"We kunnen niet zonder biodiversiteit"

De biodiversiteit staat onder druk in de wereld, en dat kan volgens experts catastrofale gevolgen hebben. In ons land probeert onder andere de Belgian Biodiversity Alliance de situatie recht te trekken, aansluitend op het kader gecreëerd door de Verenigde Naties. En ja: ook de bouwsector kan daarin een rol spelen, zegt bezieler van de BBA Ines Verleye.

Bio-ingenieur Ines Verleye is al meer dan dertig jaar lang gefascineerd door biodiversiteit. Ze begon haar carrière bij de Verenigde Naties maar werkt sinds 2007 bij de FOD Leefmilieu en Volksgezondheid op de dienst Biodiversiteit en Governance. Ze coördineert er een aantal multilaterale Europese dossiers en staat aan het hoofd van de Belgische delegatie voor het biodiversiteitsverdrag van de Verenigde Naties, het zusterverdrag van het bekendere klimaatverdrag.

Ines Verleye: "Op een vroegere Conference of the Parties of COP van het biodiversiteitsverdrag werden doelstellingen geformuleerd die tegen 2020 gehaald moesten worden. Maar dat is niet gelukt. In 2022 was er dan de COP15 van het verdrag in Montréal, die 23 doelstellingen goedkeurde en de landen vroeg om deze in hun nationale strategie en een planning op te nemen. Deze keer wilden we voor België concrete resultaten kunnen voorleggen aan de volgende COP van het verdrag."

Bba

Ines Verleye: "Daarom hebben we de Belgian Biodiversity Alliance opgericht. Het is een soort coalitie van burgers en private en overheidspartners, die wil aantonen dat een maatschappelijk draagvlak voor biodiversiteit bestaat en dat draagvlak wil uitbreiden. We wilden met andere woorden meer bot- tom-up werken, en zijn zeer verheugd dat Embuild Vlaanderen deelneemt aan de BBA."

Globaal risico

Maar wat is dat dan, die biodiversiteit die we moeten verhogen? En waarom zouden we daarvoor inspanningen doen nu de strijd tegen de klimaatverandering zoveel aandacht en energie opeist?

Ines Verleye: "Om met die tweede vraag te beginnen: in 2020 publiceerde het World Economic Forum zijn Global

Risk Report. Daarin ook de resultaten van een enquête die aan bedrijfsleiders en zakenlui gevraagd had wat zij als het grootste risico zagen. De klimaatverandering stond op één. Maar wat stond op twee? Biodiversiteit!"

"Ondernemingen zien die twee als een bedreiging voor hun groei. Ook financieel, en dus niet alleen omdat biodiversiteitsverlies een negatieve invloed op de reputatie van een onderneming zouden kunnen hebben. Steden en gemeenten, maar ook sectoren zoals de bouw en de financiële instellingen beginnen door te hebben hoe het verlies aan biodiversiteit een risico inhoudt voor het duurzame overleven van hun ondernemingen."

Goed voor iedereen

Ines Verleye: "Wat is biodiversiteit? Dat is alle diversiteit van het leven. Niet alleen de genetische diversiteit van soorten maar ook de diversiteit van ecosystemen zoals landschappen. Van moerassen over olifanten tot microben, inbegrepen de microben in ons lichaam."

"Het gaat dus om meer dan alleen klimaatdoelstellingen en natuurbescherming in de klassieke zin van het woord. Het gaat over elke vierkante meter die beheerd wordt, van stadstuin tot woestijn. De waarde van goederen en diensten geleverd door natuurlijke ecosystemen wordt geschat op 120 000 tot 135 000 miljard euro per jaar. En biodiversiteit is de basis voor al die diensten. Je kunt geen landbouw of visvangst blijven bedrijven zonder de biodiversiteit te beschermen. In Duitsland hebben ze ooit onderzocht wat er overblijft als je in een winkel alles uit de rekken haalt wat afhangt van pollinatie, de bevruchting met stuifmeel. Het resultaat is een winkel die halfleeg staat. We kunnen niet zonder biodiversiteit."

"Biodiversiteit is zelfs goed voor ons mentale en fysieke welzijn. Volgens een studie van de Universiteit Hasselt hebben bedrijven productievere werknemers wanneer deze de kans krijgen om in de natuur te zijn. Het verlies van biodiversiteit is een socio-economische catastrofe. We weten niet hoever we nu van het tipping point zijn, maar we zijn er wel naartoe aan het evolueren."

