Elektrik Perpa Dergisi Şubat 223 by Elektrik Perpa Dergisi

ELEKTR‹K • AYDINLATMA • ELEKTRON‹K • OTOMASYON ENERJ‹ • MAK‹NA • KONTROL S‹STEMLER‹ DERG‹S‹

HCS Yay›nc›l›k Matbaac›l›k Organizasyon Tic. Ltd. ﬁti. Ad›na, ‹mtiyaz Sahibi

Sorumlu Yaz› ‹flleri Müdürü Muzaffer ATAfi m.atas@elektrokentperpadergisi.com Reklam Koordinatörü Funda HACISAL‹HO⁄LU fundahacisalihoglu@mynet.com Yay›n Dan›flmanlar›: Gazanfer Sanl›top (Gazanfer Sanlıtop Mekatronik Ürünler Pazarlama A.fi.), Cahit Durmaz (V‹-KO), Necati Çal›flkan (MAKEL), Mehmet Reflit Gö¤üfl (PELSAN AYDINLATMA), Abdullah Atalar (GECEM AYDINLATMA), Halil Öner (RTM ELEKTRON‹K), Kamil Karaca (ONKA), Sertaç Ortaç (ORTAÇLAR), Yaflar Demir (ÖZCAN AYDINLATMA), Ferdinand Paçac› (ROKET ELEKTR‹K), Kemal Gün (ÖZGÜNSAN), Do¤u Bulutsuz (TEM TEKN‹K), Muharrem Öztürk (PEDAfi AYDINLATMA) Yay›n Kurulu: Prof. Dr. Osman Altu¤ (Ekonomi), Prof. Dr. Osman Tonyal› (Elektrik-Elektronik) • Prof. Dr. Özcan Köknel (Ekonomi), Prof. Dr. Hilmi Hac›saliho¤lu (Matematik), Prof. Dr. Gündüz Öz›fl›k (‹nflaat), Prof. Dr. ‹lhan Yaflar Hac›saliho¤lu (Politika), Prof. Dr. Ayten Kuntman (Elektrik-Elektronik), Prof. Dr. Rengin Ünver, (Y›ld›z Tek. Üni. Mim. Fak.), Prof. Dr. Leyla Dokuzer Öztürk • (Y›ld›z Tek. Üni. Mim. Fak.), Yüksek Mak. Müh. Nezih Erdem (Makina), Elekt. Yük. Müh. ‹rfan Bilgin (Elektrik), Gazanfer Sanl›top (Mak. Yük. Müh) Grafik Tasar›m: Hamit YÜKSEK info@elektrikperpadergisi.com ‹ç Anadolu Bölge Müdürü: Erkan ESK‹ÇIRAK e.eskicirak@elektrokentperpadergisi.com Marmara Bölge Müdürü: Sevda POLAT sevda.perpadergisi@gmail.com Güneydo¤u Anadolu Bölge Müdürü: Kamil AYCAN kamilaycan@gmail.com Müflteri Temsilcisi: u¤çe DEM‹RBA⁄ tugce@elektrokentperpadergisi.com Hukuk Dan›flmanl›¤›: Corpus Hukuk Ofisi Av. M. Faruk ÖZEN - Av. Ömer ÜNLÜ Tercüman Sitesi A/1 Blok Kat 3 D. 15 Cevizliba¤ -Topkap› / ‹stanbul Tel: 0212 679 49 49 • Fax: 0212 679 62 34 • www.corpushukuk.com Bas›n-Yay›n-Haber Organizasyon: HCS Yay›nc›l›k Matbaac›l›k Organizasyon Tic. Ltd. fiti. Yaz›flma Adresi ve Merkezi: Perpa ‹flmerkezi, Elektrokent A Blok, K.5 No: 283 Okmeydan›-‹stanbul•Tel: 0212 320 11 38 • Fax: 0212 320 11 37 info@elektrokentperpadergisi.com info@wemfairs.com • info@perpaticaretrehberi.com • info@makinadergisi.com info@electricfairs.com • info@wemturkey.com

Do¤u Karadeniz Bölge Temsilcisi: Gültekin HACISAL‹HO⁄LU Ortahisar Mah. Mimar Sinan Cad. No. 18 TRABZON Tel: +90.462.322 17 71 Gsm: 0532 255 26 22 M›s›r Temsilcisi: Hikmet YARIZ 34 Swiss Building - A - Gate - 2 - Nasr City St., Cairo Egypt • Tel: 0020 26714594 GMS: 0020 106641819 • e-mail: tercih-co@hotmail.com • hikmetyariz@yahoo.com

Hollanda Temsilcisi: Nihat KAYMAKLI IBS Foreign Trade Hunenborglaan 160 7576xG Oldenzaal Tel: +31 (0) 541-523454 • Fax: +31(0) 541-530787 • defnetea@home.nl Polonya Temsilcisi: ‹smail COfiKUN U1. Zawimky 16b m7 Warszawa-POLSKA Tel: 0048 607 54 58 44, e-mail: 123@yahoo.com Bask› & Film Ç›k›fl›: fian Ofset Matbaac›l›k (0212 289 24 24) Hamidiye Mahallesi Anadolu Caddesi No: 50 Ka¤›thane / ‹STANBUL Yay›n Türü: Yayg›n Yay›n • Y›l: 24 • Say›: 223

Ad›m Yurtiçi yurtd›ﬂ› Yay›nc›l›k Org. San. ve Tic. Ltd. ﬁti.

AYDA B‹R YAYINLANIR: Dergimizde yaz›lan yaz›lar›n sorumlulu¤u yazarlar›na aittir. www.elektrikperpadergisi.com www.makinadergisi.com www.electricfairs.com www.wemfairs.com www.wemturkey.com

info@elektrikperpadergisi.com info@makinadergisi.com info@electricfairs.com info@wemfairs.com info@wemturkey.com

www.wemturkey.com • www.wemturkey.org • www.wemturkey.net

Gazanfer SANLITOP ..................................................................50-51 ÜRÜNLER THEA’n›n Mavi LED Ifl›¤› Swarovski'nin P›r›lt›s› ‹le Bulufltu… ......58 SERIE Simon 15 Zarif Çerçevesi, Yüksek Kalitesi ve Genifl Serisiyle Notu 10 Üstünden 15. ..........................60 Elektrik Anahtarlar›nda Son Teknoloji; Viko’dan Hareket Sensörleri… ............64 Schneider Electric’ten Konforu Verimlilikle Birlefltiren Ak›ll› Bir Çözüm: KNX ....................66-67 Ayd›nl›¤a Hayat Veren Tasar›m Moonstar LED Spot ............................70 Ofis Alanlar› ‹çin ‹deal TOSHIBA E-CORE LED Baselight Ayd›nlatma ....72 Mavili Elektronik’ten Yeni K›sa Devre ‹zolatörlü Dedektör Serisi ....................74 COMM LIGHT Led Cadde / Sokak Armatürleri ..........76 JUMPFLEX® Çeviriciler – Kesintisiz Süregelen Geliflim ..............80 Üç Faz, Üç Çeflit: Yeni EPSITRON® ECO Güç Kaynaklar› ..........................82 HAMLE MÜHEND‹SL‹K PLC Ç›k›fl Kartlar›n› (Elektronik Röle) Sat›fla Sundu ........................84-85 WAGO’dan Yeni Kilitleme Mandall› Burkulma Önleyici Plakalar ..................88 ‹LKER / AEG Perfekt in form und funktion ................................................90 DER‹N LED Ifl›¤›n En ‹nce Ayr›nt›s› LGP Led Panel ....................................92 RÖPORTAJLAR EMAS ............................................96-98 HES KABLO ..............................102-103 S‹MON ........................................106-107 VESTEL LED AYDINLATMA ......110-111 SCHNEIDER ELECTRIC ............114-115 LED DEPOSU ............................118-120 HABERLER Makel Yönetim Kurulu Baflkan› Necati Çal›flkan: “‹nflaat Sektörü Ülke Büyümesinin Üstünde” ........................52 MAKEL Bayiler Buluflmas›’nda Kampanya Araçlar› Geceye Damgas›n› Vurdu ..........................53-55 ELB‹, Partnerleri ‹le Farkl› Ülkelerde Buluflmaya Devam Ediyor ................122 V‹KO, Kurumsal Sa¤l›k Projesine Ece Vahapo¤lu ‹le Start Verdi… ........124 Ar-Ge Yat›r›mlar›n› Artt›ran MAKEL 2014 Y›l›nda Daha da Güçlü ............126 MAKEL’den S›n›rlar› Zorlayan Yepyeni Bir Kampanya ! ....................128 NILSON K›rg›siztan'da 2013 Y›l›n›n En ‹yi Markas› Seçildi! ......................130 BTicino ile 2099’un Yaflam Alanlar›nda Enerji Kullan›m› ve Yönetimini Tasarla, ‹talya Turuna Gitme fians›n› Yakala! 132 HCS Kablolama Sistemleri’nden Kur Fark› Riskine TL Çözümü ................136 TÜRK PRYSMIAN KABLO Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notunu 8.65’e Yükseltti! ....................138 Türkmenistan Vip Otel Projesinde Klas Kablo Tercih Edildi ....................140 Libya-Tatweer Tatil Köyü Projesinde

Klas Kablo Tercih Edildi ....................142 Vestel, Yeflil fiehirler ‹çin Sokak Ayd›nlatmalar›n›n LED Dönüflümüne Talip ............................144 “Türkiye’nin Enerji Yükü art›yor. Philips Olarak Enerji Verimli Ayd›nlatma Çözümlerine Geçifle Öncülük Ederek Bu Yükü Azaltmay› Sürdürece¤iz.” ............146-147 Sevgiler Gününde “Aflk”› Ifl›¤a Bo¤un! ......................................150 PSL ELEKTRON‹K (Fiberli) Optik Test Laboratuvar› Faaliyette ..............152 % 100 Türk Markas› TLT, LED Panele Damga Vuruyor ............154 Mustafa Kemal Kartal: ‘‹key Elektrik’in Ana ‹lkesi Teknolojiyi Yak›ndan Takip Ederek Müflterilerimize Yüksek Performansl› Çözümler Sunmakt›r.’ ..156 Emokon Sektörün Seçkin Markalar› ‹le Çözüm Ortakl›¤› Yapmaktad›r.. ..........158 Bosch’a Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl›¤›’ndan Birincilik Ödülü ..........160 JMK Güvenlik Teknolojileri ‹le Güveni Keflfedin ................................162 Dünya markalar› 4. Ulusal Enerji Verimlili¤i Forumu ve Fuar›’nda Bulufltu… ....................166-168 Enerjisa’n›n Yeni Enerji Santrali Siemens ‹mzas›n› Tafl›yacak ....172-173 Tunçmatik, Yeni CEO Olarak Can Güven’i Transfer Etti ..................174 Günefl Panelinde Dünya Pazar Lideri Yine Yingli Solar Oldu ........................176 Dar Gelirliye Devletten Ucuz Elektrik 180 TÜB‹TAK 20 Üniversiteyi Seçti, Ar-Ge Deste¤i 20 Milyon TL’ye Ulaflt› ........182 TET AR-GE Proje Pazar›na Son Baflvuru 14 fiubat… ..................186 Arçelik A.fi. Enerji Verimlili¤i Haftas›’n› 2 Ödülle Kapatt› ..........................188-189 Güler Elektrik 30 Y›ld›r ‹zmirli Sanayicilerin Hizmetinde… ................191 Toptan Elektrik Malzemesi ve Genel Taahhüt Konusunda Uzman Kurulufl; PERPA ELEKTR‹K ............................193 2014 Y›l› Yurtiçi Fuar Listesi ..............232 2014 Y›l› Yurtd›fl› Fuar Listesi ............234 ‹ç ve D›fl Mekan Ayd›nlatma Çözümlerinin ‹stanbul’daki Adresi; Gürsu Elektrik ....................................236 Simlight Gece Lambas› Acil Durum Ayd›nlatmas› ....................238 Gurup Ayd›nlatma ‘Do¤ru Çözümler ‹çin Yan›n›zday›z’ ..............240 TEKN‹KLER Ani Afl›r› Gerilimler ve Alçak Gerilim Parafudr Sistemleri ........194-195 Türkiye’nin 2023 Yenilenebilir Enerji Hedefi ..........198-201 Sanayide Enerji Tasarrufu Çal›flmalar›n›n Önemi ve Uygulama Örnekleri ..204-211 Yol Ayd›nlatmas›nda LED Çözümleri: ‹zmir Pilot Proje Uygulamas› ......216-220 Paslanmaz Çelik Kafes Kanallar›n Önemi Kablo Tafl›ma Sistemleri ............223-225 Mekatronik nedir? ......................228-229 Osmanl› Devletinde Elektrik ......242-262

REKLAM ‹NDEKS‹ (ADVERTISEMENT LIST) ÖN KAPAK ....................................................................KONDAﬁ

KATLAMA ÖN KAPAK ‹Ç‹ ..............................................TEKNOS

ÖN KAPAK ‹Ç‹ ........................................KLAS ENERJ‹ - KABLO KATLAMA ÖN KAPAK ..................................U⁄RAY / FUJ‹ LED

ARKA KAPAK ......................................................................NEXT ARKA KAPAK ‹Ç‹ ......................ALKO AYDINLATMA / ECOLUX

ABB ..................................................................23 ADIM ABONE ................................................264 AKME LED PCB ................................................8 AK‹fi PLAST‹K ..............................................272 ALKO AYDINLATMA / KÖSEO⁄LU ................68 ALKO AYDINLATMA / KÖSEO⁄LU ................69 ALMER ............................................................86 ALMER ............................................................87 ANADOLU KABLO ..........................................46 ANKARA HADDE BAKIR ................................89 ALAfiIM ..........................................................125 ALPAN ELEKTR‹K..........................................189 ALPKE ELEKTR‹K ............................................38 ALTERNAT‹F MAK‹NA ..................................127 ALTINKAYA ..................................................230 ARDA ELEKTR‹K ..............................................6 ARMON‹TEL ....................................................26 ARSEPA ..........................................................27 ARTAS‹L METAL ............................................24 ASLI MAKARA ................................................83 ATEK ELEKTRON‹K ........................................73 AYAR ELEKTR‹K............................................190 AY-KA ............................................................177 AYPER / AV‹MADA ......................................233 BAHA ENERJ‹ ................................................45 BAKIRAL ........................................................131 BEKER ELEKTR‹K ........................................137 BEM‹S ..............................................................59 BENSA ............................................................14 B‹ÇER PANO ..................................................37 BUSE AYDINLATMA ....................................261 CANOZAN PANO ..........................................134 CEB‹T FUARI ................................................214 CUSTOLUX ..................................................256 DEM‹R OTOMAT ............................................94 DEM‹R OTOMAT ............................................95 DER‹N LED ......................................................99 D‹KEY ELEKTR‹K ............................................30 D‹ZAYN PANO ..............................................252 DO⁄AN PLAST‹K ..........................................197 DÜZGÜNLER / S‹R‹USTAR ............................29 EKSAN - EKALDES AYDINLATMA ..............139 ELSAN - SEM‹LEDS ........................................20 ELPA fiALT ....................................................101 ELEKTRONA ................................................108 ELEKTRONA ................................................109 EMAS ELEKTROTEKN‹K ................................17 EMGE KOLL. fiT‹. ..........................................253 EMOKON ELEKTR‹K ....................................149 EMOSAN ......................................................199 EMOSAN ......................................................201 EMOSAN ......................................................205 EMOSAN ......................................................207 EMOSAN ......................................................209 EMOSAN ......................................................211 EMOSAN ......................................................217

EMOSAN ......................................................219 EMOSAN ......................................................223 EMOSAN ......................................................225 EMOSAN ......................................................229 ENTEK LED ....................................................91 ERO⁄LU FLASH ELEKTR‹K..............................7 ERG‹NO / RENCH............................................10 ER-PA VESTEL A. fi. ....................................135 EUROPOWER ................................................28 FAREL GURUP AYDINLATMA ....................241 F‹BERL‹ PSL ..................................................13 GALATA ELEKTR‹K ......................................141 GECEM ..........................................................133 GEMTA ............................................................43 GLOBSAN ......................................................104 GLOBSAN ......................................................105 GÖLDA⁄I KABLO ..........................................93 GÜRAL ELEKTR‹K ........................................113 GÜRSÜ ELEKTR‹K ........................................237 HAN ELEKTRON‹K ........................................112 HAWERSAN KABLO ........................................16 ‹KEY OTOMASYON ......................................157 ‹LKA KABLO ..................................................143 ‹LKER ÖZTÜRK ............................................145 ‹NTEKSAN KABLO ........................................160 ‹STANBUL GRUP ..........................................257 JETLED AYDINLATMA ..................................148 KAMELSAN AYDINLATMA ............................51 KAfiIKO⁄LU ENERJ‹ ....................................244 KENTOLED ....................................................123 KLAS CAM ....................................................179 KONAK C‹VATA ............................................117 KONDAfi ........................................................170 KONDAfi ........................................................171 KROM PLAS - COMM ....................................77 KUVEL PANO ..................................................21 KYM KABLO ....................................................25 LEGA ............................................................192 LEVENT ELEKTRON‹K ..................................121 L‹GHTECH FUARI ........................................270 L‹VA GRUP ....................................................153 LVT TEST LABORATUARI ............................116 MAKEL ............................................................56 MAKEL ............................................................57 MARMARA KABLO MAKARA ......................155 MAV‹L‹ . ............................................................75 MEPA ............................................................159 MEPA ............................................................161 MEPA ............................................................163 MERT PLAST‹K ............................................129 M‹RSA ELEKTR‹K ............................................33 MNK PANO ......................................................34 MULT‹TEK ........................................................15 MUPA PANO ................................................100 MODALED ........................................................18 MONO ELECTRIC ..........................................62 MONO ELECTRIC ..........................................63

MUTLUSAN ..................................................227 MZ - ÖZAYDO⁄DU AYDINLATMA ..............181 NASSA ELEKTR‹K ............................................4 NEXT ..............................................................78 NEXT ..............................................................79 N‹LSON / METAL KALIP ................................41 NURAL ELEKTR‹K ......................................169 NÜSA ELEKTR‹K ............................................42 OBO ..................................................................5 OPT‹K AYDINLATMA ..................................1187 ORAY METAL ................................................191 OR-EL ELEKTR‹K ..........................................235 OSKAR - ‹STANBUL K‹L‹T ..............................65 ÖREN KABLO ................................................19 ÖZÇET‹NKAYA -MEKAS ..............................226 ÖZNUR TURGUT ..........................................260 PAKOSAN ........................................................32 PELSAN ..........................................................81 PEMSAN ........................................................263 RA‹NA AYDINLATMA ......................................11 ROBOTUS ....................................................165 RÖLESAN ......................................................151 SAF‹ REZ‹STANS ............................................35 SERT PLAST‹K ..............................................183 SES PANO ......................................................40 SEVAL KABLO ..................................................1 S‹EMENS ..........................................................3 S‹MS ELEKTR‹K ............................................239 S‹STEM ELEKTROMARKET............................39 SMD TEK ......................................................249 SUTEM ..........................................................248 TANSA GÜVENL‹K ..........................................31 TAﬁCIO⁄LU METAL ....................................196 TEK ELEKTR‹K ..............................................193 TEKN‹K ROVELVER ....................................174 TEKN‹K ROVELVER ....................................175 TEKN‹K SAT UYDU ......................................203 TEKNOLABOR ..............................................222 TENSE ..............................................................2 TORK ELEKTROTEKN‹K ................................22 TOY ELEKTR‹K ..............................................231 TRAKO L‹GHT ................................................44 T-TETA L‹GHT ................................................71 TÜRKLED ......................................................213 URAL ELEKTR‹K............................................215 ÜÇLER PLAST‹K ..........................................212 ÜNAL KABLO ................................................202 ÜN‹VERSAL HOPARLÖR ............................245 VARSAN ELEKTR‹K ......................................221 WAGO ................................................................9 W‹N FUARI ....................................................269 YALÇINKAYA ELEKTR‹K ................................36 YILDIZLAR ELEKTR‹K ....................................12 YILDIZ DE-PA ELEKTR‹K ..............................47 ZEN HA‹R ......................................................271 ZORBEYLER ................................................184 ZORBEYLER ................................................185

Gazanfer SANLITOP - Makina Yüksek Mühendisi

Herkes Kendi ‹flini Yapmal› kizler burcunda do¤uflumdan olacak, akl›m›n ermeye bafllad›¤› ilk günden beri, hep de¤iflik fleyler yapmaya çal›fl›yorum. Devaml› olarak yenilikler peflindeyim. Bu özelli¤im, bazen olaylara yüzeysel bakmama yol aç›yor olsa da, özellikle kitap yazma konusunda çok renkli bir yelpaze oluflturmama yard›m ediyor. fiu anda tamamlamak üzere oldu¤um dosya “Dilflad Hatun” isimli tarihi bir roman. Roman›m›n kahraman› ise güzeller güzeli, güzel oldu¤u kadar da kahraman ve savaflç› bir Uygur kad›n›… Dilflad Hatun, 1757-1759 y›llar› aras›nda, iki y›l boyunca efli Hoca Cihan ile birlikte omuz omuza Çinlilerle savaflm›fl. Hoten’deki son savafl› kaybederek s›¤›nd›klar› baflka bir Müslüman ülkesinde, eflinin bafl›n›n alçakça kesilerek düflmana teslim edildi¤ini bilmeden, aylarca beklemifl. Sahta vatanseverlerin ricalar›na inanarak ç›kt›¤› üç ay süren yolculuktan sonra elçi olarak Pekin’e varan, orada esir edilen, sekiz y›l boyunca Çin hükümdar›n›n evlenme teklifine cesaretle direnen bu kahraman ve iffetli kad›n, kendisini ülkesi için tehlikeli bulan ana kraliçe taraf›ndan bo¤durularak öldürülmüfl. Yaklafl›k 250 y›ldan beri Çin zulmü alt›nda ezilen Do¤u Türkistan’›n tarihini incelerken, flu anda ülkemizde de güncelli¤ini koruyan ac› bir durumla karfl›laflt›m. Bu gerçe¤i paylaflmak ad›na kitaptaki baz› bölümleri, özet olarak aktarmak istiyorum: Do¤u Türkistan tarihi, Türk tarihi ile birlikte bafllar. Uygurlar, uzun y›llar boyunca, de¤iflik Türk devletlerinin etkisi alt›nda kald›ktan sonra, M.S. 744 de büyük bir imparatorluk kurmay› baflarm›fllard›. Orta Asya’daki bütün Türk uluslar› gibi, Uygurlar da tek tanr›l› idiler. Zaman içinde Budistli¤i benimsediler. Çinlilerle yak›nlaflma sonucu, 763 y›l›ndan itibaren Mani dinini, resmi din olarak kabul ettiler. Türkistan halk›n›n Müslümanl›¤› kabul etmesi zorla de¤il, gönül yoluyla gerçekleflmiflti. Bu konuda binli y›llardan itibaren ülkede yaflayan de¤erli din âlimlerinin büyük katk›lar› olmufltu. Söz konusu hocalar, giderek parçalanmakta olan Do¤u Türkistan halk›na ‹slâmiyet’i ö¤retmeleri, ayd›nlatmalar› ve birleflmeyi telkin etmeleri amac›yla, Ça¤atay Hanedan›’n›n hükümdarlar› taraf›ndan de¤iflik dönemlerde ülkeye davet edilmifllerdi… Bu de¤erli ayd›nlat›c›lar›n bafl›nda Hoca Ahmet Yesevi

‹

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 54

gösterilir. Türkistan halk›n›n Müslümanl›¤› kabul etmesi yönünde büyük katk›lar› olan de¤erli ayd›nlat›c›lardan biri de, Hoca Bahaüddin Nakflibend idi. Hoca Bahaüddin Nakflibend’den sonra, Türkistan halk›n› ‹slâmiyet konusunda ayd›nlatanlardan biri de de¤erli din âlimi Mahdum-› Âzam idi. ‹flte bu ulu din adamlar›n›n, evlâtlar›n›n ve takipçilerinin, inançl› ve özverili çal›flmalar›, Budist ve Maniheist etkilerin hüküm sürdü¤ü Do¤u Türkistan’da, ‹slâmiyet’in yay›lmas›na büyük katk›lar sa¤lam›flt›. Do¤u Türkistan halk› taraf›ndan çok sevilen bu insanlar, bir süre sonra ülkeyi yönetmekte olan ka¤anlar›n yard›mc›s› durumuna geldiler. Bütün bu geliflmeler 1680 y›l›ndan itibaren 77 y›l boyunca sürecek Hocalar Devri’nin bafllamas›na yol aç›yordu. Hocalar döneminin son y›llar›nda ise, Hoca Burhaneddin ve kardefli Hoca Cihan, ikisi birlikte ülkeyi yönetiyorlard›. Hocalar, ‹slâmiyet’i yaymak, halk ve ülke bütünlü¤ünü sa¤lamak için gelmifllerdi. Onlardan baz›lar›na saltanat tatl› geldi ve üzerlerine ald›klar› görevin tam aksine, egemenlik h›rs› ile ülkenin parçalanmas›na giden yollara bile girebildiler. Kitapta, ülke yönetimi aç›s›ndan, kuvvetler ayr›l›¤› ad›na baz› aç›klamalar›m›z olmufltu: Siyaset, devlet ifllerini düzenleme ve yürütme eylemidir. Buna, devletin halka dair yapt›¤› tüm etkinlikler de denilebilir ki; engin deneyim, özel görüfl ve anlay›fl gerektirir. En basit bir ifl için bile ustal›k, bilgi, beceri gerekirken, ülkeyi yönetecek kimselerde çok daha üstün vas›flar aranmas› kaç›n›lmazd›r. Ça¤lara göre bu hasletlerde baz› de¤ifliklikler söz konusu olsa da, devlet adam›nda bulunmas› gereken ana özellikler hiç de¤iflmemifl, hatta zaman ve zemine ba¤l› olarak artm›fl ve çeflitlenmifltir. Siyasete soyunan bir insan, her fleyden önce beden ve beyin yönünden sa¤l›kl› olmal›d›r. Kavray›fl› yüksek, haf›zas› güçlü, âdil, dürüst, uyan›k, zeki, ak›ll›, sab›rl›, azimli ve sa¤lam iradeli olmal›d›r. Devletin devaml›l›¤› ad›na, önceki yöneticilerin koydu¤u kurallar› bilmeli, tan›mal› ve zorunlu olmad›kça bozmamal›d›r. Kendisi kanun koyarken de mutlaka akl›n› ve mant›¤›n› kullanmal›, gerekti¤inde dan›flmay› bilmeli, ülke ç›karlar›n› her fleyin üzerinde tutmal›d›r. Koydu¤u kurallar› aç›k bir flekilde halk›na anlatmal›d›r. Bütün bunlar›n yan›nda, siyaset ilmini de çok iyi bilmelidir. HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

Bunun yolu; öncelikle kendi halk›n›n, komflular›n›n ve özellikle düflmanlar›n›n tarihlerini, sosyal ve kültürel yönlerini, ayr›ca güncel durumlar›n› çok iyi tan›maktan ve gelece¤e dönük e¤ilim ve niyetlerinin neler oldu¤unu bilmekten geçer. Bu aç›dan bak›l›nca, siyasetçinin diplomasiyi bilmesi, zaman› iyi kullanmas›, yumuflak huylu ve güven verici olmas› gere¤i ortaya ç›kar. Çünkü ülkeleri ve insanlar› yönetme konusu, hüner isteyen ince bir sanatt›r. Yetki kullanacak, emirler verecek, ulusu hakk›nda önemli kararlar alacak kifli, her fleyden önce namuslu, dürüst ve iyi niyetli olmal›, vatan›n›, milletini çok sevmeli, bu konuda hiçbir fedakârl›ktan kaç›nmamal›d›r. Din adam›n›n durumu ise, çok daha farkl›d›r. Çünkü o, do¤rudan bütün topluma hitap edecek, yol gösterecek, her türlü davran›fl› ile halk›na ve bütün insanlara örnek olacakt›r. Gerçek bir din adam›, dinî kültür; tefsir, hadis, akâid, f›k›h, siyer bilgileri yan›nda, iyi seviyede dil, tarih ve edebiyat bilmelidir. ‹ffetli, yumuflak huylu, takva sahibi, alçakgönüllü, a¤›rbafll›, hoflgörülü olmal›, fevri davran›fllardan kaç›nmal›d›r. Ayr›ca, halk›n›n yetiflti¤i çevreyi, yaflad›¤› koflullar› çok iyi bilmeli, onlar›n anlayacaklar› düzeyde konuflmal›d›r. Görevini hakk›yla yapabilmek için; sevmeyi, ac›may› bilmeli; giyinifli, davran›fl›, konuflmas›, bilgisi ile halk›na örnek olmal›d›r. Her zaman olgun davranmal›d›r. Rahat ve sâkin konuflmay› ve insanlar› ikna etmeyi ancak o hasletleriyle sa¤layacakt›r. Askerlikte ise durum çok daha farkl›d›r. ‹yi yetiflmifl bir komutan, her fleyden önce cesur, at›lgan, dayan›kl›, kurnaz, inisiyatif sahibi ve ani karar verebilecek yarat›l›flta olmal›d›r. Savafl sanat›n› bütün ayr›nt›lar›yla, hatta bütün hileleriyle çok iyi bilmeli, görevinin ehli olmal›, teflkilâtlanmay› ve elemanlar›n› iyi seçmeyi bilmelidir. Yetkisini kötüye kullanmamal›, hesap vermekten kaç›nmamal›, kanunlar›, örf, adet ve gelenekleri çi¤nememelidir. Askerlikte, hangi seviyede bulunulursa bulunulsun, bir ast›n üstlerine karfl› sayg›l› davranmas›, iflin olmazsa olmaz›d›r. ‹yi bir komutan, emrindeki askerlerine karfl› ak›lc› ve inand›r›c› davranmak zorundad›r. Sözleri k›sa ve öz, ama mutlaka anlafl›l›r olmal›d›r. Ödül ve cezalar›, belirli bir esasa dayand›rmal›d›r. Kurallara ayk›r› ve yanl›fl hareketler hiçbir surette cezas›z b›rakmamal›, fakat cezalar›n kiflisel de¤il, kanunu uygulayarak verilmesinin zorunlu oldu¤unu herkese aç›k bir flekilde hissettirmeli, ayr›ca, bu cezalardan dolay› üzüntü duydu¤unu da belirtmelidir. Görevini tam yerine getirmeyenleri önce e¤itmeli, yine ayn› hatada ›srar ediyorlarsa ancak o zaman cezaland›rmal› ama asla baflkalar›n›n yan›nda küçük düflürmemelidir. Bütün görevlerde oldu¤u gibi, iyi bir komutan için, büyükElektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 55

lenmek, haset, acelecilik, flakac›l›k, ciddiyetten uzak davran›fllarda bulunmak, ahdi bozmak, hatalarda ›srar etmek, istenmeyen hatalar›n bafl›nda gelen kötü özelliklerdir. Sonra da kendimce bir yorum yapmaya çal›flm›flt›m: K›sacas›, siyaset, insan›n ortaya ç›k›fl›yla bafllayan ve yöneten ile yönetilen aras›ndaki iliflkileri düzenleyen çok yönlü bir sanatt›r. Devlet ise, toprak bütünlü¤üne ba¤l› olarak teflkilatlanm›fl siyasi, hukuki, askeri, ekonomik ve sosyal kurumlar ve elbette ulus veya uluslardan oluflan tüzel bir yap›d›r. Bütün bu kurumlar, yönetenlerle uyumlu bir iflbirli¤i içinde ülkeleri için çal›flt›¤›nda, her kurum kendi uzmanl›k alan›nda görev yapt›¤› sürece, ulusun huzuru ve refah› kolayca sa¤lan›r. Bu kural, ister güç kullanarak, ister halk›n yanl›fl ya da duygusal tercihleri sonucu, flu ya da bu flekilde bozuldu¤unda, devletin yap›s› da h›zl› bir flekilde bozulmaya, yozlaflmaya bafllar. ‹flte Hoten bozgunu, böyle bir yozlaflman›n ac› bir sonucu gibiydi. Çünkü siyaset, askerlik ve din iflleri, hatta yarg› ve adalet düzeni tek elde toplanm›fl ve birbirleri ile uyum içinde yürütülmesi hayli zor, hatta imkâns›z hâle gelmiflti. Hocalar devri liderleri de elbette kahraman, vatansever ve inançl› insanlard› ama bu dört ana kurumu tek elden yürütmek çok zor olup, birtak›m zaaflar› beraberinde getiriyordu. Böylece, Do¤u Türkistan Çin iflgâline u¤rarken, ülkeye ‹slâm’› yaymak, ‹slâm kardeflli¤i ve birli¤ini sa¤lamak için gelip de siyasetle u¤raflmak yanl›fll›¤›na düflen, biraz da halk›n duygusall›¤› nedeniyle ortaya ç›kan “Hocalar Devri” fiilen ve ac› bir flekilde sona ermifl oluyordu… Bir anlamda, din ile devlet ifllerini birlefltirmenin bedeli ulusça ödeniyor gibiydi! Bu ac› durumun nedenleri aras›nda, öncelikle ülkenin o andaki askeri gücünün ve birliktelik ruhunun tam olarak göz önünde bulundurulmamas›, bir anlamda siyaset ilminin yeterince bilinmemesi olarak da gösterilebilir. Gerçekten de, Hoca Burhaneddin iki fleyi fark edememiflti: Birincisi, o s›ralarda Çin ‹mparatorlu¤u en parlak dönemlerinden birini yafl›yordu ve çok güçlü bir orduya sahipti. ‹kincisi ise Do¤u Türkistan, Çin’in aksine belki de tarihindeki en zay›f dönemini yaflarken, kendi aralar›nda bile birlik ve beraberlik olmay›fl›yd›. Daha aç›kças›, savafl açman›n, ya da savafla neden olacak giriflimlerde bulunman›n zaman› de¤ildi. Yaz›ma Mehmet Âkif’ten bir al›nt›yla son vermek istiyorum: Geçmiflten adam hisse kaparm›fl... Ne masal fley! Befl bin senelik k›ssa, yar›m hisse mi verdi? Tarih’i tekerrür diye tarif ediyorlar; Hiç ibret al›nsayd›, tekerrür mü ederdi? Sayg›lar›mla

g.sanlitop@emasgroup.com.tr ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

lektrik malzemeleri sektöründe faaliyet gösteren Makel 1987 y›l›ndan itibaren Makel markas› ile sektördeki faaliyetlerini sürdürmektedir. Elektrik anahtar› ve priz ürün serilerinden, grup prizlere, otomatik sigortadan, kaçak ak›m, kompakt flalterlere, sayaç ve ak›ll› ev otomasyon sistemlerine ürünlerine kadar sektöre dair birçok ürün grubunu üreten Makel yüzde yüz yerli sermayeli bir firma olma özelli¤ine sahiptir. 2014 y›l›nda yatay büyümelere dikkat edilmesi gerekti¤ini belirten Necati Çal›flkan, “Tasarruf yapmal› ve dövizle borçlanmay› minimize etmeliyiz.” dedi. ‹nflaat sektörünün 2013 y›l›n› % 7 büyüme ile kapatt›¤›n›

belirten Çal›flkan, inflaat sektöründe yaflanan büyümenin, Türkiye’nin büyümesinden, daha fazla oldu¤unu söyledi. ‹nflaat sektörünün Türkiye için lokomotif bir sektör oldu¤una dikkat çeken Çal›flkan, vergi gelirlerinin beflte birinin yap› sektöründen geldi¤ini söyledi. 2014 y›l›nda kentsel dönüflüm projeleri ile sektörün daha da hareket kazanaca¤›na dikkat çeken Çal›flkan, 2013 y›l›nda yaklafl›k 1 milyon konut sat›fl› yap›ld›¤›n›, 2012 y›l›nda da bu rakam›n 701 bin civar›nda oldu¤una dikkat çekti. Ülkedeki konut sto¤unun 100 milyar lira, yani yaklafl›k 50 milyar dolar seviyesinde oldu¤unu anlatan Makel Yönetim Kurulu Baflkan› Neca-

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 56

ti Çal›flkan bu rakam›n GSMH’nin yüzde 5,5 - 6 ‘ s›na denk geldi¤ini belirtti. Makel fiirketleri Grubu’nun 2014 y›l›nda daha verimli ve güçlü bir flirket olaca¤›na dikkat çeken Çal›flkan flöyle dedi: “ Makel 2013 y›l›nda, Türkiye piyasas›ndaki sistematik büyümesini sürdürecektir. ‹ç pazar›n yan› s›ra Afrika da, Ortado¤u da ve Avrupa da yeni pazarlara girme hedeflerimiz çok yüksek. Bu noktada üzerimize düflen görev üretime, yat›r›ma, ihracata, istihdama, bilgi ve teknolojiye daha fazla odaklanmakt›r. Ürün kalitemiz ve güvenilirlili¤imiz ile hem ülkemizde hem de yurt d›fl›nda tercih edilen markalar›n bafl›nda gelmekteyiz. “

HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

013 y›l›n› baflar› ile sonland›ran Makel 20 Aral›k 2013 tarihinde gerçeklefltirdi¤i “Bayiler Buluflmas› ve Kampanya Araçlar› Teslim Organizasyonu” ile yaklafl›k 320 kiflilik bayi misafir grubunu önce kendi tesislerinde sonras›nda ise Hilton Double Tre-

Sektörün lider markas› Ma kel, mevcut ve yeni oluflum tüm bayilerini organize etti¤i gece ile bir araya getirdi. Yaklafl›k 320 kiflilik misafir grubunu görkemli bir organi zasyon ile ‹stanbul’un son dö nemdeki gözde mekânlar›n dan Hilton Double Tree Otel’de a¤›rlayan Makel, ge çen y›l oldu¤u gibi bu y›l da birbirinden al›ml› Mercedes ve Ford araçlar› törenle bayi lerine teslim etti. Makel tesis lerinde fabrika gezisi ile bafl layan organizasyon gece “Ga la Yeme¤i” ile sona erdi.

e Otel’de a¤›rlad›. Y›l sonu kampanyas› ile hak kazan›lan birbirinden al›ml› 52 arac› hak sahibi bayilerine teslim eden Makel, baflar› ile tamamlanan bir kampanyan›n keyfini bayileri ile birlikte e¤lenerek ç›kard›. Y›l sonu kampanyas› ile araç almay› hak kazanan bayilerine hak ettikleri Mercedes, Ford ve Passat gibi farkl› modellerdeki hediye araçlar› sahiplerine teslim etmenin mutlulu¤unu yaflad›. Ana bayi ve bayilerin yan› s›ra Makel ailesine yeni kat›lan çiçe¤i burnunda bayilerin de yer ald›¤› organizasyonda yeni bayiler, Makel’in 35 y›ldan bu yana sektöre katt›¤› bilgi, birikim ve deneyimi yak›ndan görme ve tan›ma flans›na sahip oldular. ‹lk etapta Makel Konferans Salonu’nda bir araya gelen bayilere bir konufl-

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 57

ma yapan Genel Müdür Hakan Öztürk, Makel ailesine yeni kat›l›m gösteren bayileri görmekten büyük mutluluk duydu¤unu belirterek, Gelinen noktada 45 m2’lik bir atölyeden 45.000 m2 üzerine kurulu tesisi ile Türkiye’nin en modern fabrikalardan birisi olduklar›n› belirtti. Öztürk, “Birlikte ifl yapt›¤›m›z herkesin katk›lar› ile Türkiye’nin ilk 500 firmas›ndan birisi haline geldik.” dedi. Türkiye’nin dört bir köflesinde 300’e yak›n ana bayi ve bayileri oldu¤unu belirten Öztürk, y›llar içinde Makel Bayileri ile çok güçlü sevgi, sayg› ve güven ba¤lar› olufltu¤unu söyledi. Öztürk, “Bayilerimiz Makel’ i çok iyi biliyor ve tan›yorlar. Buray› kendi yerleri gibi görüyor ve sahip ç›k›yorlar. Bizler bayi-

HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

lerimizi müflteri olarak de¤il, Makel ailesinin birer ferdi olarak görüyoruz.” dedi. 2014 y›l› ekonomisi ile ilgili bir de¤erlendirmede bulunan Makel Genel Müdürü Hakan Öztürk, 2013 y›l›nda, döviz kurlar›n›n ve faiz oranlar›n›n yükselmesinin ekonomide risk alg›s› yaratt›¤›n› belirterek, ülke olarak hedeflenen %4,4 ‘lük büyüme oran›n›n gerçekleflti¤ine de dikkat çekti. 2014 y›l›nda daha güçlü bir Makel fiirketler Grubu olmak istediklerini ifade eden Öztürk, “2013 y›l›nda, Türkiye piyasas›nda % 25 civar›nda büyüdük. Türkiye’de 2014 y›l›nda, 2013 y›l›na göre % 43 civar›nda büyümeyi hedefliyoruz.” dedi. Ard›ndan Makel Firma sunumunu gerçeklefltiren Pazarlama Müdürü Fatih Yüzbafl›o¤lu ise firma ve ürünler hakk›nda detayl› bilgiler aktard›. Sunumlar sonras›nda Makel üretim tesislerini gezen bayiler, hammadde giriflinden ürün ç›k›fl›na dek tüm süreci yak›ndan gözlemleyerek bilgi ald›lar. Son dönemde gerçeklefltirdi¤i otomasyon yat›r›m› ile üretim h›z›n› artt›ran Makel, kendi mühendisleri ile yaratt›¤› “Makel Otomasyon” markal› robot makineleri ile de dikkat çekti. Yüzde yüz Türk mühendisli¤i ve zekas› ile yap›lan yar› mamul otomasyon makineleri firmay› gezen misafirler taraf›ndan yo¤un ilgi gördü.

Fabrika gezisi sonras› otele geçen bayiler k›sa bir dinlenmenin ard›ndan “Gala Yeme¤i” için salonda tekrar bir araya geldiler. Aç›l›fl konuflmas›n› gerçeklefltiren Makel fiirketler Grubu Yönetim Kurulu Baflkan› Necati Çal›flkan, Makel ailesine yeni kat›lan 165

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 58

bayiye “Aram›za Hofl Geldiniz” diyerek 35 y›ll›k bir geçmifle sahip olan flirketin birçok dönüm noktalar›ndan geçerek bu günlere geldi¤ini söyledi. 1987 y›l›ndan itibaren Makel markal› ürünleri üretmeye bafllad›klar›n› belirten Necati Ça, Krizleri baflar› ile hep birlikte aflarak gelifltiklerini belirterek konuflmas›na flöyle sürdürdü: “2014 y›l›nda da ekonomi k›r›lgan olma durumunu sürdürecektir. Bu aç›dan yatay büyümelere dikkat etmeli, tasarruf yapmal› ve dövizle borçlanmay› minimize etmeliyiz. ‹nflaat sektörünün 2013 y›l›n› % 7 büyüme ile kapatmas›n›n beklendi¤ini belirten Çal›flkan, inflaat sektöründe yaflanan büyümenin, Türkiye’nin büyümesinden, yaklafl›k iki kat daha fazla oldu¤unu söyledi. ‹nflaat sektörünün toplam y›ll›k gelir vergisi içerisindeki oran›n›n 2004 y›l›nda %3,1 seviyesinden 6 kat artarak %18,3 seviyelerine geldi¤ini belirten Makel Yönetim Kurulu Baflkan› Necati Çal›flkan konuflmas›na flöyle devam etti : “ Toplanan vergilerin neredeyse beflte biri yap› sektöründen geliyor. 2014 y›l›nda kentsel dönüflüm projeleri ile sektörümüzün daha da aktif olaca¤›na HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

panyas› ile araç almaya hak kazanan bayilere araç anahtarlar› ve plaketleri teslim edildi. Bununla birlikte geceye kat›lan tüm bayilere plaketleri teslim edildi. Gece sonunda bayilere 52 adet araç anahtar› ve 320 adet plaket da¤›t›m› gerçeklefltirilmifl oldu. Plaketler baflta Makel Yönetim Kurulu Baflkan› Necati Çal›flkan, yönetim kurulu üyeleri Turgay Yalç›nkaya ve Günay Yalç›nkaya olmak üzere sat›fl - pazarlama yöneticileri taraf›ndan bayilere verildi. Geceye damgas›n› vuran bir di¤er etkinlikte Metin fientürk konseri oldu. Plaket töreninin ard›ndan sahne alan ünlü flark›c› muhteflem flarkl›lar› ve espirleri ile geceye kat›lan bayilere e¤lenceli ve bir o kadar da unutulmaz anlar yaflatt›. Metin fientürk’ün flark›lar› gece boyunca dinleyenlerin dilinden düflmedi. Gece yar›s›na kadar performans›n› hiç düflürmeyen Metin fientürk repartuar› geceye ayr› bir renk katt›.

inan›yorum. 2013 y›l›n›n ilk 9 ay›nda 862 bin konut sat›fl› yap›lm›fl olup geçen y›l toplam 701 bin konut sat›lm›flt›. Bu y›l sonuna kadar konut sat›fl rakam›n›n 1 milyona yaklaflaca¤› düflünülmektedir. Bu y›l›n 2. yar›s›ndan itibaren konut kredisi faizleri 0,65’ten 0,85’e yükselmesine ra¤men konut talebi artmaya devam etti. Türkiye’de her zaman sorulan bir soru var: Her taraf ev doldu, her taraf yeni inflaat doldu, bu evleri kim alacak? Ülkemizin konut sto¤u 100 milyar lira, yani yaklafl›k 50 milyar dolar seviyesinde. Bu da Gayri Saf›la’›n yüzde 5,5 -6 ‘ s›na gelmektedir. Amerika’da meflhur mortgage krizi patlad›¤›nda, bu oran yüzde 110’u geçmiflti. Dolay›s› ile ülkemizde mevcut oranlarla yak›n zamanda balon riskinden bahsetmek mümkün de¤il. 2014 y›l›nda iyimser bir tahmin var. Tahminler 2013 y›l›na göre daha olumlu ve güzel geçece¤ini gösteriyor.

Bildi¤iniz üzere, 2014 y›l› seçim y›l› olacak. Belediye seçimleri ve Cumhurbaflkanl›¤› seçimlerinin ekonomimize hareket getirerek, faydal› olaca¤›na inan›yorum. Makel olarak siyasi istikrar›n sürece¤ine ve 2013 büyüme rakamlar›n›n üzerine ç›kaca¤›m›za inan›yorum. dedi. Konuflmas›n›n sonunda tüm bayilerinin , herkese 2014 y›l›n› kutlayan bol kazanç, sa¤l›k ve mutluluk diledi. Makel Yönetim Kurulu Baflkan› Necati Çal›flkan’n›n ard›ndan sahneye ç›kan Sat›fl ve Pazarlama Direktörü Serkan Emsal, Makel sat›fl ve pazarlama yap›lanmas›, kampanya hedefleri ve 2014 y›l›na iliflkin yap›lacak çal›flmalarla ilgili de¤erlendirmelerde bulundu. Ard›ndan Kampanya Araç Teslim ve plaket törenine geçildi. Y›l sonu kamElektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 59

HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

V‹KO’nun en seçkin ürün serisi Thea, -

V‹’nun en özel koleksiyonu , elektrik anahtar› tasar›mlar›n› lüksün ve zaratafllarla süsfetin sembolü olan leyerek mekanlara bambaflka bir ›fl›lt› tafl›yor. , teknoloji ve sadeli¤i en görkemli flekilde bulufltururken inox, inox-mat, chrome, chore-mat, una ve gold gibi zengin renk seçenekleri de sunu’nde elektrik yor. anahtarlar› ve prizler, her iki yanlar›ndan yayd›klar› kadifemsi mavi ›fl›k ile mekanlara farkl› bir hava kat›yor. Duvara yans›yan ›fl›klar, adeta kelebek kanatlar›na benzer bir figür olufltururken ürünlerin üzerlerindeki tafllar da estetik zevklerde yeni bir sayfa aç›yor.

Yüzy›l›n ›fl›k keflfi Thea’da… ’nun ödüllü markas› anahtar ve priz serisinde, kendi kendine kapanan gecikmeli anahtarlardan, dijital müzik yay›n anahtar›na kadar 70’in üzerinde farkl› ürün bulunuyor. Dikkat çekici özelliklerinin bafl›nda; anahtar serilerinin yan yüzey ayd›nlatmas›nda kullan›lan yüzy›l›n ›fl›k keflfi; mavi LED ayd›nlatmas› geliyor. , mavi ›fl›kl› özel ayd›nlatmas›, yüzen anahtar yap›s›, tornavida kullan›m› gerektirmeyen çabuk ba¤lant›l› klemensleri, 35 renk alternatifi ve incelikle düflünülmüfl daha birçok tasar›m ö¤esiyle yepyeni bir yaflam tarz› sunuyor. Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 62

ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

S Bu y›l›n sonunda beyaz ve krem iki farkl› renkle ticari olacak seri, markal› inflaat firmalar›n›n hem nitelikli hem de ekonomik ürün aray›fl›na çözüm olmay› hedefliyor. Serie 15 sade tasar›m›, yüksek standartlar› ve uygun fiyat›yla kentsel dönüflüm projelerinin de anahtar› olacak. Barcelona merkezli Simon Elektrik, bu serinin üretimini Türkiye’deki fabrikas›nda yapma karar›n› alarak, yerel pazar›n ihtiyac›na yönelik ürün gam›n› tamamlaman›n yan› s›ra, bölgede üretim üssü olarak TürkiElektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 64

ye’yi seçti¤inin bir iﬂaretini de vermektedir. Hali haz›rda anahtar priz, ba¤lant› çözümleri ve iç mekan ayd›nlatma ürün gruplar› ile duvar, yer, mobilya ve tavan üzerinde tesisat malzemeleri çözümü sunan Simon Elektrik, 2016’da yüzüncü y›l kutlamalar›n› yapmaya haz›rlan›yor.

ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

Z Siz unutsan›z bile, O Hareket Sensörleri a ya rl a d› ¤›n›z süre sonras›nda ›fl›klar› kapatarak hem bütçenize hem de enerji verimlili¤ine katk› sa¤l›yor. Bazen bir odadan di¤erine bir fley tafl›rken ya da al›flveriflten eve ellerimiz dolu olarak döndü¤ümüzde antrenin elektrik dü¤mesine uzanamayabiliyoruz. Bazen de ev içinde koflturan afacanlar karanl›k koridorlarda ev kazas› yaflayabiliyor. Küçük çocuklar› olan ebeveynler de kimi zaman uyuyan çocuklar›n›

Kuca¤›n›zda uyuyan minik bebe¤inizle evinize geldi¤i nizde ya da al›flverifl dönü flünde koridorun elektrik dü¤mesine uzanmakta güç lük çekti¤iniz oluyor mu? Elektrik anahtar› ve priz sek törünün lideri V‹KO’nun Ha reket Sensörleri ile elleriniz doluyken bile ›fl›¤› açmak ar t›k sorun olmaktan ç›kt›.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 68

yataklar›na tafl›rken elektrik dü¤mesine basmakta güçlük yaflayabiliyor. Bunlar›n hepsi V‹KO Hareket Sensörleri sayesinde art›k tarihe kar›fl›yor. Ülkemizde inovasyonun önde gelen ismi , flimdi oldukça pratik ve teknolojik bir çözümle konfor ve enerji tasarufunu hayat›m›z›n bir ’nun üretti¤i parças› haline getiriyor. Hareket Sensörleri sayesinde siz koridora ya da antreye ad›m att›¤›n›z anda ›fl›klar otomatik olarak yan›yor ve ç›kt›¤›n›zda kendili¤inden sönüyor. Aç›k unutulan ›fl›klara son vermek ve ›fl›klar›n otomatik olarak yanmas›n› sa¤lamak için elektrik anahtarlar›n›, V‹KO Hareket ile de¤ifltirenler hem rahat ediyor hem de daha az ödüyor. 180 0 yatay alg›lama aç›s›na ve 8 metreye kadar alg›lama mesafesine sahip antre ve uzun koridorlarda bile size çözüm getiriyor. Aç›k kalma süresi 10 saniyeden 20 dakikaya kadar iste¤e göre ayarlanabilen, gerekti¤inde tamamen kapat›labilen ; farkl› ayd›nlatma tipleri ve evinizin tesisat›na göre nötrlü ve nötrsüz alternatifleri ile sunuluyor. Meridian, Novella ve serilerinde farkl› çerçeve ve renk alternatifleriyle kombine edilebilen ket Sensörleri, evinizin dekorasyonuyla bütünlük sa¤l›yor.

ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

Verimlilikle Birleﬂtiren A

Evinizin kontrolünü kolaylaﬂt›rman›n ve kullan›m kolayl›¤›n›n yan› s›ra enerji verimlili¤ini de önemli ölçüde art›ran KNX ile evinizin her ayr›nt›s›n› yüksek standartlara göre tasarlayabilir; ak›ll› evinizi konforunu

Enerji yönetimi alan›nda dünya çap›nda uzman Schneider Electric’in geliﬂtir di¤i KNX bina kontrol sis temleriyle ayd›nlatma, s›cak l›k, jaluzi kontrolü gibi bina iﬂlevlerini kolayca yapabilir; güvenli ve konforlu hayat›n tad›n› ç›kar›rken enerjiden de tasarruf edebilirsiniz. sürebilirsiniz. Üstelik KNX’in sundu¤u pek çok fonksiyonu ak›ll› telefonunuza ya da tabletinize indirece¤iniz InSide Control uygulamas›yla internete ba¤lanabildi¤iniz her yerden kontrol edilebilirsiniz.

Ak›ll› evler, konforlu yaflam… ‹htiyaçlar›n›z› en geliflmifl teknolojiye göre karfl›layan KNX ile ayd›nlatma, s›cakl›k ve jaluzi kontrolü gibi bina ifllevlerini kolayca çal›flt›rabilir; böylece zaman›n›z› daha verimli kullanabilirsiniz. KNX, ayd›nlatmay›, s›cakl›¤› ve jaluzileri gruplayan senaryo kontrolünden, stereo sistemi gibi cihazlar› bir anahtara dokunarak açma kapamaya, otomatik bina kontrolü yapmaya kadar birçok uygulama sunuyor. KNX tüketim ölçümü, ak›ll› sensörler ve mobil cihazlar ile uzaktan eriflim sayesinde enerjiden tasarruf sa¤l›yor.

