DEZE THEMABIJLAGE WORDT GEPUBLICEERD DOOR MEDIAPLANET EN VALT NIET ONDER DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE VAN DE STANDAARD
LEES MEER OP
WWW.DUURZAMECHEMIE.BE
DUURZAME CHEMIE November 2014
“KANSEN LIGGEN VOOR HET GRIJPEN” COVERFOTO: PHILIPPE DE CLERCQ
Ludo Diels en Florian Graichen vertellen hoe Vlaanderen een topregio in de chemische sector kan blijven FARMACEUTICA Van duurzaam product tot duurzame therapie
OVERHEID Chemische sector cruciaal in Vlaams duurzaamheidsbeleid
AGRICULTUUR 70% meer voedsel nodig tegen 2050
The Dream of Chemistry In Your Life www.sumitomo-chem.be - Tel: 02-251 06 50 - info@sce.sumitomo-chem.be - Woluwelaan 57, BE-1830 Machelen
2 · WWW.DUURZAMECHEMIE.BE
UITDAGING ONTDEK ONZE CAMPAGNEWEBSITE
Duurzame chemie zit in het hart van de chemische industrie. Innovatieve samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen leidt tot meer duurzame processen en producten en verankert de chemische industrie in Vlaanderen.
“Meer inspirerende verhalen, foto’s en videos vindt u op onze website www.duurzamechemie.be Ik wens u alvast veel leesplezier!” Bart Van Der Elst PROJECT MANAGER
“Wereldproblemen van morgen vandaag al oplossen”
D
Frank Beckx GEDELEGEERD BESTUURDER ESSENSCIA VLAANDEREN, DE FEDERATIE VAN DE CHEMISCHE INDUSTRIE, KUNSTSTOFFEN EN LIFE SCIENCES
Dankzij een open samenwerking tussen bedrijven onderling en met kennisinstellingen kunnen doorbraken gecreëerd worden in nieuwe waardeketens die leiden tot een duurzame wereld
e uitdagingen van de wereld van morgen zijn groot: 9 miljard mensen in 2050, 50% meer primaire energie tegen 2030, twee derde van de bevolking op aarde die in 2025 in megasteden zal wonen,… De vraag naar natuurlijke grondstoffen, energie, voedsel, drinkbaar water, verbetering van levenskwaliteit en gezondheid zal exponentieel stijgen en leiden tot een ‘overconsumptie’ van onze aardbol.
Duurzame groei Europese en lokale beleidsmakers kiezen daarom nu voor een strategie van duurzame groei om aan de veranderende noden en behoeften van morgen tegemoet te kunnen komen. Denk aan het reduceren van de CO2-uitstoot van wagens, het kiezen voor hernieuwbare grondstoffen, het sluiten van kringlopen en het energie-efficiënter maken van gebouwen. Deze nieuwe marktbehoeften bieden enorme opportuniteiten voor de industrie. Er is immers geen duurzame ontwikkeling mogelijk zonder innovatie en dankzij haar innovatiekracht spelen bedrijven uit de chemische
industrie, kunststoffen en life sciences een doorslaggevende rol in het zoeken naar oplossingen voor de megatrends. Door het continu blijven zoeken naar efficiëntere processen, unieke hoogwaardige innovatieve producten en aangepaste businessmodellen, kunnen onze ondernemingen duurzame oplossingen voor onze planeet aanreiken.
Hefboom voor innovatie Tegelijk is innovatie cruciaal voor de verankering van de industrie in Vlaanderen. Er is talent en vakmanschap nodig om te innoveren, een ‘grondstof’ die we in Vlaanderen koesteren en ontwikkelen. Een Vlaamse industrie die kennis en competentie samenbrengt, heeft een belangrijke hefboom in handen voor nieuwe innovatiedoorbraken. De nabijheid van een sterk industrieel weefsel, universiteiten en onderzoekscentra - ook grensoverschrijdend - is een enorme troef voor onze regio. Dankzij een open samenwerking tussen bedrijven onderling en met kennisinstellingen kunnen doorbraken gecreëerd worden in nieuwe waardeketens die leiden tot een duurzame wereld. De innovatieve kracht van technologisch hoogstaande KMO’s kan leiden tot een waaier van nieuwe nichepro-
WWW.DUURZAMECHEMIE.BE
DUURZAME CHEMIE NOVEMBER 2014
ducten en diensten. Lead plants verankeren unieke kennis die wereldwijd kan worden uitgedragen. Ondernemingen, overheid en alle stakeholders hebben de sleutel tot succes door samen te werken.Zo blijft de sector van chemie, kunststoffen en life sciences in Vlaanderen verankerd.
FISCH Onder impuls van essenscia vlaanderen, de federatie van de chemische industrie, kunststoffen en life sciences, werd twee jaar geleden in samenwerking met het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek (VITO), verschillende leden-bedrijven en de universiteitsassociaties, de vzw Flanders Innovation Hub for Sustainable Chemistry (FISCH) opgericht. FISCH heeft als missie het identificeren, stimuleren en katalyseren van innovaties voor duurzame chemie in Vlaanderen. Een snellere vermarkting van innovaties staat hierbij centraal. FISCH past daarom ook perfect in het innovatie- en industriële beleid van de nieuwe Vlaamse regering. In deze bijlage leest u meer over innovatieve projecten van ondernemingen die duurzame chemie in de praktijk omzetten. Ik wens u veel leesplezier!
CECA Belgium behoort tot de Franse groep CECA, die zelf 100% dochteronderneming is van de ARKEMA groep. Bij ARKEMA produceren circa 15.000 medewerkers, in een honderdtal industriële vestigingen, een uitgebreid gamma aan fijnchemicalien die in talrijke producten en toepassingen wereldwijd terug te vinden zijn. Het team in Zwijndrecht bestaat uit 45 enthousiaste medewerkers die dagelijks instaan voor de veilige productie van 150 hoog kwalitatieve formulaties. De medewerkers in de plant streven continu naar verbetering,
Managing Director: Leoni Smedts Head of Production: Daan De Becker Web Editor: Annelien Alaerts Business Developer: Cédric Deschutter Project Manager: Bart Van Der Elst Tel: +32 2 421 18 28 E-mail: bart.van.der.elst@mediaplanet.com Redactie: Joris Hendrickx, Shannah Jongstra, Jacqueline Remits Lay-out: I Graphic E-mail: reclamebureau@i-graphic.be Print: Mediahuis Distributie: De Standaard Mediaplanet contactinformatie: Tel: +32 2 421 18 20 Fax: +32 2 421 18 31 E-mail: info.be@mediaplanet.com D/2014/12.996/35 VOLG ONS OP: /MediaplanetBelgium @MediaplanetBE Mediaplanet Belgium Mediaplanetbe
Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige bijlagen die zich richten op een specifiek thema en de daarbij behorende doelgroep. Zo brengen wij lezer en adverteerder dichter bij elkaar. Deze bijlage wordt gepubliceerd door Mediaplanet en valt niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie van De Standaard.
onze managementsystemen zoals ISO 50001(energie), OSHAS 18001(veiligheid), ISO 14001 (milieu) ondersteunen ons hierin. Bij CECA Belgium produceren we akoxylaten, dit zijn reactieproducten van oa. Ethyleenen propyleen oxide met vetzuren, amines, alcoholen of plantaardige oliën. Het assortiment van CECA wordt bij onze klanten aangewend bij de productie van solventvrije verven en coatings, lijm, asfalt, ontinkten van papier, cosmetica, textiel, plastics en kunststoffen, detergenten en smeermiddelen.
