Ακράτεια ούρων γένους θηλυκού

Βασίλης Κουφομιχαήλ, MSc, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος, Υπεύθυνος Τμήματος Ουροδυναμικής Μελέτης και Διαταραχών Πυελικού Εδάφους ΙΑΣΩ

γένους θηλυκού

Ένα ζήτημα ταμπού που απασχολεί μια μεγάλη μερίδα των γυναικών βρίσκει τη λύση του μέσα από την αναγνώριση του προβλήματος και την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας για κάθε περίπτωση.

Δεκάδες γυναίκες βιώνουν καθημερινά με έντονο άγχος για την κοινωνικότητά τους και την υγιεινή τους το θέμα της ακράτειας ούρων, το οποίο αναδεικνύεται ως ένα πολύ ευαίσθητο, αλλά και σημαντικό κομμάτι έρευνας για τον ιατρικό κόσμο, και όχι μόνο. Ιδιαίτερα, δε, αν συνυπολογίσει κανείς ότι ο αριθμός αυτών των γυναικών είναι πολύ μεγάλος (13 εκατομμύρια γυναίκες στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εμφανίσει απώλεια ούρων και στην Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, 3 στις 10 γυναίκες αντιμετωπίζουν κάποια μορφή ακράτειας), η ευαισθητοποίηση και η επιδίωξη για άμεση λύση αποτελεί για όλους τους εμπλεκόμενους στους τομείς της υγείας σημαντική προτεραιότητα. Δυστυχώς η γυναικεία ακράτεια μπορεί να προσβάλει πολύ νεότερες γυναίκες από ό,τι ο πολύς κόσμος πιστεύει, επειδή δεν είναι πάντα ένα απλό «φυσιολογικό» φαινόμενο γήρανσης. Ενώ, λοιπόν, η συχνότητα αυτού του συμπτώματος είναι πολύ μεγάλη και συγχρόνως αγγίζει πολύ νέες γυναίκες με έντονη επαγγελματική και προσωπική δραστηριότητα, αυτές οι ίδιες γυναίκες αποφεύγουν να συζητήσουν το πρόβλημά

Κάθε διαφορετικός τύπος ακράτειας αντιμετωπίζεται επίσης με διαφορετικό τρόπο, ακόμα και ως προς τον βαθμό του προβλήματος, και γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να γίνει η σωστή διάγνωση.

τους ακόμα και με τον γιατρό τους. Ώς αποτέλεσμα βάζουν οι ίδιες εμπόδια στην καθημερινότητά τους, περιορίζοντας και αποφεύγοντας δραστηριότητες που βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής (όπως διασκέδαση, άσκηση, σεξουαλική δραστηριότητα κ.ά.) και έτσι οδηγούνται σε απομόνωση και πιθανόν καταθλιπτική συμπεριφορά. Άυτό αποτελεί ένα μεγάλο λάθος που πρέπει να σταματήσει να κάνει η κάθε γυναίκα στον εαυτό της, δίνοντας άμεσα λύση που πια στην εποχή μας δεν αποτελεί μύθο, αλλά μια πραγματικότητα. Πώς είναι εφικτό να συμβεί με τον πιο απλό τρόπο; Σε πρώτη φάση, η γυναίκα πρέπει να το συζητήσει με τον γυναικολόγο της, ο οποίος μπορεί να την οδηγήσει προς τη σωστή διάγνωση. Άυτή η αναγνώριση του προβλήματος ίσως είναι το πιο σημαντικό στάδιο, για να της προσφερθεί η πιο σωστή και ενδεδειγμένη λύση. Θα πρέπει να γνωρίζουμε πως η ακράτεια είναι ένα σύμπτωμα, το οποίο έχει διαφορετική μορφή κατά περίπτωση, αλλά και αιτιολογία, και, επειδή η αντιμετώπιση και η θεραπεία της είναι καθαρά συνάρτηση του τύπου της ακράτειας που αντιμετωπίζει η γυναίκα, πρέπει να προηγείται η διερεύνηση των προαναφερθέντων. Για καλύτερη κατανόηση του θέματος, θα ήταν χρήσιμο να αναφέρουμε ότι -βάσει των κλινικών περιγραφών- οι πιο γνωστές και συχνές μορφές (τύποι) ακράτειας είναι οι εξής: ➔ Άκράτεια ούρων από προσπάθεια που απλά εμφανίζεται όταν αυξάνεται η πίεση στην κοιλιά μας με τον βήχα, το γέλιο, το φτέρνισμα, το σήκωμα βάρους ή τη σωματική άσκηση. Είναι η συχνότερη μορφή που απαντάται κυρίως σε νεότερες γυναίκες. ➔ Άκράτεια ούρων επιτακτικού τύπου, δηλαδή αιφνίδια και έντονη ανάγκη για ούρηση που ακολουθείται από απώλεια ούρων. ➔ Μεικτού τύπου, που συνυπάρχουν και οι δύο προηγούμενοι τύποι ακράτειας. ➔ Άκράτεια ούρων από υπερπλήρωση. ➔ Συνεχής ακράτεια που οφείλεται σε ανατομικές βλάβες ή μόνιμα νευρολογικά αίτια. Κάθε διαφορετικός τύπος ακράτειας

