ΧΡΗΜΑ #459, Ιούλιος - Αύγουστος 2022

ΧΡΗΜΑ www.banks.com.gr 86η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ Οι ευκαιρίες και οι φετινή διοργάνωση ΠρόεδροςEFAGROUP ΠρόεδροςΕλληνικήςΈνωσηςΕπιχειρηματιών(Ε.ΕΝ.Ε.) Κρίστιαν Χατζημηνάς «Θέλω να δω την ελληνική αμυντική βιομηχανία και αεροδιαστημική ως διεθνές brand name. Όχι μόνο με τον δικό μας όμιλο, αλλά με το σύνολο της βιομηχανίας». Το ενεργειακό κόστος «πιέζει» λιανεμπόριο ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ&ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ /07-08.2022/τ.459/ € 6,00Αντιμέτωπη με σημαντικές προκλήσεις η ακτοπλοΐα-Οι νέοι «παίκτες» «Η εξωστρέφεια και η διαρκής εκπαίδευση είναι συστατικά επιτυχίας»

του ΟΔΔΗΧ με τις πανίσχυρες αγορές συν τις πρωτοβουλίες της ΕΚΤ (μετά και τη συνεδρίαση της 21ης Ιουλίου), τότε το άθροισμα βελτιώνεται ακόμη περισσότερο. Όλα αυτά συγκριτικά πάντα, έχοντας πλήρη συνείδηση των ιστορι κών καταστάσεων σε όλα τα «ανοιχτά μέτωπα» του πλανήτη. Αρκεί να πληρωθούν στοιχειώδεις, αυτονόητες παράμετροι. Και η στα θερότητα στο πολιτικό μέτωπο είναι μία από τις βασικότερες. • • • Ιούλιος - Αύγουστος 2022 “ItΠληθωρισμός-ανάπτυξη:takestwototango” Κ.Μ. Γελαντάλις

α μπορούσε να θεωρηθεί παράδοξο (Greek Paradox) αν δεν διαδραματιζόταν στην ελληνική οικονομία και, συνακόλουθα, την κοινωνία, εν μέσω «θυελλωδών ανέμων» (και) στα νομισματικά. Ο λόγος για την παράλληλη αύξηση πληθωρισμού-ρυθμού ανά πτυξης, φαινόμενο που έχει την εξήγησή του και, υπό προϋποθέ σεις, θα μπορούσε να διευκολύνει την προσπάθεια του οικονομικού επιτελείου να περιορίσει το δημόσιο χρέος (για το ιδιωτικό δεν το συζητάμε, τριψήφιο). διψήφια ποσοστά κινείται ο πληθωρισμός, καταθέσεις (κυρίως στη διάρκεια της πανδη μίας λόγω Covid-19), ικανοποιητική ρευστότητα (και λόγω της επι δοματικής πολιτικής), ενίσχυση εισαγωγών (αλλά και εξαγωγών) και νέα ζεστά κεφάλαια. Από τουρισμό, εφοπλιστικά, επενδύσεις. Θα σταθώ στο τελευταίο, παραθέτοντας τρία μεγέθη: άμεσες ξένες

Σε

κατά πως φαίνεται, για τρίτο συνεχόμενο μήνα, αρκετά πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Με πιεστικότατες, ασφυκτικές για σημαντικό μέρος της κοινω νίας και της μικροεπιχειρηματικότητας συνέπειες. Ωστόσο, αρκετά μεγαλύτερος είναι ο ρυθμός ανάπτυξης της ελλη νικής οικονομίας σε σχέση πάλι με τον μέσο όρο χωρών της ευρω ζώνης. Αν μάλιστα επιβεβαιωθούν εκτιμήσεις παραγόντων όπως λ.χ. του ΣΕΤΕ (όσον αφορά στην πορεία του τουρισμού), ας μην εκπλαγούμε βλέποντας το τεσσάρι μπροστά. Έχουν την εξήγησή τους αμφότερα, τόσο ο πληθωρισμός όσο και η ανάπτυξη: αυξημένες

2 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 εν αρχή... Θ

επενδύσεις στο διάστημα Ιανουαρίου-Απριλίου, περισσό τερες των 3 δισ., εισροές από το NGEu ύψους 3,6 δισ., συν 1,7 δισ. (επίσης από το Ταμείο Ανάπτυξης και Ανασυγκρότησης) μέχρι το τέλος του έτους. Αρκούν; Προφανώς και όχι, αλλά είναι ένα σεβαστό ποσό που, με σωστή διαχείριση, μπορεί να «μοχλεύ σει» άλλο τόσο, διευρύνοντας το ΑΕΠ. Όσον αφορά στο κλάσμα (ΑΕΠ), ο υψηλός πληθωρισμός «καίει» δημόσιο χρέος –έγκυρες πηγές δεν αποκλείουν να μειωθεί χαμη λότερα και του 190%–, με ό,τι μπορεί αυτό να σημαίνει. Αν μάλιστα σε όλο αυτό συνεκτιμήσουμε τα διαθέσιμα που έχει στο «μαξιλάρι» ο Χρήστος Σταϊκούρας, την άψογη συνεργασία/σχέση

Οικονοµική και επιχειρηµατική ενηµέρωση για απαιτητικούς αναγνώστες. αλλά∆ιεισδυτική,ψύχραιµηµατιάσταγεγονόταΟυσιαστική και αξιόπιστη πληροφορία Έµπειρη ανάλυση και αναζήτηση µέσα στην είδηση banks.com.gr nplconfidential.com www.ethosmedia.eu info@ethosmedia.eu

4 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ Φρενήρηςμάχημεταξύ«ταύρων»και«αρκούδων» ΤΡΑΠΕΖΕΣ Οιτράπεζεςστηναφετηρίαγιατην«επόμενημέρα» Η 86η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Οιευκαιρίεςκαιοιπροσδοκίεςαπότηφετινήδιοργάνωση 24106 10 24 6

ΧΡΗΜΑ 5 32 ~ ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ Τοενεργειακόκόστος«πιέζει»λιανεμπόριοκαιπρομηθευτές 38 ~ ΘΕΣΜΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ Ηαναγκαιότητατηςεπαγγελματικήςδιαχείρισης 52 ~ΑΚΤΟΠΛΟΪΑ Αντιμέτωπημεσημαντικέςπροκλήσειςηακτοπλοΐα 58 ~ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 5th AUTO FORUM «ΕίναιηΑττικήβιώσιμηπεριφέρεια;» ΚρίστιανΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΧατζημηνάςΠρόεδροςEFAGROUPΠρόεδροςΕλληνικήςΈνωσηςΕπιχειρηματιών(Ε.ΕΝ.Ε.) «Ηεξωστρέφειακαιηδιαρκήςεκπαίδευσηείναισυστατικάεπιτυχίας» ΧΡΗΜΑ www.banks.com.gr 86η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ Οι ευκαιρίες και οι φετινή διοργάνωση ΠρόεδροςEFAGROUP ΠρόεδροςΕλληνικήςΈνωσηςΕπιχειρηματιών(Ε.ΕΝ.Ε.) Κρίστιαν Χατζημηνάς «Θέλω να δω την ελληνική αμυντική βιομηχανία και αεροδιαστημική ως διεθνές brand name. Όχι μόνο με τον δικό μας όμιλο, αλλά με το σύνολο της βιομηχανίας». Το ενεργειακό κόστος «πιέζει» λιανεμπόριο ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ 07-08.2022τ.4596,00Αντιμέτωπη με σημαντικές προκλήσεις η ακτοπλοΐα-Οι νέοι «παίκτες» ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕ ΤΟ ΚΙ ΕΣΥ! «Όταν έχεις μάθει να έχεις δίπλα σου τον άνθρωπό σου, το ίδιο αναζητάς και για την επιχείρησή σου.» Ρούλα και Νικόλαος Δούμτσης, ιδιοκτήτες AB Shop & Go. Τούμπα, Θεσσαλονίκη. Μάθε πώς μπορείς να αποκτήσεις τη δική σου επιχείρηση με ους πιο ευ οϊ ούς όρους αι τη τήριξη της ΑΒ στο b g / anchise «Η εξωστρέφεια και η διαρκής εκπαίδευση είναι συστατικά επιτυχίας» τ.459/7-8.2022περιεχόμενα ΘΕΜΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟY όμιλο,βιομηχανία«Θέλωναδωτηνελληνικήαμυντικήκαιαεροδιαστημικήωςδιεθνέςbrandname.Όχιμόνομετονδικόμαςαλλάμετοσύνολοτηςβιομηχανίας». 02 ~ ΕΝ ΑΡΧΗ: Πληθωρισμός-ανάπτυξη:“Ittakestwototango” 78 ~ ΑΝΑΛΥΣΗ VRS: Shopify 80 ~ ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ: «Γιαποιουςχτυπούνοικαμπάνες»; Intelligence, not just news.ΧΡΗΜΑ18 τεύχος Ιουλίου - Αυγούστου 2022 ISSN 1105-0470 www.ethosmedia.eu | www.ethosevents.eu | www.banks.com.gr | www.insuranceworld.gr | www.virus.com.gr Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση φωτογραφιών και ύλης ή μέρους αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη. ιδιοκτησία Λυσικράτους 64, Καλλιθέα, Τ.Κ. 17674 T: 210 998 4950 E: banks-press@ethosmedia.eu Κωνσταντίνος Ουζούνης CEO, ethosGROUP ouzounis.k@ethosmedia.eu Χρήστος ΔιευθυντήςΚώνσταςΣύνταξης konstas.c@ethosmedia.eu Κυρέλα ΑρχισυντάκτριαΠέτρου petrou.k@ethosmedia.eu Συντάκτες Κ.Μ. Γελαντάλις banks-press@ethosmedia.eu Γιάννης Λεοντάρης john.leondaris@gmail.com Κώστας Παπαγρηγόρης kostasp76@gmail.com Στεφανία Σούκη stefaniasouki@gmail.com Ράντω Μανώλογλου Key Account Manager manologlou.r@ethosmedia.eu Δέσποινα Ροπόδη Advertising Executive ropodi.d@ethosmedia.eu Νίκος Αθανασίου Database Marketing athanasiou.n@ethosmedia.eu Βούλα ΥπεύθυνηΒασιλικούΣυνδρομών vassilikou.p@ethosmedia.eu Γιούλη ΔιοικητικήΜουτεβελήΥποστήριξη mouteveli.g@ethosmedia.eu Νατάσσα ΥπεύθυνηΛαζαράκουΛογιστηρίου lazarakou.n@ethosmedia.eu Φωτογραφία Θοδωρής ShutterstockΑναγνωστόπουλος Έλενα ΔημιουργικόΧαραλάμπους zoegraph@gmx.net Αμαλία ΕπιμέλειαΛούβαρη-Διόρθωση louvari.a@ethosmedia.eu PressiousΣυσκευασία-ΈνθεσηΕκτύπωση-Βιβλιοδεσία-ΑρβανιτίδηςΑ.Β.Ε.Ε.

με τις

τρίμηνο

ίδιο ακόμη, αφού θα τον επιβεβαίωνε, χαρίζοντάς του ένα δισεκατομμύριο δολάρια ενώ όλα γύρω του Όταν«καίγονταν».ένακαράβιβάζει νερά και βρίσκεται σε μη αναστρέψιμη κατάσταση, η ύστατη ελπίδα του καπετάνιου είναι μία: να το οδηγήσει σε ένα σημείο όπου θα «πιάσει πάτο» με ασφάλεια. Θα το προσαράξει, δηλαδή, αποτρέποντας την περαιτέρω Αυτήβύθιση.ακριβώς είναι η ελπίδα των αγορών σε αυτούς τους ταραγμένους καιρούς που διανύουμε. Ότι, δηλαδή, οι αγορές

Μικρό μέρος αυτής της τεράστιας αρένας των αγορών είναι το Χρηματιστήριο Αθηνών, «αρκούδες» μονομαχούν, δεύτερες να κερδίζουν 11,88% στο και συνολικά

Ή

όπου «ταύροι» και

σκληρό το 2022, αλλά ίσως σκληρότερο το 2023», δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο της ύφεσης. «Οι κίνδυνοι ύφεσης αυξάνονται το 2023» λέει. Η Nomura είναι αρκετά πιο ξεκάθαρη, καθώς σε έκθεσή της επισημαίνει ότι αναμένει ύφεση στις ΗΠΑ, την ευρωζώνη, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, την Αυστραλία και τον Καναδά την επόμενη χρονιά. Ο επικεφαλής ερευνών παγκοσμίων αγορών της Nomura, Ρομπ Σουμπαραμάν, λέει ότι «αυτήν τη στιγμή, πολλές κεντρικές τράπεζες έχουν στραφεί ουσιαστικά σε μια ενιαία στάση, για να μειώσουν τον πληθω ρισμό. Η αξιοπιστία της νομισματικής πολιτι κής είναι ένα πολύτιμο πλεονέκτημα για να χαθεί. Επομένως, θα είναι πολύ επιθετικές». Με

12,78% από την αρχή του έτους. Στα αντίστοιχα διαστήματα, στη Νέα Υόρκη, ο S&P 500 διορθώνει 14,59% και 19,69%, στη δε Φραγκφούρτη ο DAX 10,68% και 20,42%, πάντα στις ίδιες χρονι κές Έχονταςπεριόδους.χάσει το μεγαλύτερο μέρος της μεταξύμάχηΦρενήρης 6 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 χρηματιστήριο του Κ.Μ. Γελαντάλι «ταύρων» «αρκούδων»και Τι συμβαίνει στην ελληνική «αρένα»

ση του τι συμβαίνει σήμερα στη Wall Street, την «αγορά των αγορών», αν δεν βρισκό ταν σε εξέλιξη μια φρενήρης μάχη μεταξύ «ταύρων» και «αρκούδων». Η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, σχολι άζοντας ότι «είμαστε σε ταραγμένα νερά» και προειδοποιώντας ότι «θα είναι τον φόβο της ύφεσης, οι αγορές δεν μοιά ζουν πλέον τόσο με rollercoaster με σπασμέ να τα φρένα όσο με μια Plaza de Toros. Με μια «αρένα ταυρομαχιών», στην οποία μάχο νται οι «ταύροι» με τις «αρκούδες». Ναι, οι κεντρικοί τραπεζίτες επιχειρούν να ελέγξουν την κατάσταση, όπως και οι κυβερ νήσεις, όμως με τον ανεξέλεγκτο πληθωρι σμό και την «τέλεια καταιγίδα» του πολέμου και της ενεργειακής κρίσης, μπορούν να τα καταφέρουν; Η ελληνική «αρένα»

ταν αρχές του 2007 όταν ο ιδρυτής της Scion Asset Management και επενδυτής, Μάικλ Μπάρι, διέβλεπε κατάρρευση του αμερικανικού real estate, στη συνέχεια των τραπεζικών κολοσσών και αργότερα των... πάντων. Θα έκανε, τότε, ένα ιστορι κό σορτάρισμα, ποντάροντας, ουσιαστικά, στην κατάρρευση αυτή καθεαυτήν. Το 2008 θα σόκαρε και τον έχουν δει, ή θα δουν, το κατώτατο σημείο τους. Αυτή θα ήταν μια ελπιδοφόρα προσέγγι

Με τον φόβο της ύφεσης, οι αγορές δεν μοιάζουν πλέον τόσο με rollercoaster με σπασμένα τα φρένα όσο με μια Plaza de Toros. ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ “BULLISH” ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ καθώς η συνεχής προώθηση επενδυτικών σχεδίων μέσω των κοινοτικών κονδυλίων μπορεί να στηρίξει την οικονομία σε αυτήν τη δύσκολη

Όμιλοι όπως Viohalco, Mytilineos, Motor Oil, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΟΤΕ, ΟΠΑΠ, αλλά και mid cap εισηγμένες από κλάδους πληροφορι κής, υποδομών και μεταποίησης, βγήκαν ενισχυμένοι από το 2018 και μετά. Με αρκετά «αντισώματα», στην πλειονότητά τους, αντεπεξέρχονται στις επάλληλες κρίσεις, μέχρι τώρα, χαμηλώνοντας μεν το guidance για το σύνολο του 2022, διατη ρώντας όμως ισχύ ικανή να αποφέρει μια μερισματική απόδοση 2,8% για το 2022. Ικανοποιητική αν αναλογιστεί κάποιος πως για το 2021 οι διανομές εσόδων ξε πέρασαν τα 2 Αδιαμφισβήτητα,δισεκατομμύρια.οτεράστιος πληθω ρισμός «ροκανίζει» το ΑΕΠ της χώρας, «μετρά» η BNP Paribas, όμως ο κίνδυ νος ύφεσης είναι μικρότερος από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Τι σημαίνει αυτό για τον γαλλικό οίκο; Μεγαλύτερο περι θώριο για εισροές ξένων κεφαλαίων σε ελληνικά assets (μετοχές, ομόλογα, ΑΞΕ, εξαγορές κ.λπ.). Για την BNP Paribas το γεγονός πως ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ στο πρώτο τρίμηνο ήταν 2,5%, πάνω από τα προ πανδημίας επίπεδα και τριπλάσιος του ευρωπαϊκού μέσου όρου, αποτελεί μια καλή «μαγιά» για το τρίτο και το τέταρτο τρίμηνο.

contrarian στην κρατούσα τάση διεθνώς είναι η JPMC: δεν «βλέπει» ύφεση, αλλά διακρίνει μια βελτίωση της σχέσης κινδύνου-απόδοσης, καθώς οι κραδασμοί απορροφώνται στις συχνές διορθώσεις, οι αποτιμήσεις εξορθολογίζονται και το χρήμα δεν παύει να αναζητεί επενδυτικές ευκαιρίες. Παράλληλα με το «κάψιμο» της ρευστότη τας/χάρτινου χρήματος (cryptos, μετοχές, ομόλογα) μειώνεται το δημόσιο χρέος, δι ανοίγοντας έτσι σημεία εισόδου από τιμές 20%-25% χαμηλότερα από τα ιστορικά/ πολυετή Περισσότερουψηλά.“bullish” παρά “bearish” είναι η Morgan Stanley για την ελληνική αγορά,

Στον σημαντικό ρόλο του Ταμείου Ανάκαμ ψης –δυνητικού μοχλού ανάπτυξης– εστιά ζεται και η JP Morgan, που «βλέπει» ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ 3,5% το 2022 και 3,4% το 2023. Για την πανίσχυρη επενδυτική τράπεζα οι δείκτες MSCI για Ιταλία, Αυστρία και Ελλάδα έχουν τα πιο ελκυστικά περιθώρια για να Ειδικότεραμεγεθυνθούν.γιατον

δωδεκαετούς bull market, οι επενδυτές στο ελληνικό χρηματιστήριο ξεκίνησαν από χα μηλότερο σημείο/φθηνότερες αποτιμήσεις, μην κατορθώνοντας να φθάσουν ούτε καν το 50% ως προς το ΑΕΠ, ακόμη και στα τε λευταία «τοπικά υψηλά» στα μέσα Φεβρου αρίου, λίγες ημέρες πριν την εισβολή της Σήμερα,Ρωσίας. με την αποτίμηση των εισηγμένων εταιρειών να ξεπερνά μόλις τα 60 δισ., η σχέση ως προς το ΑΕΠ διαμορφώνεται σε διψήφιο discount έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Φθηνό με όρους αγοράς το ΧΑ, πολύ πιθανόν να γίνει φθηνότερο, πλην όμως το λεγόμενο “downside risk” (δυνητι κό περιθώριο διόρθωσης) είναι μικρότερο συγκριτικά με αγορές που υποχωρούν από ιστορικά και πολυετή υψηλά. Συγκριτικά πλεονεκτήματα που οδήγησαν την HSBC στο να εμφανιστεί «ταύρος» για την ανάπτυξη της χώρας, με πυλώνες τον τουρισμό και τις κατασκευές. Με τον εύ γλωττο τίτλο «Επιβράδυνση; Όχι εδώ...» απαντά ο αγγλικός οίκος στις εκτιμήσεις για τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ, που με το χειρότερο σενάριο είναι μεγαλύτερος του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Η HSBC εστιάζεται στην ενίσχυση κατά 3,7% των επενδύσεων στο πρώτο τρίμηνο (περίπου 30% πάνω από τα προ πανδημίας Covid-19 επίπεδα). Προφανώς, το αυξανόμενο κόστος ενέργει ας και ο υψηλός πληθωρισμός (χαμηλότερη ζήτηση) θα επηρεάσουν τα αποτελέσματα των εταιρειών κατά το δεύτερο εξάμηνο. Ωστόσο μέρος θα καλυφθεί μέσω της μό χλευσης επιδοτήσεων/δανείων από το NGEu, τις χορηγήσεις της EBRD κ.λπ. συγκυρία. Άλλωστε, η ελλη νική επιχειρηματικότητα απέδειξε πως μέσα από την υπερδεκαετή μνημονιακή κρίση είχε την ευελιξία και τις δυνάμεις για να ενισχυθεί και να κερδίσει πόντους στις διεθνείς αγορές.

Τι «βλέπουν» για την Ελλάδα οι οίκοι

ΧΡΗΜΑ 7

MSCI Greece, η JPMC υπολογίζει δείκτη τιμής/κέρδη (p/e) στις 9,3 φορές, με ΟΤΕ, ΟΠΑΠ, Jumbo, ΔΕΗ, Eurobank, Alpha Bank, Εθνική και Mytilineos να απαρτίζουν το «ελληνικό καλάθι» για τα Εντελώςfunds.

8 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 ΘΕΤΕΙ ΜΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΑ ΤΟΝ ΠΗΧΗ ΤΟ ΙΔΡΥΜΑ Με τη «ματιά» του ΙΟΒΕ Στο 3,5% με 4%, δηλαδή μία μονάδα χαμη λότερα από τις προηγούμενες προβλέψεις, θέτει τον πήχη το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών. Έχοντας ευρύτερη συλλογική, αλλά και εξατομικευμένη και ενδελεχή, εικόνα της εγχώριας επιχειρηματικότητας, ο ΙΟΒΕ και η Τράπεζα της Ελλάδος αποτελούν ίσως το πιο αξιόπιστο δίδυμο «μετρήσεων» για την ελληνική οικονομία. Έτσι, και το 3,5% του ΙΟΒΕ και το 3,2% της ΤτΕ δίνουν ένα μέτρο σύγκρισης έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου διακριτά καλύτερο. Αρκετά ανθεκτική στις διεθνείς πιέσεις βρίσκει την ελληνική οικονομία το ίδρυμα, με τον διευθυντή του, καθηγητή Νίκο Βέττα, να υπογραμμίζει ότι «(...) έχει σφυγμό και το ερώτημα είναι αν θα εκτραπεί ή αν έχει αλλάξει αρκετά, ώστε να καταφέρει να πετύχει...». Σύμφωνα με τον Νίκο Βέττα, ο ρυθμός ανάπτυξης θα φρενάρει σταδιακά και όχι απότομα, συνακόλουθα, σε ενδεχό μενο soft landing, ανάλογη θα είναι η αντί δραση των αγορών μετοχών, κρατικών-εται ρικών ομολόγων, καταθέσεων, επενδύσεων. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι ικανό κομμάτι της μεταποίησης δείχνει ιδιαίτερη εξωστρέ φεια, με αύξηση των εξαγωγών, την ώρα που μέρος του τουρισμού στρέφεται ποιο τικότερα (άρα με μεγαλύτερη δαπάνη ανά Ανασταλτικάεπισκέπτη). λειτουργούν ήδη ο πληθωρι σμός (ενεργειακό κόστος) και, σε μικρότερο βαθμό (για το 2022), η δεδομένη αύξηση των επιτοκίων/επιβάρυνση κόστους χρή ματος, καθώς οι 8 στις 10 εισηγμένες της μεγάλης κεφαλαιοποιήσεις έχουν αναχρη ματοδοτήσει υποχρεώσεις/δάνεια με επιτό κια 2021, οι δε λήξεις εταιρικών ομολόγων για το 2022 δεν ξεπερνούν τα 350 εκατομ Ωςμύρια.προς τη νομισματική πολιτική, το πρό βλημα για τον επικεφαλής του ΙΟΒΕ είναι μεν η αύξηση των επιτοκίων, που έχουν ανέβει πανευρωπαϊκά, αλλά το αδύναμο σημείο εντοπίζεται στο διαφορικό κόστος χρηματοδότησης, δηλαδή στο spread. Η άνοδος της απόδοσης του δεκαετούς από το 0,528% έως το 4,743% και στη συνέχεια στο 3,284% επηρεάζει ήδη το κόστος χρη ματοδότησης των επιχειρήσεων. Πάντως, μια τελευταία και πιο επικαιροποιημένη εικόνα για το πώς βλέπουν οι ξένοι οίκοι το «παρόν», κυρίως όμως την προοπτική (outlook) της ελληνικής οικονομίας, θα έχει η αγορά με την αξιολόγηση της Fitch. χρηματιστήριο Αδιαμφισβήτητα, ο τεράστιος πληθωρισμός «ροκανίζει» το ΑΕΠ της χώρας, «μετρά» η BNP Paribas, όμως ο κίνδυνος ύφεσης είναι μικρότερος από άλλες ευρωπαϊκές χώρες.Περισσότερο “bullish” παρά “bearish” είναι η Morgan Stanley για την ελληνική αγορά, καθώς η συνεχής συγκυρία.σεστηρίξεικονδυλίωνμέσωεπενδυτικώνπροώθησησχεδίωντωνκοινοτικώνμπορείνατηνοικονομίααυτήντηδύσκολη

Σε bear market το πετρέλαιο και ο χρυσός

Τα άστρα έχουν ευθυγραμμιστεί. Οι εκτιμή σεις για την ύφεση που έρχεται οδηγούν σε «άγριο» sell-off και το πετρέλαιο, καθώς οι αγορές φοβούνται ότι η ύφεση θα «εξα ϋλώσει» τη ζήτηση για ενεργειακά προϊόντα. Έτσι, το αμερικανικό WTI παράδοσης Αυγού στου σημείωσε απώλειες που ξεπέρασαν το 8% και, την επόμενη μέρα, μετά από μια προσπάθεια αντίδρασης, έκλεισε με επιπλέ ον απώλειες 1% ή 97 σεντς, με την τιμή του στα 98,54 δολ. το βαρέλι. Έτσι, απέχοντας, πλέον, παραπάνω από 20% από το τοπικό υψηλό των 123,7 δολ., στις 8 Μαρτίου εισήλθε τεχνικά σε περιοχή bear market. Ίδια πορεία ακολούθησε ο παγκόσμιος δείκτης αναφοράς του Brent, του οποίου το συμβόλαιο παράδοσης Σεπτεμβρίου έκλεισε με απώλειες 2% ή 2,08 δολ., με την τιμή του να διαμορφώνεται στα 100,69 δολ. το βαρέλι. 1.736,50 δολ. ανά ουγγιά, που είναι το χαμηλότερο επίπεδο για το πιο ενεργό συμβόλαιο του πολύτιμου μετάλλου από τον Σεπτέμβριο του 2021. Η πτώση του χρυσού για έβδομη διαδοχική συνεδρίαση σηματοδοτεί επίσης το μεγαλύτερο πτωτικό σερί από τις 5 Μαρτίου του 2019, σύμφωνα με τα στοιχεία της Dow Jones Market Data.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στη διάρκεια εκείνης της ημέρας έφτασε να υποχωρεί έως και τα 98,5 δολ. το βαρέλι, χάνοντας τα 100 δολ. για πρώτη φορά από τον Απρίλιο. Και τα μέταλλα, όμως, δεν έχουν διαφορετι κή πορεία. Το πολυτιμότερο όλων, ο χρυσός, κατέγραψε απώλειες για έβδομη διαδοχική συνεδρίαση, με τη νέα άνοδο του δολαρίου να ωθεί την τιμή του πολύτιμου μετάλλου ΛΟΓΩ ΤΩΝ ΦΟΒΩΝ ΟΤΙ ΘΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΕΙ Η ΖΗΤΗΣΗ στο χαμηλότερο επίπεδο 21 μηνών. Με το δολάριο να σκαρφαλώνει σε υψηλά εικοσα ετίας έναντι των άλλων πιο δημοφιλών νο μισμάτων του κόσμου, η σημερινή τιμή του χρυσού αγγίζει τα χαμηλά που κατέγραψε στα τέλη του περασμένου έτους, με τη δυνα μική να δείχνει ισχυρά πτωτική. Το συμβόλαιο Αυγούστου για τον χρυσό υποχώρησε κατά 27,40 δολ. ή σχεδόν 1,6% και έκλεισε στα

ΤΟ 24ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝΕΞΑΜΗΝΟΧΕΙΡΟΤΕΡΟΤΩΝΕΤΩΝ

Ο δείκτης MSCI Emerging Markets έχει υπο χωρήσει τα τελευταία τέσσερα τρίμηνα στο μεγαλύτερο σερί απωλειών από το 2008 και «φλερτάρει» με τη χαμηλότερη αποτίμη σή του από την έναρξη της πανδημίας, τον Μάρτιο του 2020. Υπάρχουν φόβοι ότι οι επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, με στόχο τον περιορισμό του πληθωρισμού, μπορεί να οδηγήσουν τη με γαλύτερη οικονομία του κόσμου σε ύφεση, ρίχνοντας βαριά σκιά και στις αναδυόμενες αγορές, την ίδια ώρα που εξανεμίστηκαν 13 τρισ. δολ. από τις χρηματιστηριακές αξίες στον πλανήτη το πρώτο εξάμηνο, γράφει το Bloomberg.

τον Ιούλιο του 2020 και έκλεισε, τελικά, στα 19,159 δολ. ανά ουγγιά, με άνοδο 4 σεντς ή 0,2%. Ο χαλκός παράδοσης Σεπτεμβρίου, ενδοσυνε δριακά, την ίδια μέρα, υποχώρησε σε χαμηλό 20 μηνών εν μέσω των φόβων για την παγκό σμια οικονομία, και έκλεισε τελικά με μικρή πτώση 0,2%, στα 3,408 δολ. ανά λίβρα.

Αυτή η κατρακύλα του χρυσού προκαλεί επιπλέον πιέσεις στο ασήμι και εντείνει το sell-off στα βιομηχανικά μέταλλα, ως απόρ ροια της επιδείνωσης των παγκόσμιων οικο νομικών προοπτικών. Το ασήμι, παράδοσης Ιουλίου, κινήθηκε ελαφρώς υψηλότερα μετά από πέντε πτωτικές συνεδριάσεις, που το οδήγησαν στο χαμηλότερο επίπεδο από

Το χειρότερο πρώτο εξάμηνο των τελευ ταίων 24 ετών κατέγραψαν οι μετοχές στις αναδυόμενες αγορές, όσο οι επενδυτές ανη συχούν για τον πληθωρισμό. Ο δείκτης MSCI Emerging Markets είχε υποχωρήσει κατά 17% φέτος, καταγράφοντας τη δεύτερη πιο απότομη πτώση για την περίοδο από την έναρξη της καταγραφής δεδομένων το 1993.

Ο δείκτης αναφοράς είχε υποχωρήσει περισ σότερο από 20% μόνο το πρώτο εξάμηνο του 1998, όταν η ασιατική χρηματοπιστωτι κή κρίση αναστάτωνε τις αγορές και λίγους μήνες αργότερα χρεοκόπησε η Ρωσία.

Εφιάλτης «αλά 1998» και στις αναδυόμενες

• • • ΧΡΗΜΑ 9

10 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 [φάκελος]τράπεζες του Κώστα Παπαγρηγόρη

Οι κλάδοι

«Ατμομηχανή» της πιστωτικής επέκτασης για το πρώτο εξάμηνο αποτελούν τα επιχει ρηματικά δάνεια, καθώς, μέσω των ανοι χτών, αλληλόχρεων λογαριασμών, οι επι χειρήσεις σπεύδουν να εξαντλήσουν τα όρια στις γραμμές χρηματοδότησης που έχουν με τις Όπωςτράπεζες.εξηγούν τραπεζικές πηγές, οι επιχει ρήσεις, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις παρενέργειες που προκαλεί στην οικονομία ο πόλεμος στην Ουκρανία, σπεύδουν να θω ρακιστούν με υπερεπάρκεια ρευστότητας, εξαντλώντας το όριο πίστωσης που έχουν με την τράπεζά τους. Προσθέτουν μάλιστα ότι «τα επιχειρησιακά σχέδια που τέθηκαν στην αρχή της χρονιάς –και πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία–, αναφορικά με την πολιτική και το ύψος χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας, δανείων προσέγγισαν το 1 δισ. ευρώ το 2021, έναντι ετήσιου στόχου 800-850 εκατ. ευρώ, ξεπερνώντας την πρόβλεψη για ετήσιο ρυθμό αύξησης 30%40%. Μάλιστα, σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα

Σ

διαθέσιμα στοιχεία, ο στόχος για συνολικές εκταμιεύσεις στη στεγαστική πίστη για το 2022, ύψους 1,2-1,25 δισ. ευρώ, παραμένει απόλυτα εφικτός.

χεδόν σίγουρες ότι τα επιχειρησια κά σχέδια που έχουν εκπονηθεί για φέτος σε ό,τι αφορά τη χρηματο δότηση επιχειρήσεων και νοικοκυριών θα υλοποιηθούν εμφανίζονται οι διοικήσεις των συστημικών τραπεζών, παρά τα προβλήματα που δημιουργεί η εισβολή της Ρωσίας στην ΜεΟυκρανία.τοπρώτο εξάμηνο να έχει σχεδόν ολο κληρωθεί, όλα τα στοιχεία, από πλευράς τόσο ζήτησης όσο και νέων εκταμιεύσεων, δείχνουν ότι οι στόχοι που έχει θέσει κάθε τράπεζα παραμένουν επιτεύξιμοι. Την ίδια στιγμή, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θ. Σκυλακάκης, τόνισε πριν από λίγες ημέρες χαρακτηριστικά: «Έχουμε πολύ μεγάλη ζήτηση για επενδύσεις. Ήδη, για τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης έχουμε φτάσει 2,6 δισ. δάνεια που έχουν εγκριθεί για 55 Συγκεκριμένα,έργα». η καθαρή πιστωτική επέκτα ση (νέα δάνεια μείον

παραμένουν ακόμη σε ισχύ, έστω κι αν, τελικά, υπάρξει μια μικρή ανα προσαρμογή σε ό,τι αφορά το τελικό ποσό των νέων δανείων. Την ίδια στιγμή, με μικρές αυξομειώσεις συνεχίζεται η ζήτηση για στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια. Σύμφωνα με τις δι ευθύνσεις λιανικής πίστης των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, οι νέες εκταμιεύσεις στεγαστικών

αποπληρωμές, τιτλο ποιήσεις κ.λπ.), το 2021, ανήλθε σε 5,1 δισ. ευρώ, ενώ το ποσό αυτό φέτος θα ανέβει, σύμφωνα με τον σχεδιασμό των τραπεζών, στα 7,5 δισ. ευρώ. Τα επικαιροποιημένα τριετή επιχειρησιακά πλάνα των τραπεζών προβλέπουν αύξηση της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, ενώ θα γίνει ακόμη πιο εμφανής η τραπεζική στήριξη προς τους ελεύθερους επαγγελμα τίες και την αγροτική παραγωγή. Οι τράπεζες στην αφετηρία για την «επόμενη μέρα» Σε «πορτοκαλί» συναγερμό για πληθωρισμό και νέα NPLs Τρέχουν οι διαδικασίες για διανομή μερίσματος στους μετόχους και μπόνους στα στελέχη

φάκελος τράπεζεςΧΡΗΜΑ 11

Στο ερώτημα σε ποιους κλάδους της οικονο μίας θα κατευθυνθεί η μερίδα του λέοντος από τις νέες εκταμιεύσεις, ο σχεδιασμός των τραπεζών έχει τοποθετήσει πρώτους στη σχετική λίστα τους κλάδους του τουρισμού, της ενέργειας, των μεταφορών, του εμπορίου και της μεταποίησης. Ένα σημαντικό ωστόσο ποσοστό των νέων εκταμιεύσεων θα αφορά επαγγελματίες και κλάδους που θα επηρεαστούν από τον ανοδικό κύκλο και τις επενδύσεις, αλλά και από την ενεργειακή κρίση (π.χ. κατασκευές, διαχείριση ακίνητης περιουσίας, αγροτική παραγωγή κ.ά.). Επίσης, περίπου το 20% της καθαρής πιστωτικής επέκτασης θα αφορά σε νοικοκυριά, κυρίως για στεγαστικά δάνεια. Σε ό,τι αφορά τη διοχέτευση των νέων δανείων προς την πραγματική οικονομία, τραπεζικά στελέχη ξεκαθαρίζουν ότι, για παράδειγμα, τα 3,6 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης θα κατευθυνθούν, κατά κύριο λόγο, στις μεγάλες επιχειρήσεις, ώστε να επι ταχυνθεί η απορρόφηση και αξιοποίηση των κονδυλίων εμπροσθοβαρώς. Κι αυτό γιατί, όπως εξηγούν, στις μεγάλες επιχειρήσεις,

H καθαρή πιστωτι κή επέκταση το 2021 ανήλθε σε 5,1 δισ. ευρώ, ενώ το ποσό αυτό φέτος προβλέπεται να ανέβει στα 7,5 δισ. ευρώ.

φάκελος - τράπεζες

αντι στοιχεί περίπου το 25% των δανείων στο 2021. Σημειώνεται ότι η Εθνική μαζί με τη Eurobank πραγματοποίησαν την υψηλότερη καθαρή πιστωτική επέκταση το 2021 (1,4 δισ. ευρώ η μία). Σε «πορτοκαλί» συναγερμό για πληθωρισμό και νέα NPLs Την ίδια στιγμή, οι διοικήσεις των τραπεζών βρίσκονται σε αυξημένη επιφυλακή, ενόψει της εξέλιξης των πληθωριστικών πιέσεων στο δεύτερο εξάμηνο του έτους και των επι πτώσεών τους στα χαρτοφυλάκια δανείων.

12 Ιούλιος - Αύγουστος 2022

και κυρίως σε κλάδους όπως η ενέργεια, ο τουρισμός, οι υποδομές, η βιομηχανία κ.λπ., υπάρχουν ήδη έτοιμα επιχειρηματικά σχέδια. Τα υπόλοιπα περίπου 6,5 δισ. ευρώ θα διοχε τευθούν σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά στα οποία οι ανάγκες και η ζήτηση για χρηματο δότηση αναμένονται αυξημένες, λόγω της επικείμενης ανάπτυξης της ελληνικής οικο νομίας. Από αυτά σχεδόν το 60% θα αφορά στη λιανική τραπεζική και το υπόλοιπο στις επιχειρήσεις.

η ζήτηση από νοικοκυριά, στα

Οι νέες εκταμιεύσεις ανά τράπεζα

Τον διπλασιασμό της καθαρής πιστωτικής επέκτασης σε σχέση με το 2021 έχει θέσει ως στόχο για το 2022 ο διευθύνων σύμβου λος της Alpha Bank, με το συνολικό πυλώνες

Στις ανακοινώσεις αποτελεσμάτων δευτέρου τριμήνου από τις τράπεζες, που αναμένονται στα τέλη του μήνα, θα αποτυπωθούν οι αντι στάσεις που δείχνουν μέχρι στιγμής τα δάνεια στην επέλαση της νέας ενεργειακής και πλη θωριστικής κρίσης, διατηρώντας πολύ περιο ρισμένες τις εισροές νέων κόκκινων δανείων. Ωστόσο, η εξέλιξη του πληθωρισμού με την έναρξη του δεύτερου εξαμήνου του έτους, αυξάνει τους κινδύνους για επιδείνωση του ενεργητικού των τραπεζών και τις θέτει σε «πορτοκαλί» συναγερμό. Τα προσωρινά στοιχεία της Eurostat για την πορεία του εναρμονισμένου δείκτη τιμών τον Ιούνιο, που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα, έδειξαν άνοδο τιμών κατά 12% στην Ελλάδα έναντι μέσου όρου 8,6% στην ευρωζώνη. Ο πληθω ρισμός παραμένει, όπως και όλους τους προη γούμενους μήνες, σε υψηλό από το 1997, όταν άρχισαν 0,9 δισ. ευρώ (συνολικά 2,3 δισ.). Η Τράπεζα Πειραιώς, στο νέο επιχειρησιακό σχέδιο για την περίοδο 2022-2025, το οποίο παρουσίασε στις 6 Απριλίου, προβλέπει καθαρή πιστωτική επέκταση 1,3 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά περίπου 30% υψηλότερη από εκείνη του 2021. Σε ό,τι αφορά τους κλάδους, η Πειραιώς εστιάζεται κυρίως σε εκείνους που έχουν την καλύτερη αναλογία κέρδους σε σχέση με το ρίσκο, όπως είναι οι κλάδοι της ενέργειας, του τουρισμού και της μεταποίησης. Επίσης, έμφαση θα δοθεί και στα δάνεια λιανικής.

ευρώ το έτος. Η χρηματοδότηση αφορά όλη την οικονομία, ενώ σημαντική

ύψους να προβλέπεται στα 2,2 δισ. ευρώ το 2022 (από 1,3 δισ. το 2021). Μάλιστα, όπως ενη μέρωσε πρόσφατα τη διεθνή επενδυτική κοινότητα η διοίκηση της τράπεζας, ήδη το 1 δισ. ευρώ νέων δανείων έχει κατευθυν θεί μέσα στο πρώτο τρίμηνο της τρέχουσας χρήσης, ενώ άλλο 1 δισ. βρίσκεται κοντά σε Επίσης,συμβασιοποιήσεις.τοπρώτο τρίμηνο δείχνει μεγάλη ζήτηση για δάνεια και από τη λιανική τρα πεζική. Σημειώνεται ότι τα νέα δάνεια το 2021 ξεπέρασαν τα 5 δισ. ευρώ. Η διοίκη ση της Eurobank θα ρίξει το βάρος της στο εμπόριο, τις μεταφορές, τον τουρισμό και τη βιομηχανία, κλάδους που θεωρεί

Νέα δάνεια περίπου 5 δισ. ευρώ σχεδιάζει να διαθέσει για φέτος η Εθνική Τράπεζα, ποσό που αντιστοιχεί σε καθαρή πιστωτική επέκταση εξυπηρετούμενων δανείων 1,5-2 δισ. είναι οποία

οι κοινές μετρήσεις τιμών για τα κράτη μέλη της ΕΕ με εναρμονισμένη στάθμιση. ανάκαμψης για το 2021. Συνολικά, έχει θέσει στόχο καθαρή πιστωτική επέκταση ύψους 2,3 δισ. ευρώ το 2022 και συνολικά 7,4 δισ. ευρώ τα έτη 2021-2024 (νέα δάνεια μείον αποπλη ρωμές). Συνολικά, στην Ελλάδα, η πιστωτική επέκταση θα ανέλθει σε 1,4 δισ., ενώ στη ΝΑ Ευρώπη σε

confidential

www.nplconfidential.commarket

an subscription portal, the ultimate resource for news, analysis, opinions, data and exclusive behind-the-scenes content regarding the Greek NPLs and NPEs

the insider’s guide

Ignore it, at your peril!

ρέμεινε

τέλος Δεκεμβρίου του 2021, ο δείκτης ΜΕΔ σε επίπεδο ΕΕ ανήλθε σε 2,0%. Με βάση τις δρομολογηθείσες ενέργειες εξυγίανσης και διαχείρισης των ΜΕΔ, αναμένεται να επιτευ χθεί μονοψήφιο ποσοστό για το σύνολο του τραπεζικού τομέα μέχρι το τέλος του 2022, με δύο συστημικές τράπεζες (Eurobank, Εθνική) να έχουν ήδη επιτύχει τον επιχειρη σιακό στόχο μονοψήφιου ποσοστού ΜΕΔ. Στην Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΕ χαρτογραφείται και η διάρθρωση των ΜΕΔ. Περίπου τα τρία τέταρτα αυτών αφορούν επιχειρηματικά δάνεια, το ένα πέμπτο στεγα στικά και το υπόλοιπο καταναλωτικά. Επίσης,

Σημειώνεται ότι ο εγχώριος δείκτης, που έχει άλλη στάθμιση και λαμβάνει ως βάση τα ελληνικά δεδομένα κατανάλωσης, εμφανί ζει τον πληθωρισμό ακόμη υψηλότερο. Τον Μάιο, στην Ελλάδα, ο γενικός δείκτης αυξή θηκε κατά 11,3%, έναντι 10,5% του εναρμο νισμένου, γεγονός που, με τα νέα δεδομένα για τον εναρμονισμένο πληθωρισμό Ιουνίου, προδιαγράφει ακόμη υψηλότερο ελληνικό Ηπληθωρισμό.συνεχής,διψήφια, πλέον, άνοδος του πλη θωρισμού αυξάνει τις πιέσεις στο διαθέσιμο εισόδημα και επομένως τις πιθανότητες αθέ τησης πληρωμών. Ήδη τα δανειακά χαρτοφυ λάκια των τραπεζών έχουν «στρεσαριστεί» (επιτυχώς όπως θα δείξουν τα στοιχεία των τραπεζών για το πρώτο εξάμηνο), με πλη θωρισμό 5,5% τον Ιανουάριο, 6,3% τον Φε βρουάριο, 8% τον Μάρτιο, 9,1% τον Απρίλιο και 10,5% τον Μάιο και, πλέον, μπαίνουν σε «διακεκαυμένη ζώνη» αν ο πληθωρισμός συνεχίσει να καλπάζει.

14 Ιούλιος - Αύγουστος 2022

χεία

βασικού σεναρίου, ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το 2022 αναμένεται να διαμορφωθεί σε 3,2%, αναθεωρημένος προς τα κάτω σε σχέση με την πρόβλεψη (3,8%) που είχε δημοσιευθεί στην Έκθεση του Διοικητή τον Απρίλιο του 2022. Το 2023, ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να επιταχυνθεί στο 4,1%, ενώ και για το 2024 εκτιμάται σχετικά υψηλός, στο 3,6%, υπό την προϋπόθεση ότι η γεωπολιτική κρίση θα αποκλιμακωθεί μέχρι το τέλος του 2022 και ότι οι τιμές της ενέργειας θα μειωθούν. Στο δυσμενές σενάριο, ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας εκτιμάται ότι θα είναι 1,8% το 2022, 0,3% το 2023 και 4,9% το 2024. Αυτές οι εκτιμήσεις βασίζονται σε υποθέσεις δυσμενών εξελίξεων σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ειδικότερα, αυτό το σενάριο υποθέτει τη συνέχιση των πολεμικών συγκρούσεων έως και το 2023, την πλήρη διακοπή των εισαγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου από τη Ρωσία και την αδυναμία άμεσης υποκατάστασης αυτών των πηγών ενέργειας από άλλους προμηθευτές.

