ΧΡΗΜΑ #462, Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2023

INVESTORS & INVESTMENT GUIDE 2023

τεχνολογικός «οργασμός»

Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2023

εν αρχή...

πομακρύνεται το ενδεχόμενο ανάκτησης της επενδυτικής

βαθμίδας από την Ελλάδα μέσα στην άνοιξη. Το τραγικό

δυστύχημα στα Τέμπη είναι πολύ πιθανό να μεταθέσει για

αργότερα την ημερομηνία των εκλογών –ήδη σενάρια μεταθέ -

τουν για τον Μάιο το στήσιμο της πρώτης κάλπης–, κάτι που σημαίνει ότι πολύ δύσκολα κάποιος ελεγκτικός οίκος θα αποφα -

σίσει να δώσει την υψηλότερη βαθμολογία εν μέσω πολιτικής αβεβαιότητας.

Οι οίκοι επικαλούνταν ως παράγοντα «μετάθεσης» της επενδυτικής βαθμολογίας τις εκλογές και πριν το δυστύχημα. Τώρα, έχουν ήδη περισσότερα επιχειρήματα για να αναβάλουν τις όποιες αναβαθμίσεις πιθανότατα για το φθινόπωρο του 2023, όταν και θα έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο.

Η οικονομία είναι (και) ψυχολογία. Και το δυστύχημα των Τεμπών έχει ήδη επηρεάσει αρνητικά. Το γεγονός ότι βρισκόμαστε ημέρες (ή εβδομάδες) από την προκήρυξη των εκλογών εντείνει ακόμη

περισσότερο την αμφιβολία των αγορών, καθώς αυτό που θα αμ -

φισβητηθεί θα είναι το κατά πόσο μπορεί να σχηματιστεί σταθερή κυβέρνηση (και πότε).

Ο εαρινός γύρος αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας έχει ήδη

ανοίξει, από την περασμένη εβδομάδα, με την έκθεση της Scope.

Μέσα στην εβδομάδα, η σκυτάλη πηγαίνει στην DBRS, η οποία θα δημοσιεύσει την έκθεσή της στις 10 Μαρτίου, ενώ θα ακολουθήσουν η

Moody’s στις 17 Μαρτίου, η Standard and Poor’s στις 21 Απριλίου –μάλιστα η συγκεκριμένη ημερομηνία είχε «σημαδευτεί» σε πολλά ημερολόγια για πιθανή ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας–, ενώ ο κύκλος θα κλείσει στις 9 Ιουνίου με τον οίκο Fitch. Τι προβλέπεται; Ότι οι οίκοι, σε αυτό το διάστημα που θα δημοσιεύουν τις εκθέσεις τους, θα έρχονται αντιμέτωποι με αντιφατικά μηνύματα. Από τη μία, στοιχεία για την καλή πορεία της οικονομίας (σ.σ. κρίσιμη η σημερινή ανακοίνωση για την πορεία του ΑΕΠ) και από την άλλη πολιτική αβεβαιότητα και «βαρύ κλίμα» στην κοινωνία.

Γι’ αυτό και το «ποντάρισμα» γίνεται στο γεγονός ότι οι αναλυτές θα επιδιώξουν να κερδίσουν χρόνο μεταθέτοντας τις αποφάσεις αναβάθμισης για το φθινόπωρο. Η DBRS είναι προγραμματισμένο να βγάλει την επόμενη έκθεσή της στις 8 Σεπτεμβρίου, η Moody’s στις 15 Σεπτεμβρίου, η S&P στις 20 Οκτωβρίου και ο οίκος Fitch την 1η Δεκεμβρίου.

Αδόκητη αλλαγή σκηνικού…

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ 35χρόνιαπεριοδικόΧΡΗΜΑ

INVESTORS & INVESTMENT GUIDE ΕπενδυτικέςευκαιρίεςκαιμεγάλεςεπενδύσειςστηνΕλλάδα

ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Οτεχνολογικός«οργασμός»του2022 δίνειτοντόνογιατο2023

περιεχόμενα

τ.462/01-02.2023

46 ~ ΤΑΧΥΜΕΤΑΦΟΡΕΣ-COURIER

Πώςμετέτρεψαντηνκρίσησεευκαιρία

52 ~ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΧΡΗΜΑ Απολογισμόςτης20ήςεπετειακήςαπονομής

64 ~ ΠΡΑΣΙΝΑ ΚΑΥΣΙΜΑ-ΥΔΡΟΓΟΝΟ

Εχέγγυαγιαέναβιώσιμομέλλον

02 ~ ΕΝ ΑΡΧΗ: Τοκεκτημένο...

78 ~ ΑΝΑΛΥΣΗ VRS: GibsonEnergy

80 ~ ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ: Τοδιακύβευμα

ΧΡΗΜΑ

τεύχος Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου 2023

ISSN 1105-0470

Κείμενα και φωτογραφίες που αποστέλλονται για δημοσίευση στο περιοδικό δεν επιστρέφονται και αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία της ethosMEDIA

SA, η οποία έχει νόμιμο δικαίωμα για κάθε είδους

έντυπη ή ηλεκτρονική χρήση τους. Απαγορεύεται

αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική

ή μερική, φωτογραφιών και ύλης του περιοδικού

και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους

χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη. Η άποψη

των συντακτών δεν είναι απαραίτητα άποψη της

Διεύθυνσης του περιοδικού.

ιδιοκτησία

Κωνσταντίνος Ουζούνης CEO, ethosGROUP ouzounis.k@ethosmedia.eu

Χρήστος Κώνστας Διευθυντής Σύνταξης konstas.c@ethosmedia.eu

Κυρέλα Πέτρου Αρχισυντάκτρια petrou.k@ethosmedia.eu

Συντάκτες Κ.Μ. Γελαντάλις banks-press@ethosmedia.eu

ΘΕΜΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟY

«ΟΑΔΜΗΕυλοποιείέναφιλόδοξοεπενδυτικό σχέδιοπροϋπολογισμού5δισ.ευρώ.Κεντρική στόχευσηείναιναδιευρυνθείσημαντικάο διαθέσιμοςηλεκτρικόςχώροςκαιταυτόχρονανα δημιουργηθούνοιπροϋποθέσειςγιαδιείσδυσηέως και29GWΑΠΕστοεγχώριοενεργειακόμείγμα τοαργότερομέχριτο2030».

Ηλίας Χρυσικός Διευθυντής Πωλήσεων chrysikos.e@ethosmedia.eu

Δέσποινα Ροπόδη Advertising Executive ropodi.d@ethosmedia.eu

Νίκος Αθανασίου Database Marketing athanasiou.n@ethosmedia.eu

Βούλα Βασιλικού Υπεύθυνη Συνδρομών vassilikou.p@ethosmedia.eu

Φωτογραφία

Ελένη ΠαπαδάκηΘοδωρής Αναγνωστόπουλος/ Photopress Θ&Α Αναγνωστόπουλοι Shutterstock

Έλενα Χαραλάμπους

Δημιουργικό zoegraph@gmx.net

Αμαλία Λούβαρη Επιμέλεια - Διόρθωση louvari.a@ethosmedia.eu

Γιάννης Λεοντάρης john.leondaris@gmail.com

Κώστας Παπαγρηγόρης kostasp76@gmail.com

Λυσικράτους 64, Καλλιθέα, Τ.Κ. 17674 | T: 210 998 4950 | E: banks-press@ethosmedia.eu Αριθμός ΓΕΜΗ: 00044774007000

Γιούλη Μουτεβελή Διοικητική Υποστήριξη mouteveli.g@ethosmedia.eu

Νατάσσα Λαζαράκου Υπεύθυνη Λογιστηρίου lazarakou.n@ethosmedia.eu

www.insuranceworld.gr | www.virus.com.gr

Εκτύπωση-ΒιβλιοδεσίαΣυσκευασία-Ένθεση Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΓιάννηςΚαράμπελας

ΔιευθύνωνΣύμβουλος,ΑΔΜΗΕΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ

«Υλοποιούμετονεθνικόμαςστόχο:

ΝακαταστείηΕλλάδαενεργειακόςκόμβοςστηνΕυρώπη»

Ιστορική Αναδρομή ΧΡΗΜΑ

Το περιοδικό ΧΡΗΜΑ γεννήθηκε

τον Αύγουστο του 1988, όταν

ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου Αθηνών δεν ξεπερνούσε τις 300 μονάδες και το Ακαθάριστο

Εγχώριο Προϊόν ανερχόταν σε 76 δισ. δολάρια.

Από το πρώτο τεύχος, πιστέψαμε ότι υπήρχε θέση στην αγορά για μια ανεξάρτητη και αδέσμευτη φωνή. Επιστρατεύσαμε εργαλεία χρηματοοικονομικής και τεχνικής ανάλυσης, τα οποία ήταν άγνωστα εκείνη την εποχή, και πρωτοπορήσαμε, καθώς το περιοδικό ΧΡΗΜΑ ήταν το πρώτο στην Ελλάδα που εκδιδόταν με τη μέθοδο του desktop publishing, κάτι που επέτρεψε στη νεοφυή μας επιχείρηση να ανταγωνιστεί τους εκδοτικούς κολοσσούς της εποχής με επιτυχία.

Οι περιβόητες «Προτάσεις Αγοράς», που δημοσιεύαμε κάθε δεκαπενθήμερο, εντόπιζαν τις μετοχές οι οποίες διαπραγματεύονταν κάτω από την πραγματική τους αξία και έθεταν τι-

μές-στόχους για τον επόμενο χρόνο. Η επιτυχία τους ήταν τέτοια που ο «δείκτης ΧΡΗΜΑ» είχε υπερδιπλάσια απόδοση από τον Γενικό Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών επί πολλά χρόνια!

Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 35 ετών από την κυκλοφορία του πρώτου τεύχους, επιχειρούμε μια ιστορική αναδρομή στην πορεία εξέλιξης του περιοδικού. Σε κάθε τεύχος που θα κυκλοφορήσει μέσα στο 2023 θα φιλοξενήσουμε εικόνες από εξώφυλλα, θέματα και συνεντεύξεις που παρουσιάστηκαν στο περιοδικό όλα αυτά τα χρόνια και σηματοδότησαν τη δυναμική και την εντυπωσιακή μεγέθυνση και εξέλιξή του.

Το ΧΡΗΜΑ, ανανεωμένο και σύγχρονο, συνεχίζει να στηρίζει την επιχειρηματικότητα στη χώρα και τις επενδύσεις, συμβάλλοντας στην εκ νέου ανάδειξη του Χρηματιστηρίου

Αθηνών σε ένα εργαλείο χρηματοδότησης των υγιών και δυναμικών ελληνικών επιχειρήσεων.

Το χρονικό μιας

ιστορικής

διαδρομής

Το πρώτο βήμα έγινε! Τον Αύγουστο του 1988 κυκλοφορεί για πρώτη φορά το περιοδικό ΧΡΗΜΑ με τίτλο «Δεκαπενθήμερη Ανάλυση της Χρηματιστηριακής Αγοράς», το πρώτο έντυπο

στην Ελλάδα που εκδίδεται με τη μέθοδο του desktop publishing. Ως 8σέλιδο, στη αρχή, και μόνο συνδρομητικό, με το γράφημα του Γενικού Δείκτη στο εξώφυλλό του. Στη διάρκεια κιόλας του ίδιου έτους, οι σελίδες ύλης αυξάνονται σε δώδεκα.

Α’ ΜΕΡΟΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ

(1988-1994)

Το επόμενο μεγάλο βήμα:

Το περιοδικό, 16σέλιδο πια, φιλοξενεί συνέντευξη του τότε προέδρου του Συνδέσμου

Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων, Ευάγγελου Συρίγου. Το λογότυπο «δουλεύεται» περισσότερο ενώ προστίθενται άρθρα και ειδικές αναλύσεις, ώστε να αποτυπώνεται πλέον πιο ολοκληρωμένα η εικόνα της αγοράς.

Το πρώτο τεύχος επί του… πιεστηρίου!

Το 1990 προστίθενται ειδικές οικονομικές αναλύσεις χρηματιστηριακών εταιρειών στην ύλη του περιοδικού, που ενισχύουν περαιτέρω το κύρος του. Το λογότυπο, το ύφος του λόγου και ο σχεδιασμός εκφράζουν τη μεγαλύτερη «αυτοπεποίθηση» και την επιρροή που ασκεί πια το έντυπο στο επενδυτικό κοινό της εποχής.

Το περιοδικό κλείνει 3 χρόνια κυκλοφορίας. Με 32+4 σελίδες, είναι πλέον έγχρωμο, με εντυπωσιακή τη διαφορά στον σχεδιασμό του και ανανεωμένο λογότυπο στο εξώφυλλο, υιοθετώντας μια πιο δυναμική και ελκυστική γραμμή!

Το ΧΡΗΜΑ, με σιγουριά και ανανεωμένο προφίλ, συμπληρώνει τα 100 τεύχη, αλλάζοντας ταυτόχρονα δομή στην ύλη, αλλά και στο εξώφυλλο: την εμφάνισή τους κάνουν τα πρώτα κεντρικά αφιερώματα ενώ διαφαίνεται πια ξεκάθαρα η αρχηγική του θέση στην εγχώρια οικονομική και χρηματιστηριακή ειδησεογραφία.

Στον παλμό του χρηματιστηρίου!

Με χρώμα & νέο design

Στο κατώφλι… μιας νέας εποχής!

1994 1993

Το ΧΡΗΜΑ αφήνει τη σφραγίδα του

στο χρηματιστηριακό τοπίο της

εποχής, φιλοξενώντας στις σελίδες

του φλέγοντα θέματα και κρίσιμες

αναλύσεις, που γράφουν ιστορία και

αλλάζουν τον ρου του οικονομικού

ρεπορτάζ, αντανακλώντας το κλίμα

της εποχής.

των επενδυτών

Με καινούργιο σχεδιασμό, που εντυπωσιάζει, το ΧΡΗΜΑ γιορτάζει τα 6 χρόνια κυκλοφορίας του στο τεύχος

141. Στήλες όπως «Στα ενδότερα της

Σοφοκλέους» φιλοξενούν πολύτιμες

πληροφορίες για τους επενδυτές, που καθιστούν το έντυπο πραγματικά

περιζήτητο, ενώ τα άρθρα και οι αναλύσεις των οικονομικών συντακτών

του καθορίζουν, πλέον, τις επιλογές

του επενδυτικού κοινού.

Η «Βίβλος»

Στην «πρώτη γραμμή»

της ενημέρωσης

Α’ ΜΕΡΟΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ (1988-1994)

κ. Γιάννης Καράμπελας διοικεί την

ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών, την εταιρεία

που εκπροσωπεί επιχειρηματικά

και χρηματιστηριακά τον Ανεξάρτητο Δια -

χειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας

στη χώρα.

Δεν μπήκε ξαφνικά στον χώρο. Είναι άνθρω-

πος του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας, βαθιά πολιτικοποιημένος αλλά ταυτόχρονα

με έντονη επιχειρηματική δραστηριότητα.

Είναι άνθρωπος της πιάτσας, ταυτόχρονα όμως

έχει φιλοσοφημένη άποψη για την καθημερινότητά του ως διαχειριστής ενός μεγάλου και

σημαντικού επιχειρηματικού ομίλου.

Έχει όραμα, αλλά δεν ξεχνάει την πεζή πραγ-

Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2023

ματικότητα. Μας μίλησε για τα σχέδια του ΑΔΜΗΕ, την προσπάθεια προσέλκυσης νέων επενδυτικών κεφαλαίων στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και για τις άμεσες επόμενες κινήσεις του ΑΔΜΗΕ.

Ο ΑΔΜΗΕ «σηκώνει» όλους τους Συμμετέχοντες στο Σύστημά του μεταφέροντας ηλεκτρική ενέργεια σε όλη τη χώρα. Διαδραματίζει τον κομβικότερο ρόλο στην ενέργεια μεταφέροντας μέσα από γραμμές 13.190 χιλιομέτρων ηλεκτρικό ρεύμα σε όλη την Ελλάδα. Έχει ισχυρή χρηματοοικονομική

θέση, είναι κερδοφόρος και έχει υψηλά ταμειακά διαθέσιμα.

Η συνέντευξη με τον Γιάννη Καράμπελα είναι

μια καλή ευκαιρία να γνωρίσουμε όλοι τον ρόλο, τις δραστηριότητες και τη σημασία του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας στη χώρα μας.

Ο Γιάννης Καράμπελας σπούδασε Διοίκηση και Μάρκετινγκ στο Πανεπιστήμιο Middlesex του Λονδίνου. Πήρε τον μεταπτυχιακό του τίτλο στα Διεθνή Οικονομικά και τη Διοίκηση από το Πανεπιστήμιο του SDA BOCCONI του Μιλάνου. Γνωρίζει καλά τη χρηματιστηριακή αγορά και έχει διοικήσει εταιρείες. Μιλάει άπταιστα Αγγλικά και Ιταλικά ενώ διαθέτει γνώσεις της γερμανικής γλώσσας. Το σημαντικότερο είναι ότι μιλά τη γλώσσα της αλήθειας…

«Υλοποιούμετονεθνικόμαςστόχο: ΝακαταστείηΕλλάδαενεργειακός

Καράμπελας:

στον Χρήστο Ν. Κώνστα | Φωτογραφίες: Θοδωρής Αναγνωστόπουλος/Photopress Θ&Α

Πείτε μου, παρακαλώ, ποια είναι η κεντρική σας αρμοδιότητα; Ποιος είναι ο βασικός στόχος της δουλειάς καθημερινά; Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα τη διοίκηση της ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών, η πρώτη

μου προτεραιότητα είναι η πρωθυπουργική εντολή: να καταστήσουμε την Ελλάδα ενεργειακό κόμβο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Διοικώ την εταιρεία, που είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, στην Κύρια Αγορά, και συμμετέχει στον δείκτη ESG. Δουλειά μου είναι να στηρίζω, να διευκολύνω, να προβάλλω και να προσελκύω επενδυτές για το έργο του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, αφού η εταιρεία Συμμετοχών έχει ως μοναδικό περιουσιακό στοιχείο το 51% των μετοχών του ΑΔΜΗΕ.

Για να διαδραματίσει αυτόν τον ρόλο ο ΑΔΜΗΕ θα πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να λειτουργεί άψογα το Σύστημα Μεταφοράς στην Ελλάδα ενώ ταυτόχρονα

θα αναβαθμίζει την ποιότητα του περιβαλλοντικού αποτυπώματος αυτής της διαδικασίας.

Κι αυτό, όπως ακριβώς το αναφέρατε, είναι ένα σημαντικό κριτήριο των διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων που τοποθετούνται σε ενεργειακούς ομίλους όπως ο δικός μας. Υπάρχουν οι Εθνικοί Στόχοι για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Σ’ αυτούς τους στόχους εντάσσεται και το αποτύπωμα του Ομίλου στη βιώσιμη ανάπτυξη και τη στήριξη των τοπικών κοινωνιών στις περιοχές δραστηριοποίησής του. Ιδιαίτερα για τα νησιά, ουσιαστική αναβάθμιση αποτελεί η θωράκιση του ενεργειακού εφοδιασμού, η βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και η μείωση του κόστους ηλεκτροπαραγωγής, λόγω της σταδιακής απόσυρσης των μονάδων πετρελαίου. Οι μεγάλοι διεθνείς επενδυτές αναζητούν συνειδητά, πλέον, εταιρείες που έχουν θέσει μακροπρόθεσμους στόχους με βάση αυτά τα κριτήρια.

Ας δούμε, λοιπόν, πώς υλοποιείται αυτός ο πολυεπίπεδος στόχος…

Ο ΑΔΜΗΕ, τα τελευταία χρόνια, υλοποιεί ένα φιλόδοξο επενδυτικό σχέδιο προϋπολογισμού 5 δισ. ευρώ. Κεντρική στόχευση είναι να διευρυνθεί σημαντικά ο διαθέσιμος

ηλεκτρικός χώρος και ταυτόχρονα να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για διείσδυση έως και 29 GW ΑΠΕ στο εγχώριο ενεργειακό μείγμα το αργότερο μέχρι το 2030. Το πρόγραμμα ηλεκτρικών διασυνδέσεων

του ΑΔΜΗΕ γίνεται καταλύτης και για τη δραστική βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των νησιών. Μέχρι το 2030 οι αέριοι ρύποι που σχετίζονται με την ηλεκτροπαραγωγή από ορυκτά καύσιμα στο Αιγαίο πρόκειται να μηδενιστούν, απαλλάσσοντας την ατμόσφαιρα από 2,8 εκατ. τόνους CO2

κάθε χρόνο και συμβάλλοντας στη μάχη

κατά της κλιματικής αλλαγής.

Πώς δηλώνετε με τόση σιγουριά ότι θα μηδενιστεί η ηλεκτροπαραγωγή από

ορυκτά καύσιμα στα νησιά; Μέχρι το 2030 όλα σχεδόν τα νησιά του Αιγαίου θα έχουν διασυνδεθεί με το ηπειρωτικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. Στο βορειοδυτικό Αιγαίο, η ηλεκτρική διασύνδεση της Σκιάθου ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι του 2022, ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια σε όλες τις βόρειες Σποράδες. Με τις βόρειες Κυκλάδες να έχουν ήδη ενταχθεί στην «οικογένεια» των διασυνδεδεμένων νησιών, σειρά παίρνουν τώρα οι νοτιοδυτικές Κυκλάδες με τη Σαντορίνη, τη Φολέγανδρο, τη Μήλο και τη Σέριφο. Με το έργο αυτό, ο ΑΔΜΗΕ θα ολοκληρώσει έναν κύκλο επενδύσεων που ξεπερνά τα 800 εκατ. ευρώ, διασυνδέοντας συνολικά στην Υψηλή Τάση πάνω από 20 Κυκλαδονήσια.

«Είναιεπιτακτική ηανάγκηνααποδεσμεύσουμεπολύτιμοηλεκτρικόχώρο πουδεναξιοποιείταιεπίσειράετών καικαταλαμβάνεται απόλιμνάζονταέργα ΑΠΕταοποίαδεν προχωρούνσεφάση υλοποίησης».

Τα επόμενα βήματα ποια είναι;

Το 2024, με την πλήρη διασύνδεση του νησιωτικού συμπλέγματος των Κυκλάδων, θα σβήσουν και τα τελευταία φουγάρα από τους ρυπογόνους και ακριβούς τοπικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και οι εκπομπές CO2 θα μειωθούν έως και κατά 200.000 τόνους κάθε χρόνο.

Το πρώτο σκέλος του έργου, η διασύνδεση Σαντορίνης-Νάξου, βρίσκεται πλέον σε κατασκευή και θα μπει «στην πρίζα» το 2023. Το αμέσως επόμενο διάστημα, τη σκυτάλη

θα πάρουν και τα τρία υπόλοιπα νησιά, θέτοντας συνολικά σε τροχιά υλοποίησης μία ακόμη πράσινη επένδυση του Διαχειριστή, η οποία θα ολοκληρωθεί το 2024, με συγχρηματοδότηση 165 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Μέχρι το 2029, τα Δωδεκάνησα και τα νησιά του βορειανατολικού Αιγαίου θα διασυνδεθούν επίσης στην Υψηλή Τάση, στο πλαίσιο μιας νέας σειράς εμβληματικών έργων του Διαχειριστή, που θα ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ.

Τι γίνεται στα υπόλοιπα νησιά;

Ο ΑΔΜΗΕ πρόκειται να εκσυγχρονίσει τις

υπάρχουσες υποδομές μεταφοράς ηλεκτρι-

κής ενέργειας και στα νησιά του Ιονίου μέσα

από έργα που αγγίζουν τα 100 εκατ. ευρώ.

Η αναβάθμιση της καλωδιακής σύνδεσης

Κυλλήνης-Ζακύνθου θα ολοκληρωθεί φέτος

μέσα στο 2023.

Η Κρήτη διασυνδέεται διπλά με την ηπει -

ρωτική Ελλάδα. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση και λειτουργία της «διασύνδεσης των ρεκόρ» Κρήτης-Πελοποννήσου, με το μεγαλύτερο καλώδιο εναλλασσόμενου ρεύματος στον κόσμο, η ενεργειακή απομόνωση του νησιού ανήκει πια στο παρελθόν.

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η κατασκευή της «μεγάλης» διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής.

Πρόκειται για το μεγαλύτερο έργο μεταφο-

Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2023

ράς ενέργειας που υλοποιείται αυτή τη στιγμή στη χώρα, ύψους 1 δισ. ευρώ, από τη θυγατρική του ΑΔΜΗΕ, Αριάδνη Interconnection. Με ορίζοντα το 2024, η δεύτερη αυτή διασύνδεση με τον ηπειρωτικό κορμό θα θέσει οριστικό τέλος στην εξάρτηση της Κρήτης από τα ορυκτά καύσιμα και θα αναβαθμίσει τη θέση της στον εγχώριο και περιφερειακό ενεργειακό χάρτη.

Ας μιλήσουμε λίγο για την Αριάδνη, τώρα που την αναφέρατε…

Η Αριάδνη Interconnection έχει ποντίσει ήδη τα πρώτα 170 χλμ. του ηλεκτρικού καλωδίου Υπερυψηλής Τάσης 500 kV καθώς και τα καλώδια οπτικών ινών, συνολικού μήκους 670 χλμ., που θα βελτιώσουν σημαντικά και την τηλεπικοινωνιακή συνδεσιμότητα του νησιού. Σχετικά με το χερσαίο κομμάτι του έργου, η εγκατάσταση των υπόγειων καλωδίων στην πλευρά της Αττικής προχωρά με ταχύ ρυθμό ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται οι εργασίες κατασκευής των βασικών κτηρίων των Σταθμών Μετατροπής στα δύο άκρα της διασύνδεσης, τη Δαμάστα Ηρακλείου και τον Ασπρόπυργο Αττικής. Τον Δεκέμβριο του 2022, ξεκίνησε η πόντιση και του δεύτερου ηλεκτρικού καλωδίου, μήκους 335 χλμ. μεταξύ Κρήτης και Αττικής, μια ιδιαίτερα σύνθετη επιχείρηση, που ολοκληρώθηκε στο τέλος Ιανουαρίου. Με τη λειτουργία του, το έργο πρακτικά θα μηδενίσει τις εκπομπές CO2 για την ενεργειακή κάλυψη των φορτίων της Κρήτης, ενώ θα επεκτείνει το πράσινο περιθώριο για την ανάπτυξη ΑΠΕ.

Κατά συνέπεια, μεγάλη σημασία στη δουλειά σας έχουν οι διεθνείς διασυνδέσεις…

Το 2022, και μέσα στην ιδιαίτερη γεωπολιτική συγκυρία, δρομολογήσαμε νέα έργα διεθνών διασυνδέσεων από κοινού με γειτονικούς Διαχειριστές στην ηπειρωτική Ευρώπη. Συμμετέχουμε σε μεγάλα έργα διηπειρωτικών διασυνδέσεων με νέους ενεργειακούς γείτονες στη βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

Η κατασκευή της νέας διασύνδεσης με τη Βουλγαρία βρίσκεται σε εξέλιξη, οι μελέτες για τη δεύτερη διασύνδεση με την Ιταλία προχωρούν εντατικά, ενώ εξετάζονται νέες διασυνδέσεις με την Αλβανία, την Τουρκία και τη Βόρεια Μακεδονία.

Επιπλέον, ο ΑΔΜΗΕ έχει θέσει τις βάσεις για την ενεργό συμμετοχή του σε στρατηγικά ενεργειακά έργα που «κυοφορούνται» στην Ανατολική Μεσόγειο. Πρόκειται για τις διεθνείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και Ελλάδας-Αιγύπτου, έργα με μεγάλη γεωπολιτική σημασία, στα οποία ο Διαχειριστής προτίθεται να συμμετάσχει και επενδυτικά.

Οι διασυνδέσεις αυτές θα ενισχύσουν την ασφάλεια εφοδιασμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσα από τις ανταλλαγές πράσινης ενέργειας, καθιστώντας τη χώρα μας ενεργειακό κόμβο στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων.

Για να προσελκύσετε μεγάλα διεθνή επενδυτικά κεφάλαια, πρέπει να έχετε άριστη εταιρική διακυβέρνηση. Οι συντηρητικοί επενδυτές στους οποίους απευθύνεστε είναι πολύ αυστηροί σε θέματα διακυβέρνησης…

Κι αυτό είναι ένα μεγάλο μέρος της καθημερινής μου ευθύνης. Η υιοθέτηση των βέλτιστων πρακτικών εταιρικής διακυβέρνησης αποτελεί βασική μας προτεραιότητα, με στόχο να δημιουργήσουμε εμπιστοσύνη στον επενδυτή αλλά και στον καταναλωτή, και να προωθήσουμε τη μακροπρόθεσμη επιτυχία και την οικονομική ανάπτυξη του ΑΔΜΗΕ. Η εταιρική διακυβέρνηση βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι σήμερα, καθώς οι προκλήσεις της παγκόσμιας οικονομικής και γεωστρατηγικής σκακιέρας, καθώς και του περιβάλλοντος, έχουν φέρει μπροστά τις έντονες ανησυχίες όχι μόνο των μετόχων, αλλά και ευρυτέρων ομάδων ενδιαφερομένων (εργαζόμενοι, τράπεζες, προμηθευτές και τοπικές κοινότητες).

Η εξισορρόπηση συχνά αντικρουόμενων συμφερόντων βασίζεται στη συνεργασία.

Σίγουρα όμως διαμορφώνεται και από το βάθος και τη ρευστότητα της κεφαλαιαγοράς, κι εκεί διαφοροποιείται η χώρα μας, καθώς παρατηρείται υψηλή συγκέντρωση

και χαμηλή διασπορά των μετοχών.

Με ποιον τρόπο διασφαλίζετε τη βελ-

τίωση της εικόνας του ΑΔΜΗΕ στις διεθνείς αγορές; Μελετούμε προσεκτικά τις συνεχείς προσαρμογές και αναδιαρθρώσεις σε εσωτερικές

δομές οργάνωσης και λειτουργίας, σε ολόκληρο τον κόσμο. Προσαρμοζόμαστε. Ολοένα και περισσότερο, η πολυμορφία και συμπερίληψη (diversity & inclusion) έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία ως βασικά συστατικά της στρατηγικής διοικητικών συμβουλίων τόσο παγκοσμίως όσο και στην Ελλάδα. Είναι σημαντικά και τα δύο, γιατί, πέρα από τις ρυθμιστικές αποφάσεις, η διαφοροποίηση των μελών (ανά φύλο, εθνικότητα, ηλικία και εμπειριών) διευρύνει τις δεξιότητες και την «ανεξαρτησία σκέψης» του ΔΣ ως σώμα και βοηθά στη λήψη εμπεριστατωμένων αποφάσεων.

Σημαντικό είναι οι αρχές της πολυμορφίας, συμπερίληψης και διαφάνειας να είναι ενσωματωμένες στην εταιρική στρατηγική, τις πολιτικές και την εταιρική κουλτούρα.

Το αποτέλεσμα ποιο είναι;

Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα την ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών, έθεσα ως βασική προτεραιότητα την ενσωμάτωση των διατάξεων του νόμου 4706/2020 για την εταιρική διακυβέρνηση στην οργάνωση και τη λειτουργία μας. Σήμερα, στη βάση μετρήσιμων στοιχείων που παρέχονται από διεθνή πρακτορεία με

εξειδίκευση και τεχνογνωσία σε θέματα εταιρικής διακυβέρνησης, μπορούμε να πούμε ότι έχουμε κάνει σημαντικές βελτιώσεις που κάνουν πράξη το νέο μοντέλο διακυβέρνησης. Προς αυτήν την κατεύθυνση κινείται επιτυχημένα και η Διοίκηση του Διαχειριστή, γεγονός που αναγνώρισε και η κυβέρνηση με την ανανέωση του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου, Μανούσου Μανουσάκη, αλλά και γενικότερα η επενδυτική κοινότητα σε πλήθος συναντήσεων που είχα σε roadshows στην Αμερική και την Ευρώπη.

Ας μιλήσουμε λίγο ακόμη για τις επό-

μενες επενδύσεις στις Ανανεώσιμες

Πηγές Ενέργειας…

Σας είπα πως, από την πρώτη στιγμή, ακολουθώ την πρωθυπουργική εντολή για τη στροφή της χώρας προς την καθαρή ενέργεια. Ως χώρα, είμαστε έτοιμοι να ξεπεράσουμε το φράγμα των 10 GW εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ. Αυτό, από μόνο του, ωστόσο, δεν είναι αρκετό πια.

Είναι επιτακτική η ανάγκη να αποδεσμεύσουμε πολύτιμο ηλεκτρικό χώρο που δεν αξιοποιείται επί σειρά ετών και καταλαμβάνεται από λιμνάζοντα έργα ΑΠΕ τα οποία δεν προχωρούν σε φάση υλοποίησης. Παρατηρούμε την έκρηξη επενδυτικού ενδιαφέροντος για πράσινα έργα στη χώρα μας, όμως, σε πολλές περιπτώσεις, κινδυνεύει να μείνει ανεκμετάλλευτο.

«Παρατηρούμετηνέκρηξηεπενδυτικού ενδιαφέροντοςγιαπράσιναέργαστη χώραμας,όμως,σεπολλέςπεριπτώσεις, κινδυνεύειναμείνειανεκμετάλλευτο».

Η κυβέρνηση προχώρησε σε σημαντικές ρυθμιστικές παρεμβάσεις προς τη σωστή κατεύθυνση (όπως, για παράδειγμα, με την υποχρέωση υποβολής εγγυητικών επιστολών), ωστόσο καθίσταται απαραίτητη η αυστηροποίηση των κριτηρίων σε επίπεδο χρηματοοικονομικής επάρκειας των επενδυτών και των χρονοδιαγραμμάτων υλοποίησης.

Πιο συγκεκριμένα; Παρά τις ιδιαίτερες οικονομικές συνθήκες

που επικρατούν, την αύξηση του κόστους χρήματος, της συνεχιζόμενης ενεργειακής ανασφάλειας και των πληθωριστικών πιέσεων, ο ΑΔΜΗΕ παραμένει σταθερά προσηλωμένος στην υλοποίηση του επενδυτικού του προγράμματος.

Ο Όμιλος υλοποιεί το επενδυτικό του πρόγραμμα με ταχύ ρυθμό, το οποίο ανέρχεται στα 5 δισ. ευρώ έως το 2030. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι, με την υλοποίηση του επενδυτικού προγράμματος, το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς θα διπλασιαστεί, με πολλαπλασιαστικά οφέλη τόσο για την οικονομία και το περιβάλλον όσο και για την κοινωνία στο

σύνολό της. Σε βάθος δεκαετίας, αναμένεται να έχουν διασυνδεθεί με την ηπειρωτική

χώρα όλα σχεδόν τα νησιά του Αιγαίου, διασφαλίζοντας αξιόπιστη, καθαρή και φθηνή ενέργεια, βελτιώνοντας την ποιότητα ηλεκτροδότησης στη νησιωτική Ελλάδα.

Θα χρησιμοποιήσετε πόρους από το Ταμείο Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης; Σας βοηθά η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ);

Σχετικά με την πορεία των πιο σημαντικών

έργων του ΑΔΜΗΕ, η Διασύνδεση Κρήτης-Αττικής, το μεγαλύτερο έργο υποβρύχιας μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας παγκοσμίως, ύψους 1 δισ. ευρώ, προχωράει με γοργούς ρυθμούς τόσο στο θαλάσσιο όσο και στο χερσαίο κομμάτι.

Η ηλεκτρική διασύνδεση των Κυκλάδων οδεύει στην τελευταία της φάση, η οποία αφορά τη διασύνδεση της Σαντορίνης, της Φολεγάνδρου, της Μήλου και της Σερίφου, ενσωματώνοντας το σύνολο των Κυκλάδων στο Σύστημα Υψηλής Τάσης έως το 2025.

Παράλληλα, η ανάπτυξη του Δυτικού και

συνέντευξη

του Ανατολικού Διαδρόμου στην Πελοπόννησο υλοποιείται βάσει του χρονοδια-

γράμματος που έχουμε θέσει και αναμένεται

να αυξήσει δραστικά την ικανότητα μεταφο-

ράς ενέργειας από και προς την περιοχή, ευνοώντας την περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται

και οι επιπτώσεις του θα επηρεάσουν

την Ευρώπη για τα επόμενα, πολλά

χρόνια. Πώς αντιδρά ο ΑΔΜΗΕ;

Σας είπα και προηγουμένως, οι διεθνείς ηλε-

κτρικές διασυνδέσεις έχουν έναν σημαντικό

ρόλο στην προσπάθεια που κάνει η Ευρώπη

προκειμένου να διορθώσει το λάθος της και

να μειώσει την εξάρτησή της από τη ρωσική

ενέργεια και κατ’ επέκταση τις πιέσεις που προκύπτουν στην οικονομία και στην κοινωνία.

Σε αυτήν τη συντονισμένη προσπάθεια που

επιτελείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο η Ελλάδα

μπορεί και θα διαδραματίσει σημαίνο-

ντα ρόλο, με βασικό στόχο της κυβέρ-

νησης η χώρα να καταστεί ενεργειακό

κέντρο, ιδιαίτερα στην περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου.

