EPALE Community Storybook
INSPIRERENDE VERHALEN UIT NEDERLAND EN VLAANDEREN Online magazine nummer 13 juli 2022 Erasmus+
2
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
Inhoud
Voorwoord 3 Skills om volwassenen te versterken om te leren en te participeren
4
Inclusieve sociale verandering voor duurzaamheid en rechtvaardigheid
11
Digitale transitie en de mogelijkheden van blended learning
20
Meer over EPALE
22
3
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
De kracht van verhalen uit de praktijk Verhalen zijn er om elkaar te vermaken, te inspireren, om informatie te delen, morele waarden te communiceren en cultuur te behouden. Verhalen vertellen waar we vandaan komen, maar ook waar we naartoe gaan. Een verhaal verbindt ons, laat ons in een spiegel kijken en heeft de kracht om onze gemeenschappelijke waarden te verwoorden. Al deze kenmerken gelden ook voor de verhalen uit de Vlaamse en Nederlandse EPALE community. In dit EPALE magazine bundelden we alle Community Stories van 2021 om ze nogmaals met het Nederlandstalige werkveld van volwasseneneducatie te delen. In 2021 hebben vele leden van de EPALE community geschreven over hun projecten, een interessante ervaring uit hun carrière in de volwasseneneducatie, veranderingen in het werk van de laatste jaren, maar ook over uitdagingen in de toekomst en wat dit voor hen betekent als professional. In dit EPALE-magazine zijn de verhalen verzameld rond de drie thematische focussen van 2021. • • •
Skills om volwassenen te versterken bij het leren en participeren Digitale transitie en de mogelijkheden van blended learning Inclusieve sociale verandering voor duurzaamheid en rechtvaardigheid
De verhalen in dit magazine laten zien hoe EPALE een waardevol netwerk is om volwasseneneducatie, leren en ontwikkelen en alle bevlogen professionals uit Vlaanderen en Nederland in de schijnwerpers te zetten. Wij danken alle schrijvers van harte voor hun betrokkenheid en bijdrage aan de EPALE community.
Karine Nicolay EPALE Vlaanderen
Marlies Elderenbosch EPALE Nederland
4
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
1. Skills om volwassenen te versterken om te leren en te participeren
5
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
Karin Neijenhuis: inclusief openbaar vervoer studenten op pad Hogeschool Rotterdam en openbaarvervoersbedrijf RET werken samen aan een toegankelijke en inclusiever openbaar vervoer in de stad. Karin Neijenhuis, van huis uit spraak-taalpatholoog en logopedist, is docent en onderzoeker aan de Hogeschool Rotterdam. “Logopedisten zijn experts in het bevorderen van communicatie. Zij kunnen helpen álle gesprekspartners beter toe te rusten, zodat zij degene met communicatieve beperkingen beter kunnen helpen.” Binnen de minor ‘Meer taligheid’ van de opleiding Logopedie krijgen studenten de opdracht om vanuit hun expertise mee te denken met toegankelijkheid voor gebruikers aan het openbare leven. Dit is in samenwerking met het openbaar vervoersbedrijf RET. De studenten gaan samen met een ervaringsdeskundige op pad om zelf te onderzoeken hoe toegankelijk de RET is als het gaat om hun communicatie in de tram, metro en bus. De opdracht is eenvoudig: vertel wat je ervaart. De hogeschool vormt samen met haar docenten, studenten en het RET een taalteam dat aandacht vraagt voor het onderwerp taal. Karin hoopt dat dit project bijdraagt aan de bewustwording bij de Rotterdammers dat het niet vanzelfsprekend is dat iedereen gemakkelijk communiceert. Lees meer
Het verhaal van Karin is vertaald in het Engels.
Marian Janssen-de Goede: een gezicht geven aan laaggeletterden KLASSE! is succesvol omdat het de filosofie omarmt dat iedereen kan groeien en waarde heeft.
Marian Janssen-de Goede is opgeleid aan de Pedagogische Academie, en kwam na een aantal jaar in het basisonderwijs in aanraking met het volwassenenonderwijs. Lange tijd is zij docent geweest in het Volwassenenonderwijs en sinds 2008 heeft Marian haar eigen bedrijf ‘Zet een Punt…’ Het verhaal van Marian gaat over hoe haar passie haar levenswerk werd en over hoe zij opkomt voor een groep mensen die de pijlers van onze samenleving vormen. Zonder schoonmakers, vuilnismannen, metselaars en zorgmedewerkers zijn we als samenleving nergens, is haar mening. Marian ontwikkelde de methodiek KLASSE! waarmee zij het vertekende beeld van ‘dé laaggeletterde’ wil rechtzetten, maar ook een positief geluid wil laten horen. ‘In Nederland zijn we dat kwijt geraakt, de maatschappij is harder geworden en de menselijke maat lijkt uit het oog verloren te zijn. Dat moeten we omdraaien, we zijn niet allemaal gelijk, maar zeker wel gelijkwaardig. ‘Laaggeletterden zijn vaak de pijlers van onze samenleving en juist die moet je koesteren.’ Lees meer Het verhaal van Marian is vertaald in het Engels en Portugees.