Η μέχρι στιγμής εικόνα

φάκελος - τράπεζες

Σημειώνεται ότι στο τέλος Μαρτίου 2022 η ποιότητα του χαρτοφυλακίου δανείων σε ατομική βάση βελτιώθηκε, καθώς τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) ανήλθαν σε 17,7 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 0,7 δισ. ευρώ συγκριτικά με το τέλος του Δεκεμβρίου 2021 και κατά περίπου 91 δισ. ευρώ έναντι του Μαρτίου του 2016, όταν είχε καταγραφεί και το υψηλότερο επίπεδο ΜΕΔ. Ο λόγος των ΜΕΔ προς το σύνολο των δανείων αποκλιμακώθηκε περαιτέρω το πρώτο τρίμηνο του 2022 (Μάρτιος 2022: 12,1%, Δεκέμβριος 2021: 12,8%), αλλά πα υψηλός, καθώς, σύμφωνα με στοι της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών, στο περίπου ισόποση είναι η κατανομή μεταξύ δανειακών συμβάσεων που έχουν ήδη κα ταγγελθεί από τις τράπεζες, δανείων αβέβαι ης είσπραξης (“unlikely to pay”) και δανείων σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών τα οποία δεν έχουν ακόμη καταγγελθεί. Μείωση του δείκτη ΜΕΔ παρατηρήθηκε στις περισσότερες κατηγορίες χαρτοφυλακίων, ωστόσο αύξηση καταγράφηκε στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και στα καταναλωτικά Στοδάνεια.τέλος του Μαρτίου 2022, περίπου το 38% του συνόλου των ΜΕΔ συνδεόταν με ρυθμίσεις, αλλά, όπως επισημαίνει η ΤτΕ, υψηλό ποσοστό των δανείων που τίθενται υπό καθεστώς ρύθμισης εμφανίζουν πάλι καθυστέρηση σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα μετά τη συνομολόγηση της ρύθμι σης. Από την άλλη πλευρά, υποχώρηση εμ φανίζει το ποσοστό των δανείων που έχουν υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας.

σε ισχυρότερες και πιο επίμονες πληθωριστικές πιέσεις, β) νέου κύματος της πανδημίας ή γ) χαμηλού ποσοστού

Όπως επισημαίνει η ΤτΕ στην Έκθεση Νομι σματικής Πολιτικής, η ενεργειακή συνιστώ σα του πληθωρισμού βρίσκεται σε συνεχή ανοδική πορεία από τον Μάρτιο του 2021, ενώ κατά το πρώτο πεντάμηνο του 2022 καταγράφει, κατά μέσο όρο, αύξηση 50,8% σε ετήσια βάση. Όπως προσθέτει, ο πληθω ρισμός φαίνεται να αποκτά πιο επίμονα χα ρακτηριστικά, καθώς οι αυξημένες τιμές της ενέργειας και των ειδών διατροφής διαχέο νται πλέον και στις συνιστώσες του πυρήνα του πληθωρισμού, δηλαδή στις υπηρεσίες και στα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά. Παράλληλα, η ΤτΕ σημειώνει τον κίνδυνο μεγαλύτερης επιβράδυνσης του ρυθμού μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας σε περίπτωση: α) περαιτέρω κλιμάκωσης του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς αυτό θα οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση της αβε βαιότητας, απορρό φησης κονδυλίων της ΕΕ στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Δεδομένης της αυξημένης αβεβαιότητας, οι υπηρεσίες της Τραπέζης της Ελλάδος έχουν επεξεργαστεί δύο σενάρια για τη μελλοντική πορεία της οικονομίας, ένα βασικό και ένα δυσμενές. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του

Τρέχουν διανομή

ζες που έχουν συσσωρεύσει μεγάλες ζημιές,

ευρώ

αποθεματικό 5 δισ. ευρώ και του λογαρια σμού από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο ποσού 10,3 δισ. ευρώ. Ανοίγει ο δρόμος για τη χορήγηση μπόνους Την κατάργηση μιας σειράς ειδικών δικαι ωμάτων του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), μεταξύ των οποίων και του δικαιώματος του βέτο σε θέματα πολιτικής αποδοχών, εφόσον μια τράπεζα έχει δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων κάτω του 10%, προβλέπει το νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών που κατατέ θηκε προς ψήφιση πρόσφατα στη Βουλή. φάκελος τράπεζες-

τον SSM, τη διανομή μερίσματος για πρώτη φορά από το 2008.

μερίσματος

ΧΡΗΜΑ 15

Η διάταξη έχει εφαρμογή ειδικά στις τράπε

Η προοπτική διανομής μερίσματος προϋπο θέτει την επιστροφή στην κερδοφορία και την επίτευξη μονοψήφιου δείκτη μη εξυπη ρετούμενων ανοιγμάτων (Non Performing Exposures-NPEs), στόχο τον οποίο έχουν πετύχει ήδη δύο από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, η Eurobank που έγινε στις 21 Ιουλίου, δρομολόγησε τον συμψηφισμό συσσωρευ μένων ζημιών προηγούμενων χρήσεων ύψους 13,8 δισ. ευρώ, με ποσά υπέρ το άρτιο και τους λογαριασμούς αποθεματι κών εταιρικού νόμου, συμψηφισμός που, όπως αναφέρθηκε στην πρόσκληση της ΓΣ, «δεν επηρεάζει τα ίδια και εποπτικά κεφά λαια της εταιρείας συμμετοχών».

μένων ζημιών

το

τος των ισολογισμών τους από τα κόκκινα δάνεια, και αναμένεται να αξιοποιηθεί και

και η Εθνική, μετά και το κλείσιμο της τιτλοποίησης Frontier II, ενώ η Alpha Bank και η Τράπεζα Πειραιώς αναμέ νεται να έχουν επιτύχει ανάλογη μείωση του δείκτη NPE έως τα τέλη του 2022. Συγκε κριμένα, ο στόχος είναι ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων να έχει μειωθεί: στο 7% από 45% το 2019 για την Alpha Bank στο 6,5% από 31% το 2019 για την Εθνική στοΤράπεζα5,8% από 33,5% το 2019 για τη στοEurobank9%από 49% το 2019 για την Τράπεζα Πειραιώς Στο πλαίσιο της τεχνικής προετοιμασίας, η Eurobank, κατά την ετήσια τακτική γενική συνέλευση

οι διαδικασίες για τη

Η ετήσια τακτική γενική συνέλευση της Alpha Bank έγινε στις 22 Ιουλίου. Η τράπεζα κλήθηκε, μεταξύ άλλων, να εγκρίνει τον συμψηφισμό του λογαριασμού «αποτε λέσματα εις νέον» κατά το ποσό των 6,2 δισ. ευρώ με λογαριασμούς αποθεματικών. Όπως ανέφερε η τράπεζα στην πρόσκληση των μετόχων, η κίνηση «διευκολύνει την πιθανή μελλοντική διανομή μερίσματος σύμφωνα με το πιο πρόσφατο στρατηγικό της σχέδιο». Την ίδια μέρα, δηλαδή στις 22 Ιουλίου, πραγματοποιήθηκε η γενική συνέλευση και της Τράπεζας Πειραιώς, η οποία, με τη σειρά της, κλήθηκε να εγκρίνει τον συμ ψηφισμό ποσού ύψους 14,5 δισ. από τον λογαριασμό «υπέρ το άρτιο» με ισόποση διαγραφή ζημιών από τον πρωτοβάθμιο λογαριασμό «υπόλοιπο ζημιών χρήσεων εις νέο», ο οποίος περιλαμβάνει συσσω ρευμένες ζημιές παρελθουσών χρήσεων ύψους 14,9 δισ. ευρώ. Την αυλαία των γενικών συνελεύσεων έκλεισε η Εθνική Τράπεζα, στις 28 Ιουλίου, προτείνοντας τον συμψηφισμό συσσωρευ 15,3 δισ. με ειδικό

Ζημιές ύψους 50 δισ. ευρώ περίπου από παρελθούσες χρήσεις, που συσσωρεύτηκαν στους ισολογισμούς τους λόγω της εξυγί ανσης από τα κόκκινα δάνεια, προώθησαν προς διαγραφή οι τράπεζες, στο πλαίσιο των ετήσιων γενικών συνελεύσεων που έγιναν στα τέλη ΠρόκειταιΙουλίου.γιαμια τεχνική αλλά ουσιώδη διαδικασία, που προετοιμάζει το έδαφος για τη διανομή μερίσματος στη βάση των ανακοινώσεων που έχουν κάνει οι τέσσερις συστημικές τράπεζες, αρχής γενομένης με τη Eurobank και την Εθνική, που δρομολογούν τη διανομή μερίσματος το 2023 για την τρέ χουσα οικονομική χρήση, ενώ η Alpha Bank και η Τράπεζα Πειραιώς δρομολογούν αντί στοιχες κινήσεις για την οικονομική χρήση του επόμενου έτους. Η δυνατότητα για τον συμψηφισμό ζημιών παρελθουσών χρήσεων με τη διαφορά που προκύπτει από την έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο προβλέφθηκε με διάταξη του Υπουρ γείου Οικονομικών στα τέλη του περασμένου Μαρτίου και αφορά όλες τις εταιρείες, διευ κολύνοντας τη διανομή μερίσματος, αφού τις απαλλάσσει από την υποχρέωση πρώτα να κεφαλαιοποιήσουν τα σχετικά ποσά, καταβάλ λοντας φόρο συγκέντρωσης ύψους 5%, και εν συνεχεία να τα συμψηφίσουν με ζημιές.

στο πλαίσιο της προσπάθειας ξεκαθαρίσμα

από τις τέσσερις τράπεζες, ενόψει της πρό θεσής τους να ανοίξουν, σε συνεννόηση με

Τέλος στους των από την αποσαφήνιση του πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις το ΤΧΣ μπορεί να ασκήσει βέτο σε θέματα παροχών των στε λεχών, ουσιαστική αλλαγή στον νέο νόμο που διέπει τη λειτουργία του ταμείου και τη σχέση του με τις τράπεζες στις οποίες δι ατηρεί ποσοστό αποτελούν τα θέματα της εταιρικής διακυβέρνησης, για τα οποία η παρέμβαση του ΤΧΣ καταργείται. Ειδικότερα, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι καταργείται η αξιολόγηση του πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης των τραπεζών με τις οποίες το ταμείο έχει υπογράψει συμφω νία πλαισίου συνεργασίας. Η αξιολόγηση αφορούσε το μέγεθος, τη δομή και την κα τανομή των αρμοδιοτήτων του ΔΣ, καθώς και των επιτροπών του. Τέλος, ο νέος νόμος καταργεί, μεταξύ άλλων, το δικαίωμα του εκπροσώπου του ΤΧΣ στα διοικητικά συμβούλια των τραπε ζών να ζητούν τη σύγκληση της γενικής συνέλευσης των μετόχων και το δικαίωμα να εγκρίνει τον οικονομικό διευθυντή. Ο νέος νόμος για το ΤΧΣ απλοποιεί επίσης τα κριτήρια βάσει των οποίων επιλέγονται τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών. Στο πλαίσιο αυτό, καταργείται η σχετική διάταξη που προέβλεπε ότι το ΔΣ πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον τρεις εμπειρογνώμονες ως ανεξάρτητα μη εκτελε στικά μέλη με διεθνή εμπειρία τουλάχιστον 15 ετών σε αντίστοιχα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, εκ των οποίων τρία χρόνια ως μέλη διεθνούς τραπεζικού ομίλου που δεν δραστηριοποιείται στην ελληνική αγορά. Στην ίδια λογική, καταργείται επίσης η διάταξη που προέβλεπε ότι αναφορικά με την αξιολόγηση των μελών του διοικητι κού συμβουλίου και των επιτροπών του, πρέπει να πληρούται για καθένα από αυτά τουλάχιστον το κριτήριο του να διαθέτει οπωσδήποτε δέκα χρόνια εμπειρίας σε ανώτερες διευθυντικές θέσεις στους τομείς της τραπεζικής, της ελεγκτικής, της διαχεί ρισης κινδύνων ή των επισφαλών περιου σιακών στοιχείων, εκ των οποίων, ειδικά για τα μη εκτελεστικά μέλη, τουλάχιστον τρία χρόνια ως μέλος διοικητικού συμβουλίου σε πιστωτικό ίδρυμα ή επιχείρηση του χρη ματοπιστωτικού τομέα ή σε διεθνές χρημα τοπιστωτικό ίδρυμα. μέχρι και του 2022». Να σημειωθεί ότι ο δείκτης μη εξυπηρετού μενων δανείων, δηλαδή ο δείκτης NPL (Non Performing Loans), που ορίζεται ως κριτήριο για την κατάργηση του βέτο από την πλευρά του Ταμείου, αποτελεί μια ειδοποιό διαφορά σε σχέση με τον δείκτη μη εξυπηρετού μενων ανοιγμάτων (NPE Non Performing Exposures), βάσει του οποίου ελέγχονται οι τράπεζες από τον SSM. O πρώτος αναφέρε

περιορισμούς για τα ΔΣ

16 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 Το νομοσχέδιο παρατείνει τη διάρκεια ζωής του Ταμείου έως το 2025, περίοδο κατά την οποία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η απο επένδυσή του από τις τράπεζες. Σε ό,τι αφορά τα θέματα αποδοχών των τραπεζών, το δικαίωμα του βέτο που έχει το ΤΧΣ επεκτείνεται για την οικονομική χρήση του 2022. Η πρόβλεψη αυτή έγινε έπειτα από κυβερνητική απόφαση και μετά την αποκάλυψη του οικονομικού συμβούλου του πρωθυπουργού, Αλέξη Πατέλη, ότι ορι σμένες τράπεζες επιχείρησαν να εγκρίνουν αναδρομικά την παροχή μπόνους στα μέλη των διοικητικών συμβουλίων. Με βάση τη διάταξη του νομοσχεδίου, «για όσο διάστημα ο δείκτης των μη εξυπηρετού

τραπεζών Εκτός

ται στα δάνεια που έχουν καθυστέρηση πάνω από 90 ημέρες και ο δεύτερος στα κόκκινα δάνεια που έχουν ρυθμιστεί και εξυπηρε τούνται, αλλά, λόγω των κανόνων του SSM, παραμένουν ακόμη στην πορτοκαλί περιοχή, για πιθανή αθέτηση στο μέλλον. Έτσι, το νομοσχέδιο ορίζει έναν πιο ελαστικό κανόνα για την κατάργηση του βέτο από την πλευρά του ΤΧΣ, με βάση τον δείκτη NPL, τον οποίο όλες οι τράπεζες έχουν ήδη επιτύχει. Με βάση τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου, η Alpha Bank έχει δείκτη NPL 6,6% και NPE 12,2%, η Εθνική 3,9% και 6,7%, αντίστοιχα, η Eurobank 4,4% και 6,7% και η Τράπεζα Πειραιώς 8,8% και 12,6%, αντίστοιχα. Διευκρινίζεται ότι υλοποιούνται κανονικά τα προγράμματα μπόνους που οι τράπεζες έχουν εγκρίνει και τα οποία δεν αφορούν τα μέλη της διοίκησης, αλλά το προσωπι κό τους, και προβλέπουν την παροχή stock options αναδρομικά για τη χρήση του 2021 και τη χρήση του 2020. Δεδομένης της αυξη μένης αβεβαιότητας, οι υπηρεσίες της Τραπέζης της Ελλάδος έχουν επε ξεργαστεί δύο σενάρια για τη πορείαμελλοντικήτηςοικονομίας. φάκελος - τράπεζες

• • • μενων δανείων προς το σύνολο των δανείων υπερβαίνει το 10%, ή για τις οικονομικές χρήσεις αναφοράς μέχρι και του 2022, οι σταθερές αποδοχές του προέδρου, του διευ θύνοντος συμβούλου και των λοιπών μελών του διοικητικού συμβουλίου, καθώς και όσων έχουν τη θέση ή εκτελούν καθήκοντα γενικού διευθυντή, καθώς και των αναπλη ρωτών τους, δεν μπορούν να υπερβαίνουν το σύνολο των αντίστοιχων αποδοχών του διοικητή της ΤτΕ». Επίσης, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι «οι πάσης φύσεως μεταβλητές απολαβές (bonus) των ιδίων προσώπων καταργούνται έως την ολοκλήρωση του σχεδίου αναδιάρθρωσης που έχει υποβληθεί στην ΕΕ, στο πλαίσιο της διαδικασίας έγκρισης του προγράμματος κε φαλαιακής ενίσχυσης ή για όσο διάστημα ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων υπερβαίνει το 10%, ή για τις οικονομικές χρήσεις αναφοράς

ΧΡΗΜΑ 17

• Αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού (re-skilling)/ψηφιοποίηση

• Εξωστρέφεια

Τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ από την τελευταία μας συνομιλία. Τα «σύννεφα» στον διεθνή ορίζοντα έχουν πυκνώσει όχι μόνο στη γεωπολι τική σκηνή, αλλά και στην παγκόσμια οικονομία… Έχετε δίκιο, οι καταστάσεις είναι περίπλοκες. Έχω την εντύπωση ότι βιώ νουμε μια μεγάλη παγκόσμια διόρθωση, μια προσαρμογή προς ρεαλιστικότερες αποτιμήσεις. Ταυτόχρονα όμως σπεύδω να υπογραμμίσω ότι τέτοιες συνθήκες ευνοούν μικρότερες και λιγότερο αναπτυγ μένες οικονομίες, όπως η ελληνική, να κα λύψουν το χαμένο έδαφος, να προφτάσουν τις εξελίξεις. Για την Ελλάδα δημιουργείται μια μεγάλη ευκαιρία να προχωρήσει στην επαναβιο μηχανοποίηση. Αυτό δεν αφορά μόνο την κλασική βιομηχανία, αλλά πολλά παραδείγματα τέτοιας επι τυχημένης επανεκκίνησης. Η Εσθονία είναι ένα από αυτά.

• Επαναβιομηχανοποίηση

Συνοψίζοντας, σας απαντώ: Η απάντηση της χώρας μας στη σημερινή παγκόσμια δύσκολη γεωπολιτική και οικονομική συ γκυρία είναι:

18 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 Στονσυνέντευξη Χρήστο Ν. Κώνστα Σ υναντηθήκαμε αρκετές φορές. Κυρίως στο γήπεδο, όταν παρακο λουθούσε τους αγώνες του αγαπη μένου του ΣυζητήσαμεΠαναθηναϊκού.πολύκατάτη διάρκεια του πρό σφατου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός, αλλά και αργότερα, όταν πια ολοκληρώθηκε και η διαδικασία εκλογής του στην προεδρία της Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών. Ο Κρίστιαν Χατζημηνάς είναι ένας φύσει ευγε νικός άνθρωπος και αεικίνητος επιχειρηματί ας. Επιμένει στα «πιστεύω» του και διεκδικεί τους επιχειρηματικούς του στόχους μέχρι να εξαντλήσει κάθε περιθώριο επιτυχίας. Ο πρόεδρος του EFA GROUP, του μεγαλύτερου ελληνικού ομίλου αμυντικής βιομηχανίας, πα ρακολουθεί με επιμέλεια τις διεθνείς εξελίξεις και προσπαθεί να μεταφέρει τα επιτυχημένα παραδείγματα του εξωτερικού στην Ελλάδα. Στην τελευταία μας συνάντηση, ήταν αρκετά χαρούμενος, αφού ο όμιλος EFA είχε μόλις υπογράψει τη μοναδική αμυντική συμφωνία της Ελλάδας με τη σαουδαραβική κυβέρνηση, στο πλαίσιο της σημαντικής επίσκεψης του δι αδόχου του θρόνου, Mohammed bin Salman Abdulaziz Al Saud, στην Αθήνα. Κι αυτή δεν ήταν η μοναδική σημαντική δι εθνούς επιπέδου αμυντική συμφωνία στην οποία συμμετείχε ο Κρίστιαν Χατζημηνάς. Αντιθέτως. Ο όμιλος που διευθύνει στηρίζεται στην ικανότητά του να παράγει εισόδημα στο εξωτερικό και να το επαναφέρει με νέες επεν δύσεις στην Ελλάδα. Στην αποκαλυπτική συνέντευξή του στο ΧΡΗΜΑ, ο Κρίστιαν Χατζημηνάς μιλά όχι μόνο για τα προσωπικά επιχειρηματικά του σχέδια, αλλά και για τον νέο ρόλο που φιλοδοξεί να διαδραματίσει η Ελληνική Ένωση Επιχειρημα τιών ως σύμβουλος της Πολιτείας και καταλύ της εξελίξεων στην οικονομία.

και τον τουρι σμό, ακόμη και τη ναυτιλία. Το ελληνικό shipping, για παράδειγμα, πρέπει να βιομηχανοποιηθεί και στη στεριά: δημιουργούνται μεγάλες ευκαιρίες για νέες εταιρείες που θα προσφέρουν software και hardware, ακόμη και στα ναυπηγεία. Αυτό μας δείχνει την κατεύθυνση προς την οποία πρέπει να κινητοποιηθεί το ανθρώ πινο δυναμικό της χώρας. Έχουμε

«Η συστατικάεκπαίδευσηκαιεξωστρέφειαηδιαρκήςείναιεπιτυχίας»

Τώρα όμως που, εκτός από τη δική σας επιχειρηματική δράση, έχετε επιπλέον αναλάβει την ευθύνη της προεδρίας της Ε.ΕΝ.Ε., τώρα μπορεί τε να μετουσιώσετε τις ιδέες σας σε πρακτική των επιχειρήσεων… Η Ελληνική Ένωση Επιχειρη ματιών E.EN.E. ιδρύθηκε στην Αθήνα το μακρινό 1987 από μια μικρή τότε ομάδα δυναμικών Ελλήνων επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στην ελληνική και διεθνή αγορά σε ένα ευρύ φάσμα κλάδων. Φέτος το φθινόπωρο, η Ε.ΕΝ.Ε. θα γιορ τάσει τα 35α γενέθλιά της αλλά και δέκα χρόνια μιας άκρως επιτυχημένης θητείας υπό τη διοίκηση του Βασίλη Αποστολόπου λου. Όπως είπατε, τώρα ξεκινά η μεγάλη δική μου ευθύνη και των υπόλοιπων μελών στην Ε.ΕΝ.Ε. Έχουμε ήδη συζητήσει με τους συναδέλφους μου επιχειρηματίες τα σχέδιά μας για να ενισχυθεί η παρεμβα τικότητα του φορέα.

ΧΡΗΜΑ 19 Κρίστιαν Χατζημηνάς Πρόεδρος EFA GROUP, Πρόεδρος Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών (Ε.ΕΝ.Ε.) Σας το ξαναλέω: έμφαση πρέπει να δοθεί στην ανάγκη επαναβιομηχανοποίησης της οι κονομίας και στην απόκτηση νέων δεξιοτήτων (κυρίως ψηφιακών) για όλους τους εργαζόμε νους. Η Ε.ΕΝ.Ε. προτείνει στην κυβέρνηση μια συγκεκριμένη δέσμη μέτρων ώστε να απο κτήσει η χώρα νέα βιομηχανία και οι εργα ζόμενοι νέου τύπου απασχόληση. Περαιτέρω θα δώσουμε έμφαση σε knowledge sharing μεταξύ Ελλήνων επιχειρηματιών. Έχουμε τόσα να μάθουμε ο ένας από τον άλλον. Τι είδους μέτρα είναι αυτά; Ως Ε.ΕΝ.Ε., είχαμε προτείνει, εδώ και πολλούς μήνες, τη σύνδεση του μη μισθολογικού κόστους με την ψηφιοποί ηση, την απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων από τους εργαζόμενους. Εισηγηθήκαμε για κάθε πιστοποιημένο εργαζόμενο να υπάρξει σοβαρότατη μείωση του μη μισθολογικού κόστους. Θέλουμε να επιβραβεύσουμε τις εταιρείες αλλά και τους εργαζόμενους ταυ τόχρονα. Είναι κάτι που εφαρμόζω ήδη στον δικό μου όμιλο επιχειρήσεων, με πολύ εν θαρρυντικά πρώτα αποτελέσματα… Σας θυμίζω ότι η Ε.ΕΝ.Ε. δεν είναι εργοδοτι κή ένωση, ούτε αφορά σε εταιρείες, αλλά σε επιχειρηματίες. Προσπαθούμε να ενισχύσου με την επιχειρηματικότητα στη χώρα και αυτή θα είναι η πυξίδα μας για τα επόμενα χρόνια: εξωστρέφεια, επαναβιομηχανοποίηση, ανα βάθμιση δεξιοτήτων. Διοικείτε έναν επιχειρηματικό όμιλο στον χώρο της άμυνας και της αεροδιαστημι κής. Η εχεμύθεια, οι χαμηλοί τόνοι και η διακριτική διαχείριση υποθέσεων πώς συνδυάζονται με τον εξωστρεφή σας χαρακτήρα και τους στόχους της Ε.ΕΝ.Ε. που μόλις μου αναλύσατε; Έχω συγκεκριμένη άποψη πάνω στο θέμα αυτό. Η προσπάθεια διείσδυσης ελ ληνικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό είναι αναγκαία για να αναπτυχθεί η ελληνική βιο μηχανία και να δημιουργήσει εμπορικά τεχνο

Όλες όμως αυτές οι πληροφορίες είναι εξαι ρετικά χρήσιμες για να μεταφερθούν, να προ σαρμοστούν στην ελληνική πραγματικότητα. Αυτό προσπαθώ να κάνω με τις μικρές μου δυνάμεις και τη συμβολή των συναδέλφων/ συναδελφισσών μου. Έχετε επεκτείνει τις δραστηριότητές σας σε αυτό το καταπληκτικό νέο κτήριο στο Κορωπί και σύντομα και στο Νέο Ψυχικό, που δείχνει τη διάθεσή σας, αλλά και την προοπτική να εξελιχθεί ο Όμιλος EFA σε μεγάλο πρωταγωνιστή της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας… Κάνουμε τη δουλειά μας. Προσαρμο ζόμαστε στις απαιτήσεις της διεθνούς αγοράς. Για να ανταποκριθούμε στις προδιαγραφές των διεθνών διαγωνισμών πρέπει να παρά γουμε εδώ στην Ελλάδα τα δικά μας προϊόντα, τις δικές μας λύσεις, καινοτόμα προϊόντα με βάση την υψηλή τεχνολογία που απαιτείται σήμερα για κάθε

20 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 λογικάσυνέντευξηπροϊόντα.

αυτό επειδή στην

Κι Ελλάδα υπάρχει ακόμη το διευρυμένο ερευνητικό οικοσύστημα και η άμεση διασύνδεσή του με το business development, που θα προσφέρει αυτό το κάτι παραπάνω, το συγκριτικό πλεονέκτημα που θα οδηγήσει σε ανταγωνιστική τιμολόγηση και, τελικά, σε πωλήσεις διεθνούς επιπέδου. Εμείς ανταγωνιζόμαστε καθημερινά διεθνείς κολοσσούς, σε πολλές χώρες του κόσμου. Η διακριτικότητα και η εχεμύθεια είναι προαπαι Απότούμενο.την άλλη όμως πλευρά, οι ιδέες μας, η αντίληψή μας για το πώς πρέπει να κινηθεί η χώρα και η οικονομία δεν είναι μυστικό. Είναι υλικό για δημόσια συζήτηση. Οι εταιρείες του ομίλου κινούνται ανταγωνιστικά στο διεθνές επιχειρηματικό και βιομηχανικό οικοσύστη μα. Εισπράττουμε καθημερινά ένα σημαντικό feedback που δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Ανοί γουμε γραφεία στο εξωτερικό για να πάρουμε το μέγιστο από αυτό το οικοσύστημα που μας λείπει. Για να εξάγεις με απαιτήσεις τέτοια προ ϊόντα πρέπει να είσαι εκεί, κοντά στον πελάτη, δεν μπορείς από το γραφείο σου να αντιληφθείς τι ζητάνε, ούτε την ταχύτητα των εξελίξεων. σύστημα ασφαλείας στην παγκόσμια αγορά. Για αυτό και χτίζουμε και νέο εργοστάσιο στο Κορωπί. Συμμετέχουμε στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Το 95% του κύκλου εργασιών του ομίλου μπορεί να πραγματοποιείται εκτός Ελλάδας, αλλά έχει ελληνική ταυτότητα. Για να πε τύχουμε αυτόν τον στόχο είναι απαραίτητο να επενδύουμε στην έρευνα και ανάπτυξη. Περίπου το 7% του τζίρου μας, κάθε χρόνο, κατευθύνεται εκεί. Δεν γίνεται διαφορετικά, αν θέλεις να πετύχεις, επενδύεις. Επενδύεις πρώτα από το δικό σου ταμείο και δεν κάθεσαι να περιμένεις τη σειρά σου για να στηριχθείς σε χρηματοδοτούμενα από το κράτος προ γράμματα. Η διεθνής αγορά δεν περιμένει… Κύριε Χατζημηνά, έχετε κερδίσει μας σχέδιο να μπολιάζεται ο οργανισμός μας με ανθρώπους

που σκέφτονται διαφορετικά, με μυαλά που μπορούν να εισφέρουν με νέα πνοή ή να προ βάλουν μια νέα οπτική. Προφανώς, αξιοποιού με μυαλά και τεχνογνωσία από το εξωτερικό. Σας πληροφορώ ότι σχεδόν κάθε μήνα προ σλαμβάνουμε δύο Έλληνες επιστήμονες που είχαν φύγει τα προηγούμενα χρόνια στο εξωτερικό και τώρα επιστρέφουν. Έχουν δη μιουργηθεί οι συνθήκες στην Ελλάδα ώστε το “brain drain” να μετατραπεί σε “brain gain”. Οφείλουμε να τις αξιοποιήσουμε… Αυτό είναι, λοιπόν, το μυστικό; Περισσότεροι νέοι Έλληνες εργαζόμενοι; Όχι μόνο αυτό. Μετράει και η διάθεση των εργαζομένων για διαρκή ανα βάθμιση των ικανοτήτων και των δεξιοτήτων τους. Αυτή τη διάθεση εμείς έχουμε την υπο χρέωση να τη στηρίξουμε και να την κινητρο Δενδοτήσουμε.μετράμε μόνο την παραγωγικότητα των εργαζομένων και τα τυπικά τους προσόντα. Όταν διαπιστώσουμε ότι κάποιος εργαζόμενος έχει διάθεση αυτοβελτίωσης, τον στηρίζουμε θεωρώντας ότι έχει προοπτικές να ανέβει σε ανώτερα κλιμάκια διοίκησης. Δεν κοιτάζουμε πόσα ξέρει σε απόλυτο βαθμό, κοιτάζουμε τι διαφορά θέλει να κάνει, πόσο είναι αυτό το «Δ» της βελτίωσης που αναζητά. Αυτό για εμάς είναι σημαντικό κριτήριο για την άνοδο ενός στελέχους στον όμιλο. Το “brain gain”, για το οποίο σας μίλησα προηγουμένως, είναι μια ευκαιρία για να δημιουργήσουμε εδώ στην Ελλάδα μια νέα ομάδα ικανών στελεχών διεθνών προδια γραφών. Αυτή είναι η δική μας ευθύνη ως διοίκηση. Πρέπει να δημιουργήσουμε τις νέες ειδικότητες που απαιτεί η αγορά, να εκπαιδεύσουμε τα στελέχη μας που έχουν διάθεση, να αναδείξουμε τους νέους άξιους. Και ποιος είναι ο επόμενος στόχος σας; Θέλω να δω την ελληνική αμυντική βιομηχανία και αεροδιαστημική ως διεθνές brand name. Όχι μόνο με τον δικό μας όμιλο, αλλά με το σύνολο της βιομηχανίας. Όσον αφορά εμάς, θα συνεχίσουμε τις πολυεπίπε δες παράλληλες στρατηγικές για κάθε επι χειρηματική μονάδα μας. Θα συνεχίσουμε τις επενδύσεις σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις, αλλά και σε μικρές εταιρείες με μερίδια μειο ψηφίας. Παράλληλα, δεν εγκαταλείπουμε τη βιομηχανική εποίκηση σε διάφορες χώρες. Τα επόμενα θα τα μάθετε πολύ σύντομα…

δεν

την πα γκόσμια αναγνώριση. Είστε μια ελληνική αμυντική βιομηχανία που κατασκευάζει και προμηθεύει με drones, με αισθητήρες και όργανα νυχτερινής όρασης μερικούς από τους ισχυρότερους και απαιτητικότερους στρατούς του κόσμου –αναφέρω ενδεικτικά τις ιδιαίτερων προδιαγραφών αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις. Ποιο είναι το μυστικό; Δεν είναι μυστικό, το βλέπετε εσείς σήμερα εδώ που βρίσκεστε. Είναι οι άνθρω ποί μας. Ο όμιλος EFA GROUP απασχολεί πάνω από 330 εργαζομένους. Από αυτούς οι μισοί απασχολούνται στη Theon Sensors. Δίνουμε χώρο στους νέους επιστήμονες, αλλά και στις γυναίκες. Δεν το κάνουμε για να πληρούμε απλώς τα ESG κριτήρια. Δεν το κάνουμε απλά για ηθικούς λόγους. Εντάσσεται στο επιχειρηματικό

ΧΡΗΜΑ 21 Όμιλος EFA GROUP O όμιλος EFA GROUP δραστηριοποιείται στην αγορά της Αεροδιαστημικής, Άμυνας, Νέων Τεχνολογιών και Ασφάλειας για πάνω από 30 χρόνια. Σήμερα, θεωρείται ο μεγαλύτερος όμιλος αμυντικής τεχνολογί ας στην Ελλάδα. Ένας όμιλος που απασχο λεί Έλληνες επιστήμονες και μηχανικούς και έχει εδραιωθεί σε περισσότερες από 58 χώρες παγκοσμίως. Ένας όμιλος εξω στρεφής, που συνεχίζει να αναπτύσσεται και να αυξάνει τις εξαγωγές υπηρεσιών και συστημάτων του σε όλο τον κόσμο. Η κεντρική του δραστηριότητα είναι η Theon Sensors, η οποία σήμερα αποτελεί την υπ’ αριθμόν 1 εταιρεία στον κόσμο σε Συστήματα Νυχτερινής Όρασης για την Άμυνα και την Ασφάλεια. Στον όμιλο ανήκουν επίσης η EFA Ventures (διεθνής πάροχος βιομηχανικών συνεργασιών και συναφών τεχνικών υπηρεσιών, www. efaventures.com), η Scytalys (συστήματα τακτικής διοίκησης, επικοινωνίας ελέγχου, ζεύξης δεδομένων, εξομοίωσης, λύσεις διαλειτουργικότητας) και η ES Systems (ολοκληρωμένα συστήματα αισθητήρων που βασίζονται κυρίως στην τεχνολογία MEMS και IoT). Οι δραστηριότητες του EFA GROUP ενι σχύονται από την www.epicos.com, τη μοναδική διεθνώς Β2Β διαδικτυακή πύλη για τον χώρο της Αεροδιαστημικής, Άμυνας και Νέων Τεχνολογιών (ADHT). Υλοποιούνται διαρκώς νέες στρατηγικές Οσυμμαχίες.Όμιλος EFA GROUP προχώρησε σε στρατηγικές συνεργασίες και επενδύσεις με τις εταιρείες Defender (πανοραμικές κάμερες και συστήματα ανάλυσης και επεξεργασίας εικόνας) και τις ελληνι κές εταιρείες Ucandrone (UAS για την Άμυνα, Ασφάλεια και για εμπορικές εφαρμογές), GA Aviation Services (υπη ρεσίες MRO και αναβαθμίσεις ιπτάμενων μέσων) και Aether Aeronautics (target drones, ελαφρά αεροσκάφη, πτητικές δοκιμές). • • • Ο Κρίστιαν Χατζημηνάς αποφοίτησε το 1981 από το Πανεπιστήμιο Columbia με BA στην Οικονομία και το 1983 από το Wharton Business School της Πενσυλβάνιας με MBA στον τομέα των Επιχειρήσεων και των Οι Τοκονομικών.1987ίδρυσε την πρώτη του εταιρεία στη Νέα Υόρκη, ενώ το 1989 ίδρυσε την EFA Ventures στην Αθήνα. Πολύ σύντομα, η EFA Ventures έγινε ένας από τους κορυφαίους προμηθευτές υπηρεσιών βιομηχανικής συ νεργασίας στον κόσμο. Το 1997 ίδρυσε τη Theon Sensors (www. theon.com), που αποτελεί σήμερα τη μο ναδική ελληνική εταιρεία σχεδίασης και παραγωγής ηλεκτρο-οπτικών οργάνων night vision και thermal με εφαρμογές στην Άμυνα και την Ασφάλεια. Με έδρα και εργο στάσιο στο Κορωπί, γραφεία στη Γερμανία (Κέμπεν), στις ΗΠΑ (Άρλινγκτον), στο Ριάντ, στο Άμπου Ντάμπι και στη Σιγκαπούρη και γραμμή συμπαραγωγής στη Μέση και Άπω Ανατολή, η εταιρεία έχει προχωρήσει σε συμβάσεις με περισσότερες από 58 χώρες ανά τον κόσμο, έχοντας καθιερωθεί ως ηγέτιδα σε παγκόσμιο επίπεδο στην αγορά συστημάτων νυχτερινής όρασης. Σήμερα, ο Κρίστιαν Χατζημηνάς είναι πρόε δρος του EFA GROUP, κορυφαίου παρόχου υπηρεσιών και κατασκευαστικού ομίλου εταιρειών, με περισσότερα από 30 χρόνια εμπειρίας στις παγκόσμιες αγορές της Αε ροδιαστημικής, της Άμυνας, της Υψηλής Τεχνολογίας και της Ασφάλειας. Εκτός από τη Theon Sensors, ο όμιλος αποτελείται από διεθνείς εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, όπως η EFA Ventures (www.efaventures. com), η Scytalys (www.scytalys.com) και η ES Systems (www.esenssys.com). Ο κ. Χατζημηνάς είναι επίσης πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών (www.eene.gr), καθώς και ιδρυτής και επίτιμος πρόεδρος του Συλλόγου Απο φοίτων Wharton της Ελλάδας. Το νέο Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών. Ποιος είναι ο ΧατζημηνάςΚρίστιαν

24 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 [φάκελος]ΔΕΘ Οι ευκαιρίες και οι προσδοκίες από τη φετινή διοργάνωση Η σημασία της ανάδειξης των ΗΑΕ σε Τιμώμενη Χώρα Από την Κυρέλα Πέτρου Ηεπιστροφή στην κανονικότητα και στα μεγέθη του 2019 αποτελεί βασική επιδίωξη για την 86η ΔΕΘ, που θα πραγματοποιηθεί από τις 10 έως τις 18 Σε πτεμβρίου 2022. Η ΔΕΘ επιστρέφει έχοντας ως βασικό στόχο να αποκαταστήσει πλήρως τους δεσμούς της με την πόλη και το επιχει ρείν, που δέχθηκαν, όπως συνέβη σε όλους τους κλάδους, το πλήγμα της πανδημίας. Στη φετινή διοργάνωση η παρουσία του ελ ληνικού επιχειρείν αναμένεται δυναμική, ενώ και ο διεθνής χαρακτήρας της διοργάνωσης θα είναι ενισχυμένος, με την επιστροφή του θεσμού της Τιμώμενης Χώρας, που θα είναι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Παράλληλα, σε αυτήν τη διοργάνωση μπαίνουν οι βάσεις μιας νέας έκθεσης, που ξεκινά ως θεματική ενότητα, αυτής της κυκλικής οικονομίας, που αναμένεται να αυτονομηθεί εκθεσιακά στη συνέχεια. Με ορίζοντα τις νέες πραγματικότητες στην παγκόσμια οικονομία, το μεταβαλλόμενο περιβάλλον στους τομείς υγείας και ενέργει ας, αλλά και τις καλπάζουσες εξελίξεις στην τεχνολογία, η 86η ΔΕΘ έρχεται να δηλώσει τη διαχρονική της παρουσία και συνεισφορά στη ζωή του τόπου, υπηρετώντας πιστά τον πολυδιάστατο χαρακτήρα της. Η φετινή διοργάνωση, λαμβάνοντας υπόψη τη σπουδαιότητα της προσέγγισης σε νέες αγορές, υποδέχεται, μέσα από τον θεσμό της Τιμώμενης Χώρας, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δίνοντας την ευκαιρία για ενίσχυση των ιστορικών δεσμών φιλίας μεταξύ των δύο λαών, αλλά και το κίνητρο για περαιτέ ρω ανάπτυξη των διμερών εμπορικών, επεν δυτικών και πολιτιστικών σχέσεων. Επιπλέον, εστιάζει το ενδιαφέρον της στην περιφερειακή ανάπτυξη μέσα από το μοντέλο της κυκλικής οικονομίας, προσκαλώντας να συμμετάσχουν επιμελητήρια, επιχειρήσεις, αλλά και πρακτικές που αναδεικνύουν το εύρος και τις εφαρμογές της στην ελληνική Ταυτόχρονα,αγορά. εμπλουτίζει τις εκθεσιακές της ενότητες με τα πιο σύγχρονα προϊόντα, ψη φιακές υπηρεσίες, ενεργειακές εναλλακτι κές στην οικιακή χρήση και την αυτοκίνηση, ενώ προετοιμάζει το καθιερωμένο Helexpo Forum, τη συνεδριακή πλατφόρμα διαλόγου για όλα τα μεγάλα αναπτυξιακά και οικονο μικά ζητήματα της χώρας. Παράλληλα με τις πολυποίκιλες ψυχαγω γικές εκδηλώσεις που απαρτίζουν τη δι οργάνωση, η ΔΕΘ, θέλοντας να αποτίσει τη δέουσα τιμή στη μνήμη των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, προετοιμάζει ένα πρωτότυπο οπτικοακουστικό θέαμα αφιερωμένο στην ιστορία της «Μεγάλης Προσφυγιάς» προς τη μητέρα πατρίδα.

κέντρο. Κατέχουν την έκτη θέση σε παγκόσμιο επίπεδο στα γνωστά αποθέματα πετρελαίου, την 36η θέση ως προς τα αγοραστικά μεγέθη της οικονομίας τους και ένα από τα υψηλότερα στον κόσμο κατά κεφαλήν ΑΕΠ, το οποίο καθορίζεται στις 46.584 δολ. ΗΠΑ. Είναι ιδρυτικό μέλος του Συμβουλίου Συνερ γασίας των Αραβικών Κρατών του Κόλπου, ενώ είναι μέλος της Αραβικής Συνόδου, του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, του Ισλαμι κού Συμβουλίου, του ΟΠΕΚ και του Παγκό σμιου Οργανισμού Εμπορίου. Το Thessaloniki Helexpo Forum αναδεικνύει, φέτος, τη συνεργασία 5 μικτών επιμελητηρίων (Ελληνοαμερικανικό, «ΠροκαλώνταςπεριεχόμενοHelexpoΕλληνοαραβικό)Ελληνογαλλικό,Ελληνογερμανικό,Ελληνοϊταλικό,μετηΔΕΘ-καιέρχεταιναδώσειστηθεματικήτομέλλον». Η συμμετοχή των ΗΑΕ στην 86η ΔΕΘ θα δώσει την ευκαιρία για περαιτέρω

ΧΡΗΜΑ 25

φάκελος ΔΕΘ-

εσχάτως στρατηγικό στόχο της χώρας απο τελεί η διαφοροποίηση της οικονομίας και η απεξάρτησή της από τον πετρελαϊκό τομέα. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι η αραβική χώρα δεν διαδραματίζει καίριο ρόλο στα ενεργειακά, σε μια περίοδο μάλιστα κατά την οποία η Ρωσία αποκλείεται ως ενεργειακή εναλλακτική από τις ευρωπαϊκές επιλογές, εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία. Σημειώνεται πως η επιχειρηματική παρουσία ελληνικών συμφερόντων στα ΗΑΕ (περίπου 300 εταιρείες) συγκροτείται κυρίως από επι χειρήσεις κλάδων κατασκευών και ναυτιλια κής υποστήριξης στο εμιράτο Fujairah, εμπο ρίου τροφίμων, εστίασης, εμπορίου γούνας, εξοπλισμού τηλεπικοινωνιών. Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομίας

ληνικές άμεσες επενδύσεις (ΑΞΕ) στα ΗΑΕ αφορούν 9 υποκαταστήματα, 21 εμπορικές αντιπροσωπείες και 305 εμπορικά σήματα. Σύμφωνα με τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από την ίδια πηγή, το απόθεμα ελληνικών ΑΞΕ στα ΗΑΕ ανερχόταν, το 2016, σε 195,6 εκατ. δολ. (έναντι 93,8 εκατ. στο τέλος του 2015). Η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, η Ελλη νική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων και η ADQ αναμένεται να επενδύσουν ξεχωρι στά και από κοινού σε σημαντικούς τομείς της οικονομίας, περιλαμβανομένων και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αλλά και σε

Τιμώμενη Χώρα

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έρχονται δυνα μικά στη φετινή ΔΕΘ, συνεχίζοντας τον θεσμό της Τιμώμενης Χώρας και συμμετέχοντας με σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων και φορέων. Η τεχνολογία και οι επενδύσεις θα βρεθούν στο επίκεντρο της συμμετοχής των ΗΑΕ στο περίπτερο 13 του Διεθνούς Εκθεσιακού Κέντρου Θεσσαλονίκης, όπου θα παρουσι άσουν τους πλέον αναπτυγμένους κλάδους της οικονομίας τους, θα διερευνήσουν τα δυνητικά πεδία συνεργασίας με τις ελληνικές επιχειρήσεις, αλλά και τις προοπτικές σύσφι ξης των δεσμών των δύο χωρών. Τα ΗΑΕ αποτελούν μια ομοσπονδία επτά εμι ράτων, η οποία ιδρύθηκε το 1971. Με πρω τεύουσα το Άμπου Ντάμπι και μεγαλύτερη πόλη το Ντουμπάι, είναι ένα κομβικό διεθνές εμπορικό και βιομηχανικό ανάπτυξη των διμερών εμπορικών, επενδυτικών και πολιτιστικών σχέσεων μεταξύ των δύο λαών. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του γραφεί ου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (ΟΕΥ) της ελληνικής πρεσβείας στο Ντουμπάι (Μάιος 2022), τα ΗΑΕ αποτελούν την πέμπτη σημαντικότερη οικονομία στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, ενώ κατατάσσονται στην τρίτη θέση μεταξύ των αραβικών χωρών, με ΑΕΠ περίπου 400 δισ. δολ. (παρότι, βάσει πληθυσμού, βρίσκο νται μόλις στη 13η θέση). Η ιλιγγιώδης ανάπτυξη των ΗΑΕ κατά τη διάρκεια των τελευταίων 50 ετών οφείλεται –κατά το γραφείο ΟΕΥ– κυρίως στην ανα κάλυψη και εκμετάλλευση των κοιτασμά των πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά των ΗΑΕ, οι ελ

Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο να παίξουν στην ευρύτερη περιοχή και έχουν ήδη αποδεί ξει τον ρόλο τους σαν μια δυναμική γέφυρα ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Ινδία». ΗΑφιέρωμαφετινήχρονιά έχει έναν ιδιαίτερο, επετει ακό, χαρακτήρα για τη χώρα μας –καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη Μικρα σιατική Καταστροφή– και εν γένει για τον Ελληνισμό της καθ’ ημάς Ανατολής, ο

που αναλογεί τόσο στην επέτειο όσο και στην πόλη με τη δημιουργία ενός πρωτότυπου οπτικο ακουστικού θεάματος-αφιερώματος, που προβάλλει αξιόπιστα το ιστορικό αφήγημα της προσφυγικής ροής από τη Μικρά Ασία, τη Θράκη και τον Πόντο στη μητέρα Ελλάδα. Η κεντρική ιδέα του θεάματος, το οποίο λει τουργεί «σαν μια μηχανή του χρόνου», ταξι δεύει τον επισκέπτη στην πρόσφατη ιστορία της χώρας, υποστηρίζοντας το αφήγημα της «επιτυχίας» των ξεκληρισμένων βίαια από τις πατρογονικές τους εστίες, που μεγα λούργησαν και ανάστησαν την «καινούργια πατρίδα», και όχι του θρήνου για τις «αλη σμόνητες» πατρίδες. Η τεχνολογία και οι επενδύσεις θα βρεθούν στο επίκεντρο της συμμετοχής των ΗΑΕ, που θα παρουσιά σουν τους τηςαναπτυγμένουςπλέονκλάδουςοικονομίαςτους.

