Stijn Bijnens
Omar Mohout
Incubator Ecosysteem
Kruisbestuiving en uitstroom als succesfactor voor de incubatoren.
Wie wacht tot een Airbnb of Booking.com passeert heeft een probleem.
De negen Limburgse incubatoren op een rijtje.
Patrick Kestens INCubator
Kris Asnong GreenVille
Jasper Olaerts C-Mine Crib
Ingrid Lieten BioVille
Kristof Das Agropolis
Jana Jacobs IncubaThor
Peter Dedrij Droneport
Marc Hufkens BikeVille
Een speciaal themanummer van
het
INCUBATOREN netwerk
Limburgse broeikas voor innovatie. LRM — STERCK. themanummer — November 2016
2 | De Test VOORWOORD
Met zes volledig operationele incubatoren en drie in een opstartfase is LRM de grote aanjager van een ecosysteem van start-ups in Limburg. Elk van de incubatoren focust zich op een specifiek domein. Een aantal van de 218 start-ups hebben het potentieel om binnen een grotere markt succesvol te worden. De basis is gelegd. Stijn Bijnens, CEO LRM, wil het succes de volgende jaren afmeten aan het aantal volwassen bedrijven dat uitstroomt en aan de kruisbestuiving tussen de verschillende domeinen.
STIJN BIJNENS, CEO LRM
KRUIS BESTUIVING
& uitstroom LIMBURGS ECOSYSTEEM START-UPS OP KRUISSNELHEID
Als verschaffer van risicokapitaal richt LRM zich met de incubatoren voornamelijk op start-ups, wat nog iets anders is dan een klassieke startende onderneming. Een start-up heeft inherent een productrisico (zoals een nieuw product dat misschien niet werkt) en/ of een marktrisico (zoals een nieuw product of dienst dat misschien geen afzet vindt). In de meeste gevallen is er ook een technologische component.
STERCK. LRM zet strategisch in op negen verschillende domeinen? Stijn Bijnens: “Limburg heeft een geschiedenis van mono-economische sectoren zoals landbouw, staal, kolen en de maakindustrie van de afgelopen 30 jaar. In de huidige transitie naar een nieuwe economie mogen we ons niet langer focussen op één sector zoals sommige andere regio’s dat doen. We moeten daarin een beetje averechts handelen. Limburg blinkt niet uit in één specifieke richting zoals bijvoorbeeld Eindhoven. En we hoeven ook niet het wereldcentrum te worden van één van de sectoren. Er liggen nog veel opportuniteiten rond de crossovers. We zien bijvoorbeeld micro-elektronica en gezondheidszorg samen gaan. De start-ups van de toekomst zitten op de kruising van verschillende sectoren. Ugentec is bijvoorbeeld een ICT-bedrijf in de gezondheidszorg.”
Voorwoord | 3
STERCK. De omkadering en infrastructuur staat er intussen? Bijnens: “Met LRM vullen we de randvoorwaarden in en zorgen we voor de accommodatie (hardware), de dienstverlening en ondersteuning (software) en het ecosysteem. De ondernemers die het talent en de goesting hebben om in één van die sectoren te starten kunnen we goed omkaderen zodat hij of zij zich focust op zijn/haar corebusiness en niet afgemat wordt door allerlei randfactoren. Dat helpt om op korte termijn te kunnen versnellen. We moeten de kans op succes en op versnelling zo groot mogelijk maken. Daarom mikken we op verschillende sectoren.” STERCK. Jullie willen het toeval ook een rol laten spelen? Bijnens: “Het zijn uiteindelijk nog steeds de ondernemers zelf die het moeten doen. Dat is de essentie. Zij creëren de jobs en maken hun bedrijf, niet wij. Ik geloof er inderdaad in dat je daar het toeval moet laten spelen. Serendipiteit noemt men dat. We mogen ondernemers niet in een bepaalde sector of bepaald keurslijf dwingen. Iedereen wordt geboren met talenten. En een succesvol ondernemer zijn is ook een talent. Wij kunnen niet weten of voorspellen in welke sector er talenten zullen opstaan. Er zijn veel sectoren van de toekomst. Daarom moeten we het perspectief open houden.” STERCK Voor de volgende jaren verwacht u veel van kruisbestuiving? Bijnens: “Het is onze basisstrategie om niet 1 incubator in de diepte op te richten, maar met meerdere in de breedte te gaan. En om dan het lot en talentvorming te laten spelen. Ik denk dat we alvast in de eerste stappen geslaagd zijn en dat de incubatoren nu een bepaalde dynamiek ontwikkelen. De volgende stap vooruit gaat zijn als we tussen die verschillende sectoren in crossovers nieuwe opportuniteiten zien ontstaan. Daar ligt onze volgende uitdaging. En LRM wil daarin als katalysator fungeren. Limburg heeft een enorm potentieel doordat we een hechte regio zijn. In de grote steden zijn het vaak losse initiatieven die concurreren met elkaar.”
STERCK. Waaraan zullen jullie het succes afmeten? Bijnens: “De nodige instroom is er intussen. Het succes van de incubatoren zal binnen twee of drie jaar bepaald worden door de bedrijven die eruit stromen. Een incubator is geen bedrijvencentrum waar men 10 of 15 jaar blijft zitten. Het is een tussenstap. Natuurlijk zijn de incubatoren nv’s die hun commerciële doelen hebben en hun stoelen moeten vullen met mannen en vrouwen die daarvoor betalen. Het is niet fijn om een klant te verliezen die uitgroeit omdat hij te groot wordt. Maar het is het beste bewijs dat een incubator werkt. Op de uitstroom mogen ze ons binnen drie jaar afrekenen. Die moet de provincie een aantal mooie bedrijven opleveren. Een mooi voorbeeld is Ugentec dat te groot geworden is voor de incubator omdat er nu al 20 wmensen werken en ze hun activiteiten internationaal uitrollen. Ook Kiswe, On/Off en Scapta zijn voorbeelden van uitstroom." STERCK. Zijn er nog plannen voor nieuwe incubatoren? Stopt het bij negen? Bijnens: “Er zijn enkel nog de plannen voor een incubator op de voormalige Ford-site rond smart manufacturing. Dat zou nummer 10 zijn en daar blijft het voorlopig ook bij. Het ecosysteem komt op kruissnelheid. De resultaten moeten nu beginnen volgen.”
.
Stijn Bijnens
Stijn Bijnens
De start-ups van de toekomst zitten op de kruising van verschillende sectoren
4 |
LSU
IN LIMBURG
start je niet alleen
Je kan er niet naast kijken. Limburg verovert een steeds belangrijkere plaats in de start-up scene. Het aantal start-ups stijgt fors en vanuit alle hoeken van het land komen ze kijken naar de vibes in de verschillende incubatoren. Om al die vibes in goede banen te leiden, en vooral om de start-ups een fastlane te bezorgen werd Limburg Startup (LSU) opgericht.
Marc Beenders
LSU wil de bestaande startup initiatieven verbinden en start-ups versterken.
"Door alle stakeholders uit het brede start-up landschap met elkaar te verbinden, geven we een versnelling aan het jong ondernemerschap binnen de provincie en laten we het ondernemerscwhap in de regio groeien.
.. .. .. .. .. ..
Want starten doe je niet alleen, maar samen met andere partners, collega ondernemers en organisaties. Wij bieden je een overzicht van het aanbod en brengen je in contact met gemotiveerde LSU-coaches die hun ervaring delen en hun netwerk openstellen."
Verover de wereld vanuit Samen met de Start-up de incubatoren en alle staan we je met raad en www.limburgstartup.be
"Limburg Startup is een open platform, een first class starters community, gedragen en ontwikkeld door ondernemend Limburg met als doel bestaande start-up initiatieven te verbinden, start-ups te versterken en hun groeiprocessen te versnellen", legt Marc Beenders, Corporate Community Manager uit.
9 incubatoren met een actief ecosysteem in verschillende sectoren. Meer dan 100 LSU-coaches die je met raad en daad bijstaan. Ruimte met goed uitgeruste en duurzame bedrijfsterreinen. Kapitaal om te ondernemen met o.a de aanwezigheid van LRM. Limburg is vlot bereikbaar en ligt in het hart van de Euregio. De aanwezigheid van partners en organisaties met een hart voor ondernemers. Limburg. coaches, partners daad bij.
