Adieu Fluo: Led's talk LED LICHTinzichten

Op een halve dag kregen we een lichtervaring tijdens ons bezoek op 13 juni aan het Lighting Application Center (LAC) van Signify in Eindhoven. We kregen er verschillende demo’s aangeboden, waarna tijdens een korte presentatie nog eens werd stilgestaan bij de ban van fluorescentielampen. Waarom zullen ze niet meer gebruikt mogen worden en welke alternatieven zijn er?

De EU stapt geleidelijk over op efficiëntere en klimaatvriendelijkere verlichting. Het doel is om de circulaire economie te versterken en heldere, transparante en gestandaardiseerde informatie te verstrekken aan consumenten.

Er komt dus een enorme renovatiegolf aan. Op het gebied van verlichting voornamelijk gestimuleerd door de Ecodesign­richtlijn en RoHS­richtlijn die het op de markt brengen van diverse conventionele lichtbronnen vanaf 2023 aan banden gaat leggen.

Deze wetgeving vormt een uitdaging voor groothandelaars en installateurs. Dan is het lezen van een betrouwbare informatie een echt pluspunt.

De uitfasering van fluorescentielampen is begonnen

DE ROHS-RICHTLIJN

De RoHS­richtlijn 2011/65/EU (Restriction of Hazardous Substances) beperkt het gebruik van bepaalde schadelijke stoffen in elektrische en elektronische apparatuur, zoals het gebruik van kwik in verlichtingsproducten. De richtlijn voorzag echter uitzonderingen voor een aantal type lampen zoals T5 en T8 fluorescentielampen. Sinds begin 2022 zijn deze uitzonderingen gewijzigd en zijn concrete uitfaseringsdata bekend.

De consequenties hiervan zijn als volgt:

● Een verbod op alle “compact fluorescentielampen met steeklampvoet” (CFLni­lampen) sinds 24 februari 2023. Alles wat na die datum nog verkrijgbaar is, is het laatste dat er is. Daarna moet er echt worden overgeschakeld op alternatieven

● Een verbod op alle T5 en T8 fluorescentielampen sinds 24 augustus 2023. Ook hier geldt dat het nog steeds mogelijk is om opgeslagen bestaande voorraad te verkopen en gebruiken.

De volgende lampen behouden vooralsnog hun uitzonderingspositie:

● Een verlenging van de vrijstelling voor HPD­lampen van drie tot vijf jaar. Dat heeft er vooral mee te maken dat voor veel van deze lampen nog geen goed of volwaardig alternatief is voor een 1­op­1 LED lampvervanging. Er is anderzijds al wel een ruim aanbod aan LED armaturen waarbij een volledige relighting, i.p.v. een relamping, de opwaardering naar zuinigere en duurzamere verlichting mogelijk maakt.

Het gebouw is uitgerust met grote lichtsculpturen in het midden van het atrium.

● Een verlenging van de vrijstelling voor lampen voor speciale doeleinden van drie tot vijf jaar (o.a. UV­C lampen). Er is op dit moment nog geen LED alternatief dat op gelijkaardige manier kan desinfecteren.

De wijzigingen in de RoHS­richtlijn betekenen het einde voor alle T5/T8 fluorescentielampen en CFLni­lampen binnen de algemene verlichting.

DE SINGLE LIGHTING REGULATION (SLR)

In de SLR (de Ecodesign­richtlijn voor verlichting) legt de EU sinds september 2021 regels vast voor het verbeteren van de prestaties van lichtbronnen en afzonderlijke besturingsapparatuur. Ze faseert bovendien ook producten uit die niet voldoen aan de efficiëntierichtlijnen.

De consequenties van SLR zijn:

● Een serie producten die al sinds 1 september 2021 uitgefaseerd is.

● Een verbod op halogeencapsules vanaf 1 september 2023.

Voor fabrikanten betekende de SLR dat er nieuwe rekenmethodes en grenswaarden zijn. De Flicker en stroboscopisch effect waarden moeten in de documentatie worden vermeld. Dat had een serieuze impact.

Alternatieven voor een kwalitatieve en energiezuinige verlichting

Professionals onder ons hebben hier al een tijdje geleden kennis van genomen, een plan gemaakt, de organisatie overtuigd om ruim van tevoren actie te ondernemen en budget vrij te maken om nieuwe LED armaturen aan te schaffen. In de meeste gevallen is de conventionele TL­buis eenvoudig te vervangen door LED.

Steeds meer groothandels en fabrikanten stellen een soort van conversiekaart samen, daarop kunt u op basis van de specificaties van uw oude TL­ of CFL­lichtbron gemakkelijk een passend LED­alternatief vinden.

Bezoek in het LAC

Het LAC is dé showroom/demonstratie ruimte van Signify waar zij de nieuwste ontwikkeling op het gebied van verlichtingstechniek laten zien aan hun bezoekers. In het LAC worden de vele mogelijkheden van verlichting getoond in realistische en alledaagse leef­, woon­ en werkomgevingen. Aan bod kwamen o.a. dynamische verlichting en LED verlichting en was er een presentatie over het thema licht en haar invloed op de stemming en het gedrag van mensen.

Zodra we binnenstapten werden we omarmd en meegenomen in de customer journey.