ΧΡΗΜΑ #460, Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022 by ethosMEDIA

ΧΡΗΜΑ

www.banks.com.gr

ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΑ «ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΧΡΗΜΑ» ΧΡΗΜΑ τ.460/ 09-10.2022

Η διοργάνωση-θεσμός γιορτάζει την 20ή επέτειο και ανανεώνεται

ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Δίκτυα νέας γενιάς και εφαρμογές

Τηλέμαχος Λαβίδας Ο νέος ηγέτης του Ομίλου Lavipharm

X+7 R

563

SS POS RE

ΚΕΜΠ. KAΛΛΙΘΕΑΣ P

ISSN 1105-0470

Η Lavipharm ξαναγίνεται πρωταγωνιστής της ανταγωνιστικότητας, της εξωστρέφειας, της αριστείας και ακεραιότητας

S PO

21-0117

«Σήμερα, μια βιομηχανία για να πετύχει πρέπει να επικεντρώσει τις δυνάμεις της σε λίγους και συγκεκριμένους τομείς, εκεί που διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα. Αυτό, λοιπόν, κάνουμε κι εμείς».

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.460 / 09-10.2022 / € 6,00

Ενέργεια: Επάρκεια, κόστη και το «τρένο» των ΑΠΕ

Γιατί να γίνετε συνδροµητής στο

;

Ζούµε (µε) την αγορά εδώ και 34 χρόνια. Ενηµερώνουµε ουσιαστικά και αξιόπιστα. Αναδεικνύουµε επιχειρηµατικές ευκαιρίες. Συνεχίστε εδώ:

https://ethos-group.eu/hrima-mag/ και επιλέξτε FULL PACK ή DIGI PACK Περισσότερες πληροφορίες στο Τµήµα Συνδροµών στο email: hrima-subscriptions@ethosmedia.eu ή στο τηλέφωνο: 210 998 4908 (κα Βούλα Βασιλικού)

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

εν αρχή...

Το συγκριτικό πλεονέκτημα της ελληνικής οικονομίας

τις Βρυξέλλες θα σταλεί, μετά τη Βουλή, ο προϋπολογισμός 2023, με τη βεβαιότητα πως πολλές παράμετροι των προβολών και των στόχων θα ξαναγραφούν (και πώς να μην ξαναγραφούν…) έως το τελικό (;) σχέδιο, στα τέλη Νοεμβρίου. Οι προσαρμογές θα γίνουν ανάλογα με την πορεία της κρίσης, την έκβαση της «μάχης» στην ΕΕ για κοινή πολιτική στο ενεργειακό μέτωπο, αλλά και την τακτική που θα ακολουθήσει η ΕΚΤ στο νομισματικό. Τα τελευταία νέα από ΔΝΤ και ΕΕ όσον αφορά στις προβλέψεις τους για την οικονομία είναι δυσοίωνα, βλέποντας τον κίνδυνο ύφεσης όλο και εγγύτερα. Προφανώς αφορά και την Αθήνα, που μέχρι τώρα ακολουθεί μια αρκετά αποτελεσματική διαχείριση των επάλληλων κρίσεων. Λάθη έχουν γίνει (αλίμονο), σε αρκετούς τομείς η κατάσταση θα μπορούσε να είναι καλύτερη, αλλά με τα μέχρι τώρα δεδομένα η ελληνική οικονομία περνά πάνω από τον πήχη του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Και αυτό διατηρεί ως συγκριτικό πλεονέκτημα για τη συνέχεια, που προοιωνίζεται δύσκολη, ενδεχομένως πιο δύσκολη από ό,τι εκτιμάται αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις του ΔΝΤ (ουκ ολίγες οι εσφαλμένες...). Ένα από τα πιο σημαντικά «κλειδιά» στα χέρια του Χρήστου Σταϊκούρα είναι, αναμφίβολα, ο τουρισμός. Το ενδεχόμενο επαναφοράς των εσόδων 2022 στο 105% ή και στο 110% του 2019 μπορεί να αποβεί ισχυρός ρυθμιστής, καθώς θα επιβεβαιώσει τον ρυθμό ανάπτυξης για φέτος. Συνδυαστικά με τις προβλέψεις για το χρέος, το πρωτογενές έλλειμμα κ.ά., το οικονομικό επιτελείο θα μπορούσε να εκκινήσει (το 2023) από σημείο καλύτερο έναντι άλλων κρατών μελών της ευρωζώνης.

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Το σίγουρο είναι πως η Αθήνα θα κάνει ό,τι μπορεί, από την πλευρά της, αλλά είναι οι Βρυξέλλες που μένει να δούμε πώς θα αντιδράσουν απέναντι στην κρίση. Από αυτήν την άποψη, χρήζουν προσοχής δύο-τρεις παρατηρήσεις της Fitch, που δεν άλλαξε τη βαθμολογία της για την πιστοληπτική αξιολόγηση: «(...) η Ελλάδα έχει κατά κεφαλήν εισόδημα που ξεπερνά κατά πολύ τη μέση τιμή χωρών με αξιολόγηση “ΒΒ” και “ΒΒΒ” (...)», όπως «(...) η βαθμολογία σε ό,τι αφορά στη διακυβέρνηση και τους δείκτες ανθρώπινης ανάπτυξης είναι από τις υψηλότερες σε αυτήν την κλίμακα...», συγκριτικά πλεονεκτήματα που όμως έρχονται αντιμέτωπα «(...) με τα πολύ υψηλά, αν και μειούμενα, επίπεδα μη εξυπηρετούμενων δανείων και το υπέρβαρο του δημόσιου και εξωτερικού χρέους...». Επίσης, σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης, υπάρχουν ελαφρυντικοί παράγοντες που υποστηρίζουν τη βιωσιμότητα του χρέους. Το απόθεμα ρευστότητας είναι σημαντικό (υπολογίζεται στο 17% του ΑΕΠ, στο τέλος του 2022), η δε δομή του δημόσιου χρέους είναι τέτοια που διασφαλίζει χαμηλό κόστος εξυπηρέτησης και χρονοδιάγραμμα διαχείρισης εγγυημένο (από ESM, ECB). Σημειωτέον πως η μέση «ωρίμασή» του, σχεδόν 19 χρόνια, είναι από τις μεγαλύτερες, σε βάθος χρόνου, έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου. • • •

Κ.Μ. Γελαντάλις

6 6 ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ

“Sell the rallies”: Τα δύσκολα είναι μπροστά

10 ΤΡΑΠΕΖΕΣ

«Στο φουλ» οι εκταμιεύσεις δανείων με εφαλτήριο το Ταμείο Ανάκαμψης

24 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΧΡΗΜΑ

Οι υποψηφιότητες για τα 20ά Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ

24 4

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Ενέργεια: Επάρκεια, κόστη και το «τρένο» των ΑΠΕ

ΧΡΗΜΑ

www.banks.com.gr

τ.460/9-10.2022

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.460 / 09-10.2022 / € 6,00

περιεχόμενα

ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΑ «ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΧΡΗΜΑ» Η διοργάνωση-θεσμός γιορτάζει την 20ή επέτειο και ανανεώνεται

ΧΡΗΜΑ

τ.460/ 09-10.2022

CMY

ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Δίκτυα νέας γενιάς και εφαρμογές

Τηλέμαχος Λαβίδας Ο νέος ηγέτης του Ομίλου Lavipharm

SS POS RE

X+7

ΚΕΜΠ. KAΛΛΙΘΕΑΣ 563

ISSN 1105-0470

42 ~ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Η Lavipharm ξαναγίνεται πρωταγωνιστής της ανταγωνιστικότητας, της εξωστρέφειας, της αριστείας και ακεραιότητας

S PO

21-0117

Δίκτυα νέας γενιάς και εφαρμογές: Η αξία βρίσκεται στον συνδυασμό

ΘΕΜΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟY

54 ~ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Επάρκεια, κόστη και το «τρένο» των ΑΠΕ

02 ~ ΕΝ ΑΡΧΗ: Το συγκριτικό πλεονέκτημα της ελληνικής οικονομίας 78 ~ ΑΝΑΛΥΣΗ VRS: Blackberry 80 ~ ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ: Ας βάλουν μια φορά και οι τράπεζες «πλάτη»

ΧΡΗΜΑ

τεύχος Σεπτεμβρίου - Οκτωβρίου 2022 ISSN 1105-0470

Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση φωτογραφιών και ύλης ή μέρους αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

Κωνσταντίνος Ουζούνης CEO, ethosGROUP ouzounis.k@ethosmedia.eu

Ράντω Μανώλογλου Key Account Manager manologlou.r@ethosmedia.eu

Φωτογραφία Θοδωρής Αναγνωστόπουλος Shutterstock

Χρήστος Κώνστας Διευθυντής Σύνταξης konstas.c@ethosmedia.eu

Δέσποινα Ροπόδη Advertising Executive ropodi.d@ethosmedia.eu

Έλενα Χαραλάμπους Δημιουργικό zoegraph@gmx.net

Κυρέλα Πέτρου Αρχισυντάκτρια petrou.k@ethosmedia.eu

Νίκος Αθανασίου Database Marketing athanasiou.n@ethosmedia.eu

Αμαλία Λούβαρη Επιμέλεια - Διόρθωση louvari.a@ethosmedia.eu

Συντάκτες

Βούλα Βασιλικού Υπεύθυνη Συνδρομών vassilikou.p@ethosmedia.eu

Εκτύπωση-ΒιβλιοδεσίαΣυσκευασία-Ένθεση Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε.

Κ.Μ. Γελαντάλις banks-press@ethosmedia.eu

ιδιοκτησία

Γιάννης Λεοντάρης john.leondaris@gmail.com Κώστας Παπαγρηγόρης kostasp76@gmail.com

Λυσικράτους 64, Καλλιθέα, Τ.Κ. 17674 T: 210 998 4950 E: banks-press@ethosmedia.eu

Στεφανία Σούκη stefaniasouki@gmail.com

Αριθμός ΓΕΜΗ: 00044774007000

www.ethosmedia.eu

www.ethosevents.eu

www.banks.com.gr

Γιούλη Μουτεβελή Διοικητική Υποστήριξη mouteveli.g@ethosmedia.eu Νατάσσα Λαζαράκου Υπεύθυνη Λογιστηρίου lazarakou.n@ethosmedia.eu

www.insuranceworld.gr

www.virus.com.gr

Intelligence, not just news. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Τηλέμαχος Λαβίδας

Ο νέος ηγέτης του Ομίλου Lavipharm

Η Lavipharm ξαναγίνεται πρωταγωνιστής της ανταγωνιστικότητας, της εξωστρέφειας, της αριστείας και ακεραιότητας

ΧΡΗΜΑ 5

χρηματιστήριο

“Sell the rallies”: Η

επιστροφή των αγοραστών σε μετοχές εταιρειών της πραγματικής οικονομίας και τίτλων του τραπεζικού κλάδου στις πρώτες συνεδριάσεις του Οκτωβρίου συνέβαλε στο να περιοριστούν κατά τι οι διψήφιες απώλειες που άφησε πίσω του ο Σεπτέμβριος. Ο τελευταίος ήταν ο χειρότερος μήνας των τελευταίων ετών για τις αγορές, ως απόρροια της ασφυκτικής πίεσης που προκαλούν οι επάλληλες κρίσεις από την άνοιξη του 2020, για πολλούς ξυπνώντας μνήμες της Lehman Brothers, 14 χρόνια πριν, τον Σεπτέμβριο του 2008. Ωστόσο, στα μέσα Οκτωβρίου, και με τον χειμώνα μπροστά, τις προβλέψεις για ύφεση να πληθαίνουν και την Ευρώπη να αδυνατεί να αρθρώσει ενιαίο λόγο στα γεωπολιτικά και κοινή γραμμή στα ενεργειακά, με το Βερολίνο να περιφρονεί την κοινοτική αλληλεγγύη (τελευταίο «κρούσμα» η μονομερής απόφαση για το πακέτο βοήθειας των 200 δισ.), το να θεωρήσει κάποιος ότι η συνέχεια θα είναι ανοδική σημαίνει ότι θα πάρει μεγάλο ρίσκο. Στις 20-21 Οκτωβρίου θα φανεί αν η Ευρώπη μπορεί να προχωρήσει ενιαία (με το ενεργειακό στο επίκεντρο), στις 27, στη συνεδρίαση 6

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Τα δύσκολα είναι μπροστά

Ο συνδυασμός δημοσιονομικής ευελιξίας- σταθερής ενίσχυσης οικονομικών μεγεθών και ταμειακών διαθεσίμων λειτουργείμέχρι τώρα- αντισταθμιστικά στο υπέρβαρο κόστος ενέργειας-παραγωγής

της ΕΚΤ, θα αποσαφηνιστεί η πολιτική που θα ακολουθήσει η Κριστίν Λαγκάρντ και στις 1-2 Νοεμβρίου, στην FOMC, ο Ζερόμ Πάουελ «θα ανοίξει τα χαρτιά του». Προσώρας, η τάση διεθνώς, με τη Wall Street να δίνει τον ρυθμό, είναι “sell the rallies”, δηλαδή μείωση θέσεων σε ανοδικές διορθώσεις των αγορών, και βλέπουμε… Σε αυτήν την αρνητική διεθνή συγκυρία, στο Χρηματιστήριο Αθηνών οι επενδυτές είχαν την ευκαιρία να «γράψουν», το πρώτο εξάμηνο, τις υψηλότερες αποδόσεις από κάθε άλλο ευρωπαϊκό και από τις μικρότερες απώλειες τον «τραυματικό» Σεπτέμβριο. Ξεκινώντας, έτσι, οι επενδυτές από συγκριτικά

καλύτερη θέση για το τελευταίο τρίμηνο του 2022 έναντι των περισσότερων αναδυόμενων, αλλά και των κύριων αναπτυγμένων της ευρωζώνης. Βέβαια, το ελληνικό χρηματιστήριο είχε μείνει εκτός παιδιάς όσον αφορά τον μεγαλύτερο ανοδικό κύκλο της Wall Street –συνέπεια και της πρωτοφανούς μνημονιακής κρίσης–, το μόνο χώρας της ευρωζώνης που δεν διαθέτει επενδυτική βαθμίδα, πλην όμως ανακάμπτει από τα χαμηλά του 2020, με οδηγό την ανθεκτική εγχώρια επιχειρηματικότητα και την επιστροφή του τραπεζικού κλάδου προς την κανονικότητα συνδυαστικά με τη θεαματική ανάκαμψη του τουρισμού. Η συγκριτικά καλύτερη εικόνα της ελληνικής αγοράς μετοχών και ομολόγων συνδυαστικά με τις προβλέψεις για ανάπτυξη το 2023 –σε αντίθεση με ύφεση για την ευρωζώνη–, η επιβεβαίωση της ανθεκτικότητας των εισηγμένων, παρά την εύλογη επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης τους, λόγω της μειούμενης ζήτησης/παραγωγής, συνδυαστικά με τις σημαντικές εισροές από το Ταμείο Ανάπτυξης, δεν περνούν απαρατήρητα από τα πανίσχυρα επενδυτικά σπίτια. «Ψήφος εμπιστοσύνης» στα γαλανόλευκα assets δηλώνεται από Deutsche Bank, JPMC, Morgan Stanley, BofA, Goldman Sachs, σε μια συγκυρία στην οποία από τα ευρωπαϊκά Exchange Traded Funds (επενδυτικά «καλάθια») αποσύρθηκαν τον Σεπτέμβριο 5,3 δισ. δολ. (ρεκόρ από τον Απρίλιο 2012) ενώ από τον Απρίλιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο οι εκροές ξεπερνούν τα 100 δισ. δολάρια. Με τις προβλέψεις τραπεζιτών, διαχειριστών, για ύφεση το 2023, η ελληνική περίπτωση θα μπορούσε να αποτελέσει την εξαίρεση αν διατηρούνταν το θετικό κλίμα στον τουρισμό, συνεχιζόταν η εκταμίευση κεφαλαίων από το NGEu, διευρυνόταν η πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις και παρέμενε σε όριο ασφαλείας το κόστος χρήματος. Επαναφορά, λοιπόν, του Γενικού Δείκτη πάνω από τις 800 μονάδες είχαμε τη Δευτέρα, με μοχλό την ισχυρή ανοδική διόρθωση μετοχών εισηγμένων της πραγματικής οικονομίας και blue chips (ΟΤΕ, ΟΠΑΠ, Mytilineos, ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, Motor Oil, ΔΕΗ, Helleniq Energy, Viohalco κ.ά.) και με οδηγό, την Τρίτη, τον τραπεζικό κλάδο (Πειραιώς, Alpha Bank, Εθνική, Eurobank). Ο συνδυασμός δημοσιονομικής ευελιξίας,

σταθερής ενίσχυσης οικονομικών μεγεθών και ταμειακών διαθεσίμων λειτουργεί, μέχρι τώρα, αντισταθμιστικά στο υπέρβαρο κόστος ενέργειας-παραγωγής, που προφανώς και επηρεάζει και την ελληνική επιχειρηματικότητα. Η άμεση αποφόρτιση στην αγορά ελληνικών ομολόγων μετά το διπλό μίνι «κραχ» της στερλίνας-αγγλικών ομολόγων –που παρέσυρε και όλων των ευρωπαϊκών χωρών– ενίσχυσε όσους «τιμολογούν» ως ασφαλείς τις θέσεις σε κρατικούς τίτλους. Στο 4,55%, κατά 25 μονάδες βάσης χαμηλότερα σε μόλις μία συνεδρίαση και χωρίς την (υπό) στήριξη της ΕΚΤ, που δεν αύξησε τον ρυθμό απορρόφησης τίτλων, σε αντίθεση με την Ιταλία. Πρακτικά, αυτό είχε επιπρόσθετο θετικό αποτέλεσμα στο κόστος δανεισμού (κράτους/ ιδιωτικού τομέα-επιχειρήσεων), καθώς οι διαφορές (spreads) κρατούν το ελληνικό δεκαετές σε, συγκριτικά πάντα, μικρότερη απόκλιση από το αντίστοιχο γερμανικό. Παράδοξο αλλά ελληνικό, παρά τη σημαντική αύξηση των επιτοκίων, το κόστος χρήματος για μια ελληνική επιχείρηση έχει μειωθεί σε σχέση με μια ιταλική, ισπανική κ.ά. Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που, σε συνδυασμό με την αυξημένη κεφαλαιακή επάρκεια πολλών εισηγμένων, εξηγεί τη συγκρατημένη αισιοδοξία επιχειρηματιών και βασικών μετόχων ότι, παρά τα ασφυκτικά προβλήματα

Το γεγονός πως για 31 εισηγμένες τα διαθέσιμα (συν χρηματοοικονομικές επενδύσεις) ξεπερνούν τον καθαρό δανεισμό τις καθιστά ανθεκτικές για τη συνέχεια. και την αβεβαιότητα που κυριαρχεί διεθνώς, θα ξεπεράσουν και αυτήν την κρίση. Το γεγονός πως για 31 εισηγμένες τα διαθέσιμα (συν χρηματοοικονομικές επενδύσεις) ξεπερνούν τον καθαρό δανεισμό τις καθιστά ανθεκτικές για τη συνέχεια. Ρευστότητα σχεδόν 2 δισ., και άλλα 2 και πλέον δισ. (με τη μορφή εσόδων μερισμάτων/επιστροφών κεφαλαίων) στο «ταμείο» μετόχων, εταιρειών, ενισχύουν τις αντοχές τους, διασφαλίζοντας πόρους για τη χρηματοδότηση επενδυτικών-αναπτυξιακών προγραμμάτων. Όπως έγινε στη διάρκεια της μνημονιακής κρίσης, που αρκετές επιχειρήσεις «υποχρεώθηκαν» να διεκδικήσουν μερίδια αγοράς εκτός συνόρων, επεκτείνοντας έτσι τον εξαγωγικό τους προσανατολισμό, έτσι και ΧΡΗΜΑ 7

χρηματιστήριο

Σε αυτήν την αρνητική διεθνή συγκυρία, στο Χρηματιστήριο Αθηνών οι επενδυτές είχαν την ευκαιρία να «γράψουν», το πρώτο εξάμηνο, τις υψηλότερες αποδόσεις από κάθε άλλο ευρωπαϊκό.

τώρα, στις διαδοχικές κρίσεις λόγω Covid19, ενεργειακού, επιτοκιακού, διαθέτουν αρκετά «αντισώματα» για να αντεπεξέλθουν και πιθανόν να μεγεθυνθούν περισσότερο. Κοινή διαπίστωση είναι πως ένα σημαντικό μέρος της εγχώριας επιχειρηματικότητας έγινε πιο εξωστρεφές, με αποτέλεσμα να ενδυναμωθεί και να εδραιώσει διεθνή παρουσία, τάση που αποτυπώνεται στα συνεχόμενα τρίμηνα αύξησης των εξαγωγών.

Οι χρηματιστές «Ο συνδυασμός καλών αποτελεσμάτων και χαμηλότερων/φθηνότερων αποτιμήσεων τον Σεπτέμβριο κατέστησε αρκετές εισηγμένες και πάλι ελκυστικές επενδυτικά...» τονίζει ο Μάνος Χατζηδάκης (ΒΕΤΑ Χρηματιστηριακή), ενώ η «κατά 11% υποχώρηση του ΧΑ έναντι μεγαλύτερης των ευρωπαϊκών επιβεβαιώνει την ανθεκτικότητα και μερική διαφοροποίησή του...» σημειώνει ο Δημήτρης Τζάνας (Κύκλος Χρηματιστηριακή). Στην έκπληξη από την Τράπεζα της Αυστραλίας να αυξήσει το βασικό επιτόκιο κατά 25 αντί για 50 μονάδες βάσης, που αρχικά είχε 8

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

προεξοφληθεί, δίνουν προσοχή οι αναλυτές της Leon Depolas Securities, ενώ σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα η Piraeus Sec εκτιμά ότι «(...) για το ΧΑ θα μπορούσε να διευρυνθεί η απόδοση, λόγω της βελτιωμένης ψυχολογίας στις διεθνείς αγορές...», η δε Euroxx «(...) περιμένει το θετικό momentum να έχει συνέχεια, οδηγούμενο και από το ράλι ανακούφισης στη Wall Street...». Διατηρεί ένα συγκριτικό πλεονέκτημα το ΧΑ, πλην όμως εξαρτάται από την πορεία των διεθνών αγορών, και κυρίως της Νέας Υόρκης, με τους οίκους αξιολόγησης να στέλνουν τα μηνύματά τους. Τελευταία, μάλιστα, ο οίκος Fitch, ακολουθώντας τη γραμμή Moody’s-DBRS, δεν άλλαξε τη βαθμολόγηση για το outlook της ελληνικής οικονομίας. Στήριξη μεν, αλλά με αστερίσκους, καθώς η συγκυρία δεν είναι και η καλύτερη δυνατή: συνεκτιμάται από τους οίκους όχι μόνο η πολιτική παράμετρος, αλλά και η κατάσταση στα ελληνοτουρκικά. Ο Fitch άφησε τη βαθμολογία στο “ΒΒ”, την προοπτική (outlook) θετική και την ελληνική οικονομία δύο κλίμακες μακριά από την επενδυτική βαθμίδα. • • •

ΧΡΗΜΑ 9

[φάκελος] τράπεζες

«Στο φουλ» οι εκταμιεύσεις δανείων με εφαλτήριο το Ταμείο Ανάκαμψης

€

του Κώστα Παπαγρηγόρη

• Οι κλάδοι που συγκεντρώνουν το μεγάλο ενδιαφέρον και οι νέες επενδύσεις που σχεδιάζονται • Άμεση η αποχώρηση του Δημοσίου από τις τράπεζες-Παγκόσμιο επενδυτικό ενδιαφέρον

κάθεκτες, παρά την ενεργειακή κρίση και την αβεβαιότητα από τις γεωπολιτικές εξελίξεις, συνεχίζουν οι διοικήσεις των συστημικών τραπεζών την υλοποίηση της στρατηγικής τους σε ό,τι αφορά στη χρηματοδότηση επιχειρήσεων και νοικοκυριών, αξιοποιώντας στο μέγιστο δυνατό τις δυνατότητες που προσφέρει το

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Παράλληλα, στο παρασκήνιο, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης δρομολογεί όλα τα απαραίτητα βήματα για την αποχώρηση του Δημοσίου από το μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών, καθώς το επενδυτικό ενδιαφέρον που καταγράφεται είναι ιδιαίτερα αυξημένο.

Ποιοι παίρνουν τα περισσότερα δάνεια Επιχειρήσεις κυρίως μεγάλου μεγέθους και σε κλάδους στους οποίους δρομολογούνται deals και που εμπλέκονται με επενδυτικά έργα λόγω Ταμείου Ανάπτυξης και προγράμματος αποκρατικοποιήσεων θα αντλήσουν το μεγαλύτερο μέρος του τραπεζικού δα-

Σε real estate και βιομηχανία τα περισσότερα νέα δάνεια Οι επενδύσεις στο ελληνικό real estate και τη διαχείριση ακίνητης περιουσίας προσέλκυσαν το μεγαλύτερο ποσοστό της τραπεζικής χρηματοδότησης από την αρχή του έτους. Πρόκειται για, συνολικά, δάνεια 1,8 δισ. ευρώ, που επιβεβαιώνουν τα στοιχεία για τις εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων στην κτηματαγορά και τις εκτιμήσεις των τραπεζών ότι μόνο το 15%-20% των συνολικών κινήσεων στο ελληνικό real estate γίνονται με τραπεζικό δανεισμό.

φάκελος - τράπεζες

νεισμού φέτος. Μάλιστα, τα μέχρι σήμερα στοιχεία δείχνουν ότι η επιχειρηματική πίστη κινείται προς τα ανώτατα όρια των στόχων που είχαν θέσει για το 2022 οι τράπεζες αναφορικά με τις χορηγήσεις δανείων, ενώ σταθερά αυξητικά κινούνται και οι χορηγήσεις στεγαστικών δανείων. Η ενεργειακή κρίση και η αβεβαιότητα από τις γεωπολιτικές εξελίξεις, τον πληθωρισμό και τα επιτόκια δεν φαίνεται μέχρι στιγμής να επηρεάζουν την έντονη αύξηση της πιστωτικής επέκτασης φέτος. Αντίθετα, φαίνεται ότι η αύξηση των τιμών πρώτων υλών και του ενεργειακού κόστους αύξησαν τις ανάγκες για κεφάλαια κίνησης και χρηματοδότησης των επιχειρήσεων και ειδικότερα του μεταποιητικού τομέα. Πρωταγωνιστούν οι κλάδοι ενέργειας, μεταφορών, κατασκευών, τουρισμού, μεταποίησης, ναυτιλίας και ακίνητης περιουσίας. Σημαντική κινητικότητα παρατηρείται σε τομείς στους οποίους βρίσκονται σε εξέλιξη επιχειρηματικά deal, όπως τα τρόφιμα και οι τηλεπικοινωνίες. Αλλά και οι υποδομές, οι οποίες ευνοούνται παράλληλα από το Ταμείο Ανάκαμψης και το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν δώσει οι τράπεζες στους αναλυτές, τα νέα δάνεια προς το σύνολο του ιδιωτικού τομέα θα ξεπεράσουν τα 10 δισ. ευρώ, με τις μεγάλες επιχειρήσεις να απορροφούν σχεδόν τα 6,5-8,5 δισ. ευρώ, τις μικρότερες ποσό 1,5-1,8 δισ. ευρώ και τα νοικοκυριά, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις ατομικές επιχειρήσεις σχεδόν 2 δισ. ευρώ. Μάλιστα, η ζήτηση του πρώτου εξαμήνου έχει ήδη οδηγήσει κάποιες τράπεζες στην απόφαση να αναθεωρήσουν προς τα πάνω τον στόχο τους για τα δάνεια.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, οι μεγαλύτεροι επενδυτές στο ελληνικό real estate, με δανεισμό και με ίδια συμμετοχή, ήταν ξένοι επενδυτές (με περίπου 350 εκατ. ευρώ το τρίμηνο). Στη δεύτερη θέση ακολουθούν οι μεγάλες επιχειρήσεις διαχείρισης ακίνητης περιουσίας, με 0,9 δισ. ευρώ, και στην τρίτη θέση τα νοικοκυριά, με 0,7 δισ. ευρώ. Ο μικρότερος τραπεζικός δανεισμός κατευθύνθηκε προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του real estate (150 εκατ. ευρώ στο οκτάμηνο). Ο συνολικός τζίρος για οικιστικά ακίνητα εκτιμάται από τις τράπεζες γύρω στα 5 δισ. ευρώ, ενώ ο συνολικός τζίρος (μαζί με τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια και τις εταιρείες ακινήτων) γύρω στα 8 δισ. ευρώ. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν την έντονη αύξηση της πιστωτικής επέκτασης φέτος, παρά την ενεργειακή κρίση και την αβεβαιότητα από τις γεωπολιτικές εξελίξεις, τον πληθωρισμό και τα επιτόκια. Επίσης, δείχνουν ότι η αύξηση των τιμών πρώτων υλών και του ενεργειακού κόστους ενέτεινε τις ανάγκες για κεφάλαια κίνησης και χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, ειδικότερα εκείνων του μεταποιητικού τομέα. Πράγματι, οι νέες εκταμιεύσεις προς τον μεταποιητικό τομέα στο οκτάμηνο ανήλθαν σε 0,8 δισ. ευρώ, περιλαμβάνοντας ένα ευρύ φάσμα επιχειρήσεων, από κλάδους τροφίμων και αλευρόμυλων μέχρι εταιρείες πετρελαιοειδών και άλλων της βαριάς βιομηχανίας.

Τα νέα δάνεια προς το σύνολο του ιδιωτικού τομέα θα ξεπεράσουν τα 10 δισ. ευρώ, με τις μεγάλες επιχειρήσεις να απορροφούν σχεδόν τα 6,5-8,5 δισ. ευρώ.

Σε αυτό συνέβαλαν και δρομολογημένα deal. Στο παραπάνω ποσό δεν περιλαμβάνονται οι αναχρηματοδοτήσεις, που σχεδόν διπλασιάζουν τις συνολικές εκταμιεύσεις. Εντύπωση, επίσης, παρουσιάζει το γεγονός ότι ο ευρύτερος κλάδος του τουρισμού (ξενοδοχεία, εστίαση κ.λπ.) δεν βρίσκεται στις πρώτες θέσεις στις χρηματοδοτήσεις, αλλά ακολουθεί αυτούς του εμπορίου και των ορυκτών και λατομείων. Στον κλάδο του εμπορίου, μαζί με τα συνεργεία, οι νέες εκταμιεύσεις διαμορφώθηκαν στο οκτάμηνο σε 0,7 δισ. ευρώ και αφορούσαν σχεδόν αποκλειστικά μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε ορυχεία και λατομεία οι εκταμιεύσεις ήταν 0,5 δισ. ευρώ. Στον κλάδο του τουρισμού, στα δάνεια κυριαρχούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις με 203 εκατ. ευρώ και ακολουθούν οι μεγάλες επιχειρήσεις με 200 εκατ. ευρώ. Αρκετά χαμηΧΡΗΜΑ 11

φάκελος - τράπεζες

Οι επενδύσεις στο ελληνικό real estate και στη διαχείριση ακίνητης περιουσίας προσέλκυσαν το μεγαλύτερο ποσοστό της τραπεζικής χρηματοδότησης.

λότερα βρίσκεται ο τομέας των υπηρεσιών, με συνολικές χρηματοδοτήσεις 200 εκατ. ευρώ, και των επαγγελματιών, με 160 εκατ. ευρώ. Στον επιχειρηματικό τομέα, παρατηρούνται αποπληρωμές από τον τουριστικό κλάδο, λόγω του υψηλού τζίρου (ρεκόρ τουριστικών εσόδων), και από συγχρηματοδοτούμενα και εγγυημένα δάνεια που είχαν δοθεί για 18 μήνες στο πλαίσιο των μέτρων στήριξης για τον Covid. Πρόκειται για, συνολικά, δάνεια 2,5 δισ. ευρώ, τα οποία ξεκίνησαν να λήγουν σταδιακά από τον Ιούνιο. Συνολικά, η χρηματοδότηση προς τις επιχειρήσεις αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 94%, γεγονός που οφείλεται κυρίως στον τριπλασιασμό των δανείων προς τις μεγάλες επιχειρήσεις. Οι συνολικές εκταμιεύσεις ανέρχονται σε 6,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 3,7 δισ. ευρώ αφορούν μεγάλες επιχειρήσεις. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε εκείνο των άμεσων ξένων επενδύσεων μέχρι στιγμής, από τα 4,2 δισ. που αναμένονται μέχρι το τέλος του έτους. Νοικοκυριά Προς τα νοικοκυριά τα νέα δάνεια αυξήθηκαν σε ετήσια βάση κατά 25% και ανήλθαν σε 1,5 δισ. ευρώ, με πρωταγωνιστές τα καταναλωτικά. Οι συνολικές νέες εκταμιεύσεις στην καταναλωτική πίστη ξεπέρασαν μέχρι τον Αύγουστο τη στεγαστική πίστη κατά 32 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις των τραπεζών. Η μεγάλη άνοδος της καταναλωτικής πίστης οφείλεται αφενός στις αυξημένες υποχρεώσεις, αφετέρου στην είσοδο νέων «παικτών» και καινούργιων μεθόδων πώλησης, όπως η 12

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

εφαρμογή για γρήγορα δάνεια μέσω κινητού και οι προσφορές των «άτοκων δόσεων» και των μεθόδων πληρωμής «αγόρασε τώρα, πλήρωσε μετά». Μόνο τα δάνεια από λιανικές αλυσίδες με τις άτοκες δόσεις κ.λπ. υπολογίζονται σε 150-180 εκατ. ευρώ (από τα συνολικά των 760 εκατ. ευρώ της καταναλωτικής πίστης). Από τα υπόλοιπα, ένα μικρότερο πλέον μέρος αποτελεί η αγορά αυτοκινήτου (λόγω ελλείψεων, ενώ η ζήτηση παραμένει αυξημένη). Στη στεγαστική πίστη, οι αιτήσεις σημειώνουν άνοδο κατά 40% σε σχέση με πέρσι και οι εκταμιεύσεις είναι αυξημένες κατά 30%. Ωστόσο, δεν παρατηρείται η άνοδος που είχε αρχικά προβλεφθεί, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι τράπεζες αναθεωρούν προς τα κάτω τον ετήσιο στόχο του 1,2 δισ. ευρώ. Οι τράπεζες έχουν χαλαρώσει τα κριτήρια και έχουν ανεβάσει σχεδόν στο 65% το ποσοστό χρηματοδότησης. Ωστόσο, όπως εκτιμούν, μόνο το 15%-20% των αγοραπωλησιών πραγματοποιούνται με τραπεζικό δανεισμό, καθώς οι περισσότερες συμφωνίες στην κτηματαγορά κινούνται μέσω καταθέσεων. Και στην περίπτωση των νοικοκυριών, με ενίσχυση των νεότερων από την οικογένεια.