LSU | 5
Limburg Startup
Charter
Johann Leten, Kamer van Koophandel Limburg
Bart Lodewijckx, Unizo
Ruben Lemmens, VKW Limburg
Patrick Jordens, VLAIO
Jasper Olaerts, C-Mine Crib
Prof. Dr. Luc De Schepper, UHasselt
Ben Lambrechts, PXL
Marc Vandewalle, UCLL
Claire Tillekaerts FIT
Jana Jacobs, IncubaThor
Dirk Vanstipelen, Syntra
Geert Libregs, JCI
Bruno Krekels, Innovatiecentrum
Herman Reynders, Provncie Limburg
Peter Dedrij, Droneport
Reginald Vossen, BAN Vlaanderen
Gert Gijbels, Netwerk ondernemen
Sabine Eevers, Bizzidee
Kris Asnong, GreenVille
Ingrid Lieten, BioVille
EUKA
European UAV-drones Knowledge Area
Pieter Smeets, CEO
Mark Vanlook, EUKA
Chris Slaets, Confederatie Bouw
Hubert Brouns, Agropolis
Dominic Stas, Mediahuis
Peter Coenen, Vlajo
Lode Uytterschaut, Start it @KBC
Roger Lemmens, imec
Patrick Kestens, Corda Incubator
Stijn Bijnens, LRM
1605_LSU_CharterStakeholders_A2.indd 1
6 |
DIGITALE INNOVATIE
OMAR MOHOUT, technologie-expert
Niemand ontsnapt
aan de DIGITALE
INNOVATIE
Onze maatschappij gaat door een grote transformatie, gedreven door digitalisering. Start-ups spelen hierin een hoofdrol. Of we het nu willen of niet, je kunt niet meer om start-ups heen. Ze zijn met voorsprong de kenmerkende bedrijfsvorm van dit tijdperk. Maar zijn ze meer dan een hype? En wat is de strategie in Limburg om de hype om te zetten in een duurzaam economisch model? We legden deze vragen voor aan Omar Mohout, voormalig technologie ondernemer, veel gepubliceerd technologieauteur, professor Ondernemerschap bij de Antwerp Management School en verbonden aan Sirris, het kennisinstituut van de Belgische Technologie-industrie. STERCK. De start-up scene lijkt stilaan de hype voorbij. Maar in welke mate spelen ze al een rol van betekenis in onze economie? Omar Mohout: “Je zou kunnen stellen dat start-ups in essentie niet zo belangrijk zijn. Het gaat over relatief kleine bedrijven met een laptop, die heel mobiel zijn en morgen naar Silicon Valley kunnen vertrekken. Ze hebben geen fabrieken, geen machines, en ze creëren niet spectaculair veel werkgelegenheid waardoor ze vaak niet zo sterk verankerd zijn. Die argumenten houden tot op zekere hoogte steek. Alleen is het vandaag wel zo dat innovatie sterk technologie gedreven is. We leven in het digitale tijdperk. En die innovatie komt tegenwoordig niet meer in de eerste plaats van universitaire instellingen of grote bedrijven maar van kleine en gedreven start-ups.” STERCK. Hoe komt dat? Mohout: “Het keerpunt was 2010. Toen is de drempel voor technologie voor
Digitale innovatie | 7
een stuk weggevallen. Een server of database kostte vroeger stukken van mensen. Vandaag is de cloud zo goed als gratis, je hebt allerlei mobiele apps, databases zijn open source en vrij toegankelijk, de programmeertalen zijn krachtig en gratis,…. Daardoor kan iedereen die goesting heeft en die kan programmeren vanuit zijn slaapkamer een eigen bedrijf starten. De film The Social Network is trouwens ook in 2010 uitgekomen. Die toont hoe Mark Zückerberg vanuit zijn kamer op een universiteitscampus een wereldbedrijf uitbouwde. Het was voor velen een inspiratiebron.
openen moet je al gauw een investering van een half miljoen doen. En als het fout loopt ga je failliet. Een start-up vraagt nauwelijks een investering.”
STERCK. Veel klassieke kmo’s bekijken de start-ups met enige argwaan? Mohout: “De digitale transformatie gaat iedereen aan. Een bestaande kmo die al jaren hetzelfde doet moet zich vragen stellen. Als je wacht tot een Airbnb of een Booking.com passeert, heb je een probleem. Vroeger had je zoiets als de software-industrie in Vlaanderen. Vandaag is echter alles software. Niemand kan nog zonder digitaal. Zelfs de banken evolueren tot een softwarebedrijf. En software is schaalbaar. Het maakt weinig uit of je 1 gebruiker of 10 miljoen gebruikers hebt. ING Bank wil met veel minder mensen een even goede service leveren. Geen enkel bedrijf, ook niet de schoenmaker of de frituur, ontsnapt aan digitale innovatie.”
De tweede piek is 2014. In dat jaar ontstonden er enorm veel acceleratie- en incubatieprogramma’s die de drempel om te ondernemen verlaagd hebben. Via programma’s zoals startit@KBC krijg je 1 à 2 jaar ruimte, begeleiding, omkadering én goede koffie. Iedereen kan ondernemer worden, er is geen excuus meer. Om een horecazaak te
Omar Mohout
92 procent van de innovatie komt van buiten de universiteiten.
HET DNA van Limburgs Start-up ecosysteem “Vandaag zijn in Limburg vooral veel start-ups gericht op de gezondheidszorg en dat ondanks de afwezigheid van een universitair ziekenhuis. Initiatieven zoals Happy Aging spelen dus in op een reële behoefte. Het DNA van Limburg is in de eerste plaats HealthTech en dat is een sector met toekomst. De ziekenhuizen van Hasselt en Genk zetten daar ook sterk op in. Op de tweede plaats komt MediaTech
en op de derde plaats Manufacturing. Ons ecosysteem rond start-ups is B2B gericht, niet zoals bijvoorbeeld Silicon Valley dat B2C is. En als je in B2B zit, dan zit je hier goed, midden in de zogenaamde blauwe banaan. Dat is de regio van het Zuiden van Engeland tot het Noorden van Italië die de meest diverse en rijke regio op vlak van industrie ter wereld is. Het is logisch om daarop in te zetten.”
140
120
GROEI AANTAL START-UPS EN SCALE-UPS IN LIMBURG 80
60
40
20
2016
2014
2015
2013
2011
2012
2010
2009
2008
2007
2005
2006
2004
2001
2002
1999
1985
1998
1994
1993
1992
1990
0 1985
aantal startups
100
jaar
8 |
DIGITALE INNOVATIE
Omar Mohout
3
succesfactoren VOOR JE START-UP TEAM "Het team en talent maken altijd het verschil. Ik zie 1.000 ondernemers per jaar. Je ziet al snel of iemand het gaat halen of niet. Het enige wat ik niet weet is of het met dit bedrijf zal zijn of met een volgend. Goede ondernemers zijn als olie en komen altijd bovendrijven. De meeste investeerders investeren ook liever in de persoon. Het idee of het product kan je aanpassen. Je moet niet op het paard maar op de jockey wedden. En een goede jockey kiest een goed paard."
MARKTPOTENTIEEL "Het marktpotentieel van een product of dienst is essentieel. Al moet achter elk goed idee ook een goed team staan. Soms kom je heel gekke ideeën tegen die toch werken. Zo is er een Antwerps bedrijf dat een app gemaakt heeft om de gedachten van katten te lezen. Ze zitten al aan 10.000 downloads."
TIMING "Je kan te vroeg naar de markt gaan of te laat zijn. Een goed team zal dat mee in het oog houden en weten wanneer ze al dan niet iets gaan lanceren."