KNX ile gözünüz arkada kalmas›n! Ev d›fl›nda ya da seyahatteyken bile evinizi gözlemleyebilece¤iniz ak›ll› ifllevleri bünyesinde bar›nd›ran KNX ile evde olmad›¤›n›z zamanlarda da evinizin güvende oldu¤unu kontrol edebilirsiniz. Sensörler f›rt›nalar› veya afl›r› günefl ›fl›¤›n› alg›layarak panjurlar› ve jaluzileri otomatik olarak indirdi¤i için evinizden uzaktayken de rahat olabilirsiniz. Bahçenizin ayd›nlatma ve sulama sistemini de dokunmatik panel üzerinden kontrol edebilirsiniz. Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 70

ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

Tek bir tuflla mükemmel ortam… KNX, senaryo kontrolleri sayesinde sihirli bir dünyan›n kap›lar›n› aral›yor. TV izlemek, kitap okumak, akflam› dostlar›n›zla keyifli bir yemekle geçirmek gibi birçok duruma uygun senaryonlar kaydederek bir tuflla mükemmel ana geçifl yapabilirsiniz. KNX ile tek bir tufl ile istedi¤iniz tüm fonksiyonlar› etkinlefltirebilir ve bu fonksiyonlar›n belli bir s›rada kusursuzca çal›flmas›n› sa¤layabilirsiniz.

Üstelik ak›ll› telefon ve mini kullanarak istedi¤iniz her an, bulundu¤unuz her yerden KNX’in sundu¤u

Schneider Electric InsideControl sistemiyle; !

Iﬂ›klar› ve havaland›rmay›

birlikte ya da ayr› ayr› kontrol RGB kontrolü sayesinde hoﬂ bir ortam yaratabilir, ! Genel kontrol için ve farkl› kullan›mlar için senaryolar oluﬂ !

Spa keyfini evinizde yaflay›n KNX ile tek tuflla basarak banyonuzu bir spa merkezine dönüfltürebilirsiniz. Do¤ru s›cakl›kta ayarlanan banyonuz, ›l›k havlu ask›n›z ve karart›lm›fl ayd›nlatma sayesinde spa keyfini evde yaflayabilirsiniz. KNX, zaman kontrolü, gece s›cakl›¤› düflürebilen iklim kontrolü ve yata¤›n baflucundaki panik butonu huzur içinde uyuman›z› sa¤lar. Gece kuflku uyand›ran sesler duyman›z durumunda panik butonuna basarak evinizi ve bahçenizi parlak ›fl›klarla ayd›nlatabilir; jaluziyi kald›rabilirsiniz.

‹ster çal›flma ister çocuk odas›… KNX ile yap›land›rmadaki ifllevleri revize ederek büyük bir oday› iki çocuk odas›na, bir misafir odas›na veya çal›flma odas›na dönüfltürebilirsiniz. Üstelik KNX’in çerçeve tasar›m› ve kontrol yüzeyleri de hayallerinize göre tasarlad›¤›n›z yeni evinize kolayca uygulanabiliyor.

Uyar›lar› ayarlayabilir, Ak›ll› ölçüm teknolojisi saye sinde enerji verimlili¤i sa¤laya bilir ve ! Odalar ve fonksiyonlar için iki renk temas›ndan birini ve ki ﬂiselleﬂtirilebilen ikonlar› kulla ! !

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 71

ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

rlight’›n yeni ürünü Moonstar led spotlar tasar›m›n ayd›nl›k yönünün alt›n› çiziyor. Alüminyum enjeksiyon gövdeye sahip olarak üretilmekte olan Moonstar serisi, 1*13 watt’tan 2*26 watt’a kadar kullan›lan kompakt flüoresan lambal› downlight ürünlerimize alternatif ledli spotlard›r. 200 ve 230 mm çaplar›nda ölçü alternatifleri mevcuttur. Çelik montaj aparatlar› sayesinde kolay ve h›zl› montaj avantaj›

sa¤lar. Moonstar Led spotlarda kullan›lan ledler 50.000 saat ömürleri sayesinde kullan›c›ya düflük bak›m maliyeti sa¤lamakla birlikte, MIDPOWER ledler ile üretildi¤inden halojen spotlara k›yasla %80’e kadar enerji tasarrufu sa¤lamaktad›r. Ergonomik gövde yap›s› ve özel tasarlanm›fl akrilik (PMMA) optik lens sayesinde minimum kamaflma özeli¤ine sahiptir. Renk s›cakl›¤› 2700K den 6000K kadar beyaz s›cakl›k seçene¤i mev-

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 74

cuttur. CRI de¤eri 80’nin üzerinde ve güç olarak kompakt floresan lambal› spotlara göre daha verimli bir ürün grubudur. Ayn› zamanda acil ayd›nlatma modeline ve dali sisteme uyumlu olarak üretilebilmektedir. Bir çok mekân konseptine uyum sa¤lamakta olup otellerde, ofislerde, konutlarda, kafe ve restoran gibi mekanlarda özelikle tercih sebebidir.

ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

1 Toshiba ailesine en son kat›lan E-CORE LED BASELIGHT ayd›nlatma ürünleri genifl ofis alanlar› ve ifl ortamlar› için sabit ve homojen bir ayd›nlatma sunuyor. 57.5 watt l›k güç ve 2700 lm de¤eri ile çal›flt›¤› süre boyunca ça¤dafl ve tasarruflu ofis ortamlar› yarat›yor. Sabit ›fl›k ak› kontrolü tüm çal›flma süresi boyunca düzgün bir par-

lakl›k sa¤l›yor. 600x600 mm ölçüsü ve IP65 kaynaklar›n verimli kullan›lmas›n› sa¤lamak de¤eri ile seçimleriniz aras›nda yer almaya için herkesi duyarl› olmaya teflvik ediyor. aday. Yeryüzü ile uyum içinde yaflamay› ve Standart ürünlerle ayn› duya, ayn› ›fl›k renklerine ve ayn› forma sahip TOSHIBA LED ampuller; tüketicilerin al›flt›klar› ve ihtiyaç duyduklar› ayd›nlatmay› sunarken, LED teknolojisi sayesinde enerji tasarrufu da sa¤l›yor. Farkl› renk ve güç seçenekleri ile en genifl alanlar› bile baflar›yla ayd›nlade¤er katmay› öngören bir yaklafl›m içinde tabilen Toshiba LED ürünleri ile evinizde ya olan TOSHIBA küresel ›s›nmay› azaltmak ve da ofisinizde keyifli vakit geçirebilirsiniz.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 76

ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

ektörde her zaman fark yaratan ürünler tasarlayan Mavili Elektronik olarak ürün portföyümüzü gelifltirmeye devam etmekteyiz. Son olarak Maxlogic serisi Ak›ll› Adresli K›sa devre ‹zolatörlü Dedektörleri, ML-0150 Asma Tavan Ünitesi ve ML0121 S›va Üstü Montaj Kutusunu da müflterilerimizin be¤enisine sunmufl bulunmaktay›z.

Ak›ll› adresli optik duman dedektörleri, IR ›fl›k saçma prensibiyle çal›flan bir fotoelektrik duman hücresine sahiptir. Fotoelektrik duman hücresi, büyük partiküllü toz, sinek ve böcek gibi d›fl etkenlerden etkilenmeyen

hücresine ve s›cakl›¤a duyarl› termistöre sahiptir. Fotoelektrik duman hücresi, büyük partiküllü toz, sinek ve böcek gibi d›fl etkenlerden etkilenmeyen tasar›ma sahiptir. Multisensör kafesi ortamdaki dumana ve s›cakl›¤a h›zl› bir biçimde cevap verecek flekilde tasarlanm›flt›r. Dahili k›sa devre izolatörü sayesinde hata oluflabilecek

Maxlogic ML-1110.SCI Ak›ll› Adresli Optik Duman Dedektörü, K›sa devre ‹zolatörlü

tasar›ma sahiptir. Dahili k›sa devre izolatörü sayesinde hata oluﬂabilecek k›sa devre durumlar›nda hatt› izole eder. Konut, ofis, otel, hastane gibi mahallerde dâhili kullan›ma uygundur.

k›sa devre durumlar›nda hatt› izole eder.

Maxlogic ML-1130.SCI Ak›ll› Adresli Depo gibi farkl› malzemelerin bulundu¤u mahallerde dâhili kullan›ma uygundur Is› Dedektörü, K›sa devre ‹zolatörlü ML-0150 Asma tavan ünitesi

Özellikler • EN 54-5 ve EN 54-7 standardla r›na uygun • 360° görüfl aç›s› sa¤layan çift LED • Adresleme cihaz› ile yaz›l›msal (software) adresleme kolayl›¤› • Paralel ihbar lambas› ç›k›fl› • Alarm durumunda maks. 1,5 sn içerisinde sorgulamay› kesme (in • Kararl› hassasiyet • Elektromanyetik giriflimlere karfl› koruma • ML-0140 serisi adresli dedektör soketleri ile uyumlu • ML-0121 serisi s›va üstü montaj kutusu ile uyumlu • ML-0150 serisi asma tavan üni tesi ile uyumlu • Mikroifllemci kontrollü • Temass›zl›¤›n önlenmesi için klips

Ak›ll› adresli yang›n dedektörlerinin taﬂ yü-

Ak›ll› adresli s›cakl›k dedektörü, s›cakl›¤a duyarl› termistör vas›tas›yla s›cakl›¤› alg›lamaktad›r. Sabit s›cakl›k dedektörü veya s›cakl›k art›fl h›z› dedektörü olarak çal›flabilmektedir. Dedektör kafesi ortamdaki s›cakl›¤a h›zl› bir biçimde cevap verecek flekilde tasarlanm›flt›r. Dahili k›sa devre izolatörü sayesinde hata oluflabilecek k›sa devre durumlar›nda hatt› izole eder. Mutfak, çay oca¤› ve otopark gibi mahallerde dâhili kullan›ma uygundur.

nü, alç›pan, metal vb. tüm asma tavan çeflitlerine montaj›nda; sarkma veya bozulmalar› engellemek ve mimari bütünlü¤ü sa¤lamak amac›yla kullan›lmaktad›r. ABS yap›da ve dedektörler ile ayn› renk ve malzemeden yap›lm›flt›r. Ünite, asma tavan malzemesine en az iki paslanmaz metal kulakç›k ile s›k›flt›rMaxlogic ML-1140.SCI Ak›ll› Adresli ma prensibi ile monte edilmektedir. ML-0121 S›va Üstü Montaj Kutusu Multisensör Dedektörü, K›sa devre ‹zo - Hava flartlar›na dayan›kl› tasar›m› ile s›va üstü tesisat uygulamalar›nda kullan›l›r. ABS Ak›ll› adresli multisensör, IR ›fl›k saçma yap›da ve dedektörler ile ayn› renk ve malprensibiyle çal›flan bir fotoelektrik duman zemeden yap›lm›flt›r.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 78

ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 80

ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

JUMPFLEX®

® çeviriciler Yeni 2857 Serisi mevcut 857 serisi ile uyumlu olarak ayn› d›fl formda dizayn edildi. Tüm geniflliklerde kutular ayn› d›fl forma sahiptir, bu sayede beslemelerin kolayl›kla bir birine köprülenmesi sa¤lan›r. Bu özellik ayn› zamanda her bir ba¤lant›n›n ayr› ayr› yap›lmas›n›n önüne geçerek size zaman ve emek tasarrufu sa¤lar,

ba¤lant›lar h›zl› ve kolay yap›l›r. 2857 serisi JUMPFLEX® -25…+70 derece gibi genifl bir s›cakl›k aral›¤›nda çal›flmak için dizayn edilmifltir. Markalama etiketleri ile WMB ve WMB Inline etiketler çeviricileri etiketlemek için kullan›labilir, ayr›ca her bir ba¤lant› Micro-WSB markalama sistemi ile etiketlenebilir. Kullan›c› ayr›ca cihaz› ayarlama yöntemini diledi¤i gibi seçebilir. ‹ster cihaz üzerindeki DIP switchler ile ister PC üzerindeki ya da ak›ll› telefondaki uygulama yaz›l›m› ile ya da yeni gelifltirilen dokunmatik ekran ile

tercih size kalm›fl. Bu tak ç›kar ekran h›zl› ve kolay bir flekilde cihaz üzerine tak›labilmektedir ve butonsuz kapasitif dokunmatik yap›s› ile kullan›c› dostudur. Ekran çok renklidir ve çeviricinin o anki durumuna göre kavuniçi, k›rm›z, yeflil ve beyaz gibi farkl› renkler aras›nda geçifl yapmaktad›r. Kopyalama fonksiyonu gibi entegre özellikleri baflka bir cihaz için kaydedilmifl ayarlar› zahmetsizce di¤er bir cihaza tafl›man›z› sa¤lar. Parola korumas› ile yetkisiz kiflilerin çevirici ayarlar›n› de¤ifltirmesi engellenebilir. ® 2857 Yeni serisi ilk olarak ak›m transformatörü (AC/DC 100 A), izolasyon yükselticisi ve PT sensörü ya da Termokupul giriflli 2 s›cakl›k limit rölesi ürünleri ile ç›k›fl yapacakt›r. Tüm cihazlar genifl ayarlama seçenekleri sayesinde bir çok farkl› uygulama için çözüm üretebilecektir.

‹yi düflünülmüfl konsept: teknik özelliklerinin yan›nda, çok çeflitli ba¤lant› opsiyonlar›, WAGO’dan yeni JUMPFLEX® 2857 serisi yeni standartlar› belirlemektedir, tüm bunlar›n ötesinde tüm geniflliklerde ayn› olan gövde silueti takdire flayand›r. Sezgisel ayarlama: dokunmatik kapasitif ayarl› tak ç›kar ekran› ayarlamalar› oldukça kullan›c› dostu yapmaktad›r. Entegre kopyalama fonksiyonu ayarlar›n bir cihazdan di¤er bir cihaza kolayca tafl›nmas›n› sa¤lar. Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 84

ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

WAGO ECO güç kaynaklar› güvenilir 24VDC besleme gerekti¤inde ekonomik bir alternatif oluflturmaktad›r. Mevcut tek faz ürünler 2014’ün ilk çeyre¤inde 3-faz girifle sahip güç kaynaklar› ile çeflitlilik kazanacakt›r. Üç yeni ECO güç kayna¤›; 6.25A (787-738), 12.5A (787-740) ve 20A (787-742) seçenekleri ile gelmektedir. -25 ile +70°C aras› art›r›lm›fl çal›flma s›cakl›¤› aral›¤› ile yük afl›m›nda sabit ç›k›fl modu

de yap›lmaktad›r. CAGE CLAMP ® jisi operatörden ba¤›ms›z -

ECO

ve +50°C’ye kadar verimde düflüfl yaflanmamas› ile bu güç kaynaklar› karmafl›k uygulamalar için oldukça ilginç bir seçenek oluflturmaktad›r; örne¤in bilgi ifllem ve otomasyon uygulamalar›, fabrika otomasyonu, bina otomasyonu yada proses mühendisli¤inde. Kuzeni olan tek-fazl› ECO güç kaynaklar› gibi yeni üç-fazl› ECO güç kaynaklar› da paralel ba¤lanabilmektedir. Makinan›n yada sistemlerin ihtiyac›na tam uyum sa¤layabilmek için cihaz›n ön yüzünde yer alan potansiyometre ile ç›k›fl voltaj› 22 ile 28V aras›nda ayarlanabilmektedir. Entegre açma kapama kollar› olan klemensler sayesinde iletkenin güç kayna¤›na ba¤lant›s› hiçbir alet gerektirmeden kolay ve seri flekilde yap›lmaktad›r. CAGE CLAMP ® ba¤lant› teknolojisi operatörden ba¤›ms›z

olarak klemens ba¤lant›s›n›n her zaman tam kapal› oldu¤unu ve kontak noktas›nda gerekli kuvvetin uyguland›¤›n› garanti eder. Ürünler Mart 2014’te (787-738, 787-740), ve Nisan 2014’te (787-742) online katalogda yer alacak. Kompakt gövdede ekonomik güç kaynaklar›: 150W ç›k›fl gücü ile, yeni üç-faz ECO güç kayna¤› (787-738) sadece 50mm genifllik ve 92mm derinli¤e sahiptir. Tüm ® yay ba¤lant›lar vidas›z bask›l› ba¤lant› teknolojisine sahiptir. Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 86

ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

E Endüstriyel otomasyon uygulamalar›n›n merkezinde PLC bulunur,Tüm PLC markalar›n›n role ç›k›fll› modülleri bulunmas›na ra¤men uygulamac›lar sahada olan problemlerden PLC’nin direk etkilenmesini engellemek üzere PLC ç›k›fllar›n› role ile izole etme yoluna gitmektedir,ayr›ca pek çok Fabrika ve kurum Teklif flartnamelerinde bu uygulama fleklini zorunlu k›lmaktad›r. Son zamanlarda h›zla yayg›nlaflan flekilde mekanik role kullan›m›ndan elektronik role kullan›m›na geçildi¤ini görüyoruz,bu do¤ru bir tercihtir zira elektronik role pek çok aç›dan mekanik röleye üstünlük sa¤lamaktad›r bunlar› k›saca özetlemek gerekirse mekanik rolenin maximum çal›flaca¤› bir mekanik ömrü vard›r, elektronik rölede iletim eleman› yar›iletken oldu¤undan ömürsüz tabir edilir,bu noktada k›sa devre gibi durumlar için mekanik rölenin nisbi olarak daha dayan›kl› oldu¤u düflünülebilir, EFLAN Elektronik rölelerde bulunan dahili sigortalar ile bu sorun ortadan kald›r›lm›flt›r. mekanik rolelerde 1 sn alt›ndaki tetikleme h›zlar› uygulanabilir de¤ildir, tetikleme h›z› rölenin marka modeline göre 100 milisaniyeye inebilsede bu sefer ömür sorunu ortaya ç›kmaktadt›r, EFLAN Elektronik roleler ile 30KHz (Saniyede 30.000) h›zda tetikleme mümkündür, bu h›zl› puls ç›k›Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 88

ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

fl› ile step/servo sürme uygulamalar›nda bile PLC ç›k›fl›n› koruyabilmenize olanak verir. Mekanik rölelerde sigortalama yapmak için sigorta klemensleri kullanmak gerekecektir, bu kullan›m hem klemens maliyeti hemde pano içinde yer ve tesisattan kaynaklanan iflçilik kayb›na sebep olacakt›r, EFLAN markal› elektronik rölelerde her ç›k›fl ayr› ayr› sigortalanm›flt›r.

malzemelere denk Role/Soket fiyat› ile PLC ç›k›fl›nda en kaliteli çözümü üretmifl olursunuz, bunun yan›nda yerli üretimi destekleyerek ulusal geliflmeye katk› sa¤lars›n›z. EFLAN Markas› ile üretilen PLC Ç›k›fl kartlar› 4 farkl› tipte üretilmektedir. AC ve DC yük tiplerine göre üretilen kartlar iki ve dört ç›k›fll› olarak ikili ve dörtlü modüller halinde sat›fla sunulmufltur

Mekanik rölelerde giriﬂ gerilimi gözlemlenemez, baz› markalarda opsiyonel olarak monte edilebilir ancak bu ek maliyet getirecektir, EFLAN m a r k a

1 ç›k›fll› AC yükler için PLC ç›k›fl kart›d›r,PLC taraflar› LED’li gösterge ile girifllerde sinyal olup olma-

lenmifl olur,ar›za sigorta de¤iflimi ile kolayca giderilir, 4 A kapasitesinde olan 4 ç›k›fl müstakil so¤utuculudur bu sayede afl›r› ak›m çeken kanal›n di¤er yar› iletenleri ›s›tmas› önlenmifl olur. 1 ç›k›fll› DC yükler için PLC

ç›k›fl kart›d›r,PLC taraflar› LED’li gösterge ile girifllerde sinyal olup olmad›¤› izlenebilir ve ar›za aramada büyük kolayl›k sa¤lar,ç›k›fl sigorta ile korunmufltur, afl›r› ak›m yada k›sa devre durumlar›nda yar›iletkenin ar›zalanmas› önd›¤› izlenebilir ve lenmifl olur,ar›za sigorta de¤iflimi ile kolayca ar›za aramada büyük ko- giderilir,Is›nmaya karfl› so¤utucu ile korunan layl›k sa¤lar,ç›k›fl sigorta ile ko- ç›k›fl 4A kapasitesindedir. runmufltur, afl›r› ak›m yada k›sa devre du4 ç›k›fll› DC yükler için rumlar›nda yar›iletkenin ar›zalanmas› ön- PLC ç›k›fl kart›d›r,PLC taraflar› LED’li göslenmifl olur,ar›za sigorta de¤iflimi ile kolay- terge ile girifllerde sinyal olup olmad›¤› izleElektronik rölelerde girifl gerilimi LED gös- ca giderilir,Is›nmaya karfl› so¤utucu ile ko- nebilir ve ar›za aramada büyük kolayl›k sa¤terge ile izlenir, ar›za tespiti kolaylafl›r. runan ç›k›fl 4A kapasitesindedir. lar,dört ç›k›flta müstakil olarak sigorta ile Yerli çözüm; Otomasyon uygulamac›lar›n›n kulland›¤› rölelerin tamam›na yak›n› ithal markalardan sa¤lanmaktad›r, baz› uygulamac›lar bilinen kaliteli markalar› seçerken baz›lar› uzak do¤u menflei ürünleri kullanmaktad›r, Elektronik roleler tamamen yerli üretimdir,Elektronik role kullanarak Uzakdo¤u

4 ç›k›fll› AC yükler için PLC ç›k›fl kart›d›r,PLC taraflar› LED’li gösterge ile girifllerde sinyal olup olmad›¤› izlenebilir ve ar›za aramada büyük kolayl›k sa¤lar,4 ç›k›flta müstakil olarak sigorta ile korunmufltur, afl›r› ak›m yada k›sa devre durumlar›nda yar›iletkenin ar›zalanmas› ön-

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 89

korunmufltur, afl›r› ak›m yada k›sa devre durumlar›nda yar›iletkenin ar›zalanmas› önlenmifl olur,ar›za sigorta de¤iflimi ile kolayca giderilir, 4 A kapasitesinde olan 4 ç›k›fl müstakil so¤utuculudur bu sayede afl›r› ak›m çeken kanal›n di¤er yar› iletenleri ›s›tmas› önlenmifl olur.

ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

›l›fl› kablolar, düz kablolar ve tek iletkenler için: ‹ki optimize edilmiflmifl burkulma önleyici plaka, montajdan sonra bile yerine tak›labilir ve kullan›m› çok kolayd›r. Burkulma önleme, ince çok-telli iletkenli ayd›nlatma armatürü ba¤lant›lar› için ilgili standartlarla tan›mlanm›flt›r. WAGO, 294 ve 294 Linect® serilerindeki 2–7 kutup aras› güç ba¤lant› konektörleri için burkulma önleyici plakalar› en iyi hale getirdi: Bu iki yeni komponentin kilitleme mandallar› art›k esnek ba¤lant›larla burkulma önleyici plakaya do¤rudan ba¤l›, ürünlerin nakliye esnas›nda sabit durmas›n› sa¤l›yor ve montaj s›ras›nda nerede ve ne zaman ihtiyaç duyarsan›z elinizin alt›nda. 294-364 kodlu k›l›fl› kablolar için

Burkulma önleme, ince çoktelli iletkenli ayd›nlatma arma türü ba¤lant›lar› için ilgili stan dartlarla tan›mlanm›ﬂt›r. WA GO, 294 ve 294 Linect ® rindeki 2–7 kutup aras› güç ba¤ lant› konektörleri için burkulma önleyici plakalar› en iyi hale ge tirdi: Bu iki yeni komponentin kilitleme mandallar› art›k esnek ba¤lant›larla burkulma önleyici plakaya do¤rudan ba¤l›, ürünle rin nakliye esnas›nda sabit dur mas›n› sa¤l›yor ve montaj s›ras›n da nerede ve ne zaman ihtiyaç du yarsan›z elinizin alt›nda.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 92

burkulma önleyici plaka, d›fl çap› 5.2 ile 12 mm aras›ndaki hatlar için tasarland›. 294-384 kodlu düz kablolar ve tek iletkenler için burkulma önleyici plaka ise en az 0.5 mmÇ kesitinde üç iletkenle, en fazla 2.5 mmÇ kesitinde 5 iletkenle veya 1.5 mmÇ kesitinde 7 iletkenle kullan›labilir. WAGO 294 ve 294 Linect® Serisi Güç Ba¤lant› Konektörleri için bütün burkulma önleyici plakalar sadece yerine oturtulmas›yla de¤ifltirilebilir. Bu kullan›m flekli, ayd›nlatma armatürü imalat›n› dikkate de¤er ölçüde basitlefltirecek ve en nihayetinde üretim maliyetlerinin optimize edilmesine yard›mc› olacakt›r. Optimize burkulma önleyici plakalar: Kilitleme mandal› esnek bir ba¤lant› ile burkulma önleyici plakaya do¤rudan ba¤l›d›r.

ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 94

ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 96

ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

EMAS

nün önde gelen firmalar›ndan

Sektörümüzün Bugünkü Durumu

ki, sermaye birikimi ad›na, baz› hareketlere yorduk. Bu tutum, her geçen gün bilgi seviyemizi h›zla yükseltiyordu. göz yumulaca¤› anlam›n› da taﬂ›yordu.

Kore savafllar›na kat›l›fl›m›z Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin onay› bile beklenmeden, çok h›zl› bir flekilde gerçekleflmiflti. O savaflta üstün baflar› gösteren askerlerimize çok say›da ve de¤iflik türden madalyalar verildi. Ard›ndan, NATO’ya girdik. 1948 y›l›nda kararlaflt›r›lm›fl oldu¤u hâlde, “Marshall Plan›” ad› alt›nda önceden yap›lamayan yard›mlar da o dönemle birlikte h›zl› bir flekilde devreye girdi. Yap›lan bütün yard›mlar›n miktar›, neredeyse o tarihlerdeki klasik ürünlerimizin y›ll›k ihracat toplam› olan 400 milyon dolara yak›nd›. Bu yard›mlar bir flekilde halka yans›t›lm›fl, ulusumuzun tüketici toplum olma yolu aç›lm›flt›.

Sonunda bütün sektörlerde oldu¤u gibi elektrik malzemeleri üretimi konusunda belirli seviyelere ulaﬂt›k. Dünya standartlar›nda üretim yapan firmalar›m›za her geçen gün yenileri ekleniyordu. Bu süreçte devletten, “Gölge etme, baﬂka ihsan gerekmez” mant›¤›yla, yard›m filan da beklemiyorduk. Ama gölge ettiler.

O dönemde esas olan eksiklik, bilgi yönündeydi. Onu da yapt›kça, yaflad›kça ö¤renecektik. ‹lk ürünlerimiz, “ithal ikamesi” yönündeydi. D›flar›dan ithal edilmekte olan ürünleri ele al›yor ve üretmeye çal›fl›yorduk. Ama o dönemde bile bire bir kopya gayreti içinde de¤ildik. Yani Uzakdo¤u ülkelerinin hâlâ sürdürmekte olduklar› seviyesizli¤i denemedik. Hep kendimizden bir fleyler kat›-

Üretim yapan bir giriflimciyi düflünün. Y›lbafl›nda; hammadde, yar› mamul ve mamullerden oluflan toplam 1 milyon liral›k stoku olsun. Y›l boyunca üretim yap›p satm›fl, 500 bin lira kâr etmifl ve stoklar›n› miktar baz›nda ayn› seviyede korumufl olsun. Onun vermesi gereken vergi sadece yapt›¤› kâr ile orant›l› olmas› gerekirken, ayr›ca enflasyon vergisi vermek zorunda kal›yor. Çünkü elin-

Çünkü ülkemizde liberal ekonomi yeni bir yönetimin ifl bafl›na gelmesiyle birlikte, fiilen o tarihten sonra bafllam›flt›r. Daha önceki y›llar “devletçi ekonomi”nin a¤›rl›kl› oldu¤u dönemlerdir ki, daha çok devlet yat›r›mlar› ön plândad›r. Özel giriflimcilik yeni yeni filizlenmeye bafllam›fl olup, emekleme ça¤›ndad›r. Liberal ekonomi ile birlikte, akla gelen bütün konularda, giderek artan h›zlarda özel giriflimcili¤in öne ç›kt›¤›n› görüyoruz. Liberal ekonomilerde bütün yat›r›mlar, öncelikle ihtiyaca yani pazara ve kârl›l›¤a göre flekillenir. Rahmetli Özal’›n dilinden hiç düflürmedi¤i slogan› hat›rl›yorum: “Bilgi, sermaye ve pazar!” O’na göre bu üç unsur bir araya gelince her fley üretilebilir idi. Ellili y›llarda, bütün bafllang›çlarda oldu¤u gibi her fley küçük çaptayd› ama büyüme trendindeydi. O dönem iktidar›n› baflar›l› k›lan sloganlardan biri, “Her köflede bir milyoner yarataca¤›z” sözlerinden olufluyordu

Halka dönük üretim yapanlar, ço¤unlukla kay›t d›fl› çal›flt›klar› için, onlar› saym›yorum. Sanayi mal› üreten giriflimciler, fatural› çal›flmak zorunda olduklar› için zaten çok yüksek vergi oranlar› alt›nda ezilirken, yüksek enflasyonlar dönemi bafllay›verdi. Bu konunun üzerinde biraz durmak gerekiyor.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 100 RÖPORTAJ/SÖYLEﬁ‹/ANLATI/FEATURE/CONVERSATION/

deki mal›n fiyat›, o y›l gerçekleflen yüzde 100 enflasyon nedeniyle iki misline ç›km›fl, dolay›s›yla stoklar› 2 milyon olarak görünüyor. Bu hesaba göre, normal ticari kâr› d›fl›nda 1 milyon liral›k fiktif kâr›n da vergisini vermek zorunda kal›yor. Sonunda iflletme sermayeniz giderek tükeniyor. Art›k iki yoldan birini seçeceksiniz: Ya fazla riske girmeden, “kendi ya¤›n›zla kavrulacak” ya da faiz bata¤›na düfleceksiniz. Bu ac› gerçek sadece elektrik sektörünün de¤il, bütün sektörlerin konusudur. Enflasyonun yüzde yüzler mertebesinde oldu¤u zaman sessiz kalan devletimiz, flimdi gerekli yasal düzenlemeleri yapt› ama, çoktan ifl iflten geçmifl durumda.

rar dava açsan›z ne olacak? Durmaks›z›n siz u¤raflacaks›n›z. Devletin k›l› bile k›p›rdamayacak! Neyse ki, halk›m›z gün geçtikçe bilinçleniyor. Ama yine de yeterli olmuyor. Giriflimcilik istikrarla güçlenir. Güven duygusu olmay›nca hevesler de biter. Devletin esas görevi üretmek, al›psatmak de¤il, uygun ortam› sa¤lamakt›r. Bunlar›n en bafl›nda da para politikalar› gelir. Bunun çözümü

Bu arada Çin ve Uzakdo¤u konusuna da de¤inmemiz gerekiyor. Önceki sat›rlarda da belirtti¤imiz üzere, o ülkeler tam bir taklitçilik içindeler. Sat›labilece¤ini fark ettikleri her fleyi taklit ediyorlar, hatta markan›z› bile. Birkaç y›l önce Fiat Traktörleri için üretti¤imiz ve tamamen kendi gelifltirdi¤imiz bir ürünün birebir benzerini, hem de EMAS markas› alt›nda görünce ne yapaca¤›m› bilememifltim. Asl›nda böyle bir durumla karfl›laflt›¤›m›zda ne yapaca¤›m›z› yine bilemiyoruz. Çünkü devletimiz, birçok konuda oldu¤u gibi, burada da etkisiz kal›yor. Siz bir ürün gelifltiriyorsunuz. Devletten patent de al›yorsunuz ama taklitlerinizle u¤raflmak size düflüyor. Mahkeme aç›p kazan›yor ve taklitlerinizi toplat›yorsunuz, ama taklitçiniz sil bafltan yap›p devam ediyor. Patent sahibi olarak polislik yapmak zorunda kal›yorsunuz. Sonra düflünmeye bafll›yorsunuz. TekElektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 101 RÖPORTAJ/SÖYLEfi‹/ANLATI/FEATURE/CONVERSATION/

de herkesin kendi alan›nda çal›flmas›yla mümkündür. Devlet kendi içinde bölünmüfllü¤e u¤ram›flsa, siyasetçi din adaml›¤›na özenmifl, din adam› siyasetçili¤e soyunmuflsa, Ziya Pafla’n›n, “Kad› ola davac› ve muhz›r dahi flâhid/Ol mahkemenin hükmüne derler mi adalet” dizelerinde oldu¤u gibi, savc›lar ve hakimler ayn› çat› alt›nda toplanm›flsa, iktidar ve muhalefet sadece koltuk sevdas›na düflmüflse, giriflimcilerin de yapabilecekleri pek fazla bir fley yoktur. Ama hayatta çareler tükenmezmifl. Eskiler öyle bilmifl, öyle söylemifller. K›sacas›, her zaman, her konuda uygun bir çözüm yolu bulunur. Biraz da bu yüzden, bilgileri, becerileri ve üstün gayretleri ile durmaks›z›n geliflen, büyüyen birçok güzide firmam›z yabanc›lara sat›l›yor. Oysa yerli üreticiler, her fleyden önce yabanc›lar›n fahifl fiyat vurgunlar›n› ölmeme aç›s›ndan kutsal bir görev üstlenmifl durumdalar.

2013 Y›l›ndaki Durumumuz ve 2014’ten Beklentilerimiz. 2013 y›l›n›n EMAS aç›s›ndan oldukça baflar›l› geçti¤ini rahatl›kla söyleyebiliriz. Birkaç y›ld›r art arda gelen ekonomik ve siyasi krizler, ayr›ca yaflan›lan yönetim de¤ifliklikleri, baz› duraklamalara yol açm›fl olsa da,

2013 y›l›, bir anlamda, zaman içinde aç›lan aray› kapatma dönemiydi. K›sa sürede tam olarak gerçekleflmemifl olsa da, baflar›l› geçti¤ini söyleye biliriz. 2014’ten beklentileri miz ise çok daha farkl›. Çünkü flimdi, Emas’› gerçek anlamda bir dünya markas› yapmak is te¤i ve inanc›nday›z.

firma imaj›m›z›n zedelenmemifl olmas› sevindirici bir durum. Ayr›ca, ortakl›k yap›m›z›n de¤iflmesi ve en basit eleman›ndan, üst düzey yöneticisine kadar, Emas’› Emas yapan eski kadrolar›n ifl bafl›na gelmeleri en büyük flans›m›z olsa gerek. 2013 y›l›, bir anlamda, zaman içinde aç›lan aray› kapatma dönemiydi. K›sa sürede tam olarak gerçekleflmemifl olsa da, baflar›l› geçti¤ini söyleyebiliriz. 2014’ten beklentilerimiz ise çok daha farkl›. Çünkü flimdi, Emas’› gerçek anlamda bir dünya markas› yapmak iste¤i ve inanc›nday›z. Unumuz, flekerimiz, ya¤›m›z (yeterli seviyede sermayemiz, bilgimiz, deneyimli bir kadromuz) var. Bizim için helva yapmak zor de¤il! Ayr›ca firmam›z, her firmada olmas› gereken sadeli¤e de ulaflm›fl durumda. Çok bafll›l›k yok. Kararlar› en h›zl› flekilde ve rahatça al›yoruz. Gerisi Yüce Allah’›n takdirine ba¤l›. Mevlâm neylerse, güzel eyler!

Kentsel Dönüﬂüm konusu, e¤er do¤ru yürütülürse, ülke miz ve sanayimiz aç›s›ndan çok büyük bir f›rsat olacakt›r. Çünkü bir anda ak›l almaz bo yutlarda bir pazar aç›l›yor. Bu pazarda sadece elektrik de¤il, bütün sektörler var. Ama on lar›n da önünde yüklenicileri miz bulunuyor. Çünkü bütün malzeme seçimlerini ve uygu lamalar› onlar yapacaklar.

l›flm›flt›m. O y›llarda güzel Anadolu’muzda yeterli say›da mühendis olmad›¤› için bizleri gönderiyorlard›. Acemi oldu¤umuz için, birlikte çal›flt›¤›m›z a¤abeylerimizden yard›m al›yorduk. Onlardan ö¤rendi¤imiz ilk fley, her yerde, özellikle Anadolu’nun ücra köflelerinde ayn› kaliteyi aramamam›z gerçe¤iydi. Çünkü arada büyük geliflmifllik farklar› vard›. fiimdi ise durum de¤iflti. Küreselleflme ile birlikte, bütün bilgiler, yenilikler, hatta zevkKentsel Dönüflüm Kentsel Dönüflüm konusu, e¤er do¤ru yürü- ler birbirine yak›n duruma geldi. tülürse, ülkemiz ve sanayimiz aç›s›ndan çok Art›k bütün Türkiye çap›nda ayn› kaliteyi uybüyük bir f›rsat olacakt›r. Çünkü bir anda gulamak zorunday›z. Kaliteden taviz verdi¤iak›l almaz boyutlarda bir pazar aç›l›yor. Bu miz anda, hem oralarda yaflayan vatandafllapazarda sadece elektrik de¤il, bütün sektör- r›m›za sayg›s›zl›k etmifl, hem de yükleniciler ler var. Ama onlar›n da önünde yüklenicile- aras›nda haks›z rekabete yol açm›fl oluruz. rimiz bulunuyor. Çünkü bütün malzeme se- Kullan›lan malzemelerin yerli olmas› da çok çimlerini ve uygulamalar› onlar yapacaklar. önemli! fiu anda ülke olarak, özellikle ayDevletimize düflen en büyük görev, yüklenicilerimizi; “iyiye, güzele ve do¤ruya” yönlendirmektir. Bunu yapabilmenin ana koflulu ise, öncelikle devletin kendini haz›r duruma getirmesidir. Çünkü iflin kontrolü ondad›r. Devletin elemanlar›ndad›r. Onlar›n, bilgili, deneyimli, ça¤dafl ve üstün zevk sahibi kifliler olmalar›na özen gösterilmelidir. Bu özelliklerden birinin noksanl›¤› bile her fleyi berbat edebilir. Bundan 50 y›l önce genç bir mühendis olarak, Ankara’da Bay›nd›rl›k Bakanl›¤›’nda ça-

d›nlatma malzemesi üretimi konusunda dünya lideri durumunday›z. Bu konuda ister Uzakdo¤u, ister bat› menfleli olsun, ithal ürün kullan›lmas›na izin vermemeli, bu gerçe¤i ilke edinmeliyiz. Ak›ll› ev konular›nda da üretimi Türkiye’de yapan yerli ya da yabanc› lisansl› yerli firmalara öncelik vermeliyiz. Çal›flanlar›m›z›n emekleri, al›n terleri ve bin bir zorluklarla kazand›¤›m›z dövizlerimizi boflu bofluna harcamamal›y›z. Çünkü o dövizleri sarf etmemiz gereken çok daha önemli konular var!

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 102 RÖPORTAJ/SÖYLEﬁ‹/ANLATI/FEATURE/CONVERSATION/

ﬁükrü Kakillio¤lu: Markas›n› Dünyan›n Bölgesinde ‹hraç Ediyoruz.” -

Sektörümüzü yak›ndan bilen birisi m›zda oldukça etkin ve ciddi ihracat yap›yor. Ancak dünya kablo pazar›n›n tahmini 90 milolarak bize sektörümüzle ilgili k›sa bir yar dolar oldu¤u ve Türkiye kablo sektörünün de¤erlendirmede bulunur musunuz? bu pazar›n›n yaklafl›k yüzde 2’lik bir orana saDünya ile karfl›laflt›rd›¤›m›zda sektö - hip oldu¤u düflünülürse henüz küresel bir oyuncu oldu¤umuz söylenemez. rümüz olmas› gereken yerde mi? E¤er Türkiye toplam üretim kapasitesi bak›m›ndan de¤ilse dünya ölçe¤inde bir sektör dünyada ilk 10 ülke aras›nda yer al›yor. 1. s›rada Çin, 2. s›rada Meksika yer al›yor. Son 5olabilmek için neler yapmal›y›z? ürk kablo sektörü bölgesel olarak iyi bir seviyede denilebilir. ‹rili ufakl› 200’ün üzerinde firman›n oldu¤u sektör, Türkiye’yi kablo üretim üssü haline getirmifl durumda. Türk firmalar› bölge co¤rafya-

10 y›ll›k ihracat verilerine bakt›¤›m›zda ihracat›m›z›n a¤›rl›kl› olarak ayn› ülkelere yap›ld›¤›n› görüyoruz. Bu rakamlara Hes Kablo özelinde bakacak olursak dünyan›n her bölgesinde 125 ülkeye ürünlerimizle ulaﬂ›yoruz. 2013 y›l›nda 172 milyon dolar ihracat gerçek-

lefltirdik. Kablo sektörü aç›s›ndan flehirleflmesi tamamlanmam›fl Orta Do¤u ve Afrika gibi bölgelerin avantajl› oldu¤unu söyleyebiliriz. Di¤er yandan kalite düzeyi ve güvenilirlik konusunda yeterli olmayan firmalar›n pazarda faal olmas› ve bunun getirdi¤i haks›z rekabetin, orta ve uzun vadede sektöre ve ülke ihracat›na olumsuz yans›malar› olaca¤›n› düflünüyoruz. Dünya kalite standartlar›na uygun ürünleri dünya pazar›na sunmam›z gerekiyor. Aksi takdirde kalitesiz ve standartlara uymayan ürünler mevcut ihracat pay›m›z› afla¤›lara çekebilece¤i gibi ülke imaj›m›z› zedeleyerek di¤er sektörlerde faaliyet gösteren Türk firmalar›n›n sat›fllar›n› da düflürecektir.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 106 RÖPORTAJ/SÖYLEﬁ‹/ANLATI/FEATURE/CONVERSATION/

2013 y›l› firman›z aç›s›ndan nas›l geçti? 2013 y›l› ile ilgili okuyucular›m›za k›sa bir de¤er lendirme de bulunur musunuz? 2014 y›l› için hedefleriniz ve beklentileriniz neler? Türkiye kablo sektöründe Hes Kablo olarak pazar pay›m›z ürün gruplar›na göre de¤iflmekle birlikte %10-%25 civar›nda oldu¤unu söyleyebiliriz. 2013 y›l› ciromuzu önceki y›la göre %5 yükselifl ile gerçeklefltirdik. ‹hracat›m›z› 170 milyon dolar›n üzerine ç›kard›k. Hes Kablo markas›n› dünyan›n hemen her bölgesinde 125 ülkeye ihraç ediyoruz. Hes Kablo olarak 2014 y›l›nda da istikrarl› büyümemize devam ederek ve ihracat kanal›m›zda yeni ülkeleri de portföyümüze eklemeyi hedefliyoruz. fiu anda %30 seviyelerinde olan ihracat oran›m›z› orta vadede ciromuzun en az %50’sine ç›karmak en büyük hedefimiz. Bunun için referans listemize girmeyen ülkelere yönelik özel çal›flmalar yapt›¤›m›z gibi Hes Kablo markas› olarak bulundu¤umuz 125 ülkede pazar oranlar›m›z› artt›rmaya yönelik çal›flmalar yürütüyoruz. 2023 y›l› için hedefimiz dünyan›n ilk 5 markas› aras›nda yer almak.

Her sektörün oldu¤u gibi bizim sektörümü zün de sorunlar› var. K›saca bize bu sorunlar dan ve sizin çözüm önerilerinizden bahseder Kablo sektörü olarak sorunlar›m›z›, ihracat kanal›nda yaflananlar ve yerli pazarda yaflanan sorunlar olarak ikiye ay›rabiliriz. ‹hracat kanal›na bakt›¤›m›z zaman sahip oldu¤u bilgi, tecrübe ve kullan›lan üretim teknolojileri aç›s›ndan Türk üreticileri di¤er ülkelerle rahatl›kla rekabet edebilecek seviyede. Ancak ihracat pazarlar›nda karfl›lafl›lan ve genelde ülkemiz aleyhine olan bir tak›m eflitsizlikler, uluslararas› pazarda rekabetimizi ve ürün sat›fl›m›z› engellemektedir. Bu engeller aras›nda; ilgili ülkelerde yerli üreticileri korumak ad›na uygulanan gümrük vergileri, baz› ülkeler aras›nda imzalanan ve üye ülkeler aras›nda vergi muafiyeti sa¤lay›c› ikili veya bölgesel anlaflmalar, yüksek navlun maliyetleri, denizafl›r› ülkelere olan transit sürelerinin, do-

ekonomik kay›plara sebebiyet vermektedir.

Kentsel dönüflüm yasas›n›n kanunlaflmas›n dan sonra birçok ilde efl zamanl› olarak y› k›mlar yap›lmaya baflland› ve 10 y›l kadar sürmesi beklenen kentsel dönüflüm çal›flmas› resmen start alm›fl oldu. Buradan hareketle Kentsel Dönüflüm sektörümüzü nas›l etkile yecek ve sektörümüze getirileri ne yönde ola cak ö¤renebilir miyiz? Sektörün en önemli sorunlar›ndan birisinin üretim kapasitesi fazlal›¤› ve bunun getirdi¤i haks›z rekabet koflullar› oldu¤unu biliyoruz. Bunun üzerine bir de piyasada denetim olmay›fl› ve müteahhitlerin fiyat bazl› al›m tercihlerini dikkate ald›¤›m›zda; kurumsal ve markalaflm›fl firmalar›n rekabet etme flans›n›n azald›¤›n› görüyorduk. Öte yandan denetimsiz piyasa koflullar›nda ön plana ç›kan düflük kaliteli kablolar, hem can ve mal güvenli¤ini tehdit etmekte hem de uzun vadede ciddi maddi kay›plara neden olmakta idi.

lay›s› ile teslim sürelerinin uzun oluflu, ilgili ülkelerde yerli veya bölgesel firmalar› korumak ad›na konulan zorunlu sertifikalar, tip test raporlar›, geliflmifl ülke standart kurulufllar›n›n verdi¤i sertifikalar›n geçerli say›l›p, TSE baflta olmak üzere Türkiye'de al›nan sertifikalar›n di¤er ülkelerde kabul görmemesi Kentsel dönüflümün bafllam›fl olmas›, yap› ve baz› kalitesiz ürün satan Türk firmalar›n›n, denetim flart›n›n taviz vermeden uygulanTürk Mal› imaj›na verdi¤i olumsuz etkileri mas› hem marka ürünlerin ön plana ç›kmas› saymak mümkün. ve kalitenin tercih edilmesini sa¤layacak Yurtiçi pazarda yaflanan sorunlar›n bafl›nda hem de bu ürünlerin sa¤layaca¤› düflük kagelen büyük sorun, arz›n talepten fazla olmas› y›p ve yüksek performans neticesinde ülke nedeniyle haks›z rekabet yapan firmalar›n kukaynaklar› daha verimli kullan›lmas›n› sa¤rumsal ve markalaflm›fl firmalar aleyhine olufllayaca¤›n› düflünüyoruz. turdu¤u olumsuz koflullard›r. Bu olumsuz koflullar›n en önemlisi uygunsuz ve standart d›fl› ürünlerin getirdi¤i haks›z rekabet ortam›d›r. Ayr›ca baz› küçük ölçekli firmalar›n kay›t d›fl› ticaretleri de piyasay› olumsuz etkilemektedir. Sektör flartlar› gere¤i, birçok durumda son kullan›c›lar ile sat›n alan firmalar farkl› olup, sat›n alan firma sadece flahsi menfaatini düflünerek karar vermektedir. Bunun neticesinde kalitesi düflük ve uygunsuz ürünler piyasaya girmekte ve bu hem topluma, hem ülke ekonomisine hem de mevzuata ve standartlara uygun üretim yapan kurumlara ciddi zararlar vermektedir. Müteahhit bir firman›n sistemde veya binalarda kulland›¤› kalitesiz ve standartlara uygun olmayan kablolar, kablo hem risk oluflturmakta hem de düflük performans›ndan dolay› kullan›m ömrü boyunca ciddi

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 107 RÖPORTAJ/SÖYLEﬁ‹/ANLATI/FEATURE/CONVERSATION/

Sektörümüzü yak›n dan bilen birisi ola rak bize sektörü müzle ilgili k›sa bir bulunur musunuz? Dünya ile karfl›lafl t›rd›¤›m›zda sektö rümüz olmas› gere ken yerde mi? E¤er de¤ilse dünya ölçe ¤inde bir sektör ola bilmek için neler lektrik sektörü enerji yat›r›mlar›ndan hariç tutulursa di¤er ana sektörlere göre hacim olarak küçüktür. Bununla birlikte bir o kadar da çeflitlili¤in dinamizm katt›¤› bir sektördür. Birçok ürün çeflidini bar›nd›rman›n yan› s›ra ülkemizde de¤iflik sat›fl kanallar› ve pazarlama tekni¤i ile nihaiyi tüketiciye kadar kar›fl›k yap› vard›r.

Kabul görmüfl ürün kalitesi, kullan›labilir ürün fonksiyonlar› ve bunlara sahne olan ticaret zemiElektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 110 RÖPORTAJ/SÖYLEfi‹/ANLATI/FEATURE/CONVERSATION/

ni göz önüne al›nd›¤›nda birçok ülke standartlar›n› geçmiﬂ olsak da, halen ileri ülkeler seviyesinde de¤iliz maalesef. Bu muhakkak ki aﬂ›r› rekabetten do¤an agresifli¤imizi ürün ve çözüm üzerine yans›tt›¤›m›z zaman ülkemiz ad›na daha iyi bir üretim ve tüketim pazar› yarataca¤›m›za inan›yorum.

d›nlatma

sektörünü,

Si -

çal›ﬂaca¤›z. Bizim elimizden gelen bu, uygulamac›lar›m›z›n ve son kullan›c›lar›m›z›n daha da bilinçlenmesi her zaman lehimize olacakt›r.

Kentsel dönüflüm yasas›n›n kanunlaflmas›n dan sonra birçok ilde efl zamanl› olarak y› k›mlar yap›lmaya baflland› ve 10 y›l kadar sürmesi beklenen kentsel dönüflüm çal›flmas› resmen start alm›fl oldu. Buradan hareketle böyle olunca da ticaret tamamen promos- Kentsel Dönüflüm sektörümüzü nas›l etkile yon, vade vb argümanlar üzerinden yürütü- yecek ve sektörümüze getirileri ne yönde lüyor. Nihai tüketicinin bu kadar az karar olacak ö¤renebilir miyiz?

merci oldu¤u ve toplam sektör olarak bu ölçekte ifl hacmine ra¤men bu kadar proSon olarak 2014’e haz›rl›k mahiyetinde; mosyon, rekabet ve reklam›n bol oldu¤u mevcut anahtar-priz serimize ilave Türki- sektör azd›r diye düflünüyorum. Bu da sekye’de üretimini planlad›¤›m›z S15 serimizin törü k›s›r döngüye sokuyor. de endüstriyel haz›rl›klar›n› bitirdik. Bu ül‹ç mekan ayd›nlatma ise Türkiye’nin hiç kemiz ad›na sevindirici bir yat›r›md›r. hak etmedi¤i bir biçimde kaos içerisinde. Tüm bu ürün gam›m›zla 2014’e yüksek he- fiimdilik özellikle LED çözümlerinde marka deflerle giriyoruz. Çok daha iyi organize ol- de¤eri tafl›yan firmalar bekleyiflte. Neredeymufl bir Simon Elektrik görece¤imizi düflü- se %80 oran›nda henüz evrimini tamamlanüyorum. Yeni hedeflerimiz aras›nda Orta- yamam›fl ithalat yapan küçük firmalar›n do¤u pazarlar›na da Türkiye üzerinden a¤›r- ürünleri piyasada hüküm sürüyor. Pazar akl›k verme planlar›m›z var. törlerinin bize verdi¤i geribildirim TürkiHer sektörün oldu¤u gibi bizim sektörümü - ye’nin bir LED çöplü¤üne dönmek üzere olzün de sorunlar› var. K›saca bize bu sorunlar - du¤u ve bu aflamadan sonra daha kaliteli ve dan ve sizin çözüm önerilerinizden bahseder markal› ürünlerin talepte olaca¤› yönünde. ‹flin asl›, her ifl birimin kendisine has sorunlar› var. Anahtar-priz’de katma de¤erli bir ürün gam›n› ve flirketinizi sunacak zemin hala Türkiye’de çok geliflmedi. Hal

2013 y›l› firman›z aç›s›ndan nas›l geçti? 2013 y›l› ile ilgili okuyucular›m›za k›sa bir de¤er lendirme de bulunur musunuz? 2014 y›l› için hedefleriniz ve beklentileriniz neler? Simon Türkiye olarak, 2013 y›l›nda daha fazla ürün lansmanlar›na a¤›rl›k verdik. Anahtar-priz, bürotik ürünlerimizden sonra bu sene tamamen LED çözümünü bar›nd›ran ayd›nlatma ifl birimimizi de pazar›m›z›n be¤enisine sunduk. Sonras›nda ald›¤›m›z pozitif tepkiler bizleri daha da yüreklendirdi. ‹ç pazardaki yerimizi sa¤lamlaflt›r›rken baz› d›fl ticaret pazarlar›n› da eklememiz 2013’ün getirilerinden oldu.