έργα υποδομής, αγροτουρισμού, τεχνολογίας υγείας και επιστημών, μεταξύ άλλων. Σύμφωνα με τα προσωρινά στατιστικά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, το 2021, οι ελληνικές εξαγωγές αγαθών προς τα ΗΑΕ σημείωσαν ισχυρή ετήσια άνοδο κατά 53%, ανερχόμενες στα 362,88 εκατ. ευρώ, ενώ αξιοσημείωτη άνοδο, κατά 145%, σημείωσαν και οι εισαγωγές εμιρατινών προϊόντων στην Ελλάδα, φτάνοντας στα 156,8 εκατ. ευρώ. Η άνοδος των ελληνικών εξαγωγών οφεί λεται κυρίως στην αύξηση των ελληνικών πωλήσεων πετρελαιοειδών (+455%), καπνι κών προϊόντων (+26%), μαρμάρων (+33%), ειδών αλουμινίου (+48%), γουναρικών (+171%) και μηχανολογικού εξοπλισμού (+22%). Σύμφωνα με στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος για την τετραετία 2018-2021, η Ελλάδα παρουσιάζει σταθερά σημαντικό πλεόνασμα στο εμπόριο υπηρεσιών με τα ΗΑΕ. Το πλεόνασμα οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στις ναυτιλιακές υπηρεσίες (θαλάσ σιες μεταφορές) και ανέρχεται περίπου στα 400-600 εκατ. ευρώ ετησίως. Στα τέλη Ιουνίου, τη χώρα επισκέφθηκε ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, ο οποίος συναντήθηκε με τον υπουργό Εξω τερικών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιρά των, Σεΐχη Abdullah Bin Zayed Al Nahyan. Όπως ο ίδιος δήλωσε: «Η συνάντηση γίνεται στο πλαίσιο της υπογραφείσας συμφωνί ας ανάμεσα στην Ελλάδα και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σχετικά με την Κοινή Συ νεργασία στην Εξωτερική Πολιτική και την Άμυνα. Θα ήθελα να τον ενημερώσω για το τι αντιμετωπίζουμε στην Ανατολική Μεσόγειο, την τουρκική προκλητικότητα τη Λιβύη, το Σαχέλ και γενικά στη Μέση Ανατολή. Νομίζω ότι είναι πάντοτε μια ενδιαφέρουσα συνάντηση. Τα οποίος συστατικό εθνικής μας Ηταυτότητας.ΔΕΘ-HELEXPO, εδρεύοντας στην προσφυ γομάνα Θεσσαλονίκη, στην 86η διοργάνωσή της, αποτίει τον φόρο τιμής

26 Ιούλιος - Αύγουστος 2022

και την αμφι σβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας νησιών του Αιγαίου. Από εκεί και πέρα, θα ήθελα να κάνουμε μια αξιολόγηση του επενδυτικού-οικονομικού φόρουμ που έγινε στην Αθήνα, με μεγάλη επιτυχία, κατά την άποψή μας, και που αφορά επενδύσεις των Ηνωμένων Αραβικών Εμιρά των στην ελληνική οικονομία. Αλλά, επίσης, να κάνουμε μια γενικότερη κατόπτευση της περιοχής, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ου κρανία, αλλά και την κατάσταση στη Συρία,

αποτελεί

φάκελος - ΔΕΘ

στοιχείο της

• • • Ανάπτυξη τηςτωνστοσυνδεσιμότητακαιεπίκεντροεπενδύσεωνΟΛΘΑΕ

Στα 10 πρώτα χρόνια πλήρους λειτουργίας

Υψηλού επιπέδου υπηρεσίες συνδυα σμένων μεταφορών Στρατηγική της ΟΛΘ ΑΕ είναι η ανάπτυξη της συνδεσιμότητας του Λιμένα Θεσσαλονίκης και η περαιτέρω διεύρυνσή της στην ενδο χώρα με τη δημιουργία δικτύου dry ports σε χώρες της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης. Η ΟΛΘ ΑΕ προσφέρει απευθείας σι δηροδρομική σύνδεση μεταξύ του Λιμένα της Θεσσαλονίκης και του Dry Port της εταιρείας στη Σόφια, ικανοποιώντας τις ανάγκες της αγοράς για αποδοτικές υπηρεσίες υψηλού επιπέδου που δημιουργούν ευκαιρίες ανά πτυξης. Στο πλαίσιο αυτό, είναι εν εξελίξει σιδηροδρομική σύνδεση με τη Σερβία. Σημαντικές επενδύσεις σε νέο εξοπλισμό Τον Μάιο του 2022, η ΟΛΘ ΑΕ παρέλαβε δύο νέες, ειδικά σχεδιασμένες γερανογέφυρες (New Panamax STS Cranes), οι οποίες παρέ χουν τη δυνατότητα απευθείας εξυπηρέτη σης πλοίων κύριων

νεται να δημιουργήσει ετήσια έσοδα 272

αλυσίδας του λιμένα, να στηρίξει τα έσοδα του Δημοσίου με περισσότερα από 55 εκατ. ευρώ ετησίως, να δημιουργήσει προστιθέμε νη αξία που υπερβαίνει τα 177 εκατ. ευρώ ετησίως και να στηρίξει άμεσα ή έμμεσα τη δημιουργία περισσότερων των 4.000 θέσεων εργασίας. γραμμών, χωρητικότητας 14.000 TEU (New Panamax), συμβάλ σημαντικά στην προσέλκυση νέων Με την προμήθεια των δύο νέων γερανογεφυρών, συνολικής αξίας 15,7 εκατ. ευρώ, ολοκληρώθηκε πάνω από το 80% των Υποχρεωτικών Επενδύσεων της ΟΛΘ ΑΕ σε μηχανολογικό εξοπλισμό, η οποία, από το 2018, έχει επενδύσει περισσότερα από 50 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση του λιμένα. Η Θεσσαλονίκη «συνδέει» τον κόσμο Η προώθηση της θαλάσσιας οδού Ευρώ πης-Ασίας, διά μέσου της Διώρυγας του Σουέζ και του Λιμένα Θεσσαλονίκης, είναι στόχος του Συμφώνου Συνεργασίας που υπέ γραψε η ΟΛΘ ΑΕ με την Οικονομική Ζώνη της Διώρυγας του Σουέζ (Suez Canal Economic Zone). Η συνεργασία προβλέπει ανταλλαγή γνώσεων και ανάπτυξη κοινών πρωτοβου λιών, που θα ενισχύσουν τις εμπορευματικές και επιβατικές ροές μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδας, όπως η δημιουργία ναυτιλιακής γραμμής για ευπαθή εμπορεύματα και χύδην φορτίο και η ανάπτυξη της κρουαζιέρας. Δυναμική ανάπτυξη κρουαζιέρας και ακτοπλοΐας Η κρουαζιέρα και η ακτοπλοΐα είναι ιδιαίτερα σημαντικές δραστηριότητες για την περαιτέ ρω ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας της Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης περι οχής. Για το 2022 έχουν επιβεβαιωθεί 60 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων, από 12 εταιρείες κρουαζιέρας με 17 διαφορετικά κρουαζιερό πλοια, οι οποίες ξεκίνησαν στις 5 Φεβρου αρίου, νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά. Το 50% των αφίξεων του 2022 θα είναι αφίξεις homeport και αυτό αναμένεται να συνεχιστεί με αυξημένο ρυθμό το 2023. Αναφορικά με την ακτοπλοΐα, το λιμάνι της Θεσσαλονίκης διαθέτει από το 2021 ακτοπλοϊκή σύνδεση τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου, Κυκλάδες και τις Σποράδες.

του (2026-2035) ο προβλήτας 6 αναμέ

εκατ. ευρώ στο σύνολο της εφοδιαστικής

έως

ΧΡΗΜΑ 27 advertorial Η ΟΛΘ ΑΕ υλοποιεί ένα ολοκληρωμένο επεν δυτικό πρόγραμμα, που δημιουργεί σημαντι κή προστιθέμενη αξία για τους οικονομικούς, επιχειρηματικούς και κοινωνικούς εταίρους της. Βασικοί άξονες του προγράμματος είναι η αναβάθμιση των υποδομών, του εξοπλι σμού και των υπηρεσιών του λιμένα, οι συν δυασμένες μεταφορές και η ανάπτυξη της κρουαζιέρας και της ακτοπλοΐας. Προβλήτας 6: Διεθνούς εμβέλειας ανα βάθμιση του Λιμένα Θεσσαλονίκης Με προϋπολογισμό 150 εκατ. ευρώ, το έργο επέκτασης του Προβλήτα 6 αναβαθμίζει ουσιαστικά τον ρόλο του Λιμένα Θεσσαλο νίκης, παρέχοντας τη δυνατότητα απευθείας εξυπηρέτησης πλοίων εμπορευματοκιβω τίων κύριων γραμμών χωρητικότητας έως 24.000 TEU, αυξάνοντας τη χωρητικότητά του και οδηγώντας σε ανάλογη αύξηση της εμπορικής του δραστηριότητας. Επιπλέον, ιδιαίτερα ευρύ είναι το κοινωνι κοοικονομικό αποτύπωμα της επένδυσης. Βάσει μελέτης της Deloitte, κατά την περίοδο υλοποίησης (2022-2025), υπολογίζεται ότι δημιουργεί ετήσια έσοδα άνω των 230 εκατ. ευρώ για το οικοσύστημα του λιμένα, ενισχύει τα δημόσια έσοδα από άμεσους και έμμεσους φόρους με 35 εκατ. ευρώ ετησίως, παράγει προστιθέμενη αξία που ξεπερνά τα 90 εκατ. ευρώ ετησίως και στηρίζει άμεσα και έμμεσα τη δημιουργία περισσότερων από

3.300 θέσεις εργασίας.

γραμμών.

λοντας

με

τις

Οι αφηγηματικές ενότητες του θεάμα τος περιλαμβάνουν:

28 Ιούλιος - Αύγουστος 2022

–η προσφυγιά από τους τόπους προέλευσης στο ελληνικό κράτος, την εγκατάσταση στις νέες πατρίδες-δημι ουργία οικισμών και τοπικών κοινωνιών, την ένταξη στο κοινωνικό σύνολο.

Το αφιέρωμα θα παρουσιαστεί στο Περίπτερο 6 του εκθεσιακού κέντρου (Περίπτερο των Εθνών), σε μια έκταση 500 τ.μ. περίπου, όπου οι επισκέπτες θα οδηγούνται συντο νισμένα ανά ομάδες στις ιστορικές ενότητές του, ακολουθώντας μια 15λεπτη «διηγη ματική» διαδρομή, με τη συνδρομή του αφηγητή. Αυτή η ιδιαίτερη περιδιάβαση θα είναι εμπλουτισμένη με εικόνες και στοιχεία συλλεκτικών-ιστορικών αρχείων, καθώς και με μια εμπνευσμένη, πρωτότυπη

μουσική σύνθεση, γραμμένη ειδικά για το συγκεκρι μένο γεγονός. Στον ίδιο χώρο, στο Περίπτερο 6, θα παρου σιαστεί η περιοδική έκθεση του Δήμου Θεσ σαλονίκης με τίτλο «1922-2022: Κύματα προσφυγιάς, κράματα μνήμης». Η μελέτη του υλικού της έκθεσης στηρίχθηκε σε μια πολυμελή διεπιστημονική αλληλεπίδραση μουσειολόγων, έγκριτων ιστορικών και εξω τερικών συντελεστών, με στόχο την ενίσχυση της ενσυναίσθησης, μέσω της διαδραστικό τητας και της πολυαισθητηριακής προσέγγι σης, σε συνάφεια με τις σύγχρονες επιταγές της επιστήμης της Μουσειολογίας (https:// thessaloniki.gr/mikrasia/). Κατηγορίες εκθεμάτων H διοργάνωση της ΔΕΘ φιλοξενεί, κάθε χρόνο, μια σειρά από σημαντικούς τομείς επιχει ρηματικού και εμπορικού ενδιαφέροντος, με εκατοντάδες εκθεσιακές συμμετοχές από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Με έμφαση στις νέες τεχνολογίες, την ηλεκτροκίνηση, την εκπαίδευση και την ενέργεια, η έκθεση φιλοξενεί παράλληλα μεγάλου εύρους προϊόντα και υπηρεσίες για το ευρύ κοινό. Βασικές κατηγορίεςνοτροφικόςΓεωργοκτηεκθεμάτων-τομέας ΤρόφιμαΠοτά Ενέργεια ΠληροφορικήΤεχνολογίαΚαινοτομία Κοσμήματα Οχήματα ΕξοπλισμόςΈπιπλα ΕίδηΔιακόσμησηδώρων ΕκπαίδευσηΕκδόσειςΤύπος φάκελος - ΔΕΘ

τον τόπο προέλευσης πριν από την κα

τηταστροφή,μετακίνηση

Ενλείψει.τωμεταξύ,

φάκελος ΔΕΘ-

στη

Σχεδιάζονται κάποιες ειδικές εκδηλώσεις σε σχέση με την Τιμώμενη Χώρα, στο πλαίσιο της έκθεσης; Ανέκαθεν ο θεσμός της Τιμώμενης Χώρας ενέπνεε τη διοργάνωση ειδικών εκδηλώσεων, σχετικών, όπως προείπα, με τον πολιτισμό και την παράδοση, αλλά και με το οικονομικό γίγνεσθαι του τιμώμενου προσκεκλημένου μας. Για την ώρα, το πρό γραμμα των παράλληλων εκδηλώσεων βρίσκεται υπό διαμόρφωση και θα επιφυ λάσσει εκπλήξεις στους επισκέπτες.

της συμμετοχής των ΗΠΑ το 2018. Μετά την απουσία δύο ετών, ο θεσμός επι στρέφει με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, μια σημαντική οικονομική δύναμη, που θα συμμετάσχει στην 86η ΔΕΘ με έμφαση στις τεχνολογίες και τις επενδύσεις, που θα βρεθούν στο επίκεντρο της παρουσίας τους. Στο περίπτερο 13 του Διεθνούς Εκθεσιακού Κέντρου Θεσσαλονίκης τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα παρουσιάσουν τους πλέον ανα πτυγμένους κλάδους της οικονομίας τους, τα δυνητικά πεδία συνεργασίας με τις ελληνικές επιχειρήσεις, αλλά και τις προοπτικές που δημιουργούνται από τις πρόσφατες εθνικές κινήσεις περαιτέρω

ο διεθνής χαρακτήρας της διοργάνωσης θα

Συνέντευξη του προέδρου της ΔΕΘHELEXPO, κ. Τάσου Τζήκα

ΧΡΗΜΑ 29

Ποιοι είναι οι στόχοι της φετινής δι οργάνωσης και ποιες οι διαφορές σε σχέση με την περσινή; Η φετινή διοργάνωση θα είναι ταυτισμένη με την κανονικότητα. Η ΔΕΘ επιστρέφει θυ μίζοντας κάτι από το παρελθόν και έχει ως βασικό στόχο να αποκαταστήσει πλήρως τους δεσμούς της με την πόλη και το επιχειρείν, οι οποίοι δέχθηκαν, όπως συνέβη σε όλους τους κλάδους, το πλήγμα οικονομίας, που αναμένεται να αυτονομηθεί εκθεσιακά στη συνέχεια. Στη φετινή 86η ΔΕΘ η παρουσία του ελλη

Ο κ. Τάσος Τζήκας, πρόεδρος της ΔΕΘHELEXPO, αναφέρεται εκτενώς στη συνέ ντευξη που ακολουθεί σε όσα σηματοδοτεί η φετινή διοργάνωση.

Επιστροφή στην κανονικότητα, ενισχυμέ νος διεθνής χαρακτήρας, νέες θεματικές ενότητες, επενδύσεις, κυκλική οικονομία, ενέργεια, αγροδιατροφή, logistics, μεταφο ρές, υποδομές θα βρεθούν στο επίκεντρο της 86ης ΔΕΘ, που θα πραγματοποιηθεί με τη συμμετοχή κυβερνητικών αξιωματούχων, εκπροσώπων της αντιπολίτευσης, θεσμικών φορέων, επιχειρηματιών και, φυσικά, χιλιά δων επισκεπτών.

καθημερινές

έναν

Ποια είναι η σημασία της επιστροφής του θεσμού της Τιμώμενης Χώρας και κατά πόσο πιστεύετε ότι θα συμβάλει στην προσέλκυση περισσότερων επισκεπτών; Ο θεσμός της Τιμώμενης Χώρας είναι πολύ σημαντικός για την εξωστρέφεια της ΔΕΘ. Στις προ πανδημίας εποχές, συνοδεύτηκε από την ανάπτυξη σημαντικών συνεργειών και από το άνοιγμα διαύλων συνεργασίας μεταξύ ελληνικών και ξένων επιχειρήσεων, ενώ έδωσε το έναυσμα για ξένες επενδύσεις χώρα μας, όπως συνέβη στην περίπτωση σύσφιξης των δεσμών

είναι ενισχυμένος. Επίσης, επιστρέφουν οι συναυλίες, που θα δώσουν και διαφορετικό παλμό, που τόσο μας είχε στην τρίτη του χρονιά εισέρ χεται ο θεσμός του Thessaloniki Helexpo Forum, που φέτος θα είναι διαφορετικός, καθώς αναδεικνύει τη συνεργασία 5 μικτών επιμελητηρίων (Ελληνοαμερικανικό, Ελλη νογερμανικό, Ελληνογαλλικό, Ελληνοϊταλι κό, Ελληνοαραβικό) με τη ΔΕΘ-HELEXPO και έρχεται να εμπλουτίσει την 86η ΔΕΘ και να δώσει περιεχόμενο στη θεματική διάσταση «Προκαλώντας το μέλλον». Επενδύσεις, κυκλική οικονομία, αξιοποί ηση αποβλήτων, ενέργεια, αγροδιατροφή, logistics, μεταφορές, υποδομές, cyber security είναι μερικές μόνο από τις θεματι κές που θα αναπτυχθούν στο 3ο Thessaloniki Helexpo Forum, με τη συμμετοχή κυβερ νητικών αξιωματούχων, εκπροσώπων της αντιπολίτευσης, θεσμικών φορέων και επι χειρηματιών.

των δύο χωρών. Σαφώς και ο θεσμός της Τιμώμενης Χώρας συμβάλλει στην προσέλκυση περισσό τερων επισκεπτών, αφού δημιουργεί νέα πεδία ενδιαφέροντος, ενώ συνοδεύεται και από μια σειρά παράλληλων εκδηλώσεων αντιπροσωπευτικών των παραδόσεων, του πολιτισμού και της κουλτούρας της εκάστο τε χώρας.

Ποιες ευκαιρίες εκτιμάτε ότι μπορεί να προσφέρει η φετινή ΔΕΘ τόσο στους συμμετέχοντες όσο και στους επισκέ πτες; Η ΔΕΘ ήταν ανέκαθεν ένας αναπτυξιακός πνεύμονας για την πόλη. Αποτελεί δε την καλύτερη ευκαιρία για τις επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε επαφές με ομολόγους τους, να προβάλουν την παραγωγή τους, να αναπτύξουν συνέργειες στα πεδία δράσης τους, αλλά και να αντλήσουν πληροφόρη ση για τις τελευταίες εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο. Την ίδια στιγμή, προσφέρει στους επισκέπτες μια πολυθεματική «βεντάλια», που καλύπτει από την εκπαίδευση, την επι χειρηματικότητα και την ενέργεια μέχρι την ψηφιακή οικονομία, την αυτοκίνηση και, φέτος, και την κυκλική οικονομία. Παράλληλα, με δεδομένο ότι επιστρέφουμε και στη διοργάνωση καθημερινών συναυλι ών, η 86η ΔΕΘ θα γίνει και μια εστία ανα ψυχής για τον κόσμο, και δη για τη νεολαία της πόλης. διαμορφώνεται μέχρι τώρα η εικόνα σε επίπεδο συμμετοχών; Έχοντας υπόψη

της πανδημίας. Μετά την περσινή διοργάνωση –οπότε κάναμε μια επανεκκίνηση με όλους τους πε ριορισμούς που υπαγόρευε η συνεχιζόμενη υγειονομική κρίση–, φέτος επιχειρούμε ένα νέο άνοιγμα, το οποίο μάλιστα συνοδεύεται και από το άνοιγμά μας στις αραβικές χώρες μέσω της συμμετοχής των Ηνωμένων Αραβι κών Εμιράτων ως Τιμώμενης Χώρας. Επίσης, σε αυτήν τη διοργάνωση βάζουμε τις βάσεις μιας νέας έκθεσης, που ξεκινά ως θεματική ενότητα, αυτής της κυκλικής

Πώς

νικού επιχειρείν θα είναι δυναμική, ενώ και

τη μέχρι σήμερα εικόνα σε επίπεδο συμμετοχών, εκτιμώ ότι θα κα ταφέρουμε να επιστρέψουμε στα επίπεδα του 2019, στα προ της πανδημίας επίπεδα, με τον αριθμό των εκθετών να υπερβαίνει

είναι η σημασία του ορισμού των ΗΑΕ ως Τιμώμενης Χώρας στη

30 Ιούλιος - Αύγουστος 2022

-

την επιστροφή στην κανονικότητα, η φετινή 86η ΔΕΘ αναμένεται ιδιαίτερα δυναμική και πιστεύω ότι θα θυμίσει κάτι από τις παλιές εποχές της έκθεσης. Συνέντευξη του προέδρου του Αραβοελληνικού Επιμελητηρίου Εμπορίου και Αναπτύξεως, κ. Χάρη ΣτουςΓερονικόλαενισχυμένους δεσμούς με τα ΗΑΕ, ειδικά μετά τη σύναψη συμφωνίας για την ενεργο ποίηση ενός ταμείου 4 δισ. ευρώ για επενδύ σεις στην Ελλάδα, και στις προοπτικές περαι τέρω ανάπτυξης, αναφέρεται στη συνέντευξη που ακολουθεί ο κ. Χάρης Γερονικόλας, πρόεδρος του Αραβοελληνικού Επιμελη τηρίου Εμπορίου και Αναπτύξεως.

Ποια φετινή ΔΕΘ; Η Ελλάδα και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα απολαμβάνουν, επί σειρά ετών, πολύ καλές σχέσεις. Προσφάτως, όμως, οι σχέσεις αυτές απέκτησαν βαθύτερες και ευρύτερες διαστάσεις με την υπογραφή στρατηγικής συμφωνίας τον Νοέμβριο του 2020. Εκτός από τις πολλαπλές ανταλλαγές επισκέψεων τόσο από κυβερνητικούς αξιωματούχους αλλά και εκπροσώπους επιχειρήσεων, η τε λευταία επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουρ γού, Κυριάκου Μητσοτάκη, στα ΗΑΕ, τον περασμένο Μάιο, έλαβε τεράστια προβολή, καθώς οδήγησε στη σύναψη συμφωνίας για την ενεργοποίηση ενός ταμείου 4 δισ. ευρώ για επενδύσεις στην Ελλάδα. Σε γενικές γραμμές, οι δεσμοί μεταξύ των δύο κρατών έχουν ενισχυθεί σε όλους τους τομείς και έχουν επηρεάσει θετικά το εμπορικό ισοζύγιο και τις αμοιβαίες επενδυτικές ροές.

φάκελος ΔΕΘ

Ποια αναμένετε ότι θα είναι τα οφέλη για τις δύο χώρες από τη συγκεκριμένη διοργάνωση; Η συμμετοχή και μόνο των ΗΑΕ ως Τιμώ μενη Χώρα στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης αποτελεί προνόμιο για τις δύο πλευρές. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν καταφέρει να καθιερωθούν ως ένα τεράστιο επιχειρημα τικό και επενδυτικό κέντρο στη Μέση Ανατολή, δημιουργώντας καινοτομίες σε όλους τους επιχειρηματικούς τομείς. Αποτελούν μια χώρα στην οποία αποβλέπουν οι επιχειρηματίες για την εκεί εγκατάστασή

τους χίλιους. Μάλιστα, φέτος, οι εκθεσιακές συμμετοχές, πέρα από περισσότερες, είναι και Ήδηποιοτικότερες.οιχώροιέχουν καλυφθεί σε έναν μεγάλο βαθμό και το ενδιαφέρον που ει σπράττουμε είναι σημαντικό. Οι επιχειρήσεις, μετά από μια μακρά περίοδο εκθεσιακής αδράνειας, έχουν την ανάγκη να ξανασυνα ντηθούν, να προβάλουν τις υπηρεσίες και τα προϊόντα τους, και η ΔΕΘ είναι το καλύτερο εφαλτήριο γι’ αυτό. Μετά την περσινή μεταβατική διοργάνωση, που προλείανε το έδαφος για

τους ή τη δημιουργία οποιουδήποτε επιχειρηματικού δεσμού. Με αυτά τα δεδομένα, η παρουσία των ΗΑΕ ως Τιμώμενη Χώρα αποτελεί μια win-win κατά σταση για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Kατά πόσο πιστεύετε ότι θα συμβάλει στην προσέλκυση περισσότερων επι σκεπτών; Σίγουρα θα προσελκύσει επισκέπτες, κυρίως επιχειρήσεις από τη Βόρεια Ελλάδα και τις γειτονικές χώρες. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αποτελούν μια σημαντική χώρα, επομένως αναμένεται αυξημένη επι σκεψιμότητα από την ελληνική επιχειρημα τική κοινότητα. Ποιοι είναι οι βασικοί τομείς κοινού εν

διαφέροντος μεταξύ Ελλάδας και ΗΑΕ; Όλοι οι επιχειρηματικοί τομείς έχουν ζήτηση και συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των επι χειρηματικών κοινοτήτων και από τις δύο χώρες, όμως μπορούμε να πούμε ότι η ναυ τιλία, οι ελεύθερες ζώνες και τα κτηματομε σιτικά είναι ορισμένοι από τους τομείς έλξης της επιχειρηματικότητας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Πρέπει κανείς να έχει υπόψη του ότι υπάρχει μια αυξανόμενη κοινότητα εκπατρισμένων Ελλήνων στη χώρα, η οποία συμβάλλει στην ενίσχυση αυτών των σχέσεων. Θα πραγματοποιηθούν κάποιες δράσεις-εκδηλώσεις από την πλευρά του επιμελητηρίου; Ναι. τη Ναυτι λία και Λιμενική Βιομηχανία, τα Τρόφιμα και την Ιχθυοκαλλιέργεια, τον Τουρισμό και τις Επενδύσεις Ακινήτων. μας καθώς και επιχειρήσεις από τη Βόρεια Ελλάδα. ΔΕΘ αποτελεί την καλύτερη ευκαιρία για τις επιχειρήσεις να προ χωρήσουν σε επαφές με ομολόγους τους, να προβάλουν την παραγωγή τους, να αναπτύξουν συνέργειες.

Η διοίκηση της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης και το επιμελητήριό μας συνδιοργανώνουμε μια Ελληνοεμιρατινή Επιχειρηματική Συνάντηση την Πέμπτη, 15 Σεπτεμβρίου, στις εγκαταστάσεις της ΔΕΘ, με κεντρικούς άξονες συζήτησης

Πώς διαμορφώνεται μέχρι τώρα η εικόνα σε επίπεδο συμμετοχών; Αναμένουμε συμμετοχή από τις εταιρεί ες-μέλη

• • • Η

ΧΡΗΜΑ 31

32 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 προμηθευτέςκαιλιανεμπόριο«πιέζει»κόστοςενεργειακόΤοE-commerce,darkphygital,stores: Οι τάσεις που ήρθαν για να μείνουν [φάκελος]λιανεμπόριο Από την Κυρέλα Πέτρου

το οποίο αποδεικνύεται από

Το

το

ια νέα εποχή έχει «ξημερώσει» για το λιανεμπόριο, ως απόρροια των επιτακτικών αναγκών που δημιούρ γησαν η πανδημία και η ενεργειακή κρίση, με όσα αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο κόστους και εφοδιασμού. Το κόστος αποτελεί τώρα περισσότερο από ποτέ άλλοτε καθοριστικό παράγοντα για τις επιλογές των πελατών. Και για την εφοδιαστική αλυσίδα όμως οι προκλήσεις είναι μεγάλες και αφορούν στα συστήματα παραγωγής και στη διακίνηση των πρώτων υλών. Την ίδια στιγμή, η κερδοφορία των προμηθευτών «πιέζεται» όλο και περισ σότερο από τις ανεξέλεγκτες αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας και των πρώτων υλών. Ταυτόχρονα, η εφοδιαστική αλυσίδα συνεχίζει να ανταποκρίνεται με καλά αντανακλαστικά στις νέες και συνεχώς μεταβαλλόμενες κα ταναλωτικές ανάγκες, σε ένα πιο ψηφιοποι ημένο περιβάλλον, με το e-commerce, τα dark stores και τα phygital καταστήματα να αποτελούν κυρίαρχες τάσεις. Όπως προκύπτει και από τα στοιχεία του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Κατανα λωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), η συνεχιζόμενη διεθνής κρίση επηρεάζει τις αγοραστικές συ νήθειες των καταναλωτών, με τους 8 στους 10 καταναλωτές να κυνηγούν προσφορές και εκπτώσεις, τους 6 στους 10 να έχουν μειώσει την κατανάλωση ρεύματος και τις αγορές τρο φίμων, το 75% αυτών να αναβάλλουν προσω πικές αγορές ή να στρέφονται σε οικονομικό τερες εναλλακτικές προϊόντων, τη χρηματική δαπάνη να αποτελεί σουπερμάρκετ σταθερά ξεπερνά 13%. 74% επιλέγει οικονο προϊόντων, την αύξηση των πωλήσεων προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας το πρώτο τρίμηνο του 2022, που πλησιάζει το 10%. Το 61% δηλώνει ότι έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων και σε την στην κατανάλωση του ηλεκτρικού ρεύματος. Συγκεκριμένα, το 60% του κοινού δηλώνει ότι έχει μειώσει το τε λευταίο διάστημα την κατανάλωση ρεύματος. Πρόκειται άλλωστε και για τη δαπάνη με τη μεγαλύτερη ανατίμηση το τελευταίο διάστημα. Εκτός των βασικών αγαθών, εντονότερη είναι η τάση εξοικονόμησης χρημάτων στις δευτε ρεύουσες αγορές, όπως είναι οι αγορές για προσωπική φροντίδα, για είδη οικιακής βελ τίωσης ή για αγορές παγίων. Συγκεκριμένα: Το 75% του κοινού δηλώνει ότι έχει αναβάλει αγορές για προσωπικά αντικεί μενα, για ρούχα ή για είδη σπιτιού. Πρόκειται για μια τάση που συμπίπτει με μια χρονική συγκυρία κατά την οποία η αγορά ανέμενε μεγαλύτερη κίνηση, λόγω και της εκπτωτικής Τοπεριόδου.41%αποφεύγει να κάνει αγορές, προκειμέ νου να έχει χρήματα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Η τάση αυτή, η οποία καταγράφηκε

παντοπωλείου. Αντίστοιχη είναι και η συμπεριφορά

σχέση με

δηλώνει ότι

πλέον το βασικό κριτήριο για την επιλογή τροφίμων (για έναν στους δύο Ειδικότερα,καταναλωτές).αναφέρεται ότι υπάρχουν σημαντι κές αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες σε διάφορες περιοχές συμπεριφορών, οι οποίες αποδίδονται είτε στον πόλεμο στην Ουκρανία είτε στις συνέπειες του πολέμου (π.χ. ανατι μήσεις προϊόντων). Καταρχάς είναι ξεκάθαρη μια τάση των καταναλωτών για εξοικονόμηση χρημάτων για τις αγορές βασικών αγαθών. Συγκεκριμένα: Το 79% του κοινού δηλώνει ότι κυνηγάει περισσότερο προσφορές και εκ πτώσεις –άλλωστε η μέση εξοικονόμηση των καταναλωτών από τις προσφορές και τις εκ πτώσεις στο

ΧΡΗΜΑ 33

Μ

των

εξοικονόμηση

Ενώ τα προηγούμενα χρόνια το ποσοστό του αγοραστικού κοινού που αγόραζε με βασικό κριτήριο τα χρήματα κινούνταν περί το 30%, σήμερα το ποσοστό αυτό πλησιάζει το 60%! φάκελος λιανεμπόριο-

μικότερες ή φθηνότερες επιλογές

και την περίοδο της κρίσης της πανδημίας, καταγράφεται και σήμερα, αρκετά εντονότερα. Σημειώνεται ότι μόλις το 16% του κοινού έχει αποταμιεύσει χρήματα τον τελευταίο χρόνο. Συνολικά, τον τελευταίο χρόνο, από τον Ιούλιο και μετά, η χρηματική δαπάνη αποτελεί το βασικό κριτήριο, αλλά, ειδικά στην τελευταία μέτρηση του Απριλίου 2022, η ένταση είναι εντυπωσιακή. Ενώ τα προηγούμενα χρόνια το ποσοστό του αγοραστικού κοινού που αγόραζε με βασικό κριτήριο τα χρήματα κι νούνταν περί το 30% και σε ίδια επίπεδα με τα ποιοτικά κριτήρια, σήμερα το ποσοστό αυτό πλησιάζει το 60%. Το στοιχείο αυτό δείχνει πόσο έντονη είναι η ανησυχία του κοινού και την αλλαγή στην αγοραστική συμπεριφορά. Με δεδομένο το ότι η κρίση λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και η αναστάτωση στις διεθνείς τιμές και στη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων δεν φαίνεται να αποκλιμα κώνεται στο άμεσο μέλλον, οι καταγραφές της συγκεκριμένης έρευνας δείχνουν ότι το ελλη νικό καταναλωτικό κοινό είναι ανήσυχο τόσο για το παρόν όσο και για το μέλλον, γεγονός που επηρεάζει, πλέον, τις καταναλωτικές του Παρ’συνήθειες.όλααυτά, δεν καταγράφεται ανησυχία του κοινού για ελλείψεις σε κάποια προϊόντα. Συγκεκριμένα, μόλις το 13% δηλώνει ότι δεν εμπιστεύεται τα σουπερμάρκετ ότι φροντίζουν να μην υπάρξουν ελλείψεις στα ράφια των καταστημάτων, με τη συντριπτική πλειοψηφία (87%) να μη δηλώνει τέτοια ανησυχία. Αυτό είναι αποτέλεσμα τόσο της παρούσας εικόνας των καταστημάτων, τα οποία δεν παρουσιά ζουν ελλείψεις, όσο και της εμπειρίας από την κρίση της πανδημίας στον χώρο του λιανεμπορίου; Η πανδημία άλλαξε το λιανεμπόριο και δια μόρφωσε τις αγοραστικές συνήθειες. Άλλαξε τον τρόπο που ψωνίζουμε. Το περιεχόμενο των αγορών μας. Το e-commerce μπήκε για τα καλά στη ζωή μας, το ίδιο και οι νέες τε χνολογίες σε όλο το αγοραστικό ταξίδι, είτε αυτό γίνεται online είτε στα φυσικά μας κα Στοταστήματα.σήμερα, όμως, και με όλες τις κοινωνικές, οικονομικές και γεωπολιτικές εξελίξεις, το κόστος για το βασικό καλάθι φαίνεται να είναι σημαντικός –αν όχι ο πιο σημαντικός– παράγο ντας που καθορίζει τις επιλογές των πελατών. Και για την εφοδιαστική αλυσίδα όμως οι προκλήσεις είναι «εκεί» και αφορούν στα συστήματα παραγωγής και στη διακίνηση των πρώτων υλών. Την ίδια στιγμή, το e-commerce ήρθε για να μείνει, το ίδιο ισχύει

και για το omnichannel μοντέλο αγορών, αλλά και για την προσωποποιημένη επικοινωνία. Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την πορεία της αγοράς στο δεύτερο εξάμηνο του έτους; Από το δεύτερο εξάμηνο και μετά, διαβλέπου με μια ελαφρώς θετικότερη πορεία για την αγορά σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο. Το ίδιο εκτιμούμε και για το σύνολο του έτους. Ποια πιστεύετε ότι θα είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του καταστήματος του –όχι και τόσο μακρινού– μέλλοντος; Ήδη, μπαίνουμε στη λεγόμενη “phygital” εποχή και βιώνουμε τον συνδυασμό της φυσικής με την online αγοραστική εμπειρία. Αυτό, από μόνο του, «φέρνει» νέες και εξειδι κευμένες υπηρεσίες, όπως, στη δική μας πε ρίπτωση, τα AB Touchpoints, το ΑΒ Εshop, τις νέες τεχνολογίες και, φυσικά, νέα τμήματα και χώρους πώλησης σύμφωνα με τις σύγχρονες τάσεις της αγοράς. Με λίγα λόγια, το κατάστημα του μέλλοντος προσφέρει πολύ περισσότερα από απλές αγορές. Λειτουργεί ως κοινωνικός κόμβος, στον οποίο το ESG (Περιβάλλον, Κοινωνία, Εταιρική Διακυβέρνηση) διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο στον εταιρικό σχεδιασμό και τη λειτουργία. Σε αυτόν τον κοινωνικό κόμβο εξυπηρετούνται με ξεχωριστό τρόπο οι διαφορετικές ανάγκες και προτιμήσεις που ο καθένας έχει, για να μπορεί να ακολουθεί τις προσωπικές του επιλογές. Κι όλα αυτά μέσα

η κερδοφο ρία των προμηθευτών και του λιανεμπορίου ολοένα και «πιέζεται» από τις ανεξέλεγκτες αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας και των πρώτων υλών. Ποιες τάσεις εκτιμάτε ότι θα κυριαρχήσουν; Σε πρώτο επίπεδο, η πίεση στο διαθέσιμο ει σόδημα φέρνει το ζήτημα της τιμής στο προ σκήνιο, και από αυτή την εξίσωση δεν λείπουν οι προσφορές και οι προωθητικές ενέργειες, αλλά και η στροφή των καταναλωτών και σε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Ταυτόχρονα,

φάκελος

από μια αγοραστική εμπειρία που συνεχώς αναβαθμίζεται. Εννέα στις δέκα επιχειρήσεις έχουν απορροφήσει μέρος των ανατιμήσεων, με την αρνητική επίδραση του πολέμου στην Ουκρανία να αξιολογείται υψηλότερα από αυτήν της πανδημίας.

του 2020, που και πάλι δεν είχαν υπάρξει ελλείψεις στα ράφια των Γιακαταστημάτων.τηνεικόνατης αγοράς μάς δίνουν παρακά τω τις εκτιμήσεις τους η ΑΒ Βασιλόπουλος από τον χώρο των σουπερμάρκετ και η «νεοφώτι στη» Rabbit από την αγορά του Q-Commerce. ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ Κατά πόσον έχουν μεταβάλει οι τελευ ταίες κρίσεις (ενεργειακή, πανδημία) τα δεδομένα

- λιανεμπόριο

34 Ιούλιος - Αύγουστος 2022

κυριαρχήσουν οι τάσεις που αντιμετωπί ζουν αποτελεσματικά τις σημερινές ανάγκες των καταναλωτών. Τις βλέπουμε να εδραιώ νονται στην αγορά, καθώς η άμεση παράδοση των προϊόντων στο σπίτι αντικαθιστά σταδια κά την επίσκεψη στο φυσικό κατάστημα ή την προγραμματισμένη παράδοση στο σπίτι σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Τα online καταστήματα θα διευρύνουν σταθερά το μερίδιό τους στη συνολική αγορά. Οι ψηφιακές εφαρμογές διασφαλίζουν εξατο μικευμένη εμπειρία

με

των

Κατά στον χώρο του Τα τελευταία δύο χρόνια, το λιανεμπόριο βιώνει συνεχόμενες αλλαγές, στην προσπά θεια να ανταποκριθεί στις νέες ανάγκες των

Η χρήση υποστηρικτικών υπηρεσιών, όπως οι επιστροφές και οι υπηρεσίες εξυπηρέτησης πελατών (customer service) εξ αποστάσεως.

καταναλωτών:Ηπαράδοση στο σπίτι, από επιλογή, έγινε απόλυτη ανάγκη.

ραμε

πόσον έχουν μεταβάλει οι τελευταίες κρίσεις (ενεργειακή, πανδημία) τα δεδομένα

Το λιανεμπόριο βρίσκεται σε ένα μεταβατικό στάδιο και οι αλλαγές ήρθαν για να μείνουν. Η επόμενη ημέρα θα είναι τελείως διαφορετική για την αγορά.

καταναλωτών θα

φάκελος

λιανεμπόριο-

λιανεμπορίου;

Ποιες είναι οι εκτιμήσεις προαναφέ και τιμών. Καθώς η αγοραστική δύναμη των συνεχίσει δέχεται πίεση, συνδυασμό τα υψηλά κόστη e-grocery με το μοντέλο λειτουργίας dark stores στην ανάγκη αγοράς των απαραίτητων αγαθών, άμεσα, κάνοντας οικονομία σε χρόνο και καύσιμα. Οι ανάγκες των σύγ χρονων καταναλωτών επιβάλλουν υπηρε σίες εξυπηρέτησης που θα τους δίνουν τη δυνατότητα να ελέγχουν εύκολα το κόστος του καλαθιού, να μειώσουν την ανάγκη και τον απαιτούμενο χρόνο μετακίνησης και να τους απελευθερώνουν χρόνο. Το e-grocery ανταποκρίνεται σε όλα τα πα ραπάνω παρέχοντας την ευκολία που ανα ζητούν οι καταναλωτές στην καθημερινό τητά τους. Επίσης, η τεχνολογία είναι τόσο εύχρηστη και άμεση, που είναι προσιτή και προσβάσιμη. H Rabbit είναι η λύση ευκο λίας στα καθημερινά ψώνια, με στόχο να γίνει η πρώτη επιλογή των σύγχρονων καταναλωτών, παρέχοντάς τους ταχύτητα, οικονομία και έλεγχο στις αγορές τους.

η αύξηση του ενεργειακού κόστους θα ασκήσουν πίεση στην ευρύτερη αγορά των σουπερμάρκετ, με στόχο τη συγκράτηση των

Οι digital αγορές (ή οι αγορές μέσω του Διαδικτύου) οδήγησαν πολλούς κλάδους στη δημιουργία online κατα Ηστημάτων.ανάγκη

μείωσης των διαδρομών, δεδομένου του υψηλού κόστους της Οβενζίνης.έλεγχος

αποτελεί την απάντηση

σας για την πορεία της αγοράς στο δεύτερο εξάμηνο του έτους; Εκτιμούμε πως οι αλλαγές που

σε

Ποιες τάσεις εκτιμάτε ότι θα κυριαρχήσουν; Θα αγοράς παρέχοντας στο χευμένες και προσωποποιημένες υπηρεσίες στους καταναλωτές.

ΧΡΗΜΑ 35 RABBIT

του καλαθιού αγορών, καθώς αυξάνονται οι τιμές, επειδή το ενεργει ακό κόστος μετακυλίεται στο κόστος παραγωγής και στη συνέχεια στο καλάθι των καταναλωτών.

να

μετακίνη σης και τον πληθωρισμό από την αύξηση των τιμών, θα περιορίσει ενδεχομένως την κατα Θεωρούμενάλωση. ότι οι παράγοντες αυτοί θα επη ρεάσουν τη συμπεριφορά των καταναλωτών και θα καθορίσουν τη συνολική κίνηση της αγοράς στο επόμενο διάστημα. Τι προοπτικές βλέπετε για το e-grocery και τη λειτουργία των dark stores; Σε συνέχεια της προηγούμενης ερώτησής σας, το

το

προϊόντων, 12% λίγο, 41% πολύ και 47% πάρα πολύ. Οι υπόλοιποι παράγοντες που καταγράφονται στη μελέτη επιδρούν κι αυτοί αυξητικά στις τιμές, σύμφωνα με τα στελέχη της αγοράς, αλλά με μικρότερη ένταση από τους προανα φερθέντες παράγοντες. Οι παράγοντες αυτοί, κατά σειρά σημαντικότητας, είναι οι έμμεσοι φόροι, το εργασιακό κόστος, η νομισματική πολιτική δηλαδή ένα τέταρτο της αύξησης. Το 26% έχει απορροφήσει έως 10%, το 26% έχει απορροφήσει 10%-25%, το 27% έχει απορροφήσει 25%-50% και το 20% πάνω από Βέβαια50%.το κατά πόσον αυτό μπορεί να συνε χιστεί αποτελεί ένα μεγάλο ερώτημα, καθώς όσο δεν εμφανίζεται αποκλιμάκωση των τιμών, η απορρόφηση των ανατιμήσεων θα αποτελεί μη βιώσιμη λύση για τις εταιρείες. Η επίδραση του πολέμου στην Ουκρανία για τις επιχειρήσεις είναι αρκετά εντονότερη από την επίδραση της πανδημίας. Η επίδραση της πανδημίας ήταν μεν πολύ σημαντική, αλλά ποτέ δεν ξεπέρασε σε ένταση το 5 στα 10, κατά μέσο όρο, ο πόλεμος στην Ουκρανία άμεσα κατέγραψε ένταση αρνητικών επιπτώ σεων 6,28 στα 10, σχεδόν 50% πιο αρνητι κές επιπτώσεις από την πανδημία. Τα συγκεκριμένα αποτελέσματα των απόψεων των στελεχών απεικονίζουν ένα αρνητικό και ιδιαίτερα απαιτητικό επιχειρη ματικό περιβάλλον για τις επιχειρήσεις του κλάδου των τροφίμων (βιομηχανία και λια νεμπόριο) και μια κατάσταση η οποία είναι δύσκολο να αναστραφεί άμεσα.