Wereldniveau STERCK. Traditioneel komt innovatie uit onderzoeksinstellingen en organisaties zoals Imec? Mohout: “Nu de drempels weggevallen zijn, heb je in veel sectoren dat soort organisaties niet meer nodig. Slechts 8 procent van de bedrijven die in 2016 in Europa, Israël en Turkije een miljoen dollar opgehaald hebben zijn een spin-off van een universiteit. 92% van de innovatie komt dus van buiten de campussen. Tot 2009 was Leuven op vlak van technologische start-ups de tweede stad van het land. Intussen hebben Gent en Antwerpen hen voorbij gestoken. Het monopolie is voorbij en dat is een goede zaak, ook al doet België het nog steeds zeer goed op vlak van universitaire spin-offs. Acceleratieprogramma’s zoals deze van iMinds staan nu in de Europese top 5 en zijn zelfs van wereldniveau. Zij zorgen voor 10 tot 15 procent van de nieuwe bedrijven.” STERCK. Het is de grote uitdaging van een start-up om tot een rendabel
businessmodel te komen. Grof geschat slaagt slechts 10% daarin? Mohout: “Maar dat geldt niet enkel voor start-ups. Kijk maar naar de horeca. Ook daar ligt het aantal mislukkingen zeer hoog. Het verschil is dat een horecazaak die failliet gaat, een schuldenput achterlaat. Een start-up doet de laptop toe en begint opnieuw. Het is de onderneming die faalt, niet de ondernemer. De meesten starten met hun ervaring opnieuw of worden een ondernemende werknemer. En dan is er weinig verloren gegaan. Uiteraard moet elk bedrijf een duurzaam model hebben. Een bakker kan in een straal van 5 km zijn klanten werven. Een start-up wordt niet beschermd door afstand en tijd. Een webshop is 24/24 uur open en bereikbaar vanuit de hele wereld. Als je digitaal gaat, ga je onmiddellijk wereldwijd. Je hebt 2,3 miljard potentiële klanten vanaf dag 1. Maar je betaalt ook een prijs. Je concurreert vanaf dag 1 met de hele wereld. Dat is een andere dynamiek waardoor je
Digitale innovatie | 9
heel snel moet opschalen. Je kan niet klein blijven. Daar is kapitaal voor nodig. En daar wringt het schoentje in België.”
STERCK. Is er in België niet voldoende geld aanwezig? Mohout: “Seedmoney voor kleine startende bedrijven is er intussen zeker voldoende. Maar zoek je een miljoen, wat een relatief klein bedrag is (18 maanden cash), dan zijn daar vorig jaar slechts 50 bedrijven in gelukt om dat op te halen. Het jaar ervoor 26, dit jaar voorlopig 38. Dat zijn geen spectaculair grote getallen. Bedrijven die 10 miljoen ophalen kan je op 1 hand tellen. 50 miljoen is onmogelijk te vinden in België. Toch heb je zo’n bedrag nodig om als bedrijf een globale positie in te nemen. Het kost geld om over de hele wereld snel markten te veroveren.”
Kruisbestuiving STERCK. Wat is uw mening over de start-up strategie in Limburg? Mohout: “In de provincie leeft er een duidelijke visie en dat vind je niet terug in andere provincies. Wel op stedenniveau. Het opstarten van een tiental thematische incubatoren getuigt van langetermijndenken. We moeten eerlijk zijn, enkele van die incubatoren gaan lukken, de anderen waarschijnlijk niet. Alleen weet je op voorhand niet welke. Door te proberen en te experimenteren met innovatie bouwt Limburg een voorsprong uit. Ook het feit dat men op kruisbestuiving mikt is een goede strategie. Er zijn 9 of 10 keuzes gemaakt. Over welke dat zijn kan je discussiëren, maar het is een goede zaak dat dit gebeurt. Je kan niet zomaar op alles inzetten. En tegelijkertijd kan je wel terugvallen op gemeenschappelijke mechanismen zoals juridisch advies, marketing advies, … Het is net eigen aan innovatie dat je via kruisbestuiving tot nieuwe initiatieven kan komen.”
STERCK. Een aantal jobs gaan overbodig worden? Mohout: “ING is een gezond bedrijf met miljarden winst maar gaat toch
Start-up:
WELKE TRENDS DE VOLGENDE JAREN? BLOCKCHAIN "De bekendste toepassing van blockchain is het elektronisch geld Bitcoin. Onder blockchain wordt de internettechnologie bedoeld die toelaat om informatie gedupliceerd over duizenden computers op te slaan. Omdat het over zoveel computers verspreid is, is het onmogelijk om deze eenzijdig te wijzigen noch te betwisten eens deze informatie opgeslagen is. Het verschaft als het ware een kader waarin twee partijen transacties onbetwistbaar kunnen vastleggen waardoor bijvoorbeeld de notaris of een auditor overbodig kunnen worden. Ook het kadaster of zelfs een bank kan dan moeiteloos vervangen worden. De traditionele banken liggen er wakker van. Tegelijkertijd is het een hype want er zijn dit jaar nog maar 10 Europese bedrijven die minstens een miljoen euro hebben opgehaald in deze activiteit."
KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE "Men gaat alles slim maken van de zelfrijdende auto tot een automatische chatbot die klantenservice gaat doen op basis van semantische analyse. Dit gaat de volgende jaren zeker doorbreken."
INTERNET OF THINGS (IOT) "IoT is matuur aan het worden en is de hype voorbij. Er zijn heel stevige bedrijven in België die deze technologie toepassen. Industrie 4.0, de grote fabrieken van de toekomst integreren IoT in hun oplossingen. Een logistieke topspeler zoals H.Essers is een IoT bedrijf geworden. Die technologie sijpelt door naar andere bedrijven."
duizenden mensen ontslaan. Er komt zonder enige twijfel jobvernietiging. Maar tegelijkertijd worden er nieuwe jobs gecreëerd. 150 jaar geleden werkte de meerderheid van de bevolking in deze regio in de landbouw. Vandaag zijn dat nog maar enkele procenten en toch wordt er veel meer geproduceerd dan vroeger. Die andere mensen doen vandaag jobs die vroeger niet bestonden. Het probleem is wel dat de skills voor de ene job niet dezelfde zijn als voor de andere. Niet elke taxichauffeur die werkloos wordt door de zelfrijdende auto gaat morgen kunnen programmeren. Daar ontstaat er een zeer grote gap. Het klassieke onderwijs blijft op dat vlak enorm achter. Daar mogen we ons serieuze zorgen over maken.”
.
10 |
LIMBURGSE INCUBATOREN
JASPER OLAERTS
C-Mine Crib
MARC HUFKENS BikeVille
JANA JACOBS
IncubaThor
KRISTOF DAS
Agropolis
Limburgse Incubatoren | 1 1
INCUBATOREN INCUBATOREN
motoren motoren
PATRICK KESTENS
Corda INCubator
PETER DEDRIJ
Droneport
INGRID LIETEN
BioVille
KRIS ASNONG
GreenVille
Alleen al in de zes actieve incubatoren die Limburg rijk is, broeden en kiemen er momenteel 218 kleine bedrijven en start-ups die met een innovatief businessmodel de markt willen veroveren. Met drie bijkomende incubatoren in opstart (Droneport, Agropolis en MIA-H) komt daar de volgende maanden nog heel wat ondernemend talent bij. De businessmanagers zijn de stuwende krachten achter het incubatieverhaal. Al zijn het uiteindelijk de ondernemers zelf die het waar moeten maken. We zetten de verschillende incubatoren en enkele van hun bewoners op een rijtje.
