9 minute read
Boeken | verdieping
from RDM mei
Groene v ingers kun je kweken
Aline de Bruin Vroeger kwijnden zelfs mijn cactussen langzaam weg op de vensterbank. Tegenwoordig heb ik mijn leven gebeterd – de gatenplant in de woonkamer is zowaar bijna anderhalve meter hoog. Maar... een nieuw blad is geel. Wat gaat er mis? Tijd voor een duik in de wereld van de plantenverzorging.
Mijn lijst met gesneuvelde planten is lang. De cactus zakte scheef en ging dood. De koffieplant stond in te direct zonlicht en verschrompelde tot een zielig hoopje bladeren. De varen ontving bezoek van een zwerm vliegjes, die ook niet meer weggingen. De pannenkoekplant kreeg zo veel kinderen dat alle voeding van de hoofdplant werd weggetrokken. De erwtjesplant op de boekenkast verloor langzaam al zijn erwtjes, die zich treurig op een hoopje naast de kast verzamelden.
Planten verzorgen; eenvoudig is het niet. Soms geef je te veel water, dan weer te weinig, dan zijn er ineens ongenode gasten, dan staat het geheel weer te veel in de schaduw... Een mens ziet door de bomen het bos niet meer.
Maar na een tijdje nepplanten in huis begon het toch weer te kriebelen. Want dat échte groen ziet er zo gezellig uit. Na wat extra aansporingen van mijn zusje –zeer groene vingers, kweekt zelfs haar eigen stekjes– ging ik toch weer naar het tuincentrum. En zowaar: alle vier de kamerplanten doen het vooralsnog goed. De Monstera (gatenplant) is zelfs zo groot dat hij verpot moet worden. Alleen: hoe moet dat? En waarom is dat nieuwe blad zo raar geel? Ik weet nog maar bedroevend weinig van goede kamerplantenverzorging, zo blijkt.
Gelukkig is daar dan het nieuwe boek ”Planttrekker” van de Belgische plantenenthousiast Thomas Goyvaerts. Volgens hem kan iedereen leren „om kamerplanten te soigneren.”
Goyvaerts groeide op in de bloemenwinkel van zijn ouders en ontdekte een passie voor alles wat groen is. Toen hij op zichzelf ging wonen, stond zijn appartement al snel vol met planten. Maar 400 planten in een appartement van 80 vierkante meter: dat kost erg veel werk. „Ik was wekelijks zo’n twaalf tot vijftien uur bezig met verpotten, water geven, sproeien en stekken”, schrijft hij in het voorwoord van zijn boek. „In combinatie met het opstarten van mijn bedrijf bleek dit iets te uitdagend. Daarom zijn het er nu nog 200, die grotendeels in mijn plantenatelier staan.”
Met zijn bedrijf geeft hij plantenworkshops en -lezingen. En schreef hij een gids voor het verzorgen van kamerplanten.
Supermarktplant De plantenexpert begint met een hoofdstuk over het aankopen van planten. Verrassend feitje: de goedkope planten die je soms vindt in supermarkten of bij de IKEA zijn niet per se van lagere kwaliteit dan de exemplaren van het tuincentrum. „Grote bedrijven bestellen de planten vaak rechtstreeks bij kwekers in grote aantallen, soms zelfs jaren op voorhand. Zo stemmen
de kwekers in met iets lagere prijzen bij grote aantallen, omdat ze met het contract zeker zijn van hun inkomen. Goedkope planten zijn dus zeker niet minderwaardig. Let wel even op hoe je plant eruitziet. Bij veel grote winkelketens is de werkdruk erg hoog, waardoor planten niet altijd de zorg krijgen die ze nodig hebben.”
De gezondheid van een plant is te checken met de drie b’s: bladeren, bodem en beestjes. De bladeren moeten groen zijn. De bodem mag niet te nat zijn, want dan is de kans op wortelrot groot. En beestjes op een plant zijn foute boel.
