ΧΡΗΜΑ #465, Ιούλιος - Αύγουστος 2023

ΧΡΗΜΑ

Κατασκευές – Υποδομές: Ολική επαναφορά του κλάδου ΦΑΚΕΛΟΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑ

Ηπαγκόσμιαελληνική πρωτοπορία

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ

Νέαμεγάλαprojectsκαι phygitalεμπειρίες

ΓεώργιοςΤανισκίδης

ΠρόεδροςτηςOptimabank

«Φέρνουμε το καινούργιο στην ελληνική τραπεζική αγορά»

Η Optima bank θα είναι η πρώτη τράπεζα ύστερα από 17 χρόνια που θα εισαγάγει τις μετοχές της στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Ωστόσο, γνωρίζουμε πολύ καλά τη συγκεκριμένη αγορά από «μέσα» και, τολμώ να πω, είμαστε κομμάτι αυτής της «άνοιξης» του Χρηματιστηρίου Αθηνών.

ΝΕΟ

Ομολογιακό Αμοιβαίο Κεφάλαιο

ΔΗΛΟΣ Extra Income II 18months

από την ΕΘΝΙΚΗ Asset Management

Ενημερωθείτε για τους όρους και τις προϋποθέσεις του προϊόντος και συμμετοχής σε αυτό από τα κατάλληλα πιστοποιημένα στην παροχή επενδυτικών υπηρεσιών στελέχη των καταστημάτων μας και στο www.nbg.gr

Η διάθεση του προϊόντος γίνεται βάσει επενδυτικού προφίλ πελάτη. Η επένδυση σε χρηματοπιστωτικά μέσα/επενδυτικά προϊόντα ενέχει κινδύνους, μεταξύ αυτών, ο κίνδυνος απώλειας του αρχικού κεφαλαίου επένδυσης. Εταιρεία Διαχείρισης του Αμοιβαίου Κεφαλαίου είναι η ΕΘΝΙΚΗ Asset Management A.Ε.Δ.Α.Κ. (www.nbgam.gr). Αρ. Γ.Ε.ΜΗ. Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος Α.Ε.:

Ιούλιος - Αύγουστος 2023

πό τις τοποθετήσεις Πάουελ-Λαγκάρντ στο Τζάκσον Χολ φάνηκε να «ξορκίζεται» ο κίνδυνος περαιτέρω ουσιαστικής

σύσφιξης των σχέσεων των BRICS στην προοπτική ένταξης της Σαουδικής Αραβίας, της Αιγύπτου, των ΗΑΕ, κυρίως για τον λόγο πως πρόκειται για τρεις κατεξοχήν πετρελαιοπαραγωγικές

χώρες-ισχυρές δυνάμεις στο ενεργειακό.

Η μύχια ανησυχία της Ουάσιγκτον έγκειται στη διαφαινόμενη προ-

οπτική τα μέλη των BRICS+3 μεταξύ τους –αλλά και στις εξα -

γωγές τους προς τρίτες χώρες– να υιοθετήσουν μια λογιστική

μονάδα συναλλαγών που θα είναι η απαρχή, όπως υποστηρίζουν

Αμερικανοί αναλυτές, της αποδολαριοποίησης της παγκόσμιας

πετρελαϊκής αγοράς.

Είναι γνωστό πως, από τις αρχές του ’70, οι ΗΠΑ φρόντισαν να

συνάψουν εμπορικές συναλλαγές –με βάση το πετρέλαιο– με τη

Σαουδική Αραβία, υποκαθιστώντας μέρος της συναλλαγματικής

διαφοράς που προκάλεσε για το δολάριο η κατάρρευση της συμφωνίας του Μπρέτον Γουντς.

Προνομιακή σχέση στην οποία, κατά σημαντικό βαθμό, στηρίχθηκε η «τιμολόγηση» του μακροπρόθεσμου χρέους των ΗΠΑ (σημείο αναφοράς πλέον το δεκαετές), που ανανεώθηκε επί των ημερών της βασιλείας του Φεϊζάλ στο Ριάντ.

Ακριβώς αυτήν τη διαχρονική σχέση Ουάσιγκτον-Ριάντ, σε καθαρά «δολαριακούς όρους» έρχονται να αμφισβητήσουν οι BRICS –καταρχάς ως πεντάδα– και να ενισχύσουν με τους τρεις κατεξοχήν πετρελαιοπαραγωγούς.

Προσώρας, αυτές οι διαφοροποιήσεις, και κυρίως η δυναμική τους στα επόμενα χρόνια, έχουν αρχίσει να επισημαίνονται από τα πανίσχυρα επενδυτικά σπίτια JPMC, Goldman Sachs, Morgan Stanley κ.λπ., σημειώνοντας ότι οι αναπτυσσόμενες αγορές (ΕΜ)

έχουν τα τελευταία χρόνια, και ιδιαίτερα το 2023, αυξήσει αξιοπρόσεκτα τις

εκδόσεις χρέους για την αναχρηματοδότησή

τους σε τοπικά, συνήθως ισχυρά, νομίσματα, μειώνοντας δραστικά την προσφυγή τους στο δολάριο. Οι αριθμοί έχουν αρχίσει να «χτυπάνε καμπανάκια», σύμφωνα με αναλυτές στο Bloomberg.

Αυτή η διακριτή για τους ενδελεχείς αναλυτές της αγοράς χρέους σταδιακή απομάκρυνση από το δολάριο στις χρηματοοικονομικές συναλλαγές διεθνώς συν όσα διαδραματίζονται με τους BRICS, και η αυξανόμενη (αλλά ακόμα όχι ανταγωνιστική) παρουσία των προϊόντων χρέους τους τόσο στις εγχώριες αγορές όσο και στην ευρύτερη περιοχή των EM, έχουν αρχίσει να περιορίζουν τη ζήτηση του δολαρίου στις χρηματαγορές.

Τάση με διττό αποτέλεσμα: Αφενός, με τον τρόπο αυτό, οι αναπτυσσόμενες αγορές καλύπτουν τα κενά που δημιουργεί η επίμονη ποσοτική σύσφιξη της Fed. Αφετέρου, όπως επισημαίνει η BIS σε πρόσφατο report, οι EM στην κρίση των τελευταίων δύο-τριών ετών βρέθηκαν με πολύ πιο ισχυρό χρηματοπιστωτικό σύστημα και αγορές, καθώς ισχυρές οικονομίες, όπως η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία, η Ρωσία, η Σαουδική Αραβία κ.λπ., έχουν διευρύνει σημαντικά τη θέση τους τόσο στο παγκόσμιο ΑΕΠ όσο και στον διεθνή καταμερισμό.

Η

«επέλαση» των BRICS

εν αρχή...

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ 35χρόνιαπεριοδικόΧΡΗΜΑ

ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ Νέαμεγάλαprojectsκαιphygitalεμπειρίες

ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ - ΥΠΟΔΟΜΕΣ Ολικήεπαναφοράτουκλάδου

τ.465/07-08.2023

46 ~ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΑΕΕΑΠ

ΗνέαεποχήτωνεισηγμένωνΑΕΕΑΠ

52 ~ ΦΑΚΕΛΟΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑ Ηπαγκόσμιαελληνικήπρωτοπορία

66 ~DIGITALBANKING,FINANCE&PAYMENTS

Όλαόσαμάθαμεστο10thDigitalBankingForum

ΧΡΗΜΑ

τεύχος Ιουλίου - Αυγούστου 2023

ISSN 1105-0470

ΤΑΥΤΑ: Τοεπενδυτικόstoryστηνπαρούσασυγκυρία

Κωνσταντίνος Ουζούνης CEO, ethosGROUP ouzounis.k@ethosmedia.eu

Χρήστος Κώνστας Διευθυντής Σύνταξης konstas.c@ethosmedia.eu

Κείμενα και φωτογραφίες που αποστέλλονται για

δημοσίευση στο περιοδικό δεν επιστρέφονται και

αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία της ethosMEDIA

SA, η οποία έχει νόμιμο δικαίωμα για κάθε είδους

έντυπη ή ηλεκτρονική χρήση τους. Απαγορεύεται

αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική

ή μερική, φωτογραφιών και ύλης του περιοδικού

και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους

χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη. Η άποψη

των συντακτών δεν είναι απαραίτητα άποψη της

Διεύθυνσης του περιοδικού.

ιδιοκτησία

ΘΕΜΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟY

ΗOptimabankθαείναιηπρώτη τράπεζαύστερααπό17χρόνιαπου θαεισαγάγειτιςμετοχέςτηςστο ΧρηματιστήριοΑθηνών.Ωστόσο, γνωρίζουμεπολύκαλάτησυγκεκριμένη αγοράαπό«μέσα»και,τολμώναπω, είμαστεκομμάτιαυτήςτης«άνοιξης»του ΧρηματιστηρίουΑθηνών.

Ράντω Μανώλογλου Key Account Manager manologlou.r@ethosmedia.eu

Χριστίνα Κρούλη Sales Assistant krouli.c@ethosmedia.eu

Έλενα Χαραλάμπους Δημιουργικό zoegraph@gmx.net

Αμαλία Λούβαρη Επιμέλεια - Διόρθωση louvari.a@ethosmedia.eu

Κυρέλα Πέτρου Αρχισυντάκτρια petrou.k@ethosmedia.eu

Συντάκτες banks-press@ethosmedia.eu

Κ.Μ. Γελαντάλις Γιάννης Λεοντάρης Κώστας Παπαγρηγόρης

Λυσικράτους 64, Καλλιθέα, Τ.Κ. 17674 | T: 210 998 4950 | E: banks-press@ethosmedia.eu Αριθμός ΓΕΜΗ: 00044774007000

Λωρέττα Μπούρα Υπεύθυνη Συνδρομών boura.l@ethosmedia.eu

Γιούλη Μουτεβελή Διοικητική Υποστήριξη mouteveli.g@ethosmedia.eu

Νατάσσα Λαζαράκου Υπεύθυνη Λογιστηρίου lazarakou.n@ethosmedia.eu

Φωτογραφία Photopress Θ&Α Αναγνωστόπουλοι Shutterstock

Εκτύπωση-ΒιβλιοδεσίαΣυσκευασία-Ένθεση Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε.

| www.banks.com.gr | www.insuranceworld.gr | www.virus.com.gr

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΓεώργιοςΤανισκίδης ΠρόεδροςτηςOptimabank «Φέρνουμετοκαινούργιοστηνελληνικήτραπεζικήαγορά»

ΧΑ: Πάει για

ρεκόρ

το

2023

Τα 4+1 πλεονεκτήματα

των buyers

Συνεχίζεται η υπεραπόδοση για

το Χρηματιστήριο Αθηνών έναντι των ευρωπαϊκών και των περισσότερων διεθνώς. Μετά από την πορεία

«πρωταθλητισμού» της περιόδου Ιανουαρίου-Ιουλίου και το αναγκαίο διάλειμμα του Αυγούστου, στο ΧΑ πληρούνται αρκετές

προϋποθέσεις για ένα καλό τρίτο τρίμηνο και, συνακόλουθα, ένα θετικό 2023.

Παράλληλα με τη χρηματιστηριακή αγορά, ανάλογα θετική είναι η εικόνα τόσο σε αυτήν του κρατικού χρέους όσο και συμπληρωματικών, λ.χ. των αμοιβαίων κεφαλαίων, των

κάθε λογής επενδυτικών «εργαλείων», όπου είναι διακριτές οι εισροές ξένων κεφαλαίων, η αγοραστική διάθεση και στάση των ξένων διαχειριστών, επιχειρηματικών και επενδυτικών κύκλων.

Λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση στη διεθνή οικονομία, τα προβλήματα της ευρωζώνης, την αστάθεια που προκαλούν οι γεωπολιτικές αναδιατάξεις δυνάμεων, την

ανάδυση των BRICS, την Ουκρανία, όσα

εξελίσσονται στην ελληνική οικονομία, την επιχειρηματικότητα και την ευρύτερη κεφαλαιαγορά, είναι προς τη σωστή πλευρά της «επενδυτικής ιστορίας». Κι ενός αφηγήματος που σκιαγραφήθηκε μεθοδικά το 2022, συνεχίζεται το 2023 και έχει προϋποθέσεις για να διαφοροποιείται θετικά και το 2024.

Όταν επενδυτικά σπίτια του μεγέθους μιας JPMC εκτιμούν ότι το «ράλι» των μετοχών ελληνικών εταιρειών έχει δρόμο, προφανώς και δεν το κάνουν για να χάσουν οι πελάτες

τους. Πολύ δε περισσότερο όταν επιχειρηματολογούν πως η άνοδος θα συνεχιστεί λόγω τεσσάρων παραγόντων: της διατηρούμενης δυναμικής στις τράπεζες, των ελκυστικών αποτιμήσεων, του γεγονότος ότι η μέτρια έκθεση προσφέρει τεχνικά long και, τέλος, ενός ισχυρού μακροοικονομικού υποβάθρου. Κλάδος αιχμής είναι ο τραπεζικός, με αυξημένη μάλιστα βαρύτητα στάθμισης στη διαμόρφωση δεικτών, είτε πρόκειται για τον MSCI Standard Greece –μετά και την ένταξη

της Πειραιώς, συμπληρώνοντας το τραπεζικό

καρέ–, είτε για τους FTSE/Russell, αλλά και «καλάθια», λ.χ. GREK, Lyxor κ.λπ.

Είναι η σειρά των ισχυρών αποτελεσμάτων του δεύτερου τριμήνου των ελληνικών τραπεζών που εδραιώνει την προτίμηση της JPMC για την Ελλάδα εντός της περιοχής CEEMEA (Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Αφρική). Οι ελληνικές τράπεζες (οι οποίες αποτελούν το 39% του δείκτη MSCI Greece) είχαν μια ισχυρή

περίοδο αποτελεσμάτων Απριλίου-Ιουνίου, με τις τέσσερις τράπεζες να ξεπερνούν τις εκτιμήσεις, με μέση έκπληξη 17% στα κέρδη. Το σημαντικό είναι ότι η καθοδήγηση συνεχίζει να είναι υψηλότερη. Η μελλοντική τιμή προς λογιστική αξία είναι στις 0,6 φορές και οι ελληνικές τράπεζες συγκαταλέγονται μεταξύ των φθηνότερων τραπεζών στην αναδυόμενη Ευρώπη, ενώ η Τράπεζα Πειραιώς προστέθηκε στον MSCI EMEA κατά την τριμηνιαία συνεδρίαση του Αυγούστου.

Ο MSCI Greece είναι σε διαπραγμάτευση σε ελκυστικές τιμές συγκριτικά με τον μέσο όρο πενταετίας του, με δείκτη fwd P/E στις 6 φορές και το Price-to-Book στις 0,7 φορές, 49% και 45% έκπτωση σε σχέση με την EM και την EMEA, αντίστοιχα. Οι χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις διαπραγματεύονται με τη μεγαλύτερη έκπτωση σε σχέση με τους EM/ EMEA δείκτες και σε σχέση με άλλους τομείς, παρά την υψηλή διψήφια άνοδο.

Η θέση της JP Morgan στην Ελλάδα και η προτίμησή της στις τράπεζες εκφράζεται με τη συμπερίληψη της Alpha Bank στο CEEMEA Top 10.

Είναι και η Morgan Stanley, με ισχυρή σύσταση “overweight” για τα Greek stocks. Δύο μέρες μετά τη συνέντευξη του Marshall Stocker της Morgan Stanley στο τηλεοπτικό δίκτυο CNBC, στην οποία δήλωσε ότι η Ελλάδα είναι η κορυφαία θέση στο χαρτοφυλάκιό του, οι αναλυτές του οίκου στη στρατηγική μετοχών για την αναδυόμενη Ανατολική Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Αφρική (EEMEA) επανήλθαν με σύσταση “overweight” για τις ελληνικές μετοχές και την Ελλάδα. Ο αμερικανικός οίκος πρότεινε 20 μονάδες βάσης αυξημένη θέση στον δείκτη MSCI Greece στους διαχειριστές μετο-

Όταν επενδυτικά

σπίτια του μεγέθους

μιας JPMC εκτιμούν

ότι το «ράλι» των

μετοχών ελληνικών εταιρειών έχει δρόμο, προφανώς και δεν το

κάνουν για να χάσουν οι πελάτες τους.

Ο MSCI Greece είναι σε διαπραγμάτευση σε

συγκριτικά με τον μέσο όρο πενταετίας του, με δείκτη fwd P/E στις 6 φορές και το Price-toBook στις 0,7 φορές.

χικών κεφαλαίων στις αναδυόμενες αγορές, δηλαδή στάθμιση 0,45% επί του δείκτη των αναδυόμενων αγορών MSCI EM. Οι ξένοι διαχειριστές, παρότι έχουν αυξήσει τις θέσεις τους το τελευταίο διάστημα στις ελληνικές τράπεζες, εξακολουθούν να είναι υποεπενδυμένοι συνολικά στον κλάδο. Προς τούτο

συνηγορεί και η διαδικασία αποεπένδυσης

του ΤΧΣ, στην οποία, όπως όλα δείχνουν, θα «ανοίξει την αυλαία» η Eurobank προς

το τέλος του μήνα. Ακολουθεί η Εθνική και

έπεται συνέχεια το 2024, χρονιά με αυξημένες ιδιαιτερότητες (θυμίζουμε εκλογές στις ΗΠΑ, ευρωεκλογές στα καθ’ ημάς).

Οι “overweight” επιλογές τους από την περιοχή της ΕΜΕΑ εκτός της χώρας μας είναι τα ΗΑΕ και δευτερευόντως η Πολωνία, ενώ οι

“underweight” επιλογές τους είναι οι αγορές

του Κουβέιτ, του Κατάρ και της Αιγύπτου.

Η Ελλάδα και η Κεντρική και Ανατολική

Ευρώπη είναι οι αγορές με τις καλύτερες

επιδόσεις στην ΕEMEA, φέτος, μέχρι στιγμής.

Παρομοίως, η Ελλάδα και η Κεντρική και

Ανατολική Ευρώπη έχουν τις καλύτερες επι-

δόσεις στην ΕΜΕΑ από το κατώτατο σημείο

στα τέλη Οκτωβρίου πέρυσι, όπως επισημαί-

νουν οι αναλυτές της MS.

«Οι ελληνικές μετοχές έχουν ισχυρή απόδοση

από τις αρχές του έτους και τα τεχνικά στοιχεία βρίσκονται σε υπεραγορασμένη περιοχή,

αν και όχι σε ακραία επίπεδα. Τα funds που

επενδύουν στις αναδυόμενες αγορές έχουν αυξήσει την έκθεσή τους στις ελληνικές τράπεζες τα τελευταία τρίμηνα, ενώ η Ελλάδα έχει τη δεύτερη υψηλότερη συσχέτιση με την πορεία του δείκτη S&P» επισημαίνει η Morgan Stanley. Δεν είναι τυχαίο πως είχε προηγηθεί η πρωταγωνιστική συμμετοχή της χώρας (μετοχών ελληνικών εταιρειών) σε fund του οίκου. Ο τελευταίος επισημαίνει ότι η Ελλάδα είναι η κορυφαία θέση στο χαρτοφυλάκιο για τις αναδυόμενες αγορές. Ο Marshall Stocker, επικεφαλής των αναδυόμενων αγορών της Morgan Stanley, λέει ότι αυτό οφείλεται στη βελτίωση των οικονομικών θεσμών που έχει αναλάβει η χώρα υπό την παρούσα κυβέρνηση: «Η Ελλάδα είναι η κορυφαία θέση στο χαρτοφυλάκιό μας, λόγω της βελτίωσης των οικονομικών θεσμών που έχει συμβεί στη χώρα υπό την παρούσα κυβέρνηση».

Ο Stocker εξηγεί επίσης ότι στις αναδυόμενες

αγορές το 80% των υπερβαλλουσών αποδόσεων στα αμοιβαία κεφάλαια οφείλονται

από τη χώρα στην οποία επενδύει κανείς και

όχι σε ποιον τομέα ή ποια μετοχή. Έτσι, το fund της Morgan Stanley έχει έκθεση 20,5% στην Ελλάδα, 17% στην Κίνα και 12,9% στη Νότια Κορέα. Μάλιστα ο ίδιος εκτιμούσε τότε, προ μηνός (16 Αυγούστου), ότι η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, μόνο τον τελευταίο χρόνο, έχει μια απόδοση 50% και, παρ’ όλα αυτά, αυτή η αγορά εξακολουθεί να είναι διαπραγματεύσιμη με μόλις 7,5 φορές τα κέρδη της και με μερισματική απόδοση

σχεδόν 4%.

Αυτές οι βελτιώσεις στους οικονομικούς

θεσμούς είναι πιθανόν να οδηγήσουν σε επενδύσεις

του έτους. Αυτά τα δύο πράγματα μειώνουν το προεξοφλητικό επιτόκιο των μετοχών, οπότε δεν έχει σημασία ποιες μετοχές έχεις στην κατοχή σου, καθώς όλες οι μετοχές ανεβαίνουν όταν αυτοί οι οικονομικοί θεσμοί βελτιώνονται και επίσης οι ταμειακές ροές αυξάνονται από τη μείωση των φόρων. «Κάποτε η χώρα παραλίγο να καταστρέψει το πείραμα της ευρωζώνης και τώρα είναι η δεύτερη ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία στην Ευρώπη» είναι το μότο του έγκυρου αναλυτή, όπως και πολλών άλλων συναδέλφων του, αλλά και κύριο θέμα σε ξένα μέσα ενημέρωσης (Handelsblatt, FAZ, FT, Bloomberg κ.ά.).

Κομβική είναι όμως η σημασία των αναδιαρθρώσεων των δεικτών MSCI και FTSE/ Russell, καθώς η σταδιακή αύξηση του αριθμού των εταιρειών που συμμετέχουν στα «καλάθια», όπως και η ενίσχυση της βαρύτητας στάθμισης, επιβεβαιώνουν τη διαδρομή επαναφοράς της οικονομίας και των επιχειρήσεων προς την επενδυσιμότητα. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι στον MSCI Standard Greece περιλαμβάνονται 10 μετοχές (4 τραπεζών+ 6 blue chips) από μόλις 3 πριν ενάμιση χρόνο, με προοπτική συμπερίληψης σταδιακά άλλων 2-3 σε ορίζοντα δωδεκαμήνου. Όπως και η στάθμιση σε δείκτες του FTSE/Russell.

Προφανώς και θα πρέπει οι διοικήσεις των ΕΧΑΕ, της κεφαλαιαγοράς να εντείνουν τις προσπάθειές τους προκειμένου να αποκτήσει τις ουσιαστικές προϋποθέσεις/κριτήρια που απαιτούνται για την επιστροφή στην κατηγορία των αναπτυγμένων. Αυτό όμως απαιτεί προσπάθεια, ουσιαστικές ενέργειες και χρόνο –πιθανόν σε έναν χρόνο από σήμερα αυτή η προοπτική να είναι πιο απτή. • • •

ελκυστικές τιμές

Ιστορική Αναδρομή ΧΡΗΜΑ

Το περιοδικό ΧΡΗΜΑ γεννήθηκε

τον Αύγουστο του 1988, όταν

ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου Αθηνών δεν ξεπερνούσε

τις 300 μονάδες και το Ακαθάριστο

Εγχώριο Προϊόν ανερχόταν σε 76 δισ. δολάρια.

Από το πρώτο τεύχος, πιστέψαμε

ότι υπήρχε θέση στην αγορά για μια ανεξάρτητη και αδέσμευτη φωνή. Επιστρατεύσαμε εργαλεία χρηματοοικονομικής και τεχνικής ανάλυσης, τα οποία ήταν άγνωστα εκείνη την εποχή, και πρωτοπορήσαμε, καθώς το περιοδικό ΧΡΗΜΑ ήταν το πρώτο στην Ελλάδα που εκδιδόταν με τη μέθοδο του desktop publishing, κάτι που επέτρεψε στη νεοφυή μας επιχείρηση να ανταγωνιστεί τους εκδοτικούς κολοσσούς της εποχής με επιτυχία. Οι περιβόητες «Προτάσεις Αγοράς», που δημοσιεύαμε κάθε δεκαπενθήμερο, εντόπιζαν τις μετοχές οι οποίες διαπραγματεύονταν κάτω από την πραγματική τους αξία και έθεταν τι-

μές-στόχους για τον επόμενο χρόνο. Η επιτυχία τους ήταν τέτοια που ο «δείκτης ΧΡΗΜΑ» είχε υπερδιπλάσια απόδοση από τον Γενικό Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών επί πολλά χρόνια!

Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 35 ετών από την κυκλοφορία του πρώτου τεύχους, επιχειρούμε μια ιστορική αναδρομή στην πορεία εξέλιξης του περιοδικού. Σε κάθε τεύχος που θα κυκλοφορήσει μέσα στο 2023

θα φιλοξενήσουμε εικόνες από εξώφυλλα, θέματα και συνεντεύξεις που παρουσιάστηκαν στο περιοδικό όλα αυτά τα χρόνια και σηματοδότησαν τη δυναμική και την εντυπωσιακή μεγέθυνση και εξέλιξή του.

Το ΧΡΗΜΑ, ανανεωμένο και σύγχρονο, συνεχίζει να στηρίζει την επιχειρηματικότητα στη χώρα και τις επενδύσεις, συμβάλλοντας στην εκ νέου ανάδειξη του Χρηματιστηρίου

Αθηνών σε ένα εργαλείο χρηματοδότησης των υγιών και δυναμικών ελληνικών επιχειρήσεων.

Το χρονικό μιας

ιστορικής διαδρομής

2007

Το τεύχος Ιανουαρίου 2007 τιτλοφορείται «Στριμώχνονται κολοσσοί για Σοφοκλέους», αποτυπώνοντας την τάση της εποχής, ενώ στο κεντρικό θέμα αναφέρεται: «Με ατράνταχτη αισιοδοξία υποδέχθηκαν το νέο έτος οι διεθνείς κεφαλαιαγορές, με το “έξυπνο χρήμα” να μη φοβάται να ποντάρει σε βελτίωση των οικονομικών συνθηκών, μια βελτίωση όμως που αρκετοί ειδικοί και αναλυτές επενδυτικών οίκων δεν διακρίνουν με τέτοια βεβαιότητα».

Στο τεύχος Φεβρουαρίου, σε ειδικό αφιέρωμα για τη γαλακτοβιομηχανία, με τίτλο «Σε κατάσταση πρωτόγνωρης κινητικότητας», επισημαίνεται η ένταση του ανταγωνισμού και η διεύρυνση των «μετώπων», όπως και τα φιλόδοξα σχέδια των επιχειρηματιών του κλάδου.

Στο τεύχος 330 φιλοξενείται, μεταξύ άλλων, αφιέρωμα για το private banking, όπου αναφέρεται ότι «η καλύτερη εποχή για το private banking είναι η σημερινή και τα αντίστοιχα τμήματα των τραπεζων είναι χρησιμότερα

στους πελάτες τους όσο ποτέ στο παρελθόν».

Στο τεύχος 334 το ΧΡΗΜΑ γιορτάζει τα 19

του χρόνια, με πλούσιο φωτορεπορτάζ από

την επετειακή εκδήλωση. Σε αφιέρωμα για τα τυχερά παιχνίδια, γίνεται αναφορά στη «μάχη που πραγματοποιείται για την από-

κτηση ολοένα μεγαλύτερου μεριδίου σε μια πίτα που ξεπερνάει τα 9 δισ. ευρώ και δίνουν εγχώριοι και ξένοι επιχειρηματικοί όμιλοι στην ελληνική αγορά, η οποία βρίσκεται σε διαδικασία σταδιακής απελευθέρωσης». Το τελευταίο τεύχος της χρονιάς τιτλοφορείται «Σοφοκλέους: Αντιμετωπίζοντας τις αβεβαιότητες του 2008».

Δ’ ΜΕΡΟΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ

Private banking & τυχερά παίγνια οι «πρωταγωνιστές»

της αγοράς

2008

Κρίση…

πανταχού παρούσα

Το 2008 ξεκινάει με κεντρικό ερώτημα

«Μέχρι πού μπορεί να φτάσει η κρίση», φιλοξενώντας συνέντευξη του γενικού διευθυντή του κυπριακού χρηματιστηρίου, κ. Νώντα Μεταξά.

Στο τεύχος 341 πραγματοποιείται η ψηφοφο-

ρία των βραβείων CEO & CSR 2008 και στο

τεύχος 342 δημοσιεύεται μεγάλο αφιέρωμα

στην Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, με τίτλο

«Κέρδη και ευαισθησία σε αρμονική ισορροπία». Στο τεύχος 344 δημοσιεύονται επενδυ-

τικές επιλογές για δύσκολους καιρούς και σε αποκλειστικότητα με το Euromoney έρευνα

με θέμα «Απειλεί την αγορά άνθρακα η

πράσινη πολιτική της ΕΕ».

Στο επόμενο τεύχος, με τίτλο «Οι ταύροι

έφυγαν ταξίδι μακρινό», φιλοξενείται συνέντευξη του προέδρου του ΣΜΕΧΑ, κ.

Αλέξανδρου Μωραϊτάκη, με τίτλο «Ζητείται

διέξοδος για την ελληνική οικονομία». Σε

απόσπασμα της συνέντευξης αναφέρεται:

«(...) βρισκόμαστε μπροστά στην επιβολή

πρόσθετων νέων φόρων, μόνο για να καλυφθούν τα ελλείμματα. Το ζητούμενο είναι

εάν οι φόροι που εξαγγέλθηκαν (της υπεραξίας και του πρόσθετου ποσοστού 10% στο μέρισμα), θα επιφέρουν σοβαρά έσοδα στο Δημόσιο, κάτι που αμφισβητείται εκ των πραγματικών δεδομένων».

Στο τεύχος 346 δημοσιεύεται αφιέρωμα στην αμυντική βιομηχανία, με τίτλο «Η κρίση (μάλλον) δεν αγγίζει τα δισεκατομμύρια των όπλων».

Το τελευταίο τεύχος της χρονιάς σηματοδο-

τεί μία ακόμα ανανέωση και αλλαγή στην εμφάνιση του περιοδικού, εγκαινιάζοντας τον θεσμό της κεντρικής συνέντευξης ανά τεύχος. Στο συγκεκριμένο τεύχος, μιλάει ο διευθύνων σύμβουλος της ING Ελλάδος, κ. Bram Boon.

2009

Τα πιο δύσκολα έπονται…

Το 2009 (τεύχος Ιανουαρίου, αρ. 349) το ΧΡΗΜΑ ξεκινά με συνέντευξη του προέδρου του Χρηματιστηρίου Αθηνών, κ. Σπύρου Καπράλου, ο οποίος αναφέρει ότι «το ΧΑ, έχοντας χάσει τα δύο τρίτα της κεφαλαιοποίησής του, παρουσιάζει σημαντικές ευκαιρίες για τους μακροπρόθεσμους επενδυτές».

Στο επόμενο τεύχος, ο κ. Γιώργος Γεράρδος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της

Πλαίσιο ΑΕ, αναφέρει ότι η πληροφορική

είναι είδος πρώτης ανάγκης. Στο ίδιο τεύχος, δημοσιεύεται θέμα με τίτλο «Τα πιο δύσκολα έπονται για τις τράπεζες. Αυξημένες προβλέψεις επισφαλειών, μειωμένη κερδοφορία».

Στο επόμενο τεύχος, ο κ. Άρης Ξενόφος, πρόεδρος της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, αναφέρει ότι η επαγγελματική διαχείριση

είναι η λύση στο ασφαλιστικό.

Στο τεύχος 354 δημοσιεύεται θέμα με τίτλο «Στεγαστική πίστη. Ζωντανεύει και πάλι», όπου αναφέρεται ότι οι τράπεζες εγκρίνουν περισσότερες αιτήσεις σε σχέση με τις αρχές

του έτους, ενώ είναι μεγαλύτερος και ο αριθμός των υποψήφιων δανειοληπτών».

Στο επόμενο τεύχος, δημοσιεύεται θέμα με τίτλο «Τεχνικά Έργα: Στις ΣΔΙΤ οι ελπίδες των κατασκευαστών».

Στο τεύχος 357, ο κ. Θεόδωρος Βάρδας, πρόεδρος του ΣΕΛΠΕ, αναφέρει σε συνέντευξή του ότι «το ΧΑ έχει πάψει να εξυπηρετεί την οικονομία». Δημοσιεύεται επίσης θέμα για το Factoring: «Εργαλείο Χρηματοδότησης και Μετατόπισης Κινδύνου», όπου αναφέρεται ότι ο τζίρος του factoring στην Ελλάδα υπερβαίνει τα 10 δισ. ευρώ, με το 2009 να αναμένεται πτωτικό περίπου κατά 30%, λόγω και της κρίσης.