6
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
Silvie Moors: aan identiteit bouwen met verhalen en... soep Samen lezen moedigt aan tot reflectie. We kunnen ons aan verhalen spiegelen en ervan leren. Samen Lezen is een heel eenvoudig idee. Het is wat het zegt: we lezen samen. Het is geen boekenclub of leesclub. We komen met een tiental mensen een uur samen, de begeleider leest 2 à 3 teksten en begeleidt het gesprek erover. De methode is overgewaaid uit het Verenigd Koninkrijk en is bekend als Shared Reading. Op een zeer eenvoudige manier kan je mensen van alle slag samenbrengen rond literatuur. We hoeven niet af te dingen op de kwaliteit van de teksten. Ze worden voorgelezen, je kan gewoon komen genieten. Het staat los van het schoolse lezen, daarbij verdwijnt soms de zin in lezen. Daarnaast heeft het samen spreken over die tekst een fantastisch effect. Je praat over wat je voelt bij een tekst, wat je er zelf bij denkt, wat hij oproept. Foto gemaakt door Maarten de Bouw
Lees meer Het verhaal van Silvie is vertaald in het Engels, Spaans en Portugees.
Jan Hennes: een camping opbouwen en runnen met langdurig werklozen... op TV Hoe werk je samen met anderen, hoe kan je initiatief nemen en hoe hou je een job vol? In een TV-programma!
De Kemping is een reality programma op TV. Het speelt zich af in de zomer van 2020. Negen jongeren die moeilijk werk vinden, stappen een weide op ergens in De Kempen. Zij gaan er de komende twee maanden een camping bouwen én uitbaten, onder leiding van creatieve duizendpoot en jongerenbegeleider Tijs Vanneste. Twee maanden lang trotseren ze hittegolven, stortbuien én COVID-19. Ze poetsen douches en toiletten, baten het campingcafé uit en organiseren bingowedstrijden. En ze leren met elkaar samenwerken en verantwoordelijkheid opnemen, om zo een betere kans op de arbeidsmarkt te krijgen. Lees meer Het verhaal van Jan is vertaald in het Engels, Spaans, Portugees, Hongaars en Bulgaars.
7
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
Puk Witte: taalambassadeurs
Anneloes van Delft: Ambachtsacademie
Opbouw van een lokaal en duurzaam netwerk van deskundigen op het gebied van laaggeletterdheid door ervaring op 14 plaatsen in het land.
De Ambachtsacademie is een organisatie die via een unieke opleidingsstructuur opleidingen aanbiedt voor diverse ambachten.
Puk Witte is projectleider bij Stichting ABC voor het project ‘Innovatie Inzet Ervaringsdeskundigen Laaggeletterdheid bij Gemeentes’. ABC is een vrijwilligersorganisatie van en voor (ex-)laaggeletterden. “Het project ‘Innovatie Inzet Ervaringsdeskundigen Laaggeletterdheid bij Gemeentes’ is gestart om aan de groeiende vraag van ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid te kunnen voldoen en tegelijk in te spelen op de nieuwe gedecentraliseerde werkwijze rond educatie. Binnen dit project wordt er op 14 plekken in het land, grotendeels gemeentes, gebouwd aan een lokaal en duurzaam netwerk van ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid. Ervaringsdeskundigen zijn van onschatbare waarde bij de werving van deelnemers voor het educatie-aanbod, voor de bewustwording rondom laaggeletterdheid bij professionals, als beoordelaar van de begrijpelijkheid van communicatie en bij het maken van beleid. We hopen dan ook dat meer gemeentes en organisaties zelf aan de slag gaan met het inrichten van een netwerk van ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid.”
Anneloes van Delft is onderwijskundig adviseur bij CINOP, een onderwijskundig adviesbureau. Ze houdt zich bezig met thema’s zoals basisvaardigheden, kwalificatieontwikkeling en verbinding tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Een project waar zij aan bijdraagt is de doorontwikkeling van de opleidingen van de Ambachtsacademie. De ambachtssector kampt met tekorten op de arbeidsmarkt. Ambachten zoals schoenherstellers en parketteurs worden bedreigd door een tekort aan goede vaklieden. Om hierop in te spelen is in 2018 de Ambachtsacademie opgericht. Een academie die werklozen de mogelijkheid biedt om zich om te scholen tot ambachtsman of -vrouw. Hiermee wordt aan de ene kant gewerkt aan het opvullen van het tekort op de arbeidsmarkt en worden tegelijkertijd ontwikkelkansen geboden aan mensen die niet meer in hun oude vak terug kunnen of willen. Lees meer Het verhaal van Anneloes, dat tot stand is gekomen met medewerking van Ambacht Nederland, is vertaald in het Engels.
Lees meer Het verhaal van Puk is vertaald in het Engels.
