΝΛΑ

8 9 10 11

ΑΝΑΤΟΛΛΚΘ ΜΑΚΕΔΟΝΛΑ

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

12 13

31

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

4. Στθ Μακεδονία ανικει και το Άγιο Προσ με πρωτεφουςα τισ ………………….

5. Ζχει πολλά βουνά όπωσ το Φ………………………….. ςτον ν. Δράμασ, το Ρ………………….. ςτον ν. Καβάλασ, τον Χ……………………… ςτον ν. Χαλκιδικισ, το Ρ……………….. ςτον ν. Ρζλλασ, το Β………………….. ςτον ν. Θμακίασ, το Β………………………. ςτον νομό Φλϊρινασ και τον Σ………………….. ςτον νομό Γρεβενϊν.

6. Οι μεγαλφτερεσ πεδιάδεσ είναι τθσ Δ…………… , των Σ………………….. και τθσ Κ…………………… .

7. Τα μεγαλφτερα ποτάμια είναι ο Ν…………… , Σ………………… , ο Γ……………… , ο Α……………… , ο Λ………………… και ο Α………………………

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

32

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

8. Ρολλζσ είναι και οι λίμνεσ τθσ: θ Κ…………….. ςτον ν. Σερρϊν, θ Δ………………… ςτον ν. Κιλκίσ, θ Β……….. και θ λίμνθ του Λ………….. ςτον ν. Κεςςαλονίκθσ, θ Β…………….. ςτον ν. Ρζλλασ , θ μικρι και θ μεγάλθ Ρ……………. ςτον ν. Φλϊρινασ και θ λίμνθ τθσ Κ……………. ςτον ν. Καςτοριάσ.

9. Το μοναδικό νθςί τθσ Μακεδονίασ είναι θ ………………… που ανικει ςτον νομό Κ……………………

10. Ο ν. Χαλκιδικισ ζχει τρεισ χερςονιςουσ: ………………………….. , ………………………….. , …………………….. Σαξιδεφοντασ….

11. Στθν Κ………………. κα καυμάςω το παλιό υδραγωγείο τθσ πόλθσ, κα βολτάρω ςτο λιμάνι τθσ και μπορϊ να πάρω το πλοίο για να πάω ςτθ Κ……………..

12. Στθ ………………… κα περπατιςω ςτουσ όμορφουσ κιπουσ τθσ και κα επιςκεφτϊ το Ν…………………. για να αγοράςω πατάτεσ. (ταξιδιωτικι οδθγία: Αν είναι χειμϊνασ, ντφςου καλά, γιατί ςτο Ν………………….. θ κερμοκραςία πζφτει ςτουσ –18ο C!).

13. Στον ν. Κεςςαλονίκθσ κα πάω βόλτα ςτισ λίμνεσ και κα δω τθ μεγάλθ οικολογικι καταςτροφι που ζγινε ςτθ λίμνθ του ………………. Στθ Κεςςαλονίκθ κα δω τον ………… ………………. , τα μουςεία και τουσ αρχαιολογικοφσ τθσ χϊρουσ, τρϊγοντασ «χαλαρά» μια κεςςαλονικιϊτικθ μ…………………

14. Στον ν. Ρ…………… κα επιςκεφτϊ τθν Ρ……………., τθν πρωτεφουςα των Μακεδόνων και κα κάνω ζνα ιαματικό μπάνιο ςτο Λ……………… Μετά ςτθν Ζ……………… κα δω τουσ κ……………………

15. Στθν Θμακία βρίςκεται θ Β……………… , θ παλιά πρωτεφουςα των Μακεδόνων, ςτθν οποία ο αρχαιολόγοσ Μανόλθσ Ανδρόνικοσ βρικε τον τάφο του Φιλίππου, πατζρα του …………… ……………..

16. Στθν Κοηάνθ, αν βρεκϊ τισ απόκριεσ, κα γλεντιςω ςτο καρναβάλι τθσ. Μθν ξεχάςω να αγοράςω κ……… Κοηάνθσ, που είναι ζνα δυναμωτικό «φάρμακο» τθσ φφςθσ. Λίγο πιο ζξω είναι θ Σ………….. με τα περίτεχνα αρχοντικά τθσ ςπίτια.

17. Στον ν. Φλϊρινασ κα επιςκεφτϊ τισ λίμνεσ ………………… και ………………. …………………. Αν είμαι τυχερόσ/ι, κα δω και τα κοπάδια των α………………... Κατόπιν κα περπατιςω ςτα βουνίςια μονοπάτια. (Ταξιδιωτικι οδθγία: Μθν απομακρυνκείσ, γιατί ςτα δάςθ αυτά, ηει θ καφζ ……………. !).

18. Στθν Καςτοριά κα αγοράςω γ……………. για να μθν κρυϊνω και κα επιςκεφτϊ το Δ…………. , ζνα χωριό, ςτο οποίο καταςκεφαςαν και αναπαράςτθςαν ζναν παλαιολικικό παραλίμνιο οικιςμό.

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

33

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

19. Τα ………………… το Νοζμβριο του 2007 ανακθρφχκθκαν επίςθμα "Ρόλθ των Μανιταριϊν". Στο ν. Γρεβενϊν, κα καυμάςω τον εκνικό δρυμό τθσ Ρίνδου, γνωςτό ωσ Β……...…. Κ…….. , όπου ηουν αρκοφδεσ, βίδρεσ, λφκοι και αγριογοφρουνα.

20. Στθν Ριερία να μθν ξεχάςω να πάω ςτο αρχαίο Δ………. και μετά να περπατιςω ςτα διάςθμα βουνίςια μονοπάτια του Ο……………. (Ταξιδιωτικι οδθγία: Εφκολο μονοπάτι είναι από τα Ρριόνια μζχρι το μοναςτιρι του Αγίου Διονυςίου).

21. Θ Χαλκιδικι είναι όνειρο το καλοκαίρι με τισ γαλαηοπράςινεσ π……………. Πμωσ, κα πάω να δω και το ςπιλαιο των Ρ…………………… , ςτο οποίο βρζκθκε ςκελετόσ ενόσ από τουσ πρϊτουσ ανκρϊπουσ τθσ γθσ! Στθ χερςόνθςο του Άκω υπάρχουν απομεινάρια από τον ι………… που άνοιξε ο Ρζρςθσ βαςιλιάσ Ξζρξθσ το 481π.Χ. για να περάςουν τα πλοία του.

22. Στο ΑΓΛΟ Ο΢ΟΣ μπορϊ να πάω, μόνο αν είμαι ………….. , για να δω τα πιο μεγάλα και οργανωμζνα μοναςτιρια τθσ Ορκοδοξίασ μασ.

Επιςτροφι

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

34

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Φφλλο εργαςίασ 3 Πνομα ομάδασ:_________________________ Μζλθ: ________________________________

Θμερομθνία: ___________

ΙΕ΢΢ΑΛΚΑ Σ’ αυτό το φφλλο εργαςίασ οι εικόνεσ και οι υπογραμμιςμζνεσ γαλάηιεσ λζξεισ λειτουργοφν ωσ υπερςφνδεςμοι. Κάντε κλικ πάνω τουσ για να ςυνδεκείτε με ιςτοςελίδεσ, ςτισ οποίεσ κα αναηθτιςετε τισ πλθροφορίεσ που χρειάηεςτε, για να ςυμπλθρώςετε τα κενά.

1. Θ Κεςςαλία ςυνορεφει βόρεια με ………………………… , νότια με …………………………… , δυτικά με ………………………… και ανατολικά βρζχεται από …………………………………..

2.

Ρεριλαμβάνει 4 νομοφσ: ΝΟΜΟΛ

Ρ΢ΩΤΕΥΟΥΣΕΣ

3. Τθ μεγάλθ κεςςαλικι πεδιάδα τθ διαρρζει ο ………………… ποταμόσ με τουσ παραποτάμουσ του.

