Περιοδικό ΕΤΕΚ Μαρτίου 2022, #264

ΤΕΥΧΟΣ 264 • ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΣΥΝΆΝΤΗΣΗ ΕΤΕΚ – ΥΦΥΠ. ΈΡΕΥΝΑΣ:

Παρουσιάστηκε το Digital Services Factory (DSF), ένα από τα έργα-ορόσημα της Κύπρου στον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας

Ανανέωση συμφωνίας CYS-ETEK για την παροχή τριών ευρωπαϊκών προτύπων χωρίς χρέωση ΕΤΕΚ – Υπ. Ενέργειας: Η πράσινη μετάβαση είναι μονόδρομος

* Ταχυδρομικό τέλος πληρωμένο * Ανοικτό αντικείμενο για Κύπρο/Αρ. Άδειας 98 * Κλειστό αντικείμενο για Κύπρο/Αρ. Άδειας 34 * Ανοικτό αντικείμενο για Εξωτερικό/Αρ. Άδειας 52

Μήνυμα προέδρου ΕΤΕΚ προς τα μέλη με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας ISSN 1450-3379 (print), ISSN 2547-8605 (online)

1

Designed for the

future

Creating a sustainable future together: Determined to reduce our environmental footprint, we aim to be CO₂-neutral by 2050.

A circular economy, innovation and smart use are the stepping stones on our path.

It is time to act, join us now!

Lower CO₂ equivalents and market-leading versatility Life is more rewarding with the new VRV 5.

Our new all-round performer covers all of your mini VRV applications in Daikin’s most sustainable solution. ū Maximum flexibility allowing installation in rooms down to 10 m² thanks to factory-mounted refrigerant response measures ū Top sustainability over the entire lifecycle thanks to low GWP R-32 refrigerant and market-leading real life seasonal efficiency ū Ergonomic serviceability and handling, thanks to wide access area to easily reach components within low-profile single fan casing ū Best-in-class design versatility with five sound pressure levels down to 39 dB(A) and automatic ESP setting up to 45 Pa allowing ductwork ū Geared for comfort with intuitive online and voice controls plus a new 10 class indoor unit for small rooms

www.daikin.eu/VRV5

2

Reduced CO₂ equivalent

Θ Ε Μ ΑΤΑ

3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Το μηνιαίο περιοδικό και η ιστοσελίδα (www.etek.org.cy) αποτελούν την επίσημη φωνή του ΕΤΕΚ (τα οποία υποστηρίζονται από ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης - Facebook, LinkedIN, issuu και YouTube). Το περιοδικό αποστέλλεται ταχυδρομικώς ή/και ηλεκτρονικά σε περίπου 14000 παραλήπτες, μέλη του ETEK, ανώτερα στελέχη δημόσιων οργανισμών και σε διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων. Τα μέλη του ΕΤΕΚ, τα οποία στις αρχές του 2022 αριθμούσαν 16,541 (Υπάρχουν άτομα που είναι εγγεγαμμένα σε δύο ή και τρεις κλάδους), προέρχονται από τους κλάδους: Αρχιτεκτονική, Πολιτική Μηχανική, Μηχανολογική Μηχανική, Ηλεκτρονική Μηχανική περιλαμβανομένης της Μηχανικής της Πληροφορικής, Χημική Μηχανική, Μηχανική Μεταλλείων & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας, Αγρονομική Τοπογραφική Μηχανική, Επιμέτρηση & Εκτίμηση Γης, Πολεοδομία – Χωροταξία. Φωτό www.freepik.com/

ΆΡΘΡΟ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΉΣ 6 Μήνυμα προέδρου ΕΤΕΚ προς τα μέλη με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας ΘΕΜΑΤΑ 8 Συνάντηση ΕΤΕΚ - Υφυπουργού Έρευνας 8 Ανανέωση συμφωνίας CYS-ETEK και για το 2022 9 Παρουσία της Υπ. Ενέργειας σε συνεδρία του Γενικού Συμβουλίου ΕΤΕΚ 12 Συναντήσεις ΕΤΕΚ με κοινοβουλευτικά κόμματα 14 Οι τιμές της ενέργειας κύριο θέμα σε συνάντηση ΕΤΕΚ – ΡΑΕΚ 14 Χρηματοδοτήσεις έργων, μέχρι €20.000, από τον Συμμετοχικό Προϋπολογισμό ΕΤΕΚ 2022 ΑΡΘΡΑ 22 Μελέτη ανάλυσης κόστους για διάφορες μεθόδους θέρμανσης 26 Η ιστορία της ασφάλειας και υγείας στην Κύπρο: εκβιομηχάνιση υπό τη σκιά της αποικιοκρατίας 29 Απόβλητα και πλαστικά - Οι αλλαγές που έρχονται 30 Εγχειρίδιο για την ενεργειακή απόδοση και αναβάθμιση κτηρίων αρχιτεκτονικής κληρονομιάς Το ΕΤΕΚ δεν φέρει οποιαδήποτε ευθύνη για την ορθότητα ή και το περιεχόμενο των ενυπόγραφων άρθρων ή/και αναλύσεων, που φιλοξενούνται στο Ενημερωτικό Δελτίο του τα οποία, σημειώνεται, δεν αντιπροσωπεύουν κατ’ ανάγκη την άποψη του Επιμελητηρίου αλλά των συγγραφέων τους. H δημοσίευση άρθρων που αποστέλλονται εναπόκειται στην κρίση της Συντακτικής Eπιτροπής του ενημερωτικού δελτίου.

4

ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ ΈΚΔΟΣΗΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ Τ.Θ. 21826, 1513, Λευκωσία, Κύπρος Διεύθυνση: Κερβέρου 8, 1016 Λευκωσία, Κύπρος Τηλ: +35722877644 / Φαξ: +35722730373 www.etek.org.cy cyprus@etek.org.cy Γραφείο ΕΤΕΚ στην Πάφο Οδός Σόλωνος 14-16 8010 Πάφος Τηλ: +35726912814 / Φαξ: +35726912799

ΚΑΤΆ ΝΌΜΟ ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ

Κωνσταντίνος Κωνσταντή (Πρόεδρος ΕΤΕΚ)

ΕΚΔΌΤΗΣ

ΓΝΩΡΑ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ www.gnora.com info@gnora.com Τηλ: +35722441922

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΊΑ Γιώργος Κωνσταντίνου george@gnora.com

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ - ΣΕΛΊΔΩΣΗ Κυριακή Σοφοκλέους kiri@gnora.com

ΔΙΑΦΗΜΊΣΕΙΣ Γιώργος Κωνσταντίνου george@gnora.com Τηλ: +35722441922

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

5

5

EDITORIAL

Μήνυμα προέδρου ΕΤΕΚ προς τα μέλη με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας Αγαπητές συναδέλφισσες και αγαπητοί συνάδελφοι, Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας θέλω να ευχαριστήσω τις γυναίκες μηχανικούς για την πολύτιμη προσφορά τους σε όλες τις διαστάσεις του επαγγέλματος του μηχανικού και σε όλες τις θέσεις από τις οποίες συμβάλλουν στη δράση και στους στόχους του Επιμελητηρίου. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τοποθετεί στο επίκεντρο των εκδηλώσεων γύρω από την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας την τηλεργασία, την ισότητα των φύλων, την ψυχική υγεία και τη μη αμειβόμενη εργασία φροντίδας. Με τον κόσμο να ορθοποδεί, σιγά-σιγά, από την πανδημία του κορωνοϊού, σε έρευνα του ευρωβαρόμετρου φαίνονται οι αρνητικές συνέπειες που προφανώς πλήττουν και τις γυναίκες μηχανικούς. Στην Κύπρο, πάνω από τις μισές ερωτηθείσες (57%) εντοπίζουν αρνητικό αντίκτυπο στο εισόδημά τους, ποσοστό αρκετά μεγαλύτερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ ταυτόχρονα η Κύπρος κατέχει την πρώτη θέση πανευρωπαϊκά με 68% των ερωτηθεισών (ο μέσος όρος της ΕΕ είναι στο 44%) που δηλώνουν ότι η πανδημία είχε αρνητικό αντίκτυπο στην ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Αποτελεί αναντίρρητο δεδομένο πως η ισότητα των φύλων πρέπει να είναι στο επίκεντρο της ανάκαμψης που θα έρθει μετά την πανδημία με έμφαση στις ίσες ευκαιρίες στην εργασία, στην καλύτερη εκπροσώπηση σε ηγετικές θέσεις και στην κατάργηση των έμφυλων διακρίσεων στην απασχόληση. Γνωρίζουμε καλά πως η κυπριακή κοινωνία απέχει πολύ από την επίτευξη

Συντακτική Επιτροπή

αυτών των στόχων και η προσπάθεια που πρέπει να καταβληθεί είναι τεράστια για να ξεπεραστούν τα στερεότυπα και να επιτευχθούν τα αυτονόητα. Ως πρόεδρος του ΕΤΕΚ, ενός σώματος 16.000 μηχανικών εκ των οποίων οι 4.000 είναι γυναίκες, δηλώνω απερίφραστα ότι επίσης απέχουμε πολύ από το επίπεδο στο οποίο θα ήθελα να ήμασταν σε σχέση με τις ίσες ευκαιρίες στην πρόσβαση του επαγγέλματος, την ίση μεταχείριση στην επαγγελματική ανέλιξη, την απάλειψη των έμφυλων διακρίσεων στον επαγγελματικό στίβο και την εκπροσώπηση στη Διοικούσα Επιτροπή και το Γενικό Συμβούλιο του Επιμελητηρίου. Σε αυτό το πλαίσιο θέλω να ανοίξω δίαυλο επικοινωνίας με τις γυναίκες συναδέλφους και να τους ζητήσω να ενημερώνουν το ΕπιμεΑναντίρρητο λητήριο για τις δυσκολίες που αντιμετωδεδομένο πως η πίζουν στον επαγγελματικό στίβο, ώστε ισότητα των φύλων να γνωρίζουμε τα δεδομένα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε και να αλλάξουμε. πρέπει να είναι Είναι στόχος δικός μου και των συναστο επίκεντρο της δέλφων μου στο Γενικό Συμβούλιο του Επιμελητηρίου να κατανοήσουμε τις ανάκαμψης που δυσκολίες και να καταβάλουμε συθα έρθει μετά την γκροτημένη προσπάθεια με συγκεκριπανδημία μένες στρατηγικές δράσεις και διάχυση ενημέρωσης για το θέμα, ώστε να ανατρέψουμε αυτή την κατάσταση, εντός και εκτός ΕΤΕΚ. Κωνσταντίνος Κωνσταντή Αρχιτέκτονας Πρόεδρος ΕΤΕΚ

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΑ: Έλενα Χριστοδούλου - Αρχιτέκτονας • ΜΕΛΗ: Μαρία Θεοδούλου - Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, Δρ Γεώργιος Παναγή - Ηλεκτρονικός Μηχανικός, Ανδρέας Λοΐζου - Μηχανολόγος Μηχανικός, Σωτήρης Πολυδώρου - Αρχιτέκτονας • YΠΕΎΘΥΝH ΎΛΗΣ: Αντριάνα Μιλτιάδου - Γραμματειακή Λειτουργός ΕΤΕΚ • ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ: Χάρης Σταυρινού - Επιστημονικός Λειτουργός ΕΤΕΚ

6

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗ KNAUF THERMOPROSOPSIS® Σύνθετα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης

Ξέρουμε τn θερμομόvωσn απ̇έξω! Εφαρμόζοντας τα σύνθετα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης Knauf Thermoprosopsis® ■ Απολαμβάνετε μία μοναδική θερμική άνεση στους εσωτερικούς χώρους του κτιρίου σας ■ Επωφελείστε εξαρχής από μειωμένα λειτουργικά κόστη θέρμανσης και δροσισμού ■ Διατηρείτε τον φέροντα οργανισμό και τους εξωτερικούς τοίχους σε καλή κατάσταση ■ Αποφεύγετε τη δημιουργία συμπυκνωμάτων και μούχλας στην όψη του κτιρίου ■ Αυξάνετε την προστιθέμενη αξία και τη βιωσιμότητα του ακινήτου σας Αναζητήστε το νέο έντυπο "Εξωτερική θερμομόνωση Knauf Thermoprosopsis®“ με τον ενσωματωμένο πολύπτυχο χρωματικό κατάλογο επιχρισμάτων της Knauf.

KNAUF CYPRUS LIMITED: Χρίστου Ζεϊπέκκη 1, 4504 Βάσα Κελλακίου, P.O. Box 54589 3725 Λεμεσός Τηλ.: +357 25 821 040, Fax: +357 25 821 043 www.knauf.com.cy, e-mail: knauf@knauf.com.cy

7

7

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Συνάντηση ΕΤΕΚ - Υφυπουργού Έρευνας Σε πολύ καλό και εποικοδομητικό κλίμα πραγματοποιήθηκε στις 17 Μαρτίου 2022 συνάντηση μεταξύ αντιπροσωπείας του ΕΤΕΚ και του υφυπουργού Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής. Στη συνάντηση εκ μέρους του ΕΤΕΚ συμμετείχαν ο πρόεδρός του Κωνσταντίνος Κωνσταντή, το μέλος της Διοικούσας Επιτροπής Σωκράτης Σωκράτους και τα μέλη του Γενικού Συμβουλίου Ρίκκος Κυπριανού, Ιωάννης Ζαπίτης και Δημήτρης Παντελή. Eκ μέρους του Υφυπουργός: υφυπουργείου, πέραν του υφυπουρΤο ΕΤΕΚ είναι πολύ γού Κυριάκου Κόκκινου, συμμετείχαν ο γενικός διευθυντής του υφυπουρσημαντικός εταίρος γείου δρ Στέλιος Χειμώνας καθώς και άλλα στελέχη. Κατά τη συνάντηση ο υφυπουργός παρουσίασε το όραμα του υφυπουργείου, τις αρμοδιότητές του και τις τρέχουσες εξελίξεις και έργα που αφορούν το χαρτοφυλάκιο του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής. Σύμφωνα με τον υφυπουργό η Κύπρος έχει διαμορφώσει ένα συνεκτικό και ολιστικό πλάνο επιτάχυνσης του ψηφιακού μετασχηματισμού σε επίπεδο κυβέρνησης, οικονομίας και κοινωνίας. Συναφώς αναγνωρίστηκε πως η πανδημία λειτούργησε ως κινητήριος μοχλός για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, επιταχύνοντας την ευρεία αξιοποίηση της τεχνολογίας ως όπλου ενάντια στην κρίση και τις κοινωνικοοικονομικές συνέπειές της. Κατά την παρουσίαση έγινε επίσης αναφορά στο Digital Services Factory (DSF), ένα από τα έργα-ορόσημα της Κύπρου όσον αφορά τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας. Ειδικότερα έγινε συζήτηση για τις ψηφιακές δεξιότητες του γενικού πληθυσμού, το έλλειμμα εξειδικευμένου προσωπικού σε θέματα πληροφορικής και σύγχρονων τεχνολογιών ICT (Information and communications technologies ), το χάσμα που υπάρχει μεταξύ αναλυτικών προγραμμάτων πληροφορικής πανεπιστημίων και σύγχρονων εφαρμοσμένων τεχνολογιών πληροφορικής και το κρίσιμο θέμα της

μετεκπαίδευσης και συνεχιζόμενης εκπαίδευσης επιστημόνων του τομέα της πληροφορικής σε σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις. Επισημάνθηκε επίσης η σημασία απόκτησης δεξιοτήτων και σε άλλα οριζόντια θέματα όπως της διεύθυνσης έργων, της ηγεσίας κ.ο.κ. Ειδική αναφορά και συζήτηση έγινε για το σύστημα ΙΠΠΟΔΑΜΟΣ, το ολοκληρωμένο πληροφορικό σύστημα για αδειοδότηση και έλεγχο της οικοδομικής ανάπτυξης. Κλείνοντας την παρουσίασή του ο υφυπουργός σημείωσε ότι το ΕΤΕΚ είναι ένας πολύ σημαντικός εταίρος και αναμένει τις προτάσεις και τη συμβολή του με κοινό στόχο την προώθηση των ζητημάτων τα οποία βρίσκονται στο χαρτοφυλάκιο του υφυπουργείου και την υλοποίηση των στόχων της ψηφιακής ατζέντας, προς όφελος των πολιτών, της κοινωνίας και της οικονομίας του τόπου. Ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ αναγνώρισε και εξήρε το πολύ σημαντικό έργο του υφυπουργείου και των συνεργατών του και σημείωσε την εξαιρετικής σημασίας συμβολή του υφυπουργείου για την ταχεία και αποτελεσματική επίλυση ζητημάτων και εύρεση λύσεων σε προβλήματα που δημιούργησε η πανδημία. Κατά τη συνάντηση τέθηκαν ερωτήματα και αναπτύχθηκε εποικοδομητικός διάλογος μεταξύ των μελών της αντιπροσωπείας του ΕΤΕΚ και του υφυπουργείου. Με το πέρας της συνάντησης συμφωνήθηκε ότι ΕΤΕΚ και υφυπουργείο θα επικεντρωθούν στο αύριο και στη μεγάλη εικόνα, θα καταβάλουν προσπάθεια να επιλύσουν τις όποιες επιμέρους διαφορές τους και θα εμβαθύνουν τη συνεργασία τους στα θέματα ψηφιακής πολιτικής, έρευνας και καινοτομίας με στόχο την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος και τη βελτίωση της ευημερίας των πολιτών.