Υψηλή ζήτηση για δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης Την ίδια στιγμή, περιζήτητα εμφανίζονται να είναι τα προνομιακά δάνεια 12,7 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία των τραπεζών, μέχρι σήμερα, από τις τράπεζες έχουν συμβασιοποιηθεί δάνεια ύψους 650 εκατ. ευρώ 20 επιχειρήσεων. Μάλιστα, στο πλαίσιο του συνεδρίου του Economist, που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα, ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, Κωνσταντίνος Βασιλείου, τόνισε ότι τα δάνεια αυτά αντιστοιχούν σε σύνολο επενδύσεων περίπου 1,4 δισ. ευρώ, που θα υλοποιηθούν την ερχόμενη τριετία, ενώ εκτιμάται ότι μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχουν συμβασιοποιηθεί δάνεια ύψους περίπου 1 δισ. ευρώ και περίπου επιπλέον 1,5 δισ. ευρώ θα συμβασιοποιηθούν εντός του 2023. Ο κ. Βασιλείου ανέφερε ως ένδειξη επιτυχίας του προγράμματος το γεγονός ότι το Ταμείο έχει ήδη «καλύψει» όλες τις προϋποθέσεις της δεύτερης δόσης, ύψους περίπου 1,7 δισ. ευρώ, η οποία εκτίμησε ότι θα ζητηθεί άμεσα, ενώ έκανε λόγο για ιδιαίτερα ευνοϊκή

προορισμός μας το μέλλον,

επιβιβαστείτε! Συμπλέουμε εδώ και 20 χρόνια! Επιβιβαστείτε και φέτος μαζί μας για την ανάδειξη των κορυφαίων!

ethosevents.eu

hybrid event

#hraw22

ΧΡΗΜΑ 13

φάκελος - τράπεζες συγκυρία, λόγω της ανόδου των κυμαινόμενων επιτοκίων, που καθιστά τα δάνεια του RRF ιδιαίτερα ελκυστικά, λόγο της σταθερής φύσης των επιτοκίων καθώς και του ανταγωνιστικού τους ύψους, ιδιαίτερα για επιχειρήσεις και project υψηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης, που προσφέρουν και αξιόλογες εξασφαλίσεις. Από πλευράς κλάδων, έχουν κινητοποιηθεί επιχειρήσεις από όλους τους τομείς της οικονομίας, όπως αλυσίδες σουπερμάρκετ, που στοχεύουν στην ψηφιακή τους αναβάθμιση και την εξοικονόμηση ενέργειας, εξωστρεφείς βιομηχανικές επιχειρήσεις, που στοχεύουν σε νέες επενδύσεις, ώστε να αυξήσουν και να βελτιώσουν την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητά τους, επιχειρήσεις από τον χώρο τον τηλεπικοινωνιών, για την αναβάθμιση των ψηφιακών υποδομών (FTTH), εταιρείες από τον χώρο του φαρμάκου, που προχωρούν σε επενδύσεις σε έρευνα και καινοτομία, καθώς και ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, που αυξάνουν τη δυναμικότητά τους σε κλίνες και βελτιώνουν την προσέγγισή τους σε θέματα βιωσιμότητας. Από την πλευρά της Alpha Bank, ο γενικός διευθυντής Wholesale Banking, κ. Γιάννης Εμίρης, τόνισε ότι οι επιχειρήσεις έσπευσαν να καλύψουν το επενδυτικό κενό που συσσωρεύτηκε τη δεκαετία της κρίσης. Το κλίμα αυτό ουσιαστικά άρχισε να αντιστρέφεται το 2022, χρονιά που για πρώτη φορά οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου έχουν ξεπεράσει τις αποσβέσεις. Σύμφωνα με τον κ. Εμίρη, η χώρα έχει γίνει ξανά επενδύσιμη και η σχέση ρίσκου και απόδοσης έχει βελτιωθεί πολύ, όπως και η πιστοληπτική διαβάθμιση του Δημοσίου και των επιχειρήσεων. Το τραπεζικό σύστημα στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και υπάρχει κλίμα φιλικό στην προσέλκυση επενδύσεων. Ενθαρρυντικό χαρακτήρισε ο γενικός διευθυντής Corporate & Investment Banking της Eθνικής Τράπεζας, κ. Βασίλης Καραμούζης, το γεγονός ότι η ανάπτυξη, που θα ξεπεράσει το 5% φέτος, δεν προέρχεται, όπως παλαιότερα, από την ιδιωτική κατανάλωση. Αντιθέτως, σε αυτό συμβάλλει η κατά 9% περίπου αύξηση στις πάγιες επενδύσεις. Σημαντικό είναι, όπως πρόσθεσε, το γεγονός ότι, με τη συμβολή του τουρισμού, οι εξαγωγές υπηρεσιών έχουν 14

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

σημειώσει αύξηση κατά 47%. Η ελληνική οικονομία αναμένεται να έχει, παρά τις αντιξοότητες, καλύτερη επίδοση από την υπόλοιπη ευρωζώνη, με εκτιμώμενη άνοδο του ΑΕΠ άνω του 6% φέτος και 2%-3% το 2023, εκτίμησε ο ανώτερος γενικός διευθυντής, επικεφαλής Corporate & Investment Banking της Τράπεζας Πειραιώς, Θοδωρής Τζούρος. Βασικοί μοχλοί ανάπτυξης αποτελούν η ισχυρή ώθηση από τον τουρισμό, η μικρότερη εξάρτηση σε ενέργεια προερχόμενη από τη Ρωσία, αλλά και τα σημαντικά κονδύλια (της τάξης των 86 δισ. ευρώ) που αναμένονται από ευρωπαϊκά προγράμματα. Ταυτόχρονα, καταγράφεται εκρηκτική άνοδος των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα, με 4,8 δισ. ευρώ το 2022 (+70% σε ετήσια βάση), ενώ στο πεντάμηνο του 2022 είμαστε ήδη στα 3,5 δισ. ευρώ.

Νέες επενδύσεις σχεδιάζουν οι ΜμΕ με «όχημα» το Ταμείο Ανάκαμψης Τη γενικότερη αντιμετώπιση της οποίας τυγχάνουν τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις παρουσιάζει αναλυτικά η εξαμηνιαία έρευνα σε 600 μικρομεσαίες επιχειρήσεις που πραγματοποίησε η Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας. Βάσει της έρευνας, το ενδιαφέρον των ΜμΕ για την αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης είναι

υψηλό, με αιχμή κυρίως τις μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες σε ποσοστό 55% (1 στις 2 περίπου) δηλώνουν ότι θα συμμετάσχουν στις δράσεις του Ταμείου. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι ελληνικές ΜμΕ εμφανίζονται αποφασισμένες να επενδύσουν στην «επόμενη μέρα», αξιοποιώντας όλο το φάσμα διαθέσιμων πόρων, καθώς αυτές που σκοπεύουν να προχωρήσουν σε έστω μία επένδυση την ερχόμενη πενταετία αντιστοιχούν στο 86% του τομέα ΜμΕ, ποσοστό που είναι κατά 10% υψηλότερο συγκριτικά με

ένα επιπλέον 13% του τομέα δείχνει αποκλειστική προτίμηση σε άλλα επενδυτικά προγράμματα, αυξάνοντας έτσι το συνολικό ενδιαφέρον για επενδυτική στήριξη στο 60% των ΜμΕ. Κοινό συμπέρασμα, σύμφωνα με την ΕΤΕ, αποτελεί το ότι «οι ελληνικές επιχειρήσεις εμφανίζονται αποφασισμένες να επενδύσουν στην “επόμενη μέρα”, αξιοποιώντας όλο το φάσμα διαθέσιμων πόρων». Η κρισιμότητα του Ταμείου στη διατήρηση της επενδυτικής αφύπνισης του ελληνικού επιχειρηματικού

Διστακτικές οι πολύ μικρές επιχειρήσεις Η αυξημένη επενδυτική διάθεση των μεσαίων επιχειρήσεων αντισταθμίζει τη μείωση στην κινητοποίηση των πολύ μικρών επιχειρήσεων (-9% σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο). Μειωμένο είναι και το εκτιμώμενο ποσό επενδύσεων που τους αντιστοιχεί, το οποίο υπολογίζεται σε 3,7 δισ. ευρώ (έναντι 4,5 δισ. ευρώ το προηγούμενο εξάμηνο), με το 65% αυτών να αφορούν σχέδια τα οποία βρίσκονται ακόμη σε αρχικό στάδιο. Σταθερό, τέλος, στο 49% είναι το ποσοστό των μικρών επιχειρήσεων που σκοπεύουν να κάνουν χρήση των δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ αυξημένο είναι το συνολικό ποσό των επενδύσεων, το οποίο εκτιμάται στα 5 δισ. ευρώ (έναντι 4,7 δισ. ευρώ το προηγούμενο εξάμηνο). Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας, οι πολύ μικρές επιχειρήσεις προκρίνουν τη συμμετοχή τους σε άλλα επενδυτικά προγράμματα, όπως δράσεις ΕΣΠΑ, αναπτυξιακού νόμου ή λοιπών προγραμμάτων, με το ποσοστό για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις μάλιστα να είναι συγκριτικά μεγαλύτερο (34% έναντι 24% των μεσαίων). Γενικότερα, οι μεσαίες επιχειρήσεις στοχεύουν σε μεγαλύτερο βαθμό στα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης (67% του τομέα, έναντι 53% των πολύ μικρών), ενώ αντίθετα οι πολύ μικρές επιχειρήσεις εμφανίζουν εντονότερο ενδιαφέρον για άλλα προγράμματα στήριξης (με το ένα τρίτο αυτών να σκοπεύουν για πρώτη φορά να συμμετάσχουν σε δράσεις του ΕΣΠΑ ή του Αναπτυξιακού). Από τις ΜμΕ που εκδηλώνουν ενδιαφέρον για το Ταμείο Ανάκαμψης (47% των ΜμΕ), οι μισές επιθυμούν να το συνδυάσουν με κάποιο άλλο «εργαλείο». Παράλληλα,

τομέα γίνεται εμφανής από το γεγονός ότι το 15% δηλώνει ότι επενδύει ακριβώς επειδή έχει πρόσβαση σε αυτούς τους πόρους (με ένα επιπλέον 32% να δηλώνει ότι διευκολύνεται από την πρόσβαση). Με βάση τα συμπεράσματα της έρευνας, 1 στις 4 επιχειρήσεις που σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν το Ταμείο Ανάκαμψης δηλώνει πως έχει πλέον ώριμα επενδυτικά πλάνα (από 1% το προηγούμενο εξάμηνο) εκτιμώμενης αξίας 3,7 δισ. ευρώ. Όσον αφορά τα υπόλοιπα σχέδια (με τις συνολικές επενδύσεις να εκτιμάται ότι θα μπορούσαν δυνητικά να προσεγγίσουν τα 14 δισ. ευρώ), το ένα πέμπτο του τομέα βρίσκεται σε στάδιο κατάρτισης των επενδυτικών του πλάνων (έναντι 17% το προηγούμενο εξάμηνο), ενώ το υπόλοιπο 55% βρίσκεται ακόμη σε πολύ αρχικό στάδιο (αξιολογώντας τις εναλλακτικές του) και αυξάνοντας, όπως παρατηρεί η ΕΤΕ, «την αβεβαιότητα υλοποίησης των συγκεκριμένων σχεδίων».

φάκελος - τράπεζες

τις ΜμΕ που προχώρησαν σε επενδύσεις την προηγούμενη πενταετία. Η διάθεση για επενδύσεις μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης από μεσαίες επιχειρήσεις είναι αυξημένη κατά 4% σε σχέση με αυτήν που είχε παρατηρηθεί στην προηγούμενη έρευνα της ΕΤΕ, ενώ αυξημένο είναι και το εκτιμώμενο ύψος των επενδυτικών τους σχεδίων, το οποίο ανέρχεται σε 5,6 δισ. ευρώ (έναντι 5 δισ. ευρώ το προηγούμενο εξάμηνο), με το 39% αυτών ωστόσο να αντιστοιχούν σε επενδυτικά πλάνα αρχικού σταδίου.

Περιζήτητα εμφανίζονται να είναι τα προνομιακά δάνεια 12,7 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Έχουν ήδη συμβασιοποιηθεί δάνεια ύψους 650 εκατ. ευρώ 20 επιχειρήσεων.

«Πρόσω ολοταχώς» για αποχώρηση του ΤΧΣ από τις τράπεζες Την ώρα πάντως που οι διοικήσεις των συστημικών τραπεζών έχουν ρίξει το μεγαλύτερο βάρος της στρατηγικής τους στη χρηματοδότηση της οικονομίας και την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, στο παρασκήνιο προχωράει με ταχύτατους ρυθμούς το σχέδιο για μηδενισμό της συμμετοχής του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) από τις τράπεζες. Ήδη, το ΤΧΣ επέλεξε τη Rothschild για σύμβουλο αποεπένδυσης, που θα έχει καταθέσει αναλυτικά το πλάνο αποεπένδυσης μέχρι τα τέλη του έτους. Παράλληλα, το ΤΧΣ έστειλε τη λίστα με τρεις υποψήφιους συμβούλους διάθεσης στον υπουργό Οικονομικών, ο οποίος αναμένεται να επιλέξει έναν εντός των επομένων ημερών. Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, το ΤΧΣ, ο υπ. Οικονομικών και αρμόδιες αρχές αξιοΧΡΗΜΑ 15

φάκελος - τράπεζες λογούν προτάσεις από επενδυτές που έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους για μερίδα του Ταμείου σε τράπεζες παράλληλα με την προετοιμασία των σχεδίων αποεπένδυσης και διάθεσης. Κι αυτό γιατί μπορεί να προκύψει συμφέρουσα πρόταση για το Δημόσιο, την τράπεζα, τους μετόχους της και το επενδυτικό κλίμα για την Ελλάδα γενικότερα. Σε αυτήν την περίπτωση, δεν θα ήταν προς όφελος καμίας πλευράς «να μπει στον πάγο» μια συμφέρουσα επένδυση επειδή δεν είναι έτοιμο το πλάνο. Έτσι, για λόγους καθαρά αξιοποίησης ευκαιριών σε σχέση με τον χρόνο, οι επαφές και οι αξιολογήσεις με επενδυτές μπορούν να τρέχουν παράλληλα με τη διαμόρφωση των ανεξάρτητων πλάνων αποεπένδυσης και διάθεσης. Σε αυτό το πλαίσιο, κινούνται και οι επαφές επενδυτών για το 20% της Εθνικής Τράπεζας (από το 40% που διαθέτει το ΤΧΣ), καθώς οι σχετικές αξιολογήσεις μπορούν να τρέχουν παράλληλα με την εκπόνηση των πλάνων αποεπένδυσης και διάθεσης. Μόλις αυτά είναι έτοιμα, θα οριστικοποιηθεί και το τελικό εύρος του τιμήματος, ίσως και άλλες λεπτομέρειες. Έτσι, τελικά, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να πραγματοποιηθεί η πρώτη αποεπένδυση μέχρι τα τέλη του έτους. Το πλάνο αποεπένδυσης Το πλάνο αποεπένδυσης από τη Rothschild θα περιγράφει τη συνολική στρατηγική του ΤΧΣ, ενώ τα πλάνα διάθεσης θα είναι πιο λεπτομερή ανά τράπεζα, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες στην αγορά και άλλες παραμέτρους, ώστε να μεγιστοποιείται το αποτέλεσμα για το Ταμείο. Επίσης, καθώς οι συνθήκες μεταβάλλονται, τα πλάνα θα πρέπει να επικαιροποιούνται, προτείνοντας κάθε φορά τον καλύτερο χρόνο, ποσοστό και τρόπο διάθεσης. Οι διαδικασίες τρέχουν ταχύτατα και με διαφάνεια, βάσει των προδιαγραφών που έχουν περιληφθεί στον νέο νόμο του ΤΧΣ, όπου προβλέπονται ασφαλιστικές δικλείδες και ασυμβίβαστα, αλλά και όροι διεθνών διαγωνισμών. Για παράδειγμα, ο σύμβουλος αποεπένδυσης δεν μπορεί να επιλεγεί σύμβουλος διάθεσης και οι δύο δεν μπορούν να αναλάβουν άλλες συμβουλευτικές εργασίες στον ελληνικό τραπεζικό τομέα (π.χ. αυξήσεις κεφαλαίου, 16

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

διάθεση μετοχών, ομολογιών κ.λπ.). Επίσης, πέρα από ένα γενικό πλάνο διάθεσης, θα πρέπει να εκπονηθεί διαφορετικό πλάνο διάθεσης για κάθε τράπεζα. Παρά τα ασυμβίβαστα και τους αυστηρούς όρους, ήδη, περισσότεροι από 20 διεθνείς επενδυτικοί οίκοι, sovereign funds και ιδιωτικά κεφάλαια έχουν περάσει από την «πόρτα» του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) από τις αρχές του έτους, εκδηλώνοντας το ενδιαφέρον τους για τα ποσοστά που κατέχει στις ελληνικές τράπεζες. Ενδιαφέρον από ΗΠΑ μέχρι Σαουδική Αραβία Οι επαφές, που έχουν πυκνώσει το τελευταίο διάστημα, πραγματοποιούνται σε σχεδόν καθημερινή βάση, καθώς το Ταμείο ξεκινά την κατάρτιση του στρατηγικού πλάνου αποεπένδυσης, σύμφωνα με τις διαδικασίες και τα χρονοδιαγράμματα που ορίζει ο νέος νόμος, που ισχύει από τα μέσα Ιουνίου. Στις επαφές αυτές εντάσσονται και οι πληροφορίες για τον πρίγκιπα διάδοχο του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, που εκδήλωσε το ενδιαφέρον του για την περίπτωση της αποεπένδυσης του Ταμείου από την Εθνική Τράπεζα, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα. Επίσης, όλες οι γνωστές επενδυτικές τράπεζες (π.χ. JP Morgan, Morgan Stanley, Goldman Sachs κ.ά.), αλλά και επενδυτικά κεφάλαια που δραστηριοποιούνται στον τραπεζικό κλάδο στην Ευρώπη και διεθνώς, ακόμα και sovereign funds (κρατικά επενδυτικά κεφάλαια) και ιδιώτες, έχουν πραγματοποιήσει συναντήσεις με στελέχη του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Στις συναντήσεις αυτές, οι εκπρόσωποι των επενδυτικών οίκων προσέρχονται κυρίως για ενημέρωση είτε εκ μέρους πελατών είτε για δική τους. Μέχρι σήμερα, έχουν εκδηλώσει το κατ’ αρχήν ενδιαφέρον τους για όλα τα ποσοστά που κατέχει το ΤΧΣ στις τράπεζες, χωρίς κάποιος ενδιαφερόμενος επενδυτής ή το Ταμείο να έχει μπει σε λεπτομέρειες για συγκεκριμένο πιστωτικό ίδρυμα, καθώς δεν

υπάρχουν ακόμη στρατηγική αποεπένδυσης και πλάνα διάθεσης. Συνεπώς, δεν υπάρχουν χρονοδιαγράμματα και τρόποι διάθεσης που να επηρεάζουν τις αποτιμήσεις. Τι προβλέπει ο νόμος Σύμφωνα με τον νέο νόμο, πέρα από την πρόσληψη συμβούλου για τη στρατηγική αποεπένδυσης, απαιτείται ειδική έκθεση από ανεξάρτητο σύμβουλο για τη διάθεση των μετοχών ανά πιστωτικό ίδρυμα (σύμβουλος διάθεσης). Η διάθεση των μετοχών θα γίνεται μέσω βιβλίου προσφορών, η τιμή διάθεσης και το ελάχιστο ποσοστό κάλυψης θα ορίζονται από το ΔΣ του ΤΧΣ, με βάση την έκθεση αποτίμησης του συμβούλου διάθεσης. Στην περίπτωση πώλησης πακέτων μετοχών από το Ταμείο, ο υπουργός Οικονομικών λαμβάνει τις σχετικές εκθέσεις και αποτιμήσεις και έχει δικαίωμα βέτο αν η προτεινόμενη τιμή διάθεσης βρίσκεται εκτός του εύρους των αποτιμήσεων. Για την επιλογή του συμβούλου διάθεσης, το Υπουργείο Οικονομικών παρέχει τη γνώμη του προς το Ταμείο σε λίστα με τουλάχιστον τρεις υποψήφιους συμβούλους. Για διάστημα ενός έτους από τη λήξη της σύμβασης, ο σύμβουλος διάθεσης δεν μπορεί να παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε οποιοδήποτε τρίτο πρόσωπο ή φορέα για οποιοδήποτε ζήτημα σχετίζεται με το περιεχόμενο της στρατηγικής αποεπένδυσης. Σημειώνεται ότι η στρατηγική αποεπένδυσης θα πρέπει να επικαιροποιείται, λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές στις συνθήκες της αγοράς και άλλες σημαντικές μεταβολές στα πιστωτικά ιδρύματα, και να ενημερώνεται το Υπουργείο Οικονομικών. • • •

ΧΡΗΜΑ 17

συνέντευξη

Τηλέμαχος Λαβίδας: «Η Lavipharm ξαναγίνεται πρωταγωνιστής της ανταγωνιστικότητας, της εξωστρέφειας, της αριστείας και ακεραιότητας»

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Στον Χρήστο Ν. Κώνστα Είναι σχετικά νέος στην ηλικία, μόλις 41 ετών, αλλά οι επαγγελματικές εμπειρίες του είναι συγκριτικά πολλαπλάσιες. Σε μια συζήτηση-εξομολόγηση, ο Τηλέμαχος Λαβίδας παρουσιάζει, με ειλικρίνεια και χωρίς περιστροφές, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της Lavipharm, αποκαλύπτοντας σχέδια, επιτυχίες και αποτυχημένες προσπάθειες, οράματα και αξίες μιας ιστορικής φαρμακοβιομηχανίας, που φιλοδοξεί να ανακτήσει τον πρωταγωνιστικό της ρόλο στην ελληνική οικονομία. Ο Τηλέμαχος Λαβίδας μιλά με σεβασμό και νοσταλγία

Θέλω να ξεκινήσουμε από τα δυσάρεστα. Θα ήθελα –αν συμφωνείτε– να βγάλουμε από το τραπέζι όλες τις άσχημες εμπειρίες και ιστορίες, για να προχωρήσουμε, κατόπιν, στο σήμερα, το αύριο και τις προοπτικές… Συμφωνείτε; _Όλα θα τα πούμε σήμερα, οπότε, βεβαίως, ας ξεκινήσουμε από όπου θέλετε εσείς. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, από τη δικαστική σας ταλαιπωρία στην Αμερική. Κατηγορηθήκατε από τις αρχές για insider trading, περάσατε μια οδυνηρή εμπειρία… Τι σας άφησε όλο αυτό; _Έχουν περάσει ήδη δύο ολόκληρα χρόνια από αυτήν τη θλιβερή περιπέτεια. Τα έχω αφήσει όλα πίσω μου πια. Κρατάω την αγάπη της οικογένειάς μου, τη στήριξη των φίλων μου, των συνεργατών μου και όλων όσων πίστεψαν στην αθωότητά μου. Ήταν μια άσχημη παρένθεση, που κράτησε δέκα ολόκληρους μήνες. Κατηγορήθηκα όχι γιατί χρησιμοποίησα κάποια εσωτερική πληροφόρηση για ίδιον όφελος, αλλά γιατί –κατά την άποψη των αρχών– είχα πληροφορίες και τις μοιράστηκα με έναν φίλο. Κίνητρό μου, όπως είπαν, δεν ήταν το κέρδος, αλλά η φιλία.

για τον αείμνηστο πατέρα του. Ο Θανάσης Λαβίδας ανέλαβε από το 1976 τη διαχείριση της οικογενειακής φαρμακευτικής εταιρείας που είχε ιδρυθεί το 1911. Το 1995, η Lavipharm εισάγει τις μετοχές της στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, αλλά από τα τέλη Ιουλίου του 2012 βρίσκεται στην Κατηγορία Επιτήρησης. Τώρα, η Lavipharm, υπό την ηγεσία του Τηλέμαχου και μιας διακεκριμένης ομάδας έμπειρων στελεχών, διεκδικεί ξανά τη θέση της μέσα από ένα εντυπωσιακό, φιλόδοξο και συγκροτημένο σχέδιο ανάπτυξης.

σε κάτι εντελώς απόμακρο μόνο και μόνο λόγω του περιγύρου του. Έτσι το πρώτο μάθημα από αυτήν την ιστορία είναι να προσέχουμε τον περίγυρό μας. Ωστόσο ήταν μια εμπειρία ζωής, κατά τη διάρκεια της οποίας κανένας δικός μου άνθρωπος δεν με απογοήτευσε. Η σύζυγός μου, η οικογένειά μου, οι φίλοι, οι συνεργάτες, οι εργαζόμενοι της Lavipharm. Όλοι με στήριξαν, κι αυτό για μένα ήταν το μεγαλύτερο κέρδος. Επιπλέον, αυτή η εμπειρία με γέμισε αυτοπεποίθηση. Νιώθω ότι μπορώ να αντιμετωπίσω τις δυσκολίες και τις ανατροπές της ζωής με περισσότερη δύναμη και αποφασιστικότητα.

Δυστυχώς, το άλλο λυπηρό γεγονός που θέλω να συζητήσουμε, τώρα, είναι πολύ πιο σοβαρό, γέμισε με θλίψη όχι μόνο την οικογένειά σας (προφανώς), αλλά και το σύνολο της επιχειρηματικής κοινότητας στην Ελλάδα. Ο θάνατος του Θανάση Λαβίδα ήταν ένα συγκλονιστικό γεγονός… _Ο πατέρας μου έφυγε νωρίς και αιφνιδιαστικά. Ξαφνικά, διαγνώστηκε με οξεία λευχαιμία. Πρόκειται για μια ιάσιμου τύπου λευχαιμία, που όμως χτυπάει συνήθως νεότερους σε ηλικία ανθρώπους. Δυστυχώς, ο πατέρας μου δεν Τι σας δίδαξε αυτή η εμπειρία; άντεξε τη χημειοθεραπεία. Ήταν Μάιος _Κατάλαβα ότι η ζωή κρύβει και δυσάρε- του 2021. στες εκπλήξεις και μπορεί από τη μια στιγμή στην άλλη κάποιος να βρεθεί μπλεγμένος Εσείς, εκείνη την εποχή, είστε

ακόμη στην Αμερική… _Ζούσα στην Αμερική, με την οικογένειά μου, και επέστρεψα αμέσως. Έπρεπε να αναλάβω, χωρίς την παραμικρή καθυστέρηση, τις ευθύνες της επιχείρησης, η οποία απασχολεί εκατοντάδες εργαζόμενους –τους ανθρώπους που τόσα χρόνια ήταν κοντά στον πατέρα μου. Αυτή σίγουρα ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση της ζωής μου. Είχε έρθει η ώρα να θέσω σε εφαρμογή όλα όσα είχαμε συζητήσει και είχαμε προετοιμάσει με τον πατέρα μου. Απλά, τώρα, έπρεπε να τα κάνω χωρίς εκείνον. Ας γυρίσουμε λίγο το ρολόι του χρόνου πίσω. Ας ξαναπάμε στην Αμερική. Θυμάμαι τότε, στα τέλη της δεκαετίας του ‘90, το μεγάλο, το πολύ φιλόδοξο εγχείρημα με τη μονάδα Έρευνας και Ανάπτυξης που ίδρυσε με διθυραμβικό τρόπο η Lavipharm στο Νιου Τζέρσεϊ… Ήσασταν πολύ νεότερος τότε, αλλά, νομίζω, ήσασταν εκεί… _Η Lavipharm είναι στη ζωή μου από τότε που με θυμάμαι. Κάθε καλοκαίρι, από το Δημοτικό κιόλας, ο πατέρας μου με έπαιρνε μαζί του στη δουλειά. Πέρασα από όλες τις μονάδες της Lavipharm, από τις αποθήκες με τις κούτες και τις παλέτες, τις πωλήσεις, το χημείο, την αγορά. Στη συνέχεια, έφυγα για σπουδές στην Αμερική, όπου πήρα το πτυχίο μου στα Οικονομικά από το Columbia. ΧΡΗΜΑ 19

συνέντευξη

Υλοποιούμε έναν σχεδιασμό που θα μας εκτινάξει τον τζίρο από τα 45 εκατ. ευρώ το 2021 στα 93 εκατ. ευρώ μέχρι το 2026.

Ολοκληρώνοντας τις σπουδές μου, μπήκα στην εταιρεία δυναμικά, για να στηρίξω το “American dream” της Lavipharm, το οποίο δεν εξελίχθηκε όπως θα θέλαμε. Ήταν και αυτή μια δύσκολη αλλά πλούσια σε εμπειρίες περιπέτεια, που μας δίδαξε πολλά. Ξέρετε, μια μονάδα R&D, δηλαδή Έρευνας και Ανάπτυξης, όπως αυτή που είχαμε στήσει στο Νιου Τζέρσεϊ, στην Αμερική, αποτελεί μια μικρογραφία φαρμακευτικής εταιρείας. Έχει εργαστήρια, παραγωγή και διαδικασίες μιας ολοκληρωμένης φαρμακοβιομηχανίας. Προσωπικά, δουλεύοντας πέντε χρόνια εκεί, έμαθα πολλά, ανέλαβα ευθύνες, ασχολήθηκα με την ανάπτυξη των εργασιών, τις διεθνείς πωλήσεις. Τι δεν πήγε καλά στο αμερικανικό εγχείρημα της Lavipharm; _Εσείς θα θυμάστε πώς ήταν το κλίμα στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Υπήρχε ενθουσιασμός, οι αγορές ήταν δεκτικές και αισιόδοξες. Εκείνη την εποχή, η τεχνολογία του drug delivery ήταν πολύ “hot”. Εμείς, στη Lavipharm, είχαμε αναπτύξει την τεχνολογία διαδερμικής χορήγησης φαρμάκων ενώ προχωρήσαμε και στην οσμωτική τεχνολογία και στην τεχνολογία thin films. Θέλαμε να εφαρμόσουμε τις φαρμακευτικές αυτές τεχνολογίες σε διαφορετικά μόρια, για να αποδείξουμε τις ευρείες δυνατότητές τους και να τους προσδώσουμε μεγαλύτερη αξία. 20

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Ανοιχτήκαμε σε πολλά projects. Περισσότερα από πενήντα… Περιμέναμε ότι πολλά από αυτά θα φτάσουν μέχρι την κυκλοφορία τους στην αγορά σε συνεργασία με παγκόσμιους «παίκτες» του χώρου, πολυεθνικές εταιρείες. Επίσης, βλέπαμε ότι υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον για εξαγορά της συνολικής επένδυσης ή exit μέσω του χρηματιστηρίου της Wall Street.

φόρμουλα και δεν τίμησε τη συνεργασία μας. Στο μεταξύ, βέβαια, πήραμε εγκρίσεις στην Ευρώπη, την Κορέα και τη Λατινική Αμερική, με παραγωγό τη Lavipharm στην Παιανία. Ακόμη και σήμερα, το συγκεκριμένο φάρμακο συνεισφέρει πάνω από 10 εκατ. ευρώ τζίρο ετησίως στον όμιλο, με σημαντικότατη κερδοφορία.

Tι πήγε, όμως, λάθος; _Άλλαξε η αγορά και το ενδιαφέρον. Οι πολυεθνικές εταιρείες άρχισαν να επικεντρώνονται σε φάρμακα που βρίσκονταν σε πιο προχωρημένο στάδιο ανάπτυξης. Αν μπορούσα να γυρίσω τον χρόνο πίσω, θα συγκέντρωνα κεφάλαια και πόρους της Lavipharm σε λιγότερα projects, με σκοπό από μόνη της η εταιρεία να έφτανε σε αυτό το προχωρημένο στάδιο ανάπτυξης που αναφέρθηκα.

Άρα, βρισκόμαστε τώρα στα τέλη του 2007 με 2008. Είναι το τέλος του “American dream” της Lavipharm, όπως είπατε… _Το σχέδιο για EBITDA της τάξης των 50 εκατ. δολαρίων ετησίως δεν πέτυχε. Αποφασίσαμε, λοιπόν, να σταματήσουμε το έργο, για να αποφύγουμε περαιτέρω οικονομικές ζημίες, να αποεπενδύσουμε από την Αμερική και να επικεντρωθούμε στη βάση μας στην Ελλάδα.

Έτσι όμως προέκυψε το Fentanyl, που, ακόμη και σήμερα, αποτελεί σημαντική πηγή εσόδων για τη Lavipharm. _Βεβαίως. Κι ήταν το μόνο προϊόν το οποίο καταφέραμε να ολοκληρώσουμε μόνοι μας. Η φαιντανύλη (fentanyl) είναι ένα ισχυρό οπιοειδές αναλγητικό για τον καρκινικό πόνο. Η αμερικανική νομοθεσία απαιτούσε αυτού του είδους τα φάρμακα να μην εισάγονται, αλλά να παράγονται στις ΗΠΑ. Έτσι συνεργαστήκαμε με έναν τοπικό παραγωγό, ο οποίος μας πρόδωσε. Αντέγραψε τη

Επιστρέψατε στην Ελλάδα την εποχή που ξεκινούσε ο υπερδεκαετής μνημονιακός εφιάλτης… _Δυστυχώς, εκείνη την εποχή, δεν μπορούσαμε να προβλέψουμε την οικονομική κρίση που ξέσπασε στην Ελλάδα, και η εταιρεία, ενώ θα μπορούσε να αντέξει το «χτύπημα» της Αμερικής, ήρθε αντιμέτωπη με νέες προκλήσεις. Η φαρμακευτική δαπάνη μειώθηκε –θυμάμαι– από 6 δισ. ευρώ ετησίως σε 1,945 δισ. Τα νοσοκομεία μας πλήρωναν με ομόλογα (αυτά που

αργότερα «κουρεύτηκαν»), το εργασιακό περιβάλλον ήταν δυσμενέστατο, ενώ η φαρμακαποθήκη μας αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα. Αν θυμάστε, ήταν η εποχή που έσκαγαν τα «κανόνια» με τα φαρμακεία και με μεγάλες φαρμακαποθήκες. Οι τράπεζες δεν μας έδιναν πιστώσεις. Μπήκαμε, όπως είπατε, σ’ ένα πολυετές σκοτεινό τούνελ. Μπορώ να πω, με υπερηφάνεια, ότι η στρατηγική της εξωστρέφειας που εφάρμοσε ο πατέρας μου, ήδη από τη δεκαετία του ’90, ήταν που μας κράτησε ζωντανούς. Οι εξαγωγές μας εκείνη την εποχή στήριξαν ολόκληρο τον όμιλο. Και πώς βγήκατε από αυτό το τούνελ; _Ήταν το 2016. Ο πατέρας μου συγκέντρωσε όλη την οικογένεια, τη μητέρα μου, τις τρεις αδελφές μου κι εμένα. Με απλά λόγια, μας είπε ότι για να κρατήσουμε τη Lavipharm ζωντανή, έπρεπε όλοι να υποθηκεύσουμε την οικογενειακή μας περιουσία. Να στηρίξουμε όλοι μαζί την εταιρεία για να τη σηκώσουμε πάλι όρθια. Συμφωνήσαμε όλοι. Γιατί, από μικρά παιδιά, ο πατέρας μας μάς είχε μάθει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα χωρίς λύση. Αρκεί κάποιος να το πιστεύει αυτό, για να ξεπερνάει όλα τα προβλήματα. Αυτό, λοιπόν, έγινε το 2017, με την αναδιάρθρωση δανεισμού που συμφωνήσατε με τις πιστώτριες τράπεζες. _Βάλαμε ενέχυρο την προσωπική μας περιουσία. Όχι μόνο για το μέρος που μας αναλογεί, αλλά για όλους τους μετόχους. Δεν «κουρέψαμε» τις οφειλές μας ούτε προς τις τράπεζες ούτε προς τους προμηθευτές. Ουδείς έχασε λεφτά από τη Lavipharm. Μας δόθηκε όμως χώρος και χρόνος για να αναπνεύσουμε και να παλέψουμε, να ασχοληθούμε όχι πυροσβεστικά, αλλά ουσιαστικά, με τη δουλειά μας, που είναι να παράγουμε και να διαθέτουμε φάρμακα που δίνουν ζωή κι ελπίδα στους ασθενείς, να κάνουμε αυτό που ξέρουμε να κάνουμε καλά. Ενδεικτικά, σας αναφέρω ότι, τη διετία 20162018, το σύνολο της φαρμακοβιομηχανίας στην Ελλάδα αναπτύχθηκε με ρυθμό +0,8% και η Lavipharm ξεχώρισε με +6% ετησίως. Στο μεταξύ όμως χρονικό διάστημα, εσείς κάνατε και τη δική σας προσωπική επανάσταση. Δημιουργήσατε δικές

Δεν «κουρέψαμε» τις οφειλές μας ούτε προς τις τράπεζες ούτε προς τους προμηθευτές. Ουδείς έχασε λεφτά από τη Lavipharm.