Σε αυτό το σημείο μπαίνει στο «παιχνίδι» και

ο ΑΔΜΗΕ, καθώς ο Διαχειριστής έχει πολύ

ψηλά στη λίστα των προτεραιοτήτων του τις διεθνείς διασυνδέσεις, με στόχο την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα. Μέσα από αυτό το πλαίσιο, ο Διαχειριστής:

Κατασκευάζει το εγχώριο τμήμα της δεύτερης διασύνδεσης Ελλάδας-Βουλγαρίας (Νέα Σάντα-Μαρίτσα), η οποία θα υπερτριπλασιάσει τη μεταφερόμενη ενέργεια ανάμεσα στις δύο χώρες. Εκπονεί μελέτες σκοπιμότητας για τη δεύτερη ενισχυτική διασύνδεση Ελλάδας-Ιταλίας έως 1 GW, από κοινού με τον Διαχειριστή της γειτονικής χώρας, Terna. Συνεργάζεται στενά με τον Διαχειριστή της Αιγύπτου-EETC-Egyptian Electricity Transmission Company για την κατασκευή ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου και συνδράμει τον φορέα υλοποίησης του έργου ELICA SA, ενώ προτίθεται να συμμετάσχει στο έργο και σε επενδυτικό επίπεδο.

Παράλληλα, ο Όμιλος ΑΔΜΗΕ: Συμβάλλει στην ωρίμανση και κατασκευή της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Κρήτης, με φορέα υλοποίησης

τον EuroAsia Interconnector, διασφαλίζοντας με την τεχνογνωσία που διαθέτει την επιχειρησιακή επάρκεια του έργου. Το

καλοκαίρι, ο ΑΔΜΗΕ κατέθεσε Δήλωση Προθέσεως (Letter of Intent) στον EuroAsia Interconnector για συμμετοχή

στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας με

ποσοστό 25%, το οποίο θα επιτρέψει στον Διαχειριστή να εμπλακεί πιο ενεργά στην κατασκευή της διασύνδεσης, εισφέροντας ακόμη περισσότερο σε τεχνογνωσία

και γενικότερα σε ό,τι αφορά την υλοποίηση του μεγάλου ενεργειακού έργου.

Επιταχύνει τις διαδικασίες για τη μελέτη της νέας διασύνδεσης Ελλάδας-Αλβανίας, με τη συγκρότηση ομάδας εργασίας, μαζί με τον Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς της Αλβανίας.

Ωριμάζει τα σχέδια για την αναβάθμιση της διασύνδεσης Ελλάδας-Τουρκίας, η οποία θα ενισχύσει τη διασύνδεση του Ευρωπαϊκού με το Τουρκικό Σύστημα Μεταφοράς.

Προωθεί την αναβάθμιση της υφιστάμενης διασύνδεσης με τη Βόρεια Μακεδονία.

Τέλος, ο χάρτης των ηλεκτρικών διασυνδέσεων προσφάτως εμπλουτίστηκε με μια νέα ηλεκτρική «λεωφόρο», που προβλέπει τη διασύνδεση της Ελλάδας με την Αυστρία, με στόχο τη μεταφορά πράσινης ενέργειας έως τη Γερμανία.

Όπως καταλαβαίνετε, είναι ακόμη πιο σημαντικό να προωθηθούν και να πραγματοποιηθούν τα έργα των διεθνών διασυνδέσεων ακόμα και από την ίδια τη διαδικασία εξεύρεσης εναλλακτικών πηγών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς τα έργα αυτά θα πολλαπλασιάσουν την ικανότητα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των γειτονικών χωρών, θα διασφαλίσουν την ενεργειακή επάρκεια και αυτονομία της χώρας, ενώ θα καταστήσουν την Ελλάδα, μετά από μερικά χρόνια, καθαρό εξαγωγέα πράσινης ενέργειας. • • •

Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2023

«Οόμιλοςυλοποιεί τοεπενδυτικότου πρόγραμμαμεταχύ ρυθμό,τοοποίο ανέρχεταιστα5δισ. ευρώέωςτο2030»

Investors & Investment Guide 2023

Επενδυτικές ευκαιρίες

και μεγάλες επενδύσεις στην Ελλάδα

ε ένα αβέβαιο διεθνές περιβάλλον, οι επιχειρήσεις καλούνται να διατηρήσουν μια εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στην αντιμετώπιση της δυσμενούς συγκυρίας και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Με βάση τα τελευταία ερευνητικά στοιχεία του ΣΕΒ, πάνω από τις μισές επιχειρήσεις (51%) προσβλέπουν ή

επιδιώκουν αναπτυξιακή προοπτική, με το

ποσοστό αυτό να καταγράφει αυξητική τάση

την περίοδο 2017-2022. Καταδεικνύεται ότι

η προσδοκία για την ανάπτυξή τους βασίζεται

στην οικονομική προοπτική της χώρας, στην

αύξηση της ζήτησης, στις επενδύσεις στον

ψηφιακό και πράσινο μετασχηματισμό, στις

στρατηγικές συνεργασίες, στην καινοτομία, ενώ αξιοποιούν τη βελτίωση των προοπτικών της χώρας για να μετασχηματιστούν και

οι ίδιες ποιοτικά.

Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2023

Σε αυτό το περιβάλλον, το ΧΡΗΜΑ συντάσσει έναν επενδυτικό οδηγό, που αναλύει τις προοπτικές των αγορών σε παγκόσμια κλίμακα. Στο πλαίσιο αυτό, παρέχονται πολύτιμες συμβουλές, πληροφορίες, επενδυτικές προτάσεις και αναλύσεις για την πορεία της χρηματιστηριακής αγοράς και του ευρύτερου επενδυτικού και οικονομικού κλίματος, όπως και των παραμέτρων που τα διαμορφώνουν. Τα σενάρια

Στην τριμηνιαία έκθεσή του, το ΙΟΒΕ παρουσιάζει μόνο ένα σενάριο μακροοικονομικών προβλέψεων για το 2023, αποφεύγοντας να καταρτίσει ένα δυσμενές σενάριο, όπως είχε κάνει στο παρελθόν. Βασικές υποθέσεις είναι ότι η ανάπτυξη στην ευρωζώνη θα πέσει στο 0,5%, με τον πληθωρισμό να ξεπερνά το 6%, ότι δεν θα υπάρξει αναζωπύρωση της πανδημίας και η γεωπολιτική κατάσταση δεν θα έχει σοβαρές μεταβολές, καθώς θα συνεχιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία. Επίσης, βασικές υποθέσεις είναι ότι η χώρα

θα ανακτήσει το δεύτερο εξάμηνο την επενδυτική βαθμίδα, οι καθυστερήσεις στο Ταμείο Ανάκαμψης θα είναι μικρές, οι δημόσιες δαπάνες θα έχουν μικρή αύξηση και ο τουρισμός θα έχει λίγο καλύτερη επίδοση από το 2022.

Με αυτές τις βασικές υποθέσεις, το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι το 2023 ο ρυθμός ανάπτυξης θα «φρενάρει» σημαντικά, από το 5,2% στο 1,4%, καθώς θα υπάρξουν σοβαρές αρνητικές επιδράσεις από την κάμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης και από το μεγάλο έλλειμμα στο εξωτερικό ισοζύγιο. Έτσι, κρίσιμης σημασίας θα είναι οι επενδύσεις, που το ΙΟΒΕ προβλέπει ότι θα αυξηθούν κατά 8,5% και θα αποτελέσουν τον κύριο συντελεστή μεγέθυνσης της οικονομίας. Αν υπάρξουν καθυστερήσεις και εμπλοκές στην επενδυτική δραστηριότητα, λόγω των εκλογών ή εξωγενών δυσμενών παραγόντων (διεθνής επιβράδυνση, υψηλός πληθωρισμός και επιτόκια), οι προβλέψεις για διατήρηση ρυθμού μεγέθυνσης 1,4% θα τεθούν σε κίνδυνο.

παραμένουν σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας για την οικονομία, ενώ ο ρυθμός μείωσής τους φθίνει ή ακόμα και ανακόπηκε (στεγαστική πίστη). Μεταξύ των θετικών εξελίξεων στα τέλη του 2022, ενισχύθηκε η πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις, και παράλληλα επιταχύνθηκε

η υλοποίηση του δανειακού σκέλους του «Ελλάδα 2.0» Μεταξύ των προκλήσεων στα τέλη του 2022, ξεχωρίζουν η ανακοπή της ανοδικής τάσης των ιδιωτικών καταθέσεων, η αύξηση του κόστους χρηματοδότησης, ο κίνδυνος για νέο γύρο ληξιπρόθεσμων οφειλών λόγω ενεργειακής κρίσης και η αμείωτη πιστωτική συρρίκνωση προς τα νοικοκυριά. Ως προτεραιότητες για το τραπεζικό σύστημα, αναδεικνύονται η συνέχιση βελτίωσης της ποιότητας του ενεργητικού και των ιδίων κεφαλαίων, καθώς και η αποτελεσματική εφαρμογή του πτωχευτικού κώδικα και του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών.

Πίνακας 1. Μακροοικονομικές προβλέψεις ΙΟΒΕ ( Ιαν.2023) για τα έτη 2022-2023 (σε σταθερές τιμές, ετήσιες % μεταβολές , εκτός εάν αναγράφεται διαφορετικά)

Κίνδυνοι και θετικές προο -

πτικές

Η οικονομία βρίσκεται μπροστά σε μια μακρά

σειρά κινδύνων το 2023, όπως τόνισε ο διευ-

θυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής κ. Νίκος Βέττας, παρουσιάζοντας την έκθεση για το τελευταίο

τρίμηνο του 2022. Ο κ. Βέττας σημείωσε ότι

υπάρχουν και αρκετοί παράγοντες που θα

μπορούσαν να επιτρέψουν στην οικονομία

να «τρέξει» καλύτερα από τις προβλέψεις.

Σύμφωνα με την έκθεση, οι παράγοντες

κινδύνου είναι οι ακόλουθοι:

Συνέχιση του ρωσο-ουκρανικού πολέμου Αβεβαιότητα: γεωπολιτική ένταση, ενεργειακές τιμές και νέος εκλογικός νόμος Επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης

και κίνδυνος ύφεσης στην ευρωζώνη Νέος γύρος ανόδου διεθνών τιμών ενεργειακών αγαθών στα τέλη του 2023 Απώλεια ανταγωνιστικότητας, λόγω υψηλότερου του μέσου όρου της ευρωζώνης δομικού πληθωρισμού

Περιοριστική νομισματική πολιτική Αύξηση ληξιπρόθεσμων οφειλών και ΜΕΔ, λόγω ανόδου επιτοκίων και κόστους διαβίωσης

Επιδείνωση ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών-«δίδυμα» ελλείμματα

Μη εκπλήρωση δημοσιονομικών στόχων σε σενάριο δυσμενέστερων οικονομικών συνθηκών και πολιτικής αστάθειας Καθυστερήσεις στην εφαρμογή του

σχεδίου «Ελλάδα 2.0»

Στην πλευρά των παραγόντων με θετική επίδραση στις προοπτικές της οικονομίας βρίσκονται:

Συστηματική ενίσχυση της εξωστρέφειας Αύξηση των δημοσιονομικών εσόδων και μείωση δημόσιου χρέους Χορήγηση επενδυτικής βαθμίδας Δείγματα ανθεκτικότητας στην αγορά εργασίας

Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και εφαρμογή μεταρρυθμίσεων Σχεδιασμός νέου πλαισίου δημοσιονομικών κανόνων στην ΕΕ Σταδιακή επανένταξη των «εξυγιασμένων» πρώην ΜΕΔ στο τραπεζικό σύστημα

«Δεν είναι κίνδυνος οι εκλογές»

Σχετικά με τις επερχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, ο κ. Βέττας τόνισε χαρακτηριστικά ότι «οι εκλογές ποτέ δεν είναι κίνδυνος».

Όπως είπε, είναι εδώ και πολλά χρόνια το πρώτο έτος με εκλογές και χωρίς δημοσιονομική εποπτεία και αυτό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια «ενηλικίωση». Από

αυτήν την άποψη, θα έχει μεγάλη σημασία να επιδείξει ωριμότητα το εκλογικό σώμα.

Ο κ. Βέττας επεσήμανε την ανάγκη να μην ξεχάσει, όπως είπε, η κοινωνία ότι το 2010 ουσιαστικά πτωχεύσαμε και αυτό ήταν κάτι που εκφράστηκε μεν στο δημόσιο ταμείο και στην αδυναμία χρηματοδότησης, αλλά είχε στη βάση του τη χαμηλή ανταγωνιστικότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, υπογράμμισε, τη Δευτέρα μετά τις εκλογές, θα πρέπει η κυβέρνηση που θα σχηματιστεί να εφαρμόσει μια πο-

λιτική που θα δίνει προσοχή στα δημοσιονομικά, με λελογισμένα πλεονάσματα και προσπάθεια ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας και μείωσης του spread δανεισμού, ενώ παράλληλα θα καταβάλλει συστηματική προσπάθεια ενίσχυσης της παραγωγικής βάσης, με μείωση του ρυθμιστικού κόστους στην επιχειρηματική δραστηριότητα και της φορολογικής επιβάρυνσης επιχειρήσεων και εργαζομένων.

ΑΡΘΡΟ

Η κατάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας

του Βασίλειου Σόγιακα, καθηγητή Χρηματοοικονομικής, Ιόνιο Πανεπιστήμιο

Η πιστοληπτική διαβάθμιση μιας οικονομίας αναφέρεται στη διαδικασία αποτύπωσης της φερεγγυότητάς της βάσει πολλών παραγόντων αναφορικά με τη δομή και λειτουργία της και σχετίζεται άμεσα με τον μηχανισμό άντλησης δανειακών κεφαλαίων για την επίτευξη των δημοσιονομικών της στόχων και την εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας. Η αποτύπωση της «φερεγγυότητας» μιας οικονομίας, ουσιαστικά, αφορά στην ποσοτικοποίηση της πιστοληπτικής της ικανότητας και σχετίζεται με τον πιστωτικό κίνδυνο, ένα κεφάλαιο που έχει απασχολήσει πολύ την ακαδημαϊκή κοινότητα, τις ρυθμιστικές αρχές, τις χρηματαγορές, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και γενικότερα τα οικονομούντα άτομα.

Ιανουάριος

πιθανότητα πτώχευσης, ήτοι την πιθανότητα αθέτησης εκπλήρωσης των υποχρεώσεων ενός αντισυμβαλλόμενου μέλους –που στην περίπτωση μιας οικονομίας που δύναται να αντλήσει δανειακά κεφάλαια μέσω της έκδοσης κρατικών ομολόγων είναι προφανώς αποφευκτέο–, ωστόσο μπορεί να εκφράζει και την πιθανότητα μεταβολής της πιστοληπτικής της κατάστασης, είτε με θετικό πρόσημο, αναβάθμιση, είτε με αρνητικό πρόσημο, υποβάθμιση ή μετάπτωση. Έχει μεγάλη σημασία, λοιπόν, να γίνει κατανοητό ότι η έννοια «πιστωτικός κίνδυνος» είναι σύνθετη στον προσδιορισμό της, είναι απαραίτητη για τη λήψη επενδυτικών και χρηματοδοτικών αποφάσεων και είναι δυναμική τόσο χρονικά όσο και διαστρωματικά, δηλαδή σε σχέση με το διεθνές περιβάλλον

και τις διεθνείς εξελίξεις.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, η πιστοληπτική μας ικανότητα έχει παρουσιάσει έντονη μεταβλητότητα, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της κρίσης ρευστότητας στην ευρωζώνη, η οποία στοίχισε την απομόνωσή μας από τις αγορές. Στη συνέχεια, σημειώθηκε πρόοδος, με διαδοχικές αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας, την οποία διαδέχθηκε η απότομη αλλαγή της πολιτικής ατζέντας στη διαχείριση του χρέους, που πυροδότησε σειρά εξελίξεων, καθώς η χώρα μας «φλέρταρε» με το Grexit, γεγονός που αποτυπώθηκε με αλυσωτές μεταπτώσεις της πιστοληπτικής μας ικανότητας. Τέλος, κατά την τελευταία πενταετία, όπως φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα, σταδιακά βελτιώνεται η πιστοληπτική μας ικανότητα σε τέτοιο βαθμό, που στις μέρες μας συζητείται έντονα η κατάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, δηλαδή η επαναφορά μας στις

αγορές για άντληση δανειακών κεφαλαίων.

Πρόσφατα, στις 27 Ιανουαρίου 2023, ένας από τους σημαντικότερους οίκους αξιολόγησης (Fitch) προέβη σε αναβάθμιση της πιστοληπτικής μας ικανότητας και πλέον βρισκόμαστε μια ανάσα πριν την κατάκτηση του στόχου. Πρόκειται για τη 12η αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία 3,5 χρόνια, παρά τις διαδοχικές, εξωγενείς κρίσεις. Τα βλέμματα όλων, τώρα, είναι στραμμένα στην 21η Απριλίου του 2023, ημερομηνία-ορόσημο, όπου θα δημοσιευθεί η αξιολόγηση από την S&P, που αναμένεται να σφραγίσει την επιστροφή της χώρας μας στις αγορές.

Διάγραμμα 1. Πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας από τους οίκους Fitch και S&P (1: ΑΑΑ).

Αν εμβαθύνουμε στον μηχανισμό αξιολό -

γησης της πιστοληπτικής ικανότητας μιας

οικονομίας, θα διαπιστώσουμε ότι απαιτείται

πλήθος πληροφοριών που σχετίζονται με τη λειτουργία της σε οικονομικό, κοινωνικό και

φάκελος - Investors & Investment Guide 2023

πολιτικό επίπεδο. Στον ακαδημαϊκό χώρο έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους στον υπολογισμό του πιστωτικού κινδύνου αρκετοί

ερευνητές, μεταξύ των οποίων διακρίνεται ο νομπελίστας Robert Cox Merton για τη συνεισφορά του στον προσδιορισμό του πιστωτικού κινδύνου μέσω δομημένων υποδειγ-

μάτων. Η καινοτομία της συνεισφοράς του

έγκειται στο γεγονός ότι υπέθεσε πως τα πε-

ριουσιακά στοιχεία μιας επιχείρησης μπορεί να θεωρηθούν ως ένα ευρωπαϊκό δικαίωμα

αγοράς από την πλευρά των μετόχων και, ως εκ τούτου, με χρήση στοχαστικών μαθηματικών, δύναται να προσδιορισθεί η πιθανότητα πτώχευσης της επιχείρησης.

Οι οίκοι αξιολόγησης υιοθετούν το θεωρητικό υπόβαθρο του υποδείγματος του Merton

και το εμπλουτίζουν έτσι ώστε να λαμβάνονται υπόψη τα μακροοικονομικά μεγέθη, οι διαρθρωτικές μεταβολές, η κατάσταση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, οι επενδύσεις, η διαφάνεια στις χρηματαγορές, ο ανταγωνισμός, οι γεωπολιτικές εξελίξεις και η πολιτική σταθερότητα. Στα παραπάνω λαμβάνονται υπόψη και άλλοι αστάθμητοι παράγοντες, όπως η πρόσφατη υγειονομική κρίση

καθώς και η επικείμενη ενεργειακή κρίση.

Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι η

αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας

μιας χώρας και η παρουσίασή της μέσω μιας

μονοδιάστατης αλφαριθμητικής μεταβλητής

εσωκλείει μεγάλο βαθμό δυσκολίας τόσο σε

επίπεδο συγκέντρωσης των απαραίτητων δεδομένων όσο και σε επίπεδο διαχείρισής τους.

Στην Ελλάδα έχει σημειωθεί σημαντική

πρόοδος το τελευταίο διάστημα και αναμέ-

νεται ότι θα συνεχιστεί η προσπάθεια για τη βελτίωση όλων των δεικτών που σχετίζονται με την πιστοληπτική της ικανότητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι σημαντικό ρόλο διαδραματίζει το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ευρώπης, που σκοπό έχει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και την ενίσχυση των δημόσιων επενδύσεων. Επίσης, η προσπάθεια για μείωση του χρέους και δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος το έτος 2023 θα συμβάλει στην περαιτέρω θωράκιση της οικονομίας. Τέλος, οι απαραίτητες διαρθρωτικές μεταβολές σχετικά με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των ελληνικών τραπεζών έχουν ήδη αποδώσει καρπούς και αναμένεται ότι το χρηματοπιστωτικό σύστημα θα σταθεροποιηθεί περαιτέρω. Ωστόσο, ελλοχεύει ο κίνδυνος οι έντονες πληθωριστικές πιέσεις παγκοσμίως, η επικείμενη ενεργειακή κρίση καθώς και οι χρόνιες παθογένειες της ελληνικής οικονομίας, να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στον παραπάνω προγραμματισμό και αυτό θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη από τις μονάδες λήψης αποφάσεων στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, με περαιτέρω ενίσχυση και αφοσίωση του οράματος που υπηρετούν. Σύμφωνα με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, η επιστροφή της χώρας σε «επενδυτική βαθμίδα» μέσα στο 2023 είναι αδιαπραγμάτευτος εθνικός στόχος. Με την κατάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας η ελληνική οικονομία θα έχει πρόσβαση στις αγορές με μικρότερο κόστος δανεισμού μεσοσταθμικά.

Δεδομένου του ότι οι θεσμικοί επενδυτές βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην πιστοληπτική αξιολόγηση μιας οικονομίας, η επικείμενη «επενδυτική βαθμίδα» θα προσελκύει το ενδιαφέρον πολλών θεσμικών επενδυτών. Το αυξημένο ενδιαφέρον των επενδυτών θα έχει θετικές επιπτώσεις στα μακροοικονομικά μεγέθη της οικονομίας, συνεισφέροντας πρωτίστως στη μείωση της ανεργίας, στην αύξηση των εξαγωγών, στην εξυγίανση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, στην ανάπτυξη του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, στην ενίσχυση της κοινωνικής πρόνοιας και της παιδείας και μακροπρόθεσμα στην κοινωνική συνοχή και ευημερία.

ΑΡΘΡΟ

του Γιώργου Λαγαρία, επικεφαλής οικονομολόγου της Mazars Ηνωμένου Βασιλείου

Για πολλά χρόνια, όσοι είχαν ιδιωτικά χαρτοφυλάκια μπορούσαν να βασιστούν πως οι κεντρικές τράπεζες θα τους «σώσουν» από κάθε κρίση. Ακόμα και τώρα, που ο πληθωρισμός τις αναγκάζει να αυξήσουν επιτόκια και να μειώσουν την ποσότητα χρήματος στις αγορές, οι επενδυτές περιμένουν πώς και πώς την επιστροφή στην «ποσοτική χαλάρωση» και στο τύπωμα χρήματος. Η ώρα, πιθανότατα, πλησιάζει. Ήδη η ΕΚΤ και η Τράπεζα της Αγγλίας δείχνουν πως δεν πρόκειται να επιμείνουν στα υψηλά επιτόκια. Η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας, εδώ και καιρό, μειώνει επιτόκια. Μένει η Fed, η Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα, να ανακρούσει πρύμναν. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι αυτό ίσως συμβεί στο πρώτο τρίμηνο του επόμενου έτους. Πιθανότατα είναι και έτσι. Δεν σημαίνει όμως άλλα δεκατέσσερα χρόνια φτηνού χρήματος και εντυπωσιακών αποδόσεων.

Όσοι πιστεύουν πως ο χρόνος για τους επενδυτές μπορεί να γυρίσει στο –μακρινό– 2019 ενδέχεται να απογοητευτούν. Ο καιρός των μεγάλων κεντρικών τραπεζών παρέρχεται και μαζί του και μια γενιά επενδύσεων και επενδυτών.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή… Το 2008, το φιλελεύθερο οικοδόμημα του καπιταλισμού κατέρρευσε. Παρά τα χαμηλά

Ο

καιρός των μεγάλων κεντρικών τραπεζών τελειώνει…

επιτόκια, την απουσία πληθωρισμού και τη σχετικά καλή ανάπτυξη εκείνη την εποχή, μέσα σε έναν χρόνο, η αγορά, εξαιτίας των δικών της λαθών, πάγωσε και οδήγησε όλες τις μεγάλες τράπεζες στα όρια της κατάρρευσης. Το αόρατο «χέρι» της αγοράς έγινε ένα πολύ ορατό «χέρι» των τραπεζών που ζητούσε βοήθεια. Το σύστημα μπήκε «στον γύψο», όπου και παρέμεινε για πολύ καιρό. Για τα επόμενα δεκατέσσερα χρόνια, ακολούθησε μια σχεδόν παρωδία του καπιταλιστικού συστήματος. Σε κάθε ίχνος μεταβλητότητας στις αγορές, οι κεντρικές τράπεζες αύξαναν το «τύπωμα χρήματος» και ανέβαλλαν κάθε διάθεση ομαλοποίησης των επιτοκίων.

Το να το δίνει κάποιος μια ισχυρή αγωγή για σύντομο χρονικό διάστημα, συνήθως, είναι καλό για τους ασθενείς. Το να τη δίνει για δεκατέσσερα χρόνια σημαίνει ένα πράγμα:

ότι ο ασθενής δεν είναι ικανός να σταθεί στα πόδια του.

Το οικοδόμημα του «εύκολου χρήματος»

είχε πολλούς οπαδούς. Όσοι είχαν ιδιωτικά χαρτοφυλάκια είδαν τις αποδόσεις τους να εκτοξεύονται. Οι κυβερνήσεις είδαν τις κεντρικές τράπεζες να αγοράζουν το χρέος τους, μειώνοντας δραματικά τις αποδόσεις (και συνεπώς τα έξοδα εξυπηρέτησής του)

και, ουσιαστικά, μειώνοντας τη δύναμη των ξένων επενδυτών σε κάθε χώρα. Παράλληλα, η υπερ-ρευστότητα της αγοράς

σήμαινε πως οι κυβερνήσεις δεν χρειαζόταν

να δανειστούν σημαντικά για να στηρίξουν τις οικονομίες τους. Κάπως έτσι, οι επενδύσεις, οι συντάξεις και η ίδια η οικονομία πέρασαν στην ευθύνη των μεγάλων κεντρικών τραπεζών.

Όμως το σύστημα δεν είναι φτιαγμένο για να δουλεύει τόσο χειραγωγούμενο. Οι υπερυψηλές αποδόσεις στη χρηματιστηριακή οικονομία σήμαιναν μειωμένες επενδύσεις

στην πραγματική οικονομία. Όσοι είχαν σημαντικά μερίδια αγοράς είδαν τη χρηματιστηριακή τους αξία να εκτοξεύεται και απέκτησαν τη δυνατότητα να αγοράσουν τους ανταγωνιστές τους, διατηρώντας έτσι τη δεσπόζουσα θέση τους, σε σημείο μονοπωλίου. Ποιος μπορεί να φανταστεί, σήμερα, έναν κόσμο χωρίς την Google; Λιγότερες ιδέες, λιγότερος ανταγωνισμός, λιγότερες καλές δουλειές και συνεπώς σταθερά πραγματικά εισοδήματα για το 90% των φορολογουμένων του πλανήτη, που δεν έχουν πρόσβαση στις χρηματιστηριακές αγορές.

Και, μετά, ήρθε η πανδημία και ο πληθωρισμός

Οι κεντρικές τράπεζες αποφάσισαν να πολεμήσουν τον πληθωρισμό, κάνοντας κάποιες γενναίες υποθέσεις. Όπως, για παράδειγμα, ότι μπορούν –πράγμα αμφισβητήσιμο σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Ή ότι αν οι καταναλωτές αυξήσουν τις πληθωριστικές τους προσδοκίες, θα διεκδικήσουν και θα πετύχουν ισόποσες αυξήσεις (!) από τις επιχειρήσεις στις οποίες δουλεύουν και μετά θα ξοδέψουν τα έξτρα χρήματα σε ακριβότερα προϊόντα.

Για να το κάνουν, δήλωσαν ότι η ανάπτυξη πρέπει να μειωθεί, οι τιμές των ακινήτων να πέσουν σημαντικά, η πρόσβαση των επιχειρηματιών σε φθηνά κεφάλαια να μειωθεί δραματικά, η ανεργία να ανέβει και ο κόσμος να αποτραπεί, πάση θυσία, από το να ζητήσει αυξήσεις.

Και όλα αυτά ως αποτέλεσμα της στρατηγικής τεσσάρων-πέντε μη εκλεγμένων κεντρικών τραπεζιτών, που έχουν πλέον όχι μόνο λόγο, αλλά και απόφαση για σημα-

φάκελος - Investors & Investment Guide 2023

ντικό μέρος της καθημερινής μας δραστηρι-

ότητας. Οι κεντρικές τράπεζες είναι θεσμικά

ανεξάρτητες. Πράγμα που σημαίνει πως,

μετά από δύο χρόνια πανδημίας, μπορούν

να επιλέξουν να χτυπήσουν την παγκόσμια

οικονομία, και κάθε αντίρρηση ή ερώτηση να

θεωρείται επικίνδυνη για το σύστημα.

Όμως, τόση δύναμη είναι δύσκολο να παραμείνει συγκεντρωμένη σε μια δημοκρατία,

ιδιαιτέρως όταν η δημοκρατία τείνει στον

λαϊκισμό. Το 1983, όταν ο Paul Volcker, ο

Αμερικανός κεντρικός τραπεζίτης αύξανε δραματικά τα επιτόκια, πολίτες του έστελναν

τα κλειδιά των σπιτιών τους ως ένδειξη διαμαρτυρίας.

Στην εποχή του Twitter και των social media, οι αντιδράσεις μπορεί να είναι πιο ακραίες. Ήδη, ο προηγούμενος Αμερικανός πρόεδρος

αμφισβήτησε τις αποφάσεις της Fed. Η προηγούμενη πρωθυπουργός της Μ. Βρετανίας,

Λιζ Τρας, είπε πως πρέπει να εξεταστεί η δημόσια εντολή στις κεντρικές τράπεζες.

Η διάθεση της ΕΚΤ να κρατάει πάση θυσία

το Ευρώ ενωμένο με αγορά περιφερειακού χρέους αμφισβητείται συχνά από τις γερμανικές κυβερνήσεις.

Δεν είναι λίγες οι φορές που οι οικονομολόγοι αποτυγχάνουν να αφουγκραστούν την

κοινωνία. Στην περίπτωση των κεντρικών

τραπεζών, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι πολύ εμφανή. Και στη γωνία, πλέον, τους περιμένουν πολιτικοί που ίσως δεν διστάσουν

να τους ρίξουν το φταίξιμο για μια παραπαίουσα οικονομία ή ακόμα και μια κρίση. Η ανεξαρτησία τους θα δοκιμαστεί σύντομα.

Και μαζί με αυτήν και η δυνατότητά τους να τυπώνουν φθηνό χρήμα και να το διοχετεύουν στις αγορές ανεξέλεγκτα.

αγορές

του Γιώργου Καραγιάννη, δημοσιογράφου-αναλυτή

Το περασμένο διάστημα, οι αναλυτές έλεγαν ότι η Wall Street είναι “bullish” στην Ευρώπη. Πρόσφατα, αυτό που συνέβη στις κυριότερες ευρω-αγορές έμοιαζε με «πάρτι». Και η Κριστίν Λαγκάρντ έμοιαζε με αυτήν που... έβαζε τη μουσική.

Σε αυτά προσθέστε και τα εταιρικά κέρδη, αλλά και τη γενικότερη εικόνα, με την ευρωζώνη να παραμένει, έστω και οριακά, σε ανάπτυξη, και έχετε… τη «συνταγή».

Οι κυριότερες αγορές της Γηραιάς Ηπείρου κινήθηκαν με ισχυρά κέρδη, τα οποία ξεπέρασαν το 1% και έφεραν τον πανευρωπαϊκό δείκτη Stoxx 600 σε υψηλά έτους.

Και τι ήταν αυτό που προκάλεσε το «πάρτι»

και γιατί αναμένεται ότι θα συνεχιστεί; Του... «πάρτι» των κερδών στις ευρωαγορές είχε προηγηθεί η απόφαση της ΕΚΤ να αυξήσει τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης.

Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αποφάσισε να αυξήσει τα βασικά της επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης και αναμένει να τα αυξήσει ακόμη περισσότερο. Η Κεντρική Τράπεζα έχει δηλώσει ότι θα αυξήσει τα επιτόκια κατά άλλες 50 μονάδες βάσης στην επόμενη συνεδρίαση νομισματικής πολιτικής της τον Μάρτιο. Στη συνέχεια, θα παρακολουθεί τις πληθωριστικές πιέσεις και θα προβεί στις αναγκαίες προσαρμογές της νομισματικής της πολιτικής.

«Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει τις σημαντικές αυξήσεις επιτοκίων σε σταθερό ρυθμό και τη διατήρησή τους σε επίπεδα αρκούντως περιοριστικά, για να διασφαλίσει την έγκαιρη επιστροφή του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%» διεμήνυσε η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, στη συνέντευξη Τύπου. Παράλληλα, η Τράπεζα της Αγγλίας αύξησε τα επιτόκια για δέκατη συνεχή φορά, στο υψηλότερο σημείο από το 2008, αλλά αυτήν τη φορά δεν επανέλαβε τη δέσμευσή της να συνεχίσει να τα αυξάνει «δυναμικά» αν χρειαστεί και δήλωσε ότι ο πληθωρισμός έχει μάλλον κορυφωθεί.

«Η δήλωση της BoE είναι πιθανό να ερμηνευθεί ως μήνυμα ότι αναμένει επιβράδυνση της οικονομίας τους επόμενους μήνες, μετά από μια επιτάχυνση κατά το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους» εξηγούν οικονομολόγοι.

Κάπως έτσι, ο πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600 ενισχύθηκε κατά 1,35%, φτάνοντας στις 459 μονάδες, το υψηλότερο επίπεδο που έχει βρεθεί από τις 18 Φεβρουαρίου 2022, ενώ στο ίδιο κλίμα ακολούθησαν και τα υπόλοιπα χρηματιστήρια. Με άνοδο 2,16% ο γερμανικός δείκτης DAX30, με 1,26% ο γαλλικός CAC40, με 0,79% ενισχύθηκε ο βρετανικός FTSE 100, ενώ ο ιταλικός FTSE ΜΙΒ κατέγραψε κέρδη 1,4% και ο ισπανικός IBEX σκαρφάλωσε στο 1,7%.

Στο επίπεδο των εταιρικών αποτελεσμάτων, όπου ήταν στραμμένη η επενδυτική προσοχή, για το έτος που έληξε, το 2022, η Shell ανακοίνωσε προσαρμοσμένα κέρδη ύψους 39,9 δισ. δολ., υπερδιπλάσια από τα κέρδη του 2021 (19,29 δισ. δολ.) και υπερτριπλάσια από το προηγούμενο ετήσιο ρεκόρ του 2008 (28,4 δισ. δολ.).

Οι τάσεις στις διεθνείς

Η Shell κατάφερε να το επιτύχει αυτό χάρη στις προσπάθειές της να επικεντρωθεί στα πιο κερδοφόρα έργα, να βελτιώσει την

αποδοτικότητα του κόστους και να μειώσει

το χρέος. Η εταιρεία επωφελήθηκε επίσης

από τις υψηλότερες τιμές του πετρελαίου, οι οποίες αύξησαν τα κέρδη τόσο στις επιχειρή-

σεις του upstream όσο και στις επιχειρήσεις

του downstream.

Παράλληλα, ισχυρά αποτελέσματα 2022

ανακοίνωσε και η Deutsche Bank, καθώς τα έσοδα και τα κέρδη αυξήθηκαν στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 15 ετών. Για

όλη τη χρονιά, τα καθαρά κέρδη της υπερ-

διπλασιάστηκαν στα 5,7 δισ. ευρώ, υπερβαίνοντας τις προσδοκίες των αναλυτών κατά

περισσότερο από 1 δισ. ευρώ.

Από τον τραπεζικό κλάδο, η Banco Santander

ανακοίνωσε μικρή αύξηση κερδών για το

τέταρτο τρίμηνο, με την ισπανική τράπεζα να

εμφανίζεται αισιόδοξη για τη συνέχεια, ανα-

φέροντας ότι περιμένει η κερδοφορία της να

βελτιωθεί το 2023.

Καλύτερα των εκτιμήσεων ήταν τα κέρδη

τέταρτου τριμήνου της ING Groep, με την

ολλανδική τράπεζα να ανακοινώνει ταυτόχρονα μέρισμα που ξεπέρασε τις προσδοκίες

της αγοράς.

Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2023

Τι συμβαίνει στο Χρηματιστήριο Αθηνών;

του Κ.Μ. Γελαντάλι

Η επανείσοδος της Motor Oil στον MSCI Greece συνδυαστικά με την επάνοδο της Eurobank στην πρώτη θέση της δεκάδας του «ελληνικού καλαθιού» της Morgan Stanley θεωρούνται από τις εξελίξεις που καθιστούν

το 2023 έτος-καμπής για την επιχειρηματική/ επενδυτική κοινότητα της χώρας. Η ένταξη της Motor Oil στον δείκτη –από όπου είχε εκπέσει τον Δεκέμβριο του 2020–αφενός σηματοδοτεί την ολική επαναφορά

ενός εκ των κορυφαίων ομίλων (με πρόσημο την έγκαιρη δραστική μετάβασή του στο green energy), αφετέρου, ανεβάζοντας σε τέσσερις τους εκπροσώπους του ευρύτερα εννοούμενου ενεργειακού κλάδου, καταδεικνύει τη δυναμική και τις προοπτικές του.