Foto gemaakt door Karel Hulskers (Hulskers fotografie)
8
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
Ivo Poot: we zien mensen opbloeien Hier ben ik echt ontzettend op mijn plek en de sociale doelstellingen passen goed bij me. Het is een toffe baan en er is veel afwisseling. Ivo Poot werkt nu zeven jaar als manager van een grote vestiging van Opnieuw & Co, een grote kringloopwinkel in Rotterdam. Opnieuw & Co is een keten met kringloopwinkels in zes steden. “Wij zijn een kringloopwinkel en we werken met mensen die zich als vrijwilliger aanmelden, of mensen die binnenkomen via trajecten om hun kennis van bepaalde functies te verbeteren. Dit kan bijvoorbeeld als bijrijder, caissière, of in de horeca zijn. Via de gemeente komen die mensen vaak binnen en dan start er een traject van drie jaar wat steeds verder is ontwikkeld. Stapsgewijs worden er op zowel persoonlijk (helpen met financiën/ subsidies), als op professioneel vlak (ontwikkelpad/ CV schrijven) vaardigheden ontwikkeld. Hierbij worden ze op het einde van het traject ook begeleid door een jobcoach die ze helpt om werk te zoeken. Zo kunnen mensen zichzelf ontwikkelen en verder groeien.” Lees meer Het verhaal van Ivo is vertaald in het Engels, Hongaars en Portugees.
Bart Siekman: om succesvol te kunnen leren moet je mensen motiveren Hoe kunnen docenten studenten motiveren om de vaardigheden die zij in de lessen hebben geleerd toe te passen in hun eigen leef-, leer- of werkomgeving.
Bart Siekman is werkzaam bij het ITTA, Instituut voor Taalonderwijs en Taalontwikkeling Amsterdam, en heeft daar een focus op de volwasseneneducatie. In zijn werk gaat Bart uit van de visie dat motivatie de sleutel is tot succesvol (kunnen) leren. Leren voor volwassenen is alleen nuttig wanneer zij het geleerde direct kunnen toepassen op hun eigen leef-, leer- of werkomgeving. Maatwerk is daarbij cruciaal, en een wezenlijk verschil ten opzichte van onderwijs in het primair, voortgezet of vervolgonderwijs. Bart is opleider voor docenten NT1 waar hij docenten leert omgaan met al deze verschillen tussen leerders en hoe daarop te differentiëren. Naast zijn betrokkenheid bij deze opleiding, is Bart werkzaam in diverse andere projecten. Een belangrijk inzicht voor hem is dat hoe en waarom we leren van belang is, ongeacht wat het onderwerp is. Lees meer Het verhaal van Bart is vertaald in het Engels en Portugees.
9
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
Renilde Reynders: een geschiedenisboek van Europese onderwijsprogramma’s De nieuwe prioriteiten zoals inclusie en diversiteit, het groene accent en de digitalisering zijn voor mij ook zeer belangrijk. Ik werk 26 jaar voor de Europese onderwijsprogramma’s in Vlaanderen en neem nu afscheid van mijn beroepsleven. Mijn carrière startte meer dan 40 jaar geleden als leerkracht, in de school waar ik schoolliep, een zeer dynamische school waar veel kon en mocht. Voor ik overstapte naar de Europese programma’s gaf ik 17 jaar Engels en Nederlands. Ik sloot in september af met de coördinatie van de Europese Dag van de Talen in Vlaanderen. Dat was mijn laatste grote opdracht. Ik hoop op blijvende aandacht voor een leven lang en levensbreed leren in een Europees samenwerkingsverband en dit voor alle volwassenen: senioren, jonggepensioneerden, gedetineerden, mensen met functiebeperkingen, in socio-culturele of economische moeilijkheden. Lees meer Het verhaal van Renilde is vertaald in het Engels, Spaans en Macedonisch.
Guy Swaegers: een staalatelier dat leren, werken en cultuur combineert We werken met leerlingen –vaak vluchtelingen- die met speciale tewerkstellingsstatuten aansluiting kunnen vinden bij het reguliere arbeidscircuit. Kopspel, nu samen met de Gatam Cultuurfabriek in Antwerpen, is een constructieatelier voor de brede cultuursector. Ze maken decors, tribunes, tentoonstellingspanelen… In 2004 kregen ze als vzw een plek in het Deeltijds Onderwijs in Borgerhout. Van daaruit konden ze daar in een van de oude werkplaatsen een groot atelier inrichten. Ze werken met leerlingen en medewerkers – vaak ook met vluchtelingen - die met speciale tewerkstellingsstatuten terug aansluiting kunnen vinden bij het reguliere arbeidscircuit. De leeftijd van de leerlingen start vanaf 16 jaar, maar er zitten ook dertigers en veertigers tussen. Ze zijn laaggeschoold of hebben een taalachterstand. Bij Kopspel lopen ze een traject van 1 of 2 jaar. Ze bouwen en installeren constructies, lassen, plooien staal enzovoort, volgens de principes van het ‘leermeesterschap’. Lees meer Ook vertaald in het Engels, Spaans en Portugees.
