HERBESTEMMING ZH
Expertmeeting Koningin Wilhelminahaven Vlaardingen
27 JANUARI 2017
_ PROVINCIE ZUID-HOLLAND _ ERFGOEDHUIS ZUID-HOLLAND
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 1
Herbestemming ZH
De provincie Zuid-Holland is rijk aan monumenten. Er bevinden zich ruim 9.000 rijksmonumenten in onze provincie. Al deze monumenten vertellen het verhaal van Zuid-Holland en geven kwaliteit en identiteit aan hun omgeving. De provincie Zuid-Holland zet zich daarom in voor het behoud van deze monumenten. De beste manier om een monument te behouden is door het een passende functie te geven die voldoende opbrengt om het onderhoud van het monument te kunnen betalen. Zo’n nieuwe functie helpt vaak ook om het omliggende gebied aantrekkelijker te maken. Geslaagde voorbeelden hiervan zijn Villa Augustus in Dordrecht of de Fenixloodsen in Katendrecht te Rotterdam. De provincie Zuid-Holland beseft dat herbestemming van een monument niet gemakkelijk is. Er is niet alleen creativiteit en doorzettingskracht voor nodig. Het programma Herbestemming ZH ondersteunt op drie manieren de herbestemming van het gebouwde Zuid-Hollandse culturele erfgoed: • • •
Ontwikkelen van een intensieve samenwerking met en tussen hogescholen en universiteiten. Studenten gaan, binnen het curriculum van hun opleiding, aan de slag met de uitwerking van ideeën voor de herbestemming van Zuid-Hollandse monumenten. Door het organiseren van enkele expertmeetings rond complexe herbestemmingsopgaven. Met deze bijeenkomsten ontstaan nieuwe inzichten, ideeën en verbanden die de herbestemming van specifieke casussen verder kunnen brengen. Met het uitschrijven van een stimuleringsprijs rond dit thema worden eigenaren en andere belanghebbenden uitgedaagd om OUT-OF-THE-BOX na te denken over herbestemming van het leegstaande erfgoed. HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 3
Achtergrond Koningin Wilhelminahaven
Geschiedenis Een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis van Vlaardingen is de Slag bij Vlaardingen van 1018. Graaf Dirk III van Holland had zich de woede van de Duitse keizer Hendrik II op zijn hals gehaald, omdat hij op de Maas een eigen tol had ingesteld. De Duitse keizer zond vervolgens een leger naar Vlaardingen, maar Dirk III versloeg het leger op 29 juli 1018. Het was een belangrijke overwinning omdat hieruit het graafschap Holland is ontstaan. Verder staat Vlaardingen bekend als Haringstad. De haringvisserij heeft er een belangrijke rol gespeeld. In de 19e eeuw had Vlaardingen zelfs de grootste haringvloot van Nederland. Aan het einde van de 19e eeuw ontstond er behoefte aan een nieuwe haven. De Oude Haven had niet voldoende capaciteit om alle schepen te kunnen bergen. Daarom werd de Koningin Wilhelminahaven langs de Nieuwe Maas gerealiseerd. In de haven werden brede kades aangelegd waarlangs pakhuizen werden gebouwd. Later ontwikkelde de haven zich tot een plek waar, naast visserij, ook industrie een plaats kreeg. Huidige situatie De Koningin Wilhelminahaven wordt gekenmerkt door brede kades en pakhuizen. De meeste panden dateren nog uit de periode dat de haven werd aangelegd. Een groot deel van de bebouwing staat thans leeg. Ook is er sprake van (ernstig) achterstallig onderhoud van met name panden met cultuurhistorische waarden.
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 5
Aandachtspunten • De Koningin Wilhelminahaven is een overstroomgebied. Bij een hoge waterstand lopen de kades onder water. Dit gebeurt zo’n 6 à 8 keer per jaar. Er staat dan zo’n 30 centimeter water op de kade. • Grote delen van de Wilhelminahaven zijn aangemerkt als beschermd stadsgezicht.