Zweten Een groep gezonde planten gezien? Dan is de vraag welke kamerplant het beste past in je huis. Makkelijke exemplaren zijn met weinig aandacht tevreden en kunnen goed omgaan met warme, droge ruimtes. Voorbeelden zijn de bekende pannenkoekplant –het voelt nu extra schrijnend dat die van mij het loodje heeft gelegd–, aloëplanten en de sansevieria. Wie toe is aan een beetje meer uitdaging, kan het beste een orchidee, een krulvaren, een azalea of een bananenplant aanschaffen.
Elke plant heeft licht nodig, maar de een staat liever op een schaduwrijke plek, terwijl de ander het goed doet op zonnestralen. Wanneer een plant vreemd scheef of gebogen groeit, is de kans groot dat hij op een te donkere plek staat en dat compenseert door zich naar een lichtbron toe te buigen. Goyvaerts: „Af en toe draaien kan helpen om een mooie volle plant te houden, zeker als de ene kant naar een raam gericht staat en de andere naar een donkere muur.”
Niet alleen de juiste hoeveelheid licht, maar ook de luchtvochtigheid is belangrijk. Als een plant bruine, droge bladranden of punten krijgt, is de kans groot dat hij wel een sproeibeurt met een plantenspuit kan gebruiken. „Wanneer de temperatuur buiten boven de 15 graden blijft, kan je ze zelfs even tijdens een lichte regenbui buiten zetten om ze nat te laten regenen en al het stof van de bladeren te halen”, tipt de plantenexpert.
Toen mijn gatenplant net van het tuincentrum kwam, zag ik op een ochtend ineens kleine druppeltjes vocht op de bladeren. Het duurde een paar dagen voor ze waren
beeld iStock verdwenen. Tot op de dag van vandaag was dit mysterie onopgelost, maar volgens Goyvaerts is dit een heel normaal fenomeen dat ”guttatie” heet. Wat blijkt? Mijn groene vriend had bij het tuincentrum in een iets te vochtige grond gestaan, waardoor er meer druk op de wortels en de sapstroom kwam te staan. De plant gaat dan letterlijk zweten om het overbodige vocht kwijt te raken. Zolang dit niet te vaak gebeurt, is er gelukkig niets aan de hand.
Geel en bruin Een plant water geven lijkt zo simpel, maar dat is het niet. Zo ontdek ik dankzij het boek dat veel van mijn planten in het verleden waarschijnlijk dood zijn gegaan omdat ik ze te veel water gaf. Droge potgrond aan de bovenkant hoeft nog niet te betekenen dat de plant al dorst heeft. „Er gebeurt veel ondergronds in de bloempot”, zegt Goyvaerts. „De bovenste laag grond zal in een warme huiskamer na een paar dagen al droog aanvoelen. Maar de diepe bodem, waar ook de wortels zitten, houdt dan nog genoeg water vast.” Wie dan toch bijgeeft, loopt het risico op wortelrot – en dan overleeft een plant lang niet altijd. Hoe kun je dan wel controleren of een plant al dorst heeft? Je vinger zo diep mogelijk in de potgrond steken. En bij geval van twijfel liever wachten dan overplenzen. „Veel kamerplanten kunnen prima iets droger staan, maar zijn zeer gevoelig voor een te natte bodem, met meteen vergeelde bladeren of gele vlekken en randen tot gevolg.”
Kijk, dat verklaart misschien waarom het nieuwe blad aan mijn gatenplant geel is; ik heb de plant afgelopen week twee keer water gegeven omdat de bovenkant van de potgrond zo droog aanvoelde. Foutje dus.
Naast een waterovervloed kan blad ook geel worden door te veel licht, tipt de plantenexpert, die gelijk een handig overzichtje geeft voor iedereen die ook te kampen heeft met verkleurde planten. Zijn er bladeren geel? Dat betekent over het algemeen te veel water of te veel licht. Bruine bladeren staan dan weer voor te weinig water of licht.