σας εταιρείες στην Αμερική… _Πίστευα στις δυνάμεις μου, είχα τα δικά μου όνειρα. Παρ’ όλο που ήξερα ότι μια μέρα θα αναλάμβανα τη μεγάλη ευθύνη της Lavipharm, είχα την ανάγκη να κάνω κάτι δικό μου, να αποκτήσω εμπειρίες εκτός περιβάλλοντος Lavipharm. Το 2013, σε μια δύσκολη συζήτηση με τον πατέρα μου, του ζήτησα τον χώρο και τον χρόνο για την προσωπική μου ευκαιρία. Συμφωνήσαμε ότι η απουσία μου δεν θα ξεπερνούσε τα πέντε χρόνια. Ήμουν χαρούμενος και αισιόδοξος, παρά την κρίση. Ξεκίνησα τη Mediterra, μια εταιρεία healthy snacks βασισμένα στη μεσογειακή διατροφή. Έφτιαξα τη δική μου ομάδα, προσέλαβα ταλέντα, χωρίς να έχω ακόμα έσοδα, έψαξα για χρηματοδότες, σήκωσα χρήματα από την αμερικανική αγορά. Έκανα τα πάντα –ήμουν ηγέτης και αχθοφόρος της ομάδας. Πωλητής και marketeer. Φορούσα πολλαπλά καπέλα. Έμαθα να δουλεύω με το

μυαλό κι όχι με την τσέπη. Το σχέδιό μου ήταν απλό. Δημιούργησα εταιρείες με στόχο να εξαγοραστούν από μεγάλους πολυεθνικούς οργανισμούς, καθώς το μέλλον μου ήταν στη Lavipharm. Στις αρχές του 2019, η περίοδος που είχα συμφωνήσει με τον πατέρα μου τελείωνε. Έπρεπε να επιστρέψω και να αναλάβω δράση στη Lavipharm. Tι σας είπε ο πατέρας σας όταν επιστρέψατε; _Είχε ωριμάσει μέσα του η απόφαση για μεγάλες αλλαγές στη Lavipharm. Προς τιμήν του, αναγνώρισε ότι αυτές τις αλλαγές έπρεπε να τις κάνει ο συνεχιστής του. «Τηλέμαχε, ήρθε η δική σου στιγμή. Εγώ είμαι 44 χρόνια στο τιμόνι της Lavipharm. Τώρα, ήρθε η ώρα των μεγάλων αλλαγών, τις οποίες θα σχεδιάσεις, θα εφαρμόσεις και θα ολοκληρώσεις εσύ…». Ήμουν πανέτοιμος για την πρόκληση. Πρώτο μου βήμα ήταν να

ΧΡΗΜΑ 21

συνέντευξη

μελετήσω σε βάθος την εταιρεία και να εκπονήσω ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αναδιάρθρωσης. Τι άλλαξε, λοιπόν, στη Lavipharm από το 2019 και μετά; _Ξεκίνησαν, σταδιακά, αλλαγές σε όλα, από τον τρόπο λειτουργίας της Lavipharm, τις μεθόδους που ακολουθούμε, το προϊοντικό mix και τη στρατηγική. Την κεντρική ιδέα σας την έχω περιγράψει: σήμερα, μια βιομηχανία για να πετύχει πρέπει να επικεντρώσει τις δυνάμεις της σε λίγους και συγκεκριμένους τομείς, εκεί που διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα. Αυτό, λοιπόν, κάνουμε κι εμείς.

σκληρή δουλειά και πολλές γνώσεις, εργάστηκε στη Faran και τον βρήκα γενικό διευθυντή της Angelini Pharma Hellas. Πραγματικά ήρθε κοντά μας το καλύτερο στέλεχος της αγοράς για αυτήν την ευθύνη. Αμέσως μετά, ξεκίνησε η στελέχωση της ομάδας, για την οποία οφείλω να σας πω ότι είμαι υπερήφανος. Αυτή η ομάδα υλοποίησε την αναδιάρθρωση του ομίλου που σήμερα παράγει εξαιρετικά αποτελέσματα. Σ’ αυτό το σημείο θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας μια δύσκολη απόφαση που έπρεπε να πάρω. Πολλοί επιχειρηματίες πέφτουν στην παγίδα να ασχολούνται με πολλές δραστηριότητες. Το 2022, αποφασίσαμε να αποεπενδύσουμε από τον τομέα των δερμοκαλλυντικών, έναν ιστορικό τομέα

Το πενταετές πλάνο μας είναι φιλόδοξο, όμως ρεαλιστικό. Δεν στηρίζεται σε ένα-δύο προϊόντα, αλλά σε τρεις άξονες. Ποια ήταν η πρώτη σας κίνηση; _Όλα ξεκινούν με τους ανθρώπους. Έτσι, λοιπόν, πρώτα απ’ όλα, έπρεπε να φτιάξω την ομάδα που θα υλοποιούσε το σχέδιο. Μετά από πολλές συναντήσεις και συζητήσεις, κατάφερα να πείσω τον Παναγιώτη Γιαννουλέα να έρθει μαζί μας ως COO και Country Manager. Έχει σπουδάσει κι αυτός στην Αμερική, στην Καλιφόρνια, ξεκίνησε την επαγγελματική του σταδιοδρομία το 1996 στην Boehringer Ingelheim Hellas, ως ιατρικός επισκέπτης, εξελίχθηκε με 22

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

για τη Lavipharm. Ο λόγος ήταν ότι η δραστηριότητα ήταν ζημιογόνος και χρειαζόταν περισσότερα από 3 εκατ. ευρώ επένδυση για να ορθοποδήσει. Παράλληλα, έπρεπε να παραμείνουμε πειθαρχημένοι στη νέα στρατηγική της επικέντρωσης. Έπρεπε να επικεντρωθούμε σε αυτά που ξέρουμε καλά να κάνουμε, εκεί που είμαστε “champions”. Την τριετία 2019-2021, η ελληνική φαρμακευτική αγορά «έτρεχε» με ρυθμό +3% ετησίως. Στη Lavipharm πετύχαμε ρυθμούς

ανάπτυξης +21% κάθε χρόνο. Η αναδιάρθρωση πέτυχε. Πώς πετύχατε αυτήν τη θεαματική αλλαγή; _Πρώτα απ’ όλα, ενδυναμώσαμε την ομάδα διοίκησης της Lavipharm. Σήμερα, αποτελείται από 18 ανθρώπους, 13 από τους οποίους ήρθαν κοντά μας τα τελευταία τρία χρόνια. Ανανεώθηκε κατά 30% το εργατικό δυναμικό. Όλα αυτά έγιναν προσπαθώντας να κρατήσουμε λειτουργική και παραγωγική την εταιρεία. Δεύτερον, επικεντρωθήκαμε στην τεχνολογία διαδερμικής χορήγησης φαρμάκων. Έχουμε ένα από τα λίγα εργοστάσια στον κόσμο που έχουν δυνατότητα ανάπτυξης και παραγωγής διαδερμικών συστημάτων. Επιπλέον, στη ελληνική φαρμακευτική αγορά, επιλέξαμε να εμβαθύνουμε στις τέσσερις κατηγορίες όπου είμαστε πολύ δυνατοί (σ.σ.: κεντρικό νευρικό σύστημα, καρδιολογία, ογκολογία-πόνος, ουρολογία) και, τέλος, στα προϊόντα OTC. Οτιδήποτε άλλο κάνουμε σαν εταιρεία, το οποίο μας αποσπά την προσοχή να είμαστε πρώτοι σε αυτούς τους τρεις τομείς, έχουμε αποφασίσει να το αποεπενδύσουμε ή να το πουλήσουμε. Σήμερα, η Lavipharm πλαισιώνεται από ένα αξιόλογο διοικητικό συμβούλιο, με πρόεδρο τον καταξιωμένο Μηνά Τάνες, και μια διοικητική ομάδα από εξαιρετικά στελέχη. Πού στηρίζετε αυτήν την αισιόδοξη προοπτική; _Σε τρεις άξονες. Στην ευκαιρία που δίνεται στη Lavipharm με την εξαγορά του διαδερμικού συστήματος κλονιδίνης, στη συνεργασία μας με τη Zentiva, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες γενοσήμων στον κόσμο, και στην κυκλοφορία επτά νέων προϊόντων δικής μας έρευνας, η πλειοψηφία των οποίων βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο ανάπτυξης. Και οι τρεις αυτοί άξονες έχουν τεράστιες προοπτικές. Σε σχέση με το patch κλονιδίνης, είναι ένα πρωτότυπο σκεύασμα κατά της υπέρτασης, το οποίο πραγματοποιεί στην Ιταλία πωλήσεις γύρω στα 7 εκατ. ευρώ και αποδίδει EBITDA 3,5 εκατ. ευρώ. Το προϊόν θα περιέλθει στο χαρτοφυλάκιο της Lavipharm όταν, με το καλό, ολοκληρωθεί η επικείμενη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Στόχος της Δι-

οίκησης είναι οι πωλήσεις του φαρμάκου να αναπτυχθούν περαιτέρω στην Ιταλία, όπου η αγορά της υπέρτασης υπολογίζεται σε 1,2 δισ. ευρώ και να κυκλοφορήσει και σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές. Το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του διαδερμικού συστήματος κλονιδίνης είναι ότι, ως αυτοκόλλητο (patch), ο ασθενής μπορεί να το αλλάζει μία φορά την εβδομάδα, σε αντίθεση με το χάπι, που πρέπει να το παίρνει μία φορά την ημέρα. Η συνολική αγορά της ανθεκτικής υπέρτασης, στην οποία επικεντρώνεται το εν λόγω patch, υπολογίζεται σε 930 εκατ. ευρώ στην Ευρώπη. Όπως καταλαβαίνετε, οι προοπτικές είναι εξαιρετικά καλές. Ναι, αλλά, για να πετύχει αυτό το σχέδιο, ζητήσατε από τους μετόχους σας να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Πραγματοποιείτε μια αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της τάξης των 58 εκατ. ευρώ, τη στιγμή που σήμερα στο χρηματιστήριο η κεφαλαιοποίηση της Lavipharm δεν ξεπερνά τα 10 εκατ. ευρώ… _Πρώτοι απ’ όλους βάζουμε το χέρι στην τσέπη εμείς, η οικογένεια. Η μητέρα μου, οι τρεις αδερφές μου κι εγώ έχουμε δεσμευτεί ότι όχι μόνο θα καλύψουμε πλήρως τη συμμετοχή μας με συνολικά 34 εκατ. ευρώ, αλλά επιπλέον θα καταβάλουμε τουλάχιστον 1 εκατ. ευρώ εφόσον δεν καλυφθεί το υπόλοιπο ποσό της αύξησης. Παράλληλα, εφόσον ολοκληρωθεί η αύξηση, δεσμευόμαστε ότι δεν θα προχωρήσουμε στην απαίτηση αποπληρωμής των δανείων από την οικογένεια προς την εταιρεία, ύψους σχεδόν 4 εκατ. ευρώ, πριν από το 2027. Επιπλέον, προκειμένου να στηρίξω την εταιρεία, έχω αποποιηθεί των αποδοχών μου, που έχει ήδη προεγκρίνει η γενική συνέλευση. Ξέρετε ότι, πέρα από τη μεγάλη ευθύνη που έχω αναλάβει, εργάζομαι καθημερινά ατέλειωτες ώρες για να πετύχουμε τον σκοπό μας. Ας μιλήσουμε λίγο γι’ αυτήν την ξαφνική γενική συνέλευση, μέσα στο κατακαλόκαιρο… _Μιλήσαμε πολύ ανοικτά με τους μετόχους μας. Εξηγήσαμε την κατάσταση ξεκάθαρα. Αναλύσαμε την ανάγκη για επενδύσεις. Τους εξήγησα ότι για να κάνουμε μεγάλα πράγματα χρειαζόμαστε μεγάλα «όπλα». Συζητήσαμε ποια είναι τα μεγάλα πράγματα.

Υλοποιούμε έναν σχεδιασμό που, εφόσον η ΑΜΚ ολοκληρωθεί με επιτυχία, θα μας εκτινάξει, από το 2021 μέχρι το 2026, τον τζίρο από τα 45 εκατ. ευρώ στα 93 εκατ. ευρώ και τα EBITDA από 6,2 εκατ. ευρώ, σήμερα, στα 18,5 εκατ. ευρώ, αντίστοιχα. Εκτός από την οικογένεια, στη γενική συνέλευση του Αυγούστου παραβρέθηκαν, χωρίς την οικογένεια, 16 μέτοχοι. Οι 15 από αυτούς υπερψήφισαν το σχέδιο που υλοποιούμε σήμερα. Πρέπει να τους εντυπωσιάσατε με το σχέδιό σας. Δεν θα ήταν και πολύ χαρούμενοι με όλα αυτά που συνέβησαν τα τελευταία χρόνια… _Είδαν το σχέδιό μας γραμμένο με απλά λόγια, απόλυτη διαφάνεια και ξεκάθαρη στρατηγική. Εφόσον ολοκληρωθεί η ΑΜΚ, θα εκσυγχρονίσουμε τον μηχανολογικό εξοπλισμό στην παραγωγή και φυσικά θα συνεχίσουμε να επενδύουμε στην Έρευνα και την Ανάπτυξη, ολοκληρώνοντας ταυτόχρονα τα 7 projects νέων σκευασμάτων που θα αφορούν κυρίαρχα τη διεθνή αγορά. Το 35% των εσόδων της Lavipharm προέρχεται σήμερα από τις διεθνείς πωλήσεις μας. Είναι ο τομέας που, όπως προανέφερα, μας κράτησε όρθιους στις δύσκολες εποχές. Γι’ αυτό κι ένα μεγάλο τμήμα του επενδυτικού μας πλάνου ενισχύει αυτήν τη δραστηριότητα. Στόχος μου είναι, στο προσεχές μέλλον, η διεθνής δραστηριότητα να αποτελεί το 50% των καθαρών πωλήσεων της Lavipharm. Ξεκινήσαμε αυτήν τη συζήτηση με κάποιες –ομολογώ– δύσκολες προσω-

πικές ερωτήσεις… Ας κλείσουμε αυτή τη συνάντηση με μία τελευταία προσωπική ερώτηση: Σας αρέσει αυτό που κάνετε σήμερα; Αντλείτε ικανοποίηση από τη δουλειά που κάνετε ή ονειρεύεστε τις κατακτήσεις της… «Άγριας Δύσης» που επιχειρούσατε μικρός; _Είναι σίγουρο ότι αν δεν σου αρέσει αυτό που κάνεις, θα είσαι και δυστυχής σε προσωπικό επίπεδο και αποτυχημένος σε επαγγελματικό. Στη δική μου περίπτωση, το λατρεύω. Λατρεύω και το αντικείμενο και την πρόκληση του νέου κεφαλαίου που θα γράψω στην ιστορία της Lavipharm, αφήνοντας με τη σειρά μου το δικό μου αποτύπωμα. Το πενταετές πλάνο μας είναι φιλόδοξο, όμως ρεαλιστικό. Δεν στηρίζεται σε ένα-δύο προϊόντα, αλλά, όπως προανέφερα, σε τρεις άξονες. Με την επιτυχημένη ολοκλήρωση της ΑΜΚ, νιώθω σιγουριά ότι θα ξεπεράσουμε τους στόχους, κι αυτό διότι η ομάδα μου κι εγώ δεν βλέπουμε ξερά νούμερα. Στο πίσω μέρος του μυαλού μας έχουμε πάντα γιατί υπάρχουμε, σε τι πιστεύουμε και πού θέλουμε να πάμε. Στην ερώτηση «γιατί υπάρχει η Lavipharm» απαντάμε «για να μπορούν περισσότεροι άνθρωποι να ζουν καλύτερα και για πιο πολλά χρόνια», αυτός είναι ο σκοπός μας. Το όραμά μας είναι να είμαστε η πιο πετυχημένη και αξιοσέβαστη εταιρεία σε οποιαδήποτε δραστηριότητα ασχολούμαστε. Πιστεύουμε στις εξής τέσσερις αξίες: επιχειρηματικότητα, αριστεία, φροντίδα και ακεραιότητα. Είναι οι τέσσερις αξίες που μας δίδαξε ο πατέρας μου. Προχωρώντας με αυτές ως πυξίδα, η επιτυχία είναι μπροστά μας. • • • ΧΡΗΜΑ 23

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2022

Οι υποψηφιότητες για τα 20ά Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ Η διοργάνωση-θεσμός γιορτάζει και ανανεώνεται

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

κοινωνικής δικτύωσης του banks.com. gr και της ethosEVENTS (LinkedIn & Facebook).

Τα Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ αναγνωρίζονται από την επιχειρηματική και επενδυτική κοινότητα ως ένας καταξιωμένος θεσμός ετήσιας αξιολόγησης των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών εταιρειών. Πρωτοπόρος στην έγκυρη και εις βάθος ενημέρωση στο οικονομικό, επιχειρηματικό και χρηματιστηριακό γίγνεσθαι, το περιοδικό ΧΡΗΜΑ καινοτόμησε το 2003 εισάγοντας τη διοργάνωση των συγκεκριμένων βραβείων στη χρηματιστηριακή αγορά.

Διαδικασία ψηφοφορίας

Στην επέτειο των 20 χρόνων τους, τα Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ γιορτάζουν με ανανεωμένο προφίλ και με την προσθήκη νέων κατηγοριών βράβευσης, αλλά διατηρώντας την ίδια προσήλωση στην ανάδειξη των επιχειρήσεων που στηρίζουν την ελληνική οικονομία, την εξωστρέφεια και την καινοτομία.

Οι αναγνώστες μας ψηφίζουν

Επιλογή και ανακοίνωση των υποψηφιοτήτων Οι υποψήφιες επιχειρήσεις για κάθε κατηγορία βραβείων επιλέγονται από τη συντακτική ομάδα του περιοδικού ΧΡΗΜΑ και θα ανακοινωθούν δημόσια: στους αναγνώστες του περιοδικού ΧΡΗΜΑ (τεύχος Οκτωβρίου) και της εβδομαδιαίας ηλεκτρονικής εφημερίδας ΧΡΗΜΑ WEEK, στους επισκέπτες της επίσημης ιστοσελίδας της διοργάνωσης ethosevents. eu και του επιχειρηματικού και οικονομικού portal banks.com.gr, μέσω των οποίων θα γίνει η ψηφοφορία. Θα υπάρξει εκτενής προβολή σχετικά με την έναρξη της ψηφοφορίας και τη διοργάνωση των φετινών βραβείων ΧΡΗΜΑ στα μέσα

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί μέσα από την επίσημη ιστοσελίδα των βραβείων ethosevents.eu και το portal banks.com.gr. Η ανακοίνωση των νικητών θα γίνει στο τεύχος Δεκεμβρίου του περιοδικού ΧΡΗΜΑ, καθώς και στην επίσημη ιστοσελίδα της διοργάνωσης ethosevents.eu.

Στην ψηφοφορία συμμετέχει το ευρύ επενδυτικό κοινό, οι αναγνώστες του περιοδικού ΧΡΗΜΑ και της εβδομαδιαίας ηλεκτρονικής εφημερίδας ΧΡΗΜΑ WEEK, καθώς και οι επισκέπτες του οικονομικού και επιχειρηματικού portal banks.com.gr. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται τόσο η συμμετοχή του κοινού όσο και των ειδικών της αγοράς, που κατά κανόνα είτε είναι επενδυτές του χρηματιστηρίου είτε δραστηριοποιούνται σε συναφείς χώρους (επαγγελματίες του ευρύτερου χρηματοοικονομικού κλάδου, στελέχη εισηγμένων στο ΧΑ εταιρειών, σύμβουλοι επιχειρήσεων κ.λπ.). Μπορείτε και εσείς να υποστηρίξετε την υποψηφιότητά σας στέλνοντας τη σχετική ενημέρωση στους πελάτες και τους συνεργάτες σας, ώστε να ψηφίσουν την εταιρεία σας! Σημειώνεται ότι η συμμετοχή της συντακτικής ομάδας του περιοδικού ΧΡΗΜΑ περιορίζεται αποκλειστικά και μόνο στην κατάρτιση της λίστας των υποψηφιοτήτων. ΧΡΗΜΑ 25

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2022

Για 20ή συνεχόμενη χρονιά, το περιοδικό ΧΡΗΜΑ διοργανώνει τα Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ σε συνεργασία με την ethosEVENTS και το οικονομικό και επιχειρηματικό portal banks.com.gr, με στόχο την ανάδειξη των επιχειρήσεων που στηρίζουν την ελληνική οικονομία και συμβάλλουν στην ανάπτυξη του χρηματιστηριακού θεσμού.

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2022

Κατηγορίες βραβείων Θα απονεμηθούν βραβεία στις εξής 19 κατηγορίες: 01. Βραβείο καλύτερης εταιρείας - 2022 02. Βραβείο καλύτερης εταιρείας FTSE LARGE CAP - 2022 03. Βραβείο καλύτερης εταιρείας διεθνούς δραστηριοποίησης - 2022 04. Βραβείο καλύτερης εταιρείας μεσαίας-μικρής κεφαλαιοποίησης - 2022 05. Βραβείο καλύτερης εταιρείας κοινής ωφέλειας - 2022 06. Βραβείο καλύτερης τράπεζας - 2022 07. Βραβείο ανάκαμψης αποτελεσμάτων - 2022 08. Βραβείο υψηλών ρυθμών ανάπτυξης - 2022 09. Βραβείο διεθνοποίησης - 2022 10. Βραβείο υψηλών επενδύσεων - 2022 11. Βραβείο επιχειρηματικής καινοτομίας - 2022 12. Βραβείο επενδυτικών σχέσεων - 2022 13. Βραβείο εταιρικής διακυβέρνησης - 2022 14. Βραβείο καλύτερης εταιρείας του δείκτη ATHEX ESG - 2022 15. Βραβείο καλύτερης εταιρείας εναλλακτικής αγοράς - 2022 16. Βραβείο καλύτερης χρηματιστηριακής - 2022 17. Βραβείο καλύτερης εταιρείας διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων - 2022 18. Βραβείο καλύτερης ΑΕΕΑΠ - 2022 19. Βραβείο καλύτερης εταιρείας Asset & Wealth Management - 2022

Τελετή απονομής Η απονομή των βραβείων θα πραγματοποιηθεί τον Φεβρουάριο του 2023 με φυσική παρουσία ενώ, παράλληλα, θα μεταδοθεί και ψηφιακά μέσα από τη LiveOn, την καινοτόμο πλατφόρμα ψηφιακής επικοινωνίας και εκδηλώσεων, δίνοντας τη δυνατότητα σε μεγαλύτερο αριθμό ενδιαφερομένων από διάφορα μέρη της Ελλάδας και του εξωτερικού να παρακολουθήσουν την εκδήλωση. 26

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

προορισμός μας το μέλλον,

επιβιβαστείτε! Βλέπουμε μακριά, στοχεύουμε ψηλά!

Επιβιβαστείτε μαζί μας στα Επιχειρηματικά Βραβεία Χρήμα! a

hybrid event

logo εταιρείας ethosevents.eu

#hraw22

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2022

Βραβείο καλύτερης εταιρείας - 2022 Αξιολογούνται μια σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, η σταθερότητά τους, η διεύρυνση των μεριδίων αγοράς, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, η προσπάθεια διεθνοποίησης, η καινοτομία, η έμφαση στις επενδύσεις κ.ά.

Μυτιληναίος ΟΤΕ Jumbo Eurobank ΟΠΑΠ Alpha Bank Motor Oil Εθνική Τράπεζα Coca-Cola HBC AG Quest Συμμετοχών Τέρνα Ενεργειακή ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ ΔΕΗ

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Βραβείο καλύτερης εταιρείας FTSE LARGE CAP - 2022 Αξιολογούνται μια σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, η σταθερότητά τους, η διεύρυνση των μεριδίων αγοράς, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, η έμφαση στις επενδύσεις κ.λπ.

ΟΠΑΠ Jumbo Εθνική Τράπεζα Alpha Bank Μυτιληναίος Lamda Development ΓΕΚ Τέρνα Coca-Cola HBC AG Αεροπορία Αιγαίου Ελληνικά Πετρέλαια Eurobank ΕΥΔΑΠ Motor Oil ΔΕΗ ΟΛΠ Quest Συμμετοχών Βιοχάλκο ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών Ελλάκτωρ Τέρνα Ενεργειακή

προορισμός μας το μέλλον,

επιβιβαστείτε! Βλέπουμε μακριά, στοχεύουμε ψηλά!

Επιβιβαστείτε μαζί μας στα Επιχειρηματικά Βραβεία Χρήμα! a

hybrid event

logo εταιρείας ethosevents.eu

#hraw22 ΧΡΗΜΑ 29

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2022

Βραβείο καλύτερης εταιρείας διεθνούς δραστηριοποίησης - 2022 Αξιολογείται ο βαθμός διεθνοποίησης των εταιρειών και σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, η εξωστρέφεια και η έμφαση στις επενδύσεις.

Cenergy Holdings Μυτιληναίος Τιτάν Αλουμύλ Κρι Κρι Παπουτσάνης Πλαστικά Κρήτης Πλαστικά Θράκης Αεροπορία Αιγαίου Profile Software Autohellas ΓΕΚ Τέρνα ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ Ικτίνος Ελλάς Καρέλιας Σωληνουργεία Λ. Τζιρακιάν

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Βραβείο καλύτερης εταιρείας μεσαίαςμικρής κεφαλαιοποίησης - 2022 Αξιολογούνται παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, η σταθερότητά τους, η διεύρυνση των μεριδίων αγοράς, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, η προσπάθεια διεθνοποίησης, η καινοτομία, η έμφαση στις επενδύσεις.

ΑΒΑΞ Πλαίσιο ELTON Group Ideal Holdings Premia Real Consulting Attica Συμμετοχών Παπουτσάνης AVE Fourlis Συμμετοχών ΕΥΑΘ Entersoft ΟΛΘ Μοτοδυναμική Autohellas Epsilon Net Ελληνικά Χρηματιστήρια Κρι Κρι Πλαστικά Θράκης Ιντρακόμ Alpha Trust Ευρωπαϊκή Πίστη Πέτρος Πετρόπουλος ΑΕΒΕ

προορισμός μας το μέλλον,

επιβιβαστείτε! Ανοιγόμαστε σε νέους ορίζοντες! Επιβιβαστείτε μαζί μας στα Επιχειρηματικά Βραβεία Χρήμα! a

hybrid event

logo εταιρείας ethosevents.eu

#hraw22 ΧΡΗΜΑ 31

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2022

Βραβείο καλύτερης εταιρείας κοινής ωφέλειας - 2022 Αξιολογούνται μια σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, η σταθερότητά τους, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, ο βαθμός εξυπηρέτησης των πελατών.

ΑΔΜΗE ΕΥΑΘ ΕΥΔΑΠ ΔΕΗ ΟΛΠ ΟΛΘ

Αξιολογείται η επίδοση της εταιρείας ως προς την αύξηση του κύκλου εργασιών το 2021. Στην αξιολόγηση περιλαμβάνονται εταιρείες που σημείωσαν αύξηση κύκλου εργασιών άνω του 10%.

Βραβείο ανάκαμψης αποτελεσμάτων 2022 Αξιολογείται η εταιρεία που βελτίωσε τα οικονομικά της αποτελέσματα, περνώντας από ζημίες το 2020 σε κέρδη το 2021.

Ελληνικά Πετρέλαια Αεροπορία Αιγαίου Motor Oil Intralot ΕΥΔΑΠ Lamda Development Fourlis Συμμετοχών Ιντρακόμ Μοτοδυναμική Centric Συμμετοχών Fieratex Unibios Συμμετοχών Κλωστοϋφαντουργία Ναυπάκτου Ν. Βαρβέρης-Moda Bagno ΑΕ Αφοί Ι&Β Λαδένης - ΜΙΝΕΡΒΑ

Βραβείο υψηλών ρυθμών ανάπτυξης - 2022

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Quest Συμμετοχών Παπουτσάνης Πέτρος Πετρόπουλος ΑΕΒΕ Profile Software AS Company Μοτοδυναμική ΟΠΑΠ OTE Μυτιληναίος Jumbo Τιτάν Καρέλιας Πλαστικά Κρήτης Πλαστικά Θράκης Πλαίσιο Σωληνουργεία Λ. Τζιρακιάν Entersoft Epsilon Net Ideal Holdings Fourlis Συμμετοχών Fieratex Ακρίτας ΑΕ Intralot Βιοχάλκο ΓΕΚ Τέρνα Flexopack ELTON Group

ΧΡΗΜΑ 33

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2022

Βραβείο καλύτερης τράπεζας - 2022 Αξιολογούνται παράγοντες όπως οι οικονομικές επιδόσεις, η πορεία αναδιάρθρωσης-εξυγίανσης μετά την κρίση και η συμβολή στη χρηματοδότηση της οικονομικής δραστηριότητας.

Alpha Bank Eurobank Εθνική Τράπεζα Τράπεζα Πειραιώς Τράπεζα Αττικής

Βραβείο υψηλών επενδύσεων - 2022 Αξιολογείται η επίδοση της εταιρείας ως προς την υλοποίηση φιλόδοξων επενδυτικών προγραμμάτων, ικανών να ενισχύσουν τη μακροπρόθεσμη παρουσία της στην αγορά.

Βραβείο διεθνοποίησης - 2022 Αξιολογείται η επίδοση της εταιρείας ως προς την επέκταση των δραστηριοτήτων της κατά το 2021 στο εξωτερικό, είτε μέσω εξαγωγών είτε μέσω παραγωγικής επέκτασης.

Coca-Cola HBC AG ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ Jumbo Καρέλιας Ιντρακόμ Profile Software Σαράντης Cenergy Holdings Πλαστικά Θράκης Κρι Κρι Σωληνουργεία Λ. Τζιρακιάν Αλουμύλ Ικτίνος Ελλάς Μυτιληναίος Mediterra Κτήμα Λαζαρίδη Κυριακούλης

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

ΟΤΕ Motor Oil ΔΕΗ Μυτιληναίος Τέρνα Ενεργειακή Ελληνικά Πετρέλαια Lamda Development ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ Πλαστικά Κρήτης ΑΒΑΞ ΑΔΜΗΕ ΟΛΘ ΟΛΠ Autohellas Dimand ΑΕ Premia Prodea REDS

προορισµός µας το µέλλον,

επιβιβαστείτε! Η πορεία µας είναι ανοδική!

Επιβιβαστείτε µαζί µας στα Επιχειρηµατικά Βραβεία Χρήµα! a

hybrid event

ethosevents.eu

#hraw22 ΧΡΗΜΑ 35

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2022

Βραβείο επιχειρηματικής καινοτομίας 2022 Αξιολογείται η επίδοση της εταιρείας ως προς την εφαρμογή προηγμένων τεχνολογιών και καινοτομιών τόσο στη διαδικασία παραγωγής όσο και στην προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών.

Entersoft Epsilon Net Quest Συμμετοχών Profile Software Inform Lykos Space Hellas Καράτζη Παπουτσάνης Intralot Flexopack Kleemann Hellas Performance Real Consulting Αλουμύλ Quality & Reliability Byte Computer

Βραβείο εταιρικής διακυβέρνησης 2022 Αξιολογείται η τυπική και ουσιαστική προσαρμογή των εταιρειών στο θεσμικό πλαίσιο περί εταιρικής διακυβέρνησης.

Μυτιληναίος Παπουτσάνης Coca-Cola HBC AG ΔΕΗ ΟΤΕ ΟΠΑΠ Eurobank Ελλάκτωρ ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ Τιτάν Ευρωπαϊκή Πίστη Λάμψα ΑΕ 36

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Βραβείο επενδυτικών σχέσεων 2022 Αξιολογείται η στάση της εταιρείας απέναντι στο επενδυτικό κοινό (ποιότητα και επάρκεια παρεχόμενων πληροφοριών, ικανοποιητική ιστοσελίδα, προθυμία εξυπηρέτησης μετόχων, στάση των βασικών μετόχων και της διοίκησης απέναντι στη μετοχή και τους μικρομετόχους).

Alpha Bank Eurobank ΓΕΚ Τέρνα Motor Oil Τιτάν Ελληνικά Πετρέλαια ΟΠΑΠ Τράπεζα Πειραιώς Εθνική Τράπεζα ΟΤΕ Fourlis Συμμετοχών

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2022

Βραβείο καλύτερης εταιρείας ATHEX ESG - 2022 Αξιολογείται η χρηματιστηριακή απόδοση των εισηγμένων εταιρειών του ΧΑ που υιοθετούν και προβάλλουν τις πρακτικές τους σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG).

Μυτιληναίος Coca-Cola HBC AG Lamda Development Premia Αεροπορία Αιγαίου Τέρνα Ενεργειακή Motor Oil Πλαστικά Θράκης Fourlis Συμμετοχών Quest Συμμετοχών Ελλάκτωρ Ιατρικό Αθηνών ΕΥΔΑΠ ΟΤΕ ΟΠΑΠ Βιοχάλκο Cenergy Holdings ΑΔΜΗΕ Briq Properties ΑΒΑΞ Αλουμύλ ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ Space Hellas ΔΕΗ Ελινόιλ

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Βραβείο καλύτερης εταιρείας εναλλακτικής αγοράς - 2022 Αξιολογούνται μια σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, οι επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, η καινοτομία, η προσπάθεια διεθνοποίησης, η έμφαση στις επενδύσεις, η διεύρυνση των μεριδίων αγοράς, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, η σταθερότητά τους κ.λπ.

Alpha Trust Real Consulting Performance Foodlink Euroxx Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Foodlink Mediterra Vidavo

Bραβείο καλύτερης χρηματιστηριακής 2022 Αξιολογούνται οικονομικές επιδόσεις, μερίδια αγοράς στις χρηματιστηριακές συναλλαγές και καινοτόμες δράσεις το 2021.

Axia Ventures Group (Athens Branch) Eurobank Equities ΑΕΠΕΥ Euroxx Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Nuntius Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Optima Bank ΑΕ Solidus Securities ΑΕΠΕΥ Εθνική Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Λέων Δεπόλας Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Παντελάκης Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Πειραιώς Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Alpha Finance ΑΕΠΕΥ

Go anywhere. Open all doors! rent a car

Re-discover mobility with SIXT LAND ROVER DEFENDER

contact:

+30 211 95 50 000 leasing.sixt.gr

ALFA ROMEO TONALE MHEV

MERCEDES BENZ EQB 250

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2022

Βραβείο καλύτερης εταιρείας διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων 2022 Αξιολογούνται οι επιδόσεις σε ό,τι αφορά τα ποσά των υπό διαχείριση κεφαλαίων και τις αποδόσεις των επιμέρους Α/Κ.

Alpha Trust Alpha Asset Management ΑΕΔΑΚ 3Κ Investment Partners ΑΕΔΑΚ Interamerican ΝΝ ΑΕΔΑΚ Εθνική Asset Management AEΔAK Πειραιώς Asset Management ΑΕΔΑΚ Optima Asset Managemet ΑΕΔΑΚ Athos Asset Management ΑΕΔΑΚ Allianz ΑΕΔΑΚ Triton Asset Management ΑΕΔΑΚ

Βραβείο καλύτερης ΑΕΕΑΠ - 2022 Αξιολογούνται οι οικονομικές επιδόσεις και οι επενδυτικές πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν το 2021.