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 7
Aanwezigen
Gerben van Dijk _ Dagvoorzitter Voorzitter H-team _ Bouwstenen voor Sociaal Nadja van den Heuvel _ Provincie Zuid-Holland Linda Berkemeijer _ Provincie Zuid-Holland Erik Bernard _ Gemeente Vlaardingen Gerard Hoogerwaard _ Gemeente Vlaardingen Rob Ligtenberg _ Gemeente Vlaardingen Karin Nootenboom _ Gemeente Vlaardingen Alex de Graaf _ Student De Haagse Hogeschool / Stagiair gemeente Vlaardingen Fernando Alphenaar _ Student De Haagse Hogeschool / Stagiair gemeente Vlaardingen Rene Daemen _ Gebiedsmanager Rivierzone RenĂŠ Veeren _ Projectleider Irma van Leeuwen _ Stadsherstel Natascha van der Doorn _ Hermon Erfgoed Onno Helleman _ Erfgoedhuis Zuid-Holland Manon Dekker _ Erfgoedhuis Zuid-Holland Mauro Smit _ Erfgoedhuis Zuid-Holland Ellen Klaus _ Herbestemming NH / Cultureel gebiedsontwikkelaar Woud Jansen _ Alba Concepts Pieter van Traa _ De Steunbeer BV Lars Morsman _ Heijmans / Eigen bedrijf Justa van Bergen _ Just Justa Fotografie
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 9
Insteek van de expertmeeting
Tijdens de expertmeeting genereerden ‘herbestemmingsexperts’ samen met betrokkenen ideeën voor het op gang brengen van de herontwikkeling in de Koningin Wilhelminahaven. De expertmeeting had betrekking op een gedeelte van de haven, namelijk een deel aan de noordzijde (2-13) en een gedeelte van de zuidzijde (bouwblok omsloten door Waterleidingstraat). De deelnemers gingen in groepen aan de slag met diverse opdrachten. Hieronder volgen de resultaten.
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 11
Resultaten
1. Verbinding met het water Hoe kan er met het water worden omgegaan? Wonen De Koningin Wilhelminahaven is een overstroomgebied: bij een hoge waterstand lopen de kades onder water. Dit gebeurt zo’n 6 à 8 keer per jaar en wordt als een beperking gezien voor toekomstige ontwikkelingen. Het kan echter ook als een meerwaarde worden beschouwd. De kades staan immers ‘maar’ een aantal keren per jaar onder water. Daarbij geeft het een extra dimensie aan het gebied: het zorgt voor een ‘spannende’ situatie. Het water vormt een unique selling point voor de Koningin Wilhelminahaven: het is een plek waar kan worden gewoond of gewerkt aan - en soms zelfs in - het water. Het is echter wel van belang dat er rekening wordt gehouden met de overstromingen. Nieuw te bouwen panden kunnen om die reden hoger worden gebouwd. Bij bestaande gebouwen wordt het water momenteel buiten gehouden door middel van schotten voor de ingangen. Op zich werkt dit systeem nog voldoende. Het is echter ook mogelijk om bestaande panden aan te passen, bijvoorbeeld door in ieder gebouw de begane grond op te hogen. Het is dan wel van belang om eenheid te creëren, bijvoorbeeld door middel van een ‘vormenboek’. Want als ieder pand op een andere manier wordt opgehoogd, kan het een chaos worden wat betreft de vormgeving.