WWW.DUURZAMECHEMIE.BE · 3
NIEUWS
Vlaanderen zet in op duurzaamheid met chemie als cruciale schakel De wereldbevolking groeit terwijl de voorraad aan primaire grondstoffen eindig is. Heel wat grondstoffen waar Europa maar weinig toegang tot heeft, zijn vandaag zelfs al schaars en dus duur. Dat legt een enorm beslag op het milieu én op onze welvaart. We moeten de hier aanwezige grondstoffen en materialen dus duurzamer beheren. Het Vlaams Materialenprogramma heeft daarom als doel om tegen 2020 de basis te leggen voor een circulaire economie, waarin materialen in slim gesloten kringlopen kunnen worden hergebruikt. De chemie (inclusief kunststoffen) is binnen het Vlaams Materialenprogramma een van de vier cruciale economische clusters met een groot potentieel vanuit grondstoffen- en materialenperspectief. Vlaanderen is Europees en internationaal koploper wat betreft chemie en kunststofproductie.
Vlaamse chemie scoort hoog op duurzaamheid De Vlaamse chemische industrie scoort internationaal hoog wat betreft het duurzamer maken van haar activiteiten. Ze besteedt in toenemende mate aandacht aan energie- en materialenefficiëntie, en zet in op het gebruik van biomassa en organische reststromen als ‘groene’ grondstof voor productieprocessen. Bovendien wordt steeds meer gewerkt aan hoogwaardige opwerking van afvalstromen, de afzet van recyclaten en een aangepast productdesign. OVAM, FISCH-Flanders’Plastic Vision, Federplast, Centexbel-VKC en Febem, onder coördinatie van essenscia, zetten in op de opportuniteiten die het sluiten van materiaalkringlopen biedt voor de chemische en kunststoffensector.
Op wie rekent u voor een proper milieu?
Advertentie-UFO-h129-b255.indd 1
Opportuniteiten in de chemie De vraag naar kunststoffen neem sterk toe. Veel kunststoffen zijn echter vervaardigd uit aardolie, waarvan de beschikbaarheid afneemt en de prijs stijgt. Recyclage kan (deels) een antwoord bieden. Op Europees niveau wordt echter slechts 7 % van de post-
consumer kunststoffen ingezameld en slechts 4% effectief gerecycleerd. In Vlaanderen zijn er bedrijven die sterk staan op vlak van kunststofrecyclage. Ook qua inzameling staan we verder dan de meeste andere Europese regio’s en dus kunnen we naast koploper in kunststofproductie
ook koploper worden in kunststofrecyclage. Via een combinatie van aangepast productdesign, een betere selectieve afvalinzameling en een versterkte afzetmarkt voor recyclaten kunnen we kunststoffenkringlopen sluiten. Verder kan duurzaam design tegelijkertijd een economische, sociale en ecologische meerwaarde brengen. Ontwerpers moeten daarbij beter rekening houden met het herstellen, demonteren en recycleren van producten. Tot slot kunnen partijen door de keten heen via innovatieve samenwerkingen komen tot een gesloten kringloop.
Vlaamse overheid stimuleert
Vlaanderen staat qua inzameling verder dan de meeste andere Europese regio’s. We kunnen naast koploper in kunststofproductie ook koploper worden in kunststofrecyclage
De overheid stimuleert alvast het gebruik van recyclaat door in openbare aanbestedingen voor bepaalde productgroepen beoordelingscriteria op te leggen inzake gerecycleerde productmaterialen. Producenten vertonen nog te vaak terughoudendheid om recyclaten in te zetten in hun productieproces. Meer dan ooit zet de Vlaamse overheid in op het verhogen van de selectieve inzameling en recyclage van kunststof uit het restafval. Ze streeft naar een reductie met 50% ten opzichte van 2013, zowel voor huishoudens als voor bedrijven. Ook bevordert ze de afzet van gerecycleerde kunststoffen via een internationaal kwaliteitslabel voor gerecycleerde kunststof. Ze streeft daarbij naar kwaliteitsverbetering en het verhogen van de kwaliteitsgarantie. Tot slot sensibiliseert ze producenten in de kunststof- en textielsector om meer recyclaat in te zetten, onder meer via de inzet van de materialenscan. JORIS HENDRICKX redactie.be@mediaplanet.com
Afval ruimt zichzelf niet op. Een vervuilde bodem wordt niet vanzelf proper. Daarom spant de OVAM zich al jaren in voor een efficiënt afval- en bodembeleid in Vlaanderen. Maar om aan de Europese top te blijven, moeten we verder durven gaan. Daarom moedigt de OVAM zowel bedrijven als consumenten aan om duurzaam te produceren en te consumeren. Zo belasten we het milieu zo min mogelijk. En maken we samen morgen mooier. Voor meer informatie kunt u surfen naar www.ovam.be.
13/02/2014 16:33:24
4 · WWW.DUURZAMECHEMIE.BE
EXPERTISE KENNISPARTNER
Duurzaam alternatief voor microbiologische controle van water
G
ezond en schoon water is niet vanzelfsprekend. Met name het garanderen van de microbiologische kwaliteit is essentieel. Daarom wordt er gezocht naar innovatieve en duurzame oplossingen zonder de natuurlijke eigenschappen van het water nadelig te beïnvloeden. Filip Smaers van Roam Technology legt uit hoe zijn bedrijf daartoe tracht bij te dragen. “Het gebruik van biociden is aan strenge regels en wetgevingen onderworpen.Momenteel worden deze op Europees niveau verder aangescherpt,zoals onder andere de biocide richtlijn (BPR) en het regelgevingskader voor het beheer van chemische producten (REACH). Daarbij wordt men steeds strenger op het vlak van efficiëntie, veiligheid, impact op het milieu en de gezondheid van de mens”,opent Smaers.
Duurzaam alternatief “Met onze oplossing, Huwa-San, willen we het gebruik van minder duurzame middelen voor waterbehandeling verminderen. Chloor bijvoorbeeld creëert mogelijk schadelijke bijproducten en teveel aanraking brengt dus gezondheidsimplicaties met zich mee. Een klein deel van de bevolking is er zelfs allergisch voor.” Smaers: “Daarom ontwikkelden we dit effectieve ontsmettingsmiddel op basis van een uniek gestabiliseerde waterstofperoxide, waarvan de eindproducten na de werking enkel water en zuurstof zijn. Er zijn slechts kleine hoeveelheden van nodig en er blijft geen enkel residu achter. Het gaat uiteraard over een totaalconcept dat duurzaam is.”