Briq Properties ΑΕΕΑΠ Intercontinental International REIC-ICI Prodea Trastor ΑΕΕΑΠ Premia Μπλε Κέδρος ΑΕΕΑΠ

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Bραβείο καλύτερης εταιρείας Asset & Wealth Management - 2022 (AEΔAK και ΑΕΔΑΚ ΔΙΕΥΡΥΜΕΝΟΥ ΣΚΟΠΟΥ και ΑΕΠΕΥ σύμφωνα με την Ένωση Θεσμικών Επενδυτών)

Alpha Asset Management ΑΕΔΑΚ Alpha Trust Athos Asset Management ΑΕΔΑΚ Triton Asset Management ΑΕΔΑΚ Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ HSBC Retail Banking and Wealth Management Εθνική Asset Management AEΔAK Πειραιώς Asset Management ΑΕΔΑΚ Optima Asset Management ΑΕΔΑΚ

προορισµός µας το µέλλον,

επιβιβαστείτε! Βλέπουµε µακριά, στοχεύουµε ψηλά!

Επιβιβαστείτε µαζί µας στα Επιχειρηµατικά Βραβεία Χρήµα! a

ethosevents.eu

hybrid event

#hraw22

[φάκελος] τηλεπικοινωνίες

ές: γ ο μ ρ α φ και ε ς ά ι ν ε γ έας

Δίκτυα ν

ι α τ ε κ σ ί ρ β α ί ό Η αξ μ σ α υ δ ν υ σ ν στο

Του Γιάννη Λεοντάρη

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

φάκελος - τηλεπικοινωνίες

ύπαρξη σύγχρονων τηλεπικοινωνιακών δομών στην Ελλάδα είναι ένα θέμα που απασχολεί εδώ και δεκαετίες τόσο την Πολιτεία όσο και τον ιδιωτικό τομέα, αφού, εδώ και πολλά χρόνια, η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει καταδείξει ότι η παροχή αξιόπιστων τηλεπικοινωνιακών συνδέσεων είναι το ίδιο σημαντική με την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς χωρίς αυτές δεν «λειτουργεί» σχεδόν τίποτα, όπως και με την απουσία παροχής ρεύματος.

Αργήσαμε... Ωστόσο, η χώρα άργησε να μπει στη διαδικασία υλοποίησης τέτοιων τηλεπικοινωνιακών υποδομών σε μεγάλη κλίμακα, καθώς τα εμπλεκόμενα μέρη δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν ούτε στον επιμερισμό του κόστους αλλά ούτε και στο πλάνο υλοποίησης του δικτύου, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα δίκτυο οπτικών ινών που θα κάλυπτε όλη τη χώρα και το οποίο θα χρησιμοποιούσαν όλοι οι πάροχοι, «φυσικοί» ή «εικονικοί». Η ΕΕΤΤ, η οποία είχε αναλάβει αρχικά «να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά», έπρεπε να ασχοληθεί με τη «διαχείριση» των δεδομένων που έδειχναν τη δεσπόζουσα θέση του Ομίλου ΟΤΕ (και) σε αυτόν τον τομέα, και αρχικά έριξε το βάρος στην κανονιστική διαδικασία σε ό,τι αφορά στην τιμολόγηση κατά τη χονδρική μίσθωση του δικτύου του από άλλους παρόχους (αλλά και στην ανάλογη μίσθωση του δικτύου κάθε παρόχου από άλλο πάροχο). Επίσης, και στα «πρακτικά» (και οικονομικά) δεδομένα που προέκυπταν τόσο κατά τη διαδικασία τοποθέτησης του δικτύου οπτικών ινών στο δημόσιο οδικό δίκτυο όσο και κατά τη διαδικασία σύνδεσης των κατοικιών με το δίκτυο οπτικών ινών. Στο τμήμα των αντίστοιχων ασύρματων δικτύων (5G), τα πράγματα ήταν πιο «απλά», καθώς δεν χρειάζονται σκαψίματα και επίγειες συνδέσεις. Ωστόσο ούτε και εκεί οι πάροχοι συμφώνησαν στην από κοινού ανάπτυξη, που να καλύψει και γεωγραφικά τη χώρα. Σημειώνεται ότι οι πάροχοι πάντα «προέκριναν» τα πληθυσμιακά στοιχεία κάλυψης των δικτύων τους (επίγειων και ασύρματων) αντί των γεωγραφικών, τα οποία φυσικά σε ποσοστό δείχνουν μεγαλύτερα, γιατί είναι, πρακτικά, πολύ πιο εύκολο να καλύψεις ένα αστικό κέντρο με συγκεκριμένη έκταση και μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού από ό,τι έναν νομό, για παράδειγμα, με πολύ μεγαλύ-

τερη έκταση και αναλογικά πολύ μικρότερη συγκέντρωση πληθυσμού. Όμως, το ζήτημα της γεωγραφικής κάλυψης των επίγειων και ασύρματων δικτύων νέας γενιάς είναι κρίσιμης σημασίας, καθώς οι υπηρεσίες που έρχονται να προσφερθούν μέσα από αυτά δεν αφορούν μόνο στα αστικά κέντρα, αλλά ιδιαίτερα στην επαρχία και τις αραιοκατοικημένες περιοχές. Και τώρα… τρέχουμε! Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που μπορούν να προσφερθούν μέσω –αλλά και λόγω– των επίγειων και ασύρματων δικτύων νέας γενιάς είναι «όλα τα λεφτά» για το τηλεπικοινωνιακό τοπίο μιας χώρας. Κάτι που, έστω και με καθυστέρηση, οι μεγάλοι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι έδειξαν να καταλαβαίνουν και, ο ένας μετά τον άλλο, ανακοίνωσαν σημαντικές επενδύσεις για την υλοποίηση δικτύων νέας γενιάς. Ο Όμιλος ΟΤΕ ανακοίνωσε επενδύσεις άνω των 3 δισ. ευρώ μέχρι το 2027, για να καλύψει τα δύο τρίτα των υπαρχουσών γραμμών της χώρας με οπτική ίνα, που θα δίνει, σε αυτήν τη φάση, ταχύτητες 1 Gbps, με στόχο να έχουν πρόσβαση σε οπτική ίνα 3 εκατομμύρια επιχειρήσεις και σπίτια μέχρι το 2027. Παράλληλα, έχει ξεκινήσει τη δωρεάν αναβάθμιση των ταχυτήτων του σταθερού ευρυζωνικού internet για τους πελάτες COSMOTE σε περιοχές στις οποίες δεν έχει φτάσει ακόμη η οπτική ίνα (Fiber to the Home-FTTH), όπου αυτό είναι τεχνολογικά εφικτό, με τη συγκεκριμένη αναβάθμιση να αφορά 750.000 οικιακούς και εταιρικούς πελάτες. Στην κινητή, ο όμιλος ΟΤΕ έφερε πρώτος στην Ελλάδα το 5G, το οποίο, όπως αναφέρει, έχει τη μεγαλύτερη πανελλαδική πληθυσμιακή κάλυψη, που θα φτάσει στο 80% μέχρι το τέλος του 2022 και στο 90% στο τέλος του 2023.

αι πίγειων κ νέας ε η ξ ρ α π Ηύ ων ων δικτύ ασύρματ αι απαραίτητη ν γενιάς εί ση για την ε προϋπόθ ψηφιακών η ανάπτυξ ν νέας γενιάς, ώ εφαρμογ νουν πράξη τα ά κ που θα θα μένα και νέα δεδο υν τον ψηφιακό ο υλοποιήσ ατισμό. μετασχημ

Επίσης, στα πλάνα του ομίλου είναι να παρέχει δίκτυο COSMOTE 5G Stand alone μέχρι το τέλος του 2023, ανοίγοντας τον δρόμο για την πλήρη αξιοποίηση των απεριόριστων δυνατοτήτων των δικτύων 5ης γενιάς, ιδίως μέσω του network slicing. Η Wind-Nova, από την πλευρά της, ανακοίνωσε πρόσφατα ένα επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 2 δισ. ευρώ για την επόμενη πενταετία. Από αυτά περίπου 0,5 δισ. ευρώ θα αφορούν στην ανάπτυξη δικτύου οπτικών ινών που θα φτάνουν μέχρι τον τελικό χρήστη (FTTH) και επίσης θα αφορούν 22.000 χλμ οπτικών ινών, που θα καλύψουν 1,6 εκατ. συνδέσεις οπτικής ίνας, οι οποίες, με τη σειρά τους, αντιστοιχούν στο 40% του ελληνικού πληθυσμού. ΧΡΗΜΑ 43

φάκελος - τηλεπικοινωνίες Η Vodafone υλοποίησε ένα επενδυτικό πλάνο άνω των 2 δισ. ευρώ κατά την περίοδο 2009-2020, ενώ από το περασμένο καλοκαίρι έχει ανακοινώσει ένα νέο επενδυτικό πλάνο ύψους 600 εκατ. ευρώ, που θα αφορά στην επέκταση της 5G κάλυψης του δικτύου της, διασυνδέοντας πάνω από 800.000 νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε δίκτυα υπηρεσιών υπερυψηλών ταχυτήτων μέχρι το 2024. Θα πρέπει να σημειώσουμε επίσης και τη δεδηλωμένη πρόθεση της ΔΕΗ να εισέλθει στη χονδρική αγορά δικτύων οπτικών ινών, αξιοποιώντας το υπέργειο (αλλά και το υπόγειο) δίκτυο διανομής ρεύματος που διαθέτει, και το οποίο φτάνει σε κάθε άκρο της χώρας. Με αυτόν τον τρόπο θα επιδιώξει να γίνει πάροχος χονδρικής, να προσφέρει δηλαδή τη χρήση της συγκεκριμένης οπτικής ίνας σε άλλους παρόχους που ενδεχομένως να μην έχουν ανάλογα ιδιόκτητα δίκτυα σε περιοχές στις οποίες θα υφίσταται το δίκτυο της ΔΕΗ. Εκτιμάται πως η εκμετάλλευση των υποδομών του δικτύου διανομής ρεύματος για την ανάπτυξη δικτύου οπτικών ινών θα καταστήσει αυτήν την ανάπτυξη πολύ πιο γρήγορη και αναλογικά σημαντικά φθηνότερη από τη «συμβατική» ανάπτυξη τέτοιων δικτύων. Ωστόσο, μετά από έναν χρόνο από την επίσημη δήλωση πρόθεσης από τη ΔΕΗ, δεν υπάρχει καμία εξέλιξη στο θέμα αυτό. «Ο καθένας σκάβει μόνος του» Αξίζει επίσης να σημειωθεί το γεγονός ότι οι πάροχοι δεν φαίνεται να έχουν συντάξει το πλάνο ανάπτυξης των επίγειων δικτύων οπτικών ινών ούτε με βάση την «αλληλοσυμπλήρωση» (δηλαδή ο ένας πάροχος να αναπτύξει δίκτυο εκεί που ο άλλος πάροχος δεν έχει αναπτύξει) ούτε γνωστοποιώντας ο ένας στον άλλο το γεωγραφικό πλάνο ανάπτυξης, προκειμένου κάθε πάροχος να μπορέσει να προσαρμόσει τα σχέδιά του ώστε να είναι πιο αποδοτικά. Κι αυτό μάλιστα παρά το γεγονός ότι, ανεπίσημα, οι πάροχοι δήλωναν ότι θα επιδίωκαν να έχουν σχετικές επαφές (μάλιστα οι επικεφαλής της Wind-Nova είχαν δηλώσει επίσημα ότι θα επιδιώξουν τέτοιες επαφές με τους άλλους παρόχους). Αυτό, ουσιαστικά, σημαίνει ότι «ο καθένας σκάβει μόνος του» και επηρεάζει περισσότερο 44

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

τη ΔΕΗ, καθώς ο στόχος του δικού της δικτύου θα είναι να προσφέρει υποδομές κυρίως εκεί που οι αντίστοιχες υποδομές των παρόχων θα είναι ανεπαρκείς ή δεν θα υφίστανται. Από τη στιγμή όπως που κάθε πάροχος δεν έχει ουσιαστική γνώση των πλάνων γεωγραφικής ανάπτυξης των άλλων παρόχων, η ΔΕΗ, εκ των πραγμάτων, δυσχεραίνεται στη σύνταξη του δικού της πλάνου, και ίσως αυτός να είναι ένας λόγος που δεν έχουμε κάτι νεότερο σχετικά με την πορεία των δικών της σχεδίων. Οι εφαρμογές Η ύπαρξη επίγειων και ασύρματων δικτύων νέας γενιάς είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών νέας γενιάς, που θα κάνουν πράξη τα νέα δεδομένα και θα υλοποιήσουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα. Μέχρι τώρα, οι εφαρμογές για τον απλό χρήστη που θα έκαναν χρήση των δικτύων νέας γενιάς είναι πολύ λίγες και περιορίζονται κυρίως στο ψηφιακό τηλεοπτικό περιεχόμενο και την καλύτερη απόκριση των online παιχνιδιών. Εκτιμάται ότι, σιγά σιγά, οι εφαρμογές αυτές θα επεκταθούν, με τη σταδιακή επέκταση των εφαρμογών IoT, των εφαρμογών «επαυξημένης πραγματικότητας» κ.ά. Ωστόσο τα μεγαλύτερα κέρδη τόσο για τους παρόχους όσο και για τις εταιρείες που αναπτύσσουν εφαρμογές που κάνουν χρήση δικτύων νέας γενιάς δεν βρίσκονται τόσο στον απλό χρήση όσο στους επαγγελματίες χρήστες και –κυρίως ίσως– στους φορείς του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα που καλούνται να αναπτύξουν προϊόντα και υπηρεσίες νέας γενιάς, οι οποίες φέρνουν πολύ μεγαλύτερα άμεσα και έμμεσα κέρδη. Εφαρμογές που αφορούν στην παροχή υπηρεσιών που καθιστούν «έξυπνες» τις πόλεις, εφαρμογές για την Ιατρική, την «έξυπνη» γεωργία, το εμπόριο, τον τουρισμό και πλήθος άλλων κλάδων, στους οποίους η εξέλιξη της τεχνολογίας μπορεί να αλλάξει εντελώς τα δεδομένα. Εφαρμογές όμως που δεν ήταν εφικτές (και ακόμη δεν είναι σε ένα σημαντικό βαθμό) χωρίς την ύπαρξη, εμπορική διάθεση και λειτουργία επίγειων και ασύρματων δικτύων νέας γενιάς, τα οποία τώρα αναπτύσσονται, όπως προαναφέρθηκε.

m Η υπηρεσία Vodafone IoT Connectivity Control, που παρέχει αδιάκοπη λήψη δεδομένων από τις συσκευές του επαγγελματία μέσω του δικτύου της Vodafone, όπου κι αν βρίσκονται αυτές, και έτσι ο επαγγελματίας ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο για τη λειτουργία τους.

ων αντίστοιχ α ν ω τ α μ Στο τμή ν δικτύων 5G τ ω ασύρματ ήταν πιο «απλά», α τ πράγμα ν χρειάζονται καθώς δε και επίγειες α ι σκαψίματ , ωστόσο ούτε κα ν ς α συνδέσει ροχοι συμφώνησ ά εκεί οι π οινού ανάπτυξη, κ στην από ύψει και λ που να κα κά τη χώρα. ι γεωγραφ

Εφαρμογές & Όμιλος ΟΤΕ Ο Όμιλος ΟΤΕ έχει δείξει ιδιαίτερη «κινητικότητα» στην παροχή και προώθηση τέτοιων υπηρεσιών νέας γενιάς, καθώς, αρχικά, πριν από έναν περίπου χρόνο, προχώρησε στην υπογραφή συμφωνίας συνεργασίας με τη «Συμμετοχές 5G» (που διαχειρίζεται το επενδυτικό ταμείο «Φαιστός», το οποίο υποστηρίζει επενδύσεις και εφαρμογές σε δίκτυα 5G), δίνοντας την ευκαιρία σε startup και εταιρείες τεχνολογίας να δοκιμάσουν τις εφαρμογές τους πριν αναζητήσουν επενδυτές και βγουν στην αγορά. Σήμερα, έχει αναπτύξει ένα ιδιαίτερα εκτεταμένο «ψηφιακό οικοσύστημα», που προσφέρει επιχειρησιακές εφαρμογές σε πλήθος παραγωγικών κλάδων, όπως ο τουρισμός, το εμπόριο, η υγεία, η βιομηχανία, ο τραπεζικός τομέας, η ενέργεια, οι μεταφορές, τα ακίνητα, τα media, οι υπηρεσίες, αλλά και ο δημόσιος τομέας.

Εφαρμογές & Vodafone Ελλάδας Πολύ σημαντική δραστηριότητα στην παροχή επιχειρησιακών εφαρμογών και ολοκληρωμένων λύσεων που βασίζονται σε επίγεια και ασύρματα δίκτυα νέας γενιάς έχει να επιδείξει και η Vodafone Ελλάδας, η οποία εκμεταλλεύεται πλήρως και την τεχνογνωσία του ομίλου στον οποίο ανήκει. Σήμερα, η εταιρεία παρέχει 24 οικογένειες επιχειρησιακών λύσεων, μεταξύ των οποίων είναι οι εξής: m Το Vodafone Firewall Management, που αποτελεί ένα συνολικό πακέτο υπηρεσιών ασφάλειας με τη μορφή μιας πλήρους διαχειριζόμενης υπηρεσίας. m Το Vodafone Smart Working, που δίνει τη δυνατότητα στον επαγγελματία να εργάζεται από οπουδήποτε με ασφάλεια. m Το Vodafone One Νet Business, με το οποίο ο επαγγελματίας μπορεί να λαμβάνει τις κλήσεις του σταθερού στο κινητό του και να καλεί τους πελάτες και συνεργάτες του από το κινητό, χρησιμοποιώντας τον σταθερό αριθμό του γραφείου του.

m Η υπηρεσία IoT Fleet Control, που δίνει τη δυνατότητα διαχείρισης των επαγγελματικών οχημάτων με πιο αποδοτικό τρόπο. m Η υπηρεσία IPVPN, που συνδέει τα γραφεία ή/και καταστήματα της επιχείρησης, όσο απομακρυσμένα κι αν είναι, σε ένα ιδεατό ιδιωτικό δίκτυο και προσφέρει υψηλή διαθεσιμότητα, ποιότητα υπηρεσιών, ασφάλεια και απρόσκοπτη πρόσβαση σε δεδομένα και εφαρμογές. m Η υπηρεσία Guest WiFi, που προσφέρει δωρεάν WiFi στους επισκέπτες της επιχείρησης κατά την παραμονή τους στους χώρους της. m Η οικογένεια υπηρεσιών Vodafone Business Online, που προσφέρει κατασκευή ιστοσελίδας, κατασκευή e-shop, web hosting και κατοχύρωση-διαχείριση domain. m Η υπηρεσία Vodafone Mobile POS, που εξυπηρετεί κάθε τρόπο πληρωμής εύκολα και γρήγορα σε οποιοδήποτε μέρος. m Η υπηρεσία DDoS Mitigation, που προσφέρει διαρκή παρακολούθηση της εισερχόμενης κίνησης της επιχείρησης και προστατεύει από τυχόν απόπειρες διακοπής των online πωλήσεων ή οποιοδήποτε άλλο πλήγμα στην αξιοπιστία της.

m Η οικογένεια εφαρμογών Vodafone Giga Internet of Things, με τις οποίες οι συσκευές μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους και να μεταδίδουν πληροφορίες χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση.

m Η υπηρεσία Vodafone Cloud Virtual Data Center, που παρέχει στην επιχείρηση την ευελιξία να σχεδιάσει και να υλοποιήσει την ΙΤ υποδομή που επιθυμεί.

m Οι υπηρεσίες Vodafone Giga Business Cloud, με τις οποίες ο επαγγελματίας απολαμβάνει εύχρηστο και ασφαλές περιβάλλον για να καλύπτει τις ανάγκες του σε υπολογιστική ισχύ, αποθηκευτικό χώρο, backup και

m Η υπηρεσία Global IoT, που παρέχει μια εξειδικευμένη πλατφόρμα διαχείρισης συνδέσεων δεδομένων και εξυπηρετεί στη βελτιστοποίηση της καθημερινής λειτουργίας των εφαρμογών τηλεματικής και τηλεμετρίας. ΧΡΗΜΑ 45

φάκελος - τηλεπικοινωνίες

συστήματα πληροφορικής, μισθώνοντας σε μηνιαία βάση μόνο τους ΙΤ πόρους που χρειάζεται η επιχείρησή του.

publi

Vodafone: Επενδύει στρατηγικά στο ψηφιακό μέλλον της Ελλάδας

να μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα, ύψους 600 εκατ. ευρώ, για τη δημιουργία των πλέον σύγχρονων ψηφιακών υποδομών, που φιλοδοξεί να προσφέρει στην Ελλάδα προϋποθέσεις ισότιμης συμμετοχής στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση, υλοποιεί η Vodafone στη χώρα, συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία μιας ψηφιακής κοινωνίας του αύριο, χωρίς αποκλεισμούς και με σεβασμό στον πλανήτη. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο του επενδυτικού σχεδίου, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη, η Vodafone αναπτύσσει δίκτυα 5G σε όλη την Ελλάδα, έχοντας ως στόχο να φτάσει πληθυσμιακή κάλυψη 90% έως το τέλος του 2025. Ήδη, η Vodafone έχει επιτύχει την κάλυψη του μισού πληθυσμού της χώρας και θεωρεί ότι το 5G θα προσφέρει σε πολίτες και επιχειρήσεις νέες δυνατότητες, που δεν υπήρχαν έως σήμερα. Επιπλέον, η Vodafone επενδύει συστηματικά στον εκσυγχρονισμό των δικτύων της σταθερής και κατασκευάζει ή επεκτείνει δίκτυα οπτικών ινών σε Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Βέροια, Κοζάνη, Βόλο και Ιωάννινα, με στόχο να προσφέρει υπερυψηλές ταχύτητες σε 800.000 νοικοκυριά έως το τέλος του 2024, έχοντας ήδη ξεπεράσει το μισό εκατομμύριο συνδέσεις. 46

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Ψηφιακές υποδομές σε 11 νησιά Παράλληλα, η Vodafone συνεχίζει την κατασκευή του υποθαλάσσιου καλωδίου της στο Αιγαίο, έχοντας ως στόχο τη διασύνδεση των Κυκλάδων, των Δωδεκανήσων και της Κρήτης με την ηπειρωτική χώρα, με ορίζοντα ολοκλήρωσης τους πρώτους μήνες του 2023. Μάλιστα, ήδη έχει κατασκευαστεί περισσότερο από το 50% του συγκεκριμένου έργου, στο πλαίσιο του οποίου κατασκευάζεται παράλληλα κι ένα δεύτερο υποθαλάσσιο καλώδιο στο Ιόνιο, που θα συνδέσει την Κέρκυρα με την ηπειρωτική χώρα και θα φέρει νέες δυνατότητες στο νησί. Συνδυαστικά, τα δύο καλώδια θα προσφέρουν σε 11 νησιά, σχεδόν 1 εκατ. πολίτες, χιλιάδες επιχειρήσεις και εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες, πρόσβαση στις πιο σύγχρονες ψηφιακές υποδομές και υπηρεσίες.

Με αυτές τις τρεις μεγάλες επενδύσεις η Vodafone θα συμβάλει στη θεαματική αναβάθμιση των ψηφιακών υποδομών και δυνατοτήτων της Ελλάδας, δημιουργώντας έτσι συνθήκες εκσυγχρονισμού και ψηφιακού μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας.

Καινοτομίες στην αγορά Η Vodafone συνεχίζει να κάνει τη διαφορά στην αγορά. Με πάνω από 4 εκατ. πελάτες στην κινητή και σχεδόν 1 εκατ. πελάτες στη σταθερή, διαθέτει πια μεγέθη που συνεπάγονται πολλαπλασιαστικά οφέλη για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Έχοντας φέρει καινοτομίες στην αγορά, όπως απεριόριστα δεδομένα και φωνή και μοναδικά συνδυαστικά πακέτα, προσφέρει σύγχρονες υπηρεσίες, διατηρώντας ελκυστικές τιμές, παρά το πλη-

θωριστικό περιβάλλον. Ενώ στη σταθερή έχει ήδη αναβαθμίσει περισσότερα από 350.000 χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε συνδέσεις υψηλών ταχυτήτων. Παράλληλα, επενδύει στρατηγικά στο τηλεοπτικό περιεχόμενο, με το Vodafone TV να έχει γίνει απόλυτος προορισμός για όλη την οικογένεια, έχοντας εξασφαλίσει αποκλειστικά δικαιώματα για την προβολή του Disney+ στην Ελλάδα, αλλά και το περιεχόμενο του HBO στην Ελλάδα. Μάλιστα, τα πρώτα δείγματα αυτού του μοναδικού συνδυασμού είναι ήδη πολύ θετικά, με το Vodafone TV να έχει ξεπεράσει το ορόσημο των 150.000 συνδρομητών.

Ψηφιοποίηση οργανισμών και επιχειρήσεων Παράλληλα, τo Vodafone Business, ο επιχειρησιακός βραχίονας της Vodafone που εστιάζει στην ψηφιοποίηση των ελληνικών επιχειρήσεων, παρέχει με επιτυχία υπηρεσίες νέας γενιάς, που διασφαλίζουν την απρόσκοπτη συνέχιση της λειτουργίας και την αδιάλειπτη ψηφιακή τους παρουσία. Μάλιστα, στο πλαίσιο του Προγράμματος «Ψηφιακά Εργαλεία ΜμΕ» του Ταμείου Ανάκαμψης, το Vodafone Business, αναγνωρίζοντας τη σημασία των μικρομεσαίων και οικογενειακών επιχειρήσεων για την ελληνική οικονομία, παρέχει σε επιχειρήσεις και επαγγελματίες τις ολοκληρωμένες ψηφιακές λύσεις Vodafone Smart Business, καθώς και τη δυνατότητα εξειδικευμένου σύμβουλου Vodafone Business Advisor, ώστε να τις υποστηρίξει πλήρως σε κάθε τους βήμα. Επιπλέον, παρέχει σε μερικές από τις μεγαλύτερες ελληνικές επιχειρήσεις προηγμένες τεχνολογικές υπηρεσίες νέας γενιάς, όπως Mobile Private Networks, λύσεις IoT και «έξυπνα» δίκτυα SD-WAN, προσφέροντας σημαντικές νέες δυνατότητες και τοποθετώντας τες στον πυρήνα της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Ακόμη, το Vodafone Business δραστηριοποιείται ενεργά στα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, διεκδικώντας μερίδιο από έργα τεχνολογίας προϋπολογισμού άνω των 2 δισ. ευρώ, με στόχο να συμβάλει στην ψηφιοποίηση και τον εκσυγχρονισμό του δημόσιου τομέα.

Καινοτομία και μετασχηματισμός Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, η

Vodafone Ελλάδας πραγματοποίησε άλματα για τον πλήρη μετασχηματισμό της σε εταιρεία τεχνολογίας και έναν πάροχο ολοκληρωμένων υπηρεσιών τηλεπικοινωνιών, τεχνολογίας και ψυχαγωγίας. Έτσι, αναβάθμισε τα πληροφοριακά της συστήματα για υψηλότερη αυτοματοποίηση, λιγότερες διαδικασίες και καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών της, ενώ άλλαξε δομές και λειτουργίες και συστήματα, ψηφιοποιώντας το σύνολο της δραστηριότητάς της, προς όφελος των καταναλωτών και των εργαζομένων της. Είναι χαρακτηριστικό ότι πάνω από 1,3 εκατ. πελάτες της εταιρείας χρησιμοποιούν τα mobile app της και περίπου το 80% από αυτούς παραλαμβάνουν πια λογαριασμό ψηφιακά. Η Vodafone συνεχίζει την επένδυση στον ψηφιακό της μετασχηματισμό και προσελκύει με συνέπεια ταλαντούχους ανθρώπους που εργάζονται γύρω από την τεχνολογία. Μάλιστα, σε αυτήν την κατεύθυνση έχει δημιουργήσει το Vodafone Tech Hub στο Ηράκλειο της Κρήτης, έχοντας ως στόχο να συγκεντρώσει το καλύτερο ταλέντο του νησιού γύρω από τις ψηφιακές τεχνολογίες και τα επαγγέλματα του μέλλοντος και να δώσει την ευκαιρία σε νέους και έμπειρους επαγγελματίες να συμμετάσχουν σε κορυφαία ψηφιακά έργα του ομίλου.

Με επίκεντρο τον άνθρωπο Πέρα από τις εμπορικές και τις επενδυτικές της δραστηριότητες, η Vodafone υλοποιεί σημαντικό κοινωνικό έργο μέσα από το Ίδρυμα Vodafone. Εδώ και 30 χρόνια, με έδρα τη Μεγάλη Βρετανία και τη φράση

“Connecting for Good” να συνοψίζει τη φιλοσοφία του, το Ίδρυμα Vodafone συνδέει την κοινωνική συνεισφορά με τις τεχνολογίες των τηλεπικοινωνιών. Στην Ελλάδα, το Ίδρυμα Vodafone δραστηριοποιείται από το 2002, υποστηρίζοντας δράσεις και προγράμματα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας, με έμφαση στους τομείς της Υγείας, της Εκπαίδευσης και της Κοινωνίας. Στα 20 χρόνια δραστηριοποίησής του, έχει συνεργαστεί με περισσότερους από 100 φορείς και Οργανισμούς, ενώ μόνο τον τελευταίο χρόνο έχει ωφελήσει περισσότερους από 700.000 πολίτες. Ειδικότερα, το Πρόγραμμα Τηλεϊατρικής του Ιδρύματος Vodafone εφαρμόζεται εδώ και 16 χρόνια στην Ελλάδα, παρέχοντας τη δυνατότητα σε 500.000 κατοίκους 100 απομακρυσμένων περιοχών της χώρας να έχουν, εντελώς δωρεάν, πρόσβαση σε ειδικευμένες υπηρεσίες υγείας στον τόπο τους. Οι ιατροί των Κέντρων Υγείας και των Περιφερειακών Ιατρειών ή οι ιατροί που συνεργάζονται με τις προνοιακές δομές Δήμων, εξοπλισμένοι με ειδικές φορητές συσκευές, κάνουν στους ασθενείς εξετάσεις προληπτικής ιατρικής, όπως για παράδειγμα καρδιογράφημα και σπιρομέτρηση. Παράλληλα, το πρόγραμμα Generation Next του Ιδρύματος Vodafone υλοποιείται από το 2017, σε συνεργασία με τον Εκπαιδευτικό Μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό SciCo-Επιστήμη Επικοινωνία και την ακαδημαϊκή συμβολή της Ελληνογερμανικής Αγωγής. Μέχρι σήμερα, το Πρόγραμμα μετρά 95.000 ωφελούμενους και 588 καινοτόμα projects, από 105 δήμους της χώρας. • • • ΧΡΗΜΑ 47

φάκελος - τηλεπικοινωνίες

ι ντα και ο Τα προϊό που μπορούν ς υπηρεσίε ρθούν μέσω ε φ να προσ λόγω– των ι –αλλά κα και ασύρματων ν επίγειω έας γενιάς ν δικτύων τα λεφτά» για α λ είναι «ό ωνιακό ιν ο κ ι π ε λ το τη χώρας. ς α ι μ ο ί π το

m Η υπηρεσία Vodafone One Net Enterprise, που προσφέρει ένα ιδεατό τηλεφωνικό κέντρο με όλες τις λειτουργίες ενός κορυφαίου μοντέλου της αγοράς, αλλά χωρίς το αντίστοιχο κόστος.

σης, μειωμένα κόστη επένδυσης σε disaster recovery συστήματα, συμμόρφωση με το κανονιστικό πλαίσιο για την επιχειρησιακή συνέχεια και συνεχή υποστήριξη από εξειδικευμένους συμβούλους.

m Η υπηρεσία Vodafone Virtual Cloud Server, που προσφέρει μηνιαία μίσθωση της απαιτούμενης υπολογιστικής ισχύος χωρίς την ανάγκη αγοράς hardware, άμεση παραμετροποίηση των servers (on demand) και πρόσβαση στους servers της εταιρείας από παντού.

Εφαρμογές & Wind-Nova

m Η υπηρεσία Cloud Back Up, που δημιουργεί αντίγραφα των εταιρικών δεδομένων και προσφέρει άμεση πρόσβαση σε αυτά όταν παραστεί ανάγκη. m Η υπηρεσία Vodafone Secure Device Manager, που προσφέρει ασφαλή διαμοιρασμό των δεδομένων μεταξύ των συνεργατών, ακόμα κι όταν αυτοί βρίσκονται εκτός γραφείου. m Η υπηρεσία Vodafone Business Temperature Tag, με την οποία εξασφαλίζεται η ποιότητα των προϊόντων και υπηρεσιών. m Η υπηρεσία Vodafone Cloud Business Continuity, που προσφέρει προστασία των δεδομένων και συστημάτων της επιχείρη48

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

H Wind-Nova προσφέρει 4 οικογένειες επιχειρησιακών προϊόντων για επιχειρήσεις, που είναι οι εξής: m Η οικογένεια προϊόντων Business Telephony Solutions, που προσφέρει αξιόπιστες υπηρεσίες για την κάλυψη αυξημένων αναγκών σταθερής τηλεφωνίας, με παροχή συνδέσεων PRI ή SIP Trunk, άριστη ποιότητα επικοινωνίας, απόλυτη ασφάλεια και αξιοπιστία, δυνατότητα για εφεδρική σύνδεση (backup), 24x7 παρακολούθηση και τεχνική υποστήριξη. m Η οικογένεια προϊόντων Business Internet Solutions, που προσφέρει συμμετρικές και εγγυημένες ταχύτητες έως 10Gbps, δυνατότητα παροχής εξοπλισμού router υπό τη διαχείριση της Wind, υψηλή διαθεσιμότητα υπηρεσίας και εγγυημένο bandwidth με ratio 1:1, δυνατότητα για εφεδρική σύνδεση (backup), 24x7 παρακολούθηση και τεχνική υποστήριξη.

m Η οικογένεια προϊόντων Business Connect, που προσφέρει point to point διασύνδεση με ταχύτητες έως 10Gbps, υψηλή διαθεσιμότητα υπηρεσίας και εγγυημένο bandwidth, άριστη ποιότητα υπηρεσίας, απόλυτη ασφάλεια και αξιοπιστία, 24x7 τεχνική παρακολούθηση και υποστήριξη. m Η οικογένεια προϊόντων Secure SD-WAN, που προσφέρει προτεραιοποίηση κίνησης ανάλογα με τις ανάγκες των εκάστοτε εφαρμογών της επιχείρησης, ενιαίο Virtual WAN, ακόμη κι αν σε κάθε σημείο γίνεται χρήση διαφορετικών δικτύων πρόσβασης, υψηλή διαθεσιμότητα των κρίσιμων εφαρμογών της επιχείρησης με χρήση εναλλακτικών γραμμών πρόσβασης, εύκολη επεκτασιμότητα σε περιπτώσεις πολλαπλών σημείων παρουσίας, αυξημένο επίπεδο ασφάλειας για το δίκτυο και τις εφαρμογές ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης και απλοποιημένη κεντρική διαχείριση για όλα τα σημεία της εταιρείας σε μια ενιαία λύση. Επίσης, η Wind-Nova προσφέρει και εξειδικευμένες λύσεις φωνής, data και internet ενώ, στο πλαίσιο και της επιχειρησιακής ενοποίησης των Wind και Nova σε μία ενιαία οντότητα, υπόσχεται ακόμη περισσότερες και πιο προηγμένες υπηρεσίες.