10
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
Miranda Dahlhaus: leren kan zo leuk zijn Miranda Dalhaus is coördinator van het taalpanel Breda en ‘aanjager NT1’. Het taalpanel, tot stand gekomen vanuit de aanpak laaggeletterdheid van de gemeente Breda, bestaat uit een groep van (ex) laaggeletterden. Het taalpanel test onder andere communicatiemiddelen zoals brieven, websites, flyers en dergelijke op begrijpelijke en duidelijke taal; snappen mensen wat er staat of wat ze moeten doen? Ook geven ze presentaties aan professionals over de oorzaken van
laaggeletterdheid en het herkennen hiervan. Opdrachtgever en taalambassadeurs worden direct met elkaar in contact gebracht. Deze aanpak maakt het taalpanel krachtig. Het taalpanel is een groot succes door de aandacht vanuit de politiek voor het onderwerp laaggeletterdheid, het beschikken over een goed netwerk en door het creëren van vertrouwen. Het helpt volwassenen zichzelf te ontwikkelen en geeft laaggeletterden een stem!
Ons programma is enorm inclusief, het motto is "Neem ons in overweging"!
Lees meer Het verhaal van Miranda is vertaald in het Engels en Portugees.
Sandra Zoomers: digitale wegen naar ondernemersvaardigheden Een van de grootste uitdagingen voor een volwasseneneducator is dat de kwaliteit van niet-formeel leren beter moet worden erkend. Sandra Zoomers is trainer in volwasseneneducatie in de Breakthrough Foundation en partner voor Cities of Learning en Open Badges ontwikkelingen. Het nieuwste Cities of Learning partnerschapsproject richt zich op de ontwikkeling van digitale technologie om leertrajecten voor ondernemersvaardigheden mogelijk te maken. Hierin worden bestaande ondernemerschapsprogramma’s voor volwassenenonderwijs voor kansarme volwassenen met elkaar verbonden. Het doel is ondernemende volwassenen te ondersteunen bij de verdere ontwikkeling en erkenning van hun ondernemersvaardigheden en bij het vergroten van hun successen. Lees meer Het verhaal van Sandra is vertaald in het Engels en Portugees.
11
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2. Inclusieve sociale verandering voor duurzaamheid en rechtvaardigheid
2 0 2 2
Nederland
12
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
Stefan Perceval: met hart en hand De kracht van kunst is dat mensen met hun verhaal aan de slag gaan. Zo zorgen we dat ze kunnen zeggen: “Verdomme, ik ben wel iets waard!”
Theatergezelschap HETGEVOLG heeft een groot hart voor mensen die buiten het reguliere maatschappelijke circuit vallen: anderstalige nieuwkomers, jonge vluchtelingen, mensen in armoede… Met hen zetten wij projecten op en geven ‘die ander’ een gezicht met een verhaal. Een verhaal waarin iedereen zich herkent. Waardoor ‘de ander’ plots dichtbij is. De kracht van het
theater zorgt er ook voor dat zij opnieuw de kracht in zichzelf ontdekken en opnieuw de moed vinden om bij het dagelijkse leven aan te knopen. Samen werken is kennis maken met elkaar, mekaars krachten naar boven halen en ‘en passant’ de sociale en taalvaardigheid aanscherpen. Lees meer Het verhaal van Stefan is vertaald in het Engels en Spaans.
Bastiaan Weldring: Kletsmaatjes Bastiaan Weldring vertelt het verhaal van Kletsmaatjes, een zeer succesvol project dat is gestart vanwege de coronapandemie. In het kort gaat Kletsmaatjes over het digitaal koppelen van sociaal geïsoleerde nieuwkomers die gemotiveerd zijn om met vrijwilligers de Nederlandse taal te oefenen. Gedurende 26 weken ontmoeten vrijwilligers en nieuwkomers elkaar wekelijks uitsluitend via videobellen. Het mooie van Kletsmaatjes is dat het van een uitdaging een kans heeft gemaakt. De online opzet hielp voorkomen dat nieuwkomers sociaal geïsoleerd raakten en zij hun voortgang in het verwerven van de Nederlandse taal verloren. Nieuwkomers blijven veel baat hebben bij ondersteuning in het leren van een nieuwe taal en het wegwijs worden in hun nieuwe leefomgeving. Het is hartverwarmend om te zien welke vorderingen de nieuwkomers maken en hoe geweldig de inzet en betrokkenheid van onze vrijwilligers is.” Online met elkaar kletsen, dat is Kletsmaatjes in een notendop. De perfecte manier voor geïsoleerde nieuwkomers om de Nederlandse taal te leren.
Lees meer Het verhaal van Bastiaan is vertaald in het Engels, Portugees en Spaans.
13
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
Jumbo Klercq: bouwen aan een positieve leercultuur Diversiteit moet niet een onderwerp, maar juist een uitgangspunt van educatie zijn.