Ανανέωση συμφωνίας CYS-ETEK και για το 2022 Ο Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης (CYS) και το Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου (ΕΤΕΚ), για 8η συνεχή χρονιά, ανανέωσαν τη συμφωνία τους για την παροχή τριών ευρωπαϊκών προτύπων -χωρίς χρέωση- καθώς και άλλων προνομίων στα μέλη του ΕΤΕΚ. H συμφωνία αυτή εφαρμόζεται αφού το ΕΤΕΚ καταβάλλει ετήσια συνδρομή προς τον CYS. Δικαιούχοι είναι όλα τα μέλη του ΕΤΕΚ (φυσικά πρόσωπα) τα οποία έχουν σε ισχύ άδεια άσκησης επαγγέλματος για το 2022. Επίσης, όσοι έχουν τακτοποιημένες τις οικονομικές τους υποχρεώσεις και με βάση την επαγγελματική τους ιδιότητα στο Μητρώο Μελών είναι άνεργοι, συνταξιούχοι ή κάτοικοι εξωτερικού. Συνεπώς, όσα μέλη του ΕΤΕΚ πληρούν τα παραπάνω κριτήρια μπορούν να εγγραφούν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του CYS

8

(https://www.cys.org.cy/syndesi). Όσοι έχουν ήδη εγγραφεί στην πλατφόρμα του CYS και έχουν άδεια άσκησης επαγγέλματος και για το 2022, ΔΕΝ χρειάζεται να επαναλάβουν τη διαδικασία εγγραφής στην πλατφόρμα. Η τρέχουσα συμφωνία για τα δωρεάν πρότυπα ισχύει μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2023. Επιπλέον, είναι εφικτή η δυνατότητα εγγραφής στα συνδρομητικά σχήματα με προνόμια, έναντι πολύ χαμηλού ετήσιου τέλους. Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν με: Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης: τηλ.: 22411414 / 22411413 / 22411411, c.service@cys.org.cy / ΕΤΕΚ: τηλ.: 22877644, cyprus@etek.org.cy

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Παρουσία της Υπ. Ενέργειας σε συνεδρία του Γενικού Συμβουλίου ΕΤΕΚ Το Γενικό Συμβούλιο του ΕΤΕΚ φιλοξένησε την υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Νατάσα Πηλείδου, σε συνεδρία του που πραγματοποιήθηκε στις 15 Μαρτίου 2022, στο οίκημά του στην εντός των τειχών Λευκωσία. Την υπουργό συνόδευαν ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου, Μάριος Παναγίδης, και ο λειτουργός Βιομηχανικών Εφαρμογών Α, Γιώργος Παρτασίδης. Βασικό θέμα της συνάντησης ήταν τα ενεργειακά ζητήματα με επίκεντρο την ενεργειακή μετάβαση της Κύπρου, αλλά και οι πρόσφατες δυσάρεστες εξελίξεις στην Ουκρανία που δημιούργησαν αλυσιδωτές αντιδράσεις σε μια σειρά από θέματα, περιλαμβανομένων και των ενεργειακών. Στην αρχή της συνεδρίας έγινε σύντομη παρουσίαση από τον πρόεδρο του ΕΤΕΚ, Κωνσταντίνο Κωνσταντή, στην οποία αναπτύχθηκαν η εθνική ενεργειακή πολιτική, τα εμπορικά φωτοβολταϊκά πάρκα προηγούμενων σχεδίων, η ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού, η σημασία της εφαρμογής της αρχής Ενεργειακή Απόδοση Πρώτα, το κορυφαίο ζήτημα της χρηματοδότησης ενεργειακών ανακαινίσεων και η αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας μικρής κλίμακας και ο ρόλος του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, καθώς και η αναγκαιότητα ετοιμασίας ενός οδικού χάρτη για τον περαιτέρω εξηλεκτρισμό (Electrification) της οικονομίας. Συζητήθηκαν, επίσης, ο εξαιρετικά ενεργειοβόρος τομέας των μεταφορών, μέτρα για καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας και τέλος το πολύ σημαντικό ζήτημα της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών. Η υπουργός αφού ευχαρίστησε το ΕΤΕΚ για την πρόσκληση και την παρουσίαση που έγινε, ανέπτυξε πτυχές της πολυσχιδούς πολιτικής του Υπουργείου Ενέργειας για το θέμα, σημειώνοντας πως η μείωση χρήσης και η σταδιακή απεξάρτηση της Κύπρου από τα ορυκτά καύσιμα

αποτελεί όχι απλώς έναν από τους στόχους της αλλά είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της πολυδιάστατης στρατηγικής μας για μετάβαση στην πράσινη οικονομία. Στη συνέχεια τέθηκαν ερωτήματα και αναπτύχθηκε εποικοδομητικός διάλογος μεταξύ των μελών του ΓΣ του ΕΤΕΚ και της αντιπροσωπείας του Υπουργείου Ενέργειας. Το ΕΤΕΚ και η υπουργός συμφώνησαν ότι η πράσινη μετάβαση είναι μονόδρομος και παρόλο που η διαδρομή προς την πλήρη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα θα έχει και δυσκοΒασικό θέμα λίες οφείλουμε να επιδείξουμε τόλμη, αποφασιστικότητα, μεθοδικότητα και της συνάντησης επιμονή. Συμφωνήθηκε επίσης πως θα ήταν τα ενεργειακά πρέπει να διασφαλιστεί ότι: (α) Κατά τη διαδρομή θα υπάρξει ζητήματα φροντίδα για τους ευάλωτους και θα καταπολεμηθεί η ενεργειακή φτώχεια (β) Η διαδρομή προς την πράσινη μετάβαση θα κάνει τις επιχειρήσεις πιο ανταγωνιστικές, θα δημιουργήσει προστιθέμενη αξία στην οικονομία και πολλές θέσεις εργασίας (γ) Τα βάρη και τα οφέλη της ενεργειακής μετάβασης θα μοιραστούν δίκαια και δεν θα δημιουργηθούν συνθήκες κερδοσκοπίας ορισμένων. Η πολύ καλή συνεργασία ΕΤΕΚ και Υπουργείου Ενέργειας στα ενεργειακά θέματα θα συνεχιστεί, και το αμέσως επόμενο διάστημα θα επιχειρηθεί στόχευση στην περαιτέρω απλοποίηση των διαδικασιών για αδειοδότηση μικρών φωτοβολταϊκών σε στέγες, στην εντονότερη και αποτελεσματικότερη εμπλοκή των κυπριακών τράπεζων στη χρηματοδότηση ενεργειακών ανακαινίσεων και στην καλύτερη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών.

9

Θ Ε Μ ΑΤΑ

10

Θ Ε Μ ΑΤΑ

11

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Συναντήσεις ΕΤΕΚ με κοινοβουλευτικά κόμματα Με συνάντηση με την ΕΔΕΚ συνεχίστηκε, στις 21 Μαρτίου 2022, ο κύκλος επαφών του Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου (ΕΤΕΚ) με κοινοβουλευτικά κόμματα. Στόχος του Επιμελητηρίου είναι να παρουσιάσει στα κόμματα τεχνικά θέματα των οποίων απαιτείται άμεση προώθηση στη Βουλή για τροποποιήσεις των σχετικών νόμων. Επικεφαλής των αντιπροσωπειών ΕΤΕΚ - ΕΔΕΚ ήταν οι πρόεδροί τους Κωνσταντίνος Κωνσταντή και Μαρίνος Σιζόπουλος. Μεταξύ των θεμάτων που συζητήθηκαν περιλαμβάνονται ο εκσυγχρονισμός των διαδικασιών αδειοδότησης, η τροποποίηση της περί Ηλεκτρισμού Νομοθεσίας, οι ρυθμίσεις που να διασφαλίζουν ότι αξιόλογα δημόσια οικοδομικά έργα υλοποιούνται με μεθόδους οι οποίες διασφαλίζουν υψηλού επιπέδου αρχιτεκτονική προσέγγιση συμβάλλοντας στη βελτίωση του δομημένου περιβάλλοντος, καθώς και η βελτίωση ρυθμίσεων για τους μελετητές ώστε να καταστεί υποχρεωτική η συνεχιζόμενη εκπαίδευση και επαγγελματική ασφάλιση. Άλλα θέματα που συζητήθηκαν ήταν η νομοθετική ρύθμιση της τακτικής επιθεώρησης οικοδομών και η τροποποίηση του ποσοστού ΦΠΑ για την πρώτη κατοικία. Ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ Κωνσταντίνος Κωνσταντή δήλωσε μετά τη συνάντηση ότι το Επιμελητήριο θα προσπαθεί πάντοτε να είναι ενεργός κοινωνικός εταίρος και υπό τον ρόλο του, ως τεχνικός σύμβουλος του κράτους, θα παρεμβαίνει σε θέματα που αφορούν τόσο τον κύκλο εργασιών των περίπου 16 χιλιάδων μελών του όσο και ολόκληρο τον κυπριακό λαό. Ο κ. Κωνσταντή σημείωσε ότι «η συνάντηση, η οποία έγινε σε εποικοδομητικό κλίμα, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της προσπάθειας ενδυνάμωσης της συνεργασίας του ΕΤΕΚ με τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τα κοινοβουλευτικά κόμματα για την προώθηση μεταρρυθμίσεων που αφορούν το σύνολο της κοινωνίας και την ανάληψη ουσιωδών δράσεων». ΜΕ ΔΗΣΥ Σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε, στις 10 Μαρτίου 2020, στο Συνεδριακό Κέντρο στη Λευκωσία, ΕΤΕΚ και Δημοκρατικός Συναγερμός συνέχισαν σε ιδιαίτερα εποικοδομητικό κλίμα τη συζήτηση τεχνικών θεμάτων, ιδιαίτερης σημασίας για το κράτος και τους πολίτες, η οποία άρχισε στις 10 Φεβρουαρίου 2022. Επικεφαλής της αντιπροσωπείας του Επιμελητηρίου ήταν ο πρόεδρός του Κωνσταντίνος Κωνσταντή, και συμμετείχαν επίσης ο γενικός γραμματέας Πλάτωνας Στυλιανού, το μέλος της Διοικούσας Επιτροπής Θωμάς Μίτα, ο αν. διευθυντής Χριστόδουλος Χατζηοδυσσέως και η επιστημονική λειτουργός Λυδία Μηνά. Επικεφαλής της αντιπροσωπείας του ΔΗΣΥ ήταν ο βουλευτής Νίκος Τορναρίτης, λόγω κωλύματος του προέδρου του κόμματος. Στη δεύτερη συνάντηση αναλύθηκαν περισσότερο προτάσεις του ΕΤΕΚ για συγκεκριμένες νομοθεσίες με στόχο να κατατεθούν στη Βουλή για ψήφιση το συντομότερο. Μεταξύ άλλων, τα θέματα που συζητήθηκαν ήταν: • η περαιτέρω απλοποίηση-εκσυγχρονισμός του συστήματος αδειοδότησης και ελέγχου της ανάπτυξης,

12

Συνάντηση ΕΤΕΚ - ΕΔΕΚ.

• η δημιουργία Μητρώου Μελετητών για την εισαγωγή υποχρέωσης δομημένης πρακτικής άσκησης, συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και ασφάλισης επαγγελματικής ευθύνης για τους μελετητές, με γνώμονα την περαιτέρω θωράκιση των Μελετητών και τη διασφάλιση της ποιότητας των παρεχόμενων μελετητικών υπηρεσιών στους πολίτες, • η προώθηση ρυθμίσεων για την υλοποίηση αξιόλογων έργων του Δημοσίου με διαδικασίες που να διασφαλίζουν ότι θα διαπνέονται από ποιοτικά στοιχεία όπως η υψηλού επιπέδου αρχιτεκτονική προσέγγιση, η αειφορία και η τεχνική αξία και όχι με μοναδικό κριτήριο τη χαμηλότερη τιμή, • η θεσμοθέτηση της τακτικής επιθεώρησης κτηρίων με γνώμονα τη διασφάλιση της δημόσιας ασφάλειας, • η κατάθεση στη Βουλή νομοσχεδίου που τροποποιεί την περί Ηλεκτρισμού Νομοθεσία, • η ρύθμιση της υποχρεωτικής επίβλεψης ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και η άρση της εξαίρεσης για υποβολή μελέτης για σύστημα κεντρικής θέρμανσης και μελέτης για σύστημα κλιματισμού για μία κατοικία, • η προώθηση Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (ΕΜΕΔ) στα κατασκευαστικά συμβόλαια και ιδιαίτερα της Κριτικής Διαδικασίας, η οποία εφαρμόζεται με επιτυχία σε χώρες του εξωτερικού όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, με στόχο την ταχεία και αποτελεσματική επίλυση διαφορών στα κατασκευαστικά έργα, • η πρωτοβουλία που έλαβε το ΕΤΕΚ σε συνεργασία με τον υπουργό Οικονομικών για τη διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή της επιβολής μειωμένου ΦΠΑ για πρώτη κατοικία ώστε να μην αδικηθούν πολίτες με χαμηλότερα εισοδήματα. Ο κ. Κωνσταντίνος Κωνσταντή, μετά τη συνάντηση, δήλωσε ικανοποίηση για την ευρεία αποδοχή που βρίσκουν οι εισηγήσεις του ΕΤΕΚ στα κοινοβουλευτικά κόμματα για πολλά ζητήματα που απασχολούν τον τόπο και τους πολίτες, και τόνισε ότι τον χαροποιεί ιδιαίτερα το γεγονός πως με τον Δημοκρατικό Συναγερμό άνοιξε ένας πολύ παραγωγικός δίαυλος επικοινωνίας.

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Συνάντηση ΕΤΕΚ - ΔΗΠΑ.

ΜΕ ΔΗΠΑ Συνάντηση στην οποία παρουσιάστηκαν και συζητήθηκαν τεχνικά θέματα, τα οποία αποτελούν σημαντικές προτεραιότητες για το ΕΤΕΚ και τα οποία θα απαιτήσουν νομοθετική ρύθμιση, είχε στις 11 Μαρτίου 2022 αντιπροσωπεία του Επιμελητηρίου με αντιπροσωπεία της Δημοκρατικής Παράταξης (ΔΗΠΑ). Επικεφαλής των δύο αντιπροσωπειών ήταν οι πρόεδροί τους Κωνσταντίνος Κωνσταντή και Μάριος Καρογιάν. Στη συνάντηση επίσης συμμετείχαν εκ μέρους της ΔΗΠΑ οι Μαρίνος Μουσιούττας, Αντιγόνη Παπαδοπούλου, Αντρέας Θεμιστοκλέους, Στέλιος Παπαστυλιανού και Αντώνης Ρουσσάκης ενώ εκ μέρους του ΕΤΕΚ συμμετείχαν οι Χρίστος Χριστοδούλου, Θωμάς Μίτα, Χριστόδουλος Χατζηοδυσσέως και Λυδία Μηνά. Η συνάντηση, η οποία έγινε σε εποικοδομητικό κλίμα, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της προσπάθειας ενδυνάμωσης της συνεργασίας του ΕΤΕΚ με τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τα κοινοβουλευτικά κόμματα για την προώθηση μεταρρυθμίσεων που αφορούν το σύνολο της κοινωνίας και την ανάληψη ουσιωδών δράσεων. Μεταξύ των θεμάτων που συζητήθηκαν περιλαμβάνονται ο εκσυγχρονισμός των διαδικασιών αδειοδότησης, η κατάθεση στη Βουλή νομοσχεδίου που τροποποιεί την περί Ηλεκτρισμού Νομοθεσία, οι ρυθμίσεις που να διασφαλίζουν ότι αξιόλογα δημόσια οικοδομικά έργα (κτήρια ή πλατείες κ.ο.κ.) υλοποιούνται με μεθόδους οι οποίες διασφαλίζουν υψηλού επιπέδου αρχιτεκτονική προσέγγιση συμβάλλοντας στη βελτίωση του δομημένου

περιβάλλοντος, καθώς και η βελτίωση των ρυθμίσεων που αφορούν τους μελετητές με την εισαγωγή υποχρέωσης συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και επαγγελματικής ασφάλισης. Άλλα θέματα ήταν η ρύθμιση της υποχρεωτικής επίβλεψης ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και η άρση της εξαίρεσης για υποβολή μελέτης για σύστημα κεντρικής θέρμανσης και μελέτης για σύστημα κλιματισμού για μία κατοικία, η νομοθετική ρύθμιση της τακτικής επιθεώρησης οικοδομών, η τροποποίηση ρύθμισης ΦΠΑ για την πρώτη κατοικία και η προώθηση εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών στα κατασκευαστικά συμβόλαια. Η συνάντηση έληξε σε πνεύμα συναντίληψης και συμφωνήθηκε να αποσταλούν από το ΕΤΕΚ συγκεκριμένες εισηγήσεις για κάθε θέμα ώστε να προωθηθούν οι ανάλογες δράσεις. Σε δήλωσή του μετά τη συνάντηση, ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ, Κωνσταντίνος Κωνσταντή, ανέφερε ότι «τα θέματα αυτά, τα οποία είναι ιδιαίτερα σημαντικά και άπτονται τεχνικών ζητημάτων ευρύτερου ενδιαφέροντος, έχουν τύχει σημαντικής επιστημονικής μελέτης και επεξεργασίας και έχουν τεθεί επανειλημμένα προς την Πολιτεία. Η συμβολή των κοινοβουλευτικών κομμάτων στην ταχεία προώθηση των θεμάτων αυτών μέσω νομοθετικών πρωτοβουλιών ή άλλως πως θεωρούμε πως θα είναι καθοριστική». Ο κ. Κωνσταντή τόνισε ότι το ΕΤΕΚ θα αγωνιστεί για να υλοποιηθούν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και θα γίνουν τα απαραίτητα βήματα στα διάφορα ανοικτά μέτωπα, για το καλό του τόπου και την ευημερία του κυπριακού λαού.