Σε αναζήτηση… safe stories 2010

Το πρώτο τεύχος του 2010 (αρ. 359) δημοσιεύει κεντρική συνέντευξη του κ. Απόστολου Βακάκη, προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της Jumbo, με τίτλο «Νέο κινητήρα χρειάζεται η ελληνική οικονομία». Όπως ο ίδιος αναφέρει, «η Ελλάδα μπορεί να βγει από την κρίση εφόσον αντιληφθεί τι τη δημιούργησε. Χρειάζεται, όμως, γενναία πρωτοβουλία απ’ όσους νοιάζονται για τη χώρα».

Στο τεύχος 360, η Σοφοκλέους «αναζητά safe stories», ενώ ο πρόεδρος του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου, κ. Γιώργος Κουφάρης, αναφέρει σε συνέντευξή του ότι «το ΧΑΚ μπορεί να διαδραματίσει περιφερειακό ρόλο». Στο επόμενο τεύχος καταγράφεται η πορεία του χρηματιστηρίου προς το «άγνωστο», ενώ ο κ. Στέφανος Χανδακάς, διευθύνων σύμβου-

λος της Cryobanks & Medstem Services του

Ομίλου ΙΑΣΩ, αναφέρει σε συνέντευξή του ότι «το ιδιωτικό μάνατζμεντ θα βελτίωνε τις υπηρεσίες των δημόσιων νοσοκομείων».

Το τεύχος Μαΐου (αρ. 362) «βλέπει» μια

«προσωρινή ανάσα για την οικονομία από

το πακέτο ενίσχυσης». Στο ίδιο τεύχος, ο κ. Αριστοτέλης Καρυτινός, πρόεδρος και διευθύ-

νων σύμβουλος της Εθνική Πανγαία ΑΕΕΑΠ, αναφέρει: «Χρειάζεται ξεκάθαρο και σταθερό

θεσμικό πλαίσιο. Ελληνικές ιδιαιτερότητες, όπως ο κατακερματισμός της αγοράς σε

πολλούς μικρούς κατασκευαστές, απέτρεψαν μεγαλύτερη κρίση στην αγορά ακινήτων».

Στο επόμενο τεύχος δημοσιεύεται θέμα για την επένδυση-ρεκόρ από τα ΕΛΠΕ στα Διυλιστήρια Ελευσίνας, ενώ φιλοξενείται συνέντευξη του κ. Ευάγγελου Μυτιληναίου, προέδρου

και διευθύνοντος συμβούλου του ομώνυμου ομίλου, ο οποίος αναφέρει ότι «το κράτος διώκει αυτούς που δημιουργούν στην Ελλάδα.

Οι συνθήκες στο ελληνικό χρηματιστηριακό τοπίο δεν θα θυμίζουν τίποτα από αυτά που γνωρίζαμε μέχρι τον Μάιο του 2008».

Το τεύχος 364 φιλοξενεί συνέντευξη του κ. Απόστολου Πεταλά, διευθύνοντος συμβούλου του Ομίλου Φουρλή, με τίτλο «Ο αντα-

γωνισμός βοηθά να βλέπουμε τις ευκαιρίες». Στο τεύχος 367 δημοσιεύεται συνέντευξη του κ. Χρήστου Γεωργακόπουλου, διευθύνοντος συμβούλου της Ευρωπαϊκής Πίστης, με τίτλο «Παρωχημένα τα σχήματα της λογικής του αφεντικού». Στο ίδιο τεύχος φιλοξενείται θέμα για την «πράσινη» ενέργεια και τα «πράσινα» τραπεζικά προϊόντα, με τίτλο «Μάχη για την πίτα των 50 δισ. ευρώ».

Οι εξαγωγές… «σωτήρας» της χώρας

Το πρώτο τεύχος του 2011 δημοσιεύει κεντρικό θέμα για τις εξαγωγές, που τιτλοφορείται «Εντόπισε φλέβα χρυσού η κυβέρνηση», όπου αναφέρεται ότι τελικός στόχος είναι μια ενιαία και επιθετική εξαγωγική στρατηγική, με ακαριαία ποσοτικά αποτελέσματα, που θα συμπαρασύρουν την ανάπτυξη.

Στο τεύχος 371 δημοσιεύεται η «Ακτινογραφία των εισηγμένων εταιρειών και οι προοπτικές του 2011», ενώ φιλοξενείται συνέντευξη της κ. Χριστίνας Σακελλαρίδη, προέδρου του ΠΣΕ, με τίτλο «Αναγκαία η προχρηματοδότηση των εξαγωγών».

Στο τεύχος Μαΐου πραγματοποιείται εκτενής

αναφορά στις 111 εταιρείες που έφυγαν από

το ταμπλό και τη δύσκολη συνέχεια. Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι πρόκειται για τον αριθμό των εταιρειών που έχουν διαγραφεί

από το ΧΑ την τελευταία οκταετία, ενώ επισημαίνεται ότι «δεν αποκλείεται ο αριθμός αυτός να αυξηθεί το επόμενο διάστημα».

Στο επόμενο τεύχος, ο κ. Διονύσης Φιλιώτης, πρόεδρος του ΣΦΕΕ, αναφέρει ότι η κρατική παρεμβολή δημιουργεί «καρτέλ» στην αγορά φαρμάκου. Στο ίδιο τεύχος δημοσιεύεται θέμα για τις επενδυτικές προκλήσεις και τα μεγαλεπήβολα πρότζεκτ στην αγορά ενέργειας.

Στο τεύχος 374, το κεντρικό χρηματιστηριακό θέμα τιτλοφορείται «Στη δίνη της κρίσης τα μερίσματα των εισηγμένων». Όπως αναφέρεται, τα μερίσματα του 2010 παρουσιάζουν συρρίκνωση, καθώς, εν μέσω της οικονομικής κρίσης, ολοένα και λιγότερες

επιχειρήσεις έχουν πλέον τη δυνατότητα να διανέμουν κέρδη στους μετόχους τους και αυτό με το σταγονόμετρο».

Στο τελευταίο τεύχος της χρονιάς, ο κ. Jurgen Creutzmann, ευρωβουλευτής και επικεφαλής για την εσωτερική αγορά και

την προστασία του καταναλωτή, αναφέρει σε

συνέντευξή του: «Η Ελλάδα μπορεί να γίνει

το Λας Βέγκας της Ευρώπης».

2012

Πάντα

μπροστά από τις εξελίξεις

Στο πρώτο τεύχος του 2012 αναφέρεται ότι χρειάζονται παρεμβάσεις για να συνεχίσει ανοδικά ο ελληνικός τουρισμός, ενώ δημοσιεύεται κεντρική συνέντευξη του κ. Πέτρου Τζαννετάκη, αναπληρωτή διευθύνοντος συμβούλου της Motor Oil, ο οποίος δηλώνει: «Λειτουργούμε με μακροπρόθεσμη

στρατηγική. Επενδύουμε ορθολογικά και όχι ευκαιριακά. Οφείλουμε να είμαστε ένα βήμα μπροστά από τις εξελίξεις».

Το τεύχος 381 φιλοξενεί κεντρική συνέντευξη του κ. Κώστα Μαχαίρα, εκτελεστικού

αντιπροέδρου του Delhaize Group & CEO Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ο οποίος αναφέρει:

«Οι ελληνικές λιανεμπορικές επιχειρήσεις

πρέπει να έχουν ίδιες δυνατότητες ανάπτυ-

ξης με τις επιχειρήσεις άλλων αγορών, κάτι

απλό, το οποίο όμως απαιτεί βελτίωση της

νομοθεσίας». Στο ίδιο τεύχος δημοσιεύεται

θέμα για τις Εταιρείες Δημοσίου Συμφέροντος, με τίτλο «Αναμένοντας τις αποκρατικοποιήσεις».

Στο επόμενο τεύχος, ο κ. Κώστας Μποτόπουλος, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, τονίζει ότι «οι ξένες αγορές πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι υπάρχουν προοπτικές στο ΧΑ». Στο ίδιο τεύχος επισημαίνεται ότι αναζητείται αξιόπιστο –μετεκλογικό– στήριγμα.

Στο τεύχος Ιουνίου, επισημαίνεται σε σχετικό

θέμα η εξάρτηση του χρηματιστηρίου από τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες, ενώ ο κ. Δημήτρης Μαθιός, πρόεδρος του ΣΒΑΠ, αναφέρει σε συνέντευξή του ότι «χρειάζονται σαφείς

κανόνες για να έρθουν επενδύσεις».

Στο τεύχος 384 δημοσιεύεται επενδυτικό αφιέρωμα με τίτλο «Υποτιμημένα τα περισσότερα ελληνικά blue chips», ενώ ο κ. Δημήτρης Δημόπουλος, γενικός διευθυντής Εταιρικής Τραπεζικής της Εθνικής Τράπεζας, επισημαίνει σε συνέντευξή του: «Πρώτιστος στόχος μας είναι να διευκολύνουμε τις επιχειρήσεις».

Στο τεύχος 385, ο κ. Ευριπίδης Δοντάς, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της «Επίλεκτος Κλωστοϋφαντουργία», αναφέρει: «Η ελληνική βιομηχανία μπορεί να ανακάμψει. Η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει να αναπτυχθεί βιομηχανικά, καθώς έχει τις δυνατότητες, αρκεί οι αρμόδιοι να τις εντοπίσουν, να τις αναδείξουν και τελικά να τις υποστηρίξουν, προκειμένου να φέρουν αποτελέσματα στην κοινωνία και την οικονομία». Στο τελευταίο τεύχος της χρονιάς δημοσιεύεται αφιέρωμα στην αγορά ενέργειας, με τίτλο «Οι εκρηκτικές τιμές στα καύσιμα ευνοούν τις ΑΠΕ». • • •

ένα βήμα

ΗWealth Avenue PLC είναι ο νέος παίκτης στον κλάδο των επενδύσεων που είχε εισέλθει στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου με το σύμβολο ΓΟΥΕΛΘ/WEALTH πριν δεκαπέντε περίπου μήνες.

Πρόκειται για μια ισχυρά υποσχόμενη εταιρεία, με διοικητική ομάδα που διαθέτει πλούσια εμπειρία στο Real Estate και τις επενδύσεις και που ξεκίνησε τις δραστηριότητές της στην Ελλάδα με στόχο να αξιοποιήσει την εμπειρία της και να

πιάσει το κύμα της αναμενόμενης ανόδου στον

τομέα των ακινήτων και ευρύτερα των υποδο-

μών στη χώρα, αλλά και συνάμα με μετέπειτα

φιλοδοξία της την επέκταση στο εξωτερικό.

Βασικοί μέτοχοι της Wealth Avenue είναι οι

αδερφοί Βανδώροι (Αλέξιος και Ανδρόνικος), δεύτερης γενιάς αρχιτέκτονες, με CEO τον Αλέξιο, o οποίος είναι εκπρόσωπος

στην Ελλάδα του μεγαλύτερου Παγκόσμιου Οργανισμού για τα Ψηλά Κτίρια και το Αστικό Περιβάλλον (CTBUH), αντιπρόεδρος στην Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων, και ο Λευτέρης Κοντός, Capital Markets Expert, που μετράει στο ενεργητικό του αρκετά deals στον τομέα των Εξαγορών και Συγχωνεύσεων εταιρειών, όπως και εισαγωγές εταιρειών σε Χρηματιστήρια.

Απόκτηση και αξιοποίηση ακινήτων σε ένα niche market

Η Wealth Avenue PLC εστιάζει στην απόκτηση περιουσιακών στοιχείων σταθερής αξίας και εμπορικότητας, που αποφέρουν επαναλαμβανόμενο εισόδημα αλλά και υψηλά περιθώρια κερδοφορίας και αποδόσεων κατά τη μεταπώλησή τους.

Παράλληλα, δεν επιχειρεί να ανταγωνιστεί μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους, καθώς δραστηριοποιείται κυρίως σε ένα niche market, το οποίο αφορά έργα εκμετάλλευσης ακινήτων σε επενδυτικό εύρος από 1,5 εκατ. έως 5 εκατ. ευρώ, στο οποίο οι «μικροί» παίκτες δεν φτάνουν… αλλά και οι μεγάλοι δεν «ασχολούνται».

Ήδη έχει αποκτήσει οικιστικά ακίνητα από ιδιώτες και τραπεζικά χαρτοφυλάκια τα οποία

είναι σε στάδιο μεταπώλησης (flipping) και

αυτή τη στιγμή είναι σε ώριμη φάση να ξεκινήσει τέσσερα έργα ανέγερσης πολυκατοικιών στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα, με ομάδα συνεπενδυτών της που προέρχονται από τη μετοχική της βάση, κάτι το οποίο είναι

Wealth Avenue PLC:

Aξιοποίηση

μια υπόσχεση που δόθηκε από την πρώτη στιγμή που ιδρύθηκε η εταιρεία και δίνει τη δυνατότητα σε όσους είναι μέτοχοί της να μπορούν να επενδύουν μαζί της σε projects όπου συνήθως επενδύουν πιο θεσμικά κεφάλαια και απαιτούν μεγαλύτερα επίπεδα κεφαλαίων, αλλά και τεχνική εμπειρία.

Δίκτυο συνεπενδυτών

Η εταιρεία ξεκίνησε με 32 μετόχους σαν

αρχική μετοχική βάση και, πλέον, μετά από ενάμιση χρόνο εισηγμένη, αριθμεί πάνω από 200 μετόχους, οι οποίοι έχουν εισέλθει στις αυξήσεις κεφαλαίου που πραγματοποιούνται και, όπως δηλώνουν στελέχη της εταιρείας, «ακόμα είμαστε στην αρχή, ο αριθμός των συμμετεχόντων επενδυτών/μετόχων στην εταιρεία κάθε μήνα αυξάνεται και το ενδιαφέρον είναι αξιοσημείωτο».

Wealth Avenue PLC και SPOROS fund ενώνουν δυνάμεις Παράλληλα, πριν λίγες ημέρες, η Wealth Αvenue ανακοίνωσε επισήμως την επενδυτική συμμετοχή της στο SPOROS Platform, το πρώτο Circular Economy Fund στην Ελλάδα και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, με αρχικό μέγεθος 30,5 εκατ. ευρώ. Ο SPOROS βασίζει την επενδυτική του στρατηγική στις ανάγκες των παραγωγικών επιχειρήσεων για πιο αποτελεσματικά χρηματοοικονομικά εργαλεία, ξεκλειδώνοντας τη δυνατότητα περαιτέρω μόχλευσης μέσω Ταμείου Ανάκαμψης, Αναπτυξιακού Νόμου κ.λπ. Επικεντρώνεται σε συγκεκριμένους

τομείς με ανεκμετάλλευτο εξαγωγικό δυναμικό και σημαντικό περιθώριο βελτίωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, αποδίδοντας έμφαση σε Πράσινη Ενέργεια & Logistics, Βιώσιμο Τουρισμό & Real Estate, Βιο-οικονομία & Αγρο-διατροφή, Βιομηχανική Συμβίωση & Μεταποίηση.

Η Wealth Avenue συμμετέχει στο επενδυτικό σχήμα μαζί με συστημικές τράπεζες, θεσμικούς επενδυτές και χρηματοοικονομικούς οργανισμούς από την Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και «ηχηρά» ονόματα από τον χώρο της ναυτιλίας και του διεθνούς impact investing, με anchor investor την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων. Με αυτήν την επένδυση η εταιρεία κάνει το επόμενο βήμα εξωστρέφειας και διεθνούς ανάπτυξης των δραστηριοτήτων της.

Οι επενδυτές της Wealth Avenue αποκτούν προνομιακή πρόσβαση σε ένα διαφοροποιημένο pipeline επενδυτικών projects πολύ υψηλού επιπέδου και διψήφιων εκτιμώμενων αποδόσεων ετησίως, πλήρως εναρμονισμένο με το κύμα του ESG που διαμορφώνει το νέο επιχειρηματικό τοπίο.

Παράλληλα, η Wealth Avenue με αυτήν την τοποθέτηση εξασφαλίζει πλήρη δικαιώματα απευθείας συν-επένδυσης pari passu με μεγάλους θεσμικούς επενδυτές σε επιλεγμένα projects, βάσει της στρατηγικής της, με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα για τους επενδυτές της και περαιτέρω ανάπτυξη του άμεσου χαρτοφυλακίου της. • • •

ακινήτων σε ένα niche market

PHOTOS: ©PHOTOPRESS Θ&Α ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΙ/Ελένη Παπαδάκη

Γεώργιος Τανισκίδης

Πρόεδρος της Optima bank

Στον

γνωριμία με τον Γεώργιο Τανισκίδη

τρέχει πίσω στον χρόνο, περίπου 30

χρόνια. Ανέκαθεν ο λόγος του ήταν αιρετικός, αιχμηρός, σύντομος και περιεκτικός. Ο

Γεώργιος Τανισκίδης αγαπά τις προκλήσεις, τρέφεται από τις δυσκολίες τους. Θεωρεί πως κάθε πρόκληση είναι ένα «αμπέλι». Ο καλός «αμπελουργός» παρακολουθεί το άνθος να βγαίνει, ακολουθεί ο καρπός, ο τρύγος. Στο τέλος, απολαμβάνει γουλιά-γουλιά το νέο «κρασί».

Ο Γεώργιος Τανισκίδης γνωρίζει καλά τα μυστικά

του τραπεζικού επαγγέλματος, αφού είχε την τύχη

να ξεκινήσει από την αρχή τέσσερις τράπεζες. Του

αρέσει να σχεδιάζει μια τράπεζα από το μηδέν και

να τη διαμορφώνει σύμφωνα με αυτό που εκείνος

θεωρεί σύγχρονη αντίληψη στην εξυπηρέτηση των

αναγκών της οικονομίας. Και μάλιστα δεν ακολου-

θεί το ίδιο μοντέλο. Θεωρεί ότι πρέπει πάντα να

αφουγκραζόμαστε τα σημεία των καιρών.

Ενώ ο ίδιος μεγαλούργησε στην καταναλωτική

πίστη (τόσο επί Xiosbank όσο και επί NovabankMillennium bank), για την Optima bank επέλεξε

να μην έχει καθόλου καταναλωτική πίστη, αφού, όπως επισημαίνει, ο τομέας αυτός καταστράφηκε

στη διάρκεια της δεκάχρονης κρίσης, κατά την οποία, όπως λέει χαρακτηριστικά, «εκπαιδεύσαμε τον Έλληνα να μην πληρώνει».

Γνωρίζει καλά πως οι προκλήσεις δεν αντιμετωπίζονται από έναν μόνο άνθρωπο. Γι’ αυτό έχει αναπτύξει μια εξαιρετική ικανότητα στην επιλογή συνεργατών. Μια ομάδα που πιστεύει στο όραμά του και λειτουργεί συντονισμένα για την επίτευξη των στόχων.

Αρέσκεται στο να μην επιτρέπει σε κανένα να έχει τον ρόλο του «αδύναμου κρίκου». Γιατί, όπως τονίζει, «αν υπάρχει αδύναμος κρίκος, εκεί θα σπάσει και η αλυσίδα».

Στην περίπτωση της Optima bank, που σε λίγες μέρες διαβαίνει το κατώφλι του Χρηματιστηρίου

της Αθήνας, η ομάδα που δημιούργησε παράγει πάντα ένα “optimum” αποτέλεσμα. Κι όχι μόνο

αυτό. Όλη η ομάδα είναι ταγμένη στον οραματικό

του στόχο: Να μετατρέψει την τραπεζική συναλλαγή σε μια ευχάριστη εμπειρία.

Όσο για εμένα, οφείλω να πω ότι όσες φορές συναναστράφηκα μαζί του ποτέ δεν βαρέθηκα, ποτέ δεν σκέφτηκα ότι παίρνω μια συνέντευξη που είναι «μία από τα ίδια».

«Φέρνουμε το καινούργιο στην ελληνική τραπεζική αγορά»

Χρήστο Ν. Κώνστα

Μόλις γιορτάσατε τα τέταρτα γενέθλια

της Optima bank. Από την ημέρα που γεννήθηκε η τράπεζα, στις 31 Ιουλίου του 2019, έχετε σπάσει όλα τα ρεκόρ. Κερδοφορία από την πρώτη χρονιά, ανάπτυξη δικτύου και μεγεθών, σύγχρονη αντίληψη τραπεζικής και τώρα εισαγωγή στο χρηματιστήριο. Για εσάς, κύριε Τανισκίδη, δεν είναι η πρώτη τράπεζα που μεγαλώνετε…

■ Ό,τι έγινε μέσα σ’ αυτά τα τέσσερα χρόνια, ό,τι αναφέρατε και ό,τι γίνεται σήμερα, μαζί με την είσοδο στο Χρηματιστήριο Αθηνών, είναι απλά το αποτέλεσμα μιας συντονισμένης ομαδικής δουλειάς, με στρατηγική, συνέπεια, κόπο και όραμα.

Έχετε δίκιο, η Optima bank ακολουθεί μια νέα, σύγχρονη, διαφορετική τραπεζική φιλοσοφία.

Είμαστε μια τράπεζα που στοχεύει να προσφέρει όχι απλώς καλά προϊόντα και υπηρεσίες, αλλά τη βέλτιστη τραπεζική εμπειρία. Δημιουργήσαμε το σύγχρονο μοντέλο της προσωποποιημένης εξυπηρέτησης.

Εσείς, που έχετε επισκεφθεί καταστήματα της Optima bank, έχετε δει τους σύγχρονους, μοντέρνους αλλά και λειτουργικούς χώρους, είδατε ότι δεν υπάρχουν πουθενά τα παραδοσιακά «τραπεζικά γκισέ». Μπορείτε να πιστοποιήσετε ότι η καθολική προσωπική εξυπηρέτηση του πελάτη αναδεικνύεται από την πρώτη στιγμή που μπαίνει στο κατάστημα. Μιλήσατε για την προηγούμενη τραπεζική

εμπειρία μου. Πράγματι, πρέπει κάποιος να αντιλαμβάνεται ότι κάτι που δούλεψε την προηγούμενη δεκαετία μπορεί να μη δουλέψει την επόμενη. Αλλά αν το καλοσκεφτείτε, το business model δεν έχει αλλάξει. Στηρίζεται στο υψηλό επίπεδο εξυπηρέτησης, που κάνει κάθε πελάτη να νιώθει ξεχωριστός

κάθε φορά που επικοινωνεί με την Optima bank, είτε στο κατάστημα είτε μέσω των ψηφιακών μας καναλιών.

Ήταν φιλοδοξία μας, και πιστεύω ότι το έχουμε καταφέρει, η Optima bank να αποτελεί την «τράπεζα αναφοράς» για ολόκληρο τον κλάδο στη χώρα μας.

Η είσοδος της Optima bank στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, η πρώτη εισαγωγή τράπεζας τα τελευταία 17 χρόνια, πραγματοποιείται σε μια περίοδο που η ελληνική κεφαλαιαγορά είναι πολύ «της μόδας» διεθνώς, αναβαθμίζεται και προσελκύει άλλης ποιότητας επενδυτικά κεφάλαια. Εσείς πώς θα διαχειριστείτε αυτήν την «άνοιξη» του ελληνικού χρηματιστηρίου;

■ Πολύ σωστά αναφέρετε πως η Optima bank

θα είναι η πρώτη τράπεζα ύστερα από 17 χρόνια

που θα εισαγάγει τις μετοχές της στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Ωστόσο γνωρίζουμε πολύ καλά τη συγκεκριμένη αγορά από «μέσα» και, τολμώ

Αθηνών.

Είμαστε η μόνη ελληνική τράπεζα στην οποία ο χρηματιστηριακός της κλάδος είναι ενσωματωμένος στην τράπεζα και όχι ανεξάρτητη εταιρεία. Η τράπεζα διαθέτει ισχυρό και έμπειρο χρηματιστηριακό κλάδο, με πολλαπλές βραβεύσεις, αναγνωρισμένο για τις υψηλού επιπέδου υπηρεσίες που προσφέρει σε επενδυτές στις χρηματαγορές της Ελλάδας, της Κύπρου, αλλά και σε όλα τα ξένα χρηματιστήρια. Μάλιστα, πριν από περίπου ένα χρόνο, το Χρηματιστήριο Αθηνών μάς βράβευσε για τη συνολική συνεισφορά μας ως ανάδοχος στην ανάπτυξη της αγοράς ομολόγων.

Πιστεύουμε στον ρόλο της κεφαλαιαγοράς και

επιδιώκουμε να έχουμε διαχρονικά μια ουσιαστική και παραγωγική παρουσία, η οποία θα αποτυπώνεται ως πραγματική αξία για όλους. Θα συνεχίσουμε να λειτουργούμε με αυτή τη φιλοσοφία και είμαστε αισιόδοξοι πως και η ελληνική οικονομία, όπως και το Χρηματιστήριο Αθηνών, θα συνεχίσουν να αναπτύσσονται μεθοδικά και προσεκτικά.

Έχετε ήδη καταγράψει ένα πανελλήνιο-παγκόσμιο ρεκόρ. Μια νεοσύστατη τράπεζα κάνει break even από τον δεύτερο χρόνο λειτουργίας της και παρουσιάζει κέρδη 42,4 εκατ. ευρώ (το 2022 σε επίπεδο ομίλου) μετά από φόρους. Ποιο είναι το μυστικό; Ποιο είναι το επόμενο βήμα;

■ Η διοίκηση της τράπεζας έχει πλήρη εικόνα όλων των μεγεθών της σε καθημερινή βάση, έχει πλήρη επίγνωση όλων των επιμέρους θεμάτων και γνωρίζει με ακρίβεια πού να οδηγήσει την τράπεζα. Μελετούμε προσεκτικά όλα τα επιμέρους αποτελέσματα, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά, και κοιτάμε να βελτιωνόμαστε συνεχώς. Γιατί, ξέρετε, αυτό που ζητά σήμερα ο πελάτης από μια τράπεζα είναι να μην ταλαιπωρείται, να μη χάνει τον χρόνο του και κυρίως να βρίσκει λύσεις στα μέτρα του.

Αφού όμως ψάχνετε για το «μυστικό», μπορώ να σας αποκαλύψω το εξής: Σε όλα μας τα καταστήματα παρέχουμε το ίδιο επίπεδο τραπεζικής εξυπηρέτησης. Δεν χρειάζεται να ψάχνετε για τον «γνωστό διευθυντή», τον «καλό υπάλληλο» για να σας εξυπηρετήσει άμεσα και σωστά. Για εμάς ο Πελάτης γράφεται με «Π» κεφάλαιο. Θεωρούμε πως αυτό είναι ένα ισχυρότατο συγκριτικό πλεονέκτημα.

Επιλέξαμε να επενδύσουμε πρώτα και κύρια στους ανθρώπους μας, στελέχη με γνώση

συνέντευξη

και εμπειρία στην τραπεζική αγορά. Αλλά και

ανθρώπους που νοιάζονται, που αντιλαμβά-

νονται το ρόλο τους δίπλα σε κάθε πελάτη.

Στελέχη που συνδυάζουν την εμπειρία με το

πάθος για δημιουργία.

Όμως δεν επαναπαυόμαστε! Όταν ξεκινή-

σαμε, θέσαμε έναν στόχο. Να μετατρέψουμε

την τραπεζική συναλλαγή σε μια ευχάριστη

εμπειρία. Αυτός είναι ο οδηγός μας και για το

μέλλον. Οι ίδιοι οι πελάτες μας και οι ανάγκες

τους μας οδηγούν. Λαμβάνουμε υπ’ όψιν μας

τα σχόλια και την άποψή τους, ώστε να βελτι-

Οκτώβριο του 2019. Σήμερα, η τράπεζα διαθέτει δίκτυο 27 καταστημάτων (με τα 6 να λειτουργούν στην περιφέρεια). Με αυτό το μέγεθος δικτύου, η τράπεζα πραγματοποίησε, μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2023, κέρδη σε επίπεδο ομίλου 44,1 εκατ. ευρώ, ποσό που υπερβαίνει

τα κέρδη όλου του προηγούμενου χρόνου.

Το άνοιγμα νέων καταστημάτων θα έρθει μετά

από πολύ προσεκτική μελέτη και ανάλυση

των δεδομένων, όπως έχουμε κάνει μέχρι σήμερα. Θα γίνει σε πόλεις και περιφέρειες που διαχρονικά συγκεντρώνουν σημαντικό

■ Όλοι οι κλάδοι μάς ενδιαφέρουν. Δεν τους ξεχωρίζουμε. Κάθε υγιής επιχείρηση που κατάφερε να επιβιώσει από τη δεκαετή κρίση και θέλει να αναπτυχθεί είναι εν δυνάμει πελάτης μας και στεκόμαστε δίπλα της. Γιατί απλά το αξίζει.

Είμαστε μια τράπεζα που δεν έχει στενοχώριες από το παρελθόν. Δεν έχουμε να διαχειριστούμε κόκκινα δάνεια. Επομένως, όλες μας οι δυνάμεις επικεντρώνονται σε αναπτυξιακά έργα, σε βιώσιμες επιχειρηματικές κινήσεις, σε ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ.

Δεν σας κρύβω ότι έχουμε πίστη στις δυνατότητες της ελληνικής επιχειρηματικότητας και στη δυναμική της ελληνικής οικονομίας. Ονειρευόμαστε να συμβάλλουμε στα αναπτυξιακά σχέδια κάθε επιχείρησης που θέλει να αναπτυχθεί, που έχει όραμα και σχέδιο και κοιτά το μέλλον με αισιοδοξία, όπως εμείς. Αντίστοιχα, για τους ιδιώτες πελάτες μας που ενδιαφέρονται να επενδύσουν τα χρήματά τους, έχουμε τη γνώση, την εμπειρία, τα εργαλεία και τα εξειδικευμένα στελέχη να παρέχουμε υπηρεσίες επενδυτικής τραπεζικής υψηλού επιπέδου.

Μήπως, τώρα, με την εισαγωγή της Optima bank στο χρηματιστήριο, αποφασίσετε να μεγαλώσετε την εμβέλεια της τράπεζας με εξαγορές άλλων, μικρότερων χρηματοδοτικών οργανισμών;

ωνόμαστε συνεχώς και να εξακολουθούμε να τους προσφέρουμε τη βέλτιστη εξυπηρέτηση.

Τα πολύ υψηλά ποσοστά του δείκτη ικανοποίησης πελατών (Net Promoter Score) –τον

οποίο μετράμε καθημερινά– επιβεβαιώνουν

ότι η προσέγγισή μας ακουμπάει στις ανάγκες

των πελατών μας, παρέχοντας πραγματικά τη βέλτιστη τραπεζική εμπειρία.

Σήμερα, έχετε ένα δίκτυο 27 καταστημά-

των. Δεν θεωρείται μεγάλο. Από την άλλη

πλευρά, έχει παρέλθει πλέον η εποχή που

το μέγεθος του δικτύου φυσικών κατα-

στημάτων απηχούσε την ισχύ των τραπε-

ζών… Ποια είναι τα σχέδιά σας;

■ Η Optima bank «γεννήθηκε» το καλοκαίρι

του 2019, όταν η Ireon Investments, θυγατρι-

κή της Motor Oil, προχώρησε στην εξαγορά της

Επενδυτικής Τράπεζας Ελλάδος.

Το πρώτο κατάστημα ξεκίνησε να λειτουργεί τον

20 Ιούλιος - Αύγουστος 2023

μερίδιο τραπεζικής δραστηριότητας και προσφέρουν στην ανάπτυξη της χώρας, σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Άλλωστε, το μοντέλο «κάθε γωνιά και τράπεζα», όπως είπατε και εσείς, είναι ξεπερασμένο και μη βιώσιμο. Εμείς έχουμε περάσει από το παλιό “bricks and mortar” (σ.σ. μοντέλο ανάπτυξης αποκλειστικά μέσω καταστημάτων - τούβλα και τσιμέντο) στο “clicks and mortar”, δηλαδή σε έναν συνδυασμό φυσικών καταστημάτων και καινοτόμων ψηφιακών εργαλείων (χτυπήματα στο πληκτρολόγιο του υπολογιστή και τσιμέντο). Έχουμε δημιουργήσει ένα σύγχρονο phygital μοντέλο λειτουργίας συνδυάζοντας τα καλύτερα στοιχεία και από τους δύο κόσμους.

Υπάρχουν κάποιες γεωγραφικές περιοχές ή κάποιοι κλάδοι της οικονομίας που σας ενδιαφέρουν περισσότερο;

■ Στα τέσσερα χρόνια της λειτουργίας μας, εξετάσαμε όλες τις ευκαιρίες που εμφανίστηκαν στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Είδαμε όλες τις μη συστημικές τράπεζες, ωστόσο κρίναμε ότι καμία εξαγορά δεν εξυπηρετεί το δικό μας επιχειρηματικό σχέδιο και δεν ταιριάζει με τη δική μας φιλοσοφία.