4. Τα βουνά τθσ Κεςςαλίασ είναι ………………… , ……………….. (ςτα βόρεια), ………………. , …………………. (ςτα νότια), ……………………. (δυτικά), ……………… , το Ρ…………… , το βουνό των Κενταφρων (ανατολικά), που ςτισ καταπράςινεσ πλαγιζσ του είναι χτιςμζνα τα 24 χωριά του (……………..….., ………..………. , ……..…………. , ………..………. , …………….…. κ.τ.λ.).

5. Στθ Κεςςαλία ανικουν και τα νθςιά ………………… ………………. , εκτόσ από τθ Σκφρο (………………… , ………………….. , ……………………).

6. Θ μεγάλθ οροςειρά τθσ ……………………… εκτείνεται ςτουσ νομοφσ Τρικάλων και Καρδίτςασ, ενϊ θ λίμνθ …………………….. είναι μια τεχνθτι λίμνθ ςτο ν. Καρδίτςασ.

7. Στο ν. Λάριςασ βρίςκεται θ μαγευτικι κοιλάδα των ………….. που χωρίηει τα βουνά …………………. και …………………….

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

35

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

8. Οι κάτοικοι αςχολοφνται με το εμπόριο, τθ βιομθχανία και τθ γεωργία, μια και ο κ………….………….. κάμποσ είναι ο μεγαλφτεροσ τθσ Ελλάδασ. Σαξιδεφοντασ… Στο ν. Λάριςασ 9. Αφοφ ανάψω κεράκι ςτθ βραχϊδθ εκκλθςία τθσ Αγίασ Ραραςκευισ Τεμπϊν, κα κάνω βαρκάδα μζςα ςτον ποταμό ……………………

10. Στθ Λ………….. κα επιςκεφτϊ τα αρχαία κζατρα και το φροφριο τθσ πόλθσ.

11. Στον Τφρναβο κα πιω τς………………. και κα γελάςω με το τυρναβίτικο κ…………………. (μπουρανί) 12. Στθν Ελαςςόνα κα αγοράςω τα καλφτερα τ…………..

13. Στθν Αγιά κα φάω νόςτιμα φροφτα, όπωσ κ……………… και μ………..………

14. Στο πανθγφρι του Αλκαηάρ, που γίνεται κάκε χρόνο ςτθ Λάριςα ςτισ 25 Σεπτεμβρίου, μθν ξεχάςω να φάω το φθμιςμζνο χ………..….. Φαρςάλων! Στο ν. Μαγνθςίασ 15. Κα περπατιςω ςτο λιμάνι του Βόλου και από εκεί μπορϊ να πάρω το πλοίο για τα νθςιά των Σπ……………………….. Εκεί, ςτθν …………………………. κα δω το καλάςςιο πάρκο τθσ φϊκιασ ………………………………………………..

16. Κα περπατιςω ςτο βουνό ……………………… , το βουνό των Κενταφρων και κα κάνω ςκι ςτα Χάνια, όπου κα φάω τθ ςπεςιαλιτζ του Ρθλίου, το ςπετηοφάι.

17. Μθν ξεχάςω να πάω ςτο Σ…………….……. και ςτο Δ………………… , τουσ πρϊτουσ νεολικικοφσ οικιςμοφσ τθσ Ελλάδασ! Στο ν. Τρικάλων 18. Αφοφ ξεκουραςτϊ ςτθ όμορφθ πόλθ των Τ…………………. , κα πάω ςτθν Κ………………………. να καυμάςω το μοναδικό κεαματικό τοπίο με τουσ βράχουσ και να επιςκεφτϊ τα μ…………………….. που είναι χτιςμζνα πάνω ςτα βράχια των Μ………………….

19. Ανεβαίνοντασ τα βουνά μπορϊ να κάνω ςκι ςτο Ρ…………………

Στο ν. Καρδίτςασ 20. Κα απολαφςω τθ φφςθ κοντά ςτθ λίμνθ ……………….……….. ι ……………………………..

21. Κα χαλαρϊςω ςτα λουτρά Σμ…………………….. και Κ………………………………

22. Μπορϊ να επιςκεφτϊ τα χωριά των Α……………………. με τθν πλοφςια φυςικι ομορφιά τουσ.

Επιςτροφι Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

36

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Φφλλο εργαςίασ 4 Πνομα ομάδασ:__________________________ Θμερομθνία: ___________ Μζλθ: __________________________________

ΗΠΕΚΡΟ΢ Σ’ αυτό το φφλλο εργαςίασ εικόνεσ και οι υπογραμμιςμζνεσ γαλάηιεσ λζξεισ λειτουργοφν ωσ υπερςφνδεςμοι. Κάντε κλικ πάνω τουσ για να ςυνδεκείτε με ιςτοςελίδεσ, ςτισ οποίεσ κα αναηθτιςετε τισ πλθροφορίεσ που χρειάηεςτε για να ςυμπλθρώςετε τα κενά.

1.

Θ Ιπειροσ βρίςκεται ςτθ β………….δ………… Ε………………

2.

Συνορεφει βόρεια με τθν ………………………… , νότια με τον ν. …………………………… , από τον οποίο χωρίηεται με τον Α………………….. κόλπο, ανατολικά με τθ ……………………… και τθ ………………………… και δυτικά βρζχεται από το …………………… ……………..

3.

Αποτελείται από τουσ παρακάτω νομοφσ με πρωτεφουςεσ: ΝΟΜΟΛ

Ρ΢ΩΤΕΥΟΥΣΕΣ

4.

Θ Ιπειροσ είναι το ορεινότερο διαμζριςμα τθσ χϊρασ μασ και καλφπτεται από τθν οροςειρά τθσ ……………... Ζχει πολλά βουνά (κυρίωσ ςτον ν. Λωαννίνων), όπωσ τον Γ………………….. , τον …………………….. , το ψθλότερο βουνό τθσ Θπείρου (2.637 μ.), τθν Τ………………… , το Μ……………….. , τον Τ……………………. , τα Τ……………………. κ.ά.

5.

Οι μεγαλφτερεσ πεδιάδεσ είναι τθσ Κ…………….. , τθσ Ρ………………….. και τθσ Α………………….

6.

Τα μεγαλφτερα ποτάμια είναι ο Α……………….. , ο Α………………… , ο Α………………… , ο Α………………… , ο Κ…………….. ι Κφαμισ και ο Λ………….

7.

Θ μόνθ μεγάλθ και αξιόλογθ λίμνθ τθσ Θπείρου είναι θ λίμνθ των Λ…………………… ι Ρ……………………. και θ τεχνθτι λίμνθ του Λ……………. , ςτθν οποία λειτουργεί υ…………………………… ε………………….

8.

Θ Ιπειροσ βρζχεται από το Λ……………. π……………….. και ο ςθμαντικότεροσ κόλποσ τθσ είναι ο Α………………………..

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

37

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Σαξιδεφοντασ…

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

΢τον ν. Κωαννίνων Να επιςκεφτϊ τθν λίμνθ ………………. , που ςτα νερά τθσ πνίγθκε θ κυρά-Φ………… , κακϊσ και το νθςάκι τθσ λίμνθσ, όπου ηοφςε ο Α….- Ρ……… Μθν ξεχάςω να δοκιμάςω τθν ςπεςιαλιτζ του νθςιοφ που είναι τα β……………… και τα χ…………….. , φρεςκοψαρεμζνα από τθν λίμνθ. Να περπατιςω ςτθν παραλία τθσ λίμνθσ και ςτα ςτενά τθσ παλιάσ πόλθσ και ςε ζνα παραδοςιακό καφενεδάκι να δοκιμάςω το γιαννιϊτικο κ……………. . Μθν ξεχάςω να αγοράςω αςθμικά ! Οι Γ…………….. φθμίηονται ωσ οι καλφτεροι αρ……………………. τθσ Ελλάδασ! Λίγο πιο ζξω από τθν πόλθ να πάω ςτο Μουςείο Βρζλλθ, όπου κα δω ςε κ……….. ομοιϊματα όλουσ ςχεδόν τουσ ιρωεσ τθσ επανάςταςθσ του 1821! Είναι ζνα μουςείο ιδιωτικό και τα ομοιϊματα τα καλλιτζχνθςε ο ίδιοσ ο Βρζλλθσ. Νοτιότερα είναι το γνωςτό μαντείο τθσ Δ…………… και το αρχαίο τθσ κ…………... Ανατολικά τθσ πόλθσ των Λωαννίνων είναι το Μ………. , που φθμίηεται ωσ τόποσ γζννθςθσ ςπουδαίων πολιτικϊν και για τα τυριά, όπωσ το καπνιςτό τ……… με τθν ονομαςία Μ……………… Μπορϊ να επιςκεφτϊ και το τοπικό Λ………..……. Μουςείο και να κάνω ς…… ςτο χ………………. του κζντρο. Στα βουνά τθσ Ρ………….. είναι και τα Η……………..… , χωριά με πλοφςια φυςικι ομορφιά.