13

13

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Οι τιμές της ενέργειας κύριο θέμα σε συνάντηση ΕΤΕΚ - ΡΑΕΚ Στις 24 Φεβρουαρίου 2022 κλιμάκιο του ΕΤΕΚ, αποτελούμενο από τον κ. Ντίνο Νικολαΐδη, μέλος του Γενικού Συμβουλίου του ΕΤΕΚ, δρα Βενιζέλο Ευθυμίου, εμπειρογνώμονα, και Χρίστο Μαξούλη, ανώτερο λειτουργό του ΕΤΕΚ, συναντήθηκε με τον πρόεδρο της ΡΑΕΚ, δρα Ανδρέα Πουλλικκά, και το Συμβούλιο της ΡΑΕΚ (Φίλιππο Φιλίππου και Νεόφυτο Χατζηγεωργίου). Το ΕΤΕΚ με επιστολή του, βάσει της οποίας διευθετήθηκε η συνάντηση, είχε ζητήσει να συζητηθούν: (α) οι αδυναμίες που φάνηκε να έχει το Σχέδιο Παραγωγής από ΑΠΕ του 2018 και ειδικότερα των μεγάλων φωτοβολταϊκών πάρκων και η αναγκαιότητα λήψης διορθωτικών μέτρων. (β) προβληματισμοί του ΕΤΕΚ για το κατά πόσο η πολυαναμενόμενη ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού και ο τρόπος που είναι δομημένη θα οδηγήσει βραχυπρόθεσμα ή και μεσοπρόθεσμα (επόμενη 7ετία) σε μείωση της τιμής της ηλεκτρικής κιλοβατώρας για το μέσο νοικοκυριό ή τη μικρομεσαία επιχείρηση. Το ΕΤΕΚ ως εισαγωγή είχε σημειώσει πως η παρέμβασή του έχει ως στόχο τον προβληματισμό και τη σύνθεση απόψεων για να θωρακιστεί το μέσο νοικοκυριό και η μικρομεσαία επιχείρηση από τη μεγάλη διακύμανση (τάση αύξησης) των τιμών ενέργειας και για να διασφαλιστεί ότι τα βάρη και τα οφέλη της ενεργειακής μετάβασης θα μοιραστούν δίκαια και δεν θα δημιουργηθούν συνθήκες κερδοσκοπίας ορισμένων. Στο πλαίσιο αυτό και χωρίς να παραγνωρίζεται ότι η πλήρης ανάπτυξη και λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας να γίνει πιο καινοτόμα και αποδοτική, το ΕΤΕΚ έθεσε προς προβληματισμό τις πιο κάτω εισηγήσεις

2. Σε ό,τι αφορά την ανταγωνιστική αγορά ζητήθηκε: (i) να μελετηθεί εκ νέου και να προβληματίσει η χρήση της οριακής τιμής πώλησης ανά περίοδο (δηλαδή η πιο υψηλή τιμή ενέργειας που περιλήφθηκε στις ποσότητες πώλησης) για καθορισμό της τιμής πώλησης και αντί αυτού να γίνεται χρήση της πραγματικής τιμής (συν εύλογο κέρδος) του κάθε παραγωγού που δηλώνει διαθεσιμότητα. Η εισήγηση αυτή εδράζεται στο γεγονός ότι η δυναμική της προσέγγισης της οριακής τιμής πώλησης με βάση τα χαρακτηριστικά του κυπριακού συστήματος, δημιουργεί προϋποθέσεις υπερβολικού κέρδους και δεν κεφαλαιοποιεί πλήρως τις συνθήκες που μπορεί να δημιουργήσει ο ανταγωνισμός προς όφελος του μικρομεσαίου καταναλωτή. (ii) να μελετηθεί εκ νέου και να προβληματίσει η ρύθμιση της προημερήσιας αγοράς και το αναγκαστικό ποσοστό εμπορίας για την Προμήθεια ΑΗΚ, κάτι το οποίο θα αναγκάζει την ΑΗΚ να προμηθεύεται ένα σημαντικό μέρος των αναγκών της σε ηλεκτρική ενέργεια από την προημερήσια αγορά και όχι απευθείας μέσω διμερών συμβολαίων. Αυτό το ποσοστό σε συνδυασμό με την πρόνοια της Οριακής Τιμής θα καθυστερήσει τη μετακύλιση των χαμηλών τιμών ΑΠΕ προς τους τελικούς καταναλωτές, αφού είναι αρκετά μεγάλο σε σύγκριση με το ποσοστό παραγωγής ΑΠΕ από τους ανεξάρτητους παραγωγούς. Ο πρόεδρος της ΡΑΕΚ ευχαρίστησε το ΕΤΕΚ για τη συνάντηση και τις εισηγήσεις που κατατέθηκαν, οι οποίες θα μελετηθούν.

1. Να μελετηθεί η διενέργεια μειοδοτικών διαγωνισμών κατάλληλης δυναμικότητας και η διοχέτευση του παραγόμενου ρεύματος να γίνει με τρόπο που να μην ευνοείται ή να τίθεται σε δυσμενέστερη θέση κάποιος από τους συντελεστές της αγοράς

Χρηματοδοτήσεις έργων, μέχρι €20.000, από τον Συμμετοχικό Προϋπολογισμό ΕΤΕΚ 2022 Το Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου (ΕΤΕΚ) εφαρμόζει φέτος, για δεύτερη συνεχή χρονιά, τη χρηματοδότηση έργων ή δράσεων ή ενεργειών, μέσα από τον Συμμετοχικό του Προϋπολογισμό με συνολικό ποσό €100.000. Τα έργα που θα επιλεγούν για χρηματοδότηση θα ενσωματωθούν στον προϋπολογισμό εξόδων του 2022 και το καθένα μπορεί να αντλήσει μέχρι ποσό €20.000. Οι προτάσεις που θα κατατεθούν θα αξιολογηθούν από πενταμελή Επιτροπή Αξιολόγησης που ορίζει η Διοικούσα Επιτροπή του Επιμελητηρίου, και θα πρέπει να εμπίπτουν σε τομείς που είναι συναφείς με τη δράση και Τις αρμοδιότητες του ΕΤΕΚ, να είναι εξωστρεφείς και να έχουν θετική επίδραση στα μέλη του και την κοινωνία. Σε περίπτωση που οι προτάσεις που θα αξιολογηθούν θετικά ξεπερνούν τον διαθέσιμο προϋπολογισμό, το ΕΤΕΚ δύναται, μέσω σχετικής δημοσίευσης στην ιστοσελίδα του, να δώσει τη δυνατότητα στα μέλη να τις ιεραρχήσουν και να ψηφίσουν την εισήγηση της προτίμησής τους. Αίτηση μπορούν να υποβάλουν φυσικά ή νομικά πρόσωπα, μέλη του ΕΤΕΚ (ή ομάδα φυσικών προσώπων ή κοινοπραξία νομικών προσώπων ή συνδυασμός τους). Κάθε πρόταση θα πρέπει να είναι αναλυτική και τεκμηριω-

14

μένη με ανάλυση παραδοτέων, χρονοδιαγράμματος και προϋπολογισμού. Τα ειδικά Έντυπα Αίτησης Συμμετοχής για υποβολή υποψηφιότητας υποβάλλονται ΜΟΝΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ στη διεύθυνση cyprus@etek.org.cy μέχρι και τη Δευτέρα 21 Απριλίου 2022. Ο Συμμετοχικός Προϋπολογισμός ΕΤΕΚ εντάχθηκε για πρώτη φορά στον ετήσιο προϋπολογισμό του Επιμελητηρίου κατά το έτος 2021. Ο συμμετοχικός προϋπολογισμός αποσκοπεί στην επιχορήγηση έργων ή δράσεων / ενεργειών (με μέγιστο ποσό επιχορήγησης ανά πρόταση τις €20.000), οι οποίες εμπίπτουν σε τομείς που είναι συναφείς με τη δράση και τις αρμοδιότητες του ΕΤΕΚ, είναι εξωστρεφείς και έχουν θετική επίδραση στα μέλη του και την κοινωνία. Μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2022, αξιολογήθηκαν δώδεκα (12) προτάσεις από τις οποίες εγκρίθηκε για χρηματοδότηση η μία καθότι πληρούσε όλους τους όρους που είχαν τεθεί και η οποία αφορά τη «Δημιουργία προσβάσιμης βάσης δεδομένων προς τα μέλη του ΕΤΕΚ, η οποία θα περιλαμβάνει τα χαρακτηριστικά των δομικών υλικών των μνημείων και παραδοσιακών κατασκευών της Κύπρου». Περισσότερα: www.etek.org.cy/el/ news-details/symmetohikos

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Σε ιδιαίτερα εποικοδομητικό κλίμα η συνάντηση ΕΤΕΚ - ΤΠΟ για τις Διατηρητέες Οικοδομές Σε ιδιαίτερα εποικοδομητικό κλίμα πραγματοποιήθηκε συνάντηση στις 9.2.2022 μεταξύ του ΕΤΕΚ και του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως (ΤΠΟ) για το θέμα των διαδικασιών αδειοδότησης και υλοποίησης εργασιών για την αποκατάσταση διατηρητέων οικοδομών. Στη συνάντηση συμμετείχαν εκ μέρους του ΕΤΕΚ ο πρόεδρός του κ. Κωνσταντίνος Κωνσταντή, ο κ. Χρίστος Χριστοδούλου, γενικός ταμίας και η κ. Έλενα Χριστοδούλου Λιασίδου, μέλος του Γενικού Συμβουλίου. Εκ μέρους του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως συμμετείχαν ο κ. Κυριάκος Κούνδουρος, διευθυντής του Τμήματος και η κ. Γιόλα Κούρου, προϊστάμενη του Κλάδου Διατήρησης της Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΤΠΟ. Σκοπός της συνάντησης ήταν να γίνει συζήτηση για την απλοποίηση/ επίσπευση των διαδικασιών αδειοδότησης και της παρακολούθησης της εκτέλεσης εργασιών για τη διατήρηση και την αποκατάσταση διατηρητέων οικοδομών. Ειδικότερα, κατά τη συνάντηση συζητήθηκαν τα ακόλουθα:  Η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων για την αδειοδότηση εργασιών αποκατάστασης σε διατηρητέες οικοδομές.  Η αποφυγή αχρείαστων ελέγχων των συντελεστών δόμησης (Σ.Δ.) για σκοπούς μεταφοράς.  Η απλοποίηση της διαδικασίας πώλησης και αγοράς (δέκτης-δότης) συντελεστή δόμησης.  Η απλοποίηση της διαδικασίας κήρυξης διατηρητέων οικοδομών.

 Η επικαιροποίηση του μέγιστου αναγνωρισμένου κατασκευαστικού κόστους ανά τ.μ.  Η δυνατότητα πώλησης υπολειπόμενου συντελεστή δόμησης για τη στήριξη οικοδομών (άρση επικινδυνοτήτων).  Η δημιουργία καταλόγου ηλεκτρονικής ταυτότητας για τις διατηρητέες οικοδομές -μνημεία της χώρας μας.  Η επιμόρφωση των μελετητών και λειτουργών της Πολεοδομίας σε θέματα διατήρησης και αποκατάστασης διατηρητέων και παραδοσιακών οικοδομών. Στο πλαίσιο αυτό, συζητήθηκε η από κοινού προώθηση εκπαιδευτικών σεμιναρίων ή και εργαστηρίων (workshops), τα οποία θα καλύπτουν όλο το φάσμα των απαιτούμενων μελετών για διατηρητέες οικοδομές, καθώς και η διαμόρφωση Οδηγού / Εγχειριδίου με κατευθυντήριες γραμμές σε ό,τι αφορά τις απαιτήσεις σε διατηρητέες οικοδομές.  Η συνύπαρξη σύγχρονης αρχιτεκτονικής με αρχαία μνημεία ή και σε ιστορικά κέντρα. Κλείνοντας, ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ και ο διευθυντής του ΤΠΟ επεσήμαναν ότι βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι σε ό,τι αφορά την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Ο χρόνος για την προώθηση ενεργειών προς αυτή την κατεύθυνση είναι σαφώς σημαντικός. Στο πλαίσιο αυτό, αποφασίστηκε η από κοινού επεξεργασία και επανεξέταση των πιο πάνω θεμάτων, εντός του επόμενου δεκαπενθήμερου της συνάντησης, με σκοπό τη λήψη σχετικών αποφάσεων.

Ο πρόεδρος ΕΤΕΚ στο συνέδριο «Ενεργειακή Μετάβαση Είμαστε Έτοιμοι να Αντιμετωπίσουμε τις Προκλήσεις;» «Η πράσινη μετάβαση είναι μονόδρομος», ανέφερε ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ, Κωνσταντίνος Κωνσταντή, σε τοποθέτησή του στο συνέδριο «Ενεργειακή Μετάβαση - Είμαστε Έτοιμοι να Αντιμετωπίσουμε τις Προκλήσεις;». Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στις 18 Μαρτίου 2022 και είχε διοργανωθεί από την Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων Κύπρου και το Top Kinisis Conferences & Events και τελούσε υπό την αιγίδα του ΕΤΕΚ. Μιλώντας ο κ. Κωνσταντή πρόσθεσε ότι «παρόλο που η διαδρομή προς την πλήρη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα θα έχει και δυσκολίες οφείλουμε να επιδείξουμε τόλμη, αποφασιστικότητα, μεθοδικότητα και επιμονή. Από όλες τις διαδρομές προς την απεξάρτηση από ορυκτά καύσιμα πρέπει να διαλέξουμε αυτήν η οποία διασφαλίζει τουλάχιστον τα ακόλουθα: (α) θα υπάρξει φροντίδα για τους ευάλωτους και θα καταπο-

λεμηθεί η ενεργειακή φτώχεια (β) Η διαδρομή προς την πράσινη μετάβαση θα είναι αυτη που θα κάνει τις επιχειρήσεις πιο ανταγωνιστικές, θα δημιουργήσει προστιθέμενη αξία στην οικονομία και πολλές θέσεις εργασίας (γ) Τα βάρη και τα οφέλη της ενεργειακής μετάβασης θα μοιραστούν δίκαια και δεν θα δημιουργηθούν συνθήκες κερδοσκοπίας ορισμένων μόνο».

15

Θ Ε Μ ΑΤΑ

O A΄ Aντιπρόεδρος ΕΤΕΚ στο εργαστήρι για τη στρατηγική του ECEC 2022-2024 Ο πρώτος αντιπρόεδρος του ΕΤΕΚ, Ανδρέας Θεοδότου, συμμετείχε στο εργαστήρι για τη χάραξη της στρατηγικής του European Council of Engineers Chambers (ECEC) για την περίοδο 2022-2024. Στο συγκεκριμένο εργαστήρι, το οποίο διεξήχθη το διήμερο 11 και 12 Μαρτίου 2022 στη Βιέννη, συμμετείχαν εκπρόσωποι από όλες τις χώρες μέλη του ECEC, πλην της Σλοβενίας. Κύριος σκοπός του εργαστηρίου ήταν η ανταλλαγή απόψεων ούτως ώστε να χαραχθεί η πολιτική του οργανισμού για την επόμενη τριετία. Μεταξύ άλλων συζητήθηκαν το θέμα της προώθησης των θέσεων (lobbying) του οργανισμού αλλά και των Ευρωπαίων μηχανικών γενικότερα προς τα κέντρα λήψης αποφάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης συζητήθηκε έντονα το θέμα της προκήρυξης των έργων του Δημοσίου. Συγκεκριμένα έγινε συζήτηση για το θέμα των μειοδοτικών διαγωνισμών και εκφράστηκε η άποψη ότι θα πρέπει να προωθηθεί προς την ΕΕ η θέση για αλλαγή της Οδηγίας με την οποία θα κρίνεται ως επιτυχών ο φθηνότερος προσφοροδότης, αφού αυτό είναι συνήθως ενάντια στην ποιότητα. Ιδιαίτερη αναφορά για το θέμα αυτό έγινε και στις ενέργειες του ΕΤΕΚ και το σχετικό ερωτηματολόγιο που έχει στείλει. Για το συγκεκριμένο θέμα αποφασίστηκε η δημιουργία ομάδας εργασίας με επικεφαλής την αντιπρόεδρο του ECEC και εκπρόσωπο της Κροατίας. Στην επιτροπή θα συμμετέχει και ο πρώτος αντιπρόεδρος του ΕΤΕΚ. Εκτός από τα πιο πάνω συζητήθηκαν και διάφορα άλλα θέματα όπως το B.I.M., θέματα ρύθμισης του επαγγέλματος του μηχανικού (regulation), η προώθηση της εικόνας του ECEC κ.ά. Η όλη συνάντηση κρίνεται απόλυτα επιτυχημένη. Ο τρόπος με τον οποίο διεξήχθη έδωσε την ευκαιρία σε όλους τους παρευρισκόμενους να γνωριστούν μεταξύ τους και να ανταλλάξουν απόψεις για θέματα που απασχολούν τους μηχανικούς σε όλη την Ευρώπη. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να γίνει σημαντική δουλειά και να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα.