Προχωράμε με τη στρατηγική και τον σχεδιασμό μας. Ωστόσο, αν το «ραντάρ» μας εντοπίσει κάποια ενδιαφέρουσα ευκαιρία, η οποία θα ταιριάζει στη στρατηγική μας και θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πελατών μας, βεβαίως και θα το εξετάσουμε.

Το πώς φαντάζομαι το μέλλον της Optima bank θα σας το περιγράψω όσο πιο σύντομα και ξεκάθαρα γίνεται. Θέλουμε να είμαστε μια τράπεζα που θα βρίσκεται διαρκώς ένα βήμα μπροστά από την εποχή της. Μια τράπεζα που θα είναι σημείο αναφοράς για τον κλάδο και την οικονομία και ταυτόχρονα θα αποτελεί την πρώτη επιλογή για κάποιον που θέλει να επιλύσει ένα σύνθετο τραπεζικό πρόβλημα.

Ποιος είναι ο Γεώργιος Τανισκίδης

Διαθέτοντας εμπειρία 30 ετών στον τραπεζικό

χώρο, ο κ. Γεώργιος Τανισκίδης κατέχει τη θέση

του προέδρου της Optima bank από τον Ιούλιο

του 2019.

Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως δικηγόρος

στο δικηγορικό γραφείο Rogers & Wells στη

Νέα Υόρκη. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, εντά-

χθηκε στη Motor Oil Ελλάς.

Η σταδιοδρομία του στον τραπεζικό χώρο ξεκίνησε το 1990 στη Xiosbank, ως επικεφαλής

Consumer Business Group και Branch Network.

Μετά την εξαγορά της Xiosbank (τέλη 1998) από την Τράπεζα Πειραιώς, ο κ. Τανισκίδης ανέλαβε

τη θέση του γενικού διευθυντή και συμμετείχε

στην Επιτροπή Στρατηγικού Σχεδιασμού.

Από το 2002 έως τον Ιούνιο 2010, υπό την ιδιότητα του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της Millennium bank Ελλάδος, ο κ. Τανισκίδης οδήγησε την τράπεζα στην υλο-

ποίηση των στόχων της πολύ νωρίτερα του αναμενομένου. Στο ίδιο διάστημα, ηγήθηκε της εξαγοράς τραπεζικού ιδρύματος στην Τουρκία, που μετονομάστηκε σε Millennium bank Turkey

και ως μέλος του διοικητικού της συμβουλίου

είχε την ευθύνη της.

Το 2011, δημιούργησε μια εταιρεία συμβούλων

με εστίαση σε αναδιαρθρώσεις δανείων, αλλά

και σε εξαγορές και συγχωνεύσεις. Έτσι, έπαιξε

καθοριστικό ρόλο στην εξαγορά της Marfin Bank Ρουμανίας (νυν Vista Bank). Οραματίστη-

κε, επίσης, τη δημιουργία μιας τράπεζας χωρίς

βεβαρημένο ιστορικό στην Ελλάδα. Επιδίωξε

τον στόχο του και τελικά πέτυχε την εξαγορά

της Επενδυτικής Τράπεζας Ελλάδος (νυν Optima bank). Ήδη η Optima bank έχει, στα τέσσερα χρόνια λειτουργίας της, μια αξιοθαύμαστη πορεία και αποτελεί τράπεζα αναφοράς

στο ελληνικό τραπεζικό στερέωμα.

Έχει διατελέσει για πολλά χρόνια μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών. Από το 2003 έως το 2005, διετέλεσε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της

Visa International Europe. Σήμερα, συμμετέχει

στα διοικητικά συμβούλια διαφόρων εταιρειών

στους τομείς του εμπορίου, της μεταποίησης και

της ναυτιλίας.

Ο κ. Τανισκίδης είναι κάτοχος πτυχίου Νομικής

από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου

Αθηνών, όπου αποφοίτησε πρώτος τη τάξει, και Master of Laws (LLM) από τη Νομική Σχολή του University of Pennsylvania.

Η Optima bank, ήδη, στα τρία πρώτα χρόνια λειτουργίας της, έχει αποσπάσει σημαντικές διακρίσεις και βραβεία από αναγνωρισμένους εγχώριους και διεθνείς θεσμούς, μεταξύ των οποίων:

■ 2 Customer Distinction Awards από το ΕΙΕΠ «Καινοτομία στην εμπειρία του πελάτη» & «Καλύτερη σχέση συνεργασίας με εξωτερικό πάροχο».

■ Καλύτερη Χρηματιστηριακή 2020 - Επιχειρηματικά Βραβεία Χρήμα.

■ Special Mention-Excellent Communications Design, Corporate Identity, German Design Awards, 2020.

■ Winner-Excellence in Brand Strategy and Creation/“Brand Design-Corporate Brand”, German Brand Awards 2021.

■ 2 Βραβεία στα Interior Design Awards 2021 για το design των καταστημάτων της

και τον χώρο των κεντρικών της γραφείων.

■ 2 Βραβεία στα Mobile Excellence Awards 2022 στις κατηγορίες “Banking & Payment Services’’ και “UI/UX”.

■ Βραβείο Silver στα Digital Finance Awards

2022, στην κατηγορία “Best Mobile App”.

■ Βραβείο «Συνεισφοράς στην ανάπτυξη

αγοράς ομολόγων» από το Χρηματιστήριο

Αθηνών, 2022.

■ Βραβείο Silver στην κατηγορία “Best Use of LinkedIn for Content Marketing”, στα Content Marketing Awards, 2022.

■ Βραβείο Bronze στην κατηγορία “Best in Banking, Insurance & Financial Services”

για τα Optima digital banking & LinkedIn

presence.

■ Gold και Platinum βραβείο στις κατηγορίες “Best CX In-store’’ και “CX Initiatives & Practices in Customer Lifecycle’’, αντίστοιχα, στα UX | CX Awards 2022 για τη φιλοσοφία

και τον σχεδιασμό των καταστημάτων.

■ Βραβείο Silver στην κατηγορία “Best Thought Leadership”, στα Social Media Awards 2022.

■ 3ο Βραβείο Καλύτερης Χρηματιστηριακής, στα Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ, 2022.

■ Βραβείο Bronze στην κατηγορία “Digital innovation through mobile”, στα Mobile Excellence Awards 2023.

■ Βραβείο Silver για τις «Υπηρεσίες e-banking & τα Συστήματα Ηλεκτρονικών Πληρωμών», στα e-volution Awards, 2023.

■ 1 Βραβείο Platinum, 1 Gold και 1 Bronze στα Digital Finance Awards 2023 για τις κατηγορίες “Best Cloud Computing/Data Center Project”, “Digital Banking” και “Best Instant or Cross-border Payments Project”, αντίστοιχα.

■ 2 Βραβεία (1 Silver & 1 Bronze) στα Cloud Computing Awards 2023, στις κατηγορίες “Business Analytics & Intelligence”

και “Banking”.

Κυρίως, όμως, πέτυχε οργανική κερδοφο-

ρία μόλις από τον 18ο μήνα λειτουργίας

της και άγγιξε το 20,73% απόδοση στα

ίδια κεφάλαια, γεγονός πρωτόγνωρο στον

τραπεζικό χώρο. • • •

Διακρίσεις της Optima bank

Λιανεμπόριο

Προβληματίζει η έντονη άνοδος

του πληθωρισμού

ι παρατεταμένες και έντονες πληθωριστικές πιέσεις προβληματίζουν τον

κόσμο του λιανεμπορίου, που βλέπει τους τζίρους να αυξάνονται και τους όγκους

πωλήσεων να κινούνται πτωτικά, ενώ παράλληλα, ακολουθώντας τις επιταγές της

εποχής, επενδύει στην εμπειρία του κατανα-

λωτή με τη χρήση ΑΙ.

Οι συνθήκες στο λιανεμπόριο συνεχίζουν

να μεταβάλλονται με ταχείς ρυθμούς, στην

προσπάθεια να ανταποκριθούν στις νέες και

διαφοροποιημένες ανάγκες των καταναλωτών. Τα e-shops και τα phygital καταστήματα

ήρθαν για να μείνουν. Οι μεταβολές που συντελέστηκαν τα τελευταία χρόνια, και συνε-

χίζουν να εξελίσσονται, έχουν διαμορφώσει

μια νέα εποχή για το λιανεμπόριο, συνολικά.

Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία της

NielsenIQ (YTD έως 30 Απριλίου 2023) και

έχοντας πλέον στα τέλη Απριλίου ξεπεράσει

την επίδραση της εποχικότητας του Πάσχα

σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή χρονική περίοδο, το οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων συνεχίζει τη θετική του πορεία στο

+9,1%, ωστόσο η ανάπτυξη αυτή εξακολου-

θεί να είναι πληθωριστική, με τους όγκους να υποχωρούν γύρω στο -3,5%. Σε επίπεδο κατηγοριών, την ανάπτυξη αυτή οδηγούν τα τρόφιμα και ποτά, τόσο τα φρέσκα (+8,9%) όσο και τα τυποποιημένα (+9,3%), κυρίως λόγω της σημαντικής συνεισφοράς τους στο μέσο καλάθι του ελληνικού νοικοκυριού σε σχέση με τις κατηγορίες του μη τροφίμου.

Σε αυτό το έντονα πληθωριστικό περιβάλλον, και με βάση πρόσφατα ευρήματα από έρευνες της NielsenIQ, οι Έλληνες καταναλωτές φαίνεται, στη συντριπτική τους πλειοψηφία (97% των ερωτηθέντων), να έχουν ξεκάθαρα αντιληφθεί την αύξηση στις τιμές των προϊόντων που πωλούνται μέσα από τα σουπερμάρκετ. Προσπαθώντας να αντεπεξέλθουν σε αυτό, δηλώνουν σε ποσοστό 68% ότι θα κόψουν τις περιττές δαπάνες και τις πολυτέλειες και θα αγοράζουν μόνο τα βασικά, ενώ ταυτόχρονα 1 στους 3 δηλώνει ότι θα επιλέγει πλέον φθηνότερες μάρκες. Τις παραπάνω δηλώσεις φαίνεται να επιβεβαιώνουν και τα στοιχεία πωλήσεων της NielsenIQ, καθώς καταγράφεται μείωση των

πωλήσεων σε κατηγορίες δευτερευούσης σημασίας, όπως είναι για παράδειγμα τα στοματικά διαλύματα (-8,2%) ή τα προϊόντα φροντίδας για τα έπιπλα (-5,1%). Την ίδια στιγμή, το μερίδιο σε αξία των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας συνεχίζει να κινείται σε ανοδική τροχιά, φτάνοντας σε σύνολο αγοράς στο ιστορικά υψηλό ποσοστό του 25%, με τους καταναλωτές να δηλώνουν ότι επιλέγουν τα private labels όχι μόνο για τη σχετικά χαμηλή τους τιμή (58% των ερωτηθέντων), αλλά και γιατί είναι εξίσου ποιοτικά με τα επώνυμα, σε ποσοστό άνω του 75%. Επικεντρώνοντας περαιτέρω την ανάλυση στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, άξιο λόγου είναι το γεγονός ότι, ενώ μεσοσταθμικά έχουν αυξήσει την τιμή τους υπερδιπλάσια σε σχέση με τα επώνυμα προϊόντα, την ίδια στιγμή έχουν καταφέρει να συγκρατήσουν τους πωλούμενους όγκους τους, χωρίς να παρουσιάσουν απώλειες, γεγονός που αποδεικνύει τη στροφή των καταναλωτών, σε πολλές περιπτώσεις, σε εναλλακτικές χαμηλού κόστους, που θα τους ελαχιστοποιήσουν το συνολικό “out of pocket”.

Νέα μεγάλα projects και phygital εμπειρίες

σουπερμάρκετ

αναφέρεται στην τελευταία έκθεση της

Group, o κλάδος των online σουπερ-

γνώρισε μεγάλη άνθηση το πρώτο

του 2023, με τους καταναλωτές να

να επιλέγουν τα online καταστήματα για τις ανάγκες τους. Για το πρώτο μισό

ευρώ σε τιμές λιανικής συμπεριλαμβα-

να περιλαμβάνονται Q-Commerce «παίκτες» με δικές τους αποθήκες, όπως Box, eFood Market, Instashop, Pop Market, Rabbit & Wolt Market, που κερδίζουν συνεχώς μερίδιο στην ελληνική αγορά. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η αύξηση των παραγγελιών κατά 11% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο

για κατοικίδια, +21% σε χαρτικά και είδη καθαρισμού, +13% σε ποτά και αναψυκτικά, +12% σε βρεφικά είδη, +12% σε κατεψυγμένα τρόφιμα, +12% σε φρέσκα τρόφιμα, +11% σε είδη αρτοποιίας, +7% σε προϊόντα περιποίησης και ομορφιάς, +6% σε συσκευασμένα τρόφιμα, ενώ τα λοιπά είδη αυξήθηκαν σε αξία (€) online αγορών κατά 9% [Πίνακες 3,4].

ήταν: +32% σε προϊόντα

Τέλος, η Τρίτη αποτελεί την πιο δημοφιλή ημέρα για τα οnline ψώνια του νοικοκυριού,

- λιανεμπόριο

ΙΕΛΚΑ

Οι πληθωριστικές τάσεις έχουν επηρεάσει τις συνήθειες των καταναλωτών

Το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) πραγματοποιεί

κυλιόμενη έρευνα καταναλωτών σε σχέση με θέματα της επικαιρότητας, με δείγμα 1.000 καταναλωτές. Η τελευταία έρευνα πραγματοποιήθηκε την εβδομάδα 6-10 Μαΐου 2023 και αφορούσε, ανάμεσα σε άλλα θέματα, και την αντιλαμβανόμενη επίδραση των ανατιμήσεων στις καταναλωτικές συνήθειες στην Ελλάδα.

Όπως καταγράφεται, υπάρχουν σημαντικές αλλαγές το τελευταίο διάστημα στις καταναλωτικές συνήθειες σε διάφορες περιοχές συμπεριφορών, οι οποίες αποδίδονται σε μεγάλο βαθμό στις ανατιμήσεις προϊόντων και

αφού το 16,7% των συνολικών παραγγελιών γίνονται τη συγκεκριμένη ημέρα. Σε παρόμοια τάση κινείται και η Δευτέρα, με το ποσοστό των συνολικών παραγγελιών να ανέρχεται αντίστοιχα σε 16,5%.

Tο οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων συνεχίζει τη θετική του πορεία, ωστόσο η ανάπτυξη αυτή εξακολουθεί να είναι πληθωριστική, με τους όγκους να υποχωρούν.

και υπηρεσιών

και δευτερευόντως διαχείρισης χρημάτων. Όπως φαίνεται, μεγαλύτερη είναι η πίεση στη μείωση των δαπανών για βασικές υπηρεσίες και λιγότερο για βασικά αγαθά. Συγκεκριμένα:

Το 75% του κοινού (έναντι 71% τον Ιανουάριο) δηλώνει ότι έχει ακυρώσει δαπάνες διασκέδασης όπως είναι η εστίαση, οι διακοπές, τα ταξίδια κ.ά.

Το 49% του κοινού (έναντι 50% τον Ιανουάριο) δηλώνει ότι έχει αναβάλει εργασίες συντήρησης και επισκευής, π.χ. στο σπίτι ή στο αυτοκίνητο.

Το 54% (έναντι 55% τον Ιανουάριο)

δηλώνει ότι έχει μειώσει συνολικά τις

αγορές σε είδη τροφίμων και είδη παντοπωλείου.

Το 27% (έναντι 24% τον Ιανουάριο)

δηλώνει ότι έχει χρησιμοποιήσει χρήματα

από τις αποταμιεύσεις του προκειμένου

να καλύψει τις αγορές του.

Το 32% (έναντι 29% τον Ιανουάριο) έχει

αναβάλει την πληρωμή λογαριασμών

•

έχει προχωρήσει σε στάση πληρωμής των

υποχρεώσεών του.

Το 17% (έναντι 11% τον Ιανουάριο)

δηλώνει ότι έχει αυξήσει τον χρόνο εργα-

σίας ή έχει βρει δεύτερη εργασία προκει-

μένου να αυξήσει το εισόδημά του.

Το 49% (έναντι 40% τον Ιανουάριο)

δηλώνει ότι έχει αλλάξει μάρκα-επωνυ-

μία προϊόντος.

Μόλις το 9% του κοινού δηλώνει ότι δεν

έχει λάβει κανένα απολύτως μέτρο για την

αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων.

Το πόσο έντονη είναι η στροφή του αγοραστικού κοινού στην εξοικονόμηση χρημάτων αποτυπώνεται στη διαχρονική προτεραιότητα

που δίνουν οι καταναλωτές την τελευταία τετραετία σε σχέση με την επιλογή τροφίμων. Συνολικά, τον τελευταίο χρόνο, από τον Ιούλιο και μετά, η χρηματική δαπάνη αποτελεί το βασικό κριτήριο, αλλά ειδικά στις τελευταίες μετρήσεις η ένταση είναι εντυπωσιακή. Ενώ τα προηγούμενα χρόνια το ποσοστό

του αγοραστικού κοινού που αγόραζε με βασικό κριτήριο τα χρήματα κινούνταν περί

το 30% και σε ίδια επίπεδα με τα ποιοτικά

κριτήρια, σήμερα το ποσοστό αυτό ξεπερνάει

το 60%. Το στοιχείο αυτό δείχνει πόσο έντονη είναι η ανησυχία του κοινού και την αλλαγή στην αγοραστική συμπεριφορά.

Η αναγκαία περικοπή δαπανών από τα νοικοκυριά αποτυπώνεται στην έρευνα, όπου 1 στους 2 καταναλωτές δηλώνει ότι δεν κάνει διακοπές το 2023, ενώ 1 στους 3 δηλώνει

ότι θα κάνει μεν διακοπές, αλλά πιο περιορισμένες. Έξι στους 10 καταναλωτές δηλώνουν ότι οι δαπάνες τους φέτος θα είναι μειωμένες σε σχέση με πέρσι, ενώ 4 στους 10 ότι θα είναι μειωμένη άνω του 50%. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν κυρίως την κακή ψυχολογία του αγοραστικού κοινού και δευτερευόντως ρεαλιστικές προβλέψεις.

Τέλος, όσον αφορά το market pass, το οποίο είναι ακόμα εν ισχύ, το 72% του κοινού δεν έχει επηρεαστεί από αυτό. Το 8% δηλώνει ότι ξοδεύει λιγότερα χρήματα, προφανώς αντικαθιστώντας μέρος της δαπάνης ιδίων χρημάτων με χρήματα από το market pass, ενώ το 21% δηλώνει ότι ξοδεύει περισσότερα χρήματα σήμερα, προσθέτοντας χρηματική δαπάνη μέσω του market pass στην ιδιωτική δαπάνη χρημάτων. Συνολικά, φαίνεται μια θετική επίδραση στην αγορά από το market pass, αλλά σε μικρό βαθμό.

Ένωση Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας

Πρόσφατα, ανακοινώθηκε η ίδρυση της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας (ΕΣΕ) από τις μεγαλύτερες αλυσίδες της χώρας, με στόχο την περαιτέρω ενδυνάμωση και ανάπτυξη του κλάδου σε θεσμικό και συλλογικό επίπεδο.

Ο κλάδος του οργανωμένου λιανεμπορίου και χονδρεμπορίου τροφίμων και καταναλωτικών αγαθών είναι υψηλής σημασίας για την εθνική οικονομία. Στα σουπερμάρκετ, σήμερα, απασχολούνται περισσότεροι από 100.000 εργαζόμενοι, ενώ ο κύκλος εργασιών τους ανέρχεται σε 15 δισ. ευρώ.

Σε αυτό το πλαίσιο, η σύσταση ενός συλλογικού οργάνου που να προάγει τον υγιή και παραγωγικό διάλογο με την Πολιτεία και τα θεσμικά της όργανα είναι απαραίτητη και κρίθηκε αναγκαία τα τελευταία χρόνια. Σταδιακά, από το 2019, με το ξέσπασμα της πανδημίας, η επικοινωνία και η αλληλεπίδραση με τα συνεργαζόμενα υπουργεία έχει ενταθεί, τόσο για θέματα προάσπισης του υγιούς ανταγωνισμού όσο και για άλλα ρυθμιστικά, εργασιακά και περιβαλλοντικά θέματα.

Ταυτόχρονα, ο ρόλος του κλάδου άλλαξε ριζικά και αναβαθμίστηκε, καθώς τα σουπερμάρκετ κλήθηκαν να στηρίξουν την ομαλή λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας κατά τη διάρκεια ισχύος των περιοριστικών μέτρων την περίοδο της πανδημίας, αλλά και μετέπειτα, λόγω γεωπολιτικών αναταράξεων και πληθωριστικών πιέσεων, αντιμετωπίζοντας με επιτυχία τις όποιες προκλήσεις.

Η Ένωση Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας φιλοδοξεί

να αποτελέσει έναν ισχυρό φορέα ανάπτυ-

ξης της ελληνικής οικονομίας. Στόχος της

είναι να εκφράζει και να προωθεί τις θέσεις

του κλάδου σε εθνικό, αλλά και διεθνές

επίπεδο, να δημιουργεί τις προϋποθέσεις

για νόμιμο, υγιή και ελεύθερο ανταγωνι -

σμό, προς όφελος των καταναλωτών, και να αναλαμβάνει δράσεις και πρωτοβουλίες για τη στρατηγική ενδυνάμωση του ρόλου του λιανεμπορίου τροφίμων στη χώρα. Με τις δράσεις και τις παρεμβάσεις της η ΕΣΕ θα επιδιώξει, μεταξύ άλλων, να κινητοποιεί την Πολιτεία να λαμβάνει μέτρα για την εύρυθμη λειτουργία των επιχειρήσεων, να δίνει κίνητρα για επενδύσεις, καθώς και να διευκολύνει τις διαδικασίες προσέλκυσης και απασχόλησης ανθρώπινου δυναμικού, με στόχο την καλύτερη δυνατή λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας.

ΜΕΛΗ

Στις 19 Μαΐου 2023, πραγματοποιήθηκε η πρώτη Γενική Συνέλευση της ΕΣΕ. Παρόντα ήταν όλα τα τακτικά μέλη (με αλφαβητική σειρά):

Άλφα Βήτα Βασιλόπουλος ΜΑΕ, ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, Δ. Μασούτης ΑΕ, Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης ΑΕΕ, Lidl Ελλάς, ΜΕΤΡΟ ΑΕΒΕ (My market), Πέντε ΑΕ (Γαλαξίας).

Στην ΕΣΕ μπορούν να είναι μέλη όλα τα νομικά πρόσωπα σουπερμάρκετ στην ελληνική επικράτεια με δραστηριότητα το λιανεμπόριο και χονδρεμπόριο τροφίμων και καταναλωτικών ειδών. Τα μέλη χωρίζονται σε τακτικά και συνδεδεμένα, ανάλογα με τον κύκλο εργασιών της εταιρείας.

αφιέρωμα - λιανεμπόριο

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΣΕ αποτελείται

από 6 μέλη, που είναι τα εξής:

Πρόεδρος:

Αριστοτέλης Παντελιάδης, ΜΕΤΡΟ ΑΕΒΕ

Αντιπρόεδρος:

Ιωάννης Μασούτης, Δ. Μασούτης ΑΕ

Γραμματέας:

Κωνσταντίνος Μαυροειδής, Πέντε ΑΕ-Γαλαξίας

Ταμίας:

Νίκος Λαβίδας, Άλφα Βήτα Βασιλόπουλος ΜΑΕ

Μέλη:

Λάμπρος

Παπακοσμάς (Ελληνικές Υπε -

ραγορές Σκλαβενίτης ΑΕΕ) και Martin Brandenburger (Lidl Ελλάς)

ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

Με απόφαση του ΔΣ, γενικός διευθυντής της

ΕΣΕ ορίστηκε ο Απόστολος Πεταλάς.

Ο Απόστολος, μέχρι πρόσφατα διευθύνων σύμ-

βουλος του

Ομίλου FOURLIS, έχει μακροχρόνια

εμπειρία σε διοικητικές θέσεις μεγάλων επιχειρήσεων καταναλωτικών προϊόντων, τροφίμων και του οργανωμένου λιανεμπορίου.

ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ

Ζέτα Χειμωνίδου Vice President Digital & Technology, Head of eCommerce, AB Βασιλόπουλος

Ποια είναι τα νέα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί στο οργανωμένο λιανεμπόριο;

Ο κλάδος μας, πλέον, κινείται με γρήγορους ρυθμούς, με τους μεγάλους «παίκτες» να εξελίσσονται και να επεκτείνονται. Βασική πρόκληση της περιόδου παραμένει ο έντονος πληθωρισμός.

Εμείς, στην ΑΒ, προσφέρουμε καθημερινά χαμηλές τιμές και τακτικές προσφορές, έχουμε αναρτήσει περισσότερα από 70 προϊόντα στο «καλάθι του νοικοκυριού», ενώ παρέχουμε μέσω της ΑΒ Plus εξατομικευμένες προσφορές. Υιοθετήσαμε τις νέες τάσεις επεκτείνοντας την παρουσία μας στο ηλεκτρονικό εμπόριο και στο home delivery, δύο εξαιρετικά σημαντικούς παρονομαστές για το οργανωμένο λιανεμπόριο.

Ποιοι παράγοντες θα διαμορφώσουν

το κατάστημα του αύριο;

Η τεχνολογία, αδιαμφισβήτητα, μεταμορφώνει διαρκώς την καταναλωτική εμπειρία. Στο παρελθόν, η επίσκεψη σε ένα κατάστημα δεν ήταν μια αμφίδρομη κατάσταση, όμως αυτό αλλάζει, εξασφαλίζοντας ευκολότερη και ταχύτερη πρόσβαση

στα ψώνια μέσω της διάδρασης από τα τεχνολογικά μέσα. Η εμπειρία αναβαθμίζεται με τις ψηφιακές οθόνες εκτενούς πληροφόρησης, τις ηλεκτρονικές ετικέτες στα ράφια, τα ψηφιακά κιόσκια, τα Smart Queue, με τον μηχανισμό της σειράς προτεραιότητας που ειδοποιεί ψηφιακά τον πελάτη, τα αυτόματα ταμεία και το SelfCheckout.

Ακόμη, ενισχύεται το omnichannel, προσφέροντας ενιαία καταναλωτική εμπειρία είτε ψωνίζεις από e-shop, είτε από φυσικό κατάστημα, είτε από το ΑΒ App. Ταυτό -

χρονα, επεκτείνουμε ακόμη περισσότερο το πρόγραμμα πιστότητας «ΑΒ Plus», που αποτελεί το πρώτο και το μεγαλύτερο loyalty σχήμα του λιανεμπορίου, ενώ ανανεώνουμε με νέες ψηφιακές δυνατότητες, ώστε να απολαμβάνουμε ποιοτικά και οικονομικά γεύματα.

Το κατάστημα διαρκώς εξελίσσεται και δεν μένει στα στενά όρια ενός κτηρίου όπως το ξέραμε έως σήμερα. Στο μέλλον, θα υπάρχουν ακόμα περισσότερες ευκαιρίες διάδρασής μας με τον καταναλωτή και εξατομικευμένες προσφορές από όλα τα κανάλια επαφής μας μαζί του.

Πού

επικεντρώνονται

οι επενδύσεις σας;

Είμαστε σε κάθε γειτονιά, με περισσότερα από 600 καταστήματα πανελλαδικά, ενώ ανοίγουμε νέα, είτε ιδιόκτητα είτε με μορφή franchise. Παράλληλα, ανακαινίζουμε τα υφιστάμενα, αναβαθμίζουμε το δίκτυο, συνεχίζουμε την ψηφιοποίηση και βελτιώνουμε τις εφοδιαστικές υποδομές. Περισσότερα από 50 εκατ. ευρώ επενδύονται στην εταιρική ανάπτυξη, και για το 2022-2023 προχωράμε δυναμικά, βάσει προγραμματισμού, στο άνοιγμα 110 franchises ή ιδιόκτητων καταστημάτων, με τα 50 να είναι ήδη γεγονός. Αξίζει να σημειώσουμε επίσης ότι τα 10 καταστήματα από αυτά θα είναι εκτός Αττικής. Επενδύουμε καθημερινά στο μέλλον.

Προτεραιότητά μας είναι οι άνθρωποί μας, όπου φέτος επενδύουμε 12 εκατ. ευρώ, στοχεύοντας στην εκπαίδευση και στην εξέλιξή τους. Συγχρόνως, επενδύουμε στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, αποζητώντας τη βιωσιμότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας και σκοπεύοντας στη μείωση των μηδενικών καθαρών εκπομπών αερίων μέχρι το

«Εμπλουτίζουμε την εμπειρία καταναλωτή, επενδύουμε στο μέλλον»

Κάτια

Σταθάκη

Εμπορική Διευθύντρια Καταναλωτικών Προϊόντων

της Vodafone Ελλάδας

βάλλον, σε μια ενιαία phygital εμπειρία», επισημαίνει με συνέντευξή της στο «Χρήμα» η Κάτια Σταθάκη, εμπορική διευθύντρια καταναλωτικών προϊόντων της Vodafone Ελλάδας. «O COVID-19 μας άλλαξε. Ο ρυθμός ψηφιοποίησης της ελληνικής κοινωνίας αυξήθηκε εκθετικά. Στο τέλος της πανδημίας, το 30% των συνδρομητών μας έγινε Digital. Άλλαξε τον τρόπο που θέλει να εξυπηρετηθεί, να πληρώσει ή να κάνει κάποια αγορά», σημειώνει η κυρία Σταθάκη.

Δεν είναι τυχαίο ότι πλέον το 75% των συνδρομητών της Vodafone επιλέγει έναν hybrid τρόπο εξυπηρέτησης, ο οποίος θα ξεκινήσει online, θα καταλήξει σε ένα κατάστημα Vodafone, ή και το ανάποδο. «Σήμερα, το κατάστημα μετατρέπεται από σημείο εξυπηρέτησης σε σημείο αναφοράς, προσαρμοσμένο ακριβώς στις ανάγκες της κάθε τοπικής κοινωνίας, του επαγγελματία, της οικογένειας. Βρισκόμαστε παντού: στον χώρο του καταστήματος, στον χώρο του πελάτη ή ακόμα και online», τονίζει η εμπορική διευθύντρια της Vodafone Ελλάδας.

Τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Vodafone έχουν υποδεχθεί με ενθουσιασμό οι συνδρομητές. Η πλειονότητα των πελατών επιλέγει

κλικ, μέχρι τα κοινωνικά δίκτυα, τα κεντρικά αλλά και όλων των καταστημάτων.

Κάνοντας λόγο για μια «εξυπηρέτηση

Beyond» και απαριθμώντας τις ψηφιακές

καινοτομίες της Vodafone, η κυρία Σταθάκη

εξηγεί ότι σήμερα όποιος έχει το My Vodafone

App στο κινητό του μπορεί να μιλήσει με τον

ψηφιακό βοηθό TOBI όποια μέρα και ώρα

επιθυμεί, είτε για απορίες για τον λογαριασμό του, είτε για να ενεργοποιήσει κάποιο πακέτο, είτε για τεχνικό θέμα που αντιμετωπίζει. Αν ο TOBI δεν μπορεί να βρει λύση, τότε σε συνδέει με εκπρόσωπο.

Στο ίδιο πλαίσιο, από το 2017 η εταιρεία λειτουργεί το Virtual Shop: ο πελάτης, από την ευκολία του σπιτιού του, μέσω βιντεοκλήσης

με εκπρόσωπο, μπορεί να εξυπηρετηθεί για

ό,τι χρειαστεί σχετικά με την τεχνολογία, να βρει αυτό που ψάχνει και να ολοκληρώσει την

να από τα πλέον κομβικά στοιχήματα

κερδίζει σήμερα για λογαριασμό των πελατών της η Vodafone Ελλάδος: έχει κάνει πράξη τη σύνδεση του φυσικού με το ψηφιακό περιβάλλον, φέρνοντας την επόμενη ημέρα στην αγορά. Βασικοί

πυλώνες αυτής της επιτυχίας είναι η σύγκλιση των υπηρεσιών επικοινωνίας, ψυχαγωγίας και Ιnternet οf Things, με στόχο τη μεταμόρφωση της εμπειρίας του πελάτη, μέσα από το ψηφιακό περιβάλλον.