12 |
LIMBURGSE INCUBATOREN
BIKEVILLE Oprichtingsdatum: 09/02/2015 Doelstelling BikeVille is de place to be voor jonge ondernemers in aerodynamicatechnologie en –diensten, en binnen de fietsindustrie. De BikeVille incubator vormt met zijn functie als business incubator een groot deel van de BikeValley gemeenschap. Wij bieden jonge bedrijven en start-ups hulp bij de dienstverlening, het creëren van prototypes, de financiering van diensten en kantoorruimtes. BikeVille is een “one-stop shop” voor ondernemingsondersteuning. De vestiging van de windtunnel op dezelfde locatie is een perfect voorbeeld van hoe research en technologie hand in hand gaan met ondernemingen in het midden van de arbeidsmarkt. Aantal bedrijven: 7 Aantal mensen tewerkgesteld: 2 Ons doel is geslaagd als… we onze startups zien groeien tot zij de top bereiken. Wij willen jonge entrepreneurs een inspirerende, creatieve werkplek geven. Wij bieden hen zowel kantoorruimte aan, als coaching, supervisie en netwerkontwikkeling. Partners: LRM +Voxdale + Race Productions + Bioracer + Lazer + Flanders’ Bike Valley www.flandersbikevalley.be
CONTACTEN GROEIEN AUTOMATISCH Smart Mobility Solutions is in januari 2016 opgericht door drie privé-personen met de NV Race Productions (de holding boven Ridley Bikes) als mede-aandeelhouder. “We ontwikkelen elektronica, hardware en firmware, voornamelijk voor de sport- en fietssector”, legt Tycho Verbelen uit. “We brengen geen eigen producten op de markt, maar zijn toeleverancier voor fabrikanten zoals Ridley en de Duitse slotenfabrikant Abus. Daarbij trachten we om nieuwe communicatiemogelijkheden toe te voegen aan hun producten. Zo zorgen we er voor dat de sloten van Abus geopend kunnen worden met een smartphone of een smartcard zoals een personeelsbadge. Wij verzorgen oa. de elektronica om het openingsmechanisme te bedienen en de gebruiker te identificeren. Door gebruiksparameters zoals locatie, snelheid, status van de fietsbatterij, aantal laadcycli te verzamelen helpen we fabrikanten ook kennis verwerven over het gebruik van hun fietsen. Zo kunnen ze diagnoses op afstand stellen en preventief onderhoud voorzien. We hebben ons in BikeVille gevestigd omdat we veel over de vloer kwamen bij Ridley en merkten dat deze plek aan het uitgroeien was tot ‘the place to be’ voor fietssport in België. Bovendien hadden we al enkele projecten samen gedaan met Bert Celis en Marc Hufkens. Initieel hebben we zelfs niet stilgestaan bij de extra mogelijkheden
die een incubator kan bieden. Door er gevestigd te zijn, merken we intussen dat bepaalde prospecten toch gemakkelijker tot bij ons komen. Bike Valley organiseert heel wat rondleidingen voor innovatieve bedrijven uit de sector waarmee we dan bijna automatisch in contact komen. Dat heeft al tot eerste samenwerkingen geleid. We hopen dat de uitbouw stevig doorgaat. Alle faciliteiten zijn aanwezig en het is een uniek project voor Limburg en Vlaanderen. Buitenlandse bezoekers kijken met grote ogen naar wat er hier gerealiseerd wordt.”
.
Tycho Verbelen , Smart Mobility Solutions
Limburgse Incubatoren | 1 3
INCUBATOR GEEFT GELOOFWAARDIGHEID Team Cyclis organiseert fietsleasing voor bedrijven. Het zorgt ervoor dat medewerkers van bedrijven gebruik kunnen maken van de fiets op een financieel en fiscaal interessante wijze, én op een manier dat de bedrijven er zelf zo weinig mogelijk admini stratie en organisatie aan hebben. “Het komt erop neer dat we een fiets voor een vaste maandelijkse prijs aanbieden, inclusief schade- en diefstalverzekering, pechbijstand, onderhoud, enzovoort…”, legt Joep Kempen uit. “We doen dat zowel voor kleine als voor grote bedrijven. Momenteel werken we al samen met 270 fietshandelaars over heel België. Op die manier hebben we een nationale dekking. Zo hebben we fietsen rijden tot in Gent, Oostende, Kortrijk, …” Het jonge bedrijf is opgericht in januari 2013. “We hebben gesprekken gevoerd met LRM rond een KlimOplening. En we zijn ook klant van Ridley waarvan we fietsen in leasing hebben. Via hen zijn we hier op de incubator terecht gekomen. Gezien de focus van BikeVille leek het ons evident om hier
aanwezig te zijn. En die meerwaarde hebben we ook al snel ervaren. Je zit met gelijkgestemden in één gebouw. En je wordt gemakkelijker gevonden. De aanwezige bedrijven worden zwaar gepromoot door BikeVille. Bovendien komen hier tal van bedrijven en organisaties over de vloer. Uit die contacten hebben we al verschillende klanten gehaald. Als je een start-up bent van een business die nooit bestaan heeft, dan geeft het de nodige geloofwaardigheid en meerwaarde als je kan zeggen dat je gevestigd bent in de BikeVille. Sinds we hier gevestigd zijn verloopt de samenwerking met Ridley en Bioracer trouwens nog veel beter en zetten we ook meer producten van hen in de markt. Het is een win-win situatie voor alle partijen.”
.
Joep Kempen, Team Cyclis
14 |
LIMBURGSE INCUBATOREN
GREENVILLE Oprichtingsdatum: 6/7/2011 Doelstelling In 2012 werd het voormalig hoofdgebouw van de Kempische Steenkoolmijnen gerenoveerd tot GreenVille, een erkende incubator voor clean techbedrijven met de focus op circulaire economie (sluiten van materiaalkringlopen) en duurzame mobiliteit. GreenVille richt zich op startende en bestaande bedrijven. Zij kunnen zich in Greenville vestigen en gebruik maken van de infrastructuur voor vergaderingen en events. Op vraag van de provincie organiseert GreenVille de Cleantech Community Limburg met events voor professionelen en het brede publiek. Hiermee willen ze inspireren en een broedplaats zijn voor nieuwe ideeën, producten/diensten en samenwerkingsverbanden. Aantal bedrijven: 30 Aantal mensen tewerkgesteld: 104 Ons doel is geslaagd als … GreenVille een full house is met een sterk netwerk, waar ondersteuning van en synergie tussen bedrijven dynamiek en nieuwe opportuniteiten creëert rond circulaire economie en duurzame mobiliteit. Partners: LRM + gemeente Houthalen-Helchteren www.greenville.be
BREED NETWERK BIEDT VOORDELEN Act&Sorb focust zich op het ontwikkelen van recyclagestrategieën voor afvalstromen die op dit moment moeilijk of niet-recycleerbaar zijn. “We hebben bijvoorbeeld een recyclage techniek ontwikkeld voor mdf-afval,” legt Kenny Vanreppelen uit. “Dat is een bepaald type houtafval waarvan er jaarlijks 100 miljoen kubieke meter wordt geproduceerd en waarvoor er geen recylagetechniek bestond. Wij hebben een technologie ontwikkeld om daarmee nieuwe grondstoffen te maken op een duurzame manier en zonder externe energiebronnen. We kunnen zelfs energie leveren als restproduct van ons proces. Het product dat we maken zit nog onder geheimhouding wegens patenten en IP die in aanvraag zijn. We focussen ons onder meer op de industrie en grote partijen zoals een Ikea en Unilin, maar ook op gewone afvalhandelaars die geconfronteerd worden met die enorme hoeveelheden afvalhout. Het product dat we maken kan afzet vinden in een zeer breed toepassingsgebied: de chemische sector, de voedingsindustrie, de automotive, …. Act&Sorb is officieel gestart onder de Europese business accelerator KIC InnoEnergy die ook mee participeert in het bedrijf. “Sinds januari 2016 zijn we op GreenVille gehuisvest. In die keuze hebben een aantal factoren een rol gespeeld: de goede bereikbaarheid,
de ligging, het gebouw met focus op clean technology en de diensten die de incubator ons kan bieden zoals het restaurant, een secretariaats permanentie, postafhandeling, …. Uit het netwerk rond de incubator hebben we al een aantal voordelen gehaald. Zo zijn we ook in contact met EnergyVille, het brede netwerk van de huidige directeur Kris Asnong en dat van de vorige directeur, Luc Driesen, en met de andere bedrijven die hier zitten. We zochten bijvoorbeeld naar een advocaten kantoor dat kennis heeft van cleantech en dat is hier nu gewoon gevestigd. Voor mij hangen de verschillende incubatoren in Limburg samen. Ik hoop dat ze in de toekomst nog meer verweven gaan geraken.”
.
