Uvod u Windows XP Professional
Operativni sistem Danas svaki racunar posjeduje operativni sistem. Medjutim sa prvim racunarima nije bilo tako. Tada nije postojala ni potreba za operativnim sistemom jer je sve potrebne korake obavljao covjek. Operativni sistem je dio sistemskog softvera koji organizuje rad racunara,omogucava efikasno koristenje svih resursa racunara kao i upravljanje izvrsenjem drugih programa. Korisnik komunicira ca OS preko komandnog jezika (Command language) ili grafickog interfejsa.
Resursi kojima upravlja
OS
Procesor Memorija Ulazno – izlazni uredjaji Podaci - fajlovi
Podjela operativnih sistema Prema zahtjevima: -Opsti -Orjentirani transakcijama -Rad u stvarnom vremenu Prema gradji racunarskog sistema: -Viseracunarski -Monoprocesorski -Viseprocesorski
Tipovi operativnog sistema • Jednoprocesorski operativni sistem sa jednim
zadatkom (Single Processor One Job-SPOJ)
• Jednoprocesorski multiprogramski operativni
sistemi (Single Processor Multiple Job-SPMJ) i
• Multiprocesorski multiprogramski operativni
sistemi (Multiple Processor Multiple Job-MPMJ).
Jednoprocesorski operativni sistemi sa jednim zadatkom Koriste se u situacijama kada postoji jedan mikroprocesor koji u odredjenom vremenskom intervalu obavlja samo jedan posao,odnosno aplikativni program.Drugim rjecima karakteristika ovog operativnog sistema je da se svi racunarski resuri dodjeljuju samo jednom programu koji se u datom trenutku izvrsava. Primjer takvog operativnog sistema je MS DOS (MicroSoft Disc Operating System).
Jednoprocesorski multiprogramski operativni sistemi Omogucavaju da jedan mikroprocesor naizmjenicno obradjuje instrukcije veceg broja aplikativnih programa.Multiprogramski rad omogucava da se vise programa moze nalaziti istovremeno u glavnoj memoriji.Primjer ovog tipa operativnih sistema su operativni sistemi iz famijije Windows (Windows 95, Windows 98,Windows Me).
Multiprocesorski multiprogramski operativni sistemi Multiprocesorski multiprogramski OS su najslozeniji OS koji omogucavaju istovremeno izvrsavanje veceg broja aplikativnih programa.Ovi operativni sistemi cesto se nazivaju mreznim operativnim sistemima.Prestavnici OS ovog tipa su UNIX, Windows NT i Windows XP.
Funkcije OS Funkcije koje operativni sistem obavlja mozemo analizirati sa dva stanovista; 1) Sa stanovista vrsenja pojedinacnih poslova 2) Sa stanovista funkcionisanja sistema kao cjeline
Sa stanovista vrsenja pojedinacnih poslova *Cita upravljacke naredbe za kontrolu obrade *Rasporedjuje ulazno – izlazne jedinice datoteke podataka *Uvodi programe obrade i daje inicijativu za njihovo izvrsenje *Ispunjava zahtjeve usluzivanja pri realizaciji programa obrade *Zavrsava obradu
Sa stanovista funkcionisanja sistema kao cjeline * Dodjeljivanje centralnog procesora
programima obrade * Dodjeljivanje memorije programima obrade * Citanje programa za izvrsenje * Dodjeljivanje ulazni – izlaznih jedinica programima obrade
Isticemo Sta je Windows XP Professional? Sta je novo u Windows XP Professionalu? Da li treba da unapredite Sistem u Windows XP Professional? Po cemu se Windows XP Professional razlikuje od drugih operativnih sistema? Koje su odlike arhitekture Windows XP Professional?
Sta je Windows XP Professional? U sustini,Windows XP Professional je najnovija verzija iz ‘familije’ Windows NT operativnih sistema. Windows XP se krajem 2001. godine pojavio u dvije verzije: poslovno orjentisanoj verziji Professional i verziji namjenjenoj obicnim korisnicima Home Edition. Windows XP Home Edition zamjenjuje Windows Me i njegove Windows 9x prethodnike I oznacava zavrsetak razvoja porodice Windowsa zasnovanoj na operativnom sistemu MS-DOS.
Sta je novo u Windows XP Professionalu?
Lakse instaliranje i azuriranje Windows XP posjeduje nekoliko svojstava napravljenih
u cilju da olaksaju instaliranje i azuriranje Windowsa:
Windows Update Files and Transfer Wizard Vise carobnjaka olaksace izvodjenje zadataka Vise drajvera Pojednostavljena instalacija uredjaja sa vise funkcija Efikasna deinstalacija i povratak na Windows 98 i Windows Me
Windows Update Windows Update pokrece se periodicno posle postavljanja i nudi mogucnost preuzimanja najnovijih “zakrpa�,paketa i ispravki i njihovog instaliranja da bi kopija Windowsa bila sto azurnija i sto kompatibilnija. ( Windows Update mozete pokrenuti i rucno kad god to hocete).