«Στη Vodafone Ελλάδας, εδώ και 30 χρόνια, έχουμε τοποθετήσει στην καρδιά

της στρατηγικής μας την εξυπηρέτηση του

πελάτη. Στη σημερινή συγκυρία, η Vodafone

δεν μπορεί παρά να βρίσκεται εκεί που είναι

και οι ίδιοι οι καταναλωτές, δηλαδή παντού, συνδέοντας το physical με το digital περι-

το My Vodafone app και το Vodafone.gr για τη διεξαγωγή των απλών συναλλαγών τους με την εταιρεία, ενώ οι ψηφιακές πωλήσεις έχουν ξεπεράσει το 30% των συνολικών πωλήσεων. «Συνολικά, πάνω από 1,3 εκατ. πελάτες μας χρησιμοποιούν τα mobile apps μας και σχεδόν το 80% των συνδρομητών μας παίρνει πια λογαριασμό ψηφιακά», συμπληρώνει η κυρία Σταθάκη.

Σε μια εποχή που –όπως λέει η ίδια– «ο κόσμος πλέον αγοράζει εμπειρίες και όχι απλώς προϊόντα», η Vodafone έχει χτίσει μια ευρεία βεντάλια καναλιών επικοινωνίας: από

το κατάστημα, με πάνω από 250 σημεία σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, μέχρι το website και το eshop, με συγκεντρωμένη όλη την πληροφορία που κάποιος χρειάζεται για υπηρεσίες και προϊόντα, και από την εφαρμογή My Vodafone App, όπου μπορεί ο καθένας να διαχειριστεί τη σύνδεσή του (και όχι μόνο) με ένα

αγορά του σαν να βρίσκεται στο κατάστημα. Και, φυσικά, κομβικό ζητούμενο είναι και το Virtual Support, το οποίο έρχεται να πλαισιώσει την digital εξυπηρέτηση, καθώς, 24 ώρες το 24ωρο, μπορούν όλοι να ζητήσουν βοήθεια για οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίσουν με κάποια συσκευή ή θέματα συνδεσμολογίας, με δυνατότητα οδηγιών πάνω στην οθόνη του κινητού τους. Και όλα αυτά εντελώς δωρεάν.

«Τίποτα δεν θα ήταν δυνατό χωρίς τους ανθρώπους μας. Με πάνω από 200 ώρες εκπαίδευσης μετά την πρόσληψή τους, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, δίπλα στον πελάτη», τονίζει η ίδια.

«Πλέον είμαστε μία fully converged εταιρεία, πολύ πιο digital, με υποδομές και υπηρεσίες σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων. Αλλάξαμε ριζικά δομές, λειτουργίες και συστήματα.

Ψηφιοποιήσαμε τον τρόπο που εμείς οι ίδιοι εργαζόμαστε, για να μπορούμε πλέον να είμαστε ουσιαστικά επιδραστικοί συνεργάτες για τους καταναλωτές και τους εταιρικούς μας πελάτες. Για εμάς αυτός ο συνδυασμός τεχνολογίας και παροχών, προς όφελος καταναλωτών και επιχειρήσεων, είναι ο σκοπός του ψηφιακού μας μετασχηματισμού», καταλήγει η κυρία Σταθάκη. • • •

Κερδίζουμε το ψηφιακό στοίχημα για λογαριασμό των πελατών μας

- λιανεμπόριο

2040. Έτσι, βελτιώνουμε την ενεργειακή

μας απόδοση και στοχεύουμε στη μείωση της εκπομπής CO2 κατά 37% έως το 2030.

Ποιες είναι οι προβλέψεις σας για την

πορεία της αγοράς και οι προκλήσεις

που καλείστε να αντιμετωπίσετε;

Τα στοιχεία δείχνουν πως οι πωλήσεις των σουπερμάρκετ αυξήθηκαν κατά 9,8% συγκριτικά με πέρυσι, κυρίως λόγω πληθωρι-

σμού, ωστόσο οι πωλήσεις σε όγκο έπεσαν

κατά 0,2%. Γενικότερα, στο εξάμηνο που διανύουμε, διαφαίνεται πως ενισχύεται η κλαδική αναπτυξιακή πορεία. Προβλέπουμε πως η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας

θα αποτελέσει σημαντικό γεγονός για περαιτέρω επενδύσεις. Ωστόσο, υπολογίζουμε

πως θα συνεχίσουν οι πληθωριστικές πιέσεις, διατηρώντας αυξημένα τα κόστη έναντι του

διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών. Στην ΑΒ φροντίζουμε πάντα το καλό να είναι για όλους. Για τους ανθρώπους μας, τους καταναλωτές μας, το περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία ευρύτερα.

Όμιλος FOURLIS

‘Ελενα Παππά Group Investor Relations & Corporate Affairs Director

Ποια είναι τα νέα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί στο οργανωμένο λιανεμπόριο;

Τα τελευταία χρόνια, ο κλάδος του λιανικού εμπορίου έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων, της εξελισσόμενης συμπεριφοράς των καταναλωτών και των εξωτερικών επιρροών.

Η άνοδος του ηλεκτρονικού εμπορίου και των αγορών μέσω κινητού έχει φέρει επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο οι καταναλωτές αλληλεπιδρούν με τα brands

και λαμβάνουν αποφάσεις για τις αγορές τους. Οι καταναλωτές αναμένουν, πλέον, ευέλικτες, εξατομικευμένες εμπειρίες μέσα από πολλά κανάλια, με αποτέλεσμα να απαιτείται από τους λιανεμπόρους μεγαλύτερη έμφαση στις πολυκαναλικές στρατηγικές (omnichannel) και στις εξατομικευμένες εμπειρίες πελατών. Επιπλέον, οι καταναλωτές έχουν γίνει πιο ψηφιακά συνδεδεμένοι, βασιζόμενοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις διαδικτυακές κριτικές, με αποτέλεσμα οι προσπάθειες μάρκετινγκ να έχουν μετατοπιστεί προς τις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, για να αλληλεπιδράσουν αποτελεσματικά με τον καταναλωτή.

Επιπρόσθετα, η έμφαση στην ιδανική ισορροπία μεταξύ τιμής και ποιότητας προϊόντος και υπηρεσίας παραμένει στις προτεραιότητες των καταναλωτών.

Η βιωσιμότητα και ο κοινωνικός αντίκτυπος έχουν γίνει βασικά ζητήματα, με τις εταιρείες να ανταποκρίνονται στη ζήτηση για προϊόντα και πρακτικές με ηθική και περιβαλλοντική συνείδηση.

Επιπλέον, η πανδημία Covid-19 είχε βαθύ αντίκτυπο στην ψυχολογία των καταναλωτών, καθώς αύξησε την έμφαση σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας και επιτάχυνε τη στροφή προς το ηλεκτρονικό εμπόριο και τις ανέπαφες αγορές. Επιπλέον, η ενεργειακή κρίση έχει επηρεάσει

το λειτουργικό κόστος και τις διαταραχές

της εφοδιαστικής αλυσίδας, ωθώντας τις εταιρείες να επικεντρωθούν σε αποτελεσματικότερη ενεργειακή απόδοση.

Οι εταιρείες που κατανοούν την εξελισσόμενη ψυχολογία των καταναλωτών, ασπάζονται τον ψηφιακό μετασχηματισμό και δίνουν προτεραιότητα στη βιωσιμότητα θα οικοδομήσουν πιο στέρεες σχέσεις με τους πελάτες τους και θα μπορέσουν να αναπτυχθούν και να ευδοκιμήσουν στη συνεχώς μεταβαλλόμενη λιανική αγορά. Ποιοι παράγοντες θα διαμορφώσουν το κατάστημα του αύριο;

Ένας σημαντικός παράγοντας που θα διαμορφώσει το μέλλον του καταστήματος λιανικής είναι η εμπειρία του καταναλωτή. Οι έμποροι λιανικής θα επικεντρωθούν στο να δημιουργήσουν ένα διαδραστικό και αξέχαστο ταξίδι αγοράς, προσφέροντας στους πελάτες μοναδικές εμπειρίες, που θα ξεπερνούν τα καθιερωμένα. Επίσης, οι εταιρείες θα πειραματιστούν με εκθεσιακούς χώρους, pop-up καταστήματα και υβριδικές ιδέες που θα συνδυάζουν το λιανικό εμπόριο με άλλες υπηρεσίες. Αυτά τα ευέλικτα μοντέλα καταστημάτων θα καλύπτουν τις μεταβαλλόμενες προτιμήσεις των καταναλωτών και θα προσαρμόζονται

και λειτουργική επίδειξη από την ομάδα των K+ Experts, την υποστήριξη σε θέματα After Sales Support και σαφώς τους ευέλικτους τρόπους χρηματοδότησης που έχουμε εξασφαλίσει για τους επιχειρηματίες.

Θεωρείτε πως το K2B διαθέτει τα εργαλεία για να βοηθήσει μια επιχείρηση να μεταβεί στην ψηφιακή εποχή; Δημιουργούν οι νέες τεχνολογίες προστιθέμενη

αξία σε μια επιχείρηση;

Business empowerment by Kotsovolos:

Η ομάδα του Κ2Β - Business empowerment by Kotsovolos προσφέρει σύγχρονες λύσεις τεχνολογίας, που στόχο έχουν την ενδυνάμωση των επιχειρήσεων, προκειμένου να βελτιώσουν τον τρόπο που λειτουργούν και να είναι σε θέση να προσφέρουν, αντίστοιχα, υπηρεσίες υψηλής ποιότητας στους πελάτες τους, αναβαθμίζοντας το

επίπεδο του κλάδου». Αυτά αναφέρει, μεταξύ άλλων, στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο κ. Γιώργος Αντωνίου, Head of Sales Operations, Κωτσόβολος - Dixons South East Europe.

Ποια τα βασικά στοιχεία του Κ2ΒBusiness empowerment by Kotsovolos

που το κάνουν να ξεχωρίζει στην κάλυψη των αναγκών των επιχειρήσεων του λιανικού εμπορίου;

Η ομάδα του Κ2Β - Business empowerment by Kotsovolos, διαθέτοντας πάνω 50.000 κωδικούς προϊόντων, έχει ως βασική προτεραιότητα να φέρει την τεχνολογία κοντά σε όλες τις επιχειρήσεις και μαζί τους να σχεδιάσουμε εξατομικευμένες λύσεις, προσαρμοσμένες στις ανάγκες των B2B πελατών μας. Για να το πετύχουμε αυτό, διαθέτουμε πληθώρα υπηρεσιών, που ξεκινούν από τη μελέτη και τον σχεδιασμό της λύσης μέσω της εξειδικευμένης ομάδας Presales, την παροχή υπηρεσιών διαχείρισης και δημιουργίας περιεχομένου μέσω

της ομάδας Content Creation, την παροχή

ασφαλούς και εγγυημένης παράδοσης μέσω της ομάδας Logistics, την άρτια εγκατάσταση

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί μεγάλη πρόκληση, αλλά και υψηλή προτεραιότητα των επιχειρήσεων σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας τους. Η ταχύτατη και ραγδαία αλλαγή του εξωτερικού περιβάλλοντος, καθώς και η επιθυμία κάλυψης των αναγκών των πελατών μας οδηγεί στο να προσαρμοστούμε ανάλογα, προσφέροντας ολοκληρωμένες λύσεις που βασίζονται στην ψηφιοποίηση. Η επιχειρηματική στρατηγική της Κωτσόβολος εστιάζει στο να προσφέρει πολλαπλές τεχνολογικές λύσεις στους πελάτες της, για να διαχειριστούν την καθημερινότητά τους εύκολα και αποτελεσματικά, κερδίζοντας έτσι την αφοσίωση αυτών και διασφαλίζοντας παράλληλα την κερδοφορία της. Το γεγονός ότι θεωρούμαστε One-StopShop για τους επαγγελματίες θεωρώ ότι επιβεβαιώνει τα παραπάνω και ενισχύει τη θέση μας στην αγορά.

Κατά πόσο το Κ2Β - Business empowerment by Kotsovolos προσφέρει λύσεις που εφαρμόζονται και σε ένα φυσικό κατάστημα μιας επιχείρησης λιανικής;

Η ομάδα του Κ2Β - Business empowerment by Kotsovolos προσφέρει σύγχρονες λύσεις τεχνολογίας, που στόχο έχουν την ενδυνάμωση των επιχειρήσεων, προκειμένου να βελτιώσουν τον τρόπο που λειτουργούν και να είναι σε θέση να προσφέρουν, αντίστοιχα, υπηρεσίες υψηλής ποιότητας στους πελάτες τους, αναβαθμίζοντας το επίπεδο του κλάδου.

Έτσι, παρέχουμε ολοκληρωμένες λύσεις για

τις επιχειρήσεις, όπως:

Ψηφιακή σήμανση “SIGNAGE 2 DISPLAY”,

για τη διαχείριση περιεχομένου και οθονών

για την προώθηση προϊόντων και υπηρεσι-

ών της επιχείρησης.

Εργαλείο καταμέτρησης επισκεψιμότητας

για κάθε επιχείρηση, μέσω της ολοκληρω-

μένης λύσης “CAMERA 2 MEASURE”.

Ηλεκτρονικές ετικέτες “E-LABELS 2 INFORM”, ένα καινοτόμο σύστημα διαχείρισης και προβολής πληροφοριών για τα προϊόντα που προσφέρει η επιχείρηση.

Ολοκληρωμένη λύση παροχής μουσικού προγράμματος και υπηρεσιών διαχείρισης

“SOUND 2 IMPRESS”, για τη μείωση του

κόστους, χωρίς όμως να γίνονται εκπτώσεις στην ποιότητα της μουσικής που ακούγεται σε κάθε χώρο.

Σύστημα διασφάλισης ποιότητας αέρα

“AIR 2 BREATHE”, για καθαρή ατμόσφαιρα

στους χώρους επίσκεψης των πελατών και εξοικονόμηση ενέργειας.

Η Κωτσόβολος διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα δίκτυα φυσικών καταστημάτων λιανικής πώλησης στην Ελλάδα. Χρησιμοποιείτε τις λύσεις αυτές και στα φυσικά καταστήματα της Κωτσόβολος;

Η τεχνολογία παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη και στον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων, καθώς ζούμε σε μια εποχή όπου το εύρος και η ταχύτητα των εξελίξεων επιδρούν δραστικά στην καθημερινότητά μας. Με γνώμονα αυτό και με στόχο την αναβάθμιση της εμπειρίας των πελατών, αλλά και των ανθρώπων μας, εφαρμόζουμε το σύνολο των λύσεων που προσφέρουμε σε όλα τα σημεία επαφής μαζί τους. Όπως είναι αναμενόμενο, η εφαρμογή τους έχει προσφέρει έμπρακτα οφέλη τόσο στην αγοραστική εμπειρία των πελατών μας όσο και στη διαχείριση των καταστημάτων μας: διαδικασίες έχουν γίνει γρηγορότερες, με μεγαλύτερη ασφάλεια, ενώ απελευθερώνονται ανθρώπινοι πόροι που αξιοποιούνται στην εξυπηρέτηση των πελατών μας. Ενδεικτικά, σας αναφέρω ότι καθημερινά από τα κεντρικά μας γραφεία διαχειριζόμαστε περιεχόμενο σε πάνω από 11.000 οθόνες, ενημερώνουμε τιμές και πληροφορίες για τα προϊόντα μας σε πάνω από 200.000 ηλεκτρονικές ετικέτες και, τέλος, ελέγχουμε την ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων μας σε ημερήσια βάση.• • •

Σκάναρε εδώ για να μάθεις περισσότερα

σχετικά με τις ολοκληρωμένες λύσεις K2B της Κωτσόβολος.

Εξατομικευμένες λύσεις, προσαρμοσμένες στις ανάγκες των B2B πελατών

αφιέρωμα

- λιανεμπόριο

στις διαφορετικές απαιτήσεις της αγοράς.

Για να παραμείνουν ανταγωνιστικά, τα καταστήματα του μέλλοντος θα πρέπει να ενσω-

ματώνουν τις φυσικές και ψηφιακές εμπειρίες,

προσφέροντας στους πελάτες μια ευέλικτη

προσέγγιση σε όλα τα κανάλια (omnichannel approach).

Επιπρόσθετα, οι εταιρείες θα βασίζονται όλο

και περισσότερο στην ανάλυση δεδομένων

για να κατανοήσουν τη συμπεριφορά, τις

προτιμήσεις και τις τάσεις των καταναλωτών.

Αξιοποιώντας αυτές τις πληροφορίες, θα εξα-

τομικεύουν τα προϊόντα τους, τις στρατηγικές

μάρκετινγκ και τις εμπειρίες των πελατών

τους, δημιουργώντας πιο στοχευμένες προ-

τάσεις.

Οι τεχνολογικές εξελίξεις θα είναι επίσης καθοριστικές για τη μεταμόρφωση του τοπίου

του λιανικού εμπορίου, καθώς θα επιτρέψουν εξατομικευμένες και ιδιαίτερες εμπειρίες αγορών, ενισχύοντας την αφοσίωση των

πελατών.

Ανταποκρινόμενα σε θέματα βιωσιμότητας

και τις αυξανόμενες περιβαλλοντικές ανησυχίες των καταναλωτών, τα καταστήματα

του μέλλοντος θα δώσουν προτεραιότητα σε πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον.

Οι εταιρείες θα δώσουν έμφαση σε βιώσιμες

επιλογές συσκευασίας, προϊόντα ηθικής προ-

έλευσης και θα εφαρμόσουν περιβαλλοντικά

υπεύθυνες πρακτικές σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού τους.

Πού επικεντρώνονται οι επενδύσεις σας;

Συνεχίζουμε την υλοποίηση του επενδυτικού

μας πλάνου ενισχύοντας την αυτοματοποίηση και τις υποδομές logistics, με στόχο τη

βελτίωση της εφοδιαστικής αλυσίδας και τους μηχανισμούς πολυκαναλικής πώλησης, με νέες τεχνολογίες και καινοτόμα εργαλεία. Τα τελευταία χρόνια, αποκτήσαμε δύο νέες δραστηριότητες, αρχικά με την είσοδό μας στον κλάδο επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία μέσω της Trade Estates ΑΕΕΑΠ. Η αρχική

αξία ακινήτων ήταν 185 εκατ. ευρώ και

σήμερα έχει φθάσει τα 330 εκατ. ευρώ, ενώ

πολύ σύντομα θα εισαχθεί στο Χρηματιστήριο

Αξιών Αθηνών. Πρόσφατα, επενδύσαμε στην

τρίτη δραστηριότητα λιανικής του Ομίλου

FOURLIS στον κλάδο προϊόντων υγείας και

ευεξίας, η οποία ξεκίνησε με τη λειτουρ -

γία των πρώτων 3 καταστημάτων λιανικής Holland & Barrett και του e-commerce. Ο προγραμματισμός περιλαμβάνει τη λειτουργία 100 φυσικών καταστημάτων σε Ελλάδα, Ρουμανία και Βουλγαρία την επόμενη πενταετία. Συνεχίζουμε να επενδύουμε στους κλάδους οικιακού εξοπλισμού και αθλητικών ειδών. Πρόσφατα, λειτούργησε το νέο κατάστημα νέας γενιάς ΙΚΕΑ Αλεξανδρούπολη, ενώ το επόμενο διάστημα προγραμματίζουμε τη λειτουργία 3 ακόμη καταστημάτων σε Πάτρα, Ηράκλειο και Ελληνικό. Η Intersport ολοκληρώνει το τριετές πρόγραμμα αναβάθμισης των καταστημάτων, άνοιξε ήδη 3 νέα καταστήματα στην Ελλάδα (Σέρρες, Κατερίνη και Παγκράτι) και διευρύνει τις συνεργασίες της με αθλητικά brands.

Στο πλαίσιο της συνολικής αναβάθμισης των υπηρεσιών μας, επενδύουμε στον εκσυγχρονισμό και τη συνεχή επαγγελματική επιμόρφωση του ανθρώπινου δυναμικού των εταιρειών του ομίλου.

Ποιες είναι οι προβλέψεις σας για την πορεία της αγοράς και οι προκλήσεις που καλείστε να αντιμετωπίσετε;

Είμαστε αισιόδοξοι για το μέλλον. Μετά από ένα μεγάλο διάστημα κρίσεων, οικονομικής, υγειονομικής, ενεργειακής, το οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα δείχνει σημαντικά σημάδια βελτίωσης, παρουσιάζοντας μάλιστα από τα υψηλότερα ποσοστά ανάπτυξης στην Ευρώπη.

Στο πλαίσιο αυτό, και για να ευδοκιμήσουμε στο συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, θα πρέπει να συνεχίσουμε να είμαστε ανταγωνιστικοί, ευέλικτοι, να έχουμε έμφαση στην υψηλή ποιότητα, στην άριστη εξυπηρέτηση και τη δημιουργία εμπειρίας πελάτη.

Εφαρμόζοντας νέες τεχνολογίες, καινοτομίες, αυτοματοποιήσεις, βελτιώνουμε συνεχώς την εφοδιαστική αλυσίδα μας και χτίζουμε την αφοσίωση των πελατών μας μέσα από πολυκαναλική προσέγγιση. Η μελλοντική μας ανάπτυξη βασίζεται στην επέκταση των δραστηριοτήτων μας, στη βελτιστοποίηση των λειτουργικών εξόδων μας, στη συνεχή επένδυση στην επιμόρφωση των ανθρώπων μας, καθώς και σε υπεύθυνες περιβαλλοντικές και κοινωνικές πρακτικές. • • •

Ευστάθιος Λιακόπουλος Founder & CEO, BSS

Η BSS | Building Solid Success

είναι μια ελληνική εταιρεία με έντονα δυναμική δραστηριότητα στον χρηματοοικονομικό τομέα και πελατοκεντρική προσέγγιση, υποστηρίζοντας τις επιχειρήσεις με υπηρεσίες στους τομείς της λογιστικής, οικονομικής διεύθυνσης, αναπτυξιακών προγραμμάτων, χρηματοδοτήσεων, οργανωτικής υποστήριξης, αναδιάρθρωσης οφειλών και στρατηγικής.

Επίσης, διατηρεί γραφεία σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα και Πάτρα.

Στόχος της είναι να προσφέρει στους πελάτες της προσιτές και ποιοτικές λύσεις στους τομείς που τους απασχολούν. Δεν είναι τυχαίο πως αποτελεί μια πολυβραβευμένη

ελληνική επιχείρηση, έχοντας διακριθεί με τα βραβεία Superbrands, Diamonds of the Greek Economy 2021-2022, EFQM, Top Export Consultant κ.ά. Σχολιάζοντας την πορεία της ελληνικής οικονομίας, ο Founder & CEO της BSS, κ. Ευστάθιος Λιακόπουλος, ανέφερε πως εμφάνισε σημαντική ανάπτυξη μετά το πέρας της πανδημίας. Ο τουρισμός υπήρξε ιδιαίτερα αναζωογονητικός για το 2022, κάτι που ελπίζουμε να συμβεί και το 2023, όπως λέει, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. «Είχαμε σημαντική ανάπτυξη εξαγωγών και μεγάλη αύξηση ξένων επενδύσεων, στοιχεία ιδιαίτερα αισιόδοξα σχετικά με τη διατηρησιμότητα των θετικών οικονομικών εξελίξεων. Η ελληνική οικονομία έχει τεράστιες δυνατότητες, αρκεί να υποστηριχθεί από το ελληνικό δημόσιο με περαιτέρω μείωση της φορολογίας και του μη μισθοδοτικού κόστους» σημειώνει.

Η μετάβαση στη νέα εποχή

Θεωρεί πως τώρα είναι η κρίσιμη στιγμή για την επιχειρηματικότητα. Οι επιχειρήσεις

που επιβίωσαν από τη λαίλαπα της κρίσεως πρέπει με αποφασιστικότητα να κάνουν τη μετάβαση από την οικογενειακή και προσωποκεντρική οργάνωση στην οργάνωση της νέας εποχής.

Σήμερα, όπως σημειώνει ο κ. Λιακόπουλος, κυριαρχεί η πιστοληπτική διαβάθμιση.

«Πρέπει να έχεις στοιχειωδώς εικόνα των μεθόδων αξιολόγησης, αφού τα προγράμμα-

τα, οι χρηματοδοτήσεις, το Ταμείο Ανάκαμψης

και Ανθεκτικότητας και οι ασφαλίσεις πιστώσεων γίνονται πλέον με αυστηρά πιστοληπτικά κριτήρια. Άρα, κάθε επιχείρηση πρέπει να

έχει μια σύγχρονη οικονομική διεύθυνση η

οποία θα είναι ενήμερη για τις εξελίξεις και

θα έχει τις απαραίτητες γνώσεις οργάνωσης

και προγραμματισμού, μεγιστοποιώντας έτσι τις πιθανότητες για την ανάπτυξή της. Αυτό ακριβώς παρέχει η BSS» υπογραμμίζει. Σύμφωνα με τον CEO της BSS, η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί όχι μόνο από τις μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά και από τις μικρές ή μεσαίες, οι οποίες προσπαθούν να γίνουν μεγάλες. Όλα τα προγράμματα, αλλά και νέα φορολογικά κίνητρα, ενισχύουν αυτήν ακριβώς την προσπάθεια. Τα περισσότερα δε προγράμματα, αν όχι όλα, πριμοδοτούν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ωστόσο, για να έχουν πρόσβαση οι επιχειρήσεις στα κεφάλαια αυτά, θα πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και να οργανώσουν τη δομή τους, ώστε να έχουν έγκαιρη ενημέρωση και καλή πιστοληπτική διαβάθμιση.

«Τα κεφάλαια δεν θα έρθουν μόνα τους να μας βρουν, ούτε θα μας χαριστούν. Εμείς θα τα διεκδικήσουμε και θα τα κερδίσουμε με σωστές στρατηγικές και κινήσεις».

Σχετικά με τα κόκκινα δάνεια, τονίζει πως είναι μία ακόμη ελπίδα ανάκαμψης, αν αντιμετωπίσουμε ορθά τους πελάτες, που αντιμετωπίζουν πραγματικά προβλήματα, τα οποία προέκυψαν μέσα από τις πολλές κρίσεις που βίωσε η ελληνική επιχειρηματικότητα τα τελευταία χρόνια. Χρειάζεται όμως ειλικρίνεια, τεχνογνωσία, σοβαρότητα και πίεση στους πιστωτές, ώστε να ρίξουν νερό στο κρασί τους, για να βοηθήσουμε όλοι μαζί όσο περισσότερες επιχειρήσεις γίνεται να επανέλθουν. Μια επιχείρηση που αναζωογονείται προσφέρει πολλαπλάσια οφέλη από μια επιχείρηση της οποίας η περιουσία ρευστοποιείται. «Ως BSS, είμαστε περήφανοι που έχουμε συμβάλει σημαντικά στην αναζωογόνηση πολλών επιχειρήσεων όλα αυτά τα χρόνια». • • •

«H

κρίσιμη στιγμή για την επιχειρηματικότητα έφτασε»

LiveOn είναι μια Software-as-aService Corporate Metaverse πλατφόρμα, που βοηθά τις επιχειρήσεις να επιτύχουν τους αναπτυξιακούς τους στόχους και τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό. Η LiveOn δημιουργεί αυτοδιαχειριζόμενα τρισδιάστατα επιχειρηματικά περιβάλλοντα, σχεδιασμένα ώστε να γεφυρώνουν τη φυσική με την ψηφιακή παρουσία των επιχειρήσεων. Με την LiveOn εξασφαλίζεται απόλυτη ασφάλεια, με end-to-end κρυπτογράφηση των επιχειρηματικών δεδομένων και επικοινωνιών, ενώ ταυτόχρονα επιτυγχάνεται συμμόρφωση με τον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων (GDPR).

Retail Shop 360ο

Ιδανική λύση

Η χρήση της τεχνολογίας LiveOn αποτελεί την ιδανική λύση για ΜμΕ αλλά και μεγάλα Retail Chains που θέλουν να αποκτήσουν ένα digital ή virtual twin ενός φυσικού καταστήματος. Χρησιμοποιώντας 360ο φωτογραφίες των εγκαταστάσεων ενός Retail Shop, η LiveOn δημιουργεί ένα τρισδιάστατο, φωτορεαλιστικό ψηφιακό αντίτυπο των χώρων της επιχείρησης/του φυσικού καταστήματος και την κάνει προσβάσιμη μέσω ενός custom URL σε όλους τους πελάτες, συνεργάτες, προμηθευτές της.

Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα για εικονική περιήγηση εντός των χώρων του καταστήματος, με απεικόνιση των προϊόντων και δυνατότητα άμεσης ή προγραμματισμένης επικοινωνίας με τα στελέχη της επιχείρησης.

Η λύση στηρίζεται στο ολοκληρωμένο LiveOn Registration Module που αναλαμβάνει τη συνολική διαχείριση όλων των νέων αλλά και των υφιστάμενων χρηστών με δυνατότητα απόδοσης διαφορετικών ρόλων ανά εγγραφόμενο, που θα τον οδηγούν και σε διαφορετικό περιεχόμενο (πελάτης ιδιώτης ή

επιχείρηση, συνεργάτης, προσωπικό, διοίκηση κ.ο.κ.). Ενδεικτικοί ρόλοι:

• Εργαζόμενοι

• Προσωπικό Marketing/Πωλήσεων

• Πελάτες

• Προμηθευτές

• Συνεργάτες

• Relationship Managers

Στην εγκατάσταση μπορούν να προβάλλονται, απεριόριστα, βίντεο, να αναρτάται ενημερωτικό υλικό (pdf, ppt, φωτογραφίες, pop up κείμενα κ.ο.κ.).

LiveOn αποτελεί

Η τρισδιάστατη 360 ο εγκατάσταση παρέχει τις ακόλουθες δυνατότητες:

Ειδικά διαμορφωμένο 3D φωτορεαλιστικό περιβάλλον των χώρων του καταστήματος

Εύχρηστη περιήγηση από κάθε συσκευή

Αλληλεπίδραση εντός του ψηφιακού

περιβάλλοντος με ενεργά σημεία διάδρασης (markers)

Δυνατότητα άμεσης και εύκολης επικοινωνίας (chat, video calls, scheduled meetings) με πελάτες, συνεργάτες, προμηθευτές κ.ο.κ. Σε περίπτωση που ένας

πελάτης ζητήσει ψηφιακή επικοινωνία

και ο αρμόδιος δεν είναι συνδεδεμέ -

νος, θα λάβει αφενός ειδοποίηση μέσω e-mail για το αίτημα και θα ειδοποιηθεί μόλις ξανασυνδεθεί, οπότε καμία απόπειρα επικοινωνίας δεν χάνεται.

Δυνατότητα υποστήριξης έως και 3.000 ταυτόχρονων επισκεπτών

Πλήρης διαχείριση της πλατφόρμας από

τα στελέχη της επιχείρησης

Δυνατότητα διασύνδεσης με e-services

της e-commerce ERP, CRM, εντός του περιβάλλοντος της LiveOn

Στην υλοποίηση του LiveOn Premium Retail Shop 360ο περιλαμβάνονται:

Ψηφιοποίηση των παρακάτω περιοχών ▶ Εξωτερική όψη και εσωτερικοί χώροι καταστήματος

Υποστηρικτικές Υπηρεσίες

▶ Ανέβασμα εικαστικών, βίντεο και κειμένων στην πλατφόρμα ▶ Εκπαίδευση στελεχών για τη λειτουργία της πλατφόρμας (20 ώρες) ▶ Πρόσβαση σε εξειδικευμένο Customer Success Executive (Δευτέρα-Παρασκευή και ώρες 9.00-17.00)

▶ Πλήρης τεχνική υποστήριξη

Η πραγματοποίηση των απαραίτητων 360ο φωτογραφίσεων

Σύνδεση e-service εντός της ψηφιακής εγκατάστασης

Η χρήση της τεχνολογίας

την

λύση για ΜμΕ

και μεγάλα Retail Chains που θέλουν

αποκτήσουν ένα digital ή virtual twin ενός φυσικού καταστήματος.

1.

2.

3.

4.

Διαδραστική υλοποίηση

Στην ψηφιακή υποδομή μπορούν να προστεθούν ψηφιακοί Χώροι Υποδοχής (Counter), Πίνακας Ανακοινώσεων και Εικονικό

Products Gallery που φιλοξενεί προϊόντα

πέραν αυτών που εκτίθενται στο φυσικό

κατάστημα. Μπορούν να υπάρχουν ενεργά

σημεία προβολής βίντεο, manuals/tutorials, brochures, τιμοκατάλογοι κ.ά.

Υπάρχει δυνατότητα η περιήγηση να υποκα-

τασταθεί από την walkthrough unity engine,

οπότε ο καταναλωτής θα αισθάνεται πως περιφέρεται στον χώρο σαν να ήταν σε φυσικό κατάστημα (προαιρετική δυνατότητα, εμπεριέχει πρόσθετο κόστος).