16

Τριήμερο Σεμινάριο ΕΤΕΚ (δια ζώσης*) Θ Ε Μ Α Τ Α ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΕΣ ΕΠΙ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ Θεσμικό Πλαίσιο, Διατάξεις ΕΤΕΚ και Συναφή Θέματα, Συγγραφή, Παρουσίαση Επιλεγμένων Παραδειγμάτων Πέμπτη 7 Απριλίου – Παρασκευή 8 Απριλίου – Σάββατο 9 Απριλίου 2022 Διάρκεια Προγράμματος: 18 ώρες

Εκπαιδευτικό Πολιτιστικό Κέντρο ΕΤΕΚ, Θησέως 9 -11, εντός των τειχών Λευκωσία Η παρακολούθηση του σεμιναρίου είναι υποχρεωτική για τους Πραγματογνώμονες του Μητρώου Πραγματογνωμόνων του ΕΤΕΚ (εφόσον δεν παρακολούθησαν το αντίστοιχο σεμινάριο σε προηγούμενη διοργάνωση) και για όσους ενδιαφέρονται να εγγραφούν στο Μητρώο!!!!

Εκπαιδευτές: Θεοφάνης Κάκος, Πολ. Μηχανικός, εκπαιδευτής ΤΕΕ Κώστας Αλλαγιώτης, Πολ. Μηχανικός, Συντονιστής Επιτροπής ΕΜΕΔ ΕΤΕΚ Πλάτωνας Στυλιανού, Πολ. Μηχανικός, Γ.Γ. ΕΤΕΚ Νίκος Παπαευσταθίου, δικηγόρος, νομικός σύμβουλος ΕΤΕΚ Διάρκεια Προγράμματος: 18 ώρες Τέλος Συμμετοχής: €100 (περιλαμβανομένου ΦΠΑ) για μέλη του ΕΤΕΚ με τακτοποιημένες οικονομικές υποχρεώσεις €120 (περιλαμβανομένου ΦΠΑ) για υπόλοιπους συμμετέχοντες Δήλωση Συμμετοχής: Υποβάλλεται ΜΟΝΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ το αργότερο μέχρι και την Δευτέρα 4 Απριλίου 2022 ακολουθώντας τον σύνδεσμο: https://etek-seminars.org/ Στην περίπτωση προπληρωμής και ακύρωσης, το 50% κατακρατείται ως διοικητικό τέλος.

*Ανάλογα με τα ισχύοντα μέτρα για τον κορονοϊό θα καθοριστούν τα μέτρα για είσοδο στο σεμινάριο (safepass, rapid test κοκ) ενώ πιθανόν να αλλάξει και ο χώρος διεξαγωγής του.

17

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Εκατοντάδες ετοιμόρροπα κτήρια σε 90 κοινότητες Στις 20 Μαρτίου 2022 η ειδησεογραφική ιστοσελίδα Stockwatch παρουσίασε την Έκθεση που δημοσίευσε Ομάδα Εργασίας του ΕΤΕΚ για τις Επικίνδυνες Διατηρητέες Οικοδομές και Μνημεία, και την Έρευνα για την ανάγκη νομοθετικής ρύθμισης της Τακτικής Επιθεώρησης Κτηρίων. Η Έκθεση ετοιμάστηκε από τα μέλη του ΕΤΕΚ Παναγιώτα Ανδρέου, Κατερίνα Φραγκουλίδου, Νάσω Χρυσοχού και Πλάτωνα Στυλιανού. Ολόκληρη η Έκθεση είναι αναρτημένη εδώ https://bit.ly/367vosJ. Όπως επισημαίνει στο ρεπορτάζ η δημοσιογράφος Ηρώ Ευθυμίου το πρόβλημα των εκατοντάδων ετοιμόρροπων κτηρίων που βρίσκονται διάσπαρτα σε δεκάδες κοινότητες της Κύπρου παραμένει χωρίς ουσιαστικές λύσεις, ενώ αναφέρει ότι τα αποτελέσματα της Έκθεσης του ΕΤΕΚ γνωστοποιήθηκαν στους υπουργούς Αφιέρωμα της Εσωτερικών, Μεταφορών, Πολιτιιστοσελίδας Stockσμού και Οικονομικών, και σε αυτά watch στην Έκθεση σημειώνεται ότι εντοπίστηκαν εκατοντάδες ετοιμόρροπα κτήρια ΕΤΕΚ για Επικίνδυνες και επικίνδυνες διατηρητέες οικοΔιατηρητέες Οικοδομές δομές στις ορεινές κοινότητες. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της και Μνημεία Stockwatch «ο κ. Νουρής αναγνώρισε ότι το θέμα των ετοιμόρροπων κτηρίων είναι τεράστιο, ιδιαίτερα στις περιτειχισμένες πόλεις. Ωστόσο, επεσήμανε ότι υπάρχει νομοθεσία, σύμφωνα με την οποία ο ιδιοκτήτης είναι υπόχρεος να στηρίξει τις οικοδομές, και εάν αδυνατεί την υποχρέωση αναλαμβάνουν οι τοπικές αρχές που επιδοτούνται για τον σκοπό αυτό από την κυβέρνηση και, ακολούθως, μετακυλίουν το κόστος στον ιδιώτη. Αν αδυνατεί να το καταβάλει, τότε τίθεται ως εμπράγματο βάρος στον τίτλο ιδιοκτησίας της οικοδομής, ώστε ο ιδιοκτήτης να καταβάλει το ποσό εάν επιθυμεί να την πουλήσει». Στην Έκθεση του ΕΤΕΚ συμπεραίνεται ότι η καθυστέρηση στη θεραπεία του προβλήματος οφείλεται στην έλλειψη πόρων και στην υποστελέχωση των αρμόδιων τμημάτων, ενώ ο μειωμένος προϋπολογισμός οδηγεί σε λανθασμένες αποφάσεις για κατεδαφίσεις αντί για στηρίξεις των οικοδο-

18

μών και κάλυψη όσο γίνεται περισσότερων υποστατικών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Έκθεσης, στο αρχείο καταγραφής επικίνδυνων οικοδομών του Γραφείου Επιτρόπου Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων, σε 90 κοινότητες εντοπίζονται 826 επικίνδυνες οικοδομές και 47 επικίνδυνες διατηρητέες οικοδομές. Συνολικά ο κατάλογος περιλαμβάνει 112 ορεινές κοινότητες από στις οποίες οι 12 δεν καταγράφουν διατηρητέα ή επικίνδυνα κτήρια. Οι τέσσερις κοινότητες που δήλωσαν ότι δεν διατηρούν στοιχεία είναι οι κοινότητες Άγιος Παύλος, Μονιάτης, Γούρρη και Άγιος Επιφάνιος, ενώ στο Φικάρδου ο κοινοτάρχης δήλωσε ότι δεν γνωρίζει εάν υπάρχουν διατηρητέα κτήρια στην κοινότητα. Σύμφωνα επίσης με τα στοιχεία, οι κοινότητες Κάτω Κυβίδες και Πάνω Κουτραφάς καταγράφονται στα εγκαταλελειμμένα χωριά.

• Από τις 47 επικίνδυνες διατηρητέες οικοδομές: πέντε εντοπίστηκαν στο Άρσος Λεμεσού, τέσσερις στο Πελένδρι και τέσσερις στην κοινότητα Φικάρδου και από τρεις επικίνδυνες διατηρητέες οικοδομές στις κοινότητες Βάσα Κοιλανίου, Πέρα Πεδί και Μηλικούρι.

• Οι κοινότητες στις οποίες υπάρχουν δύο ετοιμόρροπα διατηρητέα κτήρια είναι: Άγιος Γεώργιος Λεμεσού, Άγιος Μάμας, Λάνια, Κυπερούντα, Παλαιχώρι και Ληνού.

• Από ένα στις κοινότητες: Άγιος Θεράπων, Πάνω Κυβίδες, Ζωοπηγή, Πρόδομος, Καμινάρια, Ασκάς, Άλωνα, Πλατανιστάσα, Καμπί, Πεδουλάς, Οίκος, Κοράκου και Σπήλια.

• Στην κοινότητα Παλαιχώρι Μόρφου έχουν εντοπιστεί 51 ετοιμόρροπα κτήρια και στην κοινότητα Κοιλανίου 48. Στο Παλαιχώρι Ορεινής 36 επικίνδυνα κτήρια και 30 επικίνδυνα κτήρια στις κοινότητες Κάτω Μύλος και Πέρα Πεδί αντίστοιχα.

• Σύμφωνα με τα στοιχεία εντοπίζονται 25 επικίνδυνα κτήρια στην Κακοπετριά και στον Κάτω Κουτραφά.

• Στις κοινότητες Γαλάτα και Καμπί υπάρχουν 20 ετοιμόρροπα κτήρια και γενικά σε όλες τις υπόλοιπες κοινότητες καταγράφονται από 16 έως ένα επικίνδυνο κτήριο. ΕΙΣΗΓΉΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΊΝΗΤΡΑ Το ΕΤΕΚ επισημαίνει ότι τα ετοιμόρροπα ή εγκαταλειμμένα κτήρια θεωρούνται εξαιρετικά επικίνδυνα για την ασφάλεια και την υγεία όχι μόνο όσων κατοικούν σε αυτά ή των επισκεπτών τους, αλλά και του γενικού συνόλου του πληθυσμού ενώ η νομική ευθύνη πιθανού ατυχήματος επιβαρύνει τον εκάστοτε ιδιοκτήτη ή και την αρμόδια αρχή. Όσον αφορά τις ορεινές περιοχές σημειώνεται το μέγεθος και η σοβαρότητα της κατάστασης καθώς και η ανάγκη για πιο απλές διαδικασίες αδειοδότησης, ενώ οι διαδικασίες παραχώρησης των κινήτρων θα πρέπει να είναι πολύ πιο σύντομες και απλές ώστε να επωφελούνται άμεσα οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών. Όπως σημειώνεται η έλλειψη πόρων και η υποστελέχωση των διαφόρων τμημάτων αποτελούν τον μεγαλύτερο ανασταλτικό παράγοντα για άμεση δράση. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η Επαρχιακή Διοίκηση έχει την ευθύνη για στήριξη και μέτρα πρόληψης από τυχόν κατάρρευση οικοδομών, όμως δίνεται πολύ μικρό κονδύλι για αυτές τις εργασίες, το οποίο ισούται με €50.000 για όλη την επαρχία Λευκωσίας, και δεν αρκεί για στηρίξεις και κατεδαφίσεις. Όλο το ρεπορτάζ εδώ: https://bit.ly/3L44Ve3

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Προτεινόμενος περιορισμός για Πολυκυκλικούς Αρωματικούς Υδρογονάνθρακες σε στόχους αργίλου Σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχει ξεκινήσει δημόσια διαβούλευση η οποία αφορά πρόταση περιορισμού που στοχεύει στη μείωση του κινδύνου για την υγεία και το περιβάλλον από Πολυκυκλικούς Αρωματικούς Υδρογονάνθρακες (ΠΑΥ) που περιέχονται σε ιπτάμενους πήλινους στόχους σκοποβολής (clay pigeons). Προτείνεται να μην περιέχονται αθροιστικά σε πήλινους στόχους (αργίλου) σε ποσοστό πέραν του 0,005% κατά βάρος 18 συγκεκριμένοι ΠΑΥ. Στο πλαίσιο της διαβούλευσης αυτής, το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ενημερώνει τους επηρεαζόμενους βιομήχανους, εισαγωγείς, διανομείς καθώς και τις οποιεσδήποτε ενδιαφερόμενες οργανώσεις ή επιστημονικές ομάδες ότι μπορούν να υποβληθούν σχόλια έως τις 22 Ιουνίου 2022 επί της πρότασης αυτής. Οι 18 συγκεκριμένοι ΠΑΥ, που ταξινομούνται ως καρκινογόνες χημικές ουσίες και έχουν Έμμονες, Βιοσυσσωρευτικές και Τοξικές Ιδιότητες, δεν προστίθενται σκόπιμα στους στόχους σκοποβολής αλλά περιέχονται ως υπόλειμμα στη λιθανθρακόπισσα υψηλής θερμοκρασίας η οποία χρησιμοποιείται ως συγκολλητικό υλικό σε αυτούς. Εκτιμάται ότι ο προτεινόμενος περιορισμός θα μειώσει τις περιβαλλοντικές εκπομπές από τους 18 ΠΑΥ κατά 270 τόνους

Φωτογραφικός Διαγωνισμός ΕΤΕΚ: «Η κλιματική αλλαγή στην Κύπρο - επιπτώσεις στο περιβάλλον»

ετησίως. Η πρόταση θα αξιολογηθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (ECHA) με τελικό στόχο να ενταχθεί ως νέος περιορισμός στο Παράρτημα ΧVII του Ευρωπαϊκού Κανονισμού REACH (αρ. 1907/2006/ΕΚ). Ο ECHA ζητά περισσότερες πληροφορίες σχετικά με στόχους αργίλου οι οποίοι να περιέχουν φιλικότερα προς το περιβάλλον υλικά και πληροφορίες για επιτρεπόμενους στόχους σε διαγωνισμούς άλλους από αυτούς που φιλοξενούνται από τη Διεθνή Ομοσπονδία Αθλητισμού Σκοποβολής (ISSF), όπως εθνικούς/περιφερειακούς κανόνες που επιβάλλονται από τις εθνικές αθλητικές ομοσπονδίες σκοποβολής για την οικοφιλικότητα των συγκεκριμένων στόχων. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν τα σχόλια και τα δεδομένα τους και να έχουν πρόσβαση σε περισσότερες πληροφορίες μέσω της ακόλουθης ιστοσελίδας του ECHA: https://echa.europa.eu/el/restrictions-under-consideration/-/ substance-rev/68411/term Για περισσότερες πληροφορίες μπορούν επίσης να επικοινωνήσουν με τους αρμόδιους λειτουργούς στα τηλέφωνα 22405609 και 22405608.

Ο Διαγωνισμός Φωτογραφίας του ΕΤΕΚ, με θέμα «Η κλιματική αλλαγή στην Κύπρο - επιπτώσεις στο περιβάλλον και στο έργο των μηχανικών», είναι ανοικτός για όλα τα μέλη του ΕΤΕΚ που έχουν εκπληρώσει τις οικονομικές υποχρεώσεις τους για το έτος 2022. Σκοπός του διαγωνισμού είναι η ευαισθητοποίηση όλων των εμπλεκομένων σε σχέση με το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, το οποίο έχει σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και αποτελεί το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό πρόβλημα της εποχής μας. Επίσης, στοχεύει στην ευαισθητοποίηση και στην προώθηση περιβαλλοντικής κουλτούρας για την επείγουσα ανάγκη αναχαίτισης του φαινομένου. Γνωστοποίηση αποτελεσμάτων: Μάιος 2022. Όροι και προϋποθέσεις συμμετοχής και Δελτίο Συμμετοχής (Entry Form): www.etek.org.cy/el/ news-details/fotografikos-diagonismos.

Σε Δημόσια Κρίση το εθνικό προσάρτημα του ΕΝ 13108-1:2016 O Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης (CYS) ανακοίνωσε την έναρξη διαδικασίας Δημόσιας Κρίσης για το προσχέδιο του εθνικού προσαρτήματος του ΕΝ 13108-1:2016 - Ασφαλτικά μείγματα - Προδιαγραφές υλικών Μέρος 1: Ασφαλτικό σκυρόδεμα. Η περίοδος της Δημόσιας Κρίσης έχει καταληκτική ημερομηνία υποβολής σχολίων στις 25/4/2022. Το προσχέδιο είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του CYS ενώ όλα τα σχόλια θα πρέπει να καταγράφονται στο έντυπο σχολίων και να υποβάλλονται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: c.papageorgiou@cys.org. cy. Το εν λόγω προσχέδιο έχει εκπονηθεί από την υποεπιτροπή της Εθνικής Τεχνικής Επιτροπής Τυποποίησης CYS TC 17 - Ασφαλτικό σκυρόδεμα και έχει εγκριθεί από την ολομέλεια της επιτροπής όπου συμμετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι κοινωνικοί εταίροι. Τη γραμματεία της επιτροπής διαχειρίζεται ο Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης CYS. Πληροφορίες τηλ. +22411413/14.