Jumbo Klercq, eigenaar van The Elephant Learning in Diversity én EPALE-ambassadeur, is betrokken bij Europese projecten in de volwasseneneducatie. Een van deze projecten is het Erasmus+ project DiversityCapacities (DivCap). Het doel van dit project is om inclusie en diversiteit in de volwasseneneducatie te ondersteunen en te bevorderen. De deelnemerspopulatie in de volwasseneneducatie wordt steeds diverser en educatieve instellingen streven naar een inclusieve leeromgeving waarin elke student zich optimaal kan ontwikkelen. Binnen het DivCap-project zijn overkoepelende algemene inzichten ontwikkeld met betrekking tot de implementatie en vormgeving van diversiteitsprocessen in educatieve instellingen. Doel hiervan is de omgang met diversiteit centraal te stellen in het educatieve proces en in de leercontext.
Lees meer Het verhaal van Jumbo is vertaald in het Engels en Portugees.
Greet Vissers: niet enkel workshops maar een echte professionele theateropleiding Spelen voor publiek, zichtbaarheid geven aan het talent van anderstalige nieuwkomers was een belangrijk doel.
kunstZ is ontstaan in 2007. We startten met een workshop voor nieuwkomers maar zijn al snel theater gaan maken. Voor een publiek spelen en zo zichtbaarheid geven aan het talent van anderstalige nieuwkomers was een belangrijke doelstelling. Onze eerste voorstelling maakten we met 11 spelers uit alle hoeken van de wereld, 4 muzikanten en een Afrikaanse percussiegroep. Daarna groeide het grotere idee om aan meer diversiteit in het kunstenlandschap te werken. We gingen verder met het maken van voorstellingen. Maar er was meer nodig om aan de doorstroming naar de theaterwereld te werken. Dat werd onze theaterwerkplaats waar we een parttime opleidingsprogramma uitwerkten. Daarin gingen we mensen scholen om in de Vlaamse theatercontext te kunnen werken. We stonden open voor mensen met heel verschillende achtergronden en er stroomden er heel veel in voor de opleiding. Binnen kunstZ ontstonden er zo twee sporen: de kunstZ-academie en de producties. Tussen die twee was er natuurlijk heel wat overlap en doorstroming.
Lees meer Het verhaal van Greet is vertaald in het Engels, Spaans en Portugees.
14
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
Jo Daems: "Neem ons zoals we zijn en je zal zien dat we zijn zoals jij!" Vijftien jaar geleden wandelde Jan Dekelver, ingenieur onderzoeker aan onze hogeschool, het docentenlokaal Ergo binnen met de vraag of wij tips hadden om het internet toegankelijk te maken voor personen met een verstandelijke beperking. Tips had ik niet, maar mijn interesse was wel gewekt. Samen met een collega van de ICT-opleiding diende ik een onderzoeksvoorstel in en zette ik mijn eerste stappen in het projectmatige wetenschappelijk onderzoek. Enkele maanden later namen 70 volwassenen met een verstandelijke beperking plaats aan de computer.
Zo groeide het idee om naast onderzoek ook in te zetten op vorming. Samen met de vormingsorganisaties Pasform en Konekt, ontwikkelden we de opleiding Inclusief Voortgezet Onderwijs (IVO), eerst exclusief voor volwassenen met een verstandelijke beperking op een campus hoger onderwijs, later met geïntegreerde lessen in de opleiding ergotherapie. Lees meer Het verhaal van Jo is vertaald in het Engels en Portugees.
Letizia Rompelberg: het creëren van empathie en het nuanceren van discussies over sociale vraagstukken door middel van theater Theater is het medium bij uitstek om verhalen op een gelaagde, emotionele manier te vertellen.
Letizia Rompelberg is artistiek leider van het gezelschap Zout (https://www.zoutspeelt.nl). Samen met dit gezelschap ontwikkelt ze theaterprojecten om maatschappelijke thema’s een podium te geven, in samenwerking met de doelgroep die betrokken is bij het vraagstuk. Letizia heeft een voorliefde voor het ‘echte’ op het toneel en werkt het liefst met ervaringsdeskundigen. “Ik wil mensen uit de samenleving in een kwetsbare positie de mogelijkheid geven hun verhaal te vertellen, hen een podium geven. Dan kun je denken aan bijvoorbeeld ouderen, mensen uit de LHBTI+ gemeenschap, mensen die op de armoedegrens leven of mensen die dakloos zijn. Door hen hun eigen verhaal te laten vertellen op een artistieke manier, kunnen we aan een breed publiek laten zien en voelen hoe dun de scheidslijn soms is tussen wel of niet meedoen in de maatschappij.” “Onze meest recente voorstelling is ‘Ik Ben Hier’. In deze voorstelling staan de verhalen van vluchtelingen centraal.
Lees meer Het verhaal van Letizia is vertaald in het Engels en Spaans.
15
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
Mark Vlak: inclusieve en zich aanpassende samenlevingen Nieuwe manieren om de juiste wegen te vinden naar onderwijs en werk moeten voor iedereen toegankelijk zijn.