Πιο αναλυτικά:

Counter

Στην υποδοχή ο επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα να εγγραφεί και να δηλώσει τους

τομείς ενδιαφέροντός του, να δώσει τα

στοιχεία του ηλεκτρονικά, να λάβει βασικές

πληροφορίες για τα προϊόντα, τις δράσεις και

εκδηλώσεις που διοργανώνονται, να μιλήσει

ζωντανά ή να ανταλλάξει γραπτό μήνυμα

(chat) με εκπρόσωπο της εταιρείας, αλλά και να ζητήσει προγραμματισμένη συνάντηση.

Θα υπάρχουν οθόνες που θα προβάλλουν

τα βίντεο της εταιρείας, καθώς και χώρος προβολής ανακοινώσεων και εκδηλώσεων. Η υποδοχή μπορεί να διαθέτει δεκάδες ψηφιακούς εκπροσώπους, που θα δέχονται online αιτήματα επικοινωνίας μέσω video call ή/και chat από τους καταναλωτές.

Εάν η ζήτηση επικοινωνίας υπερβαίνει τη διαθεσιμότητα των εκπροσώπων, οι πλεονάζοντες καταναλωτές θα ειδοποιούνται πως

είναι σε λίστα αναμονής επικοινωνίας. Μόλις τελειώνει μια ενεργή συνομιλία, ο πρώτος διαθέσιμος εκπρόσωπος θα λαμβάνει τον παλαιότερο σε αναμονή καταναλωτή.

Message Board

Χώρος στον οποίο αναρτώνται μηνύματα προς τους χρήστες που εισέρχονται στον χώρο: προσφορές, events ή οποιαδήποτε ανακοίνωση.

Products Gallery

Στο Products Gallery θα προβάλλονται τα προϊόντα.

Γενικά, ο χρήστης μπορεί:

να περιηγηθεί στον χώρο των προϊόντων, να μάθει περισσότερες πληροφορίες, να κατεβάσει υλικό για όσα τον ενδιαφέρουν, να προσθέσει κάποια προϊόντα σε

• •

wish list για να τα ξαναδεί σε επόμενη επίσκεψη,

να ενημερωθεί για όλη την γκάμα ενός τομέα προϊόντων κατεβάζοντας ενημερωτικό υλικό,

να επικοινωνήσει με τον υπεύθυνο μέσω call back (leave business card), chat, video call, scheduled meeting, ανάλογα με τη διαθεσιμότητά του.

Προαιρετικά, ο καταναλωτής θα μπορεί να προβαίνει στην αγορά των προϊόντων που επέλεξε συνδεόμενος με το e-commerce site της επιχείρησης.

Επειδή η τεχνολογία LiveOn είναι αρθρωτή, μπορούν να προστίθενται λειτουργίες και νέοι ψηφιακοί χώροι ανά πάσα στιγμή.

Διαχείριση χώρου προβολής και τοποθέτησης προϊόντων

Η LiveOn έχει αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης χώρων (rooms), που μπορεί να αναπτύσσεται ανάλογα με τις ανάγκες της εταιρείας, χωρίς κανένα απολύτως όριο. Οι χώροι μπορούν να δημιουργούνται και να εντάσσονται στο σύνολο κατά το δοκούν, καθώς οι ανάγκες και τα προϊόντα αυξάνονται. Οι αλλαγές αυτές γίνονται άμεσα, χωρίς την ανάγκη για επιπλέον προγραμματισμό και πρόσθετα κόστη. Αντίστοιχα, ακόμα πιο προηγμένο, το σύστημα διαχείρισης προϊόντων επιτρέπει την εύκολη και άμεση τοποθέτηση των προϊόντων στα ράφια. Ο διαχειριστής επιλέγει το προϊόν από τη βάση των προϊόντων (όπου υπάρχουν και οι διαστάσεις του προϊόντος)

και το προϊόν εμφανίζεται αυτόματα με τις σωστές διαστάσεις του, χωρίς να χρειάζεται

να ανησυχεί περαιτέρω για τις διαστάσεις σε σχέση με τον χώρο (υπολογίζονται αυτόματα

σε σχέση με την απόσταση του ραφιού από τον χρήστη που βλέπει). Ένα προϊόν που θα τοποθετηθεί στο βάθος έχει αυτόματα τις σωστές διαστάσεις, όπως και ένα προϊόν που θα τοποθετηθεί πιο μπροστά. Στη συνέχεια, το μόνο που έχει να κάνει ο διαχειριστής είναι να το τοποθετήσει με drag ‘n’ drop εκεί που επιθυμεί.

Πρόσθετες λειτουργικότητες

Επειδή η τεχνολογία LiveOn είναι αρθρωτή, μπορούν να προστίθενται λειτουργίες και νέοι ψηφιακοί χώροι ανά πάσα στιγμή. Ενδεικτικά, μπορούν να ενσωματωθούν στην ψηφιακή υποδομή:

Tech Corner

Στον Τεχνικό Χώρο θα μπορούν να εισέρχονται οι πελάτες/συνεργάτες προκειμένου

να λάβουν τεχνική υποστήριξη από τους εξειδικευμένους τεχνικούς της εταιρείας, να μοιραστούν φωτογραφίες/βίντεο από το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν και να λάβουν σχετικές οδηγίες αντιμετώπισης/επίλυσης

ή να ορίσουν επίσκεψη τεχνικού στον χώρο τους. Οι συνομιλίες γίνονται σε περιβάλλον που υποστηρίζει εικόνα και ήχο, ανταλλαγή

αρχείων, διαμοιρασμό εικόνας για βίντεο και παρουσιάσεις, ανταλλαγή γραπτών μηνυμάτων κ.ο.κ.

Web meetings area

Στις αίθουσες αυτές θα μπορούν να διοργανώνονται οι προκαθορισμένες Β2Β/Β2C συναντήσεις, αλλά και κάθε είδους web meeting. Κάθε B2B, όταν ορίζεται, θα ενημερώνει αυτόματα το Calendar των συμμετεχόντων. Επίσης, θα λαμβάνουν ειδοποίηση μέσω e-mail και viber λίγο πριν την έναρξή τους.

Press Point

Στο Press Point θα αναρτώνται τα Δελτία Τύπου και οι ανακοινώσεις ενώ θα μπορεί να υπάρχει και διαβαθμισμένη πρόσβαση από διαπιστευμένους δημοσιογράφους σε υλικό που επιθυμεί να τους διαθέσει η εταιρεία.

Company Office/Presentation Area

Οι επισκέπτες θα λαμβάνουν πληροφορίες για την εταιρεία και θα ενημερώνονται για τις επιτυχημένες συνεργασίες με άλλες επιχειρήσεις (Case Studies).

Παρακολούθηση εκδηλώσεων, παρουσιάσεων (Events Hall)

Δυνατότητα οργάνωσης ψηφιακών και υβριδικών εκδηλώσεων με ζωντανή ή ψηφιακή συμμετοχή τόσο των ομιλητών όσο και των συμμετεχόντων. Στην περίπτωση των ψηφιακών εκδηλώσεων, μπορεί να χρησιμοποιηθεί εικονικό auditorium. • • •

κλάδος των κατασκευών κινείται και πάλι ανοδικά, κυρίως λόγω της αύξησης του κύκλου εργασιών των μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων από σημαντικά έργα υποδομών στην

Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, αυξάνοντας τη συμμετοχή του στο ΑΕΠ της χώρας. Στον τομέα των κατασκευών δραστηριοποιούνται χιλιάδες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) και επαγγελματίες. Όπως αναφέρεται στην τελευταία μελέτη

του ΙΟΒΕ για τον κλάδο, η αξία παραγωγής

του κλάδου των κατασκευών υποχώρησε δραματικά μετά το 2007, προκαλώντας

συρρίκνωση της κερδοφορίας και μείωση

των επενδύσεων του τομέα.

Ωστόσο, μετά από μία δεκαετία συρρίκνωσης και αποεπένδυσης, οι προοπτικές για τις Κατασκευές διαγράφονται ιδιαιτέρως

θετικές. Το Ταμείο Ανάκαμψης μαζί με τα υπόλοιπα Ευρωπαϊκά Ταμεία και τους εθνικούς πόρους θα χρηματοδοτήσουν έργα υποδομών που θα τροφοδοτήσουν την ισχυρή ανάπτυξη των Κατασκευών τα επόμενα χρόνια.

Με βάση την ανάλυση των δράσεων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΕΣΑΑ), εκτιμάται ότι επιχορηγήσεις ύψους 7,96 δισ. ευρώ θα κατευθυνθούν σε έργα που έχουν άμεση σχέση με τις Κατασκευές, κινητοποιώντας συνολικούς πόρους ύψους 13,3 δισ. ευρώ. Τα κατασκευαστικά έργα που θα στηριχθούν με επιχορηγήσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης

αφορούν κυρίως τους τομείς της ενέργειας (4,6 δισ. ευρώ), των μεταφορών (4,1 δισ. ευρώ) και του περιβάλλοντος (2,9 δισ. ευρώ). Μαζί με τους πόρους από τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης (και τους κινητοποιούμενους από τα δάνεια πόρους χρηματοδότησης) εκτιμάται ότι για έργα με άμεση σχέση με τις Κατασκευές θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν την περίοδο 2022-2026 συνολικά 27,0 δισ. ευρώ (επιχορηγήσεις 13,3 δισ. ευρώ και δάνεια 13,7 δισ. ευρώ). Συνεπώς οι επενδύσεις σε Κατασκευές –κυρίως στις Υποδομές– εκτιμάται ότι θα ενισχύσουν σημαντικά το μερίδιό τους στο ΑΕΠ την περίοδο 2022-2026. Μεσοπρόθεσμα εκτιμώνται επιπρόσθετες επενδύσεις σε υποδομές και κατοικίες ετησίως ύψους έως

αφιέρωμα - κατασκευές

Πλήθος επιχειρήσεων κλάδου Κατασκευών ανά τμήμα

4,1% του ΑΕΠ (συγκριτικά με το 2020), με το ποσοστό των επενδύσεων σε κατασκευαστικά έργα να φτάνει μέχρι το 8,1% του ΑΕΠ το 2025, από 4% το 2020. Εκτιμάται επίσης ότι η αξία παραγωγής των κατασκευαστικών έργων υποδομών και κατοικιών θα ακολουθήσει ισχυρή ανοδική πορεία την περίοδο 2022-2026, ξεπερνώντας τα 18 δισ. ευρώ το 2025, από 7,6 δισ. ευρώ το 2020.

Εξαιτίας της ισχυρής επίδρασης των επενδύσεων του ΕΣΑΑ, η συνολική ώθηση θα δοθεί σε μεγαλύτερο βαθμό από τις επενδύσεις σε υποδομές και κατασκευαστικά έργα, πλην κατοικιών. Όμως, και η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα θα ενισχυθεί συγκριτικά με το (χαμηλό) επίπεδο που καταγράφηκε το 2020. Οι χρηματοδοτικές δυνατότητες από ευρωπαϊκούς πόρους θα είναι σαφώς αυξημένες στην περίοδο μέχρι το 2027 σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Η διεύρυνσή τους οφείλεται κυρίως στα κεφάλαια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης (ΕΤΑ) (NextGenerationEU), του έκτακτου χρηματοδοτικού μηχανισμού της ΕΕ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της υγειονομικής κρίσης. Μεγάλο τμήμα των πόρων (37%) θα κατευθυνθεί σε επενδύσεις για την προώθηση της πράσινης ανάπτυξης, που είναι ένας από τους δύο πυλώνες της επιδιωκόμενης

διττής μετάβασης στην ΕΕ (πράσινη-ψηφιακή). Η υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων με αυτήν την κατεύθυνση, αλλά και για άλλους σκοπούς (π.χ. σε υποδομές μεταφορών), θα πραγματοποιηθεί ως επί το πλείστον με τη συμμετοχή του τομέα των κατασκευών. Ενδεικτικά, το ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την άντληση πόρων από το ΕΤΑ περιλαμβάνει προϋπολογισμό άμεσων ενισχύσεων 6,2 δισ. ευρώ για έργα πράσινης μετάβασης (π.χ. ενεργειακή αναβάθμιση κτηριακού αποθέματος, πράσινο και βιώσιμο σύστημα μεταφορών), ενώ οι πρόσθετοι ιδιωτικοί πόροι που αναμένεται να μοχλευθούν για τις συγκεκριμένες επενδύσεις αγγίζουν τα 5,4 δισ. ευρώ. Στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2021-2027, ο προϋπολογισμός των κοινοτικών ενισχύσεων για έργα για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή πλησιάζει τα 3,0 δισ. ευρώ, με την εθνική συμμετοχή στα 628 εκατ. ευρώ, ενώ για τα έργα στις Μεταφορές τα αντίστοιχα μεγέθη είναι 1,84 δισ. ευρώ και 370 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, ο τομέας των κατασκευών θα έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει διαθέσιμα κεφάλαια για την αναβάθμιση της υλικοτεχνικής υποδομής του, προκειμένου να αντεπεξέλθει στις αυξημένες μελετητικές απαιτήσεις των έργων (π.χ. μέσα από το πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός» του ΕΣΠΑ).

Εκτός από τη διαθεσιμότητα περισσότερων κοινοτικών πόρων τα επόμενα χρόνια –οι οποίοι πρέπει να αξιοποιηθούν στο πλαίσιο των στόχων των παραπάνω προγραμμάτων–, έχει εκπονηθεί μεσοπρόθεσμο σχέδιο για την αξιοποίηση του αμιγώς χρηματοδοτούμενου από εθνικούς πόρους σκέλους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2021-2025. Οι δύο από τους πέντε άξονές του αφορούν στην πράσινη ανάπτυξη και την ανάπτυξη υποδομών. Η υλοποίηση του ΕΠΑ ξεκίνησε την 1η Ιουλίου 2021. Έχει ως στόχο να είναι εμπροσθοβαρής, με διάθεση του 70% του συνολικού προϋπολογισμού του (10 δισ. ευρώ) στα δύο πρώτα έτη, ενώ το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει με διαφορά το μεγαλύτερο μερίδιο επί αυτών (26%). Με βάση τα παραπάνω, είναι απαραίτητη η ετοι-

αφιέρωμα - κατασκευές

μότητα του κατασκευαστικού τομέα για την υλοποίηση του σημαντικού όγκου έργων, με διαθεσιμότητα επαρκών κεφαλαίων κίνησης και κατάλληλης υλικοτεχνικής υποδομής. Σε συνδυασμό με τα χρηματοοικονομικά εργαλεία της ΕΚΤ, η αξιοποίηση των οποίων από το τραπεζικό σύστημα είναι ήδη εκτεταμένη, διαμορφώνεται ένα ευνοϊκό πλαίσιο άντλησης κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας μεσοπρόθεσμα.

Σύνολο ετήσιων κινητοποιούμενων πόρων για έργα Κατασκευών από το ΕΣΑΑ (εκτίμηση)

Στο πλαίσιο αυτό, από τον Όμιλο ΜYTILINEOS μάς έδωσαν τις παρακάτω απαντήσεις για την πορεία του κλάδου:

MYTILINEOS

Ποια είναι η εικόνα που εμφανίζει ο κλάδος σε αυτήν τη συγκυρία; Ο κλάδος κατασκευής έργων υποδομών, μετά από μια πολυετή ύφεση των δραστηριοτήτων του, που είχε ως αποτέλεσμα την αποδυνάμωσή του κυρίως σε τεχνικά στελέχη και προσωπικό, παρουσιάζει εδώ και περίπου δύο χρόνια μια εικόνα ανάπτυξης, με τη συμβολή σε αυτό και των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF). Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, ο κλάδος ανασυγκροτείται, σωρεύοντας σημαντικό όγκο ανεκτέλεστων και μεριμνώντας για τη σωστή και άρτια οργάνωσή του, ώστε να φέρει σε πέρας με επιτυχία τον πολύ μεγάλο αριθμό κατασκευαστικών έργων που δημοπρατήθηκαν τα τελευταία χρόνια, και συνεχίζουν να δημοπρατούνται.

Η άρτια περάτωση των έργων αυτών, μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια, θα δώσει στις υποδομές της χώρας ένα πιο σύγχρονο πρόσωπο και θα δώσει μια σημαντική ώθηση στην ελληνική οικονομία.

Ποιες είναι οι ανάγκες χρηματοδότησης για τα μεγάλα έργα; Ένα χαρακτηριστικό των δεκάδων έργων υποδομής που δημοπρατούνται είναι ότι, στην πλειονότητά τους, δεν είναι δημόσια έργα με αμιγώς χρηματοδότηση από το ελληνικό Δημόσιο, αλλά είναι κυρίως ΣΔΙΤ και Παραχωρήσεις, όπου πλέον άμεσος επενδυτής δεν είναι το ελληνικό Δημόσιο, αλλά ιδιώτες. Αυτή η χαρακτηριστική αλλαγή, η οποία καθιστά κρίσιμο παράγοντα τόσο το να έχει ο επενδυτής πολύ ισχυρή κεφαλαιακή βάση όσο και δυνατότητες ευνοϊκής τραπεζικής χρηματοδότησης, οδήγησαν τη MYTILINEOS –η οποία πληροί τα προαναφερθέντα κριτήρια– να ιδρύσει την εταιρεία Μ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ (επενδυτής) και την ΜΕΤΚΑ ΑΤΕ (κατασκευαστής) για να συμμετάσχει με αξιώσεις στη νέα αυτή συγκυρία, εκμεταλλευόμενη τα πολύ ισχυρά οικονομικά της στοιχεία.

Ποιες προοπτικές διαμορφώνονται για τους κατασκευαστικούς ομίλους και ποια είναι τα ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν; Όπως προαναφέρθηκε, οι προοπτικές που διαμορφώνονται για τον κλάδο είναι, επί της αρχής, πολύ θετικές. Ένα σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο κλάδος είναι η έλλειψη κατάλληλου και υψηλού επιπέδου

ανθρώπινου δυναμικού σε όλες τις τεχνικές ειδικότητες, το οποίο ταυτόχρονα είναι και

μια πρόκληση τόσο για τον κλάδο όσο και

για την κυβέρνηση.

Πού επικεντρώνονται οι επενδύσεις του

ομίλου σας;

Οι δύο νέες θυγατρικές της MYTILINEOS, Μ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ και ΜΕΤΚΑ ΑΤΕ, συμμετέχουν

με αξιώσεις σε όλους τους διαγωνισμούς

που έχουν δημοπρατηθεί, και δημοπρατού-

νται, είτε αυτοί αφορούν αμιγώς δημόσια ή ιδιωτικά έργα, είτε, όπως συμβαίνει κατά πλειοψηφία, αφορούν ΣΔΙΤ και Παραχωρήσεις, όπου η MYTILINEOS θεωρεί ότι κατέχει και συγκριτικό πλεονέκτημα στον κλάδο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, όπως προαναφέρθηκε, εκτιμάται ότι η αξία παραγωγής των κατασκευαστικών έργων υποδομών και κατοικιών θα ακολουθήσει ισχυρή ανοδική

πορεία την περίοδο 2022-2026. Η ανάπτυξη των δημόσιων και ιδιωτικών κατασκευαστικών έργων, η συμμετοχή σε δημόσια έργα και ο εκσυγχρονισμός του παραγωγικού δυναμικού του κλάδου θα απαιτήσουν σημαντικά αυξημένους πόρους χρηματοδότησης από το χρηματοπιστωτικό σύστημα, τόσο σε κεφάλαια κίνησης όσο και σε μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα

δανειακά κεφάλαια. Με βάση τα αποτελέσματα των οικονομετρικών εκτιμήσεων και την προσδοκώμενη εξέλιξη της κατασκευαστικής δραστηριότητας, εκτιμάται ότι οι καθαρές ροές δανείων με διάρκεια έως 1 έτος (κεφάλαια κίνησης)

στις Κατασκευές θα μπορούσαν να κυμανθούν την περίοδο 2022-2026 από 363 έως 546 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχα, οι καθαρές ροές δανείων με διάρκεια μεγαλύτερη από 1 έτος στις Κατασκευές εκτιμάται ότι θα μπορούσαν να κυμανθούν την ίδια περίοδο από 1,04 έως 1,44 δισ. ευρώ.

Μεγαλύτερες θα είναι οι ανάγκες χρηματοδότησης και του κλάδου αρχιτεκτόνων & μηχανικών τα επόμενα χρόνια, με βάση την προσδοκώμενη εξέλιξη των συγκεκριμένων δραστηριοτήτων (οι καθαρές ροές δανείων με διάρκεια έως 1 έτος θα μπορούσαν να κυμανθούν από 46 έως 124 εκατ. ευρώ, ενώ με

αφιέρωμα - κατασκευές

εκτιμάται ότι θα μπορούσε να αυξηθεί συγκριτικά με το επίπεδο του 2020 κατά 596 εκατ. έως 2,3 δισ. ευρώ.

Για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, η αύξηση

του συνολικού τραπεζικού δανεισμού κυμαίνεται από 248 έως 957 εκατ. ευρώ, που αντιπροσωπεύει το 42% της συνολικής αύξησης.

Οι μικρές επιχειρήσεις συγκεντρώνουν το 25%, οι μεσαίες το 13% και οι μεγάλες το 21% της συνολικής αύξησης του καθαρού τραπεζικού δανεισμού.

Αριθμός και μέγεθος επιχειρήσεων του τομέα των κατασκευών

Στον κλάδο των κατασκευών στην Ελλάδα δραστηριοποιήθηκαν το 2020 περίπου 61.500 επιχειρήσεις (Διάγραμμα 2.3).

οποίος αντιμετωπίζει τη –συχνά απρόβλεπτη– διακύμανση της ζήτησης για κατασκευή ποικίλων έργων διαφορετικού βαθμού τεχνικών απαιτήσεων σε διαφορετικές περιοχές της χώρας.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η ευελιξία των επιχειρήσεων είναι ιδιαίτερα σημαντική –κύρια μέριμνα των επιχειρήσεων είναι η ελαχιστοποίηση του πάγιου κόστους (π.χ. αμοιβές μόνιμου προσωπικού), η οποία επιτυγχάνεται (και) με τη σύναψη υπεργολαβιών με μικρές επιχειρήσεις για συγκεκριμένες κατασκευαστικές εργασίες.

διάρκεια μεγαλύτερη από 1 έτος από 99 έως 212 εκατ. ευρώ).

Συνολικά, εκτιμάται ότι οι ετήσιες ακαθάριστες ροές δανείων στον τομέα των κατα-

σκευών θα μπορούσαν να κυμανθούν από

2,0 έως 3,0 δισ. ευρώ την περίοδο 20222026. Οι ακαθάριστες ροές βραχυπρόθεσμων δανείων εκτιμάται ότι θα μπορούσαν

να κυμανθούν από 250 έως 900 εκατ. ευρώ.

Η πλειονότητα των δανείων θα είναι μακρο-

πρόθεσμα δάνεια με διάρκεια μεγαλύτερη

από ένα έτος, με τις ακαθάριστες ροές τους

να κυμαίνονται από 1,7 έως 2,2 δισ. ευρώ.

Η ανάπτυξη των Κατασκευών θα ενισχύσει

σημαντικά και τα μεγέθη των επιχειρήσεων

του τομέα τα επόμενα χρόνια. Εκτιμήθηκε ότι, συνολικά, ο κύκλος εργασιών του

τομέα θα διπλασιαστεί την περίοδο 20212026, φτάνοντας τα 19,8 δισ. ευρώ το 2026, εφόσον απορροφηθεί το σύνολο των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης (επιχορηγήσεις και δάνεια), που έχουμε θεωρήσει ότι θα κατευθυνθεί σε κατασκευαστικά έργα.

Η προσδοκώμενη αύξηση του κύκλου εργα-

σιών των τεχνικών και μελετητικών επιχειρήσεων θα ενισχύσει την ανάγκη για αύξηση του τραπεζικού δανεισμού τους. Ο συνολικός

καθαρός τραπεζικός δανεισμός των επιχει-

ρήσεων του τομέα την περίοδο 2022-2026

Σχεδόν 2 στις 3 επιχειρήσεις δραστηριοποιήθηκαν στον τομέα των εξειδικευμένων κατασκευαστικών εργασιών. Το 27,6% των επιχειρήσεων είχαν ως κύριο αντικείμενο τις κατασκευές κτηρίων. Αρκετά μικρότερος είναι ο αριθμός των επιχειρήσεων που εκτελούν έργα πολιτικού μηχανικού (4.830 επιχειρήσεις ή το 8% του συνόλου). Μεταξύ του 2009 και του 2020 ο αριθμός των επιχειρήσεων που δραστηριοποιήθηκαν στον κλάδο των κατασκευών μειώθηκε κατά περίπου 51.400 (-46%). Η

μείωση αυτή διαπερνά το σύνολο των επιμέρους τμημάτων του κλάδου, αλλά παρουσίασε μεγαλύτερη ένταση στην κατασκευή κτηρίων (-55%).

Η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων του κλάδου των κατασκευών στην Ελλάδα (96,8% το 2019) είναι πολύ μικρές επιχειρήσεις (ατομικές επιχειρήσεις, αυτοαπασχολούμενοι-επιχειρήσεις με απασχόληση μικρότερη από 10 άτομα). Οι επιχειρήσεις αυτές αντιπροσωπεύουν, ωστόσο, το 36,4% της αξίας παραγωγής των Κατασκευών. Μόλις 15 επιχειρήσεις απασχολούν περισσότερους από 250 εργαζομένους, αλλά αντιπροσωπεύουν το ¼ της αξίας παραγωγής των Κατασκευών.

Το μικρό μέγεθος των επιχειρηματικών μονάδων μπορεί να συνδέεται με δυσμενέστερες συνθήκες πρόσβασης σε χρηματοδότηση. Αποτελεί, ωστόσο, ένα εγγενές χαρακτηριστικό του κλάδου των κατασκευών, ο

Στις δραστηριότητες αρχιτεκτόνων & μηχανικών λειτούργησαν το 2019 περίπου 46.000 επιχειρήσεις. Σχεδόν 9 από τις 10 επιχειρήσεις αφορούν αυτοαπασχολούμενους που συγκεντρώνουν το 41% του κύκλου εργασιών του κλάδου. Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις (απασχόληση 2 έως 9 άτομα) αποτελούν το 12% του συνολικού πλήθους επιχειρήσεων και συγκεντρώνουν το 32% του συνολικού κύκλου εργασιών των δραστηριοτήτων αρχιτεκτόνων & μηχανικών, ενώ περίπου 400 επιχειρήσεις με απασχόληση μεγαλύτερη των 10 ατόμων συγκεντρώνουν το υπόλοιπο 27% του κύκλου εργασιών του κλάδου. Συμπερασματικά, οι προοπτικές για τις Κατασκευές είναι, υπό προϋποθέσεις, θετικές. Η προσδοκώμενη άνοδος της κατασκευαστικής δραστηριότητας θα ενισχύσει την ανάγκη των επιχειρήσεων και των επαγγελματιών του τομέα για χρηματοδότηση τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, οι δυσκολίες στη χρηματοδότηση και το υψηλότερο (συγκριτικά με άλλες χώρες της ευρωζώνης) κόστος δανεισμού των τεχνικών επιχειρήσεων και επαγγελματιών παραμένουν σημαντικά εμπόδια. Συγχρόνως, το χρηματοδοτικό κενό στην Ελλάδα είναι σταθερά υψηλότερο έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Οι δυσκολίες στη χρηματοδότηση και το υψηλό χρηματοδοτικό κενό μπορούν να αμβλυνθούν με τη χρήση διαφόρων χρηματοδοτικών εργαλείων (π.χ. εγγυητικά κεφάλαια, επιδότηση επιτοκίου κ.ά.), ώστε αντίστοιχα να περιοριστούν οι έντονες διαταραχές στην επιχειρηματική δραστηριότητα και στο επίπεδο των επενδύσεων και να υλοποιηθούν απρόσκοπτα οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις σε κατασκευαστικά έργα τα επόμενα χρόνια. • • •

Η νέα εποχή των εισηγμένων ΑΕΕΑΠ

του Κ.Μ. Γελαντάλι

εκόρ εικοσαετίας καταγράφουν οι

ξένες επενδύσεις στην ελληνική

αγορά ακινήτων, αγγίζοντας σχεδόν

τα 2 δισ. ευρώ το 2022, ποσό υψηλότερο

κατά 68% συγκριτικά με το 2021. Σύμφωνα

με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, οι καθαρές ξένες άμεσες επενδύσεις στην

εγχώρια αγορά ακινήτων ανήλθαν, το 2022, στο ποσό των 1,975 δισ. ευρώ, από 1,176 δισ. ευρώ που ήταν το 2021 και 1,449 δισ. ευρώ το 2019, χρονιά που κατείχε τα πρωτεία μέχρι σήμερα. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός πως τα σχεδόν 2 δισ. ευρώ που δαπάνησαν ξένοι αγοραστές στην ελληνική αγορά ακίνητης περιουσίας κατά την περσινή χρονιά αντιστοιχούν στο 21,7% του συνολικού ποσού των

9,063 δισ. ευρώ, που είναι οι καθαρές ξένες άμεσες επενδύσεις σε ακίνητα το διάστημα

2002-2022, με βάση τα στοιχεία της ΤτΕ.

Μόνο κατά τη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου, εισέρρευσαν στο εγχώριο real estate

σχεδόν 700 εκατ. ευρώ –για την ακρίβεια 698,5 εκατ. ευρώ–, ποσό επίσης ρεκόρ σε σχέση με τις «επιδόσεις» που έχουν σημειωθεί σε όλα τα τρίμηνα των τελευταίων 20 ετών.

Μετά από μια διετία σημαντικών επενδυτικών

τοποθετήσεων, ωστόσο, σχεδόν στο σύνολό τους, οι εγχώριες ΑΕΕΑΠ έχουν αυξήσει τη μόχλευση δανειακών κεφαλαίων, που, αν και παραμένει διαχειρίσιμη (και σίγουρα

κάτω από το 75% που επιτρέπει η σχετική νομοθεσία), εντούτοις αποτελεί υπολογίσιμο παράγοντα για την επενδυτική στρατηγική

Τα ρεκόρ, το ΧΑ, οι νέες εισαγωγές και η διεθνής κρίση

αφιέρωμα - ΑΕΕΑΠ

Tα σχεδόν 2 δισ. ευρώ που δαπάνησαν

ξένοι αγοραστές στην ελληνική αγορά

ακίνητης περιουσίας κατά την περσινή χρονιά αντιστοιχούν στο 21,7% του συνολικού ποσού των 9,063 δισ. ευρώ, που είναι οι καθαρές ξένες άμεσες επενδύσεις σε ακίνητα το διάστημα 2002-2022.

των επόμενων μηνών. Ήδη, από το τέταρτο τρίμηνο του 2022, στελέχη του εγχώριου κλάδου συνομολογούσαν πως οι συνθήκες δημιουργούν προκλήσεις, ενώ διέκριναν ότι στην Ευρώπη παρατηρείται ισχυρή πίεση στις Στο πλαίσιο αυτό, η μεγαλύτερη ΑΕΕΑΠ της χώρας, η Prodea Investments, έχει συνάψει σύμβαση αντιστάθμισης επιτοκιακού κινδύνου για ποσό 575 εκατ. ευρώ δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο, ήτοι για το 64,3% των δανειακών της υποχρεώσεων. Σημειώνεται δε ότι ο δείκτης μόχλευσης δανειακών υποχρεώσεων προς το σύνολο του ενεργητικού ανερχόταν στο τέλος του 2022 σε 44,8%, ενώ τα ταμειακά διαθέσιμα της εταιρείας διαμορφώθηκαν στα 183,2 εκατ. ευρώ. Η εται-

ρεία βελτίωσε κατά το 2022 τα λειτουργικά κέρδη EBITDA –τα οποία αποτελούν επίσης ανάχωμα στις όποιες επιτοκιακές πιέσεις. Συγκεκριμένα, τα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων, αναπροσαρμογής αξίας των ακινήτων και λοιπών μη επαναλαμβανόμενων κονδυλίων (adjusted EBITDA) ανήλθαν σε 108,5 εκατ. ευρώ το 2022, έναντι 101,7 εκατ. το 2021.

Η επιθετική επενδυτική πολιτική της Premia Properties (με την προσθήκη 23 ακινήτων την περασμένη χρονιά) ευλόγως επηρέασε και τους δείκτες δανειακής μόχλευσης της εισηγμένης. Από τη μια πλευρά, διπλασίασε τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων του ομίλου, μη συμπεριλαμβανομένων κερδών από αναπροσαρμογή των επενδυτικών ακινήτων σε εύλογη αξία (Adjusted EBITDA) στα 7,48 εκατ. ευρώ, έναντι 3,73 εκατ. ευρώ το 2022. Από την άλλη, όμως, αύξησε τον δείκτη μόχλευσής της στο 46,5% από 35,3% το 2021.