Biz Simon Türkiye olarak ﬂirketimizi, ürünlerimizi ve çözümlerimizi do¤ru noktalara anlatmaktan vazgeçmeyece¤iz. Mümkün mertebe agresifli¤imizi bu yönde kullanaca¤›z ve daha çok ülkemize yat›r›m getirmeye

Kentsel dönüflüm daha yaflanabilir bir çevre için önemli bir at›l›m. Muhakkak ki sektörümüzün bina segmentinde yer alan k›sm› pozitif anlamda direkt etkilenecektir. Buna ülkenin üretime yönelik endüstriyel altyap›s› da eklenirse o zaman daha sa¤l›kl› bir ekonomi geliflimi yaflayaca¤›z. Di¤er türlü bu dönüflümün finansman› sektörümüzü olumsuz da etkileyebilir. Öte yandan birçok kalburüstü inflaat firmas›n›n bu projede rol almas› bizim gibi firmalara kap› açacakt›r. Mesela buna yönelik hem kaliteli, hem montaj› kolay üstelik de hesapl› bir seri olan S15’in üretimine karar verdik. Ayr›ca yeni binalarla birlikte öyle umuyorum ki rekabetten kaynakl› çok daha modern binalar infla edilecek ve bizler gibi katma de¤erli firmalara pazar do¤acakt›r. Haliyle bizler aras›nda da rekabet hat safhaya ulaflacakt›r. Elbette bu anlamda rekabet müteahhidin faydas›na olacakt›r.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 111 RÖPORTAJ/SÖYLEﬁ‹/ANLATI/FEATURE/CONVERSATION/

Tunç Göz: ‘Türkiye’de LED Ayd›nlatma Pazar› Çok Geniﬂ ve Yüksek Bir Potansiyele Sahip’ y›l›nda mevcut büyümenin latma Sat›ﬂ ve Pazarlama -

Sektörümüzü yak›ndan bilen birisi olarak bize sektörümüzle ilgili k›sa bir de¤erlendirmede bulunur musu nuz? Dünya ile karfl›laflt›rd›¤›m›zda sektörümüz olmas› gereken yerde mi? E¤er de¤ilse dünya ölçe¤inde bir sektör olabilmek için neler yap ürkiye’de LED ayd›nlatma pazar› çok genifl ve yüksek bir potansiyele sahip. Hem Türkiye’nin hem de dünyan›n gelece¤inin LED ayd›nlatma teknolojisinde oldu¤una inan›yoruz. Bu aç›dan da Enerji Bakanl›¤›’n›n kararnamesi ile sokak ayd›nlatmas›nda gerçekleflecek LED dönüflümünü çok olumlu bir ad›m olarak görüyoruz. LED ayd›nlatma armatürleri ile de¤ifltirilecek 15 milyon sokak armatürü ülkemize yüzde 50’yev aran enerji tasarrufu sa¤layacak.

2013 y›l› firman›z aç›s›ndan nas›l geçti? 2013 y›l› ile ilgili okuyucular›m›za k›sa bir de¤er lendirme de bulunur musunuz? 2014 y›l› için hedefleriniz ve beklentileriniz neler? 2013 y›l›n›n Vestel LED ayd›nlatma için güzel bir y›l oldu¤unu söyleyebiliriz. Bir önceElektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 114 RÖPORTAJ/SÖYLEﬁ‹/ANLATI/FEATURE/CONVERSATION/

ki y›la göre 4 kat› büyüdük. 2014 y›l›nda da Vestel LED ayd›nlatma olarak mevcut büyümemizin üç kat›na ulaflmay› hedefliyoruz. Bu hedefe ulaflmak için de Manisa’daki ARGE ve üretim yat›r›mlar›m›z› tamamlad›k. Bu y›l sat›fla sundu¤umuz ürünlerden olan LED sokak ayd›nlatma armatürlerimizin optik, mekanik, elektronik ve güç ünitesi tasar›mlar›n› Ar-Ge merkezimizde, üretimlerini ise Vestel City’de gerçeklefltirdik. Yerli üretim ve tasar›m LED sokak ayd›nlatma armatürlerimizle yeflil ve ak›ll› flehirlerin oluflmas›na öncülük etmeyi hedefliyoruz. 2014 y›l›n›n LED dönüflümünün en h›zl› gerçekleflece¤i y›l olaca¤›n› öngörüyoruz.

Her sektörün oldu¤u gibi bizim sektörümü zün de sorunlar› var. K›saca bize bu sorunlar dan ve sizin çözüm önerilerinizden bahseder ﬁu an LED ayd›nlatma sektörünün en büyük

s›k›nt›s›n›n sektörel standartlar›n istenilen düzeyde olmamas›ndan kaynakl› kontrolsüz LED ayd›nlatma ithalat› oldu¤unu görüyoruz. Bu durum, kalitesiz ürünlerin pazara girmesine ve tüketicinin güvenin sars›lmas›na neden oluyor. Biz Vestel olarak, büyüme ve geliflmenin dünya standartlar›na uygun gerçeklefltirilmesi gerekti¤ine inan›yoruz. Amac›m›z, Türkiye LED ayd›nlatma sektöründe kaliteyi oturtmak, ürün ve ithalat standartlar›n›n belirlenerek pazarda kaliteli ürünlerin yer almas›n› sa¤lamak. Standartlar›n oluflturulmas›, kontrolsüz ithalat›n önüne geçilmesi ve LED ayd›nlatma kirlili¤inin engellenmesi için sektöre rehberlik edecek bilimsel çal›flmalar› destekliyoruz.

Kentsel dönüflüm yasas›n›n ka nunlaflmas›ndan sonra birçok ilde efl zamanl› olarak y›k›mlar yap›l maya baflland› ve 10 y›l kadar sürmesi beklenen kentsel dönü flüm çal›flmas› resmen start al m›fl oldu. Buradan hareketle Kentsel Dönüflüm sektörümüzü nas›l etkileyecek ve sektörümü ze getirileri ne yönde olacak ö¤ renebilir miyiz? Kentsel dönüflüm projesi ile önümüzdeki dönemde birçok inflaat projesi devreye girecek. Bu projeler, ülkemizin LED ayd›nlatma dönüflümü için büyük bir potansiyeli ortaya ç›karacak. Kentsel dönüflüm ile konutlarda LED ayd›nlatma kullan›m›n›n Türkiye’de iyice yayg›nlaflaca¤›n› öngörüyoruz.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 115 RÖPORTAJ/SÖYLEﬁ‹/ANLATI/FEATURE/CONVERSATION/

Sektörümüzü yak›ndan bilen birisi olarak bize sektörümüzle ilgili k›sa bir de¤erlendirmede bulunur musu nuz? Dünya ile karfl›laflt›rd›¤›m›zda sektörümüz olmas› gereken yerde mi? E¤er de¤ilse dünya ölçe¤inde bir sektör olabilmek için neler yap mal›y›z? ünümüzde her sektör için en önemli bafll›k, enerji. Enerji, çözülmesi kolay gibi gözüken, ancak bir o kadar da karmafl›k dinamikleri beraberinde tafl›yan bir denklem olarak karfl›m›za ç›k›yor. Elektrik ve ayd›nlatma konusunu da içine alarak ifade etti¤imizde, dünyada enerji tüketimi gelecek 40 y›l içerisinde iki kat›na ç›kacak. 2025 y›l›nda dünya nüfusuna 1 milyar kifli daha eklenecek. Toplumlar›n her geçen gün artan daha iyiye ulaflma arzusu, onlar› bugün temsil ettiklerinden çok daha büyük bir ekonomiyi temsil etmeye götürecek. Dolay›s›yla daha fazla talep edecekler, daha fazla üretecekler ve daha fazla tüketecekler. Bu durumda her geçen gün daha fazla enerjiye ihtiyaç duyaca¤›z.

Ancak daha fazla enerji üretmek ve tüketmek demek, hem enerji kaynaklar›n› daha fazla kullanmak hem de daha fazla karbon emisyonu salmak anlam›na geliyor. Oysaki aktif verimlilik zihniyetiyle hareket etmemiz, enerji tüketimi ve ilgili süreçlerden her türlü israf› kald›rmam›z gereken bir dönemin içindeyiz. Dolay›s›yla bütün bu bilgiler ›fl›¤›nda hayaElektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 118 RÖPORTAJ/SÖYLEfi‹/ANLATI/FEATURE/CONVERSATION/

t›n devaml›l›¤› için tek bir gerçek var; enerjiyi daha verimli kullanmak ve ifllerimizi bugün harcad›¤›m›zdan daha az enerji kullanarak yapmaya bafllamak. Dolay›s›yla geliflen enerji verimlili¤i bilincinin de katk›lar›yla bu trendin daha da güçlenerek yayg›nlaflaca¤› kan›s›nday›z. Schneider Electric olarak, dünya için sürdürülebilir bir gelecek sa¤lamaya hizmet etmek ve enerji konusundaki bilinci gelifltirmek ad›na, dünyada ve Türkiye’de elektrik ve ayd›nlatma alanlar›nda etkin çözümler sunmaya devam ediyoruz.

Ve bunlar›n önüne geçmek için tek gerçek- için son derece önemli. Bu sayede hem bireyler hem de ülkemiz ekonomisi için lili¤imiz verimlilik. Schneider Electric olarak biz, Elektrik ve önemli kazan›mlar elde edebiliriz. Ayn› zaAyd›nlatma Sektörü’nde dünya ve ülke ça- manda gelecek nesiller için daha yaﬂanabilir p›nda enerji verimlili¤i çözümlerine olduk- bir çevre b›rakabiliriz.

rimlilik konusunda sorunlar›m›z oldu¤u göze çarp›yor. Türkiye’nin büyüyen bir ekonomisi, haliyle daha çok enerji, dolay›s›yla daha yo¤un elektrik kullan›m›n› gerektiriyor. Verimlilik sorunu burada devreye giriyor ve sektörün dünya çap›nda bir sektör olmas›, öngörülen verimlilik art›fl›n›n destek verece¤i bir sürdürülebilirlik anlay›fl›n› gerektiriyor. Sadece ülkemizde enerji tüketimini yüzde 20 azaltman›n parasal karfl›l›¤›n›n 60 milyar dolar oldu¤unu ve bu potansiyelin hayata geçirilmesinin, 2020 y›l› itibar›yla 390 milyon ton petrol tasarrufuna eflde¤er bulundu¤unu dikkate alacak olursak konunun önemi çok daha iyi anlafl›l›r.

rülebilirlik anlay›fl›n›n gerek çeflitli sektörlerde, gerekse toplum yaflant›s›nda yerleflmesi için çal›flmalar yürütüyor, bu paradigma de¤iflikli¤inin gerçeklefltirilmesinde ifl dünyas› çok önemli sorumluluklar düfltü¤ünü biliyoruz. Çünkü ifl dünyas› ulusal ve uluslararas› örgütlü çal›flmalar›yla yeniliklere her zaman aç›k ve ça¤›n geliflmelerine daha h›zl› uyum sa¤lama yetene¤ine sahip.

Kentsel dönüflüm yasas›n›n kanunlaflmas›n dan sonra birçok ilde efl zamanl› olarak y› k›mlar yap›lmaya baflland› ve 10 y›l kadar sürmesi beklenen kentsel dönüflüm çal›flma s› resmen start alm›fl oldu. Buradan hareketle Kentsel Dönüflüm sektörümüzü nas›l etkile yecek ve sektörümüze getirileri ne yönde Dünyayla karfl›laflt›r›ld›¤›nda sektörde ve- Dünyan›n gelece¤ini koruyacak olan sürdü- olacak ö¤renebilir miyiz? ça önem veriyoruz. Enerji yönetiminin global uzman› olarak, dünyada toplam enerji tüketiminin %72’sini yapan pazarlar›n tamam›na enerji verimlili¤i çözümleriyle hizmet veriyor ve hizmet verdi¤imiz tüm sektörlere enerji yönetimi konusunda önderlik yap›yoruz.

Kentsel Dönüflüm söz konusu oldu¤unda kurumlar›n ne kadar ve nerelerde enerji tükettiklerini anlamalar›n›; pasif geliflim alanlar›n› tan›mlamalar›n›; ard›ndan otomasyon, düzenleme ve izleme yoluyla tesisatlar›n› gelifltirerek optimum düzeye getirmelerini sa¤layan aktif enerji verimlili¤i üzerine odaklan›yoruz. Yap›lan uygulamalar›n sa¤lad›¤› tasarruflar›n de¤iflimler yaBizleri sürdürülebilir bir dünyaya tafl›yacak ratt›¤› ve iyi bir sistem tasar›m›n›n büyük bu yol haritas›nda sadece sosyal inovasyon bir fark sa¤lad›¤› ortada. de¤il ayn› zamanda teknolojik çözümler kri- Schneider Electric olarak, kentsel dönüflütik önem tafl›yor. 2050 y›l›nda dünya üzerin- mün, sektöre verimli projeler üretme ve yap›de yaflayaca¤› öngörülen 9 milyar insan›n land›rma anlam›nda yeni deneyimler kazand›sa¤l›kl› g›da, temiz su, geliflmifl sa¤l›k hiz- raca¤›na inan›yoruz. fiirket olarak enerji ve Her sektörün oldu¤u gibi bizim sektörümü - metleri ve e¤itime, s›f›r at›k flehirlerde erifle- altyap›, endüstri, konut ve bina pazarlar›nda zün de sorunlar› var. K›saca bize bu sorunlar - bildi¤i bir dünya vizyonundan bahsediyoruz. uygulad›¤›m›z teknolojik ve yenilikçi enerji

dan ve sizin çözüm önerilerinizden bahseder Dünyada oldu¤u gibi Türkiye’de de gittikçe verimlili¤i yöntemleriyle %30’a varan oranBugün bir yandan enerji ihtiyac›n›n sürekli olarak artt›¤› ve buna karfl›l›k kaynaklar›n gitgide azald›¤› bir dünyay› konufluyoruz. Di¤er yandan küresel iklim de¤iflikliklerinin önüne bir set çekmek durumunday›z.

öne ç›kan sürdürülebilir kalk›nma uzun y›l- larda tasarruf elde edebiliyoruz. Bu, özellikle lard›r kaynaklar›n› verimli kullanamayan ül- enerjisinin büyük bir k›sm›n› d›flar›dan sa¤lakemiz aç›s›ndan önemli f›rsatlar sunmakta. yan Türkiye gibi bir ülke için ciddi bir oran. Enerjinin verimli kullan›m›, enerjisinin bü- Kentsel dönüflüm projelerinde konut içi ve yük bir k›sm›n› d›flar›dan sa¤layan ve büyü- konut d›fl› elektrik aksamlar›n projelendirilyen ekonomiler aras›nda yer alan Türkiye mesinde etkinli¤imizi sürdürece¤iz.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 119 RÖPORTAJ/SÖYLEﬁ‹/ANLATI/FEATURE/CONVERSATION/

1999 y›l›nda elektronik

konusunda sektörünün en baﬂaran Levent

Elektro -

tikleri ürünleri ve sektörü konuﬂtuk.

piyasalarda öncü olman›n getirdi¤i avantajlar›n da zorluklar›n fark›nday›z. fiimdiden irmam›z 1999 y›l›nda kuruldu. ‹lk LED panel deyince profesyonellerin akl›na y›llar›m›z elektronik aletlerin sat›fl› LED DEPOSU’NUN geldi¤ini biliyoruz. ve tamiri ile geçti. 2010 Y›l›nda elekFirman›z›n ürün yelpazesinde ne tür ürünler tronik malzeme ve LED ithalat›na girifltik. var ö¤renebilir miyiz? Daha sonra LED grafik panellerin gelece¤iLED grafik paneller, LED çeflitleri, kontrol ni keflfedip buraya yöneldik. Ciddi anlamda kartlar›, güç kaynaklar›, kasa profili ve akseLED grafik panel ve ilgili tüm ürünleri stosuarlar›, elektronik komponentler. fiimdi de ¤unda bulunduran bir firma oldu¤umuzu ve LED ampul yapmak için gerekli ürünler. flu anda da bu sektörün de bafl›n› çekti¤imiSürücüsü, LED’leri, kasas›... K›saca ampul zi söyleyebilirim. Tabii vizyonumuz sadece üretimi için gerekli tüm malzemeler. ithal edip satmak de¤il. Beraberinde AR-GE çal›flmalar› da yürüterek katma de¤er sa¤l›- Firman›z›n ürün yelpazesinde a¤›rl›kl› olarak yoruz. Çok k›sa bir zaman içinde animasyon LED’ler oldu¤unu söylediniz. Buradan hare kartlar› ve tafl›t güzergâh sistemleri için ken- ketle bize gelecek yüzy›l›n ayd›nlatma tekno di donan›m ve yaz›l›mlar›m›z› da tasarlad›k. lojisi olarak ta lanse edilen LED’lerle ilgili Devam›nda yine önemli eksikliklerden biri- neler söylemek istersiniz? si olan grafik panel kasalar›n›n çözümüne LED’lerin ülkemiz piyasas›nda görülmeye yönelik çal›flmalar›m›z oldu ve sonucunda bafllanmas›, 1970’li y›llara kadar dayan›r. bu konuda ihtiyaç duyulan tüm ürünlerin sa- ‹lk zamanlar sadece k›rm›z› rengi varken dat›fl›n›n yan› s›ra haz›r ya da istenilen ölçüler- ha sonra yeflil ve ard›ndan amber rengi ç›kde iç ya da d›fl mekân kasalar›n da üretimine t›. ‹lk zamanlarda LED’ler sadece göstergebafllad›k. 2012- 2013 y›llar›nda da Asya’n›n lerde kullan›l›rken 2000’li y›llara geldi¤ikonular›nda en güçlü iki firmas› ile distribü- mizde ucuzlamas›yla birlikte reklamc›l›kta törlük anlaflmas› yapt›k ve çal›flmalar›m›za da kullan›lmaya baflland›. Son birkaç y›ld›r büyük bir h›zla devam ediyoruz. Rekabetçi da ayd›nlatmada kullan›lmas› ekonomik ha-

K›saca firman›z› tan›yabilir miyiz?

le gelmeye bafllad›. Yak›n zamana kadar LED ile ayd›nlatma, toplam sahip olma maliyeti göz önüne al›nd›¤›nda ekonomik de¤ildi. Yanl›fl hesap yap›p ekonomik oldu¤unu iddia ederek satmaya bafllayanlar vard› ama biz LED ayd›nlatman›n gerçekten ekonomik oldu¤unu görene dek bu ifle girmedik. Art›k ekonomik oldu¤unu biliyoruz.

Son günlerin önem kazanan ürünlerinden bi ri olan LED panellerden ve bu ürünlerin özel liklerinden bahseder misiniz? Öncelikle söylemek isterim ki, biz tabela üretmiyoruz. Tabela üretmek için gerekli tüm malzemeyi en küçük parças›na kadar stoklar›m›zda bulundurup üreticilere teknik altyap›m›z ile birlikte sunuyoruz. LED paneller bir ya da birden çok adedinin birlefltirilerek elektronik tabelalar yap›lmas›na imkân sa¤layan birimlerdir. Her bir panel ile birlikte ücretsiz olarak verdi¤imiz enerji ve veri kablolar› ile kolayca ba¤lant›lar› yap›labilir, yine ücretsiz olarak d›fl ortam paneller için birlikte verdi¤imiz contalarla mekanik montaj› yap›larak sudan etkilenmeyen yap›lar oluflturulabilir. Paneller k›rm›z›, yeflil, amber (sar›), mavi,

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 122 RÖPORTAJ/SÖYLEﬁ‹/ANLATI/FEATURE/CONVERSATION/

beyaz gibi tek bir renkte ya da her bir hücresi k›rm›z› + yeflil gibi iki adet LED’den oluflan ve yeflil / sar› / k›rm›z› aral›¤›ndaki renkleri verebilen iki renkli veya tüm renkleri verebilen, her hücresinde k›rm›z› / yeflil / mavi LED içeren paneller olabilir. Ayr›ca d›fl ortam için günefl alt›nda görülebilen ve sudan etkilenmeyen “d›fl ortam” ve yak›ndan bak›lacak, bina içinde bulunacak, üstüne gün ›fl›¤› düflmeyecek tabelalar yapmak için “iç ortam” panelleri vard›r. Paneldeki her hücreye piksel denir ve paneller tarif edilirken bir pikselin boyu milimetre olarak söylenir. Örne¤in her pikseli 10x10 mm boyutlar›nda olan bir panel, P10 olarak an›l›r. Panel cinsine göre belli say›daki panel için uygun bir güç kayna¤› gereklidir. Örne¤in bir projede her 6 panel için bir güç kayna¤› gerekebilir, örne¤in 60 panel kullan›lacaksa bu durumda 10 adet de güç kayna¤› gerekecektir. fiebeke ile ya da motorlu tafl›tlarda kullanmak üzere farkl› tip ve güçlerde güç kaynaklar›m›z mevcuttur. Tabeladan beklentilerinize ve tabela boyutlar›na göre uygun bir de kontrol kart› seçmelisiniz. Bu konuda biz müflterilerimize destek vermekteyiz. Bu seçimde üst üste kaç s›ra panel kullan›laca¤›, panel türü, tabelan›n kullan›m alan›, iletiflim flekli, sensorlar v.s. gibi birçok kriter göz önünde bulundurularak seçim yap›lmaktad›r. Bu arada, kontrol kart› çeflitlili¤i ve miktar aç›s›ndan ülkemizdeki en büyük stoka sahip oldu¤umuzu da söylemek isterim.

kullan›lmas›, ayd›nlatma giderleri d›fl›nda klima harcamas›n› da azaltacakt›r. Çünkü LED ampuller alternatiflerine göre daha az ›s› neflrediyor. Sonra ampulün de¤ifltirilmesinin sorun oldu¤u yerler vard›r. Ampulün de¤ifltirilmesi de bir maliyettir. Normal ampullerin ömrü bellidir. Bu yüzden s›k de¤ifltirilmesi gerekir. Ama LED ampullerin ömrü, usulüne uygun kullan›ld›¤›nda neredeyse sonsuzdur. kendimiz yapt›k. Bunun yan›nda müflterileri- ‹yi bir LED ayd›nlatma gereci nas›l olmal›d›r. mizin özel isteklerine yönelik AR-GE ve müEn önemlisi ›s›nmamal›d›r. Çünkü LED dehendislik çal›flmalar› da yapmaktay›z. di¤imiz yar› iletken malzeme için yüksek s›LED’ler a¤›rl›kl› olarak ayd›nlatma endüstri - cakl›k ölüm demektir. Yüksek s›cakl›kta çasinde nerelerde kullan›lmaktad›r. l›flan bir LED ayd›nlatma gerecinin zaman Is›nma ile ilgili sorunu olan yerler için ideal içinde h›zla verimi düflecek, belki de tamabir kere. Çünkü ak›m kaynaklar›n› (ayd›n- men ifl görmez hale gelecektir. Bu yüzden latmada elektrik beslemesinde gerilim kay- LED yongalar›n›n ›s›nmamas› için gerekli naklar› de¤il, ak›m kaynaklar› kullan›l›r) ay- önlemler al›nmal›d›r. d›nlat›lacak bölge d›fl›nda tutarsan›z, ›s› nefl- Kullan›m aç›s›ndan bak›ld›¤›nda, örne¤in ri di¤er mevcut hiçbir teknolojiyle k›yasla- mekân ayd›nlatmas›nda yüksek s›cakl›kl› namayacak ölçüde az olacakt›r. Dolay›s› ile yani düflük dalga boylu ürünler tercih edilirörne¤in market buzdolaplar›n›n ayd›nlat›l- ken örne¤in kuyumcu vitrini ayd›nlat›lmamas›nda LED ampul kullan›lmas›, ayd›nlat- s›nda s›cakl›k etkisini verebilmek için düflük man›n harcayaca¤› enerjiden tasarruf d›fl›n- s›cakl›kl› yani yüksek dalga boylu ürünler da buzdolab›n›n harcad›¤› elektri¤i de azala- kullan›lmal›d›r. cakt›r. Müflterilerin yo¤un olarak bulundu- LED lamba kullanman›n avantajlar› nelerdir? ¤u, bu yüzden ayd›nlat›lmas› gereken ‹fl yerLED lambalar›n iki önemli özelli¤i vard›r: lerinde ayd›nlatma arac› olarak LED ampul

AR-GE ve inovasyonu nas›l tan›ml›yorsu nuz? Firman›z›n bu konudaki çal›flmalar› ne yönde ö¤renebilir miyiz? Bizim görevimiz müflterilerimizin ihtiyaçlar›n› karfl›lamak ve yeni kullan›m alanlar›n› keflfedebilecekleri ürünleri sto¤umuzda bulundurmak. Örne¤in round ve mantar ledlerle yap›lan eski tip tabelalar›n kontrol kartlar›n›, LED panellerle yap›lan tafl›t güzergah sistemlerinin kontrol kart›n› ve yaz›l›m›n›, profil kasa üretimini en bafltan sona kadar tüm AR-GE ve üretim çal›flmalar›n› tamamen Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 123 RÖPORTAJ/SÖYLEfi‹/ANLATI/FEATURE/CONVERSATION/

Birisi sonsuz denebilecek uzunluktaki ömürleri, ikincisi flu andaki kullan›labilir teknolojideki “en az elektrik harcamas› ile en yüksek ›fl›¤› sa¤layan” elemanlar oluflu. Birkaç sene evvel bunu söylemek pek mümkün de¤ildi, ancak flimdi LED ampul fiyatlar›n›n geldi¤i seviye göz önüne al›nd›¤›nda evlerde dahi tüm mekânlarda LED lambalar› tercih etmemek için hiçbir gerekçe kalmad›. Az elektrik harcamak demek, do¤aya daha az zarar vermek demektir. Dolay›s› ile LED ampul kullanarak hem kaliteli ›fl›¤a kavufluruz, hem s›k s›k ampul de¤ifltirme külfetinden kurtuluruz, hem cebimizden daha az para ç›kar hem de do¤aya daha sayg›l› davranm›fl oluruz. LED ampul kullanmamak günümüzde ak›l kâr› de¤il!

LED’leri k›sa sürede çöpe atmak durumunda kal›rs›n›z. Uç örnek vermek gerekirse, so¤utma uygulanmam›ﬂ 5 watt’l›k bir LED’i çal›ﬂt›r›rsan›z, saniyeler içinde bozulacakt›r. Ama örne¤in buzdolab› içindeki bir LED çok uzun ömürlü olacakt›r.

LED’in y›ld›z›n›n parlamas›yla birlikte LED’li ayd›nlatma ifline giren firma say›s› bir hayli artt›. Birincisi ayd›nlatma sektörü bu LED’lerin ortalama çal›flma ömürleri ile ilgi - kadar çok firmay› doyurabilecek bir sektör mü? ‹kincisi LED’li ayd›nlatma konusunda li neler söylemek ister siniz? Teorik olarak LED’lerin ömrü sonsuz. An- hizmet alacak müflteriler firma seçerlerken cak pratikte durum ne yaz›k ki böyle olmu- nelere dikkat etmelidir. yor. Ampul verdi¤iniz birine “Bu ampulün çal›flt›¤› ortam›n s›cakl›¤›n› s›f›r derecenin üstüne ç›kartmay›n” deme flans›n›z yok. LED’in ömrü ›s›nmas›na ba¤l›. Is›nmazsa size çok uzun süreler hizmet edebilir. Ama montaj ve yerlefltirmeye dikkat edilmez ve oluflan ›s›y› da¤›tacak tedbirler al›nmazsa, hat›r› say›l›r para ödeyerek ald›¤›n›z

Çok do¤ru. LED’in y›ld›z›n›n parlamas› enerjiyi daha verimli olarak kullanmas› sebebiyle ön plana ç›k›yor. 2010 y›l›nda dünyadaki pazar büyüklü¤ü 69 milyar Euro olan ayd›nlatma sektörünün 2020 y›l›nda 108 milyar Euro’luk bir pazar hacmine ulaflaca¤› öngörülüyor. Bu durumda yolun bafl›nda oldu¤umuzu söylemek daha do¤ru olur. fiu

anda as›l önemli olan bu kadar çok firman›n var olmas› de¤il, bilinçsizce ürün sunmalar›d›r. Bilgiye ulaflman›n çok kolay oldu¤u günümüzde hizmet alacaklara -sektörün d›fl›nda olanlar da dâhil olmak üzere önerimiz, konuyu araflt›rmalar›, beklenti ve ihtiyaçlar› do¤rultusunda karar vermelerine alternatif çözümler ile yard›mc› olabilen, konuya hâkim oldu¤una inand›klar› firmalar ile hareket etmeleri olacakt›r. H›zla ilerleyecek bir sektör oldu¤undan dolay› kat› rekabet koflullar›nda ürünleri öncelikle fiyatlar›na göre de¤il fiyat / ürün / performans çizgisine dikkat ederek yorumlamalar›n›n daha iyi sonuçlar verece¤ini söyleyebiliriz.

Sat›fl›n› yapt›¤›n›z ürünlerle ilgili sorun ya fland›¤›nda teknik destek veriyor musunuz? Ya da ürünü yenisi ile de¤ifltiriyor musunuz? Sat›fl›n› gerçeklefltirdi¤imiz ürünlerin tamam› bizim belirledi¤imiz standartlarda üretilmekte olup iki aflamal› testten geçmektedir. Birinci aflamas› üretim sonras› testleri olup Türkiye’deki depolar›m›za girmeden önce yap›lan testtir. Bu test, e¤er üretim ile ilgili bir sorun varsa tespitinin hemen yap›lmas›n› amaçlar. ‹kinci test ise, Türkiye’de sat›fl› gerçekleflmeden önce yap›lan uygulama testidir. Örne¤in LED paneller, tüm LED’lerinin homojen ›fl›k vermesinden plastik kasas›na kadar birçok aç›dan kontrol edilir. Dolay›s›yla ar›zal› ürün ç›kma ihtimali çok ama çok düflüktür. Daha önce de bahsetti¤imiz gibi uygun uygulama flekli ile çok uzun ömürlü olacaklard›r. Tabi ki müflterilerimizin olabilecek sorunlar›na destek veriyoruz. Aksi bir davran›flla ticaret yapmak da söz konusu olamaz zaten.

LED ayd›nlatma konusunda bilinçlendirme çal›flmalar›n›z var m›? Varsa bu çal›flmalar› n›zdan bahseder misiniz? Bu konuda üniver sitelerle ifl birli¤i yap›yor musunuz? Ö¤rene bilir miyiz? LED ayd›nlatma, Türkiye’de daha çok yeni. Bu yüzden evet. Bilinçlendirme ve kullan›m›n›n h›zla artmas› ad›na baz› projelerimiz var ilerleyen dönemlerde inflallah bunu hep birlikte görece¤iz. Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 124 RÖPORTAJ/SÖYLEfi‹/ANLATI/FEATURE/CONVERSATION/

LB‹ Elektrik çeflitli etkinlik ve organizasyonlarda partnerleri ile biraraya gelmeye devam ediyor. ELB‹ Elektrik bu kapsamda her biri birbirinden özel farkl› ülkelere seyahatler gerçeklefltiriyor. Y›l boyunca yaratt›¤› f›rsatlarla partnerleri ile biraraya gelen ELB‹, 2013 y›l›n›n son gezisini Pattaya olarak belirledi. Geçti¤imiz y›l da gerçeklefltirilen ve ELB‹’nin partnerleri taraf›ndan be¤eni ile karfl›lanan Pattaya turu bu y›l 7-13 Kas›m tarihlerinde gerçeklefltirildi. 2013 y›l›n›n kampanya sat›fllar›nda baflar›l›

olan 45 partnerin kat›ld›¤› turda partnerler, Timsah Çiftli¤i Turu, Mercan adas› turu ile heyecanl› anlar yaﬂarken Kraliyet Mücevher Fabrikas›’n› da görme ﬂans› yakalad›lar.

ELB‹ hakk›nda ELB‹ Elektrik Uluslararas›, Elbistan H›rdavat ad› alt›nda 1987 y›l›nda kuruldu. Uluslararas› piyasalardan gelen talep nedeniyle ürün yelpazesini geniflleterek 1993 y›l›ndan itibaren elektrik tesisat malzemeleri üretimine bafllad›. Üretim kapasitesini, sat›fl›n› ve

tarihleri aras›nda gerçek leﬂtirilen seyahate EL -

ihracat›n› art›raran Elbistan H›rdavat, ismini ELB‹ Elektrik ‹thalat ve ‹hracat San. ve Tic. Ltd. fiti. olarak de¤ifltirdi. 2002 y›l›nda Arnavutköy’deki modern üretim tesislerine tafl›nan ELB‹ Elektrik Uluslararas›, 2005 y›l›nda ünvan›n› ELB‹ Elektrik ‹thalat ve ‹hracat San. ve Tic. A.fi. olarak de¤ifltirdi. 2006 y›l›nda ELB‹ Elektrik Uluslararas› San.ve Tic. A.fi.’nin kurulmas›n›n ard›ndan 2007 y›l›nda Finlandiyal› Ahlström Capital ile bir ortakl›¤a giderek ortak teflebbüs flirketini halini alan ELB‹, 2013 - Ahlström Capital’in tüm hisseleri almas›yla %100 Ahlström Capital ifltiraki durumuna geldi. 2013 Eylül ay›nda ABB'nin flirketi sat›n almas›yla bir ABB Grup flirketi durumuna geldi. Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 126 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

lektrik anahtar› ve priz sektörünün lider kuruluflu V‹KO, çal›flanlar›na yönelik gerçeklefltirdi¤i örnek projelerine bir yenisini daha ekleyerek bu alanda da öncü oldu¤unu bir kez daha gösterdi. Fitness merkezinden havuza, tenis kortundan futbol ve voleybol sahas›na kadar birçok hizmeti V‹KO tesisleri içerisinde, çal›flanlar›n›n ifl yaflam›na dahil ederek fark yaratan kurulufl, yine çal›flanlar› için hayata geçirdi¤i “Kurumsal Sa¤l›k Projesi”nin lansman›n› ünlü Sunucu ve Wellness E¤itmeni Ece Vahapo¤lu ile birlikte gerçeklefltirdi.

bu alanda önemli bir projeye daha imza att›. V‹KO; mutlu, motivasyonu yüksek, sa¤l›kl› “Amaç; sa¤l›kl› yaflam kültürünü benim - yaflam kültürünü benimsemifl çal›flanlara sahip bir kurulufl olmak misyonu ile hayata gesemifl çal›flanlar…” çirdi¤i “Kurumsal Sa¤l›k Projesi”ni genifl Çal›flan odakl›l›¤› kurumsal bir de¤er olarak kat›l›ml› bir lansman ile çal›flanlar›na tan›tt›. ele alan ve çal›flan motivasyonu kapsam›nda V‹KO ‹K Direktörü Gülay SELK‹’nin proje birçok örnek çal›flma gerçeklefltiren V‹KO, tan›t›m sunumu ile bafllayan program, tüm çal›flanlardan büyük ilgi toplad›. Sa¤l›kl› ve dengeli beslenmeden sigaray› b›rakma seminerlerine, hijyen e¤itimlerinden ofis egzersizlerine kadar bir çok çal›flman›n gerçekleflece¤i projenin lansman›nda be¤enilen Sunucu ve Wellness E¤itmeni Ece Vahapo¤lu’nun yan› s›ra, projenin önemli partnerlerinden Medical Park Hastanesi Diyet Uzman› Arzu Gökmen de bir sunum gerçeklefltirdi.

“Kendimiz ve sevdiklerimiz için hayat› m›za yepyeni al›ﬂkanl›klar kataca¤›z…”

V‹KO ‹K Direktörü Gülay Selki “Sa¤l›kl› olmak, insan mutlulu¤unun öncelik tafl›yan bir göstergesi. Günlük enerjimizi art›rmak, daha sa¤l›kl› ve dengeli beslenmek, spor yapmak ancak bir yaflam tarz› haline gelirse sürdürülebilir mutlulu¤a dönüflebilir. Bu bak›fl aç›s›yla ve ‘Sa¤l›kl› Yaflam Elimizde’ slogan› ile yola ç›kt›k. Amac›m›z, çal›flanlar›m›z› do¤ru ve dengeli beslenme, egzersiz ve daha birçok sa¤l›kl› yaflam tarz› kazand›racak program ile desteklemek; sa¤l›kl›, mutlu ve stresten ar›nm›fl bir ruh haline sahip olmalar›n› sa¤lamakt›r. Yo¤un ifl temposu içerisinde zaman zaman ihmal edebildi¤imiz sa¤l›k ve mutlulu¤umuzu ele alarak kendimiz ve sevdiklerimiz için hayat›m›za yepyeni al›flkanl›klar kataca¤›z. Çal›flanlar›m›za verdi¤imiz de¤eri, onlar için oluflturdu¤umuz ‘Kurumsal Sa¤l›k Projemiz’ ile sa¤l›k ve mutlulu¤a dönüfltürmek için çal›flaca¤›z. Çal›flan odakl›l›¤› temel de¤erleri aras›nda tan›mlayan bir kurulufl olarak, çal›flanlar›m›z›n sa¤l›¤›na yat›r›m yapaca¤›m›z bu önemli projeyi hayata geçirmifl olman›n mutlulu¤unu hep birlikte yafl›yoruz. Bugün çal›flanlar›m›za sundu¤umuz ve kuruluflumuzun beslenme ve sa¤l›k profilini ortaya koyacak anket sonuçlar›na göre önceliklendirece¤imiz projeler ile 2014 y›l›na ‘Sa¤l›kl› Yaflam Elimizde’ diyerek girece¤iz.” dedi.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 128 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

anayi ve Teknoloji Bakanl›¤› taraf›ndan da onaylanan “Makel Ar-Ge ile ilgili konuflan Makel Genel Müdürü Hakan Öztürk, “Tüketici beklentilerinin son derece h›zl› geliflti¤i ve farkl›laflt›¤› günümüzde art›k ürünlerin sadece mekanik fonksiyonelli¤i de¤il, görselli¤i, teknolojik özellikleri de büyük önem kazanmaktad›r. Bu nedenle gelece¤e daha emin ad›mlarla ilerlemek, yeni ve ak›lc› teknolojiler gelifltirebilmek, bunlar› görsellikle desteklemek ve bunlar› sat›labilir ürünlere çevirerek müflteriye be¤endirmek çok önem tafl›maktad›r. ‹flte bu noktada Araflt›rma-gelifltirme faaliyetlerinin çok daha fazla önem kazand›¤› günümüzde, bu çal›flmalar› yapaca¤›m›z bir merkezimizin olmas› bizlere yar›nlara daha umutla bakmam›za neden olacakt›r.” dedi. Elektrik ve elektronik sektörüne hizmet veren Makel markas›n›n katma de¤eri yüksek trend tasar›mlar tafl›yan ve teknolojik ürünlere do¤ru e¤ilimin zaman içinde meyvelerini verece¤ine inand›¤›n› belirten Öztürk, “Bilgi birikimini artt›rmak Makel’in ana he-

Ar-Ge çal›ﬂmalar›n› Makel A.ﬁ Ar-Ge Merkezi alt›nda -

de¤eri

yüksek,

rekabetçi,

defidir. Daha mükemmeli daha k›sa sürede piyasaya sunabilmek için Makel, cirosunun % 5’ini Ar-Ge Merkezine ay›rm›flt›r.” Dedi. Yeni inovatif tasar›ml› ürünleri ile 2012 y›l›na damgas›n› vurdu¤unu belirten Makel Genel Müdürü Hakan Öztürk, “2013 y›l›nda hayata geçirdi¤i Ar-Ge Merkezi ile tasar›mlar›n› h›zla geniflletmeye ve gelifltirmeye, tüm yeni nesil Makel ürünlerini Makel kullan›c›lar› ile buluflturmaya devam edece¤iz. 10 y›l içerisinde ev ve iflyeri tipi elektrik ba¤lant› sistem ve elemanlar› konusunda Asya-Avrupa-Afrika pazar›nda ciro baz›nda ilk 10 firma aras›na girmek vizyonu do¤rultusunda çal›flan Makel, çal›flmalar›na h›z kesmeden teknolojinin her damlas›ndan faydalanarak devam etmektedir.Toplam 1.750 m2 alana sahip olan Makel Ar-Ge Merkezi toplamda 2 milyon dolar yat›r›ml› Yüksek Gerilim ve Ak›m Laboratuar› ile Sayaç Test ve Gelifltirme Laboratuar›na sahiptir. Yüksek gerilim ve Ak›m Laboratuar› ile sektördeki en geliflmifl yat›r›ma sahip olan Makel, ürünlerinin kalite testlerini kendi bünyesinde yapmaktad›r.” Dedi.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 130 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

MAKEL’den Makel bayileri art›k hayallerini s›n›rlamay›p hediyelerini seçerken seçim özgürlüklerini doyas›ya kullanabilecek. ‹ster son model bir spor araba, ister mücevher, ister harika bir seyahat, ister uzay yolculu¤u ya da lüks bir yat.

aaliyetlerine 1977 y›l›nda bafllayan ve sektöründe birçok ilke imza atma baflar›s› gösteren Makel fiirketler Grubu, yüzde yüz Türk sermayeli bir flirkettir. Sektöründe pazar›n önde gelen firmalar›ndan birisi olan Makel, uzun y›llard›r Türkiye elektrik malzemeleri sektörü ihracat lideri olarak dünyan›n 40 aflk›n ülkesine, en son teknoloji kullan›larak üretti¤i ürünleri ihraç etmektedir. Hedeflerini ve sektördeki büyümesini sürekli yükselten Makel fiirketler Grubu art›k hayallerde bile s›n›r tan›mayan bir kampanya ile yeni y›la bafllang›ç yapt›. “Makel’den ‹ste Gerçek Olsun” slogan› ile yepyeni bir kampanya dönemine imzas›n› atan Makel, s›n›rlama olmaks›z›n hediye seçilmesine olanak tan›yan yepyeni bir uygulamay› hayata geçirdi. Hedeflerini her geçen gün yükselten Makel bayileri art›k hayallerini s›n›rlamay›p hediyelerini seçerken seçim özgürlüklerini doyas›ya kullanabilecek. ‹ster son model bir spor araba, ister mücevher, ister harika bir seyahat, ister uzay yolculu¤u ya da lüks bir yat. Kampanyalar›n olmazsa olmaz› konumunda yer alan seyahatlerin de sunuldu¤u çal›flmada kutsal topraklara yap›lacak Umre gezisi, eflli Singapur ve Bali gezisi, Uzakdo¤u’nun incisi Pattya seyahati, Ukrayna - Kiev ve Yalta gezileri de yer alacak. Kampanya y›l boyunca devam edecek.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 132 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

stetik, modern ve özgün dizaynlar› ile k›sa sürede anahtar-priz sektöründe önemli bir pay sahibi olmay› baflaran NILSON, K›rgisiztan'da 2013 y›l›n›n en iyi markas› seçildi. K›rgisiztan pazar›na girdi¤i ilk y›l›nda alm›fl oldu¤u bu baflar› NILSON için ayr› bir gurur kayna¤› olOrta Asya pazar›nda Rusya, Ukrayna, Kazakistan ve Özbekistan'da sektöre yön

veren bir marka olan NILSON, 2014 y›l› için planlad›¤› Dokunmatik Anahtar, Yenilenmifl Sigorta Kutusu, Kolay Ba¤lant› Mekanizma ve Yeni Ekonomik Anahtar Serisi ile K›rgisiztan'da göstermifl oldu¤u bu baflar›y› 2014 y›l›nda da sürdürmeye devam etmeyi planl›yor. Pazarlama faaliyetlerinin yan›nda ürün çeflitlili¤ini artt›rmaya da devam eden NILSON, 2014 y›l› için Rusya ve

Ukrayna baflta olmak üzere Orta Asya'da marka talebinin artmas› için çal›flmalar›na devam edecektir. Bugün 39 ülkeye ihracat yapan NILSON, fl›k, özgün ve fonksiyonel dizaynlar› ile kaliteli ürün ve hizmet anlay›fl›n› ön planda tutup müflteri memnuniyetini sa¤lamaya devam edecektir.

2007 y›l›nda NILSON markas› tar-priz üretimine lüks anahtar-priz -

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 134 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

onut, ofis ve interkom sistemlerinde yenilikçi, elektrik altyap› ve tesisat›nda dünya lideri Legrand Grup bünyesinde yer alan ve esteti¤i ile göz dolduran ‹talyan BTicino, lisans ö¤rencilerinin kat›l›m gösterece¤i

tasar›m yar›flmas› ile hem yar›flt›racak hem de kazand›racak. Mimarl›k, tasar›m ve güzel sanatlar bölümlerinde okuyan lisans ö¤rencilerinin kat›laca¤›, "2099 Yaflam Alanlar›nda Enerji Kullan›m› ve Yönetimi" adl› tasar›m yar›flmas› ile BTicino, gelece¤in mimarlar› ve endüstriyel tasar›mc›lar›ndan hayal güçleri ile s›n›r tan›mamalar›n› istiyor.

Ö¤rencilerin yarat›c›l›k ve yeteneklerini sergileyece¤i tasar›m yar›flmas›, 6 Ocak 2014 tarihinde BTicino ve Legrand sosyal medya hesaplar›ndan yap›lacak duyurular ile bafll›yor. Ö¤renciler BTicino Facebook hesab›ndan ilgili formu doldurarak yar›flmaya kat›l›m gösterebilecekler. Ayn› zamanda bireysel veya grup olarak kat›labilecekleri yar›flman›n projeleri, en geç 28 fiubat 2014 tarihine kadar hem dijital olarak Bticino Türkiye Facebook sayfas›na yüklenecek hem de matbu olarak Legrand fiiflhane Ofisin aç›k adresine posta/kargo yoluyla teslim edilecek. 37 Mart 2014 haftas› kat›l›mc›lar›n projeleri, de¤erli mimarlar, üniversite ö¤retim üyeleri ve BTicino yöneticilerinden oluflan büyük jürinin de¤erlendirilmesine sunulacak. 10-14 Mart 2014 haftas› yar›flman›n sonuçlar› BTicino sosyal medya hesaplar›ndan duyurulacak. Yar›flmada ilk 3'e giren proje sahipleri 9/13 Nisan 2014 tarihlerinde ‹talya Milano'da yap›lacak olan Salone Internazionale del Mobile ve Salone Internazionale del Complemento d'Arredo fuarlar›n› (mobilya dekorasyon, tasar›m fuarlar›na) 2 günlük ziyaret edecek ve ‹talya Varese'de bulunan BTicino Üretim Tesisleri ve BTicino Showroom'una bir günlük ziyaretten oluflan bir ‹talya seyahatine kat›lmaya hak kazanacak. Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 136 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

kini ortadan kald›ran çok temleri Yönetim Kurulu Baﬂkan› Mustafa Boydak, -

oydak Holding flirketleri bünyesinde yer alan, yurtiçi ve yurtd›fl› pazarlarda bak›r ve fiber optik yap›sal kablolama üretim ve sat›fl› gerçeklefltiren HCS Kablolama Sistemleri, yeni y›l ile birlikte ücretlendirmede yeni bir döneme girdi. Kuruldu¤u y›ldan itibaren kendi sektöründe aç›k ara liderli¤ini koruyan HCS, ifl ortaklar›n›n deste¤iyle geldi¤i noktada, müflterilerinden gelen istekleri de göz önünde bulundurarak bir yenili¤e imza att›. Kur riskini ortadan kald›rmak ve ifl ortaklar›n›n sektörde daha rahat hareket etmesine olanak sa¤lamak amac›yla HCS, ürün sat›fllar›n› art›k dolar yerine TL üzerinden gerçeklefltirilecek.

HCS olarak sektörde bir ilke imza att›klar›n› ve bundan gurur duyduklar›n› belirten HCS Kablolama Sistemleri Yönetim Kurulu Baflkan› Mustafa Boydak, “Sektör ay›rmaks›z›n, bilgi teknolojilerinin kullan›ld›¤› her yerde HCS ürünleri önemli rol oynuyor. Yap›sal kablolama sistemlerinde kullan›lan ürünlerimiz bina projelerinin bir parças› olarak alg›lan›yor. Yüklenici firmalar tüm tekliflerini TL baz›nda veriyor, anahtar teslimi ifllerini de yine TL baz›nda sat›yor. Ancak bizden dolarla ürün alan alt proje yüklenicileri ki Mustafa Boydak: “Kur riskini ortadan kal - bunlar›n ço¤u bizim müflterimiz, do¤al olarak kur riski ile karfl› karfl›ya kal›yorlar. Son d›rarak ifl ortaklar›m›z rahatlatmak istedik” dönemde hareketlenen kur ve bundan ortaya

ç›kan kur riskini ortadan kald›rmak ve ifl ortaklar›m›z› rahatlatmak amac›yla 2014 bafl›ndan itibaren ürün sat›fllar›m›z› TL cinsinden yapmaya bafllad›k” dedi. HCS olarak kablo sektörünün önemli ve en büyük flirketlerinden olduklar›n›n alt›n› çizen Mustafa Boydak, “2013 y›l›nda üretim tesislerimizin yenilenmesi için önemli çal›flmalar yapt›k ve kapasitemizi art›rd›k. Kayseri’de yer alan fabrikam›z 20 bin metrekare kapal› alanl›, Avrupa’n›n en modern data kablolama ürünleri üretim tesislerinden birine tafl›nd›. Sat›fllar›m›zda TL’ye geçiflimizle birlikte 2014 y›l›nda müflteri memnuniyetini art›rmay›, artan kapasitemiz ve geniflleyen ürün yelpazemizle müflteri beklentilerini azami düzeyde karfl›lamay› hedefliyoruz” diye konufltu.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 140 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

ürkiye'de Sermaye Piyasas› Kurulu (SPK) lisans› ile kurumsal yönetim derecelendirme faaliyetinde bulunan SAHA Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelen-

Prysmian’›n Kurumsal Yönetim Derecelendirme notu 10 üzerinden 8,65 olarak güncellendi. Türk Prysmian’›n Kurumsal Yönetim Derecelendirme notunda bu güncelleme yap›l›rken, SPK taraf›ndan belirlenen ve yeni düzenlemelerle de¤iﬂen metodoloji kapsam›nda hareket edildi. Daha önce, kurumsal yönetim ilkelerinde uyulmas› zorunlu tutulan unsurlar›n yerine getirilmesi 100 tavan puan

olarak notlan›rken, yeni metodolojide bu tavan 85 olarak s›n›rland›r›ld›. Bu de¤ifliklikle birlikte, yaln›zca, zorunlu unsurlar›n yan› s›ra iyilefltirmelerde de bulunan flirketler 85’in üzerinde notlanabildi. Türk Prysmian iyilefltirme gerçeklefltiren flirketlerden biri oldu¤unu, yeni metodolojiye göre yap›lan güncellemede ald›¤› 10 üzerinden 8,65 (%86,55) notu ile ortaya koydu. ‹lk kez 2009 y›l›nda, 7.76 olarak hesaplanan Kurumsal Yönetim Derecelendirme notu 2010 y›l›nda 8.08, 2011 y›l›nda 8.15 ve 2012

Sistemleri A.ﬁ.’nin “Ku -

y›l›nda ise 8.44 olmufltu. Türk Prysmian’›n yükselen Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notu, kurumsal yönetim ilkelerine verdi¤i önem, bunu sürekli ve dinamik bir süreç olarak yürütmedeki isteklili¤i ve bu do¤rultuda son on iki ayl›k sürede gerçeklefltirdi¤i iyilefltirmeler göz önüne al›narak hesapland›. Böylelikle Türk Prysmian, “Pay Sahipleri, Kamuyu Ayd›nlatma, Menfaat Sahipleri ve Yönetim Kurulu” de¤erlerine uyum sa¤lad›¤›n›, bir önceki y›la k›yasla 0.21 puan art›fl gerçeklefltirerek bir kez daha belgeledi. Enerji ve telekomünikasyon kablolar› sektörünün dünya çap›nda lideri Prysmian Group’un Türkiye operasyonu Prysmian Group Türkiye’nin bünyesinde hizmet veren Türk Prysmian, kuruldu¤u günden bu yana Türk sermaye piyasalar›n›n ve Türkiye ekonomisinin geliflimine katk›da bulunan firmalar›n tafl›d›¤› kurumsal de¤erleri yans›t›yor. Firma, Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi’nde 2012 y›l› sonunda Dünya Kurumsal Yönetim Endeksi’ne (WCGI) göre 1. grupta yer alm›flt›. 2013 y›l›nda Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notu, 10 üzerinden 8,65 (%86,55) olarak belirlenen Türk Prysmian gelecek y›llarda 2009 y›l›ndan bu yana süregelen yükseliflini sürdürmeyi hedefliyor. 2012 ve 2013 y›llar› Kurumsal Yönetim Derecelendirme Raporlar›’n›n tam metnine Türk Prysmian Kablo’nun web sayfas› www.prysmiangroup.com.tr içerisinde yer alan “Kurumsal Yönetim” bafll›¤›ndan ulaflabilirsiniz.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 142 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

limpiyat Kompleksi, Kopetda¤› eteklerinde, Aflkabat kent merkezinde ve ulafl›ma çok elveriflli bir bölgede konumland›r›ld›. 2017 Asya Salon ve Uzakdo¤u Sporlar› (AIMAG 2017) oyunlar›na ev sahipli¤i yapacak olan kompleks, de¤iflik spor organizasyonlar›na uygun çok yönlü yap› ve tesislerden oluflacak. Üç etapta tamamlanacak olan Olimpiyat Kompleksi projesinde Polimeks; çeflitli spor dallar› için modern tesislerin, otellerin, sporcular için konaklama tesisi ve restoranlar›n, ticaret merkezi ve dinlenme tesisleri gibi sosyal amaçl› yap›lar›n mimari, mühendislik tasar›m› ve inflaat›yla genel çevre düzenleme ve peyzaj ifllerini üstlendi. Bu kapsamda; 5bin kiflilik su sporlar› merkezi, 4bin kiflilik kapal› tenis kompleksi, 5 bin kapal› atletizm salonu, 6 bin kiflilik kapal› bisiklet arenas›, tak›m sporlar› için öngörülmüfl 15 bin kiflilik arena, bireysel sporlar için öngörülmüfl 5 bin kiflilik arena, aç›k spor alanlar›, 450 yatak kapasiteli VIP Otel, 800 yatak kapasiteli otel ve bas›n merkezi, sporcu rezidanslar›, kültür merkezleri, ifl merkezi binas› ve aç›k ve kapal› otoparklar infla edilecek. Ayr›ca, flu an 30 bin kiflilik kapasiteye sahip olan Olimpiyat Stadyumu da proje kapsam›nda geniflletilerek kapasitesi 45 bine ç›kart›lacak ve uluslararas› spor federasyonlar›n gerekliliklerine uygun hale getirilecek.