Mark Vlak is sociaal innovatief ondernemer en geïnteresseerd in het zichtbaar en meetbaar maken van leerinspanningen. Zijn persoonlijke missie is het zoeken naar nieuwe wegen naar inclusie en participatie wanneer werken of leren niet binnen handbereik liggen. We leven in een snel veranderende samenleving die met zich meebrengt dat nieuwe vaardigheden moeten worden geleerd om te kunnen participeren. De weg naar onderwijs en werk moet voor iedereen toegankelijk zijn. Hiervoor is onder andere de verbinding tussen non-formeel en
formeel leren nodig. Skills-connect verbindt deze werelden door gebruik te maken van het Cities of Learning platform en de digitale structuur van open badges. Om te komen tot een persoonlijk werk- en leertraject is validering van non-formeel leren nodig, wat mogelijk is met open badges. Dit creëert betere en gelijkere kansen voor iedereen. Lees meer Het verhaal van Mark is vertaald in het Engels en Portugees.
Kaat Verheeke: ‘Wij, Mens’ verenigt cursisten van alle leeftijden en culturen Met ‘Wij Mens’ zette Ligo Gent-Meetjesland-Leieland samen met Victoria Deluxe een volwaardig theaterstuk neer. Meer dan dertig cursisten uit verschillende opleidingen vertelden met woord, beeld en geluid hun verhaal. Initieel lag de focus op taal, maar het project groeide uit tot een unieke kans om talenten te tonen, uit te nodigen tot zelfexpressie en te verbinden. Het heeft tot op de dag van vandaag bijzondere betekenis voor de deelnemers. We reflecteren over hoe elke mens taal gebruikt om wezenlijke identiteitskenmerken uit te drukken.
Lees meer Het verhaal van Kaat is vertaald in het Engels, Portugees en Hongaars.
16
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
Lisandra Martis: mensen met een beperking helpen het potentieel van hun vaardigheden te erkennen Mensen hebben de neiging te denken dat als je geen formele opleiding hebt genoten, het niet van grote waarde is. Lisandra Martis is eigenaar van Mezeli Consultants. Lisandra heeft het A.R.T.E. programma ontworpen. Arte betekent in het Papiamento kunst. Dit programma gaat uit van het talent van mensen en dat hetgeen zij voortbrengen, inkomsten kan genereren. Mensen zijn geneigd te denken dat zonder formele opleiding talent, vaardigheden of producten van mindere waarde zijn. Bij deelnemers aan het programma wordt waarde gegeven aan de talenten en vaardigheden die zij hebben. Er wordt een inventarisatie uitgevoerd waarin wordt vastgelegd waar de deelnemer staat in termen van de vaardigheden die nodig zijn om zijn/haar kunst als inkomstenbron te kunnen gebruiken. Ongeacht het instapniveau kunnen alle deelnemers door hun kunst ondernemers zijn! Lees meer Het verhaal van Lisandra is vertaald in het Engels.
Harm van Dijk: barrières in de gemeenschap doorbreken met participatieve methoden Als burger direct invloed hebben op beleid en besluitvorming van de overheid en zo ook de kloof tussen burger en overheid overbruggen? Dat is wat G1000.nu, een Nederlands burgerinitiatief, zich ten doel stelt. G1000 is een manier om burgerparticipatie op lokaal, regionaal, nationaal en zelfs internationaal niveau te vergroten. In Steenwijkerland hebben ze hier ervaring mee opgedaan. Tijdens de door G1000.nu georganiseerde burgerberaadslaging gingen mensen met elkaar in gesprek om oplossingen te bedenken voor een energieneutrale gemeente. Een kenmerk van G1000 is dat leren als een centraal punt wordt beschouwd. Binnen het kader van G1000.nu zijn de deelnemers zelfsturende hoofdrolspelers die hun competenties versterken en veel nieuwe dingen leren. Een participatieve methode die barrières in de gemeenschap doorbreekt!
Met deze methode nemen mensen deel aan het proces met hart, hoofd en handen, wat zorgt voor een rijk leerproces.
Lees meer Het verhaal van Harm is vertaald in het Engels.
17
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
Shalan Alhamwy: een unieke plek om wereldmuziek te leren spelen Intercultureel centrum De Centrale is onweerlegbaar één van de weinige plaatsen in Vlaanderen met een lessenaanbod wereldmuziek. De muziekateliers bieden een alternatief voor muziekeducatie voor volwassenen, door de instrumentenen de aanpak. We zijn geen academie of maken geen onderdeel uit van het deeltijds kunstonderwijs. De instrumenten zijn vooral afkomstig van de landen rond de Middellandse Zee. Maar we bieden ook folk-viool. Naast de instrumentenlessen, is er ook samenspel en geven we workshops en masterclasses, bv. Marokkaanse zang, Bulgaarse zang, accordeon van de Zwarte Zee. Daar zoeken we het wat verder dan in onze reguliere lessen. Foto gemaakt door Carmen de Vos
Intercultureel Centrum De Centrale biedt het ideale kader en de nodige steun voor de muziekateliers.
