Ons moderne leven wordt steeds complexer. Dat betekent dat we – individueel, maar ook als lokale gemeenschap en als samenleving - op een andere manier zullen (moeten) gaan leren, leven en werken. “We zullen niet anders kunnen dan onze traditionele fysieke formele leeromgevingen te doorbreken”, zegt OESO-directeur Andreas Schleicher op EPALE. “Vroeg of laat komt het besef dat je leren niet meer achter muren kan verstoppen.”
We moeten resoluut verder timmeren aan de weg naar een echte lerende samenleving. De nieuwe Europese agenda voor volwasseneneducatie stelt dat tegen 2030 ten minste 60% van de volwassenen zou leren en nodigt uit tot een holistische visie op volwasseneneducatie waarbij formeel, niet-formeel en informeel leren even belangrijk zijn. Dat is ook de ambitie van het Vlaamse Partnerschap Levenslang Leren.
Maar hoe moeten die leeromgevingen van de toekomst er dan uitzien? Wat doet mensen echt zin krijgen of houden in leren? Welke bodem is er nodig om een vruchtbare leercultuur te laten groeien? Wat zet mensen aan om levenslang en levensbreed te blijven leren? Wat gooien we best overboord? Wat leren we best af? En wat moeten we ons net opnieuw eigen maken? Hoe kunnen we niet alleen leren van best practices, maar ook zoeken naar next practices?...
EPALE besteedde een jaar extra aandacht aan het thema. EPALE-gebruikers uit heel Europa deelden kennis en ervaring over (bijvoorbeeld) inclusieve leergemeenschappen, lerende steden, leren op niet-traditionele leerplekken (third places), leren op het platteland, samen leren op het werk, (samen) leren in virtuele, fysieke en blended leerplekken, de rol van vrijwilligers in de opbouw van een (leer-) gemeenschap, enzovoort.
Voor dit EPALE-zine graaiden we in deze grote grabbelton van deze boeiende ‘content’ en delen we graag een selectie uit Vlaanderen, Nederland en daarbuiten.
Veel leesplezier!
Karine Nicolay EPALE Vlaanderen
Verbinding is essentieel voor het opbouwen van een gemeenschap. En leren kan daarbij een bepalende rol spelen! Dit kwam tijdens de conferentie regelmatig terug.
Het enthousiasme was aanstekelijk tijdens de drie dagen van de EPALE Community Conferentie 2022. Vertegenwoordigers uit de Europese gemeenschap van de volwasseneneducatie kwamen samen om zich - met elkaar - een vreedzame en eerlijke toekomst te verbeelden, ondanks de moeilijke tijden waarin we leven. Delen en verbinden waren de centrale thema’s tijdens de conferentie. Het Europees niveau werd verbonden met het lokale niveau, en de online gemeenschap met de ‘echte mensen’ waaruit deze gemeenschap bestaat.
Samen mijmerden we over verleden, heden en toekomst en verbeeldden we ons nieuwe toekomst(en) voor leven, leren en werk.
Op de eerste internationale EPALE conferentiedag organiseerde EPALE Vlaanderen een live event op de site Abdij van Park in Leuven, een unieke locatie die erg belangrijk was bij de opkomst van Leuven als dé leerhub van de 16de eeuw. Onze gastsprekers waren burgemeester Mohamed Ridouani over open leerplekken in Leuven, KU Leuven-professor Koenraad Van Cleempoel over Leuven als het Silicon Valley van de 16de eeuw, auteur Sandra Langereis over de rol van Erasmus hierin en Eline Vermeersch over experimenten met leerecosystemen.
Lees meer
Een nuttig concept om levenslang leren te versterken en erkennen.