Kenny Vanreppelen, Act&Sorb
Limburgse Incubatoren | 1 5
OMKADERING HELPT OM KLANTEN BINNEN TE HALEN The New Drive is een jong Belgisch advies- en projectmanagement bureau dat overheden en bedrijven helpt bij de transitie naar nieuwe mobiliteit. “Technologie is niet langer het probleem om te gaan voor meer duurzame energie. Wel de juiste mensen met elkaar verbinden en een urgentie creëren,” legt Arthur Vijghen uit. “We maken onmiskenbaar een evolutie naar een meer gedeelde mobiliteit. Het wordt een dienst waarbij je bijvoorbeeld met 1 app zowel een auto als een fiets kan delen. We begeleiden projecten rond elektrische mobiliteit, het delen van fietsen, slim opladen, … Daarbij zorgen we voor advies, projectmanagement en procesmanagement om alle stakeholders te betrekken en de neuzen in dezelfde richting te krijgen. Een goed voorbeeld is een bedrijf van 100 mensen die allemaal een salariswagen hebben en waar we samen gaan kijken hoe we naar meer duurzame mobiliteit kunnen evolueren.” The New Drive bestaat sinds 2011 en is de laatste 2 jaar sterk gegroeid. Ze
hebben zich in 2013 op GreenVille gevestigd. “Dankzij GreenVille is ons netwerk groter geworden en zijn we bijvoorbeeld ook een project opgestart met i-Cleantech Vlaanderen. We zijn onze huidige aandeelhouder tegen gekomen en dat heeft ons de zuurstof gegeven om te groeien naar 4,5 VTE. Belangrijk is dat je op GreenVille bedrijven vindt die gelijkgestemd zijn zoals een communicatiebureau en een advocatenkantoor die verstand hebben van cleantech. Je spreekt snel dezelfde taal en deelt dezelfde visie. We hebben al met verschillende partners hier samengewerkt en gebruiken GreenVille ook als uithangbord. Er gaan hier tal van workshops en events door in een mooie setting die goed bereikbaar is. Uiteindelijk moet je je klanten zelf binnenhalen, maar de omkadering draagt er wel toe bij dat dit gemakkelijker gaat.”
.
Arthur Vijghen, The New Drive
16 |
LIMBURGSE INCUBATOREN
CORDA INCUBATOR Oprichtingsdatum: 10/03/2015 Doelstelling Corda INCubator is the place to be voor startende ondernemers in de IT, technologie- en services sector die op zoek zijn naar een inspirerende, creatieve werkplek. Corda INCubator biedt je niet enkel kantoorruimte, maar ook coaching, begeleiding, vergaderruimtes en netwerkuitbreiding. Corda INCubator gelooft in “the sharing community” en omringt hun bewoners met een perfect ecosysteem van middelen die ze nodig hebben om te groeien. Zo heeft Corda INCubator sinds kort enkele voertuigen ter beschikking zodat de start-ups gemakkelijk hun netwerk kunnen uitbreiden door op verplaatsing te gaan. Kortom: alles wat startende bedrijven nodig hebben om succesvol naar de top toe te werken. Aantal bedrijven: 92 Aantal mensen tewerkgesteld: 245 Ons doel is geslaagd als … er op termijn 10% van de startende ondernemers doorgroeien naar succesvolle ondernemingen. Corda INCubator wil jongeren en studenten aanzetten tot het ondernemerschap. Partners: LRM + Stad Hasselt www.cordaincubator.be
ÉÉN GROTE ADVIESRAAD Small Teaser ontwikkelt online tools die het mogelijk maken om gratis digitale magazines, nieuwswebsites of blogs te publiceren. Iedereen kan daarbij gemakkelijk zelf artikels, foto's en video’s bijdragen. Dankzij een royalty gebaseerd reclame-model kunnen auteurs beloond worden met een deel van de advertentie-inkomsten. Small Teaser is in juli 2014 door Ruth en Stijn Janssen opgericht na een selectie voor het Istart Incubatieprogramma van iMinds. Intussen zijn er al een 200-tal magazines gepubliceerd zowel voor bedrijven, organisaties als grotere steden en gemeenten. Small Teaser werkt momenteel met 4 personen. “Doordat we door iMinds geselecteerd werden, kregen we op de Corda Incubator een aantal seats ter beschikking”, legt Ruth Janssen uit. “Dat is voor ons erg interessant omdat we hier gelijkaardige bedrijven tegenkomen die ofwel al verder in hun groei staan ofwel beginnend zijn. Je kan veel leren van elkaar en hebt eigenlijk een heel grote adviesraad. Het principe van paying forward waarbij iedereen elkaar helpt, leeft hier echt. Daarnaast kan je op de incubator terecht voor heel wat interessante opleidingen en experts die persoonlijk advies geven
specifiek voor starters en technologiebedrijfjes. We hebben ook al heel veel gehad aan het netwerk van Patrick Kestens die de bewoners internationaler leert kijken. Je kan je hier van in het begin goed laten omringen en voor een stuk meesurfen op het succes van de incubator.”
.
Ruth Janssen, Small Teaser
Limburgse Incubatoren | 1 7
JE HOEFT JE ENKEL OP JE BUSINESS TE FOCUSSEN Intago is een digital service design agency. “We helpen bedrijven inzetten op een betere klantenbeleving,” zegt Tom Devos. “Daarbij geloven we heel sterk dat je door een optimalisatie van je dienstverlening meer tevreden klanten gaat kweken en je op die manier op een duurzame wijze en op lange termijn kan groeien." "Intago helpt bedrijven onder meer om hun huidige dienstverlening in kaart te brengen door het maken van klantenanalyses, data-analyse, mystery-shopping, … Op basis daarvan helpen we via co-creatie om samen te innoveren en zo tot de ideale klantenbeleving te komen. We hebben daarnaast de digitale expertise in huis om onze klanten digitaal op weg te helpen zoals met het installeren van een live chatfunctie voor de supportdesk of de ontwikkeling van app’s op maat die de dienstverlening ondersteunen. We bestaan exact 1 jaar en zijn intussen met een team van 8 FTE’s, een gedeelte in loondienst en een gedeelte freelance. Intago kan al terugvallen op heel wat mooie klantenreferenties van zowel kleine kmo’s en start-ups als grote bedrijven.
We hoorden over de meerwaarde van de Corda INCubator via collega- ondernemers die hier al gevestigd waren. Onze keuze was snel gemaakt. Het is handig dat we hier heel flexibel kunnen groeien: van flexdesk voor 1 persoon tot een kantoortje voor 8 personen. Die schaalbaarheid is interessant. Er wordt ook voor alles gezorgd, van verwarming en verzekering tot internetaansluiting. Je hoeft je enkel op je business te focussen. En uiteraard is het heel interessant om terug te kunnen vallen op een uitgebreid netwerk van investeerders én collega-ondernemers. We hebben intussen al heel wat start-ups als klant. Het klankbord dat je krijgt van de 92 bedrijven die hier gevestigd zijn en van de partnerorganisaties maakt dat we heel snel kunnen groeien. We zijn aan het uitbreiden naar West-Europa, met klanten in Nederland, UK, Duitsland, Noorwegen & Zwitserland.”
.