΢τον ν. Ιεςπρωτίασ 16. Στο λιμάνι τθσ Θ………..……. μπορϊ να διαπιςτϊςω τθ μεγάλθ εμπ………….. και επιβατικι του κίνθςθ και να «πεταχτϊ» για μια μονοιμερθ εκδρομι ςτα κοντινά νθςιά του Λονίου.

17. Στθν ορεινι περιοχι τθσ είναι και θ Ρ……………… , γνωςτι όχι για τα παραμφκια τθσ, αλλά για τθν παραμυκζνια ομορφιά τθσ.

18. Ρροσ τα ςφνορα με τθν Α……..…… είναι και οι Φ………….. , γνωςτό κεφαλοχϊρι από παλιά. ΢τον ν. Άρτασ 19. Θ Άρτα φθμίηεται για το μιςοτελειωμζνο τθσ γ………... Ο μφκοσ λζει ότι το χτίηανε ……. μάςτορεσ και ……. μακθτάδεσ : «ολθμερίσ το χτίηανε, το βράδυ εγκρεμιηόταν». Το γεφφρι «ςτζριωςε», όταν θ γ…………. του πρωτομάςτορα κ……………….

20. Στον Α………………… κόλπο, ςτισ εκβολζσ των ποταμϊν Λοφρου και Α……..….. υπάρχουν μοναδικοί υγροβιότοποι και λιμνοκάλαςςεσ, που προςτατεφονται από τθ ςυνκικθ ΢αμςάρ, επειδι ςυνκζτουν ζνα μοναδικό οικ……………… . ΢τον ν. Πρζβεηασ 21. Θ πόλθ τθσ Ρ…………… ζχει πολλά παλιά ςπίτια χτιςμζνα με τθν παραδοςιακι θπειρϊτικθ αρχ…………….

22. Από τθ παραλία τθσ, αν είμαι τυχερόσ /ι, κα δω να παίηουν με τα κφματα και να κάνουν μακροβοφτια τα δ……………… του Α………………

23. Στον Αμβρακικό λειτουργοφν μονάδεσ ιχκυοκαλλιζργειασ και ιχκυογζνεςθσ, που παράγουν το γνωςτό αυ………………….. Ρρζβεηασ ι χαβιάρι του Αμβρακικοφ. Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

38

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

24. Κοντά ςτθν Ρρζβεηα βρίςκεται και ο ιςτορικόσ βράχοσ του ………………….. για να μασ κυμίηει τθν περιφανθ απόφαςθ των γυναικϊν να πεκάνουν, παρά να ςκλαβωκοφν ςτουσ Τοφρκουσ.

25. Το νομό διαρρζει ο ποταμόσ Α………………… που παρουςιάηει οικ………………. ενδιαφζρον.

26. Ρανζμορφο μζροσ για διακοπζσ είναι θ Ρ………….. που ςυνδυάηει το βουνό με τθ κάλαςςα. Φθμίηεται από πολφ παλιά ότι ιταν εμπορικό κζντρο. Ππωσ λζει και το δθμοτικό τραγοφδι, «ςτθσ Ρ…..….. τον ανιφορο κ………… και γ……………». Στθσ Ράργασ τον Ανιφορο

Επιςτροφι

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

39

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Φφλλο εργαςίασ 5 Πνομα ομάδασ:__________________________ Θμερομθνία: ___________ Μζλθ: __________________________________

΢ΣΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ Σ’ αυτό το φφλλο εργαςίασ οι εικόνεσ και οι υπογραμμιςμζνεσ γαλάηιεσ λζξεισ λειτουργοφν ωσ υπερςφνδεςμοι. Κάντε κλικ πάνω τουσ για να ςυνδεκείτε με ιςτοςελίδεσ, ςτισ οποίεσ κα αναηθτιςετε τισ πλθροφορίεσ που χρειάηεςτε για να ςυμπλθρώςετε τα κενά.

1. Θ Στερεά Ελλάδα ςυνορεφει βόρεια με ………………………… , νότια χωρίηεται από τθν …………………………… με τον …………………………… , τον ………………………… και τον ………………………… κόλπο, δυτικά βρζχεται από το ………………………… …………………………… και ανατολικά από τον …………………………… κόλπο και το ………………… π………………………..

2. Θ Στερεά Ελλάδα αποτελείται από …… νομοφσ. Συμπλθρϊςτε ςτον πίνακα τουσ νομοφσ με τισ πρωτεφουςζσ τουσ: ΝΟΜΟΚ

ΠΡΩΣΕΤΟΤ΢Ε΢

3. Ζχει πολλά βουνά, όπωσ τα…………………………….. ςτον ν. Ευρυτανίασ, τον ……………………. ςτον ν. Φκιϊτιδασ, τον ………………….. ςτουσ ν. Φκιϊτιδασ και Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

40

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Βοιωτίασ, τθν ………………………… ςτον ν. Φωκίδασ, τθν …………………….. ςτον ν. Αττικισ και τθ ……………………….. ςτον ν. Εφβοιασ.

4. Οι μεγαλφτερεσ πεδιάδεσ είναι τθσ Λ…………….., των Κ………………….., του Σ………………, τθσ Χ………………, του Μ………………… και τθσ Α………………………….

5. Τα μεγαλφτερα ποτάμια τθσ είναι ο Α……………., ο Εφ………………….., ο Μ………………., ο Σπ……………….., ο Κ…………………

6. Ζχει φυςικζσ λίμνεσ, κυρίωσ ςτον ν. Αιτωλοακαρνανίασ, όπωσ θ Τρ…………………… , που είναι θ μεγαλφτερθ λίμνθ τθσ Ελλάδασ, θ Υ……………….. ςτον ν. Βοιωτίασ, θ λίμνθ του Μ…………………. ςτον ν. Αττικισ.

7. Ζχει και τεχνθτζσ λίμνεσ, όπωσ των Κρ………………. και του Κα…………….. ςτον Αχελϊο, του Μ………………… ςτον ν. Φωκίδασ.

8. Ζχει και δφο λιμνοκάλαςςεσ: του Μ……………………. και του Αι……………….. ςτον ν. Αιτωλοακαρνανίασ.

9. Τα νθςιά Σ………………, Αι……………….. Υ…………, Σπ……………., Κ……………. και Α…………….. ανικουν ςτον ν. Αττικισ και διοικθτικά ςτθ νομαρχία Ρειραιά. Στον ν. Αττικισ ανικει και ζνα μζροσ τθσ Ρελοποννιςου, που λζγεται ………………………………..

10. Ζχει τουσ κόλπουσ: Μ…………………….., Ευ………………. , που τθ χωρίηουν από τθν Εφβοια, και βρζχεται από τα πελάγθ ……………… και …………………

Σαξιδεφοντασ… ΢τον ν. Φκιϊτιδασ 11. Στθ Λ……………. κα επιςκεφτϊ το κάςτρο.

12. Στθν Υ……………… κα επιςκεφτϊ τα λουτρά τθσ.

13. Στθν Α…………………… κα ςταματιςω ςτο μνθμείο που ζχει κτιςκεί για να μασ κυμίηει τθ κυςία του Α………………. Δ……………

14. Στισ Κ……………………………. κα ςταματιςω ςτο μνθμείο του ςπαρτιάτθ Λ…………………..