Filip Smaers OPERATIONS DIRECTOR & BUSINESS DEVELOPMENT EUROPE AMERICA BIJ ROAM TECHNOLOGY
Toepassingen “In een Noord-Amerikaanse stad hebben we al ruim 2 jaar een succesvol project lopen voor de ontsmetting van al het drinkwater dat daar vanuit waterzuiveringsinstallaties naar de huishoudens loopt. We ontvingen er zopas zelfs een award voor het meest innovatieve en milieuvriendelijke project. Ook andere steden in Noord-Amerika hebben hun interesse getoond en gaan starten met chloorvrij drinkwater aan te bieden”, zegt Smaers. “In de land- en tuinbouw zorgen we op dezelfde manier voor een duurzamere waterbehandeling en -recuperatie. In de medische wereld kan het middel dienen als een beter en energiebesparend ontsmettingsmiddel tegen legionella. In Engeland hebben we al de toestemming om het product op deze manier in te zetten en in andere landen werken we aan het behalen van de nodige toelatingen.”
Toekomst “We evolueren naar een eenduidige Europese wetgeving die zich richt op duurzaamheid en veiligheid voor het milieu en de eindgebruiker. Nu verschillen de regels nog vaak per land, en dat maakt het moeilijk om een innovatief product te commercialiseren. Voor elk land moet immers een apart dossier worden ingediend. Bovendien zijn wetgevingen en voorwaarden voor labotests nog te vaak geschreven op maat van chloorbehandelingen, wat niet meer overeenkomt met de huidige mogelijkheden.” “Huwa-San is natuurlijk een vrij nieuwe manier van ontsmetten.Het vraagt dus tijd om het voor alle toepassingen apart te registreren en zo een erkenning te krijgen. We hebben al een succesvol proefproject achter de rug in een publiek zwembad in België, maar nu moeten we het nog bevestigen met een labotest. We zijn ervan overtuigd dat we zullen blijven groeien en deze oplossing uiteindelijk wereldwijd op de markt zullen kunnen brengen”, besluit Smaers.
KENNISPARTNER
“Rekrutering in chemische sector is vak apart”
C
hemie is een breed begrip dat bestaat uit vele takken. Om alle verschillen en nuances te begrijpen, is het belangrijk dat recruiters beschikken over de juiste wetenschappelijke en chemische kennis en zelf ook ervaring hebben in de sector. Iris Van Haezendonck is recruiter bij Lab Support, een rekruteringkantoor voor wetenschappelijke functies. Ze deelt haar ervaring met rekrutering in de chemische sector. “De kandidaat moet uiteraard beschikken over het juiste diploma, maar daar blijft het niet bij.Enkele vaak voorkomende vereisten zijn zin voor initiatief, zelfstandigheid, communicatief vaardig zijn en met klanten kunnen samenwerken. Ook een specifieke persoonlijkheid, het kennen van een tweede taal en eventueel leidinggevende capaciteiten komen soms voor in het vervanglijstje van chemische bedrijven”, opent Iris.
Specialisaties versus vraag arbeidsmarkt “Er is sinds enkele jaren veel meer variatie in de opleidingen. Vroeger was er enkel de chemie, de klinische chemie en de biochemie. Nu zijn er meer keuzerichtingen en kiezen veel studenten eerder voor bijvoorbeeld biotechnologie dan ‘pure’ chemie. Voor deze afstudeerrichting is er dan weer weinig vraag vanuit de industrie.”
Diploma’s “Een diploma bachelor chemie mét optie chemie is dan weer ideaal. Proceschemie is populair voor de functie van procesoperator. Tot slot kan men ook met een opleiding farmaceutische en biologische technieken makkelijk terecht in de chemie. Belangrijk in het kader van ‘duurzame chemie’ is misschien wel het vermelden van de bachelor chemie, optie milieu, en de masters milieu. In deze opleidingen ligt er een specifieke focus op duurzaamheid. Afgestudeerden kunnen met hun diploma zowel terecht in de chemie als in meer milieugerichte functies”, besluit Iris.
JORIS HENDRICKX
JORIS HENDRICKX
redactie.be@mediaplanet.com
redactie.be@mediaplanet.com
Scientific Recruiting since 1985
denkt u ook aan een schone toekomst?
Dé specialist voor personeel in labo, produktie en QA Onze recruiters hebben zelf een chemische achtergrond én jaren ervaring in de industrie. Wij plaatsen in heel België o.a.
Een schone toekomst… dat wil toch iedereen! Huwa-San biedt een duurzaam alternatief aan voor zuiver water. Onze producten zijn 100% chloorvrij, biologisch afbreekbaar en te gebruiken in diverse toepassingsgebieden als agricultuur, thuisgebruik, waterontsmetting, industrieel, water/zwembad, dieren, ... Huwa-San, de eerste stap naar een zuivere toekomst!
• • • • • • • • • • • •
Laborant Quality Control Laborant Research & Development Laborant Pilot Plant Administratief medewerker labo Quality Assurance medewerker Customer Support medewerker Technisch-commercieel medewerker Medewerker MSDS Regulatory Affairs medewerker Operator Procesingenieur Validatie-ingenieur
• • • • • •
Pilot Plant ingenieur Projectingenieur Labo Supervisor R&D Manager Sales Manager Quality Assurance Manager
Volledig overzicht van onze vacatures op www.labsupport.be
vo o r me e r in fo , s ur f na a r w w w. h u w a s a n . co m LB064-10/2014
T: 03 808 21 79 | be@labsupport.com
WWW.DUURZAMECHEMIE.BE · 5
INSPIRATIE
Onder duurzame landbouw verstaan we het produceren van voldoende en veilige landbouwproducten, met aandacht voor het milieu. Daarnaast bescherm én verbeter je de sociale en economische omstandigheden van de plaatselijke gemeenschappen. Een woordje uitleg van Marc Sneyders, marketing manager van Bayer Cropscience.
Waarom we moeten inzetten op duurzame landbouw Voor welke uitdaging staat onze landbouw vandaag?
“In 2050 zullen we met 9 miljard op deze planeet leven. We zullen niet alleen meer eten, ook ons dieet verandert: we eten wereldwijd meer vlees. Er is dus een grotere voedselproductie nodig. Daarnaast verandert ons klimaat, en dat vormt een uitdaging voor de productie van onze gewassen. Tegelijkertijd zijn er steeds minder energie,grondstoffen en landbouwgrond voorhanden. In West-Europa zijn we ons niet altijd bewust van deze uitdagingen.Hier staan landbouwers voor andere uitdagingen. Ze moeten steeds aan strengere regels en normen voldoen en daarbij concurreren met voedsel dat ingevoerd wordt en niet op dezelfde manier moet geproduceerd worden. Bovendien worden de prijzen die de landbouwers voor hun producten krijgen erg volatiel, waardoor hun investeringen steeds riskanter worden.”
Op welke manier kan duurzame landbouw een oplossing betekenen?
“Voortdurende innovatie kan ervoor zorgen dat er voldoende voedsel geproduceerd wordt zonder dat we onze planeet meer belasten. Tegelijkertijd verbeteren we ook het sociaal welzijn van onze maatschappij. Vandaag kunnen planten en zaden veredeld worden om een hoger opbrengstpotentieel of een hoger gehalte aan proteïnen, olie of vitaminen te bereiken. Daarnaast zijn er ook nieuwe technieken die toelaten dat planten minder water nodig hebben om te groeien, of in meer zoutrijke gronden of hogere temperaturen kunnen groeien. Een passend antwoord op het veranderende klimaat.”