φάκελος - λιανεμπόριο 36 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 Χειρότερα αποτελέσματαοικονομικά Με βάση τα παραπάνω, στελέχη λιανεμπορί ου και βιομηχανίας FMCG αναφέρουν ότι το 56% των επιχειρήσεων αναμένουν χειρότερο οικονομικό αποτέλεσμα το 2022 και μία στις τέσσερις αναμένει ζημιές, με το κόστος ενέρ γειας, τις διεθνείς τιμές πρώτων υλών και τα καύσιμα για τις μεταφορές να αποτελούν τις βασικές αιτίες των ανατιμήσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΕΛΚΑ, εννέα στις δέκα επιχειρήσεις έχουν απορροφήσει μέρος των ανατιμήσεων, ενώ περίπου το ένα τέταρτο των αυξήσεων στα κόστη δεν έχει περάσει στις τελικές τιμές, με την αρνητική επίδραση του πολέμου στην Ουκρανία να αξιολογείται υψηλότερα από αυτήν της πανδημίας. Ανάμεσα στα θέματα που εξετάστηκαν στην έρευνα του ΙΕΛΚΑ διερευνήθηκε και η παρούσα οικονομική κατάσταση των επιχειρή σεων, αλλά και η επίδραση των ανατιμήσεων. Όπως καταγράφεται, η πλειοψηφία των επι χειρήσεων, σε ποσοστό 56%, αναμένουν χει ρότερο οικονομικό αποτέλεσμα ως προς την κερδοφορία τους το 2022, ενώ μόλις το 11% αναμένει καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα. Οι υπόλοιπες επιχειρήσεις του δείγματος είτε δεν έχουν ακόμη σαφή εικόνα είτε δεν αναμένουν μεταβολή. Πρακτικά μία στις τέσσερις επιχειρήσεις του κλάδου του λια νεμπορίου και της βιομηχανίας τροφίμων αναμένει ζημιές το 2022, ενώ μόλις μία στις δύο αναμένει κέρδη, αλλά και από αυτές που αναμένουν κέρδη οι μισές εταιρείες αναμέ νουν οριακά κέρδη κάτω του 2%. Σίγουρα τον κύριο ρόλο σε αυτήν την εξέλιξη έχουν παίξει η αύξηση του κόστους, οι ανα τιμήσεις και η προσπάθεια συγκράτησης των τιμών. Σύμφωνα με τα στελέχη του κλάδου, το κόστος ενέργειας είναι ο σημαντικότερος παράγοντας, με το 100% των ερωτωμένων να αναγνωρίζουν ότι αυτό το κόστος επηρε άζει πολύ (15%) ή πάρα πολύ (85%) αυξη τικά τις Αντίστοιχα,τιμές.μεγάλη σημασία δίνεται στις διεθνείς τιμές πρώτων υλών με 98% (71% πάρα πολύ και 27% πολύ) και στα κόστη με ταφορών με 97% (61% πάρα πολύ και 36% πολύ), που σχετίζονται με τα καύσιμα. Για το σύνολο των ερωτωμένων ο πόλεμος στην Ουκρανία επιδρά αυξητικά στις τιμές των

της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα κόστη της πανδημίας και το κόστος δανεισμού. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν τη μεγάλη ένταση των πληθωριστικών πιέσεων και την πολυ πλοκότητα αντιμετώπισης του φαινομένου, λόγω των πολλών αρνητικών παραγόντων που επιδρούν στις τιμές. Παρ’ όλα αυτά, η πλειοψηφία των επιχειρήσεων του κλάδου του λιανεμπορίου τροφίμων και της βιομη χανίας τροφίμων έχουν απορροφήσει μέρος των Συγκεκριμένα,ανατιμήσεων.εννέα στις δέκα επιχειρήσεις έχουν απορροφήσει έστω ένα μέρος από τις ανατιμήσεις που έχουν λάβει από τους προ μηθευτές τους και δεν τις έχουν μεταφέρει στους πελάτες τους. Το ποσοστό της αύξησης που έχει απορροφηθεί μεσοσταθμικά είναι 25%,

φαίνεται ότι το λιανεμπόριο τροφί μων αύξησε τις θέσεις εργασίας κατά 7.500 σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ανεβάζοντας τη συνολική αύξηση της απασχόλησης στην περίοδο lockdown-πανδημίας στις 13.000. Η αύξηση αυτή της απασχόλησης στο λιανεμπόριο τροφίμων είναι αποτέλε σμα αρκετών παραγόντων με κυριότερη αιτία την πανδημία: Η αξιοποίηση νέων καναλιών πώλησης, όπως π.χ. τα ηλεκτρονικά σουπερμάρ κετ, οι τηλεφωνικές παραγγελίες, δη μιούργησαν την ανάγκη για επιπλέον προσωπικό για τη διαχείριση, εκτέλεση και παράδοση των παραγγελιών. Τα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης της πανδημίας, όπως ο έλεγχος του αριθμού ατόμων στα κα ταστήματα, η απολύμανση ή ακόμα και η διάθεση σελφ τεστ κ.λπ. δημιούργη σαν νέες θέσεις εργασίας. Οι παραπάνω εξελίξεις προκαλούν αλυσίδα προσλήψεων, καθώς απαι τούν νέες, επιπλέον επενδύσεις στην οργάνωση, μηχανογράφηση και συ ντήρηση του δικτύου, προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγικότητα των επι χειρήσεων, οι οποίες με τη σειρά τους προκαλούν νέες ανάγκες σε υψηλών προσόντων προσωπικό. Οι ψηφιακές εξατομικευμένηδιασφαλίζουνεφαρμογέςεμπειρίααγοράς,παρέχονταςστοχευμένεςκαιπροσωποποιημένεςυπηρεσίεςστουςκαταναλωτές. φάκελος λιανεμπόριο-

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι διαχρονικά το προσωπικό των σουπερμάρκετ αποτελεί ένα από τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα του κλάδου. Την περίοδο 2016-2021, σύμφωνα με τα στοιχεία της ετήσιας έρευνας καταναλω τών του ΙΕΛΚΑ, το αγοραστικό κοινό αξιολογεί ιδιαίτερα θετικά τη συμβολή του σουπερμάρ κετ στην απασχόληση σε ποσοστό της τάξης του 65%. Το 93% του αγοραστικού κοινού θεωρεί ότι το προσωπικό των καταστημάτων βοηθά τους καταναλωτές και τους εξυπηρε τεί άμεσα, ενώ το 80% έχει προσωπική επα φή-σχέση εμπιστοσύνης με το προσωπικό στα σερβιριζόμενα τμήματα του καταστήματος, το κρεοπωλείο, τα τυριά και τα αλλαντικά. Σε σχέση με τα ποιοτικά στοιχεία της απασχό λησης στον κλάδο των σουπερμάρκετ, επιση μαίνεται ότι οι αλυσίδες σουπερμάρκετ προ σφέρουν εργασία σε ομάδες του πληθυσμού που πλήττονται περισσότερο από την ανεργία και αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες στην εύρεση εργασίας, όπως οι νέοι, οι ανειδί κευτοι εργάτες και οι γυναίκες. Επίσης, πρέπει να σημειωθεί η συμβολή του κλάδου στην αντιμετώπιση της ανεργίας στην επαρχία, εφόσον τα δίκτυα πωλήσεων των αλυσίδων δεν περιορίζονται στα αστικά κέντρα ή τις βιομηχανικές περιοχές της χώρας, αλλά καλύπτουν όλη την επικράτεια. Στο προσωπικό των αλυσίδων σουπερμάρκετ υπερτερούν οι γυναίκες σε ποσοστό 65%70%, ενώ περισσότερο από τα δύο τρίτα των καταστημάτων των αλυσίδων δραστηριοποι ούνται εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας.

• • •

Απασχόληση

ΧΡΗΜΑ 37

Ωστόσο λιανεμπόριο τροφί μων αυξήθηκε και το 2021 με κύριο πυλώνα τα σουπερμάρκετ. Συγκεκριμένα, από την επεξεργασία των στοιχείων απασχόλησης που παρέχει σε τριμηνιαία βάση η ΕΛΣΤΑΤ, προκύπτει ότι την περίοδο 2000-2021 το λιανεμπόριο τροφίμων παρουσιάζει αύξηση της απασχόλησης κατά 57%, σε αντίθεση με το υπόλοιπο λιανικό εμπόριο, το οποίο παρουσιάζει μείωση κατά 11%. Πρακτικά, το λιανεμπόριο τροφίμων το 2021 απασχολεί σχεδόν 80 χιλιάδες περισσότερους εργαζο μένους σε σχέση με το 2000, ξεπερνώντας τις 220 χιλιάδες άμεσα απασχολουμένους. Συγκεκριμένα, για το 2021 καταγράφεται σημαντική επίδραση της πανδημίας. Το λια νεμπόριο τροφίμων αύξησε την απασχόλησή του κατά 3,5% σε σχέση με το 2020 και κατά 8% σε σχέση με το προ πανδημίας επίπεδο, δηλαδή κατά 13 χιλιάδες εργαζομένους. Η τάση αυτή ήταν αντίστροφη με το λοιπό λιανικό εμπόριο, παρουσιάζοντας μειωτική τάση το 2021 κατά 1,8% σε σχέση με το 2020 και σχεδόν κατά 5% σε σχέση με το προ πανδημίας επίπεδο. Εξαιτίας της αύξησης που παρουσιάζει την τελευταία εξαετία το λιανεμπόριο τροφίμων και της ταυτόχρονης μείωσης των άλλων εμπορικών κλάδων, πλέον, η απασχόληση του λιανεμπορίου τροφίμων αντιπροσωπεύει πάνω από το 30% συνολικά του λιανικού και χονδρικού εμπορίου, έχοντας μεγαλύτερες πωλήσεις από το λοιπό λιανεμπόριο. Σημει ώνεται ότι το λιανεμπόριο τροφίμων το 2021 αντιπροσωπεύει πάνω από το 5% της συνο λικής απασχόλησης στην Ελλάδα, ξεπερνώ ντας κλάδους όπως είναι οι κατασκευές, οι τράπεζες, οι μεταφορές και η υγεία. Πρακτικά,

–και με βάση τα ίδια στοιχεία–, η συ νολική απασχόληση στο

Οι

αλλεπάλληλες οικονομικές κρίσεις, με αποκορύφωμα την παρούσα δυσχερή, από πολλές απόψεις, συ γκυρία, αναδεικνύουν, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, τη σπουδαιότητα και την ανα γκαιότητα της επαγγελματικής διαχείρισης. Χαρακτηριστικά, αναφέρουμε ότι το πρώτο εξάμηνο του 2022 αποτέλεσε ένα από τα χειρότερα εξάμηνα των τελευταίων 14 ετών, από την κατάρρευση της Lehman Brothers και έπειτα, για τις μετοχικές και ομολογιακές αγορές, Ενδεικτικά,παγκοσμίως.αναφέρουμε ότι στον ελληνικό θεσμό των αμοιβαίων κεφαλαίων, από την έναρξη της χρονιάς, οι απώλειες του ενερ γητικού ανέρχονται σε -8,31%, οι οποίες, σε απόλυτα νούμερα, μεταφράζονται σε 925 εκατ. ευρώ. Ως αποτέλεσμα, η αξία του ενερ γητικού έχει διαμορφωθεί σε 10,200 δισ. ευρώ. Παρά το γεγονός ότι ο ρυθμός μεριδί ων εμφανίζει οριακές απώλειες -0,13%, το συνολικό ισοζύγιο εισροών/εκροών κινείται με θετική αξία 98 εκατ. ευρώ. Καθώς τα ερωτήματα είναι πολλά, με τις απόψεις για το αν η παγκόσμια οικονομία υποπέσει σε ύφεση να διίστανται, τις επιτο κιακές κινήσεις των κεντρικών τραπεζών για την αντιμετώπιση της πληθωριστικής κρίσης να γίνονται ακόμη πιο επιθετικές, από το πολεμικό μέτωπο «ουδέν νεότερον», τις τιμές ενέργειας και βασικών προϊόντων να «στραγγαλίζουν» και ούτω καθεξής, οι μεριδιούχοι καλούνται εν μέσω καλοκαιριού να καθορίσουν τις επενδυτικές τους κινήσεις. Οι μέχρι τώρα απώλειες του παγκόσμιου δείκτη μετοχών MCSI WORLD έχουν απο τιμήσει τα παραπάνω και προεξοφλήσει τυχόν χειρότερα ή μπορεί να διευρυνθούν στο δεύτερο εξάμηνο του έτους; Τα μεγέθη του τουρισμού, που δείχνουν πολύ καλά, θα σώσουν το αναπτυξιακό ελληνικό πρόσημο; Οι πτωτικές αποδόσεις των ομολόγων, ανά τον πλανήτη, βρίσκονται στο τέλος τους; Ποιος θα μπορούσε να απαντήσει με σαφή νεια; Το βέβαιο είναι ότι ποτέ δεν μπορού στο εκάστοτε εγχώριο οικονομικό και ασφαλι στικό γίγνεσθαι, να επισημάνει τις προκλήσεις και τις αναπτυξιακές διαστάσεις για τις εταιρείες μέλη της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, να πα ρουσιάσει τις διεθνείς εξελίξεις και πρακτικές στα πεδία του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας και επενδυτικής διαχείρισης και να αναβαθμίσει τον ρόλο της ένωσης ως αξιόπιστου θεσμικού συμβούλου της αγοράς.

3o Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης 38 Ιούλιος - Αύγουστος 2022

με να πουλάμε ιδανικά στην κορυφή των αγορών ή να αγοράζουμε «στον πάτο του βαρελιού»! Οπότε, οι επενδυτές καλούνται να λύσουν ένα δύσκολο «παζλ» κατά το δεύτερο Επιχειρώνταςεξάμηνο.να δώσει απαντήσεις και να προβάλει τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις, με πολύ μεγάλη επιτυχία και ενδιαφέρον δι οργανώθηκε το διήμερο 3ο Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης, στις 22 & 23 Ιουνίου 2022, από την Ένωση Θεσμικών Επενδυτών (ΕΘΕ), σε συνεργασία με την ethosEVENTS. Το μεγάλο εύρος ευκαιριών, οι προκλήσεις που εμφανίζει η ελληνική αγορά αλλά και οι πολλαπλές ευκαιρίες που προκύπτουν για θεσμικούς επενδυτές και επιχειρήσεις από σύγχρονα επενδυτικά εργαλεία, όπως τα αμοιβαία κεφάλαια, η ακίνητη περιουσία, τα αποθεματικά ασφα λιστικών ταμείων, το ESG investing και τα private equities, αποτέλεσαν τον πυρήνα των συζητήσεων του συνεδρίου. Κύριος σκοπός του ήταν να αναδείξει τον ρόλο και τα πλεονεκτήματα της επαγγελματικής επενδυτικής διαχείρισης, την αναγκαιότητα και τη συμβολή της επαγγελματικής διαχείρισης

Στην εναρκτήρια

ομιλία του, ο κ. Κρις Αίσωπος, πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Διαχειριστών Συλλογικών Επενδύσεων και Περιουσίας (ΕΘΕ) και διευθύνων σύμβουλος Εναρκτήρια ομιλία από τον Κωνσταντίνο Ουζούνη, CEO, ethosGROUP. Κρις Αίσωπος, Πρόεδρος, Ελληνική Ένωση Διαχειριστών Συλλογικών Επενδύσεων και Περιουσίας (ΕΘΕ), Διευθύνων Σύμβουλος, ALPHA TRUST. Τι ειπώθηκε στο 3ο Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης Η αναγκαιότητα της επαγγελματικής διαχείρισης Ο ρόλος των θεσμικών επενδυτών στην παρούσα συγκυρία

ΧΡΗΜΑ 39 ΔιαχείρισηςΘεσμικήςΣυνέδριο3o Χρήστος Σταϊκούρας, Υπουργός Οικονομικών, Βουλευτής ΝΔ. Mr. Erik Holmgren, Counselor for Economic Affairs, Κρις Αίσωπος, Πρόεδρος, Ελληνική Ένωση Διαχειριστών Συλλογικών Επενδύσεων και Περιουσίας (ΕΘΕ), Διευθύνων Σύμβουλος, ALPHA TRUST. Βασιλική Λαζαράκου, ΔΝ, Πρόεδρος της Επι τροπής Κεφαλαιαγοράς, Μέλος του ΔΣ της Ευ ρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών, Πρόεδρος της Κοινής Επιτροπής των Ευρωπα ϊκών Εποπτικών Αρχών για τις Τιτλοποιήσεις. Γιάννος Κοντόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος, Όμιλος Χρηματιστηρίου Αθηνών. της ALPHA TRUST, ανέφερε ότι oι ραγδαίες εξελίξεις στην αγορά κεφαλαίου έφεραν μια νέα μορφή στην έννοια των επενδύσεων. Τα τελευταία χρόνια, η θεσμική διαχείριση έχει αναπτύξει εναλλακτικές επενδυτικές επιλο γές που είναι ευέλικτες. Όπως επεσήμανε ο κ. Αίσωπος, η ΕΘΕ, ανταποκρινόμενη στις απαι τήσεις των θεσμικών επενδύσεων, ενεργεί ώστε να προάγει την εφαρμογή κανόνων δεοντολογίας στον κλάδο, να προωθεί τις απόψεις των μελών της, ενώ μεταξύ άλλων έχει αναπτύξει πρωτοβουλίες ενημέρωσης και εκπαίδευσης του επενδυτικού κοινού. Σημειώνεται ότι η ΕΘΕ αποτελείται από 34 εταιρείες μέλη, με συνολικά κεφάλαια υπό διαχείριση ύψους 22,4 δισ. ευρώ. Οι εταιρείες μέλη της ένωσης απασχολούν 520 εργαζό μενους, ενώ έχει ιδρύσει δικό της Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης, το ΤΕΑ-ΕΘΕ. Θεσμικό χαιρετισμό απηύθυνε κατά τη διάρ κεια του 3ου Συνεδρίου Θεσμικής Διαχείρισης ο υπουργός Οικονομικών, κ. Χρήστος Σταϊκούρας. Στην ομιλία του ανέφερε ότι η περαιτέρω ανάπτυξη του ευρύτερου κλάδου αποτελεί ισχυρό καταλύτη της αναπτυξιακής πορείας της Ελλάδας. «Ως κυβέρνηση εφαρ μόζουμε ένα διαφορετικό σύγχρονο μείγμα οικονομικής πολιτικής, ακολουθούμε συνετή δημοσιονομική πολιτική, προχωρούμε στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και τόνωση των επενδύσεων» είπε. Αναφορικά με το χρηματο πιστωτικό σύστημα, ο κ. Σταϊκούρας δήλωσε ότι επιτεύχθηκε πρόοδος με θεμελιώδη χαρακτη ριστικά τόσο ενεργητικό όσο και παθητικό, ενώ ανακτήθηκε η εμπιστοσύνη των αγορών και στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. «Στο παθητικό είχαμε αύξηση καταθέσεων 40 δισ. Στο ενερ γητικό, τα κόκκινα δάνεια από 44% το 2019 μειώθηκαν στο 12,1% το πρώτο τρίμηνο του 2022». Αναφέρθηκε επίσης στη νομοθέτηση του θεσμικού πλαισίου για το συνεγγυητικό κε φάλαιο εξασφάλισης επενδυτικών υπηρεσιών και στη στρατηγική ανάπτυξη της ελληνικής κεφαλαιαγοράς, όπως και στη συμβολή της κυβέρνησης στην προώθηση του χρηματοοι κονομικού αλφαβητισμού στην Ελλάδα. Η κ. Βασιλική Λαζαράκου, διδάκτωρ Νομικής, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαια γοράς, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών, πρόεδρος της Κοινής Επιτροπής των Ευρωπα ϊκών Εποπτικών Αρχών για τις Τιτλοποιήσεις, τόνισε ότι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς στοχεύει στην ενδυνάμωση των θεσμικών επενδυτών. «Έχει σημασία να υπάρχει μεγαλύτερη ενδυνά μωση και για αυτό οι προσπάθειες της ΕΘΕ μάς βρίσκουν θετικούς» ανέφερε. Η κ. Λαζαράκου τόνισε ότι «παρακολουθούμε τα επενδυτικά όρια στην πορεία των αμοιβαίων κεφαλαίων. Το 2021 ήταν μια πολύ καλή χρονιά και στην Ελλάδα. Φέτος, θα είναι μια δύσκολη χρονιά, λόγω της διεθνούς συγκυρίας, από πλευράς αγορών και μένει να δούμε πώς θα καταφέ ρουμε να προχωρήσουμε». Παράλληλα, για την ανάπτυξη της αγοράς έδωσε έμφαση στην ανάγκη ενίσχυσης των κινήτρων και τη δημι ουργία στρατηγικού σχεδιασμού. «Σημαντική προτεραιότητα πρέπει να δοθεί και στο κομμάτι της συμμόρφωσης με το ESG. Οι διαχειριστές κεφαλαίων έχουν το μεγαλύτερο βάρος ως προς το να γνωστοποιούν σωστά όλες αυτές τις υποχρεώσεις για εταιρείες που έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους» είπε. O κ. Γιάννος Κοντόπουλος, διευθύνων σύμ βουλος του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών, στην ομιλία-παρουσίασή του, παρέθεσε τους τρόπους με τους οποίους το χρηματιστήριο μπορεί να αποτελέσει τον σημαντικότερο μοχλό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. «Για εμένα δεν έχει τόσο πολλή σημασία εάν θα υπάρξει στο προσεχές μέλλον μια μεγάλη ύφεση. Η βασική ερώτηση την οποία πρέπει να διερευνήσουμε είναι τι είδους οικονομικό κύκλο θα έχουμε στις αγορές από εδώ και στο εξής. Ο οικονομικός κύκλος άλλαξε, όπως και ο τρόπος που τον παρακολουθούσαμε» τόνισε. Όσο για τη δυναμική του χρηματιστηρίου σήμερα, είπε ότι βασίζεται σε 3 χαρακτηριστικά: Άντληση κεφαλαίων από εισηγμένες εταιρείες-Υπάρχει ζήτηση όταν το προϊόν είναι Υγιέςκαλό.pipeline εισαγωγών-εκδόσεων Αξιοσημείωτηομολόγων. ανθεκτικότητα της αγοράς ακόμη και τα 12 χρόνια της κρίσης. 3.2.1. Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση πραγματοποιήθηκε ανάμεσα στους κυρίους Erik Holmgren, Economic Counselor, US

40 Ιούλιος - Αύγουστος 2022

και η παρέμβαση του πολιτικού συστήματος ήταν κρίσιμη. Υπήρχε επίσης η φυσική άμυνα, που ήταν η οικοδομή, ο τέταρτος πυλώνας του ασφαλιστικού συστήματος και ο πιο αναπτυγ μένος. Η αποταμίευση, λοιπόν, γινόταν μέσω του Δημοσίου και μέσα από την οικοδομή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται» ανέφερε αρχικά στην παρέμβασή του ο κ. Νίκος Βέττας, γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ο τε λευταίος εκτίμησε πως μακροπρόθεσμα «δύο κλάδοι που θα έχουν ζήτηση είναι οι υπηρεσί ες υγείας και οι υπηρεσίες που σχετίζονται με τον πολιτισμό-ψυχαγωγία».

3o

Για τον ρόλο των εγχώριων θεσμικών επεν δυτών στην ελληνική οικονομία, εκπροσω πώντας την ασφαλιστική αγορά, μίλησε ο κ. Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου, πρόεδρος του ΔΣ της ΕΑΕΕ, πρόεδρος και διευθύ νων σύμβουλος του Ασφαλιστικού Ομίλου Eurolife FFH. Εξήγησε πως η αγορά έχει προοπτική, ωστόσο σαν λαός έχουμε λίγα χρήματα στην άκρη σε σχέση με το τι επι κρατεί στο εξωτερικό. Ο κ. Σαρρηγεωργίου σημείωσε πως η αγορά διαθέτει επενδύσεις under management ύψους 18,7 δισ. ευρώ, τονίζοντας πως το 2021 οι ασφαλιστικές επένδυσαν 500 εκατ. ευρώ σε αμοιβαία κε φάλαια. Σε περαιτέρω στοιχεία, όπως σημεί ωσε, τα 4,1 δισ. ευρώ είναι τοποθετημένα σε Unit Linked (με Α/Κ που έχουν μικρή μετα βλητότητα), ενώ τα 7 δισ. από το σύνολο των επενδυμένων κεφαλαίων βρίσκονται στην Ελλάδα. Παράλληλα, υπογράμμισε πως δεν έχει φανεί κινητοποίηση από την Πολιτεία ώστε να βρεθούν λύσεις για το πώς η αγορά μπορεί να φέρει στη χώρα περισσότερα κε φάλαια πίσω σε επενδύσεις. Υπογράμμισε πως απαιτούνται οι κατάλληλες αλλαγές σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς Solvency II και ρυθμιστικό πλαίσιο παραμένουν ιδιαί τερα αυστηρά. «Είναι χρήσιμο να ξεκινήσει διάλογος με την κυβέρνηση και σε αυτό το κομμάτι, ώστε να μεγαλώσει η πίτα στην αγορά» σημείωσε. υφυπουργός Εργασίας

και Κοινωνικών Υπο θέσεων, κ. Πάνος Τσακλόγλου, μίλησε για τη θεσμική διαχείριση, που αφορά τη συλλογι κή αποταμίευση, και τόνισε τον κομβικό ρόλο Από αριστερά: Κρις Αίσωπος, Πρόεδρος, Ελληνική Ένωση Διαχειριστών Συλλογικών Επενδύσεων και Περιουσίας (ΕΘΕ), Διευθύνων Σύμβουλος, ALPHA TRUST, Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής, Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), Καθηγητής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου, Πρόεδρος ΔΣ, Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος (ΕΑΕΕ), Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος Ασφαλιστικού Ομίλου Eurolife FFH, Αλέξης Πατέλης, Προϊστάμενος στο Οικονομικό Γραφείο της Γενικής Γραμματείας Πρωθυπουργού της Προεδρίας της Κυβέρνησης, Γιάννος Κοντόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος, Όμιλος Χρηματιστηρίου Αθηνών, Βασιλική Λαζαράκου, ΔΝ, Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Μέλος του ΔΣ της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών, Πρόεδρος της Κοινής Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών για τις Τιτλοποιήσεις. Συντονιστής: Γιώργος Τσόπελας, Chairman & Managing Director, McKinsey & Company, Greece & Cyprus.

Embassy Athens, και Κρις Αίσωπο, πρόεδρο της ΕΘΕ, σχετικά με τις αμερικανικές επεν δύσεις στην Ελλάδα. Ο κ. Holmgren ανέφερε ότι γνωστοί επενδυτές ήρθαν στη χώρα και ενθουσιάστηκαν όχι απλώς επειδή πέρασαν καλά. Έχουν σκοπό να επενδύσουν πολλά χρήματα στην Ελλάδα, αλλά ζητούν και κάποια εχέγγυα. «Όλες οι αμερικανικές εται ρείες που γνωρίζω θέλουν να επενδύσουν εδώ, ωστόσο τους δυσκολεύει το γενικότερο περιβάλλον επενδύσεων. Ακούν για το επεν δυτικό κλίμα, ότι είναι ευνοϊκό, αλλά υπάρ χουν πράγματα που πρέπει να βελτιωθούν, όπως η γραφειοκρατία». Ερωτηθείς για τους τομείς που προσελκύουν το μεγαλύτερο εν διαφέρον αμερικανικών κεφαλαίων, είπε ότι είναι ο τεχνολογικός τομέας, η ενέργεια και ο τουρισμός, ως βιομηχανία. Επεσήμανε δε ότι η Θεσσαλονίκη μπορεί να γίνει τεχνολο γικός κόμβος. Καταλήγοντας, ο κ. Holmgren ανέφερε: «Αυτό που κυρίως ενδιαφέρει τους επιχειρηματίες είναι το κατά πόσο η επένδυ σή τους στην Ελλάδα θα τους φέρει πίσω κέρδη. Σε αυτό θα πρέπει και να επικεντρω θεί και η ελληνική κυβέρνηση».

Ο

πυλώνα, «που όμως θα απαιτεί και εναρ μόνιση της φορολόγησης. Μια διαφορετική ομάδα εργασίας στο ΥΠΟΙΚ μελετά μια πολύ μεγάλη έκθεση της ΕBRD που καταγράφει προβλήματα της ελληνικής κεφαλαιαγοράς και τίθενται στο τραπέζι διάφορες προτάσεις. Το προϊόν αυτής της μελέτης θα είναι έτοιμο προς το τέλος του έτους» είπε. Ο κ. Πατέλης, απευθυνόμενος στους παράγοντες της αγοράς, προέβη σε δύο προτροπές: «Το θέμα του οικονομικού αναλφαβητισμού είναι πολύ σοβαρό, σε αυτό θα πρέπει να έχει ρόλο και η κυβέρνηση, αλλά και η αγορά, που μεταξύ άλλων θα μπορεί να προσφέρει προϊόντα πιο κατανοητά. Ένα δεύτερο ζήτημα είναι οι χρε ώσεις. Είναι πάρα πολύ υψηλές και βρίσκο νται “κρυμμένες” με μικρά γράμματα. Αυτή η πρακτική λειτουργεί αποτρεπτικά προς την αποταμίευση, οι εταιρείες θα πρέπει να είναι πιο ξεκάθαρες ως προς το τι χρεώνουν». «Ο πόλεμος και όλο το γεωπολιτικό ζήτημα βρίσκει μια ελληνική οικονομία που ελπίζει ότι περπατάει τη στιγμή που έπρεπε να... τρέχει. Η τράπουλα της παγκόσμιας παραγω γής ξαναμοιράζεται και είναι μια ευκαιρία να έρθει πιο κοντά στην Ευρώπη. Όσον αφορά τις αρνητικές εξελίξεις, υπάρχει μια παγκό σμια αβεβαιότητα. Στην Ελλάδα θα πρέπει να εξετάσουμε τι πήγε στραβά τις προηγούμενες δεκαετίες. Σε επίπεδο παραγωγικών επενδύ σεων, υπάρχει ένα πράγμα που είναι κοινό. Πρόκειται για τον ρόλο του συνταξιοδοτικού

Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης

Ο κ. Αλέξης Πατέλης, προϊστάμενος στο Οι κονομικό Γραφείο της Γενικής Γραμματείας Πρωθυπουργού της Προεδρίας της Κυβέρ νησης, δήλωσε ότι το Υπουργείο Εργασίας μελετά αυτήν την περίοδο την αναμόρφω ση και την ενδυνάμωση του 2ου και 3ου

ΧΡΗΜΑ 41 ΔιαχείρισηςΘεσμικήςΣυνέδριο3oΆρτεμις Παναγιωτοπούλου, Διευθύνουσα Σύμβουλος, ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ. Φαίδων Ταμβακάκης, Πρόεδρος ΔΣ, ALPHA TRUST. Πάνος Τσακλόγλου, Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Θεοφάνης Μυλωνάς, Πρόεδρος ΔΣ & Δι ευθύνων Σύμβουλος, Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ, Αντιπρόεδρος, Ελλη νική Ένωση Διαχειριστών Συλλογικών Επεν δύσεων και Περιουσίας (ΕΘΕ). Μιλτιάδης Νεκτάριος, Καθηγητής της Ασφα λιστικής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Πειραιώς. της συνταξιοδοτικής αποταμίευσης, η οποία στη χώρα μας γίνεται μέσω της διανεμητικής ασφάλισης. «Η παρούσα κυβέρνηση εφάρμο σε πολιτικές με ένα συνετό πλαίσιο για την κεφαλαιοποιητική ασφάλιση και τη συνταξι οδοτική. Μειώσαμε εισφορές, δημιουργώντας ζωτικό χώρο, προχωρήσαμε σε μια εμβλη ματική μεταρρύθμιση στον πρώτο πυλώνα, σχεδιάζουμε συνεκτικό θεσμικό πλαίσιο για νοικοκύρεμα επαγγελματικών ταμείων και δημιουργούμε ισχυρά αντικίνητρα καταπολέ μησης της μαύρης εργασίας» ανέφερε. «Το νέο ταμείο, ΤΕΚΑ, είναι σήμερα μικρό, αλλά σε λίγα χρόνια θα αποτελεί τον μεγαλύτερο θεσμικό επενδυτή στη χώρα. Με διαφάνεια, καλή διακυβέρνηση και επαγγελματική δια χείριση. Βασικό παραγόμενο προϊόν θα είναι η καθαρή απόδοση των επενδύσεων. Σχεδιάζου με λειτουργικό πλαίσιο εποπτείας, με στόχο το ΤΕΚΑ να αποτελεί υπόδειγμα» τόνισε. Ο κ. Θεοφάνης Μυλωνάς, πρόεδρος του ΔΣ και διευθύνων σύμβουλος της Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ, αντιπρόεδρος της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών (ΕΘΕ), ανέφερε ότι «τελικά, η σύνταξη και η ασφά λεια είναι η πιο σημαντική επένδυση που πρέπει να κάνουμε. Πρέπει να οριοθετούμε σωστά τους στόχους και αυτό κάνουμε ως διαχειριστές και ανάλογα διαμορφώνουμε τα χαρτοφυλάκια σε αυτά που έχουν ζητηθεί. Το ΤΕΚΑ αποτελεί ένα καλό παράδειγμα. Ο δια χειριστής αναλαμβάνει την πληροφόρηση και προσπαθεί να ενεργήσει με βάση τον σκοπό και την εντολή που έχει πάρει. Χρησιμοποιού με τους αλγόριθμους, μοντέλα, αλλά τελικά η διαχείριση εξαρτάται από την ανθρώπινη γνώση και την επιλογή, επαφή, για να έχουμε το αποτέλεσμα. Προσωπικά, πάμε σε υβριδικά μοντέλα. Σημαντική η συνεισφορά της τεχνο λογίας, τη χρησιμοποιούμε, αλλά ο διακόπτης θα μένει στο ανθρώπινο χέρι». Ο κ. Μιλτιάδης Νεκτάριος, καθηγητής της ασφαλιστικής επιστήμης στο Πανεπι στήμιο Πειραιώς, ανέφερε ότι «η χώρα μας έχει ξεχωρίσει αρνητικά όσον αφορά στην ανάπτυξη ενός υγιούς ασφαλιστικού συστή ματος, τη μεταπολεμική περίοδο. Οι άλλες χώρες, από το 1970, είδαν το θέμα της γή ρανσης του πληθυσμού και κατευθύνθηκαν (κεφαλαιοποιητικά αντί διανεμητικά) όσον αφορά στην υποχρεωτική ασφάλιση. Δημι ούργησαν συμπληρωματικούς μηχανισμούς, όπως τα δικά μας ΤΕΑ, και δημιούργησαν μηχανισμούς ώστε να τους ακολουθούν οι πολίτες και σε τρίτο επίπεδο υπήρχαν οι ασφαλιστικές εταιρείες, όπου αλλεπάλλη λες γενιές συσσώρευαν κεφάλαια για μετά τη συνταξιοδότηση. Η Ελλάδα βασιζόταν στον αναδιανεμητικό πυλώνα. Μειώθηκε η σύνταξη στο 50% και τα προβλήματα είναι ακόμη μπροστά. Πρέπει να μειώσουμε τις ασφαλιστικές εισφορές, ώστε να περισσεύει κάτι στον εργαζόμενο και να τα τοποθετήσει σε ένα ασφαλιστικό πρόγραμμα κτλ.». Η κ. Άρτεμις Παναγιωτοπούλου, διευθύ νουσα σύμβουλος της ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ, επε σήμανε ότι «με βάση το δημογραφικό, δεν μπορούμε να βασιστούμε σε ένα αναδιανε μητικό σύστημα. Έχει γίνει αντιληπτό από το κράτος. Με το ΤΕΚΑ πάμε ένα βήμα μπροστά. Όσον αφορά τα προηγούμενα χρόνια με τις επενδύσεις, είχε γίνει προσπάθεια διαχείρι σης κεφαλαίων. Η κοινωνία έχει ωριμάσει. Στο κομμάτι των ασφαλισμένων, έγινε ένα μεγάλο βήμα. Με την ύπαρξη του ΤΕΚΑ ελήφθησαν πρωτοβουλίες, ενημερώθηκαν οι ασφαλισμένοι, ήδη έγινε το πρώτο βήμα. Το σύστημα οδηγεί στην εκπαίδευση των ασφαλισμένων. Δημιουργήθηκε ιστοσελίδα η οποία περιγράφει με δομημένο τρόπο τη διαδικασία. Ο καθένας μπορεί να μπει ανά πάσα στιγμή στην ατομική του μερίδα και να δει ποιες είναι οι επενδύσεις, πού βρίσκεται κτλ. Πλέον, αποκτάς μια βεβαιότητα για το πού πάνε τα χρήματα». Ο κ. Φαίδων Ταμβακάκης, πρόεδρος του ΔΣ και συνιδρυτής της ALPHA TRUST, ανέφερε ότι «οι διαφορές που παρουσιάζουν οι Έλληνες διαχειριστές από τα benchmarks είναι μοναδικές. Ο κλάδος δεν είναι τόσο παλιός. Όσο πιο παλιά ανατρέξουμε τόσο

Ομιλία με ενδιαφέροντα στοιχεία παρέθεσε ο δρ Χρήστος Π. Νούνης, πρόεδρος της Ελ ληνικής Οικονομικών (ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ). Αναφέρθηκε εκτενώς στην επίδραση της ανάπτυξης του 2ου πυλώνα στο ΑΕΠ και άλλα δύο. Όσον αφορά τα στατιστικά στοιχεία της αγοράς, το συνολικό τους ενεργητικό, σύμφωνα με τα στοιχεία του 2021, φτάνει μόλις σε 1,834 δισ. ευρώ, από 1,643 δισ. ευρώ στα τέλη του 2020, αυξημένο κατά 11,69%. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, το ενεργητικό έφτασε τον Μάρτιο του 2022 στα 1,799 δισ. ευρώ, λόγω της διόρθωσης

την ελληνική οικο νομία σε ετήσια και μακροχρόνια βάση. «Η επαγγελματική ασφάλιση έχει μεγάλα περι θώρια ανάπτυξης στη χώρα μας και μπορεί να παίξει ρόλο αναπτυξιακού μοχλού στην ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με τα στοι χεία της τελευταίας διετίας, εντός του 2021 ιδρύθηκαν τρία νέα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) και το 2022 προστέθηκαν

είναι εδώ για να μείνει και είναι το μέλλον, οι εταιρείες προσαρμόζονται και βελτιώνονται, ενώ η μετάβαση στις αρχές που πρεσβεύει το ESG δεν είναι αγώνας τα χύτητας, αλλά μαραθώνιος. Ειδικότερα, η κ. Ελένη Κορίτσα, αντι πρόεδρος του ΔΣ και αναπληρώτρια CEO της Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ, αφηγήθηκε την εμπειρία πέντε ετών, που σταδιακά γινόταν όλο και δυσκολότερη, και προειδοποίησε ότι έρχεται νέο κύμα κατηγο ριοποίησης. Ο κ. Γιώργος Δαΐρης, αναπλη ρωτής διευθύνων σύμβουλος της Πειραιώς Asset Management ΑΕΔΑΚ, παρατήρησε ότι αυξάνονται οι εισροές στα ΑΚ που εστιάζουν στο ESG και σχολίασε τις παλινδρομήσεις και τα ερωτηματικά που έχουν γεννήσει οι έκτακτες αποφάσεις για επαναφορά στη Από αριστερά: Δώρα Ροκά, Business Development Manager, ALPHA TRUST, Γεώργιος Χρυσικός, Εκτελεστικός Διευθυντής, Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου, Allianz ΑΕΔΑΚ, Σοφία Παπαστεφά νου, Υποδιευθύντρια της Διεύθυνσης Θεσμικών Χαρτοφυλακίων και Διεθνών Επενδύσεων στην Alpha Asset Management ΑΕΔΑΚ, Δρ Γεώργιος Δαΐρης, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος, Πει ραιώς Asset Management ΑΕΔΑΚ. Συντονιστής: Μιχάλης Σπανός, Ιδρυτής,

χρήση άνθρακα και λιγνίτη σε ευρωπαϊκές χώρες. Ο κ. Γιώργος Χρυσικός, εκτελε στικός διευθυντής, μέλος του ΔΣ της Allianz ΑΕΔΑΚ, παρατήρησε ότι η νομοθεσία «έβαλε το κάρο πριν από το άλογο», ζητώντας από τους διαχειριστές να πάρουν στοιχεία από τις εταιρείες, αλλά έδωσε στατιστικά που δεί χνουν ραγδαία βελτίωση και συμμόρφωση των ελληνικών εισηγμένων εταιρειών στη συμμόρφωσή τους με κριτήρια ESG. Πέρσι, είπε, στείλαμε σε 69 εισηγμένες στοιχεία και λάβαμε απαντήσεις από τις 16. Φέτος, τον Απρίλιο, απάντησαν διπλάσιες και το 64% είχε στοιχεία για μέτρηση του νερού, ενώ παρουσιάστηκε μεγάλη βελτίωση στα στοιχεία. Η κ. Σοφία Παπαστεφάνου, υπο διευθύντρια της Διεύθυνσης Θεσμικών Χαρ τοφυλακίων και Διεθνών Επενδύσεων στην Alpha Asset Management ΑΕΔΑΚ, στάθηκε στις προσπάθειες των θεσμικών να επικοι

Στο τρίτο πάνελ, με τίτλο «Αμοιβαία κεφά λαια και ESG» και συντονιστή τον ιδρυτή και CEO του Global Sustain Group, κ. Μιχάλη Σπανό, οι συμμετέχοντες κατέληξαν στο ότι: Το ESG Διευθύνων Σύμβουλος, Global Sustain Group, Ελένη Κορίτσα, Αντιπρόεδρος ΔΣ & Αναπληρώτρια Διευθύνουσα Σύμβουλος, Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ.

42 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 3o Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης καλές ήταν οι αποδόσεις. Από τότε που μπήκαμε στο ευρώ, η λέξη πληθωρισμός θύμιζε κάτι ρετρό. [...] Τα κριτήρια ESG συζη τιούνται εδώ και πολλά χρόνια. Φυσικά, απο τελεί την αρχή, αλλά πρέπει να ξέρουμε τι κάνουμε. Το ethical το γνωρίζουμε ήδη, για το sustainability είναι νωρίς, στο governance είναι κάτι που πρέπει να το έχει η κοινωνία μέσα της. Θα μας δώσει ένα κόστος που θα το πληρώσει η κοινωνία».

νωνήσουν και να δημιουργήσουν στενότερη σχέση με τις εταιρείες που θέλουν να ενσω ματώσουν τις αρχές του ESG. Μίλησε για τον τρόπο με τον οποίο η Alpha προσεγγίζει τις εταιρείες ακολουθώντας μια διαδικασία με 4 βήματα, ενώ σχολίασε ότι ο θεσμικός έχει πάντα τη δύναμη της ψήφου του στις γενικές συνελεύσεις ή ακόμα και της αποεπένδυσης, ειδικά αν υπάρχουν προβλήματα με την εται ρική διακυβέρνηση. Η κ. Δώρα Ροκά, Business Development Manager της ALPHA TRUST, παρατήρησε ότι η ενσωμάτωση των αρχών του ESG πρέπει να γίνει αργά και προσεκτικά, με μεθοδική προ Χρήστος Νούνης, Πρόεδρος, Ελληνική Ένωση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛΕΤΕΑ), Πρόεδρος ΔΣ του Ταμείου Επαγ γελματικής Ασφάλισης Υπουργείου Οικονο μικών (ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ).

των αγορών, με υψηλή μεταβλητότητα και έντονη οικονομική αβεβαιότητα. Η μέση ετήσια σταθμική απόδοση του χαρτοφυλακί ου των ελληνικών ΤΕΑ το 2021 έφτασε στο 6,14%. Η απόδοση είναι σημαντικά υψηλότε ρη από τα μέσα επίπεδα επιτοκίων που επι κράτησαν στις αγορές χρήματος, αναδεικνύο ντας τα οφέλη της μακροχρόνιας τακτικής και επαρκώς διαφοροποιημένης επένδυσης, μέσω της αξιοποίησης της υψηλής ποιότητας επαγ γελματικής διαχείρισης» τόνισε ο κ. Νούνης.

Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛΕΤΕΑ), πρόεδρος του Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης Υπουργείου

Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι από τα γε γονότα που αλλάζουν τον ρου της ιστορίας, ανέφερε στην ομιλία του με θέμα «Το νέο γεωπολιτικό περιβάλλον και ο πόλεμος στην Ουκρανία» ο καθηγητής (Sciences Po, Παρίσι, ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημί ου Αθηνών) και πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ, Λουκάς Τσούκαλης. Όπως τόνισε, με τον πόλεμο, τελείωσε οριστικά το «μεταψυχρο πολεμικό» καθεστώς, μπήκε τέλος στην οι κονομική αλληλεξάρτηση Δύσης και Ρωσίας, προκλήθηκε ενεργειακή κρίση, η οποία θα έχει μεγάλο κόστος, μπήκε τέλος στον μηδε νικό πληθωρισμό και στα μηδενικά επιτόκια, ενώ έχει ξεκινήσει μια περίοδος μεγάλης αστάθειας, η οποία μπορεί να διαρκέσει αρκετά και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τα μελλοντικά γεγονότα. Σύμφωνα με τον κ. Τσούκαλη, ο πόλεμος στην Ουκρανία (GDP) βρίσκεται ακόμα 25% κάτω από το ΑΕΠ του 2008. Αντίθετα, οι υπόλοιπες χώρες, που αποτελούσαν τις περίφημες προβληματικές χώρες PIIGS (Portugal, Italy, Ireland, Greece, Spain), έχουν ξεπεράσει το αντίστοιχο ΑΕΠ που είχαν κατά το 2008. Τα πρόσφατα “σοκ” στην παγκόσμια οικονομία (κορωνοϊός, πόλεμος στην Ουκρανία, παγκόσμια υπερχρέωση, στα σιμοπληθωρισμός) θα δοκιμάσουν ξανά τις αντοχές της ελληνικής οικονομίας, όπως και των άλλων ευάλωτων χωρών».

Η κ. Αναστασία Στάμου, αντιπρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, αναφέρ θηκε στην πολύ μεγάλη και ουσιαστική επίδραση του ESG στον κλάδο. «Είμαστε σε μια χώρα που έχει συνδέσει την επένδυση με το ακίνητο και δεν νοείται να μη γνωρί ζει ο μέσος Έλληνας για τις ΑΕΕΑΠ. Ο ρόλος μας είναι πολύ ουσιαστικός για μια συνεχή προσπάθεια εμπέδωσης και εμπιστοσύνης. Όλο το οικοσύστημα πρέπει να εκπαιδευτεί. Και να παρεμβαίνουμε διορθωτικά ή όπου χρειάζεται κατεύθυνση» τόνισε. Ο κ. Κώστας Μαρκάζος, διευθύνων σύμβουλος της Premia Properties ΑΕΕΑΠ, σημείωσε ότι στο real estate στην Ελλάδα είμαστε νεοφώτιστοι. Τόνισε ότι «οι ΑΕΕΑΠ είναι το καταλληλότερο επενδυτικό ερ γαλείο για να επενδύσει κάποιος έμμεσα

γεννά το ερώτημα αν θα μείνει ενωμένη σε μία πολιτική κατεύθυνση η Ευρώπη, καθώς έχει καταστήσει περισσότερο ή λιγότερο φανερές δύο διαφορετικές τάσεις. Κατά τη δεύτερη μέρα του συνεδρίου, παρέθε σε ομιλία ο κ. Νικόλαος Δ. Φίλιππας, καθη γητής Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, πρόεδρος και ιδρυτής του Ινστι τούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, με τίτλο «Ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός στην Ελλάδα». Όπως ανέφερε: «Δεκαπέντε περίπου χρόνια από το μοναδικό “σοκ” της πα γκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, η οποία ξεκίνησε στις ΗΠΑ και διοχετεύθηκε σε ολό κληρο τον κόσμο, το ελληνικό εγχώριο ΑΕΠ

Στο τέταρτο πάνελ, με τίτλο «Η ΑΕΕΑΠ μοχλός ανάπτυξης και επενδυτική επιλογή», η κ. Άννα Αποστολίδου, διευθύνουσα σύμβου λος της BriQ Properties ΑΕΕΑΠ, παρουσίασε ανάλυση για τις επενδύσεις των ΑΕΕΑΠ, ανα φέροντας ότι οι συνολικές επενδύσεις ανέρ χονται σε 2,8 δισ. ευρώ, από τα οποία το 40% αφορά σε καταστήματα. Το 2021 επένδυσαν 121 εκατ. ευρώ, με σημαντικές επενδύσεις σε logistics λόγω ζήτησης. Σε logistics, γραφεία και ξενοδοχεία, επικεντρώνονται όπως ανα φέρθηκε, οι επενδύσεις της Briq. Ο κ. Παναγιώτης Καπετανάκος, διευ θύνων σύμβουλος της Noval Property, ανέφερε ότι οι ΑΕΕΑΠ έχουν φέρει νέες κατηγορίες ακινήτων, αλλά και νέες πηγές χρηματοδότησης. «Το μείγμα δραστηρι οποίησης εξαρτάται από τη στρατηγική. Εμείς έχουμε επικεντρωθεί στα πράσινα γραφεία, τα υβριδικά εμπορικά κέντρα, στις αστικές αναπλάσεις». Όπως ανέφερε, δίνουν μεγάλο βάρος στα πράσινα κτήρια, καθώς αυτό είναι το μέλλον. Εκτός από τα νέα κτήρια, επικεντρώνονται και στην ανα κατασκευή παλαιών κτηρίων.

