Ενώ στον Αναγεννησιακό στοχασμό η φύση είναι η έκφραση της ‘’παγκόσμιας ψυχής’’, στην οποία και οι άνθρωποι συμμετέχουν, στον νεωτερικό στοχασμό, η φύση είναι απρόσωπη αντικειμενική ‘’ύλη’’ που κυβερνάται από νόμους, αιτιωδώς εξηγήσιμους, αλλά εντελώς αποσυνδεδεμένη από την ανθρώπινη προθετικότητα. Το σύμπαν είναι απέραντο και μηχανικό σύστημα, δίχως νόημα ή τελικό σκοπό. ‘’Η αιώνια σιωπή του άπειρου σύμπαντος με γεμίζει φόβο’’, γράφει ο Πασκάλ το 1650. Αυτή η ριζικά μετασχηματισμένη κοσμοθεωρία αποτελεί έκφραση της ιστορικής και πνευματικής εμπειρίας που έχει σηματοδοτηθεί ως Διαφωτισμός. Όπως θα σημειώσει ο Μαξ Βέμπερ η επιστημονική επανάσταση οδήγησε στην απομάγευση της φύσης, στην κατάρρευση της υπερβατικής τάξης του νοήματος και των αξιών και εν τέλει στον μηδενισμό της σύγχρονης ζωής.
Αλέξης καρπούζος