Marc Sneyders MARKETING MANAGER BAYER CROPSCIENCE
Voortdurende innovatie kan ervoor zorgen dat er voldoende voedsel geproduceerd wordt zonder dat we onze planeet meer belasten. Tegelijkertijd verbeteren we ook het sociaal welzijn van onze maatschappij
Hoe zit het met insecten en andere plagen die gewassen kunnen bedreigen?
“Wij zetten erg in op een ‘geïntegreerde’ gewasbescherming. We gebruiken verschillende technieken om de gewassen te beschermen. Zo wordt er bijvoorbeeld gekeken naar de groei van de planten. Door de zaaidatum of -dichtheid aan te passen, zorgen we ervoor dat er minder aantasting van de plant is door onkruid of insecten. Zijn er toch insecten of andere plagen, dan grijpen we in met chemische of biologische middelen.We houden de kwaliteit van de planten zo hoog mogelijk en lijden zo weinig mogelijk verlies door afstervende of niet-producerende planten.”
FOTO’S: PRIVÉ
Jullie helpen de landbouwer dus om in onzekerdere tijden hetzelfde te produceren.
“Klopt, we helpen om de oogstzekerheid en de kwaliteit van de landbouwproductie te verbeteren en zo ook de inkomenszekerheid. Wij leveren ook meer en meer ondersteunende diensten die toelaten om onze producten optimaal in te zetten en de oogstzekerheid te verhogen. We ontwikkelen bijvoorbeeld modellen op basis van weersomstandigheden en gewasstanden waardoor we exact kunnen voorspellen welke ziekte wanneer zal voorkomen bij welk gewas. Dit helpt de landbouwers de producten optimaal in te zetten zodat hun investering maximaal rendeert.” SHANNAH JONGSTRA redactie.be@mediaplanet.com
8,8 miljoen mensen
sterven jaarlijks van de honger
Ieder jaar wordt 222 miljoen ton voedsel verspild in de geïndustrialiseerde landen
Er is 70% meer voedsel nodig om de steeds groter, stedelijker en rijker wordende populatie te kunnen voeden in 2050
6 · WWW.DUURZAMECHEMIE.BE
INSPIRATIE
Overheden en samenleving zetten steeds meer druk op de chemische industrie om actie te ondernemen in het kader van duurzaamheid. Ook bedrijven zelf zetten daar proactief op in en helpen zo mee de toekomst vorm te geven. Het breed evalueren van processen leidt tot meer innovatie, samenwerking en efficiëntie binnen het bedrijf. Bovendien kan een innovatieve en duurzame visie op de functie die een product vervult, een winwin betekenen voor zowel bedrijf als maatschappij. Janssen wil hierin een voorbeeld zijn. Interview met Peter Van Broeck, Bart Dewulf en Bert Heirman.
Van duurzaam product naar duurzame therapie D
uurzaamheid zit in de genen van het farmaceutische bedrijf Janssen.“Ons Credo verwijst duidelijk naar het beschermen van het milieu en de natuurlijke rijkdommen waarvan we gebruik maken.We zijn er dus al erg lang mee bezig en hebben onze activiteiten stelselmatig verder uitgebreid”,opent Dewulf.
Ook stimuleren we al onze strategische leveranciers om twee of meer duurzaamheidsdoelstellingen te hebben die publiek worden gerapporteerd, en motiveren we iedere medewerker binnen ons bedrijf om zijn verantwoordelijkheid te nemen en bij te dragen om onze ecologische voetafdruk te verminderen.”
“Vanuit de wetenschap dat we niet alle kennis in huis hebben, is het belangrijk dat we in eerste instantie duurzame partnerships ontwikkelen, zowel intern als extern. Ten tweede hebben we binnen ons bedrijf een globale aanpak voor het ontwikkelen van duurzame processen en producten.Ten derde zetten we in op duurzame gezondheidsoplossingen en therapieën, waarbij we verder kijken dan het geneesmiddel alleen. In dit kader heeft Johnson & Johnson reeds jaren geleden de ‘Healthy Future 2015’ doelstellingen opgesteld. Tegen 2015 wil Johnson & Johnson naast het verder reduceren van de milieuimpact van onze productie- en onderzoeksactiviteiten, ook 60 meer duurzame producten ontwikkelen, en we zijn goed op weg om dat te halen.
Vlaamse kennis samenbrengen en uitspelen
Wereldwijde samenwerking
Van Broeck: “We zijn één van de pioniers van het FISCH-platform (Flanders Innovation Hub for Sustainable Chemistry). We beschikken in Vlaanderen over enorm veel chemische kennis, en die willen we met FISCH laten samenwerken rond duurzaamheid. Een groot voordeel voor Vlaanderen is dat alles zich op een relatief kleine oppervlakte concentreert. Die nabijheid van wereldspelers moeten we absoluut uitspelen, want andere chemische topregio’s in de wereld hebben dat niet.” “Wij zetten ons bij FISCH vooral in op duurzame chemie en procesintensificatie. We kijken daarbij naar continuprocessen voor fijnchemicaliënchemie, waardoor
Van Broeck: “Buiten FISCH is Janssen ook actief in Europese projecten, zoals het AlterEgo project, dat vooral draait rond alternatieve energie zoals ultrasoon en micogolven in chemische processen. Op Europees vlak werken we onder het ‘Innovative Medicines Initiative’ (IMI) samen met bedrijven en academische onderzoeksinstellingen aan duurzamere productiemethoden om geneesmiddelen te ontwikkelen.” “Wijzelf dragen bij aan de uitbouw van een Europese hub voor de ontwikkeling van duurzame katalytische technologieën voor de chemische synthese. Ook trachten we een informatiecentrum uit te bouwen voor
onze voetafdruk een stuk kleiner kan worden. Dat heeft geleid tot een consortium dat hier samen op werkt. Een ander resultaat is ‘Plant on a Truck’, waarbij we een mobiele productie-eenheid naar de grondstoffen halen in plaats van omgekeerd. Zo kunnen bijvoorbeeld afvalstromen vroeger in het productieproces - en dus beter - worden gevaloriseerd”, aldus Van Broeck.
Een groot voordeel voor Vlaanderen is dat alles zich op een relatief kleine oppervlakte concentreert. Dat moeten we absoluut uitspelen Peter Van Broeck DIRECTOR CHEMICAL TECHNOLOGY & PROCESS CONTROL BIJ JANSSEN
beste praktijken op het gebied van groene chemie.We stellen daarbij pakketten samen voor de opleiding van toekomstige wetenschappers, omdat we weten dat dit een hefboomeffect zal creëren wanneer zij op de arbeidsmarkt komen.”