του Δημήτρη Παπαδημητρίου, αντιπροέδρου του ΔΣ και εμπορικού διευθυντή της Ericsson Ελλάδας Το 5G αποτελεί μια εξαιρετικά ευέλικτη πλατφόρμα καινοτομίας, πάνω στην οποία ήδη οικοδομείται ο ψηφιακός κόσμος του μέλλοντος. Όχι τυχαία, το 5G έχει χαρακτηριστεί κρίσιμη εθνική υποδομή ζωτικής σημασίας, ενώ αποτελεί την ταχύτερα αναπτυσσόμενη τεχνολογία που είδε ποτέ η ανθρωπότητα. Διάφορες χώρες ανά τον κόσμο έχουν αποδυθεί σε έναν αγώνα δρόμου για το ποια θα την υλοποιήσει ταχύτερα και σε μεγαλύτερη έκταση, ούτως ώστε να μεγιστοποιηθούν τα πολλαπλά οφέλη που μπορεί να προσφέρει στην οικονομία και την κοινωνία. Σχετικά με τις περιπτώσεις χρήσης/εφαρμογές 5G για τους καταναλωτές, εκτός από την προσφορά του προφανούς, δηλαδή ευρυζωνικών υπηρεσιών δεδομένων και χωρητικότητας πολύ υψηλής ταχύτητας, εκτιμάται ότι οι αναβαθμισμένες υπηρεσίες για το κοινό παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη ανάπτυξη και δυνατότητες εσόδων για τις εταιρείες. Μερικά παραδείγματα περιπτώσεων χρήσης καταναλωτών που αναμένουμε να αυξηθούν ραγδαία τα επόμενα χρόνια είναι: m Βελτιωμένο βίντεο (4K, 8K και 360° βίντεο) m Ζωντανή ροή αθλητικών αγώνων, που προσφέρει μια εντελώς διαφορετική εμπειρία για τους λάτρεις των σπορ, καθώς μπορούν να επιλέξουν από ποια κάμερα θα παρακολουθήσουν τον αγώνα, να δουν στατιστικά των αγαπημένων παικτών και να αλληλεπιδρούν σε πραγματικό χρόνο με άλλους θεατές κ.λπ. m Μουσική και gaming (σε κινητά και cloud). Το Cloud Gaming είναι επίσης μια πολύ δημοφιλής περίπτωση χρήσης 5G για τους καταναλωτές, καθώς επιτρέπει στον χρήστη να «παίρνει μαζί του το παιχνίδι του» όπου κι αν πάει.

φάκελος - τηλεπικοινωνίες

Ericsson: Το 5G για έναν κόσμο απεριόριστης συνδεσιμότητας

m Επαυξημένη και εικονική πραγματικότητα (AR/VR). Οι θήκες χρήσης Mixed Reality μπορούν να προσφέρουν καθηλωτικές εμπειρίες για διασκέδαση, εκπαίδευση ή για επαγγελματικούς λόγους. Όσον αφορά τις περιπτώσεις χρήσης εφαρμογών 5G στις επιχειρήσεις, ενώ έχουν υπάρξει πολλά πιλοτικά projects με αξιοσημείωτα αποτελέσματα, σε όλους τους κλάδους (μεταποίηση, αυτοκινητοβιομηχανία, ενέργεια και επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, εξόρυξη, λιμάνια και αεροδρόμια κ.λπ.), χρειάζεται να διανυθεί ακόμη πολύς δρόμος για να υπάρξει ευρεία εμπορική χρήση και εφαρμογή. Είναι σημαντικό να αναφερθούν περιπτώσεις χρήσης 5G για τις υπηρεσίες δημόσιας ασφάλειας/πολιτικής προστασίας σε εθνικές καταστροφές όπως εκείνες που βιώσαμε στις πλημμύρες της Μάντρας ή στις πυρκαγιές στο μαρτυρικό Μάτι και την Εύβοια. Για παράδειγμα, το δίκτυο FirstNet στις ΗΠΑ αποτελεί ένα εθνικό δίκτυο ειδικού σκοπού, που έχει σχεδιαστεί για την εξυπηρέτηση των μελών των ομάδων άμεσης επέμβασης και αποτελεί μια ζωντανή ένδειξη της ευρύτερης τάσης χρήσης κινητών ευρυζωνικών δικτύων για εφαρμογές δημόσιας ασφάλειας υψηλότατης αξιοπιστίας. Το δίκτυο αυτό αποτελεί ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα επικοινωνιών αφιερωμένο στη δημόσια ασφάλεια και την πολιτική προστασία, που γεννήθηκε μετά την τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Είναι μια πρώτη του είδους δημόσια-ιδιωτική συνεργασία που αναπτύσσεται με 5G τεχνολογία Ericsson και λειτουργεί από τον πάροχο AT&T στις ΗΠΑ. Η Ευρώπη έχει συνειδητοποιήσει την εξαιρετική σημασία του ψηφιακού μετασχηματισμού για ένα «ανθρωποκεντρικό, βιώσιμο όραμα για την ψηφιακή κοινωνία», που θα ενδυναμώσει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, και αυτό αντικατοπτρίζεται στους στόχους της για την Ψηφιακή Δεκαετία, όπου η ψηφιακή συνδεσιμότητα, και ιδιαίτερα το 5G, αποτελεί προϋπόθεση για την Ευρώπη.

Vodafone: Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στο επίκεντρο

της Ελίνας Σβύρου, εμπορικής διευθύντριας Segment μικρομεσαίων επιχειρήσεων της Vodafone Business Η ανάπτυξη των δικτύων μας σε σταθερή και κινητή, αλλά και η επένδυση στην έρευνα και ανάπτυξη νέων προϊόντων, μας επιτρέπουν να προσφέρουμε ένα ολοένα και πιο ευρύ χαρτοφυλάκιο λύσεων προς τις επιχειρήσεις, το οποίο μας τοποθετεί στρατηγικά πλέον και στον πέραν της παραδοσιακής συνδεσιμότητας χώρο –αυτό που λέμε στις τηλεπικοινωνίες “Beyond connectivity”. Καθώς το μεγαλύτερο τμήμα των πελατών μας στο Vodafone Business αποτελείται από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, είμαστε στην πολύ ευχάριστη θέση να παρέχουμε εξατομικευμένες ψηφιακές λύσεις για επιχειρήσεις κάθε μεγέθους, καθώς και πλήρη υποστήριξη σε όλη τη διαδικασία της υιοθέτησης και χρήσης τους. Η συγκεκριμένη διάσταση είναι πολύ επίκαιρη και λόγω της δράσης επιδότησης ψηφιακών υπηρεσιών για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η οποία χρηματοδοτείται κατά 90% από το Πρόγραμμα «Ψηφιακά Εργαλεία ΜμΕ» του Ταμείου Ανάκαμψης. Στη Vodafone αναγνωρίζουμε τη σημασία των μικρομεσαίων και οικογενειακών επιχειρήσεων για την ελληνική οικονομία, καθώς και την ανάγκη για τον ψηφιακό μετασχημαΧΡΗΜΑ 49

φάκελος - τηλεπικοινωνίες Intracom Telecom: Στόχος του 5G η δημιουργία υπεραξίας, αλλά και οικονομικής και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας

τ ο υ Σω τ ή ρ η Μ π ί θ α , δ ι ε υ θ υ ν τ ή Marketing των Λύσεων Τηλεπικοινωνιακού Λογισμικού της Intracom Telecom

τισμό τους, και θεωρούμε ότι αποτελούμε συνεργάτη εμπιστοσύνης στο κρίσιμο άλμα τους προς το «αύριο». Και αυτό το κάνουμε μέσα από τις ολοκληρωμένες ψηφιακές λύσεις Vodafone Smart Business, που επιταχύνουν τη μετάβαση των επιχειρήσεων στο ψηφιακό «αύριο» με τη χρήση προηγμένων τεχνολογιών σε πεδία όπως το Internet of Things, το Cloud, η ψηφιακή ασφάλεια, το digital marketing, το ηλεκτρονικό εμπόριο κ.λπ. Μάλιστα, πολλές από αυτές έχουν αναπτυχθεί στην Ελλάδα από τη θυγατρική μας Vodafone Innovus –ένα Παγκόσμιο Κέντρο Αριστείας του Ομίλου Vodafone για το IoT– και αρκετές από αυτές διοχετεύονται στη διεθνή αγορά. Ο ρόλος των δικτύων είναι καταλυτικός για τη διείσδυση των ψηφιακών υπηρεσιών και την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας εν γένει. Πρόσφατη έρευνα του Ομίλου Vodafone έχει δείξει ότι η αυξημένη ψηφιοποίηση των υπηρεσιών και των αλυσίδων αξίας στα επόμενα χρόνια θα μπορούσε να συντελέσει σε αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας κατά 18,7% και άνοδο της παραγωγικότητας της χώρας κατά 17,9%. Αυτές οι εκτιμήσεις είναι πολύ χαρακτηριστικές για τις προοπτικές που διανοίγουν οι ψηφιακές τεχνολογίες για τη χώρα. Αναπτύσσουμε το 5G δίκτυό μας, ήδη καλύπτουμε περίπου τον μισό πληθυσμό της χώρας και έχουμε ως στόχο να φτάσουμε το 90% τα επόμενα χρόνια. Το 5G θα προσφέρει στην Ελλάδα πρόσβαση σε όλες τις τεχνολογίες της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, οι οποίες μπορούν να συμβάλουν στη δη50

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

μιουργία νέων επιχειρηματικών μοντέλων, να φέρουν νέες ειδικότητες και πνοή στην οικονομία και να μας βοηθήσουν να εκσυγχρονίσουμε την παραγωγική μας μηχανή. Το 5G θα γίνει η δικτυακή πλατφόρμα του «αύριο», που σε συνεργασία με άλλες νέες τεχνολογίες θα φέρει εφαρμογές που θα αλλάξουν τις ζωές των ανθρώπων, συμβάλλοντας θετικά στην κοινωνική και οικονομική πρόοδο. Βασικό πλεονέκτημα του 5G είναι το ότι θα καταστήσει εφικτή τη μαζική επικοινωνία μεταξύ μηχανών, υποστηρίζοντας κρίσιμες λειτουργίες που θα στηρίζονται στις ίδιες τις μηχανές, θα προσφέρει ενισχυμένη κινητή ευρυζωνικότητα και θα φέρει νέες εμπειρίες για τους πελάτες μας. Και, χάρη στην παγκόσμια ηγετική θέση του Ομίλου Vodafone στο ΙοΤ, πιστεύουμε η ανάπτυξη του 5G θα φέρει τα μεγάλα τεχνολογικά έργα του μέλλοντος, που θα δώσουν απεριόριστες, πρακτικά, δυνατότητες σε πολίτες και επιχειρήσεις. Παράλληλα, στο πλαίσιο του επενδυτικού μας προγράμματος, αναπτύσσουμε το δίκτυό μας και στη σταθερή, κατασκευάζοντας δίκτυα νέας γενιάς, με στόχο να διασυνδέσουμε πάνω από 800.000 νοικοκυριά και επιχειρήσεις με δίκτυα υψηλών ταχυτήτων, τα επόμενα χρόνια. Τα Gigabit δίκτυα όχι μόνο θα συμβάλουν θετικά στο ΑΕΠ, αλλά και θα οδηγήσουν τόσο στην παροχή καλύτερων υπηρεσιών σε Υγεία, Παιδεία και Ασφάλεια όσο και σε θετικά αποτελέσματα για την κοινωνία, το περιβάλλον και την εργασία.

Είναι γεγονός ότι διανύουμε μια εποχή ραγδαίων εξελίξεων, οι οποίες λαμβάνουν χώρα ενδεχομένως ταχύτερα από όσο μπορούμε να τις αφομοιώσουμε και να προσαρμοστούμε σε αυτές τόσο ως άτομα όσο και ως κοινωνία. Ως Intracom Telecom, στα 45 και πλέον χρόνια της πορείας μας, έχουμε βιώσει αλλά κυρίως έχουμε οι ίδιοι δημιουργήσει και φέρει στην αγορά καινοτομίες που επηρεάζουν θετικά και βελτιώνουν τόσο τη ζωή των πολιτών όσο και τις παρεχόμενες υπηρεσίες και τη λειτουργία παρόχων, μεγάλων οργανισμών και επιχειρήσεων. Στον τομέα των δικτυακών υποδομών, η Intracom Telecom αποτελεί, πλέον, έναν αναγνωρισμένο και πρωτοποριακό πάροχο λύσεων ασύρματης διασύνδεσης και πρόσβασης υψηλών ταχυτήτων και ποιότητας υπηρεσίας, προσφέροντας ένα portfolio λύσεων που συμπληρώνουν αρμονικά –ή και σε ορισμένες περιπτώσεις υπερτερούν– τις υποδομές οπτικών ινών. Πέραν όμως αυτών, η εταιρεία μας διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη μετάβαση των οργανισμών στην εποχή του 5G, ανεξαρτήτως κλάδου λειτουργίας, υποστηρίζοντας πλήρως τη διαδικασία ψηφιοποίησης αλλά και βιωσιμότητάς τους, με αιχμή τα εργαλεία της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) και έχοντας αναπτύξει ένα σύνολο στοχευμένων λύσεων για τη βέλτιστη λειτουργία και απόδοση των δικτύων, καθώς και την παρακολούθηση υποδομών & αυτοματισμό κάθε τύπου οργανισμού ή επιχείρησης. Κοινός παρονομαστής όλων αυτών των καινοτομιών είναι η ελαχιστοποίηση του ενεργειακού και, συνεπώς, περιβαλλοντικού

άρθρο

payzy by COSMOTE: Είσοδος του ΟΤΕ στις ηλεκτρονικές πληρωμές Άμεσα απόκτηση IBAN λογαριασμού, έκδοση χρεωστικής κάρτας, πληρωμές λογαριασμών, μεταφορά χρημάτων μέσω chat, μοίρασμα εξόδων, ανταμοιβή σε χρήματα

Στην αγορά των ηλεκτρονικών συναλλαγών μπαίνει ο Όμιλος ΟΤΕ με μια νέα εφαρμογή που επιτρέπει στους καταναλωτές να κάνουν όλες τις αγορές τους μέσα από το κινητό, να πληρώνουν λογαριασμούς, να ανταλλάσσουν χρήματα με τους φίλους τους, ακόμα και να μοιράζονται κοινά έξοδα. Εύκολα, γρήγορα και με ασφάλεια. Πρόκειται για το “payzy by COSMOTE”, μια ολοκληρωμένη ψηφιακή λύση για όλους, που προσφέρει ευελιξία και απλότητα στην καθημερινότητά μας. Η νέα αυτή mobile εφαρμογή αποτελεί ουσιαστικά έναν νέο τρόπο πληρωμών, χωρίς πορτοφόλι. Πέρα από τις καθημερινές αγορές και την εξόφληση λογαριασμών, το payzy δίνει στον χρήστη τη δυνατότητα να κάνει μέσα από το κινητό του και διαπροσωπικές συναλλαγές με τους δικούς του ανθρώπους. Τι προσφέρει το payzy by COSMOTE Το payzy by COSMOTE είναι πολύ απλό στη χρήση και μπορεί να το κατεβάσει οποιοδήποτε στο smartphone του, αρκεί να είναι

ενήλικας, από το Google Play και το App Store. Στo payzy ο χρήστης μπορεί να αποκτήσει έναν ελληνικό IBAN λογαριασμό, να εκδώσει χρεωστική VISA κάρτα (ψηφιακή ή/και φυσική), να κάνει όλες τις αγορές του σε φυσικά και ηλεκτρονικά καταστήματα, αλλά και να πληρώσει λογαριασμούς μέσα σε λίγα λεπτά. Το payzy περιλαμβάνει και καινοτόμες λειτουργικότητες που δεν έχουν καμία χρέωση, όπως η δυνατότητα του χρήστη να ανταλλάσσει χρήματα με τους φίλους του μέσω chat, άμεσα, μέσω του Chat & Pay. Μπορεί ακόμα να μοιράζεται κοινά έξοδα με τους δικούς του ανθρώπους μέσα από το Split It, όπως στο φαγητό, στο σινεμά, σε ένα ταξίδι ή ακόμα και τα κοινόχρηστα της πολυκατοικίας. Ανταμοιβή με ευρώ-Φόρτιση χωρίς προμήθεια Το payzy by COSMOTE αποτελεί το μοναδικό mobile app στην ελληνική αγορά που ανταμείβει με χρήματα τον χρήστη, τα οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει όποτε θέλει και όπου θέλει. Συγκεκριμένα, για κάθε 100 ευρώ που ξοδεύει κερδίζει 1 ευρώ στο πορτοφόλι του. Εξίσου σημαντικό είναι το ότι ο χρήστης μπορεί να τα πληρώνει όλα και όλους από το κινητό του ενώ δεν υπάρχει προμήθεια κατά τη φόρτιση του ΙΒΑΝ λογαριασμού, ούτε και για τις μεταφορές χρημάτων μέσω του Chat & Pay και του Split It. Επιπλέον, με κάθε νέα εγγραφή στο payzy by COSMOTE, οι συνδρομητές κινητής COSMOTE κερδίζουν απεριόριστα data για 1 μήνα.

Όμιλος ΟΤΕ: Είσοδος στην αγορά e-payments Το payzy by COSMOTE είναι προϊόν της COSMOTE Payments, θυγατρικής του Ομίλου ΟΤΕ, η οποία έχει λάβει άδεια από την Τράπεζα της Ελλάδος ως ίδρυμα ηλεκτρονικού χρήματος. Με το καινοτόμο αυτό προϊόν ο Όμιλος ΟΤΕ εισέρχεται στην ταχύτατα αναπτυσσόμενη αγορά των ηλεκτρονικών πληρωμών και συναλλαγών. Όπως ανέφερε ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου ΟΤΕ, κ. Μιχάλης Τσαμάζ, κατά την παρουσίαση του νέου προϊόντος, το payzy εντάσσεται στη στρατηγική του Ομίλου ΟΤΕ για είσοδο σε νέες αγορές. «Όραμά μας είναι να μετατρέψουμε τον Όμιλο ΟΤΕ σε έναν digital services provider που δεν θα παρέχει μόνο τηλεπικοινωνίες και κορυφαία συνδεσιμότητα στον πελάτη, αλλά σύγχρονες λύσεις τεχνολογίας. Σε αυτό πλαίσιο, κάνουμε το επόμενο μεγάλο βήμα και με το payzy by COSMOTE μπαίνουμε δυναμικά στην αγορά των ηλεκτρονικών συναλλαγών και στις υπηρεσίες πληρωμών μέσω κινητού» δήλωσε ο κ. Τσαμάζ. Τα τελευταία χρόνια, ο όμιλος ΟΤΕ, εφαρμόζοντας ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα μετασχηματισμού, έχει μετατραπεί από μια παραδοσιακή εταιρεία τηλεπικοινωνιών σε μια σύγχρονη εταιρεία τεχνολογίας. Προς αυτήν την κατεύθυνση, δημιούργησε νέα προϊόντα, όπως η COSMOTE TV, το ΒΟΧ (υπηρεσία food delivery) και το COSMOTE Insurance (ψηφιακή πλατφόρμα σύγκρισης και αγοράς ασφαλειών). • • • ΧΡΗΜΑ 51

φάκελος - τηλεπικοινωνίες

ιώσουμε ε μ η σ α ν ι Θα πρέπε τη δεδηλωμένη ι ι α επίσης κ ς ΔΕΗ να εισέλθε τη δικτύων πρόθεση ά ρ ο γ α ή κ ρι ας στη χονδ ιοποιώντ ξ α , ν ώ ιν οπτικών λά και το λ α ( ο ι ε γ ής το υπέρ υο διανομ τ κ ί δ ) ο ι ι. υπόγε υ διαθέτε ο π ς ο τ α ρεύμ

αποτυπώματος αυτών των υποδομών και συστημάτων. Με την κορύφωση της ανάγκης δραστικής μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης, η πλατφόρμα NFV Resource Intelligence™ αξιοποιεί προηγμένες τεχνολογίες Μηχανικής Μάθησης προκειμένου να μεγιστοποιήσει την απόδοση των Virtualized Network Functions του τηλεπικοινωνιακού δικτύου ενώ ταυτόχρονα μειώνει στο ελάχιστο το ενεργειακό αποτύπωμα της υποδομής εικονοποίησης λειτουργιών δικτύου (Network Function Virtualization infrastructure-NFVi). Το πλεονέκτημα είναι στην ουσία διπλό: αύξηση της δυναμικότητας άρα και επιτάχυνση της απόσβεσης των επενδύσεων σε εικονικά δίκτυα παράλληλα με μείωση των λειτουργικών εξόδων. Στην πραγματικότητα, τα οφέλη είναι ακόμη μεγαλύτερα, αφού η μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος συμβάλλει άμεσα και στη βιωσιμότητα με την επιφερόμενη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Και το τελευταίο δεν είναι ένα απλό πλεονέκτημα, αλλά μια απαίτηση από τις κυβερνήσεις και την ίδια την κοινωνία προς τους παρόχους και τις 52

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

επιχειρήσεις παγκοσμίως. Επομένως, η καινοτομία μας πετυχαίνει να δώσει λύση σε μια κανονιστική απαίτηση, ουσιαστικά όντας αυτοχρηματοδοτούμενη από την επιτυγχανόμενη μείωση ενεργειακού κόστους –ο ορισμός του win-win! Πάνω στο ίδιο τρίπτυχο «αυτοματισμού-βελτιστοποίησης-βιωσιμότητας», με αιχμή τη βαθιά τεχνογνωσία και εμπειρία μας στις τεχνολογίες του IoT (Internet of Things) και την ενδυνάμωσή του με τη βοήθεια της ΤΝ, συνεισφέρουμε ουσιαστικά και στον ψηφιακό μετασχηματισμό των εταιρειών αλλά και των ΔΕΚΟ και φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με μία από τις πληρέστερες σουίτες εφαρμογών «έξυπνων», βιώσιμων πόλεων & επιχειρήσεων. Η σουίτα αυτή περιλαμβάνει κάθετες λύσεις στον χώρο του τηλε-ελέγχου φωτισμού, της ελεγχόμενης στάθμευσης, της αποκομιδής απορριμμάτων και ανακύκλωσης, τον πλήρη περιβαλλοντικό έλεγχο & πρόβλεψη ποιότητας αέρα, την παρακολούθηση και ενοποίηση δικτυών υδάτινων πόρων και λυμάτων, και φυσικά την παρακολούθηση και διαχείριση ενέργειας μαζί με λύσεις ανανεώσιμων

πηγών ενέργειας, αλλά και δικτύων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων. Όλα τα παραπάνω ολοκληρωμένα σε ένα ενιαίο Κέντρο Ελέγχου με τη βοήθεια της οριζόντιας IoT πλατφόρμας uiTOP™ της Intracom Telecom. Οι λύσεις και η καινοτομία μας συμπληρώνονται από τη μοναδική εμπειρία μας σε δικτυακές υποδομές, cloud computing και τη διαχείριση μεγάλων, πολύπλοκων έργων. Αλλά, κυρίως, ολοκληρώνονται με το όραμα και τη στρατηγική μας για την εδραίωση και περαιτέρω εξέλιξή μας με δυνατές συνεργασίες και καλά μελετημένες επενδύσεις σε Έρευνα & Ανάπτυξη, για τη δημιουργία καινοτόμων λύσεων και υπηρεσιών. Το 5G είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη διάθεση ισχυρών δικτυακών και υπολογιστικών-αναλυτικών υποδομών, παράλληλα όμως με την αποτελεσματική ψηφιοποίηση & αυτοματισμό. Σκοπός όλων των παραπάνω είναι η διευκόλυνση του χρήστη, η δυνατότητα δημιουργίας προστιθέμενης αξίας, αλλά, περισσότερο από ποτέ, η βέλτιστη χρήση υποδομών και πόρων. Τελικός στόχος είναι, πλέον, όχι μόνο η δημιουργία κερδοφορίας και υπεραξίας, αλλά κυρίως η οικονομική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα και ευελιξία. Είμαστε πεπεισμένοι ότι έχουμε μια δυνατή τοποθέτηση για την εποχή του 5G και παραπέρα, έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τις μελλοντικές προκλήσεις. • • •

άρθρο

Επένδυση 2 δισ. ευρώ από τη NOVA για υπερσύγχρονα δίκτυα οπτικών ινών νέας γενιάς Οπτική ίνα μέχρι το σπίτι (FTTH) διαθέσιμη σε 4,5 εκατομμύρια ιδιώτες και επιχειρήσεις μέχρι το 2027. 22.000 χλμ. οπτικών ινών 10 Gigabit στο 70% των περιφερειών της Ελλάδας.

την 4η βιομηχανική επανάσταση, που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη, η Ελλάδα θέλει να είναι στους πρωταγωνιστές της νέας ψηφιακής εποχής. Το άλμα στο μέλλον απαιτεί χειροπιαστό επενδυτικό όραμα και σημαντικές υποδομές για να «ξεκολλήσει» η χώρα από τις τελευταίες θέσεις της ευρωπαϊκής κατάταξης σε ταχύτητες πρόσβασης και δίκτυα νέας γενιάς. Σήμερα, έχει γίνει πια ξεκάθαρο ότι οι υποδομές τεχνολογίας και τα δίκτυα νέας γενιάς έχουν στην ψηφιακή εποχή αξία ανάλογη –αν όχι και μεγαλύτερη– με τις υποδομές σε αυτοκινητοδρόμους, λιμάνια και αεροδρόμια. Τα δίκτυα οπτικής ίνας στο σπίτι (FTTH) ή οπτικής ίνας στο κτήριο (FTTP) αποτελούν εμβληματικές επενδύσεις στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και κορμό για την ψηφιακή εποχή. Η στρατηγική απόφαση της NOVA να εξελιχθεί σε έναν πάροχο που αλλάζει τα δεδομένα στις εγχώριες υποδομές δεν υλοποιεί απλώς το όραμα της χώρας για τεχνολογική ανάταση, αλλά προσφέρει μια εναλλακτική επιλογή υψηλής ποιότητας για τους καταναλωτές και τις

επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Ως μέλος της United Group, του κορυφαίου παρόχου τηλεπικοινωνιών και media στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, και μέσα από μια επένδυση ύψους 2 δισ. ευρώ, την επόμενη πενταετία, η NOVA χτίζει ιδιόκτητο δίκτυο οπτικών ινών, ανοίγοντας τον δρόμο για μια Ελλάδα υψηλών ταχυτήτων, ικανή να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του μέλλοντος.

Η NOVA χτίζει ιδιόκτητο δίκτυο οπτικών ινών, ανοίγοντας τον δρόμο για μια Ελλάδα υψηλών ταχυτήτων, ικανή να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του μέλλοντος.

Κατασκευή ιδιόκτητου δικτύου οπτικών ινών 10 Gigabit Η κατασκευή υπερσύγχρονων υποδομών δικτύου οπτικών ινών 10 Gigabit έχει ήδη ξεκινήσει, με στόχο να ολοκληρωθεί μέχρι

το 2027, οπότε και θα καλύπτει πάνω από το 70% των περιφερειών της Ελλάδας. Πρόκειται για ένα έργο μεγάλης κλίμακας, που μεταφράζεται σε πάνω από 22.000 χιλιόμετρα οπτικών ινών νέας γενιάς, ενώ η υπερσύγχρονη νέα επιλογή θα είναι διαθέσιμη σε 4,5 εκατομμύρια ιδιώτες και επιχειρήσεις, οι οποίοι θα μπορούν ήδη από τους επόμενους μήνες να απολαμβάνουν συνδέσεις με ταχύτητες έως 1 Gigabit. Με την ολοκλήρωση της επένδυσης, η NOVA θα έχει δημιουργήσει υποδομές που δεν θα βρίσκονται απλώς στην αιχμή του δόρατος της τεχνολογίας, αλλά θα είναι συμβατές και με τις μακροπρόθεσμες απαιτήσεις. Η επένδυση της NOVA για την ανάπτυξη ιδιόκτητου δικτύου οπτικών ινών, σε συνδυασμό με τις συνεχείς επενδύσεις στο δίκτυο πέμπτης γενιάς κινητής τηλεφωνίας (5G), αποτελεί μέρος ενός πενταετούς στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης, που θα παρέχει τις πιο υψηλές ταχύτητες στο Διαδίκτυο, τοποθετώντας την Ελλάδα ψηλά στον ευρωπαϊκό ευρυζωνικό χάρτη. Τη νέα ψηφιακή Ελλάδα καλούνται Πολιτεία και πάροχοι να χτίσουν από σήμερα, αλλάζοντας τα δεδομένα στη χώρα. Και αυτό γιατί η περιορισμένης έκτασης οπτική ίνα που φθάνει μέχρι το σπίτι (Fiber to the HomeFTTH), η έλλειψη εναλλακτικών υποδομών και –ακόμη και σήμερα– η χρήση χαλκού για την παροχή υπηρεσιών Διαδικτύου στις περισσότερες περιοχές δεν συνάδουν με το όραμα της «Ελλάδας 2.0». Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας είναι γράμμα κενό περιεχομένου χωρίς υποδομές, οι οποίες όχι μόνο θα πρέπει να αναπτυχθούν τάχιστα, αλλά επιβάλλεται να καλύπτουν το σύνολο της επικράτειας, για να κλείσει το χάσμα συνδεσιμότητας στις αραιοκατοικημένες περιοχές της χώρας και να διασφαλιστεί η δυνατότητα μεγαλύτερης χρήσης προηγμένων τεχνολογιών πληροφορικής. Άλλωστε, οι στόχοι της ΕΕ για την Ψηφιακή Δεκαετία επιτάσσουν 100% κάλυψη Gigabit σε επίπεδο συνδεσιμότητας έως το 2030. • • • ΧΡΗΜΑ 53

[φάκελος] ενέργεια

Ενέργεια: Επάρκεια, κόστη και το «τρένο» των ΑΠΕ

ο θέμα της επάρκειας και του κόστους της ενέργειας αποτελεί “hot topic”, κυριαρχώντας στην καθημερινή ειδησεογραφία, με τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να λαμβάνουν «θέσεις μάχης» ενόψει ενός δύσκολου, όπως αναμένεται, χειμώνα. Κυβερνητικοί και λοιποί θεσμικοί φορείς είναι ξεκάθαροι: Η χώρα μας δεν θα αντιμετωπίσει το 2023 πρόβλημα επάρκειας. Οι τιμές ωστόσο αγοράς της ενέργειας θα είναι ένα θέμα που θα «πονέσει» και γι’ αυτόν τον λόγο άλλωστε πληθαίνουν οι φωνές για μεγαλύτερη στήριξη από την πλευρά της Πολιτείας. Αυτή είναι η μία πλευρά του νομίσματος. Η άλλη είναι ο επενδυτικός «οργασμός» που επικρατεί στον κλάδο, με νέες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) και τις πετρελαϊκές εταιρείες να μετασχηματίζονται σε ενεργειακούς ομίλους, προσελκύοντας το διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον. Η ενέργεια αποτελεί μια αναγκαία εισροή σε κάθε οικονομική δραστηριότητα. Επομένως, το εύρος των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης απορρέει άμεσα από τη στενή διασύνδεση των εξελίξεων στις αγορές ενέργειας με την υπόλοιπη οικονομία. Για τον λόγο αυτό, ένας από τους κύριους στόχους της ενεργειακής πολιτικής είναι η διατήρηση προσιτών τιμών ενέργειας για την υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, ιδίως

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Γιατί πληρώνουμε ακριβά την πράσινη μετάβαση

των οικονομικών δραστηριοτήτων εντάσεως ενέργειας, αλλά και για τη διασφάλιση ικανοποιητικού επιπέδου διαβίωσης του πληθυσμού μέσω της απρόσκοπτης και ποιοτικής παροχής ενέργειας σε προσιτές τιμές. Τα παραπάνω αναφέρονται σε πρόσφατη μελέτη του Οικονομικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας, με θέμα «Η ενεργειακή κρίση και η ελληνική οικονομία», στην οποία επισημαίνεται ότι, στην τρέχουσα συγκυρία, τρεις είναι συνδυαστικά οι βασικοί παράγοντες που καθιστούν ευάλωτη την ελληνική οικονομία. Πρώτον, ο βαθμός εξάρτησης από εισαγωγές ενέργειας. Η ενέργεια στηρίζει το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και τα δημοσιονομικά έσοδα στις χώρες που παράγουν και εξάγουν ενεργειακούς πόρους. Σε χώρες όμως που δεν είναι σημαντικοί παραγωγοί

Από την Κυρέλα Πέτρου

φάκελος - ενέργεια

πρωτογενών ενεργειακών πόρων, όπως η Ελλάδα, η υψηλή εξάρτηση από εισαγωγές πρωτογενών πηγών ενέργειας δημιουργεί κινδύνους για το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας. Δεύτερον, η αβεβαιότητα σχετικά με την ασφάλεια εφοδιασμού, καθώς μέρος των εισαγωγών ενέργειας προέρχεται από τη Ρωσία, με την οποία οι εμπορικές σχέσεις έχουν διαταραχθεί. Τέλος, το μέγεθος των αυξήσεων των τιμών ενέργειας, με την επίπτωση να πολλαπλασιάζεται εξαιτίας της άμεσης σύνδεσης των αγορών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας και των σοβαρών πληθωριστικών πιέσεων που δημιουργούνται. Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη τοποθέτηση του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της Mytilineos, κ. Ευάγγελου Μυτιληναίoυ, ο οποίος εκλέχθηκε πρόεδρος της Πανευρωπαϊκής Ένωσης Eurometaux, που εκπροσωπεί τη βιομηχανία μη σιδηρούχων μετάλλων. Ο κ. Μυτιληναίος, σε τοποθέτησή του στο πλαίσιο συνεδρίου του Κύκλου Ιδεών, ανέφερε ότι «ο σχεδιασμός για την πράσινη μετάβαση έγινε άτσαλα, απρογραμμάτιστα, δεν μετρήθηκε το κόστος, ο χρόνος. Οι φιλοδοξίες και οι προσδοκίες που δημιουργήθηκαν ήταν εκτός πραγματικότητας», σημειώνοντας ότι «για πάρα πολλά χρόνια γινόταν συζήτηση μόνο σχετικά με την τιμή. Ποτέ για την επάρκεια, η οποία ήταν υπερεξασφαλισμένη. Όμως η κρίση επωαζόταν από κάτω. Ελπίζω ότι το ενεργειακό πρόβλημα του εφοδιασμού θα λυθεί, όμως το πρόβλημα της τιμής θα πάρει περισσότερο χρόνο». Επεσήμανε ακόμη ότι «Η Ελλάδα για το 2023 δεν θα έχει κανένα πρόβλημα εφοδιασμού, αλλά θα είναι λίγο τσουχτεροί οι λογαριασμοί» σημειώνοντας ότι «η ενεργειακή κρίση που ζούμε τώρα δεν ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του ‘22, ούτε θα λήξει μαζί με τον πόλεμο. Ξεκίνησε όταν η εξόρυξη πετρελαίου-αερίου-ορυκτών υδρογονανθράκων ουσιαστικά απαγορεύτηκε από πολλές χώρες του κόσμου με την Ευρώπη πρώτη-πρώτη. Υπήρχαν πολλά αντικίνητρα για τις εταιρείες, οι τράπεζες δεν δάνειζαν. Από εκεί ξεκίνησε να διαφαίνεται μια σταδιακή μελλοντική έλλειψη. Η δεύτερη φάση ήταν η πανδημία, με υποχώρηση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας, με τις ανάγκες ενέργειας να μειώνονται πάρα πολύ. Έτσι το πρόβλημα “εξαφανίστηκε” προσωρινά. Το τρίτο στάδιο

ήταν η λήξη της πανδημίας, με εκτόξευση της οικονομικής δραστηριότητας και των αναγκών ενέργειας. Και η ενέργεια αυτή δεν υπήρχε διότι δεν είχαν γίνει στην ώρα τους οι επενδύσεις που χρειάζονταν». Όπως τόνισε ο κ. Μυτιληναίος: «Νομίζαμε θα βγάζαμε άκρη με τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά, τα οποία ούτε το 10% δεν μπόρεσαν να καλύψουν. Και μετά ήρθε και ο πόλεμος στην Ουκρανία σαν κερασάκι στην τούρτα». Ωστόσο, εκτίμησε ότι «το φυσικό αέριο θα επανέλθει ως μεταβατικό καύσιμο. Αυτήν τη στιγμή, χτίζονται τρία εργοστάσια φυσικού αερίου στην Ελλάδα. Οι επιχειρηματίες βλέπουν ότι αυτή η κρίση είναι προσωρινή και κάποια στιγμή το αέριο θα επανέλθει. Πρέπει να προχωρήσουμε με το αέριο, θα πάρει όμως πολύ καιρό να ξεχάσουμε το πετρέλαιο και δυστυχώς τον άνθρακα. Και όχι μόνο η Ελλάδα, αλλά και η Ευρώπη. Διότι οι χώρες που δεν θα μπορούν να αγοράσουν LNG θα στραφούν στον άνθρακα, με πρώτη την Κίνα». Από την πλευρά του, ο κ. Γιώργος Περιστέρης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου ΓΕΚ Τέρνα, έχει δηλώσει σχετικά: «Εάν είχαμε προχωρήσει γρήγορα στην ενεργειακή μετάβαση –ή μάλλον δεν την είχαμε εμποδίσει–, θα ήμασταν μία από τις πιο οικονομικές χώρες της Ευρώπης από πλευράς τιμών ρεύματος, με κόστος πολύ κάτω από 70 ευρώ ανά μεγαβατώρα και

Με δεδομένη την υψηλή εξάρτηση της χώρας από εισαγωγές πρωτογενούς ενέργειας, η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, στην τρέχουσα συγκυρία, επηρεάζεται σημαντικά από το μερίδιο των εισαγωγών ενέργειας από τη Ρωσία.