Ήδη η ΔΕΗ, η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, η Mytilineos και η Motor Oil συγκροτούν έναν (άτυπο) energy sector, με τις περισσότερες παρουσίες από κάθε άλλο κλάδο της επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Η επάνοδος της Eurobank στην πρώτη θέση της σχετικής κατάταξης –με βάση τη βαρύτητα στάθμισης στον δείκτη–, εκθρονίζοντας τον ΟΤΕ, σηματοδοτεί την επαναφορά του τραπεζικού κλάδου προς την επενδυσιμότητα. Δέκα χρόνια, η πρωτιά ανήκε στον ΟΤΕ, επί μακρόν, ο τραπεζικός κλάδος δεν είχε ούτε μία παρουσία: την περίοδο που στον MSCI Greece συμμετείχαν μόλις τρεις μετοχές/εισηγμένες, ΟΤΕ, ΟΠΑΠ και Jumbo, πλέον η εκπροσώπηση γίνεται με Eurobank, Alpha Bank και Εθνική, η δε πρώτη με ποσοστό στάθμισης 15,35% αφήνει δεύτερο τον ΟΤΕ με 13,75% και την Alpha Bank με 13,25%, σε απόσταση αναπνοής.

Οι κλάδοι που πρωταγωνιστούν στις επενδύσεις Τι σημαίνουν αυτά πέραν του σημειολογικού; Πως ο μεν «ενεργειακός» είναι από τους κλάδους που θα πρωταγωνιστήσουν τα επόμενα χρόνια είτε στην core δραστηριότητα της διύλισης είτε κυρίως στη διαδικασία «πράσινης» μετάβασης. Ο δε «τραπεζικός» επανέρχεται διεκδικώντας μέρος από την επενδυτική πίτα που είχε προ μνημονιακής κρίσης και Lehman.

Δύο ευρύτεροι κλάδοι-πυλώνες ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας με επενδυτικό/ χρηματιστηριακό «αποτύπωμα», που κατά πως φαίνεται από τις εξελίξεις των ημερών συμπληρώνονται με αυτούς των «κατασκευών-υποδομών-παραχωρήσεων», τον ευρύτερα «τουριστικό-μεταφορικό» και των «ακινήτων». Μια δυναμική πεντάδα, που προορίζεται να συμβάλει στην ανάπτυξης της «επόμενης ημέρας».

Στην ενέργεια: από 35% σε 45% ανεβαίνει ο στόχος για τη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα έως το 2030, σύμφωνα με το νέο Εθνικό Σχέδιο. Ενδεικτικό είναι

το γεγονός ότι, σύμφωνα με το νέο ΕΣΕΚ, προβλέπονται επενδύσεις 30,6 δισ. (έως το 2030). Οι παρεμβάσεις εστιάζουν σε 7 τομείς: ραγδαία ανάπτυξη των ΑΠΕ, αποθήκευση ενέργειας, ενεργειακή αποδοτικότητα, εξηλεκτρισμός των ελαφρών μεταφορών, δημιουργία οικονομίας πράσινου υδρογόνου, ανάπτυξη συνθετικών (και πράσινων RFNBO) καυσίμων και συστημικές λύσεις στη δέσμευση-αποθήκευση άνθρακα. Βασικό στοιχείο της ενεργειακής μετάβασης

αποτελεί η ασφάλεια εφοδιασμού/ενεργειακή επάρκεια, ιδιαίτερα στη μεταβατική περίοδο (μέχρι το 2030), για αυτό προβλέπονται και οι απαιτούμενες εφεδρείες: Mytilineos με αποτίμηση μεγαλύτερη των

3,5 δισ., ΔΕΗ στα 3 δισ., Motor Oil στα 2,7 και ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή στα 2,2 δισ. συνθέτουν

το ενεργειακό καρέ, εκ των κύριων επιλογών ξένων διαχειριστών. Με αποτίμηση στα 15 δισ. και οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι Eurobank, Εθνική, Alpha Bank, Πειραιώς (το 2007 μόνο η Εθνική είχε χρηματιστηριακή αξία 17 δισ.) θεωρείται πως είναι υποτιμη-

μένοι, με τη βασική προϋπόθεση πως θα συνεχιστεί η διαδικασία επαναφοράς τους προς την επενδυσιμότητα.

Σύμφωνα με τους αναλυτές, στα οικονομικά αποτελέσματα 2022 θα αποτυπώνεται

η ενίσχυση της κερδοφορίας τους (αλλά το 45% από μη επαναλαμβανόμενα), ενώ θα σηματοδοτείται η επιστροφή στη διανομή μερίσματος. Με κέρδη 1,2 δισ. η Eurobank (θα τα ανακοινώσει τέλη Φεβρουαρίου) και

με 600 εκατ., κατά πάσα πιθανότητα, θα ξανανοίξουν την αυλαία μετά από μία δεκαετία. Προφανώς, μέχρι την επαναφορά του συστήματος στην κανονικότητα, μένει να γίνουν πολλά –ουδείς ισχυρίζεται το αντίθετο–, πλην όμως ο κλάδος, μετά την «Οδύσσειά»

του και αφού στηρίχθηκε με δισ. κρατικού χρήματος (φορολογουμένων), δείχνει πως

έχει ρότα προς την... «Ιθάκη» του.

Και μόνο το γεγονός πως τα έτη 2023-2024

ξεκινά η διανομή κερδών σε επενδυτές/μετόχους αποτελεί εξέλιξη-καμπή και σηματοδοτεί αλλαγή κύκλου.

Κλάδος υπό ριζική αναδιάταξη δυνά-

μεων ο κατασκευαστικός, προορίζεται

να ανήκει στους πρωταγωνιστές της «επόμενης ημέρας». Μόλις λίγους μήνες μετά τις ραγδαίες εξελίξεις στην Intrakat, ο κλάδος βρίσκεται μπροστά σε μια σημειολογικού

χαρακτήρα αναδιάταξη, με το «πωλητήριο»

της Macquarie ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ στο σχήμα Wade

Adams-Δημήτρη Κούτρα. Κινήσεις που, με όσες έχουν δρομολογηθεί, επανακαθορίζουν ισορροπίες χρόνων, σε μια χρονιά στην οποία διαγωνισμοί για έργα (από εμβληματικά μέχρι ΣΔΙΤ και περιφερειακά) βρίσκονται

σε εξέλιξη.

Η «επόμενη ημέρα» στον κλάδο αφορά σε μια πίτα 30 plus δισ., συνυπολογίζοντας κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης, ΕΣΠΑ, ΣΔΙΤ, αποκρατικοποιήσεις, ιδιωτικά projects κ.ά. Εύλογο είναι το ενδιαφέρον όλων ανεξαιρέτως των ισχυρών του κλάδου (ΣΤΕΗΤ) για τις μεγάλες υποδομές, παραχωρήσεις κ.λπ., με ενδεικτικό και μόνο το ανεκτέλεστο των 13 δισ. (!) των BIG5 του κλάδου (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΕΛΛΑΚΤΩΡ, Mytilineos, AVAX, Intrakat).

Αναπόφευκτη, σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, είναι η περαιτέρω αναδιάρθρωση

του κλάδου, με την είσοδο νέων «παικτών», τη δημιουργία νέων κοινοπραξιών (στη διεκδίκηση μεγάλων projects, λ.χ. «Αττική Οδός»), σε σημείο που το 2024 λίγα θα είναι όμοια με του 2021/2022. Η παρουσία ξένων μεγέθους ενός Macquarie, μιας VINCI, προοιωνίζεται ανατροπές και νέες συμμαχίες.

Real estate

Η εξαγορά της Κλουκίνας-Λάππας από την Intracom Holdings, η τριπλή συμφωνία της Alpha Bank με Dimand-Premia, η «οχηματολογία» που «χτύπησε κόκκινο» στο Χρηματιστήριο Αθηνών, συνδυαστικά με τις κινήσεις των μεγάλων των «ακινήτων», διαμορφώνουν μια δυναμική για έναν κλάδο που είχε υποτιμηθεί όσο λίγοι στη διάρκεια της μνημονιακής λαίλαπας. Αρχικά, η πλευρά Κόκκαλη, που μετά την ανακοίνωση της σύστασης/λειτουργίας της νέας θυγατρικής Intracom Properties (αρχές Ιανουαρίου) έδειξε να προσανατολίζεται στη

δημιουργία ενός χαρτοφυλακίου ακινήτων, με «ώριμη/άμεση» απόδοση (με τη μορφή εσόδων από μισθώματα, ενοίκια), προχώρησε στην εξαγορά των μεριδίων των βασικών μετόχων της Κλουκίνας-Λάππας, αναδεικνύοντας την υποτιμημένη αξία της εισηγμένης.

Με διαφορά λίγων ημερών, η συμφωνία της Alpha Bank με δύο από τις σημαντικότερες εταιρείες αξιοποίησης ακινήτων, την Dimand (των Δημήτρη Ανδριόπουλου-Νίκου Δήμτσα) και την Premia (του Ηλία Γεωργιάδη), συγκροτώντας ένα από τα μεγαλύτερα σχήματα του κλάδου. Ύψους 438 εκατ., το project SkyLine είναι χαρακτηρι-

φάκελος

στικό για το ότι προσέλκυσε το ενδιαφέρον

της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης

και Ανάπτυξης, με την EBRD να συμμετέχει

σε δεύτερο χρόνο στο συγκεκριμένο σχήμα.

Ξένα και εγχώρια επενδυτικά/επιχειρηματικά

κεφάλαια διαβλέπουν σημαντικά περιθώρια

ανέλιξης ενός κλάδου που μόλις από το

2021 άρχισε να βγαίνει από υπερδωδεκαετή

περίοδο απαξίωσης, με fund του μεγέθους

ενός HIG ή μιας Prodea (με εσωτερική αξία

δισ.) να επενδύουν από αρκετά χαμηλότε-

ρες τιμές. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως η

Prodea Investments και η Grivalia Properties

(απορροφήθηκε από την Eurobank) επέν-

δυσαν πάνω από 1 δισ. στη διάρκεια της

μνημονιακής κρίσης, για να ακολουθήσει η

δημιουργία σχημάτων ειδικού σκοπού από

επιχειρηματικούς ομίλους του μεγέθους

μιας Viohalco (Noval Property), μιας Fourlis (Trade Estates), της Quest Holdings (BriQ),

της Lamda Development (Lamda Malls) και

άλλων μικρότερων του χώρου.

Κοινός παρονομαστής επιχειρηματιών/

βασικών μετόχων εισηγμένων, όπως της

οικογένειας Στασινόπουλου, της πλευράς

Φουρλή, του Θεόδωρου Φέσσα, του Σπύρου

Λάτση, η ανάδειξη των σημαντικών περιθωρίων ανάπτυξης, με αποδόσεις μεγαλύτερες του ευρωπαϊκού μέσου όρου συνδυαστικά

με την προσέλκυση νέων επενδυτικών κεφαλαίων.

Σε δύο κυρίως τομείς επικεντρώνεται ο

κλάδος, με άμεσο (ή έμμεσο) επενδυτικό/ χρηματιστηριακό αποτύπωμα: σε αυτόν της «ώριμης/άμεσης» απόδοσης (έσοδα από

μισθώματα/ενοίκια) και σε αυτόν της ανάπτυξης/αξιοποίησης (που απαιτεί σημαντικά κεφάλαια για κατασκευή/συντήρηση).

Στην πρώτη κατηγορία στόχευσε εξαρχής ο Σωκράτης Κόκκαλης, εξασφαλίζοντας μια

σταθερή ετήσια πηγή εσόδων, χαρτοφυλάκιο που η αγορά προεξοφλεί ότι θα ενισχύσει με νέες εξαγορές. Μένει να φανεί αν και πώς θα αξιοποιήσει τις συμμετοχές του στην επίσης εισηγμένη Κέκροψ (ελέγχει το 34,32% μέσω της Intradevelopment) και στο project Voria με τους αδελφούς Λασκαρίδη.

Στο μετοχικό κεφάλαιο της Κέκροψ η Alpha Bank έχει ένα ποσοστό 6,62% (έναντι εγγυήσεων προς τον Σταύρο Ψυχάρη), στο νέο σχήμα για το SkyLine συμμετέχει με 35%, ενώ στον τραπεζικό όμιλο περνούν τα assets της Αστικά Ακίνητα, που μετασχηματίζονται

σε εταιρεία με αποκλειστικό αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών διαχείρισης-εκμετάλλευσης ακινήτων.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι, σε αυτήν τη συγκυρία, τραπεζικοί όμιλοι με πλούσιο χαρτοφυλάκιο ακινήτων στρέφονται με στοχευμένες κινήσεις στον κλάδο. Όπως δεν είναι τυχαίες και οι αποχωρήσεις των πολύπειρων Χρήστου Παναγιωτόπουλου (από τη REDS)

και Πάνου Παναγιωτίδη (από την Dimand), αμφότεροι μηδενίζοντας και τη μετοχική θέση τους, με τον δεύτερο να συμφωνεί με το fund HIG.

Η προσθήκη του Πάνου Παναγιωτίδη στο team του Στέλιου Θεοδοσίου (CEO του fund)

και του Κωνσταντίνου Μπήτρου (γενικού διευθυντή της Inventio Consulting) καταδει-

κνύει το ενδιαφέρον του (μητρικού) ομίλου τόσο για τον κλάδο των logistics όσο και για εκείνων του hoteling-παρεμφερών της αξιοποίησης/εκμετάλλευσης assets «γης-ακινήτων».

Μάλιστα η έξοδος του Πάνου Παναγιωτίδη από την Dimand έκανε αίσθηση στην αγορά, καθώς ήταν εκ των ιδρυτικών παραγόντων της εταιρείας στην οποία από τον Ιούλιο 2022 μετοχική θέση έχει αποκτήσει το LatsCo family office της Μαριάννας Λάτση. Ακτινογραφώντας κανείς μετοχικά τη σύνθεση των εταιρειών του ευρύτερου κλάδου, συναντά ορισμένα από τα πιο σημαντικά ξένα ονόματα και αρκετούς επιφανείς παράγοντες, επιχειρηματίες της εγχώριας σκηνής. Μάλιστα, σε περιπτώσεις όπως η REDS, βλέπει κάποιος μεγέθη μιας Reggeborgh, που στοχεύει στην κατασκευή-ανάπτυξη-εκμετάλλευση ολόκληρων projects, τρίπτυχο που εκ των πραγμάτων απαιτεί πολλά κεφάλαια, άρα στρατηγικές συνεργασίες και συμμαχίες ισχυρών. Για την πλευρά Reggeborgh/Holterman η έγκριση της παραχώρησης της έκτασης 343 στρεμμάτων στις Γούρνες Ηρακλείου στη θυγατρική του Ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ ανοίγει τον δρόμο για την αξιοποίηση της περιοχής (πρώην αμερικανικής βάσης). Μέσω της εισηγμένης (και της RB Ellaktor) η συμμετοχή του Ολλανδού πλησιάζει το 89% του μετοχικού κεφαλαίου, ενώ στον σχεδιασμό περιλαμβάνεται η δημιουργία ενός τουριστικού-ψυχαγωγικού-εμπορικού συγκροτήματος.

Το σχέδιο ανάπτυξης στις Γούρνες περιλαμβάνει ξενοδοχείο-τουριστικές κατοικίες, καζίνο, συνεδριακό κέντρο με μαρίνα, ελικοδρόμιο, εμπορικό κέντρο. Η ανάπτυξη του

project παράλληλα με την κατασκευή του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι έχει προσελκύσει ήδη το ενδιαφέρον ξένων (αμερικανικών, γαλλικών) ομίλων, με την προοπτική

δημιουργίας ενός καζίνου να λειτουργεί ενισχυτικά.

Προς την κατεύθυνση αυτή η διοίκηση της REDS έχει υπογράψει ήδη Μνημόνιο Εμπιστευτικότητας με την Επιτροπή Εποπτείας

και Ελέγχου Παιγνίων.

Οι Γούρνες, από κοινού με τη Μαρίνα Αλίμου

και το Πάρκο Καμπά, συνθέτουν το τρίπτυχο ενδιαφέροντος της Reggeborgh, ένα από

τα αρκετά που εκπονούνται από ξένους σε συνεργασία με Έλληνες επιχειρηματίες/παράγοντες του κλάδου αλλά και με εφοπλιστές της ποντοπόρου ναυτιλίας. Διεργασίες, εξελίξεις στο επιχειρηματικό πεδίο, με άμεσο ή έμμεσο αποτύπωμα και στο επενδυτικό/ χρηματιστηριακό.

Η «αφύπνιση» των εισηγμένων είναι ομολογουμένως θεαματική –σε διάστημα λιγότερο του ενάμιση μήνα–, με την εξαγορά της ΚΛΜ και τη συμφωνία της Alpha Bank να πυροδοτούν το αγοραστικό ενδιαφέρον τόσο για τις μετοχές των συγκεκριμένων εταιρειών όσο και άλλων που δυνητικά θα μπορούσαν να αποτελέσουν στόχο εξαγοράς στο άμεσο μέλλον.

Έτσι, το τελευταίο διάστημα, στο monitoring των επενδυτών βρίσκονται εταιρείες με πλούσιο χαρτοφυλάκιο σε ακίνητα, χαμηλή χρηματιστηριακή αξία και προοπτικές αξιοποίησης (Μουζάκης, Λανακάμ). Ενδεικτική είναι η «οχηματολογία» που καλλιεργείται σε αυτές τις συνεδριάσεις συνδυαστικά με την επικείμενη εισαγωγή στο ΧΑ των Noval Property, Trade Estates, Orilina.

Top Picks της Merit Securities για το 2023

Η φετινή χρονιά έχει ξεκινήσει πολύ ικανοποιητικά, μέχρι στιγμής, για τις αγορές μετοχών σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν μπορούμε όμως να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να δούμε κάποια διόρθωση το επόμενο χρονικό διάστημα, καθώς μια σειρά από γεγονότα (αύξηση βασικών επιτοκίων, Ρωσο-ουκρανικό, κινεζική οικονομία) συνηγορούν σε αυτό. Η στάση των μεγάλων κεντρικών τραπεζών αναφορικά με το ύψος και τον ρυθμό αύξησης των επιτοκίων θα είναι κομβικής σημασίας για τις αγορές, ενώ είναι βέβαιο ότι θα καθορίσει και την ισοτιμία του Ευρωδολαρίου. Παρ’ όλη την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού τους τελευταίους μήνες, τα τελευταία μακροοικονομικά στοιχεία υποδεικνύουν ότι οι πληθωριστικές τάσεις επιμένουν, μια εξέλιξη η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει τις κεντρικές τράπεζες σε περαιτέρω σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής.

Επίσης, η έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς και οι κυρώσεις της Δύσης στη Ρωσία, αναμφίβολα, επηρεάζουν τις τιμές πώλησης και τη διαθεσιμότητα αρκετών

εμπορευμάτων, καθώς οι δύο χώρες είναι σημαντικές παραγωγοί στην παγκόσμια αγορά. Τέλος, υπάρχει αβεβαιότητα για το πώς θα κινηθεί η κινεζική οικονομία (η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη) μετά την άρση των lockdowns των τελευταίων ετών. Στην Ελλάδα, η οικονομία βρίσκεται σε θετικό έδαφος και έχει ρυθμό ανάπτυξης από τους μεγαλύτερους στην ευρωζώνη. Η οικονομική δραστηριότητα είναι αυξημένη τόσο στην πραγματική οικονομία όσο και σε επίπεδο εισηγμένων εταιρειών. Σημειώνεται ότι αρκετές εισηγμένες έχουν ανακοινώσει μακροπρόθεσμα επενδυτικά πλάνα αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ μετά από πολλά χρόνια επεκτείνουν (ή σχεδιάζουν να επεκτείνουν) τις δραστηριότητές τους και στο εξωτερικό.

Το Χρηματιστήριο Αθηνών, τις πρώτες εβδομάδες του 2023, έχει υπεραποδώσει σημαντικά έναντι των ξένων χρηματιστηρίων και διαπραγματεύεται σε πολυετή υψηλά, με την ταχύτητα της ανόδου να προκαλεί εντύπωση ακόμα και στους πιο αισιόδοξους. Σημαντικά αυξημένη είναι επίσης και η συναλλακτική

δραστηριότητα. Η αγορά αντανακλά την καλή πορεία της ελληνικής οικονομίας, προεξοφλεί την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας (που συνεπάγεται εισροή νέων κεφαλαίων στα ελληνικά assets), ενώ ποντάρει ότι από τις επερχόμενες εκλογές θα προκύψει κυβερνητικός σχηματισμός που θα ακολουθήσει την ίδια πολιτική (φιλική προς τις επενδύσεις) με την τωρινή κυβέρνηση. Από το ελληνικό χρηματιστήριο, οι μετοχικές μας επιλογές για το 2023 είναι στους κλάδους της ενέργειας (Motor Oil, Helleniq Energy), των υποδομών (ΑΔΜΗΕ) και του τουρισμού (Aegean Airlines). Από τις μικρότερες κεφαλαιοποιήσεις είμαστε θετικοί για τις προοπτικές των εταιρειών Κρι Kρι και Παπουτσάνη.

MERIT SECURITIES-TOP PICKS

ΜΕΤΟΧΗ ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ

• Μετασχηματισμός του Ομίλου από διυλιστήριο σε έναν σύγχρονο διαφοροποιημένο ενεργειακό όμιλο.

ΜΟΗ

• Το σύνολο των επενδύσεων που προγραμματίζονται ως το 2030 ξεπερνούν τα 4 δισ. ευρώ και αφορούν νέα έργα ΑΠΕ, επέκταση του δικτύου ηλεκτροκίνησης και «πράσινα» καύσιμα.

• Το διυλιστήριο είναι καθαρά εξαγωγικό (περίπου το 70% των πωλήσεων είναι εξαγωγές).

• Νέες επενδύσεις του ομίλου σε ΑΠΕ, καθώς και σε άλλες καθαρές μορφές ενέργειας (υδρογόνο, βιοαέριο κ.ά.).

• Σχεδιάζεται το πρατήριο του μέλλοντος, το οποίο θα περιλαμβάνει διαφοροποιημένα

ΕΛΠΕ

ΑΔΜΗΕ

προϊόντα, CNG και αργότερα διανομή υδρογόνου.

• Η μερική/ολική πώληση του ποσοστού που κατέχει το Δημόσιο στον όμιλο είναι κομβικής σημασίας.

• Σε όρους EV/ RAB, η μετοχή διαπραγματεύεται με discount σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές εταιρείες υποδομών.

• Η εταιρεία υλοποιεί μια σειρά από projects αξίας περίπου 5 δισ. ευρώ, που κατά την ωρίμανσή τους θα προσφέρουν επιπλέον έσοδα στον ΑΔΜΗΕ.

• Ανανέωση και επέκταση στόλου.

ΑΡΑΙΓ

• Δημιουργία Τεχνικής Βάσης.

• Επέκταση στην αγορά της Ρουμανίας.

• Ισχυρή θέση στην ευρωπαϊκή αγορά με ένα από τα πιο σύγχρονα εργοστάσια παραγωγής στερεού σαπουνιού.

ΠΑΠ

• Ενίσχυση πωλήσεων με το λανσάρισμα νέων branded προϊόντων.

• Ολοκλήρωση επενδυτικού πλάνου ύψους 25 εκατ. ευρώ

• Σύμφωνα με τη διοίκηση, οι πωλήσεις θα φτάσουν τα 200 εκατ. ευρώ το 2023.

ΚΡΙ

• Παρά τη μείωση της κερδοφορίας το 2022, η εταιρεία κατάφερε να αυξήσει τα μερίδια αγοράς της.

• Στο εξωτερικό υπάρχουν μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης για το ελληνικό γιαούρτι, ιδιαίτερα στην αγορά της Ιταλίας και στις σκανδιναβικές χώρες.

Αμοιβαία Κεφάλαια:

Στροφή προς πιο συντηρητικού τύπου προϊόντα

Ανάλυση του Κώστα Σιαμπράκου για την αγορά των ΟΣΕΚΑ (Α/Κ) τα έτη 2022-2023

Τα πιο δύσκολο έτος μετά το 2008 ήταν το 2022, μια χρονιά γεμάτη χρηματοοικονομικά, γεωπολιτικά και λοιπά προβλήματα, που οδήγησαν σε καταστροφικές ομολογιακές, αλλά και μετοχικές αποδόσεις, με τους μεριδιούχους-επενδυτές να ψάχνουν, απεγνωσμένα, καταφύγια, με παράλληλες δύσκολες επενδυτικές αποφάσεις.

Παρ’ όλα αυτά, όμως, ο πολύπειρος ελληνικός θεσμός των Α/K, κατάφερε –παρότι σε αρνητικές αποδόσεις ακολούθησε τη ροή των διεθνών αγορών– ένα διττό αποτέλε-

σμα: όχι μόνο να «σταθεί επάξια στα πόδια του», αλλά και να δημιουργήσει περαιτέρω μελλοντικές σταθερές βάσεις. Κι αυτό γιατί, κάνοντας μια μικρή ανασκόπηση, οι απώλειες του Ενεργητικού ήταν μόλις -2,15%, με τη συνολική κεφαλαιοποίηση να διαμορφώνεται στα 10,883 δισ. ευρώ, χάνοντας περί τα 243 εκατ. ευρώ. Δύο ήταν οι «στυλοβάτες» αυτής της υποχώρησης σε πολύ ανεκτά επίπεδα: α) ο υψηλός όγκος εισροών, που ανήλθε σε 611 εκατ. ευρώ και β) η αυτονόμηση της ελληνικής μετοχικής αγοράς έναντι των αντίστοιχων ξένων, της οποίας το θετικό πρόσημο επέφερε θετική μέση απόδοση 4,56% και 3,96% στις κατηγορίες που δραστηριοποιούνται σε αυτό, δηλαδή στα Μετοχικά Α/Κ Δείκτη και στα Μετοχικά Α/Κ Ελλάδας, αντιστοίχως. Καθώς, από τις 18 κατηγορίες των Α/Κ οι

16 υπέστησαν σημαντικές ζημιές, εύλογα το πρόσημο της μέσης απόδοσης του συνόλου

της αγοράς ήταν έντονα αρνητικό, κυμαινόμενο στο -9,11%. Σε μέση αρνητική απόδοση, επίσης, ξεχώρισαν τα Μετοχικά Α/Κ Αναπτυσσομένων Αγορών με -32,46% (το ένα από τα δύο Α/Κ της κατηγορίας ήταν εκτεθειμένο στη ρωσική αγορά). Ακολούθησαν τα Μετοχικά Α/Κ Αμερικής με -16,48%, τα Μετοχικά Α/Κ Διεθνή με -16,05% και τα Funds of Funds Μετοχικά με -14,14%. Εξίσου υψηλές απώλειες για τις ομολογιακές κατηγορίες, οι οποίες κυμάνθηκαν σε εύρος από -12,34% για τα Ομολογιακά Α/Κ Ελλάδας έως και -6,34% για τα Ομολογιακά Α/Κ Διεθνή.

Τη συμπεριφορά των μεριδιούχων στη διάρκεια του 2022 μόνο μία λέξη μπορεί να την περιγράψει: «μνημειώδης». Πράγματι, θα τη θυμόμαστε για σειρά ετών, καθώς οι τελευταίοι όχι μόνο δεν προέβησαν σε εκτενείς εκροές στις βραχυπρόθεσμες περιόδους αρνητικών γεγονότων, αλλά, τουναντίον, σταδιακά και συνεχιζόμενα, αύξαναν τις αγορές μεριδίων, οπότε κατ’ επέκταση και τον όγκο εισροών (πολλές τοποθετήσεις έγιναν μάλιστα σε πολύ χαμηλά επίπεδα καθαρών τιμών). Στις 10 κατηγορίες, το τελικό ισοζύγιο εισροών/εκροών έκλεισε με θετικό όγκο συναλλαγών. Στην επενδυτική προτίμηση των μεριδιούχων σταθερά παρέμειναν (όπως και τα προηγούμενα έτη) τα Μικτά Α/Κ με 357 εκατ. ευρώ. Αμέσως επόμενα τα Σύνθετα Α/Κ Ειδικού Τύπου με 171 εκατ. ευρώ (η κατηγορία «ξύπνησε» μετά από πολλά έτη) και τα Funds of Funds Μικτά με 99 εκατ. ευρώ (συνεχίζοντας την πολύ καλή πορεία εισροών των προηγούμενων δύο ετών). Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στα Ομολογιακά Α/Κ Ελλάδας, τα οποία, το τελευταίο δίμηνο του έτους, όχι μόνο απορρόφησαν εκροές αξίας 180 εκατ. ευρώ μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου, αλλά γύρισαν το ισοζύγιο σε θετικό, με αξία 45 εκατ. ευρώ.

Αρνητικός πρωταγωνιστής ήταν τα Μετοχικά Α/Κ Ελλάδας, με εκροές 70 εκατ. ευρώ (οι υψηλότερες της αγοράς για το 2022) και αμέσως επόμενα τα Σύνθετα Α/Κ Absolute Return και τα Ομολογιακά Α/Κ Κρατικά Αναπτυγμένων Χωρών με 43 και 24 εκατ. ευρώ, κατ’ αντιστοιχία.

Οι σταθερές, λοιπόν, βάσεις που κατάφερε ο θεσμός των Α/Κ το έτος 2022, με αρωγό τη

«λαμπρή» συμπεριφορά των μεριδιούχων, αποδεικνύονται περίτρανα στην έναρξη του έτους 2023. Χωρίς καν να συμπληρωθούν οι 45 πρώτες ημέρες της χρονιάς, το Ενεργητικό έχει επιτύχει άνοδο 9,27% (ή, σε απόλυτα νούμερα, αύξηση κεφαλαιοποίησης περί το 1 δισ. ευρώ) και πλέον προσεγγίζει τα 12 δισ. ευρώ. Μιλάμε για υψηλά 15ετίας ως προς την αξία του Ενεργητικού, καθώς τέτοια νούμερα έχουμε να δούμε από τα τέλη του 2008, όταν ο θεσμός των Α/Κ κατέγραφε αξία 10,415 δισ. ευρώ. Στους στυλοβάτες της προηγούμενης χρονιάς –δηλαδή στους μεριδιούχους και στις θετικές αποδόσεις των Α/Κ που δραστηριοποιούνται στο ελληνικό χρηματιστήριο– ήρθαν να προστεθούν και οι αναπάντεχα υψηλές διεθνείς αποδόσεις. Η ενίσχυση του Ενεργητικού προήλθε κατά το

ήμισυ από τη θετική μέση απόδοση 4,91%

της αγοράς των Α/Κ και από τις έντονες εισροές, αξίας 511 εκατ. ευρώ.

Για την ιστορία, να αναφέρουμε ότι η σχετικά εύκολη διάσπαση του Γενικού Δείκτη του ΧΑ των 1.000 μονάδων και

η περαιτέρω ανοδική του κίνηση μεταφράζονται, μέχρι στιγμής, σε θετική μέση

απόδοση 14,95% για τα Μετοχικά Α/Κ

Δείκτη και 13,23% για τα Μετοχικά Α/Κ

Ελλάδας. Αμέσως επόμενα είναι τα Μετοχικά

Α/Κ Ευρωζώνης με 9,34% και τα Μετοχικά

Α/Κ Διεθνή με 8,18%. Αποδόσεις που ούτε

οι πιο αισιόδοξοι αναλυτές, σε παγκόσμιο

επίπεδο, δεν θα μπορούσαν να φανταστούν.

Δεν πρέπει όμως κανείς να εφησυχάζει,

καθώς τα μακροοικονομικά –και όχι μόνο–

προβλήματα παραμένουν εδώ, ο δρόμος για

τη λύση τους δείχνει μακρύς, ενώ οι απο-

δόσεις μέχρι στιγμής έχουν προέλθει από

υψηλές προσδοκίες γρήγορης επίλυσης των

θεμάτων αυτών. Θα δούμε…

Οι πρώτες ημέρες του έτους δείχνουν μια

αλλαγή συμπεριφοράς στην επενδυτική

σκέψη των μεριδιούχων: στροφή προς πιο

συντηρητικού τύπου προϊόντα. Οι εισροές

άλλωστε το δείχνουν ξεκάθαρα: Ομολογιακά

Α/Κ Ελλάδας 480 εκατ. ευρώ, Ομολογιακά

Α/Κ Διεθνή 115 εκατ. ευρώ και ΑΚΧΑ Κυμαι-

νόμενης ΚΑΕ 59 εκατ. ευρώ, Funds of Funds

Ομολογιακά 11 εκατ. ευρώ.

Σε αντίθετη φορά, εκροές 91 εκατ. ευρώ στα Funds of Funds Μικτά, 43 εκατ. ευρώ στα Μετοχικά Α/Κ Ελλάδας, οι δε υπόλοιπες κατηγορίες δείχνουν να έχουν «κολλήσει». Ως προς τις Ομολογιακού Τύπου κατηγορίες, υπάρχει εξήγηση. Από τις αρχές του περασμένου Νοεμβρίου, οι εισροές ξεπερνούν τα 800 εκατ. ευρώ, με κύριο άξονα τους τραπεζικούς ομίλους, οι οποίοι, στην προσπάθεια ανάπτυξης των εργασιών τους στον χώρο του asset management, ως αιχμή του δόρατος το τελευταίο τρίμηνο έχουν τα νέου τύπου Ομολογιακά Α/Κ (τόσο εσωτερικού όσο και διεθνή) συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας, με διανομή μάλιστα ετήσιου μερίσματος στους μεριδιούχους. Ως προς τις Μικτού και Μετοχικού Τύπου κατηγορίες, όμως, είναι δύσκολο να απαντηθεί το ζήτημα των εκροών (δεν θέλουμε να πιστεύουμε ότι «κομμάτι» των εισροών στις Ομολογιακού Τύπου κατηγορίες προέρχεται από τις υπόλοιπες). Ειδικότερα μάλιστα για

τα Μετοχικά Α/Κ Ελλάδας, που από το 2022 μέχρι και σήμερα μετρούν αρνητικό ισοζύγιο 113 εκατ. ευρώ. Το αποτέλεσμα είναι το μερίδιο αγοράς τους έναντι του Ενεργητικού να κυμαίνεται στο 12,23%, πολύ κάτω από τον μέσο όρο 17,19% της προηγούμενης

δεκαετίας ή από τον μέσο όρο 14,48% της τριακονταετίας. Μάλιστα, το μερίδιο αγοράς τους θα ήταν πιο μικρό αν οι εκροές δεν καλύπτονταν από τις θετικές αποδόσεις.

Την περίοδο που διανύουμε, το ΧΑ δείχνει να πείθει τους ξένους επενδυτές, αλλά όχι τους εγχώριους μεριδιούχους. Προσωπική μας γνώμη είναι ότι αυτή η συμπεριφορά θα αλλάξει, στη διάρκεια της χρονιάς, όχι μόνο προς τα Μετοχικά Α/Κ Ελλάδας, αλλά και προς τις άλλες κατηγορίες.

Μείνετε, λοιπόν, «συντονισμένοι» στον ελληνικό θεσμό των αμοιβαίων κεφαλαίων και προσοχή: διατηρήστε υψηλά αντανακλαστικά, καθώς τα προβλήματα στο διεθνές περιβάλλον παραμένουν ακόμη.

για το 2023

του Ιωσήφ Παπαδογιάννη, Διευθυντή

Επενδύσεων, Alpha Trust

Το 2022 αποτέλεσε μια έντονα ταραχώδη

χρονιά για το σύνολο σχεδόν των διεθνών

αγορών. Αν και τα κέρδη του τελευταίου

τριμήνου περιόρισαν τις ετήσιες απώλειες, η συνολική σε δωδεκάμηνη βάση ποσοστιαία υποχώρηση των κυριότερων αγορών (μετοχών και ομολόγων) κυμάνθηκε σε

διψήφια νούμερα ή κοντά σε αυτά.

Οι αυξανόμενοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι –

απόρροια της ρωσικής εισβολής στην Ου-

κρανία–, οι επιπτώσεις της πολιτικής “zerocovid” της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία,

αλλά κυρίως η αλματώδης αύξηση του πληθωρισμού στις δυτικές οικονομίες και η επακόλουθη αύξηση των παρεμβατικών επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες αποτέλεσαν τις βασικές παραμέτρους που οδήγησαν τις κινητές αξίες σε χαμηλότερα επίπεδα

αποτιμήσεων.

Η ανάκαμψη των αγορών, που σημειώθηκε

στο τελευταίο τρίμηνο του 2022, συνεχίστη-

κε και τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους.

Η υποχώρηση των πληθωριστικών πιέσεων

σε επίπεδα κάτω από τα υψηλά του φθινο-

πώρου σε Ευρώπη και Αμερική ενίσχυσε τις

προσδοκίες που θέλουν να βρισκόμαστε

κοντά στην κορυφή του κύκλου αύξησης

των παρεμβατικών επιτοκίων των κεντρικών

τραπεζών.

Παράλληλα, στην άνοδο των αγορών κατά

τον πρώτο μήνα του έτους συνέβαλε και το

εκ νέου άνοιγμα της Κίνας και η εγκατάλειψη

της πολιτικής “zero-covid” στα τέλη Δεκεμβρίου.

