De natuur in de Heesseltsche

DE NATUUR IN DE HEESSELTSCHE UITERWAARDEN

De natuur heeft sinds de herinrichting bezit genomen van de Heesseltsche uiterwaarden. Het krioelt er van leven. VANL-TCW KREUN is verantwoordelijk voor het beheer. Met coördinator Peter van Noord en boer Arend Kreun maken we een rondje door het gebied.

Een groep ganzen is bezig met hun ochtendritueel. Eerst groeperen, dan rondcirkelen, om vervolgens onder luid gegak één voor één te landen op de uiterwaarden van Heesselt. Een paar minuten later probeert een kolonie aalscholvers een visje te verschalken uit het water. De grote, zwarte vogels met lange snavel wachten ogenschijnlijk geduldig tot ze beet hebben. Zomaar wat momenten op een vroege ochtend in de Heesseltsche uiterwaarden. De natuur heeft bezit genomen van de 240 hectare langs de Waal. Tussen oktober 2016 en zomer 2019 is het gebied helemaal op z’n kop gezet. Door aannemer Martens en Van Oord is ruim twee miljoen kubieke meter grond verplaatst, in opdracht van Staatsbosbeheer en Rijkswaterstaat. Nu wordt het gebied beheerd door de Vereniging Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer Tieler- en Culemborger Waarden, afgekort tot VANL-TCW. En boer Arend Kreun, die daar zijn vee heeft lopen. “Sinds 1 januari 2014 hebben wij het beheer gekregen over de Heesseltsche Uiterwaarden”, zegt Peter van Noord. “Als coördinator ben ik het eerste aanspreekpunt voor pachters in de uiterwaarden die hun percelen pachten van Staatsbosbeheer. Arend Kreun is een van die boeren die zijn vee in de uiterwaarden heeft lopen. Van daaruit is een samenwerking ontstaan met VANL-TCW. We beheren nu samen het gebied onder de naam VANLTCW KREUN. Een unieke samenwerking die goed bevalt.” De twee mannen zijn bijna dagelijks in het gebied te vinden. Om te kijken of de afrastering niet kapot is en of er geen zwerfvuil ligt. “We houden ook de wandelroutes in de gaten”, zegt Arend. “Soms ontstaan er gaten die voor gevaarlijke situaties kunnen zorgen. En we letten natuurlijk op het vee.

Er loopt hier een kudde Konikpaarden en een groep Hereford-runderen rond. Deze dieren hebben we in het voorjaar gekocht van natuurorganisatie Free Nature.” Het natuurgebied is opengesteld voor wandelaars. Je kunt hier heerlijk struinen en een deel van het Betuwepad loopt door het gebied. Wandelen kan veilig, zolang je de kuddes met paarden en koeien met rust laat. “Het zijn rustige dieren”, zegt Peter. “Maar het is wel belangrijk om afstand te houden zodat ze zich veilig voelen.” Onze ronde start langs de kleine nevengeul met aangrenzende rij knotbomen. Hier valt iets bijzonders te zien, een beveroversteekplaats. In de vroege ochtend klautert een bever omhoog uit de kil om over te steken naar de nevengeul. Zijn modderige voetsporen zijn duidelijk zichtbaar. “Er zitten veel bevers in het gebied”, zegt Peter. “Ze laten zich zelden zien, maar dit spoor is het bewijs.” Door natuurontwikkeling neemt de diversiteit in planten en bomen toe. De riviernatuur is dynamisch, je vindt hier geulen, strangen, moeras, ooibos, ruigte en graslanden. “We hebben jaarrrondbegrazing met runderen en paarden”, zegt Arend. “Ze eten bijvoorbeeld jonge wilgenscheuten op. Daardoor krijgen andere kruiden en grassen kans om te groeien.” Inmiddels zijn we aangekomen bij een letterlijk hoogtepunt in het gebied: de drijvende voetgangersbrug. Vanaf de brug heb je een prachtig uitzicht over het water. Het oog valt direct op een aantal statige vogels langs de oever. Het blijken lepelaars te zijn. “We zien hier ook weleens een ijsvogeltje”, zegt Peter. “Het is een geliefde vogel- en broedplek. Tijdens het broedseizoen spreken we regelmatig bezoekers aan dat ze hun hond aan de lijn moeten houden. Het is niet de bedoeling dat de nesten verstoord worden. Dat is ook een taak van ons, het publiek aanspreken als dat nodig is. Aan de andere kant weten veel mensen ons inmiddels ook te vinden als er iets is. Bijvoorbeeld als er een tak over een wandelpad ligt of een omheining kapot is.” De route loopt via de oude sluis, een van de lievelingsplekken van Peter, weer terug naar de parkeerplaats. Onderweg komen we een stier tegen die alleen ligt. Meestal geen goed teken. Arend gaat even kijken en inderdaad, hij heeft een ontsteking aan zijn achterpoot. “Daar schakelen we hulp voor in.” De Heesseltsche Uiterwaarden zijn een geliefde wandelplek voor veel mensen. “Ze komen vanuit het hele land. Sommige lopen van landgoed Neerijnen naar hier, een flinke maar mooie tocht”, zegt Arend. “Ik kreeg een keer de vraag waar de bus stopte die ze weer terugbracht. Helaas moest ik ze teleurstellen, ze waren pas op de helft van hun wandeltocht.”