Tom Devos, Intago
18 |
LIMBURGSE INCUBATOREN
C-MINE CRIB Oprichtingsdatum: 11/09/2013 Doelstelling C-mine Crib gaat in samenwerking met haar partners de creatieve bedrijven begeleiden in hun corebusiness en ontzorgen van hun niet-corebusiness activiteiten. Onze doelgroep zijn startende en groeiende bedrijven in de creatieve economie. Dit zijn bedrijven actief in nieuwe media (3D-animatie, VR, Gaming, Film, 3D-printing of scanning, marketing & communicatie) , design (grafisch en product) of web development (apps, websites, platforms). Aantal bedrijven: 36 Aantal mensen tewerkgesteld: 131 Ons doel is geslaagd als… de creatieve bedrijven optimaal kunnen groeien en van elkaar leren. Partners: LRM + Stad Genk www.c-minecrib.be
UITSTEKENDE PRIJS-KWALITEITSVERHOUDING CroqueMadame is de meest recente bewoner op C-mine Crib. Het is een allround full service communicatiebureau dat actief is in de ontwikkeling van logo’s en huisstijlen tot en met mobielvriendelijke websites en het bedenken van reclamecampagnes voor nieuwe producten en diensten. “We zijn oude rotten in het vak die afgestudeerd zijn in de periode toen het internet nog in de kinderschoenen stond,” legt Nicole Beelen uit. “We zaten meteen mee op die kar, onze ervaring is dus zo oud als het internet zelf. We zijn helemaal meegegroeid met dat gebeuren en volgen de laatste nieuwe ontwikkelingen nog steeds op de voet. We hebben lang in vast dienstverband en als zelfstandige gewerkt voor grote namen in het bedrijfsleven. Twee jaar geleden hebben we de koppen bij elkaar gestoken en CroqueMadame opgericht. Katrien Vandeur is gespecialiseerd in het bouwen van mobielvriendelijke websites, ikzelf ben salesmanager & designer. We hebben gekozen voor C-Mine Crib omdat je altijd een kruisbestuiving hebt met andere bedrijven. Als je een copywriter, een fotograaf of een ontwikkelaar nodig hebt, dan vind je die hier gewoon in het kantoor naast je. Dat is heel prettig en efficiënt om
te werken. In C-mine Crib helpen ze ons ook met advies en ondersteuning voor projecten die we nog naast CroqueMadame opzetten. En we hebben op korte termijn al enkele mooie offertes kunnen opstellen voor bedrijven die hier ook gevestigd zijn. Prijs/kwaliteit was de locatie voor ons overigens ook een uitstekende keuze. Zelfs met alle extra ondersteuning die we hier krijgen zijn we nog goedkoper af dan wanneer we een kantoortje in het centrum zouden huren.”
.
Nicole Beelen & Katrien Vandeur, CroqueMadame
Limburgse Incubatoren | 1 9
MOGELIJKHEDEN VOOR KRUISBESTUIVING Niceberg Studios was dan weer het eerste bedrijf dat zich op C-Mine Crib vestigde. Het is een computeranimatiestudio die in 2012 werd opgericht met de steun van LRM en PMV. “We creëren korte animatiefilms die een beleving weergeven”, legt Nicolas Verhelst uit. “Je wordt ondergedompeld in een hevige beleving die alle zintuigen prikkelt, in een virtuele rollercoasterervaring. We werken voor simulatortheaters waarin met bewegende stoelen en effecten die beleving wordt versterkt. De film op zich is ook steeds in 3D om de beleving zo echt en natuurgetrouw mogelijk te maken. We ontwikkelen, financieren en produceren de films zelf. In een tweede luik hebben we ook een distributiekanaal ontwikkeld waarin we onze content wereldwijd verspreiden naar alle 4D-theaters en simulators. Het gaat dan vooral over de amusementsindustrie: pretparken, bepaalde musea, kleine 4D-theaters in shoppingcentra, … We zijn naar C-mine Crib gekomen omdat de hele puzzel voor de oprichting van een onderneming als de onze hier in Genk grotendeels samenviel. Er is hier onder meer de Lucas School of Art (vroegere MAD Faculty) die aan de overkant van het plein ligt en waar
de nieuwe artiesten worden opgeleid, er is Kattevennen met een Dome en Euroscoop waar we testen kunnen projecteren, …. Voor LRM was het belangrijk dat we ons in Limburg vestigden om hier voor werkgelegenheid te zorgen. Maar Genk is gewoon ook een heel aangename rustige omgeving met een mooi gebouw op C-Mine. Afhankelijk van de projecten werken we met 9 tot 14 mensen. Bij de opstart van C-mine Crib werd er uitgegaan van een incubator voor nieuwe media, gaming en high tech. We hebben vanaf de opstart mee aan de kar kunnen trekken om tot een specifieke accommodatie voor dit soort bedrijven te komen. Het incubatorprincipe is voor elke start-up interessant. Doordat het hier meer sectorspecifiek is, liggen er nog meer mogelijkheden op vlak van kruisbestuiving. Je krijgt het gevoel dat je er niet alleen voor staat, er is een uitwisseling van ervaring en een zekere professionele begeleiding en netwerking.”
.
Nicolas Verhelst, Niceberg Studios
20 |
LIMBURGSE INCUBATOREN
BIOVILLE Oprichtingsdatum: 2009 Doelgroep BioVille biedt aan Health & Care starters alsook aan groeiende bedrijven een flexibele, all-in dienstenovereenkomst bestaande uit een unieke combinatie van hoogwaardige infrastructuur en aangepaste services. BioVille omvat een community met 3 gebouwen: 1) De Early-development vleugel is de perfecte habitat voor jonge, startende initiatiefnemers en bestaat uit kleine kantoren en labo's. 2) De Late-development vleugel is gericht op jonge bedrijven in ontwikkeling, met modules bestaande uit kantoor- en laboruimten. 3) De Accelerator kan ondersteuning bieden aan meer mature bedrijven met specifieke noden aan grotere modules die ingericht kunnen worden met een op maat gemaakte mix van kantoren, labo's of cleanrooms. Binnen deze accelerator bevindt zich ook de Care-hub, een dynamische cluster van bedrijven die innoveren in de groeiende zorgmarkt. Aantal bedrijven: 29 Aantal mensen tewerkgesteld: 107 Ons doel is geslaagd als… de jonge bedrijven in de Health & Care sector zich thuis voelen binnen BioVille, kunnen werken aan hun innovaties en geïnspireerd worden door ons netwerk. Partners: LRM +UHasselt + POM Limburg www.bioville.be
KLANTEN ZITTEN EEN GANG VERDER Thema Group is gespecialiseerd in werving & selectie vanaf bachelorniveau binnen de Life Sciences. Ze nemen daarbij steeds de specifieke vraag of ambitie van de klant als vertrekpunt en koppelen deze aan een resultaatsverbintenis. “We zijn een van oorsprong Nederlands bedrijf dat in 1998 in België opgericht is, en intussen ook in Duitsland een vestiging heeft”, vertelt Lucien Strackx. “Al onze consultants hebben een wetenschappelijke opleiding en ervaring in de Life Sciences sector. We werken zowel markt- als functiegericht. Belangrijke sectoren waar we ons op focussen zijn deze van de laboratoriumtechnologie, de medical devices, elk bedrijf dat aan labo’s levert en de biotechnologie. Daarbij richten we ons voornamelijk op functies in sales en marketing, algemeen management, kwaliteitsmanagers, ... De Thema Group is er voor twee soorten kandidaten: enerzijds mensen die al ervaring hebben en die op zoek zijn naar een nieuwe uitdaging. Maar anderzijds ook meer en meer voor starters die hun wetenschappelijk opleiding willen uitoefenen in een commerciële richting. In mei 2010 waren we één van de eerste bedrijven op BioVille. Intussen hebben we al voor een aantal bewoners opdrachten mogen uitvoeren. Ze zijn onze dichtstbijzijnde klanten, die
soms letterlijk een gang verder zitten. Maar ook de uitstraling van de universitaire campus en van BioVille zijn voor ons een grote meerwaarde. We zitten niet zomaar op een bedrijventerrein maar recht in onze doelgroep. Je voelt dat de dynamiek intussen sterk toeneemt. Sommige starters hebben het misschien moeilijk, maar anderen groeien als kool. In tegenstelling tot in Nederland is de Belgische markt ook niet stilgevallen tijdens de crisisjaren. Onze 8 medewerkers hebben de handen vol met werk.”
.
Lucien Strackx, Thema Group
Limburgse Incubatoren | 2 1
MEERWAARDE IN ONDERSTEUNING EN NETWERKING Innoser is actief in pre-klinisch onderzoek en ondersteunt en faciliteert het onderzoek van klanten om medicijnen op de markt te krijgen. Dat gebeurt vooral in de pré-klinische fase waarbij er testen gebeuren op cellen en op proefdieren zoals muizen. Het bedrijf is in 2012 in Nederland opgericht. “We wilden de groeiende biomedische sector in Vlaanderen vanuit een lokale vestiging bewerken,” legt Jan Bartels uit. “De manier waarop we in BioVille ontvangen en begeleid zijn, was meteen overtuigend. Intussen hebben we hier ook een aantal klanten. We helpen hen om voor mens en dier medicijnen op de markt te krijgen en geneesmiddelen te vinden. We bieden een flexibel concept aan. Voor klanten die zelf onderzoek willen doen, stellen we ruimtes en apparatuur ter beschikking en op de achtergrond vaak ook kennis en knowhow. Maar bedrijven besteden ook meer en meer bepaalde delen van hun pré-klinisch onderzoek uit. We voeren dan de studies uit en verzorgen de rapportage. Het kan gemakkelijk 15 jaar duren voor een medicijn uiteindelijk echt op de markt is.