Files and Transfer Wizard Svoje prvo pojavljivanje u Windows XP-u ima u Files and Transfer Wizard, svojstvo koje su korisnici Windowsa zahtjevali 10-ak godina.Files and Transfer Wizard ima mogucnost prenosa odredjenih datoteka i podesavanja sa jednog racunara na drugi,ili sa jedne instalacije Windowsa na drugu na istom racunaru.Ako prelazite sa starog na novi racunar mozete upotrijebiti Files and Transfer Wizard da biste klonirali postojecu radnu povrsinu i datoteke,i prenjeli ih na novi racunar.
Vise carobnjaka olaksace izvodjenje zadataka U Windows XP-u postoji mnostvo carobnjaka koji ce vas prosetati kroz komplikovane procese.Najpozeljniji su vjerovatno poboljsanja Add Hardware Wizarda i Network Setup Wizarda koji obezbjedjuju efikasnu konfiguraciju prostih mreza i deobu Internet veze.
Vise drajvera Windows XP sadrzi drajvere za veliki broj uredjaja ukljucujuci skenere, digitalne mirne kamere ,digitalne video kamere i stampace.Uz Windows XP imacete vece izglede da bez poteskoca pronadjetei pokrenete drajver uredjaja koji ste prikljucili, nego sa nekom od predhodnih verzija Windowsa (Windows Me i Windows 2000).
Pojednostavljena instalacija uredjaja sa vise funkcija Pored toga sto ima vise drajvera, Windows Xp olaksava instalaciju uredjaja sa vise funkcija-npr. Uredjaja koji u sebi sadrze stampac, skener,faks uredjaj ili zvucne karte sa dodatnim svojstvima. Windows XP prepoznaje odmah uredjaj sa vise funkcija i samo jednom zahtjeva instaliranje softvera.
Efikasna deinstalacija i povratak na Windows 98 i Windows Me Windows XP omogucava efikasno deinstaliranje i povratak na prethodnu instalaciju Windowsa 98, Windowsa 98 Second Edition i Windowsa Me. Medjutim ne mozete se vratiti na predhodnu instalaciju Windows NT-a ili Windows 2000 Professionala.
Poboljsani korisnicki interfejs Windows XP ima potpuno preradjen korisnicki interfejs sa velikim brojem vizuelnih poboljsanja i povecanu funkcionalnost. Neka od ovih vizuelnih poboljsanja povecavaju upotrebljivost, dok su ostala pravi “ raj za oci”. Preradjeni Start meni Preradjeni Control Panel “Raj za oci”
Izmjene i poboljsanja Taskbara
U Taskbaru Windows XP-a uveden je odredjen broj novina namjenjenih pocetnicima. Naravno, ponasanje Taskbara mozete vratitii na ono koje je bilo u ranijim verzijama Windowsa. * Zakljucavanje Taskbara *Grupisanje kontrola na Taskbaru *Oblast sa obavjestenjima
Bolje audio i video osobine Windows XP posjeduje i veliki broj novih audio i video osobina i pobopljsanja. * Windows Media Player verzija 8 * Direktorijumi My Music i My Pictures * Poboljsano prikupljanje slika i rukovanje
Lako objavljivanje na Webu Windows XP olaksava objavljivanje datoteka, ili direktorijuma na Web sajtovima pomocu sluzbe Webhosting.
Vise igara Windows XP donosi vise igara od prethodnih verzija Windowsa. Neke od njih su za jednog igraca. Ostale su igre sa vise igraca, koje mozete igrati i preko Interneta.
Povezivanje sa radnom povrsinom udaljenog racunara Windows XP sadrzi Remote Desktop Connection, posebnu tehnologiju koja omogucava da pomocu svog racunara uspostavite vezu sa udaljenim racunarom, na kome je takodje XP Professional. Kada se povezete sa udaljenim racunarom, mozete ga kontrolisati kao da sjedite za njim.
Korisniji Winkey Winkey je Windowsow taster na tastaturi – taster sa znakom Windowsa. Vecina tastatura ima jedan, ili dva Winkeya, koji se nalaze obicno, pored tastera Alt i Ctrl. Taster Winkey je funkcionalniji kod Windows XP-a. I dalje ga mozete koristiti da otvorite ili zatvorite Start meni.
Slanje faksova Windows XP Professional ima ugradjen faks klijent, koji je vise nego adekvatan i za kucnu upotrebu i za male kancelarije. Faksove mozete slati sa bilo koje aplikacije koja podrzava stampanje i mozete precizirati da li da se dolazeci faksovi automatski stampaju, ili da se smjestaju u direktorijum.
Mogucnost povezivanja u mreze Windows XP posjeduje niz poboljsanja znacajnih za umrezavanje – od pravljenja kucne mreze, ili mreze na poslu, pa do povezivanja racunara na dvije odvojene mreze.
