BUSCANDO #MÉXICO W POSZUKIWANIU #MEKSYKU
BUSCANDO #MÉXICO W POSZUKIWANIU #MEKSYKU
BUSCANDO#MÉXICO WPOSZUKIWANIU#MEKSYKU Santiago Espinosa de los Monteros Esta serie de trabajos pictóricos de Diego Rodarte fueron pensados a finales del año pasado para ser exhibidos en Polonia. El mundo, sin saberlo, estaba a unas semanas de entrar en una de las etapas más insospechadas y complejas de los últimos cien años: la pandemia del COVID-19. Rodarte no se propuso documentar ese momento. Tampoco estaba en sus planes hacer un registro de nuestro planeta (y, en su caso particular, de México), para dejar registro de un antes y un después y hacer evidentes las diferencias. Su percepción arrastraba reflexiones lejanas y, en muchos casos simbólicas. Entre sus inquietudes artísticas estaba la que posiblemente sea el corazón medular de esta serie: constatar las imágenes de los paisajes idílicos que se nos ofrecen en los lugares más relevantes de México: playas montañas, vestigios arqueológicos, plazas de las grandes ciudades. Las fuentes de su trabajo se asemejan a los viejos pasquines publicitarios de las agencias de viaje o postales románticas a las que en la parte de atrás se les agregaba la frase que es ya un lugar común: Wish you where here.
Fragmento de "#Morelos", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020 Fragment "#Morelos", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Sin embargo, y en una aproximación desde la contemporaneidad, Rodarte extrajo esas imágenes de páginas de Instagram escribiendo la palabra México precedida del hashtag: #MÉXICO, dando así prioridad a qué era lo primero que el buscador de internet lanzaba. Nos enfrentamos entonces a los lugares idealizados, a imágenes edulcoradas que atraen el turismo masivo y muchas veces irreflexivo.
07 B U S C A N D O # M É X I C O
W P O S Z U K I W A N I U # M E K S Y K U
23
To tytuł serii prac Diego Rodarte, które powstały pod koniec ubiegłego roku i miały zostać zaprezentowane publiczności w Polsce. Nikt się wówczas nie spodziewał, że zaledwie kilka tygodni później nastanie jeden z najbardziej nieoczekiwanych i trudnych okresów ostatniego stulecia: pandemia COVID-19. Uwiecznienie tego momentu nie było zamiarem Rodarte. Nie było nim też zobrazowanie sytuacji, z którą musiał zmierzyć się nasz świat (a, w jego konkretnym przypadku, Meksyk), ani unaocznienie różnic poprzez pokazanie tego, co było przed i po.
Fragment "#NuevoLeón", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Źródła jego twórczości przypominają dawne broszury reklamowe biur podróży albo romantyczne kartki pocztowe, na których odwrocie widniało znane wszystkim: Wish you where here. Jednak to ze współczesnej nam epoki Rodarte zaczerpnął obrazy udostępnione na platformie Instagram pod hasztagiem #MEKSYK, dając jednocześnie pierwszeństwo zdjęciom, które w pierwszej kolejności wyświetla wyszukiwarka. I tak oto trafiamy na wyidealizowane widoki i przesłodzone obrazki, przyciągające masową i często pozbawioną refleksji turystykę.
B U S C A N D O # M É X I C O
W P O S Z U K I W A N I U # M E K S Y K U
09
Fragmento de "#NuevoLeón", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
Jego wizja niesie za sobą zupełnie inne i, w wielu przypadkach, symboliczne refleksje. W kręgu zainteresowań artysty wyodrębnić można jedno, które zdaje się stanowić rdzeń całej serii: zmierzenie się z sielankowymi krajobrazami najbardziej znanych w Meksyku miejsc, które mają nam do zaoferowania plaże, góry, stanowiska archeologiczne czy place wielkich miast.
Este registro es la abolición de los lugares comunes que ahora han sido replanteados y puestos en escena dotados de una nueva expresividad que, en alguna forma, deroga su carácter aséptico. Es por eso que la paleta pictórica de Diego Rodarte no se detiene en el virtuosismo que poco aportaría a la lectura de su obra, sino que, dando un paso adelante, mezcla y entremezcla momentos de enorme expresividad visual, que complementa con la reconstrucción de algunos de los rituales típicos de los lugares que ha seleccionado para ser pintados. Este proyecto se ha convertido entonces en testimonio de aquello que por años ha estado en el imaginario del viajero o del habitante de una ciudad, para replantearlo otorgándole una lectura más compleja y que por supuesto aporta más al espacio registrado.