15. Ρολλι προςοχι ςτθν οδιγθςθ χρειάηεται ςε όλο το «………………….» του Μαλιακοφ, γιατί ζχει το μεγαλφτερο αρικμό τροχαίων ατυχθμάτων ςε όλθ τθν Ελλάδα. Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

41

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Στον ν. Βοιωτίασ 16. Στθ Λ……………….. κα ςταματιςω να φάω τα πιο νόςτιμα ς………………

17. Θ Κ…………….. φθμίηεται για τα κ………………. και τα κρ………………

18. Στον Ρ………………… είναι το κοςμοπολίτικο χειμερινό κζρετρο τθσ Α…………………..

19. Κα πάω να δω το άγαλμα του Λζοντα τθσ ………………… , που βρίςκεται ςτθν είςοδο του ομϊνυμου χωριοφ και αποτελεί μνθμείο τθσ ιττασ των Κθβαίων από τον Φίλιππο τθσ Μακεδονίασ ςτθν μάχθ του 338 π.Χ.

20. Κα επιςκεφκϊ και τθ Μονι του ………………. (11οσ αι.), που είναι ζνα από τα ςθμαντικότερα βυηαντινά μνθμεία του ελλαδικοφ χϊρου.

21. Κα πάω και ςτο ……………………. , που είναι γνωςτό από τθ ςφαγι που ζγινε εκεί τον Λοφνιο του 1944. Στον ν. Ευρυτανίασ 22. Πλοσ ο νομόσ είναι καταπράςινοσ γιατί ζχει πάρα πολλά βουνά καλυμμζνα με δ…………. Μποροφμε να κάνουμε άπειρουσ περιπάτουσ ςτα μονοπάτια των βουνϊν.

23. Θ παραδοςιακι ……………………………….. ζχει διατθρθκεί ςε αρκετό βακμό, τόςο ςτα γφρω χωριά όςο και μζςα ςτθν πρωτεφουςα, το ……………………… , με πλικοσ καλοδιατθρθμζνων κτιρίων. Στον ν. Αιτωλοακαρνανίασ 24. Το Μ……………………… είναι γνωςτό ςτθν ιςτορία για τθν θρωικι …………….. των κατοίκων κατά τθν περίοδο τθσ επανάςταςθσ του 1821.

25. Το Μεςολόγγι είναι γνωςτό για τα …………………… του προϊόντα, ιδιαίτερα το αυγοτάραχο, μιασ και θ παρακείμενθ λιμνοκάλαςςα είναι ιδανικό μζροσ για ιχ…………………………..

26. Θ λιμνοκάλαςςα με τισ γραφικζσ «πελάδεσ» τθσ-τα μικρά ξφλινα ςπιτάκια πάνω ςε παςςάλουσ, μζςα ςτο νερό- προςτατεφεται από τθν γνωςτι ςυνκικθ του …………………. και αποτελεί περιβαλλοντικό πάρκο και οικοςφςτθμα.

27. Στα βόρεια του νομοφ αξίηει να επιςκεφτϊ για να καυμάςω το ……………………….. φράγμα των Κ………………….. , που δθμιοφργθςε τθ μεγαλφτερθ τεχνθτι λίμνθ ςτθν Ελλάδα. Στον ν. Φωκίδασ 28. Στον νομό αυτό είναι το αρχαίο μ……………… των Δ………………. Μθν ξεχάςω να το επιςκεφτϊ και να πάω και ςτουσ περιβάλλοντεσ αρχαιολογικοφσ χϊρουσ και ςτο μουςείο για να δω το άγαλμα του …………………………….

29. Ραραμυκζνιο παραδοςιακό παραλιακό χωριό είναι και το Γ…………………. . Αν βρεκείσ εκεί τθν κακαρι Δευτζρα, κα παίξεισ α………………………….. Στον ν. Αττικισ Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

42

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

30. Στθν Ακινα να πάω ςτθν Α…………………, ςτο κζατρο του Θ……………. του Α……………….., ςτουσ ςτφλουσ του Ο…………….. Διόσ ςτθν αρχαία α………….

31. Να περπατιςω ςτα ςτενά τθσ Ρ……………….. που είναι κάτω από τον Βράχο τθσ.

32. Στον Ρειραιά να πάω ςτθ Φρ……………….. για βόλτα. Εκεί είναι και το Ν…………….. Μουςείο Ελλάδοσ!

33. Στο ακρωτιριο του Σ……………….. κα καυμάςω τον ναό του …………………….

34. Μονοιμερεσ εκδρομζσ μπορϊ να πάω ςτθν Αί………………… που φθμίηεται για τα φ…………………. τθσ, ςτθ Σ…………………… και ςτα υπόλοιπα νθςιά του Σ……………………… κόλπου. Στον ν. Εφβοιασ 35. Στθ γζφυρα τθσ Χ……………… κα δω τα νερά του πορκμοφ του ……………….. να αλλάηουν φορά!

36. Για ιαματικά μπάνια κα πάω ςτα λουτρά τθσ Αι………………….

37. Θ Ε……………… είναι καταπράςινθ και φθμίηεται για τθν ομορφιά τθσ.

38. Θ Κ…………….. και το Α………………….. είναι μεγάλα εμπορικά και βιοτεχνικά κζντρα τθσ Εφβοιασ.

39. Κα πάω να δω τ’ αλογάκια (πόνι) ςτθ ……………….. , το νοτιότερο νθςί των Βορείων Σποράδων, όπου πζκανε ο Κθςζασ κατά τθ μυκολογία.

Επιςτροφι

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

43

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Φφλλο εργαςίασ 6 Πνομα ομάδασ:__________________________ Θμερομθνία: ___________ Μζλθ: __________________________________

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗ΢Ο΢ Σ’ αυτό το φφλλο εργαςίασ εικόνεσ και οι υπογραμμιςμζνεσ γαλάηιεσ λζξεισ λειτουργοφν ωσ υπερςφνδεςμοι. Κάντε κλικ πάνω τουσ για να ςυνδεκείτε με ιςτοςελίδεσ, ςτισ οποίεσ κα αναηθτιςετε τισ πλθροφορίεσ που χρειάηεςτε για να ςυμπλθρώςετε τα κενά.

1.

Θ Ρελοπόννθςοσ βρίςκεται ςτθ ν………… Ε………………

2. Μοιάηει με νθςί, γιατί βρζχεται γφρω γφρω από κάλαςςα: βόρεια από τον ………………………… και τον ………………………….. κόλπο, που τθ χωρίηουν από τθ Στερεά Ελλάδα, δυτικά από το ……………..……… π………………. , ανατολικά από το ………………… π……………….. και νότια από τθ Μ………………. κάλαςςα.

3.

Θ Ρελοπόννθςοσ ιταν παλιά ενωμζνθ με τθν υπόλοιπθ Ελλάδα. Τον 19ο αιϊνα «χωρίςτθκε» με τθ δ……………….. τθσ Κ………………

4.

Ο Λςκμόσ τθσ Κορίνκου είναι μια ςτενι ………………… γθσ που ενϊνει τθ Στερεά Ελλάδα με τθν Ρελοπόννθςο, ενϊ θ …………………….. που ζχει διανοιχκεί ς’ αυτόν ενϊνει το Σαρωνικό με τον Κορινκιακό κόλπο.

5.

Aπό το 2004 θ γζφυρα ………………………… ςυνδζει τθν Ρελοπόννθςο με τθν θπειρωτικι Ελλάδα.

6.

Αποτελείται από τουσ παρακάτω νομοφσ με πρωτεφουςεσ: ΝΟΜΟΛ

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

Ρ΢ΩΤΕΥΟΥΣΕΣ

44

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

7.

Ζχει πολλά βουνά, όπωσ τα …………………….. ςτον ν. Αχαΐασ, τθν ……………………. ςτον ν. Κορινκίασ, το ………………….. και τον ………………………. ςτον ν. Αρκαδίασ, τον ………………………… ςτον ν. Λακωνίασ.

8.

