Essential Green IT Conference

Green IT

Essential Conferences

of IT for Green

Verslag www.essent.nl/conference 5 oktober 2010

ieeren t co nf r sl ag ve e l en a ir va n p r a l e l l e en pa s s ie s se

Verslag Essential Conferences

2 Green IT of IT for Green 5 oktober 2010

De dialoog gaat verder

3 Green IT of IT for Green 5 oktober 2010

Verslag Essential Conferences

Ochtendprogramma Welkom Dennis Kamst

Green IT, toegankelijk voor iedereen

CIO Essent

De Essential Green IT Conference van 5 oktober jl. in Baarn was de eerste in een serie bijeenkomsten. Met deze Essential Conferences geeft Essent vorm aan haar maatschappelijke betrokkenheid. Dat doen we door relevante, interessante onderwerpen aan de orde te stellen die raakvlakken hebben met onze core-business, maar waar naar onze mening in de samenleving ten onrechte te weinig aandacht voor is.

gekomen. Met plezier constateerde ik dat er als vanzelf levendige gesprekken ontstonden tussen de deelnemers en dat er goede vragen werden gesteld. Kortom, ik zag volop dialoog en ik hoop en vertrouw erop dat die dialoog verder gaat. Essent wil dat in de toekomst graag blijven faciliteren. Door middel van deze uitgave, maar ook via de open Green IT website.

Green IT is daar een mooi voorbeeld van. Met de Essential Green IT Conference hebben we bedrijven, organisaties en individuen in contact gebracht met de kennis, inzichten en ervaringen van Essent en enkele van onze partners rondom de thema´s Green IT en IT for Green.

Marga Edens CR Manager Essent

Essent is sinds 2007 actief bezig met Green IT. Na drie jaar werken aan Green IT komt de ICT afdeling van Essent in de Green IT benchmark van Gartner naar voren als de groenste van Europa.

Succesfactoren zijn een gedreven CIO, enthousiaste en betrokken medewerkers, transparantie en de bereidheid verbeteringen door te voeren.

De kennis, inzichten en ervaringen die we hebben opgedaan, willen we graag ter beschikking stellen aan iedereen die erin geïnteresseerd is.

Dat doen we niet alleen door het organiseren van de Essential Green IT Conference. Samen met een aantal partners stellen we de Open Green IT Policy beschikbaar. Wij willen graag dat de policy van iedereen wordt. Daarom hosten wij een website met een open karakter: www.opengreenitpolicy.org. We nodigen iedereen uit een bijdrage te leveren of aanpassingen te doen zodat we samen kunnen werken aan de beste manier om Green IT toe te passen.

Tijdens de Essential Green IT Conference is een reeks onderwerpen uitgebreid ter sprake

Groene stroming, that’s IT Marco Spoel Manager IT Infrastructure Essent

ICT en duurzaamheid John Post CTO IBM Benelux

Van benchmark naar resultaat Harry Kisters Associate Director Gartner Nederland

Sustainable IT & governance Ragnar van der Valk Director Performance Improvement PricewaterhouseCoopers

oftware innovatie voor S groene office environment Frank van Bokhoven Directeur Energy Software Solutions

Afsluitende discussie

Tijdens de Essential Green IT Conference hebben we gesproken over Green IT. Dat zijn IT-toepassingen die energiezuinig zijn en/of gebruik maken van duurzame energie. Dezelfde IT, maar dan efficiënter waardoor er flink op kosten kan worden bespaard, en met oog voor het milieu, want er is sprake van een grote CO2reductie.

Relatief nieuw is de ontwikkeling van Green IT naar IT for Green; IT-toepassingen gebruiken om duurzamer te wonen, te leren en te werken. Denk aan het beperken van auto- en vliegtuigkilometers dankzij teleconferencing, zuiniger wonen dankzij slimme domoticatoepassingen, maar ook aan datacenters waarvan de afvalwarmte wordt gebruikt voor de verwarming van kassen.

Green IT Policy Essent organiseert de Essential Green IT conferentie onder meer om Green IT toegankelijker te maken voor geïnteresseerde bedrijven en organisaties. Zoals IT Manager Marco Spoel van Essent het in zijn bijdrage zegt: “Zestig procent van de bedrijven in Nederland vindt Green IT belangrijk en denkt er over na. Slechts zes procent doet er daadwerkelijk iets aan. Het gat tussen denken en doen is te groot. Hoe veranderen we dat?” Belangrijkste conclusie van Spoel: minder denken, meer doen! “Begin gewoon met Green IT, met quick wins, motiveer je personeel, zorg dat het management er achter staat en ga aan de slag. Zo is Essent ook begonnen en inmiddels zijn we op het gebied van IT volgens de Gartner benchmark de groenste van Europa.