19

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Εκστρατεία Επιθεώρησης Εργοταξίων 2022 Κατά τους μήνες Μάρτιο, Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο του 2022 το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΤΕΕ), του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, διεξάγει ειδική στοχευμένη εκστρατεία επιθεωρήσεων των εργοταξίων. Ο κατασκευαστικός τομέας είναι τομέας υψηλού κινδύνου, με υψηλό Δείκτη Συχνότητας Ατυχημάτων και τον υψηλότερο Δείκτη Σοβαρότητας Ατυχημάτων. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση της δραστηριότητας στον τομέα αυτό ο οποίος, παρά το γεγονός ότι παρουσιάζει μείωση του Δείκτη Ατυχημάτων, έχει τον υψηλότερο Δείκτη Σοβαρότητας Ατυχημάτων σε σύγκριση με τους άλλους τομείς οικονομικής δραστηριότητας. Η εκστρατεία σχεδιάστηκε λαμβάνοντας υπόψη τις παραβάσεις που εντοπίζονται κατά τις επιθεωρήσεις των εργοταξίων καθώς και τα αίτια των ατυχημάτων, επαγγελματικών ασθενειών και επικίνδυνων συμβάντων που συνέβησαν τα τελευταία χρόνια κατά τη διάρκεια εκτέλεσης εργασιών σε εργοτάξια.

Σκοπός της εκστρατείας είναι η ευαισθητοποίηση όλων των εμπλεκόμενων στα κατασκευαστικά έργα και η εφαρμογή προληπτικών και προστατευτικών μέτρων για τη μείωση των ατυχημάτων, επαγγελματικών ασθενειών και επικίνδυνων συμβάντων που σχετίζονται με τις δραστηριότητες στον τομέα αυτό. Ο στόχος της εκστρατείας είναι ο έλεγχος συμμόρφωσης των εμπλεκόμενων συντελεστών έργων (π.χ. ιδιοκτητών έργων, μελετητών / επιβλεπόντων, εργολάβων, υπεργολάβων) με τις διατάξεις της περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νομοθεσίας. Λεπτομερές ενημερωτικό υλικό, έντυπα για τις βασικές διατάξεις της νομοθεσίας στον κατασκευαστικό τομέα (https://bit.ly/3tcBGjn) υπάρχουν εδώ https://bit.ly/3i5PXbj . Για πρόσθετες διευκρινίσεις ή πληροφορίες, μπορείτε να επικοινωνείτε με τον αρμόδιο λειτουργό morphanides@dli.mlsi.gov.cy, ή στα τηλ.

22405660 / 22405615.

Η νέα ηγεσία των Πολιτικών Μηχανικών Κύπρου Πραγματοποιήθηκε η 29η Ετήσια (Εκλογική) Γενική Συνέλευση του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Κύπρου το Σάββατο, 19 Μαρτίου 2022, στη Λευκωσία. Η Γενική Συνέλευση είχε τεθεί υπό την αιγίδα του Υπουργού Εσωτερικών Νίκου Νουρή, ο οποίος παρευρέθηκε και κήρυξε την έναρξη των εργασιών της. Μεταξύ άλλων, το πρόγραμμα της Γενικής Συνέλευσης περιλάμβανε χαιρετισμούς από τον πρόεδρο του ΕΤΕΚ, Κωνσταντίνο Κωνσταντή, από τον ECCE Vice President/ President Elect Πλάτωνα Στυλιανού και τον πρόεδρο του ΣΠΟΛΜΗΚ Ανδρέα Θεοδότου. Πρόεδροι επαγγελματικών και εργοδοτικών οργανώσεων, εκπρόσωποι κομμάτων και άλλοι τίμησαν με την παρουσία τους την εκδήλωση του Συλλόγου. Στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης βραβεύθηκε και αναγορεύθηκε επίτιμο μέλος του ΣΠΟΛΜΗΚ ο καθηγητής Karl-Heinz Noetel, πρόεδρος του Κατασκευαστικού Τομέα της Διεθνούς Ένωσης Κοινωνικής Ασφάλισης (ISSA-Construction Sector) για τη σημαντική συνεισφορά του στον Σύλλογο και στην προώθηση των θεμάτων Ασφάλειας και Υγείας στα μέλη του Συλλόγου και γενικότερα στον κατασκευαστικό τομέα της Κύπρου. Ο καθηγητής Noetel μίλησε με θέμα «The Success of Cooperation» και προβλήθηκε σύντομο βίντεο/αφιέρωμα για τα Διεθνή Συνέδρια Ασφάλειας και Υγείας και την πολυετή συνεργασία ΣΠΟΛΜΗΚ - καθηγητή Noetel. Με τη λήξη του πανηγυρικού της Συνέλευσης, διεξάχθηκαν οι Εκλο-

20

γές για την ανάδειξη του νέου Κεντρικού Διοικητικού Συμβουλίου του ΣΠΟΛΜΗΚ για την επόμενη διετία, το οποίο ακολούθως καταρτίστηκε σε σώμα ως εξής: Πρόεδρος: Ευαγγελίτσα Τσουλόφτα Α’ Αντιπρόεδρος: Milos Ilic Β’ Αντιπρόεδρος: Μύρια Λοϊζίδη Παπαναστασίου Γενικός Γραμματέας: Κυριάκος Τσιουπανής Γενικός Ταμίας: Βαρνάβας Λάμπρου Μέλος: Νικόλας Κυριακίδης Μέλος: Δημήτρης Πατσαλοσαββής Μέλος (Εκπρόσωπος ΕΣ Λευκωσίας - Κερύνειας): Ευσταθία Γιαννακού Μέλος (Εκπρόσωπος ΕΣ Λεμεσού): Αντώνης Ζαχαρίου Μέλος (Εκπρόσωπος ΕΣ Λάρνακας- Αμμοχώστου): Ευάνθης Καζαντζής Μέλος (Εκπρόσωπος ΕΣ Πάφου): Παναγιώτης Κυριάκου Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι από την ίδρυση του Συλλόγου, το 1992, εκλέγεται για πρώτη φορά γυναίκα στην προεδρία του. Με τη νέα ηγεσία του, ο Σύλλογος Πολιτικών Μηχανικών Κύπρου, θα συνεχίσει να επιτελεί έργο και να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των αγώνων για την υπεράσπιση των επαγγελματικών δικαιωμάτων και την ενίσχυση του ρόλου των Πολιτικών Μηχανικών της Κύπρου, καθώς και την προώθηση της επιστήμης της Πολιτικής Μηχανικής. Συνεχίζοντας με τις ίδιες αξίες και ιδανικά, το νέο Κεντρικό Διοικητικό Συμβούλιο θα σηματοδοτήσει νέους στόχους και δράσεις για την επόμενη διετία.

Waste Management ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ o

Σύστημα Σχεδιασμένο, Κατασκευασμένο, Εφαρμοσμένο και Πλήρως Εναρμονισμένο στα Ευρωπαϊκά Πρότυπα CE/EN.

o

Μεγάλα Οικονομικά Ωφελήματα Έναντι Οποιονδήποτε Άλλων Συστημάτων, Πλήρως Εναρμονισμένο με τη Νομοθεσία , ‘’Διαλογή Στη Πηγή ΄΄.

o

Ειδικά Σχεδιασμένο & Κατασκευασμένο για Κάθε Έργο Ξεχωριστά.

o

Πορτοφόλιο Σημαντικών Έργων.

TEL: 22468229 EMAIL: yianni@logos.cy.net

Σύστημα Σκυβάλων

Σύστημα Ρουχισμού

ΑΡΘΡΑ

Μελέτη ανάλυσης κόστους για διάφορες μεθόδους θέρμανσης Σήμερα, ο τομέας της οικοδομικής βιομηχανίας αποτελεί την κύρια ενεργειακή κατανάλωση στο παγκόσμιο. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), τα κτήρια ευθύνονται για το 40% της κατανάλωσης ενέργειας. Επομένως είναι συνάμα σημαντικό, τόσο οικονομικά όσο και περιβαλλοντικά, να μειωθεί η κατανάλωση ενέργειας στα κτήρια. Ελλείψεις στον σχεδιασμό και μη αποτελεσματική λειτουργία και συντήρηση του συστήματος θέρμανσης, εξαερισμού και κλιματισμού (Heating, Ventilation and Air Conditioning, HVAC), αποτελούν μεγάλο ποσοστό ενεργειακής σπατάλης. Κάθε μέρα πολλοί άνθρωποι περνούν σημαντικό χρόνο στις οικίες τους. Ως εκ τούτου, η Θερμική Άνεση (ΘΑ) στις οικιστικές μονάδες είναι σημαντική αναγκαιότητα η οποία θα πρέπει να ικανοποιηθεί από το Σύστημα HVAC. Ταυτόχρονα, η ενεργειακή απόδοση των εν λόγω συστημάτων είναι σημαντικό ζήτημα, δεδομένου ότι ίσως να είναι το μεγαλύτερο έξοδο στους λογαριασμούς ενεργειακής κατανάλωσης και στις εκπομπές ρύπων στην ατμόσφαιρα. Η θερμική άνεση είναι ουσιαστικά μια κατάσταση του νου, όπου ένα άτομο εκφράζει ικανοποίηση για το θερμικό περιβάλλον. Οι κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν τη ΘΑ παρουσιάζονται στο Σχήμα 1. Παράλληλα, δημιουργήθηκαν και χάρτες ΘΑ (ASHRAE COMFORT CHARTS, Σχήμα 2), οι οποίοι μας βοηθούν να υπολογίσουμε διάφορους συνδυασμούς παραμέτρων, π.χ. Θερμοκρασίας (Τ, °C) και Σχετικής Υγρασίας (RH,%). Όπου Τ (Operative temperature) καθορίζεται ως η μέση τιμή της θερμοκρασίας ξηρού θερμομέτρου (dry bulb temperature) και της ακτινοβολίας του χώρου. Με βάση τον πιο κάτω Χάρτη, ένας χώρος είναι θερμικά άνετος τον χειμώνα για Τ=20,5 °C και 50% σχετική υγρασία, αλλά δεν μπορεί να θεωρηθεί άνετος αν η σχετική υγρασία είναι κάτω από 29,3%. Για το καλοκαίρι δε, άνετο περιβάλλον μπορεί να θεωρηθεί Θερμοκρασία Τ=24,5°C και 50% σχετική υγρασία, δεν είναι όμως άνετο αν η σχετική υγρασία είναι άνω του 60%. Θεωρώ ουσιαστικής σημασίας οι καταναλωτές σε συνεργασία με τους μηχανικούς του έργου (αρχιτέκτονες, μηχανολόγοι – πολιτικοί – ηλεκτρολόγοι μηχανικοί, κ.λπ.), κατ’ αρχάς να σχεδιάζουν αποδοτικά το/α κτήριο/α τόσο για θερμική άνεση, αλλά πρωτίστως για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, ειδικά της ηλεκτρικής ενέργειας, και εν κατακλείδι το σύστημα HVAC να είναι αξιόπιστο και να συντηρείται σωστά από εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό. Τα κυριότερα είδη θέρμανσης, σήμερα, για οικιστικές μονάδες είναι: i. Σύστημα με θερμαντικά σώματα (RH) ii. Σύστημα με υποδαπέδια θέρμανση (UHS) iii. Σύστημα με Split Units (SU) iv. Σύστημα με Θερμοπομπούς – Electric Panel Convectors (EPC) v. Σύστημα που χρησιμοποιεί Heat Pump (HP). Στον Πίνακα 1 καταγράφεται με λεπτομέρεια λεπτομερής ανάλυση του κόστους, ανάλογα με το είδος της Θέρμανσης που επιλέγεται. Φυσικά, δεν είναι μόνο το αρχικό κόστος που πρέπει να λαμβάνεται υπό-

22

ψη. Υπάρχουν και άλλες παράμετροι, όπως η αξιοπιστία, η απόδοση, η επάρκεια σε ανταλλακτικά, η εγγύηση, το λογισμικό ελέγχου, αν υπάρχει, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, κ.λπ. Στους Πίνακες 2 και 3 παρουσιάζονται οι προδιαγραφές Κλιματιστικών Μονάδων (SU) και Θερμοπομπών (EPC), αντίστοιχα. Στον Πίνακα 4 καταγράφηκε τις χρονιές 2020 και 2021 η ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, τόσο στη χειμερινή όσο και στη θερινή περίοδο. Καταληκτικά συνοψίζοντας, η αναφορά επιλογής του πλέον κατάλληλου συστήματος είναι το πιο σημαντικό έγγραφο που θα ετοιμαστεί για ολόκληρο το έργο. Όλα τα άλλα στη διαδικασία σχεδιασμού βασίζονται σε αυτό και περιλαμβάνοται σε αυτήν την ανάλυση. Τι πρέπει όμως να έχουμε υπόψη μας για την επιλογή ενός συστήματος; i. Δεν υπάρχει σωστό σύστημα. Κάθε έργο είναι διαφορετικό.

Σχήμα 1. Κλιματολογικοί και προσωπικοί παράγοντες που επηρεάζουν τους Δείκτες Θερμικής Άνεσης.

Σχήμα 2. Χάρτης Θερμικής Άνεσης.

συνέχεια στη σελίδα 24 T

Θ Ε Μ ΑΤΑ

23

ΑΡΘΡΑ συνέχεια από τη σελίδα 22 T Πίνακας 1.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΓΙΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΙΔΗ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Supply of one - 3way valve 14no. heating radiators with grilles Manifolds (ground and first floor) complete 18x2 pex U.H. pipes 16x2,2 pex radiator pipes with conduit Polystyrene with groove and boarder insulation strip

HEAT PUMP (H.P.)

ELECTRIC PANELS CONVECTOR S (E.P.C.)

€1.155

N/A

N/A

N/A

N/A

N/A

N/A

N/A

€5.460

€200

€200

N/A

N/A

N/A

€717

€717

N/A

N/A

N/A

€1.050

€1.050

N/A

N/A

N/A

Primary and heating

N/A

€1.350

N/A

N/A

N/A

With all its accessories

€1.690

N/A

N/A

N/A

N/A

€315

€375

N/A

N/A

€375

N/A

€884

N/A

N/A

€884

Length=610m

€335

N/A

N/A

N/A

N/A

Length=150m

N/A

€2.500

N/A

N/A

€2.500

Room thermostats

€157

€525

N/A

N/A

€335

13

10no. actuators Supply and pouring/labour of screed Chemicals 14 pair radiator valves 28no. Termination boxes and elbows Labour within plantroom (2 technician x 2 days) Labour (L) within the house (Ground and first loors) Electrical Installation labour Electrical panel Plantroom materials Supply of copper pipes and insulating material Supply and Installation of a s/s chimney

N/A

€280

N/A

N/A

€280

N/A

€1.970

N/A

N/A

€1.970

€90 €270

€25 N/A

N/A N/A

N/A N/A

€25 N/A

€140

N/A

N/A

N/A

N/A

€500

€500

N/A

N/A

€300

€980

€2.400

N/A

N/A

€2.400

€250 €150 €350

€400 €450 €350

N/A N/A N/A

N/A N/A N/A

€250 €150 €250

€405

€405

N/A

N/A

€405

€1.275

€1.275

N/A

N/A

N/A

N/A

N/A

€5.730

N/A

N/A

N/A

N/A

€500

N/A

N/A

N/A

N/A

€280

N/A

N/A

N/A

N/A

N/A

€2.000

N/A

N/A

N/A

N/A

€390

N/A

N/A €10.029

N/A €16.811

N/A €6.510

€975 €3.365

N/A €15.584

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Supply and Installation of 7no. S.U.

Provision for 7no. S.U. (Supply and installation) Brackets and local isolators 27 for the Compressors Supply of 11no. E.P.C. and 28 2no. Towel rails (T.R.) Installation of the 13no.

29 E.P.C./T.R. 30 Electrical Installation labour Total price (excluding VAT) 26

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

€1.155

12 14

24

SPLIT UNITS (S.U.)

Supply of one H.W. Boiler of 30Kw Supply of one Heat Pump of 18Kw Supply of one oil tank Supply of one oil burner of 32Kw Supply of 2no. circulating pumps

UNDERFLOO R HEATING SYSTEM (UHS)

Α/Α

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

RADIATOR HEATING (R.H.)