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 13
Alleen het water buiten de gebouwen houden, is niet voldoende. Er zullen ook maatregelen moeten worden getroffen om de panden bij hoogwater bereikbaar te houden. Een mogelijke oplossing - voor zowel nieuwe als bestaande bebouwing - is om een soort laadperron als toegang te creëren. Vervoer Het water biedt ook een goede mogelijkheid voor het vervoer van personen. Dit kan door middel van waterbussen of watertaxi’s van en naar diverse locaties, bijvoorbeeld van de Koningin Wilhelminahaven naar Rotterdam. De haven kan dan een (gedeeltelijk) autovrij gebied worden. Alle locaties in de haven zijn namelijk goed te voet, op de fiets of per boot te bereiken. Ook is het water te gebruiken als een route voor calamiteiten, bijvoorbeeld voor een ‘water ambulance’: een boot die functioneert als ambulance.
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 15
2. Voorkomen instorting Hoe kan worden voorkomen dat de panden verder vervallen of instorten? Waardevol en vervallen In de Koningin Wilhelminahaven staan meerdere panden die waardevol zijn. Dit zijn gebouwen die een historische kwaliteit of een beeldbepalende waarde bezitten. Het is van belang om deze panden te behouden, maar een aantal bevinden zich in een matige of (zeer) slechte staat, zoals het pand van de Visbakkerij De Vleet en het pand met het opschrift ‘kuiperij’. Wijzigen bestemmingsplan De panden die historisch belangrijk zijn, maar in een slechte staat verkeren, zijn in handen van diverse eigenaren, waaronder OMA, J. de Jonge en Van Ginneken. De ontwikkelaar OMA heeft recent een vervallen pand aan de noordzijde van de haven gekocht. OMA wil het gebouw behouden en toont initiatief. Daarbij bevindt het pand zich op een gunstige locatie: er is sprake van veel zonlicht en er kan een binnenterrein worden gerealiseerd. Dit alles biedt een goede kans om dit pand te herontwikkelen en op die manier voor de lange termijn te behouden. Om dit te bereiken, is het van belang dat de gemeente met OMA in gesprek gaat.
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 17
Verleiden De meeste eigenaren willen echter van hun pand af. Ze willen het verkopen, maar wel voor een zo hoog mogelijke prijs. De eigenaren wachten daarom op een goed bod of een hogere waarde voor hun pand. Ondertussen investeren ze niet meer in hun gebouwen met als gevolg dat ze (ernstig) vervallen raken. Om deze impasse te doorbreken, kan de gemeente proberen de eigenaren te ‘verleiden’ tot het verkopen van hun pand. De gemeente zou bijvoorbeeld het bestemmingsplan kunnen wijzigen. De eigenaren willen namelijk een hoogwaardige bestemming voor hun pand, want dat betekent een hogere waarde, dus een hogere verkoopprijs. Alleen een werkbestemming is daarom niet voldoende; een woonbestemming kan veel meer geld opbrengen. Er is dus een flexibele bestemming nodig, waardoor werken, wonen en horeca in de panden mogelijk wordt. Misschien dat het zelfs mogelijk moet worden om meerdere bestemmingen in één pand onder te brengen. Harde aanpak Wanneer zo’n ‘verleidingsstrategie’ niet werkt, is er misschien een hardere aanpak nodig. Dit kan door een eigenaar twee opties te geven: óf je onderhoudt je pand, óf je verkoopt het. Een eigenaar heeft namelijk enige verantwoordelijkheid: het wind- en waterdicht houden van monumenten geldt nog steeds. Een andere mogelijkheid voor een hardere aanpak is om het bestemmingsplan juist niet te wijzigen. Dan is het voor de eigenaren duidelijk waar ze aan toe zijn en misschien dat ze dan besluiten om hun pand te verkopen.
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 19
Tijdelijke functies Een andere optie om verder verval proberen te voorkomen, is om tijdelijke functies in de panden onder te brengen. Op die manier ontstaat er een cashflow. Met dat geld kan het (verder) instorten van de bebouwing misschien worden voorkomen of kunnen de panden (gedeeltelijk) worden gerenoveerd.