Open innovatie Dewulf: “Bij al deze partnerships hechten we grote waarde aan open innovatie. We moeten steeds meer buiten de muren van ons bedrijf leren kijken en kennis van verschillende betrokken partijen bijeenbrengen. Via samenwerking kunnen we meer realiseren en meer waarde voor de maatschappij genereren.In het zoeken naar meer duurzame oplossingen kijken we niet enkel naar onze producten, maar naar de hele therapie voor een patiënt.” “We willen komen tot een lagere impact van onze medicijnen op het milieu, en daarbij brengen we de hele levenscyclus in rekenschap. We werken breed samen met zowel NGO’s, academische instellingen als generische producenten om op een wetenschappelijke manier doorheen de hele levenscyclus ‘hotspots’ te identificeren, op
WWW.DUURZAMECHEMIE.BE · 7
KENNISPARTNER
Voor een oncologische middel verminderden we het grondstoffengebruik met 64%, het watergebruik met 78% en de output aan gevaarlijk afval met 87%. Zo’n resultaten betekenen een winst voor de hele maatschappij
Vanuit de wetenschap dat we niet alle kennis in huis hebben, is het belangrijk dat we in eerste instantie duurzame partnerships ontwikkelen, zowel intern als extern
Bert Heirman SENIOR PRINCIPAL PRODUCT STEWARDSHIP COMPLIANCE BIJ JANSSEN
Bart Dewulf DIRECTOR PRODUCT STEWARDSHIP COMPLIANCE BIJ JANSSEN
basis van de te verwachten impact prioriteiten te stellen en daar dan zeer specifiek oplossingen voor te zoeken.”
Globale interne duurzaamheidsaanpak Dewulf: “Los van onze talrijke partnerships hebben we binnen Johnson & Johnson met Earthwards® een globale interne aanpak om duurzame processen en producten te ontwikkelen. Dit moet een antwoord bieden op de verschillende uitdagingen waarmee we te maken krijgen, zoals het aanzienlijke gebruik van grondstoffen en de efficiënte behandeling van afvalstromen.” “Onze Earthwards® aanpak steunt op het geloof dat het ontwikkelen en produceren van meer duurzame producten belangrijk is in het creëren van een gezonde toekomst voor zowel het milieu als onze patiënten. Door proactief te werken aan duurzaamheid komen we tegemoet aan de eisen van onze stakeholders, die alsmaar meer verwachten op het vlak van het duurzamer aanleveren van producten. Belangrijk in het hele verhaal is de ondersteuning en motivering van
iedere medewerker die opportuniteiten ziet, ongeacht zijn discipline of afdeling.” Dewulf: “We hebben Earthwards® opgestart in 2009, en intussen is het project verder geëvolueerd. Bij de start was het een wereldwijd project om het duurzaamheidsprofiel van een 60-tal van onze producten te verbeteren, onze productteams te engageren en te erkennen. Sinds eind vorig jaar zijn we gestart om de Earthwards® aanpak te integreren in alle processen doorheen ons bedrijf. We willen continu en voor ieder nieuw product duurzame innovatie stimuleren.”
Aanpak en resultaten “De aanpak bestaat uit vier stappen. Ten eerste moet ieder product in overeenstemming zijn met alle wettelijke vereisten. Ten tweede zoeken we doorheen de levenscyclus van een product naar verdere opportuniteiten om de impact te reduceren. Ten derde creëren we projecten om die geïdentificeerde reducties ook daadwerkelijk uit te voeren. In de laatste fase evalueert een wereldwijd en onafhankelijk expertpanel of het uiteindelijk duurzamere product in
aanmerking komt voor een Earthwards® erkenning.Onze doelstelling met Janssen is het behalen van 10 zulke erkenningen tegen eind 2015”, aldus Heirman. “In het kader van deze erkenningen boekten onze procesontwikkelingsafdeling al heel wat winsten. Recent hebben we het productieproces van een narcotische pijnstiller verbeterd. We realiseerden 42% verbetering in de input van grondstoffen die nodig is om een afgewerkt product af te leveren. Door groene technologie- en chemieprincipes toe te passen reduceerden we het watergebruik met 71%. Voor een oncologische middel verminderden we het grondstoffengebruik met 64%, het watergebruik met 78% en de output aan gevaarlijk afval met 87%. Zo’n resultaten betekenen een winst voor de hele maatschappij.”
Ruimere blik door therapie heen Dewulf: “We moeten ook verder kijken dan onze geneesmiddelen alleen. Door onze blik te verruimen naar de therapie in haar geheel kunnen we een nog grotere invloed uitoefenen. Daarbij evalueren we alle aspecten,van de ontwikkeling van een pro-
duct tot de toediening ervan. We stellen in dat kader onze kennis van ‘best practices’ ter beschikking van overheden en andere actoren in het proces, zoals ziekenhuizen en dokters.” “Samen kunnen we de totaalimpact verminderen én het patiëntencomfort verbeteren. Vaak gaan deze immers samen. Daarbij denken we aan de ontwikkeling van geneesmiddelen die minder vaak moeten worden toegediend omdat ze langer werkzaam blijven in het lichaam, of geneesmiddelen die twee actieve stoffen tegelijk bevatten wanneer de therapie dat vereist. Zo win je in efficiëntie,zowel inzake verpakking,distributie als einde levenscyclusimpact bij de gebruiker. Bovendien trachten we de diagnose te verbeteren. Daardoor zal men sneller de juiste geneesmiddelen kunnen toedienen, wat opnieuw moet leiden tot meer efficiëntie, een kortere therapieduur en een hogere kans op genezing.”
JORIS HENDRICKX redactie.be@mediaplanet.com
8 · WWW.DUURZAMECHEMIE.BE
INSPIRATIE KENNISPARTNER
“Continu zoeken naar alternatieve processen”
I
n het kader van duurzaamheid gaan bedrijven op zoek naar middelen om hun processen en producten te optimaliseren. Zo komen ze terecht bij bedrijven zoals CECA Belgium.Peter Verhaegen,Plant Manager bij CECA Belgium geeft enkele voorbeelden van hoe specifieke chemische verbindingen een positieve invloed kunnen hebben op de duurzaamheid van verschillende toepassingen. “Onze formulaties worden aan bestaande producten toegevoegd, om ze zo een duurzame meerwaarde te geven”, opent Verhaegen. “Een goed voorbeeld is een component die wordt toegevoegd bij het gieten van asfalt. Zo slaagt men erin om te asfalteren aan temperaturen lager dan 100°C.Dat resulteert in een energiebesparing tot 50% en tot 90% minder uitstoot van schadelijke gassen en stoffen. Het is een perfecte illustratie van hoe één product dat in kleine hoeveelheden wordt toegevoegd, toch een significante verbetering kan betekenen op het vlak van Peter Verhaegen PLANT MANAGER BIJ CECA BELGIUM
duurzaamheid en efficiëntie. We zijn hierin de nummer één in Europa”,aldus Verhaegen.
Eén product kan in kleine hoeveelheden worden toegevoegd, maar toch een significante verbetering betekenen op het vlak van duurzaamheid en efficiëntie
Kraakwit recyclagepapier “Vroeger was gerecycleerd papier door inktresten donker van kleur. Dankzij ons additief in het recyclageproces slaagt men er nu in om het veel efficiënter te ontinkten. Het papier kan hierdoor tijdens het blekingsproces diepgaander worden ontkleurd en terug naar volwaardig papier worden omgezet. Deze oppervlakte actieve werking van onze producten wordt eveneens veelvuldig aangewend om solventvrije verven tot hoogkwalitatieve verven te transformeren.”