Για το σύνολο του τρέχοντος έτους, τα ισχυρότερα των αναμενομένων, μέχρι σήμερα, οικονομικά στοιχεία οδήγησαν τους διεθνείς οίκους σε συγκρατημένες θετικές αναθεωρήσεις όσον αφορά στην ανάπτυξη της διεθνούς οικονομίας. Οι θετικές εκπλήξεις προήλθαν από τα στοιχεία ιδιωτικής κατανάλωσης, την επενδυτική δραστηριότητα και τα στοιχεία απασχόλησης στις ανεπτυγμένες οικονομίες, αλλά και από τις ισχυρότερες του αναμενομένου δημοσιονομικές παρεμβάσεις. Παράλληλα, η σταδιακή εξομάλυνση της λειτουργίας της διεθνούς παραγωγικής αλυσίδας λειτούργησε περιοριστικά στους ρυθμούς ανόδου τιμών και έδωσε νέα περιθώρια ανάπτυξης σε συγκεκριμένους τομείς. Έτσι, η τελευταία αναθεωρημένη εκτίμηση του ΔΝΤ κάνει λόγο για παγκόσμιο ρυθμό ανάπτυξης 2,9% το 2023, δηλαδή 0,2% υψηλότερο από τον ρυθμό που προέβλεπε

τρεις μήνες πριν, σημαντικά χαμηλότερο όμως από το 3,8%, που αποτελεί τον μέσο όρο της τελευταίας εικοσαετίας.

Με δεδομένες τις διεθνείς γεωπολιτικές και οικονομικές συνθήκες, το ισοζύγιο κινδύνων παραμένει αρνητικό. Παρά τη μερική εξομάλυνση στις τιμές αερίου και ενέργειας, μια κλιμάκωση στον πόλεμο της Ουκρανίας θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην εξέλιξη του πληθωρισμού και την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Οι σχετικές με τον Covid εξελίξεις στην Κίνα θα μπορούσαν να επιδράσουν αρνητικά στην ανάκαμψη.

Τέλος, η διατήρηση των επιπέδων πληθωρισμού σε επίπεδα υψηλοτέρα από τα επιδιωκόμενα από τις κεντρικές τράπεζες θα συνεπαγόταν αυστηρότερες νομισματικές πολιτικές, πιέζοντας τους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης.

Υπό αυτό το πρίσμα, το ύψος του πληθωρισμού σε διεθνές επίπεδο καθώς και ο ρυθμός μεταβολής του αναμένεται να αποτελέσουν καθοριστικό παράγοντα για την πορεία των αγορών. Tα στοιχεία απαιτούν συστηματική και προσεκτική ανάλυση, καθώς, ενώ τα επίσημα στοιχεία πληθωρισμού εμφανίζουν κάμψη, τα επιμέρους στοιχεία δομικού πληθωρισμού (εκτός τροφίμων και ενέργειας) παραμένουν σταθερά ή υποχωρούν με εμφανώς μικρότερους ρυθμούς, όπως απεικονίζουν τα παρακάτω γραφήματα.

Πηγή: Bloomberg

Σε αυτό το περιβάλλον, τα κρατικά ομόλογα έχουν επανέλθει σε θετικές επιτοκιακές αποδόσεις (yields) και μπορούν να συνδράμουν τη διασπορά και την αντιστάθμιση κινδύνου των επενδυτικών χαρτοφυλακίων.

Όσον αφορά την πορεία των μετοχικών αξιών, πολλά θα εξαρτηθούν από τη δυνατότητα των εισηγμένων εταιρειών να διατηρήσουν τα υφιστάμενα επίπεδα κερδοφορίας.

Σε κάθε περίπτωση, οι επενδυτές θα πρέπει να είναι προσεκτικοί και επιλεκτικοί στις τοποθετήσεις τους τόσο μεταξύ κατηγοριών επενδύσεων όσο και μεταξύ χωρών, κλάδων και εταιρειών.

H ελληνική οικονομία διατήρησε την αναπτυξιακή της δυναμική κατά το 2022. H εντυπωσιακή αύξηση των τουριστικών αφίξεων και εισροών καθώς και η άνοδος της ιδιωτικής κατανάλωσης είχαν σαν αποτέλεσμα ρυθμούς ανάπτυξης της τάξεως του 6%, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι σημαντικοί ρυθμοί ανάπτυξης έδωσαν ώθηση στο ελληνικό χρηματιστήριο, που έκλεισε το έτος με θετικό πρόσημο.

Κατά το τρέχον έτος, η εγχώρια οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να κινηθεί με θετικούς ρυθμούς, υψηλότερους από τους μέσους της ευρωζώνης, αν και αισθητά χαμηλότερους από αυτούς του 2022. Οι θετικές εκτιμήσεις για τα προσδοκώμενα έσοδα από τον τουρισμό, αλλά και η αξιοποίηση των πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αναμένεται να συμβάλουν ουσιαστικά στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας.

Στον αντίποδα, η ασθενέστερη οικονομική δραστηριότητα στην ευρωζώνη και η προσδοκώμενη υποχώρηση του ρυθμού αύξησης

της ιδιωτικής κατανάλωσης αναμένεται να περιορίσουν τους αναπτυξιακούς ρυθμούς.

Το γενικότερο μακροοικονομικό περιβάλλον στην Ελλάδα, όπως συνοπτικά περιγράφεται πιο πάνω, οι εκτιμήσεις για ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας εντός του έτους και τα επίπεδα κερδοφορίας των εισηγμένων ελληνικών εταιρειών δημιουργούν ένα ενδιαφέρον επενδυτικό περιβάλλον για την Ελλάδα, που δικαιολογεί μια συγκρατημένη αισιοδοξία και δημιουργεί το πλαίσιο για επιλεκτικές τοποθετήσεις.

Πηγή: Bloomberg

Ποιοι προβλέπουν κατάρρευση ακόμα και

στις 5.000 δολάρια για το Bitcoin

Θα συνεχιστεί ο «πόνος» για τα κρυπτονομίσματα

και φέτος;

του Γιώργου Καραγιάννη, δημοσιογράφου-αναλυτή

Αν το 2022 ήταν μια κακή χρονιά για τα κρυπτονομίσματα –καθώς κατέγραψαν σωρευτικές απώλειες που ξεπερνούν το 60%–, το 2023 ξεκίνησε με τους χειρότερους οιωνούς. Παρά το γεγονός ότι η κατάρρευση σταμάτησε, οι αναλυτές, σχεδόν στο σύνολό τους, βλέπουν ότι ο «κρυπτο-χειμώνας» και, ως εκ

τούτου, ο «πόνος» που προκλήθηκε στους

επενδυτές, θα συνεχιστεί σε όλο το νέο έτος.

Τα σενάρια που επεξεργάζονται είναι εφιαλτικά, καθώς δεν αποκλείουν περαιτέρω κα-

τάρρευση του Bitcoin ακόμα και στα 5.000

δολάρια…

Το 2022 ήταν η χρονιά που είδε τα επιχειρήματα των «κρυπτο-ευαγγελιστών» ότι «όσοι

επενδύουν σε αυτά γίνονται γρήγορα πλού-

σιοι» και ότι «θα αντικαταστήσουν το παραδοσιακό χρήμα» να καταρρέουν. Και, μαζί τους, να καταρρέουν κάποιες από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του οικοσυστήματος, με

κορυφαία την FTX του Σαμ Μπάνκμαν-Φριντ,

- Φεβρουάριος

μετά από τον μηδενισμό των stablecoins και την αποκάλυψη σκανδάλων, απατών και ψεμάτων.

Με το Bitcoin να έχει χάσει το 60% της αξίας του από τα ιστορικά υψηλά και την κεφαλαιοποίησης της αγοράς να έχει χάσει 1,3 τρισ. δολ., ο «σεισμός» της χρεοκοπίας της FTX φαίνεται πως δεν ήταν ακόμα το κύριο γεγονός. Την “bull market”, με την οποία είχαν ξεκινήσει τα κρυπτονομίσματα, διαδέχθηκε ο «κρυπτο-χειμώνας», ο οποίος άφησε εκατομμύρια επενδυτές σε απόγνωση. Με το 60% τουλάχιστον των retail επενδυτών να βρίσκονται «κάτω από το νερό», το ερώτημα πλέον δεν είναι το αν χάνει κανείς, αλλά πόσα χάνει. Και τον «πόνο» διαδέχεται ο τρόμος, μετά την κατάρρευση γιγάντων του χώρου, όπως οι Terraforms Labs και FTX. Θα συνεχιστεί αυτό;

Όλα συντείνουν στο συμπέρασμα ότι το 2023 θα είναι ένα ακόμα χειρότερο έτος

για τα κρυπτονομίσματα

Η απαισιοδοξία εντείνεται, καθώς η Αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (SEC)

αναμένεται να επέμβει και να επιβάλει ρυθμιστικούς κανόνες στις συναλλαγές κρυπτονομισμάτων, καθώς και αυτή αναμένει ότι ο «κρυπτο-χειμώνας» θα «βαρύνει» το 2023 και ενδεχομένως, κατά κάποιους, ακόμα και το 2024.

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι τα χειρότερα βρίσκονται μπροστά για την κρυ-

πτοαγορά. Για παράδειγμα, ο ιδρυτής και CEO της εξειδικευμένης στο Bitcoin εταιρείας Lightspark και μεγαλοεπενδυτής, Ντέιβιντ Μάρκους, απογοήτευσε τους «κρυπτο-φαν» προβλέποντας ότι ο «χειμώνας» θα συνεχιστεί και το 2023.

Για την ακρίβεια, ο διάσημος για τον ρόλο που έχει διαδραματίσει στις Paypal και Meta επενδυτής λέει ότι «οι κακοί ηθοποιοί έχουν πολλά να απαντήσουν και μετά το 2023», εννοώντας ότι θα συνεχίσουν να σέρνουν την αγορά στην υποαπόδοση ακόμα και ως το 2025!

«Δεν θα βγούμε από αυτόν τον “κρυπτο-χειμώνα” το 2023 και, πιθανότατα, ούτε το 2024. Θα πάρει μερικά χρόνια να συνέλθει η αγορά από τους ανεύθυνους “παίκτες” και για να έρθει η υπεύθυνη ρύθμισή της. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη θα χρειαστεί επίσης μερικά χρόνια επίσης για να ξαναχτιστεί», δήλωσε ο Μάρκους. Ο trader Γκάρεθ Σόλογουεϊ δεν περιμένει απλά να συνεχιστεί ο «πόνος» στην αγορά κρυπτονομισμάτων, αλλά να χειροτερεύσει, και μάλιστα αρχής γενομένης από τον Ιανουάριο του 2023! Και εξηγεί ότι «στο Bitcoin η μεταβλητότητα βρίσκεται σε χαμηλά όλων των εποχών. Η αρνητικότητα και η αδιαφορία βρίσκεται ψηλά». Ο trader επισημαίνει ότι έλειψαν και τα «ράλι» της Wall Street, που

θα έδιναν ώθηση στα κρυπτονομίσματα, αν και περιμένει να «ξεπεταχτούν» τον Ιανουάριο κάποια κρυπτονομίμστα, όπως Ethereum, Cardano, Solana και Ripple.

Ο Νίκιλες Ντε Φόρσις της Coindesk επίσης διαβλέπει ότι το 2023 θα είναι ένας δύσκολος χρόνος για τα κρυπτονομίσματα: «Υποψιάζομαι ότι ο επόμενος χρόνος δεν θα είναι και τόσο ωραίος. Καθώς οι περιπτώσεις χρεοκοπιών θα προχωρούν και πιθανότατα θα εμφανίζονται νέες χρεοκοπίες, η βιομηχανία θα έχει να αντιμετωπίσει όλο και περισσότερα αυξανόμενα ερωτήματα σχετικά με την προστασία των καταναλωτών».

Ο Λέιν Κάσελμαν, πρόεδρος της Blockchain. com στο Ηνωμένο Βασίλειο, αναφέρει:

«Αναμένω η παγκόσμια οικονομική ύφεση να κρατήσει τις τιμές των κρυπτονομισμάτων παγωμένες το 2023. Θα πρέπει να περιμένουμε επίσης να δούμε μεγάλους “παίκτες”

να θριαμβεύουν, παίρνοντας τα μερίδια αγοράς από πλατφόρμες που σήμερα είναι χρεοκοπημένες».

Ακόμα πιο εφιαλτική και πιο… ξεκάθαρη είναι η έκθεση της Standard Chartered για την πορεία του Bitcoin το 2023. Ο επικεφαλής αναλυτής της τράπεζας για τις παγκόσμιες αγορές, Έρικ Ρόμπερτσεν, σε σημείωμά του με τίτλο «Οι εκπλήξεις της χρηματαγοράς το 2023», αναφέρει ότι, το νέο έτος, το μεγαλύ-

τερο σε αξία και όγκο κρυπτονόμισμα μπορεί να πέσει ακόμα και στις 5.000 δολάρια. «Οι αποδόσεις των ομολόγων πέφτουν μαζί με τις τεχνολογικές μετοχές και, ενώ το sell-off του Bitcoin επιβραδύνεται, η ζημιά

έχει γίνει. Όλο και περισσότερες εταιρείες crypto και ανταλλακτήρια αντιμετωπίζουν ανεπαρκή ρευστότητα, οδηγώντας σε περαιτέρω χρεοκοπίες και σε κατάρρευση της εμπιστοσύνης των επενδυτών στα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία» αναφέρει η Standard Chartered.

Ως απάντηση στις δηλώσεις του επενδυτή Μαρκ Κιουμπάν ότι «είναι ανόητοι όσοι επενδύουν σε χρυσό και όχι σε κρυπτονομίσματα», η Standard Chartered προβλέπει ότι όσο το Bitcoin θα καταρρέει στη διάρκεια του 2023 τόσο ο χρυσός θα κάνει «ράλι», αυξάνοντας την τιμή του κατά 30%, στα 2.250 δολάρια την ουγγιά, και αποκαθιστώντας

τον ρόλο του πολύτιμου μετάλλου ως “safe haven asset”. Μάλιστα, η τράπεζα προβλέπει ότι ο χρυσός θα ευνοείται, «καθώς τα κρυπτονομίσματα πέφτουν περαιτέρω και περισσότερες εταιρείες crypto υποκύπτουν σε πιέσεις ρευστότητας και αποχωρήσεις επενδυτών».

Ο συνιδρυτής της Mobius Capital Partners και βετεράνος επενδυτής, Μαρκ Μόμπιους, είναι επίσης πολύ απαισιόδοξος για τα κρυπτο-

νομίσματα το 2023. Ο Μόμπιους βλέπει νέα

κατάρρευση του Bitcoin κατά επιπλέον 40%,

με την τιμή του στα 10.000 δολ. το 2023,

κατηγορώντας τη Fed για την αύξηση των

επιτοκίων και χρησιμοποιώντας τη φράση

ότι «όσο οι απώλειες αυξάνονται τόσο οι

άνθρωποι φοβούνται να διακρατήσουν τα κρυπτονομίσματα».

Ποιοι έχασαν, ποιοι χάνουν

Οι πολέμιοι των κρυπτονομισμάτων –ακόμη

κι αν επρόκειτο για προσωπικότητες όπως

ο νομπελίστας οικονομολόγος Νουριέλ

Ρουμπινί ή το πιο επιτυχημένο επενδυτικό

δίδυμο της ανθρώπινης ιστορίας, Γουόρεν

Μπάφετ και Τσάρλι Μάνγκερ– προειδοποιού-

σαν ότι τα κρυπτονομίσματα θα μηδενίσουν

και αντιμετωπίζονταν με χλευασμό από την κοινότητα των cryptos.

Οι επενδυτές, και ιδιαίτερα οι retail, θα μάθαιναν με τον πιο δύσκολο τρόπο το ρητό «ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός». Σήμερα, τα κρυπτονομίσματα βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση, οι πτωχεύσεις των τιτάνων του οικοσυστήματος πέφτουν βροχή, οι δισεκατομμυριούχοι, που ήταν η ζωντανή διαφήμιση των cryptos, πτωχεύουν ή γίνονται καταζητούμενοι φυγάδες, και 2 τρισ. έχουν εξανεμιστεί. Τα

περισσότερα από αυτά ανήκουν, ή καλύτερα ανήκαν, σε ανθρώπους που πόνταραν τις οικονομίες μιας ζωής στα κρυπτονομίσματα και σήμερα βρίσκονται σε απόγνωση. Οι περισσότεροι επενδυτές μπήκαν στο Bitcoin σε δύο κύματα: Οι πρώτοι τα Χριστούγεννα του 2017, όταν η τιμή του εκτοξεύτηκε στις 16.700 δολ. έναντι 754 δολ. έναν χρόνο νωρίτερα, και οι δεύτεροι τον Νοέμβριο του 2021, όταν στο “monster rally” η τιμή του εκτοξεύτηκε στις 68.000 δολάρια. Και στις δύο περιπτώσεις, η ζημιά έγινε λίγο αργότερα, καθώς η τιμή του κρυπτονομίσματος, στη συνέχεια, κατέρρευσε. Όπως συμβαίνει σήμερα, που κινείται περίπου στις 16.000 δολάρια.

Η αγορά των κρυπτονομισμάτων βρίσκεται σε μια φάση που ονομάζεται «κρυπτο-χειμώνας», είναι δηλαδή στη φάση του κύκλου που κάνει “bear market”. Αυτό δεν θα ήταν ανησυχητικό αν δεν προέκυπτε ότι δεν είναι ακριβώς έτσι. Γιατί έχει ξεκινήσει μια δίχως προηγούμενο κρίση, η οποία τροφοδοτείται από διάσπαρτα και φαινομενικά ασύνδετα μεταξύ τους γεγονότα, όπως η εξαΰλωση του stablecoin Luna, η κατάρρευση του 3Arrows Capital και, εσχάτως, το σκάνδαλο της FTX, που στέλνουν προς χρεοκοπία τις μεγαλύτερες και πιο “prestigious” επιχειρήσεις του οικοσυστήματος.

Για παράδειγμα, η FTX, που σήμερα χρεοκόπησε, ήταν το μεγαλύτερο ανταλλακτήριο του πλανήτη βάσει όγκου συναλλαγών, είχε κεφαλαιοποίηση άνω των 32 δισ. δολ. και ήταν χορηγός στο γήπεδο της ομάδας του ΝΒΑ, Miami Heats, το Superbowl κ.ά. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι η πλειονότητα

των επενδυτών στο Bitcoin, το οποίο είναι το μεγαλύτερο σε αξία και δημοφιλία κρυπτονόμισμα, βρίσκεται «κάτω από το νερό», δηλαδή βλέπουν το ποσό που επένδυσαν για να γιγαντώσουν να έχει απομειωθεί.

Το κακό είναι ότι, επειδή ακριβώς δεν υπάρχει επίσημος εκδότης ή εποπτεύουσα αρχή, δεν υπάρχουν και ακριβή στοιχεία για τους επενδυτές. Βέβαια, αυτό προβαλλόταν ως το μεγάλο αβαντάζ των κρυπτονομισμάτων, ότι δηλαδή είναι μια «επανάσταση» για «απελευθέρωση» από τις κεντρικές τράπεζες και τις φορολογικές αρχές, αφού διασφαλίζεται η ανωνυμία του κατόχου κρυπτονομίσματος, αλλά γύρισε μπούμερανγκ επειδή ακριβώς δεν υπάρχει μια κεντρική τράπεζα για να ελέγξει αυτό που συμβαίνει.

Κι έτσι δεν υπάρχει κανείς να απολογηθεί για τα 2 τρισ. δολ. (από τα 2,9 τρισ. που ήταν η συνολική κεφαλαιοποίηση της αγοράς κρυπτονομισμάτων), που χάθηκαν μόνο σε έναν περίπου μήνα, αυτόν που διανύουμε.

Ακόμα δυσκολότερη είναι η απάντηση ως προς το πόσοι και ποιοι είναι αυτοί που έχασαν τα παραπάνω 2 τρισ. δολάρια. Δεδομένου του ότι γνωρίζουμε τον αριθμό των διευθύνσεων που κατέχουν κρυπτονομίσματα και των πορτοφολιών, όχι όμως και τους κατόχους τους, θα βασιστούμε σε παλαιότερες έρευνες των ανταλλακτηρίων, όπως το Crypto.com (το οποίο υπολόγιζε ότι έως το τέλος του 2022 οι χρήστες κρυπτονομισμάτων θα έφταναν το 1 δισεκατομμύριο φυσικά πρόσωπα). Από αυτές προκύπτει ότι οι κάτοχοι κρυπτονομισμάτων σε όλο τον πλανήτη είναι περίπου 300 εκατομμύρια (πραγματικοί) άνθρωποι. Εξ αυτών, τουλάχιστον 145 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν επενδύσει σε Bitcoin. Από τα διαθέσιμα στοιχεία, όπως αυτά της έρευνας The Ascent, προκύπτει ότι το 74% των κατόχων κρυπτονομισμάτων σήμερα τα αγόρασε για πρώτη φορά μέσα στα τελευταία δύο χρόνια. Πρόκειται για περίπου 107 εκατομμύρια ανθρώπους από όλο τον κόσμο, οι οποίοι προσπάθησαν να δοκιμάσουν εντυπωσιακές –και ταχείες– αποδόσεις των κρυπτοαγορών το 2020 και μεγάλο μέρος του 2021, όμως σήμερα βρίσκονται εγκλωβισμένοι, όπως προαναφέραμε, «κάτω από το νερό». • • •

άρθρο

του Λεωνίδα Παπακωνσταντίνου

Chief Executive Officer at MERIT Securities

Merit:

Οι βασικοί πυλώνες της εταιρείας είναι:

Το Τμήμα Brokerage, που διενεργεί συναλλαγές στο ελληνικό και στα ξένα χρηματιστήρια για λογαριασμό ιδιωτών πελατών της, καθώς και για θεσμικούς επενδυτές, εταιρείες παροχής επενδυτικών υπηρεσιών, αμοιβαία κεφάλαια κτλ.

Το Τμήμα Asset Management, που διαχειρίζεται κεφάλαια πελατών, ιδιωτών

και εταιρικών, ανάλογα με το προφίλ τους στις ελληνικές και στις διεθνείς αγορές.

Το Τμήμα Market Making, που παρέχει υπηρεσίες ειδικής διαπραγμάτευσης

σε εισηγμένες εταιρείες του ελληνικού χρηματιστηρίου μέσω σύγχρονων πληροφοριακών συστημάτων.

των asset classes

Η νέα Merit, που προέκυψε μετά την τριπλή συγχώνευση των χρηματιστηριακών Merit, Μίδας, Πετροπουλάκης, είναι το αποτέλεσμα ενός οράματος να δημιουργηθεί μια σύγχρονη χρηματιστηριακή εταιρεία, έτοιμη να ανταποκριθεί στο συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον των αγορών, που τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίζεται από έντονη μεταβλητότητα.

Εξαρχής η φιλοσοφία μας ήταν, και είναι, ένας συνδυασμός συντηρητικής προσέγγισης, με σεβασμό στις παραδόσεις μας, αλλά και τεχνολογικών καινοτομιών και λύσεων, που μας επιτρέπουν να ανταποκρινόμαστε στον απαιτητικό κόσμο των αγορών στις οποίες δραστηριοποιούμαστε.

Η εταιρεία είναι από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές χρηματιστηριακές στην Ελλάδα σε τζίρο στο ελληνικό χρηματιστήριο και δραστηριοποιείται σε όλες τις μεγάλες διεθνείς αγορές μετοχών και ομολόγων.

Επίσης, η Merit, μέσω του Τμήματος Ανάλυσης που διαθέτει, παρέχει διαρκώς στοχευμένες αναλύσεις για τους θεσμικούς πελάτες της καθώς και για τη διοίκηση και τα στελέχη της.

Βασική προτεραιότητα της Merit, στο νέο περιβάλλον που σταδιακά διαμορφώνεται στην ελληνική οικονομία, και ειδικότερα στο ελληνικό χρηματιστήριο, είναι η επαναδραστηριοποίηση του μέσου Έλληνα ιδιώτη επενδυτή –που ακόμα διστάζει να αυξήσει την έκθεσή του στο ΧΑΑ, λόγω της ανυποληψίας του, για πολλά χρόνια– και η προσέλκυση ποιοτικών ξένων θεσμικών επενδυτών, που τοποθετούν ξανά την Ελλάδα ως επενδυτικό προορισμό στο «ραντάρ» τους.

Μεγάλα μας πλεονεκτήματα θεωρούμε πως είναι η πληρότητα στην παροχή επενδυτικών υπηρεσιών, καλύπτοντας όλα τα asset classes, και η ανεξαρτησία μας, που μας επιτρέπει να κινούμαστε πιο ευέλικτα μέσα σε ένα ταχύτατα μεταβαλλόμενο χρηματιστηριακό περιβάλλον.

Όσον αφορά την ελληνική αγορά, θεωρούμε πως, μετά από έναν επίπονο, μακροχρόνιο υφεσιακό κύκλο, που άφησε τα σημάδια του στη χώρα και στην οικονομία, πλέον μπορούμε να είμαστε πιο αισιόδοξοι για το μέλλον. Η τετραετής διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, παρά τις συνεχείς ανατροπές της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία, κατάφερε να φέρει την ισορροπία στη χώρα, να προσελκύσει επενδύσεις από το εξωτερικό και να μετασχηματίσει τομείς του κράτους που απαιτούσαν ριζικές αλλαγές.

Πλέον, η προσοχή μας εστιάζεται στο να καταφέρουμε να αποκτήσουμε, μέσω της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας, μεγαλύτερη σταθερότητα και βάθος ως οικονομία, κάτι που θα προκαλέσει το ενδιαφέρον ακόμα μεγαλύτερων επενδυτών.

Η αγορά των ακινήτων, ως πρόδρομος

δείκτης, δείχνει ότι η χώρα αλλάζει επίπεδο αλλά και τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει η χρηματιστηριακή αγορά: άνοιγμα σε ξένους επενδυτές και μεγαλύτερα εγχώρια σχήματα, που θα φέρουν εισροή ποιοτικών μακροπρόθεσμων επενδυτών, με αποτέλεσμα μια αγορά με αυξητική τάση στις τιμές αλλά και συναλλακτικό βάθος και ρευστότητα, χωρίς εγκλωβισμούς.

Πιστεύουμε ότι και η νέα Διοίκηση του Χρηματιστηρίου της Αθήνας έχει ήδη δώσει δείγματα γραφής προς αυτήν την κατεύθυνση της διεθνοποίησης και της εξωστρέφειας, γεγονός πολύ θετικό για όλη την αγορά.

Το βασικό επιχείρημα, ειδικά για τους ξένους επενδυτές, ώστε να τοποθετηθούν σε ελληνικά assets, είναι ότι, παρά την ανατίμησή τους στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται, τα yields και οι αποδόσεις στην ελληνική αγορά αναμένονται σημαντικά υψηλότερα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, τα προσεχή χρόνια. Αυτά τα δεδομένα, σε συνδυασμό με την πολιτική σταθερότητα και τη σταδιακή ωρίμανση του πολιτικού συστήματος, εγγυώνται –παρά τις πιθανές εξωγενείς αναταράξεις, που είναι φυσιολογικές και αναμενόμενες– μια πορεία χωρίς «στραβοτιμονιές» στο ορατό μέλλον. • • •

Παροχή υψηλών επενδυτικών υπηρεσιών με κάλυψη όλων

για το 2023

Στόχος είναι να

φτάσουμε στα

4,8 εκατ. γραμμές οπτικής ίνας

μέχρι και το 2027

του Γιάννη Λεοντάρη

Το 2022 αποτέλεσε ένα έτος ιδιαίτερα ενδιαφέρον για την Ελλάδα όσον

αφορά τον κλάδο της τεχνολογίας, οι εξελίξεις του οποίου προμηνύουν ένα εξίσου ενδιαφέρον 2023.

Θα μπορούσαμε να πούμε πως οι εξελίξεις

που συντελέστηκαν στους κλάδους της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών, των data centers και των ψηφιακών υπηρεσιών κατά

το 2022 δεν είχαν συντελεστεί κατά τα δέκα τουλάχιστον τελευταία χρόνια. Γεγονός που

οφείλεται σε σημαντικό βαθμό τόσο στην

πανδημία όσο και στη δεκαετή οικονομική

κρίση που είχε προηγηθεί.

Από την άλλη πλευρά, η πανδημία έφερε

«απότομα» στο προσκήνιο τη σημασία της

πληροφορικής και των δικτύων τηλεπικοι-

νωνιών για την επιχειρησιακή συνέχεια του

ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, παράλ-

ληλα όμως κατέδειξε και τις αδυναμίες και

τα «κενά» των υπαρχουσών υποδομών.

Αυτό, με τη σειρά του, έφερε ένα «ντόμινο»

εξελίξεων στους τεχνολογικούς κλάδους, τα αποτελέσματα του οποίου αναμένεται να

φανούν μέσα στο 2023, χωρίς ωστόσο να

αποκλείονται περαιτέρω εξελίξεις και αυτή

τη χρονιά.

Τηλεπικοινωνίες

Παρά το γεγονός ότι η χώρα μας εξακολουθεί να έχει μία από τις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη στις ταχύτητες του internet σε σχέση με τους χρήστες (καθώς η μεγάλη πλειοψηφία των χρηστών εξυπηρετούνται στο last mile από το απαρχαιωμένο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο χαλκού, που δημιουργεί σημαντικές καθυστερήσεις στη ροή των δεδομένων), οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι δείχνουν να έχουν καταλάβει πως αν δεν εκσυγχρονιστούν τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα, δεν πρόκειται να επεκταθούν όλες οι υπόλοιπες υπηρεσίες που προσφέρονται πάνω από αυτά (υπηρεσίες περιεχομένου, IoT κ.ά.). Άλλωστε αυτές οι υπηρεσίες θα είναι εκείνες που στο άμεσο μέλλον θα αποτελέσουν τη βασική πηγή εσόδων τους, καθώς τα νούμερα δείχνουν ξεκάθαρα ότι τα έσοδα από τις υπηρεσίες φωνής παρουσιάζουν επιταχυνόμενη κάθοδο.

Μεγάλες οι προσδοκίες

Παρά το γεγονός ότι σήμερα μόνο μια μικρή μερίδα πολιτών έχουν πρόσβαση στις συνδέσεις οπτικής ίνας (FTTH), το ποσοστό αυτό αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια, με βάση τα επενδυτικά προγράμματα

Ο τεχνολογικός «οργασμός» του 2022

δίνει τον τόνο

Τηλεπικοινωνίες

των παρόχων, αλλά και τους κυβερνητικούς στόχους. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκο Πιερρακάκη, στόχος είναι να φτάσουμε στα 4,8 εκατ. γραμμές οπτικής ίνας μέχρι και το 2027. Από αυτές τις γραμμές, τα 3 εκατομμύρια θα υλοποιηθούν από το επενδυτικό πρόγραμμα

ύψους 3 δισ. ευρώ που έχει ανακοινώσει ο ΟΤΕ, οι 800.000 από το επενδυτικό πρόγραμμα 600 εκατ. ευρώ που έχει ανακοινώσει η Vodafone

και το 1,6 εκατομμύριο γραμμές από το επενδυτικό πρόγραμμα 2 δισ. ευρώ που έχει ανακοινώσει η Nova.

Περίπου 800.000 γραμμές αναμένεται να υλοποιηθούν από το πρόγραμμα Ultra Fast Broadband, που θα υλοποιήσουν από κοινού ο ΟΤΕ και η θυγατρική του ΑΔΜΗΕ, Grid Telekom.

Στο «κόλπο» και η ΔΕΗ

Στο «κόλπο» μπήκε εσχάτως και η ΔΕΗ, καθώς τελικά είχε αίσιο τέλος το project που «παίδευε» πάνω από έναν χρόνο και αφορούσε στην κατασκευή δικτύου οπτικών ινών που δεν θα απευθύνεται όμως στον τελικό χρήστη, αλλά σε εταιρικούς πελάτες, δηλαδή σε παρόχους που εκείνοι, με τη σειρά τους, θα προσφέρουν την υπηρεσία στον τελικό χρήστη.

Είτε πρόκειται για «εικονικούς» παρόχους, που θα βασιστούν αποκλειστικά στο δίκτυο

της ΔΕΗ, είτε πρόκειται για τους υπάρχο-

ντες παρόχους, που θα χρησιμοποιήσουν

το δίκτυο της ΔΕΗ σε περιοχές στις οποίες

το δικό τους δίκτυο δεν θα φτάνει.

Το έργο θα υλοποιήσει η ΙΝΤΡΑΚΑΤ και

σε πρώτη φάση θα αφορά στην κάλυψη

περισσότερων από 100.000 νοικοκυριών

στους δήμους Αμαρουσίου, Γλυφάδας και Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, ενώ ο προϋπολογισμός θα φτάνει στα 13,6 εκατ ευρώ. Βέβαια η ΔΕΗ δεν θέλει να μείνει σε αυτές τις περιοχές μόνο, καθώς το μεσοπρόθε-

σμο σχέδιο της εταιρείας περιλαμβάνει

την κάλυψη 13 δήμων της Αττικής και

400.000 νοικοκυριών σε αυτούς. Αυτό

θα γίνει μέσα από ένα δίκτυο οπτικών

ινών μήκους 2.278 χλμ., από τα οποία το

63% θα είναι εναέριο (θα χρησιμοποιεί

τις κολώνες του ΔΕΔΔΗΕ). Βέβαια, «το

έργο αυτό το έχουμε ξαναδεί», πριν από

πολλά χρόνια, με την τότε θυγατρική της

ΔΕΗ, Tellas, και δεν υλοποιήθηκε ποτέ.

Ας ελπίσουμε πως τώρα τα πράγματα θα

είναι διαφορετικά.

Με βάση τα στοιχεία που έχει ανακοινώσει

η ΔΕΗ, μέχρι το 2030 στοχεύει σε 1 εκατομμύριο συνδρομητές και έσοδα ύψους 120 εκατ. ευρώ.

Εκτός όμως από την ανάπτυξη οπτικών

ινών, οι τρεις πάροχοι άνοιξαν εσχάτως

και νέο εμπορικό «πόλεμο», τόσο στη

βάση της παροχής συνδέσεων οπτικών

ινών όσο και στη βάση της παροχής συνδυαστικών υπηρεσιών (συνδυασμούς

σταθερής οικιακής σύνδεσης, κινητής

σύνδεσης και υπηρεσιών ψηφιακού περιεχομένου).

Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο σε αυτά είναι ίσως η έλευση των κινητών συνδέσεων

με απεριόριστη ομιλία (ή και data) και ένα σταθερό προσιτό πάγιο που μόλις πριν

λίγους μήνες ήταν πολύ υψηλότερο σε

όσους παρόχους το πρόσφεραν.

Η πολιτική αυτή έχει τον ίδιο στόχο με

τις προσιτές σταθερές συνδέσεις υψηλής

ταχύτητας, δηλαδή την πρόσβαση των

συνδρομητών σε υπηρεσίες προστιθέμε-

νης αξίας, οι οποίες φέρνουν και το μεγα-

λύτερο ποσοστό κερδών στους παρόχους.

Βέβαια, αυτός ο εμπορικός «πόλεμος»

μεταξύ των παρόχων δεν άρχισε στο καλύτερο timing για αυτούς, καθώς ο συνδυασμός υψηλού πληθωρισμού-υψηλής τιμής ρεύματος έχει πιέσει σε μεγάλο βαθμό τα περιθώρια κέρδους των εταιρειών.

Τα data centers «ψηφίζουν»

Ελλάδα

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι πρακτικά αδύνατο να υλοποιηθεί χωρίς την ύπαρξη data centers, καθώς, όσο και να εκσυχρονιστούν τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα, τα δεδομένα που διακινούνται από αυτά κάπου θα πρέπει να αποθηκευτούν, και αυτό το μέρος είναι το data centers. Όσο πιο μακριά είναι αυτά τόσο τα δεδομένα καθυστερούν την πορεία τους. Ως εκ τούτου, η δημιουργία data centers στη χώρα μας ήταν επιβεβλημένη, ενώ οι παγκόσμιοι κολοσσοί της τεχνολογίας διέκριναν την κομβική ηεωγραφική θέση της χώρας μας και προχώρησαν και αυτοί σε ανάλογες επενδύσεις στην Ελλάδα.

Και εμπορικός «πόλεμος»

αφιέρωμα - τηλεπικοινωνίες

Digital Realty

Η Digital Realty αποτελεί έναν από τους κορυφαίους παρόχους cloud και carrier-neutral data center, colocation

και διασύνδεσης, και, μέσω της ελληνικής Lamda Hellix, που έχει εξαγοράσει, προχωρά στην ανάπτυξη άλλων δύο νέων data centers.

Το πρώτο, το ATH3, αναμένεται να έχει τεθεί σε λειτουργία τον Μάρτιο του 2023 και με την ολοκλήρωσή του αναμένεται να είναι το μεγαλύτερο data center στη χώρα, ικανό να υποστηρίξει έως και 6.8 MW χωρητικότητας εντός των εγκαταστάσεων έκτασης 8.600 τ.μ.

To δεύτερο, το ATH-4, προβλέπεται να λειτουργήσει μέσα στο 2024 και να προσθέσει επιπλέον 6,8 MW ισχύος όταν θα λειτουργήσει, ενώ ήδη λειτουργούν τα ATH-1 και ATH-2 που είχε φτιάξει η Lamda Hellix. Σε συνδυασμό με τη διευρυμένη παρουσία της Digital Realty στην Κρήτη, όπου αναπτύσσεται ένα νέο data center στο Ηράκλειο, τα ATH-3 και ATH-4 πρόκειται να αποτελέσουν μέρος του ευρύτερου οράματος της Digital Realty για την ενίσχυση της παρουσίας της στην περιοχή της Μεσογείου, καθώς και τη θέση της Ελλάδας ως βασικής στρατηγικής πύλης προς την ανατολική Ευρώπη και τη Βόρεια Αφρική.