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 21
3. Tijdelijke activiteiten Hoe kunnen in de haven tijdelijke activiteiten worden gerealiseerd? V-Day Slag bij Vlaardingen In 1018 vond de Slag bij Vlaardingen plaats. Graaf Dirk III van Holland had zich de woede van de Duitse keizer Hendrik II op zijn hals gehaald, omdat hij op de Maas een eigen tol had ingesteld. De Duitse keizer zond vervolgens een leger naar Vlaardingen, maar Dirk III versloeg het leger op 29 juli 1018. Het was een belangrijke overwinning omdat hieruit het graafschap Holland is ontstaan. Festival In 2018 is het 1000 jaar geleden dat de Slag bij Vlaardingen plaatsvond. Hoewel de Slag zich op het land voltrok, kan er ook een verbinding met het water worden gemaakt. In de Koningin Wilhelminahaven kan daarom het festival ‘V-Day’ worden georganiseerd. Het doel van V-Day is om de opstandigheid, moed en kracht van Vlaardingen te benadrukken. Tegelijkertijd biedt het een kans om Vlaardingen op de kaart te zetten. Het kan plaatsvinden op zaterdag 28 juli 2018; een dag voor de veldslag die op 29 juli 2018 in de polder zal worden nagespeeld. V-Day vormt op deze manier het startsein voor alle festiviteiten die rond de Slag bij Vlaardingen worden georganiseerd. Na 2018 kan het een jaarlijks terugkerend evenement worden.
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 23
Visserij Er zijn diverse speerpunten waar de aandacht op kan worden gevestigd, zoals ‘visserij’. V-Day kan bijvoorbeeld worden geopend met een vlootschouw die wordt afgenomen door de burgemeester. Hier kunnen (historische) vissersschepen in meevaren. Na de vlootschouw kan er een ‘Haringhaven Concert’ plaatsvinden op pontons in het water. Het thema visserij kan ook naar voren komen in een vis- of haringmarkt. De haven kan worden gebruikt als het startpunt van een zwemevenement in open water. Hiervoor zou koningin Máxima kunnen worden uitgenodigd; ze heeft immers al eerder aan iets dergelijks meegedaan. In de haven kunnen ook (tijdelijke) aanlegsteigers worden gerealiseerd. Zo kan de haven functioneren als een soort ‘drijvende camping’, waar bezoekers in hun boot kunnen overnachten. Archeologie Naast ‘visserij’ kan ook ‘archeologie’ een belangrijk speerpunt voor V-Day zijn. In het havengebied zijn namelijk veel archeologische vondsten gedaan. In de Koningin Wilhelminahaven zou daarom een tijdelijke of blijvende tentoonstelling van deze objecten kunnen worden gerealiseerd. De vondsten kunnen zowel binnen als buiten worden tentoongesteld. Bekende Vlaardingen Bekende Vlaardingen kunnen fungeren als ambassadeurs van het evenement, zoals Edith Bosch, Bassie en Adriaan, Wouter Bos en Agnes van Ardenne. Ook de koninklijke familie kan een rol in de festiviteiten spelen.
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 25
Business Canvas Model (Aan) De Slag bij (met) Vlaardingen 2018 Partner • Provincie Zuid-Holland • Gemeente • Havenbedrijf Rotterdam • Horeca • IKV (Industriële Kring Vlaardingen) • Kroepoek-fabriek • Marine • Vereniging binnenvaartschepen • Ontwikkelaars • Eigenaren • Initiatief-nemers in het gebied (Vulcaan). • Watertaxi Kosten • Aanjager: € 25.000 • Publiciteit: € 25.000 • Uitvoering: € 150.000 Totaal: € 200.000
Kernactiviteiten Opening ‘V-Day’ • Datum: zaterdag 28 juli 2018. • Start met vlootschouw afgenomen door burgemeester. • Haringhaven Concert • Tentoonstelling (blijvende) binnen en/of buiten met archeologische vondsten. • Pontons en aanlegsteigers. • ‘Swim’, met Edith Bosch, andere beroemdheden en koningin Máxima.