ΧΡΗΜΑ 55

φάκελος - ενέργεια

Δεσμεύσεις χωρών και προβλέψεις κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων μέχρι το 2040, UNEP, 2021

εγχώρια παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια. Θα είχαμε απεξαρτηθεί από τη γάγγραινα του εισαγόμενου ενεργειακού κόστους και θα κάναμε και εξαγωγές, αφού η Ελλάδα έχει το πιο πλούσιο δυναμικό ΑΠΕ στην περιοχή». Ο ίδιος έχει εκφράσει την έντονη ανησυχία του για τους βραδείς ρυθμούς διείσδυσης των ΑΠΕ γενικά και ειδικά για τα εμπόδια στην υλοποίηση των αιολικών έργων, που εκτιμάται ότι αποτελούν τη φθηνότερη τεχνολογία πράσινης ενέργειας. Ενδεικτική της κινητικότητας που καταγράφεται στη μετεξέλιξη των ενεργειακών ομίλων είναι η τελευταία επιχειρηματική κίνηση της Motor Oil, με τη δημιουργία της θυγατρικής της MORE (Motor Oil Renewable Energy). Η MORE, με όραμα να γίνει η ηγέτιδα δύναμη στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, θέτει την παραγωγή καθαρής ενέργειας στο επίκεντρο της επιχειρηματικής δραστηριότητάς της. Αναπτύσσεται δυναμικά, με επενδύσεις και έργα μεγάλης αξίας και κομβικής σημασίας. Ταυτόχρονα, προχωρά στρατηγικά και επεκτείνει τις μονάδες παραγωγής και τις υπηρεσίες της για ένα καλύτερο και πιο βιώσιμο μέλλον. Συγκεκριμένα, η MORE, μετά την ενσωμάτωση του χαρτοφυλακίου από την εξαγορά του Ελλάκτορα, θα πλησιάζει τον επόμενο στόχο της για εγκατεστημένη ισχύ περίπου 1 GW, η οποία θα είναι 56

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

ικανή να τροφοδοτήσει με πράσινη ενέργεια περίπου μισό εκατομμύριο νοικοκυριά. Παράλληλα, η MORE θα διαθέτει ένα χαρτοφυλάκιο έργων σε διάφορα στάδια ανάπτυξης, περισσότερο από 2,2 GW. Σημειώνεται ότι η MORE είναι ένας από τους μεγαλύτερους ΦΟΣΕ στην Ελλάδα, εκπροσωπώντας περίπου 0,5 GW. Συνολικά, η MORE θα είναι μια εταιρεία με περίπου 130 εκατ. ευρώ EBITDA και επενδυμένα κεφάλαια 1,6 δισ. ευρώ. Τα πλάνα της εταιρείας περιλαμβάνουν: τη διεύρυνση του χαρτοφυλακίου πηγών ενέργειας από ΑΠΕ, την ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης και την εστιασμένη ενασχόληση με υπεράκτια αιολικά.

φάκελος - ενέργεια ΔΕΣΦΑ: LNG Truck Loading Μία ακόμα ενεργειακή υποδομή εγκαινίασε ο ΔΕΣΦΑ, αναβαθμίζοντας περαιτέρω το ενεργειακό προφίλ της χώρας. Πρόκειται για τον νέο Σταθμό LNG Truck Loading στη Ρεβυθούσα, ο οποίος προσφέρει μια ευέλικτη λύση για την οδική μεταφορά σημαντικών ποσοτήτων ενέργειας, προσομοιώνοντας έναν εικονικό αγωγό, σε περιοχές και χρήστες εκτός του δικτύου, μέσω της φόρτωσης ειδικά σχεδιασμένων φορτηγών με υγροποιημένο φυσικό αέριο. Ειδικότερα, μέσω της συγκεκριμένης εφαρμογής καθίσταται δυνατή η τροφοδοσία βιομηχανικών καταναλωτών, σταθμών ανεφοδιασμού οχημάτων που χρησιμοποιούν το φυσικό αέριο, καθώς και οικιακών και εμπορικών καταναλωτών σε περιοχές που δεν συνδέονται με το δίκτυο μεταφοράς του ΔΕΣΦΑ, με σημαντικά οφέλη. Ο Σταθμός LNG Truck Loading στη Ρεβυθούσα συνιστά την πρώτη ανάλογη εγκατάσταση στη Nοτιοανατολική Ευρώπη, καθιστώντας την Ελλάδα κόμβο ανεφοδιασμού και διανομής για την ευρύτερη περιοχή, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στην ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού, παρέχοντας τη δυνατότητα ανεφοδιασμού και σε γειτονικές χώρες των Βαλκανίων, που δεν διαθέτουν υποδομές ΥΦΑ μεγάλης κλίμακας. Τα εγκαίνια του νέου Σταθμού LNG Truck Loading πραγματοποιήθηκαν την Τετάρτη 19 Οκτωβρίου στη Ρεβυθούσα. Το έργο του Σταθμού LNG Truck Loading στη Ρεβυθούσα, συνολικού προϋπολογισμού 7,5 εκατ., έχει συγχρηματοδοτηθεί με ποσό 3,16 εκατ. από πόρους του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» (ΕΠΑνΕΚ), στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020, καθώς και μέσω του Προγράμματος POSEIDON MED II. Η νέα εγκατάσταση αποτελεί το πρώτο βήμα για τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης εφοδιαστικής αλυσίδας Small-Scale LNG στην Ελλάδα, καθώς ο ΔΕΣΦΑ πρόκειται επίσης να κατασκευάσει και προβλήτα Small-Scale LNG, που θα επιτρέψει και τον ανεφοδιασμό πλοίων που χρησιμοποιούν ως καύσιμο το LNG, καθώς και την τροφοδοσία δορυφορικών σταθμών LNG. 58

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Τέτοιου είδους κινήσεις, σε συνδυασμό με την υλοποίηση των μεγάλων ενεργειακών επενδύσεων γεωπολιτικού ενδιαφέροντος για την ευρύτερη περιοχή, θα συμβάλουν σταδιακά στη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας. Στη μελέτη του ΟΕΕ καθορίζονται οι παράγοντες που καθιστούν την ενεργειακή κρίση μείζον πρόβλημα για την ελληνική οικονομία και συγκεκριμένα αναφέρονται:

1. Ενεργειακή εξάρτηση

Οι ενεργειακές ανάγκες της χώρας καλύπτονται κυρίως από εισαγωγές πρωτογενούς ενέργειας (αργό πετρέλαιο και φυσικό αέριο) και, σε μικρότερο βαθμό, από εγχώρια παραγωγή στερεών καυσίμων και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ). Η συμμετοχή της εγχώριας άντλησης αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι πολύ μικρή. Συνολικά, το 2020 ο δείκτης εξάρτησης από εισαγωγές πρωτογενούς ενέργειας στην Ελλάδα ανήλθε σε 88%, έναντι 59% στην ΕΕ-27, υποδηλώνοντας την υψηλή ενεργειακή εξάρτηση της χώρας σε σχέση με τα περισσότερα από τα άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, κυρίως σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο (Διάγραμμα 2.1). Η εξάρτηση από εισαγωγές ενέργειας στην Ελλάδα αυξήθηκε μάλιστα σημαντικά μετά το 2013, καθώς, παρά την ενίσχυση του μεριδίου των ΑΠΕ, μειώθηκε η συμμετοχή του λιγνίτη και αντίστοιχα αυξήθηκε η συμμετοχή του φυσικού αερίου στο

ενεργειακό μείγμα της χώρας. Με δεδομένη την υψηλή εξάρτηση της χώρας από εισαγωγές πρωτογενούς ενέργειας, η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, στην τρέχουσα συγκυρία, επηρεάζεται σημαντικά από το μερίδιο των εισαγωγών ενέργειας από τη Ρωσία και τις δυνατότητες διαφοροποίησης των πηγών προμήθειας. Τα στοιχεία δείχνουν καταρχάς ότι η εξάρτηση αυτή είναι αρκετά υψηλή στο φυσικό αέριο και χαμηλότερη στο αργό πετρέλαιο, με τάση υποχώρησης. Το 2020, το μερίδιο της Ρωσίας στις εισαγωγές φυσικού αερίου και αργού πετρελαίου ήταν 39% και 18% αντιστοίχως. Επομένως, στην περίπτωση που δεν βρεθούν εναλλακτικές πηγές προμήθειας για τις αντίστοιχες αναγκαίες ποσότητες, μια ενδεχόμενη διακοπή της τροφοδοσίας φυσικού αερίου από τη Ρωσία θα έχει βραχυπρόθεσμα σημαντική επίπτωση στη δυνατότητα κάλυψης των εγχώριων ενεργειακών αναγκών.

Τιμές χονδρικής

Μετά από μια περίοδο ιδιαίτερα χαμηλών διεθνών τιμών φυσικού αερίου, που αντανακλούσαν την ασθενή παγκόσμια ζήτηση λόγω της πανδημίας Covid-19, από τα μέσα του 2021 οι τιμές φυσικού αερίου ακολούθησαν μια ισχυρή ανοδική τάση, φτάνοντας σε πρωτόγνωρα υψηλό επίπεδο (Διάγραμμα 2.2). Η μέση τιμή εισαγωγής φυσικού αερίου στην Ελλάδα αυξήθηκε από 16,2 ευρώ/MWh τον Ιανουάριο του 2020 σε 98,3 ευρώ/MWh τον Ιανουάριο του 2022, πριν υποχωρήσει στα 72,9 ευρώ/MWh τον Μάρτιο, μια αύξηση της τάξης του 250% συγκριτικά με το μέσο επίπεδο τιμών το 2019.

Η συγκριτική θέση του κόστους ενέργειας που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα έναντι ανταγωνιστών που λειτουργούν σε άλλες χώρες αποτελεί κρίσιμη παράμετρο προσδιορισμού της συνολικής τους ανταγωνιστικότητας.

ξήσεων (για την εξισορρόπηση και άλλες επικουρικές υπηρεσίες), ήταν υψηλότερες κατά 314% σε σύγκριση με τον μέσο όρο του 2019 –από 64,1 ευρώ/MWh σε 265,2 ευρώ/ MWh. Στην αύξηση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας έχει συμβάλει και η αύξηση των τιμών των δικαιωμάτων εκπομπής CO2 – από 24 ευρώ/tCO2 τον Ιανουάριο 2020 σε 85 ευρώ/tCO2 τον Μάιο του 2022–, αλλά η επίδρασή τους στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας είναι μικρότερη σε σχέση με την επίδραση από την αύξηση των τιμών φυσικού αερίου (Διάγραμμα 2.3).

Τιμές λιανικής

Στην Ευρώπη, οι τιμές φυσικού αερίου, όπως διαμορφώνονται στην αγορά TTF της Ολλανδίας, ήταν ακόμα υψηλότερες από τις τιμές εισαγωγής φυσικού αερίου στην Ελλάδα. Τέτοιες αυξήσεις τιμών, πάντως, δεν συνέβησαν σε αγορές εκτός Ευρώπης, γεγονός που διαφοροποιεί τις επιπτώσεις στις ευρωπαϊκές οικονομίες και στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων στην Ευρώπη. Η αύξηση των τιμών φυσικού αερίου αποδίδεται σε διάφορους παράγοντες, όπως στα χαμηλά ευρωπαϊκά αποθέματα φυσικού αερίου, λόγω χαμηλότερων των αναμενόμενων ποσοτήτων προμήθειας από τη Ρωσία το 2021 και στην έλλειψη επενδύσεων σε σχετικές υποδομές. Οι πολεμικές συγκρούσεις στην Ουκρανία, που ξεκίνησαν στα τέλη Φεβρουαρίου του

2022, όξυναν το πρόβλημα των υψηλών τιμών ενέργειας, καθώς αναδείχθηκε στον μέγιστο βαθμό η εξάρτηση της Ευρώπης από τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Αυτή η εξάρτηση εγείρει σοβαρά ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας σε βραχυπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, γεγονός που ενισχύει την αβεβαιότητα και δυσκολεύει την αποκλιμάκωση των τιμών ενέργειας στην Ευρώπη. Η άνοδος των τιμών προμήθειας φυσικού αερίου συμπαρέσυρε τις τιμές χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας στο ελληνικό χρηματιστήριο ενέργειας, οι οποίες κατέγραψαν εξίσου κατακόρυφη άνοδο. Τον Ιούνιο του 2022, οι τιμές χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας, περιλαμβανομένων των προσαυ-

Οι τιμές εισαγωγής φυσικού αερίου και οι τιμές χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας αποτελούν τη βάση με την οποία τιμολογούνται οι καταναλωτές. Για τη διαμόρφωση των τελικών τιμών λιανικής στο κόστος προμήθειας από τις αγορές χονδρικής προστίθενται τα περιθώρια λιανικής εμπορίας των προμηθευτών, οι χρεώσεις για τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής, καθώς και οι φόροι και τα τέλη που επιβαρύνουν την κατανάλωση. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat, οι λιανικές τιμές φυσικού αερίου για τον οικιακό τομέα (χωρίς τις επιδοτήσεις) κυμάνθηκαν το δεύτερο εξάμηνο του 2021 από 101 έως 115 ευρώ ανά MWh, ανάλογα με το μέγεθος της ετήσιας κατανάλωσης. Το πρώτο εξάμηνο του 2022 –με βάση την εξέλιξη των τιμών φυσικού αερίου όπως καταγράφεται στον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή–, εκτιμάται ότι οι τιμές ΧΡΗΜΑ 59

φάκελος - ενέργεια

2. Τιμές ενέργειας

φάκελος - ενέργεια

για οικιακές καταναλώσεις κυμάνθηκαν από 119 έως 135 ευρώ ανά MWh, μια αύξηση κατά 86%-139% σε σύγκριση με το επίπεδο τιμών το 2019. Αντίστοιχα, οι τιμές φυσικού αερίου για τον μη οικιακό τομέα κυμάνθηκαν το δεύτερο εξάμηνο του 2021 από 47 ευρώ ανά MWh για τις μεγάλες καταναλώσεις έως 110 ευρώ ανά MWh για τις μικρότερες καταναλώσεις, ενώ το πρώτο εξάμηνο του 2022 εκτιμάται ότι οι λιανικές τιμές φυσικού αερίου για μη οικιακές καταναλώσεις κυμαίνονταν από 55 έως 129 ευρώ ανά MWh, μια αύξηση κατά 70%-127% σε σύγκριση με το επίπεδο τιμών το 2019. Οι λιανικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τον οικιακό τομέα, περιλαμβανομένης και της επιδότησης, κυμάνθηκαν το δεύτερο εξάμηνο του 2021 από 197 έως 255 ευρώ ανά MWh, ανάλογα με το μέγεθος της ετήσιας κατανάλωσης. Το πρώτο εξάμηνο του 2022 –με βάση την εξέλιξη των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας όπως καταγράφεται στον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή–, εκτιμάται ότι οι τιμές για οικιακές καταναλώσεις με τις επιδοτήσεις κυμαίνονταν από 203 έως 290 ευρώ ανά MWh, μια αύξηση κατά 26%-43% σε σύγκριση με το επίπεδο τιμών το 2019. Αντίστοιχα, οι τιμές για τον μη οικιακό τομέα κυμάνθηκαν το δεύτερο εξάμηνο του 2021 από 155 ευρώ ανά MWh για τις μεγάλες καταναλώσεις έως 267 ευρώ ανά MWh για τις μικρότερες καταναλώσεις, ενώ το πρώτο εξάμηνο του 2022 εκτιμάται ότι οι λιανικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για μη οικιακές καταναλώσεις (περιλαμβανομένης και της επιδότησης) κυ60

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

μαίνονταν από 139 έως 307 ευρώ ανά MWh, μια αύξηση κατά 51%-124% σε σύγκριση με το επίπεδο τιμών το 2019. Συνεπώς, οι αυξήσεις στις λιανικές τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας είναι μεγάλης έκτασης, με βάση τα ιστορικά δεδομένα, αλλά μετριάστηκαν από τις επιδοτήσεις των τιμών, οι οποίες απορρόφησαν τμήμα των αυξήσεων του κόστους προμήθειας από τις αγορές χονδρικής. Η πολιτική επιδοτήσεων, ωστόσο, έχει σημαντικό άμεσο ή έμμεσο δημοσιονομικό κόστος, επηρεάζει την ανάγκη εξοικονόμησης ενέργειας και δεν μπορεί να αποτελέσει μια μόνιμη λύση αντιμετώπισης του προβλήματος.

Ανταγωνιστικότητα επιχειρήσεων

Ενεργειακά προϊόντα, όπως τα καύσιμα, το φυσικό αέριο και η ηλεκτρική ενέργεια, αποτελούν σημαντικές εισροές στην παραγωγική διαδικασία. Για πολλούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας η δαπάνη για την προμήθεια ενεργειακών προϊόντων αποτελεί μεγάλο μέρος των συνολικών δαπανών για εισροές. Συχνά, η δαπάνη για ενέργεια είναι μεγάλη σε σύγκριση τόσο με την αξία παραγωγής όσο και με την προστιθέμενη αξία μιας παραγωγικής δραστηριότητας. Το ύψος των δαπανών για την αγορά ενέργειας ανά μονάδα παραγωγής επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων σε αρκετούς οικονομικούς τομείς, ιδίως στις βιομηχανικές δραστηριότητες εντάσεως ενέργειας. Στο σύγχρονο ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον, η συγκριτική θέση του κόστους ενέργειας που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις

στην Ελλάδα έναντι ανταγωνιστών που λειτουργούν σε άλλες χώρες αποτελεί κρίσιμη παράμετρο προσδιορισμού της συνολικής τους ανταγωνιστικότητας. Η επίδραση αυτή αναδεικνύει τη σημασία του ενεργειακού κόστους για την οικονομία και υποδηλώνει την ανάγκη για την εξασφάλιση προσιτού κόστους ενέργειας. Αυτό επιτυγχάνεται όταν οι τελικές τιμές ενέργειας βρίσκονται σε επίπεδα που δεν θέτουν σε κίνδυνο την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, χωρίς όμως, συγχρόνως, να αλλοιώνεται το πληροφοριακό περιεχόμενο των τιμών ως προς τις συνθήκες προσφοράς των πόρων. Μια πρώτη εικόνα για τη σημασία του ενεργειακού κόστους και τη συγκριτική θέση των επιχειρήσεων στην Ελλάδα μπορεί να σχηματιστεί από την εξέταση του ποσοστού συμμετοχής της δαπάνης ενέργειας τόσο στη συνολική δαπάνη αγοράς αγαθών και υπηρεσιών (ενδιάμεσων εισροών στην παραγωγική διαδικασία των επιχειρήσεων) όσο και στο ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασμα (δηλαδή, προσεγγιστικά, στα μικτά κέρδη) των επιχειρήσεων της μεταποίησης στην Ελλάδα και, ενδεικτικά, σε άλλα αντιπροσωπευτικά κράτη-μέλη της ΕΕ. Από την ανάλυση των σχετικών στοιχείων προκύπτει ότι οι δαπάνες για την αγορά ενέργειας αποτελούν, κατά μέσο όρο, ένα σημαντικά υψηλότερο τμήμα των συνολικών δαπανών για την αγορά ενδιάμεσων εισροών για τις επιχειρήσεις της μεταποίησης στην Ελλάδα (7,7%) συγκριτικά με άλλες χώρες (είτε βιομηχανικώς ιδιαίτερα ανεπτυγμένες, όπως για παράδειγμα η Γερμανία και η Γαλλία, είτε λιγότερο ανεπτυγμένες, όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία - Διάγραμμα 3.3). Παρομοίως, στην Ελλάδα, υψηλό είναι και το ποσοστό των ενεργειακών δαπανών εκφραζόμενο ως ποσοστό της λειτουργικής κερδοφορίας των μεταποιητικών επιχειρήσεων (74,9%). Αξίζει να σημειωθεί ότι η τρέχουσα ενεργειακή κρίση έχει οδηγήσει σε σημαντική αύξηση του μεριδίου των δαπανών ενέργειας στο συνολικό κόστος παραγωγής. Ενδεικτικά για τη χημική βιομηχανία στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι οι ενεργειακές δαπάνες το 2022 θα αποτελέσουν το 7,9% των συνολικών δαπανών για αγορές αγαθών και υπηρεσιών από 4% το 2019. Τα ανωτέρω στοιχεία υποδηλώνουν τη συγκριτικά μεγαλύτερη εξάρτηση της επιχειρηματικής λειτουργίας και κερ-

A GUIDE TO WORKPLACE PROSPERITY. Putting humans at the center. At STIRIXIS Group we share an amazing and unique journey with our clients to help them Dream big, Realize their dreams and Feel Proud of the outcome. Workplaces are no exception! For more than 25 years, we are known for bringing True Workplace Prosperity to our clients, their people and society as a whole. And with more than 750 outstanding and internationally awarded projects completed in 27 countries, you can rest assured we deliver our promises. Give us a call and start your own amazing journey with us today.

www.stirixis.com

Athens T: +30 2106138312 Bucharest T: +40 213021135 London T: +44 2032890870

φάκελος - ενέργεια

δοφορίας των βιομηχανικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα από το ενεργειακό κόστος. Επισημαίνεται, όμως, ότι η συμμετοχή των άμεσων δαπανών για ενέργεια στις συνολικές δαπάνες για ενδιάμεσες εισροές και στο ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασμα δεν εξαρτάται μόνο από τις τιμές ενέργειας, αλλά και από τη δομή των βιομηχανικών δραστηριοτήτων, το ύψος των δαπανών για τις υπόλοιπες εισροές στην παραγωγική διαδικασία και το επίπεδο της προστιθέμενης αξίας που επιτυγχάνουν οι εγχώριες μεταποιητικές δραστηριότητες. Επιπροσθέτως, οι παραγωγικές διαδικασίες σε αρκετά προϊόντα είναι εκτεθειμένες σε μεταβολές του ενεργειακού κόστους, ακόμη κι αν δεν χρησιμοποιούν άμεσα ενεργειακά προϊόντα. Η έκθεση αυτή προκύπτει έμμεσα από τη χρήση μη ενεργειακών εισροών, οι οποίες όμως είναι υψηλής ενεργειακής έντασης. Σχετική ανάλυση του ΙΟΒΕ, στην οποία εκτιμήθηκε το άμεσο και έμμεσο ενεργειακό κόστος για ένα σύνολο επιλεγμένων κλάδων της ελληνικής οικονομίας, έδειξε ότι δραστηριότητες όπως η ναυτιλία-ακτοπλοΐα, ο αγροτικός τομέας και η παραγωγή βασικών μετάλλων έχουν υψηλό άμεσο ενεργειακό κόστος. Εντούτοις, λαμβάνοντας υπόψη την έμμεση έκθεση των παραγωγικών δραστηριοτήτων στο ενεργειακό κόστος, προκύπτει ότι και άλλες δραστηριότητες, όπως οι κατασκευές, η παραγωγή τροφίμων και η εστίαση-φιλοξενία είναι ιδιαίτερα εκτεθειμέ62

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

νες. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό το ότι στις δραστηριότητες αυτές το έμμεσο ενεργειακό κόστος μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το άμεσο. Πέρα από την ενεργειακή δαπάνη ως απόλυτο μέγεθος, ιδιαίτερη σημασία για την ευαισθησία ενός κλάδου σε ενεργειακές ανατιμήσεις έχει το ύψος της ενεργειακής δαπάνης ως ποσοστό των συνολικών δαπανών του κλάδου για εισροές. Σε κλάδους όπως τα logistics, η παραγωγή βασικών μετάλλων και χημικών, η ευαισθησία είναι εύκολα αντιληπτή, δεδομένου του ότι ήδη οι άμεσες δαπάνες αυτών των κλάδων για ενεργειακές εισροές αποτελούν μεγάλο μέρος των συνολικών δαπανών τους για εισροές. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη και το έμμεσο ενεργειακό κόστος, αναδεικνύεται ότι και άλλοι κλάδοι, όπως η ναυτιλία, η παραγωγή μεταλλικών προϊόντων και ο αγροτικός τομέας, έχουν εξίσου σημαντική έκθεση και επιπτώσεις από τις υψηλές τιμές ενέργειας, με συνέπειες στο επίπεδο δραστηριότητας, την κερδοφορία και τις επενδύσεις.

3. Πληθωρισμός

Σε ένα περιβάλλον αυξανόμενων τιμών ενέργειας, η σημαντικότερη επίπτωση στην αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και στην οικονομία προκαλείται από τον αυξανόμενο πληθωρισμό, καθώς οι τιμές της ενέργειας σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό επηρεάζουν το κόστος παραγωγής όλων των

προϊόντων και υπηρεσιών στην οικονομία. Πράγματι, σύμφωνα με τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα ανήλθε τον Ιούνιο του 2022 σε 12%. Το ένα τρίτο αυτής της αύξησης του γενικού επιπέδου τιμών έναντι του αντίστοιχου μήνα του προηγούμενου έτους (4 ποσοστιαίες μονάδες) οφείλεται άμεσα στην αύξηση των τιμών ενέργειας. Το υπόλοιπο αυτής της μεταβολής, σε μεγάλο βαθμό, οφείλεται εμμέσως στην αύξηση του κόστους ενέργειας και άλλων εμπορευμάτων, η οποία μετακυλίστηκε στις τιμές προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και σε άλλους παράγοντες, όπως η επεκτατική νομισματική πολιτική και προβλήματα στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες μετά το πρώτο κύμα της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης. Οι κεντρικές τράπεζες προχωρούν (με διαφορετικό ρυθμό) σε πολιτικές όπως ο περιορισμός των μέτρων ποσοτικής χαλάρωσης και η αύξηση των επιτοκίων, που θα τιθασεύσουν τις τιμές, αλλά μπορεί να πιέσουν τις οικονομίες προς ύφεση. Ο πληθωρισμός στις περισσότερες δυτικές οικονομίες απέκτησε ήδη ισχυρή δυναμική, με κίνδυνο για αυτοτροφοδοτούμενα σπιράλ τιμών και μισθών. Στην Ελλάδα, ο πληθωρισμός κινείται πλέον γρηγορότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Οικονομίες όπως η δική μας, με χρόνιες δομικές υστερήσεις, δεν μπορούν να θεωρούν πως θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα του πληθωρισμού κυρίως με εκτετα-

ΠΑΝΕΛ Ι

SAVE THE DATE

02.12

LiveOn Hybrid Event

διοργάνωση

σε συνεργασία με

ethosevents.eu

Coffee & Brunch Magazine coffeemag.gr

φάκελος - ενέργεια μένες πολιτικές επιδοτήσεων και οριζόντιων επιδομάτων. Αυτές μπορεί μάλιστα να παρατείνουν και να εντείνουν το πρόβλημα, πλήττοντας τελικά τα νοικοκυριά. Μεσοπρόθεσμα, οι τιμές δεν μπορούν να υποχωρήσουν όσο δεν περιορίζεται η ζήτηση σε σύγκριση με την αύξηση της προσφοράς. Την ίδια ώρα, λοιπόν, που είναι απαραίτητα μέτρα υποστήριξης προς τα πλέον ευάλωτα νοικοκυριά και πολιτικές προσαρμογής της ρύθμισης σε βασικές αγορές όπως η ηλεκτρική ενέργεια, είναι επείγον να υπάρξει υποστήριξη της παραγωγής, κυρίως με απλούστευση διαδικασιών και κανόνων, καθώς και μεταρρυθμίσεις για αύξηση του ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων. Αυτό θα είχε όφελος με διπλό άμεσο τρόπο την αύξηση της προσφοράς εγχωρίως και άρα τη μείωση των τιμών και την αύξηση των εξαγωγών και άρα των πραγματικών εισοδημάτων. Θα είχε και ένα έμμεσο αλλά πολύ σημαντικό όφελος, καθώς θα ενίσχυε τη συνολική αξιοπιστία της οικονομίας, απομακρύνοντας σενάρια μελλοντικής κρίσης, και θα μείωνε έτσι το κόστος χρηματοδότησής της, που το τελευταίο διάστημα έχει αρχίσει να αυξάνεται ανησυχητικά.

Η αστάθεια στην αγορά ενέργειας δημιουργεί ευκαιρίες για επένδυση σε πόρους Η ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας γνώρισε πρωτοφανή ανάπτυξη τον τελευταίο χρόνο. Αρχικά, η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου άρχισε να αυξάνεται λόγω της ανάκαμψης μετά την περίοδο του Covid. Επιπροσθέτως, τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, η ρωσική στρατιωτική επίθεση στην Ουκρανία έκανε την εμφάνισή της, με αποτέλεσμα οι τιμές της ενέργειας να εκτοξευτούν. Έτσι, η ανάπτυξη έχει αντικατασταθεί από την αστάθεια, αναφέρει σε ανάλυσή της η CapitalPanda. Σε κάποιο βαθμό, η αστάθεια στην αγορά ενέργειας μπορεί να αποδοθεί στην «τέλεια καταιγίδα» που αντιμετωπίζει αυτήν τη στιγμή η παγκόσμια οικονομία. Η ανάκαμψη μετά την εποχή Covid σε συνδυασμό με την πράσινη μετάβαση και τον πόλεμο στην Ουκρανία είχαν ως αποτέλεσμα, αρχικά, την εκτόξευση των τιμών ενέργειας. Ως αποτέλεσμα, η αγορά τώρα αναζητά μια νέα ισορροπία. 64

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Στις ευρωπαϊκές αγορές (Χρηματιστήριο Ενέργειας), η τιμή spot της ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε έως και 1.000% ετησίως αυτό το καλοκαίρι και το φυσικό αέριο σχεδόν κατά 2.000% στην κορύφωσή του τον Αύγουστο του 2022. Για τους επενδυτές η γενική αστάθεια σε παγκόσμιο επίπεδο απεικονίζεται, για παράδειγμα, από τον δείκτη DJ Energy Commodity, με το χαμηλό του περίπου στο 110 τον Νοέμβριο του 2021, ένα ανώτατο όριο άνω των 205 τον Μάιο του 2022 και, τώρα, στις 18 Σεπτεμβρίου, αναζητώντας μια ισορροπία γύρω στο 155. Είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχουν επαρκή ενεργειακά αγαθά στον κόσμο. Τόσο όσον αφορά στο πετρέλαιο όσο, κυρίως, και στο φυσικό αέριο. Το πρόβλημα της Ευρώπης, όπου η αύξηση των τιμών των ενεργειακών παραγώγων είναι μακράν η μεγαλύτερη, έγκειται στο γεγονός ότι αποφάσισε να αντικαταστήσει τις προμήθειες αυτών των πρώτων υλών από τη Ρωσία με προμήθειες από άλλες χώρες. Το ευρωπαϊκό ενεργειακό πρόβλημα είναι, επομένως, ένα “de facto” υλικοτεχνικό πρόβλημα. Ταυτόχρονα, η εγγύτητα του πολέμου στην Ουκρανία κάνει τις αγορές ευαίσθητες σε οποιαδήποτε αύξηση της έντασης της σύγκρουσης, όπως αποδεικνύει η τρέχουσα ρωσική κινητοποίηση. Επιπλέον, είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσουμε ότι η Ευρώπη θα στρέφεται όλο και περισσότερο προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το συμφέρον της είναι να μειώσει

«Ο σχεδιασμός για την πράσινη μετάβαση έγινε άτσαλα, απρογραμμάτιστα, δεν μετρήθηκε το κόστος, ο χρόνος. Οι φιλοδοξίες και οι προσδοκίες που δημιουργήθηκαν ήταν εκτός πραγματικότητας».

την εξάρτηση από την εισαγωγή ενεργειακών παραγώγων. Συνεπώς, η Ευρώπη “de facto” δεν έχει άλλη επιλογή παρά να ενισχύσει τη σημασία των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αυτός είναι επίσης ένας παράγοντας που ανεβάζει τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος μακροπρόθεσμα, όχι όμως τις τιμές του φυσικού αερίου. Σε αντίθεση με αυτήν την τάση, υπάρχουν προσδοκίες για ύφεση ή επιβράδυνση σε μεγάλες οικονομίες όπως οι ΗΠΑ, η ΕΕ και η Κίνα. Αυτός ο παράγοντας λειτουργεί ενάντια στην αγοραία αξία των ενεργειακών παραγώγων. Καθώς και οι δύο επιρροές θα παραμείνουν κρίσιμες τους επόμενους μήνες, η CapitalPanda εκτιμά ότι η μόνη «ασφάλεια» για έναν επενδυτή είναι ότι η υψηλή αστάθεια θα εξακολουθεί να κυριαρχεί στην αγορά ενέργειας στην Ευρώπη. • • •

άρθρο

Ανάπτυξη και συνδεσιμότητα στο επίκεντρο των επενδύσεων της ΟΛΘ Α.Ε. Η ΟΛΘ Α.Ε. υλοποιεί ένα ολοκληρωμένο επενδυτικό πλάνο, που δημιουργεί σημαντική προστιθέμενη αξία για τους οικονομικούς, επιχειρηματικούς και κοινωνικούς εταίρους της. Βασικοί άξονες του πλάνου είναι η αναβάθμιση των υποδομών, του εξοπλισμού και των υπηρεσιών του λιμένα, οι συνδυασμένες μεταφορές και η ανάπτυξη της κρουαζιέρας και της ακτοπλοΐας.

Υψηλού επιπέδου υπηρεσίες συνδυασμένων μεταφορών Στρατηγική της ΟΛΘ Α.Ε. είναι η ανάπτυξη της συνδεσιμότητας του Λιμένα Θεσσαλονίκης και η περαιτέρω διεύρυνσή της στην ενδοχώρα με τη δημιουργία δικτύου dry ports σε χώρες της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης. Η ΟΛΘ Α.Ε. προσφέρει απευθείας σιδηροδρομική σύνδεση μεταξύ του Λιμένα της Θεσσαλονίκης και του dry port της εταιρείας στη Σόφια (Βουλγαρία), ικανοποιώντας τις ανάγκες της αγοράς για αποδοτικές υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, που δημιουργούν ευκαιρίες ανάπτυξης. Επιπλέον, από τον Αύγουστο του 2022, η ΟΛΘ Α.Ε. προσφέρει απευθείας σιδηροδρομική σύνδεση μεταξύ του Λιμένα της Θεσσαλονίκης και της Νις (Σερβία).