ΤΙΜΗ ΛΙΑΝΙΚΗ (€)

; Plastic, capacity 1m³

t=25mm, ρ=25Kg/m³, Area=200m² (house) 7 for UHS & 1 for R.H. m³=200m² x 7cm (pump included) not thermostatic

for R.H., L= €70/R. & for UHS, L= 12€/m²

h=12m, Ø150mm, (Insulated) (2x24,000 + 1x12,000 + 4x9,000)Btu/h

ΑΡΘΡΑ ii. Η επιλογή ενός συστήματος είναι σημαντική απόφαση. Απαιτεί και αξίζει μεγάλο φόρτο εργασίας. iii. Ο ιδιοκτήτης δικαιούται να γνωρίζει τις επιλογές, τα σχόλια και τις συστάσεις του μηχανικού. iv. Δεν είναι στη δικαιοδοσία του μηχανικού η επιλογή του συστήματος. Η ευθύνη του μηχανικού είναι ο ιδιοκτήτης να έχει υπόψη του όλες τις πληροφορίες και τα δεδομένα που χρειάζονται για να πάρει, όσο είναι δυνατό, τη βέλτιστη απόφασή του για επιλογή του συστήματος. Αντρέας Λοΐζου Μηχανολόγος Μηχανικός, Εκπαιδευτικός

Πίνακας 2. Προδιαγραφές Κλιματιστικών μονάδων (S.U.) Ονομασία Α/Α χώρου Κουζίνα καθιστικό Τραπεζαρία 2 - καθιστικό 3 Υ/Δ, κυρίως 4 Υ/Δ 5 Γραφείο ΣΥΝΟΛΟ 1

Δυναμικότητα Εμβαδό Αρ. Τοποθεσία Θέρμανσης (m²) S.U. (Btu/h)

Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας/έτος (Θερμή ζώνη) (Kwh/y)

Ισόγειο

48

1

24,800

2240

Ισόγειο

48

1

24,800

2240

Όροφος Όροφος όροφος

24 13 11

1 3 1 7

18,000 10,000 10,000 107,600Btu/h

1120 910x3 910 9240Kwh/y

Σημειώσεις: 1. Όλα τα κλιματιστικά είναι για Θέρμανση και για ψύξη 2. Όλα τα κλιματιστικά είναι Inverter 3. Όλοι οι χώροι στο Ισόγειο, είναι ενιαίοι (open plan). Πίνακας 3. Προδιαγραφές Θερμοπομπών (E.P.C.) Α/Α 1 2 3

Ονομασία χώρου Κουζίνα καθιστικό Τραπεζαρία - καθιστικό W.C

3 Υ/Δ, κυρίως 4 Υ/Δ 5 Γραφείο 6 Μπάνια 7 Διάδρομος ΣΥΝΟΛΟ

Τοποθεσία

Εμβαδό Αρ. Μέγιστη (m²) E.P.C. ισχύς (W)

Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας/έτος (Kwh/y)

Ισόγειο

48

2

2,000x2

1800x2

Ισόγειο

48

2

2,000x2

1800x2

Ισόγειο

3

1

500

450

Όροφος Όροφος Όροφος Όροφος Όροφος

24 13 11 5,5x2 13

1 3 1 2 1 13

2,500 1,500x3 1,000 1,000x2¹ 1,500 96,000W

2250 1350x3 900 900x2 1350 18000Kwh/y

Σημειώσεις: 1. Στα μπάνια έχουν εγκατασταθεί από ένα ηλεκτρικό Towel rail

CEN /CENELEC – Φεβρουάριος 2022: Γνωστοποιήσεις από Εθνικούς Οργανισμούς Τυποποίησης 1025/2012 Γνωστοποιήσεις από Εθνικούς Οργανισμούς Τυποποίησης, μελών των Ευρωπαϊκών Οργανισμών Τυποποίησης CEN / CENELEC, που περιέχουν τους τίτλους προτεινόμενων εθνικών προτύπων. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία που αφορά την πληροφόρηση σε θέματα τεχνικών προτύπων, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν, αφού μελετήσουν τους τίτλους: α) να ζητήσουν να λάβουν ηλεκτρονικά ολόκληρο το κείμενο του προσχεδίου εθνικού προτύπου, εάν αυτό είναι διαθέσιμο, β) να συμμετάσχουν στις συναντήσεις της τεχνικής επιτροπής του Εθνικού Οργανισμού Τυποποίησης που ετοιμάζει το προσχέδιο προτύπου και γ) να υποβάλουν εισήγηση στον CYS, να αρχίσει τυποποιητική εργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με το θέμα της γνωστοποίησης, εάν φυσικά πιστεύουν ότι το εν λόγω εθνικό πρότυπο θα επηρεάσει την ελεύθερη διακίνηση προϊόντων, υπηρεσιών ή την κυπριακή βιομηχανία και οικονομία. Τυχόν σχόλια και παρατηρήσεις υποβάλλονται στον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης. Σε περίπτωση που δεν ληφθεί καμία ανταπόκριση, ο CYS δεν θα φέρει ένσταση στην προώθηση των υπό αναφορά εθνικών προτύπων. Περισσότερα: https://bit.ly/3twt6vL

Eργαστήρι «Γνωριμία με τη Βιοποικιλότητα της Κύπρου» Το Terra Cypria, Το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου, διοργανώνουν ένα πενθήμερο εργαστήρι Γνωριμίας με τη Βιοποικιλότητα της Κύπρου, για απόφοιτους βιολογικών, περιβαλλοντικών και άλλων συναφών επιστημών, την Τρίτη 14 με Σάββατο 18 Ιουνίου, στο Περιφερειακό Πολυδύναμο Πολιτιστικό Κέντρο Ακάμα στο χωριό Κάθηκας. Για κράτηση ή περαιτέρω πληροφορίες, επικοινωνήστε στο 25320034 ή στο info@terracypria.org. Η πρόσκληση για δήλωση συμμετοχής θα ισχύει μέχρι και την Παρασκευή 15/4/2022.

Πίνακας 4. Κατανάλωση Ηλεκτρικής Ενέργειας 2020 Περιγραφή

2021

Χρονική Περίοδος 22/10 – 27/4 – 27/4/20 22/10/20 (Χειμώνας) (Καλοκαίρι)

Κατανάλωση ηλεκτρικής 3215Kwh ενέργειας (Kwh) Σύνολο (Kwh) Χρέωση €645 Περιόδου¹ (€) Σύνολο (€) Δαπάνη κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας (€/Kwh)

4876Kwh

22/10 – 27/4/21 (Χειμώνας)

27/4 – 22/10/21 (Καλοκαίρι)

4418Kwh

4998Kwh

8091Kwh €819

9416Kwh €829

€1081

€1464

€1910

€0,18/Kwh

€0,20/Kwh

Σημειώσεις: 1. Στη χρέωση περιόδου, συμπεριλαμβάνεται ο Φ.Π.Α. (=19%) 2. Η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και οι χρεώσεις αφορούν οικία στη Λευκωσία με: i.Εμβαδό = 100m² (heating area) ii.Όροφοι = 2 (Ισόγειο και 1ος Όροφος) iii.Μέθοδος θέρμανσης χώρων = Υποδαπέδιος θέρμανση (UHS) iv.Ετήσια κατανάλωση καυσίμου (ακάθαρτο πετρέλαιο) = 1430L v.Υπάρχουν εγκατεστημένα 20 ηλιακά πλαίσια για παραγωγή ζεστού νερού στην οροφή του κτηρίου.

25

ΑΡΘΡΑ

Η ιστορία της ασφάλειας και υγείας στην Κύπρο: εκβιομηχάνιση υπό τη σκιά της αποικιοκρατίας Στις αρχές του 20ού αιώνα η οικονομία της Κύπρου ήταν κατά κύριο λόγο αγροτική. Βιοτεχνίες παραγωγής κρασιού, βαμβακιού και καπνού εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του 1920 αλλά ο μεταποιητικός τομέας παρέμεινε μικρός και υποτυπώδης. Οι βασικοί λόγοι πίσω από την υπανάπτυξη του κυπριακού βιομηχανικού τομέα ήταν δύο: η έλλειψη πόρων και η έλλειψη κεφαλαίων. Το νησί ήταν ιδιαίτερα φτωχό μετά από αιώνες σκληρής φορολογίας υπό οθωμανική και βρετανική κυριαρχία. Ο μεταποιητικός τομέας ήταν πολύ στενά συνδεδεμένος με την αγροτική παραγωγή, επομένως, μία κακή σοδειά επηρέαζε αρνητικά τις κυπριακές βιοτεχνίες. Επίσης, υπήρχε σοβαρή έλλειψη επενδύσεων από το εξωτερικό. Ο προστατευτισμός που υιοθέτησε η Βρετανική Αυτοκρατορία μετά την Οικονομική Διάσκεψη της Οτάβας το 1932 προσέλκυσε ελάχιστους επενδυτές στην Κύπρο και σε γενικές γραμμές δεν ωφέλησε την κυπριακή οικονομία καθώς οι Βρετανοί επέλεγαν συχνότερα να εισάγουν φθηνά προϊόντα από άλλες αποικίες. Οι δεκαετίες του 1920 και του 1930, ωστόσο, έφεραν σημαντική επέκταση της μεταλλευτικής βιομηχανίας, καθώς τότε εντατικοποιήθηκε η εξορυκτική δραστηριότητα στο ορυχείο αμιάντου και τα μεταλλεία χαλκού. Η εξόρυξη αμιάντου στο ομώνυμο χωριό του Τροόδους είχε ήδη ξεκινήσει το 1904, όταν ορισμένες από τις τοπικές κοινότητες άρχισαν να εκμεταλλεύονται τους πόρους του ορυκτού στη γύρω περιοχή. Στη συνέχεια, παραχωρήθηκαν δικαιώματα εκμετάλλευσης σε διάφορες ξένες εταιρείες, με σημαντικότερη από αυτές την Cyprus Asbestos Co. Ltd. Το 1912, ο Αμερικανός βιομήχανος Charles Godfrey Gunther αγόρασε γη κοντά στα αρχαία ορυχεία χαλκού στην περιοχή της Σκουριώτισσας και ξεκίνησε έρευνες εκεί. Η κυπριακή μεταλλευτική βιομηχανία άνθησε τη δεκαετία του 1920 και του 1930 όταν οι έρευνες της Ανωνύμου Ελληνικής Εταιρείας Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων οδήγησαν στην ανακάλυψη κοιτασμάτων γύρω από το χωριό Μιτσερό, στα ορυχεία Κοκκινοπεζούλας, Κοκκινόγιας και Αγροκηπιάς. Η ΜΕΓΆΛΗ ΎΦΕΣΗ Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, οι τιμές των αγροτικών προϊόντων έπεσαν δραματικά με αποτέλεσμα χιλιάδες αγρότες να χάσουν τη γη τους. Λόγω των υψηλών επιπέδων ανεργίας τα ορυχεία προσέλκυσαν τους κατοίκους των κοντινών χωριών. Από το 1932 έως το 1938 η μεταλλευτική βιομηχανία αναπτύχθηκε ραγδαία: η εξόρυξη μετάλλων υπερδιπλασιάστηκε ενώ ο αριθμός των εργατών στα ορυχεία και τα λατομεία σχεδόν τετραπλασιάστηκε. Η αποικιακή κυβέρνηση είχε παραχωρήσει στις ξένες εταιρείες εξωεδαφικά δικαιώματα και άφθονο περιθώριο για την εκμετάλλευση των Κυπρίων εργατών. Οι μεταλλωρύχοι αναγκάζονταν να εργάζονται κάτω από πολύ σκληρές συνθήκες και για πολύ χαμηλά μεροκάματα (10-12 γρόσια την ημέρα το 1923), ενώ το ωράριο εργασίας διαρκούσε από

26

την ανατολή μέχρι τη δύση του ήλιου. Οι πολύωρες βάρδιες, οι χαμηλοί μισθοί, οι επικίνδυνες συνθήκες εργασίας καθώς και η απουσία αποτελεσματικής εργατικής νομοθεσίας καθιστούσαν την εργασία στα ορυχεία εξαιρετικά δύσκολη. Ενδεικτικό της στάσης των εργοδοτών και των Αρχών ήταν το ότι οι μεταλλωρύχοι δεν μπορούσαν καν να φέρουν το δικό τους ψωμί στα ορυχεία και υποχρεώνονταν να αγοράζουν ακριβό ψωμί από εισαγόμενο αλεύρι. Στην Κύπρο υπήρχαν δύο διαφορετικοί τύποι ορυχείων: τα ανοιχτά και τα υπόγεια. Στα ανοιχτά ορυχεία, όπως ήταν το ορυχείο αμιάντου, οι εργαζόμενοι κινδύνευαν από την τοξική σκόνη και από κατολισθήσεις. Στα υπόγεια ορυχεία υπήρχε επιπλέον κίνδυνος λόγω των εκρηκτικών που Χάρη στην ανάπτυξη χρησιμοποιούνταν για να επιταχυντης μεταλλευτικής θεί το άνοιγμα των υπογείων στοών. Υπήρχε ακόμη κίνδυνος θανάτου από βιομηχανίας, ασφυξία. η Κύπρος είχε Δύο από τους πρώτους θανάτους που σχηματίσει τη δική μας έγιναν γνωστοί μέσα από μαρτυρίες των κατοίκων του Μιτσερού ήταν της ξεχωριστή αυτοί ενός επιστάτη και του τεχνικού διευθυντή του μεταλλείου στις αρχές εργατική τάξη της δεκαετίας του 1920. Και οι δύο πέθαναν από ασφυξία όταν η φλόγα της λάμπας ασετιλίνης τους έσβησε, σημάδι ότι υπήρχε έλλειψη οξυγόνου στη στοά του μεταλλείου. Το 1925 συνέβη ένα από τα πιο ευρέως δημοσιοποιημένα και θανατηφόρα ατυχήματα, όταν έντεκα εργάτες παγιδεύτηκαν σε μία από τις στοές του μεταλλείου και πέθαναν από ασφυξία. Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Νέος Άνθρωπος», τα θύματα ήταν στην πραγματικότητα 48 ή περισσότερα. Η κοινωνική κατακραυγή γύρω από τα ατυχήματα στα μεταλλεία οδήγησε την κυβέρνηση να εξετάσει σοβαρά το ενδεχόμενο θέσπισης αποτελεσματικής εργατικής νομοθεσίας. Καθώς η Κύπρος ήταν βρετανική αποικία, όλα τα ενδεχόμενα μέτρα ασφάλειας και υγείας που επρόκειτο να εφαρμοστούν θα βασίζονταν σε βρετανικά πρότυπα. Στη Μεγάλη Βρετανία, το λίκνο της Βιομηχανικής Επανάστασης, οι προσπάθειες για επίτευξη καλύτερων και αξιοπρεπέστερων συνθηκών εργασίας σε εργοστάσια και ορυχεία είχαν ξεκινήσει ήδη από τις αρχές με μέσα του 19ου αιώνα. Η βρετανική κυβέρνηση υιοθέτησε οκτώ νόμους περί εργοστασίων, τα Factory Acts, μεταξύ 1802 και 1891. Οι νόμοι αυτοί είχαν ως στόχο την προστασία των εργατών και ιδιαίτερα των παιδιών που δούλευαν σε εργοστάσια και υφαντουργεία. Το 1833 ορίστηκαν οι πρώτοι επιθεωρητές εργοστασίων. Το «Workman's Compensation Act» του 1897 εδραίωσε την αρχή της χρηματικής αποζημίωσης για εργαζόμενους που είχαν υποστεί τραυματισμούς κατά τη διάρκεια της εργασίας. Σε γενικές γραμμές, τα μέτρα προστασίας για τους εργάτες στα εργοστάσια και τα ορυχεία των αποικιών επιβάλλονταν πολύ αργότερα από ό,τι στη Βρετανία. Συνήθως χρειαζόταν να ασκηθεί πίεση από τοπικούς κοινωνικούς μεταρρυθμιστές προκειμένου να εκδοθούν πράξεις και νόμοι παρόμοιοι με αυτούς που ίσχυαν στη Βρετανία. Αυτό συνέβη στην

ΑΡΘΡΑ

περίπτωση της Ινδίας, όπου η δημόσια κατακραυγή οδήγησε στην ψήφιση του India Factories Act του 1881, του οποίου η διατύπωση ακολουθούσε στενά εκείνη του βρετανικού Factories Act του 1878. Στην Κύπρο, ένας ειδικός νόμος για τα ορυχεία ψηφίστηκε το 1925. Ο νόμος έδινε στον Βρετανό ύπατο αρμοστή την εξουσία να διατάξει το κλείσιμο ή την προσωρινή αναστολή των εργασιών ενός ορυχείου καθώς και να διορίσει «ελεγκτή» και επιθεωρητές ορυχείων. Προέβλεπε ακόμη αποζημίωση, όχι μεγαλύτερη από μισό μεροκάματο, για όσους είχαν τραυματιστεί σε εργατικό ατύχημα. Εντούτοις, τα θύματα ατυχημάτων έπρεπε να προσκομίσουν αποδείξεις ότι το ατύχημα είχε όντως συμβεί κατά τη διάρκεια της εργασίας και εξαιτίας δραστηριοτήτων που σχετίζονταν άμεσα με την καθήκοντά τους. Έπρεπε επίσης να αποδείξουν ότι δεν είχαν προκαλέσει οι ίδιοι το ατύχημα. Σε περίπτωση θανάτου ενός εργαζομένου, η οικογένεια του θύματος μπορούσε να λάβει έως 100 λίρες ως αποζημίωση. Εντούτοις έπρεπε πάλι να αποδειχθεί ότι το ατύχημα συνέβη κατά τη διάρκεια της εργασίας και λόγω δραστηριοτήτων που συνδέονταν άμεσα με τα καθήκοντά του. Όπως ήταν αναμενόμενο, ο κυπριακός Τύπος επέκρινε τον νόμο. Η εφημερίδα «Λαϊκή» τον χαρακτήρισε «ελλιπή και ασαφή», τονίζοντας ότι δεν προσέφερε ουσιαστική προστασία. Ωστόσο, εκκλήσεις για την παροχή επαρκούς προστασίας για τους Κύπριους που εργάζονταν στα μεταλλεία απορρίφθηκαν επανειλημμένα. Σύμφωνα με ένα άλλο δημοσίευμα της εφημερίδας «Λαϊκή», ο αποικιακός γραμματέας απέρριψε αίτημα για εισαγωγή αποτελεσματικότερης επίσημης εργατικής νομοθεσίας το 1927 καθώς, όπως ανέφερε, το νησί δεν είχε ανεπτυγμένη βαριά βιομηχανία. ΕΡΓΑΤΙΚΆ ΑΤΥΧΉΜΑΤΑ Το θέμα των κυπριακών εργατικών ατυχημάτων είχε πάρει τέτοιες διαστάσεις που τέθηκε ακόμη και στη Βρετανική Βουλή των Κοινοτήτων από τον Shapurji Saklatvala, τον μοναδικό βουλευτή του Κομουνιστικού Κόμματος της Μεγάλης Βρετανίας. Συγκεκριμένα, ο Saklatvala ζήτησε