Waarde/Aanbod • V-Day: een jaarlijks terugkerend evenement dat de opstandigheid, moed en kracht van Vlaardingen en de Haringhaven bestempeld. • Drijvende camping • Vis-/Haringmarkt
Klantrelaties (Ambassadeurs) • Edith Bosch • Bassie en Adriaan • Wouter Bos • Agnes van Ardenne • Koninklijk Huis • Lokale bekenden, zoals de burgemeester Annemiek Jetten.
Klantsegmenten • Bewoners • Bedrijven • Bezoekers • Overheid • Unilever (V-Day als ‘farewell gift’ of ‘farewell party’, aangezien zij in 2018 zullen vertrekken)
Inkomsten • Sponsors • Fondsen • Gemeente Vlaardingen • Provincie Zuid-Holland • Ontwikkelaars (VolkerWessels en OMA) • Toeristenbelasting • Mediawaarde: € 3.500.000.
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 27
4. Gebieds BV Hoe kan een ‘gebieds BV’ in de haven tot stand komen? Vereniging Om ontwikkelingen in de Koningin Wilhelminahaven op gang te brengen, kan er een ‘gebieds BV’ worden opgericht. Dit is een soort vereniging waarin alle belanghebbenden van het gebied worden samengebracht, zoals eigenaren, de gemeente en ondernemers. Om een verbinding met het erfgoed te maken, kan er ook iemand van een historische vereniging bij worden betrokken. Het doel van de gebieds BV is om te inspireren en ontwikkelingen op gang te laten komen. Door diverse partijen samen te brengen, ontstaat er een ‘groepsgevoel’. Misschien dat de deelnemers samen iets gaan ondernemen of elkaars panden overnemen. Het voordeel is, dat wanneer zo’n ontwikkeling ‘van onderaf ontstaat’, het breed wordt gedragen. Gebiedsmanager Om de gebieds BV goed te laten functioneren, is het van belang om een ‘spin in het web’, een soort gebiedsmanager, aan te wijzen. Het is belangrijk dat deze persoon alle verschillende partijen samen kan voegen en vervolgens het proces op gang brengt. Als gebiedsmanager kan een ondernemer worden gekozen die al in de Koningin Wilhelminahaven actief is.
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 29
Clubhuis De gebieds BV kan een fysieke plek in de haven krijgen, bijvoorbeeld in het pand met het hoektorentje (zuidzijde). Deze plek kan dan gaan functioneren als een soort clubhuis, praathuis of atelier. Daar kunnen mensen samenkomen om bijvoorbeeld met elkaar te praten over de toekomst van het gebied. Er kunnen ook allerlei activiteiten worden georganiseerd, zoals ‘speed eten’ (speeddaten met eten) om erachter te komen wat er in de haven speelt. Ook kan in het clubhuis een ‘makelpunt’ worden ondergebracht: een makelaar die alle te koop staande panden aan een klant kan laten zien. Naast een fysieke plek, kan er ook een digitale plek worden gecreëerd, om nog meer mensen te kunnen bereiken.
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 31
Business Canvas Model Gebieds BV Partner • CRV/OMA • Eigenaren • Geïnteresseerden • Gemeente • Hoogheemraadschap Kosten € 25.000 per jaar
Kernactiviteiten • ‘Speed eten’ • Bottom up, top down. • Inspireren • Communicatie
Waarde/Aanbod • Perspectief • Manifest • Makelpunt • Sociale media • Visualisatie
Klantrelaties • Stoer/Rauw • Gemengd • Wonen aan het water • Waarborgen historisch karakter.