Yap›lacak tüm bu tesislerle; karate, judo, boks, bisiklet, tenis, yüzme, halter, atletizm, jimnastik, futbol, basketbol, voleybol, hentbol gibi çok de¤iflik spor tiplerinin hem müsabaka hem de antremanlar›n›n yap›lmas› için tüm gereklilikler sa¤lanm›fl olacak. Kompleksin ulafl›m ihtiyac›na iliflkin de, tüm kompleksi çevreleyen ve yaklafl›k 5 kilometrelik hat uzunlu¤una sahip bir monoray sistemi öngörülmektedir. Toplam 1,3 milyon mÇ üzerine infla edilecek tesislerin toplam inflaat alan› 1 milyon mÇ'yi aflmaktad›r. 2010 y›l›nda temeli at›lan projenin birinci etab›n›n, Nisan 2014'de, ikinci etab›n›n Aral›k 2015'te ve üçüncü etab›n›n ise 2016 y›l›nda tamamlanmas› öngörülüyor. Türkmenistan'da inflaat alan›ndaki baflar›lar›yla ad›ndan söz ettiren Türk müteahhitlik flirketlerinin, bu ülkede Ocak – Eylül 2013 tarihleri aras›nda üslendi¤i projelerin de¤eri 7,24 milyar dolara ulaflt›. Geçen sene 4.9 milyar dolar ile rekor k›ran Türk flirketleri, bu y›l 10 milyar dolar› aflacak. 3 aflamadan oluflan projenin maliyetinin 5 milyar dolar› bulmas› bekleniyor. Türkmenistan, 2017 y›l›nda Asya Salon ve Uzakdo¤u Sporlar› Oyunlar›'na ev sahipli¤i yapacak. Söz konusu Olimpiyat Kompleksi projesi bu oyunlar için infla ediliyor. Türk imzas›n› tafl›yacak dev projedeki 7 y›ld›zl› V‹P OTEL kapsam›ndaki, zay›f ak›m kablolar›nda

KLAS KABLO tercih edildi. Proje kapsam›nda kullan›lan KLAS KABLO markal› Halojensiz alev iletmeyen (HFFR) Koaksiyel, data, yang›n alarm, sinyal & kumanda, kontrol kablolar› ile telefon kablolar›; merkezi flirket binalar›, hastaneler, al›flverifl merkezleri, oteller, tatil köyleri, sinemalar, yeralt› metro, elektrik santralleri, yang›nla ilgili merkezler gibi insanlar›n topland›¤› yerlerde yang›n esnas›nda insan hayat›n›n, de¤erli malzemelerin ve önemli belgelerin korunmas› için gelifltirilmifltir. Yang›n esnas›nda bu binalardaki yang›n alarm sistemleri, havaland›rma sistemleri, asansörler, ikaz ve yönlendirme ›fl›klar›, kap›lar en az›ndan bir süre çal›fl›r olmal›d›r. Bundan dolay› bu sistemlerin besleme ve kontrol kablolar› halojensiz (HFFR), emniyet kablolar› olmal›d›r. KLAS KABLO markal› Halojensiz (HFFR) emniyet kablolar›n›n özellikleri Flor, klor, brom ve iyot gibi halojen elementleri içermezler. HFFR malzemeler yand›¤›nda zehirli gaz ortaya ç›kmaz, sadece su ve karbondioksit oluflur. Alev iletmezler. Polietilen (PE) ve polipropilen (PP) halojensiz ancak kolay yanabilen malzemelerdir. Kendi kendine sönebilir. Alüminyum veya magnezyum hidroksit ihtiva eden özel bileflikler kullan›larak bu özellik sa¤lan›r. Yang›n esnas›nda duman yo¤unlu¤u çok azd›r. Bu nedenle bilhassa insan hayat›n›n tehlikede olabilece¤i yerlerde kullan›l›r. Elektrik iletimini önemli bir süre devam ettirir (800 ± 50 °C de 180 dakika). ‹lave olarak cam elyaf, mika ve benzeri bant ve malzemeler kullan›larak kablonun fonksiyonu FE 180/E90/PH 180 seviyesine kadar yükseltilebilir. KLAS KABLO markal› Yang›na Dayan›kl› Halogen Free kablolar 1984 y›l›ndan beri Türkiye ve Dünya pazar›nda, bir çok önemli projede güvenle kullan›lmaktad›r. Klas kablo markal› yang›na dayan›kl› kablo grubundaki ürünler Alman VDE, Rus Yang›n ve TSE taraf›ndan ürün sertifikalar›na sahiptir.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 144 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

Proje kapsam›nda kullan› lan KLAS KABLO markal› Halojensiz alev iletmeyen (HFFR) Koaksiyel, data, yang›n alarm, sinyal & ku manda, kontrol kablolar› ile telefon kablolar›; merkezi flirket binalar›, hastaneler, al›flverifl merkezleri, oteller, tatil köyleri, sinemalar, yeral t› metro, elektrik santralleri, yang›nla ilgili merkezler gibi insanlar›n topland›¤› yerlerde yang›n esnas›nda insan haya t›n›n, de¤erli malzemelerin ve önemli belgelerin korun mas› için gelifltirilmifltir.

atweer Turistik Tatil Köyü, Libya’n›n uluslararas› turizm bölgesi olarak geliflmekte olan, Sabratha flehir merkezi’nin 10 km bat›s›nda, Dar Tallil’in yak›n›nda, Tallil Orman›`nda bulunan sahil yolunun kenar›nda yer almaktad›r. Tatweer Turistik Köyü, 179 suit odal› ve 750 yatakl› olup, beyaz Akdeniz kumuyla örtülü sahilleri ile 75.850 mÇ’lik bir alana yerleflmifltir. Buraya Zawara ve Tripoli havaliman›ndan direk ulaflmak mümkündür. Sabratha arkeolojik kal›nt›lar› ile yerli ve yabanc› turistler için çekici tarihi bir bölgedir. Sabratha, III. yüzy›ldan kalma amfi tiyatro kal›nt›lar› nedeniyle bat› Libya’da UNESCO Dünya Miras› alan› ilan edilen üç (Leptis Magna-Oea-Sabratha) bölgeden birisidir. Tatweer Tatil Köyü 97 adet 2 katl› binadan oluflmaktad›r. Bunlardan 17 adedi kendi özel havuzlar› ve bahçeleri bulunan 3 odal› dubleks suittir. Kalan 80 tanesi ise oturma odas›, mutfak ve 1, 2, 3 odal› ünitelerden oluflmaktad›r. Her bina, dalga formunda e¤risel bir flekilde arsaya oturmakta ve huzur dolu göletler ile özenle haz›rlanm›fl peyzajlara bak-

maktad›r. Proje, toplant› salonlar›, karfl›lama binas›, restoranlar, aç›k hava restoran ve kafeler, spa ve fitness merkezi, ma¤azalar, süs havuzlar›, yüzme havuzlar›, deniz suyu ar›tma tesisleri, pis su ar›tma tesislerini, personel lojmanlar›n›, Wi Fi ve telekom sistemlerini, beach club ve plaj aktivite alanlar›n›n en ufak detay›na kadar tasarlanmas›n› kapsayan tasarla- infla et, anahtar teslimi iflidir. Tatil köyü tasarlan›rken Akdeniz yaflam tarz›n› yans›t›p ile sa¤l›kl› yaflam tarz›ndan ilham alan bir konsept amaçlanm›fl ve bu temay› destekleyen flekiller, formlar, görüntüler, sirkülasyon ve fiziksel elemanlar tasar›m›n ana ö¤elerini oluflturmufltur. Proje içinde bar›nd›rd›¤› yap›lar›n organik tasar›m›, deniz ile bütünlü¤ü, do¤al havaland›rma için rüzgar koridorlar›, özenli çevre düzenlemesi, e¤lence olanaklar›, kullan›lacak do¤al yap› malzemeleri ve çevre ile uyumlu teknolojisi sayesinde dünya standartlar›ndaki bir tatil köyü olmaya adayd›r. Tatil köyü, yaklafl›k 320 personel istihdam etme ve günlük 700 konuk a¤›rlama kapasitesindedir.

L‹BYA - TATWEER TAT‹L KÖYÜ projesinin Tüm zay›f ak›m kablolama sisteminde KLAS KABLO markas› tercih edilmifltir.. Proje kapsam›nda kullan›lan KLAS KABLO markal› Halojensiz alev iletmeyen (HFFR) Koaksiyel, data, yang›n alarm, sinyal & kumanda, kontrol kablolar› ile telefon kablolar›; merkezi flirket binalar›, hastaneler, al›flverifl merkezleri, oteller, tatil köyleri, sinemalar, yeralt› metro, elektrik santralleri, yang›nla ilgili merkezler gibi insanlar›n topland›¤› yerlerde yang›n esnas›nda insan hayat›n›n, de¤erli malzemelerin ve önemli belgelerin korunmas› için gelifltirilmifltir. Yang›n esnas›nda bu binalardaki yang›n alarm sistemleri, havaland›rma sistemleri, asansörler, ikaz ve yönlendirme ›fl›klar›, kap›lar en az›ndan bir süre çal›fl›r olmal›d›r. Bundan dolay› bu sistemlerin besleme ve kontrol kablolar› halojensiz (HFFR), emniyet kablolar› olmal›d›r.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 146 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

Enerji Bakanl›¤›’n›n kararnamesi ne ba¤l› olarak LED ayd›nlatma ar matürleri ile de¤ifltirilecek 15 milyon sokak armatürü ülkemize yüzde 80’e varan enerji tasarrufu sa¤layacak. estel, Enerji Verimlili¤i Haftas› kapsam›nda 8-11 Ocak tarihleri aras›nda WOW Convention Center’da düzenlenen 5. Ulusal Enerji Verimlili¤i Fuar›’nda LED sokak ayd›nlatma armatürleri ile yer al›yor. Vestel’in tüm ürün gamlar›ndaki üretimini enerji tasarrufu yüksek A+ ve üstü cihazlara kayd›rd›¤›n› belirten Vestel ‹cra Kurulu Baflkan› Turan Erdo¤an, “Enerji Bakanl›¤›’n›n kararnamesine ba¤l› olarak LED ayd›nlatma armatürleri ile de¤ifltirilecek 15 milyon sokak armatürü ülkemize yüzde 80’e varan enerji tasarrufu sa¤layacak. Vestel LED Ayd›nlatma olarak Türkiye’nin gelece¤ine yat›r›m niteli¤indeki bu dönüflüm projesinin bir parças› olmaya talibiz“ dedi. Vestel LED Ayd›nlatma, optik, mekanik, elektronik ve güç ünitesi tasar›m ve üretimlerini Vestel City’de yapt›¤› ürünlerini 5. Ulusal Enerji Verimlili¤i Fuar›’nda görücüye ç›kar›yor. Vestel stand›ndaki LED sokak ayd›nlatma armatürleri yeflil flehir konseptinin en önemli bileflenlerinden biri olarak dikkat çekiyor. Piyasaya sunduklar› enerji verimlili¤i yüksek

LED ayd›nlatma ürünleri ile enerji tasarrufuna büyük katk› sa¤lad›klar›n› belirten Vestel ‹cra Kurulu Baflkan› Turan Erdo¤an, “Yerli üretim ve tasar›m Vestel LED sokak ayd›nlatma armatürleri ile yeflil flehirlerin oluflmas›na öncülük etmeyi hedefliyoruz” dedi. Enerji Bakanl›¤›’n›n kararnamesi ile LED ayd›nlatma armatürleri ile de¤ifltirilecek 15 milyon sokak lambas›n›n yüzde 80’e varan enerji tasarrufu sa¤layaca¤›n› vurgulayan Erdo¤an flunlar› ifade etti: “Kontrol sistemine sahip ak›ll› armatürleri miz ile araç ve yaya trafi¤inin yo¤un olmad› ¤› saatlerde ayd›nlatma seviyelerinde ayarla malar yaparak enerji verimlili¤ini en üst se viyeye tafl›yabiliriz. Vestel bu teknolojiye sahip bir firma. Vestel LED Ayd›nlatma ola rak Türkiye’nin gelece¤ine yat›r›m niteli¤in -

deki bu dönüﬂüm projesinin bir parças› ol maya talibiz.”

LED dönüflümü cari aç›¤› daraltacak Günde 12 saatlik kullan›m sonucunda akkor lambalar›n 6 ayda, tasarruflu lambalar›n 2 y›lda ömürlerini tamamlad›klar›n› belirten söyle konufltu: “Ayn› kullan›m flartlar›nda LED ayd›nlatma ürünlerinin ömrü ise 8 y›l. Türkiye’nin LED dönüflümü tamamland›¤›nda enerji tasarrufu aç›s›ndan ciddi bir ad›m at›lm›fl olacak. Böy lece cari aç›¤›m›zdaki en büyük paya sahip kalemlerden enerji ithalat›n›n düflürülmesine katk› sa¤layaca¤›z. Bu dönüflüm, toplum sa¤l›¤› kadar refah›na da yat›r›m anlam›na geliyor.”

LED ayd›nlatma kendini 8 ayda amorti ,LED dönüflümünün yaln›zca sokak ayd›nlatmas›nda de¤il mekan ve ev ayd›nlatmas›nda da enerji tasarrufu ve maliyet düflüflü sa¤layaca¤›n› söyleyerek sözlerini flöyle tamamlad›: “Halihaz›rda ayd›nlat›lan bir firman›n LED dönüflümünden elde edece¤i tasarruf, ilk ya t›r›m maliyetini ortalama 18 ayda amorti eder. Ayd›nlatma sistemi yeni kurulan bir firma ise yat›r›m maliyetinin geri dönüflünü yaklafl›k 8 ayda al›r. Rakamsal de¤erler pro je bazl› olarak de¤iflir ancak LED dönüflümü, akkor lambalara göre yüzde 80’e, enerji ta sarruflu lambalara göre yüzde 50’ye varan tasarruf sa¤lar.”

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 148 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

nerji verimlili¤inde 2023 y›l›na kadar yüzde 20’lik iyilefltirme hedefine yönelik kamu, özel sektör ve sivil toplum kurulufllar›n› göreve ça¤›ran de¤erlendirilmelerin yap›ld›¤› fuarda, ülkelerin enerji verimlili¤i politika ve stratejileri ve Türkiye’de yaflanan geliflmeler, farkl› disiplinler

Enerji Verimlili¤i Forumu ve Fuar›’na(EVF) kat›ld›. zand›¤›n› belirterek Phi inovasyon deneyimi ile enerji verimli ayd›nlatma -

arac›l›¤›yla de¤erlendirilirken, gelifltirilen çözüm önerileri tart›fl›ld›. Ayd›nlatma sektörünün lideri Philips’in EVF 2014’te sergiledi¤i ürünler aras›nda, sa¤lad›¤› yüzde 75’e varan enerji verimlili¤i ile ekonomiye önemli katk› sa¤layan yol ve mimari ayd›nlatma çözümleri ilk s›rada yer ald›. Kentsel dönüflüm projeleri arac›l›¤›yla hareketli günler yaflayan sektörün öncelikleri aras›nda yer alan eski ve verimsiz teknolojinin enerji verimli LED teknolojisine dönüflümüne enerji verimli çözümleriyle rehberlik eden Philips; fuarda sergiledi¤i ev, perakende ve otel, ofis ve endüstriye yönelik enerji verimli ayd›nlatma çözümleriyle de ayd›nlatma teknolojisinin ulaflt›¤› son noktay› ortaya koydu. LED lamba, armatür, kontrol sistemleri ve yaz›l›m›n› tam entegre bir flekilde flehir ayd›nlatmas› çözümlerine dahil ederek, flehirlerin enerji ve bak›m maliyetlerini minimize ederek yüzde 60’a varan enerji verimlili¤i sa¤layan ak›ll› ayd›nlatma çözümleriyle bu konuda yenilikçi bir yaklafl›m sunduklar›n›

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 150 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

ifade eden Philips Profesyonel Ayd›nlatma Aras, 2015’e kadar ayd›nlatma sektöÇözümleri Pazarlama Müdürü Mehmet rünün yüzde 50’sinin LED teknolojisine geçmesini, 2020’de bu rakaAras, flu de¤erlendirmede bulundu: “Uluslararas› Enerji Ajans›n›n tahminleri- m›n yüzde 75’e ulaflmas›n› beklene göre 12,7 milyar TEP olan dünya birin- diklerini ifade etti. Aras, flunlar› cil enerji talebinin mevcut enerji politikala- söyledi: r› ile devam edilmesi durumunda 2035 y›- “LED teknolojisi, hem bireysel olarak tüketiciye, hem üll›nda yüzde 50 oran›nda artarak 18,7 milyar ke ekonomisine hem de ekoTEP’e ulaflmas› bekleniyor. Ülkemizde de sisteme ciddi kazan›mlar son 10 y›lda birincil enerji tüketimi yüzde getiriyor. LED lambalar 50 oran›nda artt›. Artan bu talebi karfl›laenkandesan lambalara mak üzere enerji yat›r›mlar›n›n da artt›¤› ülkemizde enerji verimlili¤i çok önemli bir gündem maddesi. Philips olarak biz de

liderli¤ini üstlendi¤imiz enerji verimli LED teknolojisi ile sundu¤umuz ürün ve teknolojiler arac›l›¤›yla, tüm sosyal paydafllar›m›za kazanma f›rsat› sunuyoruz. Enerji verimlili¤i sa¤laman›n d›fl›nda gereksiz ›fl›k kirlili¤ini ve enerji tüketimini ortadan kald›rmaya yönelik sundu¤umuz ak›ll› teknolojiler de bu misyonumuzun bir ürünü.”

oranla 25 kat daha uzun ömürlü olmalar›n›n yan› s›ra yüzde 75 oran›nda daha az enerji tüketiyor. Geleneksel lambalara göre LED lambalar›n 15 kat›n üzerinde uzun ömürleri sayesinde iflletmeler s›k de¤ifltirme maliyetlerinden tasarruf edebildikleri gibi 1-2 y›l içerisinde ilk yat›r›mlar›n› amorti edebiliyorlar. LED lambalar›n civa içermemeleri, daha az ›s›nmalar›, UV ve IR gibi zararl› olabilecek ›fl›n yaymama gibi avantajlar› da yaflad›¤›m›z çevreye ve do¤aya önemli katk›lar sa¤l›yor.”

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 151 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

“ Bo¤un!

Bazen güzellik ayd›nlat›r, Bazen de ayd›nlanmak gü özcüklerin sevginizi anlatmaya yeterli gelmedi¤i anlarda, aflk›n› en yo¤un ve en güzel cümlelerle anlatmak isteyenler için 14 flubat bulunmaz bir gün. Modern tasar›mlar›n hayat buldu¤u Özcan ayd›nlatma ürünleri büyüleyici renkleri ile aflk› yeniden anlat›yor. Özcan ayd›nlatman›n sevgililer gününe özel K›rm›z›, beyaz ve siyah renklerden oluflan St.valentine serisinde tango –swan-serçe ve viyola modelleri bulunuyor. Valentin serisinde bulunan masa lambas› ürünlerinin fiyatlar› 100 Tl. ‹le 170 Tl. Aras›nda de¤ifliyor. Özcan Ayd›nlatma markas›n›n sevgililer gününe özel valentine serisi, online ayd›nlatma ürünleri al›flverifl sitesi www.alaaddinvari.com ‘dan da sat›n al›nabiliyor.

Özcan Ayd›nlatma Hakk›nda ‹ç mekan ayd›nlatmas› üzerine üretim yapan

Özcan Ayd›nlatma San. Tic. Ltd. fiti., 1987 y›l›nda Yaflar Demir taraf›ndan kurulmufltur. Merkezi ‹stanbul’da bulunan firma 10.000 m2 üretim tesisine sahip olup y›lda 1 milyon adet üretim yapmaktad›r. Firma Türkiye'nin hemen her bölgesinde yer alan genifl sat›fl a¤› ile iç mekan ayd›nlatmas› alan›nda sektörünün hem ulusal hem de uluslararas› düzeyde art› de¤er kazanmas›n› sa¤lam›flt›r. 4 ma¤azas›, zengin ürün yelpazesi, uzman teknik servisi ve sat›fl sonras› hizmet anlay›fl› ile tüketicisine kaliteli hizmeti vermeyi amaçlayan Özcan Ayd›nlatma, kendi tecrübesini dünyadaki yenilik ve geliflmelerle pekifltirmektedir.

‹S‹AD'›n düzenledi¤i 7 tepeden 7 k›taya baflar› ödülleri töreninde, “2012 y›l›n›n ihracatç›s›” ödülüne lay›k görülmüfltür. Özcan Ayd›nlatma, Güney Afrika, Avrupa ve Balkan ülkeleri baflta olmak üzere 30’dan fazla ülkeye parlak fikir ihracat› yapmaktad›r. Firma daha çok tüketiciye ulaflabilmek amac›yla 2013 y›l›nda online sat›fl sitesi ‘u da hayata geçirmifltir. Firman›n yönetim kurulu baflkan› Yaflar Demir ayn› zamanda AYDS‹AD (Ayd›nlatma Sanayici ve ifladamlar› Derne¤i) baflkanl›¤› görevini de sürdürmektedir. “ Ayd›nlatmada fi›kl›k" slogan›yla yola ç›kan Özcan Ayd›nlatma, kalitesi ve estetik ürün portföyü sayesinde kazand›¤› sayg›n ve özgün çizgisini her geçen gün daha da sa¤lamlaflt›rmaktad›r.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 154 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

eni nesil LED teknolojilerinin gelifltirilmesi ve uygulanmas› için ARGE departman›m›za her geçen gün yeni yat›r›mlar yap›yoruz. AR-GE çal›flmalar›m›z› desteklemek ve müflterilerimize/profesyonellere ürünlerimizin bilimsel verilerini sa¤lamak amac›yla bu y›l ciddi bir bütçe ay›rd›k. LED armatürleri ve ayd›nlatma aparatlar› gibi ürünlerin testlerini gerçeklefltirece¤imiz Optik Test Laboratuvar›m›z Antalya’daki fabrikam›zda faaliyete geçti. Laboratuvar›m›zda hem ›fl›ksal ölçümler hem de çevre flartlar›na uyumluluk ölçümleri TS ve EN standartlar›na uygun yap›l›yor. Gonyofotometre, Ifl›k Küresi, Jet Nozul gibi cihazlar›n bulundu¤u laboratuvarda lümenlux ölçümleri, dalga boyu ölçümleri, ›fl›k fliddeti ve parlakl›k ölçümleri, ›fl›k aç›sal da¤›l›- ruz. Yap›lan test raporlar›n›n ve Dialux/Rem› ölçümü, izolayon, topraklama, kaçak lux datalar›n›n bir k›sm›na web sitemizden ak›m ölçümü gibi ölçümler gerçeklefltiriyo- ulaflabilirsiniz.

Laboratuvarda Bulunan Baz› Cihazlar Iﬂ›k Küresi CCD Spektroradyometre ! Jet Nozul ! ESD Simulator ! ‹klimlendirme Kabini ! Hipot Test Cihaz› ! Multimetre ! Luxmetre ! !

LED Driver Test Cihaz› LRC Metre ! Osiloskop ! IP Dald›rma Tank› ! !

PSL ELEKTRON‹K 1991 y›l›nda Antalya’da kurulan PSL Elektronik, ticari hayat›na ses görüntü- ›fl›k uygulamalar›yla bafllam›fl, 2000 y›l›nda bu uygulama alan›ndan tamamen çekilerek LED ve Fiber Optik sistemlerde uzmalaflmaya yönelmifltir. PSL Elektronik 6.000 metrekarelik en son teknoloji ile donat›lm›fl fabrikas›nda ROSH belgeli ve enerji tasarrufu sa¤layan çebvre dostu LED armatürler üretiyor. ‹ç mekan, d›fl mekan ve dekoratif LED ayd›nlatma ürünlerini Fiberli, TecoLight ve TecoLed markalar› alt›nda toplayan PSL Elektronik, ayd›nlatma sektöründe gün geçtikçe büyüyerek ayd›nlatma çözümlerindeki deneyimini baflta Avrupa ülkeleri olmak üzere tüm dünyaya ulaflt›r›yor. Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 156 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

Damga Vuruyor ünümüzde sadece reklam sektöründe de¤il al›flverifl merkezlerinden okullara, hastanelerden ofislere kadar hayat›n hemen hemen her alan›nda mimari ve dekoratif olarak karfl›m›za ç›kan LED Paneller, art›k bir Türk firmas› taraf›ndan tamamen Türk mühendislerinin gelifltirdi¤i teknolojilerle Türkiye’de üretiliyor. A yd›nlatma sektörüne 1997 y›l›nda giren ve 2009 y›l›nda Ar-Ge partneriyle yapt›¤› iflbirli¤i sonucu TLT (Türk Led Teknolojileri)

zeyinde homojen bir yap› oluflturmas›. Yani geleneksel LED ayd›nlatmada karfl›lafl›lan, baz› bölgelerin çok parlak buna karfl›n baz› bölgelerin ise gölgeli olma problemi TLT LED panellerinde ortadan kald›r›l›yor.

Osaka LED Panel, özellikle LED panellerin daha dekoratif olmas›n› sa¤lamak amac›yla nin katk›lar›yla üretiliyor. evlerde ve mimari projelerde daha rahat kullan›m›n› üst seviyeye ç›karmak için LED panellerin çerçevesiz modellerini gelifltirerek bunlar› üretmeye bafllad›. Panelden spotlar - da üreten TLT Panel, bununla ilgili Ar-Ge rurunu yaflayan TLT PA - çal›flmalar›na da devam ediyor. Özellikle otoparklar için suya ve neme dayan›kl› IP NEL özellikle oluflturdu¤u 54-65 koruma özelli¤i olan yeni LED panelhomojen yap›yla gölgeli ler gelifltiriliyor. Mimarlardan gelen talepler do¤rultusunda kare veya dikdörtgen kald›r›yor. olan ürünlerini yuvarlak, elips veya benzeri üretebilmek markas›yla LED panel için 6 ay süren Ar-Ge üretimine bafllayan çal›flmalar›n› da taOsaka LED Panel, aymamlayan Osaka LED d›nlatma ve reklam sektöründe devrim niteli¤i yaratacak çok bü- Panel, bu ürünlerle birlikte büyüyen talepleyük avantajlara sahip LED panel ürünleriyle, re karfl›n üretim kapasitelerini art›rmak için gerekli çal›flmalara bafllam›fl durumda. üretimini h›zla art›r›yor. TLT Panel ile birlikte yüzey ayd›nlatma teknolojileri yepyeni bir yöntemle tan›fl›yor. Bilindi¤i gibi LED Panelller, en kolay ve anlafl›l›r bir ifade ile; kenardan ald›¤› ›fl›¤› yüzeyine eflit bir flekilde yayma prensibine dayan›r. Optik akrilik olan panelin yüzeyindeki ›fl›k yollar›, TLT patentindeki prizma algoritmas› ile dizayn ediliyor. Bu prizma dizaynlar›n en önemli özelli¤i ise panelin yü-

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 158 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

irmam›z, 2006 y›l›nda, 5 teknikerin 20 y›ll›k orta gerilim, flalt sistemleri ve otomasyon sistemleri konusundaki bilgilerini ve tecrübelerini bir araya getirmesi ile kurulmufltur. bünyemizde 1 mühendis, 6 tekniker, 5 teknisyen ve 3 beyaz yakal› çal›flan bulunmaktad›r. Firmam›z, daha önceki tecrü-

beleri do¤rultusunda, enerji üretimi-iletimi ve da¤›t›m› konusunda sürekli geniflleyen müflteri potansiyeline en kaliteli hizmeti vermeyi amaç edinmifltir. ‹key Elektrik, Elektronik, Enstruman, Otomasyon malzemeleri temin ve sat›fl›nda faaliyet göstererek, sat›fl öncesi dan›flmanl›ktan, sat›fl sonras› teknik deste¤e ve teslimata kadar genifl bir yelpaze içinde sektörde hizmet vermektedir. Firmam›z Mühendisleri, teknisyenleri ve tüm teknik kadrosuyla sistem mühendisli¤inin gere¤i olan Malzeme seçimi ve kullan›m›, Projelendirme, Saha Keflfi ve Montaj konular›nda ihtiyac›n›z olan tüm hizmetleri size sunmakta ve hizmet a¤›n› her geçen gün geniflletmektedir. Firmam›z›n Ana ilkesi teknolojiyi ve yeni ürünleri yak›ndan takip ederek müflterilerimize yüksek performansl› çözümler sun-

makt›r. Bu felsefe ile firmam›z afla¤›da belirtilen hususlar› ilke edinmifltir Firmam›z, Moeller, Auton›cs, Teco Otomasyon, Fatek, Be›jer markalar›n›n ana bayisi olup sat›fl›n› yapt›¤›m›z di¤er markalar aras›nda; Siemens, Merlin Gerin-Telemecanique,Omron, Hes Kablo, Öznur Kablo, Pits Geçifl Sistemleri, Philips, Gecem, Pelsan, Legrand ve Viko bulunmaktad›r. 2012 y›l› bafl›nda Ostim’de kendi pano imalathanesini kuran firmam›z modüler ve duvar tipi her tür pano ve kabini kendi bünyesinde üretip bu konuda da müflterilerine hizmet sunmaktad›r. Ayr›ca müflterilerimizden gelen her türlü otomasyon ve tasar›m taleplerine çözümler sunmaktad›r. Firmam›z, deneyimli ve zengin kadrosu ile zay›f ak›mdan orta gerilime kadar ki her türlü elektrik ifllerinin taahhüt ve tafleronluk ifllerini de yapmaktad›r.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 160 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

008 y›l›nda Ankara’da ‹sa Dinçer taraf›ndan kurulan Emokon Elektrik artan talebi karfl›lamak ve müflterilere daha iyi hizmet verebilmek amac›yla 29 Ekim 2013 tarihinde Ostim ‹vedik Organize Sanayi Bölgesi 2. Cadde’de 1000 metrekarelik kapal› alan› bulunan 4 katl› müstakil binas›na tafl›nm›fl. Emokan’›n hizmetleri aras›nda; Endüstriyel flalt ürünleri, enerji kablolar›, zay›f ak›m kablolar›, klemesler, pano çeflitleri, spiraller, endüstriyel fifl prizler ve ayd›nlatma ürünlerinin sat›fl›n›n yan› s›ra EMAS, ETK Kablo, Finder, Klemsan, Mesan Kilit, Ortaçlar, Schrack, fiafak, Tongün ve T-Plast sektörün önde gelen seçkin markalar›n›n çözüm ortakl›¤›n› yapmaktad›r. Müflterilerinin ihtiyaçlar›na an›nda ve eksiksiz cevap vermeyi kendisine ilke edinen Emokan konusunda Ankara ve çevresinin önde gelen firmalar› aras›nda yer alabilmek için sa¤lam ve emin ad›mlarla yoluna devam etmektedir.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 162 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

Bakanl›¤›’ndan

" Bosch

Termo -

Proje Yar›ﬂmas›’nda -

" osch Termoteknik Türkiye, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl›¤› Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan düzenlenen, Sanayide Enerji Verimlili¤inin Art›r›lmas› Proje Yar›flmas›'nda (SEVAP-2), 1001-50000TEP aras›nda tüketimi olan endüstriyel iflletmeler aras›nda birinci oldu. 5. Enerji Verimlili¤i Fuar› ve Forumu kapsam›nda, WOW Convention Center’da düzenlenen ödül töreninde, ödülü Bosch Termoteknik Türkiye Teknik Genel Müdürü ‹rfan Bayrak, Enerji ve Tabii Kaynaklar› Bakan› Taner Y›ld›z'›n elinden ald›. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl›¤›’n›n enerji politikalar› çerçevesinde; enerji verimlili¤inin art›r›lmas› amac›yla baflar›l› projelerin duyurulmas› ve teflvik edilmesi amac›yla düzenlenen proje yar›flmas›nda ödüller, Sanayide Enerji Verimlili¤inin Art›r›lmas› Pro-

jeleri (SEVAP), Enerji Verimli Endüstriyel Tesis (EVET) ve Enerji Verimli Ürün (EVÜ) olmak üzere 3 ayr› kategoride verildi. 33. Enerji Verimlili¤i haftas› etkinlikleri kapsam›nda gerçeklefltirilen proje yar›flmas›na Bosch, SEVAP-2 kategorisinde kat›ld›. Bosch yar›flmada, “final test istasyonlar› at›k sular›n›n boyahane piflirme ve kurutma bacalar›na konan iki adet ekonomizer ile kaskat sistemi giriflinin beslenmesi” projesiyle birincilik ödülü ald›. Proje, toplam 167.000 TL enerji tasarrufu, CO2 sal›n›m›nda ise 468 ton /y›l azalma sa¤l›yor. Toplam 13 adet test istasyonunda uygulanan sistemin geri ödeme süresi ise 1,3 y›l. Enerjinin etkin kullan›m›, tasarruf edilmesi, enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunmas› gibi konulara büyük önem veren ve özel ça-

sistemi Bosch,

projesiyle toplam

sarrufu, CO2 sal›n› -

l›ﬂmalar yapan Bosch, ayn› kategoride “verimli so¤utma grubu de¤iﬂimi” projesiyle de finale kalarak kat›l›m plaketi almaya hak kazand›. Yüksek verimli so¤utma sistemi kurulumu projesi de 207.000 TL’lik enerji tasarrufunun yan› s›ra, CO2 sal›n›m›n›n y›lda 694 ton azalmas›n› sa¤l›yor.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 166 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

Güveni Keﬂfedin K›saca Firmam›z

ki gün geçtikçe artan güvenlik ihtiyac›na, sahip oldu¤u genifl ürün yelpazesiyle mümkün oldu¤unca h›zl› cevap vermeye çal›flm›flt›r. Bu nedenledir ki sektöründe hat›r› say›l›r bir yer edinmifl ve bu yerini uzun y›llar boyunca koruyacak ve daha da ileriye tafl›yacak duruma gelmifltir.

birçok alanda hizmet veren firmam›z, araç içi/d›fl› görüntüleme ve takip konusunda da sektöründe önde gelen birçok araç firmas›yla çözüm orta¤› olarak çal›flmaktad›r. Çal›flt›¤› alanlarda iflini her zaman en iyi flekilde yapan firmam›z kurdu¤u köklü ba¤larla da müflteri-tedarikçi iliflkilerinde aranan isim haline gelmifltir.

MK Güvenlik Teknolojileri 1997 y›l›ndan beri güvenlik sektöründe hizmet vermektedir. 17 y›l boyunca sahip oldu¤u bilgi ve tecrübe ile sürekli yenilikleri takip ederek müflteri memnuniyeti odakl› bir yol izleyen firmam›z; ç›kt›¤› bu yolda kaliteli ve ayn› zamanda uygun fiyatl› Çal›flma Alanlar›m›z ürünleri müflterilerine sunmaya çal›flm›flt›r. Apartman, ev, okul, iflyeri, hastane, devlet Ürün Çeflitlerimiz Firmam›z h›zla geliflen teknoloji ve ne yaz›k daireleri, kamu kurum ve kurulufllar› vb. gibi Yo¤un olarak analog görüntüleme sistemleri ve araç içi/d›fl› görüntüleme sistemleri üzerinde hizmet veren firmam›z; gün geçtikçe lüks olmaktan ç›k›p ihtiyaç haline gelen ve müflterilerinin istekleri, önerileri do¤rultusunda çeflitli projeler için gereken IP kamera sistemleri, HD görüntüleme sistemleri, araç takip sistemleri alanlar›nda da çal›flmalar yapmaktad›r. Ayr›ca daha ileri düzeyde projeler kapsam›nda sonar görüntüleme sistemleri, termal kameralar, kablosuz görüntüleme sistemleri gibi alanlarda da kendini göstermektedir.

Sat›fl Sonras› Destek Hizmetlerimiz Sat›fl sonras›nda müflterilerine her konuda yard›mc› olarak müflteri memnuniyetini son derece önemseyen firmam›z; telefon, internet, e-posta ve birebir ürün tan›t›m› gibi yollarla ürün deste¤i vererek, gerek bayileri gerekse son kullan›c› müflterileri için her daim en iyi çözüm orta¤› olmaya çal›flm›flt›r.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 168 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

Dünya

Enerji Verimlili¤i Fuar›’nda Bulufltu… Müdürlü¤ü koordinasyonunda Milli E¤itim Bakanl›¤›, Türkiye Odalar ve Borsalar Birli¤i, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araflt›rma Kurumu, Makina Mühendisleri Odas› ve Elektrik Mühendisleri Odas› iflbirli¤i ile kutlan›yor. Bu kapsamda ülke genelinde genifl kat›l›ml› etkinlikler düzenleniyor. Toplumdaki enerji kültürü ve verimlilik bilincinin gelifltirilmesi amac›yla bakanl›klar, valilikler, büyükflehir belediyeleri, elektrik motoru üreticileri, ayd›nlatma, beyaz eflya, ve yal›t›m sektörü temsilcileri, bankalar, turizm tesisleri ve al›flverifl merkezleri ile ilgili kurum, kurulufllar veya organizasyonlarla iflbirli¤i ortamlar› gelifltirildi.

r›’nda ulusal ve uluslararas› dünya markalar› yerini al›yor ve sponsorluk deste¤i veriyor. ‹gdafl, Pentair, Schneider Electric, Siemens, fiekerbank ve Tüprafl UEVF 2013 sponsoru olarak yerlerini al›rken; Bilgi Üniversitesi, Enerji Verimlili¤i konulu resim, öykü ve proje dal›nda ödül alan ö¤rencilerin “destek sponsorlu¤unu” üstlendi. Enerji Verimlili¤i etkinlikleri kapsam›nda ödül alan ö¤renciler için ‹stanbul Akvaryum katk›lar›yla akvaryum gezisi düzenlendi. UEVF 2013 forumunda gerçeklefltirilecek oturum ve panellerde afla¤›daki konu bafll›klar› ele al›nd›.

ektörel Fuarc›l›k taraf›ndan 10 – 11 Ocak 2013 tarihlerinde düzenlenecek UEVF 2013 – 4. Ulusal Enerji Verimlili¤i Forumu ve Fuar› “Verimli Kullan›rsan, Enerji Gelecektir” temas› alt›nda gerçekleflti. UEVF 2013 kapsam›nda yap›lacak çeflitli oturum ve panellerde kamu kurum ve kurulufllar›n›n yöneticileri, özel sektör temsilcileri ve akademisyenler bildirilerini sunacak. Forumun amac› toplumdaki enerji kültürü ve verimlilik bilincinin art›r›lmas›n› sa¤lamak. Ülkemizde 1981 y›l›ndan bu yana aral›ks›z kutlanan Enerji Verimlili¤i Haftas› ! Dünyada ve Türkiye’de Enerji Verimlili¤i kapsam›nda gerçeklefltirilen çeflitli etkinlikÇal›flmalar› Örnekleri ve Sonuçlar› lerden biri olan UEVF 2013 – 4.Ulusal Ener- Dünya markalar› UEVF 2013’teydi ji Verimlili¤i Forum ve Fuar›, 10 – 11 Ocak 4.Ulusal Enerji Verimlili¤i Forum ve Fua- ! Bölgesel Is›tma A¤lar› ! Sanayide Enerji Verimlili¤i Stratejileri 2013 tarihlerinde “Verimli Kullan›rsan, Enerji Gelecektir” temas› ile gerçeklefltirildi. - ! Bina ve Hizmetler Sektöründe Enerji VeWOW Convention Center ‹stanbul’da dürimlili¤i Stratejileri - ! zenlenecek UEVF 2013’e kamu kurum ve Ulafl›m Sektöründe Enerji Verimlili¤i kurulufllar›, özel sektörden üst düzey yönetiStratejileri ciler ve akademisyenler kat›lacak. ‹ki gün - ! Sürdürülebilir Finansman Modelleri sürecek forumda birbirinden önemli oturum ! Enerji Verimli Ürün ve Teknolojiler rimlili¤i Forumu ve Fuar› ve paneller düzenlenecek, sektör temsilcileri ! ‹dari ve Kurumsal Yap› ve Yap›lanmalar ve akademisyenler bildirilerini sundu. ! Enerji Arz Güvenli¤i ve ‹klim De¤iflikli¤i Verimli Enerji Gelecektir Gelecektir” temas› alt›nda Ba¤lam›nda Yenilenebilir Enerji Enerji Verimlili¤i Haftas› her y›l ocak ay›n›n gerçekleflti. ! Yan Etkinlikler: Ürün ve Hizmet Sunumikinci haftas›nda, Yenilenebilir Enerji Genel lar›

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 170 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 171 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 172 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

iemens, Türk enerji sektöründeki yeni yat›r›mlarda iflletmecilerin verimlili¤ine katk›da bulunmaya devam ediyor. Bu kapsamda Siemens, yeni imzalanan anlaflmayla Sabanc› Holding ve E.ON ifltiraki olan Enerjisa’n›n Bal›kesir’de bulunan Band›rma II Kombine Çevrim Santrali’nin anahtar teslim kurulumunu gerçeklefltirecek. Band›rma II Kombine Çevrim Santrali, SGT5-8000H gaz türbininin kullan›laca¤› Türkiye’deki ikinci büyük proje olma özelli¤ini tafl›yor. Enerjisa taraf›ndan iflletilecek olan santral yaklafl›k 600 MW’l›k kapasiteye ve yüzde 60’›n üzerinde verimlili¤e sahip olacak. 2016 y›l›n›n ortas›nda tamamlanmas› beklenen Band›rma II Kombine Çevrim Santrali anlaflmas›, EPC iflleri ve uzun vade-

recek.

Hayata geçirilecek -

li servis sözleflmesini de kaps›yor. Siemens, bu proje kapsam›nda, Enerjisa’ya anahtar teslim infla d›fl›nda farkl› ürünler ile de katk› verecek. S›n›f›nda dünyan›n en verimli gaz türbini olma unvan›n› elinde bulunduran SGT5-8000H d›fl›nda bir adet SST55000 model gaz türbini ile bir adet Sgen53000W jeneratörün de santrale kurulumu gerçeklefltirilecek. Tesisin tüm elektrik sistemini ve SPPA-T3000 ölçüm ve kontrol sistemini tedarik edecek olan Siemens, ayr›ca 400 kV’luk yüksek gerilim flalt sistemi kurulumunu da gerçeklefltirecek. Siemens ayr›ca, NEM flirketi taraf›ndan üretilen Benson tipi ›s› geri kazan›ml› bir buhar kazan› ve ilgili yedek ve yard›mc› sistemlerinin teminini de üstlenecek. Tüm bunlara ilaveten tesisin ana

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 176 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

Sabanc› ve E.ON ortakl›¤›n daki Enerjisa’n›n projesi olan, çevre dostu ve yenilikçi bu te sisin anahtar teslim kurulumu nu gerçeklefltirece¤imiz için gururluyuz. Siemens, Enerjisa ve Sabanc› Grubu aras›nda uzun y›llara dayanan bir dost luk ve iflbirli¤i mevcut. Ban d›rma II Kombine Çevrim Santrali projesinin, Enerji sa’n›n bölgesel güç olma viz yonu kapsam›nda belirledi¤i 2020 y›l›nda 7.500 MW kuru lu güce ulaflma hedefine ulafl mada önemli bir rolü olaca¤› na inan›yoruz.

komponentleri olan gaz türbinleri ve jeneratörlerini kapsayan uzun dönemli bir servis anlaflmas› da proje dahilinde sunulacak. Siemens Türkiye Yönetim Kurulu Baflkan› ve CEO’su Hüseyin Gelis, Enerjisa ve Siemens aras›ndaki en büyük projelerden birine imza atmaktan duydu¤u mutlulu¤u dile getirerek, “Sabanc› ve E.ON ortakl›¤›ndaki Enerjisa’n›n projesi olan, çevre dostu ve yenilikçi bu tesisin anahtar teslim kurulumunu gerçeklefltirece¤imiz için gururluyuz. Siemens, Enerjisa ve Sabanc› Grubu aras›nda uzun y›llara dayanan bir dostluk ve iflbirli¤i mevcut. Band›rma II Kombine Çevrim Santrali projesinin, Enerjisa’n›n bölgesel güç olma vizyonu kapsam›nda belirledi¤i 2020 y›l›nda 7.500 MW kurulu güce ulaflma hedefine ulaflmada önemli bir rolü olaca¤›na inan›yoruz” dedi. Tek flaftl› tasar›ma sahip olan Band›rma II

Kombine Çevrim Santrali, esnek yap›s›yla yaln›zca 30 dakikada tam güç kapasiteye ç›kabiliyor. Tesis, dakikada 50 MW’› bulan yük yükseltme gradyanlar› sayesinde güç talebindeki dalgalanmalara da h›zl› bir flekilde yan›t vererek flebekenin stabilizasyonuna yard›mc› olacak. Bu gaz türbini, 2011 y›l›ndan bu yana ticari olarak iflletilen Almanya’daki bir santralde yüzde 97’ye ulaflan emreamadelik oran› ve 50 bin saate varan çal›flma süresiyle kendini ispatlamay› baflard›. Yüksek verimli kombine çevrim santralleri ve servis hizmetleri, Siemens’in Çevre Dostu Ürünler Portföyü’nün bir parças› olma niteli¤i tafl›yor. Toplam cirosunun %43’ünü Çevre Dostu Ürünler Portföyü’nden elde eden Siemens, bu sonuçla da dünyan›n en büyük çevre dostu teknoloji tedarikçisi unvan›n› elinde tutmakta.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 177 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

Türkiye’nin 45 y›ld›r -

ugüne kadar sürekli gelifltirdi¤i ürün portföyüyle Türkiye’nin enerji sorunlar›na çözüm getirerek pazara yön veren Tunçmatik, yeni CEO olarak yurt d›fl›nda çeflitli flirketlerde üst düzey yönetici olarak çal›flan Can Güven’i transfer etti.

1953 y›l› ve Eskiflehir do¤umlu olan Can Güven, Izmir Bornova Anadolu Lisesi ve Bradford Üniversitesi Makine Mühendisli¤i ve Endüstri Mühendisli¤i mezunu. ‹lk olarak 3 sene ‹ngiltere’de Johnson & Johnson’da endüstri mühendisi olarak çal›flan Can Güven yine ayn› üniversitede MBA e¤itimi ald›. ‹ngiltere’de çeflitli flirketlerde, yönetici/dan›flman olarak çal›flmas›n›n ard›ndan, Türkiye’de de farkl› firmalarda yöneticilik

yapt›. Daha sonra Kanada’ya yerleflen Güven, burada da global markalarda üst düzey yöneticisi olarak görev ald›. ABD’den ald›¤› bir ifl teklifiyle çal›flmalar›n› yar› iletkenlerde dünyan›n ileri gelen firmalar›ndan olan International Rectifier’da, Finansman, Stratejik Planlama ve ‹fl Yöntemleri Gelifltirme Direktörü olarak 7 sene sürdürdü. Güven, Ocak 2014 tarihi itibariyle de Tunçmatik’te CEO olarak göreve bafllad›. Tunçmatik’in Ocak 2014 tarihi itibariyle CEO görevini üstlenen Can Güven flunlar› ifade etti “Tunçmatik olarak en önemli hedefimiz, müflterilerimizin ve sat›fl ortaklar›m›z›n ihtiyaçlar› için, mamullerimizi en k›sa zamanda, en yüksek kalitede ve en makul fiyatlarda arz ederek bir an önce Türkiye ekonomisi içindeki lay›k oldu¤umuz yeri bulmakt›r. Kuvvetli bir ekip iflbirli¤i ile ana yap›m›zda yap›lacak kültürel de¤iflmenin ve en yak›n zamanda da Tunçmatik’in herkesin çal›flmak için can ataca¤› bir flirket haline gelmesinin mümkün oldu¤una inan›yorum. “ Tunçmatik Yönetim Kurulu Mehmet Özer ise konuyla ilgili ”Tunçmatik olarak Can Güven’in aram›za kat›lmas›ndan dolay› heyecanl› ve gururluyuz. Bu yeni süreçte, yeni ürünlerimiz ve stratejilerimizle Tunçmatik’i sektörde çok daha iyi yerlere tafl›yaca¤›m›zdan eminim.” fieklinde konufltu.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 180 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

Merkezi Çin’de bulunan ve dünyan›n en büyük günefl pa neli üreticilerinden biri olan Yingli Solar, 2012’de dünya pazar lideri olarak, 2013 y› l›nda rekor sat›fl gerçekleflti rip 3 GW üzerinde panel te darik eden ilk günefl paneli üreticisi oldu. Yingli Solar kazand›¤› dünya çap›ndaki baflar›y› 2014 y›l›nda da sür dürmeyi amaçl›yor.

Dünyadaki baflar›s› Türkiye’ye ingli Solar Türkiye Ülke Müdürü U¤ur K›l›ç, “2012 y›l›n› dünya lideri olarak kapatm›flt›k, liderli¤imizi 2013 y›l›nda da devam ettirmeyi baflard›k. Yingli Solar, global bir marka olarak kalitesi, raporlanarak kan›tlanan yüksek verimlili¤i ve herkes taraf›ndan tercih edilen ürünleriyle dünya çap›nda gösterdi¤i baflar›y› Türkiye’ye tafl›yor ve günefl enerjisi sektöründe öncü olmay› hedefliyor. Global baflar›n›n bi-

ze verdi¤i cesaretle 2014 y›l›nda da Türkiye’de önemli projeleri hayata geçirmek üzere çal›ﬂmalar›m›z› sürdürüyoruz” dedi.

Bir y›lda 3 GW’lik günefl paneli Dünyada 20 bölgesel ülke ofisinde, 18 binden fazla çal›flan›, 25 y›ll›k tecrübesi, 7 GW’tan fazla kurulu park› ve 2.5 GW üretim kapasitesiyle faaliyet gösteren, dünyan›n en büyük günefl paneli üreticilerinden Yingli Solar, 2013 y›l›nda lider konumunu sürdürüp dünyada sektörün 1 numaras› olmay› baflard›. Dahas›, bir y›l içerisinde 3 GW üzerinde günefl paneli tedarik eden ilk tedarikçi firma olma baflar›s›n› gösterdi. 2012 y›l›n› global çerçevede 2.2 GW kapasitesinde günefl paneli sat›fl› gerçeklefltirerek lider bitiren Yingli Solar, 2013’ün ikinci çeyre¤inde tüm PV üreticileri aras›nda 0,8 GW ile tek bafl›na tüm global sat›fl›n yüzde 8’ini gerçeklefltirerek bir dünya rekoru k›rm›flt›. Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 182 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

Özellikle kaçak kullan› -

karfl›layacak. öviz kurundaki art›fla ba¤l› olarak elektri¤e zam beklenirken, müjde geldi. Da¤›t›m flirketleri, düflük gelire sahip vatandafllar›n elektrik faturalar›n›n bir bölümünü, "devletin alacaklar›na karfl›l›k mahsuplaflt›rmak" için teklif yapt›.

ENERJ‹ BAKANLI⁄I SICAK BAKI Türkiye gazetesinde yer alan haberde; Enerji Bakanl›¤›'n›n s›cak bakt›¤› bu teklif, dar gelirlilerin cebini biraz olsun rahatlatacak. Alt› ay ya da y›lda bir yap›lmas› öngörülen mahsuplaflma için dar gelirlinin faturas›n› gecikmeye b›rakmadan ödemesi gerekiyor. Aksi hâlde 'sosyal tarife'den faydalanamayacak. Elektrik tüketiminin alan›na göre, Tar›m, G›da ve Hayvanc›l›k Bakanl›¤›, Maliye Bakanl›¤› ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanl›¤› fatura giderinin bir k›sm›n› ödeyecek. Da¤›t›m flirketlerinin gündeme getirdi¤i sisteme geçilmesi halinde, yeflil kartta oldu¤u gibi dar gelirlinin elektrik faturas›n›n bir bölümünü devlet karfl›layacak.

t›pk› yeflil kartl› ailelerin sa¤l›k giderlerindeki uygulama benzeri bir çal›flma yap›lacak. Böylece dar gelirlinin elektrik faturas›n›n bir bölümünü devlet karfl›layacak. Da¤›t›m flirketlerinin üzerinde çal›flt›¤› düzenlemeye göre geliri, belirlenen s›n›r›n alt›nda kalan ailelerin ödedi¤i elektrik faturas›n›n bir bölümü mahsuplaflma suretiyle al›nmayabilecek.

rak, gecikmeye b›rakmadan ödemesi istenecek. Geçti¤imiz mart ay›nda Resmi Gazete'de yay›mlanan 6446 say›l› Elektrik Piyasas› Kanunu'nda yer alan Sosyal Tarife kapsam›ndaki çal›flmaya Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl›¤› s›cak bak›yor. Uygulama bafllat›l›rsa G›da Tar›m ve Hayvanc›l›k Bakanl›¤›, Maliye Bakanl›¤› ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanl›¤›, faturay› ortak karfl›layacak. Özellikle kay›p kaça¤›n yo¤un oldu¤u yörelerde uygulaman›n büyük fayda sa¤lamas› bekleniyor.

KAYIP-KAÇAK AZALACAK Dar gelirlinin elektrik faturas›n›n karﬂ›lanmas› için tek ﬂart faturan›n düzenli ödenmesi olacak. Uygulaman›n kay›p kaça¤› da azaltmas› bekleniyor.

Sayaçlar Ücretsiz De¤iﬂecek Art›k elektrik sayaçlar› da enerji tasarrufuna

KAÇAK KULLANIMININ ÖNÜNE yard›m edecek.

YEﬁ‹L KART BENZER‹ UYGULAMA

Bu y›l içerisinde kullan›m ömrü dolan bütün elektrik sayaçlar› de¤iflecek ve bu de¤iflim Alt› ay veya y›lda bir yap›lmas› öngörülen Devlet, dar gelirliye destek için, elektrik giderinin bir bölümünü üstlenecek. fiu an ça- mahsuplaflman›n gerçeklefltirilebilmesi için tamamen ücretsiz olacak. Yap›lacak olan dül›flmalar› devam eden sisteme geçildi¤inde dar gelirlinin, elektrik faturas›n› düzenli ola- zenleme ile enerji tasarrufu konusunda oldukça önemli bir ad›m at›lm›fl olacak ve eski elektrik sayaçlar› sebebiyle gereksiz elektrik tüketimi olmayacak. Bu ay bafllayacak olan de¤iflimler, öncelikle 10 y›l› aflk›n süredir kullan›lan elektrik sayaçlar› üzerinde gerçeklefltirilecek. Öte yandan, su, elektrik ve do¤algaz sayaçlar›n›n tamir ve ayar ücretleri de belirlendi. Su sayaçlar›n›n ayar ücreti, sayaçlar›n özelli¤ine göre 7.5-10.6 lira olarak belirlendi. Tamir ücreti ise 3.4-10.6 lira aras›nda de¤iflecek. Elektrik sayaçlar›n›n ayarlanmas› için 5.8-8.9 lira, tamiri için 3.4-10.6 lira aras›nda ödeme yap›lacak. Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 184 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

TÜB‹TAK’a baflvuru yapan 36 üniversitenin Teknoloji Transfer Ofisi içerisinden Ana dolu, Bilkent, Dokuz Eylül, Er ciyes, Gaziantep, ‹stanbul, ‹s tanbul fiehir, ‹stanbul Teknik ve Uluda¤ üniversiteleri ile ‹z mir Yüksek Teknoloji Enstitü sü destek almaya hak kazand›. 2013 y›l›nda seçilen 10 üniver site ile birlikte toplamda 20 üniversiteye 20 milyon TL des tek verilmifl olacak.