Σύμφωνα με την αναλυτική παρουσίαση αποτελεσμάτων, ο καθαρός συντελεστής μόχλευσης (Net LTV) διαμορφώθηκε στο 47,27%, ενώ το μέσο σταθμικό κόστος δανεισμού του ομίλου ανερχόταν σε 3,7%, ενσωματώνοντας αυξημένο Euribor της τάξεως 0,973%. Κατά την ανάλυση ευαισθησίας στην οποία προχώρησε η εισηγμένη, αν το κόστος δανεισμού του ομίλου –το οποίο κατά την

31η Δεκεμβρίου 2022 ήταν 0,973%– αυξανόταν κατά 100 μονάδες βάσης, η επίδραση στα αποτελέσματα του ομίλου θα ήταν αρνητική κατά 800 χιλ. ευρώ (εξαιρώντας το σταθερό κόστος δανεισμού το οποίο απορρέει από το κοινό ομολογιακό δάνειο ύψους 100 εκατ. ευρώ), ενώ εάν μειωθεί κατά 100 μονάδες βάσης, δεν θα υπάρχει επίδραση. Στην αντιστάθμιση των υψηλών επιτοκίων δανεισμού από τις αποδόσεις των επενδυτικών ακινήτων της προσβλέπει η BriQ, η οποία υλοποιεί τη συγχώνευση με την επίσης εισηγ-

μένη ΑΕΕΑΠ Intercontinental International.

Υπενθυμίζεται ότι η συμφωνία μεταξύ των δύο εισηγμένων, η οποία ανακοινώθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο, πρόκειται να υλοποιηθεί σε τρεις φάσεις, με ορίζοντα ολοκλήρωσης στα μέσα του 2024.

H Trastor, από την πλευρά της, η οποία στο τέλος του 2022 παρουσίασε δείκτη μόχλευσης στο 45,6% (συνυπολογίζοντας τα ταμειακά της διαθέσιμα) και Δείκτη LTV (Καθαρός δανεισμός/Αξία επενδυτικού Χαρτοφυλακίου) 53,8%, εκτίμησε πως πρέπει να αναδιαρθρώσει τον δανεισμό της. Έτσι, στις αρχές του 2023, ανακοίνωσε πως προέβη στη σύναψη νέου Κοινού Ομολογιακού Δανείου 250 εκατ. ευρώ, με ευνοϊκότερους όρους, με

κύριο στόχο την αποπληρωμή του υφιστάμενου δανεισμού (200 εκατ. ευρώ), αλλά και τη χρηματοδότηση νέων επενδύσεων (50 εκατ. ευρώ). Επιπλέον, τα προσαρμοσμένα

κέρδη EBITDA ανήλθαν σε 14,291 εκατ. ευρώ, έναντι 11,833 εκατ. ευρώ του 2021, υποστηρίζοντας τις «άμυνες» της εταιρείας. Πάντως, προχωρώντας σε ανάλυση ευαισθησίας, η Trastοr υπολογίζει πως αν το επιτόκιο δανεισμού Euribor 3 μηνών, που αποτελεί το μεταβλητό κόστος δανεισμού του ομίλου

και το οποίο στις 31 Δεκεμβρίου 2022 ήταν 2,13%, αυξηθεί/μειωθεί κατά 200 μονάδες

βάσης, η ετήσια επίδραση στα αποτελέσματα

του ομίλου θα είναι κατ’ εκτίμηση -/+ 4,2 εκατ. ευρώ.

Νέες εισαγωγές

Για το τέταρτο τρίμηνο του 2023 προγραμματίζεται η εισαγωγή της Trade Estates στο ΧΑ, με τον πρόεδρο του ομίλου, Βασίλη Φουρλή, να κάνει λόγο για πιθανή δημόσια εγγραφή στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου, όπως ο ίδιος ανέφερε στο περιθώριο της τα-

κτικής γενικής συνέλευσης του ομίλου.

Η εταιρεία έχει διαμορφώσει σήμερα NAV ύψους 230 εκατ. ευρώ (GAV άνω των 300 εκατ. ευρώ) και φιλοδοξεί να αντλήσει κεφάλαια έως και 100 εκατ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι στην ΑΕΕΑΠ του ομίλου ήδη έχει αποκτήσει ποσοστό 12% η Autohellas ενώ, σύμφωνα με τον ίδιο, πριν τη δημόσια εγγραφή ενδέχεται να υπάρξει placement μετοχών προς τρίτους. Σε κάθε περίπτωση, η εταιρεία στοχεύει σε ελεύθερη διασπορά μετοχών, που θα διαμορφωθεί τουλάχιστον στο 25%, όπως άλλωστε ορίζει η νομοθεσία.

Μέχρι τις 15 Οκτωβρίου 2023 παρατείνεται η προθεσμία για την εισαγωγή των μετοχών της Noval Property στο χρηματιστήριο, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση. Αναφορικά με τα έργα της Noval, στο ακίνητο επί των οδών Χειμάρρας 10-12 και Λεωφόρου Αμαρουσίου-Χαλανδρίου στο Μαρούσι, τα κτήρια που στέγαζαν στο παρελθόν την Kodak έχουν κατεδαφιστεί. Στη θέση τους κατασκευάζεται σύγχρονο συγκρότημα γραφείων, αποτελούμενο από δύο ανεξάρτητους κτηριακούς όγκους, τρία επίπεδα υπογείων και έξι ανωδομής, συνολικής επιφάνειας

περίπου 61.000 τ.μ.

Οι κατασκευαστικές εργασίες έχουν ξεκινήσει (από την Redex του Ομίλου Κοπελούζου), με πλάνο ολοκλήρωσης στις αρχές του 2025. Η

προσδοκώμενη πιστοποίηση για το εν λόγω γραφειακό συγκρότημα είναι LEED Platinum. Το προαναφερόμενο ακίνητο ανήκει κατά 50% στη Noval. Το άλλο 50% είναι ιδιοκτησία της Brook Lane Capital. Οι κεφαλαιουχι-

κές δαπάνες που αντιστοιχούν στην ΑΕΕΑΠ είναι ύψους 38,7 εκατ., περιλαμβανομένης και της αναλογίας επί του τιμήματος αγοράς του οικοπέδου.

Ανάπτυξη μικτών χρήσεων (κτήριο κατοικιών και γραφείων), μέσω ανακατασκευής του υφιστάμενου κτηρίου συνολικής επιφανείας περίπου 4.000 τ.μ. με δύο υπόγεια, βρίσκεται σε εξέλιξη επί της οδού Αρδηττού 40-42, στην περιοχή του Μετς στην Αθήνα. Προβλέπεται να ολοκληρωθεί το 2024, οι κεφαλαιουχικές δαπάνες είναι ύψους 8 εκατ. και η προσδοκώμενη πιστοποίηση LEED Gold.

Ευάλωτη η αγορά ακινήτων

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους η αγορά ακινήτων είναι ευάλωτη σε μια κρίση.

Πρώτον, οι τιμές των ακινήτων αυξήθηκαν

δραματικά τα τελευταία χρόνια. Αυτό οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως η χαμηλή προσφορά ακινήτων, η αυξημένη ζήτηση από

επενδυτές και η φθηνή χρηματοδότηση.

Δεύτερον, τα επιτόκια ανεβαίνουν. Αυτό καθιστά πιο ακριβό για τους ανθρώπους να αγοράσουν σπίτια και μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της ζήτησης.

Τρίτον, η οικονομία επιβραδύνεται. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της ανεργίας και σε μείωση της αγοραστικής δύναμης των ανθρώπων.

Το συνέδριο της Ένωσης Χρηματοδότησης Ακινήτων (NAREIT) πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο στο Marriott Marquis, στην Times Square της Νέας Υόρκης. Το συνέδριο συγκέντρωσε τα «μεγάλα κεφάλια» της χρηματοδότησης του κλάδου των ακινήτων, σε μια στιγμή που ο κλάδος αντιμετωπίζει προκλήσεις. Οι συναλλαγές σε εμπορικά ακίνητα είχαν σταματήσει και τα δάνεια που χορηγήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας χρειάζονταν διόρθωση.

Παρά τις προκλήσεις, πολλοί συμμετέχοντες στο συνέδριο εμφανίστηκαν αισιόδοξοι για το μέλλον του κλάδου. Βασίστηκαν σε μια εκπληκτικά ανθεκτική αμερικανική οικονομία και τη γενική τάση των μέσων ενημέρωσης να υπερβάλλουν όσον αφορά τις προκλήσεις. Το πάρτι που ακολούθησε το συνέδριο θύμιζε την ανεμελιά του κλάδου το 2006, λίγο πριν τη χρηματοοικονομική κρίση. Ωστόσο, υπάρχουν εμπορικά ακίνητα αξίας περίπου 20 τρισ. δολ. στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων γραφείων, ενοικιαζόμενων κατοικιών, αποθηκών και χώρων λιανικής, σύμφωνα με την Keefe, Bruyette & Woods.

Η κρίση θα επηρεάσει διαφορετικά κάθε κατηγορία. Τα κτήρια γραφείων χαμηλότερης ποιότητας κατευθύνονται προς την κατηγορία των εμπορικών κέντρων χαμηλότερης ποιότητας: είναι, ουσιαστικά, μη χρηματοδοτήσιμα και πιθανότατα θα παραμείνουν έτσι έως ότου οι κατασχεμένες ιδιοκτησίες επανέλθουν στην αγορά σε δραστικά χαμηλότερες τιμές.

Prodea & Trastor

Εδώ και χρόνια, συζητείται το θέμα για το κατά πόσον οι ΑΕΕΑΠ Prodea και Trastor θα διευρύνουν μέσα από placements τις πολύ περιορισμένες μετοχικές τους διασπορές. Αν δεν το πράξουν φέτος, που το χρηματιστηρι-

αφιέρωμα - ΑΕΕΑΠ

Για το τέταρτο τρίμηνο

του 2023 προγραμματίζεται η εισαγωγή της Trade Estates στο ΧΑ, με τον πρόεδρο του ομίλου, Βασίλη Φουρλή, να κάνει λόγο για πιθανή δημόσια εγγραφή στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου.

ακίνητα, τα οποία δεν θα πωληθούν και θα παραμείνουν μισθωμένα στην ΕΤΕ. Ήδη

έλαβε χώρα η πρώτη από τις πωλήσεις, η οποία αφορά ακίνητο αξίας 83,25 εκατ.

ευρώ. Η υλοποίηση της λοιπής συμφωνίας αναμένεται να λάβει χώρα έως τις 31 Οκτωβρίου 2023.

Η εταιρεία θα χρησιμοποιήσει σημαντικό μέρος των προσόδων από την πώληση για τη μείωση του δανεισμού της, ενώ το υπόλοιπο θα διατεθεί για την υλοποίηση του επενδυτικού της προγράμματος. Η Prodea AEEAΠ δρομολογεί ένα μεγάλο επενδυτικό πλάνο, που προσεγγίζει τα 700 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τη Διοίκηση, πάνω από το 50% των νέων επενδύσεων είναι συμβασιοποιημένο, γεγονός που αναμένεται, το 2023, να προσδώσει επιπλέον μισθώματα 24 εκατ., τα οποία θα προστεθούν στο ετήσιο εισόδημα της εταιρείας.

Orilina

ακό κλίμα είναι θερμό και η εγχώρια αγορά ακινήτων κινείται πολύ καλύτερα από τις ευρωπαϊκές, πότε περιμένουν να το υλοποιήσουν; Όσον αφορά στην Prodea, από τα τέλη του 2021 «τρέχει» το ενδεχόμενο διάθεσης μειοψηφικού ποσοστού προκειμένου να διευρυνθεί η «ελεύθερη διασπορά». Ενδεικτικά: Υπενθυμίζεται ότι η Ιnvel, με τη στήριξη μεγάλων θεσμικών, όπως Castlelake, Goldman Sachs κ.ά., απέκτησε το 2019 από την Εθνική Τράπεζα επιπλέον 32,7% της τότε Πανγαία ΑΕΕΑΠ και νυν Prodea, ανεβάζοντας το ποσοστό της στο 98%, επενδύοντας συνολικά 1 δισ. ευρώ για να αποκτήσει τον έλεγχο της μεγαλύτερης ελληνικής εταιρείας επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία. Πρόσφατα, η εταιρεία υπέγραψε με την «ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» (ΕΤΕ) Μνημόνιο Συμφωνίας-Ιδιωτικό Συμφωνητικό αναφορικά με τα ακίνητα που σήμερα εκμισθώνει η εταιρεία στην ΕΤΕ, που περιλαμβάνει δύο σκέλη: αφενός μεν την πώληση ακινήτων στην ΕΤΕ, έναντι συνολικού τιμήματος 237,25 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχεί στην αγοραία αξία αυτών των ακινήτων σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ανεξάρτητων εκτιμητών, αφετέρου δε την τροποποίηση κάποιων όρων της μεταξύ των μερών μίσθωσης για τα εναπομείναντα

Η Οrilina θα είναι η τρίτη εταιρεία και έχει γνωστοποιήσει την πρόθεσή της να εισαχθεί μέσα στο 2023. Σύμφωνα με τον νόμο που διέπει τις ΑΕΕΑΠ, οι εταιρείες οφείλουν να εισάγουν υποχρεωτικά τις μετοχές τους σε οργανωμένη αγορά εντός δύο ετών από τη σύστασή τους. Όμως οι εταιρείες επικαλούνται, τα τελευταία χρόνια, τις δυσμενείς συνθήκες που επικρατούν, προκειμένου να βρουν την κατάλληλη συγκυρία για την εισαγωγή τους.

H Noval σημειώνει πως, λόγω των δυσμενών συνθηκών που επικρατούσαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, τόσο στην Ελλάδα όσο και στις διεθνείς αγορές, η εταιρεία υπέβαλε αίτημα παράτασης της αρχικής προθεσμίας κατά ένα έτος και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς τής χορήγησε άδεια για την παράταση της εισαγωγής των μετοχών μέχρι τις 15 Οκτωβρίου 2022.

Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του 2022, η αβεβαιότητα συνεχίστηκε και ενισχύθηκε, ως απόρροια του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και των γενικότερων γεωπολιτικών εξελίξεων, αλλά και της ενεργειακής κρίσης, επηρεάζοντας σημαντικά τις καταναλωτικές και επενδυτικές αποφάσεις και, κατ’ επέκταση, τις κεφαλαιαγορές και τη δυνατό-

τητα άντλησης κεφαλαίων από αυτές. Έτσι, η Noval ζήτησε επιπλέον παράταση κατά ένα έτος, ήτοι μέχρι τις 15 Οκτωβρίου 2023, αν και άλλες εταιρείες μπήκαν στο ΧΑ την ίδια περίοδο. Το αίτημα το αποδέχθηκε η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.

Επιπλέον, στις 27 Ιουνίου 2022, ολοκλήρωσε αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου με εισφορά εις είδος ακινήτων και μετοχών εταιρειών που κατέχουν ακίνητα, από συνδεδεμένα φυσικά και νομικά πρόσωπα. Το ποσό της ΑΜΚ ανήλθε σε 21.346.259 ευρώ. Η Noval δημοσίευσε ΕΒΙΤDA, χωρίς την επίδραση της αναπροσαρμογής ακινήτων, 12,8 εκατ. ευρώ, από 9,6 εκατ. ευρώ το 2022 σε σύγκριση με το 2021. Τα έσοδα από μισθώματα ανήλθαν στα 24,8 εκατ. ευρώ, από 15,9 εκατ. ευρώ, με την εύλογη αξία των ακινήτων της να ανέρχεται στα 484 εκατ. ευρώ. Τα καθαρά δημοσιευμένα κέρδη υποχώρησαν στα 24,4 εκατ. ευρώ, από 35,2 εκατ. ευρώ, αλλά περιλαμβάνουν και κέρδη από αναπροσαρμογή επενδυτικών ακινήτων ύψους 18,2 εκατ. ευρώ το 2022 και 27,4 εκατ. ευρώ το 2021. Το Διοικητικό Συμβούλιο εισηγήθηκε τη διανομή μερίσματος 0,00814 ευρώ ανά μετοχή για τη χρήση του 2022.

Τα ακίνητα της Orilina άξιζαν 100 εκατ. ευρώ περίπου και τα έσοδα από μισθώματα το 2022 ανήλθαν στα 5,6 εκατ. ευρώ, από 5,01 εκατ. ευρώ το 2021, ενώ είχε κέρδη από αποτίμηση ακινήτων 4,1 εκατ. ευρώ, από 1,9 εκατ. ευρώ το 2021. Τα κέρδη ανήλθαν στα 8,5 εκατ. ευρώ, από 5,2 εκατ. ευρώ.

Η Trade Estates είχε έσοδα 20,8 εκατ. ευρώ

το 2022 και EBITDA 27,9 εκατ. ευρώ ή 14,8

εκατ. ευρώ σε προσαρμοσμένο επίπεδο. Τα

καθαρά κέρδη ανήλθαν στα 24 εκατ. ευρώ.

Τα συνολικά ίδια κεφάλαια ανέρχονταν στα 210,9 εκατ. ευρώ. • • •

Ναυτιλία: Ναυτιλία:

Ηναυτιλία είναι μια επιχειρηματική δραστηριότητα με ιστορία 5.000 ετών και ένας από τους πιο επικερδείς κλάδους μεταφορών στον κόσμο.

Η Ελλάδα είναι ένα ναυτικό έθνος από παράδοση, καθώς η ναυτιλία είναι αναμφισβήτητα η αρχαιότερη μορφή απασχόλησης

των Ελλήνων και αποτελεί βασικό στοιχείο

της ελληνικής οικονομικής δραστηριότητας από την αρχαιότητα. Σήμερα, η ναυτιλία είναι η σημαντικότερη βιομηχανία της χώρας, με αξία 21,9 δισ. δολ. το 2018. Αν προστεθούν και οι συναφείς επιχειρήσεις, το ποσό εκτοξεύεται στα 23,7 δισ. δολ., απασχολεί περίπου 392.000 άτομα (14% του εργατικού δυναμικού) και τα έσοδα από τη ναυτιλία αποτελούν περίπου το 1/3 του εμπορικού ελλείμματος της χώρας. Το 2018, το Ελληνικό Εμπορικό Ναυτικό ήλεγχε τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στον κόσμο, σε όρους χωρητικότητας, με συνολική χωρητικότητα 834.649.089 τόνων και στόλο 5.626 πλοίων ελληνικής ιδιοκτησίας, σύμφωνα με την Lloyd’s List, ενώ η Ελλάδα βρίσκεται επίσης στην κορυφή για όλα τα είδη πλοίων, περιλαμβανομένης και της πρώτης θέσης για tankers και bulk carriers. H ποντοπόρος εμπορική ναυτιλία είναι μια κατεξοχήν δραστηριότητα εντάσεως κεφαλαίου που –ιστορικά– χρηματοδοτήθηκε από σημαντικά ποσά δανείων ευρωπαϊκών και αμερικανικών κυρίως τραπεζών, τα οποία στήριξαν το προσωπικό και ευρύτερο οικογενειακό μετοχικό κεφάλαιο των Eλλήνων εφοπλιστών. H πρόσβαση σε περαιτέρω πηγές μετοχικού κεφαλαίου, το πιο ευέλικτο και ευπροσάρμοστο είδος κεφαλαίου, ιδανικό για έναν ευμετάβλητο κλάδο όπως η ναυτιλία, υπήρξε διαχρονικός στόχος πολλών εφοπλιστών».

Σύμφωνα με το αρχείο του Propeller Club Πειραιά, με εξαίρεση τους πρωτοπόρους

Mανώλη Kουλουκουντή και Bασίλειο Mαυρολέοντα (London & Overseas Freighters, που εισήχθη στο Λονδίνο το 1950 και τελικά ενσωματώθηκε στον όμιλο Fredriksen το 1997) και τον Aντώνη Aγγελικούση (Anangel-American Shipholdings, που εισήχθη στο Nasdaq το 1989 και οι μετοχές της επαναγοράστηκαν από την οικογένεια το 2001), η ελληνική ναυτιλία έπρεπε να περιμένει τον Όμιλο Tσάκου να «σπάσει το ρόδι» και να κάνει την πρώτη σύγχρονη εισαγωγή ελληνικής ναυτιλιακής εταιρείας, της Tsakos –Energy– Navigation, σε μείζον διεθνές χρηματιστήριο, αυτό της Nέας Yόρκης (NYSE). Έκτοτε, το παράδειγμά του ακολούθησε σειρά ελληνικών ομίλων και σήμερα τα δύο χρηματιστήρια της Nέας Yόρκης (NYSE & Nasdaq) φιλοξενούν 27 εισηγμένες ναυτιλιακές ελληνικών συμφερόντων, με την 27η να εισάγεται στις 15 Iουνίου, η συμφερόντων του Xάρη Bαφειά, που έχει τρεις εισηγμένες τις Stealth Gas Inc./Imperial Petroleum Inc./ C3is Inc. H απόφαση του Xάρη Bαφειά να εισαγάγει και τρίτη εταιρεία στο αμερικανικό χρηματιστήριο έφερε και πάλι στην επιφάνεια το debate για το θέμα των spin-off εταιρειών που συνεχίζουν να κερδίζουν έδαφος ανάμεσα στους Έλληνες εφοπλιστές. Και πριν «στεγνώσει το μελάνι», έρχεται ο Eυάγγελος Πιστιόλης να ανακοινώσει την εισαγωγή στην αμερικανική χρηματαγορά της δικής του spin-off εταιρείας. H Top Ships ανακοίνωσε την υποβολή δήλωσης στην Aμερικανική Eπιτροπή Kεφαλαιαγοράς για μια spin-off εταιρεία, τη Rubico, επί του παρόντος θυγατρική της Top Ships. Kατά χρονική σειρά, Aριστείδης Πίττας, Σεμίραμις Παληού, Xάρης Bαφειάς με την Imperial, Σταμάτης Tσαντάνης, Πέτρος Παναγιωτίδης, πάλι Xάρης Bαφειάς με την τρίτη εταιρεία και, τέλος, Eυάγγελος Πιστιόλης έχουν εισέλθει στο κλειστό έως τώρα club

Αποτελούσε ανέκαθεν

και παραμένει

βασικός πυλώνας της

ελληνικής οικονομίας

φάκελος - ναυτιλία

όσων «σπάνε» τις εισηγμένες εταιρείες

σε δύο και τρία μέρη για να μπορέσουν να αντλήσουν περισσότερα κεφάλαια από την αμερικανική χρηματαγορά.

Oι επενδυτές που κυριαρχούν στο αμερικανικό χρηματιστήριο είναι οι μη θεσμικοί, οι λεγόμενοι day traders που αγοράζουν μετοχές στα χαμηλά, πουλάνε στα ψηλά της αγοράς και επανατοποθετούνται. Eνώ οι θεσμικοί

παρακολουθούν τις εξελίξεις και την κυκλικότητα της ναυτιλιακής αγοράς. Oι Έλληνες πλοιοκτήτες, λόγω ανήσυχου

πνεύματος και συνεχούς κινητικότητας, φτιάχνουν οι ίδιοι, και δεν ακολουθούν, τις εξελίξεις, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις ώστε

να πείσουν τους επενδυτές για το ναυτιλιακό

προϊόν τους. Oι πιο πολλοί είναι υπέρ της

δημιουργίας εισηγμένων εταιρειών με συγκεκριμένο τύπο πλοίων και όχι με μικτούς στόλους. Έλληνες εφοπλιστές, το τελευταίο διάστημα, εισέρχονται μετοχικά σε εισηγμένες εταιρείες με στόλους από φορτηγά πλοία. Oι προοπτικές φαίνονται πολύ καλές.

Όπως επισημαίνουν αναλυτές, αντίθετα με

ό,τι συμβαίνει στον κλάδο των πλοίων με-

ταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, όπου το

βιβλίο παραγγελιών βρίσκεται σήμερα στο

30% του εν ενεργεία στόλου, στα φορτηγά

οι παραγγελίες για ναυπηγήσεις αντιστοιχούν

μόλις στο 8%, που είναι ίσως το χαμηλότερο

ποσοστό όλων των εποχών για αυτόν τον

τύπο πλοίων. Άρα, δεν θα υπάρχει μεγάλη

προσφορά χωρητικότητας και οι ναύλοι θα

είναι σε καλά επίπεδα σε συνδυασμό και με

τους νέους περιβαλλοντικούς κανονισμούς, που θα οδηγήσουν πολλά πλοία στα διαλυτήρια. H αγορά αναμένεται να είναι καλύτερη τα επόμενα χρόνια. Kαι αυτός είναι ο λόγος

που οι αξίες των πλοίων δεν πέφτουν.

Στη Seanergy Maritime Holdings Corp του

Σταμάτη Tσαντάνη επένδυσε προσωπικά, και όχι μέσω της Costamare, o Kωστής Kωνσταντακόπουλος. Πιο συγκεκριμένα, όπως

γνωστοποίησε η Seanergy με σημείωμά της

προς την Αμερικανική Eπιτροπή Kεφαλαιαγοράς (SEC), απέκτησε 1,017 εκατ. μετοχές

της εταιρείας, αριθμός που μεταφράζεται σε

ποσοστό 5,1%.

O Έλληνας πλοιοκτήτης αγόρασε τις μετοχές μέσω της Longshaw Maritime Investments.

Δεν είναι η πρώτη φορά που επενδύει σε

άλλη ελληνική εισηγμένη ναυτιλιακή εται-

Ιούλιος - Αύγουστος 2023

ρεία. Στις αρχές του 2022, είχε ανακοινωθεί ότι απέκτησε ποσοστό στην Tsakos Energy Navigation του Nικόλα Tσάκου, μειώνοντας βέβαια σημαντικά το ποσοστό του μετά από λίγους μήνες. Ωστόσο, η επένδυση σε μια εταιρεία με στόλο πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίων, όπως η Seanergy, ταιριάζει με τις κινήσεις επέκτασης που εφαρμόζει η Costamare στην αγορά αυτή. Kατά τη διάρκεια του 2021, η Costamare έκανε επενδυτικό άνοιγμα στην αγορά πλοίων μεταφοράς ξηρού φορτίου, με συμφωνίες από τη δευτερογενή αγορά. Oι ναυλομεσίτες την έχουν συνδέσει με την αγορά των δύο πρώτων μεγάλων φορτηγών capesize. Παράλληλα, νωρίτερα, εγκαινίασε και την Costamare Bulkers, μια πλατφόρμα που ναυλώνει πλοία μεταφοράς χύδην φορτίου και αξιοποιεί λύσεις όπως συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης και συμφωνίες αντιστάθμισης κινδύνου καυσίμων.

Oι εξελίξεις στην Eagle Bulk από τα μέσα του περασμένου Iουνίου είναι καταιγιστικές. O δρ Iωάννης Kούστας, την Παρασκευή 16 Ιουνίου, απέκτησε μέσω της Danaos 1.370.836 μετοχές της Eagle Bulk, αριθμός που αντιστοιχεί στο 9,99% της μετοχικής σύνθεσης της αμερικανικών συμφερόντων εταιρείας. Tις επόμενες ημέρες, αύξησε το ποσοστό της στο 11,4%. Ακολούθησε, στη συνέχεια, η είσοδος της Castor Maritime του

Πέτρου Παναγιωτίδη, με ποσοστό 14,99%. Ενδιαμέσως, η μετοχή της Eagle Bulk άρχισε να διαπραγματεύεται στο NYSE φεύγοντας από το Nasdaq. «H συντριπτική πλειονότητα των ναυτιλιακών εταιρειών με μεγαλύτερη κεφαλαιοποίηση και blue chip τείνουν να διαπραγματεύονται στο NYSE. Kαι για τους λόγους αυτούς, θεωρούμε ότι είναι το καταλληλότερο χρηματιστήριο για εμάς. Επίσης, λόγω του μοντέλου market making του NYSE, πιστεύουμε ότι έχουμε επωφεληθεί από τη βελτιωμένη ρευστότητα των συναλλαγών, γενικά» είχε επισημάνει ο Kώστας Tσουτσοπλίδης, CFO της Eagle Bulk. Μετά από λίγες ημέρες, η Eagle Bulk Shipping Inc. ανακοίνωσε ότι αγόρασε μετοχικό πακέτο 3,8 εκατ. κοινών μετοχών της, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το σύνολο της συμμετοχής του fund της Oaktree στο μετοχικό της κεφάλαιο σε ποσοστό περίπου 28%, έναντι συνολικού τιμήματος αγοράς περίπου 219,3 εκατ. δολαρίων. O πρόεδρος της Eagle Bulk, Paul Leand Jr., σχολίασε: «H συναλλαγή είναι προς το συμφέρον των μετόχων μας, τόσο σε οικονομικό όσο και σε στρατηγικό επίπεδο. Eξασφαλίζει ότι οι μέτοχοι διατηρούν την ευκαιρία να αξιοποιήσουν την αξία της επένδυσής τους στην Eagle Bulk και εξαλείφει κάθε πιθανή διαταραχή που προκύπτει από την πώληση ενός πολύ σημαντικού ποσοστού στην εταιρεία».

H Eagle Bulk είναι μια εταιρεία με έναν στόλο 52 bulk carriers ultramax και supramax, με συνολική χωρητικότητα 3,2 εκατ. dwt και με μέσο όρο ηλικίας κάτω των 10 ετών (9,8 έτη). Kάτι που σημαίνει ότι ο στόλος της είναι σύγχρονος και μόνο πέντε πλοία της έχουν ναυπηγηθεί πριν το 2010, εκ των οποίων μάλιστα τέσσερα το 2009 και ένα το 2008.

H κεφαλαιοποίησή της ανέρχεται στα 466

εκατ. δολ., σύμφωνα με στοιχεία της 30ής

Ιουνίου 2023, οι δανειακές της υποχρεώσεις

στα 348 εκατ. δολ., ενώ η αξία της εταιρείας

διαμορφώνεται στα 660 εκατ. δολάρια. Tα

έσοδά της στο τέλος του 2022 ήταν στα 248

εκατ. δολάρια,

της ελληνικής ναυτιλίας

φάκελος - ναυτιλία

Σύμφωνα με ανάλυση της XRTC Business Consultants, που πραγματοποιήθηκε για τη συγκεκριμένη έκδοση του περιοδικού ΧΡΗΜΑ, η ισχυροποίηση της ελληνικής ναυτιλίας πραγματοποιήθηκε με τη στήριξη, κατά βάση, των ναυτιλιακών τραπεζών, διεθνών και ελληνικών, οι οποίες ανέπτυξαν σημαντικά χαρτοφυλάκια στην εν λόγω αγορά. Κι ενώ οι εισηγμένες εταιρείες έχουν τη στήριξη και των χρηματιστηρίων, οι ιδιωτικές εταιρείες αντλούν κεφάλαια μόνο από τις τράπεζες, οι οποίες, εξαιτίας των ανακατατάξεων στο διεθνές (ειδικά στο ευρωπαϊκό) χρηματοπιστωτικό περιβάλλον και της δημιουργίας

ενός σκηνικού πολύπλοκου και απαιτητικού, σε αντιδιαστολή με το ευνοϊκό περιβάλλον των περασμένων δεκαετιών, αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες στη στήριξή τους.

Πέραν των ελληνικών τραπεζών, που δια-

τηρούν το 22% της συνολικής τραπεζικής χρηματοδότησης της ελληνικής ναυτιλίας, οι ξένες τράπεζες, που διατηρούν αντιστοίχως το 78%, μειώνουν σημαντικά τα χαρτοφυλάκιά τους. Αρκετές κλείσανε και συνεχίζουν να κλείνουν τις αντιπροσωπείες που διατηρούσαν στην Ελλάδα, μεταφέροντας την παρακολούθηση των χαρτοφυλακίων τους στο εξωτερικό. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι μεγάλες και παραδοσιακές ναυτιλιακές

ευρωπαϊκές τράπεζες προχώρησαν στη

μείωση ή την πώληση των χαρτοφυλακίων

τους σε άλλες τράπεζες, κυρίως ασιατικές, ή σε μετοχικά fund που βρήκαν την απόλυτη

ευκαιρία να αγοράσουν χαμηλά και να εκποιήσουν τα ίδια δάνεια σε πολύ καλύτερες υψηλότερες τιμές, εκμεταλλευόμενες την αδυναμία των τραπεζών να συνεχίσουν την παραδοσιακή στήριξη που παρείχαν στον κλάδο. Οι λόγοι αποχώρησής τους από τη ναυτιλιακή χρηματοδότηση είναι ποικίλοι, συνδέονται όμως άμεσα με τις υψηλές διακυμάνσεις τόσο στις τιμές των πλοίων όσο και στα ναύλα τους, που αποτελούν τον τρόπο αποπληρωμής των δανείων και τους σκληρούς κανονισμούς που τις διέπουν στην παρακολούθηση κυκλικών αγορών. Επιπροσθέτως, άλλοι κλάδοι που χρηματοδοτούνται από τις τράπεζες, όπως διαχείριση ακίνητης περιουσίας, ενέργεια, βιομηχανία τροφίμων, λοιπές μεταποιητικές δραστηριότητες, παρουσιάζουν κατανοητά και πιο διαφανή μοντέλα εταιρικής διακυβέρνησης σε σχέση με εταιρικά ναυτιλιακά μοντέλα διακυβέρνησης.