Klantsegmenten • Pioniers
Inkomsten • Kwalitatief • Draagvlak • CRV • Provincie
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 33
5. Verbinding Hoe kan er een verbinding met de haven worden gecreëerd? Hoe kan het verhaal van de haven duidelijk worden gemaakt? Sluisplein De Koningin Wilhelminahaven is op verschillende manieren te bereiken. De trein vormt één van de belangrijkste ontsluitingen naar het gebied; het station ligt namelijk direct ten westen van de haven. Het stationsgebied is echter geen voorbode voor de rest van Vlaardingen. Treinreizigers die het station verlaten, komen namelijk niet echt duidelijk ergens aan. Ook is er geen duidelijke verbinding met de haven. Om deze problematiek op te lossen, kan bij de sluis - tussen het station en de Koningin Wilhelminahaven - een plein worden aangelegd. Dit ‘Sluisplein’ vormt dan de verbinding tussen de binnenstad, het station en de haven. Op het Sluisplein kunnen meerdere verkeersstromen samenkomen. Zo kan de in- en uitgang van het station aan de kant van het plein worden gerealiseerd. Het plein kan ook ruimte bieden voor het autoverkeer. Het verkeer kan bijvoorbeeld vanaf de A4, via het Sluisplein, naar het historische centrum van Vlaardingen worden geleid. Ook via het water is een verbinding met het plein te realiseren. Zo zou de watertaxi in de Koningin Wilhelminahaven - aan de kant van het Sluisplein (westzijde) - aan kunnen leggen. Aan die zijde kunnen ook een passanten- en jachthaven worden gerealiseerd. Het Sluisplein zorgt dat bezoekers, of ze nu met de trein, auto of watertaxi reizen, duidelijk HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 35
‘De eerste stap is nu gezet. Nu is het tijd voor stap twee.’ Nadja van den Heuvel (provincie Zuid-Holland)
in Vlaardingen aankomen. Om dit te versterken kan het gebied een naam krijgen die dit extra benadrukt, zoals ‘Bestemming Vlaardingen’, ‘Bestemming Haringstad’ of ‘De Poort van Vlaardingen’. Naast een belangrijk knooppunt voor het verkeer, kan het Sluisplein ook een plek voor ontspanning en recreatie worden, zoals het Leidseplein in Amsterdam. Haringhaven Het Sluisplein zorgt dus voor een verbinding met de Koningin Wilhelminahaven. Om ook het havengebied aantrekkelijker te maken, zou het een pakkende en duidelijke naam kunnen krijgen, zoals ‘Haringhaven’. Zo’n naam maakt de geschiedenis - het verhaal - van de haven in één woord duidelijk. De historie kan ook op een andere manier begrijpelijk worden gemaakt, namelijk door het behouden van het ‘rauwe’ en industriële karakter van de haven. Het ‘ruwe’ karakter is namelijk ook een belangrijk onderdeel van de identiteit van het gebied. Daarbij creëert het een interessante omgeving om in te verblijven. Het moet echter niet te ver gaan; het is niet de bedoeling dat de panden instorten. Ook betekent het behouden van het rauwe karakter niet dat de ontwikkeling stil moet komen te staan. De huidige situatie kan als basis worden gebruikt: in - of naast - de huidige panden kan nieuwe bebouwing worden gerealiseerd. Zo ontstaat er een mengeling van oude en nieuwe bebouwing. Dit is in lijn met de historische ontwikkeling van de haven.
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 37
‘Er moeten keuzes worden gemaakt. Wijs bijvoorbeeld ‘speerpanden’ aan en geef die extra aandacht.’ Irma van Leeuwen (Stadsherstel)
Business Canvas Model Aankomst Partner • Bewoners • Ondernemers • NS/RET • Rijkswaterstaat • Waterschap • Culturele instellingen.