Οι μεγαλφτερεσ πεδιάδεσ είναι τθσ Α……………. , τθσ Θ…………………. , τθσ Κ……………… , τθσ Σ……………… , τθσ Α…………………

9.

Τα μεγαλφτερα ποτάμια τθσ είναι ο Α…………… που είναι ο μεγαλφτεροσ ποταμόσ τθσ Ρελοποννιςου, με παραποτάμουσ του τον Λ……………… και τον Λ……………… , ο Ρ………………. τθσ Θλείασ, ο Ευ………………

10. Αξιόλογεσ λίμνεσ δεν υπάρχουν ςτθν Ρελοπόννθςο. Υπάρχουν ςιμερα θ Στ…………….. ςτον ν. Κορινκίασ και θ τεχνθτι του Λ……………… ςτον ν. Αρκαδίασ, που δθμιουργικθκε με τθν καταςκευι υδροθλεκτρικϊν ζργων.

11. Στον νομό Θλείασ υπιρχαν οι λίμνεσ Α………………… , Μουριάσ, Καϊάφα και θ λιμνοκάλαςςα Κοτφχι. Τα τελευταία χρόνια, όμωσ, ζγιναν κάποια νζα ζργα που άλλαξαν τθ μορφι του νομοφ. Συγκεκριμζνα, θ λίμνθ Αγουλινίτςασ δεν υφίςταται πια, διότι ζχει μετατραπεί ςε α……………….. και θ λίμνθ τθσ Μουριάσ ζχει αποξθρανκεί και ζχει μετατραπεί ςε ………………….. εκτάςεισ. Θ λίμνθ του Κ…….…….. ςτον ν. Θλείασ αποτελεί και προςτατευόμενο υδροβιότοπο.

12. Σθμαντικοί κόλποι: Α…………………… (ανατολικά), Κ…………………….. , Ρ………………. (βόρεια), Κ…………………… (δυτικά), Μ…………………. , Λ…………………… (νότια).

13. Σθμαντικά ακρωτιρια: το ΢…… κοντά ςτθν Ράτρα, το Κ……………… δυτικά, θ Κ………………. ςτα ΒΔ, ο Α…………………. , το Τ…………………. και ο Μ……………. (νότια). Ταξιδεφοντασ…  ΢τον ν. Κορινκίασ 14. Να κάνω μια ςτάςθ ςτθ δ……………….. τθσ ………………… για να δω από κοντά αυτό το μεγάλο ζργο που άλλαξε τθν ναυςιπλοΐα.

15. Θ λίμνθ …………………. είναι θ γνωςτι λίμνθ που ςκότωςε ο H………………. τισ ………………….. ……………………..

16. Σπουδαίοι αρχαιολογικοί χϊροι είναι θ Ν………… και θ αρχαία Κ……………….  ΢τον ν. Αχαΐασ 17. Θ Ρ…………… είναι όμορφθ πόλθ και φθμίηεται για το …………………….. τθσ.

18. Με τον ο……………………. ςιδθρόδρομο κα κάνω τθ διαδρομι από το Δ…………….. μζχρι τα Κ…………………….. και κα φτάςω ςτθ μονι Α……… Λ……………….. , εκεί όπου ο Ρ…………… Ρ……………. Γ…………….. φψωςε το λάβαρο τθσ επανάςταςθσ του 1821.  ΢τον ν. Ηλείασ Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

45

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

19. Σθμαντικοί αρχαιολογικοί χϊροι είναι θ αρχαία …………… και ο ναόσ του …………… με το χρυςελεφάντινο άγαλμά του, ζργο του Φ…………..

20. Λαματικά λουτρά ζχει θ λίμνθ Κ…………… και Κ……………

21. Θ περιοχι γφρω από τθ λίμνθ Κ………………. φθμιηόταν για τθν ομορφιά τθσ. Πμωσ με τθν τελευταία πυρκαγιά καταςτράφθκε!  ΢τον ν. Μεςςθνίασ 22. Στα βουνά τθσ Κ……………… είναι χτιςμζνα όμορφα γραφικά χωριά που ςυνδυάηουν το βουνό με τθ κάλαςςα.

23. Θ Ρφλοσ ζχει ωραία κάςτρα. Στθ κάλαςςά τθσ ζγινε θ περίφθμθ ναυμαχία του Ν………………..

24. Θ Καλαμάτα φθμίηεται για το λ………. που παράγει κι άλλα προϊόντα, όπωσ ςφκα, ςτ…………… και οπ…………………….. Είναι γνωςτι και για τα μ…………… τθσ. Ππωσ λζει και το δθμοτικό τραγοφδι, «ςαν πασ ςτθν Κ…………………. κι ζρκεισ με το καλό, φζρε κι ζνα μ…………….. να δζςω ςτο λαιμό». Μαντίλι καλαματιανό  ΢το ν. Λακωνίασ 25. Λίγα χιλιόμετρα ζξω από τθ Σπάρτθ είναι χτιςμζνθ θ πολιτεία του Μ……………… , με τα μοναδικισ ομορφιάσ ςπίτια του, που μοιάηουν με κάςτρα.

26. Λίγο πριν φτάςω ςτο ακρωτιρι Μαλζασ, είναι θ Μ………………… , χϊροσ τουριςτικόσ.

27. Στο ακρωτιρι Τ………………. είναι θ χερςόνθςοσ τθσ Μ…………… με κατοίκουσ τουσ ξακουςτοφσ για το πείςμα και τθν υπερθφάνια τουσ Μ……………………….  ΢το ν. Αρκαδίασ 28. Είναι κατεξοχιν ο……………. νομόσ.

29. Αξίηει να επιςκεφτϊ τθ Δ ………………….. , όπου οι Ζλλθνεσ καταςκεφαηαν μπαροφτι το 1821!

30. Μθν ξεχάςω να πάω και ςτα αρχαία τθσ Τ…………….  ΢το ν. Αργολίδασ 31. Θ πρωτεφουςα του νομοφ, το Ν……………… ιταν θ πρϊτθ πρωτεφουςα τθσ Ελλάδασ μετά τθν επανάςταςθ του ϋ21. Είναι γνωςτό για το Μποφρτηι και για το ενετικό φροφριο Ρ…….…………. , όπου φυλακίςτθκε ο Κ………………………. μετά τθν Επανάςταςθ του 21. Εκεί δολοφονικθκε και ο πρϊτοσ κυβερνιτθσ τθσ Ελλάδασ, Λωάννθσ Κ……………………..

32. Οπωςδιποτε κα πάω ςτισ αρχαίεσ Μ……………… και ςτο αρχαίο κζατρο τθσ Ε……………… με τθν εκπλθκτικι ακουςτικι του!

Επιςτροφι Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

46

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Φφλλο εργαςίασ 7 Πνομα ομάδασ:______________________ Μζλθ: ________________________________

Θμερομθνία: ___________

ΚΡΗΣΗ Σ’ αυτό το φφλλο εργαςίασ εικόνεσ και οι υπογραμμιςμζνεσ γαλάηιεσ λζξεισ λειτουργοφν ωσ υπερςφνδεςμοι. Κάντε κλικ πάνω τουσ για να ςυνδεκείτε με ιςτοςελίδεσ, ςτισ οποίεσ κα αναηθτιςετε τισ πλθροφορίεσ που χρειάηεςτε για να ςυμπλθρώςετε τα κενά.

1. Θ Κριτθ βρίςκεται ςτθ ν………… Ε………………

2. Στθν Κριτθ άκμαςε, περίπου από το 3000 π.Χ.-1.400 π.Χ., ζνασ από τουσ πρϊτουσ πολιτιςμοφσ τθσ Ευρϊπθσ, ο …………...

3. Θ Κριτθ είναι το μεγαλφτερο νθςί τθσ Ελλάδασ και το ……. μεγαλφτερο ςτθ Μεςόγειο.