Lees meer Het verhaal van Shalan is vertaald in het Engels, Frans, Portugees, Hongaars en Tsjechisch.
Emile van Rinsum: begeleiding klimaatbeleid, ruimtelijke ordening, afvalbeleid en mobiliteit Rotterdams Milieucentrum RMC slaagt erin een brede dwarsdoorsnede van de inwoners te betrekken bij milieumaatregelen!
Emile van Rinsum is directeur van Stichting RMC, een stichting die ernaar streeft om van Rotterdam een natuur- en milieuvriendelijke stad te maken. Dit doen zij onder andere door het organiseren van laagdrempelige activiteiten gericht op wonen en energie. Zo gaan zij naar mensen toe om milieucoaches te werven, die vervolgens een training aangeboden krijgen. In de training leren de coaches hoe zij zelf energie kunnen besparen en hoe zij deze informatie kunnen delen in hun eigen gemeenschap. Op deze manier zijn al veel mensen aangetrokken die normaal gesproken niet betrokken zijn bij milieubescherming of de strijd tegen klimaatverandering. Lees meer Het verhaal van Emile is vertaald in het Engels en Hongaars.
18
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
Lidwien Vos de Wael: ervaring is onderwijs Het algemene motto luidt: Leer, doe mee, ervaar! Leren door te doen staat centraal.
Lidwien Vos de Wael ondersteunt organisaties met lokale, nationale en Europese projecten rond alfabetisering, onderwijs in plattelandsgebieden en groene vaardigheden. Op EPALE schrijft zij blogs over goede praktijken op het gebied van duurzaamheid en volwasseneneducatie. De Europese Commissie werkt aan een aanbeveling over onderwijs voor een duurzaam milieu en
heeft in 2021 een publieksenquête uitgezet. Een van de uitkomsten van deze enquête heeft betrekking op ‘manieren om te leren voor milieu en duurzaamheid’. Een goed voorbeeld van praktische hands-on manieren om te leren, zijn de educatieve activiteiten van de IVN Nature Academy. Het IVN verzorgt een indrukwekkend aantal non-formele volwasseneneducatie-activiteiten met als uitgangspunt dat het leren een leerzame, hands-on en aantrekkelijke ervaring moet zijn. Lees meer Het verhaal van Lidwien is vertaald in het Engels en Portugees.
Greet Dierckx: samenwerking tussen kinderbegeleiding in België en Zuid-Afrika In contact komen met andere culturen en ontdekken hoe in die cultuur met jonge kinderen wordt gewerkt.
Het Encora-opleidingsprogramma ‘kinderbegeleider’ werkt samen met een basisschool in Brasschaat aan een internationale samenwerking met een Zuid-Afrikaanse kleuterschool. Door het coronavirus hebben we een internationale stage van twee weken in Zuid-Afrika moeten annuleren. Het team ging op zoek naar een alternatief. Met het Inanda-project willen we de band zien tussen onze eigen leefomgeving en de grote uitdagingen op onze planeet, om zo de wereld te verbeteren. Door kinderen, hulpverleners en leerkrachten dichter bij elkaar te brengen, stimuleren ze elkaar om de wereld beter te begrijpen, te ervaren en te verbeteren. Solidariteit zonder grenzen is de belangrijkste doelstelling van het Inanda-project. Dit proberen we te bereiken door een dialoog op te zetten waaraan iedereen op een gelijkwaardige manier deelneemt. Iedereen kreeg de simpele vraag: "Wat willen we van elkaar weten?" Leraren en kinderverzorg(st)ers worden aangemoedigd om samen te werken via gesprekken en uitwisselingen rond onderwerpen die relevant zijn voor hun beroep. Lees meer Het verhaal van Greet is vertaal in het Engels, Spaans en Macedonisch.
19
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
Manu Busschots: Klimaatgesprekken Goed klimaatgesprek met anderen over onderwerpen als wonen, eten, consumeren, vervoer of vakantie.
Manu Busschots is oprichter van KlimaatGesprekken, socioloog en coach. Manu was gegrepen toen hij hoorde over Carbon Conversations uit het Verenigd Koninkrijk, een effectieve coachende methode en hij besloot deze methode naar Nederland te halen. De workshops bieden handvatten voor een goed gesprek over het klimaat, door middel van humor, hoop en perspectief. Door middel van een goed gesprek leren deelnemers op welke manier zij hun ecologische voetafdruk kunnen verminderen als het gaat om wonen, eten, consumeren, vervoer of vakantie. Willen ze vervolgens verdere stappen zetten, dan kunnen deelnemers klimaatcoach worden door het volgen van een driedaagse training. Er zijn inmiddels klimaatcoaches in meer dan zeventig gemeenten. Lees meer Het verhaal van Manu is vertaald in het Engels en Portugees.
20
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
3. Digitale transitie en de mogelijkheden van blended learning
Nederland
21
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
Marlou Meulenberg: een koerier zijn is meer dan alleen een voertuig besturen We besloten een app te ontwikkelen waarin we werken met micro learning, dat bestaat uit kleine en beheersbare leereenheden.