Onze kennis en ervaring hebben we gebundeld en geplaatst op de website www.greenitpolicy. org. Bedrijven en organisaties die niet weten hoe te beginnen met Green IT, kunnen hier alle mogelijke informatie vinden.” Dat geldt dus ook voor het MKB, zegt hij als iemand een vraag stelt over de combinatie MKB en Green IT.

Verslag Essential Conferences

4 Green IT of IT for Green 5 oktober 2010

Smarter Planet John Post van IBM somt op: 1. de wereldwijde vraag naar energie groeit 2. het wereldwijde aanbod van energie groeit niet 3. fossiele brandstoffen zijn slecht voor het milieu. “Weg met deze brandstoffen from hell, laten we kiezen voor brandstoffen from heaven, zoals zonneenergie.” De oplossing voor het energievraagstuk ligt volgens IBM in een smarter planet.

Nu al worden we omringd door kunstmatige intelligentie, door IT-toepassingen als domotica, smart phones en wireless internet. Dat zal exponentieel toenemen. Over vijftig jaar zal de wereld er onvoorstelbaar anders uitzien en de mensheid past zich aan. “We gaan van mensversie 0.1 naar mensversie 2.0.” Waarom worden alle mogelijke technieken nu nog niet overal toegepast, vraagt iemand uit de zaal. “Niet uit onwil, maar omdat onze samenleving er nog niet klaar voor is”, antwoordt Post. “Het heeft te maken met tradities en gewoonten.” Misschien is het wel de wet van de remmende voorsprong.

In opkomende economieën overbruggen ze bijvoorbeeld op het gebied van telefonie in één stap een gat van bijna een eeuw, juist omdat ze niet beperkt worden door de last van het verleden.

Facts & figures 7 Sprekers 120 Deelnemers 8300 Reiskilometers 3000 Kilogram CO2 gecompenseerd meer weten? www.essent.nl/conference

CO2 footprint

Ragnar van der Valk van PWC is het met Kisters eens. Op een gegeven moment is duurzaamheid business as usual. Het is voor geen enkel bedrijf, geen enkele overheid een optie om niets te doen tot 2020. De vraag is alleen hoe je je medewerkers meekrijgt. Eén manier volgens Van der Valk is om de bewustwording van medewerGeen hype kers te vergroten. Bij PWC hebben medewerkers “Green IT is niets anders dan met technologie bijvoorbeeld een persoonlijke website waar ze problemen oplossen die door technologie zijn kunnen zien wat hun individuele CO2 footprint is. Een leaseauto scoort dan belangrijk slechter veroorzaakt”, zegt Harrie Kisters van Gartner in zijn presentatie. Duurzaamheid is geen hype. dan een OV jaarkaart. Goed scoren betekent een Binnen nu en tien jaar is het voor bedrijven net bonus en als je slecht scoort moet je betalen.

“Hoe reageert het personeel daarop”, luidt een zo vanzelfsprekend als goed personeelsbeleid. vraag. “Verschillend. Sommigen maken er een Wil je als bedrijf duurzaam ondernemen dan competitie van om zo laag mogelijk te scoren. is benchmarking belangrijk volgens Kisters.

Anderen halen hun schouders op en betalen aan “Alleen dan kun je je vergelijken met andere ondernemingen en weet je waar je op enig mo- het eind van het jaar gewoon hun boete.” Het ment staat” Het geeft je inzicht in noodzakelijke gaat om betrokken medewerkers, dat is één van veranderingen en focus om de volgende stap te de kritische succesfactoren van Green IT. Dit blijft continu aandacht vragen. kunnen zetten.

Verslag Essential Conferences

5 Green IT of IT for Green 5 oktober 2010

Meten

Een vonk

Frank van Bokhoven van Energy Software Solutions wordt door dagvoorzitter Victor Deconinck geïntroduceerd als dé ondernemer, de man die het doen centraal stelt. Van Bokhoven vertelt onder meer over zijn product ESSaver. Die meet hoeveel energie een computer plus randapparatuur verbruikt. Dankzij die kennis kan het management sturen op energieverbruik en vervolgens gedragsveranderingen tot stand brengen. Een organisatie met duizend pc’s kan zo al snel een besparing realiseren van 15.000 euro en 200.000 kilogram CO2 per jaar.