Eline Vermeersch is projectbeheerder sociale innovatie bij Europa WSE (vroeger ESF). Zij begeleidde van daaruit transitie Leven Leren Werken 2050. Europa WSE experimenteert nu met een nieuwe piste om de leergoesting bij Vlamingen aan te wakkeren: leerecosystemen. Ook deze experimenten volgt Eline van dichtbij op. Tijdens de community conferentie keek ze terug op het proces en de geleerde lessen uit de transitie Leven Leren Werken 2050, maar ze blikte ook vooruit op wat de pril opgezette Vlaamse leerecosystemen in petto (kunnen) hebben.
Lees meer
Vroeg of laat besef je dat je leren niet achter een muur kan verstoppen.
”Hoe de leersystemen van de toekomst er moeten uitzien? Dat is makkelijker gezegd dan gedaan”, zegt Andreas Schleicher. Toch maakt zijn jarenlange ervaring als directeur en onderzoeker bij het OESOdirectoraat van Onderwijs en Vaardigheden hem uitstekend geplaatst om hier zijn licht over te laten schijnen. Wat doet mensen echt zin krijgen of houden in leren? Welke bodem is er nodig om een vruchtbare leercultuur te laten groeien? Hij geeft aan dat we niet alleen kunnen leren van best practices, maar ook moeten zoeken naar next practices
Lees meer
Hoe garanderen we dat overal in de Europese ruimte inclusieve leergemeenschappen worden gecreëerd? EPALE wijdde in 2022 een thematische focus aan leergemeenschappen. In deze resource kit enkele highlights uit wat de EPALE-gemeenschap verzamelde over dit onderwerp.
EPALE is een open gemeenschap van professionals in het ruime veld van de volwasseneneducatie. Het platform wil iedereen in Europa die werkt in de volwasseneneducatie ondersteunen, versterken en met elkaar in contact brengen. EPALE is helemaal GRATIS, maar je haalt er het meeste uit als je een account maakt.
Heb je plannen voor een project in de volwasseneneducatie? Ben je op zoek naar internationale partners om mee samen te werken? EPALE heeft een handige partnerzoekfunctie waarmee je snel potentiële projectpartners of gelijkgestemden kunt vinden.
Op EPALE haal je inspiratie uit wat je collega’s delen: nieuws, blogs, events in de kalender... Maar ook jij kan hier aan bijdragen! Deel een nieuwsbericht uit je organisatie of je project. Schrijf een blog of vertel je eigen verhaal. Laat EPALE groeien!
In 2023 EPALE zet EPALE weer 3 belangrijke onderwerpen extra in de kijker. Voor deze thema’s verzamelen de nationale EPALE-teams en -leden interessante artikelen, bruikbare materialen en praktijkvoorbeelden.
Terwijl steden en grootstedelijke gebieden veel mogelijkheden voor levenslang leren bieden, is de toegang tot passende leerkansen op het platteland vaak moeilijker.
De EPALE-teams uit Oostenrijk, Vlaanderen, Finland, Frankrijk, Duitsland, Hongarije en Polen werkten samen aan een focusweek over ‘Leergemeenschappen in landelijke gebieden’. Samen onderzochten ze welke vernieuwende initiatieven levenslang leren daar kan bevorderen. Hoe kan levenslang leren de democratische structuren en de burgerzin op het platteland versterken? Hoe kan er aan politieke vorming worden gedaan? Hoe kan je werken aan mediageletterdheid in intergenerationele leergemeenschappen?
Lees meer
Via het ESF-project Leerecosystemen wordt er in landelijke gebieden gewerkt aan een dynamisering van het aanbod en de leercultuur.
Leerecosystemen zijn ruime partnerschappen, waarbij diverse vormen van leren op lokaal niveau met elkaar en met andere sectoren verbonden worden. Een leer-ecosysteem ondersteunt een leercultuur van jongs af aan. Leren gebeurt in het dagelijks leven. ESF Vlaanderen lanceerde in 2021 een projectoproep bij lokale besturen in de provincie Limburg voor de ontwikkeling van leerecosystemen. Die oproep werd uitgebreid naar West-Vlaanderen. Momenteel lopen enkele experimenten in beide provincies. Europa WSE (vroeger ESF) bekijkt de mogelijkheid om leerecosystemen in heel Vlaanderen ingang te doen vinden.