4. Αποτελείται από τουσ παρακάτω νομοφσ με πρωτεφουςεσ: ΝΟΜΟΛ

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

Ρ΢ΩΤΕΥΟΥΣΕΣ

47

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

5. Ζχει πολλά βουνά, όπωσ τα …………………… ςτο ν. Χανίων, τθν …………………….. ι ……………… ςτθν κεντρικι κριτθ, το όροσ Δ …………………… μεταξφ των νομϊν Θρακλείου και Λαςικίου.

6. Οι μεγαλφτερεσ πεδιάδεσ είναι τθσ Λ…………………. ςτον νομό Λαςικίου, τθσ Μ…………….. ςτον ν. Θρακλείου και του Κ………………… ςτον ν. Χανίων.

7. Τα μεγαλφτερα ποτάμια είναι ο Α……………. , ο Γ…..…………… Μ………… , ο Α………………. .

8. Θ πιο γνωςτι λίμνθ είναι θ λίμνθ Κ…………….. ςτον νομό Χανίων.

9. Nθςί που ανικει γεωγραφικά ςτθν Κριτθ είναι θ Γ……………….

10. Οι κάτοικοι αςχολοφνται κυρίωσ με τον τ………………. , τθν κτθνοτροφία και τθ γεωργία.

11. Ρολλά από τα λαχανικά μασ, όπωσ ντομάτεσ και αγγοφρια, παράγονται εκεί, αλλά και π…………………… και λ……………….. που πουλιοφνται ςτισ λαϊκζσ. ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ… ΢τον ν. Χανίων 12. Θ πρωτεφουςα, τα ………….. , είναι πολφ γραφικι, γιατί ςϊηεται ωσ ςιμερα θ παλιά πόλθ!

13. Στον λόφο Κ………………. , όπου βριςκόταν θ ακρόπολθ τθσ αρχαίασ Κυδωνίασ, ανακάλυψαν κεραμικά από τθν Νεολικικι ωσ τθν ΢ωμαϊκι περίοδο.

14. Θ παλιά πόλθ χτίςτθκε τον 13ο αιϊνα από τουσ Ενετοφσ ςτα ερείπια τθσ αρχαίασ ………………...

15. Ζξω από τα Χ………. είναι το Ακρωτιρι. Εκεί βρίςκονται οι τάφοι των Β…………………. , ςπουδαίασ πολιτικισ οικογζνειασ.

16. Στα δυτικά είναι το Μ……………… , που οι Κρθτικοί με αυτοκυςία υπεραςπίςτθκαν κατά τον Βϋ παγκόςμιο πόλεμο.

17. Λίγο πιο πζρα είναι θ Φ………………… , αρχαία πόλθ που βυκίςτθκε!

18. Τα νερά ςτο ακρωτιρι Γ……………………….. μοιάηουν με αυτά των εξωτικϊν νθςιϊν.

19. Στα νότια να πασ ςτον Ο………………. και μετά να διαςχίςεισ περπατϊντασ το φαράγγι τθσ Σ………………….. (6 -7 ϊρεσ περπάτθμα!). Είναι από τα πιο όμορφα τοπία ςτθσ Ευρϊπθσ μικουσ 16 χλμ. και ζχει ανακθρυχτεί Εκνικόσ Δρυμόσ Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

48

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

από το 1962.

20. Στθ λίμνθ Κ……………………… μπορείσ να ξεκουραςτείσ και να φασ κρθτικζσ λιχουδιζσ.

21. Στθ Χ……………. των Σ………………… το τοπίο είναι το πιο άγριο και παρκζνο ςε όλθ τθν Κριτθ, με απόκρθμνεσ πλαγιζσ, ςπθλιζσ και φαράγγια και οι άνκρωποι χαρακτθρίηονται για τθν φιλοξενία και τθν λεβεντιά τουσ. Να μθν ξεχάςω να δοκιμάςω τθ ςφ……………….. πίτα! (τυρόπιτα ςτριφτι με μζλι!) ΢τον ν. Ρεκφμνου 22. Το ΢……………… διακζτει μεγάλεσ ξενοδοχειακζσ μονάδεσ και όμορφεσ παραλίεσ.

23. Αξίηει να επιςκεφτείσ τθ μονι Α………………….. , τθν οποία ο Θγοφμενοσ ανατίναξε για μθν πζςουν ςτα χζρια των Τοφρκων.

24. Τα Α ………………….. είναι γνωςτά για τουσ καλλιτζχνεσ του – τραγουδιςτζσ!

25. Ο νομόσ ζχει πολλά μονοπάτια για π…………………………

΢τον ν. Ηρακλείου 26. Το Θ ……………… είναι θ μεγαλφτερθ πόλθ τθσ Κ………… , αλλά και τζταρτθ κατά ςειρά ςτθν Ε……………… .

27. Οπωςδιποτε να επιςκεφτϊ το αρ…………..… μουςείο τθσ πόλθσ και το ε……………… λιμάνι.

28. Στθν Κ…………. ςϊηεται μζροσ από το παλάτι του βαςιλιά Μ………… , ενϊ ςτθ Φ…………… βρζκθκε ο περίφθμοσ δίςκοσ τθσ Φ…………… ΢τον ν. Λαςικίου 29. Φθμιςμζνο το ο……………… Λαςικίου για τθν ομορφιά του!

30. Ρολφ όμορφο για περπάτθμα και εξερεφνθςθ είναι το φαράγγι του Η…………….. με το φθμιςμζνο αν…………… του.

31. Στα ανατολικά και ςτθν άκρθ ςχεδόν τθσ βόρειασ πλευράσ είναι το φ…………………. του Β….. με τουσ 5000 αυτοφυείσ κοκο……………….!

32. Στον νομό αυτό βρίςκεται και θ Ε…………… , κοςμοπολίτικο κζρετρο διαςιμων.

33. Στθν Λ…………………… βρίςκονται πολλά μζρθ για διακοπζσ αλλά και φυτείεσ με μπ…………….. και κερ……………… με λαχανικά (ντ…………… , α…………….. , πιπεριζσ, καυτερζσ π…………… ! κ.ά.).

Επιςτροφι Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

49

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Φφλλο εργαςίασ 8 Πνομα ομάδασ:__________________________ Θμερομθνία: ___________ Μζλθ: __________________________________

ΝΗ΢ΚΑ ΑΚΓΑΚΟΤ ΠΕΛΑΓΟΤ΢ Σ’ αυτό το φφλλο εργαςίασ εικόνεσ και οι υπογραμμιςμζνεσ γαλάηιεσ λζξεισ λειτουργοφν ωσ υπερςφνδεςμοι. Κάντε κλικ πάνω τουσ για να ςυνδεκείτε με ιςτοςελίδεσ, ςτισ οποίεσ κα αναηθτιςετε τισ πλθροφορίεσ που χρειάηεςτε για να ςυμπλθρώςετε τα κενά.

1. Τα νθςιά του Αιγαίου βρίςκονται ςτθν α……………….. Ε……………… και βρζχονται από το Αιγαίο πζλαγοσ, από το οποίο πιραν και τθν ονομαςία τουσ.

2. Ο κάκε νομόσ αποτελείται από μικρά και μεγάλα νθςιά, που όλα βρζχονται από το Α………… π………………

3. Οι κάτοικοι όλων των νθςιϊν είναι πολλοί φιλόξενοι. Τα χρϊματα που κυριαρχοφν ςε όλο το Α…………… είναι το ά…………… και το γ…………………

4.

Τα νθςιά του Αιγαίου χωρίηονται ςτουσ νομοφσ: ΝΟΜΟΛ …

5.

Ρ΢ΩΤΕΥΟΥΣΕΣ …

Ο ν. Κ……………….. ονομάςτθκε ζτςι, επειδι εκτείνονται γφρω από τθ Διλο ςε ζναν φανταςτικό κφκλο είτε επειδι οι …………… , που φυςοφν ορμθτικοί ςτο Αιγαίο, ανάγκαηαν τα πλοία να περιςτρζφονται. Τα νθςιά αυτά είναι: …………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

50

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

…………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………….

6.

Στον ν. Λ…………………… ανικουν τα νθςιά: ………………………………………………………….

7.

Στον ν. Χ……………………. ανικουν τα νθςιά: …………………………………………………………

8.