De ondersteuning die we van LR M hebben gekregen is erg waardevol. Maar de meerwaarde zit ook in de manier waarop de netwerken aan elkaar gekoppeld worden en hoe je geïntroduceerd wordt bij de stakeholders. Dat is erg sterk met bijvoorbeeld de VIB, Flanders Bio, Flanders Vaccin en met de lokale organisatie van BioVille. Het leidt tot een sterke gemeenschap waarin je elkaar gemakkelijk weet te vinden en een goed ecosysteem waar alle betrokkenen baat bij hebben. Het is ook een voordeel dat BioVille zich in het middelpunt van de Euregio bevindt. Van hieruit kan je de hele regio van Duitsland, Wallonië en Zuid-Nederland uitstekend bedienen. Bovendien hebben de Belgen een zeer goede meertaligheid. Daarom zal de hoofdzetel van ons bedrijf zelfs naar hier verhuizen.”
.
Jan Bartels, Innoser
22 |
LIMBURGSE INCUBATOREN
INCUBATHOR Openingsdatum: 2015 Doelstelling IncubaThor, gelegen op het Thor Park in Genk, mikt op het aantrekken van innovatieve starters in de sector van slimme energie. De ondernemingen op IncubaThor krijgen naast ruimte ook een interessant diensten- en netwerkpakket aangeboden. Verder zorgt Thor Park voor een topomkadering. Zo kunnen de ondernemingen op IncubaThor bijvoorbeeld (aan gereduceerde tarieven) beroep doen op de diensten van het ernaast gelegen EnergyVille, het Europees onderzoeks instituut voor duurzame energie en slimme energiesystemen: state of the art laboratoria, toponderzoekers, formele en informele infosessies en workshops,… Aantal bedrijven: 19 Aantal mensen tewerkgesteld: 75 Ons doel is geslaagd als … we een cluster vormen van bedrijven die samen de energiesystemen van de toekomst zullen bouwen. De gevormde community dient een meerwaarde te creëren voor alle betrokken ondernemingen: kennisuitwisseling, partnerships, co-creatie, uitstraling en groei. Partners: LRM + Stad Genk (Holding Wetenschapspark Waterschei = Stad Genk, LRM, KULeuven) www.incubathor.be
NIEUWSTE ONWIKKELINGEN OP DE VOET VOLGEN OBSIDD is een nieuw bedrijf op de markt waar Bob Geerkens aangesteld is als Managing Director. De naam is ontstaan uit het latijnse odsidendam, wat staat voor investeren. “Met de nieuwe enorm zuinige LED-verlichting is er een heel groot potentieel van kwikdamplampen die vervangen moeten worden. Deze mogen van Europa zelfs niet meer gemaakt worden. Bedrijven kunnen alleen al op vlak van verlichting tot 70 procent van hun kostprijs besparen. LED zet de energie ook meer direct om in licht en niet in warmte zoals dat bij de oude gloeilampen wel het geval was. Wij financieren de relightingprojecten ook voor de klant. Zo kan hij zonder investering onmiddellijk een positieve cashflow genereren. Naast relighting focussen we ook op energiemonitoring waarbij we de hele energiehuishouding van een bedrijf gaan bewaken en in kaart brengen. Meten is weten. Je kan zo de medewerkers bewust maken van de energie die ze verbruiken en soms ook verspillen. Pas als je de cijfers ziet, ga je er bewuster mee omgaan. Met een goede monitoring moet je niet wachten tot je de energierekening of de kwartaalcijfers krijgt maar je kan gemakkelijk à la minute de verbruikscijfers opvolgen van elektriciteit, gas, perslucht en andere energiebronnen binnen een bedrijf. Met een Quickscan kunnen
we een bedrijf volledig doorlichten om een serieus besparingspotentieel op korte en op langere termijn te realiseren. De keuze voor IncubaThor is bewust gemaakt. De campus staat volledig in het teken van hernieuwbare energie, energieopslag en energie-efficiëntie. EnergyVille is onze buurman. We leren er mensen kennen en kunnen er afspraken mee maken. Daardoor houden we een vinger aan de pols en kunnen we ontwikkelingen uit eerste hand volgen. De campus begint stilaan op gang te komen en je ziet het vooruit gaan met honderden onderzoekers die naar hier komen.”
.
Bob Geerkens, OBSIDD
Limburgse Incubatoren | 2 3
DE JUISTE DUW IN DE RUG Het bedrijf Sanmax bestaat al langer, maar werd anderhalf jaar geleden opgesplitst waarbij Gwen Claes het bedrijf overnam en binnen Sanmax Projects alle projectwerk verderzet. Sanmax Projects bouwt websites en webapplicaties op maat van de klant en kaderend binnen hun online marketingstrategie. Het bedrijf boetseert mee aan de identiteit en de uitstraling van de klanten door middel van corporate identity, e-mailmarketing, online agendabeheer, training, ... De keuze voor IncubaThor lag voor Gwen Claes voor de hand. “Ons bedrijf is een tijd gevestigd geweest in Opglabbeek, maar onze roots liggen eigenlijk in Genk”, vertelt hij. “We hebben een hele goede samenwerking met heel wat kmo’s uit het Genkse, met De Stad Genk, we maken de website van KRC Genk, … en ook heel wat medewerkers zijn uit de omgeving. Ons vorige kantoor was veel te klein en had totaal geen uitstraling. We zochten een toffe hippe locatie in Genk die vlot bereikbaar was en die hebben we hier gevonden. We hebben op IncubaThor alle comfort dat we nodig hebben. Het
park en het gebouw geven uitstraling aan ons bedrijf.” IncubaThor heeft onbewust eigenlijk al onmiddellijk meerwaarde gecreëerd doordat we hier onze eigen identiteit konden verbeteren. Maar we zijn hier ook gevestigd om door te groeien. We hebben redelijk wat ambitie en zijn een jong bedrijf en team. Via de omkadering van de incubator krijgen we de juiste duw in de rug die we nodig hebben en hebben we gemakkelijk toegang die we tot diverse netwerken. IncubaThor zit nog in een opstartfase, maar we merken nu al dat er zich hier voldoende bedrijven vestigen waar we eventueel ook klanten uit kunnen halen. Dat is niet onze rechtstreekse bedoeling, maar we willen hier wel graag meebouwen aan een intern netwerk om de bedrijven die hier zitten op een correcte manier verder te helpen.”
.
Gwen Claes, Sanmax Projects
24 |
LIMBURGSE INCUBATOREN
3
nieuwe nieuwe
INCUBATOREN INCUBATOREN
AGROPOLIS: broed- en kiemkamer voor land- en tuinbouw Agropolis-Kinrooi heeft de doelstelling om een impuls te geven aan vernieuwende bedrijven in de land- en tuinbouw. Op die manier wil het de concurrentiekracht van de bedrijven in de regio en de sector in het algemeen verhogen. Agropolis-Kinrooi zal een rol spelen als “Broed- en kiemkamer”, waarbij innovatieve en economisch rendabele activiteiten worden ontplooid & ondersteund én waarbij de opgedane kennis ter inspiratie wordt verspreid. Agropolis wil helpen om business te ontwikkelen: van groenten telen tot vis kweken, machines ontwikkelen, de studie van algen, insecten, … Het beschikt daarvoor over een bedrijventerrein én een incubator om startende bedrijven te ondersteunen. “We hebben het grote voordeel dat we elke fase van een bedrijf kunnen onderbrengen in Agropolis”, legt business manager Kristof Das uit. “Van flexwerkplek tot kantoor, bedrijfshal of units. Elk bedrijf kan ook een perceel op maat gebruiken op onze site; van 1.000 m2 tot enkele hectare. In totaal
hebben we 30 ha uiterst vruchtbare grond te beschikking. We hebben bewust geen perceelindeling gemaakt omdat we nu nog niet weten wat de specifieke behoefte van de bedrijven zal zijn. Daarnaast kunnen starters vanaf 2017 terecht in de incubator, waarbij huisvesting, ondersteuning en begeleiding wordt geboden. Ons doel is geslaagd als Agropolis dé hotspot wordt waar start-ups en mature bedrijven mekaar vinden, inspireren én mekaar versterken. Hier ligt de sleutel tot creativiteit en succes.”