Microsoft Google

Η Microsoft Hellas σχεδιάζει τη δημιουργία τριών data centers στην

Ελλάδα, και σε αυτήν τη φάση

προχωρά η αδειοδότηση του έργου με

την πρώτη στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Η Google ανακοίνωσε πρόσφατα τη

δημιουργία του πρώτου Google Cloud Region, που, σύμφωνα με την εταιρεία, φιλοδοξεί έως το 2030 να συνεισφέρει συνολικά 2,2 δισ. δολ. στο εθνικό ΑΕΠ, ενώ παράλληλα θα υποστηρίξει τη δημιουργία περισσότερων των 19.400 θέσεων εργασίας.

Amazon Web Services

Η Amazon Web Services έχει ανακοινώσει τη δημιουργία τοπικής ζώνης

στην Αθήνα, με την Ελλάδα να βρίσκεται μεταξύ των 26 πρώτων χωρών εκτός ΗΠΑ όπου θα δημιουργούνται

τοπικές ζώνες, δημιουργώντας εξαιρετικά γρήγορες αποκρίσεις (latency)

σε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Το έργο στην Αθήνα αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2023.

Οι τοπικές ζώνες είναι ένας τύπος υποδομής της AWS που τοποθετεί την υπολογιστική ισχύ, την αποθήκευση δεδομένων, τις βάσεις δεδομένων και άλλες υπηρεσίες πιο κοντά σε μεγάλα αστικά, βιομηχανικά και τεχνολογικά κέντρα. Επιτρέπουν στους πελάτες της AWS να αναπτύσσουν εφαρμογές που απαιτούν πολύ γρήγορες αποκρίσεις (latency), κάτω των δέκα χιλιοστών του δευτερολέπτου, κοντά στους τελικούς χρήστες. Εξασφαλίζουν έτσι, όπως έχει ανακοινωθεί, μια απρόσκοπτη εμπειρία για εφαρμογές όπως gaming σε πραγματικό χρόνο, δημιουργία περιεχομένου πολυμέσων και ψυχαγωγίας, ζωντανή ροή βίντεο, προσομοιώσεις, εφαρμογές επαυξημένης και εικονικής πραγματικότητας, μηχανικής μάθησης κ.ά. Ταυτόχρονα, δεδομένου του ότι η AWS διαχειρίζεται και υποστηρίζει η ίδια τις τοπικές ζώνες, οι πελάτες της δεν επωμίζονται το

Πραγματικές Fiber ταχύτητες προσιτές σε όλους στα 500Mbps και 1Gbps

από €26/μήνα

Η Nova, μέλος της United Group, του κορυφαίου παρόχου τηλεπικοινωνιών και media στη Νοτιοανατολική

Ευρώπη, κάνει πραγματικότητα την

αναβαθμισμένη εμπειρία Internet

προσφέροντας πραγματικές ταχύτητες Fiber στα 500Mbps και 1Gbps σε προσιτές τιμές. Μέσα από το ιδιόκτητο δίκτυο νέας γενιάς Nova Fiber, που επεκτείνεται συνεχώς,

η νέα Nova φέρνει την οπτική ίνα μέχρι

το σπίτι (FTTH) και δίνει σε ιδιώτες και επιχειρήσεις τη δυνατότητα να βιώσουν

τη μοναδική εμπειρία Nova Fiber.

Τα προϊόντα FIBER και FIBER ULTRA

δίνουν τη δυνατότητα στους συνδρομητές

να κάνουν δικές τους τις απεριόριστες δυνατότητες Internet με οπτική ίνα και υψηλές ταχύτητες στα 500Gbps και 1Gbps για:

Εξαιρετικά γρήγορο downloading

Ταχύτητες Upload στα 50Mbps και 100Mbps

Ταυτόχρονη χρήση πολλών συσκευών

Video streaming χωρίς διακοπές με το μο-

ναδικό περιεχόμενο και την αξεπέραστη

εμπειρία EON σε υψηλή ευκρίνεια

Online gaming με άμεση απόκριση

FIBER: Εξαιρετικά γρήγορο Internet από το δίκτυο Nova Fiber με ταχύτητα download 500Mbps και upload 50Mbps και απεριόριστη επικοινωνία στην τιμή των €26/μήνα - ο πρώτος μήνας δωρεάν¹.

FIBER ULTRA: Ασύλληπτα γρήγορο Internet από το δίκτυο Nova Fiber, με ταχύτητες internet, download 1Gbps και upload 100Mbps και απεριόριστη επικοινωνία στην τιμή των €33/μήνα - ο πρώτος μήνας δωρεάν.

Με τα FIBER ULTRA και FIBER παρέχεται δωρεάν χρήση εξοπλισμού Wi-Fi VoIP Router και δωρεάν εγκατάσταση για όλους τους νέους συνδρομητές στο δίκτυο Nova Fiber καθώς και απεριόριστες κλήσεις προς σταθερά και κινητά σε όλη την Ελλάδα, ενώ συνδυάζονται με την απόλυτη εμπειρία της ΕΟΝ για το πιο πλούσιο, δημοφιλές και αποκλειστικό περιεχόμενο.

Ο Μιχάλης Αναγνωστάκος, Chief Marketing Officer της Nova, αναφέρει: «Η νέα Nova τοποθετεί τον πελάτη στο επίκεντρο και αυτή είναι μόνο η αρχή. Πραγματικές ταχύτητες fiber και

αποκλειστικά στο

δίκτυο της Nova, που διευρύνεται διαρκώς. Πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη για τη διείσδυση της οπτικής ίνας σε ιδιώτες και επιχειρήσεις, που θα επιταχύνει την ανάπτυξη των ψηφιακών υποδομών στη χώρα».

Η Nova, στο πλαίσιο της συνολικής επένδυσης ύψους 2 δισ. ευρώ, αναπτύσσει έως το 2027 ένα υπερσύγχρονο ιδιόκτητο δίκτυο οπτικών ινών 10 Gigabit, πoυ θα παρέχει κάλυψη με οπτική ίνα μέχρι το σπίτι (FTTH) στο 70% των Περιφερειών της χώρας. Το δίκτυο, για την ανάπτυξη του οποίου προβλέπεται η δημιουργία 22.000 χλμ. οπτικών ινών, θα ανταποκρίνεται στις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων για υπερυψηλές και εγγυημένες ταχύτητες Internet. Περισσότερες πληροφορίες για τα προγράμματα Nova Fiber στο nova.gr και στα καταστήματα Nova.

¹Ισχύει για νέες 24μηνες συνδέσεις.

H Nova γίνεται ο επιταχυντής της ψηφιακής μετάβασης

κόστος δημιουργίας, λειτουργίας και συντήρησης αντίστοιχης υποδομής σε διάφορες

τοποθεσίες για να υποστηρίξουν πολύ γρή-

γορες εφαρμογές.

Οι νέες τοπικές ζώνες θα δώσουν, επίσης, τη

δυνατότητα σε εταιρείες σε κλάδους όπως η

υγεία και οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, αλλά και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, να αποθηκεύουν και να επεξεργάζονται

δεδομένα εντός συνόρων. Μπορούν δε να

αξιοποιηθούν από πελάτες που πρέπει να

αποθηκεύουν τα δεδομένα τους τοπικά και

να «τρέχουν» συγκεκριμένες εφαρμογές σε data centers στις εγκαταστάσεις τους, αλλά

επιθυμούν παράλληλα να χρησιμοποιήσουν

υπηρεσίες της AWS και να επωφεληθούν από

τους πολύ γρήγορους χρόνους απόκρισης

που παρέχουν οι τοπικές ζώνες σε τέτοιου

είδους υβριδικές εφαρμογές.

Η Lancom αποτελεί μια αμιγώς ελλη-

νική εταιρεία και δραστηριοποιείται

από το 2009 προσφέροντας Enterprise Class Cloud & Data Center υπηρεσίες

σε ελληνικές και πολυεθνικές επι -

χειρήσεις και οργανισμούς μέσω των

τριών ιδιόκτητων κέντρων δεδομένων της στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα.

Ταυτόχρονα έχει αναπτύξει ένα εκτεταμένο ιδιόκτητο μητροπολιτικό δίκτυο οπτικών ινών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, παρέχοντας enterprise λύσεις διασύνδεσης fiber to the business (FTTB) σε ταχύτητες από 1000 Mbps έως Nx100 Gbps.

Η εταιρεία πρόσφατα εγκαινίασε το τρίτο data center της στην ευρύτερη περιοχή της

Θεσσαλονίκης, ενώ ανακοίνωσε την έναρξη διαδικασιών για την κατασκευη και τέταρτου data center στην Κρήτη.

στις Space Hellas και Epsilon Net, έναντι 18,05 εκατ. ευρώ. Ουσιαστικά, το “restart”

της εταιρείας έγινε μέσα στο 2022, καθώς, παρά το γεγονός ότι η συμφωνία είχε ανακοινωθεί τον Ιανουάριο του 2021, η «νέα»

εταιρεία άρχισε να εμφανίζει «σφυγμό» μέσα στο 2022 και, στην πράξη, ήταν η πρώτη συμφωνία που άρχισε το «γαϊτανάκι» παρόμοιων εξελίξεων μέσα στην περσινή χρονιά.

Η Epsilon Net, μετά το deal για τη SingularLogic, ανακοίνωσε και μία ακόμα σημαντική συμφωνία με την Εθνική Τράπεζα για τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και τη διάθεση νέων τραπεζικών προϊόντων.

σαν στις παραπάνω, καθώς τα… πολλά λεφτά έπεσαν στο «τραπέζι» τον περασμένο Οκτώβριο από τη δανέζικη εισηγμένη Netcompany, η οποία έδωσε στον Όμιλο Κόκκαλη 235 εκατ. ευρώ για την εξαγορά της Intrasoft International, «ολοκληρώνοντας» έτσι την «αποεπένδυση» του Ομίλου Κόκκαλη από τον κλάδο πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών (καθώς, αρκετά χρόνια νωρίτερα, είχε πουλήσει και την Intracom Telecom).

Την ίδια περίπου περίοδο, ο Όμιλος Olympia του Πάνου Γερμανού μπαίνει στη SoftOne με μερίδιο 45%. Η SoftOne προχώρησε και σε τρεις ακόμη εξαγορές, και ειδικότερα στην εξαγορά του 100% της Regate, του 100% της Impact και του 61,73% της cosmoONE. Λιγότερο… δαπανηρές, αλλά ιδιαίτερα σημαντικές εξαγορές πραγματοποίησε το 2022 και η εισηγμένη Entersoft. Αρχικά, εξαγόρασε τη Log On έναντι 1,3 εκατ. ευρώ και απέκτησε έτσι ακόμα καλύτερη πρόσβαση στην αγορά ERP, CRM, WMS και ηλεκτρονικής τιμολόγησης.

Ακολούθησε η εξαγορά του 75% της BIT Software Romania, που αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παρόχους επιχειρηματικού λογισμικού στη Ρουμανία.

Ο κλάδος της πληροφορικής στην

Ελλάδα κατά το 2022 χαρακτηρίστηκε

από πολλές και σημαντικές εξελίξεις

σε επίπεδο συμφωνιών, που άλλαξαν

σημαντικά την εικόνα του κλάδου.

Αρχικά, έλαβε τέλος το πολύχρονο

«σήριαλ» της ιστορικής SingularLogic,

με την εταιρεία να καταλήγει τελικά

Η εξαγορά του 100% της εισηγμένης στο ΧΑ Byte Computer από την, επίσης εισηγμένη, Ideal Holdings, ήταν μία ακόμα σημαντική εξέλιξη στον κλάδο πληροφορικής, με την Ideal (που και αυτή έχει πολύ σημαντικό παρελθόν ως εταιρεία τεχνολογίας) να αποκτά έναν από τους σημαντικότερους «παίκτες» της ελληνικής αγοράς στα επιχειρησιακά πληροφοριακά συστήματα.

Πριν όμως την εξαγορά της Byte, η Ideal Holdings είχε προχωρήσει και στην εξαγορά

της Netbull (που ειδικεύεται στα συστήματα

Η τρίτη εξαγορά της Entersoft ήταν το 100% της CGSoft, έναντι 3,5 εκατ. ευρώ, που ειδικεύεται στην αγορά λογισμικού Property & Real Estate Management και κατέχει τη μοναδική ολοκληρωμένη εφαρμογή για την πλήρη και άμεση διαχείριση μεγάλων χαρτοφυλακίων ακινήτων, με ενσωματωμένα υποσυστήματα επιχειρηματικής ευφυΐας και διαχείρισης επαφών και δραστηριοτήτων, καθώς και αντίστοιχη εφαρμογή για διαχείριση παροχής υπηρεσιών real estate, με ενσωματωμένο υποσύστημα επιχειρηματικής ευφυΐας.

Η τέταρτη εξαγορά της Entersoft ήταν η Smartware (την οποία εξαγόρασε έναντι 1,8 εκατ. ευρώ), που κατέχει σημαντική θέση στον κλάδο του λογισμικού φαρμακείων και εντατικής λιανικής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, πριν από τις παραπάνω εξαγορές, η Entersoft είχε προχωρήσει (το 2021) στην εξαγορά της Wedia, που δραστηριοποιείται στον χώρο του ηλεκτρονικού εμπορίου,

αφιέρωμα - τηλεπικοινωνίες

καθώς και της Optimum, που κατείχε ηγετική θέση στο λογισμικό εφοδιαστικής αλυσίδας. Πλήθος εξαγορών το 2022 πραγματοποίησε

και η Epsilon Net, πέραν της εξαγοράς της SingularLogic από κοινού με τη Space Hellas. Αρχικά, εξαγόρασε την CSA με 2,73 εκατ. ευρώ, την Digital4U με 500.000 ευρώ, ενώ στη συνέχεια στράφηκε σε εξαγορές που αφορούν στην τεχνολογία για τον τουριστικό κλάδο, και ειδικότερα στην εξαγορά του 70% της Hotel Availabilities Ltd με 98.000 ευρώ, του 55% της BookOnlineNow με 220.000 ευρώ και του 55% της HotelonCloud με 180.000 ευρώ. Εξαγορά πραγματοποίησε και η εισηγμένη Real Consulting, καθώς εξαγόρασε σε δύο στάδια

το 100% της γερμανικής Cloudideas με συνολικά 920.000 ευρώ, ενώ και η Performance Technologies εξαγόρασε το 60% της Adaptera

με 1,8 εκατ. ευρώ και option για το υπόλοιπο 40% σε βάθος χρόνου.

είναι να υιοθετήσουν μια ενεργή στρατηγική συγχωνεύσεων και εξαγορών, κάτι που ευνοείται και από τη μείωση των αποτιμήσεων.

Μετασχηματισμός των εφοδια-

στικών αλυσίδων

Οι προσπάθειες βελτιώσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα, τα τελευταία χρόνια, προσέκρουαν στην επιδείνωση του πολιτικού, οικονομικού και χρηματοοικονομικού κλίματος, σύμφωνα με την έκθεση της ΕΥ. Στην τρίτη θέση στη φετινή κατάταξη της έκθεσης βρίσκεται η ευκαιρία για τις επιχειρήσεις τεχνολογίας να μειώσουν την εξάρτησή τους από γεωπολιτικά ασταθείς γεωγραφικές περιοχές, εντείνοντας τις προσπάθειες για μετατόπιση πηγών προμηθειών τους σε γεωγραφικές περιοχές που βρίσκονται πιο κοντά τους. Τη στρατηγική αυτή φαίνεται να υιοθετούν τα στελέχη του κλάδου της τεχνολογίας, με το 78% των συμμετεχόντων στην έρευνα να σχεδιάζουν τώρα τη μετακίνηση δραστηριοτή-

των πιο κοντά στην έδρα και τις αγορές τους (nearshoring and reshoring).

Διατήρηση κορυφαίων ταλέντων

Η ευκαιρία για τις επιχειρήσεις να οικοδομήσουν μια ευέλικτη στρατηγική διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού βρίσκεται στην ένατη θέση της κατάταξης της έκθεσης της ΕΥ. Μέχρι πριν από λίγους μήνες, η μεγαλύτερη πρόκληση για τις τεχνολογικές επιχειρήσεις, σε σχέση με το ανθρώπινο δυναμικό ήταν η «μεγάλη παραίτηση». Με δεδομένη την αναπροσαρμογή των εργασιακών προτεραιοτήτων κατά τη διάρκεια της πανδημίας, το 56% των εργαζομένων στην τεχνολογία που απάντησαν στην έρευνα EY 2022 Work Reimagined Survey δήλωσαν ότι σκέφτονταν να εγκαταλείψουν τη θέση εργασίας τους, επιδιώκοντας υψηλότερες αμοιβές, καλύτερα προγράμματα ευζωίας (wellbeing)

και νέες ευκαιρίες σταδιοδρομίας.

Σήμερα, ο κλάδος αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες στον τομέα αυτό, οι οποίες δεν εντοπίζονται μόνο στις ελλείψεις ταλέντων για να στηρίξει τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, αλλά και στο πάγωμα των προσλήψεων, καθώς και στις απολύσεις εξαιτίας της οικονομικής αβεβαιότητας.

Αναφορές βιωσιμότητας και edge computing

Το 72% των ερωτηθέντων CEOs στον κλάδο της τεχνολογίας σχεδιάζουν να επιδιώξουν συγχωνεύσεις και εξαγορές τους επόμενους 12 μήνες, σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη “EY 2022 CEO Outlook Survey, Technology edition” της EY, σε σύγκριση με το 59% των ερωτηθέντων CEOs στο σύνολο των κλάδων της οικονομίας.

Με βάση την ετήσια έκθεση “Top 10 opportunities for technology companies in 2023” της ΕΥ, η μεγαλύτερη ευκαιρία για τις εταιρείες τεχνολογίας το 2023, καθώς βρίσκονται αντιμέτωπες με τις προκλήσεις του υψηλού πληθωρισμού, της ενεργειακής κρίσης και της κάμψης της εμπιστοσύνης των καταναλωτών,

Η έκθεση προβλέπει, επίσης, ότι η περιβαλλοντική βιώσιμη ανάπτυξη (τέταρτη θέση στην κατάταξη) θα επηρεάσει τον τεχνολογικό τομέα το 2023 περισσότερο από ό,τι τα προηγούμενα χρόνια, καθώς οι εταιρείες προσαρμόζονται ώστε να συμμορφωθούν με τους νέους κανονισμούς για τη δημοσιοποίηση των κινδύνων που σχετίζονται με τις εκπομπές αερίων και την κλιματική αλλαγή. Τέλος, μια ευκαιρία που εμφανίζεται, για πρώτη φορά, στην έβδομη θέση της κατάταξης, είναι η προοπτική να ωριμάσει το edge computing στους επόμενους 12 μήνες για όσες επιχειρήσεις είναι πρόθυμες να επενδύσουν σε νέες αρχιτεκτονικές πληροφορικής.

Οι 7 στις 10 εταιρείες ετοιμάζονται για συγχωνεύσεις και

εξαγορές και το 2023

αφιέρωμα - τηλεπικοινωνίες

Η πλήρης κατάταξη των 10 κορυφαίων ευκαιριών στην τεχνολογία για το 2023 είναι:

Επιτάχυνση της υλοποίησης της στρατηγικής συγχωνεύσεων και εξαγορών για

την ενίσχυση των αναπτυξιακών προοπτικών.

Πειραματισμός με νέα τεχνολογικά οικοσυστήματα, με στόχο τον μετασχηματισμό της αγοράς.

Επιμονή στην αποκεντροποίηση δραστηριοτήτων, ακόμα κι αν αυτό έχει κόστος. Προτεραιοποίηση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.

Εισαγωγή του pay as you go για τη δημιουργία συμπληρωματικών ροών εσόδων. Αξιοποίηση των εργαλείων analytics για

τη βελτιστοποίηση των εσόδων. Επενδύσεις στο οικοσύστημα edge computing για τη βελτίωση των λειτουργιών και των εμπειριών.

Κυβερνοασφάλεια-διασφάλιση της προστασίας των δεδομένων.

Δημιουργία μιας ευέλικτης στρατηγικής ταλέντων για την ευθυγράμμιση των

πόρων με τις ανάγκες της εταιρείας.

Προετοιμασία για την παγκόσμια φορολογική μεταρρύθμιση.

Το 1,2 δισ. ευρώ αναμένεται να φτάσει ο συνολικός προϋπολογισμών των έργων τεχνολογίας που ετοιμάζεται να δημοσιεύσει σε

προκήρυξη η «Κοινωνία της Πληροφορίας».

Τα έργα που θα έρθουν «πρώτα» αναμένεται να είναι εκείνα που αφορούν τους τομείς

της δημόσιας διοίκησης, της υγείας και της δικαιοσύνης.

Ειδικότερα, πρόκειται για το έργο του νέου

ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήμα-

τος του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών

Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ) με προϋπολογισμό 23 εκατ. ευρώ. Το νέο σύστημα περιλαμβάνει την υλοποίηση εφαρμογών που υποστηρίζουν το σύνολο των διαδικασιών, δράσεων και ενεργειών που αφορά τις δημόσιες προμήθειες.

Σημαντικά έργα που θα προωθηθούν μέσα στο 2023 είναι και το CRM για ενιαία πλατφόρμα για την εξυπηρέτηση πολιτών και επιχειρήσεων, με προϋπολογισμό 70 εκατ. ευρώ, όπως και η δράση “Smart Readiness”, που αφορά στη δημιουργία τεχνολογικής υποδομής 120.000 κτηρίων, με την εγκατάσταση της απαιτούμενης καλωδίωσης για την τοποθέτηση οπτικής ίνας, με στόχο την περαιτέρω διαθεσιμότητα και διείσδυση των ευρυζωνικών δικτύων υπερυψηλών ταχυτήτων. Εκτός από τα παραπάνω, αναμένεται να προκηρυχθεί και το έργο για το «Σύστημα παρακολούθησης οχημάτων και εμπορευματοκιβωτίων (Container)» με προϋπολογισμό 80 εκατ. ευρώ, ενώ μέχρι το τέλος του 2023 αναμενένεται να έχουν βγει σε διαγωνισμό 50 έργα από την «Κοινωνία της Πληροφορίας».

Ήδη έχουν ολοκληρωθεί σημαντιά έργα ψηφιακού μετασχηματισμού, όπως, μεταξύ άλλων, το νέο Taxisnet (προϋπολογισμού

6,9 εκατ. ευρώ), το Rural Broadband (προϋ-

πολογισμού 161 εκατ. ευρώ) και το G-Cloud (προϋπολογισμού 17,5 εκατ. ευρώ), ενώ σε φάση υλοποίησης βρίσκονται έργα όπως το ΣΥΖΕΥΞΙΣ 2 (προϋπολογισμού 620 εκατ. ευρώ, αν και αντιμετωπίζει σημαντικές καθυστερήσεις) και το Gov ERP (προϋπολογισμού 36,6 εκατ. ευρώ).

Το «οξύμωρο» είναι πως από εκεί που ο κλάδος της πληροφορικής «γκρίνιαζε», λόγω της «δυστοκίας» του Δημοσίου να προωθήσει αρκετά έργα τεχνολογίας που θα έδιναν ώθηση στις πληγείσες από την οικονομική κρίση που είχε προηγηθεί εταιρείες του κλάδου, σήμερα δείχνει να δυσκολεύεται σημαντικά να ανταποκτιθεί επαρκώς στις προκηρύξεις των έργων που βγαίνουν, καθώς πρόκειται για έργα που είναι περίπλοκα και πολλά από αυτά έχουν ιδιαίτερα «στενό» περιθώριο υλοποίησης. Ειδικά εκείνα που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και κανονικά θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2025. Έτσι οι εταιρείες σπεύδουν να συνασπιστούν για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις αυξημένες απαιτήσεις, ενώ δείχνουν να στοχεύουν έργα για τα οποία έχουν τη σχετική τεχνογνωσία από προηγούμενες ανάλογες υλοποιήσεις.

Θεωρείται βέβαιο ότι ένας σημαντικός λόγος για πολλές από τις προαναφερθείσες εξαγορές και συγχωνεύσεις (καθώς και για αυτές που αναμένονται μέσα στο 2023) είναι ακριβώς η ανάγκη για ανταπόκριση στις απαιτήσεις των έργων της «Κοινωνίας της Πληροφορίας».

Χαρακτηριστικό επίσης των παραπάνω είναι και το γεγονός ότι οι τρεις (πλέον, μετά και την εξαγορά της Wind από τη Nova) τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι έχουν εκδηλώσει ξεκάθαρα το ενδιαφέρον τους για πολλά έργα που δεν αφορούν τόσο τον τομέα των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, συμπράττοντας με εταιρείες πληροφορικής, προκειμένου να καταθέσουν από κοινού προσφορές σε πολλά έργα της «Κοινωνίας της Πληροφορίας».

Οι ανάγκες που δημιουργούν όλα τα παραπάνω αναμένεται να προκαλέσουν ένα νέο κύμα συγχωνεύσεων και εξαγορών το 2023, χωρίς να αποκλείεται από αυτό και το ενδιαφέρον ξένων ομίλων για πολλές εταιρείες της χώρας. • • •

Ισχυρή ώθηση με έργα τεχνολογίας 1,2 δισ. ευρώ

Ταχυμεταφορές-Courier

ΤαχυμεταφορέςCourier:

της Κυρέλας Πέτρου

Επενδύσεις σε τεχνολογίες αιχμής για τη βέλτιστη εμπειρία

του πελάτη

GPS tracking, one-stop-shops, smart lockers, delivery drones και ΑΙ αποτελούν τις νέες και επόμε-

νες τάσεις στον χώρο των ταχυμεταφορών

και τους τομείς στους οποίους πραγματοποιούνται σημαντικές επενδύσεις.

Οι ταχυμεταφορές θεωρούνται ένας από

τους πλέον αναπτυσσόμενους κλάδους της οικονομίας, κυρίως λόγω της «έκρηξης» του ηλεκτρονικού εμπορίου.

Ο κλάδος πρωταγωνίστησε κατά την

περίοδο της πανδημίας και των lockdown,

βλέποντας τα μεγέθη του να διογκώνο -

Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2023

νται, ενώ πληθώρα νέων επιχειρήσεων εισήλθε στον χώρο τα τελευταία χρόνια.

Οι επενδύσεις σε τεχνολογίες αιχμής και

οι συμπράξεις που τις συνοδεύουν μονοπωλούν σχεδόν το ενδιαφέρον των επιχειρήσεων του κλάδου, εστιάζοντας στη

βέλτιστη εξυπηρέτηση του πελάτη. Οι νέες τεχνολογίες είναι απαραίτητες προκειμέ-

νου να βελτιωθεί δραστικά η εμπειρία πελάτη, τη στιγμή που, με την ψηφιοποίηση πολλών διαδικασιών και με την εξοικείωση των καταναλωτών με νέες τεχνολογίες και υπηρεσίες, οι απαιτήσεις αυξάνονται. Το κόστος, η ταχύτητα παράδοσης και η εξυπηρέτηση των πελατών αποτελούν τις τρεις βασικές προτεραιό-

Πώς μετέτρεψαν την κρίση σε ευκαιρία

τητες για τις επιχειρήσεις ταχυμεταφορών. Άλλωστε οι συγκεκριμένες υπηρεσίες αποτελούν μέρος της καθημερινότητας των περισσότερων ανθρώπων. Όπως προκύπτει

από έρευνες, το 93% των ερωτωμένων

έχουν παραλάβει δέμα από αγορά μέσω internet. Η έλευση της πανδημίας αύξησε σημαντικά τις εν λόγω αγορές, με το 82% των χρηστών να τις πραγματοποιούν συ -

χνότερα από το παρελθόν. Επισημαίνεται ότι οι 5 στους 10 ερωτώμενους δήλωσαν ότι παραλαμβάνουν δέμα από οnline αγορά τουλάχιστον μία φορά τον μήνα. Η ταχύτητα παράδοσης αποτελεί τον κύριο λόγο χρήσης υπηρεσιών ταχυμεταφορών σε όλες τις δημογραφικές ομάδες (77%). Ακολουθούν η αξιοπιστία (41%), οι πρόσθετες υπηρεσίες, όπως η δυνατότητα παρακολούθησης της αποστολής (38%) και η καλύτερη εξυπηρέτηση (36%).

μπορεί να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή την ακριβή τοποθεσία του διανομέα. Με αυτόν τον τρόπο οι εταιρείες ταχυμεταφορών

έρχονται ένα βήμα πιο κοντά στη βέλτιστη δυνατή εξυπηρέτηση των πελατών τους.

Οι επενδύσεις του κλάδου σε τεχνολογίες αιχμής και τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που παρέχουν

Κώστας Μενεγάκης, Γενικός

Διευθυντής, ACS Ταχυδρομικές Υπηρεσίες ΜΑΕΕ

Γίνεται, λοιπόν, φανερό γιατί οι εταιρείες επενδύουν κυρίως στους συγκεκριμένους τομείς. Χαρακτηριστικά είναι όσα αναφέρουν, στη συνέχεια, στελέχη επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο χώρο. Η χρήση των «έξυπνων» θυρίδων ολοένα και αυξάνεται. Οι εταιρείες του κλάδου των ταχυμεταφορών επενδύουν σε αυτόν τον τρόπο παράδοσης, καθώς τα οφέλη της υπηρεσίας επηρεάζουν τόσο τις εταιρείες όσο και τους καταναλωτές. Η ευελιξία που παρέχουν στους πελάτες να παραλάβουν

το δέμα τους από τη θυρίδα οποιαδήποτε

στιγμή θέλουν και συγχρόνως η δυνατότητα που παρέχεται στις εταιρείες courier να μειώσουν τα δρομολόγια των παραδόσεων

είναι μόνο μερικά από τα πλεονεκτήματα των «έξυπνων» θυρίδων. Ταυτόχρονα, με την ψηφιοποίηση πολλών διαδικασιών και με την εξοικείωση των καταναλωτών με νέες τεχνολογίες και υπηρεσίες, οι απαιτήσεις αυξάνονται.

Μια νέα σχετικά υπηρεσία είναι αυτή του Εκτιμώμενου Χρόνου Παράδοσης. Μέσω της χρήσης του GPS tracking η απλή παρακολούθηση της πορείας της αποστολής αναβαθμίζεται, καθώς ο παραλήπτης

Οι νέες τεχνολογίες είναι απαραίτητες προκειμένου να βελτιωθεί δραστικά η εμπειρία του πελάτη. Η ACS επενδύει σταθερά σε αυτές. Το νέο κέντρο διαλογής της στο Αιγάλεω βρίσκεται, πλέον, σε πλήρη λειτουργία και η εταιρεία αξιολογεί διαρκώς νέα συστήματα και καινοτομίες προκειμένου να βελτιώσει ακόμη περισσότερο τους χρόνους διαλογής των δεμάτων και να επιταχύνει τις διαδικασίες λειτουργίας και εξυπηρέτησης. Εκτός από τις επενδύσεις σε πάγιο εξοπλισμό, αντίστοιχη προσπάθεια γίνεται για τη δημιουργία υπηρεσιών που βρίσκονται «στο χέρι» του πελάτη. Συγκεκριμένα, μέσω των εφαρμογών για κινητά τηλέφωνα, οι εταιρείες ταχυμεταφορών αποσκοπούν στη δημιουργία “one-stop-shops”, που θα συγκεντρώνουν πολλαπλές υπηρεσίες. Ο πελάτης θα έχει, πλέον, ένα σημείο αναφοράς για όλες του τις επαφές με την εταιρεία, καθώς από εκεί θα μπορεί να ενημερώνεται τόσο για την πορεία της αποστολής του όσο και για τη λειτουργία της εταιρείας, ενώ ταυτόχρονα θα μπορεί να επικοινωνεί πιο άμεσα μέσω των ψηφιακών βοηθών, οι οποίοι βρίσκονται στη διάθεσή του 24/7.

Αγαμέμνων Παπάζογλου, Director of Strategy, Skroutz Last Mile

Η αποστολή μας στη Skroutz είναι να παρέχουμε μια υπηρεσία που παρέχει άψογη αγοραστική εμπειρία στον καταναλωτή σε όλα τα στάδια των ηλεκτρονικών του αγορών. Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του customer journey είναι και το τελικό στάδιο της μεταφοράς και παραλαβής, aka “last mile”. Για την Skroutz Last Mile αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι πρέπει να κερδίσουμε

την εμπιστοσύνη του καταναλωτή σε τρεις βασικούς άξονες:

αφιέρωμα - ταχυμεταφορές-courier

Ταχύτητα

Κόστος

Ευκολία και διαφάνεια

Όσον αφορά στον τρίτο, και μάλλον σημα-

ντικότερο, αξίζει να αναφερθούμε σε αυτόν

εκτενέστερα και να τον δούμε με μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Για παράδειγμα, περίπου το

15% των διανομών που κάνουμε καθημερι-

νά δεν είναι επιτυχείς, καθώς ο διανομέας

δεν καταφέρνει να βρει τον παραλήπτη. Αυτή

η εμπειρία δημιουργεί ένα άγχος στον μέσο

καταναλωτή, που είναι από τους βασικούς

αποθαρρυντικούς λόγους για να επιλέξει

κάποιος να κάνει τις αγορές του online.

Η προσπάθεια να αφαιρέσουμε οποιαδή -

ποτε τριβή ή αμφιβολία από την εμπειρία

του χρήστη είναι για εμάς ταυτόσημη με την

έννοια της «παροχής εξαιρετικής εμπειρί -

ας». Σε αυτόν τον άξονα, πιστεύουμε ότι θα

ολοένα και αυξάνεται, με τις

του κλάδου

να επενδύ

εισαγάγουμε ένα νέο επίπεδο ποιότητας του μεταφορικού έργου στην Ελλάδα αξιοποιώντας και αναπτύσσοντας το δίκτυό μας από smart lockers.

Όραμά μας είναι κάθε καταναλωτής να μπορεί να παραλαμβάνει το πακέτο του από ένα Skroutz Point 200-300 μέτρα από το σημείο όπου βρίσκεται, όποτε τον/την βολεύει, ανεξάρτητα από το αν είναι σπίτι, στη δουλειά ή οπουδήποτε αλλού.

Το δίκτυό μας από Skroutz Point αποτελείται σήμερα από περίπου 800 σημεία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, με στόχο να επεκταθούμε

σε περισσότερα από 1.500 μέχρι το τέλος του χρόνου και περί τα 4.000 πανελληνίως μέχρι το τέλος του 2024. Στον έναν χρόνο που λειτουργεί αυτή η υπηρεσία, έχουμε παρατηρήσει ότι η επιλογή αυτή προτιμάται πολύ έντονα από τους καταναλωτές, καθώς στο 30% περίπου των skroutz marketplace παραγγελιών που διαχειριζόμαστε οι καταναλωτές επιλέγουν κάποιο Skroutz Point ως τρόπο παραλαβής. Αξίζει να σημειώσουμε δε ότι μόλις ο καταναλωτής επιλέξει για πρώτη φορά παράδοση σε Skroutz Point, ουσιαστικά αλλάζει καταναλωτική συνήθεια, αφού επιλέγει ξανά τον ίδιο τρόπο παράδοσης στις επόμενες αγορές του/της με πιθανότητα 80%. Αυτό το στατιστικό

εντείνει την πεποίθησή μας ότι το μέλλον των παραδόσεων στο e-commerce θα

γίνεται κατά πλειοψηφία σε smart lockers

και φιλοδοξούμε το Skroutz, και κατ’ επέκταση η Skroutz Last Mile, να είναι ηγέτης

αυτής της τάσης. Η ανάπτυξη ενός τέτοιου δικτύου ωστόσο έχει πολύ σημαντικές επιχειρησιακές, εμπορικές και τεχνολογικές προκλήσεις, και για αυτό πιστεύουμε ότι η δική μας η ομάδα, που έχει βαρύ τεχνολογικό και επιχειρηματικό pedigree, είναι το φαβορί σε αυτόν τον αγώνα.

Χρήστος Παπανδρόπουλος, CMO, BOX NOW

Ο τομέας του last mile, και στη χώρα μας, λειτουργεί σε μια νέα εποχή, που χαρακτηρίζεται από το τρίπτυχο «ταχύτητα-αποτελεσματικότητα-φιλικές προς το περιβάλλον μεταφορές». Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, η αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών και λύσεων, αλλά και των νέων εξειδικευμένων τεχνολογικών εργαλείων, προσδίδει ευελιξία, αποδοτικότητα, αμεσότητα, υψηλό επίπεδο υπηρεσιών για όλους, επιχειρηματικούς πελάτες αλλά και καταναλωτές. Οι τάσεις ορίζονται από τις τεχνολογικές εξελίξεις, πλέον, αλλά και από τις απαιτήσεις του κοινού: πιο συγκεκριμένα, αφορούν στην αναβάθμιση των ψηφιακών υπηρεσιών, την παρακολούθηση των τεχνολογικών εξελίξεων, την αξιοποίηση εφαρμογών και νέων τεχνολογιών, αλλά και τη διαρκή ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού και την αναδιοργάνωση και τον εκσυγχρονισμό διαδικασιών και μεθόδων. Και όλα αυτά με κοινό γνώμονα την παροχή ακόμη ποι -

Η χρήση των «έξυπνων»

θυρίδων

εταιρείες

-

ουν, πλέον, σε αυτόν τον τρόπο παράδοσης.

οτικότερων και εύχρηστων υπηρεσιών, με

απόλυτο σεβασμό προς το περιβάλλον και

τη βιώσιμη ανάπτυξη τόσο σε επίπεδο Β2Β

όσο και σε επίπεδο B2C.