Mogucnost povezivanja sa Internetom i krstarenje Webom Windows XP posjeduje i odredjeni broj izvanrednih svojstava namjenjenih povezivanju sa Internetom i krstarenje Webom, pocev od veza sa najomiljenijim Internet stranama, do nove verzije Internet Explorera.
Da li treba da unapredite svoj sistem u Windows XP Professional?
Windows 9x Ako koristite neku od verzija Windowsa 9x (windows 95,windows 98,Windows Second Edition,ili Windows Me),gravne atrakcije Windows XP-a su mnogo veca stabilnost, privlacan korisnicki interfejs, dodatna svojstva koja ima Windows XP I bezbednost.Koja su tacno dodatna svojstva koja ima Windows XP zavisi, ocigledno od toga koju verziju Windowsa 9x imate. Bez obzira koju verziju Windowsa 9x koristite, morate se uvjeriti da ce Vas hardver odgovarati Windows XP.
Windows 2000 Professional Ako trenutno koristite Windows 2000 Professional I zadovoljni ste njime, ostanite za sa na njemu.Prirodno je da Windows 2000 Professional unapredite u Windows XP Professional, ali izvrsite ovo unapredjenje posto pazljivo procjenite dobit koju ce doneti Windows XP Professional.Ako Windows 2000 Professional trenutno ispunjava sve vase potrebe, ‘drzite’ se njega.
Namerna upotreba Kao sto samo ime govori Windows XP Professional uskladjen je za upotrebu u ‘profesionalnoj’ sredini- npr. u kancelariji Ili u korporacijskom okruzenju. To ne znaci da ga ne mozete koristiti kod kuce ako hocete,vec samo da ima svojstva namjenjena profesionalnoj upotrebi.
Kako se Windows XP Professional razlikuje od ostalih operativnih sistema?
Windows XP Professional i OS/2 I Windows XP Profesional I OS/2 su 32-bitni operativni sistemi, pod kojima rade I 16-bitni Windows aplikacije I DOS aplikacije u zasebnim memorijskim adresama. Kada je rjec o snazi, Windows XP Professional I OS/2 su gotovo izjednaceni.
Windows XP Professional i Unix Od svih operativnih sistema o kojima je ovdje bilo rjeci Unix je mozda najslicniji Windows XP Profesionalu kada je rjec o arhikteturi. Postoji mnogo razlicitih vrsta Unixa. U proslosti umjetnici I dizajneri koristili su radne stanice zasnovane na high-and Unix za izradu specijalnih efekata u filmovima.
Koja su svojstva arhitekture Windows Xp professional-a? Windows Xp Professional je podjeljen na dva djela. To su, ustvari, dva odvojena rezima rada. Osnovni rezim je onaj u kome Windows XP Professional izvrsava unutrasnje zadatke i kontrolise interakciju izmedju programa operativnog sistema izmedju samih programa.Ovaj rezim rada je zasticen od uticaja korisnika.
Osnovni rezim Osnovni rezim je srz Windows XP Professionala. On posreduje izmedju procesora I operativnog sistema. Zaduzen je za rasporedjivanje svih interakcija operativnog sistema i racunara. Osnovni rezim podjeljen je na tri pod nivoja: HAL, jezgro i izvrsne usluge. Izvrsne usluge se djele na svoje sastavne komponente.
Hal i jezgro HAL kontrolise interakciju izmedju jezgra i sistemskog hardvera. HAL odvaja hardver od jezgra, tako da jezgro ne mora da zna koja vrsta hardvera je instalirana na racunaru. Ovim se dobija mogucnost rada sa vise procesora. Windows XP Professional ima neku komunikaciju koja moze prenositi HAL-a i prici direktno hardveru.
Izvrsne usluge Izvrsne usluge su skup zasebnih komponenata koje predstavljaju zavrsnu potporu osnovnog rezima rada Windows XP Professionala. Svaka od usluga kontrolise odredjenu funkciju.
Korisnicki rezim U korisnickom rezimu Windows XP Professionala svaki program koristi zaseban memorijski prostor, stiteci na taj nacin programe jedne od drugih u slucaju da dodje do pada nekog od njih. Ovo vazi za Windows I DOS I 32-bitne i 16-bitne programe. Korisnicki rezim podjeljen je u podsisteme. Svaki podsistem upravlja drugim tipom aplikacija i kontaktira direktno sa osnovnim rezimom.
ZAKLJUCAK U ovoj prezentaciji objasnjeno je sta treba da znate o Windows XP Professionalu da biste mogli da odlucite da li da zadrzite verziju Windowsa koju trenutno koristite, ili da je unaprjedite u Windows XP Professional koji je najnovija verzija iz ‘familije’ Windows NT operativnih sistema (u kojoj se nalazi I Windows 2000).
Literatura (1) Informacioni sistemi / Vesna Maric, Dusanka Stojanovic; Banjaluka 2003. (2) Biblija (3) Informacione tehnologije 2 / Ratko Dejanovic,Ljubisa Preradovic; Banja Luka 2005.