Marlou Meulenberg is onderwijskundige bij Savant Learning Partners B.V. (hierna: Savant). Savant ondersteunt organisaties bij het initiëren en verankeren van leren. “Bij Savant zijn wij sterk voorstander van het gebruik van digitale toepassingen in onze onderwijskundige ontwerpen voor opleidingen en cursussen wanneer de context zich hiervoor leent. Het zorgt ervoor dat de opleiding of cursus toegankelijk wordt, dat de deelnemer plaats- en tijdonafhankelijk studeert en dat je veel afwisseling in het onderwijsproces toepast.” Marlou is betrokken bij de opleiding tot koerier. “Vanuit diverse branches (bijvoorbeeld PostNL) bleek dat er onder werkgevers behoefte is om koeriers op te leiden. Het vak van koerier gaat verder dan alleen een vervoersmiddel besturen. Er is bij bedrijven die koeriers inzetten behoefte om koeriers te scholen op klantvriendelijkheid, omgaan met agressie en zuinig en veilig rijden.” Een opleiding tot koerier met die onderwerpen bestond nog niet. Als opleidingsvorm is gekozen voor een app waarin gewerkt wordt met micro learnings. Lees meer Het verhaal van Marlou is vertaald in het Engels en Portugees.
Rinske Faas: Digimaatjes Rinske Faas is Digi-Taalhuiscoördinator in Breda. Wat ze leuk vindt aan haar werk is dat ze het verschil kan maken voor mensen, dat kan al met iets kleins door bijvoorbeeld even een praatje te maken. Ze is afgestudeerd aan de Hogeschool voor de Kunsten en probeert in haar werk als Digi-Taalhuiscoördinator dan ook met creatieve oplossingen te komen. Digimaatjes is daar een goed voorbeeld van. Het is een traject waarbij iemand met een leervraag rondom digitale vaardigheden gekoppeld wordt aan een vrijwilliger. De vrijwilliger
en leerder maken eerst met elkaar kennis en vervolgens hebben ze gedurende 10 weken elke week contact om aan die leervraag te werken. Digimaatjes is een mooi voorbeeld van hoe je op een laagdrempelige manier kunt bijdragen aan het verstevigen of ontwikkelen van digitale vaardigheden in een snel veranderende maatschappij. De combinatie van jong en oud zorgt voor verbinding tussen mensen én generaties. Lees meer Het verhaal van Rinske is vertaald in het Engels, Montenegrijns en Spaans.
22
E PA L E
C O M M U N I T Y
S T O R Y B O O K
Sluit je aan bij EPALE! EPALE is dé vindplaats voor inhoudelijke verdieping, leermiddelen, training, evenementen en netwerken op het gebied van volwasseneneducatie en een leven lang ontwikkelen. Een online vindplaats voor professionals die zich bezig houden met leren en lerende volwassenen. Bezoek vandaag nog de website en kijk wat EPALE voor jou kan betekenen. Leg contacten met collega’s in heel Europa. Laat je inspireren door blogs, verhalen en inzichten van andere professionals in het volwassenenonderwijs. Of wissel kennis uit, inspireer elkaar en deel je mening.
Community Story Book 2021 Professionals uit de volwasseneneducatie uit heel Europa deelden hun persoonlijke verhalen. Een boek vol inspiratie, veerkracht en mooie voorbeelden. Alle verhalen uit 2021 lees je terug in het Community Story Book 2021 Empowering adults to learn and participate in society. Lees meer
·
J U L I
2 0 2 2
Nederland
Community Stories Initiatief 2022 Ook in 2022 is er weer een oproep voor verhalen van de EPALE community. Wat is je vroegste herinnering aan leren? Wie inspireerde jou om te leren en ontwikkelen? Wanneer besloot jij om volwassenen te ondersteunen in hun persoonlijke en professionele groei? Wat is jouw motivatie? Wat is jouw verhaal? Lees meer
Europese samenwerking Heb je plannen voor een Europees project in de volwasseneneducatie? Ben je op zoek naar partners om internationaal mee samen te werken? EPALE heeft een handige partnerzoekfunctie waarmee je snel potentiële projectpartners of gelijkgestemden kunt vinden. Lees meer
EPALE Community Storybook Online Magazine nummer 13 Redactie: EPALE Nederland en Vlaanderen Vormgeving: Design Crew Met dank aan iedereen die een verhaal instuurde
EPALE Nederland
NIEUWSBRIEF
EPALE Vlaanderen
EPALE_NL
EPALE_FL
EPALE_NL
Adult Learning in Flanders
Adult Learning in the Netherlands
epale@epos-vlaanderen.be
Aanmelden nieuwsbrief epale@cinop.nl https://ec.europa.eu/epale/nl
EPALE wordt gefinancieerd met de steun van de Europese Commissie. De verantwoordelijkheid voor deze publicatie ligt uitsluitend bij de auteurs. De Commissie kan niet aansprakelijk gesteld worden voor het gebruik van de informatie die erin vervat is.