Στον ν. Σ…………………… ανικουν τα νθςιά: …………………………………………………………

9.

Ο ν. Δ…………………………… ονομάςτθκε ζτςι, γιατί αποτελείται από …… μεγάλα νθςιά: …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………….

10. Το μεγαλφτερο πρόβλθμα αρκετϊν νθςιϊν είναι θ ζλλειψθ πόςιμου νεροφ. Για τον λόγο αυτόν ςε κάποια νθςιά λειτουργοφν μονάδεσ αφαλ………………. , ςτισ οποίεσ το κ……………….. νερό μετατρζπεται ςε γλ…………….

11. Λόγω των δυνατϊν ανζμων που πνζουν ςτο Αιγαίο, τα νθςιά εκμεταλλεφονται τθν ……………. ενζργεια. Σαξιδεφοντασ… Στον ν. Κυκλάδων 12. Στθν Α…………… είναι οι πθγζσ Σάριηα.

13. Στθν Τ……………… να πάω να προςκυνιςω τθν ………………… τθσ ………………….

14. Στθ Μ………………… κα δω τον Ρζτρο τον πελ…………… ςτο λιμάνι και τουσ πολλοφσ ανεμ……………… ςε όλο το νθςί .

15. Στθ Σ………… κα φάω τα περίφθμα ς……………… λ………………… και κα επιςκεφτϊ το Δ………………… τθσ Ερμοφπολθσ, που είναι φανταςτικό από αρχιτεκτονικισ άποψθσ. Απζναντί τθσ είναι θ Δ……………, νθςί με πλοφςια ιςτορία από τα αρχαία χρόνια.

16. Στθ Σ……………… κα αγοράςω π…………… ςκεφθ, γιατί οι Σιφναίοι φθμίηονται για τθν αγγειοπλαςτικι τουσ τζχνθ.

17. Θ Κ………………… ζχει άφκονθ κιμωλία!

18. Στθ Μιλο κα δω τισ κ……………………. των πρϊτων χριςτιανϊν και κα επιςκεφτϊ το Μουςείο Μεταλλευμάτων. Το νθςί είναι θ πατρίδα του γνωςτοφ αγάλματοσ τθσ «Α………………… τθσ Μ………………» που φυλάςςεται ςτο Μουςείο του Λοφβρου ςτο Ραρίςι.

19. Στθν Ράρο κα επιςκεφτϊ τθν Ρ…………………… τθν Ε…………………

20. Στθ Νάξο να επιςκεφτϊ τθν Ρορτάρα, ό,τι απζμεινε από τον αρχαίο ναό του Α………………… και τα μ………………… τθσ ςμφριδασ.

21. Στθν Μο υπάρχει ο τάφοσ του αρχαίου ποιθτι Π……………… Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

51

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

22. Στθν Αμοργό είναι θ εκκλθςία τθσ Ρ……………… τθσ Χ…………………

23. Στθ Σαντορίνθ κα πάω ςτον κρ………………… του θφαιςτείου, ςτο Αρχαιολογικό Μ……………… , κα γευτϊ ςαντορινιό κ……………… και μελιτηάνεσ που το χρϊμα τουσ είναι ά…………… ! Να καυμάςω από ψθλά τθν Κ…………………. Τζλοσ, ςτθν Ο………… κα καυμάςω ζνα από τα πιο όμορφα αιγαιοπελαγίτικα θλιοβαςιλζματα. Στον ν. Λζςβου 24. Είναι θ πατρίδα τθσ αρχαίασ ποιιτριασ τθσ Σ…………… , του ςφγχρονου Ο……………… Ε……………

25. Ζξω από τθν Ερεςό βρίςκεται το απολ……………… δ…………… θλικίασ 20 εκατομμυρίων ετϊν.

26. Να μθν ξεχάςω να γευτϊ το περίφθμο οφηο Ρ………………

27. Στθ Λιμνο, ςτθν πρωτεφουςά τθσ τθ Μ………………… να επιςκεφτϊ το Ενετικό Κ…………… , αλλά και το ναό τθσ Α……………… ςτθν Αυλϊνα. Να αγοράςω και ςφ……………… , μιασ και με τθ ςπογγαλιεία αςχολοφνται πολλοί κάτοικοι.

28. Ο Άγιοσ Ε…………… είναι ζνα όμορφο νθςί με πολφ λίγουσ (376) κατοίκουσ και είναι ζνα από τα νθςιά τθσ ……………. γραμμισ, δθλαδι οι κάτοικοι αντιμετωπίηουν ςυχνά, ιδίωσ το χειμϊνα, προβλιματα ςτθν επικοινωνία με τα άλλα νθςιά και τθν υπόλοιπθ Ελλάδα. ΢τον ν . Χίου 29. Να επιςκεφτϊ τα γνωςτά μαςτ………………… , όπου παράγεται θ μ……………… τθσ Χ………… , ζνα μοναδικό προϊόν ςτον κόςμο!

30. Αν ζρκεισ το Ράςχα , πρόςεχε, γιατί γίνεται πόλεμοσ! Δυο γειτονιζσ τθσ πόλθσ ρίχνουν ρουκζτεσ θ μια ςτθν εκκλθςία τθσ άλλθσ, ζνα …………… πολλϊν χρόνων!

31. Οι Χιϊτεσ ζχουν πολλά καράβια , γι’ αυτό και πολλοί ζγιναν εφ………….. !

32. Απζναντι, τα Ψ…………… κα μασ κυμίηουν πάντα τθ γενναία ψυχι των κατοίκων ςτθν Τουρκοκρατία μζςα από τουσ ςτίχουσ του Σολωμοφ: «Στων Ψ…………. τθν ……………… ράχθ, περπατϊντασ θ Δόξα μονάχθ …». ΢τον ν. ΢άμου 33. Το τραγοφδι μασ λζει : «Σ……………… , Σ………………… , πότε κα πασ ςτθ Σ………… ;» και εμείσ ςασ λζμε να πάτε οπωςδιποτε, γιατί είναι πολφ όμορφο νθςί με μεγάλθ ιςτορία. Σαμιϊτιςςα, Σαμιϊτιςςα 34. Είναι θ πατρίδα του αρχαίου μακθματικοφ Ρ…………………………

35. Εκεί υπάρχουν και οι γνωςτζσ ςτοζσ και το υδραγωγείο του μθχανικοφ Ευπ…………… από τα Μζγαρα.

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

52

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

36. Να επιςκεφτϊ το Θ……………… τόπο λατρείασ τθσ κεάσ Ι……………

37. Κα πάω και ςτθν Λ……………… , που ςτθ κάλαςςά τθσ ζπεςε ο Λ……………… και από κει λζνε ότι πιρε το όνομα το νθςί. Στον ν. Δωδεκανιςου 38. Στθν Ράτμο είναι θ Λερά μονι του Λ……………… του Κ……………… που ζγραψε το βιβλίο τθσ «Αποκάλυψθσ».

39. Στθν Κάλυμνο είναι οι καλφτεροι ςφ………………… τθσ Μ…………… , οι οποίοι αλιεφουν τα ςφ………………… με κίνδυνο τθσ ηωισ τουσ και τα εξάγουν ςε πολλζσ χϊρεσ τουσ εξωτερικοφ, γιατί ζχουν πολφ καλι ποιότθτα.

40. Θ Κωσ είναι θ πατρίδα του Λ……………………… , του πατζρα τθσ Λατρικισ. Εκεί βρίςκεται και το Α……………………, αφιερωμζνο ςτον Α………………… τον κεό τθσ Λατρικισ, που λατρευόταν ςε όλο τον ελλαδικό χϊρο κατά τθν αρχαιότθτα.

41. Στο λιμάνι τθσ ΢όδου βριςκόταν ο περίφθμοσ Κ……………… τθσ ΢……………… , ζνα από τα επτά καφματα του αρχαίου κόςμου. Είναι από τα πιο κοςμοπολίτικα νθςιά και ζχει ςωκεί θ παλιά πόλθ με τα κάςτρα, θ αρχαία Λ……………. και θ Κάμειροσ. Εντυπωςιακό είναι, όμωσ, και το δάςοσ των π……………………… ! Πταν φφγεισ από εκεί, μθν ξεχάςεισ να αγοράςεισ για αναμνθςτικό τισ γνωςτζσ ροδίτικεσ ομπ…………… !