Kernactiviteiten • Verbinding tussen binnenstad en haven • Ontspanning en recreatie op het Sluisplein • Doorgaande verkeerswegen onderbreken
Kosten • Herinrichting buitenruimte & verkeer € 1.000.000
Waarde/Aanbod • ‘Bestemming Haringhaven’ & ‘Bestemming Haringstad’ • Identiteit
Klantrelaties -
Klantsegmenten • Bewoners • Bezoekers • Toeristen • Ondernemers/ Ontwikkelaars
Inkomsten • Toerisme • Gronduitgifte
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 39
Conclusie
Er zijn verschillende mogelijkheden om de herontwikkeling in de Koningin Wilhelminahaven op gang te brengen. Voorkomen instorting Allereerst is het van belang om te voorkomen dat waardevolle panden verder vervallen of zelfs instorten. Eigenaren die geen degelijk onderhoud plegen dienen te worden aangeschreven om hen te wijzen op de wettelijke instandhoudingsverplichtingen. Wijzigen bestemmingsplan Om dit te bereiken, zou de gemeente het bestemmingsplan kunnen wijzigen, zodat werken, wonen en horeca in de panden mogelijk wordt. Zo ontstaan er meer mogelijkheden om te ontwikkelen. Tijdelijkheid Een andere optie om verder verval proberen te voorkomen, is om tijdelijke functies in de panden onder te brengen of tijdelijke activiteiten in de haven te organiseren. Zo ontstaat er een cashflow, waardoor renovatie mogelijk wordt. In de Koningin Wilhelminahaven kan bijvoorbeeld het festival ‘V-Day’ worden georganiseerd. Tijdens dit evenement kunnen diverse activiteiten in de haven plaatsvinden, waaronder een vlootschouw, een ‘Haringhaven Concert’, een vis- of haringmarkt, een zwemevenement en een tentoonstelling met archeologische vondsten.
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 41
‘De experts geven nieuwe energie: ze zijn enthousiast en hebben passie. De tunnelvisie is weer wat opener.’ Karin Nootenboom (gemeente Vlaardingen)
Gebieds BV Er kan ook een ‘gebieds BV’ worden opgericht: een soort vereniging waarin alle belanghebbenden van het gebied worden samengebracht. Het belangrijkste doel van de gebieds BV is om ontwikkelingen op gang te laten komen en mensen samen te brengen. Een ondernemende aanjager binnen deze BV kan hierin een belangrijke rol vervullen. Verbinding Haringhaven Het is ook van belang dat de haven een interessante en aantrekkelijke plek wordt - of blijft - om in te verblijven en te ontwikkelen. • Daarom is het belangrijk om het ‘rauwe’ en industriële karakter te behouden. • Daarnaast is het van belang om een goede verbinding met de haven te creëren, door bijvoorbeeld een ‘Sluisplein’ te realiseren. Dit plein vormt dan de verbinding tussen de binnenstad, het station en de haven. • Ook zou de Koningin Wilhelminahaven een pakkende en duidelijke naam kunnen krijgen, zoals ‘Haringhaven’. Zo’n naam maakt de geschiedenis - het verhaal - van de haven in één woord duidelijk. Water Dat de kades een aantal keren per jaar onder water staan, hoeft niet als een beperking voor toekomstige ontwikkelingen te worden gezien. Het kan namelijk ook als een meerwaarde worden beschouwd. Zo is de Koningin Wilhelminahaven een plek waar kan worden gewoond of gewerkt aan - en soms zelfs in - het water. Het is wel belangrijk dat er maatregelen worden getroffen om het water
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 43
‘Het was een heel waardevolle dag met het Sluisplein als startpunt voor alle uitdagingen in de stad.’ Gerard Hoogerwaard (gemeente Vlaardingen)
buiten de panden te houden en de gebouwen bij hoogwater bereikbaar te houden. Een andere meerwaarde van het water is dat het een goede mogelijkheid biedt voor het vervoer van personen van en naar de Koningin Wilhelminahaven.
HERBESTEMMING ZH _ EXPERTMEETING KONINGIN WILHELMINAHAVEN 45
grafisch ontwerp: Debbie Saul
HERBESTEMMING ZH