του Συμφώνου Συνεργασίας που υπέγραψε η ΟΛΘ Α.Ε. με την Οικονομική Ζώνη της Διώρυγας του Σουέζ (Suez Canal Economic Zone). Η συνεργασία προβλέπει ανταλλαγή γνώσεων και ανάπτυξη κοινών πρωτοβουλιών, που θα ενισχύσουν τις εμπορευματικές και επιβατικές ροές μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδας, όπως η δημιουργία ναυτιλιακής γραμμής για ευπαθή εμπορεύματα και χύδην φορτίο και η ανάπτυξη της κρουαζιέρας. Δυναμική ανάπτυξη κρουαζιέρας και ακτοπλοΐας Η κρουαζιέρα και η ακτοπλοΐα είναι ιδιαίτερα σημαντικές δραστηριότητες για την περαιτέρω ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας της Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης περιοχής.

Προβλήτας 6: Διεθνούς εμβέλειας αναβάθμιση του Λιμένα Θεσσαλονίκης Με προϋπολογισμό 150 εκατ. ευρώ, το έργο επέκτασης του Προβλήτα 6 αναβαθμίζει ουσιαστικά τον ρόλο του Λιμένα Θεσσαλονίκης, παρέχοντας τη δυνατότητα απευθείας εξυπηρέτησης πλοίων εμπορευματοκιβωτίων κύριων γραμμών χωρητικότητας έως 24.000 TEU, αυξάνοντας τη χωρητικότητά του και οδηγώντας σε ανάλογη αύξηση της εμπορικής του δραστηριότητας. Επιπλέον, ιδιαίτερα ευρύ είναι το κοινωνικοοικονομικό αποτύπωμα της επένδυσης. Βάσει μελέτης της Deloitte, κατά την περίοδο υλοποίησης (2022-2025), υπολογίζεται ότι δημιουργεί ετήσια έσοδα άνω των 230 εκατ. ευρώ για το οικοσύστημα του λιμένα, ενισχύει τα δημόσια έσοδα από άμεσους και έμμεσους φόρους με 35 εκατ. ευρώ ετησίως, παράγει προστιθέμενη αξία που ξεπερνά τα 90 εκατ. ευρώ ετησίως και στηρίζει άμεσα και έμμεσα τη δημιουργία περισσότερων από 3.300 θέσεις εργασίας. Στα 10 πρώτα χρόνια πλήρους λειτουργίας του (2026-2035), ο προβλήτας 6 αναμένεται να δημιουργήσει ετήσια έσοδα 272 εκατ. ευρώ στο σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας του λιμένα, να στηρίξει τα έσοδα του Δημοσίου με περισσότερα από 55 εκατ. ευρώ ετησίως, να δημιουργήσει προστιθέμενη αξία που υπερβαίνει τα 177 εκατ. ευρώ ετησίως και να στηρίξει άμεσα ή έμμεσα τη δημιουργία περισσότερων των 4.000 θέσεων εργασίας.

Σημαντικές επενδύσεις σε νέο εξοπλισμό Τον Μάιο του 2022, η ΟΛΘ Α.Ε. παρέλαβε δύο νέες, ειδικά σχεδιασμένες γερανογέφυρες (New Panamax STS Cranes), οι οποίες παρέχουν τη δυνατότητα απευθείας εξυπηρέτησης πλοίων κύριων γραμμών, χωρητικότητας έως 14.000 TEU (New Panamax), συμβάλλοντας σημαντικά στην προσέλκυση νέων γραμμών. Με την προμήθεια των δύο νέων γερανογεφυρών, συνολικής αξίας 15,7 εκατ. ευρώ, ολοκληρώθηκε πάνω από το 80% των Υποχρεωτικών Επενδύσεων της ΟΛΘ Α.Ε. σε μηχανολογικό εξοπλισμό, η οποία από το 2018 έχει επενδύσει περισσότερα από 50 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση του λιμένα. Η Θεσσαλονίκη «συνδέει» τον κόσμο Η προώθηση της θαλάσσιας οδού Ευρώπης-Ασίας, διαμέσου της Διώρυγας του Σουέζ και του Λιμένα Θεσσαλονίκης, είναι στόχος

Για το 2022 έχουν επιβεβαιωθεί 61 προσεγγίσεις με 18 διαφορετικά κρουαζιερόπλοια, οι οποίες ξεκίνησαν στις 5 Φεβρουαρίου, νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά. Το 50% των αφίξεων της κρουαζιέρας του 2022 θα είναι αφίξεις homeporting και αυτό αναμένεται να συνεχιστεί με αυξημένο ρυθμό για το 2023, καθώς έχουν ήδη προγραμματιστεί 79 προσεγγίσεις, με περισσότερες από τις μισές από αυτές να είναι προσεγγίσεις homeporting. Αναφορικά με την ακτοπλοΐα, το λιμάνι της Θεσσαλονίκης διαθέτει ακτοπλοϊκή σύνδεση με τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου, τις Κυκλάδες, τις Σποράδες και τη Σμύρνη. Η πρόσφατη έναρξη της διεθνούς σύνδεσης μεταξύ Θεσσαλονίκης και Σμύρνης διευρύνει τις δυνατότητες διακίνησης εμπορευμάτων μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, ενισχύοντας τον τομέα των μεταφορών, και προωθεί παράλληλα την ανάδειξη του τουριστικού προϊόντος της Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης περιοχής. • • • ΧΡΗΜΑ 65

άρθρο του Μιχάλη Μάρκου, MBA, διευθυντικού στελέχους-συμβούλου επιχειρήσεων & καθηγητή Διοίκησης Επιχειρήσεων/Marketing

Διαχείριση κρίσεων (crisis management):

κρίση είναι μια απρόβλεπτη κατάσταση, που εμφανίζεται, ως επί το πλείστον, ξαφνικά, προκαλώντας αστάθεια και αλλαγές σε ποικίλους τομείς μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού. Από τις αρχές του 2020 έως και σήμερα, όλος ο κόσμος βίωσε (και βιώνει ακόμη) απρόβλεπτες καταστάσεις, οι οποίες τα προηγούμενα χρόνια φάνταζε αδιανόητο να συμβούν (υγειονομική πανδημία, πόλεμος στην Ουκρανία, ενεργειακή κρίση κ.ά.). Σε αυτό το απρόβλεπτο και μεταβαλλόμενο εξωτερικό περιβάλλον, έχει τεράστια σημασία οι επιχειρήσεις να είναι κατάλληλα προετοιμασμένες ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζουν οποιεσδήποτε έκτακτες καταστάσεις ή κρίσεις που τυχόν προκύψουν, μιας και μια κρίση μπορεί να επιφέρει σε αυτές ανεπανόρθωτες ζημιές. Ως κρίση συνήθως ορίζεται μια απρόβλεπτη κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει αστάθεια, προβλήματα, ανωμαλίες, δυσχέρειες και κινδύνους και αφορά τις επιχειρήσεις, την οικονομία, το περιβάλλον, τους πολίτες σε μικροεπίπεδο ή μακροεπίπεδο. Μια κρίση είναι ικανή να βλάψει μια επιχείρηση, τους εμπλεκόμενους φορείς της (stakeholders) και, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και αποτελεσματικά, μπορεί να πλήξει ακόμη και τη βιωσιμότητα μιας επιχείρησης. Οι κρίσεις χωρίζονται σε δύο είδη: τις ξαφνικές κρίσεις (sudden crises) και τις κρίσεις βραδείας καύσεως (smoldering crises). Οι ξαφνικές κρίσεις χτυπούν χωρίς καμιά προει-

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

δοποίηση. Τέτοιες είναι οι φυσικές καταστροφές, οι σεισμοί, οι εκρήξεις, τα ατυχήματα, οι πυρκαγιές ή οι βίαιες συμπεριφορές. Από την άλλη, στις κρίσεις βραδείας καύσεως υπάρχουν συνήθως κάποιες ενδείξεις, κάποια προειδοποιητικά σημάδια που προμηνύουν ότι μια κατάσταση οδηγείται προς κρίση. Τα κύρια χαρακτηριστικά μιας κρίσης είναι, συνήθως, η κλιμακούμενη έντασή της (μιας και οι εμφανιζόμενες κρίσεις δεν εκδηλώνονται από την πρώτη στιγμή με τη μεγαλύτερή τους ένταση, αλλά κλιμακώνονται σιγά σιγά), η επικράτηση υψηλού αισθήματος ανασφάλειας και κινδύνου (κατά την περίοδο που η κρίση εμφανίζεται οι εμπλεκόμενοι κυριεύονται από άγχος, καθώς αισθάνονται να χάνουν τον έλεγχο της κατάστασης), ο επηρεασμός των συνήθων λειτουργιών/δραστηριοτήτων (αφού η ένταση και η ανησυχία για το χειρότερο «σενάριο» εξέλιξης των γεγονότων διαταράσσουν και μεταβάλλουν τη συνήθη εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης), η δι-

ακύβευση της δημόσιας/διεθνούς εικόνας (αφού οι συνέπειες μιας κρίσης πλήττουν συνήθως σε πρώτο επίπεδο την «εικόνα» μιας επιχείρησης), ο ασφυκτικός έλεγχος από ΜΜΕ και κράτος (η εκδήλωση μιας κρίσης αναπόφευκτα προκαλεί το ενδιαφέρον των αρμόδιων φορέων, αλλά και των ΜΜΕ, καθώς υπάρχει αυξημένη ζήτηση για πληροφόρηση προς αποκατάσταση της αλήθειας) και, τέλος, η πρόκληση βλαβών/ζημιών (αφού προκαλείται ηθική βλάβη, η οποία ζημιώνει το προφίλ της επιχείρησης, ενώ παράλληλα εμφανίζεται δυσλειτουργία στην εμπορική της δραστηριότητα). Είναι προφανές ότι οι επιχειρήσεις θα πρέπει να έχουν εκπονήσει ένα σχέδιο διαχείρισης κρίσεων προκειμένου να μειώσουν την αβεβαιότητα στην περίπτωση μιας κρίσης. Η Διαχείριση Κρίσεων (Crisis Management) είναι η ενδελεχής μελέτη και πρόβλεψη των κινδύνων που ενδέχεται να απειλήσουν μια επιχείρηση/οργανισμό με σκοπό τη μείωση

Η αποτελεσματική διαχείριση κρίσεων μπορεί να αποτελέσει την ειδοποιό διαφορά

πιση της κρίσης αλλά και στην ανταπόκριση της επιχείρησης και των στελεχών της απέναντι σε αυτήν. Επιπλέον, γίνεται η αναγνώριση της κρίσης, η ενημέρωση του κοινού και των εμπλεκόμενων φορέων και η διαχείριση του ζητήματος της φήμης της επιχείρησης. Το στάδιο μετά την κρίση (post-crisis stage) ξεκινάει όταν επιλυθεί η κρίση και βεβαιωθεί η ασφάλεια της επιχείρησης (και όλων των υπόλοιπων εμπλεκόμενων φορέων). Σε αυτό το στάδιο αναλύονται και αξιολογούνται όλες οι αποφάσεις και οι τεχνικές που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπιση της κρίσης και καταγράφονται οι βέλτιστες πρακτικές αντιμετώπισής της (για το μέλλον). Η αποτελεσματική διαχείριση κρίσεων διέπεται από: α) την πρόληψη & προετοιμασία, β) την αντίδραση και γ) τη μάθηση ή αναθεώρηση. Η διαχείριση κρίσεων καταγράφει τις ενέργειες και την επικοινωνία που πρέπει να κάνει μια επιχείρηση η οποία προσπαθεί να μειώσει την πιθανότητα μιας κρίσης, να εργαστεί για την ελαχιστοποίηση της ζημιάς που επέρχεται λόγω αυτής και να αποκαταστήσει την τάξη. Υπάρχουν δύο μοντέλα διαχείρισης κρίσεων με βασική τους διαφορά το στάδιο διαχείρισης της πρόληψης. Το πρώτο είναι η προληπτική διαχείριση και το δεύτερο είναι η αντιδραστική διαχείριση κρίσεων.

της αβεβαιότητας και τη λήψη όλων των απαιτούμενων μέτρων/ενεργειών και διαδικασιών πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από την κρίση, ώστε αυτή είτε να αποφευχθεί είτε να αντιμετωπιστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να διασώζει τις θέσεις εργασίας αλλά και να διασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης. Η διαχείριση κρίσεων καθίσταται μια κρίσιμη οργανωτική λειτουργία μιας επιχείρησης, που συμβάλλει στην αναζήτηση των κατάλληλων μεθόδων και στρατηγικών για την αντιμετώπισή τους. Οι κρίσεις καλούν τις σύγχρονες επιχειρήσεις & οργανισμούς, ανεξαρτήτως ηλικίας και μεγέθους, να αντιμετωπίσουν ενδεχόμενες αλλαγές στον τρόπο διεξαγωγής των λειτουργιών τους. Τα στάδια μιας κρίσης είναι κυρίως τρία. Το πρώτο στάδιο, δηλαδή αυτό πριν την εκδήλωση της κρίσης (pre-crisis stage), περιλαμβάνει όλες τις πτυχές της πρόληψης κρίσεων. Το στάδιο της κρίσης (crisis stage) αναφέρεται στα μέτρα που έχουν ληφθεί για την αντιμετώ-

• Η προληπτική διαχείριση κρίσεων έχει χαρακτήρα ανασταλτικό και δίνει έμφαση στην πρόδρομη φάση. Δομείται με τέτοιο τρόπο ώστε να λαμβάνονται τα προειδοποιητικά μηνύματα εγκαίρως, δίνοντας την ευκαιρία σε μια επιχείρηση να αποφύγει μια ενδεχόμενη κρίση ή, αν αυτό δεν είναι εφικτό, να την αντιμετωπίσει επιτυχώς. • Η αντιδραστική διαχείριση κρίσεων έχει χαρακτήρα κατασταλτικό και δίνει έμφαση στη φάση της έναρξης της κρίσης. Η δομή της δεν δίνει τη δυνατότητα για την έγκαιρη λήξη των προειδοποιητικών σημάνσεων, με αποτέλεσμα την αδυναμία προετοιμασίας της επιχείρησης για την επερχόμενη κρίση. Ένα πρόγραμμα διαχείρισης κρίσεων συνήθως περιλαμβάνει: α) την αξιολόγηση κινδύνων και τις εστίες πιθανών προβλημάτων, β) την εκπόνηση πλάνου διαχείρισης

κρίσεων, γ) την ανάπτυξη εναλλακτικού πλάνου διαχείρισης κρίσης και δ) την αξιολόγηση της διαχείρισης κρίσης αλλά και τις ενέργειες ανάκαμψης. Στην αξιολόγηση κινδύνων, θα πρέπει να εντοπιστούν όλοι οι πιθανοί κίνδυνοι, να κατηγοριοποιηθούν και να αξιολογηθούν για τον βαθμό επικινδυνότητάς τους και την πιθανότητα εμφάνισης τους. Στη δεύτερη φάση, δημιουργείται ένα πλάνο στο οποίο παρατίθενται όλες οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν για την πρόληψη των κινδύνων και την αποφυγή της κρίσης. Το τρίτο στάδιο αναφέρεται στο τι πρέπει να γίνει για να αντιμετωπιστεί η κρίση και περιλαμβάνει δύο σκέλη: Το 1ο είναι το πρακτικό και αφορά σε όλα αυτά που έχουν προγραμματιστεί να γίνουν στην πράξη όταν ξεσπάσει η κρίση, περιλαμβανομένης και της σύστασης ομάδας διαχείρισης κρίσης που θα συγκληθεί αμέσως μόλις χτυπήσει η κρίση. Το 2ο σκέλος είναι το επικοινωνιακό πλάνο που πρέπει να εφαρμοστεί ώστε το κοινό και όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς να ενημερωθούν (μέσω των ΜΜΕ) αδιαλείπτως για τις ενέργειες της επιχείρησης. Τέλος, στο τέταρτο στάδιο (αξιολόγηση της διαχείρισης κρίσης και ενέργειες ανάκαμψης), η επιχείρηση οφείλει να προβεί σε ενέργειες ανάκαμψης προκειμένου να καλύψει όσο το δυνατόν το χαμένο έδαφος και να αξιολογήσει τις τακτικές χειρισμού κρίσης που εφαρμόστηκαν ώστε στο μέλλον να μην υποπέσει σε τυχόν ίδια παραπτώματα. Ολοκληρώνοντας, είναι προφανές ότι μια επιχείρηση που έχει ασχοληθεί με τη διαχείριση κρίσιμων περιστατικών αποκτά την ικανότητα να αντιδρά γρήγορα, αποδοτικά και αποτελεσματικά σε απρόοπτες καταστάσεις, με σκοπό να προστατεύσει την ανθρώπινη υγεία και ασφάλεια, να αποφύγει την απώλεια δημόσιας ή εταιρικής παρουσίας, αλλά και τις δυσμενείς επιδράσεις στην ομαλή λειτουργία της. Η δημιουργία και εφαρμογή ενός πλάνου αντιμετώπισης κρίσεων από μια επιχείρηση είναι απολύτως επιβεβλημένη στο τωρινό απρόβλεπτο και μεταβαλλόμενο μακρο-περιβάλλον. Η σωστή και αποτελεσματική διαχείριση κρίσεων μπορεί να αποτελέσει την ειδοποιό διαφορά μιας επιχείρησης όχι μόνο διασφαλίζοντας τις θέσεις εργασίας των εργαζομένων της ή την καλή φήμη της, αλλά κυρίως την ίδια τη βιωσιμότητά της. • • • ΧΡΗΜΑ 67

έρευνα

Δηλώνουν ωστόσο αισιοδοξία για την παγκόσμια οικονομία σε ορίζοντα τριών ετών Οι σημερινοί CEOs, τόσο στον κόσμο όσο και στην Ελλάδα, αναγνωρίζουν ότι η μακροπρόθεσμη ανάπτυξη θα απαιτήσει μια συνεχή δέσμευση για την προώθηση της αλλαγής στους οργανισμούς τους. Η επέκταση των πρωτοβουλιών ESG, η επένδυση στον ψηφιακό μετασχηματισμό και η αντιμετώπιση της αποτελεσματικότητας των αναδυόμενων μοντέλων στον χώρο της εργασίας παραμένουν σημαντικές προτεραιότητες. Τα παραπάνω αναφέρονται στην 8η έρευνα CEO Outlook της KPMG. Η έρευνα περιλαμβάνει, για πέμπτη συνεχή φορά, ελληνικά ευρήματα σχετικά με την οπτική των Ελλήνων διευθυνόντων συμβούλων (CEOs) για τις προκλήσεις που έχει επιφέρει η πανδημική κόπωση, καθώς και για τις προοπτικές τους για οικονομική ανάκαμψη και το μέλλον της επιχείρησής τους. Η έρευνα 2022 CEO Outlook, που είναι η μεγαλύτερη ετήσια έρευνα της εταιρείας, βασίζεται στις απόψεις για το μέλλον 1.325 CEOs από 11 σημαντικές αγορές, μεταξύ αυτών και 50 CEOs από την ελληνική αγορά. Αναδεικνύει ότι σε ποσοστό 24% οι Έλληνες CEOs (και το 58% παγκοσμίως) αναμένουν πως η ύφεση θα είναι ήπια και σύντομη. 68

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

«Ήπια και σύντομη» ύφεση βλέπουν οι CEOs Σε ποσοστό 12% για την Ελλάδα (και 14% παγκοσμίως), τα ανώτερα στελέχη προσδιορίζουν την ύφεση ως έναν από τους πιο πιεστικούς προβληματισμούς στις μέρες μας, σημειώνοντας ελαφριά αύξηση από τις αρχές του 2022 (9%). Ενώ η κόπωση από την πανδημία βρίσκεται στην κορυφή της λίστας (15%) για τους CEOs παγκοσμίως, για την Ελλάδα στην κορυφή της λίστας βρίσκεται η περιβαλλοντική και κλιματική αλλαγή. Κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους, μόνο 1 στους 4 (24%) Έλληνες CEOs (και το 86% των παγκόσμιων CEOs) αναμένουν την έλευση της ύφεσης, με το 46% των Ελλήνων CEOs (και το 71% παγκοσμίως) να προβλέπουν ότι θα επηρεάσει τα εταιρικά κέρδη έως και 10%. Μια σημαντική πλειοψηφία ανώτερων στελεχών θεωρεί ότι η ύφεση θα διαταράξει την αναμενόμενη ανάπτυξη (64% για την Ελλάδα και 73% σε παγκόσμιο επίπεδο).

Ωστόσο, το 64% των Ελλήνων CEOs (και το 76% παγκοσμίως) έχουν ήδη λάβει προληπτικά μέτρα ενόψει της επικείμενης ύφεσης. Παρά τις ανησυχίες αυτές, τα ανώτερα στελέχη αισθάνονται επίσης μεγαλύτερη σιγουριά για την ανθεκτικότητα της οικονομίας τους επόμενους έξι μήνες, με μεγαλύτερο ποσοστό Ελλήνων CEOs (84%) σε σύγκριση με το παγκόσμιο επίπεδο (73%). Επιπλέον, το 62% των Ελλήνων και αντίστοιχα το 71% των CEOs παγκοσμίως δηλώνουν αισιοδοξία για τις προοπτικές ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας τα επόμενα τρία χρόνια και το 70% των Ελλήνων CEOs (και το 85% παγκοσμίως) για την ανάπτυξη της εταιρείας τους τα επόμενα τρία χρόνια. Ο Bill Thomas, Global Chairman & CEO, KPMG, αναφέρει σχετικά: «Ζητήματα που εμφανίζονται μία φορά ανά γενιά –παγκόσμια πανδημία, γεωπολιτικές εντάσεις, πληθωριστικές

ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ:

πιέσεις και οικονομικές δυσκολίες– προέκυψαν αλληλοδιαδοχικά και έκαμψαν την αισιοδοξία των παγκόσμιων CEOs. Αν και δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι το οικονομικό κλίμα είναι πλέον το κύριο μέλημα των επιχειρηματικών ηγετών, είναι ενθαρρυντικό να βλέπουμε υψηλά επίπεδα αισιοδοξίας μεταξύ των στελεχών για τις δικές τους εταιρείες και για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξής τους. Τα γεγονότα των πρόσφατων ετών έχουν προκαλέσει πραγματικές αναταράξεις στην επιχειρηματική κοινότητα. Τα αποτελέσματά μας επιτρέπουν κάποια επιφυλακτική αισιοδοξία ότι, έχοντας καταφέρει να αντιμετωπίσουν και να ξεπεράσουν αυτές τις δυσκολίες, τα στελέχη είναι πιο σίγουρα για την ανθεκτικότητα των εταιρειών τους και επικεντρώνονται μετριάζοντας κάποιες από τις μεγαλύτερες αβεβαιότητες που αντιμετωπίζουμε σήμερα».

Πάγωμα προσλήψεων και μειώσεις προσωπικού εξετάζονται σοβαρά από τους CEOs Με τη συνεχιζόμενη «οικονομική αναστάτωση», υπάρχουν ενδείξεις ότι η Μεγάλη Παραίτηση (Great Resignation) ίσως υποχωρεί, με το 28% των Ελλήνων CEOs (και το 39% των CEOs παγκοσμίως) να έχουν ήδη εφαρμόσει πάγωμα προσλήψεων και το 32% για την Ελλάδα (και το 46% παγκοσμίως) να σκέφτονται να μειώσουν το εργατικό δυναμικό τους επόμενους έξι μήνες. Ωστόσο, οι προοπτικές για την τριετία εμφανίζονται πιο αισιόδοξες, με τους Έλληνες να μην αναμένουν περαιτέρω μείωση του αριθμού των απασχολουμένων σε σύγκριση με τους CEOs παγκοσμίως. Η αβεβαιότητα ωθεί τον μακροπρόθεσμο ψηφιακό μετασχηματισμό Ενώ η τρέχουσα αβεβαιότητα ωθεί τους

CEOs να συνεχίσουν να δίνουν προτεραιότητα στον ψηφιακό μετασχηματισμό, το 58% των Ελλήνων CEOs (και το 40% παγκοσμίως) έχουν βάλει προσωρινά σε παύση τις στρατηγικές ψηφιακού μετασχηματισμού και ένα άλλο 30% για την Ελλάδα (και 37% για τους CEOs παγκοσμίως) σχεδιάζουν σχετικά βήματα το επόμενο εξάμηνο. Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, περισσότερο από το ένα τέταρτο πιστεύει ότι η προώθηση της ψηφιοποίησης και της συνδεσιμότητας των επιχειρήσεων είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων ανάπτυξης τα επόμενα τρία χρόνια. Το 74% των Ελλήνων και παγκόσμιων CEOs συμφωνούν, επίσης, ότι οι στρατηγικές επενδύσεις του οργανισμού τους στον ψηφιακό τομέα και στους τομείς ESG είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Έμφαση στους κινδύνους της φήμης και της τεχνολογίας Η αναδυόμενη και disruptive τεχνολογία έχει αναδειχθεί ως ο κορυφαίος κίνδυνος για την ανάπτυξη των επόμενων τριών ετών. ΧΡΗΜΑ 69

έρευνα

Επιπλέον, οι CEOs έχουν εντοπίσει αρκετούς άλλους τομείς ως κορυφαίους κινδύνους για την ανάπτυξη, μεταξύ των οποίων η φήμη, τα επιτόκια, η εσωτερική κουλτούρα, τα κανονιστικά και λειτουργικά ζητήματα και η κλιματική αλλαγή. Ο κίνδυνος φήμης –όπως η μη ευθυγράμμιση με το αίσθημα των πελατών ή του κοινού– προκαλεί μεγαλύτερη ανησυχία στους CEOs σε σύγκριση με τις αρχές του 2022 (10% τον Αύγουστο έναντι 3% τον Φεβρουάριο). Ως απάντηση στις γεωπολιτικές προκλήσεις, το 51% των οργανισμών έχουν διακόψει τη συνεργασία τους με τη Ρωσία και το 34% αυτών σχεδιάζουν να το κάνουν τους επόμενους έξι μήνες. Η κυβερνοασφάλεια δεν είναι πλέον η μεγαλύτερη απειλή των εταιρειών, με περισσότερες εταιρείες προετοιμασμένες έναντι επιθέσεων Η κυβερνοασφάλεια δεν περιέχεται πλέον στους πέντε κορυφαίους κινδύνους για την ανάπτυξη τον τελευταίο χρόνο. Ωστόσο, ο κυβερνοχώρος εξελίσσεται, με το 78% των Ελλήνων CEOs (και το 77% παγκοσμίως) να αναφέρουν ότι ο οργανισμός τους θεωρεί την ασφάλεια των πληροφοριών στρατηγική 70

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

λειτουργία και πιθανή πηγή ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Η γεωπολιτική αβεβαιότητα εγείρει επίσης ανησυχίες για εταιρικές κυβερνοεπιθέσεις, σύμφωνα με παραπάνω από τους μισούς Έλληνες CEOs (56%) και 7 στους 10 CEOs παγκοσμίως (73%). Σχεδόν τα τρία τέταρτα των παγκόσμιων οργανισμών (72%) και το 60% των ελληνικών επιχειρήσεων έχουν σχέδιο για τη διαχείριση επιθέσεων ransomware. Ωστόσο, όλο και περισσότεροι CEOs αναγνωρίζουν ότι δεν είναι καλά προετοιμασμένοι για μια επίθεση στον κυβερνοχώρο, με σχεδόν το ένα τέταρτο των παγκόσμιων CEOs (24%) και μόνο το 10% των Ελλήνων να το παραδέχονται. Η πίεση των ενδιαφερόμενων μερών αυξάνει τη λογοδοσία για τα ESG Όταν ρωτήθηκαν ποια ήταν η κορυφαία πρόκληση για την επικοινωνία των επιδόσεων στα ζητήματα ESG προς τα ενδιαφερόμενα μέρη, το 22% των Ελλήνων CEOs (και το 17% παγκοσμίως) ανέφεραν ότι ήταν ο σκεπτικισμός των ενδιαφερόμενων μερών σχετικά με το «πράσινο ξέπλυμα» (greenwashing), από 4% για την Ελλάδα και 8% για το εξωτερικό το 2021. Με ποσοστό 12% οι Έλληνες CEOs (και 38% οι παγκό-

σμιοι CEOs) ισχυρίζονται ότι οι εταιρείες τους δυσκολεύονται να παρουσιάσουν μια συναρπαστική ιστορία σχετικά με τα ESG. Επίσης, το 44% για την Ελλάδα και το 72% σε παγκόσμιο επίπεδο πιστεύουν επίσης ότι ο έλεγχος των ενδιαφερόμενων μερών για θέματα ESG (ισότητα φύλων, κλιματικές επιπτώσεις κ.λπ.) θα συνεχίσει να εντείνεται. Όσον αφορά το ταλαντούχο ανθρώπινο δυναμικό, τα διευθυντικά και ανώτερα στελέχη θεωρούν ότι τα κατάλληλα ταλέντα και οι δεξιότητες είναι το «κλειδί» για την επίτευξη μηδενικού ισοζυγίου άνθρακα ή παρόμοιων φιλοδοξιών. Σχεδόν το ένα πέμπτο (14%) των Ελλήνων CEOs (και το 22% παγκοσμίως) αναφέρουν ότι η έλλειψη δεξιοτήτων και εξειδίκευσης εμποδίζει την υλοποίηση των λύσεων. Η οικονομική πίεση επιβραδύνει τις φιλοδοξίες για τα ESG Οι παγκόσμιοι CEOs αναγνωρίζουν τη σημασία των πρωτοβουλιών ESG για τις επιχειρήσεις τους, ειδικά για τη βελτίωση των οικονομικών επιδόσεων και την προώθηση της ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, το 66% των Ελλήνων CEOs (και το 69% παγκοσμίως) παρατήρησαν μεγαλύτερη ζήτηση από τα ενδιαφερόμενα μέρη για αυξημένη πλη-

ροφόρηση και διαφάνεια στα θέματα ESG, έναντι 90% και 58% για την Ελλάδα και το παγκόσμιο επίπεδο, αντίστοιχα, το 2021. Παραπάνω από τους μισούς Έλληνες CEOs (56%) και σχεδόν οι μισοί CEOs παγκοσμίως(45%) συμφωνούν ότι η πρόοδος στα ESG βελτιώνει τις εταιρικές οικονομικές επιδόσεις, σημειώνοντας ίδιο ποσοστό για τους Έλληνες CEOs και αύξηση από 37% των CEOs παγκοσμίως μόλις έναν χρόνο πριν. Ωστόσο, καθώς η οικονομική αβεβαιότητα συνεχίζεται, το 34% των Ελλήνων και οι μισοί (50%) CEOs παγκοσμίως σταματούν προσωρινά ή επανεξετάζουν τις υπάρχουσες ή προγραμματισμένες προσπάθειές τους στους τομείς ESG για τους επόμενους έξι μήνες, ενώ το 26% των CEOs για την Ελλάδα (και το 34% παγκοσμίως) το έχουν ήδη πράξει. Συνοπτικά, τα 12 σημαντικότερα σημεία που προκύπτουν από τις απαντήσεις των CEOs στην Ελλάδα: 1 Το 82% των Ελλήνων CEOs εκφράζουν αισιοδοξία για την προοπτική ανάπτυξης της χώρας τους τα επόμενα τρία χρόνια. 2 Το 62% των Ελλήνων CEOs εκφράζουν αισιοδοξία για την προοπτική ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας τα επόμενα τρία χρόνια, παρά τις γεωπολιτικές και οικονομικές προκλήσεις, ποσοστό που παρουσιάζει μείωση σε σύγκριση με τα περσινά αποτελέσματα του 2021 CEO Outlook (76%). 3 Το 24% των Ελλήνων CEOs θεωρούν ότι επίκειται ύφεση τους επόμενους 12 μήνες, με το 22% των Ελλήνων CEOs να πιστεύει ότι θα είναι ήπια και σύντομη και το 36% να έχει καταρτίσει σχέδια για την αντιμετώπισή της. 4 Οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες πιθανότατα θα συνεχίσουν να επηρεάζουν τις στρατηγικές, με το 72% των Ελλήνων CEOs να προσαρμόζουν ή να σχεδιάζουν να προσαρμόσουν τις διαδικασίες διαχείρισης κινδύνου. 5 Οι επενδύσεις θα πρέπει να συνδέονται με την ανάπτυξη και το 48% των Ελλήνων CEO αναφέρουν ότι πρέπει να στρέφουν ταχύτερα τις επενδύσεις προς τις ψηφιακές ευκαιρίες και να εκποιούν τους τομείς που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να καταστούν ψηφιακά παρωχημένοι.