Toplam destek 10 milyon TL ürkiye Bilimsel ve Teknolojik Araflt›rma Kurumu (TÜB‹TAK), üniversitelerin bünyesindeki Teknoloji Transfer Ofisleri’nin (TTO) gelifltirilmesi ve yenilerinin kurulmas›n› teflvik etmek amac›yla geçen y›l bafllatt›¤› destek program›n› bu y›l da sürdürüyor. Toplam 10 milyon TL’lik destekten yararlanmak için baflvuran üniversiteler aras›ndan baflvuru dosyas› kabul edilen 10 üniversitenin TTO’su 1 milyon TL’ye kadar olan hibe deste¤inden yararlanacak. Baflvuran 36 üniversite aras›nda yap›lan de¤erlendirmenin ard›ndan Anadolu, Bilkent, Dokuz Eylül, Erciyes, Gaziantep, ‹stanbul, ‹s-

tanbul fiehir, ‹stanbul Teknik ve Uluda¤ Üni- ekonomisinin çok önemli bir sürece girdi¤ini versiteleri ile ‹zmir Yüksek Teknoloji Enstitü- söyledi. Yamankaradeniz, “Üniversitelerin sü 2014 y›l›nda destek almaya hak kazand›. TTO bölümlerinden büyük beklentimiz var. Ekonomiye katk›da TTO’lar›n rolü büyük Üniversitelerimizdeki taze beyinler patent konusunda dünya ile yar›flacak, sanayi ile iflbirliTürkiye’de 30 y›l› aflk›n süredir patent vekil¤i yaparak üretimin hem de¤erinin hem hacli¤i hizmeti veren Destek Patent Yönetim minin artmas›na yard›mc› olacak ve ülkemizin Kurulu Baflkan› Kemal Yamankaradeniz, ekonomisine katk› sa¤layacak” dedi. TTO projesinin öncülü¤ünü ilk kez Destek Patent’in yap›p konuyu Türkiye’nin günde- TTO Destekleme Program› Nedir? mine getirdiklerini belirterek, destek almaya TTO Destekleme Program›’na üniversiteler, hak kazanan üniversiteleri tebrik etti. üniversitelerin ortak oldu¤u flirketler, teknoTTO’lar›n üniversite ile sanayi aras›nda ifl- park yönetici flirketleri ve teknopark yönetici birli¤ini sa¤lamak amac›yla oluflturuldu¤unu flirketinin ortak oldu¤u flirketler baflvurabilisöyleyen Yamankaradeniz, akademisyenle- yor. Program kapsam›nda TTO’lar 10 y›l sürin bilgi birikimlerini sanayinin hizmetine reyle hibe alabilecek. Destek oranlar› ilk 5 y›l sunmas›yla bu birikimin ürün ve teknolojiye için yüzde 80, ikinci 5 y›l için ise yüzde 60 dönüflece¤ini ve patentlenece¤ini belirtti. olacak. Seçilen 10 üniversiteye verilecek desKemal Yamankaradeniz, TTO’lar sayesinde tek kapsam›nda; personel giderleri, ulafl›m, üniversitelerin gelifltirecekleri ürünler ve fikir- harc›rah ve konaklama giderleri, alet, teçhizat, lerle Ar-Ge, inovasyon alan›nda Türkiye’nin yaz›l›m, yay›n al›m giderleri, yurtiçi ve yurtönemli bir aflama kaydedece¤ini ve Türkiye d›fl› dan›flmanl›k ve e¤itim hizmetleri de dahil olmak üzere hizmet al›m›, toplant›, tan›t›m ve organizasyon giderleri, yeminli mali müflavirlik ücretleri ve genel giderler karfl›lanacak.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 186 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

deki gücünü temsil eden -

niversite ve sanayi iflbirli¤i gelifliminde önemli bir rol oynayan Ar-Ge Proje Pazar›” Türkiye’nin önde gelen üniversitelerinin yan› s›ra Hong Kong University of Science and Technology ve flimdiye kadar binlerce Ar-Ge Projesini destekleyen EUREKA iflbirli¤i ile gerçekleflEtkinlik, sanayi kurulufllar›n›n temsilcileri, üniversiteler, AR-GE kurulufllar› ve teknopark çal›flanlar› ile araflt›rmac›lar› bir araya getirecek. Proje Bahar› olarak da bilinen etkinli¤e fiubat 2014’e kadar baflvuran projeler; sektör temsilcileri, akademisyenler ve ilgili uzmanlardan oluflan Seçici Kurul taraf›ndan de¤erlendirilecek. Seçilen projeler ise 26 Mart 2014 tarihinde yap›lacak Proje Bahar›’nda potansiyel yat›r›mc›s›yla buluflma f›rsat› yakalayacak. Giriflimciler ve akademisyenler için projelerini üretime dönüfltürme f›rsat› sunan etkinlikte ayr›ca 4 farkl› kategoride ödüller da¤›t›lacak. Bilgi ve ‹letiflim Teknolojisi Uygulamalar›, Enerji Üretim ‹letim ve Da¤›t›m›na Yönelik Uygulamalar, Çevre ve Enerji Verimlili¤i Uygulamalar› ve Di¤e o l-

mak üzere dört farkl› kategoride dereceye giren ilk 3 Ar-Ge projesi sahibine s›ras›yla 20 Elektrik Elektronik ve Hizmet ‹hracatç›lar› bin TL, 10 bin TL ve 7 bin 500 TL’lik nakdi Birli¤i (TET) Yönetim Kurulu Baflkan› Fatih ödüller verilecek. Kemal Ebiçlio¤lu, sürdürülebilir ihracata ulaflman›n katma de¤erli üretimle, katma de¤erli üretimin ise AR-GE ve inovasyon ile mümkün olabilece¤ini belirterek, flunlar› söyledi: “Sektörümüzde bir ilk olan Proje Bahar›’n›n üçüncüsünü gerçeklefltirmenin mutlulu¤unu yafl›yoruz. Her geçen y›l sanayi kurulufllar› temsilcilerinin, üniversitelerimiz akademisyen ve ö¤rencilerin, AR-GE kurulufllar› ve teknopark çal›flanlar›n›n ilgi ve kat›l›m›n›n artt›¤›n› gözlemliyoruz. Bu oldukça sevindirici. 2023 y›l›ndaki 45 milyar dolarl›k ihracat hedefimize ulaflmam›zda AR-GE ve inovasyon önemli bir gereklilik. Sektörümüz, üretim kapasitesi, teknolojik yeterlili¤i ve geliflme potansiyeli ile bu hedefe ulaflabilecek güçte. ‹hracat›m›z›n katma de¤erini yükseltecek çal›flmalar› Birlik olarak desteklemeye devam edece¤iz.” Etkinlikle ilgili daha detayl› bilgi almak için web sitesi ziyaret edilebilir.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 190 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

“Dünyaya Sayg›l›, Dünyada Sayg›n” vizyonu do¤rultusunda, kaynaklar›n ve rimlili¤ine odaklanan; tüm ifl süreçlerin de, üretimde ve ürünlerinde enerji ve rimlili¤ini esas alan Arçelik A.fi., Enerji Verimlili¤i Haftas› kapsam›nda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl›¤›’n›n dü zenledi¤i “Sanayide Enerji Verimlili¤i Proje Yar›flmas›’nda; A+++ %-10 enerji seviyesine sahip kurutucusu ile “En Ve rimli ürün” ve Bulafl›k Makinesi ‹fllet mesi ile “En Verimli Endüstriyel Tesis” ödüllerini ald›. rünlerinde, üretimde ve tüm faaliyetlerinde enerji verimlili¤ine öncelik veren, çevre bilincini tüm tüketicilere yayg›nlaflt›rmak üzere ad›mlar atarak, bu alanda da liderlik üstlenen Arçelik A.fi., 6-12 Ocak tarihleri aras›nda bu y›l 33.’sü düzenlenen Enerji Verimlili¤i Haftas›’na en verimli ürünleri ile tam destek verdi. Enerji Verimlili¤i Haftas›’n›n en önemli etkinliklerinden biri olan, 8-11 Ocak tarihleri aras›nda WOW Convention Center’da gerçeklefltirilen Enerji Verimlili¤i Forumu ve Fuar›’nda, Arçelik A.fi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl›¤›’n›n her y›l düzenledi¤i “Sanayide Enerji Verimlili¤i” (SENVER) Proje Yar›flmas›’nda iki ödüle birden lay›k görüldü.

En Verimli Ürün

Arçelik A.ﬁ.’nin Çevre Dostu Ürünleri

Arçelik A.fi. Enerji Verimli Ürün” kategorisinde “A+++ %10 kurutucu” ile “En Verimli Ürün” (EVÜ) ödülünü ald›. Ödülü Arçelik A.fi. Kurutucu ‹flletmesi ‹flletme Yöneticisi Gökhan Özgürel Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakan› Fikri Ifl›k’›n elinden ald›.

Tüm ifl süreçlerinde “Dünyaya Sayg›l›, Dünyada Sayg›n” vizyonuyla hareket eden Arçelik A.fi., do¤an›n ve ekolojik sistemin korunmas› konusunda yürütmekte oldu¤u projeler ve üretti¤i çevre dostu buzdolaplar›, bulafl›k, çamafl›r ve kurutma makineleriyle çevreye olan sorumlulu¤unu yerine getiriyor.

En Verimli Tesis Arçelik A.fi. Bulafl›k Makinesi ‹flletmesi “En Verimli Endüstriyel Tesis” (EVET) kategorisinde Jüri Özel Ödülü’ne lay›k görüldü. Ödülü Arçelik A.fi. Bulafl›k Makinesi Ürün Direktörü Haldun Dingeç, yine Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakan› Fikri Ifl›k’tan ald›.

Arçelik 2488 CNGY Buzdolab› Arçelik A.fi.’nin s›n›f›nda öncü olup dünyada enerji rekorlar›n› k›rm›fl ve enerji verimlili¤i ç›tas›n› yükseltmifl ürünlerinden biri olan A +++ No-Frost kombi buzdolab›, A s›n›f›na göre %60 daha az enerji tüketiyor. Koku oluflumunu engelleyen antibakteriyel koku filtre sistemi, buzdolab› içindeki havay› iyonize ederek hava kaynakl› bakteri-

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 192 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

leri yok eden ve taze hava sa¤layarak g›dalar›n ömrünü uzatan iyonizer sistemi ile dikkat çeken buzdolab› beyaz LED ayd›nlatma ve 475 litre brüt hacme sahip.

Arçelik 5088 NFY Buzdolab› S›n›f›nda öncü olup dünyada enerji rekorlar›n› k›rm›fl ve enerji verimlili¤i ç›tas›n› yükseltmifl ürünlerinden bir di¤eri de A +++ enerji seviyesine sahip 5088 NFY buzdolab›. 5088 NFY buzdolab›, mavi ›fl›k teknolojisi ile sebzeliklerde yeflil yaprakl› yiyeceklerin tazeli¤inin korunmas›n› sa¤l›yor. Koku oluflumunu engelleyen antibakteriyel koku filtre sistemi, buzdolab› içindeki havay› iyonize ederek hava kaynakl› bakterileri yok eden ve taze hava sa¤layarak g›dalar›n ömrünü uzatan iyonizer sistemi ve beyaz LED ayd›nlatmaya sahip olan ürün, her rafa hava üfleyen multiflow sistemi ile de dikkat çekiyor.

Arçelik 8127 N In Love Çamafl›r makinesi A+++ enerji s›n›f›ndan %30 daha fazla verim sa¤layan Arçelik In Love çamafl›r makinesi 8 kilogram y›kama kapasitesine sahip. Dokunmatik tufllar›yla son derece kolay bir kullan›m imkan› sunan üründe 16 program bulunuyor. Çamafl›r›n cinsini ve miktar›n› alg›layarak program seçebilen otomatik program, Woolmark Apparel Care sertifikal› yünlü program, buhar destekli havaland›rma program›, h›zl› 14 k›sa süreli program ve daha birçok ifllevsel programa sahip olan In Love çamafl›r makinesi ön y›kama, ilave su ile y›kama, k›r›fl›k azaltma, buhar ve favori fonksiyonlar› ile de dikkat çekiyor. Elektronik su kontrol sistemi, kalan zaman göstergesi ve su taflma emniyeti ürünün di¤er özellikleri aras›nda bulunuyor.

Arçelik 3885 KT Kurutma makinesi A++ enerji s›n›f›nda yer alan Arçelik kurutma makinesi 8 kilogram kurutma kapasitesi ve ›s› pompal› kurutma teknolojisine sahip. 16 program› bulunan Arçelik kurutma makinesi, k›r›ﬂ›k önleme fonksiyonu, program takibi, kalan zaman gösterme, temizlenebilir filtre ve tambur içi ayd›nlatma özellikleriyle dikkat çekiyor. Arçelik 3885 KT, gömlek 30 k›sa program›, gömlek, kot, hassas programlar›, yorgan, havaland›rma, sepette yünlü programlar› ile farkl› ihtiyaçlara özel çözümler sunuyor.

Arçelik 63101 Bulafl›k Makinesi A+++ s›n›f›nda yer alan ve s›n›f›n›n en düflük enerji tüketimine sahip olan 63101 bulafl›k makinesi, LGA onayl›, afl›nmay› önleyen otomatik bardak koruma sistemi sayesinde bardaklar›n ömrünü 20 kat uzat›yor. Filtre temizleme ihtiyac›n› 1 y›la kadar uzatan benzersiz ‘Ak›ll› Filtre Temizleme’ teknolojisine sahip olan üründe 10 y›kama program› ve 13 kiflilik y›kama kapasitesi bulunuyor. Genifl bilgi sat›rl› LCD ekran›yla dikkat çeken bulafl›k makinesi koku ve t›kanmay› engelleyen teknolojisi ve alt sepette yo¤un y›kama bölgesi Power Zone ile fark yarat›yor.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 193

HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

Sanayicilerin Hizmetinde…

ÜLER ELEKTR‹K 1985 y›l›nda Karaba¤lar’da Ömer GÜLER taraf›ndan kurulmufltur.1986 y›l›nda Elek. Mühendisi Rafet GÜLER taraf›ndan kurulan Güler Mühendislik ile GÜLER ELEKTR‹K Çankaya 1362 sokak Altan ‹fl Han›nda ortak faaliyete bafllam›flt›r. 1990 y›l›nda iki firma birleflerekGÜLER Mühendislik limited flirketi ad› alt›nda çal›flmaya devam etmifltir. 1993 y›l›nda ayn› binan›n zemin kat›nda malzeme tedariki ve ticaretine bafllanm›flt›r. fiirket 2005 y›l›nda Yeniflehir H›rdavatç›lar Çarfl›s›nda kendi yerine geçmifltir. ATATÜRK Organize Sanayi bölgesinde verdi¤imiz hizmetlerin yo¤unlaflmas› nedeniyle 1997 y›l›nda organize flubemizi açt›k. fiirket ortaklar›n›n vard›¤› anlaflmayla 15 May›s 2012 tarihinden itibaren iki flirketin tekrar ayr› çal›flmas›na karar vermifltir. GÜLER ELEKTR‹K faaliyetlerine Atatürk Organize Sanayi Bölgesi 10022 Sokak No:2’de devam etmektedir.

" " " " " " " " "

SANAY‹ TES‹SLER‹ ELEKTR‹K MONTAJI TRAFO ENERJ‹ NAK‹L HATLARI PANO ‹MALATI KOMPANZASYON PANO ‹MALATI VE BAKIMI PARATONER ARIZA BAKIM H‹ZMETLER‹ ELEKTR‹K MALZEMELER‹ TEM‹N‹ PROJE VE TAAHHÜT Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 195

TEKN‹K/ARAﬁTIRMA/‹NCELEME/AKADEM‹K

irmam›z Perpa Ticaret Merkezi A-Blok 8. Katta 2011 y›l›nda faaliyetlerine bafllad›. Toptan elektrik malzemeleri ve taahhüt konusunda hizmet veren firmam›z uzman kadrosu ve teknolojik donan›m›yla müflterileri için ideal sektörel çözümler üretmektedir. Perpa ElektrikHes Kablo, Reçber Kablo, V‹KO, Siemens, Osram, Audio, ACK, Cata gibi sektörün önde gelen üretici ve ithalatç› firmalar›n›n ürünlerini en uygun fiyata bünyesinde toplayarak Türkiye genelindeki müflterilerine sat›fl›n› gerçeklefltirmektedir. Perpa Elektrik olarak dinamik ve h›zl› çal›flma tempomuzla elektrik ve ayd›nlatma malzemesi ihtiyac› olanlar› müflteri memnuniyetini benimsemifl personelimizle Perpa Elektrik’e bekleriz.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 197

TEKN‹K/ARAﬁTIRMA/‹NCELEME/AKADEM‹K

‹

›ld›r›mdan korunma sistemleri; Türk standartlar› ve ulusal standartlar göz önüne al›nd›¤›nda dört sistemin birbiri ile entegre olmas› sonucunda kurulmal›Sektörde yapm›fl oldu¤umuz araflt›rmalar sonucunda birçok mühendis ve teknisyen taraf›ndan y›ld›r›mdan korunma sisteminin sadece d›fl y›ld›r›ml›k (faraday kafesi,yakalama ucu,gergi teli,paratoner) uygulamalar› olarak alg›land›¤› sonucuna ulaflt›m.Ancak bir yap›da bulunmas› gereken y›ld›r›mdan korunma sistemleri aras›nda d›fl y›ld›r›ml›k uygulamalar› bu entegrasyonun sadece dört aya¤›ndan biridir.Nitekim nas›l bir masa tek ayak üzerinde duramay›p y›k›l›r ise yap›m›z da y›ld›r›m darbesine maruz kald›¤›nda y›ld›r›m desarj›n›n etkileri karfl›s›nda zarar görecektir.Y›ld›r›dan korunma sistemleri dört sistemin bütünleflmesi sonucu oluflturulmal›d›r.Bunlar ;iyi bir Topraklama sistemi,do¤ru projelendirilmifl bir Efl potansiyel sistem,binam›z›n d›fl›nda yer alacak yap› tipine göre seçilmifl d›fl y›ld›r›ml›k sistemi ve kademeli olarak yerlefltirilmifl iç y›ld›r›ml›k(ani afl›r› gerilim koruyucu )sistemi olarak s›ralanmaktad›r.Bu sistemler bir yap›da standartlar ve teknik aç›dan de¤erlendirdi¤imizde olmak zorundad›r.

Ani Afl›r› Gerilimler birkaç mikro saniye ile birkaç mili saniye aras›nda meydana gelen ve tedbir al›nmad›¤› zaman can ve mal kayb›na sebebiyet veren gerilimlerdir. Bu tür gerilimleri oluflum bak›m›ndan bafll›ca iki grupta inceleyebiliriz.

E¤er bir yap›ya iç y›ld›r›ml›k sistemi kurmayacaksak d›ﬂ y›ld›r›ml›k sistemi kurararak tüm enerji ve veri hatlar›m›z› ,elektronik cihazlar›m›z› riske atm›ﬂ olaca¤›z.Di¤er taraftan bir yap›da topraklama sistemi yok ise iç y›ld›r›ml›k sistemini o yap›ya entegre ede-

Y›ld›r›m Etkili Ani Afl›r› Gerilimler : Y›ld›r›m Deflarj› s›ras›nda 2.000 ile 200.000 amper aras›nda bir ak›m akmaktad›r. Bu de¤erler yaklafl›k olarak 2 km mesafeye kadar bir alanda bulunan Enerji iletim hatlar›, Haberleflme hatlar›, Güvenlik Sistemleri, v.b. gibi tesisler üzerinde direk y›ld›r›m deflarj› veya manyetik alan etkisi ile bir gerilim oluflmas›na sebep olurlar. Meydana gelen bu gerilimler tesisat veya cihaz dayan›m s›n›rlar›n›n üstünde ise izolasyon bozulmalar›, yanmalar, patlamalar fleklinde aç›¤a ç›kmaktad›r.

Elektriksel Anahtarlama ile oluﬂan ani aﬂ›r› gerilimler :

meyiz,ayr›ca efl potansiyeli eksik olan bir tesis d›fl y›ld›r›ml›k sisteminin kuplaj etkilerinden dolay› zarar görebilmektedir.Bu entegrasyon basamaklar› daha da artt›r›labilir.Özet olarak bir yap›y› y›ld›r›mdan korumak istiyorsak binalardaki yang›n riskini azaltmak ve canl›lar› korumak için d›fl y›ld›r›ml›k sistemi,elektronik cihazlar› korumak için ise iç y›ld›r›ml›k sistemi o yap›da olmak zorundad›r.Bu yaz›m›zda iç y›ld›r›ml›k sistemleri hakk›nda bilgi vermeye çal›flaca¤›z.

Bir iletkenden geçen ak›m manyetik alan oluflturur ve ak›m kesildi¤inde manyetik alan aniden azal›r. ‹letken üzerinde biriken enerji indüklenme yolu ile gerilim olarak sistem içerisine da¤›t›l›r. Bu tür gerilimler çok yayg›n olarak görülmektedir. Y›ld›r›m desarj› topra¤a ulaflt›ktan sonra 2 km lik bir alan içerisinde daireler fleklinde yay›larak direncin düflük oldu¤u noktaya do¤ru hareket etmektedir. Bu nedenle yukar›da belirtmifl oldu¤um iç y›ld›r›ml›k sistemlerini binam›zda d›fl y›ld›r›ml›k sistemi olmasa da kullanmak zorunday›z.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 198 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

lar›n korunmas› içinde cihaz önlerine D s›n›f› ürünler yerlefltirilmelidir. E¤er bir yap›da d›fl y›ld›r›ml›k sistemi var ise do¤rudan y›ld›r›m desarj›na karfl› koruma sa¤layacak B s›n›f› ürünün ana panoda kullan›lmas› zorunlu olarak görülmektedir. D›fl y›ld›r›ml›k sistemimizden 200 kiloamperlik bir y›ld›r›m darbesinin geldi¤i varsay›l›rsa bunun 100 ka i toprakta sönümlenecek geriye kalan 100 ka lik k›s›m binam›za girifl yapacakt›r.B s›n›f› ürünlerde faz bafl›na 50 ka lik bir koruma seviyesi oluflturularak bu darbenin cihazlar›m›za ulaflmas› engellenmektedir.B s›n›f› ürün ile darbe ak›mlar›n›n ana besleme noktas›nda 4,5 kV - 2,5 kV -1,5 kV mertebelerinde s›n›rland›r›larak sistemimizin zarar görmesini engeller. Bu koAni Afl›r› gerilimden korunma nas›l ol - ruma ana pano seviyesinde yap›lmaktad›r. Enerjinin bina içerisinde da¤›ld›¤› tali panoAlçak gerilim tesislerinde fazlarla- toprak ve larda ise C s›n›f› koruma öngörülmektedir. nötr-toprak aras›na ba¤lanan afl›r› gerilim pa- D›fl y›ld›r›ml›k olan bir yap›da B s›n›f› kullarafudrlar›, darbe gelmesi durumunda iletime n›lmadan C s›n›f› ürün kullan›l›r ise sistemigeçerek afl›r› gerilimi kendi üzerinden söndü- mizin zarar görecektir. C s›n›f› ürünler sisrürler. Yani sistemimizin maruz kalaca¤› afl›- tem içerisinde oluflan ani afl›r› gerilimlerin r› gerilimi üzerine alarak sistemin zarar gör- hat üzerindeki cihazlara zarar vermesini enmesini engeller. Bunun için DIN-IEC norm- geller faz bafl›na 40 kA’ e kadar olan afl›r› gelar›nda bir kademeli koruma öngörülmekte- rilim ak›mlar›n› 2,3 kV, 1,5 kV, 1 kV mertedir. Her kademe darbe gerilimini bir derece besinde s›n›rland›r›r. Genelde tali pano seviazaltarak neticede sistem için zarars›z hale yesinde yap›lan korumad›r. C s›n›f› koruyugetirir. D›flardan gelen y›ld›r›m darbesi için B s›n›f› koruma , Sistem içerisindeki ani afl›r› gerilimlere karfl› C s›n›f› koruma ve Hassas koruma için D s›n›f› koruma kullan›l›r. B s›n›f› Class 1 yada Tip 1 ,C s›n›f› Tip 2 yada Class 2 ,D s›n›f› parafudrlar ise Class 3 yada tip 3 olarak da adland›r›labilmektedirler. Günümüzde sanayi, ticaret ve hizmet, sa¤l›k insan yaflam›ndaki ço¤u sosyal aktivite kuvvetli bir biçimde elektrikli ve elektronik cihaz ve sistemlerin do¤ru bir flekilde çal›flmas›na ba¤l›d›r. Bu sistemlerin en s›k bozulma nedeni ise veri iletimini aksatan ve bu donan›mlar›n hasara u¤ramas›na sebep olan ani afl›r› gerilimlerdir Birçok flirket kesintisiz güç kaynaklar› UPS’ leri bir afl›r› gerilim koruma sistemi gibi görebilir. Fakat UPS ler devrelerde meydana gelen de¤iflmeleri düzenlemek için konuyorsa da herhangi bir afl›r› gerilim koruma sistemi içermez. ‹çerdi¤i söylenilen cihazlar›n ço¤unda ise sadece ufak bir alçak geçiren süzgeç bulunur.

Binaya enerjinin giriﬂ yapt›¤› ilk noktada genellikle ana panolar›m›za B s›n›f› ürünler, enerjinin bina içerisinde da¤›ld›¤› tali panolarda C s›n›f› ürünler ve server,kamera,harici hat,data,bilgisayar ve di¤er elektronik cihaz-

cunun sisteme uygulana bilmesi için B s›n›f› koruyucuyla aras›ndaki mesafenin minimum 5 m olmas› gerekmektedir.Ancak yeni gelifltirilen teknoloji ile üretilen B+C s›n›f› ürünler bu sorunu ortadan kald›rmaktad›r. D s›n›f› koruyuculardan muhtelif cihazlar›n korunmas›na uygun olarak gelifltirilmifltir. Direk cihaza yönelik koruma oldu¤u için hassas koruma olarak nitelendirilir Priz tipleri ve Pano tipleri mevcuttur. Kullan›ld›¤› alana göre birçok seçenekleri vard›r. Ancak B ve C s›n›f› ürünler kullan›lmadan kullan›lan D s›n›f› ürünler ifllev görmemektedir. Özet olarak Y›ld›r›mdan Korunmak için ayr›ca ani gerilim darbelerine yol açan anahtarlama elemanlar›n›n,harmoniklerin,gerilim dalgalanmalar›n›n etkilerinden korunabilmemiz için iç y›ld›r›ml›k(ani afl›r› gerilim önleyici-parafudr) sistemlerini kullanmam›z gerekmektedir.Geliflen teknoloji ile hassaslaflan cihazlar›m›z›n zarar görmemesi ,kritik önem tafl›yan verilerin kaybolmamas›,milyar dolarl›k tesislerin zarar görmemesi için bu sistemleri tesislerimize ve binalar›m›za kurdurmal›y›z.Bu konuda uzman mühendislerden ve konuya teknik olarak hakim firmalardan ürün seçimi konusunda destek almam›z oldukça önemlidir.Unutmayal›m ani afl›r› gerilim darbesi gibi küçük bir etkinin büyük zararlara yol açmamas› bizim elimizdedir.!

OBO BETTERMANN TÜRK‹YE Serdar AKSOY - Elektrik Mühendisi/MBA TBS ÜRÜN MÜDÜRÜ

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 199 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

enilenebilir kaynaklar için belirlenen hedeflere kaynak baz›nda bakarsak, hidroelektrik alan›nda de¤erlendirilebilecek tüm kaynaklar›n 2023 y›l›na kadar tamam›n›n elektrik üretiminde kullan›lmas› amaçlan›yor. Rüzgar enerjisinin de 20 bin MW’ye ç›kar›lmas› stratejisi belirlenirken, 600 MW’l›k jeotermal potansiyelinin tümünün iflletmeye girmesinin sa¤lanmas› isteniyor. Günefl enerjisine bak›ld›¤›nda ise teknolojik geliflmeler do¤rultusunda üretimin yayg›nlaflt›r›lmas› hedefleniyor.

Çevreye duyarl› sanayi üretiminin önem kazand›¤› günümüzde, yenilenebilir enerji kaynaklar› önemini her geçen gün artt›r›yor. Yenilebilir enerji konusuna büyük önem veren Avrupa Birli¤i (AB) Komisyonu da özellikle, rüzgar olmak üzere günefl, biyokütle ve hidrolik enerji gibi kaynaklar›n kullan›m›n›n gelifltirilmesini, ulusal politikalar›n›n merkezine yerlefltirdi¤i görülüyor. AB yüzde 6 seviyelerinde olan yenilenebilir enerji kaynak-

l› enerji tüketimini, 2012 y›l› itibariyle iki kat›na ç›karmay› hedefliyor. Uluslararas› Enerji Ajans›’n›n projeksiyonuna göre 2001-2030 y›llar› aras›ndaki dönemde yenilenebilir enerji kaynaklar›na 10 trilyon dolarl›k yat›r›m gerçekleflmesi tahmin ediliyor. OECD ülkeleri aras›nda yenilenebilir kaynaklar›n enerji üretimindeki pay›n›n ise yüzde 25’e ulaflmas› hedeflenmekte. Elektrik Enerjisi Piyasas› ve Arz Güvenli¤i Strateji Belgesi’ne göre Türkiye’de yenilenebilir kaynaklar›n, elektrik enerjisi üretimi içindeki pay›n›n 2023 y›l›nda en az yüzde 30’lar düzeyine ç›kmas› planlan›yor. Bu kaynaklar›n devreye girmesi ile baflta

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 202 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

ithal kaynaklar olmak üzere fosil yak›tlar›n pay›n›n azalt›lmas› üzerinde dikkatle duruluyor. Yenilenebilir kaynaklar için belirlenen hedeflere kaynak baz›nda bakarsak, hidroelektrik alan›nda de¤erlendirilebilecek tüm kaynaklar›n 2023 y›l›na kadar tamam›n›n elektrik üretiminde kullan›lmas› amaçlan›yor. Rüzgar enerjisinin de 20 bin MW’ye ç›kar›lmas› stratejisi belirlenirken, 600 MW’l›k jeotermal potansiyelinin tümünün iflletmeye girmesi hedefleniyor. Günefl enerjisine bak›ld›¤›nda ise teknolojik geliflmeler do¤rultusunda üretimin yayg›nlaflt›r›lmas› hedefleniyor. Bugün dünyada kullan›lan elektrik enerjisinin yüzde 80’i yenilenemeyen kaynaklardan (kömür, do¤algaz, petrol ve uranyum) üretilmekte. Geri kalan bölüm ise yenilenebilir enerji kaynaklar›ndan sa¤lanmakta. Yenilenebilir enerji kaynaklar› aras›nda hidrolik enerji yüzde 19’luk paya sahipken, günefl, rüzgar, biyokütle ve jeotermal kaynaklardan elde edilen enerjinin toplam pay› ise yüzde 1 düzeyinde bulunuyor. Günümüzde tüm yenilenebilir ve alternatif enerji kaynaklar›, enerji talebinin yüzde 2.5`lik bölümünü karfl›lamakta. Uluslararas› Enerji Ajans›, 2015 y›l›nda yenilenebilir enerji kaynaklar›n›n toplam talebin yüzde 3.3’ünü karfl›lamas›n› öngörmekte. Öte yandan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl›¤›, Türkiye’nin yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklar›yla ilgili yap›lanmas›n› sürdürüyor. Gerek kömür teknolojileriyle, gerek nükleer yat›r›mlarla alakal›, gerekse hidroelektrik santraller, rüzgar ve günefl gibi yat›r›mlar›n birçok teknoloji uygulamalar›n› yak›ndan takip eden Bakanl›k, konuyla ilgili çal›flmalar›na h›z verdi¤i görülüyor. Dünyadaki talep art›fl›n›n kaynaklar›na göre da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda Türkiye`deki enerji yap›lanmas› aç›s›ndan da dikkati çeken rakamlar var. Bakanl›k, önümüzdeki dönemde kullan›mda do¤algaz›n yüzde 50, kömürün yüzde 30, nükleer enerjinin yüzde 61, hidroelektrik kaynaklar›n yüzde 47, yenilenebilir enerji kaynaklar›n›n ise yüzde 550 kat civar›nda artaca¤›n› öngörüyor. Bu konuda Bakanl›k, “Türkiye yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklar›yla ilgili yap›lanmas›n› sürdürecek. Gerek kömür teknolojileriyle, gerek nükleer yat›r›mlarla alakal›, gerekse hidroelektrik santraller, rüzgâr günefl gibi yat›r›mlar›n birçok teknoloji uygulamalar›n› görece¤iz. Sivil toplum örgütlerine ayn› zamanda kamu kurum ve kurulufllar›n›n yan›nda düflen önemli bir görev var. Bir k›s›m iyi niyetli vatandafllar›n yan›nda spekülatif flekilde yerli kaynaklar›m›za müdahale edenlere karfl› sivil toplum örgütleri gücünü kullanmak durumundad›rlar” tespitleriyle yenilebilir enerjiye verdi¤i önemi ortaya koyuyor. Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 203

TEKN‹K/ARAﬁTIRMA/‹NCELEME/AKADEM‹K

‹

DEVLETTEN RÜZGARA 5.5 EU - ülkemizde y›ll›k rüzgâr h›z› 8,5 m/s ve üze- kurulu gücünde santrallerin yap›m› devam rinde olan bölgelerde en az 5.000 MW, 7,0 etmektedir. Devletin belirli bir fiyattan al›m RO/CENT’L‹K ALIM GARANT‹S‹ m/s`nin üzerindeki bölgelerde ise en az 48.000 MW büyüklü¤ünde rüzgâr enerjisi potansiyeli bulunuyor. Türkiye rüzgâr potansiyeli yüksek ülkeler aras›nda say›l›yor. Örne¤in, Avrupa parlamentosunun belirledi¤i rüzgâr endeksinde Danimarka 100, ‹ngiltere 2800 ve Türkiye 2000 birim üzerinden ölçeklendirilmifltir. 2004 y›l› itibariyle sadece 18 MW düzeyinde olan rüzgâr enerjisi kurulu gücünün art›r›lmas›nda aflama kaydedilmifltir. 2009 y›l› sonu itibariyle rüzgâr kurulu gücümüz 802,8 MW düzeyine ulaflm›flt›r. Yenilenebilir Enerji Kanunu’nun yürürlü¤e girmesinden sonra 3.363 MW kurulu gücün2007 y›l›nda gerçeklefltirilmifl olan Türkiye de 93 adet yeni rüzgar projesine lisans verilRüzgâr Enerjisi Potansiyel Atlas› (REPA) ile mifltir. Bu projelerden yaklafl›k 1.100 MW Ülkemizde rüzgar enerjisiyle ilgili çal›flmalar›n bafllang›ç tarihi 1980`li y›llar›n ortalar›nda bafllad›. 1995 y›l›ndan bafllayarak baz› küçük uygulamalar Yap-‹fllet-Devret modeliyle gerçeklefltirildi. Türkiye`de ilk rüzgar santrali Demirer Holdingìn Çeflme’de kurdu¤u santrali. Rüzgar enerjisine verilen resmi önemin kan›t› olarak ilk ciddi giriflim ise ancak 2005`de Yenilenebilir Enerji Kaynaklar› Kanunu`yla ortaya konuldu. Bu kanunun sonras›nda Band›rma, Çeflme Yar›madas›, Hatay, Manisa, Çanakkale`de gerçeklefltirilen 150 MW gücündeki santraller kanunun ilk meyveleri olarak karfl›m›za ç›k›yor.

garantisinin 5.5 Euro/cent’e düﬂürülmesi zaten düﬂük seviyede olan rüzgâr enerjisi yat›r›mlar›n› azalt›yor.

ÇEVRE DOSTU H‹DROELEKTR‹K Çeflitli enerji kaynaklar› içerisinde hidroelektrik enerji santralleri çevre dostu olmalar› ve düflük potansiyel risk tafl›malar› sebebiyle tercih ediliyor. Hidroelektrik santraller; çevreye uyumlu, temiz, yenilenebilir, yüksek verimli, yak›t gideri olmayan, enerji fiyatlar›nda sigorta rolü üstlenen, uzun ömürlü, iflletme gideri çok düflük d›fla ba¤›ml› olmayan yerli bir kaynak olarak tan›mlan›yor. Türkiye`de teknik olarak de¤erlendirilebilir hidroelektrik potansiyeli 140 GWh/y›l olarak

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 204 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

hesaplan›yor. 2009 y›l› sonu itibariyle iflletmede bulunan 150 adet HES (hidroelektrik santrali) 14.417 MW`l›k kurulu güce ve toplam potansiyelin yaklafl›k %38ìne karfl›l›k geliyor. 2009 y›l›nda elektrik üretimimizin %18,5ì hidroelektrik santrallerden gerçeklefltirilirken, son y›llarda yaflanan kurakl›klar hidroelektrik santrallerinin verimini düflürmekte. Ancak hidroelektrik üretimi 2009 y›l›nda 2008 y›l›na göre %7,8 oran›nda artarak 35.870 MW olarak gerçekleflti¤i görülüyor. Hidroelektri¤in Türkiye’deki geliflimi incelendi¤inde 1989’larda toplam ihtiyac›n yüzde 60’› hidroelektrikten sa¤lan›rken, bu oran 2008 y›l›nda yüzde 17.5’e düfltü. Teknik ve ekonomik olarak de¤erlendirilebilecek tüm hidroelektrik potansiyelin 2023 y›l›na kadar elektrik enerjisi üretiminde kullan›lmas› hedefleniyor.

B‹YOYAKIT GELECEK VADED‹YOR Dr. Rudolph Diesel’in sebze ya¤lar›n› yak›t olarak kendi makinas›nda test etmesi ile bafllayan biyodizel fikri, bugün biyoyak›tlar›n bafllang›c› olarak kabul edilir. Biyoyak›t, içeriklerinin hacim olarak en az yüzde 80ì son 10 y›l içerisinde toplanm›fl canl› organizmalardan elde edilmifl her türlü yak›t olarak tan›mlan›r. Biyodizel, biyoetanol, biyogaz ve biyokütle olarak çeflitlendirilebilir. 3 milyon tonu benzin tüketimi olmak üzere toplam 22 milyon ton akaryak›t tüketimi olan ülkemizde, 160 bin ton biyoetanol kurulu kapasitesi bulunmakta. Türkiye`nin hayvansal at›k potansiyeline karfl›l›k gelen üretilebilecek biyogaz miktar›n›n 1,5-2 MTEP (milyon ton eflde¤er petrol) oldu¤u tahmin ediliyor. At›k potansiyelimiz yaklafl›k 8.6 MTEP olup bunun 6 milyon TEPì ›s›nma amaçl› kullan›lmakta. 2008 y›l›nda biyokütle kaynaklar›ndan elde edilen toplam enerji miktar› 66 bin TEP. Yenilenebilir kaynaklardan üretilen çevreci yak›tlar incelendi¤inde bitkisel kaynakl› ya¤lar›n biyodizel üretilmesinde büyük pay sahibi oldu¤u görülüyor. Ülkemizde çok so¤uk bölgelerimizin d›fl›nda dizelin kullan›ld›¤› her alanda kullan›labilecek bir yak›t olan biyodizel, ulaflt›rma sektöründe dizel yak›t› yerine kullan›ld›¤› gibi, konut ve sanayi sektörlerinde de fuel oil yerine kullan›labiliyor. Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 205

TEKN‹K/ARAﬁTIRMA/‹NCELEME/AKADEM‹K

‹

üreselleflen ekonomi ve artan rekabet flartlar›n›n hüküm sürdü¤ü günümüzde enerji, bir ekonomideki talep ve arz üzerinde oldukça etkili bir rol oynamaktad›r. Bu noktadan hareket ile talep aç›s›ndan bak›ld›¤›nda enerji, tüketicilerin faydalar›n› maksimize etmeleri için sat›n ald›klar› bir ürün niteli¤indedir. Arz aç›s›ndan ise enerji, emek ve sermaye gibi önemli bir üretim faktörüdür ve ço¤u üretim ve tüketim faaliyetlerinde gerekli bir girdi oldu¤u için, ülkelerin ekonomik geliflmelerinin ve sosyal refah›n oluflturulmas›nda belirleyici ve kritik bir konuma sahiptir. Bu çal›flman›n amac› enerjinin ve enerji tasarrufu çal›flmalar›n›n önemini ortaya koymak, yap›labilecek olan uygulamalardan örnekler vermek ve konu ile ilgili bilincin artmas›na katk› sa¤lamakt›r. Çal›flmada belirtilen bilgiler çok çeflitli kaynaklardan al›nm›fl olup, sunulan örnekler ise gerçek hayatta sanayi tesislerinde ya da endüstriyel iflletmelerde uygulanm›fl örneklerdir. De¤iflik sektörlerde yap›lan enerji denetleme çal›flmalar›nda ortaya ç›kan tablo sonucunda sanayi tesislerinin ve endüstriyel iflletmelerin % 95’inde % 5 ila 40 aras›nda enerji tasarrufu yap›lmas›n›n mümkün oldu¤u görülmektedir. Bu oran enerji tüketimine ve enerji tasarrufuna verilmesi gereken önemi gözler önüne sermektedir.

G‹R‹fi üreselleflen ekonomi ve artan rekabet flartlar›n›n hüküm sürdü¤ü günümüzde enerji, bir ekonomideki talep ve arz üzerinde oldukça etkili bir rol oynamaktad›r. Bu noktadan hareket ile talep aç›s›n-

dan bak›ld›¤›nda enerji, tüketicilerin faydalar›n› maksimize etmeleri için sat›n ald›klar› bir ürün niteli¤indedir. Arz aç›s›ndan ise enerji, emek ve sermaye gibi önemli bir üretim faktörüdür ve ço¤u üretim ve tüketim faaliyetlerinde gerekli bir girdi oldu¤u için, ülkelerin ekonomik geliflmelerinin ve sosyal refah›n oluflturulmas›nda belirleyici ve kritik bir konuma sahiptir. Geçmiflte yaflanan enerji krizlerinin etkisiyle maliyetlerin artmas› sonucu enerji, ekonomik geliflmelerin ölçülmesinde önemli bir noktaya gelmifltir.

AMAÇ u çal›flman›n amac› enerjinin ve enerji tasarrufu çal›flmalar›n›n önemini ortaya koymak, yap›labilecek olan uygulamalardan örnekler vermek ve konu ile ilgili bilincin artmas›na katk› sa¤lamakt›r. Çal›flmada belirtilen bilgiler çok çeflitli kaynaklardan al›nm›fl olup, sunulan örnekler ise gerçek hayatta sanayi tesislerinde ya da endüstriyel iflletmelerde uygulanm›fl örneklerdir. Bu noktadan hareketle, amaç bilinmeyen bir fleyi ortaya koymak de¤il, Literatürde var olan ancak bilgi ve ilgi eksikli¤i nedenleri ile oluflan milyarlarca Dolar de¤erindeki kayb›n hangi noktalarda ve hangi yöntemlerle aranmas› gerekti¤ini vurgulamakt›r. Toplam üretim ve iflletme maliyeti içerisinde küçük bir paya sahip oldu¤u düflünülen enerji maliyetinin asl›nda parasal olarak iflletmenin kar›yla karfl›laflt›r›ld›¤›nda ne kadar büyük oldu¤unun alt›n›n çizilmesi ve örneklerle desteklenmesidir.

büyüme h›z› olan Türkiye’de, enerji tüketiminin % 40 oran›ndaki k›sm› sanayi tesislerinde ve endüstriyel iflletmelerde yap›lmaktad›r. Elde edilen veriler ›fl›¤›nda son 5 senelik enerji tüketim art›fl h›z› devam etti¤i takdirde 2020 y›l›nda sanayide enerji tüketimi 2006 y›l›n›n 2,5 kat› olacakt›r. Endüstriyel istihdam›n üçte birini bar›nd›ran tekstil endüstrisinin bafl› çekti¤i Türkiye’de yüksek enerji tüketen ve geliflmekte olan demir-çelik ve çimento sektörleri, geliflen ihracatta büyük pay sahibi olan otomotiv ve elektronik sektörleri ile yerel ve uluslararas› firmalar›n yeni yat›r›mlar› ile geliflmekte olan g›da, kimya ve kâ¤›t sektörleri en önemli sektörlerdir. De¤iflik sektörlerde yap›lan enerji denetleme çal›flmalar›nda ortaya ç›kan tablo sonucunda; sanayi tesislerinin ve endüstriyel iflletmelerin % 95’inde % 5 ila 40 aras›nda enerji tasarrufu yap›lmas›n›n mümkün oldu¤u görülmektedir. Daha da çarp›c› olan konu ise sanayi tesislerinde ve endüstriyel iflletmelerde hiç yat›r›ms›z veya az yat›r›ml› önlemlerin uygulanmas› ile asgari % 10 oran›nda enerji tasarrufu sa¤lamak mümkündür. Bu oran enerji tüketimine ve enerji tasarrufuna verilmesi gereken önemi gözler önüne sermektedir.

ENERJ‹ TASARRUFUNUN ANLAMI

Enerji tasarrufu, enerji arz hizmetlerinin azalt›lmas› veya k›s›tlanmas› fleklinde düflünülmemelidir. Enerji tasarrufu iki ampulden birini söndürerek yap›lan k›s›nt› ya da programl› olarak yap›lan kesinti de¤ildir. Enerji tasarrufu kullan›lan enerji miktar›n›n de¤il, ürün bafl›na tüketilen enerjinin azalt›lmas›d›r. Enerjinin gereksiz kullan›m sahalar›n› belirlemek ve TÜRK‹YE’N‹N DURUMU VE SANA - israf› asgari düzeye indirmek veya tamamen Y‹’DE TASARRUF POTANS‹YEL‹ ortadan kald›rmak için al›nan önlemler bütüTürkiye h›zla kalk›nmakta olan ve nüfusu ar- nüdür. Enerjinin ak›ll›ca kullan›lmas›yla katan bir ülke olmas› nedeni ile enerji tüketimi y›plar›n en aza indirilmesi, ayn› enerji ile dade h›zla artmaktad›r. Ortalama y›ll›k % 5,5 ha çok ifl yap›lmas› veya ayn› ifl için daha az

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 208 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

enerji tüketilmesidir. Bu ﬂekilde, üretici konumundaki sanayi tesisi ya da endüstriyel iﬂletme ayn› miktardaki mal veya hizmetleri daha az enerji veya ayn› miktar enerji ile daha çok mal ve hizmet üreterek, ulusal ve uluslararas› alanda rekabet gücünü artt›rabilir.