Stevigere zetels en bedden Verhaegen: “Andere specifieke verbindingen worden dan weer toegevoegd aan polyurethaan, wat het belangrijkste bestanddeel is van onder meer polyurethaanlijm en -vernis, matrassen, autozetels of de bekleding van dashboards. Zo slaagt men erin om de structurele eigenschappen van deze producten significant te verbeteren: steviger, soepeler en minder onderhevig aan slijtage. Het resultaat is dus een product met een langere levenscyclus.”
Grotere windmolens “Een meer recent product wordt toegepast in de assemblage van windmolens. Deze
worden namelijk alsmaar groter en efficienter. De aan elkaar gelijmde wiekbladen moeten bijgevolg nog lichter en steviger worden, en bestand zijn tegen koude, wind en zout. Een speciale lijm voldoet aan deze voorwaarden dankzij onze specifieke additieven.”
Pionier in Europa Verhaegen: “Ceca Belgium behaalde als eerste in Europa het ISO 50001 certificaat. Dat komt onder meer omdat we als jong bedrijf al van bij de opstart in 2001 meteen hebben gekozen voor de modernste technieken. Met het zicht op verdere energieoptimalisatie stellen we onze werkmethoden en
chemische processen in vraag en zoeken we continu naar alternatieven. Ons energiegebruik is zo nog met 30% gedaald, iets wat je zelden ziet bij jonge bedrijven.” “Enkel door continu te blijven inzetten op innovatie zullen we vooruit kunnen blijven op andere regio’s. Dat vraagt investeringen, maar zal op termijn resulteren in bijkomende werkgelegenheid en toegevoegde waarde voor Vlaanderen. De vraag naar hoogtechnologische en specialistische duurzame producten zal immers enkel maar stijgen”, besluit Verhaegen. JORIS HENDRICKX redactie.be@mediaplanet.com
KENNISPARTNER
Grote stap vooruit in duurzame verlichting
P
olymer OLED zou wel eens de volgende grote stap kunnen zijn in de algemene trend naar efficiëntere, duurzamere en meer gepersonaliseerde verlichting. Jumma Nomura, Manager of Planning & Development bij Sumitomo Chemical Europe, werpt een licht op de mogelijkheden en op wat we mogen verwachten van deze revolutionaire technologie. “De lichtbron op zichzelf zal flinterdun, vederlicht én flexibel worden en kan dus op nieuwe manieren worden aangebracht. Polymer OLED verlichting is haast even dun als papier en spaart dus enorm veel ruimte uit in vergelijking met de LED verlichting die nu reeds op de markt te verkrijgen is”, opent Nomura.
Toepassingen
De lichtbron op zichzelf zal flinterdun, vederlicht én flexibel worden en kan dus op nieuwe manieren worden aangebracht Jumma Nomura SUMITOMO CHEMICAL EUROPE
Meer ruimtelijke vrijheid “Omdat de ruimte efficiënter kan worden gebruikt, krijgt de architect of interieurdesigner dus meer vrijheid om creatief om te springen met verlichting. Deze kan worden aangebracht tegen muren, als accentverlichting in etalages of kasten, rondom spiegels, over het hele oppervlak van plafonds, noem maar op. Bovendien kan deze gebruikt worden voor grote signalisaties of beeldprojecties, zonder echt plaats in te nemen.Verlichting zal dus volledig kunnen worden gepersonaliseerd, naargelang de behoeften van de klant”, aldus Nomura.
Beter voor het milieu “Op het vlak van milieu is een eerste voordeel dat de productie ervan efficiënter en goedkoper wordt door de simpele structuur ervan. Ook bevat de verlichting geen kwik. Polymer OLED verlichting verbruikt bovendien zeer weinig energie en er komt haast geen warmte vrij. Dat maakt koeling overbodig, opnieuw een energiebesparing. Intussen werken we verder aan de verbetering van de levensduur van de technologie,wat op langere termijn moet leiden tot minder afval en grondstoffenverbruik.”
Nomura: “Het voordeel van Polymer OLED verlichting is dat we echt kunnen evolueren van gefocuste verlichting naar meer gespreide verlichting die natuurlijker aanvoelt en dus dichter aanleunt bij zonlicht. Dat zal de levenskwaliteit aanzienlijk verhogen. Tot voor kort was er nog veel plaats nodig om grote verlichtingspanelen te verwerken die dat effect konden creëren, maar die barrière valt nu dus weg. Ook geeft deze technologie meer mogelijkheden op het vlak van de kleurenvariaties, de vorm en de dynamiek van de lichtbron.”
“Sumitomo Chemical startte in 2014 met de verkoop van OLED lichtpanelen. Omdat wijzelf nu liever focussen op de procesverbetering van de lichtpanelen, zijn we op zoek naar partners om deze toe te passen in eindproducten. Momenteel wordt de technologie al gebruikt door designers in onder meer restaurants en musea, maar we zien ook veel potentieel in de auto-industrie en de huisdecoratie.” “In samenwerking met de bekende Japanse lichtdesignster Motoko Ishii stelden we de technologie onlangs voor op de tentoonstelling ‘Light+Building’ in Frankfurt. Daar kregen we alvast veel positieve reacties. Het is dus slechts een kwestie van tijd vooraleer je ook in de winkel producten zal vinden waarin Polymer OLED verlichting verwerkt zit”, besluit Nomura.
JORIS HENDRICKX redactie.be@mediaplanet.com
WWW.DUURZAMECHEMIE.BE
Ook op het vlak van roetfilters voor dieselwagens zijn er heel wat innovatieve toepassingen. Lees meer op onze website.
10 · WWW.DUURZAMECHEMIE.BE
INSPIRATIE
Innovatie in de verfsector Biobased grondstoffen gaan een mooie toekomst tegemoet, onder meer in het domein van verven en lakken. Er wordt collectief onderzoek georganiseerd op Europees niveau voor verven en coatings, maar ook in samenwerking met de competitiveitspolen op regionaal niveau. De beschikbare biobased grondstoffen en grondstoffen die afkomstig zijn van recyclage, worden geëvalueerd. Er bestaan labels die de prestaties van het product weergeven.Dankzij die labels kunnen we de aandacht vestigen op verven met een positieve milieu-impact (beperkte emissie van vluchtige organische stoffen), of verven die werden geproduceerd met biobased grondstoffen en dit op basis van een bepaald prestatieniveau (duurzaamheid, adhesie, enz.). De onderzoeksresultaten zijn in de eerste plaats bestemd voor de industriële bedrijven en moeten hen helpen hun weg te vinden in al die beschikbare alternatieven. Vandaag zijn deze industriële bedrijven steeds meer bereid om de onderzoeksresultaten ook toe te passen en dat was oorspronkelijk niet altijd het geval. Er is een reële bewustwording merkbaar op dit vlak.