Twee assen

Om de biodiversiteit te ondersteunen en weer ademruimte te geven in ons land heeft de BBA twee grote actiegebieden afgebakend, ook wel "assen" genoemd: enerzijds het groenblauwe netwerk op ons grondgebied, anderzijds de biodiverse productie en consumptie.

Ines Verleye: "We hebben een keuze moeten maken. Je kunt in België de

The Belgian Biodiversity Alliance

De BBA probeert het verlies aan biodiversiteit tegen te gaan en wil daar de hele samenleving bij betrekken. Ze biedt een platform aan iedereen uit de overheid en de private sfeer die actie onderneemt om de biodiversiteit te herstellen, te beschermen en duurzaam te benutten. Op de website van de BBA staan talrijke voorbeelden van dergelijke projecten. Deze kunnen verdere actie inspireren en moedigen partnerships tussen de private en de overheidssector aan.

De BBA wil ertoe bijdragen dat België en de EU de doelstellingen halen geformuleerd in het Post 2020 Global Biodiversity Framework , dat binnen de Verenigde Naties goedgekeurd werd tijdens de 15de Conference of the Parties van het biodiversiteitsverdrag, de COP, in december 2022 in Montreal.

De BBA is onafhankelijk en wordt gestuurd door haar partners. Daarbij onder meer de Universiteit Hasselt, Leefmilieu Brussel, het Agentschap Natuur & Bos, de Waalse overheidsdienst Landbouw, de FOD Gezondheid, Voedselveiligheid en Milieu, Embuild Vlaanderen, Agentschap Natuur & Bos, Regionale Landschappen, Instituut Natuur- en Bosonderzoek, The Shift, de Vlaamse Landmaatschappij en het Belgian Biodiversity Platform.

Info: zie biodiversity-alliance.be.

biodiversiteit verhogen door het beschermd gebied te fors te vergroten. Maar gezien onze ruimtelijke ordening is dat moeilijk en sociaal delicaat. Bovendien zijn we een klein land. Zelfs een verdubbeling van het beschermde gebied zou weinig betekenen op Europese schaal. Daarom werken we rond de fragmentatie en de versnippering van water en natuur, en rond de import en export, die een heel grote ecologische voetafdruk hebben. Daar kunnen we de meeste winst voor de biodiversiteit halen."

Biodivers bouwen

Zeker die eerste as is relevant voor de bouwsector. Ze heeft vijf doelstellingen waarbij onder meer gebouwen en infrastructuur.

Ines Verleye: "De bouw staat niet noodzakelijk in oppositie tot biodiversiteit. Je hoeft dus niet te stoppen met bouwen. Aaneengesloten gebieden versnipperen met wegen en dergelijke is geen goed idee, maar je kunt ook infrastructuur bouwen die de biodiversiteit ondersteunt (z ie ook het interview met Lien Van Besien op blz. 24 in dit dossier). Wanneer een bouwwerk af is, kun je een site gecreëerd hebben met meer biodiversiteit, meer groen en minder versnippering, waar het bovendien ook nog eens aangenamer wonen is."

"Lokale infiltratie van hemelwater, gevels met stenen waarin vogels kunnen nestelen enzovoort. Aannemers kunnen hierin op verschillende niveaus een rol spelen, door met de klant mee te denken. Stel je krijgt de vraag om een groendak te plaatsen. Dan kun je suggereren om de voorkeur te geven aan een biodivers groendak, in plaats van een dak dat alleen dient om water te bufferen."

Recente evolutie

Ines Verleye: "Sinds een jaar of twee, drie begint het thema te leven in de bouw. Ongetwijfeld heeft de coronacrisis daartoe bijgedragen. Van nature is de bouwsector niet automatisch biodiversity-minded. Maar de beste leerlingen zijn er wel mee bezig en kunnen anderen inspireren. Via Embuild Vlaanderen kunnen ze zich aansluiten bij de doelstellingen van de BBA en het maatschappelijke draagvlak verhogen. Ik ben blij dat bij jullie en in andere sectoren die je normaal niet linkt aan natuurbeheer, het besef nu leeft dat biodiversiteit belangrijk is."