Σε αυτό το πλαίσιο, τα delivery drones, το smart technology for tracking –για

παράδειγμα η δυνατότητα ρύθμισης της

θερμοκρασίας του δέματος– καθώς και η αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

είναι σίγουρο πως αποτελούν παραδείγμα-

τα των νέων τάσεων που θα επικρατήσουν

τα επόμενα χρόνια, παρέχοντας υπηρεσίες

με περισσότερη ασφάλεια, αμεσότητα και ευρεία γκάμα επιλογών για κάθε πελάτη.

Ο κλάδος εξελίσσεται παρακολουθώντας

τις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες

των επαγγελματιών-eshops, αλλά και των ιδιωτών. Για αυτό και, στην BOX NOW, στόχος μας είναι η βέλτιστη ικανοποίηση όλων, επιχειρήσεων και καταναλωτών, οι οποίοι όταν κάνουν τις αγορές τους online ή όταν θέλουν να στείλουν ένα δέμα γρήγορα και οικονομικά, μπορούν να επιλέξουν τον πλέον ενδεδειγμένο, σύγχρονο και ευέλικτο τρόπο παράδοσης.

Είμαστε στην προμετωπίδα της εξέλιξης, επενδύοντας στην ενίσχυση του «πράσινου» αποτυπώματος μέσα από την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας για τα περισσότερα από 1.200 BOX NOW LOCKERS σε όλη τη χώρα, αλλά και με τον «πράσινο» στόλο οχημάτων μας. Παράλληλα, επενδύουμε στις ψηφιακές τεχνολογίες και υποδομές στην καθημερινή λειτουργία μας, Big Data, Internet of Things, «έξυπνες» συσκευές για tracking systems αλλά και ΑΙ, για την καλύτερη, οικονομικότερη και πιο άμεση εξυπηρέτηση όλων των πελατών μας.

Επιτρέψτε μου όμως να σημειώσω πως, την ίδια στιγμή, επενδύουμε και στη συνεχή εκπαίδευση των ανθρώπων μας, την εξέλιξή τους, αποκτώντας και νέες ψηφιακές δεξιότητες, ώστε να καινοτομούμε και να γινόμαστε διαρκώς καλύτεροι, θέτοντας τον βηματισμό για όλη την αγορά.

ΕΡΕΥΝΑ ΕΕΤΤ

Το κόστος, η ταχύτητα παράδοσης και η εξυπηρέτηση πελατών αποτελούν τις τρεις βασικές προτεραιότητες του κλάδου των ταχυμεταφορών, όπως αποτυπώθηκαν στην πανελλαδική έρευνα με αντικείμενο τη χρήση υπηρεσιών ταχυμεταφοράς δεμάτων και την αποτύπωση της εμπειρίας των καταναλωτών, που διενήργησε η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ). Αν και περισσότεροι από τους μισούς χρήστες των υπηρεσιών (54%) δηλώνουν ικανοποιημένοι ή πολύ ικανοποιημένοι από τη χρήση υπηρεσιών ταχυμεταφορών και ο δείκτης δυσαρέσκειας κυμαίνεται στο 9%, μόλις το 17% αυτών δηλώνουν απόλυτα ικανοποιημένοι, ενώ σημαντικά ποσοστά δυσαρέσκειας εντοπίζονται στην αποτίμηση της εμπειρίας όσον αφορά την ταχύτητα παράδοσης (15%), την εξυπηρέτηση πελατών (13%), την επιστροφή δεμάτων (11%) και το δίκτυο καταστημάτων (10%).

Το 62% των χρηστών δηλώνουν ικανοποιημένοι από την κατάσταση των δεμάτων και τις υπηρεσίες εντοπισμού/παρακολούθησης, ωστόσο σε ποσοστό 27% είναι δυσαρεστημένοι από το κόστος των υπηρεσιών.

Το 75% των χρηστών έχουν έρθει σε επαφή με την εξυπηρέτηση πελατών (customer service) κάποιου παρόχου για ένα πρόβλημα, με το 43% αυτών να μένουν ικανοποιημένοι από την επαφή αυτή, έναντι του 23% αυτών που δηλώνουν δυσαρέσκεια, τόσο λόγω δυσκολίας πρόσβασης όσο και λόγω χαμηλού επιπέδου εξυπηρέτησης.

Σημαντικό ποσοστό των καταναλωτών αντιμετώπισαν απροθυμία εξυπηρέτησης,

αγένεια, αδυναμία παράδοσης, μεγάλη αναμονή στο τηλέφωνο ή απάντηση μόνο από τηλεφωνητές, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις οι εταιρείες δεν σήκωσαν ποτέ το τηλέφωνο και δεν απάντησαν ούτε σε e-mail. Υπήρξαν μάλιστα καταναλωτές που δήλωσαν ότι παρέλαβαν δέμα από αποστολή εντός Ελλάδας σε 15 μέρες και σε 7 από την Αγγλία, ενώ άλλοι ανέμεναν ακόμα και τρεις εβδομάδες για ένα δέμα εσωτερικού. Οι καθυστερήσεις των παραδόσεων είναι το βασικό πρόβλημα που έχουν αντιμετωπίσει σχεδόν όλοι οι χρήστες (84%), και μάλιστα με εξαιρετική ένταση (52%). Ειδικότερα, όσον αφορά τις διαδικτυακές αγορές, το 38% των χρηστών είναι δυσαρεστημένοι τόσο από τον χρόνο παράδοσης όσο και από το κόστος αποστολής των δεμάτων. Είναι χαρακτηριστικό το ότι περισσότεροι από τους μισούς καταναλωτές θα επέλεγαν να αλλάξουν ηλεκτρονικό κατάστημα προκειμένου να αποφύγουν έναν πάροχο ταχυμεταφορών από τον οποίο είχαν κακή εμπειρία, με εξαίρεση τους νεότερους καταναλωτές.

Ειδικότερα, διερευνήθηκαν οι συνήθειες των καταναλωτών όσον αφορά τη χρήση υπηρεσιών ταχυμεταφορών, η συνολική εμπειρία τους από τη συνεργασία με ταχυδρομικές επιχειρήσεις, η αποτίμηση της

Η έλευση της πανδημίας αύξησε

σημαντικά τις εν λόγω αγορές, με το 82% των χρηστών να

τις πραγματοποιούν συχνότερα από το παρελθόν.

- ταχυμεταφορές-courier

υπηρεσίες, όπως η δυνατότητα παρακολούθησης της αποστολής (38%) και η καλύτερη εξυπηρέτηση (36%).

Σε σχέση με τον χρόνο παράδοσης, περίπου 1 στους 2 χρήστες έχει χρησιμοποιήσει την παράδοση της επόμενης ημέρας, 1 στους 3 την παράδοση σε συγκεκριμένες ώρες και 1 στους 5 την αυθημερόν παράδοση.

Ως προς τον τόπο παράδοσης, οι χρήστες έχουν συνηθίσει να παραλαμβάνουν στο σπίτι/χώρο εργασίας τους (9 στους 10) ή σε κατάστημα ταχυμεταφορών (5 στους 10).

ταχύτητας παράδοσης, η γνώση για τις αυτοματοποιημένες θυρίδες και η προοπτική χρήσης τους στο μέλλον, καθώς επίσης και η γνώση για τους φορείς υποδοχής παραπόνων/καταγγελιών.

Η έρευνα υλοποιήθηκε από την εταιρεία Metron Analysis, μέσω τηλεφωνικών και online συνεντεύξεων, σε δείγμα 2.004 ατόμων ηλικίας 18 ετών και άνω, με τη χρήση δομημένου ερωτηματολογίου.

Όπως προέκυψε, το 22% των ερωτωμένων είναι εντατικοί χρήστες, δηλαδή κάνουν

χρήση των υπηρεσιών ταχυμεταφορών από τρεις έως τέσσερις φορές τον μήνα έως και αρκετές φορές την εβδομάδα. Το 29% είναι χρήστες μέτριας έντασης (χρήση μία με δύο φορές τον μήνα) ενώ το 50% κάνει αραιή χρήση (μία φορά ανά τρίμηνο έως και μία φορά ανά εξάμηνο).

Σε δημογραφικό επίπεδο, χαμηλότερη διείσδυση υπηρεσιών παρατηρείται στους συνταξιούχους και σε μεγαλύτερες ηλικίες (65+), ενώ μεγαλύτερη ένταση στους ελεύθερους επαγγελματίες και στις ηλικίες 25-34.

Το 93% των ερωτωμένων έχουν παραλάβει δέμα από αγορά μέσω internet. Η έλευση της πανδημίας αύξησε σημαντικά τις εν λόγω αγορές, με το 82% των χρηστών να τις πραγματοποιούν συχνότερα από το παρελθόν. Επισημαίνεται ότι οι 5 στους 10 ερωτωμένους δήλωσαν ότι παραλαμβάνουν δέμα από οnline αγορά τουλάχιστον μία φορά τον μήνα. Η ταχύτητα παράδοσης αποτελεί τον κύριο λόγο χρήσης υπηρεσιών ταχυμεταφορών σε όλες τις δημογραφικές ομάδες (77%). Ακολουθούν η αξιοπιστία (41%), οι πρόσθετες

Η παρακολούθηση αποστολής (track and trace) συγκεντρώνει ποσοστά χρήσης γύρω στο 80% σε όλες τις δημογραφικές ομάδες, εκτός από τις ηλικίες 65+ και τους κατοίκους αγροτικών περιοχών. Ακολουθεί η υπηρεσία επιστροφής δεμάτων με 34%, η οποία εντείνεται στις νεαρές ηλικίες 18-24 ετών (46%)

και ειδικότερα στους φοιτητές (49%).

Ως δημοφιλέστερες κατηγορίες για online αγορές αναδεικνύονται τα είδη ρουχισμού/ υπόδησης (68%) και οι ηλεκτρικές/ηλεκτρονικές συσκευές 63%, αντίστοιχα.

Οι 7 στους 10 χρήστες δηλώνουν ότι έχουν παρατηρήσει τη δυνατότητα επιλογής παρόχου ταχυμεταφορών όταν αγοράζουν από το Διαδίκτυο. Η επιλογή παρόχου στην περίπτωση αυτή γίνεται με βάση τον συνδυασμό τιμής/χρόνου, λαμβάνοντας υπόψη και την αξιοπιστία της εταιρείας ταχυμεταφορών. Σημειώνεται ότι η δυνατότητα επιλογής παρόχου στις διαδικτυακές αγορές δηλώνεται ως επιθυμητή από το 80% των χρηστών. Η πλειονότητα των χρηστών (72%) δεν γνωρίζουν τη δυνατότητα χρήσης αυτόματων/αυτοματοποιημένων θυρίδων (lockers), ενώ στην προοπτική χρήσης τους το 33% είναι θετικό (κυρίως νέοι ηλικίας 25-34 ετών) και το 37% είναι αρνητικό (κυρίως ηλικίες 65+).

Ως ενισχυτικοί παράγοντες για τη μελλοντική χρήση θυρίδων αναδεικνύονται η παραλαβή/παράδοση σε σημεία που διευκολύνουν τον χρήστη και ο βολικός χρόνος παράδοσης, ενώ στους αποτρεπτικούς παράγοντες συγκαταλέγονται η έλλειψη ασφάλειας, η ανάγκη μετακίνησης και η απουσία ανθρώπινης επαφής. • • •

Οι νέες τεχνολογίες είναι απαραίτητες προκειμένου να

βελτιωθεί δραστικά η εμπειρία του πελάτη.

Με αιχμή του δόρατος την πρωτοπορία και την καινοτομία, η Πλαίσιο Computers καλωσόρισε τη νέα χρονιά θέτοντας σε εφαρμογή ένα φιλόδοξο επενδυτικό πλάνο ύψους 30 εκατ. ευρώ, που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στα επόμενα 3 χρόνια. Η εταιρεία, πρωτοπορώντας και εισάγοντας καινοτομίες στον χώρο του λιανεμπορίου, προχωρά σε στοχευμένες επενδύσεις, για την περαιτέρω ενίσχυση της εξυπηρέτησης του κοινού και της αγοραστικής εμπειρίας του πελάτη.

Μετρώντας ήδη περισσότερα από 50 χρόνια εμπειρίας και ισχυρής παρουσίας στον χώρο, η Πλαίσιο έχει ήδη ξεκινήσει την εφαρμογή του νέου της πλάνου, το οποίο περιλαμβάνει

επενδύσεις σε στρατηγικούς τομείς της λειτουργίας της: τα logistics (μεγάλων αλλά και μικρών συσκευών, καθώς και σε software και hardware), το e-commerce, τις υποδομές και τα καταστήματα.

Το νέο πλάνο ξεκινά με μια μεγάλη αναβάθμιση στον τομέα logistics, που παίζει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της κάλυψης των αναγκών του κοινού, σε μικρά αλλά και μεγάλα προϊόντα. Αμέσως μετά, σημαντικό κομμάτι των κεφαλαίων αναμένεται να αξιοποιηθεί στην πλατφόρμα e-commerce της Πλαίσιο αλλά και σε πληροφοριακές υποδομές. Το ηλεκτρονικό κατάστημα είναι ένας «κόσμος» που εισέβαλε στα σχέδια της εταιρείας το 1999, συμβαδίζοντας βέβαια με την εποχή, αλλάζοντας όμως την πορεία της ίδιας της εταιρείας αλλά και του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα.

Παρά την άνθιση που έχει γνωρίσει ήδη το e-shop, η Πλαίσιο δεν σταματά να επενδύει

με συνέπεια και στα φυσικά της καταστήματα. Έτσι, με το νέο επενδυτικό πλάνο προβλέπεται να προχωρήσει και σε ανανεώσεις καταστημάτων καθώς και σε περαιτέρω αναβάθμισή τους. Συγκεκριμένα, θα προστεθούν οικιακές ηλεκτρικές συσκευές σε καταστήματα που δεν περιλαμβάνουν μέχρι σήμερα ενώ θα επεκταθεί ο κλάδος των λευκών συσκευών παρουσιάζοντας γκάμα αυτών στα φυσικά καταστήματα που δεν έχουν έως σήμερα και αλλάζοντας το lay-out των σημείων πώλησης. Επιπροσθέτως, μέσα στα πλάνα της εταιρείας είναι πάντα και η λειτουργία νέων καταστημάτων.

Όσον αφορά τον τομέα των υπηρεσιών, η Πλαίσιο παραμένει πρωτοπόρος εισάγοντας καινοτομίες που εξελίσσουν την εμπειρία του πελάτη. Πρόσφατα, εγκαινιάστηκε η υπηρεσία live tracking παραγγελίας και παράδοσης προϊόντων σε απογευματινές ώρες μεταξύ

17:00-20:00 ενώ η εταιρεία είναι ανοιχτή και στη σκέψη για χρηματοδότηση αγορών για υπηρεσίες τύπου “buy now pay later” (BNPL). Για την Πλαίσιο, το όραμά της, όχι μόνο να οδηγεί αλλά και να διαμορφώνει την αγορά, αλλά και ο στόχος της, να προσφέρει τη βέλτιστη εξυπηρέτηση στο κοινό, μέσα από ένα “seamless” omnichannel μοντέλο, συμβάλλουν σε συνεχή ανεύρεση νέων τεχνολογιών και υπηρεσιών. Έτσι κάθε πελάτης θα μπορεί να ψωνίζει όποτε και όπως θέλει οτιδήποτε κι αν χρειαστεί, απολαμβάνοντας μια απόλυτα σύγχρονη, “worry-free” αγοραστική εμπειρία.

Το νέο επενδυτικό πλάνο 30 εκατ. ευρώ της Πλαίσιο έρχεται να επιβεβαιώσει, για

μία ακόμα φορά, τη δέσμευση της εταιρείας

απέναντι σε κάθε καταναλωτή ξεχωριστά και

φέρνει το μέλλον των αγορών και της τεχνολογίας σε κάθε σπίτι. • • •

Γιορτάζουμε την 20ή επέτειο των

Επιχειρηματικών Βραβείων ΧΡΗΜΑ

Οι νικητές της φετινής επετειακής

Για 20ή συνεχόμενη χρονιά, το περιοδικό ΧΡΗΜΑ διοργάνωσε τα Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2022 σε συνεργασία με την ethosEVENTS και το οικονομικό και επιχειρηματικό portal banks.com.gr, με στόχο την ανάδειξη των επιχειρήσεων που στηρίζουν την ελληνική οικονομία και συμβάλλουν στην ανάπτυξη του χρηματιστηριακού θεσμού.

Την επέτειο των 20 χρόνων τους τα Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ τη γιόρτασαν με ανανεωμένο προφίλ και με την προσθήκη νέων κατηγοριών βράβευσης, διατηρώντας πάντα την ίδια προσήλωση στην ανάδειξη των επιχειρήσεων που στηρίζουν την ελληνική οικονομία, την εξωστρέφεια και την καινοτομία.

Τα Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ αναγνω-

εκδήλωσης

ρίζονται από την επιχειρηματική και επενδυτική κοινότητα ως ένας καταξιωμένος θεσμός ετήσιας αξιολόγησης των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών εταιρειών. Πρωτοπόρος στην έγκυρη και εις βάθος ενημέρωση στο οικονομικό, επιχειρηματικό και χρηματιστηριακό γίγνεσθαι, το περιοδικό ΧΡΗΜΑ καινοτόμησε το 2003 εισάγοντας τη διοργάνωση των συγκεκριμένων βραβείων στη χρηματιστηριακή αγορά.

Η λαμπερή τελετή #hraw22 διεξήχθη την Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου στο ξενοδοχείο Divani Caravel, με φυσική παρουσία, καθώς και με παράλληλη online μετάδοση από το LiveOn Expo Complex, το καινοτόμο 3D εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο της LiveOn, της ψηφιακής πλατφόρμας Επιχειρηματικής Επικοινωνίας και Εκδηλώσεων.

Στο πλαίσιο της επετειακής εκδήλωσης, απονεμήθηκαν τέσσερις τιμητικές διακρίσεις:

«Εμβληματική Προσωπικότητα του Χρηματιστηρίου Αθηνών 2022»: Ευάγγελος Μυτιληναίος, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος, MYTILINEOS.

Ο Ευάγγελος Μυτιληναίος είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της MYTILINEOS-Energy & Metals, μίας από τις κορυφαίες βιομηχανικές και ενεργειακές εταιρείες της Ελλάδας, με παρουσία και στις 5 ηπείρους και με ενοποιημένο κύκλο εργασιών

που ανέρχεται σε 6.3 δισ. ευρώ

έναντι 2.6 δισ. ευρώ το 2021, σημειώνοντας αύξηση 137% και

EBITDA 823 εκατ. ευρώ έναντι 359 εκατ. ευρώ το 2021.

Είναι επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και πρόεδρος της Πανευρωπαϊκής Ένωσης Eurometaux, που εκπροσωπεί βιομηχανίες μη σιδηρούχων μετάλλων στην Ευρώπη.

«Ηγετική Προσωπικότητα Εισηγμένης Εταιρείας στο ΧΑ για το 2022»: Μιχάλης Τσαμάζ, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος Ομίλου ΟΤΕ.

Ο Μιχάλης Τσαμάζ είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου ΟΤΕ και ο μακροβιότερος επικεφαλής του Ομίλου. Ηγήθηκε του επιτυχούς μετασχηματισμού του Ομίλου ΟΤΕ σε μια σύγχρονη εταιρεία τεχνολογίας, που έγινε case study στο Harvard Business School. Υπό

τη διοίκησή του, ο Όμιλος ΟΤΕ παραμένει σταθερά ο μεγαλύτερος επενδυτής στην Ελλάδα σε δίκτυα νέας γενιάς και τεχνολογικές υποδομές, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ψηφιακή ανάπτυξη της χώρας, της κοινωνίας και των επιχειρήσεων.

«Εμβληματική Προσωπικότητα του Τραπεζικού Τομέα για το 2022»: Βασίλειος Ράπανος, Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ).

Ο Βασίλειος Ράπανος είναι ομότιμος καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών και τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

Έχει διατελέσει υποδιοικητής και διοικητής της Κτηματικής Τράπεζας (1995-1998), πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου

του Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος (ΟΤΕ), από το 1998 έως το 2000, πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων στο Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών (2000-2004), μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (2000-2004), όπως επίσης και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (2009-2012).

Σήμερα, είναι πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών και της Alpha Bank.

«Ειδικό τιμητικό βραβείο Επιχειρηματικών Βραβείων ΧΡΗΜΑ 2022»: Γιάννης Μαρίνος, Δημοσιογράφος.

Ο Γιάννης Μαρίνος είναι δημοσιογράφος, πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και επίτιμος διδάκτωρ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Έχει βραβευθεί για τη δημοσιογραφική του προσφορά από την Ακαδημία Αθηνών, τον ΟΗΕ, την Ένωση Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και την Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από άλλους ακόμα 20 οργανισμούς και φορείς. Με δημοσιογραφική αποστολή έχει ταξιδέψει σε 50 χώρες. Από το 1999 έως το 2004 διετέλεσε ευρωβουλευτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.

Έχει εκδόσει 5 βιβλία και βρίσκεται υπό έκδοση ακόμη ένα. Από τα τέλη του 1995 το International Who’s Who τον περιέλαβε μεταξύ «των πλέον προικισμένων και με επιρροή σύγχρονων προσωπικοτήτων, που τυγχάνουν αναγνώρισης για το έργο τους σε παγκόσμια κλίμακα».

Απολογισμός Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2022

O κ. Γιώργος Καρακούσης, αναπληρωτής CEO της ΔΕΗ, παραλαμβάνει το 1ο βραβείο Καλύτερης Εταιρείας-2022 από την κ. Βασιλική Λαζαράκου, πρόεδρο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.

Το 1ο Βραβείο καλύτερης εταιρείας-2022 απονεμήθηκε στη ΔΕΗ ΑΕ και το 1ο Βραβείο καλύτερης εταιρείας

FTSE LARGE CAP-2022 στην Quest Συμμετοχών. Αναλυτικά, τα 57 βραβεία που απονεμήθηκαν σε 19 συνολικά κατηγορίες παρατίθενται στο τέλος του απολογισμού.

Από το βήμα του συνεδρίου, ο κ. Άδωνις Γεωργιάδης, υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, τόνισε: «Τα βραβεία είναι πολύ σημαντικά, γιατί ζούμε σε μια χώρα που πάσχει από οικονομικό αναλφαβητισμό και έχουμε ξεχάσει τις βασικές αρχές οικονομίας. Όταν ένας σοβαρός οργανισμός, όπως η ethosEVENTS, θεσπίζει και θεμελιώνει βραβεία, αποτελεί υγιές πρότυπο. Τα βραβεία αυτά αποτελούν μοχλό για όλους τους υπόλοιπους, ώστε να προχωράμε αισιόδοξα στο μέλλον. Συγχαίρω τον θεσμό και τον υποστηρίζουμε ως κυβέρνηση». Ο κ. Γεωργιάδης τόνισε ότι η ελληνική οικονομία πήγε πολύ καλύτερα το 2022 και συνολικά η αγορά το τέταρτο τρίμηνο. «Σημειώσαμε ρεκόρ επενδύσεων, εξαγωγών και τουριστικών εισπράξεων. Οι ξένες επενδύσεις αυξήθηκαν για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, όπως και οι εξαγωγές. Έχουμε, πλέον, μια οικονομία που αναπτύσσεται, γίνεται ανταγωνιστική και κερδίζει νέες αγορές. Ο Ιανουάριος του 2023

έχει κλείσει καλύτερα κι από τις προβλέψεις. Με πολιτική σταθερότητα θα πάρουμε επενδυτική βαθμίδα σχετικά γρήγορα και ειδικά με αυτοδυναμία, για να μην υπάρχει country risk, ώστε να προσελκύσουμε ακόμη μεγαλύτερες αγορές» σημείωσε.

Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2023

Ο κ. Κωνσταντίνος Ουζούνης απονέμει στην κ. Έφη Κουτσουρέλη, αντιπρόεδρο του Ομίλου Quest Συμμετοχών, το 1ο βραβείο Καλύτερης Εταιρείας FTSE Large Cap-2022.

Άδωνις-Σπυρίδων Γεωργιάδης, Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων.

Εναρκτήρια Ομιλία: Κωνσταντίνος Ουζούνης, CEO, ethosGROUP.

O κ. Γιάννης Τσακίρης, υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, απηύθυνε θεσμικό χαιρετισμό τονίζοντας, μεταξύ άλλων: «Ο θεσμός των βραβείων είναι συμβολικός για την Ελλάδα. Πλέον, έχει έρθει η ώρα του μετασχηματισμού της οικονομίας. Το 2023 –παρά τα όσα περάσαμε– θα φέρει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο και τη δομή της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Οι πόροι που εισρέουν στην Ελλάδα (ΕΣΠΑ 26+δισ., πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης κ.ά., με σύνολο 70 δισ. ευρώ) θα πρέπει να επενδυθούν έως το 2027 και μάλιστα εμπροσθοβαρώς. Το ποσό διπλασιάζεται αν συνυπολογιστεί η ιδιωτική μόχλευση. Βρισκόμαστε στο σημείο καμπής, αλλάζει η δομή της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Ξαναγινόμαστε μια παραγωγική

χώρα και θέλουμε να αποκτήσουμε ανθεκτικότητα. Και στις επόμενες κρίσεις θέλουμε να είμαστε ακόμη πιο θωρακισμένοι. Συγχαρητήρια στους βραβευθέντες».

Απολογισμός Επιχειρηματικά

Γιάννης Τσακίρης, Υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων.

Η πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, κ. Βασιλική Λαζαράκου, χαρακτήρισε τα Επιχειρηματικά Βραβεία ως έναν σημαντικό θεσμό: «Ως Επιτροπή, χαιρόμαστε να επιβραβεύουμε τις επιχειρήσεις και αναγνωρίζουμε ότι οι εταιρείες μπορούν να συμβάλουν στην οικονομία. Ως Επιτροπή, εντοπίζουμε και τα κακώς κείμενα και, με συγκεκριμένες διαδικασίες, να πω ότι είμαστε σε απόλυτη εναρμόνιση με όλες τις εποπτικές αρχές της Ευρώπης. Σήμερα, είχαμε τη Σύνοδο όλων των ευρωπαϊκών αρχών (51 εποπτικές αρχές) και είναι σημαντικό ότι πήραμε τα εύσημα ως χώρα και ως Επιτροπή. Με ευρωπαϊκή και παγκόσμια αναγνώριση. Το καταφέραμε συνολικά σαν οργανισμός. Εκσυγχρονιζόμαστε και στόχος είναι να είμαστε αύριο μια καινούργια Αρχή, με ψηφιακό μετασχηματισμό».

Βασιλική Λαζαράκου, Διδάκτωρ Νομικής, Πρόεδρος Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Μέλος ΔΣ, ESMA και IOSCO, Μέλος ΔΣ, Επιτροπή Εταιρικής Διακυβέρνησης ΟΟΣΑ.

Απολογισμός Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2022

το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών προγραμματίζει την εκπόνηση μελέτης, η οποία θα αφορά τη βελτίωση της προσβασιμότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Μια μελέτη η οποία θα έχει ως αντικείμενο τον εντοπισμό προβλημάτων και δυνατοτήτων και την κατάρτιση συγκεκριμένου πλάνου δράσης».

Θεσμικό χαιρετισμό απηύθυνε ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΕΑ), κ. Ιωάννης Χατζηθεοδοσίου, ο οποίος τόνισε: «Πλούτο παράγουν σε όλες τις οικονομίες οι επιχειρήσεις. Σημαντικό για εμάς να παραδειγματιστούμε από τα Επιχειρηματικά Βραβεία και, ως Επιμελητήριο, κάνουμε προσπάθειες ανάδειξης των επιχειρήσεων».

Επιπλέον, ανακοίνωσε: «Θα παρουσιάσουμε

πρόταση ώστε να αλλάξει ο τρόπος διανομής των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ. Θα αποδείξουμε ότι υπάρχει τρόπος να πάνε πόροι σε περισσότερες επιχειρήσεις, καθώς υπάρχει φόβος εξαφάνισης των ΜμΕ επιχειρήσεων. Ό,τι καλό γίνεται πάντα θα το αναφέρω, αλλά υπερασπίζομαι το μέλλον των ΜμΕ επιχειρήσεων. Εφόσον το πρόβλημα αυτό δεν αντιμετωπιστεί, η “ψαλίδα” μεταξύ μεγάλων και μικρών επιχειρήσεων θα συνεχίσει να μεγαλώνει. Σε αυτήν την κατεύθυνση,

Ο κ. Γρηγόρης Δ. Δημητριάδης, διευθύνων σύμβουλος και εκτελεστικό μέλος του ΔΣ του Υπερταμείου (ΕΕΣΥΠ), ανέφερε στον χαιρετισμό του ότι τα συγκεκριμένα βραβεία αναδεικνύουν τις καλές πρακτικές και δημιουργούν άμιλλα. «Είμαστε πολύ υπερήφανοι

Γρηγόρης Δ. Δημητριάδης, Διευθύνων Σύμβουλος & Εκτελεστικό Μέλος ΔΣ Υπερταμείου (ΕΕΣΥΠ).

για τις εταιρείες του Υπερταμείου, όπως π.χ. η ΔΕΗ, που μπόρεσε να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Θέλουμε όλες οι εταιρείες μας να είναι ανθρωποκεντρικές-πελατοκεντρικές. Κεντρική θέση στη στρατηγική μας έχουν το ESG και ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Θέλουμε όλες οι εταιρείες μας να λειτουργούν ως εισηγμένες» επεσήμανε ο κ. Δημητριάδης.

Ιωάννης Χατζηθεοδοσίου, Πρόεδρος, Επαγγελματικό

Επιμελητήριο Αθηνών (ΕΕΑ).

Ο κ. Παναγιώτης Σταμπουλίδης, εντεταλμένος σύμβουλος, εκτελεστικό μέλος του ΤΑΙΠΕΔ, πραγματοποίησε ειδική αναφορά στη Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (Project Preparation Facility-PPF), που εντάσσεται στη νέα στρατηγική του Ταμείου. Όπως επεσήμανε, μόνο φέτος, το capacity των έργων φθάνει τα 5,5 δισ.

ευρώ και πρόκειται για έργα που είναι, ως επί το πλείστον, ενταγμένα στο Ταμείο Ανάπτυξης. Βασικός στόχος, όπως αναφέρθηκε, είναι η ποιοτική αξιοποίηση των κρατικών υποδομών, μετά από πολλά χρόνια εγκατάλειψης.

Παναγιώτης Σταμπουλίδης, Εντεταλμένος Σύμβουλος, Εκτελεστικό Μέλος ΔΣ ΤΑΙΠΕΔ.

Lorenzo Casale, Head of Market Italy, Georgeson.

Απολογισμός Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2022

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΧΡΗΜΑ

ΝΙΚΗΤΕΣ

Βραβείο καλύτερης εταιρείας-2022

1ο Βραβείο: ΔΕΗ ΑΕ

2ο Βραβείο: ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ

3ο Βραβείο: ΟΤΕ

2022

Βραβείο υψηλών επενδύσεων-2022

1ο Βραβείο: Helleniq Energy

2ο Βραβείο: Motor Oil

3ο Βραβείο: ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών

Βραβείο επιχειρηματικής καινοτομίας-2022

1ο Βραβείο: Space Hellas

2ο Βραβείο: Profile Software

3ο Βραβείο: Performance

Βραβείο επενδυτικών σχέσεων-2022

1ο Βραβείο: Fourlis Συμμετοχών

Βραβείο καλύτερης εταιρείας FTSE LARGE CAP-2022

1ο Βραβείο: Quest Συμμετοχών

2ο Βραβείο: Lamda Development

3ο Βραβείο: Ελλάκτωρ

Βραβείο καλύτερης εταιρείας διεθνούς δραστηριοποίησης-2022

1ο Βραβείο: Cenergy Holdings

2ο Βραβείο: Αλουμύλ Βιομηχανία Αλουμινίου ΑΕ

3ο Βραβείο: Παπουτσάνης

Βραβείο καλύτερης εταιρείας μεσαίας-μικρής

κεφαλαιοποίησης-2022

1ο Βραβείο: Ideal Holdings

2ο Βραβείο: Πλαίσιο

3ο Βραβείο: Ελληνικά Χρηματιστήρια-Χρηματιστήριο Αθηνών (ATHEX)

Βραβείο καλύτερης εταιρείας κοινής ωφέλειας-2022

1ο Βραβείο: ΟΛΠ

2ο Βραβείο: ΟΛΘ

3ο Βραβείο: ΕΥΑΘ

Βραβείο καλύτερης τράπεζας-2022

1ο Βραβείο: Eurobank

2ο Βραβείο: Εθνική Τράπεζα

3ο Βραβείο: Alpha Bank

Βραβείο ανάκαμψης αποτελεσμάτων-2022

1ο Βραβείο: ΕΥΔΑΠ

2ο Βραβείο: Μοτοδυναμική

3ο Βραβείο: Centric Συμμετοχών

Βραβείο υψηλών ρυθμών

1ο Βραβείο: Epsilon Net

2ο Βραβείο: Entersoft

3ο Βραβείο: Elton Group

ανάπτυξης-2022

Βραβείο διεθνοποίησης-2022

1ο Βραβείο: Ικτίνος Ελλάς

2ο Βραβείο: Σωληνουργεία Λ.Τζιρακιάν

3ο Βραβείο: Κυριακούλης Μεσογειακαί Κρουαζιέραι Ναυτιλιακή ΑΕ

2ο Βραβείο: ΓΕΚ Τέρνα

3ο Βραβείο: Τράπεζα Πειραιώς

Βραβείο εταιρικής διακυβέρνησης-2022

1ο Βραβείο: ΟΤΕ

2ο Βραβείο: Coca-Cola HBC AG

3ο Βραβείο: Εταιρεία Ελληνικών Ξενοδοχείων Λάμψα ΑΕ

Βραβείο καλύτερης εταιρείας του δείκτη

ATHEX ESG-2022

1ο Βραβείο: Μυτιληναίος

2ο Βραβείο: ΟΠΑΠ

3ο Βραβείο: Ιατρικό Αθηνών

Βραβείο καλύτερης εταιρείας εναλλακτικής

αγοράς-2022

1ο Βραβείο: Real Consulting

2ο Βραβείο: Euroxx Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ

3ο Βραβείο: Foodlink

Bραβείο καλύτερης χρηματιστηριακής-2022

1ο Βραβείο: Eurobank Equities ΑΕΠΕΥ

2ο Βραβείο: AXIA Ventures Group (Athens Branch)

3ο Βραβείο: Optima Bank

Βραβείο καλύτερης εταιρείας διαχείρισης αμοιβαίων

κεφαλαίων-2022

1ο Βραβείο: Alpha Trust

2ο Βραβείο: Πειραιώς Asset Management ΑΕΔΑΚ

3ο Βραβείο: 3Κ Investment Partners ΑΕΔΑΚ

Βραβείο καλύτερης ΑΕΕΑΠ-2022

1ο Βραβείο: Prodea

2ο Βραβείο: Premia

3ο Βραβείο: Intercontinental International REIC-ICI

Bραβείο

καλύτερης

εταιρείας Asset & Wealth Management-2022

1ο Βραβείο: HSBC Retail Banking and Wealth Management

2ο Βραβείο: Eurobank Asset Management

3ο Βραβείο: Alpha Asset Management ΑΕΔΑΚ

Άδωνις Γεωργιάδης, υπουργός Ανάπτυξης & Επενδύσεων, Ιωάννης Χατζηθεοδοσίου, πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, Γιώργος Γεράρδος, ιδρυτής και πρόεδρος της εταιρείας Πλαίσιο, Lorenzo Casale, Head of Market Italy της Georgeson, Γρηγόρης Δημητριάδης, διευθύνων σύμβουλος και εκτελεστικό μέλος του ΔΣ του Υπερταμείου, Άρης Δημητριάδης, executive director Κανονιστικής Συμμόρφωσης, Διαχείρισης Εταιρικών Κινδύνων & Ασφάλισης Ομίλου ΟΤΕ, Γιάννης Τσακίρης, υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Βασιλική Λαζαράκου, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.

ΟΙ ΧΟΡΗΓΟΙ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

Photo Credit:

Ελένη ΠαπαδάκηΘοδωρής Αναγνωστόπουλος/ PHOTOPRESS Θ&Α ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΙ

Απολογισμός Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2022

Ο κ. Φώτης Ρωμούδης, διευθυντής

Ο

κ. Ιωσήφ Παπαδογιάννης, διευθυντής Επενδύσεων της ALPHA TRUST, παρέλαβε το 1ο βραβείο Καλύτερης Εταιρείας Διαχείρισης Αμοιβαίων Κεφαλαίων-2022 από τον κ. Χρήστο Νούνη, πρόεδρο της ΕΛΕΤΕΑ-ΤΕΑ ΥΠΟΙΚ.

Ο κ. Αλέξανδρος Μπένος, Chief Financial Officer της Cenergy Holdings, παραλαμβάνει το βραβείο Καλύτερης Εταιρείας Διεθνούς Δραστηριοποίησης-2022 από τον κ. Κωνσταντίνο Ουζούνη, CEO του ethosGROUP.

Επιχειρηματικής Ανάπτυξης της Epsilon Net Group of Companies, παρέλαβε το 1ο βραβείο Υψηλών Ρυθμών Ανάπτυξης-2022 από τον κ. Βασίλη Παναγιωτίδη, ανώτερο διευθυντή της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών.