λεπτομέρειες για δύο ατυχήματα που συνέβησαν το 1928: το πρώτο στα ορυχεία αμιάντου και το οποίο είχε ως αποτέλεσμα δύο θανάτους και το δεύτερο στο μεταλλείο της Σκουριώτισσας το οποίο προκάλεσε έναν θάνατο και δύο τραυματισμούς. Ο Saklatvala ρώτησε εάν ελήφθησαν τα απαραίτητα μέτρα από τις Αρχές ώστε να αποτραπούν αντίστοιχα ατυχήματα στο μέλλον. Ο Leo Amery, ο Βρετανός υπουργός Αποικιών, απάντησε δηλώνοντας ότι δεν είχε πληροφορίες σχετικά με τα ατυχήματα και παρέπεμψε τον βουλευτή στον νόμο του 1925 για τα ορυχεία. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι μεταλλωρύχοι, πέραν του κανονικού ημερομισθίου, πληρώνονταν περισσότερο εάν έβγαζαν μετάλλευμα επιπλέον από αυτό που απαιτούνταν για το μεροκάματο. Για αυτόν τον λόγο, πολλοί από αυτούς εργάζονταν για περισσότερες ώρες από ό,τι ήταν ασφαλές. Αυτό ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνο για τους εργάτες του μεταλλείου της Κοκκινοπεζούλας, οι οποίοι ήταν εκτεθειμένοι σε σκόνη που προκαλούσε πνευμονοκονίαση, μια ασθένεια που αποδεκάτισε τον πληθυσμό των γύρω χωριών. Η πνευμονοκονίαση δεν ήταν ευρέως γνωστή στην Κύπρο κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, με αποτέλεσμα να συγχέεται συχνά με τη φυματίωση. Χάρη στην ανάπτυξη της μεταλλευτικής βιομηχανίας, η Κύπρος είχε σχηματίσει τη δική της ξεχωριστή εργατική τάξη. Ωστόσο, η αποικιακή κυβέρνηση δεν εμπιστευόταν τις προσπάθειες των εργατών να οργανωθούν σε συνδικαλιστικές οργανώσεις. Κάθε καινούργια συνδικαλιστική οργάνωση έπρεπε να εγγραφεί, αλλά ο αποικιακός γραμματέας είχε την εξουσία να απορρίψει την εγγραφή της. Αυτή η διάταξη χρησιμοποιήθηκε για να εμποδίσει τις προσπάθειες οργανωμένων εργατών, την ιδεολογία των οποίων η αποικιακή κυβέρνηση θεωρούσε επικίνδυνη, τόσο των εθνικιστών όσο και των κομουνιστών. Εντούτοις, παρ’ όλα τα εμπόδια, μέχρι το 1939 ο αριθμός των εγγεγραμμένων συνδικαλιστικών οργανώσεων ανήλθε σε σαράντα έξι. Τα πιο πιεστικά αιτήματα των συνδικαλιστών ήταν η μείωση των ωρών εργασίας, η αύξηση των μισθών και η εισαγωγή ενός συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Επομένως, η διασφάλιση των συνθηκών υγιεινής και συνέχεια στη σελίδα 28 T

27

ΑΡΘΡΑ συνέχεια από τη σελίδα 27 T ασφάλειας στην εργασία ερχόταν σε δεύτερη μοίρα. Παρ’ όλα αυτά, κατά καιρούς γινόταν αναφορά στις ανθυγιεινές και επικίνδυνες συνθήκες εργασίας ώστε να δικαιολογηθούν τα αιτήματα για υψηλότερους μισθούς. Στα τέλη της δεκαετίας του 1940, μία σειρά από μεγάλης κλίμακας απεργίες στα μεταλλεία ανάγκασε τους Βρετανούς να αποστείλουν στην Κύπρο έναν σύμβουλο εργασίας για να βοηθήσει στη σύνταξη ενός νομοθετικού προγράμματος για τον εκσυγχρονισμό της κυπριακής βιομηχανίας. Οι βρετανικές Αρχές είχαν σκοπό να βασίσουν το πρόγραμμα αυτό σε μοντέλο που είχε εφαρμοστεί σε άλλες αποικίες: συγκεκριμένα ο περί Εργοστασίων Νόμος θα είχε ως πρότυπο τον αντίστοιχο Νόμο περί Εργοστασίων της Τζαμάικας. Παρ’ όλα αυτά ο περί Εργοστασίων Νόμος, ο οποίος προσέφερε το πρώτο ικανοποιητικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας και της ασφάλειας στην εργασία, εκδόθηκε μόλις το 1956. Ο νόμος καθόριζε τις κατάλληλες συνθήκες εξαερισμού και την κατάλληλη θερμοκρασία και φωτισμό, έθετε πρότυπα καθαριότητας, περιλάμβανε μέτρα κατά του συνωστισμού και απαιτούσε τη σωστή αποστράγγιση των δαπέδων, τη συντήρηση ανυψωτικών, ανελκυστήρων και άλλων μηχανημάτων, την παροχή νερού καθώς και την πρόνοια μέσων διαφυγής σε περίπτωση πυρκαγιάς. Ο νόμος απαιτούσε επίσης από τους εργοδότες να παρέχουν προστασία από επικίνδυνες αναθυμιάσεις και εκρηκτικές και εύφλεκτες ουσίες. Οι εργοδότες που δεν τηρούσαν αυτά τα πρότυπα θα αντιμετώπιζαν κυρώσεις, ενώ οι τραυματισμένοι εργαζόμενοι θα λάμβαναν αποζημίωση σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου περί Αποζημίωσης των Βρετανών Εργατών. Το 1956 ψηφίστηκε επίσης ο νόμος για την κοινωνική ασφάλιση, πολύ αργά σε σχέση με άλλες χώρες, όπου αντίστοιχα νομοθετήματα είχαν ψηφιστεί ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα. Ενδεικτικό είναι ακόμη το ότι η βρετανική κυβέρνηση εξέδωσε τους νόμους για προστασία των εργατών λίγο πριν το ξέσπασμα των ένοπλων δράσεων για κατάργηση του αποικιακού καθεστώτος, μόνο δηλαδή όταν είχε φανεί ότι η αίσθηση τάξης και ασφάλειας βρισκόταν υπό απειλή. ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΊΑ Το 1960, όταν η Κύπρος κέρδισε την ανεξαρτησία της, η Νομοθετική Εξουσία πέρασε στα θεσμικά όργανα του νεοσύστατου κράτους. Σε πολλές περιπτώσεις το νομοθετικό πλαίσιο των αποικιακών νόμων διατηρήθηκε. Το ίδιο συνέβη και στην περίπτωση της εργατικής νομοθεσίας, υπήρχε όμως ανάγκη εκσυγχρονισμού, ιδιαίτερα του συστήματος επιθεώρησης εργασίας. Το σώμα που ανέλαβε το έργο του εκσυγχρονισμού ήταν το αναδιοργανωμένο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Ο κλάδος Επιθεώρησης Εργοστασίων είχε τον μικρότερο αριθμό λειτουργών από όλους τους κλάδους του υπουργείου και ήταν στελεχωμένος με τεχνικούς που δεν είχαν λάβει εξειδικευμένη εκπαίδευση. Αρχικά οι επιθεωρητές ήταν απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που έπρεπε να είναι εξοικειωμένοι με κάθε ισχύοντα εργατικό νόμο. Η έλλειψη τεχνικών γνώσεων συχνά καθιστούσε τις παρεμβάσεις τους ανεπιτυχείς καθώς δυσκολεύονταν να κερδίσουν τον σεβασμό των εργοδοτών. Ένα αποφασιστικό βήμα στην πορεία προς τον εκσυγχρονισμό και την αναδιοργάνωση του συστήματος επιθεώρησης εργασίας ήταν η ένταξη της Κύπρου στη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ILO) το 1960. Ως μέλος της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, η Κύπρος επικύρωσε τη Συνθήκη Επιθεώρησης Εργασίας, η οποία καθόριζε τα κριτήρια πρόσληψης και τους όρους και τις προϋποθέσεις υπηρεσίας των επιθεωρητών εργασίας κα-

28

θώς και τις εξουσίες και τις υποχρεώσεις τους. Η ιστορία των κυπριακών μεταλλείων αποτελεί ένα τραγικό κεφάλαιο στην ιστορία του νησιού. Η απαραίτητη νομοθεσία για την πρόληψη των αναπνευστικών ασθενειών στα ορυχεία θεσπίστηκε αφότου η Κύπρος έγινε ανεξάρτητο κράτος. Τα ορυχεία υπάγονταν στη δικαιοδοσία της Υπηρεσίας Μεταλλείων που ήταν αρχικά τμήμα του Υπουργείου Εμπορίου και, αργότερα, του Υπουργείου Γεωργίας. Επομένως, μόνο υπάλληλοι αυτών των τμημάτων μπορούσαν να προβούν σε ελέγχους και επιθεωρήσεις. Οι επιθεωρητές του Υπουργείου Εργασίας δεν επιτρεπόταν να επισκέπτονται και να επιθεωρούν τις συνθήκες στα ορυχεία μέχρι το 1996, όταν ένας νόμος που εναρμόνισε την κυπριακή νομοθεσία για την υγεία και την ασφάλεια με τη Σύμβαση αριθ. 155 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας τους επέτρεψε να επιθεωρούν τις συνθήκες σε όλους τους χώρους εργασίας. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 η μεταλλευτική βιομηχανία της Κύπρου έπεσε σε ύφεση εξαιτίας της εξάντλησης των πλούσιων κοιτασμάτων χαλκού. Το ορυχείο αμιάντου έκλεισε για οικονομικούς λόγους τη δεκαετία του 1980. Ο τελευταίος ιδιοκτήτης του ορυχείου ήταν η Μητρόπολη Λεμεσού, ενώ το πλοίο που μετάφερε το τελευταίο φορτίο ασβέστη βυθίστηκε στη θάλασσα το 1981. Σήμερα, το μόνο ορυχείο στην Κύπρο που βρίσκεται σε λειτουργία είναι το μεταλλείο χαλκού της Σκουριώτισσας. Η ιστορία της υγείας και ασφάλειας στην εργασία στην Κύπρο δεν μπορεί να εξεταστεί έξω από το πλαίσιο της τρικυμιώδους σύγχρονης ιστορίας του νησιού και των κοινωνικών και πολιτικών αναταραχών του 20ού αιώνα, καθώς οι κατά καιρούς ασταθείς πολιτικές συνθήκες εμπόδιζαν τη φυσιολογική λειτουργία της θεσμών. Μετά από τις διακοινοτικές συγκρούσεις του 1963 οι κοινότητες των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων ουσιαστικά διαχωρίστηκαν. Το Υπουργείο Εργασίας επηρεάστηκε και αυτό από τις εξελίξεις, καθώς όλοι οι Τουρκοκύπριοι αξιωματούχοι εγκατέλειψαν τις θέσεις τους και αποσύρθηκαν σε τουρκοκυπριακούς θύλακες. Η τουρκική εισβολή του 1974 οδήγησε στο να χαθούν το 50% της βιομηχανίας, το 65% των ξενοδοχείων και των τουριστικών καταλυμάτων, και το 46% του βιομηχανικού τομέα. Χάθηκαν ακόμη το λιμάνι της Αμμοχώστου και το αεροδρόμιο Λευκωσίας. Εντούτοις, το χαμένο έδαφος καλύφθηκε σχετικά γρήγορα και η βιομηχανία επέστρεψε στα προ του 1974 επίπεδα το 1977. Σήμερα η κυπριακή νομοθεσία είναι πλήρως εναρμονισμένη με την ευρωπαϊκή. Η Κύπρος συμμετέχει σε όλα τα ευρωπαϊκά φόρα για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία. Τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα σημειώθηκε τεράστια βελτίωση στη γενικότερη «κουλτούρα» υγείας και ασφάλειας στην εργασία, η οποία συμβάδισε με την ανάπτυξη της κυπριακής κοινωνίας και την ανταλλαγή τεχνογνωσίας, πρακτικών, πολιτικών, στρατηγικών και εμπειρίας με χώρες του εξωτερικού και κυρίως με τα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα τελευταία χρόνια τα ατυχήματα είναι ως επί το πλείστον ήσσονος σημασίας καθώς οι εργοδότες τηρούν υψηλά πρότυπα ασφαλείας εξαιτίας των ισχυόντων νόμων. Εν τέλει η εξέλιξη της νομοθεσίας και η ανάπτυξη κοινωνικής ευαισθητοποίησης γύρω από θέματα ασφάλειας και υγείας μπορεί να θεωρηθεί ως δείκτης μέτρησης της ποιότητας της δημοκρατίας και της εξέλιξης του κράτους πρόνοιας και αξίζει να εξεταστεί κάτω από αυτό το πρίσμα. Δρ Ελένη Λεοντίδου

ΑΡΘΡΑ

Απόβλητα και πλαστικά - Οι αλλαγές που έρχονται Με τα πολλά προβλήματα που άρχισαν να φαίνονται με τα πλαστικά, τις κλιματικές αλλαγές, τις τεράστιες ποσότητες αποβλήτων που παράγουν οι μοντέρνες κοινωνίες, τη διατήρηση των πόρων και μια σειρά από άλλα προβλήματα, η ΕΕ ξεκίνησε την πολιτική της «Κυκλικής Οικονομίας». Μέσα ακριβώς από το πλαίσιο της Κυκλικής Οικονομίας ξεκίνησε το 2018 η στρατηγική της ΕΕ για τη μείωση των πλαστικών. Η πρώτη αλλαγή που είδαμε στην Κύπρο ήταν αυτή του Ιουλίου του 2018 όταν ξεκίνησε η χρέωση της πλαστικής τσάντας μεταφοράς προς 6 σεντ. Με το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε σε νόμο την περασμένη εβδομάδα, τον Φεβρουάριο του 2023 θα απαγορευτεί εντελώς η διάθεση πλαστικής τσάντας στα ταμεία. Ο νέος αυτός νόμος δεν επηρεάζει τις τσάντες που χρησιμοποιούμε για να βάλουμε μέσα προϊόντα πριν πάμε στο ταμείο όπως π.χ. στη φρουταρία. Τον Ιούλιο του 2021 μπήκε σε εφαρμογή σε όλη την Ευρώπη η Οδηγία για τα πλαστικά μίας χρήσης. Δυστυχώς μόλις πρόσφατα ήρθε το εναρμονιστικό νομοσχέδιο στη Βουλή και το εξετάζουμε ως κατεπείγον στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής. Ο λόγος είναι ότι η ΕΕ είναι στα πρώτα στάδια της διαδικασίας πριν μας πάρουν δικαστήριο και θα πρέπει να ψηφιστεί πριν από τις 28 Μαρτίου, για να αποφύγουμε το πρόστιμο. Στο νομοσχέδιο αυτό υπάρχουν διάφορες κατηγορίες πλαστικών ειδών: • Πλαστικά για τα οποία θα υπάρχουν μέτρα για μείωση της κατανάλωσης.

• Πλαστικά τα οποία δεν θα μπορούν να εισαχθούν ή να παραχθούν.

• Πλαστικά προϊόντα με συγκεκριμένη σήμανση.

• Πλαστικά με διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού για τα οποία αυτός που τα διαθέτει στην αγορά έχει και ευθύνη για την ανακύκλωσή τους.

