NAZIM KAVRAMI İnsanlık genel olarak iki çeşit yazılı anlatım yolu kullanır.Bunlar nazım ve nesir olarak adlandırılır.Bu iki anlatım biçimi arasında basit ama temel bir ayrım vardır.Nesirde sözcükler sözdizimi kuralları(özne,tümleç,yüklem) ölçü kabul edilerek sıralanırken, nazımda bu sıralanış ahenge; yani ölçü ve uyağa göredir.Bunun yanında nesir cümlelerden oluşurken, nazımın dizelerden oluşması bu iki anlatım yolunun bir başka temel farkı olarak karşımıza çıkar. Nazım sözcüğü “dizmek” demektir.Nazım biçimiyle yazılmış eserlere manzum eser adı verilir.Nazım biçimiyle şiir yazılabileceği gibi öykü,tiyatro,roman vb. türler de yazılabilir.
ŞİİR KAVRAMI Nazım anlatım yoluyla yazılmış sanat değeri taşıyan eserlere şiir adı verilir.Her şiir nazımdır fakat her nazım şiir değildir.Bir manzum esere şiir diyebilmemiz için onun sanat değeri taşıması, duygu ve anlam yoğunluğu bulundurması,bir parola şeklinde dil ve gönüllere yerleşip kalıcı olması gerekir.Şiir insan duygu ve düşüncelerinin nazımla ifade edilmiş en güzel örneği olarak da tarif edilir.
ŞİİR İNCELEMESİ Bir şiirin edebi anlamda incelenmesi için belirli bir plan takip etmek ve şiiri oluşturan unsurları bilmek gerekir.Böylelikle şiir hakkında sağlıklı bir yargıya varmak mümkün olur.Bir şiir dört ana bölümde incelenir: A) ŞİİRİN YAZARI VE DÖNEMİNİN İNCELENMESİ B) ŞİİRİN BİÇİM ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ C) ŞİİRİN İÇERİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ D) ŞİİR HAKKINDA DEĞERLENDİRME YAPILARAK GENEL BİR YARGIYA ULAŞILMASI
A) ŞİİRİN YAZARI VE DÖNEMİNİN İNCELENMESİ Bir şiiri incelemeye başlarken onun yazıldığı dönem ve yazarı hakkında bilgi sahibi olmak hem biçim hem de içerik incelemesinden sağlıklı sonuç alabilmek için şarttır.Türk edebiyatının tarihi gelişimi içinde şairler çeşitli şekil ve anlam açıları geliştirmişler ve bu açılar farklılıklar göstermiştir.İnceleyeceğimiz şiirin hangi döneme ait olduğunu bilmeden uyak düzeni hakkında sağlıklı bir yargıya ulaşmamız zordur.Ölçüsü ya da nazım birimi konusunda yanılgıya düşme ihtimalimiz oluşur.Yine inceleyeceğimiz şiirin şairi ve bu şairin sanat ve dünya görüşü hakkında bilgi sahibi olmadan şiirin içerik unsurlarını belirlememiz,bu içerik unsurlarının yansıttığı kavramları açıklamamız neredeyse imkansız gibidir.Tanrıyı kasteden bir şairin sevgilisini ya da vatanını kastettiğini sanabilir,kullandığı mazmunlardan çok farklı anlamlar çıkarabiliriz.Özetle şiirin yazarı ve döneminin incelenmesi şiir incelemesinin ilk ve vazgeçilmez bölümüdür.
B)ŞİİRİN BİÇİM İNCELEMESİ)
ÖZELLİKLERİNİN
İNCELENMESİ
(ŞEKİL
Bir şiirin biçim unsurlarının bulunarak değerlendirilmesine şekil incelemesi adı verilir.Şekil incelemesini yapabilmek için şiirin şekil unsurlarının bilinmesi gerekir.
1