Ο κ. Κωνσταντίνος Ουζούνης, CEO του ethosGROUP, απονέμει στην κ. Αφροδίτη Αβραμέα, διευθύντρια Στρατηγικής Ανάπτυξης του Ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ, το 3ο βραβείο για την Καλύτερη Εταιρεία FTSE LARGE CAP-2022.

Ο κ. Ιωάννης Καρακώστας, Senior Network Manager της HSBC Retail Banking and Wealth Management, παρέλαβε το 1ο βραβείο Καλύτερης Εταιρείας Asset & Wealth Management-2022 από τον κ. Λεωνίδα Παπακωνσταντίνου, πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της MERIT Χρηματιστηριακή.

Η κ. Ιουλία Χαϊδά, αναπληρώτρια διευθύνουσα σύμβουλος της Ικτίνος Ελλάς ΑΕ, παραλαμβάνει το 1ο βραβείο Διεθνοποίησης-2022 από την κ. Κατερίνα Κοζανιώτη, διευθύντρια Ανάπτυξης της «Αγγελακάκης Αθ. & Συνεργάτες».

Ο κ. Ευάγγελος Κοντός, CEO της Intercontinental International REIC-ICI, παρέλαβε το 3ο βραβείο Καλύτερης ΑΕΕΑΠ-2022 από τον κ. Χρήστο Νούνη, πρόεδρο της ΕΛΕΤΕΑ-ΤΕΑ ΥΠΟΙΚ.

Ο κ. Σπύρος Κυριακούλης, πρόεδρος της εταιρείας Κυριακούλης Μεσογειακαί Κρουαζιέραι Ναυτιλιακή ΑΕ, παραλαμβάνει το 3ο βραβείο Διεθνοποίησης-2022 από την κ. Κατερίνα Κοζανιώτη, διευθύντρια Ανάπτυξης της «Αγγελακάκης Αθ. & Συνεργάτες».

Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2023

Την τιμητική διάκριση για τον κ. Ευάγγελο Μυτιληναίο παρέλαβε η κ. Βίβιαν Μπουζάλη, Chief Corporate Affairs & Communication Officer της MYTILINEOS, από τον κ. Άδωνι Γεωργιάδη, υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων.

Ο κ. Λάμπρος Παπακωνσταντίνου, πρόεδρος του ΔΣ της IDEAL Holdings, παρέλαβε το βραβείο Καλύτερης Εταιρείας Μεσαίας - Μικρής Κεφαλαιοποίησης-2022 από

τον κ. Αθανάσιο Κουλορίδα, πρόεδρο της Διοικούσας Επιτροπής της Ένωσης Εισηγμένων Εταιρειών (ΕΝΕΙΣΕΤ).

Οι παρουσιαστές της εκδήλωσης: Χρήστος Κώνστας, Δημοσιογράφος, Head of Content, ethosMEDIA, Μαρία Νικόλτσιου, Παρουσιάστρια-Δημοσιογράφος, Alpha TV, Alpha 989 Radio

Ο κ. Γιώργος Γεράρδος, ιδρυτής και πρόεδρος της Πλαίσιο Computers AEBE, παρέλαβε το 2ο βραβείο Καλύτερης Εταιρείας Μεσαίας - Μικρής Κεφαλαιοποίησης-2022 από τον κ. Αθανάσιο Κουλορίδα, πρόεδρο της Διοικούσας Επιτροπής της Ένωσης Εισηγμένων Εταιρειών (ΕΝΕΙΣΕΤ).

Η κ. Λίλιαν Γεωργοπούλου, αναπ. επιτελική διευθύντρια Σχέσεων με Εκδότριες, Ελληνικά Χρηματιστήρια-Χρηματιστήριο Αθηνών, παρέλαβε το 3ο βραβείο Καλύτερης Εταιρείας Μεσαίας - Μικρής Κεφαλαιοποίησης-2022 από τον κ. Αθανάσιο Κουλορίδα, πρόεδρο της Διοικούσας Επιτροπής της Ένωσης Εισηγμένων Εταιρειών (ΕΝΕΙΣΕΤ).

Ο κ. Γεράσιμος Μπαρμπέτας, επικεφαλής του Τομέα Group Corporate Communications της Eurobank, παραλαμβάνει το βραβείο για την Καλύτερη Τράπεζα-2022 από τον κ. Γρηγόρη Δ. Δημητριάδη, διευθύνοντα σύμβουλο και εκτελεστικό μέλος του ΔΣ του Υπερταμείου (ΕΕΣΥΠ).

Ο κ. Αντώνιος Μουζάς, επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Brokerage της Optima bank, παρέλαβε το 3ο βραβείο Καλύτερης Χρηματιστηριακής-2022 από τον κ. Σπύρο Κυρίτση, πρόεδρο του Συνδέσμου Μελών Χρηματιστηρίου Αθηνών (ΣΜΕΧΑ).

O κ. Νίκος Ματθαίος, επικεφαλής του Τομέα Marketing & Προϊοντικής Επικοινωνίας της Εθνικής Τράπεζας, παραλαμβάνει το 2ο βραβείο Καλύτερης Τράπεζας-2022 από τον κ. Γρηγόρη Δ. Δημητριάδη, διευθύνοντα σύμβουλο και εκτελεστικό μέλος του ΔΣ του Υπερταμείου (ΕΕΣΥΠ).

Η κ. Τερέζα Μεσσάρη, General Manager, COO/CFO, της PRODEA Investments, παρέλαβε το 1ο βραβείο Καλύτερης ΑΕΕΑΠ-2022 από τον κ. Χρήστο Νούνη, πρόεδρο της ΕΛΕΤΕΑ-ΤΕΑ ΥΠΟΙΚ.

Ο κ. Άρης Δημητριάδης, Executive Director Κανονιστικής Συμμόρφωσης, Διαχείρισης Εταιρικών Κινδύνων & Ασφάλισης Ομίλου ΟΤΕ, παραλαμβάνει το 1ο βραβείο Εταιρικής Διακυβέρνησης-2022 από τον κ. Γιάννη Παπαδόπουλο, πρόεδρο της Hellenic Venture Capital Association.

Απολογισμός Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2022

Behind-the-scenes

Χορηγός της επετειακής εκδήλωσης η εταιρεία Theofylaktos SA.

Η κ. Βασιλική Λαζαράκου, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.

Σεραφείμ Κωνσταντινίδης, Σύμβουλος Επικοινωνίας, και Χρήστος Κώνστας, Head of Content της ethosMEDIA.

Μεταξύ των απονεμητών της εκδήλωσης ήταν οι κύριοι Ιωάννης Χατζηθεοδοσίου, πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΕΑ), και Δρ Χρήστος Νούνης, πρόεδρος της ΕΛΕΤΕΑ-ΤΕΑ ΥΠΟΙΚ.

Ο κ. Κωνσταντίνος Ουζούνης, CEO, ethosGROUP, με τα στελέχη του Ομίλου ΟΤΕ που παρευρέθηκαν στην τελετή απονομής.

Οι τιμητικές διακρίσεις που απονεμήθηκαν σε διακεκριμένες προσωπικότητες.

Ο κ. Κωνσταντίνος Ουζούνης, CEO, ethosGROUP, με τους κυρίους Παναγιώτη Σταμπουλίδη, εντεταλμένο σύμβουλο και εκτελεστικό μέλος του ΤΑΙΠΕΔ, και Γρηγόρη Δ. Δημητριάδη, διευθύνοντα σύμβουλο και εκτελεστικό μέλος του ΔΣ του Υπερταμείου (ΕΕΣΥΠ). Ο κ. Κωνσταντίνος Ουζούνης, CEO, ethosGROUP, υποδέχεται τον κ. Γιώργο Γεράρδο, ιδρυτή και πρόεδρο της ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΕ.

Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2023

Οι βραβευθέντες πανηγυρίζουν επί σκηνής.

Ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Άδωνις Γεωργιάδης, με τον κ. Κωνσταντίνο Ουζούνη, CEO, ethosGROUP.

Κορυφαία τραπεζικά στελέχη των HSBC και Optima bank.

Ο κ. Χρήστος Κώνστας, Head of Content της ethosMEDIA και παρουσιαστής της εκδήλωσης.

Στη μέση, ο κ. Σπύρος Κυρίτσης, πρόεδρος του Συνδέσμου Μελών Χρηματιστηρίου Αθηνών (ΣΜΕΧΑ)

O κ. Γιάννης Τσακίρης, υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων.

O κ. Γιώργος Καρακούσης, αναπληρωτής CEO της

ΔΕΗ, ανάμεσα στις κυρίες Σοφία Δήμτσα, διευθύντρια Εταιρικών Σχέσεων και Επικοινωνίας της ΔΕΗ, και Βίβιαν Μπουζάλη, Chief Corporate Affairs & Communication Officer της MYTILINEOS.

Πράσινα καύσιμα-Υδρογόνο

Το υδρογόνο θεωρείται από πολλούς το καύσιμο του μέλλοντος

Τον τελευταίο χρόνο, το ενεργειακό κόστος και η «πράσινη» μετάβαση αποτελούν ένα καθημερινό και αγωνιώδες θέμα συζήτησης, καθώς όλοι αναζητούν τρόπους οικονομικής και αποτελεσματικής μετάβασης στη χρήση περισσότερο «πράσινων» καυσίμων και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το υδρογόνο θεωρείται από πολλούς το καύσιμο του μέλλοντος. Μπορεί να χαρακτηριστεί μάλιστα ως το απόλυτο καύσιμο, καθώς δεν παράγει βλαβερά καυσαέρια και είναι γενικά φιλικό προς το περιβάλλον. Δεδομένων αυτών των συνθηκών, όλο και περισσότερες επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στη συγκεκριμένη αγορά, με πιο χαρακτηριστική περίπτωση τη σύμπραξη της ΔΕΗ και της Motor Oil μέσω της Hellenic Hydrogen.

Η ανανέωση των πηγών ενέργειας και η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου ενεργειακού συστήματος είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη μιας κλιματικά ουδέτερης Ευρώπης κι ενός καθαρότερου πλανήτη.

Τον Ιούλιο του 2020, η Επιτροπή πρότεινε μια στρατηγική για το υδρογόνο για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη, με στόχο την επιτάχυνση της ανάπτυξης της παραγωγής καθαρής ενέργειας από υδρογόνο και τη διασφάλιση του κεντρικού της ρόλου στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050.

Σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις διαδραματίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση Υδρογόνου (Hydrogen Europe), με διευθύνοντα σύμβουλο τον κ. Γιώργο Χατζημαρκάκη, ο οποίος, σε πρόσφατη ημερίδα στη χώρα μας, παρουσίασε το υδρογόνο ως ιδανική λύση για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, αλλά και την ενεργειακή αυτονομία στο κοντινό μέλλον. Εκτιμάται μάλιστα ότι το υδρογόνο μπορεί να καταστήσει την Ελλάδα κεντρικό κόμβο και πρωταγωνιστή στον συγκεκριμένο τομέα, αρκεί να υπάρξουν οι απαιτούμενες επενδύσεις και θεσμικές παρεμβάσεις.

Για τη συγκεκριμένη δυνατότητα μας μιλάει ο

δρ Βασίλης Γρηγορίου, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Advent Technologies:

Κύριε Γρηγορίου, μπορεί το υδρογόνο να αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα

για την ενεργειακή μετάβαση; Είναι ώριμες οι συνθήκες στην Ελλάδα;

Το υδρογόνο και οι σχετιζόμενες με αυτό τεχνολογίες αποτελούν μέρος της λύσης στην παρούσα ενεργειακή και γεωπολιτική

κρίση, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η χρήση του θα αυξήσει την ενεργειακή επάρκεια και θα μειώσει παράλληλα την εξάρτηση της ΕΕ από εξωτερικές αγορές, καθιστώντας την ενεργειακά αυτόνομη και «ανθεκτική».

Η Ελλάδα διαθέτει όλα τα κατάλληλα εφόδια για να λειτουργήσει ως στρατηγικός κόμβος για την ευρωπαϊκή βιομηχανία υδρογόνου. Μαζί με την Πορτογαλία

έχουμε τις ιδανικότερες καιρικές συνθήκες για την παραγωγή ανανεώσιμων στην Ευρώπη, ενώ διαθέτουμε την τεχνογνωσία

και διεθνώς φημισμένα ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια στα οποία μπορεί να βασιστεί αυτή η νέα βιομηχανία.

Είναι μια ιστορική ευκαιρία για την Ελλάδα

να μετατραπεί σε παράδειγμα του πώς μια μικρή χώρα μπορεί να είναι παραγωγός, και όχι μόνο καταναλωτής, γνώσης και καινοτομίας. Το 2022, το Υπουργείο

Ενέργειας κατέθεσε τον πρώτο Εθνικό

Κλιματικό Νόμο στη Βουλή, ορίζοντας το θεσμικό πλαίσιο και θέτοντας συγκεκριμένους στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, όπως η σταδια-

Η Ελλάδα διαθέτει όλα τα κατάλληλα εφόδια για να λειτουργήσει ως

στρατηγικός κόμβος για την ευρωπαϊκή βιομηχανία υδρογόνου.

αφιέρωμα - πράσινα καύσιμα-υδρογόνο

υδρογόνου στην Ελλάδα σε συνεργασία με μεγάλους και έμπειρους συμβουλευτικούς οίκους, αξιοποιώντας την εμπειρία, την τεχνογνωσία και τη δυναμικότητα των μετόχων της στην αναπτυσσόμενη πλατφόρμα παραγωγής και διάθεσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

κή αντικατάσταση του φυσικού αερίου από

ανανεώσιμα αέρια, όπως το βιομεθάνιο και

το πράσινο υδρογόνο.

Παρά τις προκλήσεις, η μετάβαση σε μια οικονομία απαλλαγμένη από ανθρακούχες εκ-

πομπές έχει ήδη ξεκινήσει, και για την ώθησή

της έχουν συμβάλει σημαντικά τόσο ο ακαδη-

μαϊκός όσο και ο κυβερνητικός και βιομηχανι-

κός τομέας. Το επόμενο και πολύ σημαντικό

βήμα είναι η υλοποίηση όλων αυτών των

έργων που θα μας φέρουν ακόμα πιο κοντά

στην εκπλήρωση του στόχου της Ευρωπαϊ-

κής Ένωσης για παραγωγή 10 εκατομμυρίων

τόνων ανανεώσιμου υδρογόνου έως το 2030.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα που προσφέρει το υδρογόνο έναντι άλλων μορφών ενέργειας;

Διαδραματίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στην επίτευξη βασικών πρωτοβουλιών πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η

Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (Green Deal)

και το REPowerEU, το υδρογόνο μπορεί να

χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο αλλά και ως

μέσο αποθήκευσης αιολικής και ηλιακής

ενέργειας, ενώ έχει πολλές άμεσες εφαρ-

μογές στους τομείς της βιομηχανίας, των

μεταφορών, της ενέργειας και των κτηρίων.

Παράλληλα, το πράσινο υδρογόνο (που

προέρχεται από την ηλεκτρόλυση νερού,

με ηλεκτρική ενέργεια που προέρχεται από

ΑΠΕ) μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρώτη ύλη για την απανθρακοποίηση ρυπογόνων

βιομηχανικών δραστηριοτήτων, όπως για παράδειγμα στην τσιμεντοβιομηχανία, στη διύλιση και στην παραγωγή λιπασμάτων.

Hellenic Hydrogen: Νέα εταιρεία υδρογόνου ίδρυσαν η Motor Oil και η ΔEH

Στη σύσταση της Hellenic Hydrogen προχώρησαν η Motor Oil και η ΔΕΗ, με τη νέα εταιρεία να εστιάζεται στην ανάπτυξη έργων παραγωγής πράσινου υδρογόνου. Στη νέα κοινοπρακτική εταιρεία –όπου η Motor Oil

κατέχει το 51% του μετοχικού κεφαλαίου και η ΔΕΗ το 49% αυτού– καθήκοντα διευθύνοντος συμβούλου αναλαμβάνει ο κ. Δημήτρης Τριανταφυλλόπουλος.

Με την ενεργειακή μετάβαση να αποτελεί παγκόσμια προτεραιότητα, στην κορυφή του επιχειρηματικού και στρατηγικού σχεδιασμού της Hellenic Hydrogen βρίσκεται η ανάπτυξη και υλοποίηση έργων που επιταχύνουν τον «πράσινο μετασχηματισμό». Σε αυτήν την κατεύθυνση, η εταιρεία θα επικεντρωθεί στην ανάπτυξη έργων παραγωγής πράσινου

Σημειώνεται πως το πράσινο υδρογόνο αναμένεται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στις προσπάθειες για την ευρωπαϊκή κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 αλλά και στην πράσινη μετάβαση της βιομηχανίας. Η επίσημη σύσταση της Hellenic Hydrogen αποτελεί, επομένως, ορόσημο στην πορεία επίτευξης

της ενεργειακής ασφάλειας καθώς και της αλλαγής του ενεργειακού μείγματος, με στόχο ένα μέλλον μηδενικών εκπομπών άνθρακα. Για την υλοποίηση των στόχων της Hellenic Hydrogen ο κ. Δημήτρης Τριανταφυλλόπουλος δήλωσε σχετικά: «Το μέλλον της ενέργειας είναι ήδη εδώ. Σήμερα, εγκαινιάζουμε το πρώτο κεφάλαιο της Hellenic Hydrogen, μιας εταιρείας που θα πρωταγωνιστήσει στο ενεργειακό προσκήνιο της χώρας, με όραμα να καταστήσει την Ελλάδα έναν στρατηγικό ενεργειακό κόμβο. Με το βλέμμα στραμμένο στη βιώσιμη ανάπτυξη, το πράσινο υδρογόνο θα αποτελέσει μια αξιόπιστη ενεργειακή λύση για τη χώρα, δημιουργώντας για την Ελλάδα μια μοναδική ευκαιρία. Μια ευκαιρία για καινοτομία, επίτευξη των κλιματικών στόχων και ταχύτερης ανάπτυξης, ενώ ταυτόχρονα θα συμβάλει σημαντικά στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας αλλά και στην προσέλκυση επιστημονικού προσωπικού υψηλού επιπέδου».

Μόνο το πράσινο υδρογόνο, που λαμβάνεται από ανανεώσιμες

πηγές ενέργειας, μπορεί να συνεισφέρει στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας σε βάθος χρόνου.

Ενέργεια υδρογόνου: Ποια τα οφέλη της για την ΕΕ

Η ανανέωση των πηγών ενέργειας και η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου ενεργειακού

συστήματος είναι καθοριστικής σημασίας

για την επίτευξη μιας κλιματικά ουδέτερης

Ευρώπης κι ενός καθαρότερου πλανήτη, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Η πράσινη μετάβαση της ευρωπαϊκής

οικονομίας πρέπει να συνοδευτεί από τη

βελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων και των καταναλωτών σε καθαρή, προσιτή και ασφαλή ενέργεια.

Η ΕΕ αντιμετωπίζει μια σημαντική πρόκληση, καθώς η ενεργειακή της παραγωγή και κατανάλωση αντιπροσώπευε το 75% των

Ωστόσο, στο μέλλον, το υδρογόνο αναμένεται να επιτρέψει την ανάπτυξη μεταφορών, θέρμανσης και βιομηχανικών διαδικασιών απαλλαγμένων από εκπομπές αερίων, καθώς και την εποχική αποθήκευση ενέργειας.

Οι ευρωβουλευτές καλούν την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να δώσουν κίνητρα για την παραγωγή και χρήση του καυσίμου από ανανεώσιμες πηγές.

Ποια είναι τα οφέλη του υδρογόνου;

εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ

το 2018 και εξακολουθεί να βασίζεται σε εισαγωγές για το 58% της κατανάλωσης ενέργειας, κυρίως πετρελαίου και φυσικού αερίου. Τον Ιούλιο του 2020, η Επιτροπή πρότεινε μια στρατηγική για το υδρογόνο για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη, με στόχο την επιτάχυνση της ανάπτυξης της παραγωγής καθαρής ενέργειας από υδρογόνο και τη διασφάλιση του κεντρικού της ρόλου στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050.

Το υδρογόνο παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας;

Υπάρχουν διάφορα είδη υδρογόνου, που κατηγοριοποιούνται βάσει της διαδικασίας παραγωγής και των συνακόλουθων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Το καθαρό υδρογόνο («ανανεώσιμο υδρογόνο» ή «πράσινο υδρογόνο») παράγεται μέσα από την ηλεκτρόλυση του νερού και τη χρήση ηλεκτρι-

κής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και δεν εκπέμπει αέρια του θερμοκηπίου κατά

την παραγωγή του. Οι ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν τη

σημασία της ταξινόμησης των διαφορετι -

κών ειδών υδρογόνου και ζητούν τη χρήση ενιαίας ορολογίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την αποσαφήνιση της διάκρισης μεταξύ ανενεώσιμου υδρογόνου και υδρογόνου χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών.

Μόνο το πράσινο υδρογόνο, που λαμβάνεται

από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μπορεί

να συνεισφέρει στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας σε βάθος χρόνου, τόνισαν οι ευρωβουλευτές σε ψήφισμα που εγκρίθηκε

κατά τη σύνοδο ολομέλειας του Μαΐου 2021.

Προς το παρόν, το υδρογόνο παίζει ελάσσονα ρόλο στον συνολικό ενεργειακό εφοδιασμό της ΕΕ. Εξακολουθούν να υφίστανται

προκλήσεις ως προς την ανταγωνιστικότητα

του κόστους, την κλίμακα παραγωγής, τις ανάγκες σε υποδομές και την ασφάλεια.

Το υδρογόνο αντιπροσωπεύει το 2% του ενεργειακού μείγματος της ΕΕ, εκ του οποίου το 95% παράγεται από ορυκτά καύσιμα, τα οποία απελευθερώνουν 70-100 εκατομμύρια τόνους C02 ετησίως.

Σύμφωνα με έρευνες, ένα σημαντικό μέρος του ενεργειακού μείγματος της ΕΕ θα μπορούσε να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας το 2050, εκ των οποίων το υδρογόνο θα μπορούσε να καλύπτει το 20%, ειδικότερα το 20%-50% της ενεργειακής ζήτησης στον τομέα των μεταφορών

και το 5%-20% στον βιομηχανικό τομέα. Η οικονομία του ανανεώσιμου υδρογόνου θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, σε αντίθεση με την οικονομία που βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα. Χρησιμοποιείται κυρίως ως πρώτη ύλη σε βιομηχανικές διεργασίες αλλά και ως καύσιμο διαστημικών πυραύλων.

αφιέρωμα - πράσινα καύσιμα-υδρογόνο

Χάρη στις ιδιότητές του, το υδρογόνο έχει τα εξής οφέλη:

Η ενεργειακή του χρήση δεν προκαλεί εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (το νερό είναι το μόνο υποπροϊόν της όλης διαδικασίας).

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή άλλων αερίων, όπως είναι τα υγρά καύσιμα.

Οι υπάρχουσες υποδομές (για την παροχή και μεταφορά αερίου) μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το υδρογόνο.

Έχει υψηλότερη ενεργειακή πυκνότητα από τις μπαταρίες, με αποτέλεσμα να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μεταφορές μεγάλων αποστάσεων και βαρέων εμπορευμάτων.

Τι θέλει το Κοινοβούλιο;

Την παροχή κινήτρων για την ενίσχυση της ζήτησης, τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής αγοράς υδρογόνου και την ταχεία ανάπτυξη των αναγκαίων υποδομών.

Την όσο το δυνατόν συντομότερη κατάργηση του υδρογόνου που βασίζεται σε ορυκτά καύσιμα.

Την πιστοποίηση όλων των εισαγωγών υδρογόνου με τον ίδιο τρόπο με το υδρογόνο που παράγεται από την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής και της μεταφοράς για την αποτροπή των διαρροών άνθρακα.

Την αξιολόγηση της δυνατότητας προσαρμογής της χρήσης υφιστάμενων αγωγών αερίου για μεταφορά καθαρού υδρογόνου και υπόγεια αποθήκευση υδρογόνου.

Το υδρογόνο ως εναλλακτικό καύσιμο της ΕΕ

Το 2022, η Επιτροπή παρουσίασε τη στρατηγική REPowerEU, για πιο οικονομικά προσιτή, ασφαλή και βιώσιμη ενέργεια, στο πλαίσιο της μετάβασης της Ευρώπης προς την κλιματική ουδετερότητα και της απεξάρτησής της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Βάσει του σχεδίου, η ΕΕ καλείται να ενισχύσει την παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου έως το 2030, αυξάνοντας την ποσότητα υδρογόνου σε 20 μεγατόνους/χρόνο (από 10 μεγατόνους/χρόνο, όπως είχε προτείνει το 2020 η Επιτροπή, στο πλαίσιο της στρατηγικής της για το υδρογόνο).

Τον Οκτώβριο του 2022, το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του ως προς τους νέους κανόνες για την ανάπτυξη σταθμών φόρτισης και εφοδιασμού με εναλλακτικά καύσιμα, βάσει της νομοθεσίας “Fit for 55” της ΕΕ για τη μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Το 2021, η ΕΕ διέθετε 136 σταθμούς ανεφο-

διασμού με υδρογόνο και οι ευρωβουλευτές πρότειναν τη δημιουργία σταθμών ανεφοδιασμού με υδρογόνο κατά μήκος των κύριων οδών της ΕΕ (ανά 100 χλμ.) έως το 2028.

Οι θέσεις της Hydrogen Europe

Την ιστορική απόφαση της Ευρωβουλής να ορίσει φιλόδοξους και δεσμευτικούς στόχους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την απλοποίηση του αντίστοιχου ρυθμιστικού πλαισίου χαιρέτισε η Hydrogen Europe, μετά την ψηφοφορία στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Οδηγία για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (RED II). Το Κοινοβούλιο έχει δεσμευτεί όπως η συνολική συνεισφορά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ανέρχεται στο 45% του συνολικού ενεργειακού μείγματος έως το 2030, κάτι που αποτελεί πάγια θέση της Hydrogen Europe και άλλων ενδιαφερόμενων φορέων.

«Αυτή είναι μία ακόμη ιστορική ημέρα για τον τομέα του υδρογόνου στην Ευρώπη και παγκοσμίως» δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Hydrogen Europe, κ. Γιώργος Χατζημαρκάκης. «Oι δεσμευτικοί στόχοι για

το ανανεώσιμο υδρογόνο και η δημιουργία

ενός απλοποιημένου ρυθμιστικού πλαισίου αποτελούν ισχυρά μηνύματα από τα θεσμικά

όργανα της ΕΕ για τη διασφάλιση της μεγέθυνσης της οικονομίας του υδρογόνου και

τη μείωση της εξάρτησής μας από τα ορυκτά

καύσιμα. Είναι αναγκαίο να φέρουμε την παραγωγή και τη ζήτηση σε μια ισορροπία, και η νέα Ευρωπαϊκή Τράπεζα Υδρογόνου είναι το κατάλληλο μέσο για να το επιτύχουμε. Με βάση το REPowerEU, η ΕΕ θα προσπαθήσει

να επιτύχει την προμήθεια 20 εκατομμυρίων

τόνων (20 Mt) πράσινου υδρογόνου έως το

2030 –10 Mt παραγωγής στην Ευρώπη και 10 Mt εισαγωγής–, κάτι που υποστηρίζουν οι νέοι δεσμευτικοί στόχοι για τους εξής τομείς:

Τα ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής

προέλευσης (RFNBO) να αποτελούν

τουλάχιστον το 5,7% όλων των καυσίμων έως το 2030, συμπεριλαμβανομέ-

νου 1,2% στον τομέα της ναυτιλίας.

Το 50% της βιομηχανίας έως το 2030 να

έχει πραγματοποιήσει τη μετάβασή της

στη χρήση πράσινου υδρογόνου (70% έως το 2035).

Αυτό θα συμβάλει στην ενίσχυση του τομέα και θα καταστήσει το υδρογόνο βασικό στοιχείο της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την πράσινη ενέργεια.

Επιπλέον, για τον τομέα των μεταφορών

έχουν καθοριστεί μειώσεις των αερίων θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 16% έως

το 2030. Αυτά είναι ισχυρά μηνύματα ότι η Ευρώπη έχει δεσμευτεί να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρώπη. Χαιρόμαστε που βλέπουμε ότι το υδρογόνο θα διαδραματίσει ζωτικό ρόλο σε αυτήν την πρωτοβουλία.

Περαιτέρω καλά νέα από το Κοινοβούλιο, σήμερα, είναι η επιστροφή της αρχής της προσθετικότητας (additionality) στη νομική ρύθμιση αντί της ανάθεσης αυτής στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω της κατ’ εξουσιοδότηση πράξης (Delegated Act) του RED

II. Αυτό θα διευκολύνει την εφαρμογή της αρχής της προσθετικότητας για το ανανεώσιμο υδρογόνο. Οι ευρωβουλευτές άκουσαν

τις ανησυχίες του κλάδου ότι οι υπερβολικά

αυστηροί κανονισμοί θα παρεμπόδιζαν την

ανάπτυξη αυτής της κρίσιμης αγοράς.

Η Hydrogen Europe αναγνωρίζει πλήρως

τη σημασία και υποστηρίζει την αρχή της προσθετικότητας, αλλά έχει εκφράσει ανησυχίες σχετικά με την πρακτική εφαρμογή των προτεινόμενων κριτηρίων και όχι την

ίδια την αρχή. Το ζητούμενο είναι να βρεθεί μια ισορροπία μεταξύ της διασφάλισης της παραγωγής πράσινου υδρογόνου από νέες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και της αποφυγής υπερβολικών περιορισμών σε μια αναδυόμενη αγορά.

Οι δεσμευτικοί στόχοι που ορίζονται στο RED II για τους τομείς της βιομηχανίας και των μεταφορών θα συνεισφέρουν μεταξύ 9 Mt και 10 Mt πράσινου υδρογόνου. Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η παραγωγή μπορεί να ξεκινήσει αμέσως, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα

φον ντερ Λάιεν, στην ομιλία της για την Κατάσταση της Ένωσης, ανακοίνωσε τη δημιουργία μιας νέας Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου. Στη δήλωσή της υποστήριξε ότι “το υδρογόνο μπορεί να αλλάξει το παιχνίδι για την Ευρώπη” και ότι “το υδρογόνο πρέπει από ένα τμήμα της αγοράς που κατέχει σήμερα να μεταμορφωθεί σε μαζική αγορά. Στόχος της Τράπεζας είναι να συμβάλει στην παροχή εγγυήσεων για την αγορά υδρογόνου, κάνοντας ιδίως χρήση των πόρων του Ταμείου Καινοτομίας. Θα μπορέσει να επενδύσει 3 δισ. ευρώ, έτσι ώστε να βοηθήσει στην οικοδόμηση της μελλοντικής αγοράς υδρογόνου”.

Οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι, καθώς το Κοινοβούλιο και η Τσεχική Προεδρία επιδιώκουν να οριστικοποιήσουν μια κοινή

θέση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το RED II. Ο κλάδος αναμένει ένα συγκεκριμένο και ξεκάθαρο ρυθμιστικό πλαίσιο για να ξεκινήσει να πραγματοποιεί επενδύσεις». • • •

Το 2022, η Επιτροπή παρουσίασε

τη στρατηγική REPowerEU, για πιο προσιτή, ασφαλή και βιώσιμη

ενέργεια, στο πλαίσιο της μετάβασης της Ευρώπης προς την κλιματική ουδετερότητα.

εκπόνηση ενός στρατηγικού επιχει-

ρηματικού σχεδίου με τα κατάλληλα

εναλλακτικά σενάρια βοηθά στην επίτευξη των στόχων και στην απόκτηση συγκριτικού πλεονεκτήματος έναντι των ανταγωνιστών κάθε επιχείρησης. Οι σύμβουλοι διαχείρισης διαθέτουν μεγάλη γνώση και εμπειρία σχετικά με τον επιχειρηματικό, στρατηγικό σχεδιασμό και την επενδυτική στρατηγική σε όλους τους σημαντικούς τομείς της εταιρικής δραστηριότητας.

Οι εξελίξεις σε οικονομικό, πολιτικό και θεσμικό επίπεδο, που επηρεάζουν τον εκάστοτε κλάδο-πελάτη των συμβουλευτικών εταιρειών, διαμορφώνουν ανάλογα και τη ζήτηση για συμβουλευτικές υπηρεσίες. Η συνεχής παρακολούθηση των εξελίξεων σε οικονομικό και τεχνολογικό επίπεδο και η ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών εκ μέρους των συμβουλευτικών εταιρειών αποτελούν σημαντικό παράγοντα τόνωσης της ζήτησης και διατήρησης ή και ενίσχυσης της θέσης τους στην αγορά. Στην παρούσα συγκυρία, οι σύμβουλοι επιχειρήσεων καλούνται να δημιουργήσουν έναν «οδικό χάρτη» για κάθε επιχείρηση που αναλαμβάνουν, προκειμένου αυτή να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις συνεχώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις που δημιουργούν

οι γεωπολιτικές συνθήκες και οι αλλαγές που επέφερε σε παγκόσμιο επίπεδο η πανδημία, ακολουθώντας ταυτόχρονα τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τις νέες τάσεις στις εργασιακές σχέσεις.

Η διαχείριση κρίσεων, η στρατηγική συγχωνεύσεων και εξαγορών, η δραματική μείωση

των δημόσιων εγγραφών, όπως το έλλειμμα που παρατηρείται στην εύρεση κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού, αποτελούν μερικά από τα «φλέγοντα» ζητήματα, για τα οποία οι πάροχοι συμβουλευτικών υπηρεσιών καλούνται να δώσουν λύσεις και απαντήσεις.

Μάνος Μαυρογένης, Director, Transactional Advisory Services, Grant Thornton Greece

Το 2022 χαρακτηρίστηκε ως μια αρκετά δυσμενής χρονιά για τις Συγχωνεύσεις & Εξαγορές (Σ&Ε) παγκοσμίως, καθώς τόσο ο αριθμός των συναλλαγών όσο και η αξία τους μειώθηκαν σημαντικά σε σχέση με το 2021. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία

της S&P Global, η παγκόσμια αξία των συναλλαγών Σ&Ε το 2022 υποχώρησε κατά 35,8% αγγίζοντας τα 3 τρισ. δολ., ενώ o αριθμός τους ελαττώθηκε στις 49.681 έναντι 60.058 το 2021.

Τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν απόρροια τόσο των συνεχόμενων αυξήσεων των επιτοκίων που επιβλήθηκαν από τη FED και τις υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες, ως μέτρο αντιστάθμισης για την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού όσο και της γεωπολιτικής αβεβαιότητας που δημιουργήθηκε με την πολεμική σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.

Οι προοπτικές για τις Συγχωνεύσεις & Εξαγορές

Ο

απαραίτητος συνεργάτης στην εποχή των μεγάλων

επενδύσεων και προκλήσεων

μεταβλητότητα των αγορών και την ανάκαμ-

ψη της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης, καθώς το ενδεχόμενο ύφεσης για τις μεγάλες οικο-

νομίες της ΕΕ δείχνει να απομακρύνεται.

Αναφορικά με τους κλάδους που παρουσι-

άζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον παγκοσμίως, δεν θα μπορούσε να αμφισβητήσει κανείς τον κλάδο της υψηλής τεχνολογίας & πληροφορικής, καθώς η ανάγκη για ταχύτερο ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων, η αυξανόμενη ζήτηση για υπηρεσίες εικονικής πραγματικότητας (ΑΙ) και η υψηλή δημοτικότητα των υπηρεσιών για video games, αλλά και για άλλες ψηφιακές υπηρεσίες που παρέχονται μέσω των διαφόρων

- Φεβρουάριος

πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης, αναμένεται να οδηγήσουν τις επιχειρήσεις στο να επενδύσουν στον συγκεκριμένο κλάδο. Παράλληλα, όσον αφορά τη χώρα μας, καθώς το 2023 αναμένεται ιδιαίτερα κρίσιμο για την πρόοδο των ψηφιακών έργων που χρηματοδοτούνται με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, οι προοπτικές για συνέχιση της δραστηριότητας Σ&Ε στον συγκεκριμένο κλάδο διαφαίνονται ισχυρές.

Επίσης, οι συναλλαγές στον κλάδο της υγείας προβλέπεται να παρουσιάσουν ανάκαμψη σε σχέση με το 2022, καθώς μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες στοχεύουν να καλύψουν το κενό ανάπτυξης των 100 δισ. δολ., που αναμένεται να προκύψει από τη λήξη των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας έως το 2030 μέσω επενδύσεων σε εταιρείες βιοτεχνολογίας, ενώ στο προσκήνιο του ενδιαφέροντος αναμένεται να βρεθούν και επιχειρήσεις που παρέχουν λύσεις ψηφιακής και διαγνωστικής υγείας. Ακόμα ένας κλάδος ο οποίος αναμένεται να παρουσιάσει κινητικότητα στις Ε&Σ το 2023 είναι αυτός της ενέργειας. Συγκεκριμένα, τόσο το 2021 όσο και το 2022 υπήρχε αυξη-

μένη ζήτηση στις συναλλαγές που σχετίζονταν με τον ενεργειακό μετασχηματισμό και την ενεργειακή μετάβαση, ενώ οι προβλέψεις για τον κλάδο παραμένουν ευοίωνες, καθώς η ενεργειακή κρίση που επικρατεί εκτιμάται ότι θα οδηγήσει στη συνέχιση της τάσης αυτής και το 2023.