«ΣΕ ΠΡΏΤΗ ΦΆΣΗ, Η ΓΥΝΆΙΚΆ ΠΡΕΠΕΙ ΝΆ ΤΟ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΓΥΝΆΙΚΟΛΟΓΟ ΤΗΣ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΆ ΤΗΝ ΟΔΗΓΗΣΕΙ ΠΡΟΣ ΤΗ ΣΏΣΤΗ ΔΙΆΓΝΏΣΗ. ΆΥΤΗ Η ΆΝΆΓΝΏΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΆΤΟΣ ΙΣΏΣ ΕΙΝΆΙ ΤΟ ΠΙΟ ΣΗΜΆΝΤΙΚΟ ΣΤΆΔΙΟ, ΓΙΆ ΝΆ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΕΡΘΕΙ Η ΠΙΟ ΣΏΣΤΗ ΚΆΙ ΕΝΔΕΔΕΙΓΜΕΝΗ ΛΥΣΗ»

αντιμετωπίζεται επίσης με διαφορετικό τρόπο, ακόμα και ως προς τον βαθμό του προβλήματος, και γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να γίνει η σωστή διάγνωση. Άυτό επιτυγχάνεται με πολύ μεγάλο ποσοστό επιτυχίας χάρη σε μια ειδική εξέταση που ονομάζεται ουροδυναμικός έλεγχος και γίνεται σε ειδικά, εξειδικευμένα κέντρα, αφού βέβαια προηγηθεί ένα καλό ιστορικό των συμπτωμάτων, μία κλινική εξέταση, αλλά και μια απλή εξέταση ούρων και καλλιέργεια. Ο ουροδυναμικός έλεγχος είναι μια απλή, μη επώδυνη εξέταση, όπου με την τοποθέτηση ενός πολύ λεπτού, μικρού καθετήρα και τη βοήθεια ενός υπολογιστή μελετάμε τη δραστηριότητα της ουροδόχου κύστεως και της ουρήθρας και προσδιορίζουμε με μεγάλη ακρίβεια το αίτιο του προβλήματος. Άφού λοιπόν ο γιατρός σας πλέον αναγνωρίσει με μεγαλύτερη σιγουριά και ακρίβεια τη μορφή ακράτειας και τον βαθμό της, επιλέγει κατά περίπτωση τη θεραπεία που πρέπει να ακολουθηθεί. Την τελευταία δεκαετία οι επιλογές θεραπείας, ειδικά στις περιπτώσεις ακράτειας από προσπάθεια που αποτελεί και το μεγαλύτερο ποσοστό, έδωσαν πολύ υψηλά ποσοστά αποτελεσματικότητας (90%) και με πολύ εύκολες τεχνικές που οδήγησαν όλο και περισσότερες γυναίκες στη μόνιμη λύση. Μια τέτοια τεχνική που επιλέγεται σε περιπτώσεις ακράτειας από προσπάθεια μετρίου και μεγάλου βαθμού είναι η τοποθέτηση μιας κολπικής ταινίας ελεύθερης τάσης (TVT, TVT-O) κάτω από την ουρήθρα, η οποία ενισχύει την προσπάθεια του σφιγκτήρα της ουρήθρας να συγκρατήσει τα ούρα που εξέρχονται ακούσια, όταν αυξάνεται η ενδοκοιλιακή πίεση με τον βήχα, γέλιο, σήκωμα βάρους κ.λπ. Τα μεγάλα πλεονεκτήματα αυτής της τεχνικής είναι ότι μπορεί να επιτευχθεί χωρίς γενική νάρκωση, διαρκεί μόλις 1520 λεπτά, δεν χρειάζεται μετεγχειρητική νοσηλεία και δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες επιπλοκές σε συνδυασμό με τη μεγάλη αποτελεσματικότητα. Επιπλέον, πολύ σημαντικό είναι το ότι αυτή η τεχνική μπορεί να συνδυαστεί με μεγάλη επιτυχία με άλλες επεμβάσεις που σχετίζονται με χαλάρωση του κόλπου, πτώση μήτρας και κυστεοκήλης και να έχουμε ακόμα καλύτερα αποτελέσματα. Και στις άλλες περιπτώσεις, όμως, όταν η συντηρητική αντιμετώπιση είναι η ενδεδειγμένη και όχι η χειρουργική επέμβαση, έχουμε νέες, βελτιωμένες επιλογές - είτε πρόκειται για νέα φάρμακα που έχουν λιγότερες παρενέργειες και καλύτερα αποτελέσματα είτε πρόκειται για εξελιγμένες ασκήσεις εκγύμνασης της περιοχής για βελτίωση των συμπτωμάτων. Υπάρχει, λοιπόν, λύση και αυτή δεν είναι μύθος, αλλά πραγματικότητα, αρκεί να βρείτε το θάρρος να συζητήσετε το πρόβλημα σας με τον γιατρό σας ή να απευθυνθείτε σε ένα εξειδικευμένο κέντρο ακράτειας.

