Βιώσιμη ανακαίνιση κτηρίων

Η ανακαίνιση κτηρίων είναι η διαδικασία αναβάθμισης ή αποκατάστασης υφιστάμενου κτηριακού αποθέματος με σκοπό τη βελτίωση της βιωσιμότητάς του. Η ανακαίνιση κτηριακών υποδομών είναι ζωτικής σημασίας κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός κτηρίου αφού από την μια συμβάλλει στην ενίσχυση της αισθητική του κτηρίου παράλληλα όμως συμβάλλει και στην ενεργειακή και στατική αναβάθμισή του, με αποτέλεσμα τη διασφάλιση ασφάλειας και την αναβάθμιση των φυσικών και τεχνητών συνθηκών ποιότητας προς τον χρήστη.

Τα τελευταία χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναπτύξει σχετικές πολιτικές και έχει αναλάβει διάφορες πρωτοβουλίες για την προώθηση της ανακαίνισης των κτηρίων με σκοπό την επίτευξη ενεργειακής απόδοσης, βιωσιμότητας και μειωμένου οικονομικού κόστους. Μεταξύ αυτών των πολιτικών/πρωτοβουλιών, βρίσκουμε τη στρατηγική «A Renovation Wave for Europe - Greening our buildings, creating jobs, improving lives», το σχέδιο δράσης «Circular economy action plan» και την οδηγία «Energy performance of buildings directive» που πρόκειται να επικαιροποιηθεί σύντομα.

 Το ερώτημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι κατά πόσο ένα κτήριο μπορεί ή όχι να ανακαινιστεί. Η τελική απόφαση για την αναβάθμιση/ανακαίνιση ενός κτηρίου λαμβάνεται μετά από αξιολόγηση διάφορων παραγόντων όπως μεταξύ άλλων η κατάστασή του, ο τύπος κτηρίου, η ηλικία του και η συμμόρφωσή του όσον αφορά τους τεχνικούς και στατικούς ελέγχους σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς και πρότυπα.

Το πρότυπο CYS EN 17680:2023 «Sustainability of construction works - Evaluation of the potential for sustainable refurbishment of building» το οποίο εκπονήθηκε από την Ευρωπαϊκή Τεχνική Επιτροπή Τυποποίησης CEN TC 350 «Sustainability of Construction works» παρέχει οδηγίες ως προς την εφαρμογή συγκεκριμένων διαδικασιών ανάλυσης δεδομένων τα οποία θα βοηθήσουν στη λήψη στρατηγικών αποφάσεων σχετικά με τον τρόπο ανακαίνισης των υφιστάμενων κτηρίων με βιώσιμο τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι δεν θα πρέπει να ανακαινίζονται όλα τα κτήρια εάν δεν το επιτρέπουν οι υφιστάμενες συνθήκες. Επιπρόσθετα, το πρότυπο παρέχει ενδεικτική μεθοδολογία για την αξιολόγηση των δυνατοτήτων βιώσιμης ανακαίνισης υφιστάμενου κτηρίου, ως μέσου συμβολής στην κυκλική οικονομία, για τη στήριξη της διαδικασίας σωστής λήψης αποφάσεων. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι το εν λόγω πρότυπο δεν καλύπτει τις εργασίες πολιτικού μηχανικού και δεν παρέχει σημεία αναφοράς για την αξιολόγηση στατικής επάρκειας του κτηρίου.

Το πρότυπο CYS EN 17680:2023 δύναται να χρησιμοποιηθεί για ολόκληρο το κτήριο ή μέρος αυτού, με στόχο την κάλυψη των μελλοντικών αναγκών του και παρέχει σχετική μεθοδολογία για την αξιολόγηση των υφιστάμενων χαρακτηριστικών του ως προς τη βιώσιμη ανακαίνισή του. Η αξιολόγηση των επιπτώσεων της βιώσιμης ανακαίνισης κτηρίων καλύπτεται από μεθόδους υπολογισμού που περιγράφονται στα πρότυπα CYS EN 15978, CYS EN 16309 και CYS EN 16627.

Σύμφωνα με το πρότυπο το σημείο εκκίνησης για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τον περαιτέρω χειρισμό του υφιστάμενου κτηριακού αποθέματος θα πρέπει να πραγματοποιείται μέσω μιας ολιστικής αξιολόγησης. Αυτή περιλαμβάνει αξιολόγηση του κτηρίου για τον προσδιορισμό της υφισταμένης κατάστασής του, αξιολόγηση της τρέχουσας τεχνικής και λειτουργικής απόδοσής του, αξιολόγηση των δυνατοτήτων βελτίωσης των επιδόσεών του και της εναρμόνισής του με τις απαιτήσεις των χρηστών, το μεταβαλλόμενο πολιτικό και νομοθετικό πλαίσιο και την κατάσταση της αγοράς.

Τα αποτελέσματα αυτής της αξιολόγησης θα πρέπει να αναλυθούν και να χρησιμοποιηθούν κατά τη λήψη αποφάσεων ως προς τον τρόπο χειρισμού των υφιστάμενων κτηρίων. Εάν η ανακαίνιση ή η αναπροσαρμογή της χρήσης του κτηρίου αποτελούν βιώσιμες επιλογές, αυτές μπορούν να διερευνηθούν σε συνάρτηση με την αξιολόγηση βιωσιμότητας που διενεργείται σύμφωνα με το πρότυπο CYS EN 15643 «Sustainability of construction works - Framework for assessment of buildings and civil engineering works».

Η υιοθέτηση, εφαρμογή και προώθηση ευρωπαϊκών και διεθνών προτύπων στην Κύπρο πραγματοποιείται μέσω του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS), ο οποίος είναι ο εθνικός φορέας τυποποίησης της χώρας.

Άννα Διονυσίου, πολιτικός μηχανικός, λειτουργός Τυποποίησης στον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης (CYS)