Enkele andere onderwerpen die aan bod komen: - De vaak geïsoleerde positie van de afdeling IT in een organisatie - Het belang van de CIO - De prioriteit die de overheid geeft aan duurzaamheidsbeleid.

Gedreven individuen Na de sprekers volgt een dynamische discussie over Green IT. Regelmatig klinkt de vraag: hoe komen we nu van idee naar handeling. “Pak het laaghangend fruit is één van de antwoorden.

Gebruik spaarlampen, deel een printer, zet de pc uit in plaats van op stand by, enzovoort.

Marco Spoel verwijst naar de Open Green IT Policy die Essent beschikbaar stelt. Daarin staat alle mogelijke informatie om direct met Green IT aan de gang te gaan. Door iemand van KLM wordt het belang van gedreven individuen geschetst; personen die de kar trekken en heel het bedrijf op sleeptouw nemen. Maar Kisters van Gartner zegt dat Green IT niet mag afhangen van corporate heroes, daar is het te belangrijk voor. Het moet gedragen worden door de gehele organisatie.

In Duitsland doen ze het bijvoorbeeld beter, onder andere door het gebruik van zonne-energie op de lange termijn te stimuleren.

Tot slot van de discussie zegt Dennis Kamst dat Green IT vooral gaat om wat je zelf doet.

"Vaak is er een spark, een vonk nodig om de eerste stap te zetten. Ik hoop dat deze dag voor u zo’n vonk is.”

Open Green IT Policy • Alle mogelijke informatie over Green IT en IT for Green • Bouw mee door informatie toe te voegen of te wijzigen • Meteen aan de slag met Green IT dankzij het Green IT Framework

• Aandacht voor onder meer de kantooromgeving, infrastructuur, lifecyclemanagement, aanbesteding, datacenters en KPI’s • Green IT nieuws en interessante links • www.opengreenitpolicy. org is een initiatief van Essent, Mansystems, Eurogroup Consulting en Gartner

www.opengreenitpolicy.org

Verslag Essential Conferences

Middagprogramma

6 Green IT of IT for Green 5 oktober 2010

Verslag Essential Conferences

7 Green IT of IT for Green 5 oktober 2010

Parallelle sessies

Parallelle sessies

Workshop 1: Energiebesparingen in datacenters

1. Energiebesparing in het datacenter van de toekomst Interactieve presentatie over de toekomst van het duurzame datacenter

2. Lokale energieoplossingen voor IT- faciliteiten Interactieve presentatie over verduurzaming van energievoorziening voor IT-faciliteiten

3. IT for Green Buildings Dialoog over implementatie van Green IT Besloten rondetafelbijeenkomst

Het belang van Green IT voor de toekomstige maatschappij Paul Ostendorf Futuroloog

Dagafsluiting Marga Edens CR Manager Essent

Naar verwachting zal het gebruik van IT in de toekomst onstuimig blijven groeien. Zuinige datacenters zijn nodig om het groeiende energieverbruik van IT binnen de perken te houden. Tijdens de workshop energie besparen in datacenters komen stellingen aan bod als: Is Power Usage Effectiveness (PUE) een goede meetmethode? Kan de PUE van een datacenter op 1.0 uitkomen? En is cloud computing (onder meer online softwaregebruik en data-opslag) een hype of here to stay?

In een boeiende mix van discussie, presentatie en film bespreken panelleden van IBM, Rabobank, Cisco en Ziggo de stellingen met elkaar en met het publiek. Om met de laatste stelling te beginnen: Cloud is geen hype en wordt al uitgebreid toegepast. De komende jaren zal dit fenomeen alleen nog maar toenemen.

Dilemma Iedereen is het er over eens dat PUE een meetmethode is die niet geheel het juiste doel dient.

Uiteindelijk wil je als bedrijf energie besparen met je (nieuwe) datacenter. Echter, virtualisaties (onder meer simuleren van hardware door slim software toe te passen) kunnen leiden tot een methodologisch hogere PUE, terwijl er wel energie wordt bespaard. Om dat probleem te tackelen moet PUE gecombineerd worden met andere methoden om energiebesparing te meten.