ENERJ‹ TASARRUFU ÇALIfiMALARININ OLUfiTURUL ! Çal›flanlar›n

Katk›s›

Enerji tasarrufu çal›flmalar› iyi organize edilmesi gereken ve bütün çal›flanlar›n üst düzeyde motivasyonu ile katk› sa¤layaca¤› disiplinli bir çal›flma gerektirir. Bu noktadan hareketle, enerji tasarrufu çal›flmalar›n›n baflar›ya ulaflmas› için üst yönetimden alt düzeyde çal›flanlara kadar tüm organizasyonda enerji tasarrufu bilinci oluflturulmal›d›r. Enerji tasarrufu ile ilgili bilgi ve ilgi eksikli¤inin giderilerek, bunun bütün iflletme taraf›ndan bir felsefe olarak benimsenmesi gerekmektedir. Ancak bu flekilde iflletmenin bütün kaynaklar› enerji tasarrufu çal›flmalar›na dâhil edilebilir ve her kademedeki çal›flanlar›n bu çal›flmalara daha fazla ba¤l›l›k duymas› sa¤lanabilir. Unutulmamal›d›r ki, insan faktörü herhangi bir ifli baflarmak için çok önemli bir elementtir. Bu mant›k özellikle enerji yönetimi için geçerlidir. Sadece teknoloji de¤il insanlar da enerjiyi kontrol eder, kullan›r ve tasarruf ederler. ! Ba¤›ms›z

Dan›ﬂman›n Önemi

Sanayi tesisi ya da endüstriyel iflletmenin her kademesinin enerji tasarrufu çal›flmalar›na yapaca¤› katk›n›n yan› s›ra, özgün ve pratik tasarruf olanaklar›n›n belirlenmesine deneyimli, ba¤›ms›z, objektif ve iflletme körlü¤ü olmayan profesyonel dan›flman›n yard›m› da hayati önem tafl›maktad›r. Çal›flanlara verilecek e¤itimleri pratik uygulamalarla destekleyecek flekilde organize edecek olan dan›flman, verilerin toplanmas›nda ve yorumlanmas›nda da sahip oldu¤u güncel bilgiler ›fl›¤›nda enerji tasarrufu çal›flmalar›na önemli katk› sa¤layacakt›r. ! Enerji

Tasarrufu Çal›ﬂmalar›n›n Ad›mlar›

Öncelikli olarak yap›lmas› gereken sanayi tesisi ya da endüstriyel iflletmenin ne oranda enerji tüketti¤inin tespitidir. Lord Kelvin’in belirtti¤i gibi bahsetmekte oldu¤unuz maddeyi ölçebiliyor ve bir birimle ifade edebiliyorsan›z hakk›nda bir fley biliyor ve onu yönetebiliyorsunuz demektir. Aksi takdirde bilginiz zay›f ve yetersizdir. Dolay›s› ile enerji tasarrufu çal›flmalar›na bafllamadan önce her türlü enerji tüketiminin tespit edilmesi gerekmektedir. Bunun içinde do¤ru seçilmifl ölçüm aletleriyle ölçüm yapmak ve ölçümleri kaydetmek gerekmektedir. Enerji tüketim de¤erleri belirlendikten sonra s›ras›yla afla¤›daki ad›mlar gerçeklefltirilmelidir. Enerji tasarrufu çal›flmalar› öncesinde ön enerji auditi gerçeklefltirilmesi Ön enerji auditi sonuçlar›n›n yorumlanarak gerçekçi hedef tespiti Hedefe ulaflmak için gerekli strateji ve etkin ifl plan›n›n belirlenmesi Enerji tasarrufu çal›flmalar› için uzman ekibin oluflturulmas› #

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 209

TEKN‹K/ARAﬁTIRMA/‹NCELEME/AKADEM‹K

‹

dar indirilmektedir. Bu durumda hiçbir önlem al›nmazsa buhar kazanlar›nda duman s›cakl›klar› 200 ile 350 °C °Caras›nda bir de¤erde d›flar› at›lmaktad›r. Özellikle baz› tip kazanlarda bu baca s›cakl›klar› çok yüksektir. Hâlbuki duman gazlar› asit yo¤uflma s›cakl›k de¤erlerine kadar so¤utulabilir. Bu de¤er yak›t›n kükürt içeri¤ine ba¤lad›r. Aradaki bu s›cakl› fark›ndan faydalanabilmek ve enerji tasarrufu sa¤lama için baca gaz› ekonomizeri kullan›l›r. Baca gaz› ekonomizerine giren ve ›s›t›c› ak›flkan olan yüksek s›cakl›ktaki duman gazlar› ile brülör yakma havas›n›, besi suyunu ya da make-up suyunu ›s›tmak mümkündür. Uluslararas› kimya firmas›ndaki enerji tasarrufu çal›flmas› için yap›lan gerekli ölçüm ve ENERJ‹ TASARRUFU UYGULAMA hesaplamalar›n ard›ndan, 2 buhar kazan› hiçbir zaman ayn› anda çal›flmad›¤›ndan otomaAt›k Baca Gaz› Is›s›ndan Enerji Ta - tik klape kontrol sistemine sahip tek bir ortak baca gaz› ekonomizeri uygulamas› yap›lmasarrufu Uygulamas› s›na karar verildi. Bu flekilde yat›r›m maliyeUluslararas› bir kimya firmas›n›n üretim iflti ciddi oranda düflürülürken, tek bir ekonoletmesinde, enerji tasarrufu çal›flmalar› kap- mizer uygulamas› ile hangi kazan çal›fl›rsa sam›nda yap›lan ön audit çal›flmas›n›n sonu- çal›fls›n enerji tasarrufu sa¤lanabilecekti. Yacunda, mevcut buhar kazan› bacalar›ndan at›- p›lan uygulaman›n ard›ndan baca gaz› s›caklan at›k gazlar›n duyulur ›s›s›ndan istifade l›¤› 200 °C’den 120 °C’ye düflürüldü. Baca ederek kazana verilen besi suyunun ›s›t›lmas› gaz› ekonomizerinden ç›k›fl s›cakl›¤›n›n seçiile ciddi enerji tasarrufu sa¤lanaca¤› tespit minde kritik faktör, yak›t olarak yüksek su edilmifltir. Yap›lan detayl› audit çal›flmas›nda ve hidrojen oran›na sahip do¤algazd›. 120 iflletmenin 2 adet ayn› ›s›l kapasite de buhar °C’nin alt›na düflürüldü¤ü takdirde bacada kazan›n oldu¤u, bu kazanlardan birinin ye- yo¤uflma bafllayacak ve yo¤uflma neticesindek, di¤erinin ise aktif olarak çal›flt›¤› tespit de asit oluflumu teflekkül edecekti. Böyle bir edilmifltir. Buhar kazanlar›n›n teknik verileri: durumda hem baca hem de kullan›lacak baca : 6.000.000 Kcal/h gaz› ekonomizerin zarar görmesi durumu orIs›l Kapasite Buhar Üretim Kapasitesi : 10.000 Kg/h taya ç›kacakt›. Böylesi bir durumun oluflmamas› için baca gaz› ç›k›fl s›cakl›¤› 120 °C s›Buhar ‹flletme Bas›nc› : 8 Barg n›r de¤erinde tutulmas›na karar verildi. Besi Baca Gaz› S›cakl›¤› : 200 °C suyu ise 104 °C‘ye kadar ›s›t›ld›.Sonuç ola: 80 °C Besi Suyu S›cakl›¤› Kazan› terk eden duman gazlar›n›n s›cakl›¤›- rak, enerji tasarrufu kapsam›nda yap›lan yan›n kazandaki suyun doyma s›cakl›¤›ndan t›r›m›n ard›ndan sa¤lanan de¤erler afla¤›daki daha yüksek olmas› ›s› geçifli için flartt›r. Is› gibidir: Do¤rudan üst yönetime ba¤l› enerji yöneticisi Ba¤›ms›z profesyonel bir dan›flman ‹flletmenin her önemli bölümünden birer yönetici Detayl› enerji auditi çal›flmas› ile çal›flma plan›n›n güncellenmesi ve müdahale plan›n›n oluflturulmas› Gerekli finansal kaynak ve insan gücünün temin ve tesis edilmesi Enerji tasarrufu çal›flmalar›n›n sürekli denetimi ile elde edilen sonuçlar›n yorumlanmas› Enerji tasarrufu çal›flmalar›n›n fayda maliyet analizleri ile desteklenerek konulan hedeflerin revizyonun yap›lmas› #

geçiﬂinin pratik ve ekonomik olarak makul seviyelerde olabilmesi için su ile duman gaz› s›cakl›klar› aras›ndaki fark eski yaklaﬂ›mda 100 ile 150 °C mertebelerinde iken, günümüzde bu fark 50 ile 75 °C mertebelerine ka-

Tasarruf Edilen Enerji Miktar› ve Bedeli: 240.909 Kcal/h Tasarruf Edilen Enerjinin Bedeli: TL/Y›l (7.200 h/y›l çal›ﬂma için) - GÖS: 8 Ay

Buhar Kazan› Otomasyonu ‹le Enerji

Tasarrufu Uygulamas› Ülkemizin önemli tekstil firmalar›ndan birinin üretim iflletmesinde, enerji tasarrufu çal›flmalar› kapsam›nda yap›lan ön audit çal›flmas›n›n sonucunda, mevcut buhar kazanlar›n›n kazan otomasyon sistemleri uygulamas› ile daha verimli çal›flaca¤› tespit edilmifltir. Yap›lan detayl› audit çal›flmas›nda iflletmenin 2 adet ayn› ›s›l kapasite de buhar kazan›n oldu¤u, bu kazanlardan birinin yedek, di¤erinin ise aktif olarak çal›flt›¤› tespit edilmifltir. Buhar kazanlar›n›n teknik verileri: 1 Nolu Buhar Kazan› Is›l 7.200.000 Kcal/h Buhar 12.000 Üretim Kg/h

2 Nolu Buhar Kazan› Is›l 7.200.000 Kcal/h Buhar 12.000 Üretim Kg/h

Buhar ‹ﬂletme

6 Barg

Besi Suyu 70 µS

Kazan ‹çi 910 µS ‹letkenlik

Kazan ‹çi 1.060 µS ‹letkenlik

Bu enerji tasarrufu çal›flmas› için yap›lan gerekli ölçüm ve hesaplamalar›n ard›ndan buhar kazanlar›nda manuel yap›lan yüzey blöfünün gere¤inden fazla yap›ld›¤› ve bunun sonucunda iflletmenin hem yak›t, hem su ve hem de kimyasal israf etti¤i ortaya ç›kart›lm›flt›r. Kazan içerisinde bulunan su tamamen saf de¤ildir. Kimyasal iflleme u¤rayan ham su kat› partiküller içerir. Bu kat› maddeler gerek erimifl, gerekse süspansiyon halinde bulunurlar. Kazan buhar üretti¤inde, suyun içerisindeki maddelerin yo¤unlu¤u giderek artar ve bu maddeler kazan ›s›t›c› yüzeylerinde birikir ve bir tabaka oluflturarak ›s› transferini engeller ve sistemin ömrünü k›salt›r. Su yüzeyinde köpük fleklinde birikir ve buhar ile tafl›narak kontrol cihazlar›n›n ar›zalanmas›na, ›s› eflanjör yüzeylerinde birikim yapmas›na ve kondenstoplar›n t›kanarak ar›zalanmas›na neden olur. Is›t›c› yüzeylerdeki kireç tafl› birikiminin etkisi önemlidir. Kazanlar için verilen ›s›l ve-

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 210 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

rim de¤erleri herhangi bir kireç tabakas›n›n oluflmad›¤›, temiz yüzeyli yeni kazanlar içindir. Kazan alev – duman borular› etraf›nda oluflacak kireç tafl›, kazanda yanma ile ortaya ç›kan ›s›n›n tamam›n›n suya iletilmesini engeller. Ayn› zamanda bu tabakalar dolay›s›yla su ile temas› engellenen borularda yeterli so¤utman›n yap›lamad›¤› s›cak noktalar ortaya ç›kar. Bu noktalarda yüksek s›cakl›klar›n etkisiyle bir süre sonra delinmeler meydana gelir. Bu tabakalar›n temizlenmesi zordur. Dolay›s› ile kireç oluflmamas› için, kazan içerisindeki iletkenlik de¤erleri belirli mertebelerde tutulmaya çal›fl›l›r. D›flar› at›lan (yüzey blöf) yüksek derifliklikte kirletici içeren su yerine, çok daha düflük derifliklikte yabanc› madde içeren taze besi suyu kazana otomatik olarak al›n›r. Böylece kazandaki yabanc› madde deriflikli¤i kontrol edilir. Kazan ›s›t›c› yüzeylerinde biriken kireç tafl› kal›nl›¤›na ba¤l› olarak, kazanda tüketilen yak›t miktar› artacakt›r. Örne¤in; 2 mm kireç tabakas›ndan dolay› kazanda tüketilen yak›t miktar›ndaki art›fl yaklafl›k %14 olacakt›r. Bu tür bir durumun oluflmamas› için yap›lacak olan yüzey blöfü gerekti¤i kadar kontrollü olarak yap›lmal›d›r. Gere¤inden fazla blöf yap›ld›¤› takdirde, kazana ilave edilen su için fazla enerji harcanacak, ayr›ca ilave suyun kimyasal katk› maddeleri de iflletmeye ek maliyet getirecektir. Modern buhar kazanlarda istenilen TDS (Toplam Erimifl Kat› Madde) de¤eri 3.000 ppm’dir. PPM, milyonda parça anlam›n› tafl›r ve 1 ppm 0,7 µS de¤erine eflittir. Bir kazanda yap›lmas› gereken yüzey blöf miktar› hesaplan›rken afla¤›da belirtilen formülden yararlan›l›r. Blöf Miktar› = [ F ÷ (B-F)] x S Besi Suyu TDS De¤eri (ppm), ‹stenen Kazan Suyu TDS De¤eri (ppm) , (kg/h)

Kazan Kapasitesi

Bu formülde de¤erler yerine konuldu¤unda, enerji tasarrufu çal›flmalar› kapsam›nda buhar kazanlar›na otomasyon iyilefltirmesi yap›lmadan önce iflletmenin yapt›¤› yüzey blöfü miktarlar›: 1 Nolu Buhar Kazan›nda: 999,6 kg/h 2 Nolu Buhar Kazan›nda: 848,4 kg/h Buhar kazanlar›na yap›lan otomasyon uygulamas› sonucunda, otomatik yüzey blöf sistemi sahip oldu¤u iletkenlik duyargas› ile kazan suyunun iletkenli¤ini eflzamanl› olarak ölçerek kazan›n gerekti¤i kadar blöf yapmas›n› otomatik olarak sa¤lamaktad›r. Bu sistemin kontrol ünitesi 3.000 ppm de¤erine ayarlanm›fl ve sistemin buhar kazan›n›n TDS de¤erini modern kazanlar için tavsiye edilen bu seviyede sabit tutmas› sa¤lanm›flt›r. Bu uygulaman›n ard›ndan iflletmenin yapt›¤› yüzey blöf miktarlar›: 1 Nolu Buhar Kazan›nda: 285,6 kg/h 2 Nolu Buhar Kazan›nda: 285,6 kg/h olarak gerçekleflmifltir. Enerji tasarrufu çal›flmalar› kapsam›nda yap›lan otomasyon yat›r›m› sonucunda iflletmenin sa¤lad›¤› tasarruf miktarlar›: Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 211

TEKN‹K/ARAﬁTIRMA/‹NCELEME/AKADEM‹K

‹

Tasarruf Edilen Enerji Miktar›: 82.992 Kcal/h : 1.276,8 kg/h Su Tasarrufu Kimyasal Tasarrufu: 128 gr/h Toplam Tasarrufun Parasal De¤eri: 48.312 TL/Y›l (7.200 h/y›l çal›ﬂma için) 5 Ay

3. Flafl Buhar Geri Kazan›m Sistemi ‹le Enerji Tasarrufu Uygulamas› Ülkemizin en önemli döviz girdi kaynaklar›ndan birini oluflturan ve her geçen gün daha da önem kazanan turizm sektöründe faaliyet gösteren bir otelde, enerji tasarrufu çal›flmalar› kapsam›nda yap›lan ön audit çal›flmas›n›n sonucunda, kazan dairesine geri döndürülen kondensin atmosfere aç›k bir tanka boflald›¤› tespit edilmifltir. Yap›lan detayl› audit çal›flmas›nda iflletmenin toplam buhar ihtiyac›n›n 2.200 kg/h oldu¤u ve kondens dönüfl oran›n % 87 oldu¤u ortaya ç›kart›lm›flt›r. Buhar kazanlar›n›n 8 barg iflletme bas›nc›nda çal›flt›¤› bu iflletmede, kondens dönüfl s›cakl›¤›n›n 152 °C ve bas›nc›n›n ise 4 barg o l d u¤u ölçülmüfltür. Detayl› audit çal›flmas› kapsam›nda toplanan de¤erler ve yap›lan hesaplamalar sonucunda, iflletmeye flafl buhar geri kazan›m sistemi kurulmas› kararlaflt›r›lm›flt›r. 152 °C’de ve 4 barg bas›nçtaki kondensin sahip oldu¤u ›s› enerjisinin 153,28 kcal/kg oldu¤u buhar tablolar›ndan bulunmufltur. Flafl buhar bas›nc›n› 0,2 barg olarak seçti¤imiz iflletmede elde edilen flafl buhar miktar› afla¤›daki gibi hesaplanm›flt›r:

[47,83 kcal/kg ÷ 536,70 kcal/kg] x 100 = % ‹stenilen S›cak Su Debisi: 15.000 kg/h Girifl S›cakl›¤›: 20 °C Geri dönen kondensin % 8,91’i 0,2 barg b a- ‹stenilen Su Ç›k›fl S›cakl›¤›: 80 °C s›nçta buharlaflaca¤›na göre elde edilen bu- Bu firmadaki enerji tasarrufu çal›flmas› için yap›lan gerekli ölçüm ve hesaplamalar›n arhar miktar›: 1.914 kg/h x % 8,91 = 170,54 kg/h olacakt›r. d›ndan, her bir bacaya ayr› ayr› baca gaz› ekonomizeri uygulamas› yap›lmas›na karar Atmosfere atmak yerine flafl buhar geri kazaverilmifltir. Baca gaz› ekonomizerlerinin su n›m sistemi ile elde edilen 170,54 kg/h buhar girifl ç›k›fllar› seri ba¤l› olarak tasarlanm›fl ile otel odalar›nda kullan›lmakta olan s›cak olup, saatte 15.000 kg su, 20 °C’de ilk ekosuyun ön ›s›tmas› yap›lm›flt›r. Enerji tasarru- nomizere girecek ve 80 °C olarak son ekonofu çal›flmalar› kapsam›nda yap›lan flafl buhar mizerden ç›kacakt›r. F›r›n bacalar›ndan at›geri kazan›m sistemi yat›r›m› sonucunda ifl- lan baca gaz› s›cakl›klar› ise 200 °C’den, doletmenin sa¤lad›¤› tasarruf miktarlar›: ¤algaz yakan sistemlerde kritik de¤er olan 120 °C’ye kadar düflürülerek atmosfere b›raTasarruf Edilen Enerji Miktar›: k›lacakt›r. Hem çevre duyarl›l›¤› hem de 91.528,8 Kcal/h enerji tasarrufu aç›s›ndan bak›ld›¤›nda iflletSu Tasarrufu : 170,54 kg/h menin kazanc› büyük olmaktad›r. Kimyasal Tasarrufu: 15 gr/h Enerji tasarrufu çal›flmalar› kapsam›nda yaToplam Tasarrufun Parasal De¤eri: 48.620 TL/Y›l (5.000 h/y›l çal›flma için) p›lan f›r›n bacalar›na baca gaz› ekonomizeri uygulamas› neticesinde elde edilen sonuç GÖS: 4 Ay afla¤›daki gibidir.

4. Proses F›r›nlar›n›n Bacalar›ndan At›lan Tasarruf Edilen Enerji Miktar›: Gazlardan Enerji Tasarrufu Uygulamas› 927.770 Kcal/h

Türkiye’nin en büyük g›da üretim iflletmele- Tasarruf Edilen Enerjinin Bedeli: rinden birinde, enerji tasarrufu çal›flmalar› 399.847 TL/Y›l (6.400 h/y›l çal›flma için) 9 Ay kapsam›nda yap›lan ön audit çal›flmas› sonucunda, iflletmenin piflirme f›r›nlar›n›n bacaKazan Teflhis ve Tan› Sistemi Uygula s›ndan atmosfere yüksek s›cakl›kta baca gaz› mas› ‹le Enerji Tasarrufu Uygulamas› at›ld›¤› tespit edilmifltir. Do¤algaz yakan Uluslararas› bir g›da firmas›n›n üretim iflletbrülörlerle çal›flan f›r›n›n baca gazlar› ile d›mesinde, enerji tasarrufu çal›flmalar› kapsaflar›ya at›lan ›s› enerjisinden faydalan›larak, m›nda yap›lan ön audit çal›flmas›n›n sonuiflletmenin ihtiyac› olan s›cak su üretiminin cunda, iflletmenin buhar tüketiminin kazan gerçeklefltirilmesi düflünülmüfltür. Bu tür bir verimini olumsuz etkileyecek flekilde oldu¤u enerji tasarrufu sistem yat›r›m›n›n hesapla- tespit edilmifltir. Bu durumun net bir biçimmalar›n› ve tasar›m›n› gerçeklefltirmeden ön- de ortaya konulabilmesi için detayl› audit ça4 barg 0. 2 barg 0.2 barg ce güncel bilgileri toplamak için detayl› au- l›flmas› d›fl›nda enerji tasarrufu faaliyetleri Su Su Buharlaflma dit çal›flmas› yap›lm›flt›r. Detayl› audit çal›fl- kapsam›nda buhar kazan›na kazan teflhis ve 153,28 536,70 mas› sonucunda baca gaz› debileri ve s›cak- tan› sistemi uygulanmas›na karar verilmifltir. l›klar› ile iflletmenin ne miktarda ve kaç de- Kazan teflhis ve tan› sistemi, kazan›n verimi4 bar g bas›nçtaki kondens 0,2 barg bas›nçta recede s›cak su ihtiyac› oldu¤u tespit edil- ni, kazanda oluflan kay›plar›, buhar üretim ve serbest b›rak›ld›¤›nda aç›¤a ç›kan enerji mifltir. Yap›lan hesaplamalar›n ard›ndan elde yak›t tüketim de¤erleri ile yük modellemesimiktar› ni yapmaktad›r. Sistem eflzamanl› olarak; edilen sonuçlar afla¤›da belirtilmifltir. 153,28 kcal/kg – 105,45 kcal/kg = 47,83 1. Baca 2. Baca 3. Baca 4. Baca 5. Baca 6. Baca 7. Baca Aç›¤a ç›kan bu enerji kondensin bir k›sm›n› buharlaflt›r›r. Buharlaflma oran›:

Debi (Nm3/h) 4.155 S›cakl›k (°C) 200

4.155 200

3.462 200

6.871 200

200

12.062 200

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 212 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

Blöf Kayb›

Kazan Verimi (Direkt ve Endirekt Buhar Debisi Olarak)

Yak›t Debisi

Baca Gizli Is› Kayb› (Entalpi Kayb›)

Buhar S›cakl›¤›

Hava Fazlal›k Baca Gaz› O (Oksijen) Miktar› Buhar – Yak›t Oran› 2

›

Baca Gaz›

›

Besi Suyu

Kazan Suyu ‹letkenli¤i (TDS)

Yanma Kayb›

Yap›lan Yüzey Blöf Miktar›

Baca Duyulur Is› Kayb›

Kazan Yüzey Kayb› (Çeper Kayb›)

hesaplamalar›n› yapmakta, bütün ölçtü¤ü ve hesaplad›¤› de¤erleri grafiksel olarak göstermekte ve yine bütün bilgiyi ileride yorumlayabilmek için kaydetmektedir. Kazan teflhis ve tan› sisteminin buhar kazan›na uygulanmas› neticesinde, iflletmede buhar çeken ana 3 prosesin, ayn› anda buhar çekmesine ba¤l› olarak, kazanlar›n dur – kalk çal›flmas›na (On – Off) yol açt›¤› görülmüfltür. Buhar kazan› baca gaz› kayb›n› azaltmak ve enerji tasarrufu sa¤lamak için baca gaz› ekonomizeri bile bulunan ve yak›t olarak do¤algaz kullanan iflletmede kazan veriminin % 64 – 69 aral›¤›nda de¤iflti¤i gözlemlenmifltir. Düflük k›smi yük çal›flmas›nda on-off brülör kullan›ld›¤›nda y›ll›k flalt say›lar› çok yüksek olmaktad›r. Her çal›flma konumuna geçiflte öncelikle 30-90 saniye süren bir ön süpürme yap›l›r. Bu standartlar taraf›ndan patlama riskine karfl› al›nan bir önlemdir. Durma s›ras›nda bir yak›t s›zmas› söz konusu oldu¤unda, bu ön süpürme s›ras›nda s›zan yak›t ocaktan uzaklaflt›r›lacakt›r. Bu durum s›v› ve gaz yak›t yakan bütün brülörler için bu geçerlidir. Ön süpürme süresince d›flardan al›nan so¤uk hava kazanda ›s›t›larak bacadan d›flar› at›l›r. Ayr›ca brülörün her kalk›fl›nda bir süre karars›z ve kötü yanma meydana gelir. Yak›t tam yanmadan d›flar› at›l›r. Son olarak da durma periyodundaki ilave so¤uma kay›plar› yak›t tüketimini artt›r›r. Kazan teflhis ve tan› sisteminin sa¤lad›¤› bilgiler sonucunda, üretim plan› yeniden planlanarak, iflletmede buhar çeken ana 3 prosesin pefl pefle devreye girmeleri ile buhar kazan›ndan sürekli buhar çekimi olmas› sa¤lanm›fl, dur – kalk çal›flma minimize edilmifl ve kazan verimi % 82 – 86 aral›¤›na ç›kart›lm›flt›r. Enerji tasarrufu çal›flmalar› kapsam›nda yap›lan kazan teflhis ve tan› sistemi yat›r›m› sonucunda iflletmenin sa¤lad›¤› tasarruf miktarlar›: Buhar Kazan› Verim Art›fl› : ~ % 13 Toplam Tasarrufun Parasal De¤eri: 200.700 h/y›l çal›flma için) - GÖS: 5 Ay

TL/Y›l (6.000

At›k Boyal› Sudan Geri Kazan›m Sistemi ‹le Enerji Tasar rufu Uygulamas› Ülkemizdeki istihdam›n % 30’unu bar›nd›ran tekstil sektöründe faaliyet gösteren bir firman›n, enerji tasarrufu çal›flmalar› kapsam›nda yap›lan ön audit çal›flmas›n›n sonucunda, firman›n boyahanesinden yüksek debide ve s›cakl›kta kirli suyun at›ld›¤› gözlemlenmifltir. BoElektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 213

TEKN‹K/ARAﬁTIRMA/‹NCELEME/AKADEM‹K

‹

yahaneden at›lan kirli su yerine temiz su al›nmakta ve do¤algaz yakan buhar kazan›ndan elde edilen buhar ile istenilen s›cakl›¤a ›s›t›lmaktad›r. Enerji tasarrufu çal›flmalar› kapsam›nda, at›lan kirli suyun sahip oldu¤u ›s› enerjisinden faydalan›larak boyahaneye al›nan temiz suyun ön ›s›tmas›n›n yap›labilece¤i tespit edilmifltir. Böyle bir yat›r›m ile sadece enerji tasarrufu sa¤lanmayacak ayn› zamanda s›cak at›klar›n do¤aya at›lmas› engellenerek ekolojik dengenin bozulmas› azalt›lacakt›r. Ayn› zamanda at›k su s›cakl›¤› afla¤›ya çekilerek iflletmenin ar›tma sisteminin daha verimli çal›flmas›na olanak verilecektir. Yap›lacak yat›r›m›n boyutu ve elde edilecek kazançlar ile sistemin tasar›m› için at›k su ve temiz su ile ilgili bilgileri tespit edebilmek için yap›lan detayl› audit çal›flmas› sonucunda afla¤›daki bilgiler elde edilmifltir. At›k S›cak Kirli Su Debisi : 55.000 kg/h At›k S›cak Kirli Su S›cakl›¤›: 65 °C Temiz (So¤uk) Su Debisi : 55.000 kg/h Temiz (So¤uk) Su S›cakl›¤› : 20 °C

r›lm›flt›r. Enerji tasarrufu çal›flmalar› kapsam›nda yap›lan izolasyon yat›r›m› sonucunda Temiz (S›cak) Su Ç›k›fl S›cakl›¤›: 58 °C Tasarruf Edilen Enerji Miktar›: 2.090.000 Kcal/h iflletmenin sa¤lam›fl oldu¤u tasarruf de¤erleri flu flekildedir. Tasarruf Edilen Enerjinin Bedeli: 1.011.600 8 Ay Tasarruf Edilen Enerji Miktar›: TL/Y›l (7.200 h/y›l çal›flma için) 147.736 Kcal/h Buhar Da¤›t›m Hatlar›n›n ‹zolasyonu Tasarruf Edilen Enerjinin Bedeli: 75.843 ‹le Enerji Tasarrufu Uygulamas› TL/Y›l (7.200 h/y›l çal›flma için) – GÖS: 6 Ay Enerji tasarrufu çal›flmalar›na bafllamak isteyen fakat nereden bafllamas› gerekti¤ini bilemeyen bir tekstil firmas›nda yap›lan ön Günümüzde küreselleflen ekonomi ile artan audit çal›flmas› sonucunda, buhar hatlar›n›n rekabet flartlar› endüstriyel iflletmeleri enerji ve bu hatlarda kullan›lan vanalar›n izolesiz maliyetlerini gözden geçirmeye zorlamaktaoldu¤u gözlemlenmifltir. Bu durumun ve d›r. Önceleri yak›t ucuz ve rekabetin az olgözlemlenen di¤er tasarruf noktalar›n›n ne mas›ndan dolay› enerji maliyetleri önemsenboyutta enerji kayb›na yol açt›¤›n›n tespiti miyordu. Bugün ise sanayi tesisleri ya da eniçin yap›lan detayl› audit çal›flmas›n›n ar- düstriyel iflletmeler, bofla yak›t tüketme lükd›ndan, yat›r›m maliyeti aç›s›ndan ucuz an- süne sahip de¤ildir. Geliflmifl ülkelerde olducak enerji tasarrufu aç›s›ndan etkin bir çö- ¤u gibi ülkemizde de tek amaç, minimum züm olan izolasyon kullan›m› ile enerji ta- yak›t tüketimi ile maksimum enerji elde etsarrufu çal›flmalar›na bafllanmas›na karar mek olmak zorundad›r. d›¤› tasarruf miktar› afla¤›da belirtilmifltir.

verilmifltir. Yap›lan ölçüm ve gözlemlerin Üst yönetimden en alt kademedeki çal›flana ard›ndan, iflletmede izolasyonsuz boru kadar, enerji tasarrufunu prensip edinmifl ve uzunlu¤unun 224 m oldu¤u ve bu hatlar çal›flmalar›n› bu do¤rultuda planlam›fl sanayi Bu noktadan hareketle sistem tasar›m› yap›l- boyunca 44 tane armatürün izolesiz oldu¤u tesisleri ya da endüstriyel iflletmeler günün m›flt›r. Drenaja gönderilen at›k s›cak kirli su, tespit edilmifltir. Hatlarla ilgili detayl› bilgi sonunda ayn› ifl için daha az enerji tüketimini sa¤layacaklard›r. Do¤ru ve güncel bilgilekanallar vas›tas› ile at›k su dengeleme havu- flu flekilde ortaya konmufltur. zuna yönlendirmifltir. At›k su dengeleme ha1 Nolu Hat 2 Nolu Hat 3 Nolu Hat 4 Nolu Hat vuzuna girmeden önce ön filtreden geçirilerek içerisinde bulunan parçac›klar›n tutulmas› sa¤lanm›flt›r. At›k su dengeleme havuzuna boflalan kirli s›cak su, pompalar yard›m› ile serbest ak›fll› plakal› eflanjörlere yönlendirilmifltir. Pompalar›n basma hatt›na ise parça ve elyaf tutucu filtre yerlefltirilmifltir. Bu filtrenin amac› ›s› transferi s›ras›nda at›k suyun içerisinde olmas› muhtemel parça ve elyaflar›n tutularak eflanjör ›s› transfer yüzeyine yap›flmas›n› ve ›s› transferine engel olmas›n›n önüne geçmektir. Eflanjörde sahip oldu¤u ›s› enerjisini, temiz so¤uk suya aktaran at›k kirli su drenaja verilerek ar›tmaya yönlendirilmifltir. Is›nan temiz su ise, temiz su depolama tank›na al›narak buradan da hidrofor grubu ile proseslere gönderilmifltir. Enerji tasarrufu çal›flmalar› sonucunda iflletmenin sa¤la-

Buhar Bas›nc›

6 barg

Buhar S›cakl›¤›

165 °C

Hat Çap›

DN 50

DN 32

DN 25

Hat Uzunlu¤u

118 m

60 m

28 m

18 m

Armatür Say›s›

Ortam s›cakl›¤›n›n 20 °C ve ortamdaki hava ak›fl h›z›n›n 2 m/s olarak yap›lan hesaplamalar neticesinde, boru hatlar›n›n kaya yünü ile izolasyonuna ve armatürlerin ise özel üretilen ceketler ile izolasyonuna karar verilmifltir. Hatlara uygulanan kaya yünü izolasyonun üstü alüminyum sac ile kaplanarak izolasyon malzemesi sudan korunurken ayrc›a k›smen darbelere karfl› da dayan›kl›l›¤› art›-

re ulafl›labilmesi ve enerji tasarrufu çal›flmalar›n›n gerçekçi olarak planlanabilmesi için deneyimli, tarafs›z ve profesyonel dan›flmanlardan al›nacak destek ile çal›flmalara yön verilmelidir. Teknolojide yaflanan geliflmeler ile sa¤lanan faydalar takip edilerek, do¤ru seçilmifl yüksek hassasiyetli ölçüm aletleri kullan›larak sürekli ölçüm ve gözlem yap›lmal›d›r. Yap›lan ölçüm ve gözlemler kay›t

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 214 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

alt›nda tutularak, enerji tasarrufu çal›flmalar›n›n iflletmeye sa¤lad›¤› faydalar gözlemlenmeli, yap›lacak analiz ve yorumlamalar ile aksakl›klar›n üzerine ivedilikle gidilmelidir. Her türlü tüketim de¤erinin bilinmesi, yap›lacak ya da yapt›r›lacak olan ön enerji auditi ve detayl› enerji auditi ile kay›plar›n tamam›n›n tespiti enerji tasarrufu çal›flmalar›na bafllaman›n yeter flart› oldu¤u göz önünde bulundurulmal›d›r. Enerji tasarruf çal›flmalar›na gerekli mali kaynak ve insan gücü temin ve tesis edilerek k›sa, orta ve uzun vadede bu çal›flmalar›n getirileri en iyi flekilde de¤erlendirilmelidir. “En ucuz enerjinin tasarruf edilen enerji” oldu¤u dikkate al›nd›¤›nda, yap›lacak çal›flmalar›n sonunda, önemli kazançlar›n sa¤land›¤› görülecektir.

Under ruthless reign of globalization and increasing competition circumstances, today energy critically effects on the supply and demand on an economy. On demand point of view, energy is such a product, which is bought by consumers to increase its effectiveness. When supply side is considered, energy is a vital factor of production such as labor or capital. Due to the fact that it is a great necessity on production and consumption activities, energy has a determinant and crucial role on economical growth and social wealth. because of it is necessity an input at industrial and provident activities. It has a specific and critical position for economic development of countries and live in easy circumstances. By the energy crisises bygone (formerly), the result of increase in cost energy is, fetched up with economic growth rate. Aim of this article is to display the importance of the studies of energy and energy savings, to give examples from feasible applications and contribute to make people conscious of the subject. Sources in this article are received from wide range of sources, and examples which are applied at industrial plants or industrial operations. Setting out by this point, the aim is not to display unknown thnigs. The real aim is to emphasize the deprivation of billion dolar because of the lack of information and interest, are searched thoroughly at which points and methodologies although (though) all of them are in literature. It’s feasible to have energy saving with minimum percent of 10 by the cautions of non-investment or low-investment in industrial complex and operations are applied. Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 215

TEKN‹K/ARAﬁTIRMA/‹NCELEME/AKADEM‹K

‹

kompozisyonu, kavflak yo¤unlu¤u ...gibi pek ‹zmirde gerçeklefltirilmesine karar verilen çok faktöre de ba¤l›d›r. Her faktörün ayr› aypilot projede, öncelikle yer seçimi,proje tasa- r› de¤erlendirilmesi gerekli ve önemlidir.) r›m girdilerinin belirlenmesi, ayd›nlatma he- Yukar›da belirtilen tasar›m girdileri dikkate saplar›n›n yap›lmas› ve bunlara müteakip al›narak yap›lan ayd›nlatma hesaplar›n›n uygulamas› yap›lacak ürün seçimi gerçek- analizleri sonucunda de¤iflim için 144 adet led lamba ihtiva eden ve 350 mA sürücü ak›lefltirilmifltir. ‹zmir’de ikinci kordon olarak da an›lan ve m› ile çal›flan armatürlerin kullan›lmas› kaflehrin yo¤un trafi¤e sahip caddelerinden bi- rarlaflt›r›lm›flt›r . ri olan Cumhuriyet Bulvar› üzerinde yer alan çift konsollu 10 adet direk üzerinde mevcut yüksek gaz deflarjl› lambaya sahip 20 adet armatürün, Led lambalara haiz armatürler ile de¤ifltirilmesi kararlaflt›r›lm›flt›r. Proje kapsam›nda kullan›lacak armatürlerin konfigürasyonlar›n›n belir- fiekil 1- Armatür seçimi için tüm ayd›nlatma tasar›m he lenmesi için ayd›nlatma tasar›m çal›flmas› saplar› yap›lm›flt›r.. yap›lm›flt›r. Tasar›m aflamas›nda kullan›lan tüm girdiler bölgeden sorumlu da¤›t›m flirke- 3.Uygulama Aflamas› ti taraf›ndan verilmifltir. ‹lgili girdilerözetle Yüksek bas›nçl› gaz deflarjl› ampullere haiz afla¤›da sunulmaktad›r : mevcut armatürler ile pilot uygulamada kul! 10 adet çift konsollu ayd›nlatma dire¤i lan›lan Led lambalara sahip armatürlerin ! Toplam 20 adet armatur montaj› gerçeklefltirilmifl ve ayd›nlatma ! Direk yuksekligi 11.00 m performans› aç›s›ndan ölçümlerde her iki sis! Direk konsol boyu 2.00 m teminde do¤ru de¤erlendirilmesi için uygun flartlar sa¤lanm›flt›r. ! Yol profili ( 6m ( orta refüj )+ 2*3,00 m ( flerit genifllikleri )+4,8 m ( yaya kald›r›m› ) Ölçüm s›ras›nda her iki uygulaman›nda ayn› ! ‹ki direk arasi mesafe de¤iflken , ortalama flartlarda karfl›laflt›rmas›n›n yap›labilmesi için, yine ayn› cadde üzerinde Ledli ayd›nlat33.00 m - 34.00 m ! Mevcut ›fl›k kaynaklar› 250W yüksek bama armatürlerini takiben yer alan 20 adet s›nçl› sodyum buharli lamba ve manyetik yüksek bas›nçl› sodyum buharl› armatür ve ampulleri yenileri ile de¤ifltirilmifltir.De¤ibalast kullan›m› ! Yol kaplama yüzeyi net olarak bilinmeflim yap›lan bölgenin tasar›m girdileri pilot uygulama bölgesinin tasar›m girdileri ile aymekte, ancak R3 olarak kabul edilmifltir ! Proje bak›m faktörü 0,8 n›d›r. Yeni ampullerin 100 saat eskitme sü! Ortalama iflletim süresi 10 saat resi de tamamlanm›flt›r. vKonsol aç›s› 5° Ayn› zamanda Ledli ayd›nlatma armatürleri! Yol s›n›f› ME1 ( ‹lgili de¤erin belirlenmesi nin de¤iflim yap›laca¤› direklere ba¤›ms›z ve Ayd›nlatma firmas›n›n sorumlulu¤unda de- yük profili ölçümlemesi yapma imkan› sa¤¤ildir.Yol s›n›flar› TEDAS Yol Ayd›nlatma layacak sayaçlar yerlefltirilmifltir. Ayd›nlatTeknik fiartnamesinde tan›mlanm›fl , yine bu ma ölçümlerinin akredite edilmifl bir laborayol s›n›flar› CIE 115-2010 de belirlenmifl ve tuarda çal›flan ilgili ekip taraf›ndan yap›lyay›nlanm›flt›r. Yol s›n›f›n›n belirlenmesi mas›na karar verilmifltir. h›z, trafik yo¤unlu¤u,yol kullan›c›lar›n›n Mevcut armatürlerin Ledli armatürlere göre

2. Ayd›nlatma Tasar›m Aﬂamas›

Schreder S.A n one of the main avenues of the Izmir municipality, 20 HID luminaires equipped with 250W High Pressure Sodium lamps were replaced by 20 LED luminaires The new LED luminaires were chosen to comply with the CEN 13201-2 ME1 lighting class and to maximize the energy savings, while being installed at the same location as the HID fixtures. They are equipped with neutral white LEDs for the best balance between comfort and energy efficiency. In September 2013, a measurement campaign allowed to validate the performances of the LED luminaires installation. Illuminance and luminance were measured in a representative zone, and illuminance was compared with the HID installation. The result showed an energy consumption decreased by 43%, while the overall light level increased, as well as the safety and comfort of the road users.

Anahtar Sözcükler : Led Lamba, Yol Ayd›nlatmas› ,Yol Armatürü , Toplam Sahip Olma Maliyeti, Verimlilik, Enerji Verimlili¤i

1.Girifl ünümüzde ayd›nlatma uygulamalar›nda gerçeklefltirilebilecek tasarruf önlemleri, enerji verimlili¤i çal›flmalar›nda üzerinde önemle durulan konulardan biridir. Bu kapsamda , az enerji harcayarak çok ›fl›k üretebilen Led teknolojisi , son y›llarda h›zla ayd›nlatma uygulamalar›na girmifltir. Uzun ömürleri ve etkinlik faktörlerinin ( lm/ W) yüksek olmas›n›n yan›s›ra renksel geri verimlerinin iyileflmesi gibi özellikleri ön plana ç›kar›larak , Led ›fl›k kaynaklar› yol ayd›nlatma uygulamalar›nda kullan›lmaya bafllam›flt›r. Bu çal›flmada özellikle yol ayd›nlatma uygulamalar›nda yüksek gaz deflarjl› lambalar›n , Led lambalar ile de¤ifliminin örnek uygulama ile de¤erlendirilmesi yap›lm›fl ve ölçüm sonuçlar› incelenmifltir.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 220 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

daha hafif olmas› sebebiyle mevcut direk konsollar›nda sa¤lamlaﬂt›rma ve direklerde tadilat yap›lm›ﬂt›r.

4.Fotometrik Ölçüm Aflamas› Ayd›nlatma pilot projesi kapsam›nda her iki uygulama için fotometrik ölçümler gerçeklefltirilmifl ve ilgili raporlar düzenlenmifltir.Ölçüm, ‹zmir Cumhuriyet Bulvar›nda 10 adet çift konsollu direkte yer alan 20 adet yüksek bas›nçl› sodyum lamba içeren armatürlerin, 144 adet LED lamba içeren 350mA sürüfl ak›m›na haiz yol ayd›nlatma armatürü ile de¤iflim sonuçlar›n› ölçümlemek amaçl›d›r.Bu konfigürasyon seçimi, uygulama bölgesine ait yol s›n›f›n›n tasar›m girdilerinde ME1 olarak belirlenmesi sebebiyle ilgili s›n›fa ait ayd›nlatma kriterlerini karfl›layacak tasar›m çal›flmas›n›n sonucudur (Lave=2 cd/mÇ, U0=40%, Ul=70%, TI!10%) . Yol s›n›f›n›n belirlenmesi,daha öncede belirtti¤imiz gibi ayd›nlatma firmas›n›n sorumlulu¤unda de¤ildir.

4.1 Tasar›m ve Mevcut Uygulama Bölgesinin Karﬂ›laﬂt›rmas›

Tablo1 Mevcut uygulama ölçüleri ile tasar›m girdilerinin karﬂ›laﬂt›rmas›

Mevcut Tasar›m Uygulama Direk aç›kl›¤› ﬁerit Say›s› ve Geniﬂli¤i Direk Yüksekli¤i Armatür aç›s› Orta Refüj Yaya Kald›r›m›

34.60 m 33.50 m 2 x 3.15 m 2 x 3.15 m 11.90 m 5° 5.60 m (+2 x 0.20 m) Varies

11.00 m 5° 6.00 m (total) 4.80 m

Ölçümler kapsam›nda geometrik data ölçülmesi gerekmektedir. Öncelikle, bu ölçüm gerçeklefltirilmifl ve tasar›m girdileri ile mevcut uygulaman›n yerinde ölçülmesi aras›ndaki farklar sebebiyle, projenin ilk aflamas›nda belirlenen girdilere göre yap›lan ayd›nlatma hesaplar› öncelikle revize edilmifltir. Özellikle, direk aç›kl›¤›, yol geniflli¤i ve direk yüksekli¤indeki farklar öne ç›kmaktad›r.Revize hesaplar ölçüm gerçeklefltirilen örnek bölgeyi tam ve do¤ru olarak tan›mlamaktad›r.

fiekil 2- Uygulama sonras›nda geometrik data ölçümü yap›lm›fl ve ayd›nlatma hesap lar› bu geometriye göre revize edilmifltir.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 221

TEKN‹K/ARAﬁTIRMA/‹NCELEME/AKADEM‹K

‹

4.2 Uygulama Bölgesinde Yer Alan En geller Pilot bölgede, direkler aras›nda orta refüjde yol üzerine yeﬂil büyük dallar› uzanm›ﬂ pek çok a¤aç yer almaktad›r. Bu a¤açlar, yol üzerinde ölçümlenecek ayd›nlatma de¤erlerini ve düzgünlü¤ünü etkileyebilir.Yol üzerindeki a¤açlar›n mevcudiyeti ayd›nlatma uygulamas›ndan ba¤›ms›zd›r ve pilot projenin analizi s›ras›nda dikkate al›nmas› gereklidir.

Par›lt› Par›lt› ave )

4.3 Ayd›nl›k Düzeyi Ölçümleri (LED ) ﬂerit **

4.3.1 Özet Tablo Hesaplar› Hesaplar› De¤erleri 50% Dim 100% Dim % 50 Dim ( MF =1) ( MF =1)

E min Eave )

18.4 Lux

18.0 Lux

36.0 Lux

11.0 Lux

11.9 Lux

23.8 Lux

60.0 %

66.1 %

Tablo2 – Ayd›nl›k seviyesi ölçüm de¤erleri (LED)

4.3.2 Yorumlar Pilot bölgede ölçüm yap›lan armatürler % 50 Dim ile çal›flmaktad›r ve ölçülen ortalama ayd›nl›k seviyesi tam olarak % 50 Dim için hesaplanan ortalama ayd›nl›k seviyesi de¤erini karfl›lamaktad›r . Ortalama düzgünlük de¤eri için ölçüm de¤erlerini yol üzerindeki a¤açlar›n mevcudiyetini dikkate alarak de¤erlendirdi¤imizde hesaplanan de¤erleri karfl›lamaktad›r .

4.3.3 Sonuç Ölçülen ayd›nl›k seviyesi de¤erleri ile hesaplanan ayd›nl›k seviyesi de¤erleri karﬂ›lanmaktad›r. Armatürlerin fotometrisi do¤rulanm›ﬂt›r .

4.4 Par›lt› Seviyesi Ölçümleri (LED) 4.4.1 Özet – ( Sa¤ ﬂerit )

! Sa¤ fleritte ölçülen boyuna düzgünlük de¤eri 75%’ tir ve bu de¤er ME1 yol s›n›f›na De¤erleri Hesaplar› Hesaplar› 50% Dim 100% Dim gore 70% olarak belirlenen de¤erden yük% 50 ( MF =1) ( MF =1) Dim sektir.‹ki de¤er aras›ndaki fark, yine yol yü2 2 2.33 1.28 cd/m 2 .5 5 cd/m zeyi ile ilgili hesap ve mevcut aras›ndaki de¤er fark›ndan kaynaklanmaktad›r. cd/m2 0.90 0.82 cd/m2 1.64 cd/m2 ! Sol fleritte ölçülen boyuna düzgünlük decd/m2 ¤eri hesaplanan de¤erden daha düflük de¤er38.7 % 64.2 % 64.2 % de ölçülmüfltür.‹ki de¤er aras›ndaki fark, yine yol yüzeyi ile ilgili hesap ve uygulama bölgesindeki de¤erlerin farkl› olmas›ndan 75.0% 88.0% 88.0% kaynaklanmaktad›r.

20.0%

89.0%

* Hesaplar yol yüzeyi R3 q0=0.07 olarak gerçeklefltirilmifltir. Uygulama bölgesindeki yüzey de¤erleri bu de¤erden farkl›d›r ** Sol fleritten yap›lan ölçüm

4.4.3 Yol Yüzeyi ( Asfalt ) Tasar›m girdilerinde yol yüzeyinin R3 q0=0.07 oldu¤u

Tablo3 – Par›lt› seviyesi ölçüm de¤erleri (LED)

4.4.2 Yorumlar Pilot bölgede ölçüm yap›lan armatürler % 50 Dim ile çal›flmaktad›r. ! Ölçülen par›lt› de¤eri hesaplanan de¤erden 82% oran›nda daha yüksektir ( Ölçüm 2.33 cd/m2 , hesaplanan 1.28 cd/m2). ! Bu de¤er ayr›ca ME1 yol s›n›f› için geçerli par›lt› de¤erinden de yüksektir. Bu ölçüm ve karfl›laflt›rma uygulama bölgesindeki yol yüzeyinin hesaplarda girdi olarak kullan›lan yüzey de¤erinden farkl› oldu¤unu göstermektedir. Uygulamadaki yer yüzeyinin R3 q0=0.07 olmad›¤› kesindir. Yüzeyin daha yüksek yans›tma özelli¤ine sahip oldu¤unun göstergesi aç›k ve net olarak ölçülen ortalama par›lt› seviyesinin yüksek olmas›d›r. ! Ortalama düzgünlük de¤eri 40%’a yak›nd›r. Luxmetrenin (± 0.1 cd/m2) tolerans›n› göz önünde bulundurdu¤umuzda bu de¤erin ME1 yol s›n›f› kriterlerine gore ortalama düzgünlük de¤erine eflit oldu¤unu belirtebiliriz. Yine de ölçülen de¤erin, hesaplanan de¤erden daha düflük oldu¤u görülmektedir. ( Ölçülen 38.7% , hesaplanan 64%). Bu karfl›laflt›rma, yine hesaplamalarda kullan›lan yüzey de¤erlerinin , uygulamada mevcut de¤erlerden oldu¤unu göstermektedir.

Resim 1 – Asfalt yüzeyi yüksek ayna etkisine sahiptir

de¤erlendirilmifltir. Ancak pilot pilot bölge de yer alan mevcut yol yüzeyi kaplamas› ortalama düzgünlük faktörünün azalmas›na , en yüksek ve en düflük par›lt› de¤erleri aras›ndaki farkin artmas›na sebeptir.Yol yüzeyi girdilerde tan›mlanandan daha yüksek ayna etkisine sahiptir ve ›slak yüzey gibi davranmaktad›r .Afla¤›daki resimler bunu aç›kca ifade etmektedir.

Resim 2 – Asfalt yüzeyinin farkl›l›¤› ﬂerit üzerinde ve orta çizgi üzerindeki farklarla gözlemlenmektedir.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 222 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

Resim 3 –Asfalt yüzeyinin farkl›l›¤› ﬂerit üzerinde ve orta çizgi üzerindeki farklarla göz lemlenmektedir.

Resim 4 – Asfalt Yüzeyin gündüz görünüﬂü

4.4.4 Sonuç Par›lt› de¤eri endikasyon için ölçülmektedir ve yol yüzeyine ba¤l› bir de¤erdir.Uygulama kapsam›nda ölçülen de¤erler yol yüzeyinden yüksek oranda etkilenmektedir. Yol yüzeyi hesaplarda kullan›lan de¤erlerden farkl› olsada, ölçüm de¤erlerinin büyük ço¤unlu¤u ME1 Yol s›n›f› için gerekli kriterleri sa¤lamaktad›r .Sonuç olarak pilot proje uygulamas› Led lamba kullan›m›nda gerekli ve istenen kriterleri büyük oranda sa¤lamakta, yol yüzeyi de¤erinin R3 q0=0.07.olmas› halinde bu kriterlerin tam olarakyakalanmas› mümkün olacakt›r.

4.5 Ayd›nl›k Seviyesi Ölçümleri (HID) HID –

4.5.1 Özet

LED – De¤er 50% im (MF=1)

20.1 Lux 18.4 Lux

36.8 Lux

E min

9.0 Lux

11.0 Lux

22.0 Lux

60.0 %

66.1 %

U0 (min/ 45.0 %

Tablo 4 Ayd›nl›k seviyesi ölçüm de¤erleri

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 223

TEKN‹K/ARAﬁTIRMA/‹NCELEME/AKADEM‹K

‹

Tüm ölçümler de EN 13201-4:2001 (Methods of measuring lighting performance) ilkelerine uygun olarak gerçekleﬂtirilmiﬂtir.

6. Enerji Tüketim Karfl›laflt›rmas› Tasar›m girdilerine göre mevcut 250W sodyum buharl› ampul içeren ayd›nlatma armatürlerinin balast kay›plar› dahil, güçleri 278Wolarak tespit edilmifltir. Pilot uygulama için seçilen Ledli armatürün gücü ise 158W d›r. Teorik hesaplama ile bu uygulama için % 43 enerji verimlili¤i ön görülmüfltür. Pilot proje uygulamas› sonucunda bu öngörü ölçüm de¤erleri ile do¤rulanm›fl ve % 43 olarak elde edilmifltir. Ayn› zamanda güç faktörü karfl›laflt›r›lmas› yap›lm›fl. Mevcut uygulamada % 54-%57 aras›ndaki güç faktörü, LED uygulamas›nda %50 Dim halinde % 84 olarak ölçülmüfltür. Güç faktörü sürücünün % 100 kapasite ile çal›flmas› halinde de %97’dir.

7.Sonuçlar

Ayd›nl›k seviyesi ölçüm de¤erleri tam olarak Çal›flma kapsam›nda çal›flma öncesinde yaYüksek bas›nçl› sodyum buharl› lamba ile tasar›m de¤erlerini karfl›lamaktad›r. p›lan ayd›nlatma hesaplar›n›n ve uygulamauygulama ayn› flartlar alt›nda LED li lamba Par›lt› de¤erleri yol yüzeyinden yüksek oranda kullan›lan led lambal› ayd›nlatma armatüuygulamas›n›n ayd›nlatma performans›na da etkilenmektedir ( yol yüzeyi armatur üre- rünün fotometrik e¤risi do¤rulanm›flt›r. karfl›n 45% daha düflük performans göster- ticisinin sorumlulu¤unda de¤ildir ) ancak bü- Mevcut sodyum lambal› armatürlerin Led mektedir. (HID 20.1 Lux , LED 36.8 Lux). yük oranda ME1 yol s›n›f› kriterlerini karfl›- lambal› armatürlere göre ayd›nl›k seviyesi Yüksek bas›nçl› sodyum lamba uygulamas›- lamaktad›r.Yol kaplamas› asfalt s›n›f› R3 performanslar› % 45 daha düflüktür. n›n ölçüm de¤erleri , LED uygulaBu uygulama için çal›flman›n bamas›n›n 50% Dim performans›na fl›nda belirlenen ayd›nl›k seviyeoldukça yak›nd›r.Ayn› zamanda si kriterlerinide sa¤layacak flekilHID uygulamas›n›n ortalama düzde verimlilik de¤eri % 43 dür.Her günlük seviyesi ayn› flartlar alt›nuygulama için kendi flartlar›, uyda LED uygulamas›na göre daha gun yol s›n›f› kriterleri dikkate düflüktür. (HID 45%, LED 66.1%). al›narak de¤erlendirilme yap›lmal› ve verimlilik tutar› tespit 4.5.3 Sonuç edilmelidir. Bu tutar›n tüm ME1 Ölçümlere göre LED uygulamas› yol s›n›f› uygulamalar›na uyguayn› flartlar alt›nda HID uygulamalanmas› söz konusu de¤ildir. Örs›na göre daha yüksek ayd›nl›k sene¤in 3 veya 4 fleritli ME1 s›n›viyesi ve daha düzgün bir ayd›nlatf›ndaki otoyol uygulamalar›nda ma elde etmemizi sa¤lam›flt›r. bu verimlilik tutar›n›n çok daha düflük olma4.6 Fotometrik Ölçüm Genel Sonuçlar› q0=0.07 olmas› halinde uygulama tam ola- s› beklenmektedir. rak gerekli de¤erleri sa¤layacakt›r Pilot proje kapsam›nda gerçeklefltirilen Led lambal› uygulaman›n yüksek renk geLEDli Yol Ayd›nlatma uygulamas› f o t o- 5. Tasar›m ve Ölçüm Standartlar› ri verim avantaj› ve renk s›cakl›¤› fark› uymetrik olarak talep edilen teknik kriterlere Tüm tasar›m çal›flmalar› EN 13201:2001 gulaman›n di¤er avantajlar› olarak dikkat uygundur. Standart›na göre gerçeklefltirilmifltir. çekmektedir.

4.5.2 Yorumlar

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 224 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

Sistemleri aslanmaz çelik, yeni yap›lan binalardaki kablolama tesisat›nda da özellikle tercih edilmekte ve hayat›m›zdaki yayg›n kullan›m›n› her geçen gün artt›rmaktad›r. Paslanmaz çelik ürünler, içerdikleri özel alafl›m sayesinde korozyona karfl› yüksek koruma sa¤lad›klar› gibi, küf ve mantar oluflumlar›na da asla izin vermezler! Detaylar yaz›m›zda.

Paslanmaz Çelik Paslanmaz Çelik Kafes Kablo Tafl›ma Sistemleri Kablo Kafesleri Paslanmaz Çelik Nedir?Paslanmaz Çelik Nerelerde Kullan›l›r? Korozyon Nas›l Önlenir? Korozyon Nedir? Paslanmaz Çeli¤in Avantajlar›Kablo Sistemleri Kablolar 2011 y›l›, Avrupa Standartlar›na uyum süreci aç›s›ndan ülkemiz için faydal› bir y›l olmufltur. Özellikle y›l›n son ay›nda Resmi Gazete’de yay›nlanarak yürürlü¤e giren Avrupa G›da Hijyen Yönetmeli¤i, yaflam kalitemizi yükseltmek ad›na yeni kurallar› da beraberinde getirmifltir. Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 227

TEKN‹K/ARAﬁTIRMA/‹NCELEME/AKADEM‹K

‹

Söz konusu yönetmelik uyar›nca g›da, ilaç vb. imalat yapan tüm tesisler, üretim ve depolama alanlar› dâhil, kullan›lan malzemelerin tamam›nda, aﬂa¤›daki kriterleri sa¤lamakla görevlendirilmiﬂlerdir:

" ﬁekil 2: Paslanmaz çeliklerin, kablolama esnas›nda s›kl›kla tercih edildikleri özel bir taﬂ›ma sistemi mevcuttur.

" Korozyona karfl› yüksek koruma sa¤lamak " Dezenfekte yöntemlerine imkân vermek " Küf ve mantar oluflumlar›n› engellemek " Toz ve kir birikimini engellemek Bu kriterlere uygun olarak paslanmaz çelik ürünler, içerdikleri özel alafl›m sayesindekorozyona karfl› yüksek koruma sa¤lad›klar› gibi, küf ve mantar oluflumlar›na da asla izin vermezler! Ayr›ca y›kanabilir yap›ya sahip olmalar› sayesinde belirli aral›klarla düzenli olarak temizlenebildikleri için, kullan›ld›klar› yap›ya uzun y›llar boyunca da rahatl›kla hizmet ederler. G›da ve Hijyen kurallar› gere¤i paslanmaz çelik, yeni yap›lan binalardaki kablolama tesisat›nda da özellikle tercih edilmekte ve hayat›m›zdaki yayg›n kullan›m›n› her geçen gün artt›rmaktad›r. Ham madde olarak pahal› olan paslanmaz çeliklerin, kablolama esnas›nda s›kl›kla tercih edildikleri özel bir tafl›ma sistemi mevcuttur. Söz konusu tafl›ma sistemi (yayg›n olarak bilinen ad› ile Kafes Kanallar), belirli ölçülerdeki paslanmaz çelik tellerin birbirlerine perçinlenmesi metodu ile oluflturulan tafl›ma sistemleridir. " Teknolojinin geliflimine uygun olarak üretilen yeni nesil Kafes Kanal Sistemlerin tafl›ma kapasiteleri, neredeyse normal tipte kablo tafl›ma sistemleri ile denk de¤erlerdedir. " Robot teknolojisi ve lazer kaynak metodu kullan›larak oluflturulan güçlü direnç noktalar› sayesinde 125 Kg’a varan tafl›ma de¤erleri sa¤lanabilmektedir.

" ﬁekil 1: Dünya’da yo¤un olarak kullan›lan malzeme paslanmaz çeliktir! ,

" Tel kanallar›n sa¤lad›¤› bir di¤er avantaj, hava sirkülasyonuna izin vermeleri ve bu sayede tafl›d›klar› kablolar›n üzerinde toz birikimine olanak tan›mamalar›d›r. Bu husus özellikle hijyen standartlar› aç›s›nElektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 228 T E K N ‹ K / A R A fi T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

dan çok büyük önem tafl›maktad›r. Tel kanal›n müdahale edilebilir olmas›, temizlenebilmesi, nefes almas› çok önemlidir. Bu sayede gerekli hijyen standartlar›n›n karfl›lanmas› sa¤lan›labilece¤i gibi, zaman içerisinde kapal› tip kanallar›n içerisinde oluflabilecek böcek ve haflerat yuvalar›n›n önüne geçilebilmesi de mümkündür.