Sleutels van het succes Bij de ontwikkeling van deze grondstoffen moeten we rekening houden met een aantal belangrijke criteria. We moeten ze in de eerste plaats kunnen integreren in performante coatings, dat is een absolute voorwaarde om interesse te wekken. De kostprijs is uiteraard een tweede doorslaggevende factor.We mogen ook niet vergeten dat er al tientallen jaren wordt gewerkt aan de optimalisering van de extractieprocedés voor op aardolie gebaseerde grondstoffen. Dat alles kan dus niet in enkele maanden tijd worden gerealiseerd. Vandaag wordt er eerder gezocht naar innovatieve formuleringen voor deze chemische stoffen die afkomstig zijn van planten dan naar een vervanging voor alle grondstoffen op basis van aardolie. Bij de formulering moeten de onderzoekers overigens rekening houden met een aantal essentiële elementen: de kwaliteit van de binnenlucht, de duurzaamheid van
De verfsector is één van de belangrijke sectoren van de chemie die zich heeft kunnen aanpassen aan de milieureglementering
OPLEIDING
Groene chemie op de schoolbanken De focus van de opleiding Chemie aan Thomas More komt steeds meer te liggen op duurzaamheid. Aan het woord: Steven Vreysen, docent organische chemie. “Sinds een paar jaar besteden we bij Thomas More meer aandacht aan duurzame chemie, zowel in de praktijk als in de theorie. Zo krijgen studenten in hun eerste jaar een algemene inleiding over duurzaamheid en worden de 12 principes van de groene chemie in het derde jaar bijgebracht. Daar ligt de focus op het gebruik van katalysatoren om chemische reacties te ‘vergroenen’.Daarnaast zitten er elementen van duurzame chemie en duurzame procestechnologie verwerkt in onze standaardlabo’s,waar studenten bijvoorbeeld werken met microreactoren. Dat is een pak efficiënter dan de grote batchreactoren.”
Onderzoeksgroep
het systeem, enz. We hebben dus coatings nodig die de evolutie van de reglementering kunnen volgen. En we mogen nooit uit het oog verliezen dat moleculen die van planten afkomstig zijn schadelijker kunnen zijn dan moleculen die uit aardolie worden gewonnen. Het is dus erg belangrijk dat er in het onderzoek aandacht wordt besteed aan dit soort details. Ook de communicatie verdient aandacht: in het begin hebben de bedrijven niet altijd efficiënt gecommuniceerd. Ondertussen werd de aanpak op dit vlak grondig herzien om het initiatief structureel te positioneren ten opzichte van de voordelen van deze grondstoffen. Een nieuwe benadering die resultaten oplevert.
Veelbelovende vooruitzichten De sector blijft zich ontwikkelen.Er bestaan al talrijke innovaties voor polyurethanen en het onderzoek inzake acrylproducten gaat goed vooruit. Er werd ook reële vooruitgang geboekt op het vlak van vluchtige organische stoffen, de overgang op het
niveau van solventverven, hedendaagse generaties watergedragen verven, enz. De formulering van verven op basis van gluten wordt eveneens onderzocht. Hieruit blijkt duidelijk hoe dynamisch het onderzoek is. De verfsector is technisch zeer innovatief, het is een van de belangrijke sectoren van de chemie die zich heeft kunnen aanpassen aan de milieureglementering. In ons land is de begeleiding van het onderzoek erg performant. De bemiddelingsactoren spelen een fundamentele rol, zoals de organismen die het onderzoek valoriseren in de universiteiten,de organismen die de bescherming van het intellectueel eigendom of de innovatie begeleiden en de competitiviteitspolen die waardevolle ondersteuning bieden voor de ontwikkeling van deze grondstoffen. De onderzoekscentra helpen om financiering te vinden voor de onderzoeksprogramma’s. Zo kunnen de KMO’s evolueren in deze domeinen dankzij de begeleiding waarvan ze genieten. Allemaal initiatieven die wijzen op een veelbelovende toekomst.
“Een aantal studenten werkt ook actief mee in onze onderzoeksgroep RADIUS. Hier wordt bestudeerd hoe biogebaseerde chemische grondstoffen geëxtraheerd kunnen worden uit insecten. Daarnaast onderzoeken we hoe we solventen van de chemische industrie kunnen hergebruiken en kijken we hoe we gebruik kunnen maken van microreactoren in de chemische industrie.” “Bij de curriculumhervorming die volgend jaar van start gaat, willen we nog meer aandacht besteden aan duurzame chemie. Dit zal dan ook een apart vak worden in het tweede jaar. De principes van groene chemie moeten zo veel mogelijk ingebed worden in de opleiding. In de procestechnologische vakken zal naast de traditionele chemische technologie ook aandacht worden besteed aan nieuwe procestechnologie. Aan de andere kant heb je de chemische reacties zelf, waar studenten inzicht krijgen in hoe traditionele reacties ‘vergroend’ kunnen worden. Zo creëren zij een andere mentaliteit, wat hen én de industrie van pas zal komen wanneer ze later in een bedrijf terecht komen.” SHANNAH JONGSTRA redactie.be@mediaplanet.com
Your Partner in Coatings Science & Technology
Als bron van technologische innovaties en steun aan de ontwikkeling van de bedrijven in de sector van de oppervlaktecoatings speelt het CoRI een cruciale rol van «technologische voedingsbodem». Het CoRI steunt de bedrijven bij het stimuleren van innovatie, toegepaste technologieën, onderzoek naar nieuwe grondstoffen, performante en milieuvriendelijke producten, de voorbereiding en de behandeling van oppervlakten en testen voor en na de toepassing. De missie van het CoRI bestaat erin hulp
en ondersteunende diensten aan te bieden door middel van aangepaste analyses en metingen, het oplossen van problemen, contractueel onderzoek, technische ondersteuning en opleidingen voor verffabrikanten, grondstoffenleveranciers, professionele schilders en industriële gebruikers. Het CoRI staat in contact met de gehele waardeketen, van de academische wereld, andere onderzoekscentra, grondstoffenleveranciers, leveranciers van uitrusting, formuleerders, schilders en verzekeraars tot de gebruikers. De expertisedomeinen
die in het CoRI worden behandeld zijn: kleefkracht en adhesie, colorimetrie, corrosie, duurzaamheid, interne beperkingen, mechanische eigenschappen, nanotechnologie, formulering van verven en coatings, poederverven, reologie, smart coatings, systemen van onder UV- en EB-reticulatie, emissies van vluchtige organische stoffen van coatings, de beschikbaarheid en de performantie van biobased alternatieven voor petrochemische grondstoffen en de valorisatie van afval afkomstig van de verfproductie.
CoRI - Coatings Research Institute - Pierre Holoffelaan, 21 - BE - 1342 Limelette - Belgium - Tel + 32 2 653 09 86 - Fax +32 2 653 95 03 - cori@cori-coatings.be - www.cori-coatings.be
COIPRD0034_57761 Ann mediaplanet_NL_255x95.indd 1
03/11/14 15:38
WWW.DUURZAMECHEMIE.BE · 11
INSPIRATIE CARRIÈRE
“Vlaanderen behoort tot de wereldtop”
“De Europese chemie staat onder druk. Om hier iets aan te doen, wordt ingezet op ‘Smart specialisation’, waarbij duurzame en beschikbare grondstoffen zoals CO2 en biomassa worden benut. Anderzijds werken we aan procesintensificatie”, opent Diels. “Bij procesintensificatie trachten we met minder meer te produceren. In combinatie met nieuwe grondstoffen zal de chemische industrie zo duurzamer kunnen produceren en nieuwe chemicaliën kunnen maken. Dat zal leiden tot meer performante materialen waarbij minder toxische componenten nodig zijn. Europa neemt hierin de leiding omdat we over enorm veel technologische ervaring en expertise beschikken.”