Op die manier stuur je niet alleen op je facilitaire energieverbruik, maar neem je het ook mee in het totale energieverbruik.

Energieneutraal De experts zijn het er over eens dat een PUE methodologisch inderdaad nooit onder de 1.0 kan uitkomen. Belangrijker is het dat je een data-

center energieneutraal kunt laten draaien door restwarmte te leveren aan derden. Volgende generaties datacenters zullen overigens nog vooruitstrevender zijn dan de huidige generatie en veel energie- en CO2 besparingen mogelijk maken. Maar daar hoef je niet op te wachten, is de teneur. In de discussie komt naar voren dat er nu al veel mogelijk is, maar kansen nog te weinig worden benut. Met het gebruik van groene stroom, toepassen van omgevingskoude en hergebruik van restwarmte kun je op korte termijn al flink verduurzamen.

Workshop 2: Lokale energieoplossingen voor IT faciliteiten “Vroeger waren we als energiebedrijf nogal naar binnen gekeerd. Inmiddels hebben we geleerd naar buiten te kijken en daar is heel veel te zien.” Workshop 2 begint met een presentatie van Klaas de Jong van Essent Local Energy Solutions (ELES) over decentrale energieopwekking. “Fossiele brandstoffen raken op, maar energie is oneindig. Als je goed kijkt, zie je overal alternatieve mogelijkheden om energie op te wekken voor woonwijken en bedrijventerreinen. Verbruikers zijn potentiële energieleveranciers, vooral als ze samenwerken. In Zweden en Denemarken gebeurt dat al op grote schaal.”

Fantasie De Jong behandelt vervolgens enkele praktijkvoorbeelden waar Essent bij betrokken is, zoals de wijk Pothoven in Deventer, het Mediapark in Hilversum en het winkel- en kantorencomplex Mosae Forum in Maastricht. In dit laatste project wordt restwarmte van papierfabriek Sappi gebruikt om servers in de kantoren van het Mosae Forum te koelen. Voor andere projec-

ten wordt bijvoorbeeld koude gehaald uit een zandwinput of vindt warmteopslag plaats in de bodem. Energie zit overal, is de boodschap van De Jong. Laat je fantasie de vrije loop en alles is mogelijk.

Vind elkaar ‘Nieuwe datacenters mogen alleen nog gebouwd worden als er warmte aan de buren wordt geleverd of duurzame koude wordt ingekocht’, is de eerste stelling van Klaas de Jong.

De discussie die volgt, spitst zich al snel toe op de vraag of in dat geval de markt of de overheid sturend moet zijn. Zonder overheidsregulering zal het niet werken zegt de één, terwijl een ander zeker weet dat de markt het heel goed zelf kan regelen. Als het maar genoeg oplevert.

Het is rendabel samen te werken met partijen die warmte nodig hebben. Dat zal volgens de deelnemers een impliciete voorwaarde worden bij de bouw van nieuwe datacenters.

Er moeten warmteafnemers in de buurt zitten die bereid zijn voor een lange periode warmte af te nemen. De discussie gaat verder over subsidies, inadequate regelgeving, bureaucratie, het belasten van CO2 en de constatering dat de overheid niet altijd meewerkt. Die wil immers nog wel eens de regels veranderen en daarmee ook het speelveld. Daarom doet De Jong nogmaals een oproep om het als bedrijven en organisaties samen te doen. “Vind elkaar”, besluit de voorzitter een bijzonder levendige bijeenkomst.

Verslag Essential Conferences

8 Green IT of IT for Green 5 oktober 2010

Verslag Essential Conferences

9 Green IT of IT for Green 5 oktober 2010

Verslag Essential Conferences

10 Green IT of IT for Green 5 oktober 2010

Verslag Essential Conferences

11 Green IT of IT for Green 5 oktober 2010

Vier conclusies Workshop 3: IT for Green Buildings Op het gebied van energiebesparing en vergroening van de woningbouw met behulp van IT is er nog een wereld te winnen. Alle partijen in de bouwketen hebben goede ideeën, alleen lukt het niet altijd die ideeën te verwezenlijken. Eén van de oorzaken is dat betrokken partijen te weinig weet hebben van het denken en doen van de ander. Om daar verandering in te brengen heeft Essent een besloten workshop georganiseerd.