ΧΡΗΜΑ 43 ΔιαχείρισηςΘεσμικήςΣυνέδριο3o Λουκάς Τσούκαλης, Πρόεδρος ΔΣ, ΕΛΙΑΜΕΠ, Καθηγητής, Sciences Po, Παρίσι, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών. Νικόλαος Δ. Φίλιππας, Καθηγητής Χρημα τοοικονομικής Πανεπιστημίου Πειραιώς, Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρή σεων, Πρόεδρος και Ιδρυτής του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού. Από αριστερά: Θηρεσία Μεσσάρη, CFO/COO, Prodea Investments, Κώστας Μαρκάζος, Διευθύνων Σύμβουλος, Premia ΑΕΕΑΠ, Βασίλειος Φουρλής, Πρόεδρος Ομίλου Fourlis, Πρόεδρος Trade Estates AEEAΠ, Παναγιώτης Καπετανάκος, Διευθύνων Σύμβουλος, Noval Property, Άννα Αποστολίδου, Διευθύνουσα Σύμβουλος, BriQ Properties ΑΕΑΑΠ, Αναστασία (Νατάσα) Στάμου, Αντιπρόεδρος, Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Συντονιστής: Δημήτρης Δελεβέγκος, Δημοσιογράφος, Καθημερινή, Moneyreview.gr. σέγγιση. Ανέφερε επίσης ότι η εκπαίδευση των μεγαλύτερων σε ηλικία πελατών είναι αναγκαία, καθώς το ESG ενστερνίζονται οι νεότερες ηλικίες.

της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών (ΕΘΕ), ανέφερε ότι υπάρχει τεράστιο περιθώριο ανάπτυξης της αγοράς μέσα από τα αμοιβαία κεφάλαια. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, τα αμοιβαία κεφάλαια διασφαλίζουν την επαγγελματική διαχείριση, που φροντίζει για τη διαχείριση των χρημάτων του πελάτη με προκαθορισμένα κριτήρια. Πρόκειται για βασικές έννοιες οι οποίες δεν είναι αρκετά διαδεδομένες, όπως η προστασία του επεν δυτή, η διασπορά κινδύνου και η διαχείριση ρίσκου με βάση συγκεκριμένους κανόνες και στόχους. «Τα αμοιβαία είναι μονόδρομος για το retail. Η διαχείριση είναι εφάμιλλη του εξωτερικού, αν όχι καλύτερη» τόνισε.

του κόστους. Τόνισε ακόμη ότι οι ΑΕΕΑΠ δεν είναι το καταλληλότερο όχημα για ανάπτυξη. Όμως, σε μια χώρα όπως τη δική μας, που δεν υπάρ χουν πολλά σύγχρονα κτήρια, αναγκαστικά θα γίνει και development. Δήλωσε δε αισιόδοξος ότι στο πρώτο τρίμηνο του 2023 θα καταφέρει η εταιρεία να εισαχθεί στο ΧΑ. Στην ομιλία του με τίτλο «Οι προοπτικές του ελληνικού τραπεζικού συστήματος», ο κ. Σπύρος Παντελιάς, γενικός διευθυντής Προληπτικής Εποπτείας & Εξυγίανσης της Τραπέζης της Ελλάδος, ανέφερε ότι πριν από 5 χρόνια θα μιλούσαμε για κόκκινα δάνεια και σοβαρά προβλήματα στις τρά

Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης

3o

ανέφερε: «Υπάρχει ενδιαφέρον και γίνο νται συζητήσεις για απόκτηση υφιστάμενης άδειας λειτουργίας τράπεζας στην Ελλάδα και όχι τόσο για έκδοση νέας άδειας». Στην ομιλία του με τίτλο «Γιατί το Retail να επενδύει σε αμοιβαία κεφάλαια», ο κ. Θεοφάνης Μυλωνάς, πρόεδρος του ΔΣ και διευθύνων σύμβουλος της Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ, αντιπρόεδρος Σπύρος Παντελιάς, Γενικός Διευθυντής Προ ληπτικής Εποπτείας & Εξυγίανσης, Τράπεζα της ΘεοφάνηςΕλλάδος.Μυλωνάς, Πρόεδρος ΔΣ & Δι ευθύνων Σύμβουλος, Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ, Αντιπρόεδρος, Ελλη νική Ένωση Διαχειριστών Συλλογικών Επεν δύσεων και Περιουσίας (ΕΘΕ). Μάρκος Βερέμης, Συνιδρυτής και Πρόεδρος ΔΣ, Upstream, Εταίρος

Ο κ. Μάρκος Βερέμης, συνιδρυτής και πρόεδρος του ΔΣ της Upstream, εταίρος της BigPi Ventures, ανέφερε στην ομιλία του ότι πριν από 20 χρόνια, όταν ξεκίνησε να δημιουργεί λογισμικό για αυτόν τον χώρο, υπήρχαν μόνο τρεις «παίκτες» στην αγορά. Σήμερα, αυτός ο τομέας στη χώρα μας έχει κεφαλαιοποίηση 8,5 δισ. ευρώ και απασχο λεί περίπου 7.500 άτομα, φτάνοντας πλέον τον δυτικό μέσο όρο. Αυτό έγινε κυρίως λόγω των equifunds, με περίπου 650 εται ρείες. Εκτίμησε ακόμη ότι σήμερα υπάρχουν στην Ελλάδα 5 εταιρείες-«μονόκεροι», με κεφαλαιοποίηση περί το 1 δισ. εκάστη και πολλές μικρότερες. «Υπάρχει μεγάλη κινη τικότητα από venture capital για επενδύ σεις σε ελληνικές εταιρείες, που στηρίζεται σε μια “ατέλεια” της αμερικανικής αγοράς, καθώς υστερεί σε εξειδικευμένο προσωπικό (skilled people), παρουσιάζοντας μεγάλο έλ λειμμα κυρίως σε επίπεδο προγραμματιστών. Πάνω σε αυτό “παίζουμε” εμείς και εκτιμώ ότι αυτό μπορεί να φέρει μεγάλη ανάπτυξη

44 Ιούλιος - Αύγουστος 2022

στο real estate. Οι ΑΕΕΑΠ φτιάχτηκαν στην Αμερική και είναι 3 σε 1. Επενδύσεις, μετοχή, ομόλογο. Αυτήν τη στιγμή, υπάρχουν στη χώρα καλές εταιρείες. Χρειάζεται καλύτερη ενημέρωση του επενδυτικού κοινού για τη λειτουργία των ΑΕΕΑΠ». Η κ. Θηρεσία Μεσσάρη, CFO/COO της Prodea Investments, ανέφερε ότι είναι μονόδρομος οι πράσινες αναπτύξεις, καθώς τα κτήρια εκπέ μπουν το 40% των συνολικών εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα. «Υπάρχει πρόγραμ μα στη χώρα, ώστε το ενεργειακό απόθεμα να μειωθεί κατά 12%-15%. Τα κτήρια αυτά βοηθάνε πολύ στη μείωση της κατανάλω σης ενέργειας. Η ενεργειακή αναβάθμιση των υπαρχόντων κτηρίων είναι μονόδρομος. Όλο και περισσότεροι ζητούν πιστοποιημένα κτήρια, γιατί, εκτός των άλλων, συμβάλλουν και στην ανάπτυξη της παραγωγικότητας. Ο κλάδος μας είναι ο τέλειος φορέας για την κτηριακή αναβάθμιση και την προσέλκυση επενδύσεων. Απόδειξη για το πόσο καλά μπορούν να πάνε τα βιοκλιματικά κτήρια είναι το element στο Μαρούσι» επεσήμανε. Σημει ώνεται ότι πάνω από 200 χιλ. τ.μ. είναι τα νέα πρότζεκτ της Prodea και πάνω από 400 εκατ. ευρώ το κόστος.

Ο κ. Βασίλης Φουρλής, πρόεδρος του Ομίλου Fourlis, πρόεδρος της Trade Estates AEEAΠ, ανέφερε ότι σε όλες τις ανα πτυγμένες αγορές το 90% των ΑΕΕΑΠ εξειδι κεύονται σε δύο κλάδους, κατά μέσο όρο, η καθεμία. «Εμείς έχουμε επιλέξει τον δρόμο της εξειδίκευσης, με μεγάλα καταστήματα σε εμπορικά πάρκα και logistics» σημείωσε. Τα πλεονεκτήματα της εξειδίκευσης, όπως επε σήμανε, είναι: απόκτηση know-how σε βάθος, στενή και μακροπρόθεσμη σχέση με τους πελάτες, αποτελεσματικότερη διαχείριση πεζες, με πιεσμένη ρευστότητα και καταθέ σεις. Σήμερα, ωστόσο, βλέπουμε μονοψήφιο δείκτη δανείων, καλή ρευστότητα και τρά πεζες που ανασχεδιάζουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο. Αναφέρθηκε στις δύο βασικές προκλήσεις της εποχής, που είναι η διεύρυν ση των πηγών κερδοφορίας και η πιστωτική επέκταση. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, BigPi Ventures.

εξεταστεί υπό το πρίσμα του

μπορούν να

Ο κ. Απόστολος Ταμβακάκης, ιδρυτής, πρόεδρος μεγάλος. μεγάλα 10-12 Υπάρχουν και άλλα πιο μικρά, κάποια εξ αυτών ασχο λούνται με νεοφυείς επιχειρήσεις. Aλλά και ανάμεσα στα ελληνικά equity funds δεν υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός, γιατί δεν είναι πολλά». Εκτίμησε μάλιστα ότι θα είναι επιτυχία αν σε 3-4 χρόνια το ποσό των κεφαλαίων υπό διαχείριση διπλασιαστεί στα 3,5 δισ., ενώ έδωσε έμφαση στην ανάγκη να υπάρχουν ελληνικές ομάδες private equity, καθώς αυτό θα σημαίνει ότι θα μεγαλώσουν τα υπό διαχείριση κεφάλαια, ενώ τα ελληνι κά private equities συνήθως είναι πιο φιλικά προς τον επιχειρηματία.

τυχημένη

Ο κ. Γιώργος Μαυρίδης, πρόεδρος

SouthBridge

Τα

ΧΡΗΜΑ 45 ΔιαχείρισηςΘεσμικήςΣυνέδριο3o Βασίλειος Κλέτσας, Διευθύνων Σύμβουλος, Alpha Trust ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ ΑΕΕΧ. Απόστολος Ταμβακάκης, Ιδρυτής, Πρόε δρος & Διευθύνων Σύμβουλος, EOS Capital Partners. Από αριστερά: Ιωάννης Μπόικος, Senior Director, Affluent & Upper Mass Sales Management Head, Όμιλος Τράπεζας Πειραιώς, Γρηγόριος Βυσσούλης, Επικεφαλής Τομέα Ιδιωτών Πελατών, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας, Γιώργος Βαρελτζίδης, Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής και Επικεφαλής Γενικής Διεύθυνσης Ιδιωτών, Eurobank, Παναγιώτης Νικολακόπουλος, Διευθυντής Personal Banking, Alpha Bank, Παναγιώτης Αντωνόπουλος, Αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος, Alpha Asset Management ΑΕΔΑΚ. Συντονιστής: Νένα Μαλλιάρα, Δημοσιογράφος, Insider.gr. στα επόμενα πέντε χρόνια» επεσήμανε. Το θέμα «Τραπεζικά δίκτυα: Επενδύσεις σε αμοιβαία κεφάλαια» τέθηκε στο επίκεντρο του πέμπτου πάνελ, που συντόνισε η δη μοσιογράφος Νένα Μαλλιάρα. Στο πάνελ συμμετείχαν οι κύριοι Παναγιώτης Αντωνόπουλος, αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Alpha Asset Management ΑΕΔΑΚ, Γιώργος Βαρελτζίδης, αναπλη ρωτής γενικός διευθυντής, επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Ιδιωτών Πελατών της Eurobank, Γρηγόριος Βυσσούλης, επι κεφαλής του Τομέα Ιδιωτών Πελατών της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας, Ιωάννης Μπόικος, Senior Director, Affluent & Upper Mass Sales Management Head του Ομίλου Τράπεζας Πειραιώς, και Παναγιώτης Νικο λακόπουλος, διευθυντής στη Διεύθυνση Personal Banking της Alpha Bank. Παρουσίαση με τίτλο «Ο κλάδος των ΑΕΕΧ στο Χρηματιστήριο Αθηνών» πραγματοποί ησε ο κ. Βασίλειος Κλέτσας, διευθύνων σύμβουλος της Alpha Trust ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ ΑΕΕΧ, κάνοντας αναφορά στις Εταιρείες Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου και τον ρόλο που διαδραματίζουν για τον αποταμιευ τή. «Κάποτε ο κλάδος είχε 30 εισηγμένες και τώρα έχει μόνο μία, την ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ» τόνισε. Αναλύοντας τους λόγους της συρρί κνωσης, ο κ. Κλέτσας ανέφερε: 1) Σύσταση και εισαγωγή νέων ΑΕΕΧ σε περιβάλλον ήδη υψηλών αποτιμήσεων και προσδοκιών, 2) Φορολογικά κίνητρα για απορροφήσεις εταιρειών, 3) Εσφαλμένη συσχέτιση ΑΕΕΧ με μεγάλα discounts, 4) Παύση των Δημόσιων Εγγραφών, 5) Έλλειψη του ενδιαφέροντος του ελληνικού οικοσυστήματος για επεν δυτικά σχήματα «κλειστού τύπου». Τέλος, ο κ. Κλέτσας εισηγήθηκε τρία σημεία για την ανάκαμψη του κλάδου: ύπαρξη μακροπρό θεσμων κεφαλαίων, κινητοποίηση οικοσυ στήματος, νέες εισαγωγές στο ΧΑ.

των

και διευθύνων σύμβουλος της EOS Capital Partners, αναφορικά με τον ανταγωνισμό της αγοράς, σχολίασε ότι «δεν είναι

private equity ως

και

private equities και hedge funds του εξωτερικού στρέφονται σε tickets πάνω από 100 εκατ. ευρώ. Το μέσο ticket στα ελληνικά private equities είναι στα

τη

Στο έκτο πάνελ, με θέμα «Επενδύοντας σε private equity funds» και συντονιστή την κ. Αρτέμιδα Παναγιωτοπούλου, διευ θύνουσα σύμβουλο της ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ, ο κ. Γιάννης Παπαδόπουλος, πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Εταιρειών Επιχειρημα τικών Κεφαλαίων (HVCA), senior partner της EOS Capital Partners, ανέφερε ότι σήμερα δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά 10-15 ενεργές ομάδες διαχείρισης, με κεφάλαια που προσεγγίζουν τα 2 δισ. ευρώ. «Τα ξένα private equity funds και venture capital έβγαλαν αποδόσεις, όπως θα βγάλουν και όσοι θα μπουν τώρα σε καλές ελληνικές εταιρείες» σημείωσε. Ο κ. Πέτρος Κατσούλας, πρόεδρος του Elikonos Capital ΑΕΔΟΕΕ, είπε ότι τα επι χειρηματικά funds μπορούν να βοηθήσουν ένα θεσμικό χαρτοφυλάκιο να αποφύγει τις βραχυχρόνιες διακυμάνσεις, ενώ ο μα κροχρόνιος χαρακτήρας των επενδύσεών τους αποτρέπει από καταστάσεις πανικού. Σύμφωνα με τον κ. Κατσούλα, τα ρίσκα της επένδυσης αυτής για τους θεσμικούς είναι η αδυναμία αποεπένδυσης αν ο θεσμικός αντιμετωπίζει ρευστοποιήσεις, η απώλεια κεφαλαίων και η ανάγκη επανεπένδυσης, γιατί τα κεφάλαια επανεπενδύονται δεν παραμείνουν εσαεί σε μια επι επένδυση. της Advisors ΑΕΔΟΕΕ, περιέγραψε συμμετοχή θεσμικών επενδυτών σε επένδυση που πρέπει να track record

εκατ. ευρώ.

όπως και στην Ελλάδα. Πρόκειται για το μέλλον στην

Έκανε

Ο κ. Αντωνόπουλος ανέφερε ότι «το μικρό μέγεθος της χώρας έχει καλά και αρνητικά στοιχεία. Από συγκρίσεις που μπορεί οποιοσ δήποτε να κάνει, μπορεί να συμπεράνει ότι δεν έχουμε να ζηλέψουμε σε κάτι από το εξωτερικό. Ως Alpha ΑΕΔΑΚ, βρισκόμαστε στην κορυφή της λίστας σε σχέση με τα πα γκόσμια προϊόντα. Οι συνθήκες μάς έχουν βοηθήσει και έχουμε καλό human capital, που πρέπει να “κουμπώσει” με την τεχνο λογία και να προσαρμοστούν στις ανάγκες, συνδυάζοντας πάντα την καλή οργάνωση». Ο κ. Καρυτινός επεσήμανε ότι «αυτή τη στιγμή, βλέπουμε μια τεκτονική αλλαγή στο κομμάτι του real estate, έχει αλλάξει η ποιότητα του προϊόντος, όπως τα πράσινα κτήρια και το στοκ παγκοσμίως είναι πολύ μικρό, κατασκευή». μάλιστα θέμα του πληθωρισμού,

αναφέροντας ότι «έχουμε περάσει τέτοιους κύκλους στο παρελθόν, απλά το είχαμε ξεχάσει. Η αναπροσαρμογή ενοικίων συμ βαίνει ήδη. Υπάρχουν συζητήσεις για το ύψος τους, βάσει των επιπέδων του πληθωρισμού. Πράγματι τα ακίνητα έχουν τον χαρακτήρα του hedging απέναντι στον πληθωρισμό. Το τι θα γίνει με τις τιμές, μάλλον, είναι κάτι πιο δύσκολο να απαντηθεί». Ο κ. Μπαμπλέκος ανέφερε ότι η Ελλάδα πρωταγωνιστεί στο ποσοστό ιδιοκτησίας

3o Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης 46 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 Από αριστερά: Ελένη Κορίτσα, Πρόεδρος, Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Ένωσης Θεσμι κών Επενδυτών, Αντιπρόεδρος ΔΣ & Αναπληρώτρια Διευθύνουσα Σύμβουλος, Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ, Κωνσταντίνος Λάζαρης, Πρόεδρος ΔΣ, Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Εμπορίου Τροφίμων & Πρόεδρος ΔΣ, Ένωση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης Ελλάδας, Γιώργος Μαυρίδης, Πρόεδρος, Southbridge Advisors ΑΕΔΟΕΕ, Πέτρος Κατσούλας, Πρό εδρος, Elikonos Capital ΑΕΔΟΕΕ, Γιάννης Παπαδόπουλος, Senior Partner, EOS Capital Partners, Πρόεδρος, Ένωση Ελληνικών Εταιρειών Επιχειρηματικών Κεφαλαίων (HVCA). Συντονιστής: Άρτεμις Παναγιωτοπούλου, Διευθύνουσα Σύμβουλος, ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ. του fund και των συντελεστών του. Πρότεινε να εξετάζεται επίσης η επενδυτική πολιτική και η αντίληψη του fund. Τα funds αυτά, είπε, επενδύουν στην πραγματική οικονομία και σε μη εισηγμένες εταιρείες και βοηθούν την ανάπτυξη της οικονομίας. Ο κ. Κωνσταντίνος Λάζαρης, πρόεδρος του ΤΕΑ Υπαλλήλων Εμπορίου Τροφίμων και πρόεδρος της Ένωσης των ΤΕΑ Ελλάδας, είπε ότι τα ΤΕΑ είναι εξ ορισμού θεσμικοί με ρευστότητα, οι οποίοι εκ του Νόμου μπορούν να επενδύσουν μέχρι το 5% του ενεργητικού τους σε private equity. Περιέγραψε δε τα funds ως μια νέα επενδυτική επιλογή, που μπορεί να βοηθήσει την εθνική οικονομία, να ενισχύσει την κοινωνική ευθύνη και να φέρει Ηαποδόσεις.κ.Ελένη Κορίτσα, αντιπρόεδρος και αναπληρώτρια CEO της Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ, ανέφερε ότι η επιλογή αυτή είναι μια πρόκληση και ότι οι επιχειρή σεις μόλις άρχισαν να χτίζουν τα δικά τους ΤΕΑ. Πρόσθεσε ότι θα πρέπει να εξεταστεί η πολιτική της επιχείρησης που οι εργαζόμενοι μετέχουν στο ΤΕΑ, αν δηλαδή έχει πολιτική προσλήψεων, οι ηλικίες των εργαζομένων και γενικά να υπάρχουν σε κοντινό χρονικά ορίζοντα υποχρεώσεις πληρωμών. Το τελευταίο πάνελ του συνεδρίου αφορούσε στα συμπεράσματα της συνολικής συζήτησης. Αυτό το συντόνισε ο κ. Κρις Αίσωπος, πρό εδρος της Ελληνικής Ένωσης Διαχειριστών Συλλογικών Επενδύσεων και Περιουσίας (ΕΘΕ), διευθύνων σύμβουλος της ALPHA TRUST, και συμμετέχοντες ήταν οι κ.κ. Παναγιώτης Αντωνόπουλος, αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Alpha Asset Management ΑΕΔΑΚ, Αριστοτέλης Καρυτινός, διευθύνων σύμβουλος της Prodea Investments, Ηρακλής Μπαμπλέκος, πρόεδρος του ΔΣ και διευθύνων σύμβουλος της Πειραιώς Asset Management ΑΕΔΑΚ, Θεοφάνης Μυλωνάς, πρόεδρος του ΔΣ και διευθύνων σύμβουλος της Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ, αντιπρόεδρος της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών (ΕΘΕ), και Ευ στράτιος Σαραντινός, διευθύνων σύμβου λος της Εθνικής Asset Management ΑΕΔΑΚ.

εκτενή αναφορά στο

ακινήτων. «Για να αναπτύξεις κάτι, πρέπει ο κόσμος να το γνωρίσει. Ο Έλληνας έχει στρεβλή εικόνα. Έχουμε δημιουργήσει αρκετό υλικό και μαζί με το δίκτυο διανομής το φέρνουμε σε επικοινωνία με τον πελάτη. Πάνω σε αυτό διοργανώνουμε τακτικές συναντήσεις, ενημερώσεις και εκπαίδευση. Το προϊόν πρέπει να είναι ξεκάθαρο, δια φανές, επικοινωνήσιμο. Και σε αυτό έχουμε προχωρήσει αρκετά ως Τράπεζα Πειραιώς και έχουμε κάνει ένα βήμα μπροστά, κατε βάζοντας μια ταχύτητα στην επαγγελματική διαχείριση, ώστε να είναι προσβάσιμη στον απλό πελάτη μας και να κατανοήσει τι προ σφέρει η διαχείριση, ποιες είναι οι δικές του ανάγκες» τόνισε. Συμπληρώνοντας είπε: «Για τα ΤΕΑ δεν έχω αμφιβολία ότι θα έχουμε καλές εξελίξεις. Είναι εδώ για να μείνουν και να ανθίσουν». Ο κ. Μυλωνάς επεσήμανε ότι βρισκόμα στε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. «Ο στόχος είναι σωστός, αλλά θα πρέπει να δούμε το χρονοδιάγραμμα για το ESG. Ο πόλεμος, η ενεργειακή κρίση και ο πληθωρισμός έχουν φέρει πράγματα σε αμφισβήτηση και ο τρόπος εφαρμογής του ESG πρέπει να ανα διαρθρωθεί. Έχουμε αναλάβει μεγάλο μέρος των ευθυνών να πιέσουμε την αγορά και βρισκόμαστε σε μια στιγμή που τα πράγματα είναι δύσκολα. Το ESG μάς αφορά όλους, αλλά πρέπει να δούμε πώς θα πετύχουμε ομογενοποίηση των στοιχείων. Εκεί έχουμε

ΔιοργάνωσηΣΥΝΕΔΡΙΟ ΘΕΣΜΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ 3ο 22 & 23.06.#famc22 ethosevents.eu PREMIUM CORPORATE PARTICIPATIONS SILVER SPONSORS ASSOCIATE SPONSORSBRONZE SPONSOR GOLD SPONSORS WITH KIND SUPPORT COMMUNICATION SPONSORS Panel Ι: “Ο Ρόλος των εγχώριων θεσμικών επενδυτών στην ελληνική οικονομία” Panel ΙΙ: “Η Σημασία της Επαγγελματικής Διαχείρισης των Ασφαλιστικών Πυλώνων” Panel ΙΙΙ: “AK & ESG investing” Panel ΙV: “Η ΑΕΕΑΠ μοχλός ανάπτυξη και επενδυτική επιλογή” Panel V: “Τραπεζικά Δίκτυα: επενδύσεις σε Αμοιβαία Κεφάλαια” Panel VI: “Επενδύοντας σε Private Equity Funds” Panel VII ”Συμπεράσματα –Προοπτικές του κλάδου” To συνέδριο-σημείο συνάντησης και αναφοράς του συνόλου των θεσμικών επενδυτών. UNDER THE AUSPICES OF ΧΡΗΜΑ 47 ΔιαχείρισηςΘεσμικήςΣυνέδριο3oΑπό αριστερά: Αριστοτέλης Καρυτινός, Διευθύνων Σύμβουλος, Prodea Investments, Β’ Αντιπρόε δρος, Ελληνική Ένωση Διαχειριστών Συλλογικών Επενδύσεων και Περιουσίας (ΕΘΕ), Ευστράτιος Σαραντινός, Διευθύνων Σύμβουλος, Εθνική Asset Management ΑΕΔΑΚ, Ηρακλής Μπαμπλέκος, Διευθύνων Σύμβουλος, Πειραιώς Asset Management ΑΕΔΑΚ, Παναγιώτης Αντωνόπουλος, Αντιπρό εδρος και Διευθύνων Σύμβουλος, Alpha Asset Management ΑΕΔΑΚ., Θεοφάνης Μυλωνάς, Πρόε δρος ΔΣ & Διευθύνων Σύμβουλος, Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ, Αντιπρόεδρος, Ελληνική Ένωση Διαχειριστών Συλλογικών Επενδύσεων και Περιουσίας (ΕΘΕ). Συντονιστής: Κρις Αίσωπος, Πρόεδρος, Ελληνική Ένωση Διαχειριστών Συλλογικών Επενδύσεων και Περιουσίας (ΕΘΕ), Διευ θύνων Σύμβουλος, ALPHA TRUST. αποκλίσεις. Οπότε η γνώμη μου είναι ότι χρειάζεται παραπάνω χρόνος» σημείωσε. Ο κ. Σαραντινός ανέφερε ότι «για να υπάρξει αλλαγή στη σκέψη και τον τρόπο που επενδύει ο Έλληνας (μέχρι τώρα επεν δύει σε ακίνητα και καταθέσεις), θα πρέπει να υπάρξει μια εξωγενής βοήθεια από το κομμάτι των επικουρικών συντάξεων, όπου αυτές συνδέονται με τους μισθούς των ερ γαζόμενων και ο καθένας έχει συμφέρον να παρακολουθεί την αγορά, να ενημερώνεται και να βλέπει ποια θα είναι η σύνταξή του. Η αγορά δεν είναι τίποτα άλλο παρά συχνό τητες που αλληλεπιδρούν. Οι νέοι άνθρωποι είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία και αυτό αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ζωής και της πραγματικότητας». Τέλος, σημείωσε ότι «το ενεργητικό των αμοιβαίων κεφαλαί ων στο εξωτερικό είναι 21% και στην Ελλάδα χαμηλότερο του 1%. Πρέπει να υπάρχει ένας εποπτικός φορέας, να υπάρχουν πολυερ γοδοτικά ταμεία. Να δοθούν φορολογικά κίνητρα σε επενδυτές και εργοδότες». • • •

ενεργητικό των επαγγελματικών ταμείων ξε περνούσε το 100% του μεγέθους της οικονο μίας τους σε όρους ΑΕΠ στα τέλη του 2020. Σε τρεις χώρες ήταν υψηλότερο από 200%. Αυτές είναι η Δανία, η Ολλανδία και η μικρή σε μέγεθος Ισλανδία. Το παραπάνω δείχνει μια σημαντική ροπή προς μακροχρόνια απο ταμίευση των νοικοκυριών των εν λόγω χωρών, συγκριτικά με τη χώρα μας, όπου η καθαρή αποταμίευση κατέγραφε αρνητικό πρόσημο ολόκληρη τη δεκαετία 2010-2019 και ήταν θετική, αλλά ασθμαίνουσα, την τε

48 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 άρθρο

του δρος Χρήστου Π. Νούνη, προέδρου της Ελληνικής Ένωσης Ταμείων Επαγγελ ματικής Ασφάλισης (ΕΛΕΤΕΑ), προέδρου του ΔΣ του Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης του Υπουργείου Οικονομικών (ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ) Η επίδραση της ανάπτυξης του 2ου πυλώνα στο ΑΕΠ και την ελληνική οικονομία σε ετήσια και μακροχρόνια βάση

Η

επαγγελματική ασφάλιση αποτελεί τον αρχαιότερο πυλώνα ασφάλισης, με τη μακροβιότερη ιστορία, περίπου δυόμισι αιώνες από την ίδρυση του πρώτου ΤΕΑ στις ΗΠΑ, έναν αιώνα σχεδόν πριν την εγκαθίδρυση της κοινωνικής ασφάλισης στη ΗΓερμανία.επαγγελματική ασφάλιση παγκοσμίως αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς. Μάλιστα είναι χαρακτηριστικό το ότι την τελευταία δωδεκαετία –από την κρίση του 2008 έως το 2020– έχει υπερδιπλασιαστεί (x 2,35 φορές)

η αξία των περιουσιακών στοιχείων των ΤΕΑ, αντιπροσωπεύοντας σε ποσοστό το 64% του παγκόσμιου ΑΕΠ ή, σε ονομαστικούς όρους, τα 54,1 τρισ. δολ., όταν το παγκόσμιο ΑΕΠ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, ήταν 84,5 τρισ. δολ. σε τρέχουσες τιμές. Βέβαια, περισσότερα από τα μισά περι ουσιακά στοιχεία βρίσκονται σε συνταξιοδο τικά ταμεία των ΗΠΑ. Εντυπωσιακό είναι το στατιστικό στοιχείο ότι σε 9 χώρες του ΟΟΣΑ, σύμφωνα με τη μελέτη OECD Global Pension Statistics (2021), το

ΧΡΗΜΑ 49

τα πιο πρόσφατα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν στην έκθεση του World Pension Alliance, με τίτλο “2022 Sustainable Finance”, τα περιουσιακά στοι χεία των συνταξιοδο τικών ταμείων στον ΟΟΣΑ εκτιμάται ότι σήμερα υπερβαίνουν τα 54 τρισ. δολ., με τα συνταξιοδοτικά κεφά λαια υπό διαχείριση να χείαΤαακώνοικονομικώνπαγκόσμιωνπερίπουαντιπροσωπεύουντο10%τωνχρηματοπεριουσιστοιχείων.παγκόσμιαστοιεπιβεβαιώνουντη

θα έχουν βαρύνοντα ρόλο ως σημαντικοί θε σμικοί επενδυτές. Η συμβολή τους αναμένεται να είναι ουσι αστική στην επίτευξη των στόχων, καθώς θα πρέπει να αποδεικνύουν τις ανάλογες πολιτικές εξυπηρέτησης των στόχων που υιοθετούν, αποκαλύπτοντας το μερίδιο των επενδύσεών τους σε δραστηριότητες που θεωρούνται βιώσιμες (screening) και να ενημερώνουν το επενδυτικό κοινό. Οι στόχοι ESG

Σύμφωναδιετία.με

λευταία

σημαντικά.Ωστόσομωνστηνκαιδιασφάλισηπροάσπισησυνταξιοδότηση,ταξινόμηση,βάλλειΤέλος,υποδομήτουσεων,μησηχρηματοδότησηπτυξη.τιςφάσειςφιλοσοφίακοί-Διακυβέρνησης)(Περιβαλλοντικοί-Κοινωνισηματοδοτούντηνέαπουθαδιέπειτιςεπενδυτικέςαποτωνεπενδυτικώνφορέων,μεγνώμοναβιώσιμεςεπενδύσειςκαιτηναειφόροανάΔιαδραματίζονταςπιοενεργόρόλοστητηςμετάβασης,στηνοικοδόκαιυποστήριξητωνβιώσιμωνεπενδύστηναντιμετώπισητηςανθεκτικότηταςχρηματοπιστωτικούτομέαωςθεσμικήχρηματοδότησης.ηδομήκαιηλειτουργίατωνΤΕΑσυμμεθετικόπρόσημοστηνκοινωνικήήτοιστηναξιοπρεπήεργασίακαιμεσεβασμό,υποστήριξηκαιτωνανθρώπινωνδικαιωμάτων,στηενόςεπαρκούςβιοτικούεπιπέδουστηνευημερίατωνμελώντους,καθώςκαιοικοδόμησηυγιώνκοινοτήτωνκαιβιώσικοινωνιών,χωρίςαποκλεισμούς.ηεικόναστηχώραμαςδιαφέρειΗισχύςκαιτομέγεθοςτωνΤΕΑ

δυναμική του θεσμού, που προασπίζεται το «κοινωνικό συμβό λαιο», δηλαδή τη σύμπραξη των εργοδοτών και των εργαζομένων για τη διασφάλιση της ευημερίας και ενός υψηλότερου μελλοντι κού βιοτικού επιπέδου κατά την περίοδο της συνταξιοδότησης, με την έμπρακτη υποστή ριξη των εργοδοτών τους. Ταυτόχρονα, συνιστούν έναν δυναμικό θεσμικό επενδυτή, που πρωταγωνιστεί στην ενίσχυση των παγκόσμιων επενδύσεων και της μελλοντικής ανάπτυξης. Πρώτιστος στόχος βέβαια των ΤΕΑ δεν είναι άλλος από την εξυπηρέτηση του βέλτιστου συμφέρο ντος των ασφαλισμένων τους μελών μέσα από την άσκηση αποτελεσματικών μακρο χρόνιων επενδυτικών πολιτικών για την επίτευξη υπεραξιών στους ατομικούς

δεν αντιστοιχεί στην παγκόσμια εικόνα του θεσμού. Τα βασικά αίτια είναι πολλά: το έντονο δημογραφικό πρόβλημα και η αβεβαι ότητα της πολιτικής, η παντοδυναμία του 1ου πυλώνα, που μέχρι πρότινος λειτουργούσε μόνο με το αναδιανεμητικό μοντέλο χρημα τοδότησης, και τα ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης των συντάξεων, η χαμηλή καταναλωτική συνείδηση, η έλλειψη των απαραίτητων γνώσεων των πολιτών ώστε να εμπιστευτούν έναν από τους υγιέστερους θεσμούς ως όχημα αποταμίευσης κ.ά. Η χώρα μας, δυστυχώς, μέχρι και σήμερα, παραμένει ουραγός μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ στη διείσδυση των επαγγελματι κών ταμείων στο ασφαλιστικό σύστημα. Το μέγεθος των ΤΕΑ σε όρους αξίας περιου σιακών στοιχείων (ενεργητικού) για τα 26 ΙΕΣΠ-ΤΕΑ ανέρχεται σε μόλις 0,1% του ΑΕΠ, ενώ, συνυπολογίζοντας και τα 4 ΤΕΑ υποχρε ωτικής ασφάλισης, το αντίστοιχο ποσοστό δι αμορφώνεται μόλις στο 1,1% του ΑΕΠ ή 1,83 δισ. σε ονομαστικούς όρους, το 2021. Ιδιαίτερα ενθαρρυντικό στοιχείο είναι το ότι τα ΤΕΑ στη χώρα μας φαίνεται να βρίσκονται σε τροχιά αναπτυξιακού άλματος. Σύμφωνα με τα στοιχεία της τελευταίας διετίας, εντός του 2021 ιδρύθηκαν τρία νέα Ταμεία Επαγ γελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) και το 2022 προστέθηκαν άλλα δύο, εκείνα της Eurobank και της ΔΥΝΑΜΙΣ Ασφαλιστική. Οι νέες εισαγωγές ΤΕΑ φανερώνουν το τε

συντα ξιοδοτικούς λογαριασμούς. Βασικές προτεραιότητες αποτελούν η ασφά λεια, η ποιότητα, η ρευστότητα και η κερδοφο ρία του χαρτοφυλακίου στο σύνολό του καθώς και η κάλυψη των τεχνικών αποθεματικών για τις μελλοντικές συνταξιοδοτικές παροχές. Κομβικό ρόλο αναμένεται να διαδραματί σουν τα ΤΕΑ και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊ κής Πράσινης Μετάβασης και του Green Deal μέσω του EU Taxonomy και της Κλιματικής Στρατηγικής της Ευρώπης για το 2030 και το 2050. Στη σταδιακή ανάπτυξη ενός Συστήμα τος Ταξινόμησης στην ΕΕ για περιβαλλοντικά βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες τα ΤΕΑ

Αυξάνεται σημαντικά η παραγωγικότητα της εργασίας.

κινήτρων για τη συμμετοχή των εργαζομέ νων σε ευρεία κλίμακα. Πιο αναλυτικά, τα οφέλη είναι:

Η επαγγελματική ασφάλιση, με βάση τα σενάρια που αναπτύχθηκαν, μπορεί να συνει σφέρει στην ελληνική οικονομία, σε όρους ΑΕΠ, έως και 2,7 δισ. ευρώ, σε ετήσια βάση. Μια τεράστια δυνητικά συνεισφορά για την εθνική μας οικονομία και το σύνολο της κοινωνίας. Αναδεικνύει, δηλαδή, για άλλη μία φορά, όπως και η μελέτη της Επιτροπής Πισσαρίδη, που παρουσιάστηκε πέρσι από

η πρόσφατη εμπεριστατωμένη κλαδική μελέτη του ΙΟΒΕ για την επαγγελματική ασφάλιση. Μια μελέτη που ανατέθηκε θεσμικά από την ένωση και παρουσιάστηκε στις αρχές του τρέχοντος έτους στο Χρηματιστήριο Αθηνών, αναδεικνύοντας την τρέχουσα και δυνητική συνεισφορά της επαγγελματικής ασφάλισης στην ελληνική οικονομία. Στην έκθεση τονίζεται ότι η συνεισφορά του 2ου πυλώνα μπορεί να είναι πολλαπλασια στική με τις κατάλληλες στοχευμένες θεσμι κές και ευρύτερες παρεμβάσεις (όπως την απλοποίηση των διαδικασιών, την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και τη μείωση του διαχειριστικού κόστους, τη θεσμοθέτηση της δυνατότητας σύστασης «πολυ-εργοδοτι κών» ΤΕΑ), για την ενίσχυση

μεταρρύθμιση και ότι το επερχόμενο νομοσχέδιο θα δώσει μια πιο δυναμική χροιά στον θεσμό των ΤΕΑ, ιδίως μέσω της απλοποίησης και επιτάχυνσης των αδειοδοτικών διαδικασιών, και τη δυνατότη τα ίδρυσης πολυεργοδοτικών ΤΕΑ. Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά τα στατιστικά στοιχεία της αγοράς, το συνολικό τους ενερ γητικό, σύμφωνα με τα

50 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 ράστιοάρθρο

Δημιουργούνται αποθεματικά έως και 27 δισ. ευρώ στην εικοσαετία με πολλαπλασια στικά οφέλη για την πραγματική οικονομία.

Ενισχύεται η εγχώρια παραγωγική δομή, με το νέο πάγιο κεφάλαιο να εκτιμάται έως και 7 δισ. ευρώ υψηλότερο στην εικοσαετία.

ενδιαφέρον από πλευράς των ελ ληνικών ασφαλιστικών εταιρειών και των πιστωτικών ιδρυμάτων. Με πρωτοβουλία μάλιστα των εργοδοτριών εταιρειών των συ γκεκριμένων εταιρειών, θα αναπτυχθούν τα πολλαπλά οφέλη και τα μοναδικά οφέλη και κίνητρα για όλους τους ενδιαφερομένους. Το ενθαρρυντικό και ταυτόχρονα αισιόδο ξο στοιχείο είναι το αυξημένο ενδιαφέρον εργοδοτών να δημιουργήσουν ΤΕΑ. Το momentum για την ίδρυση ΤΕΑ είναι περισ σότερο έντονο από ποτέ άλλοτε κατά τη δι άρκεια της τελευταίας εικοσαετίας, μετά την καθιέρωσή του και στην Ελλάδα. Ελπίζουμε ότι το περιβάλλον θα αλλάξει μετά την επικείμενη στοιχεία του 2021, φτάνει μόλις σε 1,834 δισ. ευρώ, από 1,643 δισ. ευρώ στα τέλη του 2020, αυξημένο κατά 11,69%. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, το ενεργητικό έφτασε τον Μάρτιο του 2022 τα 1,799 δισ. ευρώ, λόγω της διόρθωσης των αγορών, με υψηλή μεταβλητότητα και έντονη οικονομική αβεβαιότητα.

Η μέση ετήσια σταθμική απόδοση του χαρ τοφυλακίου των ελληνικών ΤΕΑ το 2021 έφτασε στο 6,14%. Η απόδοση είναι σημαντι κά υψηλότερη από τα μέσα επίπεδα επιτοκί ων που επικράτησαν στις αγορές χρήματος, αναδεικνύοντας τα οφέλη της μακροχρόνιας τακτικής και επαρκώς διαφοροποιημένης επένδυσης μέσω της αξιοποίησης της υψηλής ποιότητας επαγγελματικής διαχείρισης. Όσον αφορά τη συνεισφορά του 2ου πυλώνα στην ελληνική οικονομία και τον τομέα των επενδύσεων και της ανάπτυξης της κεφαλαι αγοράς, βασικό σημείο αναφοράς αποτελεί του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης και την παροχή

Το πραγματικό ΑΕΠ εκτιμάται, κατά μέσο όρο, περί το 1 δισ. ευρώ υψηλότερο σε πραγματικούς όρους (τιμές 2019) στην ει κοσαετία. Η μακροπρόθεσμη ενίσχυση του ετήσιου ΑΕΠ μπορεί να ξεπεράσει τα 2,7 δισ. ευρώ, σε πραγματικούς όρους.

τον τον νομπελίστα καθηγητή στο 2ο Συνέδριό μας, τον ρόλο του κεφαλαιοποι ητικού συστήματος μέσω της επαγγελμα τικής ασφάλισης ως αναπτυξιακού μοχλού της εθνικής οικονομίας, πυλώνα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της ισχυροποίησης της κεφαλαιαγοράς, εγγυητή της χρηματοοικονομικής σταθερότητας της χώρας μας.

ίδιο

ΧΡΗΜΑ 51

Τέλος, η πολυεπίπεδη αυτή μελέτη ολοκλη ρώνεται με την καταγραφή των προτάσεων των ερευνητών του ΙΟΒΕ για μέτρα πολιτικής και πρωτοβουλίες με στόχο την ισχυροποίηση του ιστορικότερου πυλώνα ασφάλισης, ενώ αποτυπώνεται και ο ενδεχόμενος αντίκτυπος και τα πολλαπλά οφέλη του θεσμού της συ μπληρωματικής ασφάλισης για την οικονομία σε όρους επενδύσεων και ανάπτυξης. Η επαγγελματική ασφάλιση έχει μεγάλα πε ριθώρια ανάπτυξης στη χώρα μας, καθώς σήμερα είναι πολύ λιγότερο διαδεδομένη στην Ελλάδα από ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Με την άρση των εμποδίων και των περιορισμών και, φυσικά, με την παροχή οικονομικών κινήτρων για την ενίσχυση της αποταμίευσης σε ασφαλισμένους και εργοδό τες που θα επιτρέπουν την υγιή και βιώσιμη ανάπτυξη του θεσμού, σε ένα σταθερό και διαφανές φορολογικό πλαίσιο. Αδιαμφισβή τητα, η επαγγελματική ασφάλιση μπορεί να διαδραματίσει ρόλο αναπτυξιακού μοχλού στην ελληνική οικονομία και την ενίσχυση της εγχώριας αγοράς χρήματος και κεφαλαίου. Οι προσδοκώμενοι καρποί από την έμπρακτη στήριξη του 2ου πυλώνα είναι σαφείς: Διάχυση

του ασφαλιστικού κινδύνου μεταξύ των τριών πυλώνων. Η ανάπτυξη των ΤΕΑ ισοδυναμεί με ενίσχυ ση της αποταμίευσης, με τη νέα αποταμί ευση να κινητοποιεί νέες επενδύσεις, μέρος των οποίων είναι εγχώριες επενδύσεις. Αύξηση των επενδύσεων και της παραγω Βιώσιμογικότητας.ασφαλιστικό, με βελτίωση της επάρκειας των συνταξιοδοτικών παροχών και επομένως βελτίωση του βιοτικού επι πέδου των εργαζομένων κατά τη μετα-ερ γασιακή περίοδο. • • •

τρέχον καλοκαίρι του 2022, 100 ακτοπλοϊκά πλοία εξυπηρετούν καθημερινά 115 νησιά της χώρας μας είτε συνδέοντάς τα με την εν δοχώρα είτε πραγματοποιώντας συνδέσεις μεταξύ τους. Το 2021, η πανδημία συνέχισε να πλήττει την επιβατηγό ναυτιλία, ενώ η άρση των η κίνηση επιβατών το 2021 ήταν αυξημένη κατά 47% ενώ η κίνηση των οχημάτων κατά 37% σε σύγκριση με το 2020. Οι αριθμοί αισιόδοξες και ελπιδοφόρες, υποστηριζόμενες από τη σταδιακή αποκλι μάκωση της πανδημίας σε συνδυασμό με τη δυνατότητα αντιμετώπισης του κορωνοϊού με εμβολιασμό και αντιιικά φάρμακα. Παρ’ όλα αυτά, σημαντικές αγορές, όπως η κινε ζική, παραμένουν ακόμα κλειστές, πανδημίας.

περιοριστικών μέτρων, καταργώντας το μει ωμένο πρωτόκολλο μεταφοράς επιβατών στα πλοία, πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2022. Το 2021 ξεκίνησε με ζημιές του ακτοπλοϊκού κλάδου από τη χρήση του 2020 που ξεπέρασαν τα 130 εκατ. ευρώ. Το μετα φορικό έργο επιβατών του 2021, παρά τους αυξημένους περιορισμούς στη διακίνηση επι βατών, ιδίως κατά το πρώτο τετράμηνο του 2021, και την καθυστερημένη επανεκκίνηση της τουριστικής κίνησης, παρουσιάζεται αυ ξημένο σε σχέση με αυτό της χρήσης 2020, σηματοδοτώντας τη σταδιακή επαναφορά προς ομαλοποίηση της λειτουργίας των ακτοπλοϊκών εταιρειών. Παρ’ όλα αυτά, υπολείπεται κατά 40% σε σχέση με την προ Covid-19 περίοδο, και ειδικότερα σε σχέση με τη χρήση του 2019. Συγκεκριμένα,

Αντιμέτωπη μεηπροκλήσειςσημαντικέςακτοπλοΐα [φάκελος] Προβληματίζει το κόστος καυσίμου Σ

52 Μάιος - Ιούνιος 2022Ιούλιος - Αύγουστος 2022

είναι βέβαιο ότι θα ξεκινήσει στο εγγύς μέλλον. Τα παραπάνω επισημαίνονται στην 21η Ετήσια Μελέτη για την Ελληνική Ακτοπλοΐα, που εκπονείται και διανέμεται από την XRTC Business Consultants Ltd, όπου αναφέρε ται ότι η ζήτηση ακτοπλοϊκών υπηρεσιών ακολουθούσε σταθερά ανοδική πορεία την τετραετία 2016-2019, με αποτέλεσμα η ακτοπλοϊκή επιβατική κίνηση το 2019 να διαμορφωθεί στα

τις προοπτικές του κλάδου, με αποτέλεσμα τη μεγάλη μείωση στην κίνηση επιβατών και οχημάτων το 2020 και τη σταδιακή βελτίωσή της το 2021. Το Οι προβλέψεις για το 2022 είναι ιδιαίτερα αισι όδοξες και ελπιδοφόρες, ιδιαίτερα υποστηριζόμενες από τη σταδιακή αποκλι μάκωση της πανδημίας. ακτοπλοΐα

αυτοί ήταν ενδεικτικοί, αφού ο τουρισμός ανέκαμψε σημαντικά το 2021, με τις προβλέψεις για το 2022 να είναι ιδιαίτερα

εξαιτίας της

την παρούσα φάση, η ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά λειτουργεί εντός ενός εκρηκτικού πλαισίου, σε ένα περιβάλλον πληθωριστικό, με έντονες γεω πολιτικές επιδράσεις και σπάνιες υγειονομι κές συνθήκες. Ωστόσο, οι θετικές εξελίξεις στη διαχείριση της κρίσης χρέους προσφέ ρουν θετικές προοπτικές, που πιθανότατα δικαιολογούν νέες επενδύσεις στον κλάδο της ακτοπλοΐας υπό συνθήκες υποστήριξης και διαφάνειας. Ως εκ τούτου, καλούνται όλοι οι φορείς που συνθέτουν την αγορά, συμπεριλαμβανομέ νων των τραπεζών και του ελληνικού χρη ματιστηρίου, να μελετήσουν διεξοδικά την ίδια την αγορά και να τη στηρίξουν στον νέο κύκλο επενδύσεων που 19 εκατ., τον μεγαλύτερο αριθμό που έχει καταγραφεί. Ωστόσο, η πανδημία του κορωνοϊού ανέ τρεψε τη λειτουργία και

Η ενεργειακή κρίση που μαστίζει όλο τον πλανήτη επηρεάζει και την επιβατηγό ναυ Το κόστος των καυσίμων υπολογί ότι αντιστοιχεί περίπου στο 40% των ναύλων που εισπράττονται, ενώ σύμφωνα με τη ΣΕΕΝ οι ακτοπλοϊκές εταιρεί ες επιβαρύνθηκαν με 130 εκατ. ευρώ, λόγω της αύξησης του κόστους των καυσίμων κατά 45%.