• Πλαστικά με υποχρεωτικό ποσοστό ανακυκλωμένου υλικού. Το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι ορισμένες εταιρείες έχουν ήδη κάνει προσαρμογές. Μια άλλη νομοθετική εναρμόνιση που κάναμε στο πλαίσιο της Κυκλικής Οικονομίας είναι αυτή που μπήκε σε εφαρμογή τον Μάιο του 2021 με πρόνοιες για την καλύτερη διαχείριση των αποβλήτων, με υψηλούς στόχους όπως π.χ. ανακύκλωσης, επαναχρησιμοποίησης, διαχείρισης οργανικών αποβλήτων με αυστηρά χρονοδιαγράμματα. Για να τα πετύχουμε αυτά, χρειάζεται να κάνουμε ακόμη πιο δραστικές αλλαγές στη διαχείριση των αποβλήτων, και το νομοθετικό μέρος

αυτής της προσπάθειας είναι ήδη στην Επιτροπή Περιβάλλοντος και θα αρχίσει η συζήτησή του μέσα στον Μάρτιο. Οι πρόνοιές του βασίζονται στη χωριστή συλλογή αποβλήτων που έπρεπε να είχαμε υιοθετήσει από το 2004 αλλά εμείς διαλέξαμε άλλες «έξυπνες» λύσεις με μονάδες ΟΕΔΑ που δεν είναι τίποτα άλλο από σκυβαλότοποι πολυτελείας που μας στοίχισαν πολλά εκατομμύρια. Έτσι με την ψήφιση του νομοσχεδίου θα δοθεί ένα λογικό χρονικό περιθώριο στις Τοπικές Αρχές να προετοιμαστούν και μετά θα έχουμε υποχρεωτική ανακύκλωση, χωριστή συλλογή οργανικών αποβλήτων (π.χ. υπολείμματα φαγητού και σαλάτας) και σύστημα «πληρώνω όσα πετώ». Επειδή όμως αυτά δεν αρκούν η επόμενη φάση θα είναι η εφαρμογή Τον Ιούλιο του 2021 εγγυοδοτικών συστημάτων (Deposit System) για συγκεκριμένες συμπήκε σε εφαρμογή Return σκευασίες προϊόντων που βασίζεται σε όλη την Ευρώπη στα συστήματα που λειτουργούν εδώ και πολλά χρόνια σε μερικές χώρες η Οδηγία για τα της κεντρικής Ευρώπης όπως π.χ. στη πλαστικά μίας Γερμανία. Κάθε φορά που αγοράζεις ένα αναψυκτικό πληρώνεις ένα επιχρήσης πλέον ποσό, λόγου χάριν 1 ευρώ, το οποίο παίρνεις πίσω όταν επιστρέψεις το κενό τενεκεδάκι. Το να ψηφίζουμε νομοθεσίες είναι το εύκολο μέρος. Το πιο δύσκολο είναι να εντοπιστούν οι δύσκολες περιοχές, όπως ορεινές ή και άλλες απομακρυσμένες κοινότητες, να γίνουν οι κατάλληλες υποδομές, να γίνει εκτεταμένη ενημέρωση του κόσμου, να έχουμε πρόνοιες για άμεση δράση στην περίπτωση προβλημάτων και φυσικά επιθεωρήσεις με επιβολή αποτρεπτικών ποινών. Χαράλαμπος Θεοπέμπτου Ηλεκτρονικός Μηχανικός – Μηχανικός Πληροφορικής

29

ΑΡΘΡΑ

Εγχειρίδιο για την ενεργειακή απόδοση και αναβάθμιση κτηρίων αρχιτεκτονικής κληρονομιάς Είναι ευρέως αναγνωρισμένο πως τα κτήρια αρχιτεκτονικής κληρονομιάς συνεισφέρουν στον χαρακτήρα και την ιστορικότητα ενός τόπου και αποτελούν σημαντικό κομμάτι της πολιτιστικής ταυτότητας μιας κοινωνίας και επομένως θα πρέπει να διαφυλαχτούν. Τα τελευταία χρόνια, και λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη για διαφύλαξη των κτηρίων αυτών, έχει βρεθεί στο προσκήνιο το θέμα της ενεργειακής αναβάθμισής τους. Η ενεργειακή απόδοση των κτηρίων αρχιτεκτονικής κληρονομιάς απασχολεί ευρύ φάσμα επαγγελματιών και ερευνητών, αλλά και δημόσιων φορέων χάραξης πολιτικής. Παρόλα αυτά, στις πρώτες προσπάθειες για συνδυασμό των πιο πάνω πτυχών, φάνηκε πως υπήρξε περιορισμένη διεπιστημονική επικοινωνία μεταξύ των ενδιαφερομένων στους τομείς της διατήρησης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και της ενεργειακής απόδοσης. Από τη μια, εμπειρογνώμονες στον τομέα της διατήρησης είχαν εκφράσει ανησυχίες ότι η εφαρμογή μέτρων ενεργειακής απόδοσης πιθανόν να απειλούσε την πολιτιστική αξία και την ταυτότητα των κτηρίων. Από την άλλη, εμπειρογνώμονες για την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων έκριναν ότι τα μέτρα για την προστασία και τη διατήρηση των κτηρίων αυτών ήταν υπερβολικά περιοριστικά και παρεμπόδιζαν τις οποιεσδήποτε βελτιώσεις στην ενεργειακή τους απόδοση και στην αναβάθμιση των συνθηκών άνεσής τους. Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, το Ενεργειακό Γραφείο Κύπρου, μέσω του VIOLET, έργου του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Συνεργασίας “Interreg Europe”, έθεσε ως στόχο την προώθηση και ανάπτυξη πολιτικών σε εθνικό επίπεδο για την ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων αρχιτεκτονικής κληρονομιάς με ταυτόχρονες δράσεις που εξασφαλίζουν τη διαφύλαξη της πολιτιστικής τους ταυτότητας. Για τον σκοπό αυτόν, δημιουργήθηκε πρωτίστως η Τεχνική Συμβουλευτική Ομάδα του έργου, η οποία απαρτιζόταν από εκπροσώπους: της Υπηρεσίας Ενέργειας, του Κλάδου Διατήρησης της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, του Τμήματος Αρχαιοτήτων, του Τμήματος Δημοσίων Έργων, των Τοπικών Αρχών, του Πανεπιστημίου Κύπρου, του Τεχνολογικού Πανεπιστήμιου Κύπρου, του Πανεπιστημίου Frederick, Επαγγελματικών Συνδέσμων (Ομοσπονδία Συνδέσμου Εργολάβων Οικοδομών Κύπρου, Σύνδεσμος Συμβούλων Μηχανικών, Ηλεκτρολόγων, Μηχανολόγων & Ενέργειας) και Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών (Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS) – Παράρτημα Κύπρου, Παγκύπριος Οργανισμός Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς, Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου). Μέσα από τις συναντήσεις της Τεχνικής Συμβουλευτικής Ομάδας, διαφάνηκε η καθοριστικής σημασίας συνεισφορά του τομέα της Έρευνας και Καινοτομίας στον επηρεασμό υφιστάμενων πολιτικών και την εξασφάλιση νέων τεχνολογικών λύσεων, ειδικότερα στον κατασκευαστικό τομέα. Επίσης, για την εδραίωση όλων των πιο πάνω και την αποφυγή αντιπαλοτήτων μεταξύ των απαιτήσεων της αποκατάστασης κτηρίων (τα οποία παρουσιάζουν ιστορική, αρχιτεκτονική και πολιτιστική αξία) και των κανονισμών, εφαρμογών και πρακτικών ενεργειακής απόδοσης, δημιουργήθηκε Εγχειρίδιο για την ενεργειακή απόδοση και αναβάθμιση κτηρίων αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Το εγχειρίδιο έχει δημιουργηθεί αποκλειστικά για το εθνικό πλαίσιο της Κύπρου και παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες. Οι κατευθυντήριες αυτές οδηγίες αποσκοπούν σε τέτοιες δράσεις και μέτρα ενεργειακής αναβάθμισης και βελτίωσης των εσωτερικών συνθηκών άνεσης τα οποία όμως να μην αλλοιώνουν ουσιωδώς τον χαρακτήρα των κτηρίων αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και να πληρούν τις βασικές αρχές της αποκατάστασης.

30

Επισημαίνεται πως η χρήση του εγχειριδίου δεν αφορά μόνο τα κτήρια τα οποία βρίσκονται υπό καθεστώς προστασίας (Διατηρητέα, Αρχαία Μνημεία, Παραδοσιακά του Υφυπουργείου Τουρισμού ή/και ευρισκόμενα σε Περιοχές Ειδικού Χαρακτήρα). Η χρήση του αφορά εν γένει όλα τα κτήρια της κυπριακής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και η προσέγγιση που εμπερικλείει το εγχειρίδιο μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα κτήρια ανεξαρτήτως τύπου και χρονολογίας κατασκευής. Το εγχειρίδιο αυτό έχει ως στόχο να δώσει τη γενική εικόνα για την ενεργειακή αναβάθμιση των Κτηρίων Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς, τόσο σε εθνικό αλλά και σε ευρύτερο πλαίσιο, χωρίς να επιδιώκεται η παροχή τυποποιημένων κατασκευαστικών ή και τεχνικών λύσεων, εφόσον οι λύσεις που θα προτείνονται από τους μελετητές και θα εγκρίνονται από τα αρμόδια τμήματα και υπηρεσίες, ενδείκνυται να προσαρμόζονται κατά περίπτωση κτηρίου. Το εγχειρίδιο αυτό δεν αποτελεί Τεχνικό Οδηγό, ωστόσο, μπορεί να αξιοποιηθεί παράλληλα με Τεχνικούς Οδηγούς οι οποίοι εκδίδονται από αρμόδιες Υπηρεσίες και Τμήματα, ακαδημαϊκά ιδρύματα και φορείς της οικοδομικής βιομηχανίας. Το εγχειρίδιο απευθύνεται κυρίως σε μελετητές οι οποίοι αναζητούν τρόπους βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, ωστόσο έχει διαμορφωθεί και παρέχει σφαιρική γνώση επί του θέματος, καθώς και χρήσιμες πληροφορίες για τις αρμόδιες αδειοδοτικές και ελεγκτικές αρχές και φορείς, τους ιδιοκτήτες τέτοιων κτηρίων και εν γένει από όλους τους φορείς που εμπλέκονται στις διαδικασίες συντήρησης, αποκατάστασης και ενεργειακής αναβάθμισης τέτοιων κτηρίων. Τέλος, σημειώνεται πως καθώς το πεδίο αυτό εξελίσσεται σημαντικά, θα πρέπει να επιδιώκεται η ανεύρεση συμβατών και αποδεκτών λύσεων, να εξασφαλίζεται η συμμόρφωση με τις υφιστάμενες οδηγίες/ νομοθεσίες/κανονισμούς και να υπάρχει δυνατότητα άσκησης κριτικής αξιολόγησης για κάθε μέτρο ή ενέργεια που αποσκοπεί στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Το Εγχειρίδιο διατίθεται δωρεάν από το Ενεργειακό Γραφείο Κύπρου και θα το βρείτε https://bit.ly/3wIUzN5. Το εγχειρίδιο έχει υλοποιηθεί στο πλαίσιο της 2ης Φάσης του ευρωπαϊκού έργου VIOLET [preserVe tradItiOnal buiLdings through Energy reducTion]. Το VIOLET αποτελεί έργο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Συνεργασίας, “Interreg Europe” το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και έχει ως στόχο την προώθηση και ανάπτυξη πολιτικών για την ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης των παραδοσιακών και ιστορικών κτηρίων, με ταυτόχρονες δράσεις που εξασφαλίζουν τη διαφύλαξη της πολιτιστικής τους ταυτότητας. Μαρία Αχιλλέως Επικεφαλής Τμήματος Ενεργειακής Απόδοσης & Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας του Ενεργειακού Γραφείου Κύπρου – Αρχιτέκτονας Μηχανικός [Dipl.Arch.Eng., M.Sc.], Μέλος της Επιτροπής Έρευνας και Καινοτομίας του ΕΤΕΚ. Αντωνία Θεοδοσίου Αρχιτέκτονας και Μηχανικός Περιβάλλοντος [Dipl.Arch.Eng., M.Sc.], Μέλος Διαχειριστικού Συμβουλίου του Ενεργειακού Γραφείου Κύπρου, Μέλος της Επιτροπής Μνημείων και Παραδοσιακών Κατασκευών, Αντιπρόεδρος του ICOMOS – Τμήμα Κύπρου.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ Τo Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου (ΕΤΕΚ) είναι ο θεσμοθετημένος Τεχνικός Σύμβουλος της Πολιτείας και οργανισμός όλων των Κυπρίων Μηχανικών. Ιδρύθηκε με το Νόμο 224/1990 και είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου με αιρετή Διοίκηση. Διαθέτει ιδιόκτητο κτίριο κεντρικών γραφείων και Υπηρεσία αναγκαία για την προώθηση των σκοπών του. Το ΕΤΕΚ έχει σκοπό την προαγωγή της επιστήμης στους διάφορους τομείς που σχετίζονται με την ειδικότητα των Μελών του, της Μηχανικής και της Τεχνολογίας γενικά και την ανάπτυξή τους για αυτοδύναμη οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη της Δημοκρατίας.

KENTΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ Κερβέρου 8, 1016 Λευκωσία, Κύπρος ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Τ.Θ. 21826, 1513, Λευκωσία, Κύπρος ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΕΜΑΙL cyprus@etek.org.cy ΕΜΑΙL EΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΚΟΙΝΟΥ yemp@etek.org.cy Τηλ: +35722877644 Φαξ: +35722730373

www.etek.org.cyΚεντρικά Γραφεία

Οδός Κερβέρου 8, 1016 Λευκωσία Ταχυδρομική Διεύθυνση: Τ.Θ. 21826, 1513 Λευκωσία

Κεντρικό email: cyprus@etek.org.cy Email εξυπηρέτησης κοινού: yemp@etek.org.cy Τηλέφωνο: 22877644 Φαξ: 22730373 www.etek.org.cy

Το Επιμελητήριο προσδίδει μεγάλη σημασία σε διεθνή θέματα και καταβάλλει προσπάθεια για επέκταση των σχέσεών του, τόσο με επιμελητήρια άλλων χωρών όσο και με διεθνείς φορείς μηχανικών.  Το ΕΤΕΚ είναι πλήρες μέλος στο European Council of Engineers Chambers (ECEC).  Συμμετέχει, μέσω της ΠΕΤΕΚΚ (Πλατφόρμα για την Έρευνα και Τεχνολογία για τις Κατασκευές στη Κύπρο), στην αντίστοιχη European Construction Technology Platform (ECTP).  Στον ευρωπαϊκό χώρο το Επιμελητήριο συμβάλλει ενεργά στις επαγγελματικές οργανώσεις European Federation of National Engineering Associations (FEANI) και International Council on Monuments and Sites (ICOMOS) και συμμετέχει σε συζητήσεις με ευρωπαϊκές επιτροπές.  Στον διεθνή χώρο, σε συνεργασία με τοπικές επαγγελματικές οργανώσεις, συμμετέχει και εκπροσωπείται στην World Federation of Engineering Organizations (WFEO). Συνεργάζεται στενά με το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας (ΤΕΕ) και έχει συνάψει πρωτόκολλο συνεργασίας με το ΤΕΕ Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας. Αντίστοιχη συνεργασία υπάρχει μεταξύ του Επιμελητηρίου και του Engineering Council Βρετανίας. Γενικό Συμβούλιο Το ΕΤΕΚ διοικείται από 30μελές Γενικό Συμβούλιο, τα μέλη του οποίου είναι αιρετά και εκλέγονται ανά τριετία. Οι έδρες του Συμβουλίου κατανέμονται ανάλογα με το ποσοστό των μελών του κάθε κλάδου μηχανικής επιστήμης στο σύνολο των μελών του Επιμελητηρίου. Διοικούσα Επιτροπή Η Διοικούσα Επιτροπή είναι το εκτελεστικό και συντονιστικό όργανο του Επιμελητηρίου για την υλοποίηση της πολιτικής του, όπως αυτή διαμορφώνεται από το Επιμελητήριο. Η Διοικούσα Επιτροπή του ΕΤΕΚ για την τριετία 2020-2023: 2017 – 2020: Πρόεδρος, Κωνσταντίνος Κωνσταντή, Αρχιτέκτονας Στέλιος Αχνιώτης, Πολιτικός Μηχανικός Πρόεδρος Α’ Αντιπρόεδρος, Ανδρέας Θεοδότου, Πολιτικός Μηχανικός Α’ Αντιπρόεδρος Κωνσταντίνος Κωvσταντή, Αρχιτέκτονας Β’ Αντιπρόεδρος, Ελίζα Βασιλείου, Μηχανολόγος Μηχανικός Β’ Αντιπρόεδρος Ανδρέας Μαραγκός, Μηχανολόγος Μηχανικός Γενικός Γραμματέας, Πλάτωνας Στυλιανού, Πολιτικός Μηχανικός Γενικός Γραμματέας Ελίζα Αρχιτέκτονας Βασιλείου, Μηχανολόγος Μηχανικός Γενικός Ταμίας, Χρίστος Χριστοδούλου, Γενικός Ταμίας Σωκράτης Σωκράτους, Μηχανικός Πληροφορικής Μέλη Μέλη: Γαλαζή ΒαρνάβαςΆννα Λάμπρου, ΠολιτικόςΙακώβου, Μηχανικός Αρχιτέκτονας, Κυριάκος Θεμιστοκλέους, Αρχιτέκτονας, ΝτίνοςΜηχανικός Νικολαΐδης, Μηχανολόγος Μηχανικός, Ιάκωβος Θωμάς Μίτα, Ηλεκτρολόγος Χαραλάμπους, Μηχανικός. Ξένιος Παπασταύρου,Ηλεκτρολόγος Μηχανολόγος Μηχανικός Σωκράτης Σωκράτους, Μηχανικός Πληροφορικής

31