Meedenken Aanwezig zijn vertegenwoordigers van bedrijven en organisaties uit de gehele bouwketen: Neprom, SmartCity Amsterdam, Atelier Pro, Ministerie van VROM, Essent, IBM Smart Home Projects, woningcorporatie De Alliantie, Enexis, Bonnema Architecten, Technische Universiteit Eindhoven, Volker Wessels, Klimaatcampagne HIER! Enkele partijen vertellen over de eigen ervaringen en ze doen zogeheten calls for proposal; voorstellen om bepaalde problemen of suggesties gezamenlijk te behandelen. Wat telkens volgt is een boeiende, enerverende gedachtewisseling, waarbij iedereen de intentie heeft om buiten de eigen kaders te denken.

Resultaten De twee belangrijkste vragen die uit de workshop naar voren komen zijn: 1. Hoe verander je het gedrag van consumenten zodat ze zuiniger omgaan met energie. 2. Wat voor interface is er nodig om consumenten efficiënter met energiebesparingsapparatuur in huis om te laten gaan.

Een voorbeeld van dergelijke apparatuur is een installatie voor het monitoren van het energieverbruik in huis. Een ander voorbeeld is het op afstand in- en uitschakelen van installaties

(verwarming, verlichting, elektrische auto, koelkast, en dergelijke) aan de hand van variabelen zoals energieprijs, buitentemperatuur of overschot van elektriciteit op het net. Deelnemers aan de workshop zijn het er over eens dat een goede, eenvoudige interface tussen gebruiker en systeem noodzakelijk is om het energieverbruik te verlagen. De slimme meter lijkt hiervoor ongeschikt. Betrokkenheid en gebruik door de consument moeten centraal staan bij de toepassing van techniek. Veel technieken zijn er al, maar er is nog onvoldoende afstemming tussen gebruiker, leverancier van energie en de apparaten die energie gebruiken. Om die reden is er te weinig ervaring met meer grootschalige oplossingen, en of deze werken in de praktijk.

Vervolg De discussies naar aanleiding van de calls laten zien dat afstemming en samenwerking in de bouwketen meer aandacht nodig heeft om successen te boeken op het gebied van groen wonen. Aan het eind van de workshop is er een breed gedragen idee dat een vervolg wenselijk is.

Gedacht wordt aan een verdere, meer concrete uitwerking van de twee belangrijkste thema’s die naar voren komen in de workshop: gedragsverandering en een interface. Essent neemt het initiatief om dit te organiseren en te faciliteren.

De Essential Green IT Conference was een inspirerende bijeenkomst. Ik heb de meest in het oog springende resultaten van deze dag samengevat in de volgende conclusies: 1. De huidige status van Green IT is dat veel bedrijven en organisaties beseffen dat het belangrijk is. Overal wordt erover gesproken.

Bedrijven willen het ook graag. Alleen, daadwerkelijk beginnen met Green IT gebeurt nog veel te weinig.

2. Beginnen met Green IT is eenvoudig. Er zijn genoeg quick wins die een enorme CO2- reductie mogelijk maken. Deze leveren bovendien snelle kostenbesparingen op waarmee de benodigde activiteiten gefinancierd kunnen worden. Dus niet langer nadenken en wachten op de overheid: actie ondernemen loont!

3. Als je Green IT meer in de reguliere business binnen de organisatie uitvoert zal de focus op Green IT toenemen. Programmamanagement, projectmanagement en operationele processen zijn hiervoor uitstekend geschikt.

4. Bewustwording van medewerkers is essentieel voor een succesvol Green IT beleid. Betrek je mensen erbij en begin met Green IT. Op den duur zal het een automatisme worden. We praten dan niet meer over Green IT omdat het zich heeft ontwikkeld tot een standaard werkwijze.

Fabrikanten zullen geen niet-groene keuzes meer aanbieden. Denk bijvoorbeeld aan afval scheiden. Vijftien jaar geleden werd er heel veel over gesproken. Nu weten we niet beter of afval weggooien is automatisch scheiden van glas, papier, plastic en GFT. Soms is er een vonk nodig om bewustwording te creëren. Ik hoop dat de Essential Green IT

Conference zo’n vonk heeft kunnen leveren en dat we daarmee bijdragen aan een duurzamere wereld.

Marco Spoel Manager IT Infrastructure Essent

Rapportage Essential Conferences

www.essent.nl/conference www.opengreenitpolicy.org

12 Green IT of IT for Green 5 oktober 2010