Ο κλάδος των fintech προβλέπεται να έχει έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον, καθώς η απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων για τους μεγάλους χρηματοοικονομικούς οργανισμούς συνεχίζει να αποτελεί σημαντική ανάγκη, ιδιαίτερα τη στιγμή που αρκετές fintech συρρικνώθηκαν σε αξία σε σχέση με το 2021, παρουσιάζοντας αξιόλογες ευκαιρίες για δυνητικούς επενδυτές.

Τέλος, ο κλάδος των καταναλωτικών αγαθών θα μπορούσε να πρωταγωνιστήσει, καθώς ο μετασχηματισμός των επιχειρήσεων και η ανάγκη για συνεχή ενδυνάμωση των προϊοντικών χαρτοφυλακίων τους με ισχυρά και αναγνωρίσιμα σήματα πάντα θα είναι στο προσκήνιο.

Δημήτρης Παπακανέλλος, Partner, Consulting, KPMG στην Ελλάδα

Τα τελευταία χρόνια, οι επιχειρήσεις κάθε μεγέθους σε όλο τον κόσμο βρέθηκαν αντιμέτωπες με γεγονότα που ήταν εντελώς απρόσμενα –όπως η πανδημία, η ενεργειακή κρίση κ.ά.– και τα οποία ήταν ανέτοιμες να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά και γρήγορα.

Ένα από τα αποτελέσματα των απανωτών αυτών κρίσεων ήταν η ανάδειξη και η αυξημένη προσοχή των επιχειρήσεων στην ανάγκη προετοιμασίας σχεδίων και συστημάτων «διαχείρισης κρίσεων».

Αυτά περιλαμβάνουν συνήθως ένα μεγάλο εύρος εργαλείων, όπως τα σχέδια διαχείρισης κρίσεων και επιχειρησιακής συνέχειας, εργαλεία ανάλυσης και αξιολόγησης κινδύνων, τη δημιουργία ομάδων κρούσης κ.λπ. Κοινό χαρακτηριστικό τους είναι το ότι αντιμετωπίζουν τις κρίσεις ως κάτι παροδικό και εκτός «κανονικότητας» –και ότι υπάρχουν για να χρησιμοποιούνται μόνο σε τέτοια εξαιρετικά

Αποτελεσματική διαχείριση κρίσεων

γεγονότα– μέχρι να επιστρέψει η εταιρεία στο «κανονικό» λειτουργικό μοντέλο της. Ωστόσο, αν έχουμε μάθει κάτι καλά την προηγούμενη τριετία, αυτό είναι ότι οι αναταράξεις των συνθηκών του επιχειρηματικού περιβάλλοντος φαίνεται να γίνονται όλο και πιο συχνές, απρόοπτες και έντονες. Η παγκόσμια οικονομία είναι, πλέον, ένα δίκτυο υπερσυνδεδεμένων τοπικών κοινωνιών και οποιαδήποτε αρνητική εξέλιξη σε κάποια περιοχή μεταδίδεται ταχύτατα σε όλο το δίκτυο, με αυξανόμενες και ανεξέλεγκτες, σε πολλές περιπτώσεις, ένταση και επιπτώσεις.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η όλη λογική της προσέγγισής μας για τη διαχείριση κρίσεων πρέπει να αλλάξει. Οι καθημερινές διαδικασίες, τα συστήματα και η κουλτούρα των εταιρειών που θα επιβιώσουν θα πρέπει να ενσωματώνουν την ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων, τη χρήση της τεχνολογίας για καλύτερη και γρηγορότερη αντίληψη και πρόβλεψη των εξωτερικών συνθηκών της αγοράς, και την καινοτομία στην επίλυση προβλημάτων. Η ευελιξία και η ανθεκτικότητα πρέπει να είναι μέρος του DNA των

εταιρειών, και όχι κάτι που «βγάζουμε από το συρτάρι» όταν χρειάζεται.

Όπως είχε πει και ο Αριστοτέλης Ωνάσης, «πρέπει να απελευθερώσουμε τον εαυτό

μας από την ελπίδα ότι η θάλασσα θα γαληνέψει. Πρέπει να μάθουμε να πλέουμε και με τους δυνατούς ανέμους».

EY: Σε πλήρη υποχώρηση η αγορά δημόσιων εγγραφών μετά τα ιστορικά υψηλά

Μετά τα ιστορικά υψηλά επίπεδα του 2021, η παγκόσμια αγορά δημόσιων εγγραφών υποχώρησε σημαντικά το 2022. Με μόνο 1.333 δημόσιες εγγραφές να συγκεντρώνουν 179,5 δισ. δολ., η δραστηριότητα δημόσιων εγγραφών μειώθηκε κατά 45% και 61% ως προς τον αριθμό των συμφωνιών και τα έσοδα, αντίστοιχα, σε ετήσια βάση. Καθώς το μέσο μέγεθος των συναλλαγών περιορίστηκε, λόγω των μειωμένων αποτιμήσεων και της κακής απόδοσης των χρηματιστηρίων, το 2002 ήταν μικρότερος και ο αριθμός μεγάλων δημόσιων εγγραφών.

Αυτά είναι ορισμένα από τα βασικά ευρήματα

της τελευταίας έκδοσης της έρευνας της ΕΥ, Global IPO Trends 2022.

Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2022, η παγκόσμια δραστηριότητα δημόσιων εγγραφών επηρεάστηκε από την αυξημένη αστάθεια και άλλες δυσμενείς συνθήκες των αγορών, σε συνδυασμό με τις απογοητευτικές επιδόσεις πολλών δημόσιων εγγραφών που ολοκληρώθηκαν το 2021.

Σε ένα περιβάλλον υψηλότερου πληθωρισμού και αυξανόμενων επιτοκίων, οι επενδυτές δεν έδειξαν ενδιαφέρον για νεοεισερχόμενες εταιρείες και στράφηκαν σε επενδυτικές επιλογές με μικρότερο ρίσκο. Για τους ίδιους λόγους, η δραστηριότητα

δημόσιων εγγραφών υποστηριζόμενων από χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς παρουσίασε απότομη πτώση κατά 77% και 93% ως

προς τον αριθμό και τα έσοδα, αντίστοιχα.

Οι περισσότερες εταιρείες εξαγορών ειδικού σκοπού (Special Purpose Acquisition Company-SPAC) που εισήχθησαν στο χρημα-

τιστήριο μετά τα τέλη του 2020 πλησιάζουν, επίσης, τη λήξη της διετούς διάρκειάς τους

και πρέπει, τώρα, είτε να βρουν έναν στόχο για να συγχωνευτούν είτε να επιστρέψουν τα

έσοδα από τη δημόσια εγγραφή στους επενδυτές τους. Παρά το γεγονός ότι οι επιδόσεις

αυτές παρουσιάζουν σημαντική μείωση σε

σχέση με το 2021, ο αριθμός των δημόσιων εγγραφών παγκοσμίως εξακολουθεί να

παρουσιάζει αύξηση 16% σε σύγκριση με το

2019, πριν από την πανδημία.

Για το 2023 υπάρχει μια ισχυρή δεξαμενή

πιθανών δημόσιων εγγραφών στον ορίζοντα. Παρότι η δραστηριότητα δημόσιων εγγραφών θα παραμείνει πιθανότατα περιορισμένη, τουλάχιστον κατά το πρώτο τρίμηνο, φαίνεται να υπάρχουν ευνοϊκές συνθήκες ώστε οι δημόσιες εγγραφές παγκοσμίως να ανακτήσουν μεγαλύτερη δυναμική έως το δεύτερο εξάμηνο του έτους.

Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένες προϋποθέσεις για να ενεργοποιηθεί και πάλι η αγορά: θετικό κλίμα και άνοδος στις επιδόσεις του χρηματιστηρίου, χαμηλότερος πληθωρισμός

και τερματισμός των αυξήσεων των επιτοκίων, χαλάρωση των γεωπολιτικών εντάσεων

και μείωση των επιπτώσεων της πανδημίας

στην παγκόσμια οικονομία.

Η διαχείριση

κρίσεων, η στρατηγική συγχωνεύσεων και εξαγορών, όπως

και το έλλειμμα που

παρατηρείται στην εύρεση κατάλληλου

ανθρώπινου δυναμικού, αποτελούν μερικά από τα «φλέγοντα» ζητήματα.

Καθώς υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ της

απόδοσης της τιμής της μετοχής των εται-

ρειών μετά τη δημόσια εγγραφή και της επι-

κοινωνίας των στρατηγικών τους για θέματα

περιβαλλοντικά, κοινωνικά και διακυβέρνησης (Environmental, Social and GovernanceESG), οι επενδυτές θα εξετάζουν επίσης

ολοένα και περισσότερο την ατζέντα ESG της

υποψήφιας για δημόσια εγγραφή εταιρείας.

ManpowerGroup: Οι 14

τάσεις που διαμορφώνουν το

μέλλον της εργασίας

Εν μέσω της αυξανόμενης ψηφιοποίησης

της εργασίας και του ανθρώπινου δυναμικού, η νέα έκθεση τάσεων του ομίλου

ManpowerGroup για το 2023, με τίτλο «Η

Νέα Ανθρώπινη Εποχή», διαπιστώνει ότι,

παρά το γεγονός ότι η τεχνολογία μπορεί να είναι ο μεγάλος «καταλύτης», ο άνθρωπος εξακολουθεί να παραμένει καθοριστικός παράγοντας για το μέλλον.

Η έρευνα, στην οποία συμμετείχαν 13.000

υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων και 8.000 εργαζόμενοι από οκτώ χώρες και περιοχές, προσδιορίζει 14 βασικές τάσεις που διαμορφώνουν το μέλλον της εργασίας και

επηρεάζουν τους σημερινούς εργοδότες και εργαζομένους.

Οι τάσεις ενσωματώνονται σε 4 βασικές κατηγορίες:

1. Εναλλαγή των δημογραφικών δεδομένων

2. Ατομική επιλογή

3. Υιοθέτηση τεχνολογίας

4. Ανταγωνιστικές κινητήριες δυνάμεις

Η έκθεση παρέχει επίσης καθοδήγηση

σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι ερ -

γοδότες μπορούν να προσελκύσουν και να

διατηρήσουν ταλέντα σε αυτήν τη νέα εποχή.

Από την ανακοίνωση του ομίλου

ManpowerGroup για την Ανθρώπινη Εποχή

πριν από μία δεκαετία στην Ετήσια Συνάντη-

ση του WEF το 2011, το ανθρώπινο κεφά-

λαιο έχει καταστεί σημαντικός παράγοντας

διαφοροποίησης και κινητήρια δύναμη της

74 Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2023

οικονομικής ανάπτυξης. Τώρα, η «Νέα Ανθρώπινη Εποχή» αξιολογεί τον αντίκτυπο μιας σειράς νέων παραγόντων, όπως η αλλαγή των γενεών στις προσδοκίες απασχόλησης, η μείωση των απαιτήσεων πανεπιστημιακών πτυχίων για τους υποψηφίους, το αυξανόμενο χάσμα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στο ανθρώπινο δυναμικό, η συνεχιζόμενη εξέλιξη της υβριδικής εργασίας και ο μετριασμός του κινδύνου σε μια συνεχώς μεταβαλλόμενη παγκόσμια οικονομία.

Τι αποκαλύπτει η έκθεση: Οι αυξανόμενες ελλείψεις ταλέντων ασκούν ακόμη μεγαλύτερη πίεση στην προσέλκυση και διατήρηση ταλέντων κάθε γενιάς.

Ο σκοπός και η ισορροπία έχουν σημασία:

Μέχρι το 2025, η Gen Z θα αποτελεί το 27% του ανθρώπινου δυναμικού, και το 88% των εργαζομένων της γενιάς αυτής

δηλώνουν ότι η πανδημία έχει επηρεάσει αυτό που θέλουν από την εργασία τους έναντι του 65% των εργαζομένων 55 ετών και άνω.

Ήρθε η ώρα να ξεπεράσουμε τα εμπόδια για την επαγγελματική εξέλιξη των ταλέντων χωρίς πτυχίο: Το 2022, το 75%

των εταιρειών ανέφεραν ελλείψεις ταλέντων. Για να επεκτείνουν τις δεξαμενές ταλέντων τους, περισσότεροι εργοδότες μειώνουν ή εξαλείφουν τις απαιτήσεις για πανεπιστημιακά πτυχία και αντ’ αυτού επικεντρώνονται στις δεξιότητες που αποκτήθηκαν μέσω προηγούμενης εργασιακής και προσωπικής εμπειρίας.

Στραφείτε στους εργαζόμενους μεγαλύτερης ηλικίας για να αυξήσετε τη συμμετοχή στο ανθρώπινο δυναμικό: Ωστόσο, μόλις το 19% των διευθυντών προσλήψεων επιδιώκουν ενεργά να προσλάβουν συνταξιούχους που επιστρέφουν, δημιουργώντας ένα ακόμη μειονέκτημα για τους ηλικιωμένους ενήλικες.

Η απομακρυσμένη/υβριδική εργασία προάγει την ισορροπία, αλλά θα μπορούσε να επηρεάσει την εξέλιξη της σταδιοδρομίας, με τις γυναίκες να επηρεάζονται περισσότερο: Περισσότερες γυναίκες λένε ότι όταν εργάζονται εξ αποστάσεως είναι λιγότερο πιθανό να έχουν πρόσβαση σε χρόνο με προϊσταμένους (37%), σε εκπαίδευση (31%), σε εξέταση για προαγωγή (29%), σε καταιγισμό ιδεών-brainstorming (27%) και συνεργασίες (26%).

Οι γυναίκες έχουν περισσότερα κίνητρα

από τους άνδρες για να επιστρέψουν

στο γραφείο: Το 41% των γυναικών

αναφέρουν την κοινωνικότητα/σύνδεση,

τον σαφή διαχωρισμό μεταξύ εργασίας/

σπιτιού, την αποτελεσματικότερη συ -

νεργασία, την ευκολία εργασίας και την

εστίαση ως παράγοντες που οδηγούν την προσπάθειά τους να επιστρέψουν.

Αναβαθμίστε τις δεξιότητες των εργαζομένων, αλλιώς θα τις αναβαθμίσουν

μόνοι τους: Το 57% των εργαζομένων

παρακολουθούν ήδη εκπαιδευτικά προγράμματα κατάρτισης εκτός εργασίας, επειδή τα προγράμματα κατάρτισης της

εταιρείας στην οποία εργάζονται δεν

τους διδάσκουν σχετικές δεξιότητες, δεν

προωθούν την εξέλιξη της σταδιοδρομίας

τους ή δεν τους βοηθούν να παραμείνουν

ανταγωνιστικοί στην αγορά.

Οι άνθρωποι αναζητούν ανθρώπινες

αξίες στον χώρο εργασίας μετά την

πανδημία: Δεν πρόκειται μόνο για την

ολοκλήρωση της εργασίας. Οι άνθρωποι

αναφέρουν ότι η ικανότητα συνεργασίας

(83%), η επίλυση προβλημάτων (82%)

και η αξιοπιστία (82%) είναι πιο σημαντικοί παράγοντες για να κάνουν καλά την

εργασία τους από το να είναι απλώς ένας υψηλός παραγωγός εργασίας (76%).

Οι άνθρωποι εκφράζουν τη δυσαρέσκειά

τους: Το 64% του ανθρώπινου δυναμικού

θα εξέταζε το ενδεχόμενο να αναζητήσει

μια θέση εργασίας αν έπρεπε να επιστρέ-

ψει στο γραφείο με πλήρη απασχόληση

και 1 στους 3 θα αναλάμβανε έναν άλλο

ρόλο τον επόμενο μήνα αν προσέφερε

έναν καλύτερο συνδυασμό εργασίας και

τρόπου ζωής.

Τόσο οι εργοδότες όσο και οι εργαζόμε-

νοι πιστεύουν ότι ο καταιγισμός ιδεών (brainstorming) με φυσική παρουσία είναι

καταφανώς καλύτερος: Περισσότερο από

το 80% των εργαζομένων και των εργοδοτών πιστεύουν ότι η προσωπική συ-

νεργασία δημιουργεί τις πιο δημιουργικές

ιδέες και οδηγεί τη συναδελφικότητα στον

χώρο εργασίας.

Σχετικά με την έρευνα

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μεταξύ 1

και 25 Νοεμβρίου 2022 και διεξήχθη σε συνολικά 8.016 εργαζομένους ή άτομα

που αναζητούν ενεργά εργασία σε οκτώ

χώρες και περιοχές: τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία, τη Σουηδία και τη Νορβηγία. Επιπλέον, ο όμιλος ManpowerGroup ερεύνησε

13.707 υπεύθυνους λήψης αποφάσεων

σε αυτές τις αγορές.

Η εγχώρια αγορά

Σύμφωνα με την τελευταία μελέτη της

Icap, στον κλάδο των συμβουλευτικών

υπηρεσιών διοίκησης, δραστηριοποιείται

πολύ μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων, εκ

των οποίων όμως οι περισσότερες είναι

μικρού μεγέθους. Οι μεγαλύτερες από

τις εταιρείες του κλάδου παρέχουν ευρύ

φάσμα συμβουλευτικών υπηρεσιών και απασχολούν αξιόλογο αριθμό συμβούλων, ορισμένες δε εξ αυτών αποτελούν μέλη διεθνών οργανισμών. Βασικός στόχος των συμβουλευτικών εταιρειών είναι η επίλυση προβλημάτων επιχειρησιακής λειτουργίας και η βελτίωση των επιδόσεων των επιχειρήσεων-πελατών τους, παρέχοντας εξωτερικές και αντικειμενικές

συμβουλές, προκειμένου οι τελευταίες να αυξήσουν την αποτελεσματικότητά τους

και να εφαρμόσουν επιτυχημένες επιχειρηματικές στρατηγικές.

Οι εξελίξεις σε οικονομικό, πολιτικό

και θεσμικό επίπεδο, που επηρεάζουν

τον εκάστοτε κλάδο-πελάτη των συμ-

βουλευτικών εταιρειών, διαμορφώνουν ανάλογα και τη ζήτηση για συμβουλευτικές υπηρεσίες. Η συνεχής παρακολούθηση των εξελίξεων σε οικονομικό και

τεχνολογικό επίπεδο και η ανάπτυξη

καινοτόμων υπηρεσιών εκ μέρους των

συμβουλευτικών εταιρειών αποτελούν

σημαντικό παράγοντα τόνωσης της

ζήτησης και διατήρησης ή και ενίσχυσης

της θέσης τους στην αγορά.

Επίσης, ειδοποιό διαφορά για την

επιλογή μιας συμβουλευτικής εταιρείας

αποτελεί και η φήμη που την ακολουθεί

στην αγορά. Οι κορυφαίες εταιρείες που

πολιτικό και θεσμικό επίπεδο, που επηρεάζουν τον εκάστοτε κλάδοπελάτη των συμβουλευτικών εταιρειών, διαμορφώνουν ανάλογα και τη ζήτηση για συμβουλευτικές υπηρεσίες.

δραστηριοποιούνται στην εγχώρια αγορά έχουν παγκόσμια παρουσία και ισχυρό brand name, το οποίο αποτελεί σημαντικό στοιχείο για τη διατήρηση και αύξηση της πελατειακής τους βάσης. Οι μικρότερες επιχειρήσεις αναπτύσσουν ένα δίκτυο συνεργασιών/συμμαχιών προκειμένου να καταστούν γνωστές στην αγορά, αλλά και να αυξήσουν το συνολικό εύρος των προσφερόμενων υπηρεσιών, δεδομένου ότι η καθεμιά εξ αυτών δραστηριοποιείται συνήθως σε περιορισμένη κλίμακα υπηρεσιών.

Περαιτέρω, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά την τιμολογιακή τους πολιτική σε σύγκριση με τις μεγάλες εταιρείες, προσπαθώντας με αυτόν τον τρόπο να αποκτήσουν μεγαλύτερο μερίδιο από το «ελαστικό» κομμάτι της ζήτησης, δηλαδή από τις εταιρείες-πελάτες που εμφανίζονται πιο «ευαίσθητοι» στις μεταβολές των τιμών. • • •

Οι εξελίξεις σε οικονομικό,

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΤΟ

Deal Motor Oil-ΕΤΕπ

Συμφωνία χρηματοδότησης για την ανάπτυξη δικτύου σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και σταθμών υδρογόνου στην Ελλάδα ανακοίνωσαν πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και η Motor Oil. Πρόκειται για δεκαετές δάνειο ύψους 40 εκατ. ευρώ, με το οποίο συγχρηματοδοτείται το επενδυτικό πρόγραμμα της εταιρείας για την ανάπτυξη εκτεταμένου δικτύου σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και σταθμών υδρογόνου σε όλη την Ελλάδα. Το επενδυτικό σχέδιο προβλέπει την εγκατάσταση περίπου 3.000 σταθμών

Στις σελίδες αυτές θα

βρείτε τους τίτλους

ειδήσεων και άρθρων

που έχουν δημοσιευθεί

τον τελευταίο μήνα στο portal

▶▶▶ Επιτέλους, οι “servicers” μίλησαν

Μετά από μια μακρά περίοδο αναίτιας σιωπής, και αφού η κοινή γνώμη βομβαρδίστηκε από υπερβολές, ψέματα και ένοχη παραποίηση των πραγματικών δεδομένων στο θέμα των κόκκινων δανείων, η Ένωση Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (ΕΕΔΑΔΠ) αποφάσισε να μιλήσει, να δώσει τα πραγματικά στοιχεία στη δημοσιότητα και να ξαναβάλει τον διάλογο για το μεγάλο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πρόβλημα των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων στη σωστή του διάσταση.

Με αφορμή την πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου για το ζήτημα της νομιμοποίησης των Εταιρειών Διαχείρισης, η ΕΕΔΑΔΠ επισημαίνει:

φόρτισης ηλεκτρικών μέσων μεταφοράς.

Οι υποδομές για τα μέσα μεταφοράς που κινούνται με υδρογόνο θα περιλαμβάνουν μια ηλεκτρολυτική κυψέλη για την παραγωγή υδρογόνου, σταθμό τροφοδοσίας

για τη φόρτωση υδρογόνου στα ρυμουλκούμενα βυτία, ρυμουλκούμενα βυτία υδρογόνου και σταθμούς ανεφοδιασμού με υδρογόνο. Το έργο θα συμβάλει στη μείωση των ρύπων, όπως επίσης και στην ανάπτυξη της βιομηχανίας υδρογόνου και ηλεκτροκίνησης, επομένως, έμμεσα, και στην ανάπτυξη των αντίστοιχων τομέων της αγοράς.

• Οι Εταιρείες Διαχείρισης έχουν ως προτεραιότητά τους την εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτών και βιώσιμων λύσεων για την αποπληρωμή των εκκρεμών οφειλών.

• Ειδικά για τα ευάλωτα νοικοκυριά, κανένα από αυτά δεν απειλείται με τον κίνδυνο απώλειας της πρώτης κατοικίας, καθώς, αμέσως με την έκδοση της σχετικής βεβαίωσης ευάλωτου και την ένταξη στο Ενδιάμεσο Πρόγραμμα, ο Νόμος επιβάλλει την αναστολή κάθε ενέργειας αναγκαστικής εκτέλεσης.

Η προσήλωση των μελών της ΕΕΔΑΔΠ στην επιτυχή συναινετική διαδικασία αποδεικνύεται από το γεγονός ότι, συνολικά έως τα τέλη του 2022, έχουν επιτύχει διμερείς ρυθμίσεις για δάνεια που υπερβαίνουν συνολικά τα 35 δισ. ευρώ,

επαναφέροντας με τον τρόπο αυτό στον

υγιή οικονομικό κύκλο περισσότερους

από 700.000 δανειολήπτες, ιδιώτες και επιχειρήσεις.

▶▶▶ Ο Ερρίκος Μοάτσος Α’

αντιπρόεδρος ΔΣ στην ΕΥΡΩΠΗ

Ασφαλιστική

Το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας

ΕΥΡΩΠΗ Ασφαλιστική, κατά την πρόσφατη συνεδρίασή του, εξέλεξε Α’ αντιπρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου

της τον κ. Ερρίκο Μοάτσο. Το διοικητικό συμβούλιο διόρισε επίσης τον κ. Ερρίκο

Μοάτσο ως εκπρόσωπό της στην Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, με αναπληρωτή τον γενικό διευθυντή της εταιρείας, κ. Ανδρέα Ρούβα. Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος

της εταιρείας, κ. Νικόλαος Μακρόπου-

λος, δήλωσε: «Με μεγάλη μου χαρά, καλωσορίζω στην ΕΥΡΩΠΗ Ασφαλιστική

τον κ. Ε. Μοάτσο, έμπειρο και καταξιωμένο μέλος της ασφαλιστικής αγοράς, που έχει διατελέσει ανώτατο στέλεχος/ γενικός διευθυντής και διευθύνων

σύμβουλος σε μεγάλες πολυεθνικές

ασφαλιστικές εταιρείες, και του εύχομαι ολόψυχα κάθε επιτυχία στα νέα του καθήκοντα. Είμαι σίγουρος ότι, με την παρουσία του στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΥΡΩΠΗ Ασφαλιστική, ο κ. Ε. Μοάτσος θα συμβάλει στην περαιτέρω πρόοδο και ανάπτυξη της εταιρείας».

▶▶▶ Στην κυριότητα της Premia Properties οι εγκαταστάσεις

του νερού ΙΟΛΗ

Η Αθηναϊκή Ζυθοποιία, η Premia Properties και η Sterner Stenhus Greece

προχώρησαν σε deal για τη μεταβίβαση

των ακινήτων, της επιχείρησης και του

brand του Φυσικού Μεταλλικού Νερού

ΙΟΛΗ. Πιο συγκεκριμένα, με βάση τη

συμφωνία αυτή, οι εγκαταστάσεις της

Αθηναϊκής Ζυθοποιίας στην περιοχή

του Μοσχοχωρίου Φθιώτιδος, δηλαδή οικόπεδο συνολικής επιφάνειας 99.209

τ.μ., και οι εντός αυτού κτηριακές εγκαταστάσεις, επιφάνειας 12.230 τ.μ., περιέρχονται στην κυριότητα της Premia. Μισθωτής του ακινήτου και ανάδοχος

της επιχείρησης θα είναι η νεοσυσταθείσα εταιρεία ΙΟΛΗ ΠΗΓΗ, θυγατρική

της Sterner Stenhus Greece (βασικού

μετόχου της Premia, που από τον Νοέμβριο 2022 κατέχει και το πλειοψηφικό μερίδιο στην Μπουτάρη Οινοποιεία ΑΕ).

Η νέα επένδυση ευθυγραμμίζεται με το

επενδυτικό πλάνο της Premia Properties

και ενισχύει την παρουσία της στον τομέα των βιομηχανικών ακινήτων, ενδυναμώνοντας περαιτέρω τη δραστηριοποίηση

της Sterner Stenhus στον κλάδο του FnB.

▶▶▶ H ZEUS International Hotels & Resorts περνά σε νέα

εποχή

Την είσοδό της σε μια νέα φάση ανάπτυξης και τον μετασχηματισμό της σε

ένα premium hospitality brand ανακοίνωσε η ZEUS International Hotels & Resorts. Διά στόματος Χάρη Σιγανού, του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της ZEUS International Hotels & Resorts, παρουσιάστηκε το νέο στρατηγικό πλάνο επέκτασης, που είναι ήδη σε εξέλιξη και το οποίο μεταμορφώνει τη ZEUS από μια εξειδικευμένη εταιρεία

του ξενοδοχειακού μάνατζμεντ σε έναν

ισχυρό «παίκτη» της εκλεπτυσμένης

φιλοξενίας και των luxury resorts. Η νέα φάση της ZEUS χαρακτηρίζεται από υψηλού επιπέδου υπηρεσίες φιλοξενίας και από ειδυλλιακά καταλύματα σε προνομιακές τοποθεσίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η στρατηγική αυτή συμπυκνώνεται και στο νέο μότο της “A ZEUS experience”, μια μετεγγραφή της «θεϊκής εμπειρίας», που διέπει πλέον κάθε πτυχή της δραστηριότητας της εταιρείας.

Την περίοδο αυτή, το ολοκαίνουργιο

Intelligence, not just news.

Ajul Luxury Hotel & Spa Resort στη

Χαλκιδική και το πλήρως ανακαινισμένο Wyndham Grand Crete Mirabello Βay στον Άγιο Νικόλαο αποτελούν δύο από τα κορυφαία project της ZEUS για το 2023, που ετοιμάζονται να ανοίξουν τις πύλες τους.

▶▶▶ Η «έξυπνη» πόλη του μέλλοντος στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό STEM & Εκπαιδευτικής

Ρομποτικής

Ξεκίνησαν οι δηλώσεις συμμετοχής για τον Πανελλήνιο Διαγωνισμό STEM και Εκπαιδευτικής Ρομποτικής 2023, που πραγματοποιείται για ένατη χρονιά από τον Μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό Εκπαιδευτικής

Ρομποτικής και Επιστήμης WRO Hellas, με

στρατηγικό συνεργάτη την COSMOTE. Το

θέμα του φετινού διαγωνισμού, ο οποίος

τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, είναι «H πόλη που ονειρεύομαι: Smart City».

Μαθητές και μαθήτριες της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

μπορούν να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό, παρουσιάζοντας ρομποτικές λύσεις που αναβαθμίζουν τις πόλεις μας και

βελτιώνουν την καθημερινότητα. Ταυτόχρονα με τον διαγωνισμό, διεξάγονται και δωρεάν σεμινάρια κατάρτισης προπονητών και ομάδων.

Μέσω του διαγωνισμού, οι μαθητές γνωρίζουν καλύτερα τις φυσικές επιστήμες, τον προγραμματισμό και τους αυτοματισμούς, αναπτύσσοντας STEM δεξιότητες σε ένα περιβάλλον που προωθεί τη δημιουργικότητα, τη συνεργασία και την ανάπτυξη της ικανότητας επίλυσης προβλημάτων.

Οι 13 περιφερειακοί διαγωνισμοί του Πανελλήνιου Διαγωνισμού STEM & Εκπαιδευτικής Ρομποτικής 2023 ξεκινούν στα τέλη Φεβρουαρίου, ενώ ο τελικός θα διεξαχθεί στις 26 Μαρτίου 2023 στο κλειστό γήπεδο του Κολλεγίου Αθηνών. • • •

GIBSON ENERGY INC.

Εταιρεία Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο του Τορόντο (TSX), Τορόντο, Καναδάς [Bloomberg Ticker: GEI:CN] [Reuters Ticker: GEI.TO]

Κλάδος Δραστηριότητας:

Πετρελαιοειδή / Ενέργεια

Τιμή Μετοχής

22 Δεκεμβρίου 2022

στο Χρηματιστήριο (σε $ Καναδά) $ 23,34

Αρ. Μετοχών (σε εκατ.)

Χρ. Αξία (σε εκατ. $ Καν.)

Μέσος Ημ. Όγκος Συν. (52 εβδ.)

Συντελεστής Beta

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Μέγ. 52 εβδ. ($ Καν.)

Χαμ. 52 εβδ. ($ Καν.)

Απόδ. 1-Μ

Απόδ. 6-Μ

Απόδ. 12-Μ

27,56 21,46 -3,23% -9,81% 4,66%

Πηγή: Η Εταιρεία, Χρηματιστήριο

ΕΤΑΙΡΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ

Η Gibson Energy Inc. είναι μια εταιρεία πετρελαιοειδών και ενέργειας. Οι δραστηριότητές της περιλαμβάνουν αποθήκευση, βελτιστοποίηση, επεξεργασία και συλλογή αργού πετρελαίου και διυλισμένων προϊόντων. Τα τμήματα της περιλαμβάνουν Υποδομές και Μάρκετινγκ.

& Δείκτη

Αποτελέσματα 9μήνου 2022 & 2021 (Όμιλος, σε εκατ. $ Καναδά)

Εταιρεία. Σημείωση:Τοοικονομικόέτοςλήγειστις31Δεκεμβρίου. Έτος2022:ΙανουάριοςέωςΔεκέμβριος2022. Έτος2023:ΙανουάριοςέωςΔεκέμβριος2023.

0 Ηπληροφόρησηπουπεριλαμβάνεταιστοπαρόνέγγραφοβασίζεταισεδεδομέναπουέχουνληφθείαπόαναγνωρισμένεςστατιστικέςυπηρεσίες,δημοσιευμένεςαναφορέςήπληροφορίες,ήάλλεςπηγέςπουθεωρούνταιαξιόπιστες.Ωστόσο,ηπληροφόρησηαυτήδενέχειεξακριβωθείαπότηVRSκαιηVRSδενπαραθέτειδηλώσειςγιατηνακρίβειακαιτηνπληρότητάτης.Ηπληροφόρησηαλλάκαιοποιαδήποτεδηλωθείσα άποψηδεναποτελούνπροσφοράγιαπώλησηήπρότασηγιαπροσφοράπώλησηςοποιωνδήποτεμετοχών,δικαιωμάτωνπροτίμησης,μετατρέψιμωναξιόγραφωνήδικαιωμάτωνπροαίρεσηςτων«καλυπτόμενων

• Για τις ανάγκες σύνταξης των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων βάσει των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων

• Για την εξεύρεση της αξίας μιας επιχείρησης σε θέματα εξαγορών, συγχωνεύσεων και συμμετοχής στρατηγικού επενδυτή • Για θέματα φορολογικής συμμόρφωσης και για την ανάγκη ακροαματικής διαδικασίας

Βασικά Χρηματοοικονομικά

& Δείκτες,

Ηπληροφόρησηπουπεριλαμβάνεταιστοπαρόνέγγραφοβασίζεταισεδεδομέναπουέχουνληφθείαπόαναγνωρισμένεςστατιστικέςυπηρεσίες,δημοσιευμένεςαναφορέςήπληροφορίες,ήάλλεςπηγέςπουθεωρούνταιαξιόπιστες.Ωστόσο,ηπληροφόρησηαυτήδενέχειεξακριβωθείαπότηVRSκαιηVRSδενπαραθέτειδηλώσειςγιατηνακρίβειακαιτηνπληρότητάτης.Ηπληροφόρησηαλλάκαιοποιαδήποτεδηλωθείσα άποψηδεναποτελούνπροσφοράγιαπώλησηήπρότασηγιαπροσφοράπώλησηςοποιωνδήποτεμετοχών,δικαιωμάτωνπροτίμησης,μετατρέψιμωναξιόγραφωνήδικαιωμάτωνπροαίρεσηςτων«καλυπτόμενων εταιριών»

Χρηματοοικονομικοί Σύμβουλοι

Δημιουργία Εταιρικής Αξίας και στους Τομείς των

& Συγχωνεύσεων.

Το διακύβευμα

διά ταύτα...

Έτος-καμπής αποτελεί το 2023 για την οικονομική/επιχειρηματική και επενδυτική κοινότητα, όπως επιχειρείται να στοιχειοθετηθεί μέσα από τη θεματογραφία του συγκεκριμένου τεύχους-αφιερώματος. Με την υπόθεση πως οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις δεν θα αλλάξουν την… τεκτονική ευστάθεια του διεθνούς συστήματος και δεν θα εμφανίζονται «μαύροι κύκνοι» (με τη συχνότητα των επάλληλων κρίσεων), διαφαίνεται μια διαδρομή προς την «ενάρετη» κατεύθυνση για την ελληνική οικονομία.

Η προσέγγιση που επιχειρήθηκε στο «Εν Αρχή» –ενδεικτική μιας κατάστασης, κυρίως όμως προοπτικής– έγινε με σκοπό να καταδείξει πως αυτός ο τόπος μπορεί να τα καταφέρει, με τα καλά και τα άσχημά του, με τα πλεονεκτήματα και τις σοβαρές παθογένειές του. Προς τούτο απαιτείται στοιχειώδης συναίνεση (ξεκινώντας από το πολιτικό προσωπικό), υλοποίηση μιας δημοσιονομικής πολιτικής (στη βάση της κοινής λογικής), πρόταξη όσων συγκριτικών πλεονεκτημάτων κρύβει η επιχειρηματικότητα, η πραγματική οικονομία και, συνακόλουθα, η κοινωνία.

Ζητούμενο είναι το πρώτο, καθότι το 2023 είναι και χρονιά εκλογών, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό ανάλογα και με το αποτέλεσμα της πρώτης-δεύτερης κάλπης, τις μετεκλογικές εξελίξεις, την υπευθυνότητα που απαιτείται να επιδείξουν «νικητές» και «ηττημένοι». Ειδικά μετά τις εξελίξεις που δρομολογήθηκαν από την τραγωδία στα Τέμπη.

Το 2023 είναι μια χρονιά που για τους ειδικούς σηματοδοτεί το πέρασμα στην εποχή μετά τη μεταπολίτευση. Κοινή εκτίμηση είναι πως τα κεφάλαια που θα διατεθούν από τα κάθε λογής Ταμεία κ.λπ. είναι επαρκή για να μεταβάλουν αυτόν τον τόπο, τουλάχιστον όπως τον γνώρισαν οι γενιές μας, υποθήκη για κάτι καλύτερο για τα παιδιά μας. Σημαντικό, λοιπόν, το διακύβευμα, το στοίχημα είναι η έκβασή του, αν θα κερδηθεί ή θα χαθεί. Το διεθνές περιβάλλον, όπως σκιαγραφείται μέσα από τις σελίδες του περιοδικού ΧΡΗΜΑ, δεν θα επιτρέψει ολιγωρίες, ιστορικά λάθη και δεύτερες ευκαιρίες. “Carpe Diem”, που έλεγαν και οι Λατίνοι…