τις ακτοπλοϊκές εταιρείες, καθιστώντας τους νησιωτικούς προορισμούς «ακριβούς» για

προοπτική να επεκταθεί και στην ακτοπλοΐα με την Panellenic Lines, στην οποία συμμετέχει επίσης η εταιρεία Time4 Vacation, συμφερόντων κ. Δημήτρη Χαριτίδη. Η νέα εταιρεία προχώρησε σε επένδυση 5 εκατ. ευρώ με την αγορά από την Ισπανία ενός πλοίου Monohull High Speed χωρητικότητας 750 επιβατών και 180 αυτοκινήτων, το οποίο εντός του Ιουλίου ξε κίνησε ημερήσιες κρουαζιέρες

Hellenic Seaplanes-Υδροπλάνα Ελλάδας ΑΕ: Tα υδροπλάνα αποτελούν ένα πρωτόγνωρο μέσο μετακίνησης για την Ελλάδα. Αδειοδοτήθηκαν τελικά τα υδατοδρόμια στον Βόλο, τη Σκόπελο, την Αλόννησο και τη Σκύρο, ενώ στη Σκιάθο θα πηγαίνουν στον αερολιμένα με υψηλότερο κόστος. Εκτός από τις Σποράδες, η εται ρεία θα εξυπηρετεί και τα νησιά του Ιονίου, αλλά και τις Κυκλάδες με προσεγγίσεις σε υπήνεμες περιοχές, όπως ο Καλαφάτης στη Μύκονο. Τα υδροπλάνα στις Σποράδες θα είναι είτε τα δεκαθέσια Cessna Caravan είτε τα 19 θέσεων καναδικής κατασκευής Twin Otter, αλλά σαφώς όλα θα εξαρτηθούν και από το ενδιαφέρον των ταξιδιωτών.

ΧΡΗΜΑ 53 Κι ενώ το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2022 το μεταφορικό έργο των ακτοπλοϊκών εταιρειών σημείωσε αύξηση σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρί ου του 2022 και τα ζοφερά γεγονότα που επακολούθησαν επηρέασαν αρνητικά την παγκόσμια οικονομία, οδηγώντας σε τερά στιες αυξήσεις τιμών στα καύσιμα και σε άλλα βασικά προϊόντα και πρώτες ύλες, ενώ διαταράχθηκαν οι εφοδιαστικές αλυσίδες, οι μεταφορές και οι αγορές χρήματος και κεφα λαίου, επιφέροντας μεγάλη αβεβαιότητα για το άμεσο μέλλον.

τιλία.

Καύσιμα

των πλοίων, τη μείωση ή τη συγχώνευση κάποιων δρομολογίων και τον περιορισμό άλλων λειτουργικών δαπανών. Όλα αυτά τα μέτρα όμως δεν είναι ικανά να απορροφήσουν τους οικονομικούς κραδα σμούς. Παράλληλα, η εμπόλεμη κατάσταση στην Ουκρανία και οι πληθωριστικές τάσεις αναγκάζουν

μενο έτος, τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια για τα

φάκελος ακτοπλοΐα-

κόστος, όπως

τον μέσο Έλληνα. Σε σχέση με το προηγού

δαπανών των πλοίων. Οι ιδιωτικές ακτοπλοϊκές επιχειρή σεις προχώρησαν σε μέτρα προκειμένου να μετριάσουν και να απορροφήσουν αυτό το

για τις οποίες δεν προβλέπεται ρήτρα καυ σίμου βάσει του σχετικού νόμου. Πρόκειται για συνολικά 42 ακτοπλοϊκές συνδέσεις, ενώ το συνολικό εκτιμώμενο κόστος θα αγγίξει περίπου τα 15 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι ήδη το Υπουργείο Ναυτιλίας, από τις αρχές Απριλίου, έχει προχωρήσει σε αναπροσαρ μογή των μισθωμάτων των πλοίων που εκτελούν δρομολογιακές γραμμές δημόσιας υπηρεσίας με πολυετείς συμβάσεις και στις οποίες, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία, προβλέπεται ρήτρα καυσίμου. Είσοδος νέων «παικτών»

τιμές των εισιτηρίων ήταν μονόδρομος για

καθαρών

Οικονομική κατάσταση ακτοπλοϊκών εταιρειών

Τα νέα δεδομένα για τον ακτοπλοϊκό κλάδο είναι εξόχως ανησυχητικά. Ειδικότερα, μετά από μια αύξηση της τάξης του 32,4% της μέσης τιμής των ναυτιλιακών καυσίμων το 2021 σε σχέση με τη χρήση 2020, η μέση τιμή των καυσίμων τον Φεβρουάριο του τρέ χοντος έτους αυξήθηκε περαιτέρω κατά 28% σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2021. Η τάση για περαιτέρω αύξηση των τιμών διατηρήθηκε και στις πρώτες εβδομάδες του Μαρτίου 2022. Η τιμή του καυσίμου μειωμένης περιεκτικότη τας σε θείο εξακολουθεί να κυμαίνεται πάνω από τα 1.000 ευρώ ο τόνος, όταν την ίδια περίοδο το 2021 κυμαινόταν στα 400 ευρώ. Το κόστος καυσίμων σε κανονικές περιόδους αποτελούσε το 30%-35% των λειτουργικών δαπανών των πλοίων, κατά μέσο όρο. Με τις αυξήσεις των τιμών των καυσίμων –αρχής γενομένης από το τέταρτο τρίμηνο του 2021 και όλο το 2022– να είναι υπερδι πλάσιες από την αντίστοιχη περσινή περίοδο, το κόστος καυσίμων εκτοξεύτηκε στο 60%-70% των λειτουργικών επιπλέον τη μείωση ταχύτητας τους επίδοξους τουρίστες να αναθεωρήσουν ή να αναβάλουν τις καλο καιρινές τους διακοπές. Οι αυξήσεις στις

ζεται

Panellenic Lines: Μετά την Panellenic Private Aviation, στον χώρο των ιδιωτικών VIP πτήσεων, ο όμιλος Καράτζη μπαίνει στην κρουαζιέρα με την στη γραμμή Ηράκλειο-Σαντορίνη, που παρουσιάζει πολύ μεγάλο τουριστικό ενδιαφέρον.

ελληνικά νησιά είναι ακριβότερα έως και 35%, πλέον.

Scandro Holding: Έπειτα από 21 χρόνια, εκτελέστηκε το πρώτο δρομολόγιο της θα λάσσιας επιβατικής σύνδεσης Κύπρου-Ελ λάδας από το πλοίο Daleela της εταιρείας Scandro Holding. Η γραμμή είναι επιδοτού μενη από το κράτος και το ύψος της επιδό τησης ανέρχεται στα 5,5 εκατ. ευρώ ετησίως για 22 δρομολόγια μετ’ επιστροφής ή 66 δρομολόγια σε βάθος τριετίας, όση δηλαδή είναι και η διάρκεια της σύμβασης, με δυ νατότητα παράτασης για άλλα τρία χρόνια, ανάλογα με την αύξηση των επιβατών. Σύμφωνα με τους όρους του διαγωνισμού, ο ανάδοχος θα μπορεί να ξεκινά την εκτέλεση των δρομολογίων μεταξύ Απριλίου-Μαΐου μέχρι Σεπτέμβριο-Οκτώβριο, που είναι η περίοδος κατά την οποία αναμένεται μεγα λύτερη ζήτηση από τους επιβάτες.

Οι εταιρείες, λόγω των υψηλών τιμών στα καύσιμα, έχουν θέσει ζήτημα αναπροσαρμο γής των μισθωμάτων στα δρομολόγια των μονοετών συμβάσεων της ακτοπλοΐας και

οχηματαγωγά πλοία, των οποίων ο μέσος όρος μήκους είναι τα 145 μέτρα. Είναι οι μόνες εταιρείες που δημοσιεύουν Ισολογισμούς και Ετήσια Δελτία, από τα οποία μπορούμε να αντλήσουμε πληροφορίες σχετικά με το μεταφορικό τους έργο και την οικονομική τους κατάσταση. Από το 2015 ο στόλος τους δεν παρουσιάζει διακυμάνσεις. Τα τελευταία τρία έτη αριθμούν σταθερά 43 πλοία ενώ ο μέσος όρος ηλικίας τους ανεβαίνει σταθερά, φτάνοντας τα 23 έτη. συνδέ μεταξύ τους. Κατηγοριοποιήσαμε τις 28 σε 3 κατηγορίες ανάλογα με το είδος των πλοίων τους και τα χαρακτηριστικά ATTICA ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ, με διακριτικό τίτλο “ATTICA GROUP” ή όμιλος ATTICA, είναι αμιγώς εταιρεία συμμετοχών

Απεικόνιση της ελληνικής ακτοπλοϊκής αγοράς Το τρέχον καλοκαίρι του 2022, 100 ακτο πλοϊκά πλοία εξυπηρετούν καθημερινά 115 νησιά της χώρας μας είτε συνδέοντάς τα με την ενδοχώρα είτε πραγματοποιώντας

54 Μάιος - Ιούνιος 2022 φάκελος - ακτοπλοΐα Ιούλιος - Αύγουστος 2022 τη μητρική εταιρεία ΑΝΕΚ ΑΕ (κλάδος επιβατηγού ναυτιλίας), την ΑΙΓΑΙΟΝ ΠΕΛΑΓΟΣ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (κλάδος επιβατηγού ναυτιλίας), την ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΑΠΟΚΟΡΩΝΑ ΑΕ (παραγωγή και διάθεση εμφιαλωμένου νερού-κλάδος εμφιάλω σης νερού), τη ΛΕΥΚΑ ΟΡΗ ΑΒΕΕ (τυποποίηση και εμπορία αγροτικών προϊόντων και ειδών συσκευασίας-κλάδος βιομηχανίας), την ΑΝΕΚ εταιρειών-κλάδοςσητηνυπηρεσιών(τουρισμός,ΚΗ-ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ-ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΑΝΩΝΥΜΗΕΤΑΙΡΕΙΑπαροχήσυμβουλευτικώνκ.λπ.-κλάδοςτουρισμού),ΑΝΕΚLINESITALIASrl(πρακτόρευκαιαντιπροσώπευσηναυτιλιακώντουρισμού). Πίνακας 1: Μεγάλες Ακτοπλοϊκές Εταιρείες (Στόλος & Κίνηση) Οι εταιρείες ΑΝΕΚ ΑΕ και ATTICA ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ είναι εισηγμένες στο Ελληνικό Χρηματιστήριο ενώ οι ΜΙΝΩΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ είναι μέρος του ιταλικού ομίλου ΤαGrimaldi.43πλοία των μεγάλων εταιρειών απο τελούν τους στυλοβάτες της αγοράς, αφού διακινούν επιβάτες και προπάντων το μεγα λύτερο μέρος των φορτίων από και προς τα νησιά. Καλύπτουν, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, τις ανάγκες των κατοίκων στη νησιω τική χώρα, αδιάλειπτα, με μεγάλα επιβατηγά/

σεις

και ως εταιρεία συμμετοχών δεν έχει δρα στηριότητα. Η εταιρεία μέσω των θυγατρικών της εταιρειών δραστηριοποιείται στην επιβα τηγό ναυτιλία. Ο όμιλος των ΜΙΝΩΙΚΩΝ αποτελείται από την εταιρεία ΜΙΝΩΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΑΝΕ και τη θυ γατρική αυτής Minoan Italia SpA. Γράφημα 2: Εξέλιξη Στόλου ATTICA/ΜΙΝΩΙΚΕΣ/ΑΝΕΚ (2002-2021)

εταιρείες

τους. Μεγάλες Εταιρείες Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται ο όμιλος της ΑΝΕΚ, ο όμιλος ATTICA, και ο όμιλος των ΜΙΝΩΙΚΩΝ, τα επιχειρηματικά μοντέλα των οποίων περιγράφονται ως εξής: Ο όμιλος της ΑΝΕΚ αποτελείται από: Η

Η αναφορά μας εδώ γίνεται πάντα σε επίπεδο στόλου και μόνο, καθώς αυτές οι εταιρείες δεν δημοσιοποιούν οικονομικά ή άλλου είδους στοιχεία. Τα στοιχεία των στόλων προ έρχονται από τις ιστοσελίδες των εταιρειών, ενώ τα στοιχεία για τις αγοραπωλησίες των πλοίων προέρχονται από το Διαδίκτυο και από πηγές της αγοράς.

ΧΡΗΜΑ 55

FAST FERRIES

Μικρότερες

Σε αυτήν την κατηγορία εντάξαμε 22 εται ρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο κυρίως σε άγονες και ενδονησιωτικές γραμμές. Η αναφορά μας εδώ γίνεται πάντα σε επίπεδο στόλου και μόνο, καθώς αυτές οι εταιρείες δεν δημοσιοποιούν οικονομικά ή άλλου είδους στοιχεία. Τα στοιχεία των φάκελος ακτοπλοΐαστόλων προέρχονται από τις ιστοσελίδες των εταιρειών, ενώ τα στοιχεία για τις αγο ραπωλησίες των πλοίων προέρχονται από το Διαδίκτυο και από πηγές της αγοράς. Η ζήτηση του μεταφορικού έργου των επιβατών και των οχημάτων αυξάνεται διαρκώς από το 2013, με εξαίρεση το 2020 που μειώθηκε δραματικά, λόγω της πανδημίας.

Πρέπει να τονίσουμε ότι πολλές από τις παραπάνω εταιρείες, πάρα το γεγονός ότι έχουν τοπικό χαρακτήρα, παρουσιάζουν καινοτόμες διαχειριστικές δομές, υιοθετούν προγράμματα καρτών προνομίων, κρατή σεις online, web check in, e-tickets, όπως οι μεγαλύτερες εταιρείες, και εξελίσσουν το προϊόν της ακτοπλοΐας. Επίσης, τονίζουμε ότι οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες επισκευάζουν ή και, σε κάποιες περιπτώσεις, χτίζουν τα πλοία τους στην Ελλάδα, γεγονός που χρήζει ιδιαίτερης ευαρέσκειας και στήριξης από το κράτος αλλά και όλους τους δημόσιους φορείς. Βασική προϋπόθεση όμως αποτελεί η ανά πτυξη εταιρικού προφίλ, με στόχο να μπο ρέσουν να αντλήσουν τραπεζικά κεφάλαια. Ανάλυση ζήτησης

τον διαχωρισμό αυτοκινήτων και φορτηγών. Πίνακας 2: Μεσαίες Εταιρείες ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ιδιόκτητα Δρομολογημένα SEAJETS 24 16 FAST FERRIES 4 4 LEVANTE FERRIES 6 4 ΣΥΝΟΛΟ 34 24 Μεσαίες Εταιρείες Σε αυτήν την κατηγορία εντάξαμε τρεις εται ρείες που δραστηριοποιούνται

SEAJETS

LEVANTE FERRIES

Πηγή: Δημοσιεύματα/Ιστοσελίδες Εταιρειών

Η ανάπτυξη των νησιών μας στηρίζεται αποκλειστικά στην ακτοπλοΐα. H ακτοπλοΐα συνδέει 115 κατοικήσιμα νησιά, στα οποία ζει το 14,6% του πληθυσμού της χώρας. Από αυτά τα νησιά μόνο τα 25 διαθέτουν αεροδρόμιο, οι ενδομεταφορές εξυπηρε τούνται μόνο διά θαλάσσης, ενώ το 85% των εμπορευματικών αναγκών των νησιών και το σύνολο της τροφοδοσίας τους καλύ πτονται με τα ακτοπλοϊκά πλοία. Τα στατιστικά στοιχεία που έχουν δημοσι ευτεί από την Ελληνική Στατιστική Υπηρε σία (ΕΛΣΤΑΤ) επιβεβαιώνουν αύξηση στη μεταφορική κίνηση επιβατών και οχημά των το 2021 σε σχέση με το 2020. Όσον αφορά τους επιβάτες, έφτασε το 44% ενώ όσον αφορά τα οχήματα στο σύνολό τους (αυτοκίνητα και φορτηγά) έφτασε στο 37% (Πίνακες 3, 4). Σημειώνεται ότι η ΕΛΣΤΑΤ δεν έχει δημοσιοποιήσει στον χώρο τόσο σε κύριες όσο και σε άγονες και ενδο νησιωτικές γραμμές. Οι εταιρείες FAST FERRIES και LEVANTE FERRIES δραστηριοποιούνται με συμβατικά πλοία καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η SEAJETS χρη σιμοποιεί τα περισσότερα ταχύπλοα πλοία της μόνο την υψηλή τουριστική περίοδο.

Η εταιρεία SEAJETS, συμφερόντων Μάριου Ηλιόπουλου, αποτελεί τη μεγαλύτερη ιδιω τική ελληνική ακτοπλοϊκή εταιρεία με στόλο 24 πλοίων (20 ταχύπλοα και 4 συμβατικά). Διαθέτει τον μεγαλύτερο στόλο ταχυπλόων στο Αιγαίο και εξυπηρετεί 33 νησιά στις Κυ κλάδες τόσο με σύνδεση από Πειραιά, Λαύριο, Κρήτη, Θεσσαλονίκη, Ραφήνα όσο και με εν δοκυκλαδικές συνδέσεις. Παρά το γεγονός ότι ο στόλος της αποτελείται από 24 πλοία, το 2022 έχει δρομολογήσει τα δεκαέξι. Τον Απρίλιο του 2021, η SEAJETS αγόρασε τέσσερα πλοία από την GOLDEN STAR FERRIES των αδελφών Στεφάνου, τα τρία ταχύπλοα Superrunner, Super Speed & Super Cat καθώς και το συμβατικό SuperFerry II. Άλλο ένα πλοίο για τον στόλο της εταιρείας είναι το Azores Express, το οποίο θα μετονομαστεί σε Aqua Star. Το 2022, η εταιρεία αγόρασε το Speedrunner 3, το τελευταίο πλοίο της Aegean Speed Lines, η οποία πλέον αποχώρησε από την ακτοπλοϊκή αγορά.

Η εταιρεία, κάθε χρόνο, προσαρμόζει τα δρομολόγιά της και προσθέτει νέα κατά τη διάρκεια της υψηλής τουριστικής περιόδου, όταν αυτό απαιτείται. Απολαμβάνει, λοιπόν, τα ιδιαίτερα πλεονεκτήματα των ταχυπλόων που δραστηριοποιούνται μόνο την υψηλή περίοδο.

H FAST FERRIES ιδρύθηκε από τον Παναγιώ τη και τον Γιάννη Παναγιωτάκη και δραστη ριοποιείται σήμερα με 4 πλοία, 3 συμβατικά και ένα ταχύπλοο στις γραμμές νήσιαδρος-Τήνος-Μύκονος-Νάξος-Πάρος-ΚουφοΡαφήνα-ΆνκαιΠειραιά-Σύρο-Μύκονο-Νάξο.

Η LEVANTE FERRIES, συμφερόντων Γιώργου Θεοδόση, δραστηριοποιείται στη ναπλοίοστηνQueenτηςΠρόσφαταμεπροκειμένουφωσηαναβάθμιση,κληρωτικήLevante,τονιάς-ΙθάκηςΠάτρας/Κυλλήνης-Ζακύνθου-Κεφαλογραμμήμε4πλοία.Έναπέμπτοπλοίο,οποίοαγόρασετο2019,τοSmyrnadiαυτήντηνπερίοδοδέχεταιολομετασκευή,ευρείατεχνολογικήκαθώςκαιπλήρηαναδιαμόρκαιανακαίνισηεσωτερικώνχώρων,νασυνδέσειτηΘεσσαλονίκητηΣμύρνη.προχώρησεστηναγοράτουέκτουπλοίου,τουContessadiLevante(πρώηνCoral8),τοοποίοέχειναυπηγηθείΙαπωνίατονΣεπτέμβριοτου1999.Τουπόκειταισεμετασκευή,προκειμένουδρομολογηθείστοΙόνιο. Εταιρείες

Εξέλιξη Μεταφορικού Έργου Επιβατών στην Ελλάδα (2009-2021)

Ο νέος αυτός κύκλος ανανέωσης του στόλου εκτιμάται ότι θα απαιτήσει επενδύσεις της τάξεως των 2,5-3 δισ. ευρώ στην περίπτω ση ανανέωσης των πλοίων ηλικίας άνω των 25 ετών. Αντίστοιχα, απαραίτητες κρίνονται οι επενδύσεις για την τεχνολογική αναβάθ μιση των μικρότερης ηλικίας πλοίων (κάτω των 20 ετών) που εξυπηρετούν γραμμές της ελληνικής ακτοπλοΐας. Μια αρχική εκτί μηση του κόστους αυτών των επενδύσεων ξεπερνά τα 100-150 εκατ. ευρώ. Στην παρούσα φάση, το αντίστοιχο περιβάλ λον όπως περιγράφηκε παραπάνω κατα δεικνύει την αναγκαιότητα αντικατάστασης ολόκληρου του στόλου και με την άντληση κεφαλαίων από αναπτυξιακά προγράμματα για τα οποία έχουν επανειλημμένως ανα φερθεί και σε κάποιον βαθμό δεσμευθεί ότι θα φέρουν στην ελληνική αγορά οι τρεις φορείς που εν μέρει είναι υπεύθυνοι για την ανάπτυξη της ίδιας της αγοράς. Αυτοί είναι το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής σε συνεργασία με συναρμόδιους φορείς, το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος, ενεργώντας ως αποκλειστικός ναυτιλιακός σύμβουλος της κυβέρνησης, και ο Σύνδε σμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας, και έχουν αναλάβει τις εξής πρωτοβουλίες: Πηγή: XRTC βάση ΕΛΣΤΑΤ Πηγή: XRTC βάση ΕΛΣΤΑΤ φάκελος - ακτοπλοΐα

Γράφημα

Σε κάθε περίπτωση, η παρούσα κατάσταση του στόλου αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευ καιρία για την έναρξη ενός νέου επενδυτικού κύκλου είτε με την κατασκευή νέων πλοίων είτε με την αγορά σύγχρονων μεταχειρι σμένων. Η αγορά καλείται να βρει τεχνικές λύσεις και κεφάλαια για τη ναυπήγηση νέων πλοίων φιλικών προς το περιβάλλον.

Μία από τις βασικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος είναι η γήρανση του στόλου. Όπως παρουσιάζεται και στο Γράφημα 18, γύρω στο 70% του στόλου είναι άνω των 20 ετών, με τις ανάγκες ανανέωσης του στόλου να είναι πιο επιτακτικές από ποτέ σε όλα τα μεγέθη των πλοίων. Η συγκεκριμένη εικόνα περιπλέκεται ακόμα περισσότερο από την αβεβαιότητα που προκαλούν οι κάθε είδους περιβαλλοντικοί και άλλοι κανονισμοί που επηρεάζουν στρατηγικού τύπου αποφάσεις, όπως, μεταξύ άλλων, την επιλογή του καυσί μου λειτουργίας των πλοίων.

4: Εξέλιξη Μεταφορικού Έργου Οχημάτων στην Ελλάδα (2009-2021)

Γράφημα 3:

56 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 Η ζήτηση του μεταφορικού έργου των επι βατών και των οχημάτων αυξάνεται διαρκώς από το 2013, με εξαίρεση το 2020, που μει ώθηκε δραματικά λόγω της πανδημίας. Το μεγαλύτερο ποσοστό της ζήτησης συγκε ντρώνεται τους θερινούς μήνες. Η αύξηση της κίνησης του 2021 και οι εν δείξεις που υπάρχουν την τρέχουσα περίοδο δίνουν αισιόδοξα και ελπιδοφόρα μηνύματα για την κίνηση του τρέχοντος έτους. Ανάγκη ανανέωσης του στόλου

Η παρούσα μελέτη είναι η 21η Ετήσια Εμπεριστατωμένη Μελέτη για την Ελληνική Ακτοπλοΐα, που εκπονείται και διανέμεται από την XRTC Business Consultants Ltd και επικεντρώνεται στην οικονομική ανάλυση των εταιρειών ANEK ΑΕ, ATTICA ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ και ΜΙΝΩΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ («Μεγάλες Εταιρείες»), αλλά κα λύπτει επίσης σημαντικές πτυχές ανάπτυξης και καταγραφής γενικών στοιχείων των υπο λοίπων εταιρειών, που απαρτίζουν το υπό λοιπο της ελληνικής ακτοπλοϊκής αγοράς, σε επίπεδο στόλου και κίνησης («Μεσαίες» και «Μικρότερες Εταιρείες»).

φάκελος ακτοπλοΐαΓράφημα 18: Προφίλ Ηλικίας Στόλου 2022

XRTC ΕΠΕ

διαφάνειας όλων των μερών που απαρτίζουν την αγορά, πόσο μάλλον αυτών που έχουν ανάγκη από προσέλκυση των επενδυτών ή υποστήριξη των τραπεζικών οργανισμών. Για να ολοκληρωθεί η αναμόρφωση της αγοράς προς αυτήν την κατεύθυνση, επιση μαίνεται ότι θα πρέπει άμεσα να επιβληθεί η δημοσιοποίηση όλων των οικονομικών στοιχείων των εταιρειών που προσφέρουν δημόσιες υπηρεσίες, όπως είναι οι ακτοπλο ϊκές συνδέσεις, καθώς επίσης να υπάρχει ανά πάσα στιγμή εμπεριστατωμένη έκθεση της πορείας της αγοράς, προς διευκόλυνση των εμπλεκόμενων θεσμικών φορέων. Επόμενο

Πηγή:

«Πρασίνισμα» του στόλου της ακτοπλο ΐας, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην υλοποίηση των διεθνών και ευρω παϊκών υποχρεώσεων της χώρας. Αναβάθμιση της διασυνδεσιμότητας και προσβασιμότητας στις θαλάσσιες ενδο μεταφορές, είτε επιβατικές είτε εμπο ρευματικές, μέσω των εκσυγχρονισμών των λιμενικών υποδομών και της ανα βάθμισης της ποιότητας των θαλάσσιων Εμπέδωσημεταφορών.και εξασφάλιση της εδαφικής συνοχής υπό το πρίσμα της νησιωτικό EΣΠA 2021-2027.

τητας, συμβάλλοντας στη διατήρηση της συνεκτικότητας του νησιωτικού χώρου με παροχές και για κατοίκους αλλά και για επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο αυτό, έχει προταθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης μηχανισμός χρηματοδότησης με κίνητρα ανανέωσης του στόλου της ακτο πλοΐας και παράλληλα ειδικό καθεστώς μέσω του προγράμματος «Nέαρχος», αλλά και του

• • • ΧΡΗΜΑ 57

Η XRTC Business Consultants Ltd δραστη ριοποιείται από την ίδρυσή της (1999) στη ναυτιλιακή χρηματοδότηση και στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών προς τις ναυτι λιακές επιχειρήσεις. Η XRTC έχει διατελέσει εμπορικός εκπρόσωπος διεθνών τραπεζικών ομίλων για την ελληνική ναυτιλιακή αγορά, όπως οι γαλλικοί τραπεζικοί οργανισμοί Credit Lyonnais και Natixis, σύμβουλος εθνικών και διεθνών οργανισμών καθώς και διεθνών ναυτιλιακών εταιρειών.

Στο μέτωπο των ακτοπλοϊκών εταιρειών, πρέπει να γίνει σαφές σε όλους ότι η λέ ξη-«κλειδί» για το μέλλον τους είναι πρωτί στως η «Διαφάνεια». Το παγκόσμιο επενδυτι κό και χρηματοδοτικό περιβάλλον απαιτεί από μια ευρωπαϊκή εταιρεία ξεκάθαρη στρατηγική σε ένα ορθολογιστικά ρυθμισμένο περιβάλλον και βεβαίως προσφορά απόλυτης εταιρικής σημαντικό βήμα της αγοράς, με σκοπό την ικανοποίηση των αναγκών της, εκτιμάται ότι είναι η ενεργοποίηση της ναυ πηγικής βιομηχανίας της χώρας.

απολογισμός - 5th Auto Forum 58 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 «Είναι περιφέρεια;»βιώσιμηΑττικήη Τ ο 5th Auto Forum, που διοργανώθηκε από την ethosEVENTS, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας (ΙΟΑΣ) «Πάνος Μυλωνάς», τον Σύνδεσμο Εισαγωγέων Αντιπροσώ πων Αυτοκινήτων (ΣΕΑΑ), το οικονομικό και επιχειρηματικό πόρταλ banks.com.gr και το οικονομικό και επενδυτικό περιοδικό ΧΡΗΜΑ, επέλεξε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Κατά την έναρξη του συνεδρίου, οι κύριοι Κωνσταντίνος Ουζούνης, CEO, ethosGROUP, και Τάκης Πουρναράκης, μηχανολόγος Οενημέρωση.προσφέρονταςτέχοντεςγιααναφέρονταςκαλωσόρισανμηχανικός-δημοσιογράφος,τουςπροσκεκλημένους,ότιπλέοναποτελείθεσμότονκλάδο,μεσημαντικούςσυμμεκαιπάνταεπίκαιραζητήματα,πολύπλευρηκαιποιοτική Κώστας Αχ. Καραμανλής, υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, στάθηκε στην παντελή απουσία, κατά τα προηγούμενα χρόνια, ενός κεντρικού σχεδιασμού, που να βασίζεται στις σύγχρονες ανάγκες και στην απόλυτη διάσπαση των αρμοδιοτή των. Επεσήμανε δε ότι: «Όλοι οι εμπλε κόμενοι δεν διαθέτουν επαρκή εργαλεία. Οι λύσεις πρέπει να βρεθούν άμεσα. Στο Κωνσταντίνος Ουζούνης, CEO, ΤάκηςethosGROUP.Πουρναράκης, Δημοσιογράφος.χανολόγος-Μηχανικός,Μη Κώστας Α. Καραμανλής, Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών. Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών έχουμε μελετήσει τα δεδομένα, έχουμε εκπονήσει ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης, που απαντά στα προβλήματα του “σήμερα” και αντιμετωπίζει τις ανάγκες του “αύριο”». Όπως ανέφερε, το σχέδιο αναπτύσσεται μέχρι στιγμής σε τέσσερα μέρη: καθαρός δακτύλιος, περισσότερα αστικά λεωφορεία, ενίσχυση μέσων σταθερής τροχιάς, σύγχρο νο πλαίσιο για τη μικροκινητικότητα. Ο περιφερειάρχης Αττικής, κ. Γεώργιος Πατούλης, ανέφερε: «Η διαχείριση της κυκλοφορίας αποτελεί από τα πιο σοβαρά προβλήματα σε μια σύγχρονη πόλη. Τα τελευταία χρόνια, έχουμε βιώσει τις αλλαγές, με την κίνηση να καταγρά φει αρνητικό ρεκόρ. Καλούμαστε να διαχειριστούμε την ομαλή κυκλοφορία 2.500.000 οχημάτων. Αναβαθμίσαμε την Καραμανλής, για να παρουσιάσει το κυβερνητικό σχέδιο για το κυκλοφοριακό. Αυτό δεν ήταν τυχαίο, καθώς το κεντρικό θέμα του 5th Auto Forum αφορούσε τη μεγαλύτερη πληθυσμιακά περιφέ ρεια της χώρας και τα κυκλοφοριακά της ζητήματα και έφερε στο προσκήνιο τις δράσεις που απαιτούνται ώστε να γίνει η Αττική μια βιώσιμη ευρωπαϊκή περιφέρεια.

ForumAuto5thΓεώργιος ΠεριφερειάρχηςΠατούλης,Αττικής.ΓεώργιοςΒασιλάκης,Πρόεδρος, Σύνδεσμος Εισαγωγέων Αντιπροσώ πων Αυτοκινήτων & Δικύκλων (ΣΕΑΑ). Αθηναίων.ΠόλεωςΥποδομώνΑστικώνΑξιώτης,Βασίλης-ΦοίβοςΑντιδήμαρχοςκαιΚτηριακώνκαιΣχεδίουτουΔήμου αμφίδρομη

Θεσμική παρέμβαση έκανε η κ. Βασιλική Δανέλλη-Μυλωνά, πρόεδρος του ΔΣ του Ελληνικού Ινστιτούτου Έρευνας και Εκπαίδευσης για την Οδική Ασφάλεια και την Πρόληψη & Μείωση των Τροχαίων Ατυχημάτων (ΙΟΑΣ) «Πάνος Μυλωνάς», κάνοντας αναφορά στα πεπραγμένα. «Το ινστιτούτο έκλεισε 17 χρόνια δράσης με συνέπεια και συνέχεια. Όραμά μας ένας κόσμος δίχως τροχαία ατυχήματα και η ανάπτυξη της παιδείας. Διαθέτουμε ευρύ δίκτυο συνεργατών σε όλο τον κόσμο. Το έργο μας έχει αναγνωριστεί διεθνώς, κάτι που μας δίνει ακόμη περισσότερη ευθύνη. Τελευταία

ΧΡΗΜΑ 59

τιμητική διάκριση ήταν από την Ακαδημία Αθηνών. Σχεδόν το ένα τέταρτο του μαθητικού πληθυσμού έχει παρακο λουθήσει τις ενημερωτικές μας δράσεις» τόνισε. Με στόχο να αποτυπωθούν καλύτε ρα οι ανάγκες και τα θέματα οδικής ασφά λειας, τα οποία χρήζουν ευαισθητοποίησης, το ΙΟΑΣ υλοποιεί διαρκώς έρευνες ενώ, πα ράλληλα, θέτει σε εφαρμογή προγράμματα, διαμορφώνοντας έναν δυναμικό χώρο αλ ληλεπίδρασης με τους πολίτες, με σκοπό την ενστάλαξη μιας κουλτούρας οδικής συμπεριφοράς με πρότυπο την ασφάλεια.

Ο κ. Βασίλης-Φοίβος Αξιώτης, αντι δήμαρχος Αστικών και Κτηριακών Υποδο μών και Σχεδίου Πόλεως του Δήμου Αθη ναίων, τόνισε: «Στην Αθήνα παρατηρούμε έξαρση της κυκλοφορίας, της παράνομης στάθμευσης. Στον δήμο ψηφίσαμε και εφαρμόζουμε σχέδια δράσης για το κλίμα της πόλης και το ΣΒΑΚ (εξασφάλι ση άνετης μετακίνησης για τους πεζούς, βελτίωση επιπέδου εξυπηρέτησης από ΜΜΜ, βελτίωση οδικής ασφάλειας, απο τελεσματική διαχείριση στάθμευσης και κυκλοφορίας, ενίσχυση χρήσης ποδη λάτου, προστασία κέντρου και γειτονιάς, άσκηση πολιτικών αποθάρρυνσης χρήσης αμαξιού κ.τ.λ.)». Τέλος, συμπλήρωσε: «Ο Δήμος Αθηναίων στοχεύει στην επέκταση του συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης κατά 11.000 θέσεις. Για την ηλεκτροκίνη ση ολοκληρώσαμε δίκτυο 25 σταθμών φόρτισης οχημάτων και προχωράμε με στόχο τους 1.000 σταθμούς». της απουσίας αντικινήτρων στην κυκλοφορία ρυπογόνων οχημάτων. «Έχουμε τον παλαιότερο στόλο οχημάτων σε όλη την Ευρώπη. Είναι ένα θέμα που μας απασχολεί και πρέπει να αποτελεί προτεραι ότητα» ανέφερε. «Ούτε το ένα τρίτο των κυκλοφορούντων οχημάτων δεν συντηρείται. Δεν υπάρχουν μετρήσεις για να γνωρίζουμε τους ρύπους καπνού. Σαν αποτέλεσμα, όταν δεν υπάρχει κανονική απόσυρση σε ισχύ, ούτε υπάρχει φυσική απόσυρση, το πρόβλημα είναι ότι, σε σχέση με τις χώρες της ΕΕ, στην Ελλάδα η αναλογία είναι 3 προς 1 (πωλούνται 120.000 οχήματα τον χρόνο, εισάγονται 80.000 τον χρόνο, δηλαδή ετησίως μπαί νουν στην κυκλοφορία συνολικά 200.000 και αποσύρονται μόνο 50.000). Έχουμε ετήσια αύξηση των κυκλοφορούντων οχη μάτων στην Ελλάδα της τάξης του 3% όταν στην Ευρώπη το ποσοστό αυτό είναι πολύ μικρότερο» είπε ο κ. Βασιλάκης.

απολογισμός επικοινωνία με τους χρήστες του οδικού δικτύου μέσω του 1544, που λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, για θέματα που αφορούν το οδικό δίκτυο. Κομβικό σημείο του στρατηγικού σχεδιασμού μας έχει η προσβασιμότητα πεζών και ΑμεΑ. Εφαρμόσαμε καινοτομίες “smart cities” και έχουμε στόχο την επέκταση των έξυπνων διαβάσεων. Ξεμπλοκάρα με έργα που παρέμεναν επί τρία χρόνια παγωμένα. Ασφαλτοστρώσεις, φωτισμός, επεμβάσεις συντήρησης».

Ο κ. Γεώργιος Βασιλάκης, πρόεδρος του Συνδέσμου Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων, επεσήμανε ότι το κυκλοφο ριακό, η ρύπανση, τα θέματα οδικής ασφά λειας είναι αποτέλεσμα της μοναδικότητας Βασιλική Δανέλλη-Μυ λωνά, Πρόεδρος ΔΣ, Ελληνικό Ινστιτούτο Έρευνας & Εκπαίδευσης για την Οδική Ασφάλεια και την Πρόληψη & Μείωση των «ΠάνοςΑτυχημάτωνΤροχαίων(ΙΟΑΣ)Μυλωνάς». που έχει η χώρα μας και οι μεγάλες πόλεις, λόγω και

σμό. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η Αθήνα έχει τον μεγαλύτερο δείκτη επιβατικών οχημάτων ανά 1.000 κατοίκους ανάμεσα στις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές πόλεις. Καταγράφεται σταθερή αύξηση (1,2% μέσος όρος) του στόλου των επιβατικών οχημάτων στην Αττική μετά το 2013, ενώ παρατηρήθηκε μείωση (6,1%) του στόλου των δικύκλων το 2018. Πρότεινε μάλιστα τη λειτουργία Παρατηρητηρίου Κινητικό τητας και την εκπόνηση γενικής μελέτης

Δημήτρης Τσατίρης, Γενικός Διευθυντής και Συνιδρυτής, Αττικής.Υποδομών,σηςΔιεύθυνσηςώτης,ΠαναγιώτηςPricefox.gr.Κ.ΚαρυΠροϊστάμενοςΔιαχείριΜητροπολιτικώνΠεριφέρεια Παναγιώτης Παπαντω νίου, Επίκουρος Καθη γητής, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, Πρό εδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιο λόγων Βασίλης(ΣΕΣ).Καραφέρης, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Autovision SAKAR AE, Αντιπρόεδρος της Ένωσης Ιδιωτικών ΚΤΕΟ Ελλάδος. στην κατηγορία της κινητής βόμβας. Σχεδόν 4-5 εκατομμύρια οχήματα με μέσο όρο ηλικίας πάνω από

Ομεταφορών.

υφιστάμενες δομές και δημιουργώντας νέες. Με 41 εκτε λούμενα έργα συνολικού προϋπολογισμού 250 εκατ. ευρώ και 40 δημοπρατημένα και υπό άμεση δημοπράτηση ύψους 215 εκατ. ευρώ, η Αττική αλλάζει. Ο κ. Παναγιώτης Παπαντωνίου, επί κουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων (ΣΕΣ), πρό τεινε τη δημιουργία ενός μητροπολιτικού φορέα, με στόχο τον ολοκληρωμένο και ενιαίο σχεδιασμό των μεταφορικών υπο

κ. Βασίλης Καραφέρης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Autovision SAKAR AE, αντιπρόεδρος της Ένωσης Ιδιω τικών ΚΤΕΟ Ελλάδος, τόνισε την αναγκαιό τητα του τεχνικού ελέγχου για την ασφαλή μετακίνηση. «Παρά την επαρκή λειτουργία των ΚΤΕΟ και την υπερεπαρκή γεωγραφική κάλυψη, σχεδόν 2 εκατομμύρια αυτοκίνη τα, δηλαδή το 25% των κυκλοφορούντων οχημάτων, αποφεύγουν συστηματικά τον έλεγχο» τόνισε ο κ. Καραφέρης. «Η αποφυγή ελέγχου και ο γηρασμένος στόλος, δύο ζητήματα που εντάσσονται τα δέκα χρόνια κυκλοφορούν στους δρόμους, και αυτό πρέπει να μας ανησυχεί ιδιαίτερα. Κακοσυντηρημένα και ρυπογόνα οχήματα δημιουργούν κυκλοφοριακό φόρτο και τροχαία ατυχήματα. Πρέπει να αναζητηθούν αυτά τα οχήματα, να προσέλθουν στο ΚΤΕΟ. Ο κλάδος μας έχει ωριμάσει, συμμετέχει ενεργά με προτάσεις για το πλαίσιο οδικής ασφάλειας και καλούμε την Πολιτεία να μας θωρακίσει» κατέληξε κλείνοντας την ομιλία του.

Στην κεντρική ομιλία του συνεδρίου, ο κ. Δημήτρης Τσατίρης, γενικός διευ θυντής και συνιδρυτής του pricefox.gr, παρουσίασε έρευνα με τίτλο «7 ημέρες χαμένες στην κίνηση των δρόμων της Αττικής». Τα πρώτα δεδομένα αφορούν στην αύξηση των τροχαίων στην Αττική. Αν τον Ιανουάριο η αύξηση ήταν μικρή, τον Φεβρουάριο η αύξηση προσέγγισε το 22%, ξεπερνώντας το 2019. Περαιτέρω επεσήμανε ότι: «Τα τροχαία συμβάλλουν στην κυκλοφοριακή συμφόρηση. Περισσό τερα από 700.000 ανασφάλιστα οχήματα κυκλοφορούν στους δρόμους. Αυξήθηκαν οι κλήσεις προς οδική βοήθεια. Διαθέ τουμε έναν γερασμένο στόλο οχημάτων. Είμαστε μόνο μπροστά από τη Λιθουανία. Ο στόλος είναι επιρρεπής σε βλάβες. Ο δείκτης κυκλοφοριακής συμφόρησης το 2019 ήταν στο 43%, άρα κάθε διαδρομή θα είχε επιβάρυνση. Το 2021, το ποσοστό ξανα-αυξήθηκε. Η Αθήνα για το 2021 ξεπερνά σε καθυστερήσεις τη Ρώμη, όπως και τη Λισαβόνα και τη Μαδρίτη».