De locatie vormt in het geheel een belangrijke troef. Er is niet alleen het beschikbare water van de maasplassen en de uiterst vruchtbare grond. Het terrein ligt ingebed in een regio met meer dan 100 land- en tuinbouwbedrijven die van oudsher gericht is op land- en tuinbouw. Bovendien ligt het centraal in de Euregio, vlakbij de grens van België, Nederland en Duitsland. www.agropolis-kinrooi.be
Limburgse Incubatoren | 2 5
DRONEPORT heeft internationale ambities Droneport heeft de ambitie om één van Europa’s belangrijkste test- en business centers te worden op gebied van UAV (unmanned aerial vehicle). Op het voormalig militair vliegveld van Brustem bij Sint-Truiden start volgend jaar de bouw van een accommodatie met uitgebreide testmogelijkheden, zowel binnen als in openlucht. Droneport wil een uniek ecosysteem, infrastructuur en een dienstenaanbod uitbouwen om onderzoek, innovatie en ondernemerschap in de luchtvaart en de UAV-markt te faciliteren. Droneport incubator wordt de thuisbasis voor start-ups, organisaties en onderzoeksteams die in deze nieuwe markt ontwikkelingen doen, produceren en/of diensten verlenen. Bewoners krijgen toegang tot onder meer flexibele werkplekken, workshops, seminaries, vergaderzalen en uiteraard ook tot de test-site. Daarnaast is er een bedrijvenpark van 13 ha voorzien waar innovatieve bedrijven uit de sector zich kunnen vestigen, met onmiddellijke toegang tot de test-site, start- en landingsbaan en loodsen.
“Drone-technologie wordt één van de belangrijkste technologieën van de toekomst”, legt business development manager Peter Dedrij uit. “Momenteel is het nog een experimentele technologie. Daarom is het belangrijk om een fysische ruimte te creëren waar ondernemers op een veilige basis kunnen werken, een soort van zandbak waar ze in alle veiligheid testen kunnen uitvoeren. Eén van de belangrijkste troeven van Droneport is dan ook de uitgebreide test-site. Het is de combinatie van de ruimtelijke uitvoeringsplannen op de grond en de faciliteiten die we in de lucht hebben wat ons zo uniek maakt. Je kan bij ons in een grote binnenruimte testen en daarna deze
testen in een grote en veilige vliegkooi verder zetten. Maar daarnaast is er ook een zone van 12 op 7 km in het luchtruim beschikbaar, waarvoor we over alle vergunningen beschikken. Onze bedrijven hoeven zich niet te verplaatsen en kunnen alles op 1 plek uitvoeren. In samenwerking met Locate In Limburg en FIT hopen we ook internationale bedrijven aan te trekken en tot een echte campus te komen." www.droneport.eu
MIA-H: mode met een technologische en ICT-inslag In 2017 zwaaien in Hasselt de deuren open van de nieuwe Mode Incubator en Accessoires Hasselt (MIAH-H). Het is een partnership tussen LRM en de stad Hasselt waarbij de focus ligt op fashion tech. Dat staat voor mode met een technologische en ICTcomponent zoals in de combinatie van mode met wearables, het Internet of Things (IoT), … MIA-H werkt
onder meer samen met de PXL en de UHasselt waar professor Jean Manca bezig is met materialenonderzoek zoals plooibare zonnecellen, slimme textiel, … Maar ook Limburgse bedrijven zoals JBC, Ambiorix en Mopan in Alken zijn betrokken bij de oprichting. MIA-H zal zich vestigen in het Veldeman-gebouw aan de Hasseltse kanaalkom. Het kadert in de positionering van de Stad Hasselt als echte mode-stad. In de nieuwe incubator is
er ruimte voor ateliers, open werkplekken en machines zoals 3D-printers, lasercutters, … Er wordt gestreefd naar een gezonde mix van onderwijs, groeibedrijven en start-ups. www.mia-h.be
26 |
KLIMOP
KlimOp-lening
GEEFT STEUNTJE STEUNTJE GEEFT
IN DE RUG LRM startte in 2013 met de KlimOp-lening voor veelbelovende bedrijven. Het beschikbare kapitaal is intussen opgetrokken tot 30 miljoen euro. Al 124 ondernemingen deden beroep op het extra steuntje in de rug om hun ondernemersplannen waar te maken. De KlimOp-lening is een achtergestelde lening zonder waarborgen van 50.000 tot 250.000 euro, voor kleine ondernemingen met een beloftevol project. De lening kent een looptijd van 7 jaar, inclusief een periode van maximaal 2 jaar die vrij is van kapitaal aflossingen. De KlimOp-lening heeft een aantrekkelijke rentevoet van 4%. Ondernemers die erin slagen om 5 nieuwe arbeidsplaatsen te creëren, krijgen een ‘jobkorting’ van 1% op deze rentevoet vanaf het jaar dat ze deze doelstelling behalen. Bankiers beschouwen de achtergestelde lening als quasi-eigen vermogen. Ze vormt dus een ideale hefboom voor extra bankfinanciering en is zuurstof voor uw plannen. Ondernemers die in aanmerking willen komen voor een KlimOp-lening moeten een goed plan met toekomstvisie voorleggen. Het ondernemingsplan wordt onder meer getoetst op haar relevantie voor de Limburgse economie, de kwaliteit van het management, de tewerkstelling en de terugbetalingscapaciteit. De lening is voorbehouden voor ondernemingen met minder dan 50 personeelsleden en een omzet of balanstotaal lager dan 10 miljoen euro.
Kwaliteit businessplan “Naast de voornaamste doelgroep van groeibedrijven zijn het ook vaak de
start-ups in de verschillende domeinen waarin LRM actief is, die een beroep doen op de KlimOp-lening,” legt Gunther Plevoets, head of product management bij LRM uit. “We betrekken de verschillende coördinatoren van de domeinen dan ook graag mee in het goedkeuringstraject omdat zij hun sector het beste kennen. Aangezien een juiste inschatting van de cashflow bij een start-up vaak moeilijk is, is de kwaliteit van het businessplan bij hen zo mogelijk nog belangrijker dan in andere dossiers. We merken bij de banken stilaan terug een toenemende appetijt om iets extra te doen voor een goed dossier. We zien zeer veel bedrijven en kunnen terugvallen op een groot netwerk. Daardoor kunnen we kandidaten voor een KlimOp-lening ook doorverwijzen naar collega-ondernemers of banken waarvan we weten dat ze hen op concrete punten kunnen helpen. Soms maken kleine zaken voor een bedrijf of dossier een groot verschil. Zelfs als een kennismakingsgesprek niet tot een concrete lening leidt willen we dat onze gesprekspartners er iets uit kunnen halen voor hun plan. Onze deur staat dan ook altijd open.”
.
Klim-Op lening IN CIJFERS: KLIM-OP STARTTE IN
september 2013 MOMENTEEL 124 DOSSIERS GOED GEKEURD VOOR EEN TEGENWAARDE VAN
20.713.000 euro 110 dossiers
ZIJN UITGEKEERD VOOR EEN BEDRAG VAN BIJNA
18 miljoen euro 10 miljoen euro BESCHIKBAAR
Hoe hoger je klimt, hoe mooier het uitzicht
Wij zorgen voor een ladder Wil je met je bedrijf groeien? En verwacht je daardoor extra jobs te creëren? Dan biedt de KlimOp-lening je de financiële opstap die je nodigt hebt. Deze achtergestelde lening van LRM is vaak de ideale hefboom naar een extra bankfinanciering.
WWW.LRM.BE/KLIMOP-LENING
Wil je werken op de hipste locaties van Limburg? Neem je graag initiatief en wil je deel uitmaken van een dynamisch team?
Bekijk de vacatures op:
WWW.LIMBURGSTARTUP.BE