Επιςτροφι

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

53

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

Φφλλο εργαςίασ 9 Πνομα ομάδασ: _______________________ Θμερομθνία: ………………… Μζλθ: ________________________________

IONΚΑ ΝΗ΢ΚΑ Θ ΕΠΣΑΝΗ΢Α Σ’ αυτό το φφλλο εργαςίασ οι εικόνεσ και οι υπογραμμιςμζνεσ γαλάηιεσ λζξεισ λειτουργοφν ωσ υπερςφνδεςμοι. Κάντε κλικ πάνω τουσ για να ςυνδεκείτε με ιςτοςελίδεσ, ςτισ οποίεσ κα αναηθτιςετε τισ πλθροφορίεσ που χρειάηεςτε, για να ςυμπλθρώςετε τα κενά.

1. Τα Επτάνθςα βρίςκονται κατά μικοσ και κοντά ςτθν δυτικι ακτι τθσ θπειρωτικισ Ελλάδασ και πιο ςυγκεκριμζνα τθσ ……………… , Στερεάσ Ελλάδασ και …………………..

2. Τα Λόνια νθςιά βρίςκονται ςτθ δ………… Ε……………… και βρζχονται από το Λ……….. π……………. , από το οποίο πιραν και τθν ονομαςία τουσ.

3. Γράφω νομοφσ και πρωτεφουςεσ ςτουσ οποίουσ χωρίηονται τα Επτάνθςα: ΝΟΜΟΛ

Ρ΢ΩΤΕΥΟΥΣΕΣ

4. Ονομάηονται και Επτάνθςα, γιατί τα μεγαλφτερα νθςιά είναι 7! Αυτά είναι: ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………

5. Τα …………………… , ενϊ ανικουν ςτα νθςιά του Λονίου, διοικθτικά υπάγονται ςτθν περιφζρεια ………………………..

6. Το ψθλότερο βουνό είναι ο ………… και βρίςκεται ςτθν Κεφαλονιά (1628μ.)

7. Το κλίμα των Λονίων νθςιϊν είναι μ…………………., με ιπιουσ χειμϊνεσ και δροςερά καλοκαίρια.

8. Θ περιοχι των Λονίων είναι από τισ πιο ς………………… περιοχζσ τθσ Ελλάδασ με ςειςμοφσ που ζφταςαν ςε μζγεκοσ 6,5 - 7 ρίχτερ.

9. Αξιόλογθ πθγι ειςοδιματοσ για τα περιςςότερα νθςιά αποτελεί ο τ…………………. Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

54

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

10. Ραραδοςιακό γλυκό όλων αυτϊν των νθςιϊν είναι τα μ…………………….

11. Στα Λόνια νθςιά άνκιςε ζνα χαρακτθριςτικό είδοσ λαϊκοφ τραγουδιοφ, θ περίφθμθ «κ………………». Σο παραδοςιακό τραγοφδι τθσ Κζρκυρασ "Η Ροφγα"... Απόψε τθν κικάρα μου (καντάδα) Σαξιδεφοντασ…. Στον ν. Κζρκυρασ 12. Να μθν ξεχάςω να πάω ςτο Ρ…………………. (μθ φοβάςτε! Δεν ζχει ποντικοφσ!)

13. Να επιςκεφτϊ το Α……………… , το παλάτι τθσ βαςίλιςςασ Ελιςάβετ (Σίςςι), ςτον κιπο του οποίου βρίςκεται το διάςθμο γλυπτό του ………………….. και πολλά ζργα τζχνθσ.

14. Στθν αρχαία Ελλάδα θ Κζρκυρα, επειδι ιταν πιςτι ςφμμαχοσ τθσ Ακινασ, αποτζλεςε και μια από τισ αφορμζσ του …………………….. πολζμου.

15. Ραραδοςιακά πιάτα τθσ κερκυραϊκισ κουηίνασ είναι θ «…………………», το «ςοφρίτο» και το «μπουρδζτο».

16. Αν πάω το Ράςχα, κα δω το ζκιμο του ςπαςίματοσ τθσ ςτ…………. Σφμφωνα με αυτό το ζκιμο οι Κερκυραίοι τισ πετάνε από τα μπαλκόνια τουσ ςτα κ………………. (ςτενά δρομάκια).

17. Στθν Κζρκυρα ζγραψε ο …………………… ………………. τον Εκνικό μασ φμνο και τον μελοποίθςε ο Κερκυραίοσ Νικόλαοσ Μ…………. ΢τον ν. Λευκάδασ 18. Σε αυτό το νθςί πασ με το α…………………… ! Μια γζφυρα τθν ενϊνει με τθν Α…………………….. και μια λωρίδα κ…………… τθ χωρίηει (Ρ…………… Δρεπάνου). Μαηί με τθν ………….. είναι τα δυο μοναδικά νθςιά ςτθν Ελλάδα, ςτα οποία θ πρόςβαςθ γίνεται οδικϊσ.

19. Απζναντι από το χωριό Ν…………… είναι το ιδιωτικό νθςάκι του Ζλλθνα κροίςου με 6 γράμματα! Αριςτοτζλθσ _ _ _ _ _! Το νθςάκι ονομάηεται Σ………… !

20. Στα νότια, ςτον κόλπο τθσ Β………………….. διοργανϊνονται αγϊνεσ windserfing.

21. Από τισ πιο γνωςτζσ παραλίεσ τθσ Λευκάδασ είναι το Ρ…………. Κ……………. , που ςυγκεντρϊνει τουρίςτεσ απ’ όλο τον κόςμο. ΢τον ν. Κεφαλλθνίασ 22. Στον παραδοςιακό οικιςμό Φ………………… κα φάω τθν περίφθμθ αςτ…………………………!

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

55

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

23. Το Α………………….. , θ πρωτεφουςα του νθςιοφ, αλλά και το Λ………………… απζναντι, ζχουν διατθριςει πολλά από τα παλιά κτίρια τουσ και οι βόλτεσ ςτα λιμάνια τουσ είναι πολφ όμορφεσ.

24. Στθν Κεφαλονιά, λόγω των ψθλϊν κορυφογραμμϊν του ………….. , δθμιουργικθκαν πολλά ………………. πάρκα, τα οποία αξιοποιοφν τθν αιολικι ενζργεια για τθν παραγωγι θλεκτρικισ ενζργειασ.

25. Στο χωριό Κ………………… υπάρχει κζντρο προςταςίασ τθσ καλάςςιασ χελϊνασ Κ…………………….

26. Απζναντι από τθν Κεφαλονιά είναι θ πατρίδα του Ο…………………. θ Λ……………… Μπορϊ να πάω εκεί με το …………………. Το παλάτι του Ο…………….. δεν υπάρχει και ςφμφωνα με νεότερεσ μελζτεσ ιταν ςτθν Ακαρνανία και όχι ςτθν Λ…………. ΢τον ν. Ζακφνκου 27. Θ πατρίδα του εκνικοφ μασ ποιθτι Δ……………… Σ……………… ! Να επιςκεφτϊ το ςπίτι του!

28. Να πάω για μπάνιο ςτισ «Γ…………….. Σπθλιζσ» και ςτο πολυφωτογραφθμζνο «Ν…………»

29. Μθν ξεχάςω να επιςκεφτϊ τον κόλπο του Λ………………… για να δω τισ χελϊνεσ ………………

Επιςτροφι

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

56

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

ΕΚΚΟΝΕ΢

i.

για Διδακτικι Παρζμβαςθ 5

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

57

ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟ ΣΕΝΑ΢ΛΟ

ii.

«Τι είναι θ πατρίδα μασ;»

για Διδακτικι Παρζμβαςθ 6

Επιςτροφι

Ελπίδα ΢αμαλτάνθ

58