" fiekil 3: Paslanmaz Çelik Kafes Kanallar tamamen hijyen standartlar›na uyacak flekilde üretilmifl özel sistemlerdir.

Paslanmaz Çelik Kafes Kanallar, Dünya’da ve Avrupa’da hijyen standartlar›n›n gerekti¤i alanlardaki kablo taﬂ›ma sistemlerinde, öncelikli olarak tercih edilmekte ve kullan›lmaktad›r. Kullan›m ve üretim amac› kiri bloke etmek veya kapal› bir alanda birikmesine izin vermek asla de¤ildir! Bu tarz eski çözümlerin zaman içerisinde yaratt›¤› büyük sorunlar gözlemlendi¤i için Kafes Kanal Sistemlerin ihtiyac›n›n do¤du¤u unutulmamal›d›r. Kaynak: OBBO BETERRMAN

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 229

TEKN‹K/ARAﬁTIRMA/‹NCELEME/AKADEM‹K

‹

ekatronik; ‹ngilizce mechanics ve electronics kelimelerinin uygun bir flekilde birlefltirilmesinden oluflmufltur ve ilk kez Japonya'da kullan›lm›flt›r. Mekatronik, makine, elektronik, yaz›l›m ve kontrol mühendisli¤ine dayanan; çok kontrollü bir mühendislik dal›d›r Mekanik ve elektronik bileflenlerden oluflan, verileri alg›lay›c›lar› (sensörler) yard›m›yla çevre ortamdan alg›layan, toplam›fl oldu¤u bu verileri kontrol donan›mlar› (mikroifllemciler v.s.) ve haf›zas›ndaki yaz›l›mlar marifetiyle yorumlayan ve gerekli kararlar› alabilen, tahrik elemanlar› (aktüatörler) ile de gerekli tepkileri veren tüm makineler, cihazlar ve sistemler birer mekatronik sistemlerdir. Alg›layabilen, ölçebilen, karar verebilen ve bu karar yönünde hareket edebilen otomatik makineler (yani mekatronik sistemler) savunma sanayiinde, güvenlik sistemlerinde, makine sanayinde, endüstriyel otomasyon sistemlerinde, t›pta, tar›mda, bankac›l›kta, madencilikte ve birçok alanda kullan›lmakta ve her geçen gün kullan›m alan› artmaktad›r. Günümüzde yayg›n olarak kullan›lan gece görüfl sistemleri, may›n tarama robotlar›, otomatik stoklama sistemleri, foto¤raf makinalar›, videolar, çamafl›r-bulafl›k makinalar›, bankamatikler gibi sistemler ve ürünler birer mekatronik sistemlerdir.

Mekatronik'in uygulama alanlar› Mekatronik genel olarak, bilgisayar kontrollü sistemlerin veya elektromekanik sistemlerin, ürün tasar›m›nda ve/veya üretiminde görev alan akademik kariyerli mühendisler taraf›ndan uygulanmas›d›r. Buna ilave olarak mühendis statüsünde olmayan teknik ele-

manlar ve bu ifle merak ile kendini gelifltiren kifliler taraf›ndanda uygulanabilir. Birden fazla mühendislik branfl›n›n ortak kullan›m›yla birlikte geliflmesi ve içinde yerald›¤› mühendislik branfllar›n›n da ilerlemesini sa¤lamaktad›r. Mekatronik, asl›nda yeni bir kavram de¤ildir. En son teknolojiler kullan›larak, ürünlerin daha çok iflleve sahip olmas› ve kolay iflletilebilir olmas› sa¤lan›rken, temel olarak makina mühendisli¤ine, enformatik bilimine ve elektroni¤e baflvurulmas›d›r. Buradan da anlafl›laca¤› gibi teknoloji gelifltikçe mekatronik ilerler, böylece teknoloji daha da geliflir. Yani arada sürekli bir döngü vard›r, bu döngü d›flar›ya aç›k olup, çeflitli mühendislik ve bilimlerlede etkileflim halindedir ve bunlar›n geliflmesine de katk›da bulunur. Mekatroni¤in kullan›m›yla ilgili en güzel örneklerden biri, bilgisayar sabit disk sürücüsüdür. H›zl› cevaplama, do¤ruluk ve sa¤laml›k gibi özelliklerle mekatroni¤in kullan›m amaçlar›na uygun niteliklere sahiptir. Bilgisayar sabit disk sürücüleri, mekatronik uygulamalar›n›n ilk örneklerindendir. Bu makinalar, çok h›zl› bilgi aktar›m›na ve hassas pozisyonlamaya sahip olup, de¤iflken sistem etkilerine de dayan›kl›d›rlar.

Mekatronik tasar›m Ürünleri Ça¤dafl mekatronik teknolojisi ürünleri, bir veya bikaç mikroifllemci çevresinde yerlefltirilen duyucular (sensörler), eyleyiciler (motor sistemler), ve tüm sistem veya makinay› merkezi veya da¤›n›k yap›da denetleyebilen bilgisayar programlar›ndan oluflmaktad›r. Bu tan›ma uygun sistem ve makinalar kendisine tan›mlanan çevreyi gözlemlemekte, çevredeki de¤iflimleri alg›lamakta, ve alg›lad›¤› bilgileri yorumlayarak gerekli motor sistemler yard›m› ile çevresini de¤ifltirebilmektedir. Mekatronik makinalar mekanik ifllevsellik ile tümleflik algoritmik denetimi beraberce içeren ürün ve sistemlerdir. Geliflmifl mekatronik ürünler basit makinalar yerine çevrelerini de¤ifltirebilen bilgisayar sistemlerine dönüflmüfltür. Do¤al olarak bu yap›daki makina ve sistemler ak›ll› davran›fllar göstermektedir. Mekatronik ürünlerde yer alan yaz›l›mlar genellikle yapay ze-

ka tekniklerini kullanmakta ve böylece mekatronik tasar›m ürünleri, basit ifllevsel makinalar yerine, çeflitli koflullara uyum sa¤layabilen yetenekli sistemlere dönüflmektedir.

Mekatronik Mühendisli¤inin önde gelen uygulama alanlar› flunlard›r: 1- Üretim Mühendisli¤i, Tar›m Robotlar› Otomotiv Endüstrisi, 4- Uçan Robotlar 5- Mikro Elektromekanik Sistemler (MEMS) robot Görme, Endüstriyel otomasyon 8- Ak›ll› Silah ve Silah Sistemleri Mikro robotlar, Gezer Robotlar Endüstriyel Robot Kollar Mekatronik tasar›m felsefesi, özellikle yüksek teknoloji ürünü ak›ll› makina ve sistemlerde uygulanmaktad›r. Bu makina ve sistemlerin baz› örnekleri flunlard›r: Tafl›tlarda hava yast›¤› güvenlik sistemleri, abs fren sistemleri, uzaktan kumandal› kap› kilitleri, sürüfl ve seyir denetimi, motor ve güç sistemleri denetimi, yolcu güvenlik sistemleri, ve tafl›t araçlar›ndaki benzer sistemler, NC, CNC, AC v.b. tezgahlar, h›zl› protip üretim tezgahlar›, ve benzeri otomatik üretim tezgahlar›, Fotokopi makinalar›, faks makinalar›, elektronik daktilolar, ve benzeri büro makinalar›, MR cihazlar›, atroskopik cihazlar, ultrasonik problar, ve benzeri di¤er t›bbi cihazlar, Otomatik odaklamal› foto¤raf makinalar›, Video kameralar›, Video, cd ve dvd göstericileri, CD kay›t ve benzeri kiflisel kullan›m amaçl› elektronik cihazlar, lazer yaz›c›ar, Sabit disk kafa konumlay›c›lar›, Teyp sürücü ve yükleyicileri, CD okuyucu ve yaz›c›lar›, ve benzeri bilgisayar aksesuarlar›, Kaynak robotlar›, Fabrika içi kendinden yönlenmeli araçlar (AGV), uzay araflt›rmala-

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 232 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

r›nda kullan›lan robotlar, Askeri amaçl› may›n imha robotlar›, bomba tafl›y›c›lar›, ve benzeri gezer robotlar, Uçufl denetim eyleyicileri, ‹nifl sistemleri, Kokpit kumanda ve cihazlar›, ve benzeri hava tafl›tlar› sistemleri, Garaj kap›s› otomatik açma sistemleri, Güvenlik sistemleri, ‹klimlendirme denetim sistemleri, ve benzeri ev ve büro uygulamalar›, Çamafl›r makinalar›, Bulafl›k makinalar›, Otomatik buz makinalar›, ve benzeri ev uygulamalar›, De¤iflken h›zl› matkaplar, Say›sal tork anahtarlar›, ve benzeri tak›mlar, malzeme test cihazlar›, ve benzeri laboratuar cihazlar›, Bar kodlu sistemler, Konveyör sistemleri, ve benzeri fabrika otomasyon sistemleri, El ve otomatik kumandal› hidrolik krenler ve benzeri malzeme tafl›ma ve inflaat makinalar›, Otomatik etiketleme, Kalite denetiminde kamera, ve benzeri kalite denetimi ve paketleme uygulamalar›, Video oyunlar› ve Sanal gerçeklik uygulamalar›nda gerçek girdi denetim sistemleri.

Türkiye'de Mekatronik Üzerine E¤itim Veren Kurumlar Mühendislik e¤itimi olarak ilk Kocaeli Üniversitesi'nde 2000 y›l›nda e¤itime bafllanm›flt›r. Ö¤retmenlik bölümü ilk olarak 2003 senesinde Marmara Üniversitesi Teknik E¤itim Fakültesinde aç›lm›flt›r. Bunu, Süleyman Demirel Üniversitesi'nde kurulan ö¤retmenlik bölümü izlemifltir. E¤itimi için genifl bir parasal kayna¤a ihtiyac› olan mekatronik mühendisli¤i bölümü ise Kocaeli, Sabanc›, Bahçeflehir, At›l›m, Erciyes, Gaziosmanpafla ve Y›ld›z Teknik üniversitelerinde lisans düzeyinde bulunmaktad›r. 2009 itibariyle de Nam›k Kemal Üniversitesi'nde Mekatronik Mühendisli¤i bölümü kurulmufltur. Fakat henüz lisans ö¤rencisi kabul etmemifltir.Son olarak Kto Karatay Üniversitesinde ‹ngilizce e¤itim dili ile 2010 da e¤itime bafllam›flt›r. Ayr›ca ön lisans düzeyinde 2009 y›l› itibari ile afyon Kocatepe Üniversitesi bünyesindeki Bolvadin Meslek Yüksek Okulu'nda ve 2010 itibari ile de Gedik Meslek Yüksek Okulu'da e¤itim vermeye bafllam›flt›r. Genel anlamda mekatronik disiplini, günümüzde ayr›lamaz bir hale gelmifl olan elektrik, elektronik, mekanik ve yaz›l›m disiplinlerinin anlaml› bir flekilde bütünlefltirilmesiyle oluflturulmufltur. Bu yüzden de mekatronik disiplininin a¤›r bir e¤itime sahip oldu¤u söylenebilir. Kaynak: http://mekatronik.nedir.com Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 233

TEKN‹K/ARAﬁTIRMA/‹NCELEME/AKADEM‹K

06.03.2014 - 09.03.2014 Uluslararas› LIGHTTECH 2014 ‹stanbul Fuar Merkezi Yeflilköy 19.03.2014 - 22.03.2014 WIN Otomasyon '14 21.Endüstriyel Otomasyon Fuar› Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi ‹stanbul 19.03.2014 - 22.03.2014 WIN Electrotech '14 15.Enerji, Elektrik ve Elektronik Teknolojileri Fuar› Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi ‹stanbul 10.04.2014 - 12.04.2014 7.Uluslararas› Solarex ‹stanbul Günefl Enerjisi ve Teknolojileri Fuar› ‹stanbul Fuar Merkezi Yeflilköy-‹syanbul 24.04.2014 - 26.04.2014 ICCI- 20.Uluslararas› Enerji ve Çevre Fuar› ve Konferans› ‹stanbul Fuar Merkezi Yeflilköy-‹stanbul 24.04.2014 - 27.04.2014 KONELEX 2014 Konya 9.Elektrik, Elektronik, Elektromekanik, Enerji Üretimi, Otomasyon Fuar› KTO Tüyap Konya Uluslararas› Fuar Merkezi Konya 06.05.2014 - 10.05.2014 37.Yap› Fuar› - Turkeybuild ‹stanbul 2014 Tüyap Fuar ve Kongre ‹stanbul Merkezi 15.05.2014 - 18.05.2014 Konya Yap› ve Dekorasyon Fuar› 2014 11.Yap› Malzemeleri Yap› Teknolojileri ve Dekorasyon ve Ayd›nlatma Fuar› KTO Tüyap Konya Uluslararas› Fuar Merkezi Konya 05.06.2014 - 08.06.2014 2.Van Günefl Enerjisi ve Yenilenebilir Enerji Fuar› Tuflba Fuar ve Kongre Merkezi Van 05.06.2014 - 08.06.2014 WIN Metal Working'14 19.Makine ‹malat› ve Metal ‹flleme Teknolojileri Fuar› Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi ‹stanbul 26.06.2014 - 28.06.2014 Avrasya Elektrikli ve Mekanik El Aletleri Fuar› ‹stanbul Fuar Merkezi Yeflilköy ‹stanbul 04.09.2014 - 07.09.2014 Best Bina Elektrik, Elektronik, Mekanik ve Kontrol Sistemleri Fuar› 2014 Lütfi K›rdar Uluslararas› Kongre ve Sergi Saray› ‹stanbul 11.09.2014 - 14.09.2014 CeBIT Biliflim Eurasia ‹stanbul Fuar Merkezi Yeflilköy ‹stanbul 18.09.2014 - 21.09.2014 18.Uluslararas› Isaf -Security Fuar› ‹stanbul Fuar Merkezi Yeflilköy ‹stanbul 25.09.2014 - 28.09.2014 10.Uluslararas› LED & LED Ayd›nlatma Fuar› ‹stanbul Fuar Merkezi Yeflilköy ‹stanbul 25.09.2014 - 28.09.2014 3.Elektronist Fuar› ‹stanbul Fuar Merkezi Yeflilköy ‹stanbul 25.09.2014 - 28.09.2014 3.Elex Fuar› ‹stanbul Fuar Merkezi Yeflilköy 13.10.2014 - 18.10.2014 CNR Endüstri Fuar› 2014 ‹stanbul Fuar Merkezi Yeflilköy ‹stanbul 23.10.2014 - 26.10.2014 27. Yap› Fuar› - Turkeybuild Ankara 2014 ATO Kongre ve Sergi Saray› Ankara 27.10.2014 - 30.10.2014 Yenilenebilir Enerji Fuar› ‹stanbul Fuar Merkezi Yeflilköy ‹stanbul 30.10.2014 - 31.10.2014 EIF 2014 - 3.Enerji Fuar› ATO Kongre ve Sergi Saray› Ankara 06.11.2014 - 09.11.2014 20.Yap› Fuar› - Turkeybuild ‹zmir 2014 Uluslararas› ‹zmir Fuar Alan› ‹zmir 06.11.2014 - 08.11.2014 IFSEC ‹stanbul 2.Ulusal Güvenlik, Çal›flma Güvenli¤i,ve Sa¤l›¤›,Yang›n Sistemleri Fuar› ve Zirvesi Lütfi K›rdar Uluslararas› Kongre ve Sergi Saray› ‹stanbul 13.11.2014 - 16.11.2014 ‹novasyon Türkiye, Yenilikçi Teknolojiler Zirvesi ve Fuar› ‹stanbul Fuar Merkezi Yeflilköy ‹stanbul 04.12.2014 - 07.12.2014 BELEX 2014 Bursa 12.Uluslararas› Elektrik, Elektronik, Otomasyon, Ayd›nlatma ve ‹letiflim Fuar› Bursa Uluslararas› Fuar ve Kongre Merkezi Bursa

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 236 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

11.02.2014 - 13.02.2014 Elektrik Elektronik Middle East Electricity: Ortadogu Enerji Sanayi Fuar› Dubai Iirme Expo

23.02.2014 - 26.02.2014

Elektrik Led China 2014: LED ayd›nlatma ürünleri ve ayd›nlatma teknikleri fuar› Guangzhou Trust Exhibition

30.03.2014 - 04.04.2014

Elektrik Elektronik Light & Building: Elektrik, Ayd›nlatma ve Teknoloji Fuar› Frankfurt Messe Frankfurt

08.10.2014 - 11.10.2014 Wire China: Kablo Fuar› Sangay SECRI

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 238 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

ürsu Elektrik sektörde ki sene- müflterilerine çözümler sunmaya devam edi- müflterilerine uygun fiyatlar sunan, ayn› flesinde ayd›nlatma ile ilgili projelen- yor. MAXILED ve MAXILUX markalar› ile kilde sat›fl sonras›nda da müflterilerinin yadirme ve ürün temini konusunda ithalat ve sat›fl organizasyonunu konusunda n›nda olan Gürsu Elektrik sat›fl›n› yapt›¤› ayd›nlatma malzemelerinin tamam›n›n ithalat›n› kendisi yap›yor. Sektörel yenilikleri ya-

k›ndan takip ederek ürün çeflitlerini sürekli olarak art›rmaktad›r. ‹thalat öncesi sat›fla sunulacak ürünlerin kapsaml› testlerini bizzat yapmakta olan Gürsu Elektrik , do¤ru üretim ve kalite standartlar›n›n yakalanabilmesi için hem Türkiye hem de yurtd›fl›nda bulunan mühendisleri ile ürünlerin kalitesinden emin olabilmek için ciddi anlamda çaba göstermektedir.

Genifl ürün yelpazesi tercih sebebi Ayd›nlatma konusundaki genifl ürün yelpazesi ile müflterilerinin isteklerine an›nda cevap verebilen Gürsu Elektrik’in ürün yelpazesinde; LED fieritler, Tavan Armatürleri, Spotlar, LED Paneller, LED Floresanlar, Duvar Boyay›c›lar, RGB Projektörler, Kontrol Cihazlar› ve Güç Kaynaklar› bulunuyor. Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 240 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

ims taraf›ndan uzun süren AR-GE çal›ﬂmalar› sonucunda üretilen Simlight gece lambas› ile ›ﬂ›¤›n›z hiç sönmeyecek. Uzun ömürlü ve tasarruflu LED ampullerin kullan›ld›¤› Simlight Gece Lambas› ile kesintisiz ayd›nlatman›n tad›n› doyas›ya ç›karacaks›n›z.

Ürün Özellikleri ! Ürün prize tak›labilen ve prizde iken üst ve altta 2’fler LED ile toplam 4 LED ile gece lambas› modunda ayd›nlatma yapmaktad›r. ! Ürün prize tak›l› iken enerji kesildi¤inde otomatik olarak devreye girmektedir ve 8 LED kesintisiz minumum 4 saat 60 lüx ›fl›k vermektedir. ! Ürün üzerinde bulunan on-of switch ile istenildi¤inde aç›p kapatmak mümkündür. ! Ürün ön yüzünde bulunan toprakl› priz çocuk korumal›d›r. ! Ürünümüz iki y›l garantilidir. ! Ürünümüz Türk mal›d›r ve TSE standartlar›na haizdir. Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 242 ÜRÜN/YEN‹L‹K/TASARIM/PRODUCT/NEWSNESS/DESIGN/

& bahçe ayd›nlatma konusunda sürekli yenilenen modelleriyle ön pla1958 y›l›nda Bursa’da na ç›kan ‘’gurup ayd›nlatma’’ son y›lMehmet Gülbin taraf›ndan lardaki teknolojik geliflmelere de süratle uyum sa¤lamaktad›r. LED teknolojisini, gelifltirdi¤i modern ve klasik ayd›nlatma direklerinde baflar›yla uygulamaya devam etmektedir. Standart üretimlerin yan›nda ihtiyaca yönelik proje bazl› imalatlarda da baflar›l› olan ‘’gurup ayd›nlatma’’ özel LED’li ayd›nlatma direklerinin yan›nda LED ›fl›kl› banklar, özel speratörler, yönlendirme tabelalar›, döküm masa sandalye oturma gruplar›, çocuk türleri gibi birçok ihtiyaca çözüm orta¤› oloyun parklar›, özel sütun ayd›nlatma armamufl ve olmaya da devam etmektedir. Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan, ‹ran, Dubai, Tunus, KKTC, Ege Adalar›, Yunanistan, Bulgaristan, Danimarka, Rusya gibi ülkelerin yan›nda Güney Marmara baflta olmak üzere birçok noktada ürünleri bulunan ‘’Gurup Ayd›nlatma’’ yurt d›fl›na gönderdi¤i ürünlerde ülkemizin ekonomisine ve tan›t›m›na katk›da bulunurken, yurt içinde yapt›¤›

çal›flmalarla da birçok ihtiyaca çözüm orta¤› olmufltur. Üretim bölümünde ortalama k›rk çal›flan› olan gurup ayd›nlatma tüm kalite belgelerine de sahip olmakla birlikte üretime ba¤l› olmayan baflka nedenlerden kaynaklanan yedek parça ihtiyaçlar›n› en k›sa sürelerde çözebilme kapasitesine sahiptir. Daima yüksek müflteri memnuniyeti hedeflenerek yap›lan çal›flmalar›n tümünde kalite, fiyat, fayda pradoxu 60 y›la yak›n tecrübe ve bilgi birikiminin tamam› kullan›larak sa¤lan›r. Otomotiv sanayinin hatta son zamanlarda ülkemizin gözbebe¤i ipekböce¤i tren rayl› sistemi ve makina sanayi ile bursa önemli bir sanayi flehrimizdir. Artarak devam eden sanayi yat›r›mlar›, üretimde tecrübeli kalifiye elemanlar› ile bursa da üretim yapmak her firma gibi gurup ayd›nlatma’ ya da önemli faydalar sa¤lam›flt›r. ‘’Gurup Ayd›nlatma’’ da Ar-Gge çal›flmalar›, tasar›m, üretim, kalite testleri bir otomotiv firmas› titizli¤i ve hassasiyeti alt›nda yürür. Bütün bunlar›n sonunda do¤ru ürüne ulafl›l›r. Gurup Ayd›nlatma’n›n üretimlerine en k›sa yoldan ulaflabilmek için adresinden, instagram gurup ayd›nlatma sayfas›ndan facebook hesab›ndan veya 0224-451 72 72 nolu telefondan ve 0224-453 17 36 nolu fakstan ulaflaca¤›n›z gibi istedi¤iniz zaman sizlere güncel katalog da ulaflt›r›labilir. Gurup Ayd›nlatma tüm müflterilerine bu konularda hizmet vermekten memnuniyet duymaktad›r.

Do¤ru çözümler için yan›n›zday›z. Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 244 HABER/TREND/AKTÜAL‹TE/SEKTÖR/NEWS

‹

856 y›l›na kadar Osmanl› Devleti’nde; Baflta payitaht ‹stanbul olmak üzere imparatorlu¤un bütün flehirleri modern anlamda flehir ayd›nlatmas›ndan yoksundu. ‹stanbul’da gece olup havan›n kararmas›yla birlikte sosyal yaflant› sona eriyordu. Evler mum ve ya¤ kandilleriyle, belli bafll› sokaklar, önemli kamu binalar›, varl›kl› ailelerin konak ve yal›lar›n›n önleri de fenerlerle ayd›nlat›l›yordu. Belediye çal›flanlar› taraf›ndan havan›n kararmas›yla yak›lan kandiller havan›n ayd›nlanmas›na kadar yan›k tutulup, havan›n ayd›nlanmaya bafllamas›yla söndürülüyordu. ‹nsanlar güvenlik nedeniyle geceleri fenersiz d›flar›ya ç›kam›yorlard›. Oysa ayn› dönemlerde Avrupa’n›n ço¤u flehirlerinde caddeler, sokaklar, parklar vb. aç›k mekânlar ile evler, sinemalar, tiyatrolar, tren garlar› vb. kapal› mekânlar günefl batt›ktan sonra, gece boyunca havagaz› ile ayd›nlat›l›yordu. Sosyal yaflant› gündüz gibi olmasa da geceleri geç saatlere kadar devam ediyordu. ‹stanbul, bu olumsuzlu¤una ra¤men konumu, tarihsel zenginli¤i ve do¤al güzellikleriyle sadece Osmanl› Devleti’nin baflkenti olmay›p dünya baflkentlerinin en önemlilerinden say›l›yordu.

‹stanbul’u fliirleriyle, romanlar›yla, resimleriyle vb. anlatan çok say›da yerli ve yabanc› yay›n vard›r. Bunlardan birisi de 1874 y›l›nda ülkemize turist olarak gelen ‹talyan "Edmondo de Amicis (1846-1908)" in iki ciltlik "Costantinopolis 1877" adl› eseridir. Amicis kitab›nda ‹stanbul’un do¤al ve tarihi zenginliklerden övgü ile söz ederken ‹stanbul’u, farkl› kültürdeki insanlar›n binlerce y›l bar›fl ortam›nda bir arada yaflad›¤› yer olarak anlatmaktad›r. Amics, kitab›nda dile getirdi¤i övgülerine ra¤men kitab›n›n bir bölümünde ‹stanbul’un gecelerini flöyle tarif etmektedir; "‹stanbul Avrupa’n›n gündüz en parlak, gece en karanl›k flehridir. Tek tük ve birbirinden çok uzak olan fenerler belli bafll› sokaklar› ancak ayd›nlat›r; ötekiler ma¤ara gibidir, kimse elinde bir fener olmadan bu sokaklara girmeyi göze alamaz."

‹stanbul’un havagaz› ile ayd›nlatmas› Osmanl› Devletinde modern anlamda ça¤dafl flehir ayd›nlatmas› Dünya’n›n önemli flehirlerinde oldu¤u gibi havagaz› ile bafllad›. Amerika Birleflik Devletleri’nin Baltimore flehrinde bir soka¤›n 1817 y›l›nda, Berlin flehrinde bir soka¤›n 1826 y›l›nda, Paris’teki bir soka-

¤›n 1829 y›l›nda havagaz›yla ayd›nlat›lmas›ndan çok sonra, 1856 y›l›nda ‹stanbul’un önemli yerleri havagaz› ile ayd›nlatmaya bafllad›. Sultan Abdülmecit’in saltanat döneminde (1839-1861), 1853 y›l›nda inflaat›na bafllanan Dolmabahçe Saray› yap›l›rken Saray’›n havagaz› ile ayd›nlat›lmas› düflünülmüfltü. Bunun için Saray’›n bahçesine bir gazhane yap›ld›. Yaklafl›k üç y›lda inflaat› tamamlanan Dolmabahçe Saray›, müfltemilat› ile birlikte 07 Haziran 1856 tarihinde resmi bir törenle aç›ld›. Böylece 1856 y›l›nda Dolmabahçe Saray› havagaz› ile ayd›nlat›ld›. Saray’›n ayd›nlat›lmas› yap›l›rken ‹stanbul’un Cadde ve Sokaklar›n›n ayd›nlat›lmas› düflünülmüfltü: Ayd›nlatma çal›flmalar›, Dolmabahçe Saray›’na yak›n semtlerden bafllayarak zaman içerisinde ‹stanbul’un bütün semtlerini kapsayacak flekilde plânlanm›flt›. Yap›lan plân gere¤i önce Beyo¤lu’nun Cadde ve Sokaklar› havagaz› ile ayd›nlat›ld›. Daha sonra, zamanla ‹stanbul’un di¤er semtlerinin de havagaz› ile ayd›nlat›lmas›na devam edildi. II. Abdülhamit’in saltanat döneminde (18761909) ‹stanbul’un havagaz› ile ayd›nlat›lmas› doruk noktas›na ulaflt›. 1914 y›l›na gelindi¤inde Dolmabahçe Gazhanesi, Yedikule Gazhanesi ve Kad›köy Gazhaneleri aç›larak bu gazhanelerinin besledi¤i toplam sokak lambas› 8 bin 742’ye ulaflt›. Böylece, ‹stanbul’un ana arterleri, caddeleri, sokaklar›, konak ve yal›lar›, devlet daireleri modern anlamda havagaz› ile ayd›nlat›lm›fl oldu.

‹stanbul’un elektrikle ayd›nlat›lmas› ‹stanbul’un Cadde, sokak, park, konak, yal›, ev gibi aç›k ve kapal› mekânlar›n›n havagaz› ile ayd›nlat›lmas›ndaki gecikmenin benzeri elektrikle ayd›nlatmada (elektrifikasyon) da yafland›. Dünyadaki emsallerine bakt›¤›m›zda: 1882 y›l›nda bir hidroelektrik santralde üretilen do¤ru ak›ml› elektrikle A.B.D’nin Wisconsin flehrini; 1891 y›l›nda da bir termik santralde üretilen alternatif ak›ml› elektrikle Londra’n›n cadde, sokak, tiyatro, tren Elektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 246 T E K N ‹ K / A R A fi T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

istasyonlar› gibi yerlerin ayd›nlat›ld›¤› düﬂünüldü¤ünde, ‹stanbul’un 1914 y›l›ndan sonra elektrikle ayd›nlat›lmas›nda geç kal›nd›¤›n› rahatl›kla söyleyebiliriz.

Servet-i Finûn Dergisin’de yay›nlanan makaleden bir bölüm, Y›l 1893 Osmanl› ayd›nlar› ça¤dafl medeniyetin gere¤i olan elektri¤in Dünya’daki önemli baflkentleri ayd›nlatt›¤› gibi ‹stanbul’un da bu imkâna biran önce kavuflmas›n› istiyorlard›. Bu isteklerini çeflitli ortamlarda dile getirerek kamuoyunu ve dönemin yöneticilerini bilgilendiriyorlard›. Bu ayd›nlar›m›zdan birisi de Mahmut Sad›k’t›r (1864-1930). Sad›k, 25 Temmuz 1893 tarihinde ‘’Servet-i Fünûn Dergisi’’ nde yazd›¤› makalesinde Fransa’da düzenlenen elektroteknik fuar›ndan bahsederek elektri¤in ça¤dafl dünyadaki önemine vurgu yap›yor ve ülkemizin bu teknolojiden bir an önce yararlanmas›n› istiyordu. Sad›k bu iste¤ini yaz›s›n›n bir bölümünde flöyle dile getiriyordu. "Fenlerin bugünkü terakkisini (ilerlemesini) kaydetmek isteyen ister istemez ara s›ra elektrik flubesine bakmak mecburiyetindedir. Çünkü ilim ve marifet, insan›n son medeni as›r içinde meydana koydu¤u telgraflar, telefonlar, fonograflar ve bunun gibi garip fleyler hep o nâzenin sayesinde ortaya ç›km›flt›r. Elektrik kuvvetinin medeni hayatta gittikçe ehemmiyetinin artt›¤›n› gerek bu sütunlarda ve gerek Servet-i Fünûn’un di¤er sahifelerinde lüzumundan fazla söylenen sözlerle ve yaz›lan makalelerle aç›klamak gayretini elden b›rakmad›k. Çünkü fenni terakkiyata, pek uzaktan ve pek sathi (üstünkörü) olarak dikkat edilse bile makineler çeviren, çarklar döndüren, insan sesini uzak yerlere ulaflt›ran, nadirden zenite haber ulaflt›ran, parlakl›¤›yla güneflin ziyas›na (›fl›¤›na) rakip olan elektrik kuvvetinin ve meydana getirdi¤i terakkiyat›n göze çarpmamas› mümkün de¤ildir. Frans›zlar bin dokuz yüzde Paris’te açacaklar› serginin bütün fenni terakkiyat› ve asri (zamana uygun) medeniyeti ihtiva etmesi için olanca gayreti sarfta çekinmiyorlar. fiimdiden bize teminat veriyorlar. Bu meflhur

as›rda gariplikler ve acayiplikler aramak ve hangi marifet flubesinde daha ziyade terakkiyat görüldü¤ünü takdir etmek için u¤rafl›lmas›n diyorlar. Bu terakki elektrikte de görülecek imifl. Bu umumi sergi, elektri¤e ait bir sergi olacak imifl. Sergi makinelerini elektrik çevirecek, ufak ve büyük hizmetleri elektrik görecek imifl... Elektri¤in hareket ettirici bir kuvvet olarak kullan›lmas›n›n ne kadar fayda ve kolayl›k sa¤layaca¤› hakk›nda Avrupa " fenni yay›nlar› aç›klamalar ile doludur...

Yabanc› elektrik flirketlerinin giriflimleri Sultan II. Abdülhamit döneminde (18761909) havagaz›n›n ulaflmad›¤› semtlere havagaz›n›n götürülmesi bütün h›z›yla devam ederken yabanc› elektrik flirketleri, ‹stanbul’un elektrikle ayd›nlat›lmas›n› (elektrifikasyonunu) gündeme getirdiler. Bu flirketlerin herbiri ‹stanbul’un elektrifikasyonunda önceli¤in kendilerine verilmesi için sürekli Padiflaha yak›n kiflileri ve "Bâb-› Alî" ’yi etkilemeye çal›fl›yorlard›. Havagaz› çal›flmalar›na büyük miktarda yat›r›m yapan hükümet, yabanc› elektrik flirketlerinin teklifini göz ard› etmedi ancak; havagaz›ndan elektri¤e geçifl, bütçeye önemli ölçüde mâli yük getirecekti. Bu arada gaz flirketleri de menfaatlerine zarar gelmesin diye ‹stan-

bul’un elektrifikasyonu için olumsuz propogandaya bafllad›lar: yabanc› flirketler propogandalar›n› bazen do¤rudan, bazen de padiflaha yak›n kifliler üzerinden yap›yorlard›. ‹stanbul’un elektrifikasyonu için ilk giriflim Sultan II. Abdülhamit’in tahta geçmesinden iki y›l sonra, 1878 tarihinde bir Frans›z flirketi ad›na Mösyö fiarl Tokas’›n Nâf›a Nezâreti’ne (Bay›nd›rl›k Bakanl›¤›) yapt›¤› müraca. Mösyö fiarl Tokas, Nâf›a atla bafllad› Nezâreti’ne yapt›¤› müracaatta bütün Avrupa flehirlerinin elektrikle ayd›nlat›ld›¤› halde ‹stanbul’un halen gaz ile ayd›nlat›lmas›n›n yanl›fl oldu¤unu belirterek ‹stanbul’un elektrifikasyonu için Bakanl›ktan 50 y›ll›k imtiyaz talep etmifltir. Frans›z fiirketi’nin ile Nâf›a Nezâreti aras›nda elektrik imtiyaz› için bir dizi görüflme yap›lm›flt›r. fiirket, alaca¤› 50 y›ll›k imtiyaz›n karfl›l›¤›nda hükümetten baz› isteklerde bulunmufltur. fiirketin hükümetten talep etti¤i ayr›cal›klar›n en önemlileri flunlard›: fiirket, ‹stanbul ve di¤er flehirlerin elektrifikasyonu için kendilerine befl y›ll›k hak tan›nmas›n› istemifl; Devlet’in, yap›lan ifllerden memnun kalmamas› halinde veya kabul etmemesi halinde herhangi bir tazminat ödemeyecekti. fiirket, Padiflah taraf›ndan onay ç›kt›ktan son-

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 247 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

raki 6 ay içerisinde faaliyete bafllayacak, Avrupa’dan gelecek malzemeler için bir defaya mahsus olarak gümrük resminden muaf tutulmas›n› istemiflti. fiirket, baflta ‹stanbul’un Üsküdar semti olmak üzere Selanik, Edirne, Sinop, Konya, Tarsus, ‹zmir, Bursa flehirlerinde masraf› kendilerine ait olmak üzere 4 sene müddetle yapacaklar› denemelerin Devlet taraf›ndan himaye edilmesini istemiflti. Mösyö fiarl’›n teklifi Nâf›a Nezâreti taraf›ndan yaz›l› bir tezkere ile genel kurula gönderildi. Teklif genel kurulda baz› de¤ifliklikler yap›larak kabul edildi. Teklif, padiflahtan da gerekli irade al›nmas›na ra¤men teflebbüsten öteye geçemedi. Bu teflebbüsün hangi nedenlerle hayata geçirilemedi¤i bilinmez ama bu süreçte Osmanl›-Rus Harbi'nin bafllamas› bu giriflimi engelledi¤i düflünülebilir! Bu giriflimden sonra, uzun bir süre elektrik imtiyaz› için hükümete herhangi bir talep yap›lmam›flt›r. Aradan geçen uzun bir zamandan sonra elektrik flirketleri hükümet nezdinde tekrar faaliyete geçmifltir. Elektrik flirketlerinin rekabeti önceleri ‹ngiliz ve Frans›z flirketleri aras›nda olmufltur. Daha sonra bu rekabete Alman flirketleri de kat›ld›lar. Yabanc› elektrik flirketlerinin aras›ndaki rekabet o kadar yo¤undu ki, kimi zaman flirketlerin yöneticileri, kimi

zaman bu ülkelerin elçilikleri ya da parlamenteri hatta devlet baflkanlar› bile devreye girmifllerdir. Bunlardan: ‹ngiltere tebaas›ndan Sir Ellis Ashmead Bartlett, Alman Mösyö Ferdinand Rayz, ‘’Campany General De Traksion’’ Anonim fiirketi Vekili Edvard Tokas, Alman Büyükelçili¤i ve Alman ‹mparatoru II. Wilhelm v.b. bu rekabette aktif rol alm›fllard›r. 19. yüzy›l›n sonlar›na gelindi¤inde, ‹stanbul'daki Alman büyükelçili¤i adeta tüccarlar›n ve imtiyaz avc›lar›n›n temsilcili¤ini üslenmiflti. Alman diplomatlar› mütemadiyen ‘’Bab-› alî'’ den ve Saraydan kendi yurttafllar›na imtiyaz kopart›yorlar bununla da kalmay››p baflka milletlerin elde etti¤i imtiyazlara da el at›yorlard›. Mesela, 1898 y›l›nda ‹zmir’in elektrifikasyon’u için Almanlarla ‹ngilizler aras›nda yaflanan rekabetin boyutlar›n› "Telegram Pera 4 Dez. 1898." Dergisinde ç›kan yaz›dan daha iyi anlamaktay›z. Dergideki yaz›da ‹ngiliz ifl adam› A. Bartlett'in 1898’de ‹zmir’in elektrik iflini almas› üzerine, Alman büyükelçisi Baron Marschall von Biberstein derhal faaliyete geçti¤inden bahsedilerek Büyükelçi’nin, 4 Aral›k 1898 de D›flifllerine çekti¤i telgrafta; "A. Bartlett ‹zmir'in elektrik iflini alm›fl, der-

hal önleyece¤im, çünkü Siemens ve Halske ne zamand›r bu iflin peflindeler. Bugün Selaml›kta Haydar Pafla ile bu ifli görüfltüm" ‹fadesiyle, Alman firmalar›n›n kendi ç›karlar›na destek sa¤lamaya çal›flt›¤›ndan bahsedilmektedir. Elde etti¤i imtiyaz› böyle bir faaliyet sonucu Almanlara kapt›rarak ma¤dur duruma düflen ingiliz ifl adam› Sir Ashmead Bartlett’in, "The Standard Tuesday" dergisinin 13 Haziran 1899 nüshasmda yay›nlanan makalesinin bir bölümünde; "Selânik ve ‹zmir elektrik tesislerini kurma imtiyaz› bana verilmiflti. Almanlar ifli bozdu ve tazminat›n verilmemesi için mazbata (final report) yok edildi. Alman sefirinin bizzat bu ifle kar›flmas› benim için sürpriz oldu. Benim imtiyaz›m›n iptali için sefir saray› üç kere ziyaret etti. Dragoman›n› hergün saraya ve Bab› Ali'ye gönderdi. ‹ngiltere ve Fransa sefirleri de benim için flefaat etti ama yarar› olmad›. Son alt› y›ld›r izledi¤imiz aptalca anti Türk politikam›z yüzünden Almanlar kazan›yor ve biz kaybediyoruz. Almanlar burada herfleyi yiyor. Bu ülke ki güvenlik ve zenginlik yönünden uzak Çin'e göre çok daha iyidir". ‹fadesiyle, Osmanl›’n›n gözünde Almanlar›n, ‹ngiliz ve Frans›zlara göre daha ön plana geçti¤inden bahsetmifltir. Yabanc› flirketlerin gerek Padiflah nezdinde gerekse Bâb-› Alî nezdinde yapt›¤› giriflimler yukar›daki iki örnekle s›n›rl› kalmay›p bu tür örneklerin çok daha fazla oldu¤unu afla¤›daki arfliv belgelerinden de ö¤renmekteyiz. Bu belgelerden baz›lar›: "Paris Elektrik fiirketi'nin, padiflah huzurunda Dersaadet'teki baz› sokaklar›n elektrikle ayd›nlat›lmas› ile ilgili bir sunum yapmas›(19.11.1879); ‹zmir'in elektrikle tenviri (ayd›nlatma) ihalesinin Alman Mösyö Ferdinand Rayz'a verildi¤ine dair belge (14.12.1898); ‹zmir ve Selanik'in elektrikle tenvîri için ‹ngiltere tebaas›ndan Sir Ellis Ashmead-Bartlett’e imtiyaz(03.06.1899); Selanik flehrinin elektrik ile ayd›nlat›lmas› ve ‹zmir flehrinde de yaln›z elektrik ile tramvay iflletilmesi için Sir Ellis Ashmead-Bartlett’e imtiyaz verilmesi hususu Meclis-i Vü-

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 250 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

kela'da(bakanlar kurulu toplant›s›) tanzim ve takdim k›l›nan mazbatada arzedilmifl ise de aralar›nda tramvay hatt› tesis edilmemifl oldu¤undan iflin bu yönünün de aç›¤a kavuflturularak mazbata ile arz›(01.07.1899); Selanik ve ‹zmir'in elektrikle ayd›nlat›lmas› ve fiam-Beyrut tramvay hatt› imtiyazlar›n›n devr ve fira¤(çekilme) muamelat›n›n icraya konulmamas›ndan dolay› ‘’Campany General De Traksion’’ Anonim fiirketi Vekili Edvard Tokas'›n, Ticaret ve Nafia Naz›r› (Bay›nd›rl›k Bakan›) Zihni Pafla'y› protesto etmesi(28.01.1901); Elektrik ‹nflaat fiirketi'nin Dersaadet (Osmanl›lar taraf›ndan ‹stanbul'a verilen ad, Mutluluk Kap›s›") Temsilcisi Krespy'in yeni yap›lacak kasr›n elektrik tesisat›n›n kendi firmalar›nca yap›lmas› iste¤i (1901) v.b. ..." Yabanc› flirketlerin Bâb-› Alî’ den elektrik imtiyaz› almalar› için yapt›klar› giriflimler sürerken ayn› tarihlerde Bâb-› Alî’ de elektrik teknolojisinin ülkemize getirilmesi için çal›flmalar›n› sürdürüyordu: Bu çal›flmalar› da arfliv belgelerinden ö¤renmekteyiz. Bu belgelerden baz›lar›: "Padiflah için Londra'dan siparifl edilen elektrikli araba ve elektrikli sandal›n Londra'dan Dersaadet'e gönderilmesi(04.06.1889); Pan Elenik Kumpanyas›'na mensup Isparta vapurunun padiflah›n do¤um gününde ayd›nlat›lmas› için elektrik feneri dikilmesine müsaade edilmesi(06.03.1893); Bo¤azlar›n tenviri için Tersane'de imâl olunan elektrik fenerlerinin denenmesi(14.05.1893); Tersane-i Amire'de yap›lmakta olan elektrik fenerlerinden bitmifl olanlar›n›n ‹zmir'de tecrübeleri(01.11.1893); Tüccar Azeryan Efendi ad›na Marsilya'dan Dersaadet Liman›'na gelen alt› sand›k edevat (parça) ve elektrik makinelerinin Kireçkap› Gümrü¤ü'nde bekletildi¤ine dair belge(1893); Talim için ‹zmir'e gidecek torpido istimbotlar›yla Tersane-i Amire'de imâl edilen elektrikli fener ve torpidolar›n tecrübe edilmeleri için gönderilmesi(1894); Bah-› Sefid Bo¤az› Muhaf›z Vekili Ferik(korgeneral) Abddurrahman Pafla'n›n bo¤aza konulacak elektrik fenerlerine iliflkin malumat(bilgi) arz›(1896); 16.yy sonras› Os-

manl› dönemi haritalar›nda ad› Akdeniz olarak geçen ‘’Bahri Sefid Bo¤az›’'na dört adet elektrik feneri konulmas›(04.10.1896); Mekteb-i Sanayi talebesinin iaflesine(beslenme) karfl›l›k gösterilen Galata'daki ma¤azan›n tamiri ve elektrikle ›fl›kland›r›lmas› ancak elektrik iflinin yeni icat olmas› hasebiyle durumun mutlaka padiflah›n iznine ba¤l› oldu¤u hakk›nda Mekteb-i Sanayi Naz›r› Süleyman Pafla'n›n arizas›(1889); ‹zmir'de tramvaylara verilecek elektrik imtiyaz›na dair mukavele ve flartame(10.05.1899); Filibe'de tesis edilecek elektrik fabrikas› için mukavelename haz›rland›¤› (11.04.1899); Beyo¤lu ve Befliktafl gaz ve elektrik imtiyaz›nda bir tak›m entrikalar oldu¤unu iddia eden Mehmed Rauf'un flikâyeti üzerine Süreyya Pafla'n›n bu hususta cevabi aç›klamas›(23.12.1889); ‹zmir ve Selanik'de elektrikli tramvay çal›flt›rmak üzere fiirket-i S›naiyye-i Osmaniye ismiyle bir anonim flirketi teflkili(12.04.1902); Elektrik enerjisinin birçok alanda kullan›labilece¤i(26.10.1902); Saray› Hümayunun ayd›nlat›lmas› için gerekli elektrik malzemesinin temini ve bedelinin Hazine-i Hassa taraf›ndan ödenmesi (30.10.1902); Haydarpafla liman›nda infla olunan ve silo tabir olunan zahire deposunda

II. Abdulhamit (d: 1842 - ö: 1918

elektrik gücü kullan›laca¤› (1902);; fiam'›n elektrik ile ayd›nlat›lmas› imtiyaz›n›n Muhammed Rüslam Efendi uhdesine (üslenmek) verilmesi (1903); fiam'›n elektrik ile ayd›nlat›lmas› imtiyaz›n›n Beyrut eflraf›ndan Mehmed Arslan Bey uhdesine ihalesi (16.04.1903) v.b ..."

Sultan II. Abdülhamit’in endifleleri ve ‹stanbul’un elektrifikasyonundaki gecik menin nedenleri Osmanl› Devletinde ilk elektrifikasyon çal›flmalar› Sultan II. Abdülhamit döneminde(1876-1909) bafllad›. Sultan II. Abdülhamit: e¤itim, sa¤l›k, imarethane, posta, telefon, telsiz, demiryolu gazhane, r›ht›m v.b. konularda ülkemize önemli hizmetlerde bulunmufl ancak, elektri¤in ülkemize getirilmesinde hep çekimser kalm›flt›r.

Çok say›da araflt›rmac› ve yazar, Sultan II. Abdülhamit’in endifleleriyle ilgili farkl› görüfller ortaya koymaktad›r. Bu endiflelerden baz›lar›: a) Elektrikten kaynaklanacak yang›nlar Bilindi¤i gibi o y›llarda ‹stanbul’daki binalar›n neredeyse tamam› ahflapt›. Ayr›ca ‹stanbul, konumu gere¤i her yönden rüzgâra aç›k bir kenttir. Bu duruma halk›n cehaleti ve tulumbac›lar›n da yetersizli¤i eklenince ‹stanbul’da ç›kacak bir yang›n›n kontrol edilmesi neredeyse imkâns›z hale gelecektir. Dolay›s›yla, Sultan II. Abdülhamit, elektrikten kaynaklanan en küçük bir k›v›lc›m›n ahflap binalar› kolayca tutuflarak ‹stanbul’un büyük bölümünü küle çevirece¤ini, önemli ölçüde can ve mal kayb›na neden olaca¤›n› düflünmekteydi. Sultan II. Abdülhamit, kendi saltanat›ndan önceki y›llarda ‹stanbul’da ç›kan büyük yang›nlar› düflündükçe endiflesi daha da art›r›yordu. Ayr›ca, Sultan II. Abdülhamit elektrik yüzünden ‹stanbul’da ç›kacak bir yang›n›n muhalifleri taraf›ndan aleyhine kullanmas›ndan da çekinmekteydi. Belki bu yüzden, ayn› y›llarda, fiam ve Selanik gibi kentlerin elektri¤e kavuflmas›na izin verdi¤i halde ‹stan-

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 251 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

bul’da elektri¤in kullan›lmas›na hemen karar ¤in kullan›lmas› gecikmiﬂtir. vermemiﬂtir. c) ‹stibdat Döneminin etkisi

b) Dinamo kelimesinin dinamit’i ça¤r›flt›r - Sultan II. Abdülhamit’i endifleye sokan bir Dinamo, mekanik enerjiyi içindeki m›knat›s ve bobin sayesinde elektrik enerjisine dönüfltüren bir makinedir. Dinamonun çal›flma prensibi ilk olarak, 1831 y›l›nda ‹ngiliz bilim adam› Faraday taraf›ndan ortaya konulmufl, 1867’ de Werner Siemens dinamoyu icat ederek dinamodan elektrik üretimini gerçeklefltirmifltir. Daha sonra Gramme ve Tesla, Siemens' in çal›flmalar›n› daha da gelifltidiler. 18. yüzy›l›n bafllar›nda Avrupa’n›n ço¤u ülkesinde elektrik üretmek için kullan›lan dinamo’nun ülkemizde ne ifle yarad›¤› pek bilmiyordu. Dolay›s›yla, yenili¤e karfl› direnen baz› çevrelerin kastl› söylemleri; ‘’dinamo’’ sözcü¤ünün ‘’dinamit’’ kelimesi ile ça¤r›fl›m yapt›¤›n›, dinamonun da ‘’dinamit’’ gibi tehlikeli bir madde oldu¤u söylentilerini ç›karmalar› halk üzerinde etkili oldu . Belki bu yüzden, Sultan II. Abdülhamit, o zaman›n en modern binas› Tarabya Oteli’ne elektrik dinamosu konulmas›na izin vermemiflti. Hatta öyle ki, o dönemde Tarsus’a kurulacak dinamo’nun önce ‹stanbul’a kurulmas› düflünülmüfl ancak, Sultan II. Abdülhamit bu teklifi reddetmesi nedeniyle ‹stanbul’da elektri-

neden de ‹stanbul’un asayifli ile ilgilidir. Bilindi¤i gibi ‹ttihatç›lar II. Abdülhamit dönemine "Devr-i ‹stibdâd" (‹stibdat Dönemi) ad› veriyorlard›. Sultan II. Abdülhamit Meclis'i kapatarak yönetimi eline ald›ktan sonra Osmanl› tarihinde ilk defa genifl kapsaml› bir polis ve istihbarat örgütü kurmufltur. Çok say›da hafiyeden oluflan bu örgütün amac› Sultan II. Abdülhamit'in siyasi rakipleri hakk›nda bilgi toplamak ve Sultan II. Abdülhamit'e karfl› haz›rlanan darbe veya ayaklanma giriflimlerini önlemekti. Hafiyeler sadece kendi bafllar›na bilgi toplamakla kalm›yor, halk aras›nda çok say›da kifliye maafl ba¤layarak genifl bir istihbarat a¤› oluflturuyorlard›. Jurnalci ad› verilen bu kifliler Abdülhamit yönetimine karfl› olabilecek faaliyetleri bildiriyorlar, böylece her türlü hareketin önü önceden kesilmifl oluyordu. E¤er ‹stanbul’a elektrik gelirse ‹stanbul flehri geceleri de ayd›nlat›lacak bu da insanlar›n hareketlili¤ini geceye tafl›mas›yla kontrolun güçleflmesine yol açacakt›r. Bu yüzden elektri¤in geceleri kullan›lmamas› ‹stibdat yönetiminin bir tedbiri olarak düflünülebilirdi.

d ) E¤itimsizlik

Baflka bir neden, halk›n elektri¤in kullan›lmas›ndaki bilgisizli¤idir. Amerika’da bafllang›çta güvenlik yönetmeliklerinin eksikli¤inden dolay› alternatif ak›m ço¤u ölümle biten kazalara neden olurken, alternatif ak›m›n tehlikesini kan›tlamak için ölüme mahkûm edilenlerin dara¤ac› yerine elektrikle idam edilmelerini öngören bir yasa tasar›s› meclise sunuldu. Tasar› 1888 y›l›nda New York eyaletinde yasalaflt›. Bu durum halk taraf›ndan yaln›z alternatif ak›m için de¤il elektri¤in tümü için tehlike olarak alg›lanm›flt›r. Bilindi¤i gibi, o y›llarda mühendislik tahsili için Avrupa’ya gönderilen ö¤renci say›s›n›n azl›¤›, bu iflten anlayan teknik eleman say›s›n›n yetersizli¤i ve halk›n elektrik kullan›lmas›ndaki bilgisizli¤inin ölümcül kazalara neden olaca¤› da etken olabilirdi.

e) Havagaz› flirketlerinin olumsuz propogan ‹stanbul’a elektri¤in geç gelmesinde havagaz› flirketlerinin olumsuz propagandalar›n›n da etkisi oldu. Havagaz› flirketleri menfaatleri gere¤i ülkemize elektri¤in zaman›nda gelmesine fliddetle muhalefet etmifllerdir. Çünkü bu flirketler, elektri¤in ayd›nlatmada kullan›lmas›n› imtiyaz haklar›na tecavüz olarak görmüfller ve bunu engellemek için ellerinden geleni yapm›fllard›r. Mesela o dönemde Osmanl› hükümeti merkezi Budapeflte’de olan Macar “Ganz Anonim Elektrik fiirketi” ne 50 y›l süre ile ‹stanbul’un elektrik da¤›t›m imtiyaz›n› vermiflti. fiayet ‹stanbul’a elektrik erken gelirse havagaz›na talep azalacakt›. Bu da havagaz› flirketlerinin menfaatlerine ters düflmekteydi. Bundan dolay› havagaz› flirketleri ‹stanbul’da elektri¤in kullan›lmas›n› istemiyorlard›.