Rouwvliegjes Dankzij het boek van Goyvaerts ontdek ik ook een naam voor de verzameling vliegjes in mijn oude varen: dat zijn rouwvliegjes, ook wel varenrouwmuggen genoemd. Ze zijn nog iets kleiner dan fruitvliegjes en hangen gezellig rond je planten. Meestal komen ze naar binnen als het buiten vochtig weer is en vestigen ze zich dan in lekker natte potgrond. „Wanneer je je planten dus iets te veel water geeft, heb je meer kans op rouwvliegjes”, zegt Goyvaerts. „Zodra ze besluiten dat jouw plantenpot het ideale thuis is, leggen de vrouwtjes eitjes op de bodem. Als deze uitkomen, graven de larven zich meteen een weg door de natte aarde naar de wortels toe, waar ze zich rond eten. Dan is de schade aan je wortels al snel groot.”
Voorkomen is dus beter dan genezen. Je bestrijdt de vliegen door een plant steeds kleine beetjes water te geven, zodat de potgrond tussendoor kan uitdrogen. Als de plant erg gevoelig is voor droogte werkt het ook om gele lijmvallen in de pot te steken. Die kun je kant-en-klaar kopen in het tuincentrum. „Een derde optie is om planten met een vochtige bodem een zandlaagje toe te dienen, een laag van ongeveer 1 centimeter boven op de potgrond. Dat werkt het beste met fijn schelpenzand.”
Terrarium ”Planttrekker” bevat nog veel meer tips om je kamerplanten een zo lang mogelijk leven te bezorgen. Van eerste hulp bij problemen (zie ook het kader ”Eerste hulp bij plantproblemen”) tot de ideale pot voor het verpotten tot tips om zo handig mogelijk stekjes van een plant te halen; de gids geeft antwoorden op bijna alle plantenvragen. Er is zelfs een hoofdstuk over (het zelf maken van) terrariums; een afgesloten glazen fles of pot met planten erin. De plantjes hebben nauwelijks verzorging nodig omdat ze leven op gerecyclede zuurstof, water en voedingsstoffen. „Ideaal voor luie mensen”, aldus een collega die er zelf ook een in zijn huis heeft staan. Toch jammer dat ik zo’n terrarium niet eerder heb ontdekt. Planttrekker, kamerplanten soigneren kan je leren, Thomas Goyvaerts; uitg. Manteau; 224 blz.; € 24,99
Eerste hulp bij plantproblemen
Heeft een plant groeiproblemen of ziet hij er niet zo gezond uit? Dit kan er aan de hand zijn. ● Verdroogde of verbrande bladeren: te veel zonlicht op de plant. ● Slaphangende bladeren die wel gewoon groen blijven: de plant staat waarschijnlijk iets te droog. De cellen lopen dan langzaam leeg en kunnen het blad niet meer mooi rechtop laten staan. Er zijn plantensoorten waarvan de bladeren verslappen als ze dorst hebben. Een uurtje na het water geven hebben ze hun rug weer gerecht. ● Een pas verpotte plant met gele bladeren: de nieuwe potmaat is waarschijnlijk iets te groot, waardoor de plant met zijn wortels niet al het vocht uit de bodem kan opnemen. Dat zorgt voor wortelrot. ● Droge of bruine randen om de bladeren: de plant staat op een te droge plek. Besproei hem wekelijks of kies voor een luchtbevochtiger. Meer water geven helpt niet omdat de wortels het extra water niet meer kunnen opnemen. ● Een plant die niet groeit en maar wat staat te staan in het interieur: dit kan wijzen op een oude grond zonder voeding, of een iets te donkere standplaats. Wanneer een plant iets te lang zijn pot staat, hebben de wortels soms geen plaats meer om te groeien. ● Is een kamerplant ondanks goede zorgen toch doodgegaan? Niet gelijk weggooien, want volgens Govaerts komt een plant er met wat geduld vaak weer bovenop. „Knip alle dode bladeren en stengels terug tot net boven het grondoppervlak. Geef je plant maar een klein beetje water, want dat verbruikt hij amper nu er geen stengels en bladeren meer zijn. Wanneer hij er klaar voor is, begint hij vanzelf weer te groeien.”