Biomassa en CO2 als grondstof Graichen: “Biomassa en CO2 kunnen worden aangewend voor het creëren van nieuwe bruikbare moleculen, maar dat houdt heel wat uitdagingen in. In de voedselproductie zijn er nog heel wat nevenstromen die kunnen worden gebruikt door de chemische sector.
20
JAAR EXPERTISE
750
MEDEWERKERS
26
NATIONALITEITEN
400
PATENTEN WERELDWIJD WWW.VITO.BE
De firma’s die ingenieurs en wetenschappers in dienst willen nemen om aan projecten te werken, staan voor een grote uitdaging. Jean-François Art, directeur Hays Life Sciences België, legt uit:
We gaan steeds meer richting een circulaire economie waarin er niet langer sprake is van afval of reststoffen. Er liggen enorme kansen voor het grijpen en de chemische industrie kan hierin een cruciale rol spelen Ludo Diels en Florian Graichen ONDERZOEKSORGANISATIE VITO FOTO: PHILIPPE DE CLERCQ
V
laanderen vormt samen met Nederland en het Ruhrgebied een topregio op het vlak van chemie, een sector waaraan het een belangrijk deel van zijn welvaart dankt. Maar liefst 25% van de Vlaamse industriële omzet komt vanuit de chemische sector. Gezien het veranderende energie- en grondstoffenlandschap en de verplaatsing van de markten moet we echter absoluut innoveren, willen we aan de top blijven. Ludo Diels en Florian Graichen van onderzoeksorganisatie VITO geven uitleg.
Nood aan scheikundigen
Biomassa kan speciaal gekweekt worden voor de industrie of we kunnen nevenstromen uit de landbouw- en voedselproductie gebruiken.”
VITO verbetert procesefficiëntie “We zijn er ons niet altijd van bewust, maar Vlaanderen behoort wel degelijk tot de wereldtop op vlak van duurzame chemie. In die hele keten speelt VITO een bijzondere rol: we slaan de brug tussen fundamenteel onderzoek en innovatie en de toepassing in de praktijk. We leggen met andere woorden de basis voor nieuwe industriele toepassingen.” Diels: “Zo werken we bijvoorbeeld op de combinatie van conversie- en separatieprocessen. Door de chemische reactie samen met de scheiding te laten
gebeuren, en niet ervoor, zorgen we voor een hogere efficiëntie. Zo ontwikkelden we een membraan om in een buthanol fermentatieproces de buthanol rechtstreeks te recupereren uit de fermentor. Buthanol kan aangewend worden als biobrandstof of als chemische bouwsteen. Ons proces laat toe om veel hogere concentraties te kunnen produceren. Hierdoor kan de finale destillatie uitgevoerd worden met minder energie en een lagere CO2-uitstoot.” “Ook voor algen maakten we een membraan dat de procesefficiëntie verhoogt”, vult Graichen aan. “Het oogsten van algen gebeurt normaal met centrifugatie, maar kan nu met een lager energieverbruik worden uitgevoerd. Via speciaal ontwikkelde electroden waarop we micro-organismen immobiliseren, bekomen we een
meer efficiënte omzetting van CO2 naar chemische bouwstenen.”
Nu investeren “We gaan steeds meer richting een circulaire economie waarin er niet langer sprake is van afval of reststoffen. Er liggen enorme kansen voor het grijpen en de chemische industrie kan hierin een cruciale rol spelen. Het is daarom noodzakelijk dat Vlaanderen inzet op de nodige test- en productiefaciliteiten om zo de leiding te nemen en ondersteuning te geven aan de chemische sector. We moeten onze expertise hier lokaal ontwikkelen en demonstreren en nadien wereldwijd uitdragen. Op die manier kunnen we onze wereldwijde positie veiligstellen”, besluit Diels. JORIS HENDRICKX
“Het is niet eenvoudig om de nodige teams te vinden om deze projecten tot een goed einde te brengen. De vraag naar projectleiders is groot. Op het gebied van afval bestaat hun taak bv. uit de analyse van binnenkomend materiaal om te weten hoe het te behandelen, hoe de bestanddelen te scheiden, enz. Een van de prioriteiten van de Europese wetgeving is de toxiciteit van de elementen.Voor wetenschappers en scheikundigen is er dus veel werk aan de winkel,en dat zal ook in de toekomst zo blijven.”
Toekomstmogelijkheden “De uitdaging bestaat erin om zowel in België als in het buitenland mensen te vinden om dit soort projecten te realiseren. Veel studenten kozen de richting biologie, meer bepaald de moleculaire biologie, om specifiek in de wereld van de farmaceutica en de biowetenschappen te werken. Het tekort aan laboranten en scheikundigen in het algemeen is zeer groot en zuivere scheikundigen zijn zeer moeilijk te vinden. We merken dat steeds minder jongeren een carrière in de chemische sector starten, maar ze hebben ongelijk. De jobmogelijkheden zijn namelijk immens. In de chemische sector zijn de gevraagde niveaus zeer uiteenlopend: bachelors,masters, ingenieurs, enz. De jongeren zouden zich dus beter bewust worden van de toekomstmogelijkheden die de chemie hen biedt.”
redactie.be@mediaplanet.com
VITO maakt industriële processen efficiënter, sneller en groener PROCESINTENSIFICATIE
❱ Efficiëntere omzetting , zuiverdere producten, hogere opbrengsten ❱ Lager energieverbruik, minder afval en emissie
DUURZAME GRONDSTOFFEN
❱ Vervangen van fossiele grondstoffen door hernieuwbare
grondstoffen, vb. biomassa en CO2 MEMBRAANTECHNOLOGIE
❱ Verminderd energieverbruik ❱ Scheiding zowel op grootte als op affiniteit ❱ Behoud gewenste eigenschappen van producten
Samenwerking. Dat is nu wat we een medische doorbraak noemen. Bij Janssen zoeken wij naar antwoorden op enkele van de moeilijkste vragen in de gezondheidszorg. Wij denken dat niets krachtiger is dan samenwerking. Er mogen geen barrières zijn in de zoektocht naar baanbrekende behandelingen. Samenwerking gaat verder dan nieuwe behandelingen. Van de eerste ontdekking tot toegang en distributie, zoeken wij partners die hetzelfde willen als wij: betere uitkomsten voor onze patiënten. Onze missie stimuleert ons. Onze patiënten inspireren ons. We werken met de hele wereld samen voor de gezondheid van iedereen. www.janssenbelgium.be www.facebook.com /janssenbelgium www.twitter.com /janssenbelgium www.youtube.com /janssenbelgium
JANSSEN PHARMACEUTICA NV