Μαρία Μέλιου Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος Επιμελήτρια Παθολογικής Λοιμωξιολογικής Κλινικής ΙΑΣΩ

Ουρολοίμωξη

Όλα όσα θέλετε να ρωτήσετε

Ο πιο σύντομος και περιεκτικός οδηγός για να λύσουμε τις απορίες μας για ένα πρόβλημα που ταλαιπωρεί ένα μεγάλο μερίδιο του πληθυσμού. 10 + 1 ερωτήσεις για όλα, τις αιτίες εμφάνισης, τα συμπτώματα και τις σύγχρονες μεθόδους αντιμετώπισης.

Τι είναι η ουρολοίμωξη; Είναι η λοίμωξη σε κάποιο σημείο του ουροποιητικού συστήματος. Οι ουρολοιμώξεις μπορεί να αφορούν (συχνότερα) την ουροδόχο κύστη (κυστίτιδα), τον προστάτη (προστατίτιδα), την ουρήθρα (ουρηθρίτιδα), το νεφρό (πυελονεφρίτιδα) ή και συνδυασμό αυτών. Τα αίτια εντοπίζονται κυρίως σε μικρόβια, με συνηθέστερο το κολοβακτηρίδιο (E.coli) και σπανιότερα μύκητες. Μια ουρολοίμωξη εμφανίζεται με πόνο κατά την ούρηση, καύσο, ενώ μπορεί να υπάρχει πόνος στη μέση και πυρετός, κυρίως στην περίπτωση της πυελονεφρίτιδας. Στην προστατίτιδα μπορεί να εμφανιστεί πόνος στο ορθό και τους όρχεις.

Πόσο σοβαρή είναι; Εξαρτάται. Οι κυστίτιδες, κατά κανόνα, δεν είναι σοβαρές λοιμώξεις. Αντίθετα, η πυελονεφρίτιδα μπορεί να είναι ιδιαιτέρως σοβαρή και συχνά, ιδίως σε ηλικιωμένους, ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ή ασθενείς με ανατομικά προβλήματα του ουροποιητικού, μπορεί να συνοδεύεται από μικροβιαιμία -παρουσία, δηλαδή, μικροβίου στο αίμα- επιπλοκή που απαιτεί επιθετική αντιμικροβιακή αγωγή και νοσηλεία στο νοσοκομείο.

Κάθε πόνος κατά την ούρηση είναι ουρολοίμωξη; Όχι. Η λιθίαση του ουροποιητικού μπορεί να συνοδεύεται από πόνο κατά την ούρηση λόγω της διόδου των λίθων από την ουρήθρα. Ακόμα, ο πόνος στην ούρηση μπορεί να οφείλεται σε φλεγμονές του κόλπου (στις γυναίκες) ή φλεγμονή του δέρματος των γεννητικών οργάνων πέριξ της ουρήθρας ή και κάποιο σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα.

Οι γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο να πάθουν ουρολοίμωξη; Ναι. Aυτό οφείλεται καθαρά σε ανατομικούς λόγους, καθώς τα συνηθέστερα μικρόβια που προκαλούν ουρολοιμώξεις είναι μικρόβια που αποικίζουν το έντερο. Επίσης το μικρό μήκος της γυναικείας ουρήθρας και η κοντινή απόστασή της από τον κόλπο και τον πρωκτό καθιστούν τη γυναίκα πιο ευάλωτη στην ανάπτυξη αυτών των λοιμώξεων.

Η εμμηνόπαυση αποτελεί παράγοντα κινδύνου; Ναι. Ο γυναικείος κόλπος πριν από την εμμηνόπαυση αποικίζεται από μικρόβια -τη φυσιολογική χλωρίδα του κόλπου- τα οποία δρουν ως έναν βαθμό προστατευτικά. Με την εμμηνόπαυση και τις ορμονικές αλλαγές που τη συνοδεύουν, το pH του κόλπου και η χλωρίδα του αλλάζουν, με αποτέλεσμα να μειώνεται το επίπεδο προστασίας που αυτή παρείχε.