Ο κ. Παναγιώτης Καρυώτης, προϊστά μενος της Διεύθυνσης Διαχείρισης Μη τροπολιτικών Υποδομών της Περιφέρειας Αττικής, πραγματοποίησε παρουσίαση με τίτλο «Αναλυτική Παρουσίαση του Σχεδίου της Περιφέρειας Αττικής για την Οδική Ασφάλεια. Υλοποιημένες Συνεχιζόμενες και Σχεδιαζόμενες Δράσεις». Όπως ανέφερε, η Αττική μπορεί να μετασχηματιστεί σε μια ασφαλή και βιώσιμη περιφέρεια, με ποιο τικές υπηρεσίες προς τους πολίτες, προκει μένου να μεγιστοποιηθεί το επίπεδο οδικής ασφάλειας, συντηρώντας τις συστημάτων και τον καλύτερο συντονι

απολογισμός - 5th Auto Forum 60 Ιούλιος - Αύγουστος 2022

ΧΡΗΜΑ 61 Από αριστερά: Παναγιώτης Κ. Καρυώτης, Προϊστάμενος Διεύθυνσης Διαχείρισης Μητροπολιτικών Υπο δομών, Περιφέρεια Αττικής, Παναγιώτης Παπαντωνίου, Επίκουρος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων (ΣΕΣ), Βασίλης Καραφέρης, Πρόε δρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Autovision SAKAR AE, Αντιπρόεδρος της Ένωσης Ιδιωτικών ΚΤΕΟ Ελλάδος, Κωνσταντίνος Καραλίβανος, Digital Marketing Strategist, Pricefox.gr. Συντονιστής: Τάκης Πουρναράκης, Μηχανολόγος-Μηχανικός, Δημοσιογράφος, Δημήτρης Πάτσιος, Γενικός Διευθυντής, Σύνδεσμος Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων & Δικύκλων (ΣΕΑΑ). ΠΑΝΕΛ Ι Μια ενδιαφέρουσα συζήτηση διεξήχθη κατά τη διάρκεια του πρώτου πάνελ, με θέμα «Κυκλοφοριακό, το μεγαλύτερο πρόβλη μα των κατοίκων της Αθήνας». Στο πάνελ συμμετείχαν οι κύριοι Παναγιώτης Καρυώ της, Προϊστάμενος, Διεύθυνση Διαχείρισης Μητροπολιτικών Υποδομών, Περιφέρεια Αττικής, Δημήτρης Πάτσιος, M. Eng. Γενικός Διευθυντής, Σύνδεσμος Εισαγωγέων Αντι προσώπων Αυτοκινήτων (ΣΕΑΑ), Παναγιώ της Παπαντωνίου, Επίκουρος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, Πρόεδρος, Σύλλογος Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων (ΣΕΣ), Βασίλης Καραφέρης, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος, Autovision SAKAR AE, Αντιπρόεδρος, Ένωση Ιδιωτικών ΚΤΕΟ Ελλάδος, Κωνσταντίνος Καραλίβανος, Digital Marketing Strategist, pricefox.gr. Πριν την έναρξη της συζήτησης, παρέμβαση στο πάνελ έκανε ο κ. Σπύρος Λάσκος, δι οικητής της Τροχαίας, δίνοντας μια εικόνα του κυκλοφοριακού στους δρόμους της Αθήνας σήμερα. Όπως είπε, το ποσοστό των θανατη φόρων τροχαίων ήταν κατά 29% μειωμένο το πρώτο τετράμηνο του 2022 συγκριτικά με το 2019. Πλέον, ελάχιστα ταξί παρα τηρούνται στις πιάτσες, γεγονός που είναι θετικό για τον ίδιο, καθώς φαίνεται πως τα ταξί κινούνται κανονικά. Σύμφωνα με τον κ. Λάσκο, παρατηρείται μεγάλη επισκεψιμότητα τουριστικών λεωφορείων, ενώ όσον αφορά τα δίκυκλα, ο αριθμός τους στο κέντρο της Αθήνας έχει μειωθεί. Μεταξύ άλλων, ο διοι κητής της Τροχαίας τόνισε την αναγκαιότητα «να αποδείξουμε ότι είμαστε δίπλα στις ευπα θείς ομάδες και να πείσουμε τους πολίτες να ξαναχρησιμοποιήσουν τα ΜΜΜ». Ο κ. Καρυώτης είπε ότι για τη λύση του προβλήματος οδικής κυκλοφορίας είναι επιτακτική η ανάγκη συνεργασίας και συ νεργειών. «Σαφέστατα, είναι απαραίτητη η συνέργεια όλων ημών» τόνισε. Αναφέρ θηκε δε στην έλλειψη ελεύθερων χώρων, καθώς: «Οι μόνοι χώροι που υπάρχουν αφορούν συγχρηματοδοτούμενα έργα. Μι λήσαμε με μεγαλύτερες εταιρείες, οι οποίες αναπτύσσουν προγράμματα μέτρησης του επιπέδου των ρύπων και προωθούν μη νύματα να αποφεύγεται η συμφόρηση στα σημεία». Απαραίτητη, κατά τον ίδιο, είναι και η ορθή και έγκαιρη ενημέρωση των οδηγών μέσω εφαρμογών. «Είναι χαρακτη

απολογισμός ForumAuto5th-

Ο κ. Πάτσιος σχολίασε τη διαπίστωση ότι στην Ελλάδα τίθενται στην κυκλοφορία πολλά αυτοκίνητα, ωστόσο τα παλαιά δεν αποσύρονται. Παρατήρησε πως η αγορά αυτοκινήτου παραμένει περιορισμένη στην Ελλάδα, ειδικά μετά την κρίση του 20102011. «Όμως δεν είναι πρόβλημα οι εισα γωγές, αλλά η διατήρηση σε κυκλοφορία φορές πιο θανατηφόρα και πιο ζημιογόνα. «Τα παλιά λεωφορεία σκοτώνουν 14 φορές πιο πολύ συγκριτικά με τα νέα» δήλωσε χα Σερακτηριστικά.σχετικήερώτηση, ο κ. Παπαντωνίου έθεσε ως ύψιστη προτεραιότητα τη σύσταση ενός πολιτικού φορέα που θα προκρίνει και θα διασφαλίζει την υλοποίηση ουσιαστικών παρεμβάσεων, που θα μπορέσουν να αλλά ξουν τον χαρακτήρα των μετακινήσεων στο Λεκανοπέδιο. «Προτείνω κάτι που θα αντι μετωπίσει παθογένειες πολλών ετών. Δεν είναι εύκολο να αποφασιστεί πώς θα τον δο μήσουμε ούτε πώς θα λειτουργήσει. Ωστόσο θα πρέπει να συμφωνήσουμε όλοι και να συνεργαστούμε προκειμένου ο φορέας αυτός να αποτελέσει έναν σταθμό για τις μεταφορές της Αττικής» είπε. Καραφέρης, μιλώντας μέσα από την εμπειρία του, τόνισε ότι πολλά από τα ασύμφορο». Όπως είπε, οι ιδιοκτήτες των παλαιών οχημάτων δεν έχουν τη διάθεση ούτε την κουλτούρα να φρο ντίσουν για τη συντήρηση του οχήματός τους. «Σε αυτό έχει παίξει μεγάλο ρόλο και η οικο

παλαιών οχημάτων που είναι κακοσυντη ρημένα. Όλοι συζητάμε το κυκλοφοριακό ζήτημα σε Κηφισό, Κατεχάκη, Κηφισίας, όμως πρέπει η οπτική μας να περάσει και σε μια άλλη διάσταση. Η Ελλάδα είναι η τρίτη ή τέταρτη χώρα από άποψη θανάτων λόγω περιβαλλοντικών προβλημάτων και, δυ στυχώς, δεν αντιλαμβανόμαστε τη διάσταση του προβλήματος. Το δεύτερο ζήτημα που δεν αντιλαμβανόμαστε είναι το θέμα του θορύβου, ο οποίος επηρεάζει και τη δουλειά μας, αλλά και την υγεία μας» είπε. Ένα τρίτο ζήτημα που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, σύμφωνα με τον κ. Πάτσιο, είναι το γεγονός ότι τα παλιά οχήματα είναι πολλαπλάσιες

ριστικό ότι από το σύνολο των συμβάντων που μετράμε το 50% αφορούν σε βλάβες, ένα 20% η έλλειψη βενζίνης και το υπό λοιπο ποσοστό αφορά τροχαία ατυχήματα» δήλωσε χαρακτηριστικά.

αυτο κίνητα που κυκλοφορούν δεν είναι ικανά να περάσουν ΚΤΕΟ, αλλά, ακόμη κι αν μπορού σαν, «θα ήταν οικονομικά

Ο κ.

η

Στο ζήτημα των «Αστικών Εμπορευματι κών Μεταφορών (City Logistics)» εστι άστηκε στην ομιλία του ο κ. Μιχάλης Π. Αδαμαντιάδης, οικονομολόγος, εμπειρογνώμων Μεταφορών, πρόεδρος του Ελληνικού Επιμελητηριακού Επι χειρηματικού Συνδέσμου Μεταφορών (ΕΕΣΥΜ). Ο κ. Αδαμαντιάδης παρουσίασε την τρομακτική αύξηση κατά 200% που παρατηρήθηκε στον κλάδο κατά την περίοδο της έναρξης των μέτρων κατά της Covid-19. «Πρόκειται για ένα παγκό σμιο φαινόμενο, όπως και η άνοδος του ηλεκτρονικού εμπορίου. Παρατηρήθηκαν καθυστερήσεις, χαμένα εμπορεύματα, υπήρξαν μη αξιόπιστοι συνεργάτες, αδυ ναμία ενημέρωσης των πελατών, αδυνα μία των τηλέφωνικών κέντρων να λάβουν και

στην άνοδό της, σύμφωνα με τον κ. Μιχάλη Μάρκου, MBA διευθυντικό στέλε χος-σύμβουλο επιχειρήσεων & καθηγη τή Διοίκησης Επιχειρήσεων/Marketing. Τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Μάρκου

να εξυπηρετήσουν τα τηλεφωνήματα πελατών» είπε. Στη συνέχεια, απαρίθμη σε τα στοιχεία της ευρωπαϊκής εμπειρίας στον τομέα των City Logistics, λέγοντας ότι στην Ευρώπη παρατηρείται αντικατά σταση οχημάτων και τρόπων μεταφοράς από οχήματα πιο φιλικά στο περιβάλλον, όπως τρίκυκλα, δίκυκλα, ακόμη και πεζοί διανομείς, δημιουργία ζωνών χαμηλών ρύπων, παράδοση εκτός ωρών αιχμής κ.ά. Ο κ. Κυριάκος Κοφινάς, γενικός διευθυντής Ηλεκτροκίνησης της ΔΕΗ ΑΕ, υποστήριξε πως η ηλεκτροκίνηση μπορεί να δώσει εξαιρετικές λύσεις στην 62 Ιούλιος - Αύγουστος 2022

Ελλάδα, πιο ασφαλείς, πιο αποτελεσμα τικές και πιο γρήγορες από ό,τι έχουμε σήμερα. Όπως δήλωσε: «Μέσα στους τελευταίους 12 μήνες, τριπλαστιάστη καν τα σημεία δημόσιας φόρτισης και στόχος είναι το καλοκαίρι να φθάσουν τα 2.000. Εξ αυτών το 95% είναι φορ τιστές που βρίσκονται μέσα στις πόλεις και το 5% είναι σημεία ταχυφορτιστών που βλέπουμε σε μεγάλες αρτηρίες και σε κομβικά σημεία του οδικού δικτύου. Όσον αφορά την ισχύ τους, κυμαίνεται

κίνησης

απολογισμός - 5th Auto Forum Μιχάλης ΠρόεδροςρογνώμωνΟικονομολόγος,Αδαμαντιάδης,ΕμπειΜεταφορών,ΕΕΣΥΜ. Κυριάκος Κοφινάς, Γενικός Διευθυντής Ηλεκτροκίνη σης, ΔΕΗ ΑΕ. Kίμων Φρ. Λογοθέτης, Σύμ βουλος Διαχείρισης Κυκλο φορίας & Οδικής Ασφάλειας, Περιφέρεια Αττικής. Μιχάλης Μάρκου, MBA, Διευθυντικό Στέλεχος-Σύμ βουλος Επιχειρήσεων & Καθηγητής Διοίκησης Επι χειρήσεων/Marketing. νομική κρίση» παρατήρησε. Εκτίμησε δε πως η νέα πλατφόρμα που δημιουργείται για τα ανέλεγκτα οχήματα –που προσδιο ρίζονται σε 2 εκατομμύρια ή το ένα τρίτο του συνολικού στόλου– θα προσδώσει τα μέγιστα στη λειτουργία του θεσμού και στον τομέα της οδικής ασφάλειας. Ο κ. Καραλίβανος, στην τοποθέτησή του, ανέφερε: «Στο Pricefox ενδιαφερό μαστε για τους αριθμούς. Μπορούμε με αυτόν τον τρόπο να μοιραζόμαστε σημα ντικές πληροφορίες με το κοινό. Η κυκλο φοριακή συμφόρηση, σε συνδυασμό με την ύπαρξη ενός γερασμένου στόλου, μας ώθησε στο να θέλουμε να δώσουμε στους καταναλωτές να καταλάβουν τη σημασία της οδικής βοήθειας».

από 25 έως 250 kW». Σχετικά με το έργο της ΔΕΗ Blue, ανέφερε ότι παρουσιάζει μια γρήγορη ανάπτυξη του μεγαλύτερου δικτύου δημόσιων σημείων φόρτισης, σε πάνω από 65 περιοχές, ενώ στόχο απο τελεί η εγκατάσταση περισσότερων των 1.000 φορτιστών ώς το τέλος του 2022. «Η διαχείριση της κυκλοφορίας στην Αττική» τέθηκε στο επίκεντρο της ομι λίας-παρουσίασης του κ. Κίμωνα Λογοθέτη, συμβούλου Διαχείρισης Κυκλοφορίας & Οδικής Ασφάλειας της Περιφέρειας Αττικής. O κ. Λογοθέτης δήλωσε ότι η Περιφέρεια, από την πρώτη στιγμή της ανάληψης των καθηκόντων της, προέβη σε καινοτομίες που βελτιώ νουν την καθημερινότητα εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών. Για τη βελτίωση της συνολικής εικόνας του οδικού δικτύου, σύμφωνα με τον κ. Λογοθέτη, απαιτεί ται σύζευξη πολλών παραγόντων και, κυρίως, η πολιτική βούληση, «η οποία, από πλευράς Περιφέρειας, υπάρχει», αλλά και «τεχνική ικανότητα». Σχετικά με το έργο της Περιφέρειας, αναφέρθηκε σε δύο βασικά πρότζεκτ που ανέλαβε και υλοποίησε: μια σύγχρονη διάβαση πεζών, την πρώτη έξυπνη στην Ευρώπη, με ειδικά φώτα και ειδικό πομπό μετάδοσης ηχητι κών και παλμικών σημάτων, και το Κέντρο Διαχείρισης Κυκλοφορίας. Αν και η Ελλάδα παραμένει ακόμη πολύ διείσδυση της ηλεκτρο σε σχέση με τις άλλες χώρες, πανδημία βοήθησε σημαντικά

χαμηλά στη

Από αριστερά: Μιχάλης Μάρκου, MBA, Διευθυντικό Στέλεχος-Σύμβουλος Επιχειρήσεων & Καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων/Marketing, Μιχάλης Αδαμαντιάδης, Οικονομολόγος, Εμπειρογνώμων Μεταφο ρών, Πρόεδρος ΕΕΣΥΜ, Κυριάκος Κοφινάς, Γενικός Διευθυντής Ηλεκτροκίνησης, ΔΕΗ ΑΕ, Kίμων Φρ. Λογοθέτης, Σύμβουλος Διαχείρισης Κυκλοφορίας & Οδικής Ασφάλειας, Περιφέρεια Αττικής. Συντονιστής: Νίκος Τσάδαρης, Πολιτικός Μηχανικός, Δημοσιογράφος, Κωνσταντίνος Καλημέρης, Corporate and Car Manufacturers Manager, Allianz Ελλάδoς.

Στο δεύτερο πάνελ, με θέμα «Προώ θηση της ηλεκτροκίνησης, υποδομές, δίκτυα, πρατήρια ενέργειας», ο κ. Κων σταντίνος Καλημέρης, Corporate and Car Manufacturers Manager, Allianz Ελλάδoς, ανέφερε ότι, παρά την εντύ πωση που υπάρχει ότι τα ηλεκτροκίνητα οχήματα έχουν άλλα χαρακτηριστικά από τα συμβατικά οχήματα και απαιτούν δια φορετική ασφάλιση, αποδεικνύεται στην πράξη ότι οι διαφορές, όταν υπάρχουν, δεν είναι σημαντικές. Οι ζημιές, όπως είπε, είναι οριακά λιγότερες, σε νέα ποι οτικά οχήματα, αλλά έχουν μεγαλύτερο κόστος, λόγω του ότι αφορούν οχήματα που θεωρούνται high-end. Η επιδιόρ θωσή τους απαιτεί ειδικά πιστοποιημένα συνεργεία, που μετρώνται ακόμη

Η Dott.ssa Luciana Iorio, Chair of the UNECE Global Forum for Road Traffic Safety-WP1, παρουσίασε το όραμα της Ατζέντας 2030 του ΟΗΕ για τους 17 βασικούς στόχους βιώσιμης ανάπτυξης που πρέπει να επιτευχθούν. Ιδιαίτερη πρόκληση ανέφερε ότι αποτελεί η αυτοματοποι ημένη οδήγηση, η οποία θα μειώσει τα ανθρώ πινα λάθη, αλλά γεννιούνται πολλά ερωτήματα σχετικά με το πώς θα συμμετέχει στη διαδικασία ο οδηγός και ποιος θα είναι υπόλογος.

ΧΡΗΜΑ 63

ForumAuto5th-

δείχνουν εκτόξευση των πωλήσεων ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων περισσότερο στην Αττική, αλλά και σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ειδικότερα, μεταξύ του 2019 και του 2021, τα υβριδικά οχήματα, από περίπου 6.600, εκτοξεύτηκαν σε πάνω από 23.000 ανά την Ελλάδα, που σημαίνει μια αύξηση 166%, ενώ τα αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα, από 480, έφθασαν στις 6.961. Σύμφωνα με τον κ. Μάρκου, η ηλεκτρο κίνηση είναι ακόμη αρκετά πίσω στην Ελλάδα, ενώ εκτιμά ότι το ελληνικό Δημόσιο πρέπει να δώσει το καλό πα ράδειγμα και να γίνει ο μεγαλύτερος αγοραστής με την αντικατάσταση των παλαιών και ρυπογόνων οχημάτων από σύγχρονα ηλεκτρικά οχήματα.

ΠΑΝΕΛ ΙΙ

τις προδιαγραφές Euro 6 δεν προχωρά για αυτόν τον λόγο. Ο κ. Αδαμαντιάδης χαιρέτισε τις εξαγ γελίες του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Κ. Α. Kαραμανλή, για την αντικατάσταση του στόλου των λεωφορείων με 680 ηλεκτροκίνητα οχήματα, που αποτελούν το 10% του συνόλου. Στο ερώτημα κατά πόσο καταπονεί η ταχυφόρ τιση τις μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων κλήθηκε να απαντήσει ο γενικός διευθυντής Ηλεκτροκίνησης της ΔΕΗ, κ. Κυριάκος επιδεινώσει την κατάσταση. αντικατάσταση 40 οχημάτων με ηλεκτροκίνη τα ή σύγχρονα βενζινοκίνητα μικρής κατανάλω σης θα προχωρήσει η Περιφέρεια Αττικής, είπε ο κ. Kίμων Φρ. Λογοθέτης, προσθέτοντας ότι η τελευταία διαθέτει χώρο για την εγκατάσταση φορτιστών και υπάρχει και μελέτη η οποία προ βλέπει και φορτιστές υβριδικού τύπου, που θα δίνουν ρεύμα παραγόμενο από ΑΠΕ.

απολογισμός

Σε

Άλλη πρόκληση επισημάνθηκε ότι αποτε λεί η μικροκινητικότητα, καθώς μπορεί να μειώσει την κυκλοφοριακή συμφόρηση, αλλά όχι απαραίτητα να την καταστήσει και πιο ασφαλή. «Το αστικό περιβάλλον της νέας εποχής αλλάζει διαρκώς στην εποχή των με γαλουπόλεων. Όλοι σκεφτόμαστε τι θα συμβεί

Κοφινάς, ο οποίος εξήγησε ότι οι μπαταρίες αυτές δεν πρέπει να αδειάζουν εντελώς για να φορτίσουν μετά κατά 100%, αλλά αντίθε τα η φόρτιση πρέπει να συμπληρώνεται, με κάθε ευκαιρία, με τον ίδιο τρόπο που γίνεται η φόρτιση στα κινητά τηλέφωνα. Υπάρχουν οδηγίες που πρέπει να ακολουθήσει ο οδηγός και παρέχονται, εξήγησε ο κ. Κοφινάς, αλλά η γενική εικόνα είναι να κάνουμε ό,τι κάνουμε και με τα κινητά τηλέφωνα. Στα νούμερα του 2018 έχουν επιστρέψει διεθνώς οι πωλήσεις ηλεκτροκίνητων οχημά των, σύμφωνα με τον κ. Μιχάλη Μάρκου, λόγω των προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα και του πολέμου στην Ουκρανία. Όπως είπε, υπάρχει πρόβλημα με την τροφο δοσία microchips και ο πόλεμος στην Ουκρα νία έχει

στα δάχτυλα, ενώ απαιτούν και πιστοποίηση των εταιρειών οδικής βοήθειας. Στο μεγάλο κόστος αντικατάστασης του πλέον απαρχαιωμένου στόλου φορτη γών στην Ευρώπη (21 ετών και πλέον) στάθηκε ο πρόεδρος του ΕΕΣΥΜ, κ. Μιχάλης Αδαμαντιάδης. Όπως σημεί ωσε, το κόστος είναι πολύ μεγάλο, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι ακόμα και ο εκ συγχρονισμός των οχημάτων σύμφωνα με

απολογισμός - 5th Auto Forum 64 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 Γεώργιος Κοντοστόλης, Director Safety Division για την Ελλάδα και την Κύπρο, Draeger Hellas SA. Εμμανουήλ Μυλωνάς».ΑσφάλειαςΘεμάτων,κός,Μηχανολόγος-ΜηχανιΜπρούζας,ΥπεύθυνοςΤεχνικώνΙνστιτούτοΟδικής(ΙΟΑΣ)«Πάνος Ευάγγελος Μακρής, Υπεύ θυνος «ΠάνοςΟδικήςΠρογραμμάτωνΕκπαιδευτικώνΙνστιτούτοΑσφάλειας(ΙΟΑΣ)Μυλωνάς».Dott.ssaLucianaIorio,Chair of the UNECE Global Forum for Road Traffic Safety-WP1. Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, Δήμαρχος Βάρης, Βούλας, Βουλιαγμένης, Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Civitas. στο μέλλον και τι πρέπει να συμβεί. Είναι μεγάλη η συζήτηση για τις τάσεις που διαμορφώνει η τεχνολογία για τις smart cities» κατέληξε.

Interlock και επε σήμανε ότι, ανάλογα με το κράτος στην Ευρώπη, υπάρχει προαιρετική ή υποχρεω τική εφαρμογή. Στην ομιλία τους, με τίτλο: «Ο ρόλος της εκ παίδευσης και της ενημέρωσης στην οδική ασφάλεια και τη βιώσιμη κινητικότητα», οι κύριοι Ευάγγελος Μακρής, υπεύθυνος Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων στο Ινστι τούτο Οδικής Ασφάλειας (ΙΟΑΣ) «Πάνος Μυλωνάς», και Εμμανουήλ Μπρούζας, μηχανολόγος-μηχανικός, υπεύθυνος Τε χνικών Θεμάτων στο Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας (ΙΟΑΣ) «Πάνος Μυλωνάς», ανα φέρθηκαν στη σημασία της σχολικής εκπαί δευσης. «Οφείλουμε να βάλουμε τις βάσεις ώστε τα μικρά παιδιά να έχουν ένα βιώσιμο μέλλον. Προσπαθούμε να καλύψουμε τα κενά στην εκπαίδευση

δηλαδή, πρέπει να αγγίζει και τα τρία αυτά στοιχεία. Στο πλαίσιο αυτό, έχει αναπτυχθεί σειρά δράσεων για την κλιματική αλλαγή, τη μείωση των ρύπων και την ανάδειξη του φυσικού πλούτου. Σε ό,τι αφορά το δίκτυο Civitas, ανέφερε ότι αφορά στις βασικές αρχές επίτευξης βιώσιμης αστικής κινητι κότητας, δίνοντας προτεραιότητα σε πεζούς και ποδηλάτες και θέτοντας περιορισμό στη χρήση του αυτοκινήτου.

Ο κ. Γεώργιος Κοντοστόλης, Director Safety Division για την Ελλάδα και Κύπρο, Draeger Hellas SA, ανέφερε ότι η επιτυ χημένη μετακίνηση είναι η ασφαλής με τακίνηση. «Για να εξασφαλισθεί αυτό θα πρέπει να μην έχει καταναλώσει ο οδηγός καθόλου αλκοόλ. Υπάρχει σήμερα η τε χνολογία για να το ελέγξουμε αυτό», είπε ο κ. Κοντοστόλης. Ο ίδιος ανέφερε ότι το 25% των θανατηφόρων τροχαίων στην Ευρώπη οφείλονται στο αλκοόλ. Από τον Σεπτέμβριο του 2022 όλα τα αυτοκίνη τα που θα εισάγονται στην ΕΕ θα έχουν εγκατεστημένο σύστημα ασφαλείας, ώστε να μπορεί να γίνει η εφαρμογή του αλκο ολόμετρου. Στη συνέχεια, παρουσίασε τα οφέλη της εφαρμογής σε σχέση με την οδική ασφάλεια και την κυκλοφοριακή αγωγή στα σχολεία. Περαιτέρω αναφέρθη καν στην εκπαίδευση στην κινητικότητα και την επιλογή των τρόπων μετακίνησης, πα ρουσιάζοντας τα προγράμματα «Ασφαλώς Ποδηλατώ», «Κυκλοφορώ με Ασφάλεια» και “Moving Stars” του ΙΟΑΣ. Κλείνοντας, αναφέρθηκαν στο όραμα και τη σπουδαι ότητα λειτουργίας του Εθνικού Κέντρου Αναφοράς για την οδική ασφάλεια. Ο κ. Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, δή μαρχος Βούλας, Βάρης, Βουλιαγμένης, αντιπρόεδρος του δικτύου πόλεων Civitas, αναφέρθηκε στην ανάγκη για εκπαίδευση και τυποποίηση των κανόνων ασφαλείας: «Κουλτούρα, έλεγχος, υποδομές και τε χνολογία. Αν αυτά συνδυαστούν, το απο τέλεσμα θα είναι πολύ καλύτερο από το σημερινό. Πρέπει να γίνει πολλή δουλειά με τη συμμετοχή όλων» τόνισε. Επεσή μανε ακόμη πως οτιδήποτε γίνεται στον δήμο κινείται με βάση τη διαδικασία της τριπλής τελικής γραμμής: Άνθρωπος, πε ριβάλλον και οικονομία. Οτιδήποτε γίνεται,

ότι βρισκόμαστε σε έναν φαύλο κύκλο. Ανα γνωρίζουμε τα οφέλη της μικροκινητικότητας, αλλά δεν υπάρχουν οι αντίστοιχες πρωτο βουλίες για την ανάπτυξή της. Επεσήμανε την έλλειψη χώρου, ειδικά στα κέντρα των μεγα λουπόλεων. «Χρειάζεται, λοιπόν, χώρος, γιατί τα οφέλη είναι προφανή. Πρέπει να υπάρχει πολιτική βούληση. Μέρος από τον χώρο κίνησης των αυτοκινήτων να διατεθεί για τα μέσα μικροκινητικότητας. Πρέπει να πάρουμε τις αποφάσεις και να τις ακολουθήσουμε στην πράξη. Να είμαστε πιο τολμηροί και να βρούμε τους χώρους. Είμαστε σε σχετικά καλό δρόμο σε σχέση με το νομοθετικό πλαίσιο, αλλά είναι βασικό το θέμα των υποδομών, όπως και της εκπαίδευσης» τόνισε.

Ο κ. Γεώργιος Κοντοστόλης, Director Safety Division για την Ελλάδα και Κύπρο, Draeger Hellas SA, αναφέρθηκε στη χρήση του Interlock επισημαίνοντας ότι μπορεί να εφαρμοστεί σε μεγάλο εύρος οχη μάτων ασφαλείας για τη σωστή χρήση του, ώστε να μην μπορεί να παρακαμφθεί» σημείωσε. Όσον αφορά το κόστος, το τε λευταίο μοντέλο, που θα κυκλοφορήσει τον Σεπτέμβριο, θα τιμάται περίπου 1.300 ευρώ. Αντίστοιχα, οι τιμές των απλών αλ κοολόμετρων Luciana Iorio, Chair of the UNECE Global Forum for Road Traffic SafetyWP1, Δημήτρης Σκιάννης, Δημοσιογράφος, Αρχισυντάκτης, GetElectric.gr, Γεώργιος Κοντοστόλης, Director Safety Division για την Ελλάδα και την Κύπρο, Draeger Hellas SA, Eμμανουήλ Μπρούζας, Μηχανολόγος-Μη χανικός, Υπεύθυνος Τεχνικών Θεμάτων, Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας (ΙΟΑΣ) «Πάνος Μυλωνάς», Βασιλική Δανέλλη-Μυλωνά, Πρόεδρος ΔΣ, Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας (ΙΟΑΣ) «Πάνος Μυλωνάς». ΙΙΙ

ForumAuto5th-Στο τρίτο πάνελ, με θέμα «Οδική ασφά λεια, Μικροκινητικότητα» και συντονίστρια την κ. Βασιλική Δανέλλη-Μυλωνά, πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου του

ΠΑΝΕΛ

ΧΡΗΜΑ 65

Η Dott.ssa Luciana Iorio, Chair of the UNECE Global Forum for Road Traffic Safety-WP1, ανέφερε ότι στο Global Forum όλες αυτές οι συσκευές της μικρο κινητικότητας είναι μόνο ένα μικρό μέρος των αλλαγών που πρέπει να γίνουν στο μέλλον. «Ξεκινάμε από το όραμα και πη γαίνουμε στη στρατηγική και την εκτέλεση. Αν πραγματικά θέλουμε να δούμε αλλαγή σε δέκα χρόνια, πρέπει να τολμήσουμε περισσότερο, χρειάζεται θάρρος από την πλευρά των πολιτικών και όλων των αρμόδιων φορέων. Η μικροκινητικότητα αποτελεί μια επικίνδυση πρόκληση για το σύστημα, γιατί αυτή τη στιγμή δεν είναι ξε κάθαρο το πώς θα ρυθμιστεί», επεσήμανε.

ιδιωτικών, επαγγελματικών και δημόσιας μεταφοράς. «Πρόκειται για ένα πολύ ασφαλές σύστημα, καθώς υπάρχουν δικλείδες

ξεκινούν από τα 180 ευρώ. Ο κ. Δημήτρης Σκιάννης, δημοσιογράφος, αρχισυντάκτης του GetElectric.gr, ανέφερε Από αριστερά: Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, Δήμαρχος Βάρης, Βούλας, Βουλιαγμένης, Αντιπρόεδρος του Ευ ρωπαϊκού Δικτύου Civitas, Dott.ssa

απολογισμός Ελληνικού Ινστιτούτου Έρευνας και Εκ παίδευσης για την Οδική Ασφάλεια και την Πρόληψη & Μείωση των Τροχαίων Ατυ χημάτων (ΙΟΑΣ) «Πάνος Μυλωνάς», ο κ. Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, δήμαρχος Βούλας, Βάρης, Βουλιαγμένης, αντιπρόε δρος του δικτύου πόλεων Civitas, ανέφερε ότι είναι πολύ μεγάλη η διαδρομή για τη μετατροπή μιας πόλης σε βιώσιμη και κι νητική. Είναι πολύ σημαντικό να υπάρξει ξεκάθαρη νομοθεσία, που δεν θα αφήνει περιθώρια παρερμηνείας. «Πρέπει αυτό που λέμε να γίνει πράξη. Να έρθει ως ανα γκαιότητα και όχι σαν μόδα» τόνισε.

Το 5th Auto Forum #aufo22 διοργανώθη κε από την ethosEVENTS, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας (ΙΟΑΣ) «Πάνος Μυλωνάς», τον Σύνδεσμο Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων (ΣΕΑΑ), το οικονομικό και επιχειρηματικό πόρταλ banks.com.gr και το οικονομικό και επενδυτικό περιοδικό ΧΡΗΜΑ. Πραγ ματοποιήθηκε υβριδικά με φυσική παρουσία στο ξενοδοχείο Divani Caravel, ενώ μεταδό θηκε ζωντανά και μέσα από το LiveOn Expo Complex, το σύγχρονο τρισδιάστατο συνε δριακό και εκθεσιακό κέντρο της LiveOn, αξιοποιώντας τις τεχνολογικές καινοτομίες και δυνατότητές του. • • •

66 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 Ηαξιολόγηση της απόδοσης του ανθρώπινου δυναμικού αποτε λεί μία από τις πιο σημαντικές λειτουργίες της Διαχείρισης Ανθρώπινων Πόρων, μέσω της οποίας επιτυγχάνονται οι στόχοι που έχουν τεθεί από μια επιχείρηση. Πράγματι, ολοένα και περισσότερες επιχειρή σεις, τα τελευταία χρόνια, δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην αξιολόγηση του προσωπικού τους, καθώς θεωρούν πως μέσω αυτής της διαδικασίας οι εργαζόμενοί τους αναπτύσ σονται και έτσι συμβάλλουν σημαντικά στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας, ιδιαίτερα σήμερα, σε αυτό το τόσο απρόβλεπτο και μεταβαλλόμενο πε Ηριβάλλον.αξιολόγηση του προσωπικού συμβάλλει στον εντοπισμό των δυνατών αλλά και των αδύναμων στοιχείων των αξιολογουμένων, με απώτερο σκοπό να δώσει τη δυνατότητα στους εργαζομένους να κατανοήσουν σε τι επίπεδο βρίσκεται η απόδοσή τους και να παρακινηθούν για να τη βελτιώσουν. Η αξιολόγηση απόδοσης είναι μια διαδικασία με την οποία κάθε υπάλληλος ενημερώνεται και ενθαρρύνεται προκειμένου να φτάσει στο καλύτερο δυνατό επίπεδο της απόδοσής του έχοντας παράλληλα και την κατάλληλη και συνεχή υποστήριξη της επιχείρησης. Με τη διαδικασία αυτή εξασφαλίζεται η προσωπική εξέλιξη κάθε υπαλλήλου, η οποία συμβάλλει στην αύξηση της εργασιακής ικανοποίησης, της παρακίνησης και της αφοσίωσης προς την επιχείρηση και τους στόχους της. Η αξιολόγηση απόδοσης δεν κρίνει ανθρώ πους, αλλά εξετάζει αντικειμενικά σε ποιο βαθμό ο κάτοχος μιας θέσης εργασίας επιτε λεί τα καθήκοντά του (γνώσεις, δεξιότητες, συμπεριφορές) σύμφωνα με τις απαιτήσεις της επιχείρησης. Η αξιολόγηση των εργαζομένων αποτελείται από συγκεκριμένα στάδια. Αρχικά, θεσπίζο νται τα κριτήρια απόδοσης πάνω στα οποία θα βασιστεί η αξιολόγηση, ενώ, στη συνέχεια, ακολουθεί η παρακολούθηση και η εκτίμηση της συμπεριφοράς του αξιολογουμένου και ύστερα πραγματοποιείται η καταγραφή των συμπερασμάτων που προκύπτουν από την αξιολόγηση. Στο τέλος, ο εργαζόμενος πλη ροφορείται για την απόδοσή του. Η αξιολόγηση θα πρέπει να διενεργείται βάσει προτύπων απόδοσης, κριτηρίων, συμπεριφοράς ή μέσω της σύγκρισης των εργαζομένων, ενώ οι μέθοδοι αξιολόγησης ταξινομούνται σε αντικειμενικές και υποκει μενικές. Οι υποκειμενικές διακρίνονται σε απόλυτες, ήτοι η απόδοση του υπαλλήλου μετράται έναντι καθορισμένων προτύπων, άρθρο Η σημασία της αξιολόγησης του ανθρώπινου δυναμικού του Μιχάλη Μάρκου, MBA, διευθυντικού στελέχους-συμβούλου επιχειρήσεων & καθηγητή Διοίκησης Επιχειρήσεων/Marketing

και σε σχετικές, ήτοι η απόδοση του υπαλ λήλου συγκρίνεται με εκείνη των υπολοίπων στη μονάδα του. Οι αντικειμενικές μέθοδοι υπερτερούν σε σύ γκριση με τις υποκειμενικές στο γεγονός ότι διασφαλίζουν την αμεροληψία, ωστόσο επι κεντρώνονται στα αποτελέσματα της συμπερι φοράς του υπαλλήλου τα οποία επηρεάζονται από εξωγενείς παράγοντες και όχι στην ίδια τη συμπεριφορά του. Γενικότερα, κάθε μέθοδος έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, που σχετίζονται κυρίως με την αμεροληψία, τη γραφειοκρατία, την υποκειμενικότητα και τον βαθμό ποσοτικοποίησής της.

ΧΡΗΜΑ 67

Ειδικότερα, υπάρχουν οι κάτωθι μέθοδοι αξι ολόγησης: α) οι μέθοδοι βάσει αποτελεσμά των/προτύπων απόδοσης (όπως μέτρηση παραγωγικότητας βάσει προτύπων και δι οίκηση μέσω στόχων), β) οι μέθοδοι αξιο λόγησης βάσει κριτηρίων (όπως η μέθοδος αφηγηματικής έκθεσης, η μέθοδος κρίσιμων περιστατικών, η μέθοδος της διαγραμματικής ή γραφικής κλίμακας, η μέθοδος του κατα λόγου ελέγχου και η μέθοδος της υποχρεω καθορίζονται και υλοποιούνται σαφή πρότυπα απόδοσης, σύμφωνα με τους στόχους της επιχείρησης ενώ, ώστε να επιτυγχάνεται η τοποθέτησή τους σε κατάλληλες θέσεις και ομάδες, ώστε να είναι πιο συνεργάσιμοι και παραγωγικοί. Επίσης, μειώνεται η αμφιβολία από την πλευρά των εργαζομένων και της διοίκησης, μιας και δίνεται η δυνατότητα στον εργαζόμενο να ελέγχει ο ίδιος τόσο την απόδοσή του συγκριτικά με τους συνα δέλφους του όσο και την ανταπόκριση της πολιτικής της επιχείρησης στις προσωπικές του βλέψεις και αναλόγως να σχεδιάζει την εξέλιξή του. Παράλληλα, βοηθά στην ανά δειξη εκείνων των στελεχών που μπορούν να εξελιχθούν σε ανώτερα επίπεδα της ιε Τέλος,ραρχίας.διευκολύνεται η χάραξη πολιτικών ανταμοιβών και υποκίνησης. Η αίσθηση της αναγνώρισης είναι σημαντική για την ικανο ποίηση των στελεχών και μειώνει τις πιθανό τητες αποχώρησής τους από τον οργανισμό. Στη διαδικασία και στα αποτελέσματα της αξιολόγησης στηρίζονται οι αποφάσεις της διοίκησης που έχουν να κάνουν με προαγω γές, μισθολογικού ή ηθικού τύπου ανταμοι βές, υποβιβασμούς, απολύσεις κ.λπ.

επίσης, διαπι στώνονται οι ικανότητες και τα προσόντα των εργαζομένων, και έτσι καθίσταται δυνατή η αξιοποίησή τους στην κατάλληλη θέση. Επιπλέον, διαπιστώνονται οι αδυναμίες και οι ελλείψεις τους, ώστε να ληφθεί μέριμνα για την αποκατάστασή τους, προκειμένου οι ερ γαζόμενοι να παραμείνουν στην επιχείρηση, ενώ τους παρέχεται η δυνατότητα να εκθέ σουν τις απόψεις/προτάσεις τους αναφορικά τόσο με την προσωπική τους εξέλιξη όσο και με την ίδια την επιχείρηση. Επιπροσθέτως, λαμβάνονται οι αναγκαίες πληροφορίες για τη σχεδίαση και πραγματοποίηση νέων εκ παιδευτικών προγραμμάτων. Ακόμη, διαμορφώνεται μια εικόνα για τις σχέσεις και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των εργαζομένων,

τικής επιλογής), γ) οι μέθοδοι σύγκρισης των εργαζομένων (όπως η μέθοδος της απλής κατάταξης, η μέθοδος της εναλλακτικής κατάταξης, η μέθοδος κατανομής βαθμών, η μέθοδος σύγκρισης ζευγαριών και η μέθοδος υποχρεωτικής διασποράς) και δ) οι μέθοδοι μέτρησης της συμπεριφοράς (όπως η μέθοδος μέτρησης της συμπεριφοράς κατά επίπεδο διαβάθμισης, η μέθοδος μέτρησης της παρατηρούμενης συμπεριφοράς και η μέθοδος μέτρησης της αναμενόμενης συ μπεριφοράς). Τα οφέλη από την αξιολόγηση είναι πολλα πλά και έχουν αντίκτυπο τόσο στην εύρυθμη λειτουργία μιας επιχείρησης όσο και στη βελτίωση της απόδοσης του ανθρώπινου δυναμικού της. Πιο συγκεκριμένα, μέσω της αξιολόγησης

Συνοψίζοντας, ένα επιτυχημένο σύστημα αξιολόγησης θα πρέπει να παρέχει στον ερ γαζόμενο την κατάλληλη ανατροφοδότηση ώστε να βελτιώνεται και να επιτυγχάνει τους στόχους του συμβάλλοντας, ταυτόχρονα, στην επίτευξη των στόχων της επιχείρησης. Η αξιολόγηση αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο ελέγχου της προόδου της επιχείρησης, στο σύνολό της, ώστε να μπορεί να αναπτύσ σεται μέσα στο διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον της σύγχρονης εποχής. Μέσω της αξιολόγησης οι επιχειρήσεις θα μπορούν να παίρνουν κρίσιμες αποφάσεις σχετικά με την αύξηση της απόδοσης των εργαζομένων και να προβαίνουν σε αντικειμενικότερη διαχείριση θεμάτων, όπως οι προαγωγές, οι υψηλότερες αμοιβές, η αλλαγή αντικει μένων εργασίας και η βελτιστοποίηση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Όταν οι εργαζόμενοι βλέπουν ότι οι παρα πάνω ανάγκες τους καλύπτονται, νιώθουν ικανοποίηση και η απόδοσή τους αυξάνεται σημαντικά, και αυτό δεν μπορεί παρά να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο για κάθε επιχείρηση. • • •

68 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 έρευνα Ο ι παγκόσμιες φονταςνων-ρεκόρτεσσάρωντρίμηναδηλαδήτατου(VentureτοχώνεπιχειρηματικώνεπενδύσειςσυμμευψηλούρίσκουCapital-VC),στηδιάρκειαα’τριμήνουτου2022,άγγιξαν144.8δισ.USD,υψηλότερεςαπόταπερισσότερα–μετηνεξαίρεσητωνδιαδοχικώντριμήτου2021–,καταγράέτσιέναισχυρόαποτέλεσμα,παράτηνπτώση,σύμφωναμετηνέκθεσηVenturePulseγιατοα’τρίμηνοτου2022.ΗτριμηνιαίαέκθεσηπουδημοσιεύεταιαπότηνKPMGPrivateEnterpriseπεριέχειαναλύσειςσεσχέσημεσημαντικέςσυναλλαγέςκαιτάσειςVCπαγκοσμίως.Ενώτοσυνολικόύψοςτωνεπενδύσεωνπαρέμεινεισχυρό,οαριθμόςτωνσυναλλαγώνVCμειώθηκεσημαντικά–απότις10.775συναλλαγέςκατάτοδ’τρίμηνοτου2021στις9.349τοα’τρίμηνοτου2022–,καθώςοσυνδυασμόςτωνγεωπολιτικώνκαιοικονομικώνπαραγόντωνδημιούργησεέντονηαβεβαιότηταστηναγορά.Ορωσο-ουκρανικόςπόλεμος,ηαύξησητουπληθωρισμούκαιτωνεπιτοκίων,οιαναταράξειςστιςπαγκόσμιεςκεφαλαιαγορές,

Επιβράδυνση για τις παγκόσμιες επενδύσεις Venture Capital, με την αγορά ωστόσο να παραμένει ισχυρή

οι συνεχιζόμενες προκλήσεις δι αχείρισης της εφοδιαστικής αλυ σίδας και τα αυξανόμενα κρού σματα του Covid-19 σε αρκετές περιοχές συνέβαλαν στην επι βράδυνση της δραστηριότητας σε συναλλαγές, καθώς οι επενδυτές VC έδειξαν μεγαλύτερη σύνεση και εστίασαν περισσότερο στο due diligence. Οι επενδύσεις VC μειώθηκαν τόσο στην αμερικανική ήπειρο όσο και στην Ασία κατά το α’ τρίμηνο του 2022. Οι επενδύ σεις VC στην αμερικανική ήπειρο συρρικνώθηκαν από τα 103.3 δισ. USD στο δ’ τρίμηνο του 2021 στα 77.6 δισ. USD στο α’ τρίμηνο του 2022, ενώ οι επεν δύσεις VC στην Ασία έπεσαν από τα 55.2 δισ. USD στα 32.6 δισ. USD. Μόνο η Ευρώπη ξέφυγε από αυτήν την καθοδική τάση, καθώς κατέγραψε μια οριακή αύξηση από τα 31.5 δισ. USD το δ’ τρίμηνο του 2021 στα 31.7 δισ. USD το α’ τρίμηνο του 2022.

Μετά από μια χρονιά-ρεκόρ σε συναλλαγές αποεπένδυσης, η αξία τους κατά το α’ τρίμηνο του 2022 σημείωσε πάνω από 60% πτώση σε τριμηνιαία βάση, με

Οι επενδύσεις εταιρικών κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου (Corporate Venture Capital, CVC) αυξήθηκαν στην Ευρώπη στα 14.4 δισ. USD στο α’ τρίμηνο του 2022 έναντι 12.5 δισ. USD στο δ’ τρίμηνο του 2022. Οι επενδύσεις CVC στην Αμερική έπεσαν από τα 43.7 δισ. USD στα 30.8 δισ. USD, ενώ μειώθηκαν επίσης στην Ασία, από τα 33.3 δισ. USD στα 18.2 δισ. USD σε τριμηνιαία βάση.

Η αξία συναλλαγών αποεπένδυσης μειώθη κε σημαντικά σε τριμηνιαία βάση, σε 122.3 δισ. USD το α’ τρίμηνο του 2022 έναντι 344.2 δισ. USD το δ’ τρίμηνο του 2021.

μέσω

Ασία

συναλλαγών στο δ’

τα 55.2 δισ.

τριμήνου 2022, προσελκύοντας 31.7 δισ. USD μέσω 2.219 συμφωνιών, έναντι 31.5 δισ. USD μέσω 2.705 συμφωνιών στο δ’ τρίμηνο του 2021. Η χρηματοδότηση από VC για πρώτη φορά υπήρξε οριακή στο α’ τρίμηνο του 2022, αγγίζοντας μόλις τα 12.6 δισ. USD.

Βασικά σημεία παγκόσμιες επενδύσεις VC σημείωσαν 191.9 δισ. USD 10.775 τρίμηνο του 2021 στα 144.8 δισ. USD μέσω 9.349 συναλλαγών στο α’ τρίμηνο του 2022. επενδύσεις VC στην αμερικανική ήπειρο έπεσαν από τα 103.3 δισ. USD μέσω τρίμηνο του 4.138 συ 2022. τα 70,7 δισ. USD των επενδύσεων του α’ τριμήνου του 2022 της αμερικανικής ηπείρου (95.4 δισ. USD σε επενδύσεις το δ’ τρίμηνο του 2021). στην μειώθηκαν από USD μέσω 3.139 συναλλαγών 2021 32.6 δισ. USD 2.712 συναλλαγών στο α’ τρίμηνο του Στην2022.Ευρώπη καταγράφηκε μικρή αύξηση στις επενδύσεις VC στη διάρκεια του α’

α’ τρίμηνο 2022 Οι

εύρους αποδόσεων αναφο ρικά με τα υπό διαχείριση κεφάλαια σε έναν προκαθορισμένο χρονικό ορίζοντα».

Οι

στα

Οι επενδύσεις VC

ΧΡΗΜΑ 69

Επενδύσεις ύψους 144 δισ. USD κατά το α’ τρίμηνο 2022, παρά την πτώση από τα μεγέθηρεκόρ που σημειώθηκαν στο δ’ τρίμηνο του 2021.

πτώση από το υψηλό των

ναλλαγών στο α’ τρίμηνο του

στο δ’ τρίμηνο του

Από τις ΗΠΑ προήλθαν

«Η έναρξη της χρονιάς για τις κεφαλαιαγορές παγκοσμίως υπήρξε επεισοδιακή, κλείνοντας απότομα την πόρτα στο μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγών IPO, προς το παρόν» σχολι άζει ο Conor Moore, Head της KPMG Private Enterprise στην περιοχή της Αμερικής και Partner της KPMG στις ΗΠΑ. «Δεδομένης της αυξημένης γεωπολιτικής έντασης, καθώς και των μεταβαλλόμενων μακροοικονομικών παραγόντων, όπως τα επιτόκια και ο πληθω ρισμός, ο αριθμός συναλλαγών IPO πιθανόν να παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα καθώς εισερχόμαστε στο β’ τρίμηνο του 2022». Σχολιάζοντας την έκθεση, ο Δημήτρης Λαμπρόπουλος, Partner, Deal Advisory της KPMG στην Ελλάδα, δήλωσε σχετικά: «Δυστυχώς, επιβεβαιώνονται οι δυσμενείς εκτιμήσεις αναφορικά με τον σημαντικό αντίκτυπο που έχει η “τέλεια καταιγίδα” αρ νητικών γεωπολιτικών εξελίξεων, διαταρα χής της εφοδιαστικής αλυσίδας και υψηλού πληθωρισμού στην επενδυτική διάθεση των VC. Παρ’ όλα αυτά, η ικανότητα που δια θέτουν να αξιολογούν αποτελεσματικά το αναλαμβανόμενο ρίσκο και να λαμβάνουν ταχύτατα αποφάσεις τα καθιστά κατάλληλα οχήματα εντοπισμού και αξιοποίησης των επενδυτικών ευκαιριών που αναδεικνύονται σε ένα τόσο ρευστό περιβάλλον. Στο πλαίσιο αυτό, οι κινήσεις τους στο άμεσο μέλλον θα εξαρτηθούν από την πίεση για την επίτευξη συγκεκριμένου

μόλις 122.3 δισ. USD μέσω 684 συναλλαγών, σε σύγκριση με 344.2 δισ. USD μέσω 941 συ ναλλαγών κατά το δ’ τρίμηνο του 2021.