6 Το 76% των Ελλήνων CEOs σχεδιάζουν επενδύσεις έως και το 10% των εσόδων τους, με στόχο να κάνουν τις επιχειρήσεις τους πιο βιώσιμες. 7 Σε υψηλά σχετικά επίπεδα φαίνεται να βρίσκεται η αισιοδοξία των Ελλήνων CEOs (70%) και για την προοπτική ανάπτυξης της δικής τους επιχείρησης σε βάθος τριετίας. 8 Το περιβάλλον στον κυβερνοχώρο εξελίσσεται ταχύτατα και το 78% βλέπουν την ασφάλεια των πληροφοριών ως στρατηγική λειτουργία και δυνητική πηγή ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. 9 Βραχυπρόθεσμα, το 28% των CEOs έχουν προχωρήσει σε πάγωμα προσλήψεων και το 32% σκέφτονται να κάνουν περικοπές προσωπικού το επόμενο εξάμηνο. 10 Η εξ αποστάσεως εργασία είχε θετικό αντίκτυπο στις προσλήψεις, στη συνεργασία και στην παραγωγικότητα τα τελευταία δύο χρόνια, αλλά το 68% των CEOs βλέπουν το in-office ως το προτιμώμενο εργασιακό περιβάλλον τα επόμενα τρία χρόνια. 11 Οι Έλληνες CEOs συμφωνούν όλο και περισσότερο ότι τα προγράμματα ESG βελτιώνουν τις οικονομικές επιδόσεις, φθάνοντας στο 56%. 12 Οι ελληνικές επιχειρήσεις βλέπουν να δίνεται μεγάλη έμφαση στην κοινωνική πτυχή του ESG: το 26% των CEOs πιστεύουν ότι η πρόοδος στην ένταξη, τη διαφορετικότητα και την ισότητα (IDE) έχει προχωρήσει πολύ αργά στον επιχειρηματικό κόσμο και το 82% αυτών πιστεύουν ότι ο έλεγχος της απόδοσης IDE θα συνεχίσει να αυξάνεται τα επόμενα τρία χρόνια. Ο Νίκος Βουνισέας, Senior Partner, KPMG στην Ελλάδα, ανέφερε σχετικά: «Είναι γεγονός ότι το επιχειρηματικό πνεύμα δεσπόζει στην Ελλάδα και σε συνάρτηση με την αισιοδοξία των Ελλήνων για την οικονομία μας. Σίγουρα οι προκλήσεις είναι πολλές, καθώς ο κόσμος ανακάμπτει από την πανδημία, αλλά υπάρχουν ωστόσο ευκαιρίες και πόροι, όπως η ψηφιακή τεχνολογία, που μπορούμε να συνδυάσουμε ώστε να απο-

κομίσουμε τα οφέλη και να διαχειριστούμε το θέμα της κλιματικής αλλαγής. Με τα δεδομένα αυτά, ευελπιστώ ότι μια νέα εποχή ξημερώνει για τον επιχειρηματικό κόσμο και την κοινωνία». Ο Αλκιβιάδης Σιαράβας, Marketing, Communications and Corporate Citizenship Manager, KPMG στην Ελλάδα, δήλωσε, μεταξύ άλλων: «Οι CEOs, τόσο στην Ελλάδα όσο και στον κόσμο, θωρακίζονται απέναντι σε άγνωστους ή προβλεπόμενους κινδύνους και κοιτούν με αισιοδοξία το μέλλον της επιχείρησής τους. Στην Ελλάδα φαίνεται μάλιστα ότι, στην πλειοψηφία τους, εκφράζουν αισιοδοξία για την προοπτική ανάπτυξης της χώρας μας και αυτό αντικατοπτρίζει μια σειρά από επενδύσεις σε ESG, τεχνολογία και ανθρώπινο κεφάλαιο». Τα πλήρη ευρήματα της έρευνας του CEO Outlook της KPMG περιλαμβάνουν ποιοτικές συνεντεύξεις με τους διευθύνοντες συμβούλους των: AMP, Bankinter, Fujitsu, Ricoh Europe, Tata Steel και ServiceNow. Σχετικά με την έρευνα CEO Outlook της KPMG Η 8η έκδοση του έρευνας CEO Outlook της KPMG, που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή 1.325 CEOs, από τις 12 Ιουλίου έως και τις 24 Αυγούστου 2022, παρέχει μια μοναδική εικόνα του τρόπου σκέψης, των στρατηγικών και των τακτικών σχεδιασμού των CEOs όχι μόνο σε σύγκριση με την προ πανδημίας περίοδο, αλλά και με την έρευνα CEO Pulse Survey της KPMG, που διενεργήθηκε από τις 12 Ιανουαρίου έως και τις 9 Φεβρουαρίου 2022, μεταξύ 500 CEO πριν από την εισβολή της ρωσικής κυβέρνησης στην Ουκρανία. Όλοι οι ερωτηθέντες έχουν έσοδα πάνω από 500 εκατ. δολ. ΗΠΑ και το ένα τρίτο των εταιρειών που συμμετείχαν έχουν ετήσια έσοδα πάνω από 10 δισ. δολ. ΗΠΑ. Η έρευνα περιλαμβάνει ηγετικά στελέχη από 11 βασικές αγορές (Αυστραλία, Καναδά, Κίνα, Γαλλία, Γερμανία, Ινδία, Ιταλία, Ιαπωνία Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ) και 11 βασικούς κλάδους (διαχείριση περιουσίας, αυτοκινητοβιομηχανία, τραπεζική, λιανική, ενέργεια, υποδομές, ασφάλειες, βιοεπιστήμες, μεταποίηση, τεχνολογία και τηλεπικοινωνίες). ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το άθροισμα ορισμένων μεγεθών ενδέχεται να μην ισούται με 100, λόγω στρογγυλοποίησης. • • • ΧΡΗΜΑ 71

έρευνα

Συνεχίζεται η συρρίκνωση της παγκόσμιας αγοράς δημόσιων εγγραφών κατά το τρίτο τρίμηνο

πό την αρχή του έτους μέχρι τη σύνταξη της έρευνας, πραγματοποιήθηκαν συνολικά 992 δημόσιες εγγραφές, οι οποίες συγκέντρωσαν 146 δισ. δολάρια, καταγράφοντας μείωση 44% και 57% αντίστοιχα σε ετήσια βάση. Τα στοιχεία αυτά ακολουθούν την τάση για το σύνολο της χρονιάς, κατά την οποία οι εταιρείες και οι επενδυτές στην αγορά των δημόσιων εγγραφών αντιμετώπισαν εντεινόμενες μακροοικονομικές προκλήσεις, αβεβαιότητα της αγοράς, αυξανόμενη αστάθεια και πτώση των τιμών των μετοχών παγκοσμίως. Η μεταβλητότητα (μέσος όρος CBOE VIX) αυξήθηκε από 19,7 το 2021 σε 25,6 μέχρι σήμερα το 2022. Κατά το εννεάμηνο, ο τομέας της τεχνολογίας συνέχισε να προηγείται ως προς τον αριθμό των δημόσιων εγγραφών, ωστόσο το μέσο μέγεθος των συμφωνιών μειώθηκε από 261 σε 123 εκατ. δολάρια σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Ο τομέας της ενέργειας βρέθηκε στην πρώτη θέση ως προς τα έσοδα, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη αύξηση, 176%, χάρη, σε μεγάλο βαθμό, σε τρεις από τις κορυφαίες πέντε παγκόσμιες συμφωνίες που ολοκληρώθηκαν κατά το πρώτο εννεάμηνο, ενώ, αντίθετα, ο τομέας των καταναλωτικών προϊόντων παρουσίασε τη μεγαλύτερη μείωση ως προς το μέσο μέγεθος των συμφωνιών (69%). Το τρίτο τρίμηνο του 2022 καταγράφηκαν τα χαμηλότερα έσοδα από δημόσιες εγγραφές μέσω SPACs (εταιρειών εξαγοράς ειδικού σκοπού) από το τρίτο τρίμηνο του 2016, ενώ, παράλληλα, τα de-SPACs (συγχωνεύσεις μεταξύ μιας εταιρείας εξαγοράς ειδικού 72

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

σκοπού, μιας αγοράστριας εταιρείας και της εταιρείας-στόχος) φάνηκαν να δυσκολεύονται να εντοπίσουν τους σωστούς στόχους. Η αγορά SPAC αντιμετώπισε συνεχείς προκλήσεις κατά το τρίτο τρίμηνο, με μόνο 17 συμφωνίες, οι οποίες άντλησαν 0,9 δισ. δολάρια. Ένας αριθμός-ρεκόρ υφιστάμενων SPACs αναζητά ενεργά στόχους, ενώ οι περισσότερες από αυτές βρίσκονται αντιμέτωπες με ενδεχόμενη λήξη της διάρκειάς τους τον επόμενο χρόνο. Αυτά είναι μερικά από τα ευρήματα της σχετικής πρόσφατης έρευνας της EY, στην οποία αναλυτικότερα, αναφέρεται:

Ο αριθμός των δημόσιων εγγραφών μειώθηκε κατά 44% και τα έσοδα κατά 57% σε ετήσια βάση κατά το εννεάμηνο

Στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2003 τα έσοδα στην αγορά των ΗΠΑ

του αριθμού των δημόσιων εγγραφών και το 69% των αντληθέντων κεφαλαίων. Ωστόσο, κατέγραψε μείωση 25% ως προς τον αριθμό των συμφωνιών και 22% ως προς το μέγεθος των συμφωνιών.

Προοπτικές τέταρτου τριμήνου 2022: Τα παγοθραυστικά θα ανοίξουν τον δρόμο

Συνολικές επιδόσεις ανά περιοχή: σε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 20 ετών. ακολουθώντας στάση αναμονής Οι μεγάλες οικονομίες και οι χρηματοπιστωτικές αγορές της Αμερικής και της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής, της Ινδίας και της Αφρικής (EMEIA) παραμένουν υπό πίεση, καθώς ενισχύονται οι πολιτικές ποσοτικής σύσφιξης. Τα χρηματιστήρια στην αμερικανική ήπειρο σημείωσαν τη μεγαλύτερη πτώση, καταγράφοντας μόνο 116 συμφωνίες, οι οποίες συγκέντρωσαν 7,5 δισ. δολάρια, μείωση 94% ως προς τα έσοδα και 72% ως προς τον αριθμό σε ετήσια βάση. Σε άμεση αντίθεση με το έτος-ρεκόρ του 2021, η δραστηριότητα δημόσιων εγγραφών στην αμερικανική ήπειρο κατά το πρώτο εννεάμηνο υποχώρη-

Σε ετήσια βάση, η δραστηριότητα δημόσιων εγγραφών στην EMEIA μειώθηκε κατά 50% και 52% ως προς τον αριθμό και τα έσοδα, αντίστοιχα. Στην Ευρώπη, η μείωση ως προς τα έσοδα έφτασε το 76%, ωστόσο, η Μέση Ανατολή συνέχισε να αποτελεί την εξαίρεση, καταγράφοντας αύξηση εσόδων 209%, παρά τη μείωση κατά 51% ως προς τον αριθμό των συμφωνιών. Η περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, έχοντας επηρεαστεί λιγότερο από τον πληθωρισμό και τα γεωπολιτικά ζητήματα, κατέγραψε καλύτερες επιδόσεις, καθώς συγκέντρωσε πέντε από τις 10 κορυφαίες δημόσιες εγγραφές παγκοσμίως από την αρχή του έτους μέχρι σήμερα. Έχει, επίσης, συνεισφέρει το 61%

Η εκτίναξη του πληθωρισμού και η αύξηση των επιτοκίων επηρεάζουν αρνητικά την παγκόσμια αγορά μετοχών, ενώ οι γεωπολιτικές εντάσεις και η πανδημία COVID-19 οδήγησαν σε μεγαλύτερη αβεβαιότητα και αστάθεια της αγοράς. Όλοι αυτοί οι παράγοντες δημιουργούν ένα αρνητικό κλίμα για περιουσιακά στοιχεία υψηλού κινδύνου, καθώς πλησιάζουμε στο τέλος του 2022. Στην αμερικανική ήπειρο, οι εταιρείες που σχεδιάζουν δημόσιες εγγραφές περιμένουν να ανοίξει ξανά η αγορά τον επόμενο χρόνο, ενώ στην EMEIA, οι δύσκολες συνθήκες της αγοράς συνεχίζουν να αφήνουν μικρά περιθώρια για δημόσιες εγγραφές. Στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, ενώ δεν έχουν αυξηθεί οι δημόσιες αιτήσεις για δημόσιες εγγραφές, η δραστηριότητα παραμένει ισχυρή στο παρασκήνιο, καθώς οι εταιρείες αξιολογούν τις επιλογές τους για το 2023. Γενικότερα, οι επιχειρήσεις που θέλουν να εισέλθουν στο χρηματιστήριο θα πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένες όταν εμφανιστούν στην αγορά, καθώς θα αντιμετωπίσουν πολύ χαμηλότερες αποτιμήσεις σε σύγκριση με τα υψηλά επίπεδα του 2021. Σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας, ο κ. Τάσος Ιωσηφίδης, εταίρος και επικεφαλής του Τμήματος Συμβούλων Εταιρικής Στρατηγικής και Συναλλαγών της ΕΥ Ελλάδος, ΧΡΗΜΑ 73

έρευνα

Στον τομέα της τεχνολογίας οι περισσότερες δημόσιες εγγραφές, ενώ η ενέργεια άντλησε τα μεγαλύτερα κεφάλαια

δήλωσε: «Μετά από μια εξαιρετική χρονιά το 2021, η οικονομική αβεβαιότητα, ο αυξανόμενος πληθωρισμός και οι γεωπολιτικές προκλήσεις έχουν τον αναμενόμενο αρνητικό αντίκτυπο στην αγορά των δημόσιων εγγραφών. Ωστόσο, πολλές μεγάλες εταιρείες σε ολόκληρο τον κόσμο αναμένουν το παράθυρο ευκαιρίας για να προχωρήσουν. Εφόσον περιοριστεί η παγκόσμια αβεβαιότητα, είναι πολύ πιθανό να υπάρξει αντιστροφή του κλίματος, πράγμα που θα επηρεάσει και το ελληνικό χρηματιστήριο, όπου, το τελευταίο διάστημα, βλέπουμε αρκετές ενθαρρυντικές ενδείξεις». 74

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Περαιτέρω, στo “Guide to going public: Strategic considerations before, during and post-IPO” της ΕΥ σημειώνεται ότι για τις ιδιωτικές εταιρείες που επιδιώκουν να αντλήσουν κεφάλαια και να παράσχουν εξόδους στους μετόχους τους μια αρχική δημόσια προσφορά (IPO) μπορεί να είναι μια ανώτερη οδός και στρατηγική επιλογή για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης και την πρόσβαση σε μεγάλες δεξαμενές ρευστότητας. Ενώ οι προκλήσεις στις αγορές θα έρχονται και θα παρέρχονται, οι εταιρείες που είναι πλήρως προετοιμασμένες είναι αυτές που θα μπορούν καλύτερα να δημιουργήσουν αξία και να αξιοποιήσουν

πλήρως τα παράθυρα ευκαιριών IPO όποτε είναι ανοιχτά. Οι εταιρείες που έχουν ολοκληρώσει μια επιτυχημένη δημόσια εγγραφή γνωρίζουν ότι η διαδικασία περιλαμβάνει τον πλήρη μετασχηματισμό των ανθρώπων, των διαδικασιών και της κουλτούρας του οργανισμού από ιδιωτική επιχείρηση σε δημόσια. Η προετοιμασία είναι κρίσιμη. Οι επιτυχημένοι υποψήφιοι IPO συχνά ξοδεύουν δύο ή περισσότερα χρόνια δημιουργώντας επιχειρηματικές διαδικασίες και υποδομές, στρατολογώντας ταλέντα στελεχών και συμβούλων, αντιμετωπίζοντας οικονομικά ζητήματα και θέματα αναφοράς και κατακτώντας τη βασική δέσμευση του διοικητικού συμβουλίου να γίνει η δημόσια εγγραφή. Κατά τη διάρκεια του «ταξιδιού» για να γίνει δημόσια εταιρεία, ένας οργανισμός πρέπει να προετοιμαστεί όχι μόνο για την καθοριστική στιγμή της τελετής IPO, το χτύπημα του κουδουνιού, αλλά και για μια εντελώς νέα φάση της εταιρικής ζωής μετά την πραγματοποίηση της IPO. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα άτομα με υπεραπόδοση της αγοράς αντιμετωπίζουν την IPO ως μια μακροπρόθεσμη διαδικασία μετασχηματισμού. • • •

Οικονοµική και επιχειρηµατική ενηµέρωση για απαιτητικούς αναγνώστες. Ουσιαστική και αξιόπιστη πληροφορία

Έµπειρη ανάλυση και αναζήτηση µέσα στην είδηση

∆ιεισδυτική, αλλά ψύχραιµη µατιά στα γεγονότα

banks.com.gr nplconﬁdential.com www.ethosmedia.eu

info@ethosmedia.eu

po rt al

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΤΟ

Στην προεδρία της Eurometaux εξελέγη ο Ευάγγελος Μυτιληναίος

Στις σελίδες αυτές θα βρείτε τους τίτλους ειδήσεων και άρθρων που έχουν δημοσιευθεί τον τελευταίο μήνα στο portal

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Mytilineos, Ευάγγελος Μυτιληναίoς, εκλέχθηκε πρόεδρος της πανευρωπαϊκής ένωσης Eurometaux, που εκπροσωπεί τη βιομηχανία μη σιδηρούχων μετάλλων. Είναι η πρώτη φορά που μια ελληνική εταιρεία, με τον επικεφαλής της, αναλαμβάνει τα ηνία του κρίσιμου αυτού ευρωπαϊκού κλάδου, εν μέσω και της παρούσας συγκυρίας, που απαιτεί δυναμική συνεργασία ανάμεσα σε ευρωπαϊκούς θεσμούς και κυβερνήσεις, επιστημονική κοινότητα και βιομηχανία. Η ανάδειξη στην προεδρία αποτελεί ευρωπαϊκή ψήφο εμπιστοσύνης τόσο στην εταιρεία Mytilineos όσο και, γενικότερα, στην ελληνική επιχειρηματικότητα και

οικονομία. Ο κ. Μυτιληναίoς δήλωσε μετά την εκλογή του: «Οι πρώτες μας προτεραιότητες θα είναι η επάρκεια ανταγωνιστικής ενέργειας για όλους, ώστε να μπορέσουμε να διασφαλίσουμε θέσεις εργασίας σε όλη την Ευρώπη, κοινωνική σταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη. Θα δουλέψουμε σκληρά. Είμαι αποφασισμένος να καταβάλω προσωπική προσπάθεια και είμαι σίγουρος ότι μπορώ να βασιστώ σε όλη την ομάδα της Eurometaux και στα μέλη μας για να πετύχουμε τους κοινούς μας στόχους. Πρόθεσή μου, ως νεοεκλεγέντος προέδρου, είναι να προσεγγίσω τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και να εργαστώ για άμεσες και αποτελεσματικές δράσεις».

▶ ▶ ▶ G i z elis Robotic s και

ματισμού υψηλής τεχνολογίας στη χώρα μας που απευθύνεται στην παγκόσμια βιομηχανία και αγορά. Είναι η νεότερη εταιρεία του βιομηχανικού ομίλου εταιρειών της Γκιζελής ΑΕ, που είναι από τους παλαιότερους εδραιωμένους κατασκευαστές μηχανημάτων επεξεργασίας λαμαρίνας, με εξαγωγική παρουσία σε 55 χώρες του κόσμου. Η εταιρεία Alexandris Engineering είναι η θυγατρική της Γ.Π. Αλεξανδρής ΑΕΤΒΕ στη Βουλγαρία. Από το 2004 λειτουργεί σύγχρονο εργοστάσιο κατασκευής εξαρτημάτων ακριβείας για τη βιομηχανία εμφιάλωσης και τροφίμων.

Alexandris Engineering ενώνουν δυνάμεις στην αγορά της Βουλγαρίας

Σε μια δυναμική συμμαχία, με στόχο την παροχή ολοκληρωμένων λύσεων σύγχρονου αυτοματισμού και ρομποτικής στην αγορά της Βουλγαρίας, προχώρησαν η Gizelis Robotics και η Alexandris Engineering. Οι δύο εταιρείες ενώνουν τις δυνάμεις τους απευθυνόμενες στις ταχύτατα αναπτυσσόμενες βιομηχανικές και παραγωγικές επιχειρήσεις της γείτονος χώρας, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, που αναζητούν λύσεις για την τεχνολογική τους αναβάθμιση στην εποχή του Industry 4.0. Η εταιρεία Gizelis Robotics αποτελεί σήμερα τον μεγαλύτερο integrator συστημάτων ρομποτικής και εφαρμογών αυτο-

▶▶▶ Στα 635 εκατ. ευρώ η προστιθέμενη αξία της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ

Ο Όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στηρίζει ουσιαστικά την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και την ευημερία της κοινωνίας, όπως

Intelligence, not just news.

αποτυπώνει μελέτη της κοινωνικοοικονομικής επίδρασης για το 2021. Ειδικότερα, σύμφωνα με τη μελέτη, που διεξήχθη σε συνεργασία με την ΕΥ Ελλάδος, από τις δραστηριότητες του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στη χώρα μας, το περασμένο έτος, προέκυψαν τα παρακάτω οφέλη σε εθνικό επίπεδο: • 635 εκατ. ευρώ ή 0,35% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) είναι η συνολική προστιθέμενη αξία που δημιούργησε ο όμιλος. • 264 εκατ. ευρώ, δηλαδή 0,4% των συνολικών φορολογικών εσόδων του κράτους, προήλθαν από τη δραστηριότητα του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. • Η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ υποστηρίζει το εισόδημα 54.304 ανθρώπων στην ελληνική κοινωνία. • 20.886 θέσεις εργασίας στην ευρύτερη οικονομία, ήτοι το 0,55% της συνολικής απασχόλησης στην Ελλάδα, υποστηρίζονται μέσω των δραστηριοτήτων του ομίλου. • Καθεμία άμεση θέση εργασίας που προσφέρει ο Όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ υποστηρίζει άλλες 6 θέσεις εργασίας στην Ελλάδα. • 443 εκατ. ευρώ είναι η συνολική προστιθέμενη αξία που δημιουργείται για τους εγχώριους προμηθευτές από τις δραστηριότητες του ομίλου. ▶▶▶ Το επενδυτικό πλάνο της Technoform (Sunlight) και η νέα εξαγορά

Η Technoform SA, θυγατρική της Sunlight Group Συστήματα Αποθήκευσης Ενέργειας (Sunlight Group), ανακοίνωσε την εξαγορά του κλάδου παραγωγής και εμπορίας μεταλλικών κιβωτίων της εταιρείας Netelco ΑΒΕΕ. Η Netelco ιδρύθηκε το 2000 στο Λαμπρινό Ξάνθης και διαθέτει 22 χρόνια εμπειρίας στην κατασκευή μεταλλικών κιβωτίων αποθήκευσης ενέργειας κατάλληλων για βιομηχανικές εφαρμογές. Σχολιάζοντας τη συμφωνία, ο διευθύ-

νων σύμβουλος της Sunlight Group, κ. Λάμπρος Μπίσαλας, ανέφερε: «Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι που βλέπουμε ότι, σε λιγότερο από ένα χρόνο από την εξαγορά της, η Technoform ήδη προχωρά στην υλοποίηση του επενδυτικού της πλάνου, με στόχο τη διεύρυνση του προϊοντικού της χαρτοφυλακίου και την επέκταση του πελατολογίου της στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το επενδυτικό πλάνο της Technoform ξεπερνάει τα 100 εκατ. ευρώ, με επίκεντρο τη βιομηχανική μονάδα στο Πεδινό του Κιλκίς. Όραμά μας για την Technoform είναι να συνεχίσει να αναπτύσσεται αυτόνομα και να δημιουργεί αξία για την ίδια και για την τοπική οικονομία, με την υποστήριξη της Sunlight Group. Η Technoform θα καλύπτει μέρος των αναγκών μας σε μεταλλικά κιβώτια για μπαταρίες μολύβδου, εφοδιάζοντας κατά βάση το βιομηχανικό μας συγκρότημα στην Ξάνθη». ▶▶▶Έρχεται η ψηφιακή κάρτα εργασίας από τον Όμιλο ΟΤΕ

Έρχεται η ψηφιακή κάρτα εργασίας που υλοποιεί ο Όμιλος ΟΤΕ για λογαριασμό του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και ήδη το πρώτο του στάδιο έχει ολοκληρωθεί για τράπεζες, αλυσίδες σουπερμάρκετ και συνολικά 52 μεγάλες επιχειρήσεις της χώρας. Η ψηφιακή κάρτα εργασίας δημιουργεί το πλαίσιο για διαφανείς και αποτελεσματικούς ελέγχους από την Επιθεώρηση Εργασίας για την τήρηση του ωραρίου, μειώνει το γραφειοκρατικό βάρος για τις επιχειρήσεις και κατοχυρώνει τα έσοδα του ασφαλιστικού συστήματος από εισφορές. Η εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας θα γίνει σε δύο φάσεις: Πρώτα με την απογραφή των εργαζομένων και τη δήλωση του ωραρίου εργασίας από τους εργοδότες. Στη συνέχεια, με την αυτόματη

γνωστοποίηση του πραγματικού χρόνου εργασίας. Οι επιχειρήσεις θα διασυνδέονται καθημερινά με τον μηχανισμό Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας στο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ και θα ενημερώνουν σε πραγματικό χρόνο για την έναρξη και λήξη του ωραρίου των εργαζομένων. Από τον Ιούνιο, ο Όμιλος ΟΤΕ έχει ολοκληρώσει την πρώτη φάση εφαρμογής της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, που αφορούσε πάνω από 120.000 εργαζομένους πλήρους πενθήμερης απασχόλησης σε 52 μεγάλες επιχειρήσεις από τους κλάδους των σουπερμάρκετ και των τραπεζών. ▶▶▶ Νέος γενικός διευθυντής στον ΣΕΒ ο δρ Γιώργος Ξηρογιάννης

Τα καθήκοντα του γενικού διευθυντή του ΣΕΒ αναλαμβάνει από την 1η Νοεμβρίου 2022 ο δρ Γιώργος Ξηρογιάννης, μέχρι σήμερα αναπληρωτής γενικός διευθυντής του συνδέσμου. O κ. Ξηρογιάννης διαδέχεται στη Γενική Διεύθυνση τον κ. Αλέξανδρο Χατζόπουλο, ο οποίος, μετά από τέσσερα γόνιμα χρόνια προσφοράς στην υπηρεσία του ΣΕΒ, αποχωρεί από τον οργανισμό για να συνεχίσει τη σταδιοδρομία του στον χώρο των επιχειρήσεων. Ο δρ Γιώργος Ξηρογιάννης διαθέτει μακρά εμπειρία στον ΣΕΒ έχοντας αναλάβει σημαντικές θέσεις ευθύνης. Μέχρι σήμερα, στο χαρτοφυλάκιο των τομέων που διοίκησε περιλαμβάνονται τα κρίσιμα θέματα της βιομηχανικής πολιτικής, των αναπτυξιακών στρατηγικών, των επενδύσεων, της ψηφιακής οικονομίας, των υποδομών, της περιφερειακής ανάπτυξης και του διεθνούς εμπορίου. Ο κ. Ξηρογιάννης διατηρεί τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου στη «Στέγη της Ελληνικής Βιομηχανίας ΑΕ», του αναπτυξιακού/ερευνητικού βραχίονα του ΣΕΒ, καθώς και τη θέση του προεδρεύοντος των εργασιών της BusinessEurope σε θέματα διεθνών αγορών. • • • ΧΡΗΜΑ 77

ανάλυση

BLACKBERRY Εταιρεία Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο του Τορόντο, Καναδάς [Bloomberg Ticker: BB:CN] [Reuters Ticker: BB.TO] Κλάδος Δραστηριότητας: Τεχνολογία / Λογισμικό - Σύστημα & Εφαρμογές

Τιμή Μετοχής 8 Ιουλίου 2022 Χρηματιστήριο (σε $)

CAD $ 7,68

Αρ. Μετοχών (σε εκατ.) Χρ. Αξία (σε εκατ. $) Μέσος Ημ. Όγκος Συν. (52 εβδ.) Συντελεστής Beta

Πορεία Τιμής Μετοχής (Τελευταίο Έτος, σε $)

575,88 4.423 2.490.480 1,224

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

15.000.000 12.000.000

14,75 6,35 4,49% -35,30% -47,03%

Μέγ. 52 εβδ. ($) Χαμ. 52 εβδ. ($) Απόδ. 1-Μ Απόδ. 6-Μ Απόδ. 12-Μ

9.000.000

Πηγή: Η Εταιρεία, Χρηματιστήριο

10 6.000.000 5

3.000.000

0 26/5/21

8/7/21 18/8/21

Τιμή Μετοχής (σε $)

29/9/21

9/11/21

21/12/21

2/2/21

16/3/22

27/4/22

Πηγή: Χρηματιστήριο, Yahoo Finance.

Όγκος συν/γών

Πορεία Τιμής Μετοχής & Δείκτη (Τελευταία 5 Έτη, Βάση = 100)

ΕΤΑΙΡΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ Η BlackBerry Limited είναι μια εταιρεία με έδρα τον Καναδά που παρέχει έξυπνο λογισμικό και υπηρεσίες ασφαλείας σε επιχειρήσεις και κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο. Η Εταιρεία λειτουργεί μέσω τριών τομέων: Κυβερνοασφάλεια, ΙοΤ και Αδειοδότηση και Άλλες Υπηρεσίες.

Αποτελέσματα Α’ Τριμήνου 2023 & 2022 (Όμιλος, σε εκατ. CAD $) Q1 2022

Q1 2022

Κύκλος Εργασιών

168

-3,45%

174

Μικτό Κέρδος

104

-8,77%

114

EBITDA

-151

-978,57%

-14

Κέρδη προ Φόρων

-178

-196,67%

-60

Καθαρά Κέρδη μφδμ

-181

-191,94%

-62

300

225

125

0 08/07/17 S&P/TSX

08/07/18

08/07/19

BlackBerry

08/07/20

08/07/21

08/07/22

Πηγή: Χρηματιστήριο, Yahoo Finance.

Πηγή: Εταιρεία. Σημείωση: Το οικονομικό έτος λήγει στις 28 Φεβρουαρίου. Έτος 2022: Μάρτιος 2021 έως Φεβρουάριος 2022. | Έτος 2023: Μάρτιος 2022 έως

Η πληροφόρηση που περιλαμβάνεται στο παρόν έγγραφο βασίζεται σε δεδομένα που έχουν ληφθεί από αναγνωρισμένες στατιστικές υπηρεσίες, δημοσιευμένες αναφορές ή πληροφορίες, ή άλλες πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες. Ωστόσο, η πληροφόρηση αυτή δεν έχει εξακριβωθεί από τη VRS και η VRS δεν παραθέτει δηλώσεις για την ακρίβεια και την πληρότητά της. Η πληροφόρηση αλλά και οποιαδήποτε δηλωθείσα άποψη δεν αποτελούν προσφορά για πώληση ή πρόταση για προσφορά πώλησης οποιωνδήποτε μετοχών, δικαιωμάτων προτίμησης, μετατρέψιμων αξιόγραφων ή δικαιωμάτων προαίρεσης των «καλυπτόμενων εταιριών» σε οποιαδήποτε περίπτωση.

ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ & ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ www.vrs.gr - Έτος Ίδρυσης: 2002 Αθήνα - Λουξεμβούργο, Τηλ. +30 210 321 95 57, +30 6945 851 420, +352 661 337 023 Email: info@vrs.gr ; info@valueinvest.gr

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

• Για τις ανάγκες σύνταξης των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων βάσει των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων • Για την εξεύρεση της αξίας μιας επιχείρησης σε θέματα εξαγορών, συγχωνεύσεων και συμμετοχής στρατηγικού επενδυτή • Για θέματα φορολογικής συμμόρφωσης και για την ανάγκη ακροαματικής διαδικασίας ενώπιον δικαστηρίων

Βασικά Χρηματοοικονομικά Μεγέθη & Δείκτες, Περίοδος 2016-2022 (Όμιλος, σε εκατ. $)

Πωλήσεις

EBITDA

ΚΠΦ

ΚΜΦΔΜ

P/Ε (x)

P/BV (x)

EV / EBITDA (x)

ΔΑΝΕΙΑ / ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (x)

ROE %

2016

2.160

-5

-282

-208

-16,4

1,1

-746,6

0,40

-6,48%

2017

1.309

-1.022

-1.208

-1.206

-2,8

1,7

-3,2

0,29

-58,63%

2018

932

559

406

405

8,4

1,4

6,0

0,31

16,17%

2019

904

213

36,7

1,3

16,6

0,25

3,53%

2020

1.040

-148

-152

-22,5

1,3

79,2

0,24

-6,01%

2021

893

-931

-1.113

-1.104

-3,1

2,3

-4,2

0,48

-73,40%

2022

718

184

284,4

2,2

19,2

0,33

0,77%

Πηγή: Επίσημες Ενοποιημένες Λογιστικές Καταστάσεις.

Δείκτες Κεφαλαίου Κίνησης, Περίοδος 2017-2022 (Όμιλος, σε εκατ. $)

Πωλήσεις

2017

2018

2019

2020

2021

2022

1.309

932

904

1.040

893

718

692

262

206

277

250

251

47,14%

71,89%

77,21%

73,37%

72,00%

65,04%

-1.206

405

-152

-1.104

-92,13%

43,45%

10,29%

-14,62%

-123,63%

1,67%

734

816

548

377

214

378

231

159

200

151

233

215

182

138

128

Κόστος Πωλήσεων (χωρίς αποσβ.) Μικτό Περιθώριο Κέρδους

Καθαρά Κέρδη μφδμ Καθαρό Περιθώριο Κέρδους

Ταμειακά Διαθέσιμα

Ημέρες Αποθεμάτων

Ημέρες

Αποθέματα Ημέρες Πελατών

Ημέρες

Πελάτες Ημέρες Προμηθευτών

Ημέρες

Προμηθευτές Operating Cycle

Ημέρες

193

144

147

301

Cash Cycle (Ταμειακός Κύκλος)

Ημέρες

-1

108

103

118

269

Πηγή: Επίσημες Ενοποιημένες Λογιστικές Καταστάσεις.

www.vrs.gr - Έτος Ίδρυσης: 2002 Αθήνα - Λουξεμβούργο, Τηλ. +30 210 321 95 57, +30 6945 851 420, +352 661 337 023 Email: info@vrs.gr ; info@valueinvest.gr

Εξειδικευμένοι Χρηματοοικονομικοί Σύμβουλοι στη Δημιουργία Εταιρικής Αξίας και στους Τομείς των Εξαγορών & Συγχωνεύσεων. Έτος Ίδρυσης: 2002 ΧΡΗΜΑ 79

έρευνα - αγορά αυτοκινήτου

διά ταύτα .

» η τ ά λ π « ς ε ζ ε π ά ρ τ ι ο ι α κ ά ρ ο φ ια μ ν υ ο λ ά β Ας «Να βάλουν και οι τράπεζες πλάτη» ήταν το μήνυμα φορέων, παραγόντων, προς το οικονομικό επιτελείο και το τραπεζικό σύστημα, προκειμένου η διαχείριση του οξυμένου «κόστους χρήματος» να γίνει επ’ ωφελεία όλων των πλευρών. Δεδομένου του ότι η ΕΚΤ θα αυξήσει εκ νέου τα επιτόκιά της (κατά 75 μονάδες βάσης) στη συνεδρίαση της 27ης Οκτωβρίου, και σχεδόν βέβαιο ξανά (κατά 75 μονάδες βάσης) στις 15 Δεκεμβρίου, ωθώντας υψηλότερα την «τιμολόγηση» των επιτοκίων σε όλες τις οικονομίες χωρών μελών της ευρωζώνης, η επιβάρυνση για τις επιχειρήσεις, την πραγματική οικονομία και συνακόλουθα την κοινωνία θα γίνει δυσχερέστερη και πιο επώδυνη. Το γεγονός πως οι τράπεζες έσπευσαν, από την πρώτη κιόλας εργάσιμη του Οκτωβρίου, να αυξήσουν προκαταβολικά τα επιτόκια (και τα σταθερά) προφανώς και δεν ήταν το καλύτερο για τα άλλα εμπλεκόμενα μέρη της οικονομίας. Έστειλαν το μήνυμα πως το τραπεζικό σύστημα βάζει πάνω από το «κοινό καλό» το «κλαδικό συμφέρον», τη μεγιστοποίηση του οφέλους για τα έσοδα από τόκους, τη βελτίωση των ισολογισμών. Προφανώς, το σύστημα στοχεύει στη δυνατό80

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022

τητα διανομής μερίσματος στους μετόχους και επιπλέον αμοιβών στα μεγαλόσχημα στελέχη, νόμιμο αναμφίβολα, ηθικό όμως; Και σε μια περίοδο στην οποία και η επιχειρηματικότητα αγωνίζεται να σταθεί στα πόδια της; Ούτως ή άλλως, το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων, μικρομεσαίων εταιρειών, είναι εκτός παιδιάς (“not bankable”, κατά τον επικεφαλής της ΕΕΤ, Βασίλη Ράπανο), ας μην επιβαρυνθεί έτι περαιτέρω το ενεργό χρηματοπιστωτικά. Αν τα κόστη χρήματος, δανεισμού, αναχρηματοδότησης, αυξηθούν κι άλλο –ακόμη και πάνω από τα περιθώρια που θέτει η ΕΚΤ–, τότε ένα σημαντικό μέρος θα κινδυνεύσει να βρεθεί στα όρια της λειτουργικότητας. Τι θα πρέπει να γίνει; Τι χρειάζεται η οικονομία για να συνεχίσει; «Να βάλουν λίγο νερό στο κρασί τους» και οι τράπεζες. Οι αυξήσεις στα κόστη χρήματος να είναι αποτέλεσμα διαλόγου/συμβιβασμών μεταξύ των εμπλεκόμενων πλευρών και εξεύρεσης κοινών λύσεων. Γιατί τραπεζικό σύστημα χωρίς λειτουργική επιχειρηματικότητα και κοινωνία δεν μπορεί να υπάρξει, να παράξει καθαρά κέρδη, να μακροημερεύσει...

Γιατί να γίνετε συνδροµητής στο

;

ΧΡΗΜΑ

www.banks.com.gr

ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΑ «ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΧΡΗΜΑ» ΧΡΗΜΑ τ.460/ 09-10.2022

Η διοργάνωση-θεσμός γιορτάζει την 20ή επέτειο και ανανεώνεται

ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Δίκτυα νέας γενιάς και εφαρμογές

Τηλέμαχος Λαβίδας Ο νέος ηγέτης του Ομίλου Lavipharm

X+7 R

563

SS POS RE

ΚΕΜΠ. KAΛΛΙΘΕΑΣ P

ISSN 1105-0470

Η Lavipharm ξαναγίνεται πρωταγωνιστής της ανταγωνιστικότητας, της εξωστρέφειας, της αριστείας και ακεραιότητας

S PO

21-0117

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.460 / 09-10.2022 / € 6,00

Ενέργεια: Επάρκεια, κόστη και το «τρένο» των ΑΠΕ