Πρέπει να κάνω προληπτικά καλλιέργεια ούρων; Όχι. Αντίθετα, η γενική εξέταση ούρων πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στις τακτικές προληπτικές εξετάσεις, καθώς μπορεί να αναδείξει σημαντικά προβλήματα. Η καλλιέργεια ούρων θα πρέπει να γίνεται μόνο εάν υπάρχουν συμπτώματα από το ουροποιητικό ή πριν από τη διενέργεια ουρολογικών επεμβάσεων. Ωστόσο, η καλλιέργεια ούρων πρέπει να γίνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Αν τα ούρα μου μυρίζουν ή είναι θολά έχω ουρολοίμωξη; Όχι. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι η διαύγεια, το χρώμα ή η οσμή των ούρων δεν είναι επαρκείς τρόποι για διάγνωση ουρολοίμωξης. Όλα τα παραπάνω εξαρτώνται από τη διατροφή και την πρόσληψη υγρών.

Αν βρεθεί μικρόβιο σε μια καλλιέργεια ούρων, πρέπει να πάρω αντιβίωση; Εξαρτάται. Αν η καλλιέργεια έγινε επειδή υπήρχαν συμπτώματα ουρολοίμωξης, τότε το μικρόβιο πρέπει να θεραπευτεί. Αν η καλλιέργεια έγινε χωρίς συμπτώματα,

«Η ΔΙΑΥΓΕΙΑ, ΤΟ ΧΡΩΜΑ Ή Η ΟΣΜΗ ΤΩΝ ΟΥΡΩΝ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΠΑΡΚΕΙΣ ΤΡΟΠΟΙ ΓΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΗΣ»

ακόμα και αν υπάρχει μικρόβιο δεν χρειάζεται αντιβίωση, εκτός αν πρόκειται να γίνει κάποια ουρολογική επέμβαση ή αν υπάρχει εγκυμοσύνη (και σε ειδικές περιπτώσεις ανοσοκατασταλμένων ασθενών, κατόπιν οδηγία του ιατρού τους).

Αν πάρω αντιβιοτικά για μεγαλύτερο διάστημα, η θεραπεία είναι καλύτερη; Όχι. Για κάθε λοίμωξη υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες για τη διάρκεια της θεραπείας. Για παράδειγμα, σε μια γυναίκα με απλή κυστίτιδα, χωρίς επιπλοκές, η ενδεδειγμένη διάρκεια θεραπείας μπορεί να είναι ακόμα και μια ημέρα, αναλόγως, φυσικά, και του υπεύθυνου μικροβίου και του αντιβιοτικού που θα επιλεγεί. Η χορήγηση αντιβιοτικών για διάστημα μεγαλύτερο από το ενδεδειγμένο αυξάνει την πιθανότητα αποικισμού από πολυανθεκτικά μικρόβια, ανάπτυξης μυκήτων ή εμφάνισης διάρροιας από διαταραχή της χλωρίδας του εντέρου.

Η ουρολοίμωξη μεταδίδεται σεξουαλικά; Η ουρολοίμωξη δεν μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή. Βεβαίως, αυτή μπορεί να λειτουργήσει σαν μηχανικός μεταφορέας μικροβίων προς την είσοδο της ουρήθρας και να ευνοήσει την προδιάθεση για την εκδήλωσή της, ιδίως στις γυναίκες.

Υπάρχει λύση αν υποφέρω από συχνές ουρολοιμώξεις; Ναι. Κάθε άνθρωπος που παθαίνει πολύ συχνά ουρολοιμώξεις πρέπει αρχικά να υποβληθεί σε έλεγχο με υπερηχογράφημα, ώστε να αποκλειστεί η ύπαρξη κάποιας επιπλοκής, ανατομικού προβλήματος ή λιθίασης. Εάν δεν προκύψει κάποιο από αυτά, τότε μετά από εξατομικευμένη αξιολόγηση από τον γιατρό υπάρχουν οι επιλογές της χρόνιας προφύλαξης με χαμηλή δόση αντιβιοτικών, η λήψη μιας δόσης αντιβιοτικού μετά τη σεξουαλική επαφή, κολπικά οιστρογόνα για γυναίκες στην εμμηνόπαυση και άλλα, ανάλογα με την περίπτωση. Υποψήφια για τέτοιες θεραπείες είναι άτομα με τρία ή περισσότερα επεισόδια μέσα σε έναν χρόνο ή τουλάχιστον δύο επεισόδια μέσα σε ένα εξάμηνο.