10
Możemy przyjrzeć się znanym miejscom przedstawionym na nowo i z nową wyrazistością, która w pewien sposób pozbawia je ich jałowego charakteru. Właśnie dlatego paleta obrazów Diego Rodarte nie kończy się na niewiele wnoszącej do interpretacji jego dzieł wirtuozerii, ale idzie o krok dalej: miesza i łączy elementy o ogromnej ekspresji wizualnej, której uzupełnieniem jest rekonstrukcja niektórych rytuałów typowych dla zobrazowanych miejsc. W konsekwencji, ten projekt stał się świadectwem wieloletnich wyobrażeń zarówno tych, którzy podróżują jak i mieszkańców miast, a celem ponowne przedstawienie i poszerzenie pola interpretacji, co w naturalny sposób wzbogaca przedstawione miejsca.
Fragmento de "#SanLuisPotosí", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020 Fragment "#SanLuisPotosí", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
11 B U S C A N D O # M É X I C O
W P O S Z U K I W A N I U # M E K S Y K U
Fragmento de "#Nayarit", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
Fragment "#Nayarit", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Fragmento de "#Tamaulipas", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
Fragment "#Tamaulipas", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
B U S C A N D O # M É X I C O
W P O S Z U K I W A N I U # M E K S Y K U
Fragmento de "#Sinaloa", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
14
Fragment "#Sinaloa", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Entre las preguntas que Rodarte nos lanza con esta serie, está indudablemente el de la autoría de las imágenes que dieron vida a las obras de esta exposición. ¿Son suyas a partir de que se las ha apropiado?, ¿Es Rodarte el autor de esos emplazamientos, colores, atmósferas?, Si la pintura es suya, ¿aquello que la inspiró también lo es?. Ya lo sabemos; aquello visto es también propiedad de un colectivo de observadores y consumidores de esas imágenes. Al apropiárseles comunitariamente pasan a ser parte del imaginario del dominio público.
Jeśli to jego obrazy, to możemy przyjąć, iż należy do niego również wszystko to, czym się zainspirował? Poznaliśmy już odpowiedź na to pytanie; oglądane obrazy przechodzą na własność grupy obserwatorów i konsumentów. Stają się one częścią wyobraźni masowej za sprawą ich wspólnego „przywłaszczenia”.
B U S C A N D O # M É X I C O
W P O S Z U K I W A N I U # M E K S Y K U
15
Spośród pytań, które kieruje do nas Rodarte, nie sposób pominąć kwestii autorstwa obrazów, które przecież dały życie pracom składającym się na niniejszą wystawę. Czy od momentu, w którym je sobie „przywłaszczył”, należą do niego? Czy teraz to Rodarte jest autorem przedstawionych kadrów, kolorów, atmosfery?
16
Fragmento de "#Puebla", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
Fragment "#Puebla", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
17 B U S C A N D O # M É X I C O
W P O S Z U K I W A N I U # M E K S Y K U
Fragmento de "#QuintanaRoo", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020 Fragment "#QuintanaRoo", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Fragmento de "#Zacatecas", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
18
Fragment "#Zacatecas", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Buscando #MÉXICO es una mirada interior a la dimensión exterior del país, de su geografía y de lo que habita los límites superficiales de la piel del territorio mexicano. Mirar hacia esa exterioridad desde la intimidad de un estudio de trabajo al que le han llegado las imágenes exteriores desde un ordenador pone en tela de juicio la idea del adentro y el afuera.
W POSZUKIWANIU #MÉXICO to wewnętrzne spojrzenie na zewnętrzny wymiar kraju, jego uwarunkowania geograficzne i na to, co możemy w granicach meksykańskiego terytorium zobaczyć. Obserwowanie tej zewnętrzności z perspektywy intymnej pracowni, do której dotarły obrazy z ekranów komputerów, gdzieś z zewnątrz, prowadzi do poddania w wątpliwość pojęcia wnętrza i zewnętrza.
B U S C A N D O # M É X I C O
W P O S Z U K I W A N I U # M E K S Y K U
20
Fragmento de "#Michoacán", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020 Fragment "#Michoacán", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Se crea, así, un juego visual que hace preguntas no sólo sobre lo interior y lo exterior, sino también sobre el antes y el después. ¿Somos ese país que Rodarte nos presenta? Buscando #MÉXICO no brinda las respuestas. Nos hace entender en cambio que eso visto y reconstruido, es la metáfora exacta de una aproximación a aquello que nos han dicho que somos. Ciudad de México, Mayo 2020.