Lees meer
Met het Actieplan Levenslang leren wil Vlaanderen aan een opleidingsdeelname van 60% komen zoals vermeld in de Europese pijler van sociale rechten.
Levenslang leren in Vlaanderen hinkt nog achterop. Uit de meest actuele cijfers blijkt dat de curve van levenslang leren zelfs een beetje neerwaarts gaat. Met deze cijfers is de doelstelling van 60% opleidingsdeelname tegen 2030 niet haalbaar. Daarom werkten de partners van het Partnerschap Levenslang leren een Actieplan uit met deze doelstelling in het vizier.
Lees meer over het Actieplan Lees een interview met voorzitter Ans De Vos
Hoe kunnen we zoveel mogelijk Vlamingen aan het leren krijgen, met bijzondere aandacht voor de meest kwetsbaren?
“Mensen leren niet alleen individueel. We leren ook krachtig en sterk op ons werk, in teams, of in een of andere vorm van leergemeenschap in onze organisatie, bijvoorbeeld een community of practice”, zegt Pieter Sprangers. Pieter (PhD) is onderwijsdesigner, onderwijsfuturoloog, wetenschappelijk onderzoeker en auteur. Op de eerste Inspiratiedag Levenslang Leren liet hij zijn publiek – allemaal mensen die leren ondersteunen in Vlaanderen – door een andere bril naar leren kijken.
Lees meer
Meer dan de helft van de mensheid woont in stedelijke gebieden, dus hebben steden de macht om het beleid voor een leven lang leren aan te sturen.
Het netwerk van de UNESCO learning cities telt bijna 300 steden wereldwijd. Die steden wisselen ervaringen uit over het beleid en over projecten die levenslang leren voor iedereen willen bevorderen. De Nederlandse EPALEambassadeur Jumbo Klercq volgt dit netwerk van nabij op en rapporteert er regelmatig over op EPALE. Je kan ook lid worden van een groep over learning cities op EPALE die geleid wordt door Jumbo. Je vindt er een schat aan informatie. Wel even een profiel aanmaken op EPALE. Dat is helemaal GRATIS en zo gebeurd.
De 5 partners van EduCity bouwen op hun kennis en ervaring in educatie, stedelijkheid, sociaal werk, participatieve praktijken, kunst en design.
Het Erasmus+ project EduCity ijvert voor erkenning van competenties die verworven zijn in de buurt of stad als leerplek. De projectpartners maakten samen een handboek. Het is bedoeld voor mensen uit de praktijk, opvoeders, ambtenaren en betrokken burgers die actief zijn in sociale inclusie en empowerment in stedelijke contexten. Het handboek zal getest worden tijdens de opleiding ‘urban educators’ in 5 laboratoria in Palermo, Sofia, Berlijn, Sevilla en Marseille. Daarna zal het gepubliceerd worden als open leermiddel.
Lees meer (EN)
Het EPALE Community Storybook 2022 biedt professionele en persoonlijke verhalen van 85 leden van onze community. Van hun eerste leerervaringen en vroege successen of ontgoochelingen tot de motivatie die lesgevers en begeleiders elke dag weer inspireert in hun praktijk.
Elk verhaal is verbonden met het andere, en allemaal samen onthullen ze een gedeeld verhaal over levenslang leren. Dit storybook is een levendig collectief geheugen en een bron van inspiratie.
ec.europa.eu/epale/nl
epale@epos-vlaanderen.be
De hier geuite ideeën en meningen komen echter uitsluitend voor rekening van de auteur(s) en geven niet noodzakelijkerwijs die van de Europese Unie of het Europese Uitvoerende Agentschap onderwijs en cultuur (EACEA) weer. Noch de Europese Unie, noch het EACEA kan ervoor aansprakelijk worden gesteld.
EPALE is onderdeel van Epos vzw, het Nationale Agentschap voor Erasmus+ in Vlaanderen.