Όπως επισημαίνεται από την XRTC Business Consultants, το πιο σημαντικό σημείο των καιρών στη χρηματοδότηση της ναυτιλίας είναι η είσοδος των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στην προσπάθεια απανθρακοποίησης της παγκόσμιας ναυτιλιακής βιομηχανίας, μετά τη νέα δέσμη υποχρεωτικών οδηγιών, πλαισίων και πινάκων που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΒΑ), και τους οποίους οι τράπεζες πρέπει να ακολουθήσουν. Και αυτό κατέστη αναγκαίο, καθώς μια εξέταση των εκθέσεων για το περιβάλλον,

την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση που υπέβαλαν τα ευρωπαϊκά πιστωτικά ιδρύματα έδειξε ότι υπήρχαν ελλείψεις.

O κλάδος των θαλάσσιων μεταφορών (shipping) αποτελεί μέρος του ευρύτερου κλάδου των μεταφορών, ο οποίος, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, έχει μερίδιο 16% στην παγκόσμια εκπομπή ρύπων. Από αυτό το 16%, όπως καταδεικνύει η μελέτη, η ναυτιλιακή βιομηχανία έχει αντίκτυπο της τάξης του 1,7%. Ωστόσο, με τις απαιτήσεις του IMO να γίνονται ολοένα και αυστηρότερες αναφορικά με τη μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, οι εισηγμένες ναυτιλιακές εταιρείες στα χρηματιστήρια έχουν προβεί ήδη σε αρκετές ενέργειες ενημέρωσης του επενδυτικού τους κοινού σχετικά με τις νέες πολιτικές που εφαρμόζουν, προκειμένου οι επιχειρηματικές τους πρακτικές να εναρμονίζονται ακόμα περισσότερο με τις αρχές Περιβάλλοντος, Κοινωνικής Συνοχής και Διακυβέρνησης (ESG), θεμελιώδη συνιστώσα των οποίων αποτελεί το περιβάλλον και η προστασία του.

Τα Poseidon Principles αναδεικνύονται σε κεντρικό άξονα της συνιστώσας του περιβάλλοντος όσον αφορά τη ναυτιλιακή βιομηχανία. Αφορούν μια σύμπραξη που δημιουργήθηκε ανάμεσα στους ηγέτες χρηματοδότες της ναυτιλιακής βιομηχανίας και που ελέγχει αν οι ναυτιλιακές εταιρείες-πελάτες συμμορφώνονται με τους κανονισμούς τους ΙΜΟ για τη μείωση των εκπομπών αερίων του

Η ελληνική ναυτιλία αποτελείται από περίπου 580 ναυτιλιακές εταιρείες, εκ των οποίων οι 26 είναι εισηγμένες σε ξένα χρηματιστήρια.

Δεν είναι για εμάς τα προγράμματα επιχορηγήσεων, είναι για τις μεγάλες επιχειρήσεις».

«Δε θα προλάβουμε να πάρουμε μέρος στις διαδικασίες επιχορηγήσεων».

«Είναι δύσκολα προγράμματα και οι διαδικα-

σίες είναι για τους μεγάλους».

Πόσες φορές δεν βρεθήκαμε σε συζητήσεις

και δεν ακούσαμε ανάλογους προβληματι-

σμούς; Από την άλλη, όλοι μας γνωρίζουμε

ότι η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας

είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η μεγάλη

αλλαγή στην ελληνική οικονομία θα έρθει

από τη στήριξη και την αύξηση του μεγέθους αυτών.

Κατ’ αρχάς, ας ορίσουμε τη ΜμΕ: Σύμφωνα με την από 6/5/2003 Σύσταση της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον ορισμό των

πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, η κατηγορία των ΜμΕ αποτελείται

από οικονομικές μονάδες που απασχολούν λιγότερους από 250 εργαζόμενους και των οποίων ο ετήσιος Κ/Ε δεν υπερβαίνει τα 50 εκατ. ευρώ ή το σύνολο του ετήσιου ισολογισμού τους δεν ξεπερνά τα 43 εκατ. ευρώ. Στην κατηγορία αυτή, ως μικρή επιχείρηση ορίζεται αυτή που δεν απασχολεί πάνω από 50 εργαζόμενους και ο Κ/Ε της ή το σύνολο του ετήσιου ισολογισμού της δεν υπερβαίνουν τα 10 εκατ. ευρώ. Ως πολύ μικρή επιχείρηση δε ορίζεται αυτή που δεν απασχολεί πάνω από 10 εργαζόμενους και ο Κ/Ε της ή το σύνολο του ετήσιου ισολογισμού της δεν ξεπερνούν τα 2 εκατ. ευρώ.

Για τον λόγο αυτό, έχει δημιουργηθεί ένα εκτεταμένο πλαίσιο υποστήριξης της ανάπτυξης των ΜμΕ. Από την ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση για συγχωνεύσεις ή εξαγορές έως τις επιχορηγήσεις και φοροαπαλλαγές των επενδυτικών τους πλάνων ή τις επιδοτήσεις πρόσληψης προσωπικού. Επομένως, είναι σημαντικό να τελειώνουμε μια και καλή με τους προηγούμενους προβληματισμούς, απαντώντας σαφώς και απολύτως στην ερώτηση: «Είναι τα προγράμματα προσανατολισμένα και επικεντρωμένα

χρηματοπιστωτικού τομέα.

Επομένως, τι πρέπει να κάνουν οι ΜμΕ, ώστε να αναπτυχθούν;

περισσότερο

στις μεγάλες επιχειρήσεις»; Η απάντηση είναι: «Όχι. Τουναντίον»! Σε όλα τα προγράμματα είναι εκ των προτέρων επιλέξιμες οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, χωρίς να αποκλείονται οι μεγάλες. Σε άλλα προγράμματα, όμως, είναι εκ των προτέρων αποκλεισμένες οι μεγάλες επιχειρήσεις και επιλέξιμες μόνο οι ΜμΕ. Πρόγραμμα στο οποίο ευνοούνται οι μεγάλες επιχειρήσεις

έναντι των μικρών δεν υπάρχει. Άρα, στην πραγματικότητα, τα προγράμματα

είναι προσανατολισμένα πρωτίστως ή και αποκλειστικά προς τις ΜμΕ –αναλόγως το πρόγραμμα. Αυτό είναι το ακριβώς αντίθετο

με εκείνο που πιστεύουν πολλοί.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί στην Ελλάδα –αλλά και σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο– οι περισσότερες επιχειρήσεις είναι μικρές και τα μεγαθήρια λιγότερα.

Για του λόγου το αληθές: οι ΜμΕ στην Ελλάδα απασχολούν το 83% των εργαζομένων και συνεισφέρουν το 60% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας. Τα αντίστοιχα νούμερα για χώρες του ΟΟΣΑ, με τη μικρότερη συμβολή των ΜμΕ στην οικονομία τους, είναι 68% και 59% αντίστοιχα –πράγμα που απλά τεκμηριώνει την απανταχού πλειοψηφία της μικρομεσαίας επιχείρησης. Πέραν αυτού όμως, στην Ελλάδα οι ΜμΕ απαρτίζουν το 99,9% των επιχειρήσεων του μη

Έχοντας περάσει από το στάδιο της επιβίωσης σε αυτό της εξέλιξης και ανάπτυξης, οι ΜμΕ πρέπει να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα και να οργανώσουν την οικονομική τους διεύθυνση. Αυτό θα τις οδηγήσει σε: i) πρόληψη σφαλμάτων, ii) γνώση των προγραμμάτων χρηματοδότησης, iii) βελτίωση της πιστοληπτικής διαβάθμισης, iv) βελτίωση της αξιολόγησης από πιστωτικά ιδρύματα και άλλους φορείς χρηματοδότησης και τελικώς v) βελτίωση της βαθμολογίας στα επενδυτικά προγράμματα, με αποτέλεσμα την πρόσβασή τους σε αυτά. Η ολιστική χρηματοοικονομική διοίκηση θα φέρει τη ΜμΕ σε επαφή με ευρωπαϊκά, κρατικά αλλά και ιδιωτικά κεφάλαια και θα τη βοηθήσει να αναπτυχθεί για να ενισχύσει ολόκληρη την ελληνική οικονομία.

Το κρίσιμο σημείο και η τεράστια ευκαιρία είναι να προσαρμόσουμε τη χρηματοοικονομική διοίκηση στα νέα δεδομένα. Η ευκαιρία τεράστια και το χρονικό πλαίσιο ιστορικά μοναδικό.

Ας τολμήσουμε. • • •

Λιακόπουλος Ευστάθιος, Founder & CEO, Building Solid Success

Η σημασία των ΜμΕ και η πρόσβασή τους στα διαθέσιμα κεφάλαια

φάκελος - ναυτιλία

θερμοκηπίου. Ξεκίνησε από την ευρωπαϊκή

πλευρά το 2019 με τις ηγέτιδες ναυτιλιακές

τράπεζες Citi, Société Générale και DNB σε

συνεργασία με τις κορυφαίες πλοιοκτήτριες

εταιρείες AP Moller Maersk, Cargill, Euronav, Gram Car Carriers και με την υποστήριξη των

Lloyd’s Register, Watson Farley & Williams, Global Maritime Forum, Rocky Mountain Institute και University College London Energy Institute.

Σήμερα, στους υπογράφοντες της σχετικής

συμφωνίας συγκαταλέγονται 27 μεγάλες

τράπεζες, με ναυτιλιακά χαρτοφυλάκια

περίπου 185 δισ. δολ., που αντιπροσωπεύ-

ουν περίπου το 50% της συνολικής τραπεζι-

κής ναυτιλιακής χρηματοδότησης.

Η πρακτική λειτουργία και η χρησιμότητα

των Poseidon Principles είναι ότι όλοι οι

οργανισμοί οι οποίοι συνυπογράφουν τις

αρχές αυτές οφείλουν, σε ετήσια βάση, να

επιμετρούν τις εκπομπές ρύπων, αλλά και

να εξάγουν και να δημοσιεύουν συμπερά-

σματα αναφορικά με το πόσο οι μετρήσεις

αυτές εναρμονίζονται με τη στρατηγική τάση

σταδιακής μείωσης αυτών.

Η δεύτερη συνιστώσα του ESG, η αναγκαιότητα της Κοινωνικής Συνοχής, ή απλά η «Κοινωνία», έχει να κάνει με το πώς μια επιχείρηση διαχειρίζεται τις σχέσεις της με τους εργαζομένους, τους προμηθευτές, τους πελάτες και τις κοινότητες στις οποίες δραστηριοποιείται. Επιπλέον, η Κοινωνία

αγγίζει και το θέμα της ισότητας των φύλων και των ίσων ευκαιριών, μέσω της εκπροσώπησης, μεταξύ άλλων, των γυναικών στα

πληρώματα της ποντοπόρου ναυτιλίας, που

ως ποσοστό παραμένει σε αρκετά χαμηλά

επίπεδα σε σχέση με άλλους κλάδους.

Σύμφωνα με τελευταία στοιχεία του IMO, οι

γυναίκες αποτελούν περίπου το 1,2% του

συνολικού παγκόσμιου δυναμικού πληρωμάτων, με στρατηγικό στόχο του Οργανισμού

τη σταδιακή αύξηση του αριθμού των γυναι-

κών στη ναυτιλιακή βιομηχανία.

Η Εταιρική Διακυβέρνηση αποτελεί την τρίτη

συνιστώσα του ESG, η οποία σχετίζεται με

το σύστημα κανόνων, αρχών, πρακτικών και

διαδικασιών που διέπουν τη λειτουργία μιας

επιχείρησης. Στον τομέα της ποντοπόρου

ναυτιλίας, το σύστημα αυτό περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, πολιτικές και διαδικασίες που

στόχο έχουν την καταπολέμηση της διαφθο-

ράς σε λιμάνια που δεν διαθέτουν εκσυγχρονισμένα πρωτόκολλα λειτουργίας. Μια σειρά προγραμμάτων πράσινης/βιώσιμης χρηματοδότησης της ναυτιλίας είδαν το φως, τα τελευταία χρόνια, σε ευρωπαϊκό επίπεδο με πρωτοβουλία τραπεζών και νομοθετών. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (European Investment Bank-ΕΙΒ) δημιούργησε τη χρηματοδότηση των πράσινων πλοίων, η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (European Banking Authority-ΕΒΑ) υιοθέτησε Πλάνο Δράσης για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση (Action Plan on Sustainable Finance), το οποίο δίνει προτεραιότητα στα πλοία με χαμηλές εκπομπές άνθρακα και βοηθά τη ναυτιλία να κάνει το σωστό για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή.

Οι συνεχείς έρευνες και η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών θα οδηγήσουν σε μια ριζική αλλαγή ως προς τον τρόπο σχεδιασμού και λειτουργίας των πλοίων. Η επίτευξη αυτών των στόχων θα απαιτήσει ιδιαιτέρως υψηλά κεφάλαια, με την τραπεζική χρηματοδότηση

να είναι πυλώνας για την πραγμάτωσή της. Οι επιχειρήσεις που χρηματοδοτούνται μέσω των Sustainability Linked Loans έχουν το κίνητρο να πληρούν κριτήρια Περιβάλλοντος, Κοινωνικής Συνοχής και Διακυβέρνησης (ESG), προκειμένου να επωφεληθούν από ανταγωνιστικούς όρους, όπως χαμηλότερη τιμολόγηση κατά τη χορήγηση του δανείου, αναλαμβάνοντας την υποχρέωση να τηρούν τα κριτήρια για να απολαμβάνουν τα προνόμια καθ’ όλη τη διάρκεια του δανείου. Το βέβαιο είναι ότι η χρηματοδότηση με κρι-

τήρια Περιβάλλοντος, Κοινωνικής Συνοχής και Διακυβέρνησης βρίσκεται στην κορυφή της στρατηγικής των τραπεζών. Το ερώτημα είναι κατά πόσον οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες πληρούν αυτά τα κριτήρια. Η ελληνική ναυτιλία αποτελείται από περίπου 580 ναυτιλιακές εταιρείες, εκ των οποίων οι 26 είναι εισηγμένες σε ξένα χρη-

ματιστήρια, όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα. Συγκρίνοντας τις δύο κατηγορίες εισηγμένων και ιδιωτικών ναυτιλιακών εταιρειών σε αριθμό και σε χωρητικότητα στόλου για τα έτη 2016 και 2022, ο αριθμός των εισηγμένων παραμένει σχεδόν ο ίδιος ενώ ο αντίστοιχος των ιδιωτικών εταιρειών παρουσιάζει μείωση. Όσον αφορά τη χωρητικότητα των στόλων, οι μεν εισηγμένες παρουσιάζουν μείωση ενώ οι ιδιωτικές εταιρείες αύξηση. Συγκρίνοντας τις ίδιες κατηγορίες, εταιρείες στο επίπεδο τραπεζικού δανεισμού και οι δύο, παρουσιάζουν μείωση το 2022, με μεγαλύτερη αυτή των εισηγμένων, οι οποίες μπορούν να αντλήσουν κεφάλαια είτε από τα χρηματιστήρια, είτε από την έκδοση ομολόγων, είτε μέσω leasing. Οι τρεις εκδόσεις ναυτιλιακών ομολόγων μέσω του Χρηματιστηρίου Αθηνών από τις εισηγμένες στο αμερικανικό χρηματιστήριο εταιρείες Costamare, Capital Product Partners, Safe Bulkers, που συγκέντρωσαν κεφάλαια ύψους 350 εκατ.

ευρώ σε λιγότερο από ένα έτος, αποτέλεσαν μια νέα πηγή άντλησης κεφαλαίων για τις εισηγμένες εταιρείες, εισάγοντας, για πρώτη φορά στη σύγχρονη εποχή, το ελληνικό χρηματιστήριο στους χρηματοδότες της εμπορικής ναυτιλίας.

Οι ελληνικές ναυτιλιακές εισηγμένες εταιρείες, ακολουθώντας

τη γενικότερη τάση σε παγκόσμιο επίπεδο, παρουσιάζουν αυξητική τάση στη διείσδυση των κριτηρίων ESG.

φάκελος - ναυτιλία

Οι ελληνικές ναυτιλιακές εισηγμένες εταιρείες, ακολουθώντας τη γενικότερη στάση των

ναυτιλιακών επιχειρήσεων σε παγκόσμιο

επίπεδο, παρουσιάζουν μια αυξητική τάση

στη διείσδυση των κριτηρίων ESG.

Παρ’ όλο που συχνά οι δείκτες ESG θεωρούνται «μη χρηματοοικονομικοί» και δεν

μπορεί ακόμη να στοιχειοθετηθεί επαρκώς το

αν οι επιδόσεις ESG επηρεάζουν την πορεία

της μετοχής, ενδέχεται να έχουν αντίκτυπο

στα χρηματοοικονομικά των εταιρειών. Επι-

πλέον, είναι χαρακτηριστικό το ότι τα κεφά-

λαια που επενδύονται σε εταιρείες που εναρμονίζουν τη λειτουργία τους με τους κανόνες

του ESG έχουν σημειώσει αύξηση κατά 170%

στην περίοδο 2015-2021, ενώ την ίδια

περίοδο έχουν επταπλασιαστεί τα κεφάλαια που επενδύονται σε πράσινα ομόλογα.

Τόσο οι τράπεζες όσο και οι ναυτιλιακές

εταιρείες, ίσως για πρώτη φορά, έχουν έναν

κοινό προσανατολισμό, πέραν των επιχειρη-

ματικών τους στόχων. Παρουσιάζεται μια μο-

ναδική ευκαιρία για τις ελληνικές τράπεζες

να αυξήσουν να ναυτιλιακά χαρτοφυλάκιά

τους, στηρίζοντας την ελληνική ναυτιλία

για την επίτευξη των περιβαλλοντικών της

στόχων, σχετικά με τη μείωση των ρύπων

από τις δραστηριότητές της, προωθώντας

παράλληλα την Υπεύθυνη και Βιώσιμη Τρα-

πεζική με την υιοθέτηση κριτηρίων ESG, που συνδυάζουν την ανάπτυξη και την οι-

κονομική απόδοση με την κοινωνική και

περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Με τον τρόπο

αυτό δίνουν καλύτερη εικόνα στους επενδυ-

τές τους ως προς τις απειλές της κλιματικής αλλαγής για τον κλάδο της παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, αξιοποιώντας και

τον έναν από τους τρεις βασικούς πυλώνες

της αποστολής του ΤΧΣ, αυτόν της ενσωμά-

τωσης κριτηρίων ESG στη λειτουργία των τραπεζών.

Η συγκεκριμένη στόχευση, αναμφισβήτητα, θα προωθήσει τις εγχώριες εθνικές πηγές

πλούτου μέσω της υποστήριξης και χρημα-

τοδότησης συγκεκριμένων τομέων, όπως

η ακτοπλοΐα, η ναυπηγική βιομηχανία –περιλαμβανομένου και του επισκευαστικού

κλάδου–, η βιομηχανία ναυτιλιακών εξοπλι-

σμών, η ανάπτυξη των λιμενικών εγκαταστά-

σεων και υπηρεσιών, οι μαρίνες, η τουριστική

ναυτιλιακή βιομηχανία και το γιότινγκ.

Σε κάθε περίπτωση, η ενσωμάτωση του ESG

Ιούλιος - Αύγουστος 2023

αλλάζει τα δεδομένα του κλάδου, εισάγοντας νέες έννοιες και θέτοντας νέους στόχους και προκλήσεις ναυτιλιακών εταιρειών στις νέες συνθήκες. Είναι βέβαιο ότι για αυτούς που πιστεύουν ότι η δυνατότητα άντλησης κεφαλαίων διέρχεται μια προσωρινή κρίση, και έτσι δεν προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα, αλλά βασίζονται μόνο στην πορεία της αγοράς, δεν θα υπάρξει μέλλον και σε κάθε περίπτωση δεν θα υπάρξει ανάπτυξη του στόλου τους με τη στήριξη των τραπεζών, παρά μόνο με ίδια κεφάλαια, γεγονός που θα βαρύνει εξαιρετικά τις συνθήκες ανταγωνισμού και θα πολλαπλασιάσει τον κίνδυνο των ίδιων των εφοπλιστών ή επενδυτών. Το πεδίο της χρηματοδότησης είναι πια ξεκάθαρο, χωρίς παγίδες για όλους τους ναυτιλιακούς οργανισμούς, και απαιτεί διαφάνεια, μέγεθος και ορθολογική κατανομή των κινδύνων και του ναυτιλιακού ρίσκου μέσω της κυκλικότητας της αγοράς. Κι αυτό δεν συμβαίνει, πλέον, μόνο στη ναυτιλία, αλλά και σε όλες τις επιχειρηματικές αγορές που έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά.

Ακτοπλοΐα

«Καιρός να αποδώσουμε “τα του Καίσαρος τω Καίσαρι”» είναι ο τίτλος της φετινής μελέτης της XRTC Business Consultants. Η αφορμή γι’ αυτόν τον τίτλο είναι η δυσαρέσκεια των χρηστών της ακτοπλοΐας για τις υψηλές τιμές των εισιτηρίων. Οι ετήσιες οικονομικές εκθέσεις των μεγάλων εταιρειών, των οποίων τα οικονομικά στοιχεία αναλύονται σε αυτήν τη μελέτη, δείχνουν την αλήθεια των αριθμών. Οι ακτοπλοϊκές εταιρείες, παρά τα ζοφερά οικονομικά αποτελέσματα, συνεχίζουν απρόσκοπτα τη λειτουργία των πλοίων τους, συνδέοντας τα νησιά μας με την ενδοχώρα αδιάλειπτα.

Γι’ αυτό ήρθε η ώρα να αναγνωρίσουμε τον ρόλο των ιδιωτικών αυτών εταιρειών και να καλέσουμε, για άλλη μια φορά, όλους τους φορείς και τα εμπλεκόμενα μέρη να εκσυγχρονίσουν τις πολιτικές και τον σχεδιασμό λειτουργίας της ελληνικής ακτοπλοΐας.

Οι ακτοπλοϊκές εταιρείες, τα τελευταία 15 χρόνια, έχουν περάσει, όπως όλες οι εταιρείες μεταφορών, μια σειρά εγχώριων και

σημαντικό

σημείο των καιρών στη χρηματοδότηση

της ναυτιλίας είναι η

είσοδος των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στην προσπάθεια απανθρακοποίησης της παγκόσμιας ναυτιλιακής βιομηχανίας.

Το πιο

διεθνών κρίσεων, με αποτέλεσμα να μην έχουν τα ίδια κεφάλαια για να χρηματοδοτήσουν την ανανέωση των στόλων τους, η οποία αποτελεί αναγκαία συνθήκη, σύμφωνα με τους ισχύοντες περιβαλλοντικούς κανονισμούς, που στοχεύουν, μακροχρόνια, σε πλοία με μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα.

H ζήτηση των ακτοπλοϊκών υπηρεσιών στη χώρα μας συνεχίζει την ανοδική της πορεία μετά την πανδημία του κορωνοϊού, χωρίς να έχει φτάσει ακόμα τα επίπεδα της κίνησης

του 2019, που αποτέλεσε ένα από τα καλύτερα για την ακτοπλοΐα έτη κατά το πρόσφατο χρονικό διάστημα. Παρά το γεγονός

όμως ότι το 2022 ήταν μια χρονιά στην οποία παρατηρήθηκε αρκετά μεγάλη αύξηση στην κίνηση, η δυσθεώρητη αύξηση των καυσίμων επηρέασε τα οικονομικά αποτελέσματα των εταιρειών, οδηγώντας τα ακόμα και σε ζημίες. Οι αρχικές εκτιμήσεις για την κίνηση κατά το 2023 είναι ότι θα συνεχιστεί η αυξητική τάση που παρατηρήθηκε το 2022, ώστε η επιβατική κίνηση να ανέλθει στα επίπεδα του 2019. Ωστόσο, οι προκλήσεις που τίθενται από τις πληθωριστικές πιέσεις, την εξέλιξη της ενεργειακής κρίσης, τη ραγδαία αύξηση του

κόστους χρήματος και τις γενικότερες αρνητικές επιπτώσεις από τις πολεμικές συγκρούσεις στην Ουκρανία αποτελούν αστάθμητους παράγοντες που ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά τα οικονομικά αποτελέσματα των ακτοπλοϊκών εταιρειών.

Το υψηλό κόστος των καυσίμων το 2022

οδήγησε στην αύξηση των τιμών των εισιτηρίων στα επίπεδα του 35%. Στα μέσα Ιουλίου του 2023, μετά τις διαμαρτυρίες των πολιτών για τη διατήρηση των υψηλών τιμών των εισιτηρίων στα επίπεδα του 2022, η κυβέρνηση ζήτησε άμεσες μειώσεις της τάξης του

20% από τους εκπροσώπους των ακτοπλοϊκών εταιρειών, ειδικά στα βασικά λιμάνια (Πειραιάς, Ραφήνα, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Βόλος). Κατόπιν κυβερνητικής παρέμβασης, οι εταιρείες προχώρησαν σε κινήσεις συμμόρφωσης μέσω προσφορών ειδικών πακέτων ή οικογενειακών προσφορών. Κάθε εταιρεία, δεδομένου του ότι έχει τη δική της εμπορική πολιτική –και δεν μπορεί να εφαρμοστεί ενιαία πολιτική στις εκπτώσεις–, προχώρησε στη διαμόρφωση εκπτωτικών πακέτων σύμφωνα με τις δυνατότητές της και την κοινωνική της ευαισθησία.

Το μεταφορικό έργο των επιβατών, το 2022, σημείωσε αύξηση της τάξης του 36%, φτάνοντας στη διακίνηση 17,5 εκατ. επιβατών, ενώ η αύξηση στην κίνηση των οχημάτων ανήλθε στο 12%, φτάνοντας τα 3,7 εκατ. οχήματα.

Κι ενώ στο δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου του 2022 το μεταφορικό έργο των ακτοπλοϊκών εταιρειών σημείωσε αύξηση σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021, η εισβολή

της Ρωσίας στην Ουκρανία, στις 24 Φεβρουαρίου του 2022, και τα ζοφερά γεγονότα που επακολούθησαν, επηρέασαν αρνητικά την παγκόσμια οικονομία, οδηγώντας σε τεράστιες αυξήσεις τιμών στα καύσιμα και σε άλλα βασικά προϊόντα και πρώτες ύλες, ενώ διαταράχτηκαν οι εφοδιαστικές αλυσίδες, οι μεταφορές και οι αγορές χρήματος και κεφαλαίου, επιφέροντας μεγάλη αβεβαιότητα για το άμεσο μέλλον.

Μετά τις αλλεπάλληλες αυξήσεις των διεθνών τιμών του πετρελαίου και τον υπερ-

διπλασιασμό των τιμών των ναυτιλιακών καυσίμων, τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια το καλοκαίρι του 2022 ήταν έως και 35% ακριβότερα σε σχέση με το 2021.

Το 2022, η μέση τιμή των καυσίμων VLSFO Bunker Prices (0.5% Sulphur) Rotterdam

έφτασε στα 729 δολ., έναντι 506 δολ. το 2021. Η αντίστοιχη τιμή από την αρχή του 2023 έχει διαμορφωθεί στα 555 εκατ., σημειώνοντας δηλαδή μείωση κατά 24%, αλλά εξακολουθεί να παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Το κόστος καυσίμων σε κανονικές περιόδους αποτελούσε, κατά μέσο όρο, το 40% των λειτουργικών δαπανών των πλοίων. Με τις υπέρογκες αυξήσεις των τιμών των καυσίμων, αρχής γενομένης από

Μεταφορικό έργο

Καύσιμα

το τέταρτο τρίμηνο του 2021, το κόστος καυσίμων εκτοξεύτηκε στο 56% των λειτουργικών δαπανών των πλοίων, σύμφωνα με τα

στοιχεία των μεγάλων εταιρειών.

Σύμφωνα με τις εταιρείες, η πρόσφατη

απόφαση της Helleniq Energy για την αλλαγή

του τρόπου τιμολόγησης των ναυτιλιακών

καυσίμων αποτελεί αρνητικό παράγοντα για

τη μείωση των τιμών μέσα στο 2023, ενώ

επιπλέον, ως δείκτη αναφοράς, θα πάψει να

χρησιμοποιείται η τιμή του Marine Gas Oil (MGO), όπως αυτή διαμορφώνεται χρηματιστηριακά διεθνώς.

Πλέον, χρησιμοποιείται ως δείκτης αναφοράς η τιμή του πετρελαίου Very Low Sulfur Oil (VLSO). Σύμφωνα με τους ακτοοπλόους, αυτή η αλλαγή στην παρούσα φάση ισοδυναμεί με αύξηση της τάξης των 100 δολ./ τόνο και ποσοστό 20% για το βασικό ναυτιλιακό καύσιμο που χρησιμοποιείται από τις ελληνικές ακτοπλοϊκές επιχειρήσεις (το VLSO, που είναι το καύσιμο χαμηλής περιεκτικότητας θείου, που είναι υποχρεωμένα να χρησιμοποιούν τα πλοία τα οποία δεν είναι εφοδιασμένα με πλυντηρίδες/scrubbers συγκράτησης του θείου). Η Helleniq Energy έχει απαντήσει πως προσαρμόζεται σε ό,τι κάνουν οι προμηθευτές της και οι ανταγωνιστές της και υποστηρίζει πως με αυτήν την αλλαγή το καύσιμο για την ακτοπλοΐα δεν θα ακριβύνει, αλλά μπορεί να γίνει και φθηνότερο.

Δεδομένου του ότι το 41% των ελληνικών ακτοπλοϊκών πλοίων που είναι σήμερα δρομολογημένα το 2035 θα είναι ηλικίας άνω των 40 ετών, η ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο κλάδος. Με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμα μεταχειρισμένα πλοία που να πληρούν τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς, η μόνη λύση είναι η κατασκευή νέων πλοίων. Τα προβλήματα που τίθενται είναι ποικίλα, με σημαντικότερα το είδος καυσίμου που θα χρησιμοποιούν τα νέα αυτά πλοία και το πώς θα χρηματοδοτηθούν. Η απροθυμία των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν την

62 Ιούλιος - Αύγουστος 2023

ακτοπλοϊκή αγορά και τα δυσχερή οικονομικά αποτελέσματα των ακτοπλοϊκών εταιρειών αποτελούν τροχοπέδη στην ανανέωση του στόλου. Επιπροσθέτως, τα επιβατηγά-οχηματαγωγά πλοία που δύνανται να δραστηριοποιηθούν στις λιμενικές υποδομές των ελληνικών νησιών πρέπει να είναι συγκεκριμένων προδιαγραφών σε μέγεθος και χωρητικότητα, αλλά και σε ελκτικές δυνατότητες, προσαρμοσμένα στις ανάγκες των ελληνικών λιμένων. Ενώ έχουν τεθεί οι προθεσμίες για την επίτευξη της μείωσης των αέριων ρύπων, εντούτοις, τεχνολογικά, δεν έχουν ακόμα επιτευχθεί οι βιώσιμες λύσεις για την αντικατάστασή τους από ανανεώσιμες πηγές, όπως ο ηλεκτρισμός, τα βιοκαύσιμα, η αμμωνία, το υδρογόνο, η μεθανόλη κ.ά.

Τα σχέδια για ναυπήγηση νέων πλοίων από τις ακτοπλοϊκές εταιρείες είναι πολύ περιορισμένα. Ο όμιλος Attica, μόνο, ολοκλήρωσε το 2022 την κατασκευή τριών μικρών υπερσύγχρονων πλοίων τύπου Aero Catamaran, τα οποία δρομολογήθηκαν στις γραμμές του Αργοσαρωνικού, σηματοδοτώντας το τέλος εποχής των «ιπτάμενων δελφινιών», που επί 40 και πλέον χρόνια εξυπηρετούσαν τις συγκοινωνιακές ανάγκες των νησιών.