W taki oto sposób powstaje wizualna gra, z której rodzą się pytania nie tylko o to, co wewnątrz i na zewnątrz, ale także o to, co przed i po. Czy jesteśmy tym krajem, który pokazuje nam Rodarte? W POSZUKIWANIU #MEKSYKU nie udziela odpowiedzi. Zamiast tego pozwala nam zrozumieć, że to, co widzieliśmy i co zostało poddane rekonstrukcji, jest doskonałą metaforą odniesienia się do tego, co nam o nas powiedziano. 21
Miasto Meksyk, maj 2020.
B U S C A N D O # M É X I C O
W P O S Z U K I W A N I U # M E K S Y K U
Fragmento de "#Sonora", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
22
Fragment "#Sonora", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
B U S C A N D O # M É X I C O
W P O S Z U K I W A N I U # M E K S Y K U
24
Fragmento de "#Tlaxcala", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
Fragment "#Tlaxcala", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Fragmento de "#Coahuila", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020 Fragment "#Coahuila", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Fragmento de "#Tabasco", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
26
Fragment "#Tabasco", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Fragmento de "#BajaCaliforniaSur", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
27
Fragment "#BajaCaliforniaSur", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
B U S C A N D O # M É X I C O
W P O S Z U K I W A N I U # M E K S Y K U
28
Fragmento de "#CDMX", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
Fragment "#CDMX", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
29
Fragmento de "#Durango”, óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020 Fragment "#Durango", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Fragmento de "#BajaCalifornia", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020 Fragment "#BajaCalifornia", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Fragmento de "#Aguascalientes", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
30
Fragment "#Aguascalientes", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
31 B U S C A N D O # M É X I C O
W P O S Z U K I W A N I U # M E K S Y K U
Fragmento de "#Oaxaca", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
Fragment "#Oaxaca", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Fragment "#Jalisco", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
33
Fragmento de "#Jalisco", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
B U S C A N D O # M É X I C O
W P O S Z U K I W A N I U # M E K S Y K U
Fragmento de "#Querétaro", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
34
Fragment "#Querétaro", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Fragmento de "#EstadodeMéxico", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
35
Fragment "#EstadodeMéxico", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
B U S C A N D O # M É X I C O
W P O S Z U K I W A N I U # M E K S Y K U
Fragmento de "#Campeche", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020 Fragment "#Campeche", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Fragmento de "#Guerrero", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020 Fragment "#Guerrero", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Fragmento de "#Hidalgo", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
36
Fragment "#Hidalgo", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
37 B U S C A N D O # M É X I C O
W P O S Z U K I W A N I U # M E K S Y K U
Fragmento de "#Guanajuato", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
Fragment "#Guanajuato", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Fragment "#Yucatán", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
39
Fragmento de "#Yucatán", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
B U S C A N D O # M É X I C O
W P O S Z U K I W A N I U # M E K S Y K U
Fragmento de "#Veracruz", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
40
Fragment "#Veracruz", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Fragmento de "#Chiapas", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020 Fragment "#Chiapas", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Fragmento de "#Chihuahua", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020
41
Fragment "#Chihuahua", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
B U S C A N D O # M É X I C O
W P O S Z U K I W A N I U # M E K S Y K U
Fragmento de "#Colima", óleo sobre lienzo, 30x40 cm, 2020 Fragment "#Colima", i > « Ì i ÎäÝ{ä V ] ÓäÓä
Embajada de México en Polonia Ambasada Meksyku w Polse Alejandro Negrín Embajador de México en Polonia / Ambasador Meksyku w Polsce Irwin Salazar Agregado Cultural / Attaché ds. Kultury Fabiola Villanueva Diseño Gráfico / Projektowanie graficzne Marzena Zeta-Misiurek Traducción de Textos / Tłumaczenie teksów
Fundación Juan Soriano y Marek keller A. C. Fundacja Juan soriano y Marek Keller A. C.
43
Marek Keller Director de la Fundación Juan Soriano y Marek Keller A. C. / Dyrektor fundacji Juan Soriano y Marek Keller A. C.
B U S C A N D O # M É X I C O
W P O S Z U K I W A N I U # M E K S Y K U