II. Wilhelm’in ‹stanbul’u ziyareti Bilindi¤i gibi, Osmanl› ‹mparatorlu¤u 1870’li y›llara kadar yeni projelerde genellikle ‹ngiltere ve Fransa ile çal›flmaktayd›. 1870’lerden sonra, Almanya ile yak›nlaflma sa¤lanmas›ndan sonra bu tür projelere Almanya’da kat›ld›. 1880 y›l›ndan sonra da Osmanl› d›fl ticaretinde Almanya a¤›rl›k kazanmaya bafllad›. Almanya ve Osmanl› ‹mparaElektrik Perpa Dergisi/fiubat’14 254 T E K N ‹ K / A R A fi T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

torlu¤u aras›nda karfl›l›kl› olarak kurulan yeni ve çok yönlü iliflkilerin sonucu olarak, birçok projede yer almak üzere Almanya’dan sivil ve asker uzman getirilmeye bafllanm›flt›. Bu kapsamda, Alman ‹mparatoru II. Wilhelm(d:1859-ö:1941), 1898 y›l› Ekim ay›nda ailesi ‹mparatoriçe "Hohernzollern" ile birlikte ‹stanbul-Kudüs yolculu¤una ç›kt›. II. Wilhelm’in befl günlük ‹stanbul ziyareti gerek bir gövde gösterisi olarak, gerekse sa¤lad›¤› sonuçlar bak›m›ndan Osmanl› ‹mparatorlu¤u'nda Almanya'n›n nüfuzunu art›ran tarihî bir dönüm noktas› say›l›r. Beraberinde elektrik projelerinin de oldu¤u bir dizi proje ile Osmanl› ‹mparatorlu¤unu ikinci kez ziyaret eden II. Wilhelm, Berlin'e döndü¤ünde kendisini karfl›layan bankac›lar ve ifladamlar›na, Sultan'dan kopard›¤› hediyeleri; Köstence-‹stanbul telgraf hatt›n›n infla imtiyaz›n›, ticarî iliflkilerin yo¤unlaflmas›n›, Anadolu demiryollar›n›n Ba¤dat'a kadar uzat›lmas› için Deutsche Bank'a verilen imtiyaz› müjdeliyordu. Ama elektrikle ilgili projelerinde bir geliflme sa¤layamad›¤›ndan bahsediyordu. Alman ‹mparatoru II. Wilhelm ile birlikte ‹stanbul’a gelen Prens Bülow’un 1898 senesinde yazm›fl oldu¤u “ Memoires du Chancelier” adl› kitab›n›n bir bölümünde Sultan II Abdülhamit’in elektrik konusundaki endiflesinden flöyle bahsediyor: “II. Abdülhamit iki fleye karfl› çok büyük bir ürküntü içerisindedir. Bunlardan biri donanma di¤eri de elektrik k›v›lc›m›d›r. Ziyaretimiz s›ras›nda Siemens taraf›ndan ‹stanbul’un elektrikle ›fl›kland›r›lmas› teklifini hat›rlatt›k, bunun sanayiye olan faydalar›n› anlatt›k, fakat baflar› elde edemedik” fleklinde II. Abdülhamit’in kuflkular›ndan söz etmifltir.

Osmanl› Devleti’nin elektrik üreten ilk san trali Tarsus’ta kuruluyor ‹stanbul’un elektrifikasyonundaki çal›flmalar a¤›r aksak yürürken sekiz bin y›ll›k tarihi ile çeflitli medeniyetlere önderlik yapan Tarsus’ta önemli bir geliflme olur. Tarsus, ülkemize elektri¤in gelmesine öncülük yapacakt›r. Tarsus’ta kurulmas› düflünülen elektrik santralinin öyküsü: bir rivayete göre, Tarsus Be-

lediyesinde çal›flan Avusturyal› Döfler’in lir hale getirilir. 15 Eylül 1902’de Santralden evlere elektrik verilmesi için gereken haz›rl›klar yap›l›r. ‹nsanlar, direklere yaklaflmamalar› ve tellerin alt›ndan durmamalar› için uyar›l›r. Dinamonun etraf›nda toplanan halk›n ve ilçe yöneticilerinin heyecanla bekledi¤i an gelmifltir. Gerekli önlemlerin al›nmas›ndan sonra suyun ak›fl kuvveti ile dönen bir çark, çarka ba¤l› milden ald›¤› dönme hareketiyle elektrik üreten dinamo çal›flt›r›l›r. Santral binas›ndaki elektrik Sultan II. Abdulhamid’in Alman ‹mparatoru Kayzer flalteri kapat›larak Yakup Efendi ile Sad›k II. Wilhelm’i karfl›lama töreni. Pafla’n›n evlerine elektrik verilir. Evlerin içi ›fl›l ›fl›l olmufltur. elektrik üretimi için gereken dinamoyu Avus- Halk›n merakl› bekleyifli sevince dönmüfltür. turya’dan Tarsus’a getirmek istemesi, di¤er Ancak bir eksiklik vard›r o da, evlerde elekbir rivayete göre de Avusturya hükümeti tara- tri¤i aç›p kapatacak elektrik anahtar› kullaf›ndan Saraya hediye verilmek istemesi an- n›lmad›¤›ndan evlerin ayd›nlatmas› dinamocak II. Abdülhamit’in suikast endiflesiyle bu- daki flalterden yap›lmaktad›r. Yani evler, konak sahibinin iste¤ine göre santraldeki gönu reddetmesi fleklinde aktar›lmaktad›r. Tarsus’un ileri gelenleri Tarsus’ta bir elektrik revlinin dinamoya ba¤l› flalteri aç›p kapatsantralinin kurularak cadde, sokak ve evlerin mas›yla ayd›nlat›lmaktad›r. elektrikle ayd›nlat›lmas›n› plânlarlar. Ama Zaman içerisinde tellerin alt›ndan ya da dibunun için öncelikle Sultan II. Abdülha- reklerin yak›n›ndan geçen insanlar elektri¤e mit’ten izin al›nmas› gerekmektedir. Ancak çarp›lmad›klar›n› gördükçe, o zamana kadar iznin al›nmas› pek kolay olmam›flt›r. Sonuçta al›fl›lm›fl›n d›fl›nda, rüzgârla sönmeyen, is ç›izin için yap›lan giriflimler olumlu netice ve- karmayan üstelik yakmak için ne gazya¤›, ne rir ve Tarsus’un ileri gelenlerinden Karamüf- de kibrit gerektiren elektri¤in nimetlerinden tüzade Hulusi Pafla Padiflahtan gereken izni faydalanmak isterler. Ama dinamonun gücü al›r. ‹znin al›nmas›ndan k›sa bir süre sonra k›s›tl›d›r: 2 kilovat’l›k dinamonun gücü en elektrik santralinin yap›m›na bafllan›r. Santral fazla yirmi-otuz ampulü yakmaktad›r. Böybinas› Tarsus’a 1800 metre uzakl›ktaki Bent- lece Osmanl› topraklar›nda ilk olarak Tarsus bafl›’na kurulur. Yurtd›fl›ndan 2 KW gücün- elektri¤in nimetinden faydalanm›fl oldu. deki dinamo (elektrik jeneratörü), kablo, vb. 1. Dünya Savafl›’n›n bafllad›¤› y›llara kadar elektrik malzemeleri ithal edilerek bunlar›n santral elektrik üretmeye devam etti. 1. Dünsantral binas›na montajlar› yap›l›r. Gerekli ya Savafl›’n›n yap›ld›¤› y›llarda gaz s›k›nt›s› test çal›flmalar› yap›ld›ktan sonra santral bafl gösterince elektri¤e talep daha da artt›. Bu duruma çözüm olarak santrale yeni bir elektrik üretebilir hâle getirilir. Önceden belirlendi¤i gibi elektrik, santralin dinamo daha eklenerek santralin üretim kakuruldu¤u Bentbafl›’ndan Tarsus’un ileri ge- pasitesi art›r›l›r. lenlerinden Müftüzade Sad›k Pafla ile Rama- 1918 y›l›nda Tarsus, Frans›zlar taraf›ndan iflzan o¤ullar›’ndan sorgu yarg›c› Yakup gal edilince bölgeye yerleflen Frans›z askeri Efendinin evlerine verilecektir. Bunun için birli¤i flehrin elektri¤inden kazanç sa¤lamak Santralden evlere kadar belirli aral›klarla di- amac›yla belediye arac›l›¤›yla evlerden lamrekler dikilir, teller çekilir, evlerin elektrik ba bafl›na ücret al›r. Bu, ‹stanbul’dan sonra tesisatlar› tamamlanarak evler elektrik alabi- ilk ücretli elektri¤in Tarsus’ta kullan›ld›¤›n› göstermektedir. 27 Aral›k 1921’de Tar-

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 255 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

den Jeneratörün halen çal›flt›¤›n› ö¤rendim.’’ Serbest, elektrik enerjisinin ülkemizdeki tarihçesini araflt›r›rken yapt›¤›m çal›flmalarda bir kez daha gör¬düm ki; birçok konuda oldu¤u gibi teknoloji konusunda da tarihi de¤erlere sahip ç›kam›yoruz. Di¬¤er taraftan, teknolojiyi ithal edip kullanma kolayc›l›¤›ndan da bir türlü vazgeçemiyoruz. Ne yaz›k ki, kullanabilme ayr›cal›¤›na sahip olmakla ö¤ündü¤ümüz teknoloji ürünlerinin gelifltirilmesinde hiç bir katk›m›z olmam›fl diyerek yap›lan hatalar› dile getirmifltir.

sus’un düflman iflgalinden kurtar›lmas›ndan sonra bölgedeki elektrik ihtiyac› art›nca elektrik üretimi daha da art›r›l›r. 1940 y›l›na gelindi¤inde Tarsus’ta, 200 kadar eve ve 15 sokak lambas›na günün belli saatlerinde elektrik verilir. Art›k Tarsus’ta hayat yeni bir boyut kazanm›flt›r.

Tarsus’taki santralin ak›beti Aradan y›llar geçer. Türkiye’deki elektrik flebekesi eskisine göre daha geliflmifltir. Ama medeniyet tarihimizin ilklerinden olan bu santralin ak›beti hep merak konusu oldu. ‹flte bu santralin ak›beti konusunda Çukurova Üniversitesi Ö¤retim üyelerinden ‘’Prof. A. Hamit Serbest’ ‘ in yapt›¤› araflt›rmalar tarihe ›fl›k tutmas› aç›s›ndan bizlere önemli bilgiler vermektedir. ‘’Türkiye’de elektrik enerjisinin ilk üretildi¤i mekân› ve santrali bulmak amac›yla 1989 y›l›nda Tarsus’ta birtak›m incelemeler yapm›flt›m. Elektrik enerjisi konu¬sunda Tarsus’un bu özelliklerini bilen meslektafllar›mdan Sefa Kurdak’›n yard›m›yla ilk santral binas›n› kolayca bulmufltuk. Berdan çay›n›n kenar›ndaki küçük bina, d›fl görünümü ile santral binas› oldu¤unu anlat›yordu. Tarsus’taki santralden neredeyse hiç bir eser kalmam›fl. Tarsus belediyesi’den binay› kiralayan ki¬fliler oray› “kurba¤a kesimhanesi” olarak kullan›yorlard›... ...Binan›n bugünkü ad› “Tarsus Gübre Fabrikas›.” Bi¬nan›n bugünkü halini gördükten sonra 1989 y›l›nda binay› “kurba¤a kesimhanesi” olarak kullananlara haks›zl›k etti¤imi anlad›m. Çünkü eskiden gerek binan›n içi gerekse d›fl görünümü, buran›n bir santral binas› oldu¤unu gösteriyordu.’ Tarsus Belediyesi’ne ait santral binas›n›n müze haline getirilmesi gerekirken s›rf gelir sa¤lamak amac›yla kiraya verilmesi, tarihi ve kültürel varl›klar›m›za ne kadar sahip ç›kt›¤›m›z› göstermektedir. Prof. A. Hamit Serbest bu kez de elektrik üreten dinamonun ak›betini araflt›rarak elde etti¤i bilgilerle kamuoyunu ayd›nlatmaktad›r: ‘’Merak etti¤im di¤er konu da eski jeneratörlerin ak›beti idi. Ve Tarsus’ta depolarda bul-

‹stanbul’da yap›lan talihsiz bir deneme

Arap ‹zzet Holo Paﬂa (d: 1852 - ö: 1924

may› ümit ediyordum. Ancak Tarsus Belediyesinden emekli olan bir kifli, Tarsus’tan sökülen eski Jeneratörün ihale yoluyla sat›ld›¤›n› söyledi; ama kaç y›l›nda kime sat›ld›¤› konusunda bilgi veremedi. Hurda olsa da jeneratörü alan kiflinin kullanma amac› olabilece¤i dolay›s›yla varl›kl› bir kifli olmas› gerekti¤i düflüncesinden hareketle Adana’daki bankalardan yard›m istedim; Yap› Kredi Bankas› Bölge Müdürlü¤ü arac›l›¤›yla, Çorum’un Osmanc›k kazas›nda Tarsus’tan sat›n al›nan bir jeneratör oldu¤unu belirledi. K›z›l›rmak nehrinin hemen kenar›ndaki Osmanc›k kazas›ndan Derindere ailesi, 1958 y›l›nda Tarsus’ta yaflanan sel felaketinden sonra sökülen bu jeneratörün 1964 y›l›nda sat›n alm›fl. 250 KVA gücündeki bu jeneratörü tamir ettirmifl ve K›z›l›rmak k›y›s›na kurmufl... ...Bu jeneratör, 1989 y›l›na kadar bir çeltik ve bir un fabrikas›n› çal›flt›r›yordu. 15 KV ile yan yana bulunan fabrikalara aktar›lan enerji ile ilk 12 saatte un fabrikas›, di¤er 12 saatte çeltik fabrikas› besleniyordu. 11 ay boyunca 24 saat çal›flt›r›lan üstelik her y›l bir ay dinlendirilmifl, bak›m yap›lm›fl. Tüm bu hizmetlerde e¤itimsiz teknisyeni vardiyal› çal›flt›rm›fllar. Bu çal›flmalar› haz›rlarken aile büyü¤ü fiahin Derindere’yi arad›m ve kendisin-

Tarsus’ta baflar›yla yap›lan çal›flma çok geçmeden ‹stanbul’da duyulur. ‹stanbul halk› da Tarsus gibi biran önce evlerinin ve sokaklar›n›n elektrikle ayd›nlat›lmas›n› isterler. Bunun için çok say›da yenili¤e aç›k, gönüllü vatandafl elektri¤in önce kendi evlerinde denenmesini ister. Ama öncelikle Sultan II. Abdülhamit’ten izin al›nmas› gerekmektedir. ‹stanbul'da elektrik üretip satmak için imtiyaz talep eden yabanc› bir flirket, Sultan II. Abdülhamit’in en yak›n adamlar›ndan saray›n Mabeyn ikinci kâtibi ‹zzet Paflay› ikna eder. ‹zzet Pafla, elektri¤in önce kendi kona¤›nda denenmesini, böylece olay›n yak›ndan izlenebilece¤ini ve elektri¤in güvenilir olup olmad›¤› konusunda daha kolay karar verilebilece¤ini söyleyerek Sultan II. Abdülhamit’ten izin al›r. Ama uygulama Tarsus'takinden farkl›d›r. Elektri¤i üreten jeneratör ‹zzet Pafla’n›n kona¤›n›n bahçesine kurulacak ve sadece ‹zzet Pafla’n›n kona¤›n›n ayd›nlatacakt›r. Paflan›n kona¤› o zamanlar Befliktafl’tan Y›ld›z’a uzanan yokuflun, yani bugünkü Barbaros Bulvar›n›n sol taraf›nda, flimdiki Said Çiftçi Dispanserinin yak›n›nda bulunan ahflaptan yap›lm›fl görkemli bir yap›yd›. ‹zzet Paflan›n kona¤›n›n elektrikle ayd›nlat›lmas›n› Weinberg ve Otto ad›nda Yahudi kökenli iki alman vatandafl› üstlenir. Elektrik için lâz›m olan tesisat Beyo¤lu’nda ithalat ve foto¤raf iflleriyle u¤raflan Weinberg taraf›ndan bir hafta gibi çok k›sa bir sürede, Almanya’dan ‹stanbul’a getirtilir. S›ra elektrik tesisat›n kurulmas›na gelmifltir: Alman mühen-

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 258 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

dis Otto, elektri¤i üretecek kazan› kona¤›n bahçesinde yap›lan özel bir yere yerlefltirir, kona¤a kablolar çekilir ve kona¤›n iç tesisat› tamamlan›r. ‹zzet Paflan›n kona¤›nda yap›lan çal›flmalar tamamland›ktan sonra s›ra kona¤a elektrik verilmesine gelir. fialter herkesin heyecanl› bekleyiflleri s›ras›nda, bir akflam vakti indirilir. Baflta Pafla, Weinberg ve Otto olmak üzere bu iflle yak›ndan ilgilenen insanlar›n heyecan› sevince dönüflmüfltür. ‹stanbul'da geceleri bir tek ‹zzet Pafla Kona¤› ›fl›l ›fl›ld›r. Herkes geceleri konaktan d›flar›ya s›zan ›fl›¤› uzaktan bile olsa görmek için kona¤› ziyarete giderler ve gördükleri manzara karfl›s›nda hayranl›klar›n› gizleyemezlerdi. Yap›lan bütün çal›flmalardan haberi olan Sultan II. Abdülhamit’in vesvesesi azalmam›flt›r. Muhtemel bir kazay› düflünerek beklenmedik bir kazadan dolay› ç›kabilecek yang›n›n ‹stanbul’a verece¤i zarardan endifle etmektedir. Olaya temkinli yaklaflan Sultan II. Abdülhamit ‘’Aradan bir müddet geçsin ve görelim’’ diye buyurur ve beklemeye bafllar. Alman flirketi Pafla’ya ald›¤› bu riskin karfl›l›¤›nda bir de sinema makinesi hediye etmifltir. ‹flte, yang›n›n ç›kt›¤› o akflamüstü ‹zzet Pafla, kona¤›nda ailesi ve yak›n dostlar›yla birlikte Almanya'da bile yeni gösterime giren sessiz film izlemektedir. Olay, iflte böyle akflamlardan birinde oldu: Pafla film seyretti¤i s›rada elektrik tesisat›ndan kaynaklanan bir hata, kablolar›n ›s›narak yanmas›na ve evin alev almas›na neden olur. Yang›n için gelen tulumbac›lar›n çabalar› netice vermez ve koskoca konak iki saat içinde kül olur. Üstelik yang›n, o s›rada üst katta her fleyden habersiz uyumakta olan genç hizmetkâr bir k›z› da can›ndan etmifltir. ‹zzet Pafla’n›n kona¤›n›n yand›¤› s›rada Sultan II. Abdülhamit Y›ld›z Saray› Külliyesi'ndeki Mabeyn'de Fransa Elçisinin taleplerini dinlemektedir. Elçi bu arada beraberinde getirdi¤i ‘’Terkos Su fiirketi'’ ne yeni atanan Genel Müdürü Sultan'a takdim etmek niyetindedir. Birkaç dakika geçmifltir ki, Mabeyn görevlileri belki de ilk kez huzura destursuz girerek feryat ederler: YANGIN VAR! … Ve, Sultan II. Abdülhamit endiflesinde hakl› ç›kar.

‹zzet Pafla yang›ndan sonra ailesiyle beraber bir baflka paflan›n, ‹stanbul’un ‘’fiehremini’’ yani belediye baflkan› olan dünürü Reflit Pafla’n›n Bebek’teki yal›s›na tafl›r. Ama yang›ndan as›l zarar› ‹zzet Pafla ve kona¤› de¤il, bütün ‹stanbul halk› görmüfltür. ‹kinci Meflrutiyet y›llar›nda da Osmanl› ‹mparatorlu¤u’nun önemli flehirlerinin elektriklendirilmesine devam edilmifltir; Selanik ve ‹zmir’in elektrik iflini almak için ‹ngiliz ve Almanlar aras›nda büyük rekabet yaflanm›flt›r. Aylarca süren karfl›l›kl› çal›flmalardan sonra Alman Büyükelçili¤i’nin deste¤i ile ‘’Siemens & Halske’’ Selanik ve ‹zmir flehirlerine elektrik tesisi kurma imtiyaz›n› alarak 1905 y›l›nda Selanik ve ‹zmir flehirlerini elektri¤e kavuflmufltur. Ayr›ca 1906 y›l›nda Halep ve Bursa’n›n elektrikle ayd›nlat›lmas› ve Tramvay hatt› tesisi için ihaleye ç›k›lm›flt›r. Yine 1906 y›l›nda Manast›r civar›ndaki Drahor Nehri'nden elektrik istihsali (üretimi) imtiyaz›n›n Manast›r Daire-i Belediyesi nam›na verilmifltir. 1907 y›l›nda fiam elektri¤e kavuflmufltur. Yine ayn› y›l içerisinde Bo¤aziçi'nin Sar›yer'e kadar Rumeli Sahili Tophane ve Beyo¤lu ile ‹stanbul taraf›n›n elektrik iflinin doksan dokuz senelik ihalesi yap›lm›flt›r. 1908 y›l›nda Hz. Ali'nin Necef'teki türbesi ile müfltemilat›n›n elektrikle ayd›nlat›lmas› ifli için Türbe Kilitdar› Seyid Cevad Efendi’nin taahhüdü kabul edilmifltir. Yine ayn› y›llarda, Padiflahtan al›nan özel izinlerle Y›ld›z Saray›, Çubuklu’daki M›s›r h›divinin köflkü, Perapalas ve Tokatl›yan otelleri özel jeneratörlerle ayd›nlat›lm›flt›r. Son olarak Üsküp'ün elektrik enerjisiyle tan›flmas›n›n 100. y›l› kutlama töreninde konuflan Balkan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hüner fiencan, bulunduklar› binan›n tarihi bir bina oldu¤unu belirterek: "1899 y›l›nda Sultan Abdülhamit taraf›ndan infla edilmifl ve 10 y›l sonra elektri¤e ba¤lanm›flt›r. Elektrik, uygarl›¤›n geliflmesini sa¤layan bir numaral› geliflme nedenidir." Diyerek, Üsküp’ün Sultan II. Abdülhamit döneminde elektri¤e kavufltu¤unu söylemifltir. Yine ayn› y›llarda, 1906 y›l›nda ‹stanbul’da Y›ld›z Saray›, Beyo¤lu ve civar›n›n elektrik-

le ayd›nlat›lmas› için Siemens fiirketinin, 1909 y›l›nda Bo¤aziçi’nin Asya sahillerini ayd›nlatmak için Paris Elektrik fiirketinin ve 1910 y›l›nda ayd›nlatma, telefon ve kanalizasyon sistemleri için ‘’British Westinghouse Electric and Manifacturing’’ flirketlerinin imtiyaz talepleri olmufltur. Ancak bu imtiyaz talepleri kabul edilmemifltir. Bütün bu çal›flmalardan sonra gecikmeli de olsa s›ra Payitaht ‹stanbul’un Caddeleri, sokaklar›, evleri k›saca aç›k ve kapal› mekânlar›n elektrikle ayd›nlat›lmas›na gelmifltir.

‹stanbul’un elektrifikasyonu için yap›lan 33 y›ll›k iktidar› süresince ‹mparatorlu¤u’nun çok say›da önemli projelerine imza atan Sultan II. Abdülhamit, ne var ki ça¤dafl medeniyetin en önemli bulufllar›ndan elektri¤in ülkemize getirilmesinde yavafl hareket etmifltir. Avrupa’n›n önemli merkezleri elektri¤in bütün imkânlar›ndan yararlan›rken baflta ‹stanbul olmak üzere ülkemizin ço¤u yerleflim yerleri medeniyetin bu imkânlar›ndan yoksundu. Sultan II. Abdülhamit’ten sonra tahta ç›kan Sultan V. Mehmet Reflat döneminde (1909-1918) ise art›k çok geç kal›nm›flt›r. Koca ‹mparatorluk Trablusgarp savafl› (1911), I. ve II. Balkan Savafllar› (19121913), I. Dünya Savafl› (1914-1918) ile da¤›lma sürecine girmifltir. Elektri¤in sadece ayd›nlatmada de¤il güvenlik için de önemini kavrayan Bâb-› Alî ’nin ilk icraatlar›ndan birisi öncelikle ‹stanbul’un elektri¤e kavuflturulmas› olmufltur. Bunun için yap›lan ilk çal›flma, 10 Haziran 1910 tarihinde ç›kar›lan “Menafi Umumiye Müteallik ‹mtiyaz” yani “kamu yarar›na iliflkin ayr›cal›klar› düzenleyen yasa” n›n ç›kart›lmas›d›r. Bu yasa ile enerji alan›nda ülkemizde yat›r›m yapacak yabanc› sermayeye imtiyazlar sa¤lanm›flt›r. Yine ayn› y›l içerisinde ‹stanbul’un elektrik imtiyaz› konusunda yap›lan ihaleye 8 flirket kat›lm›fl ve ihaleyi ‘’Macar Ganz elektrik flirketi ‘’ kazanm›flt›r. ‹stanbul’da elektrik üretimine imtiyaz veren flartnamenin 2. Maddesinin 3. F›kras›nda elektrik imtiyaz› yetkisinin

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 259 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

genel tafl›ma araçlar›na elektrik verilip çal›flt›r›lmas› konusunu kapsamad›¤› aç›kça belirtilmifl ve Tramvay fiirketi korunmufltur. Sultan V. Mehmet Reflad baflkanl›¤›nda 1 Ekim 1910 tarihinde toplanan hükümet’in onay›yla Macar Ganz Anonim fiirketi’ne 50 y›ll›k çal›flma yetkisi verilmifltir. Anlaflmay› firma ad›na Fökyö Varnan ve Jiro Loflor imzalam›flt›r. Ganz elektrik flirketi, 25 Ekim 1910’da ald›¤› lisansa göre ‹stanbul'un belirli bölgelerinde, elektrik üretme ve satma yetkisine sahip olacakt›r. Ancak, o s›ralarda, ‹stanbul’un Avrupa yakas›n›n ‘’sokak ve ev ayd›nlatmas›’’ imtiyaz›, ‘’‹stanbul Havagaz› fiirketi’ ’nin elinde oldu¤u için Ganz Elektrik fiirketi öncelikle Rumeli Yakas›nda, Yeniköy'deki 20. Belediye Dairesinin s›n›rlar›n› kapsayan bölgede faaliyet gösterecektir. Ayr›ca. Ganz fiirketi, Kabatafl’ta 500 Beygir Gücü’nde (BG) 2 adet lokomobil kuracak, kay›flla müteharrik dinamodan elde etti¤i 500 voltluk do¤ru ak›m› o zamana kadar at ile çekilen tramvaylara uygulayarak, Galata-Ortaköy aras›n› ‘’Elektrikli Tramvay’’ haline getirecektir. Yine ayn› flirket, Haliç’in k›y›s›nda, Silahtara¤a’da sat›n ald›¤› arazide 3x6700 Beygir Gücünde(B.G), 1500 devirli, toplam 13.400 Kilovat(KW) verebilen türbo-alternatörden ibaret bir santral kuracakt›r. Ganz flirketi bir taraftan yükümlülü¤ünü yerine getirirken di¤er taraftan flirkete finansman deste¤i sa¤lamak için ‘’Banque Generale de Credit Hongrois ve Banque de Bruxelles’’ isimli Belçika firmalar›yla birleflerek, 1911’de, her biri 22 Osmanl› alt›n› de¤erindeki 24.000 hisseden oluflan ‘’Osmanl› Anonim fiirketi’ ‘ni kurmufltur. Bu arada Ganz flirketi taahhüt etti¤i iflleri yapabilmesi için ‘’‹stanbul Havagaz› fiirketi’’ nin imtiyaz süresinin bitmesini beklemek zorunda kalm›flt›r.

Silahtara¤a santralinin türbini

lacak santral için ciddi anlamda bir ön haz›rl›¤›n yap›lmas› gerekmektedir. Mesela bu ön çal›flmalardan baz›lar›: yap›lacak elektrik santrali için uygun bir yer seçilmeasi ayr›ca seçilen yerin kamulaflt›r›lmas› için mali kaynak teminidir. Santral›n kurulmas›yla ifller bitmemektedir; santralinin kurulmas›, iflletilmesi ve üretilen elektri¤in tüketilece¤i yerlere kadar emniyetli olarak tafl›nmas› için yetiflmifl teknik elemana ihtiyaç vard›r. Oysa o y›llarda yetiflmifl teknik eleman say›s› yok denecek kadar azd›. Hele birde bu iflin ilk olmas› yap›lacak ifli daha da önemli hale getirmekteydi. ‹stanbul’da kurulacak santral için bafllang›çta

Elektrik hatlar›n›n çekilmesi

Osmanl› Devleti’nin ilk ve son termik santrali; Silahtara¤a, 1914 Birbiri ard›na yap›lan savafllar ve bunun ekonomi üzerindeki olumsuz etkisi v.b olumsuz koflullar›n hüküm sürdü¤ü bir ortamda ‹stanbul’da elektrik santralinin kurulmas› hükümet için geç de olsa önemli bir karard›. Ama yap›- Galata Ortaköy tramvay hatt›n›n aç›l›fl›

hidrolik santral düflünülmüfltür. Ancak hidrolik santralin çal›flabilmesi için yeterli akarsu yataklar›n›n bulunmay›fl› nedeniyle flirket termik santral yap›m›n› uygun görmüfltür. Santral’in yer seçiminde Silahtara¤a tercih edilmifltir. fiehir merkezine yak›n olmas›, ulafl›m yollar›n›n kömür tafl›mac›l›¤›na elveriflli olmas› nedeniyle Haliç k›y›s›nda bulunan Silahtara¤a’da termik santralin kurulmas› uygun yer olarak görülür. Bu sayede, santralin elektrik üreten türbinlerin so¤utulmas› için gereken suyun büyük bir bölümü Haliç’in suyundan karfl›lanacakt›r. Di¤er bir avantaj da santralin ihtiyac› olan kömürün Zonguldak havzas›ndan ‹stanbul’a nakliyesindeki kolayl›kt›r. Kömürün mavnalara yüklenerek Haliç yoluyla santrale ulaflt›r›lmas›n›n yan›nda, ayn› dönemde kurulmaya bafllayan Kâ¤›thaneKemerburgaz demiryolunun da kullan›labilece¤i düflünülmekteydi. 1911 y›l›nda, Dersaadet Elektrik fiirketi taraf›ndan elektrik santrali için Silahtara¤a’da 118.000 mÇ’lik bir arazi sat›n al›n›r. Ganz Elektrik fiirketi, lisans›n al›nmas›ndan bir y›l sonra Silahtara¤a tesislerinin inflas›na bafllar. Santral için gerekli olan malzemeler yurt d›fl›ndan ithal edilir. Çok k›sa sürede: 3x6700 Beygir Gücünde(BG) ve 1500 devirli, toplam 13.400 Kilovat (KW) güç üreten türbo alternatör’lerden ibaret santrali iflletmeye haz›r hale getirir. 1913 y›l›n›n Haziran ay›nda bitirilmesi düflünülen santral, Balkan savafllar› ve 28 Eylül 1913 tarihinde ‹stanbul’daki sel felaketi yüzünden alt› ay gecikmeli tamamlan›r. Santral yap›l›rken Beyaz›t, ‹stinye ve Tozkoparan'daki transformatör Merkezlerinin yap›mlar› da eflzamanl› olarak tamamlan›r. Bu arada Pera bölgesinin ayd›nlatma imtiyaz›n› elinde bulunduran Pera fiirketi'yle imtiyaz meselesi halledilir. Ve I. Dünya Savafl› arifesinde, Silahtara¤a santralinden transformatör merkezlerine, Dolmabahçe Saray› ve Galata-Ortaköy hatt›nda bulunan tramvay hatlar›na 11 fiubat 1914'te ilk elektrik verildi. Bundan üç gün sonra ‹lk elektrikli tramvaylar 20 fiubat 1914 tarihinde Karaköy Meydan›'nda yap›lan törenle Galata Köprüsü

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 262 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

üzerinden geçmeye bafllad›lar. Böylece ilk olarak 1871’de atl› tramvaylarla bafllayan ulafl›m yar›m as›r sonra daha modern hale getirilir. Ayr›ca yine ayn› bölgede bulunan konutlara elektrik verildi. Buna ra¤men ‹stanbul’un ço¤u yeri hâlâ elektrikten istifade edemiyordu. Silahtara¤a Santrali’nin üretti¤i elektri¤i kullanmaya bafllayan birçok sanayi tesisi art›k buharl› makinelerin yerine tezgâhlar›n› elektrik motoru ile çal›flt›r›yorlard›. 1913 y›l›nda ülkemizin toplam elektrik gücü: 17.2 Megavat termik, 0.1 Megavat hidrolik güce ulaflm›flt› . Ama ar›za, bak›m, yak›t eksikli¤i vb. nedenlerle bu gücün tamam› kullan›lam›yordu bu da s›k s›k ve uzun süreli elektrik kesintilerine neden oluyordu. 1913-1915 y›llar› aras›nda yap›lan Sanayi Say›m bulgular›na göre Osmanl› Devletinde çevirici güçlerin toplam kapasitesi 20 bin 977 BG idi. Bu gücün 15 bin 946 BG’si (%76) ile Buhar makineleri baflat rol oynuyordu. Elektrikli makinelerin say›s› ise çok az olup toplam harcanan gücün 1342 BG’sini(%6) elektrik makineleri harc›yordu (Tablo-1). Bu de¤erler sanayileflmifl ülkelerin güç tüketimiyle k›yaslanamayacak kadar küçüktü ( Tablo-2). Ama buna ra¤men Osmanl› Devleti’nin son dönemlerinde elektri¤e olan ilgi artarak devam etmekteydi. Yerli teknolojiye sahip olamamam›z nedeniyle elektrik motoru olmayan sanayi tesisleri Hükümet’ten al›nan özel izinlerle hurda bak›r karfl›l›¤›nda elektrik motoru ithal ederek sanayi tesislerini elektrikle donatmaya çal›fl›yorlard›. Mesela, Matbaa-i Bahriye için Viyana'da Siemens fabrikas›ndan getirilecek elektrik motoruna karfl›l›k iki yüz seksen kilo bak›r ihrac›na müsaade edilmesi (1916); Levaz›mat-› Umumiye Dairesi Beykoz Fabrikas›'yla Unkapan› De¤irmeni için siparifl edilen dinamo ve kabloya karfl›l›k Avusturya Ganej Elektrik Fabrikas›'na bak›r ve kurflun ihrac›na müsaade edilmesi (30.5.1917); Asr matbaas› için gerekli befl adet elektrik motorunu ithali karfl›l›¤›nda Viyana'ya yüz elli kilo bak›r ihrac›na müsaade edilmesi (13.3.1918);

Adana'da askeri g›da ihtiyac› için kullan›lan bir de¤irmene Avusturya'dan sat›n al›nacak elektrik motoruna karﬂ›l›k hurda bak›r ihrac›na müsaade edilmesi (24.07.1918); ‹zmit Mensucat Fabrikas›’n›n elektrik donan›mlar›na karﬂ›l›k dört ton bak›r›n ihrac›na müsaabu örnekde edilmesi (29.9.1918) vb. ‘’ lerden birkaç›d›r.

Silahtara¤a Santrali’nin ak›beti Silahtara¤a elektrik santrali 1914 y›l›ndan 1983 y›l›na kadar toplam 69 y›l elektrik üretti. Ama ne var ki, santral’e yeni yat›r›m yap›lamay›nca geliﬂen teknolojiye ayak uyduramad›. Eski teknolojisiyle elektrik üretmeye devam eden santral ‘’yak›ld›¤› kömür piyasada sat›lsa, üretti¤i elektrikten daha çok gelir sa¤lar’’ duruma düﬂerek Mart 1983’te teknik ve ekonomik ömrünü doldurdu¤u gerekçesiyle ›skarta’ya ç›kar›ld›. Yak›n zamana kadar da ‹stanbul’a gelen yabanc› ve yerli üst düzey konuklara iftiharla gezdirilen santral bugün bak›ms›zl›ktan dolay› esrarengiz bir görünüm ald›. Ortaya ç›kan bu durum baz› giyim firmalar›n›n kata-

Silahtara¤a santralinin teski hali

Yenilenmiﬂ hali ile Silahtara¤a

log çekimlerinde, film ve sanat yönetmenlerinin klip çekimlerinde tercih edilen mekan haline geldi. Sonuçta, Kültür Bakanl›¤› duruma el koyarak Silahtara¤a santralinin tarihi miras olarak kabul edilip ‘'enerji müzesi'’ olarak düzenlenip halk›n ziyaretine aç›lmas›na karar verdi. Santralin restorasyon(yenileme) ifllerini de Bilgi üniversitesi sahiplendi. Kültür Bakanl›¤›’n›n Bilgi Üniversitesi ile Yapt›¤› protokole göre Bilgi Üniversitesi, haz›rlanan proje gere¤ince Silahtara¤a tesislerine 20 milyon dolara yak›n bir yat›r›m yaparak, santral ve çevresindeki 118 dönümlük bölgeyi kültür ve sanat merkezine dönüfltürecek, 20 y›l sonra da Silahtara¤a’daki tesisler bakanl›¤a devredilecek. Sonuç olarak: Tar›m Toplumu’nun öncü devletlerinden Osmanl› Devleti 17. yüzy›la girerken Bat› Avrupa’da bafllay›p giderek dünya’n›n di¤er devletlerinde de etkisini gösteren sosyal, siyasal, bilimsel ve teknolojik alanlardaki de¤iflim ve dönüflümlere zaman›nda ayak uyduramad›. Gecikmeli de olsa bu eksikli¤ini telefi etmeye çal›flm›fl ancak, bunda pek bafla-

Tablo- 1: Osmanl› Devleti’nde Çevirici Güçlerin Çal›ﬂma Kollar›na Göre Da¤›l›m›(Beygir Gücü) Sanayi kolu

Buhar Makinesi Su Türbini ‹çten Yanmal› Motor

G›da sanayi

6227

210

953

503

7893

Toprak sanayi

3757

3837

Deri sanayi

612

349

961

A¤aç sanayi

267

238

513

Dokuma sanayi

4356

758

748

655

6247

Ka¤›t sanayi

529

176

705

Kimya sanayi

727

821

2676

1342

20977

15946 1013 Kaynak: 1913-1915 Sanayi Say›m bulgular›

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 263 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

‹

r›l› olamam›flt›r. Bu de¤iflimlerden birisi de enerji kaynaklar› ve bunlara dayal› teknolojilerde oldu. Osmanl› Devleti, Sanayi Devrimi’nin itici gücü olan Enerji kaynaklar›ndan: kömür, petrol, buhar, elektrik ve bu enerji kaynaklar›na dayal› teknolojilere sahip olamay›nca d›fla ba¤›ml› hale geldi. Devletler de ayn› canl› varl›klar gibidir: Enerjileri olmadan yaflayamazlar enerjilerini ise do¤ada bulunan enerji kaynaklar›ndan sa¤larlar. E¤er bu kaynaklar da d›fla ba¤›ml›ysa yaflama flanslar› da d›fla ba¤›ml› hale gelir. Osmanl› Devleti’nin y›k›lmas›ndaki nedenlerden birisi de enerji kaynaklar› ve bu kaynaklara ba¤l› teknolojilere sahip olamamas›yd›. Tabii ki bu tek neden de¤ildi ama önemli nedenlerden biriydi.

19. Yüzy›lda Çeﬂitli Ülkelerin Toplam (Sabit ve Hareketli) Buhar Makinesi Kapasiteleri (1000 bg olarak) 1840 1850 1860 1870 1880 1888 1896 6 20

1 2 90

2450

4040

7600

9200

13700

260

850

2480

5120

6200

8080

370

1120

1850

3070

4520

5920

100

330

800

1560

2150

2520

160

350

610

810

1180

200

920

1740

2240

3100

330

500

830

15 20

100

210

470

740

11 80

100

220

300

5 10

130

250

340

6 00

860

2240

5540

11570

22000

28630

4 0 3 00

760

1680

3470

5590

9110

14400

1 8 0 60

1650

3990

9380

18460

34150

50150

6 6 1 00

Kaynak: Laners (1995: 221-Table7) Sertaç KAYSER‹L‹O⁄LU-Mehmet 1KW= 1,34 Beygir Gücü (BG-HP) MAZAK-Kadir KON, Osmanl›’dan Günü1 KWh=85,9 X 10-6 TEP (Ton Eflde¤er Petmüze Havagaz›n›n Tarihçesi, ‹stanbul rol)= 3412 BTU (British Thermal Unit 1999,c.1, s.65. 1 Ton Taflkömürü = 1 TET (Ton Eflde¤eri http://www.itusozluk.com Taflkömürü) = 0.610 TEP Aliye Onay, “Türkiye’de ‹lk Elektrik Tesisi”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, Sa1) Edmondo De Amicis, Costantinopoli y›.59, 1972, s.31. 232 Onay, s.28. Mentefl (1877): 1874'de ‹stanbul (Reflad Ekrem Ko- Kitabevi ‹kinci Abdülhamit Döneminde Osmanl› çu çevirisi; k›salt›lm›fl metin) ve ‹stanbul (Beynun Akyavafl çevirisi; tam metin) bafl- ‹mparatorlu¤unda Alman Nüfuzu: ‹LBER ORTAYLI: Ankara Üniversitesi Siyasal Bill›klar›yla çevrilmifltir.

giler Fakültesi Yay›nlar› No: 479: Türkei 175, bd. 1-2, "Telegram Pera 4 Dez. 1898." 7) ‹kinci Abdülhamit Döneminde Osmanl› ‹mparatorlu¤unda Alman Nüfuzu: ‹LBER ORTAYLI: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yay›nlar› No: 479: Sir Ashmead Barlett, The Standard Tuesday. 13 Haziran 1899 nüshas›ndaki makalesi. 8, 9, 19): Devlet Arflivleri Koçu, R.E.;”‹stanbul Tulumbac›lar›”, s. 478, Do¤an Kitapç›l›k (2005). Uflakl›gil, 1987, 474. 12) Kaynak Dergisi 1847’den 1997’ye S‹EMENS’in 150. y›l› (Türkiye bölümü). Prof: Önder Küçükerman, Aksoy matbaas›, Eylül 1997 Prof. Dr. A. Hamit SERBEST: (http://www.emo.org.tr/ (II Bölüm), serbest@cu.edu.tr Beyaz enerji krizimiz bir yang›nla bafllad›-Murat BARDAKÇI -13.May›s 2001-Pazar-Hürriyet TEK Dergisi:.Ekim 1985-Mart 1986, YIL:14, SAYI 49-50. TEAfi ‹statistikleri, 1999 Silahtara¤a santralinin ak›beti. www.yeniaktual.com.tr Haz›rlayan: Ahmet AKTEPE / Elektronik Müh.

Elektrik Perpa Dergisi/ﬁubat’14 266 T E K N ‹ K / A R A ﬁ T I R M A / ‹ N C E L E M E / A K A D E M ‹ K

ABONE FORMU / SUBSCRIPTION FORM ABONE FORMU / SUBSCRIPTION FORM SEKTÖRE B‹R ADIM DAHA YAKIN OLMAK ‹Ç‹N AﬁA⁄IDAK‹ FORMU DOLDURUNUZ… FILL IN THE BLANKS COMPLETELY IN THE SUBSCRIPTION FORM. SEND FORM AND BANK DETAILS VIA FAX.

/ / / / / / / ABONE FORMU / / / / / / / ABONE BAﬁLANGIÇ SAYISI …………………....................………… ABONE B‹T‹ﬁ SAYISI

…………………....................………

ELEKTR‹K Perpa (ELEKTR‹K-ELEKTRON‹K-OTOMASYON-ENERJ‹-MAK‹NA-KONTROL S‹STEMLER‹) DERG‹S‹'NE ………………....................………… SAYISINDAN ‹T‹BAREN 12 AY ABONE OLUYORUM. ABONEL‹K BEDEL‹ OLAN 100 TL+KDV'yi (HCS YAYINCILIK MATBAACILIK ORG. T‹C. LTD. ﬁT‹. GARANT‹ BANKASI Hesap Numaras›: 459-6294879 IBAN:TR06 0006 2000 4590 0006 2948 79 / KUVEYTTÜRK BANKASI Hesap Numaras›: 239-8713029 IBAN:TR63 0020 5000 0087 1302 9000 01) YATIRDIM. ABONE KAYDIMIN YAPILARAK DERG‹M‹N HER AY AﬁA⁄IDAK‹ ADRES‹ME GÖNDER‹LMES‹N‹ R‹CA EDER‹M.

/ / / / / / FATURA B‹LG‹LER‹ / / / / / / ADI / SOYADI:………………....................…....................……… D. TAR‹H‹ VE YER‹: ………..………....................………… F‹RMA ADI: ………………....................………...........................… MESLE⁄‹/GÖREV‹: ……………..…....................………… DERG‹ TESL‹M ADRES‹: ………………....................…………………………....................……………………...……....................…… ………………....................…………………………....................…………………………....................…………………………....................……….............… ………………....................…………………………....................…………………………....................…………………………....................……….............…

POSTA KODU: ………………....................………...........................… ﬁEH‹R: ……………….....................………...........................… TELEFON (EV): ………………....................………...........................… (‹ﬁ):

………………..............................………...........................…

FAX: ………………....................……….........................................................… WEB: ……………….........................………...........................… E-MA‹L: ………………....................………...........................…………………....................………...........................…………………....................… •ELEKTR‹K •AYDINLATMA •ELEKTRON‹K •OTOMASYON •ENERJ‹ •MAK‹NA •KONTROL S‹STEMLER‹

PERPA T‹CARET MERKEZ‹ A BLOK KAT 5 NO. 283 OKMEYDANI - ‹STANBUL / TÜRK‹YE Tel: • Fax: • Gsm: www.elektrikperpadergisi.com • info@ elektrikperpadergisi.com

Gsm:

MAKSEL

Elektrik ‹ç ve D›fl Tic.Ltd. fiti. Okçumusa Caddesi Erseven ‹fl Han› No: 28/12 Karaköy / ‹STANBUL

Tel & Fax:

PLAT‹N AYDINLATMA&ELEKTR‹K 75. Y›l Mah. ‹stiklal Caddesi No: 49 Sultangazi / ‹STANBUL

Tel:

Fax:

Gsm:

e-mail: info@platinaydinlatmaelektrik.com • web: www.platinaydinlatmaelektrik.com

ÖZGÜR AYDINLATMA

Emekyemez Mahallesi Okçumusa Caddesi No: 12/F Beyo¤lu / ‹STANBUL

Tel:

Telefax:

TEGSAN SECURITY ETÜD B‹LG‹SAYAR Perpa Tic Merk. B Blok Kat: 8 No: 1106 ﬁiﬂli / ‹STANBUL

Tel:

pbx

Fax: 0212 320 80 38 • Gsm: 0505 506 98 58

AKÜ SAN ve T‹C. A.ﬁ. orumlusu

Ofis: Perpa Tic Merk. B Blok Kat: 8 No: 964 ﬁiﬂli / ‹STANBUL • Gsm:

Tel:

Sivas Yolu 8 Km. Kumarl› Mevki Kocasinan / KAYSER‹ • Fax:

ROLLOUT

Perpa Tic.Merk. A Blok Kat: 7-8-9 No: 774 ﬁiﬂli / ‹STANBUL Tel: Fax: 0212 220 04 81 • Gsm: 0549 860 17 80

Feneryolu Ba¤dat Cad. No: 143/10 Kad›köy / ‹STANBUL Tel: 0216 349 01 01 Fax: 0216 349 38 38 • Gsm: 0532 594 16 93 Perpa Tic. Merk. A Blok Kat: 8 ﬁiﬂli / ‹STANBUL Tel: 0212 210 48 44 • Fax: 0212 210 97 93 •

J‹BO B‹L‹ﬁ‹M TEKNOLOJ‹LER‹

REAKT‹F ELEKTR‹K

Murat.topcan@etud.com.tr Murat.topcan@etudbilgisayar.com www.etudbilgisayar.com

Perpa Tic Merk. B Blok Kat: 9 No: 1337 Okmeydan› ﬁiﬂli / ‹STANBUL

Tel: Gsm:

omer@akusan.com • www.akusan.com

2. Sanayi Sitesi C/6 Blok No: 10 Seyrantepe / D‹YARBAKIR Tel: Tel&Fax: fiube: Perpa Tic.Merk.B Blok Kat: 11 No: 1860 Okmeydan› fiiflli ‹STANBUL Tel: Fax: Gsm:

GÜLER ELEKTR‹K EL-TES ELEKTR‹K TELMAR ELEKTRON‹K Ömer Güler Tel:

B.O.S.B. Birlik San. Sit. 3 Cad. No: 21 Beylikdüzü / ‹STANBUL Tel:

Fax:

Fax: 0212 875 00 96 • Gsm: 0 532 557 51 78

omerguler@gulerenerji.com •

ozan@el-tes.com • www.el-tes.com

A.O.S.B. 10022 Sok.No: 2 Çi¤li ‹ZM‹R

Perpa Tic. Merk. A Blok Kat: 6 No: 545 Okmeydan› / ‹STANBUL Tel: Fax: 0212 320 33 56 • Gsm: 0 532 612 56 99 info@telmarelektronik.com •

www.telmarelektronik.com

ANADOLU’DAN Gsm:

ÜSTÜN SAN

OG-AG Panolar› • Kumanda Panolar› • Sulama Panolar› Otomasyon Panolar› • Bina Sayaç • Panolar› • Kablo Kanallar› LEGRAND - FEDERAL - S‹GMA YETK‹L‹ BAY‹‹ - EDAﬁ VE TOK‹ ONAYLI

‹skenderpaﬂa Mah. E¤ri Sok. No: 91 D‹YARBAKIR

Tel:

ustunsanpano@hotmail.com

Fax:

ÖMERO⁄ULLARI AV‹ZE Diclekent Son Durak 272. Sokak Avrupa Sitesi No: 7 D‹YARBAKIR

Tel & Fax: Büsan Sanayi Sitesi Fevzi Çakmak Mahallesi Demir Caddesi No:1 Karatay / KONYA

Tel: Fax: bilgi@doguelektrik.com • konya_doguelektrik@hotmail.com • www.doguelektrik.com

RUHBAﬁ ELEKTROMARKET

Schneider, Siemens, Prysmian Kablo ürünleri toptan ve perakende sat›fl› e-mail: sruhbas@ruhbas.com • gsm: Merkez: Sanayi Bölgesi 3. Cadde No: 24 Kayseri • Tel: • Fax: fiube: Sanayi Bölgesi 3. Cadde No: 9/B Kayseri • Tel: • fax: fiube: Sanayi Bölgesi 6. Cadde No: 28 Kayseri • Tel: • Fax:

ﬁEN ELEKTR‹K

Tel:

‹Nﬁ .TAAH. TUR‹ZM GIDA T‹C. VE SAN. LTD. ﬁT‹. Eski Sanayi Bölgesi 2. Caddesi No: 13/A Kocasinan / KAYSER‹

Fax:

Tel:

AK ELEKTR‹K Aliemiri 4. Sokak No: 3/C Yeniﬂehir / D‹YARBAKIR

Tel:

• Fax:

• Gsm:

ANADOLU’DAN Gsm:

“Aydınlı!ın Gülen Yüzü” SAYAÇ, PANO & ARAÇ TAK‹P S‹STEMLER‹ TOPTAN & PERAKENDE ELEKTR‹K MALZEMELER‹ FAB. ‹Nﬁ. KOMPANZASYON & KUMANDA PANOLARI Akçekale Yolu No.72 ﬁANLIURFA • Faks: Tel:

‹MAJ ELEKTR‹K AYDINLATMA Her Türlü Elektrik Malzemeleri Toptan ve Perakende Sat›ﬂ Merkezi

Atatürk Blv. Stat Sok. Karakoyunlu Apt. Alt› No: 10/D fi.URFA • Tel: Karaköprü 35. Mt.Yol Nar Kavfla¤› Kaplan Apt. Alt› No:1 fi.URFA • Tel:

KÖKSAN TRAFO Evren Sanayi Sitesi 1.Cadde 9.Sokak No: 25 ﬁ.Urfa

Tel&Fax:

Gsm: e-mail:

HAL‹S ENERJ‹ ELEKTR‹K SAN ve T‹C.LTD.ﬁT‹ Tel:

Paﬂaba¤› Mah. Cumhuriyet Cad, Orkide Apt. Alt› No: 9/B ﬁANLIURFA

Fax: Gsm: e-mail: haliselektrik@hotmail.com

DELTA CAN

Elektrik-Elektronik-‹nﬂ-Taah.G›da San.Tic.Ltd. ﬁti. Ersoylu Mah.‹pekyolu Üzeri No:256 K›z›ltepe / MARD‹N

Tel:

• Telefax:

ANADOLU’DAN Gsm:

LAZERSAN ELEKTR‹K ‹perkyol Üzeri Dedeman Kavﬂa¤› No:74 K›z›ltepe/MARD‹N

• Fax:

Tel:

Yetkili Bayi

• Gsm:

AREL ELEKTR‹K

Toptan Elektrik Malzemeleri Sat›ﬂ ve Pazarlama Muratpaﬂa Mahallesi 593. Sokak 8/A Sar›ca Apt. ANTALYA

Tel: www.teksanelektrik.com.tr

GAZ‹ EKOL AYDINLATMA

Mücahitler Mahallesi 12 Nolu Sokak No: 8/5

Tel:

ﬁehit Kamil / Gaziantep

Faks: Gsm: e-mail:

toptan elektrik malzemeleri san. ve tic. MRK: KARAGÖZ MAHALLES‹ TORUN SOKAK NO: 23 ﬁAH‹NBEY / GAZ‹ANTEP DEPO: KARAGÖZ MAHALLES‹ TORUN SOKAK NO: 13 ﬁAH‹NBEY / GAZ‹ANTEP WEB: www.yildizelektirik.com.tr

MA‹L: info@yildizelektirik.com.tr

TEL: 0342 230 92 78 - 220 64 45

FAX: 0342 232 00 15

AKIM 82

ELEKTR‹K PANOLARI & POSTA KUTULARI Karagöz Mahallesi Bedesten Sokak No. 3/A ﬁahinbey / GAZ‹ANTEP

Telefax:

• Gsm: • AKIM82ELKPANOLARI@hotmail.com

POZ‹T‹F ELEKTR‹K

Karagöz Mahallesi Boza¤a Sokak No:7 GAZ‹ANTEP

Tel: 0342 231 93 33 • T e l e f a x : 0342 220 01 73