4.628 συναλλαγών στο δ’

2021 στα 77.6 δισ. USD μέσω

μέσω

έρευνα Επτά χώρες προσελκύουν τις δέκα μεγαλύτερες συναλλαγές VC, αναδεικνύοντας τη γεωγραφική διαφοροποίηση Ο αριθμός των συναλλαγών αξίας μεγαλύτε ρης του 1 δισ. USD μειώθηκε σε δύο στη δι άρκεια του α’ τριμήνου του 2022 (Altos Labs, Checkout.com), ενώ και οι δυο τους πραγ ματοποιήθηκαν τις πρώτες τρεις εβδομάδες του τριμήνου, πριν την έναρξη της κρίσης της Ουκρανίας. Η μείωση των συναλλαγών αξίας 1 δισ. USD και άνω βοήθησε να αναδειχθεί το εύρος των χωρών που, πλέον, προσελκύουν μεγάλες συναλλαγές VC. Εταιρείες από επτά χώρες προσέλκυσαν τις δέκα μεγαλύτερες συναλλαγές αυτού του τριμήνου, μεταξύ τους οι ΗΠΑ (Altos Labs-3 δισ. USD, Flexport-935 εκατ. USD, Ramp-750 εκατ. USD), το Ηνωμένο Βασίλειο (Checkout. com-1 δισ. USD), η Γερμανία (Wefox-871 εκατ. USD), η Ινδία (Byju-800 εκατ. USD), η Κίνα (JD Property-800 εκατ. USD, Changan New Energy Vehicles Technology-781 εκατ. USD), η Τουρκία (Getir-768 εκατ. USD) και η Εσθονία (Bolt-710 εκατ. USD). Παρά τη μείωση, οι επενδύσεις VC στην αμερικανική ήπειρο διατηρούνται ισχυρές-Ο Καναδάς καταγράφει το δεύτερο καλύτερο τρίμηνό του Οι επενδύσεις στην αμερικανική ήπειρο άγγιξαν τα 77.6 δισ. USD το α’ τρίμηνο του 2022. Από αυτά τα 70.7 δισ. USD καταγρά φηκαν στις ΗΠΑ, καθώς και οι τρεις κορυ φαίες συναλλαγές της ηπείρου για αυτό το τρίμηνο, όπως η άντληση χρηματοδότησης ύψους 3 δισ. USD από την Altos Labs, εται ρεία βιοτεχνολογίας για την κυτταρική ανα ζωογόνηση, 935 εκατ. USD από τη Flexport, εταιρεία logistics, και 750 εκατ. USD από τη Ramp, εταιρεία διαχείρισης και υποστήριξης Στονεπιχειρήσεων.Καναδά καταγράφηκε το δεύτερο κα λύτερο τρίμηνο για τις επενδύσεις VC κατά το α’ τρίμηνο του 2022, προσελκύοντας 3.4 δισ. USD σε επενδύσεις, μεταξύ των οποίων 650 εκατ. USD που αντλήθηκαν από την εται ρεία κυβερνοασφάλειας 1Password. Μετά από δύο εκπληκτικά τρίμηνα –μεταξύ των οποίων και ένα ρεκόρ ύψους 3 δισ. USD στο γ’ τρίμηνο του 2021–, οι επενδύσεις VC στη Βραζιλία έπεσαν στο 1.5 δισ. USD κατά το α’ Συναλλαγές χρηματοδότη σης από VC ύψους 77.6 δισ. USD πραγματοποιήθηκαν στην αμερικανική ήπειρο κατά το α’ τρίμηνο 2022, με 70.7 δισ. USD να λαμβά νουν χώρα στις ΗΠΑ. 70 Ιούλιος - Αύγουστος 2022

Οι επενδύσεις VC στην Ασία στο τρίμηνο αυτό έπεσαν σε χαμηλό έξι τριμήνων, αγγίζοντας τα 32.6 δισ. USD, λόγω της παγκόσμιας γε ωπολιτικής αβεβαιότητας, των μακροοικο νομικών παραγόντων και της συνεχιζόμενης ανησυχίας αναφορικά με τις εξελίξεις στο συνεχόμενο ρυθμιστικό περιβάλλον στην Κίνα. Στην περιοχή επίσης ολοκλήρωσαν η Princton Digital Group (505 εκατ. δολ.) με έδρα τη Σιγκαπούρη και η Megazone Cloud (442.1 εκατ. δολ.) με έδρα την Κορέα.

Επενδύσεις αξίας 31,7 δισ. USD για την Ευρώπη στο α’ τρίμηνο του 2022 Η Ευρώπη προσέλκυσε επενδύσεις VC ύψους 31.7 δισ. USD στη διάρκεια του α’ τριμήνου του 2022, σημειώνοντας οριακή μείωση σε σύγκριση με τα 31.5 δισ. USD του δ’ τριμήνου του 2021. Έξι διαφορετικές χώρες προσέλκυσαν τους κορυφαίους 6 χρηματοδοτικούς κύκλους στην Ευρώπη στο τρίμηνο αυτό. Η άντληση 1 δισ. insurtech Wefox, 768 εκατ. USD από την τουρκική εταιρεία παραδόσεων Getir, 710 εκατ. USD από την εσθονική πλατφόρμα Bolt, 566 εκατ. USD από τη φινλανδική εταιρεία επιχειρημα τικής παραγωγικότητας Relex και 557 εκατ. USD από τη γαλλική healthtech Doctolib. Το Ηνωμένο Βασίλειο προσέλκυσε τις περισ σότερες επενδύσεις VC στην Ευρώπη κατά το α’ τρίμηνο του 2022, σε αξία μεγαλύτερη των 9 δισ. USD. Οι επενδύσεις VC στη Γαλλία αυξήθηκαν σε ύψος-ρεκόρ 5.6 δισ. USD, που

δεν πραγματοποιήθηκε κάποια συναλλαγή άνω του 1 δισ. USD στο α’ τρίμηνο του 2022. Μεταξύ των μεγαλύτε ρων συναλλαγών σημειώθηκαν συναλλαγές άντλησης χρηματοδότησης ύψους 800 εκατ. USD από την ινδική εταιρεία εκπαιδευτικής τεχνολογίας Byju και την κινεζική εταιρεία τεχνολογίας ακινήτων JD Property, 784 εκατ. USD από την κινεζική Changan New Energy Vehicles Technology και 700 εκατ. USD από την ινδική εταιρεία παράδοσης φαγητού Swiggy. Εκτός της Ινδίας και της Κίνας, με γάλους γύρους χρηματοδότησης αυτό το τρίμηνο

είναι και το μεγαλύτερο ποσό χρηματοδότη σης στην περιοχή. Η Γερμανία, το Ισραήλ και οι σκανδιναβικές χώρες προσέλκυσαν 3.8 δισ. USD, 2.9 δισ. USD και 2.8 δισ. USD, αντίστοιχα.

ΧΡΗΜΑ 71

για την τοποθέτησή της». • • • Η Ευρώπη ήταν η μόνη γεωγραφική περιοχή στην οποία σημειώθηκε αύξηση της χρηματοδότησης από VC κατά το α’ τρίμηνο του 2022, με επενδύσεις ύψους 31.7 δισ. USD.

USD από τη βρετανική εταιρεία πληρω μών Checkout.com ήταν η μεγαλύτερη για το α’ τρίμηνο του 2022, ακολουθούμενη από 871 εκατ. USD από τη γερμανική

τρίμηνο του 2022. Παρά την απότομη πτώση, κατά το τρίμηνο αυτό σημειώθηκε το τρίτο υψηλότερο επίπεδο επενδύσεων VC που έχει καταγραφεί ποτέ στη Βραζιλία.

Πτώση των επενδύσεων VC στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού

Παρά την έντονη αβεβαιότητα που πλήττει την αγορά VC παγκοσμίως, οι επενδύσεις VC ανα μένεται να παραμείνουν σχετικά σταθερές κατά το β’ τρίμηνο του 2022, χάρη στο σημαντικό διαθέσιμο απόθεμα κεφαλαίων προς επένδυ ση. Οι επενδυτές VC ενδέχεται να συνεχίζουν να επιδεικνύουν σύνεση, εστιάζοντας σε εται ρείες προχωρημένου σταδίου και συναλλαγές που θεωρούνται σίγουρα στοιχήματα. Αυτός θα μπορούσε να είναι ένας ιδιαίτερος λόγος ανησυχίας για τις startup που αναζητούν την πρώτη τους χρηματοδότηση ή που βρίσκονται στα πρώιμα στάδια της ανάπτυξής τους. «Είναι κάπως νωρίς για να προβλέψουμε την επίδραση του ρωσο-ουκρανικού πολέμου στην παγκόσμια αγορά VC, αν και οι επεν δυτές μάλλον θα παραμείνουν συντηρητικοί κατά το β’ τρίμηνο του 2022 αλλά και στη συνέχεια», σχολιάζει ο Jonathan Lavender, Global Head της KPMG Private Enterprise. «Παρά την αβεβαιότητα, οι επενδύσεις VC φαίνεται ότι θα παραμείνουν σταθερές χάρη στα άφθονα διαθέσιμα κεφάλαια στην αγορά. Αντλήθηκαν κεφάλαια VC σημαντικού ύψους τα πρόσφατα τρίμηνα και η χρηματοδότηση αυτή αναζητεί ελκυστικούς στόχους

Η ρευστότητα αναμένεται να βοηθήσει την αγορά VC να παραμεί νει σταθερή, παρά την αυξανόμενη αβεβαιότητα

έρευνα 72 Ιούλιος - Αύγουστος 2022

Οι εξαγορές και συγχωνεύσεις (Ε&Σ), το πρώτο εξάμηνο του 2022, επιβραδύνθη καν σε σχέση με τα επίπεδα-ρεκόρ του 2021, καθώς το δυσμενές κλίμα επηρέασε αρνητικά. Εντούτοις, ο κλάδος επέστρεψε στα επίπεδα του 2010 και οι συμφωνίες αναμένεται να παίξουν καταλυτικό ρόλο στις στρατηγικές εταιρικής ανάπτυξης το επόμενο εξάμηνο, σύμφωνα με την έρευνα Global M&A Industry Trends: 2022 Mid-Year Update της PwC. Πολλοί από τους παράγοντες που καθόρισαν το πώς κινήθηκε η αγορά Ε&Σ στα τέλη του 2021 –όταν και κατέγραψε επίπεδα-ρεκόρ–θα συνεχίσουν να παίζουν καθοριστικό ρόλο για την πραγματοποίηση συμφωνιών και στο δεύτερο μισό του 2022. Ανάμεσα σε αυτούς περιλαμβάνονται η ανθεκτικότητα της εφο διαστικής αλυσίδας, η βελτίωση του χαρτο φυλακίου, τα κριτήρια ESG και, πάνω από όλα, η ανάγκη για την τεχνολογία, που ψη φιοποίησε τα επιχειρηματικά μοντέλα. Όμως, η προσέγγιση ως προς το πώς θα γίνουν

Σύμφωνα με τον

που διαπραγματεύονται δημόσια αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 50% το 2022 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πριν από έναν χρόνο. Τάσεις Ε&Σ το πρώτο εξάμηνο του 2022 Οι συμφωνίες που αφορούν Ε&Σ επιβραδύν θηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2022, επιστρέ φοντας στα προ πανδημίας επίπεδα, με μέσο όρο τις 25.000 συμφωνίες ανά εξάμηνο. Αντίστοιχα, σε επίπεδα προ πανδημίας επέ στρεψε η αξία των συναλλαγών, με την απο τίμηση του πρώτου εξαμήνου του 2022 να ανέρχεται σε περίπου

Αυξάνεται ο ρόλος των ιδιωτικών κε φαλαίων στον αριθμό και την αξία των συμφωνιών

Ηνωμένου Βα PwC: Ισχυρές σε αξία οιεξαγορές και συγχωνεύσειςτο πρώτο εξάμηνο του 2022 Τα ιδιωτικά κεφάλαια και η τεχνολογία καταλύτης για τις συμφωνίες

περίπου διπλάσιο σε σχέση με τα αντίστοιχα δεδομένα του πρώτου εξαμήνου του 2020 –μια περίοδο που και τότε χαρακτηρίστηκε από πολύ μεγάλη αβεβαιότητα ως προς τις οικονομικές συνθήκες. Ο συνολικός αριθμός των megadeals, δηλαδή των συμφωνιών η αξία των οποίων ξεπερνά τα 5 δισ. δολ. παγκοσμίως, μειώθηκε κατά το ένα τρίτο σε σχέση με Εντούτοις,πέρσι.στο

Τα διαθέσιμα ιδιωτικά κεφάλαια (Private Equity) παγκοσμίως έφτασαν τα 2,3 τρισ. δολ. τον Ιούνιο του 2022. Ποσό τριπλάσιο σε σχέση με την αρχή της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Η κατακόρυφη ανάπτυξη των κεφα λαίων αυτών εξηγεί γιατί το μερίδιο των Ε&Σ που πραγματοποιείται με ιδιωτικούς πόρους αυξήθηκε από το περίπου ένα τρίτο της συ νολικής αξίας των συμφωνιών, πριν από 5 χρόνια, σε περίπου 50% σήμερα. Εντούτοις, ούτε τα ιδιωτικά κεφάλαια παραμένουν ανε πηρέαστα από τη μεταβλητότητα των αγορών και την αυξανόμενη αβεβαιότητα. Will Jackson-Moore, Global Assets and Partner, PwC

Η στρατηγική αναφορικά με το ανθρώπινο δυναμικό θα πρέπει να αποτελέσει ύψιστη προτεραιότητα σε κάθε επιχειρηματική συμ φωνία, καθώς ο υψηλότερος πληθωρισμός στις αμοιβές, εδώ και δεκαετίες, η «Μεγάλη Παραίτηση», η ανάγκη αναβάθμισης των δεξιοτήτων και η αυξανόμενη εστίαση των εμπλεκομένων στη συμπερίληψη και τη διαφορετικότητα θα επηρεάσουν όλες τις μελλοντικές επιχειρηματικές επιδόσεις. Οι χαμηλότερες αποτιμήσεις εκτιμάται ότι θα δημιουργήσουν ευκαιρίες τόσο για τις ίδιες τις επιχειρήσεις όσο και για συμφωνίες που βασίζονται σε ιδιωτικά κεφάλαια, φέρνοντας ικανοποιητικά έσοδα στην τρέχουσα αγορά, που χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητα. Ήδη, υπάρχουν αποδείξεις ότι οι χαμηλό τερες δημόσιες αποτιμήσεις λειτουργούν καταλυτικά στην αύξηση των Ε&Σ, καθώς οι συναλλαγές που αφορούν την εξαγορά εταιρειών 2 τρισ. δολάρια. Ποσό

ΧΡΗΜΑ 73

οι νέες συμφωνίες θα χρειαστεί νέα στόχευση σε ένα αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον. Με τον πληθωρισμό σε πολλές χώρες να βρί σκεται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταί ων 40 ετών, οι εμπλεκόμενοι στις συμφωνίες καλούνται να προσεγγίσουν τις αποτιμήσεις υπό ένα διαφορετικό πρίσμα. Προβλέποντας τα διαφορετικά πληθωριστικά σενάρια και λαμβάνοντας υπ’ όψιν τον αντίκτυπό τους στα μερίδια αγοράς, στη διαμόρφωση των τιμών, στις σχέσεις μεταξύ καταναλωτών και προμηθευτών, στις αμοιβές των εργαζομέ νων, αλλά και στον τρόπο διατήρησής τους.

πρώτο εξάμηνο του 2022, καταγράφηκαν μια σειρά από συμφωνί ες μεγάλου βεληνεκούς, τέσσερις εκ των οποίων συγκέντρωσαν αξία που ξεπέρασε τα 50 δισ. δολ., έναντι μόλις μίας τέτοιας συμφωνίας το 2021.

Private Equity, Real

Sovereign Funds Leader,

74 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 σιλείου:έρευνα «Οι ιδιωτικές επενδυτικές εταιρείες αντιμετωπίζουν προκλήσεις από τα αυξημέ να κόστη και επιτόκια, τον τρόπο αποτίμησης των εταιρειών, καθώς και από τη μειωμένη εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Οι εταιρεί ες του κλάδου θα χρειαστεί να εστιάσουν σε στρατηγικές δημιουργίας αξίας, όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η μεταφορά υπηρεσιών στο cloud, καθώς και να δώσουν έμφαση στο πώς μπορούν να αντιμετωπί σουν τις πληθωριστικές πιέσεις ώστε να δημιουργήσουν κέρδη». Τάσεις στον κλάδο Ε&Σ Το τρέχον μακροοικονομικό περιβάλλον και οι σχετικές τάσεις θα επηρεάσουν τις συμφω νίες σε μια σειρά από κλάδους με διαφορε τικούς τρόπους: ● Τεχνολογία, media και τηλεπικοινωνίες: Η ψηφιακή ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών παραμένει προτεραιότητα, διατηρώντας τον κλάδο στην κορυφή των επενδύσεων που αφορούν τις εξαγορές και συγχωνεύσεις. Τα συνολικά κεφάλαια αντιστοιχούν στο ένα τέταρτο του όγκου και στο ένα τρίτο της αξίας των συμφωνιών το πρώτο εξάμηνο του 2022. Εκτιμάται ότι η τεχνολογική ζήτηση θα δημιουργήσει ευκαιρίες εξαγορών και συγ χωνεύσεων για λύσεις που αφορούν στο λο γισμικό και στη δημιουργία σχετικών υποδο μών το δεύτερο εξάμηνο του 2022. Ανάμεσα σε αυτές περιλαμβάνονται η τεχνολογία 5G, τα data centres, το metaverse και οι σχετικές ●εφαρμογές.Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες: Η ανάγκη του κλάδου των χρηματοοικονομικών υπη ρεσιών για ψηφιακές δυνατότητες, σε συνδυ ασμό με τη διαρκή πίεση από τις ρυθμιστικές αρχές αλλά και από τις ψηφιακές πλατφόρ μες και τις fintech, σημαίνει ότι οι εξαγορές και συγχωνεύσεις θα παραμείνουν καταλύ της μετασχηματισμού. Επίσης, εξηγεί το γιατί οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες βρίσκονται στη δεύτερη θέση αναφορικά με τις επενδύ σεις σε Ε&Σ –υστερώντας μόνο σε σχέση με τον κλάδο της τεχνολογίας– και αντιστοιχώ ντας στο ένα τέταρτο της αξίας για το πρώτο εξάμηνο του 2022. Η συνεχιζόμενη εστίαση στην τεχνολογία, η διευρυνόμενη ζήτηση για βιώσιμες επενδυτικές επιλογές και οι χαμηλότερες αποτιμήσεις θα διατηρήσουν σε υψηλό επίπεδο τις Ε&Σ και στο δεύτερο εξάμηνο του χρόνου. ● Καταναλωτικά προϊόντα: Οι δράσεις Ε&Σ στις αγορές καταναλωτικών προϊόντων για τους επόμενους έξι μήνες θα είναι συνυφα σμένες με το πώς οι αβέβαιες οικονομικές προοπτικές θα επηρεάσουν την καταναλω τική εμπιστοσύνη και τη διάθεση των κα ταναλωτών να ξοδέψουν. Οι αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες θα συνεχίσουν να δημιουργούν ευκαιρίες, καθώς οι επιχειρή σεις επιδιώκουν να αλλάξουν τα επιχειρη

Σημειώσεις

εξαγορές και συγχωνεύσεις στους κλάδους των ορυκτών πρώτων υλών και παραγωγής και διανομής ενέργειας στο δεύτερο εξάμηνο του 2022. ● Υγεία: H υψηλή ζήτηση για βιοτεχνολο γία και καινοτόμες νέες τεχνολογίες, όπως mRNA, γονιδιακές θεραπείες και δυνατότη τες τηλεϊατρικής, προκαλούν το επενδυτικό ενδιαφέρον. Προκειμένου να εξασφαλίσουν μη οργανική ανάπτυξη, οι μεγάλες φαρμα κευτικές εταιρείες, κατά πάσα πιθανότητα, θα πραγματοποιήσουν μια θύρα από μικρότερου βεληνεκούς συναλλαγές, ώστε να αποφύ γουν τον έλεγχο από τις ρυθμιστικές αρχές που προκαλούν οι μεγαλύτερου βεληνεκούς Οσυμφωνίες. Θανάσης Πανόπουλος, Partner, Deals Leader, PwC Ελλάδας, σχολιάζει: «Οι διαρκώς

• • •

Η έρευνα Global M&A Industry Trends της PwC είναι μια εξαμηνιαία ανάλυση των πα γκόσμιων συμφωνιών που πραγματοποι ούνται σε 6 κλάδους: «τα καταναλωτικά προϊόντα», «την ενέργεια», «τις χρηματο οικονομικές υπηρεσίες», «την υγεία», «τη βιομηχανία και την αυτοκινητοβιομηχανία» και «την τεχνολογία, τα media και τις τηλε πικοινωνίες».

ΧΡΗΜΑ 75

ματικά τους μοντέλα και να επανατοποθε τηθούν με σκοπό τη μελλοντική ανάπτυξη.

● Βιομηχανία και αυτοκινητοβιομηχανία: Η συνεχιζόμενη εστίαση στην τεχνολογία και ψηφιοποίηση των επιχειρηματικών μοντέλων καθώς και οι επενδύσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα και το εργατικό δυναμικό θα δημι ουργήσουν ευκαιρίες για εξαγορές και συγ χωνεύσεις στους κλάδους της βιομηχανίας και της αυτοκινητοβιομηχανίας.

● Ενέργεια και φυσικοί πόροι: Η συνεχιζό μενη επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης και η αύξηση της εστίασης στη διασφάλιση της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι οι νέοι πα ράγοντες που θα οδηγηθούν σε μεταβαλλόμενες συνθήκες σε πα γκόσμιο επίπεδο και οι συνεχείς προκλήσεις σε οικονομικό επίπεδο –με τον πληθωρισμό να βρίσκεται στη χώρα μας περίπου στο 10%, το ενεργειακό κόστος να αυξάνεται και την αύξηση των επιτοκίων να επηρεάζει σημαντι κά το κόστος δανεισμού ιδιωτών και επιχει ρήσεων– θα επηρεάσουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο τις μελλοντικές επιχειρηματικές αποφάσεις, τις επιδόσεις τους και εν τέλει τις αποτιμήσεις. Παρά ταύτα, η δυναμική των συναλλαγών που καταγράφηκε το 2021 συνεχίζεται και το πρώτο εξάμηνο του 2022, με τα ελληνικά assets να συνεχίζουν να πα ραμένουν ελκυστικά τόσο σε στρατηγικούς όσο και σε χρηματοοικονομικούς επενδυτές, με μεγάλες και ενδιαφέρουσες συναλλαγές να λαμβάνουν χώρα στην ενέργεια, την τε χνολογία και σε πολλά άλλα industries. Σε ένα αβέβαιο οικονομικό κλίμα, οι ευκαιρίες εξακολουθούν να δημιουργούνται και οι εξαγορές και συγχωνεύσεις συνεχίζουν να αποτελούν στρατηγική προτεραιότητα ή και λύση».

76 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 portal Στις σελίδες αυτές θα βρείτε τους τίτλους ειδήσεων και άρθρων που έχουν δημοσιευθεί τον τελευταίο μήνα στο portal ▶▶▶Nova το νέο όνομα της Wind Η Nova και η Wind Ελλάς, μέλη της United Group, του κορυφαίου παρόχου τηλεπι κοινωνιών και media στη Νοτιοανατολι κή Ευρώπη, αποφάσισαν να δώσουν το όνομα Nova στη νέα εταιρική οντότητα που θα προκύψει με την ολοκλήρωση της συγχώνευσης των δύο εταιρειών. Το τεχνικά και λειτουργικά απαιτητικό έργο της συγχώνευσης αναμένεται να έχει ολο κληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους. Έχοντας ήδη ενοποιηθεί κάτω από μια κοινή διοικητική ομάδα, η υλοποίηση της συγχώνευσης συνεχίζεται με βάση τον αρχικό προγραμματισμό. Με την ολοκλή ρωση της συγχώνευσης, η νέα εταιρική οντότητα, υπό το όνομα Nova, θα αποτε λέσει τον δεύτερο μεγαλύτερο πάροχο σταθερής και συνδρομητικής τηλεόρασης στην Ελλάδα, καθώς και ηγετική δύναμη στην περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου των τηλεπικοινωνιών και τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας. Η νέα εποχή για τη Νova θα κορυφωθεί μέσα από ένα επενδυτικό πλάνο ύψους 1,3 δισ. ευρώ μέσα στα επόμενα χρόνια. Το επενδυτικό πρόγραμμα συμπεριλαμ βάνει την επέκταση του δικτύου οπτικών ινών στο σπίτι (Fiber to the Home) και την πανελλαδική κάλυψη του δικτύου 5G. ▶▶▶ Ένα «βασιλικό» τουριστικό project 25 εκατ. στην Κύθνο Ένα project που θα κυμανθεί τελικά σε επίπεδα πολύ υψηλότερα του αρχικώς αναμενομένου είναι αυτό για την αναβί ωση των ιαματικών λουτρών στην Κύθνο από ισραηλινά κεφάλαια. Ο λόγος για το Genesis of The Royal Baths of Kythnos, όπως θα ονομαστεί το νέο πεντάστερο ΤτΕ: Αυξήθηκε η ζήτηση για επιχειρηματικά δάνεια ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΤΟ Κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2022, τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις (ΜΧΕ) παρέμειναν αμετάβλητα σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2022, εξέλιξη σύμφωνη με τις προσδοκίες που είχαν διατυπωθεί στην έρευνα του προηγού μενου τριμήνου, σύμφωνα με τη σχετική έρευνα της Τραπέζης της Ελλάδος. Επι πλέον, οι τράπεζες εκτιμούν ότι τα κρι τήρια θα παραμείνουν αμετάβλητα και κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου του 2022. Οι συνολικοί όροι χορήγη σης δανείων προς τις ΜΧΕ παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητοι σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2022, παρόλο που το περιθώριο επιτοκίου των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια παρουσίασε μικρή Ηκάμψη.συνολική ζήτηση δανείων από τις ΜΧΕ, στο δεύτερο τρίμηνο του 2022, αυξήθηκε, τόσο από τις μικρομεσαίες όσο και από τις μεγάλες επιχειρήσεις. Οι παράγοντες που επηρέασαν την αύξηση της ζήτησης ήταν η χρηματοδότηση παγίων επενδύσεων, αλλά και η επέ κταση κεφαλαίων κίνησης. Το επόμενο τρίμηνο, η συνολική ζήτηση δανείων από τις μικρομεσαίες, αλλά και από τις μεγάλες επιχειρήσεις, αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω.

τη

κύκλωση. Οι ανεμογεννήτριες θα παρά γουν παραπάνω από 54.000 MWh ετησίως, ενώ θα συμβάλλουν στη μείωση των εκ πομπών του διοξειδίου του άνθρακα κατά περίπου 15.500 τόνους ετησίως. Όπως τόνισε ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, Κωνσταντίνος Μαύρος, το επόμενο διάστημα, ανεμογεννήτριες ισχύος άνω των 850 MW θα πρέπει να αποξηλωθούν και να αντικατασταθούν με την ίδια μέθοδο. Εκπρόσωποι των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στο έργο ζήτησαν στο πλαίσιο της εκδήλωσης να διευκολυνθεί η αδειοδότηση και να δοθεί προτεραιότητα σε αυτά τα έργα.

Ο τρόπος χορήγησης και έγκρισης του δανείου είναι εξαιρετικά απλός και γρήγορος, ενώ το μόνο που χρειάζεται είναι ο καταναλωτής να έχει πρόσβαση στο e-banking του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος. Το πρόγραμμα είναι διαθέ σιμο για όλες τις κατηγορίες προϊόντων, εκτός ορισμένων (είδη τεχνολογίας, εποχικά και παιχνίδια) για τα οποία, μέχρι στιγμής, δεν είναι διαθέσιμη αυτή η δυ νατότητα Προκειμένουπληρωμής.οιχρήστες να εκμεταλ λευτούν το νέο του Αιγαίου (Εύβοια, Ικαρία, Κάρπαθο, Ψαρά, Λέσβο, Λήμνο, Σάμο, Χίο και Μύκονο). Παράλληλα, αποξηλώθηκαν οι παλιές ανεμογεννήτριες και διατέθηκαν για ανα

να

55

μένη

▶▶▶ Πωλήθηκε η Alpha Bank Αλβανίας Η Alpha Διεθνών Συμμετοχών, θυγατρική εταιρεία του ομίλου, ολοκλήρωσε την πώληση στην OTP Bank Plc του συνόλου των μετοχών (100%) που κατέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της Alpha Bank Αλβανίας SHA. Την ολοκλήρωση της πώλησης της Alpha Bank Αλβανίας SHA στην OTP Bank Plc ανακοίνωσε η Alpha Υπηρεσιών και Συμμετοχών ΑΕ. Ο Όμιλος Alpha Bank ολοκλήρωσε τη συναλλαγή, επιτυγχάνοντας τίμημα (με όρους τιμής προς λογιστική αξία, P/ BV) σημαντικά υψηλότερο συγκριτικά με προηγούμενες συναλλαγές στην Αλβανία. Όπως επισημαίνεται, η συ ναλλαγή υπερέβη τις προσδοκίες όπως αυτές είχαν παρουσιαστεί στο “Project Tomorrow”, όσον αφορά στα κέρδη από την έξοδο του ομίλου από συγκεκρι αγορά (συμφωνηθέν στα εκατ. ευρώ έναντι 30 εκατ. ευρώ στο “Project Tomorrow”). με χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, θα προσφέρει σε καταναλωτές που θέλουν ολοκληρώσουν τις αγορές τους κατα ναλωτικά δάνεια έως και 2.000 ευρώ, με σταθερό επιτόκιο χορηγήσεων το οποίο παραμένει αμετάβλητο για όλη τη διάρ κεια της χρηματοδότησης.

▶▶▶Και… δάνεια από τη Skroutz Τη δυνατότητα να επιλέξουν τα προϊό ντα που επιθυμούν μέσω του Skroutz Marketplace και να τα αγοράσουν με δόσεις και χωρίς τη χρήση πιστωτικής κάρτας δίνει το Skroutz. Με το πρόγραμμα «Δόσεις για όλους» το Skroutz, σε συνερ γασία

τίμημα

• • •

αυτό πρόγραμμα θα πρέπει να αγοράσουν μέσω του Skroutz Marketplace προϊόντα συνολικής αξίας από 250 ευρώ έως και 2.000 ευρώ. ▶▶▶ Αναβάθμιση 10 αιολικών πάρκων προωθεί η ΔΕΗ Ανανεώσιμες Την ολοκλήρωση του πρώτου έργου ανα νέωσης (Repowering) αιολικών πάρκων σε 9 νησιά του Αιγαίου, επενδυτικού κόστους περί τα 30 εκατ. ευρώ, ανακοίνωσε η ΔΕΗ Ανανεώσιμες σε ειδική εκδήλωση. Το έργο περιλαμβάνει την εγκατάσταση 22 ανεμογεννητριών σε 10 αιολικά πάρκα συνολικής ισχύος 19,8 MW σε 9 νησιά

ΧΡΗΜΑ 77

▶▶▶ Epsilon Net: Εγκεκριμένος προμηθευτής σε δύο προγράμ ματα του Ταμείου Ανάκαμψης Η μητρική εταιρεία του ομίλου Epsilon Net, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της σχετι κής διαδικασίας ελέγχου και της απόφασης του ΔΣ της Κοινωνίας της Πληροφορίας, πιστοποιήθηκε και επίσημα ως «Εγκεκρι μένος Προμηθευτής» στα προγράμματα «Ψηφιακά Εργαλεία MME» και «Ψηφιακές Συναλλαγές» της δράσης «Ψηφιακός Με τασχηματισμός Επιχειρήσεων» του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Στο πλαίσιο του προγράμματος, ο Όμιλος Epsilon Net προσφέρει μια ολοκληρωμέ νη σειρά προϊόντων και υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις, με στόχο να συμβάλει ενεργά στην επιτάχυνση της ψηφιακής τους αναβάθμισης. Ο όμιλος, ως κορυφαίος πάροχος συστημάτων Business Software και λύσεων ηλεκτρονικού εμπορίου, επεν δύει συνεχώς στην ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και επιχειρηματικών συνεργασι ών, με στόχο να προσφέρει στους πελάτες του συμβουλευτικές υπηρεσίες και ολο κληρωμένες λύσεις για τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό (και την επιτάχυνση της ενίσχυσής του από τα προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης, του Αναπτυξιακού Νόμου και του ΕΣΠΑ 2021-2027).

Intelligence, not just news.

project στο νησί, στα ιστορικά λουτρά, που σχεδιάστηκαν και κατασκευάστη καν μετά από επιθυμία της Βασίλισσας Αμαλίας από τους αρχιτέκτονες Hansen, Ziller και Laurent. Το project θα αντιστοιχεί σε 25 εκατ. ευρώ στο σύνολό του, όταν ολοκληρωθεί από τον Ισραηλινό επιχειρηματία Αbraham Ravid. Πρόσφατα έγινε η τελετή παράδο σής του από το ΤΑΙΠΕΔ, με παρόντα και τον υπουργό Ανάπτυξης, κ. Άδ. Γεωργιάδη. Η εταιρεία Xenia Kythnos αναλαμβάνει για χρονικό διάστημα 99 ετών το δι καίωμα αξιοποίησης του ξενοδοχείου ΞΕΝΙΑ Κύθνος και το δικαίωμα χρήσης από την ΕΤΑΔ των δύο ιαματικών πηγών που βρίσκονται μαζί με την ξενοδοχει ακή εγκατάσταση, εντός οικοπέδου με έκταση 7.018 τ.μ. Το συνολικό τίμημα της συναλλαγής ανήλθε σε περίπου 3 εκατ. ευρώ.

78 Ιούλιος - Αύγουστος 2022 ανάλυση www.vrs.gr - Έτος Ίδρυσης: 2002 Αθήνα - Λουξεμβούργο, Τηλ. +30 210 321 95 57, +30 6945 851 420, +352 661 337 023 Email: info@vrs.gr ; info@valueinvest.gr ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ & ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ • Για τις ανάγκες σύνταξης των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων βάσει των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων • Για την εξεύρεση της αξίας μιας επιχείρησης σε θέματα εξαγορών, συγχωνεύσεων και συμμετοχής στρατηγικού επενδυτή • Για θέματα φορολογικής συμμόρφωσης και για την ανάγκη ακροαματικής διαδικασίας ενώπιον δικαστηρίων SHOPIFY INC. Εταιρία Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, ΗΠΑ [Bloomberg Ticker: SHOP:US] [Reuters Ticker: SHOP.N] Κλάδος Δραστηριότητας: Λογισμικό / E-Commerce Πορεία Τιμής Μετοχής (Τελευταίο Έτος, σε $) Πηγή: Χρηματιστήριο, Yahoo Finance. Όγκος συν/γώνΤιμή Μετοχής (σε $) 12.000.0009.000.0006.000.0003.000.0001.8001.350 04509000 άποψηρούνταιΗπληροφόρησηπουπεριλαμβάνεταιστοπαρόνέγγραφοβασίζεταισεδεδομέναπουέχουνληφθείαπόαναγνωρισμένεςστατιστικέςυπηρεσίες,δημοσιευμένεςαναφορέςήπληροφορίες,ήάλλεςπηγέςπουθεωαξιόπιστες.Ωστόσο,ηπληροφόρησηαυτήδενέχειεξακριβωθείαπότηVRSκαιηVRSδενπαραθέτειδηλώσειςγιατηνακρίβειακαιτηνπληρότητάτης.Ηπληροφόρησηαλλάκαιοποιαδήποτεδηλωθείσαδεναποτελούνπροσφοράγιαπώλησηήπρότασηγιαπροσφοράπώλησηςοποιωνδήποτεμετοχών,δικαιωμάτωνπροτίμησης,μετατρέψιμωναξιόγραφωνήδικαιωμάτωνπροαίρεσηςτων«καλυπτόμενωνεταιριών»σεοποιαδήποτεπερίπτωση.Πηγή:Χρηματιστήριο,YahooFinance.31/5/1726/5/218/7/2118/8/2129/9/219/11/212/2/2116/3/2227/4/2221/12/219/11/1726/4/188/10/1825/3/195/9/1919/2/2031/7/2013/1/2128/6/218/12/2123/5/21NASDAQCompositeΜετοχή Πορεία Τιμής Μετοχής & Δείκτη (Τελευταία 5 Έτη, Βάση = 100) 1.5002.0001.0005000 3M 2022 % 3M 2021 ΕργασιώνΚύκλος 1.204 21,74% 989 ΚέρδοςΜικτό 638 14,13% 559 EBITDA -81 -160,36% 135 Κέρδη Φόρωνπρο -1.653 -220,69% 1.370 ΚέρδηΚαθαράμφδμ -1.474 -217,16% 1.258 Αποτελέσματα Α’ Τριμήνου 2022 & 2021 (Όμιλος, σε εκατ. $) Σημείωση:ΤοοικονομικόέτοςτηςΕταιρίας ολοκληρώνεταιστις31Δεκεμβρίουκάθεέτους. ΕΤΑΙΡΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ Με έδρα τον Καναδά, η Εταιρεία Shopify παρέχει μια εμπορική πλατφόρμα πολλαπλών καναλιών που βασίζεται σε cloud υποδομή και τεχνολογία, σχε διασμένη για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την αγορά της Βόρειας Αμερικής, καθώς το 71% των εσόδων της προέρχεται από αυτήν την περιοχή. Η ροή εσόδων της Εταιρείας αποτελείται από συνδρομητικές και εμπορικές λύσεις που πωλούνται στους προανα φερθέντες πελάτες.

Πηγή: Η Εταιρεία, Χρηματιστήριο

Αρ. Μετοχών (σε εκατ.) Χρ. Αξία (σε εκατ. $) Μέσος Ημ. Όγκος Συν. (52 εβδ.) Συντελεστής Beta 2.084.392126,1446.5511,597 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Μέγ. 52 εβδ. ($) Χαμ. 52 εβδ. ($) Απόδ. 1-Μ Απόδ. 6-Μ Απόδ. 12-Μ 1.690,60318,59-13,79%-77,47%-70,21%

Τιμή Μετοχής 27 Μαΐου Χρηματιστήριο2022(σε $) $ 369,04

2020

Ταμειακά Διαθέσιμα 84

2018

Πηγή: Επίσημες Ενοποιημένες Λογιστικές Καταστάσεις. άποψηρούνταιΗπληροφόρησηπουπεριλαμβάνεταιστοπαρόνέγγραφοβασίζεταισεδεδομέναπουέχουνληφθείαπόαναγνωρισμένεςστατιστικέςυπηρεσίες,δημοσιευμένεςαναφορέςήπληροφορίες,ήάλλεςπηγέςπουθεωαξιόπιστες.Ωστόσο,ηπληροφόρησηαυτήδενέχειεξακριβωθείαπότηVRSκαιηVRSδενπαραθέτειδηλώσειςγιατηνακρίβειακαιτηνπληρότητάτης.Ηπληροφόρησηαλλάκαιοποιαδήποτεδηλωθείσαδεναποτελούνπροσφοράγιαπώλησηήπρότασηγιαπροσφοράπώλησηςοποιωνδήποτεμετοχών,δικαιωμάτωνπροτίμησης,μετατρέψιμωναξιόγραφωνήδικαιωμάτωνπροαίρεσηςτων«καλυπτόμενωνεταιριών»σεοποιαδήποτεπερίπτωση.Πηγή:ΕπίσημεςΕνοποιημένεςΛογιστικέςΚαταστάσεις. Δείκτες Κεφαλαίου Κίνησης, Περίοδος 2016-2021 (Όμιλος, σε εκατ. $) 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Πωλήσεις 389 673 1.073 1.578 2.929 4.612 Κόστος Πωλήσεων (χωρίς αποσβ.) 180 293 477 713 1.388 2.131 Μικτό Περιθώριο Κέρδους % 53,81% 56,48% 55,58% 54,85% 52,62% 53,80% Καθαρά Κέρδη μφδμ -35 -40 -65 -125 320 2.915 Καθαρό Περιθώριο Κέρδους % -9,08% -5,94%

365

2021

ΧΡΗΜΑ 79 www.vrs.gr - Έτος Ίδρυσης: 2002 Αθήνα - Λουξεμβούργο, Τηλ. +30 210 321 95 57, +30 6945 851 420, +352 661 337 023 Email: info@vrs.gr ; info@valueinvest.gr Εξειδικευμένοι Χρηματοοικονομικοί Σύμβουλοι στη Δημιουργία Εταιρικής Αξίας και στους Τομείς των Εξαγορών & Συγχωνεύσεων. Έτος Ίδρυσης: 2002 Βασικά Χρηματοοικονομικά Μεγέθη & Δείκτες, Περίοδος 2015-2021 (Όμιλος, σε εκατ. $) Πωλήσεις EBITDA ΚΠΦ ΚΜΦΔΜ P/Ε (x) P/BV(x) EV / EBITDA(x) ΔΑΝΕΙΑ / ΚΕΦΑΛΑΙΑΙΔΙΑ(x) ROE%

Αποθέματα 0

Ημέρες Αποθεμάτων Ημέρες 0

2015 205 -11 -19 -19 -2.477,4 238,3 -4.415,5 0,1 -9,62% 389 -23 -35 -35 -1.316,7 113,4 -2.003,6 0,0 -8,61% 673 -26 -40 -40 -1.163,9 46,5 -1.801,1 0,0 -4,00% 1.073 -65 -65 -65 -721,1 22,3 -711,6 0,0 -3,09% 1.578 -105 -96 -125 -372,9 15,4 -436,4 0,0 -4,14% 2.929 160 240 320 145,7 7,3 279,3 0,1 4,99% 4.612 335 3.141 2.915 16,0 4,2 135,0 0,1 26,18% -6,01% -7,91% 10,91% 63,20% 142 411 650 2.704 2.503 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 56 241 663

Ημέρες Προμηθευτών Ημέρες 132 116 104 122 107 115 Προμηθευτές 65 93 136 238 409 673 Operating Cycle Ημέρες 20 37 45 56 46 52 Cash Cycle (Ταμειακός Κύκλος) Ημέρες -112 -79 -59 -66 -62 -63

46 52 Πελάτες 21 69 133

2017

2019

2016

Ημέρες Πελατών Ημέρες 20 37 45

«Για ποιους χτυπούν οι καμπάνες»;διάταύτα... Δεν είναι μακριά: επτά χρόνια από το καλοκαίρι των capital controls και δέκα από το “whatever it takes”. Με τον εφιάλτη των χρεοκοπιών αναδυόμενων αγορών-χωρών να επιστρέφει με εκθετικό ρυθμό. Μόλις πρόσφατα –προ εβδομάδων– «μετρήθηκε» η μεγαλύτερη εκροή κεφαλαίων από ομόλογα αναδυόμενων αγορών, περισσότερα από 50 δισ., η μεγαλύτερη εδώ και 17 χρόνια. Ήταν η Κάρμεν Ράινχαρτ, η κορυφαία οικονομολόγος της World Bank (*), εκείνη που θεώρησε προφανή τη χρεοκοπία χωρών που βρίσκο νται «στο στόχαστρο» για κήρυξη πτώχευσης, προειδοποιώντας για ντόμινο κατάρρευσης. Προς αυτήν την κατεύθυνση παραπέμπει και ο δείκτης του Bloomberg, που παρακολουθεί το χρέος των αναδυόμενων αγορών (έχει υποχωρήσει πάνω από 20% από την αρχή του έτους, σημειώνο ντας απώλειες μεγαλύτερες από την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008). Είναι επίσης οι εγνωσμένου κύρους διαχειριστές και αναλυτές εκείνοι που «χτυπούν καμπάνες» πλέον (Elliott Management, Τ. Rowe Price κ.ά.), προειδοποιώντας ότι μικρότερες και πιο ευάλωτες αναδυόμε νες χώρες (Αίγυπτος, Πακιστάν, Τυνησία κ.ά.) δεν έχουν ούτε την εμπειρία αλλά ούτε και τα συναλλαγματικά διαθέσιμα άλλων μεγα λύτερων (Κίνας, Ινδίας, Μεξικού, Βραζιλίας κ.ά.), που έχουν ισχυρό τερες δυνάμεις για να αντεπεξέλθουν στην επερχόμενη κρίση. Γιατί όλα αυτά τα δυσοίωνα; Σε έναν βαθμό, συμπληρωματικά όσων αναφέρονταν στην αρχή του ΧΡΗΜΑ (στο «Εν Αρχή»), για να καταστεί πιο σαφής η θέση της χώρας μας σε αυτήν τη δυσμενή συγκυρία. Γιατί η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε, συγκριτικά πάντα, καλύτερη θέση από πολλές άλλες χώρες-αγορές των αναδυόμενων (η μόνη σε όρους ευρώ), με ένα θηριώδες μεν χρέος, αλλά στα χέρια κυρίως των ESM, ECB και «καλυμμένο», εγγυημένο, σε βάθος χρόνου; Επειδή η ελληνική επιχειρηματικότητα επιβίωσε διασχίζοντας τη δεκαετή μνη μονιακή «έρημο», αναπτύσσοντας «αντισώματα» στο πεδίο, και όχι θεωρητικά, και βρίσκεται ξανά μπροστά σε μια ανάλογη διαδρομή. Μόνο που, τώρα, αφορά ευρύτερα τον κόσμο, την Ευρώπη και όχι μόνο τη χώρα μας. Είναι εφικτό να αντεπεξέλθει και σε αυτήν την κρίση η ελληνική οικονομία και, συνακόλουθα, η κοινωνία; Προϋποθέσεις υπάρχουν και είναι σημαντικές, μένει να φανεί αν όντως θα τα καταφέρει στη δύσκολη συνέχεια που ακολουθεί… (*) Επηρεασμένη από τον Μίνωα Α. Ζομπανάκη (1929-1996), τον εκ Κρήτης τραπεζίτη και... πατέρα του Libor. 80 Ιούλιος - Αύγουστος 2022

Γιατί να γίνετε συνδροµητής στο στο email: hrima-subscriptions@ethosmedia.eu ή στο τηλέφωνο: 210 998 4908 (κα Βούλα Βασιλικού) Περισσότερες πληροφορίες στο Τµήµα Συνδροµών καιhttps://ethos-group.eu/hrima-mag/επιλέξτε FULL PACK ή DIGI PACK ΣυνεχίστεΖούµεεδώ:(µε) την αγορά εδώ και 34 χρόνια. Ενηµερώνουµε ουσιαστικά και αξιόπιστα. Αναδεικνύουµε επιχειρηµατικές ευκαιρίες. ;

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕ ΤΟ ΚΙ ΕΣΥ! «Όταν έχεις μάθει να έχεις δίπλα σου τον άνθρωπό σου, το ίδιο αναζητάς και για την επιχείρησή σου.» Ρούλα και Νικόλαος Δούμτσης, ιδιοκτήτες AB Shop & Go. Τούμπα, Θεσσαλονίκη. Μάθε πώς μπορείς να αποκτήσεις τη δική σου επιχείρηση με τους πιο ευνοϊκούς όρους και τη στήριξη της ΑΒ στο ab.gr/franchise