Ethiopië zet zijn hervormingen voort, ondanks de uitdagingen

Ethiopië heeft zijn aandacht verlegd naar zijn belangrijkste agenda, namelijk het voortzetten van het hervormingsproces, en tegelijkertijd het heropbouwen van de regio Tigray.

Eerste minister Dr. Abiy Ahmed. Foto credit: - Bureau van de eerste minister - Ethiopië Een groep hervormingsgezinden onder leiding van Dr. Abiy Ahmed kwam in april 2018 aan de macht en luidde een nieuw tijdperk van politieke en economische liberalisering en openstelling in, te midden van groeiende grieven over politieke, economische en sociale ongelijkheid.

Op het politieke front zijn cruciale hervormingsmaatregelen genomen om de weg te banen voor politieke langetermijnoplossingen voor de grieven en eisen van de bevolking. Meteen bij het begin van het hervormingsproces werden tienduizenden gevangenen vrijgelaten, terwijl politieke tegenstanders in binnen- en buitenland die in het land geen politiek mochten bedrijven, toestemming kregen om zich bij het democratiseringsproces aan te sluiten. Repressieve wetten, zoals de antiterrorismewet en de wet op de organisaties van het maatschappelijk middenveld, die de mensenrechten en de democratische rechten van de burgers ondermijnden, werden hervormd. Voorts werden instellingen die als de pijlers van de democratie worden beschouwd, zoals de kiescommissie, de mensenrechtencommissie en justitie, ingrijpend hervormd om ervoor te zorgen dat zij goed functioneren en onafhankelijk zijn bij de uitvoering van hun grondwettelijke mandaten.

Op economisch vlak zijn de werkloosheid, de hoge inflatie en de groeiende inkomensongelijkheid de achilleshiel van de Ethiopische economie, ook al kent Ethiopië al anderhalf decennium een economische groei met dubbele cijfers, waardoor een ernstig macro-economisch onevenwicht en schuldenlast zijn ontstaan. Bij de economische hervormingen ligt de nadruk dan ook onder meer op het terugdringen van de jeugdwerkloosheid, het scheppen van een gunstig klimaat voor de particuliere sector en het aanpakken van de structurele problemen van de economie. Daartoe is een agenda voor economische hervormingen van eigen bodem opgesteld, die heeft geleid tot het onlangs onthulde tienjarenplan voor economische groei (2020/21-2029/30). Het doel van het plan is het hoge groeitempo van het land te bestendigen en Ethiopië te positioneren als een Afrikaans baken van welvaart. De economische hervorming heeft lovenswaardige resultaten opgeleverd door de schuldenlast te herstructureren, de particuliere sector uit te nodigen een sterke rol te spelen in de economie en de focus van de economie te verleggen naar sectoren als ICT, toerisme en mijnbouw.

In de subregio heeft het nieuwe leiderschap de reeds sterke rol die Ethiopië in de Hoorn van Afrika speelde, nieuw leven ingeblazen. In dit verband heeft het initiatief van de premier om een einde te maken aan de twee decennia oude “geen oorlog, geen vrede”-situatie met Eritrea wereldwijd veel applaus en erkenning gekregen vanwege het aanzienlijke effect ervan op de stabilisering van de regio. De wereld eerde het initiatief van de premier door hem te bekronen met de meest prestigieuze wereldprijs, de Nobelprijs voor de Vrede in 2019.

Het spreekt voor zich dat voor het welslagen van elk hervormingsproces de actieve deelname vereist is van met name de belangrijkste politieke, economische en sociale actoren en van de gehele bevolking.

Daarom heeft de nieuwe regering alle politieke actoren, het maatschappelijk middenveld, mediaorganisaties en alle burgers uitgenodigd om hun steentje bij te dragen aan het hervormingsproces van Ethiopië tot een democratisch stabiele en welvarende staat.

Het hervormingsproces verliep echter niet van een leien dakje. Er waren regelmatig groepen die misbruik maakten van het wijd opengestelde democratische proces, die ultranationalisme propageerden en oppervlakkige conflicten tussen gemeenschappen veroorzaakten.

Ook is duidelijk te zien hoe groepen die het monopolie op de macht hebben verloren, zoals de leiders van het TPLF, een struikelblok zijn geworden voor de hervorming door instabiliteit te veroorzaken en de politieke dialoog te belemmeren.

Sinds het begin van het hervormingsproces heeft de federale regering geduld getoond voor de overtredingen van sommige groepen, waaronder de leiders van het TPLF. Alle vreedzame opties die de leiders van het TPLF hadden om aan het hervormingsproces deel te nemen, werden afgewezen. De TPLF-groep bleef echter onverzettelijk tegenover elke vorm van dialoog en onderhandeling. In plaats daarvan koos zij ervoor Ethiopië te blijven destabiliseren door verschillende gewapende groepen op te leiden en te financieren en door rechtstreeks aanvallen uit te voeren in verschillende delen van het land.

Voorts was de groep vastbesloten zich te verzetten tegen elk besluit van de instellingen van de federale regering, met inbegrip van het uitstellen van de zesde algemene verkiezingen, in het licht van de dreigende COVID-19-pandemie. De groep koos liever voor het houden van illegale regionale verkiezingen en verklaarde de federale regering onwettig.

Het hoogtepunt van deze onverzettelijkheid kwam in de vroege ochtend van 4 november 2020, toen de criminele kliek de Ethiopische Nationale Verdedigingstroepen aanviel die sinds het einde van de oorlog tussen Ethiopië en Eritrea in 2000 in de Tigray-regio waren gestationeerd. Pas toen gaf de regering de federale verdedigingstroepen opdracht zich met alle noodzakelijke middelen te verdedigen en de openbare orde in het land te herstellen. De belangrijkste doelstellingen van de rechtshandhavingsoperatie waren de daders van deze afschuwelijke aanval voor de rechter te brengen, de door de groep gegijzelde militaire generaals en officieren vrij te laten, en de vrede en stabiliteit in de regio te herstellen.

Nu de operatie binnen korte tijd is afgerond, heeft de regering van Ethiopië haar aandacht verlegd naar haar voornaamste agenda, namelijk het voortzetten van het hervormingsproces, terwijl zij tegelijkertijd de regio Tigray weer opbouwt.

De regering van Ethiopië zet het hervormingsproces weer op de rails, onder meer door het land voor te bereiden op nationale democratische verkiezingen. De verkiezingsraad van Ethiopië heeft al een nieuwe datum aangekondigd voor de nationale en regionale verkiezingen die begin juni 2021 zullen plaatsvinden. Verwacht wordt dat dit de meest competitieve en democratische verkiezingen zullen zijn die het land ooit in zijn geschiedenis heeft meegemaakt. Ook de verkiezingswaarnemingsmissie van de Europese Unie zal naar verwachting deze historische verkiezingen in Ethiopië waarnemen.

Het opbouwen van democratische instellingen en een democratische cultuur vergt zeker tijd; het vergt ook onvermoeibare en toegewijde inspanningen. In dit stadium is de regering erin geslaagd de basis te leggen voor een groter respect voor de mensenrechten en betere normen voor het bestuur in Ethiopië. De vastberadenheid om de komende nationale verkiezingen te houden is daarvan een duidelijk bewijs. Om dit te verankeren, is de toewijding van alle politieke actoren in Ethiopië vereist.

Foto credit: - Bureau van de Eerste Minister - Ethiopië