Το Υπουργείο Ναυτιλίας προχωρεί στον σχεδιασμό και τη θέσπιση των κριτηρίων για την αντικατάσταση των πλοίων της ακτοπλοΐας, με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων

και την πράσινη μετάβαση του στόλου. Για τον λόγο αυτό αποσκοπεί στη δημιουργία ενός ιδιωτικού ταμείου για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου με την πρόσληψη τεχνικού συμβούλου μέσα από διεθνή διαγωνισμό που θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης (RRF). Ο σύμβουλος θα πρέπει να προχωρήσει σε σύνταξη μελέτης που να προσδιορίζει τις χρηματοδοτικές ανάγκες για την ανανέωση του στόλου, συνοδευόμενη από τα απαραίτητα συνοδευτικά έγγραφα που αφορούν την προτεινόμενη τεχνολογία αλλά και τα χαρακτηριστικά του υφιστάμενου στόλου. Κεντρική ιδέα του σχεδιασμού είναι ότι όποιος πλοιοκτήτης λάβει χρηματοδότηση μέσα από το ειδικό ταμείο που θα δημιουργηθεί, θα είναι υπόχρεος δρομολόγησης του πλοίου για όλα τα χρόνια στον ελλαδικό χώρο και δεν θα μπορεί να το μισθώσει ή να το πουλήσει σε άλλη χώρα. Οι εταιρείες ευελπιστούν ότι οι πολυετείς συμβάσεις δημόσιας υπηρεσίας μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως μέσο που θα βοηθήσει την τραπεζική χρηματοδότηση σε συνδυασμό με τα προαναφερόμενα χρηματοδοτικά εργαλεία. Στην Ιταλία, έχουν καταρτίσει ήδη πρόγραμμα ανανέωσης και πράσινης μετάβασης του στόλου, έχοντας ήδη εξασφαλίσει έγκριση από την ΕΕ για τη χρηματοδότησή τους με 500 εκατ. ευρώ από τον ιταλικό κρατικό προϋπολογισμό, στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης.

φάκελος - ναυτιλία

Ανανέωση του στόλου

φάκελος - ναυτιλία

Οικονομική κατάστα- ση ακτοπλοϊκών εταιρειών

Η οικονομική κατάσταση των τριών Μεγάλων

Εταιρειών για το έτος 2022 αποτυπώνεται

στον Πίνακα 2 με τα βασικά οικονομικά στοιχεία αυτών:

Το ύψος των ζημιών των τριών εταιρειών το

2021 είχε ανέλθει σε περίπου 71 εκατ. ευρώ

συνολικά, ενώ σωρευτικά στα έτη 20202022 το σύνολο των ζημιών τους άγγιξαν

τα 155 εκατ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η

κερδοφορία της Attica Group το 2022 οφεί-

λεται στην πολιτική hedging για τις τιμές των

καυσίμων που εφαρμόζει, καθώς προ των

εσόδων του hedging καταγράφονται ζημίες

ύψους 9,6 εκατ. ευρώ.

Οι σταθεροποιητικές τάσεις που υπάρχουν

από τις αρχές του 2023 στις τιμές των καυσίμων, συνοδευόμενες από απόψεις ειδικών για σταθερότητα και πτωτικές τάσεις στην

αξία του πετρελαίου σε παγκόσμιο επίπεδο

στη διάρκεια του έτους, δημιουργούν μια αισιοδοξία για την οικονομική πορεία των εταιρειών. Παρ’ όλα αυτά, η άνοδος του πληθωρισμού και των επιτοκίων καθώς και άλλοι αστάθμητοι παράγοντες, μεταξύ αυτών και οι γεωπολιτικοί, αποτελούν κινδύνους για την οικονομική ευρωστία των εταιρειών.

εταιρείες σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με το μέγεθος του στόλου τους, το είδος των πλοίων τους και τα χαρακτηριστικά τους, αλλά και τη δημοσιοποίηση των οικονομικών τους στοιχείων (Γράφημα 2).

Το καλοκαίρι του 2023, 150 ακτοπλοϊκά πλοία εξυπηρετούν καθημερινά 115 νησιά της χώρας, είτε συνδέοντάς τα με την ενδοχώρα είτε πραγματοποιώντας συνδέσεις μεταξύ τους. Κατηγοριοποιήσαμε τις 33

Έτσι, στην πρώτη κατηγορία των «Μεγάλων Εταιρειών» συμπεριλαμβάνονται η Attica, η ΑΝΕΚ (εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών) και οι Μινωικές, μέρος του ιταλικού ομίλου Grimaldi, οι οποίες, πέραν των στόλων τους, δημοσιοποιούν τα οικονομικά τους στοιχεία, που χρησιμεύουν στην εις

βάθος ανάλυσή τους. Η εταιρεία Seajets, παρά τον μεγάλο στόλο της, συμπεριλαμβάνεται στις «Μεσαίες Εταιρείες», εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν δημοσιεύει τα οικονομικά της στοιχεία και δεν μπορούμε να τη συμπεριλάβουμε στην οικονομική ανάλυσή μας.

Απεικόνιση της αγοράς

Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται ο όμιλος Attica, ο όμιλος ΑΝΕΚ και ο όμιλος

των Μινωικών, τα επιχειρηματικά μοντέλα

των οποίων περιγράφονται ως εξής: Η εταιρεία ATTICA ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟ-

ΧΩΝ, με διακριτικό τίτλο «ATTICA GROUP» ή όμιλος ATTICA, είναι αμιγώς εταιρεία συμμετοχών και ως εταιρεία συμμετοχών δεν έχει δραστηριότητα. Η εταιρεία, μέσω των θυγατρικών της εταιρειών, δραστηριοποιείται στην επιβατηγό ναυτιλία. Τα 45 πλοία των Μεγάλων Εταιρειών αποτελούν τους στυλοβάτες της αγοράς, αφού διακινούν επιβάτες και προπάντων το μεγαλύτερο μέρος των φορτίων από και προς τα νησιά. Καλύπτουν, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, τις ανάγκες των κατοίκων στη νησιωτική χώρα με μεγάλα επιβατηγά/οχηματαγωγά πλοία, των οποίων ο μέσος όρος μήκους είναι 145 μέτρα.

των στόλων προέρχονται από τις ιστοσελίδες των εταιρειών, ενώ τα στοιχεία για τις αγοραπωλησίες των πλοίων προέρχονται από το Διαδίκτυο και από πηγές της αγοράς.

αίτερης στήριξης από το κράτος, αλλά και όλους τους δημόσιους φορείς. Βασική προϋπόθεση όμως αποτελεί η ανάπτυξη εταιρικού προφίλ, με στόχο να μπορέσουν να αντλήσουν τραπεζικά κεφάλαια.

Σε αυτήν την κατηγορία εντάξαμε τέσσερις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο, τόσο σε κύριες όσο και σε άγονες και ενδονησιωτικές γραμμές. Η μεγαλύτερη εξ αυτών είναι η Seajets, η οποία δραστηριοποιείται κυρίως με ταχύπλοα πλοία. Οι εταιρείες

Fast Ferries, Levante Ferries και Golden Star Ferries δραστηριοποιούνται με συμβατικά πλοία καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η Seajets χρησιμοποιεί τα περισσότερα ταχύπλοα πλοία της μόνο κατά την υψηλή τουριστική περίοδο. Η αναφορά μας εδώ γίνεται

πάντα σε επίπεδο στόλου και μόνο, καθώς αυτές οι εταιρείες δεν δημοσιοποιούν οικονομικά ή άλλου είδους στοιχεία. Τα στοιχεία

Σε αυτήν την κατηγορία εντάξαμε 26 εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο κυρίως σε άγονες και ενδονησιωτικές

γραμμές. Η αναφορά μας εδώ γίνεται πάντα

σε επίπεδο στόλου και μόνο, καθώς αυτές οι εταιρείες δεν δημοσιοποιούν οικονομικά

ή άλλου είδους στοιχεία. Τα στοιχεία των

στόλων προέρχονται από τις ιστοσελίδες

των εταιρειών, ενώ τα στοιχεία για τις αγοραπωλησίες των πλοίων προέρχονται από το Διαδίκτυο και από πηγές της αγοράς.

Η Aegean Sea Lines του Ομίλου Ευγενίδη αγόρασε το cruise ship “Rosella”, το οποίο χτίστηκε από το ναυπηγείο Wärtsilä Turku shipyard, Finland, για την SF Line, το 1980. Το πλοίο αυτό, που μετά τη μετασκευή του μετονομάστηκε σε “Αnemos”, δρομολογήθηκε στις Δυτικές Κυκλάδες. Ο όμιλος επέστρεψε στην ακτοπλοΐα μετά την πώληση, τον Απρίλιο του 2022, του “Speedrunner ΙΙΙ” στη Seajets του κ. Μάριου Ηλιόπουλου. Πρέπει να τονίσουμε ότι πολλές από τις παραπάνω εταιρείες, παρά το γεγονός ότι έχουν τοπικό χαρακτήρα, παρουσιάζουν καινοτόμες διαχειριστικές δομές, υιοθετούν προγράμματα καρτών προνομίων, κρατήσεις online, web check-in, e-tickets, όπως οι μεγαλύτερες εταιρείες, και εξελίσσουν το προϊόν της ακτοπλοΐας. Επίσης, τονίζουμε ότι οι περισσότε-

ρες από τις εταιρείες αυτές επισκευάζουν ή

και σε κάποιες περιπτώσεις χτίζουν τα πλοία

τους στην Ελλάδα, γεγονός που χρήζει ιδι-

H XRTC Business Consultants Ltd. δραστηριοποιείται, από την ίδρυσή της (1999), στον χώρο της ναυτιλίας, παρέχοντας στους πελάτες της λύσεις: (i) χρηματοδότησης, (ii) εκπροσώπησης και (iii) ανάπτυξης νέων εμπορικών δραστηριοτήτων. Το πελατολόγιό της απαρτίζεται από εταιρείες που προσφέρουν χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, υπηρεσίες διαχείρισης πλοίων, υπηρεσίες συντήρησης και κατασκευής πλοίων, καθώς και από οργανισμούς άσκησης ναυτιλιακής πολιτικής. Η XRTC έχει διατελέσει εκπρόσωπος ευρωπαϊκών τραπεζικών ομίλων, όπως οι γαλλικοί τραπεζικοί οργανισμοί Credit Lyonnais και Natixis, ασιατικών τραπεζικών ομίλων, όπως η China Development Bank, και έχει συνεργαστεί με πολλούς οργανισμούς εξαγωγικών πιστώσεων. Έχει επίσης διατελέσει χρηματοοικονομικός σύμβουλος ελληνικών οργανισμών, όπως το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, καθώς και διεθνών ναυτιλιακών οργανισμών, καθώς και πλειάδας ναυτιλιακών εταιρειών εισηγμένων και ιδιωτικών που δραστηριοποιούνται στην ποντοπόρο ναυτιλία και σε εξειδικευμένες αγορές, όπως η ακτοπλοϊκή, η κρουαζιέρα και της ενέργειας. Η XRTC έχει τιμηθεί από διεθνείς και ελληνικούς οίκους για την προσφορά της στη ναυτιλιακή και ακτοπλοϊκή αγορά. Μεταξύ αυτών είναι η διάκριση από τα Lloyds Greek Shipping Awards, το 2010, ως Χρηματοδότης Ναυτιλίας της Χρονιάς (Shipping Financier of the Year)

και από το Trade Finance το 2002 για την Καλύτερη Χρηματοδότηση Εξαγωγικής Πίστωσης (Deal of the Year for Export Credit). • • •

Μεγάλες

Εταιρείες

Μεσαίες

Εταιρείες

Μικρότερες Εταιρείες

- 10th Digital Banking Forum

Digital Banking, Finance & Payments

Όλα όσα μάθαμε στο 10th Digital Banking Forum: “The fintech era”

ε τους καταναλωτές αλλά και τις

επιχειρήσεις να έχουν προσαρμο-

στεί στα νέα δεδομένα που έχει

φέρει η ψηφιακή εποχή, το χρηματοπιστωτι-

κό σύστημα βρίσκεται σε μια φάση συνεχών

αλλαγών. Μία από τις πλέον βασικές είναι η

εμφάνιση καινούργιων ψηφιακών υπηρεσιών

τόσο από παραδοσιακούς όσο και από νέους

«παίκτες», με τους τελευταίους να έχουν ξε-

κινήσει να δημιουργούν τις δικές τους κοινό-

τητες και οικοσυστήματα.

Οι νέες αυτές υπηρεσίες δημιουργούν και-

νούργιες ισορροπίες αλλά και καινούργια

μοντέλα προσέγγισης και διατήρησης των

Ιούλιος - Αύγουστος

πελατών τους. Στους νέους «παίκτες» περιλαμβάνονται επιχειρήσεις που έρχονται τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό, με τις fintech startups να βρίσκονται στο επίκεντρο των εξελίξεων. Μία από τις σημαντικότερες τάσεις των τελευταίων ετών είναι η επιλογή των εγχώριων τραπεζών να προχωρήσουν στην πώληση των δραστηριοτήτων τους όσον αφορά τον κλάδο των καρτών πληρωμών. Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε δει συμφωνίες αρκετών εκατοντάδων εκατομμυρίων να υλοποιούνται, με τους μεγαλύτερους διεθνείς «παίκτες»

ενισχύουν την υφιστάμενη παρουσία τους. Τεχνολογίες όπως είναι το cloud, τα big data και η τεχνητή νοημοσύνη (AI) έχουν ήδη αρχίσει να απασχολούν τις εταιρείες του χρηματοπιστωτικού κλάδου, ιδίως από τη στιγμή που η υπάρχουσα εκτίμηση είναι πως αποτελούν «κλειδί» για την «επόμενη ημέρα».

Στο οικοσύστημα των νεοφυών και καινοτόμων επιχειρήσεων (startups), οι ιδέες και τα εγχειρήματα που σχετίζονται με τον τομέα του αποκαλούμενου fintech (financial technology) βρίσκονται πολύ υψηλά στην ατζέντα προτεραιοτήτων των επενδυτικών funds. Οι παραδοσιακές τράπεζες δείχνουν την πρόθεση –και

Εναρκτήρια προσφώνηση: Κωνσταντίνος Ουζούνης, CEO, ethosGROUP.

στην Ελλάδα– να συνεργαστούν με fintech startups, καθώς και οι

δύο πλευρές έχουν πολλά να κερδίσουν από αυτήν τη συνεργασία.

Το νέο τοπίο στον χρηματοπιστωτικό τομέα, όπως διαμορφώνεται

από τις εξελίξεις στον χώρο των ψηφιακών τεχνολογιών αλλά

και από την είσοδο μεγάλων «παικτών» από τον digital κλάδο, αποτέλεσε το αντικείμενο του10th Digital Banking Forum, που πραγματοποιήθηκε με τίτλο “The fintech era”. Το 10th Digital Banking Forum #dbfo23 διοργανώθηκε από την ethosEVENTS σε συνεργασία με το οικονομικό και επιχειρηματικό portal banks. com.gr και το οικονομικό και επενδυτικό περιοδικό ΧΡΗΜΑ.

Απευθύνοντας θεσμικό χαιρετισμό, ο κ. Βασίλης Παναγιωτίδης, Ανώτερος Διευθυντής, Ελληνική Ένωση Τραπεζών, ανέφερε ότι «υπάρχουν διεθνείς εξελίξεις, και οφείλουμε να δούμε τη θέση της χώρας σε αυτές». Για τις προκλήσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπος ο κλάδος, ανέφερε την προσαρμογή της προσφοράς και της ζήτησης στα χρηματοπιστωτικά και σε άλλα προϊόντα, τους νέους κανόνες ρύθμισης, που είναι υπερεθνικοί, τους διαφορετικούς κινδύνους που αναγκάζουν τις αρχές να διαμορφώνουν μακροληπτικό και μικροληπτικό πλαίσιο ρύθμισης. Μεγάλη συζήτηση γίνεται, σήμερα, σύμφωνα με τον κ. Παναγιωτίδη, για τον τρόπο με τον οποίο θα εποπτεύονται υπερεθνικά οι λεγόμενες μη τράπεζες και κυρίως τα funds.

Χαιρετισμός: Βασίλης Παναγιωτίδης, Ανώτερος Διευθυντής, Ελληνική Ένωση Τραπεζών (EET).

Θεσμικό χαιρετισμό απηύθυνε ο κ. Μάνος Μακρομάλλης, Πρόεδρος, ΣΕΚΕΕ, Διευθύνων Σύμβουλος, Excelon, αναφέροντας: «Το fintech, τα τελευταία χρόνια, έχει γίνει ένα απίστευτο hype. Υπολογίζεται ότι για κάθε 5 δολάρια που δαπανούνταν το 1,5 πήγαινε σε fintech. Μιλάμε για ΑΙ, blockchain χρήμα, ψηφιακό χρήμα, που θα αλλάξει τον ρου της ιστορίας. Το παραδοσιακό χρήμα δεν ξέρουμε από πού προέρχεται και σε ποια χέρια περνά. Το blockchain, αντιθέτως, ξέρουμε πού αρχίζει, πού κατευθύνεται και πού καταλήγει». Αναφερόμενος στους ΑΙ μηχανισμούς, είπε ότι εξαλείφουν τη γραφειοκρατία σε υπηρεσίες όπως π.χ. το άνοιγμα ενός τραπεζικού λογαριασμού. Οι τράπεζες ενσωματώνουν αυτές τις υπηρεσίες.

Χαιρετισμός: Μάνος Μακρομάλλης, Πρόεδρος, Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Καινοτόμων Εφαρμογών Ελλάδος (ΣΕΚΕΕ), Διευθύνων Σύμβουλος, Excelon.

O κ. Ľubomír Olach, Director of International Development, QORUS, στην ομιλία του με θέμα “Digital payment trends”, αναφέρθηκε στις τάσεις των παγκόσμιων ψηφιακών πληρωμών. Όπως είπε, «σε παγκόσμια εμβέλεια, οι τάσεις στις συναλλαγές επιβάλλουν πολλές αλλαγές, ιδίως τα τελευταία χρόνια, και όσον αφορά τις ταυτόχρονες πληρωμές σε real-time αλλά και μεταχρονολογημένες. Μια μεγάλη τάση είναι η αυξημένη ψηφιοποίηση, λόγω χρήσης κινητών συσκευών στις πληρωμές. Μία ακόμη τάση που δείχνει να κυριαρχεί είναι το fast payments. Οι real-time πληρωμές αποτελούν μια έντονη τάση στις σύγχρονες συναλλαγές. Εκτιμώ ότι, στο εγγύς μέλλον, θα δούμε νέες πλατφόρμες να αναδύονται, όπως και νέα προϊόντα. Η Τράπεζα της Αυστραλίας έχει μεταπηδήσει στο Pay 2 με ψηφιακές πληρωμές, προκειμένου να αποφύγει τα παραδοσιακά σχήματα όπως Mastercard και Visa, εκτιμώ ότι αυτό θα έρθει και στην Ευρώπη» κατέληξε.

Ο κ. Άρης Δίβαρης, Β. Γενικός Διευθυντής Λειτουργιών, Εθνική Τράπεζα, στην ομιλία του “Digitizing the processes of Greek banks”, ανέφερε: «Τρέχουμε, εδώ και καιρό, ένα φιλόδοξο πρό-

Ľubomír Olach, Director of International Development, Qorus.

Άρης Δίβαρης, Β. Γενικός Διευθυντής Λειτουργιών, Εθνική Τράπεζα.

γραμμα transformation, το οποίο φέρνει αποτελέσματα και έχει 8 βασικούς πυλώνες. Ηγούμαι του technology processes σε όλη την τράπεζα. Ως στόχους θέτουμε τη μείωση του κόστους, τη βελτίωση της εμπειρίας του πελάτη και τη μείωση του λειτουργικού κινδύνου». Μεταξύ άλλων, ο οργανισμός εστιάζει, σύμφωνα με τον κ. Δίβαρη, στην τυποποίηση, το optimization, την κεντροποίηση, την ψηφιοποίηση και αυτοματοποίηση των διαδικασιών του. «Επιθυμούμε έως το 2024 να ξεπεράσουμε τα 400 funds transfer systems» είπε.

«Πανδημία και ηλεκτρονικές πληρωμές στην Ελλάδα» ήταν το θέμα της ομιλίας-παρουσίασης που παραχώρησε ο κ. Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής, Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), Καθηγητής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ο κ. Βέττας ανέφερε ότι από το 2015 και μετά η χρήση καρτών εκτοξεύτηκε και ως προς την αξία και ως προς τον αριθμό. Ενδεικτικά, ο μέσος όρος των συναλλαγών αυξήθηκε κατά 12 φορές. Το 2022, για πρώτη φορά, το σύνολο των εγχώριων συναλλαγών ξεπέρασε το σύνολο των αναλήψεων μετρητών. Την ίδια ώρα, η μέση αξία της συναλλαγής πέφτει. Ο κ. Βέττας ανέφερε ακόμα ότι συγκλίνουμε με τον μέσο όρο της ευρωζώνης στην κατανάλωση, ένα γεγονός που, κατά τον ίδιο, θεωρείται ιδιαίτερα θετικό.

Håkan Sahlén, VP, Business Development, Fidesmo, και Δημήτρης Μαλλάς, Δημοσιογράφος.

Σημαντικά στοιχεία για ένα διαχρονικά μεταβαλλόμενο τοπίο πληρωμών παρουσίασε ο κ. Αντίγονος Παπαδόπουλος, CEO, Cardlink a Worldline brand, στην ομιλία του “Facts for a never-changing payment landscape”. To 2022, παρατηρήθηκε αύξηση στην αξία των συναλλαγών, κάτι που οφείλεται και στη συμπεριφορά των καταναλωτών, ανέφερε ο κ. Παπαδόπουλος. Η ετήσια μεταβολή του ρυθμού των συναλλαγών αυξήθηκε κατά 19%, σε 1,8 δισ. Το ποσοστό των συναλλαγών με ελληνικές κάρτες παρουσιάζει επίσης αυξητικές τάσεις, ήτοι στο +17%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για κάρτες του εξωτερικού διαμορφώθηκε στο +39%. Στο τέλος της ομιλίας του, ο κ. Παπαδόπουλος αναφέρθηκε στο Retail Innovation Ηub της Cardlink, που δημιουργήθηκε ώστε να μετουσιωθεί σε ένα από τα πιο σύγχρονα εργαλεία διερεύνησης για ό,τι συμβαίνει στο retail.

O κ. Håkan Sahlén, VP, Business Development, Fidesmo, παρουσιάζοντας την Fidesmo, ανέφερε ότι πρόκειται για σουηδική εταιρεία στη Στοκχόλμη που διαθέτει 10 χρόνια εμπειρίας στον κλάδο. «Θέλαμε, αρχικά, να κάνουμε μια συγκεντρωτική πλατφόρμα, για να συνδέει διαφορετικές συναλλαγές, στην πορεία είδαμε ότι υπάρχει κάτι πιο ενδιαφέρον, που ολοένα και μεγαλώνει. Είδαμε ανάγκες στην αγορά για συγκεκριμένες υπηρεσίες πληρωμών σε κάθε συνθήκη και για κάθε συσκευή. Διαθέτουμε γραφεία σε Μαδρίτη, Γερμανία, Σουηδία και είμαστε ενεργοί σε 32 χώρες, και στις ΗΠΑ». Ο κ. Sahlén αποκάλυψε ότι βρίσκεται ήδη σε συζητήσεις για να εισέλθει στην ελληνική αγορά. «Θέλουμε να έρθουμε στην Ελλάδα, να συνεργαστούμε με Έλληνες ερευνητές, πιστεύω σε κάποιες εβδομάδες θα το ανακοινώσουμε» είπε. Και πρόσθεσε: «Μέχρι το τέλος της εβδομάδας, θα είμαστε live στην Ευρώπη σε 80 τράπεζες και οι ελληνικές τράπεζες μπορούν να το αξιοποιήσουν αυτό».

Φίλιππος Κασιμάτης, CEO, Maven Global, United Kingdom.

Ομιλητές (από αριστερά): Ιωάννης Κιτιξής, CEO, Worldline Greece, Χριστόφορος Χατζόπουλος, Γενικός Διευθυντής, NBG Pay, Σπύρος Αρμενιάκος, Διευθύνων Σύμβουλος, Euronet Merchant Services (epay) Greece, a Euronet Worldwide Company, Σταυρούλα Καμπουρίδου, Διευθύνουσα Σύμβουλος, ΔΙΑΣ ΑΕ, Διονύσης Γρηγοράτος, Managing Director, Nexi Greece, Αντίγονος Παπαδόπουλος, CEO, Cardlink a Worldline brand. Συντονιστής: Δημήτρης Μαλλάς, Δημοσιογράφος.

“Pandemic, Ukraine Conflict, Energy Crisis: Can fintech help companies navigate recent geopolitical risks?” ήταν ο τίτλος της ομιλίας-παρουσίασης του κ. Φίλιππου Κασιμάτη, CEO, Maven Global, United Kingdom. Ο κ. Κασιμάτης ανέλυσε τι συνέβη με το ρίσκο και το risk management την τελευταία τριετία. «Από εταιρικής πλευράς, υπάρχουν δύο αγορές, η φυσική αγορά αλλά και η χρηματοοικονομική αγορά, η αγορά που πάει η εταιρεία να αντισταθμίσει το ρίσκο. Το ρίσκο, τα τελευταία χρόνια, έχει ανέβει δραματικά και στις δύο αγορές». Θέτοντας ένα παράδειγμα της λειτουργίας της Maven Global, ο κ. Κασιμάτης ανέφερε ότι προχωρά σε ανάλυση με πολλαπλές μεθόδους backward αλλά και forward looking για το ρίσκο. Διενεργούνται, καθημερινά, risk reports, που απευθύνονται στον CFO, στο Treasury Function, στο Risk Management. «Διαπιστώνουμε ότι το module ρίσκου είναι περισσότερο σημαντικό από το module feeding, δηλαδή οι εταιρείες ενδιαφέρονται να αντιληφθούν περισσότερο από πού πηγάζει το ρίσκο παρά να το αντιμετωπίσουν».

PANEL I

Για πρώτη φορά συνομίλησαν όλοι οι κορυφαίοι εκπρόσωποι των εταιρειών πληρωμών στο Panel I, με τίτλο «Οι πληρωμές αλλάζουν και στην Ελλάδα, η άποψη των παλαιών και νέων παικτών». O κ. Σπύρος Αρμενιάκος, Διευθύνων Σύμβουλος, Euronet Merchant Services (epay) Greece, a Euronet Worldwide Company, ανέφερε ότι η κάρτα είναι το αδιαφιλονίκητο μέσο πληρωμών. «Η πρόβλεψή μου είναι ότι μπαίνουμε σε μια περίοδο κανονικότητας ως προς τη χρήση κάρτας. Συνδυάζοντας την τεχνογνωσία της Euronet με τη συνεργασία της Πειραιώς, έχουμε φέρει μεγάλες αλλαγές. Υπάρχει ένα οικοσύστημα πληρωμών στη χώρα. Το Soft POS θα λειτουργήσει συμπληρωματικά. Η κάρτα σε οποιαδήποτε μορφή της, είτε σε wallet ή φυσική μορφή, είναι η καλύτερη εμπειρία, χωρίς να έχεις κάποια εξάρτηση από internet, data».

Νίκος Αναστόπουλος, Field Sales Representative, Google Cloud. Θωμάς Πούτας, Digital Business Development Manager, Amplus.

Παπαδάκη

Γενικός Διευθυντής

της NBG Pay

Ποια είναι η κατάσταση του ηλεκτρονικού εμπορίου σήμερα στην Ελλάδα και πώς βλέπετε να διαμορφώνεται στο άμεσο μέλλον;

Την περίοδο που ακολούθησε μετά την άρση του lockdown, οι καταναλωτές δήλωναν έτοιμοι να συνεχίσουν να αγοράζουν από online καταστήματα (94%), ενώ ένα 14% του συνόλου του δείγματος δήλωσε έτοιμο να αυξήσει τη συχνότητα των αγορών, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του GRECA.

Αντίστοιχη αύξηση παρατηρείται και στη διείσδυση των καρτών, που αυτήν τη στιγμή είναι στο 27%, ενώ προ Covid ήταν στο 20%.

«Είμαστε η Εθνική μας Τράπεζα, συνδυάζοντας την εμπειρία και τεχνογνωσία δεκαετιών με τις τεχνολογίες αιχμής και τις καινοτόμες λύσεις που προσφέρει η Global Payments, ηγέτιδα εταιρεία παροχής υπηρεσιών πληρωμών σε παγκόσμιο επίπεδο. H NBG και η Global Payments έχουν συνάψει μια μακροπρόθεσμη στρατηγική συνεργασίας δημιουργώντας joint venture ως NBG Pay, για την παροχή υπηρεσιών επεξεργασίας και εκκαθάρισης ηλεκτρονικών συναλλαγών (merchant acquiring και payment processing services) στην περιοχή» αναφέρει, μεταξύ άλλων, στη συνέντευξη που ακολουθεί ο κ. Χριστόφορος Χατζόπουλος, γενικός διευθυντής της NBG Pay.

Στην Ευρώπη είμαστε οι καλύτεροι σε εμπειρία πελάτη στο ηλεκτρονικό εμπόριο, σύμφωνα με έρευνες της Mastercard.

Έχουμε σημαντική αύξηση και σε Α2Α (accountto-account) payments, παρ’ όλα αυτά είμαστε αρκετά πίσω, αφού στην Ευρώπη αντιπροσωπεύουν το 18% της αξίας των συναλλαγών στο ηλεκτρονικό εμπόριο, ενώ στην Ελλάδα δεν ξεπερνά το 1%.

Το 2022, η αύξηση των συναλλαγών στο IRIS e-commerce ήταν της τάξεως του 68%. Ένα μεγάλο πλεονέκτημα της υπηρεσίας IRIS P2B είναι ότι ο επιχειρηματίας βλέπει άμεσα την πίστωση των χρημάτων στον λογαριασμό του. Tο γεγονός αυτό μπορεί να μεταφραστεί σε εντυπωσιακό περιθώριο ανάπτυξης μελλοντικά.

Ποιες είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις και τάσεις που έχετε παρατηρήσει

στον τομέα του e-Commerce; H μεγαλύτερη πρόκληση του «σήμερα» είναι η τεχνολογία, η οποία «καλπάζει» και απαιτεί μεγάλες επενδύσεις και οικονομίες κλίμακας ταυτόχρονα. Οι ψηφιακές πληρωμές θα αυξηθούν, θα ενταθούν, και αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ήδη ένα μερίδιο αγοράς διαχειρίζεται από μη εγχώριες νεοφυείς και FinTech εταιρείες οι οποίες δραστηριοποιούνται και στην Ελλάδα, καταλαμβάνοντας μερίδιο αγοράς. Οι επιχειρήσεις απαιτούν όλες τις διαθέσιμες μεθόδους πληρωμών που εξυπηρετούν τις εκάστοτε ανάγκες των πελατών τους, όπως Εναλλακτικές και Τοπικές Μεθόδους Πληρωμών (APMs, LPMs) και ψηφιακά πορτοφόλια. Στην Ελλάδα, δεν έχουμε υιοθετήσει τα ψηφιακά πορτοφόλια στον βαθμό που θα μπορούσαμε. Είμαστε περί το 15%, μακριά ακόμα από τον μέσο όρο της Κεντρικής Ευρώπης, που είναι 23%.

Εδώ να σημειώσουμε ότι η αντικαταβολή με μετρητά θα αργήσει να φύγει ως μέθοδος πληρωμής στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Το πρόβλημα είναι η εμπιστοσύνη του καταναλωτή προς το τελικό προϊόν που θα παραδοθεί και όχι προς την ίδια τη συναλλαγή. Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι και η αντικαταβολή περιλαμβάνει κάρτα πληρωμών σε πολλές περιπτώσεις! Το κανονιστικό πλαίσιο, το οποίο ενισχύεται και θα βοηθήσει στην εμπιστοσύνη των καταναλωτών, αποτελεί επίσης μια πρόκληση. Ο νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες και για τις

«Είμαστε οι παλιοί-νέοι παίκτες, ένα

αμάλγαμα του παλιού και του καινούργιου»

Χριστόφορος Χατζόπουλος

PHOTOS: ©PHOTOPRESS Θ&Α ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΙ/Ελένη

ψηφιακές αγορές (PSR) θα ενδυναμώσει το επίπεδο των αγορών και μέσω Διαδικτύου, ρυθμίζοντας ζητήματα όπως η διαφάνεια των όρων και των απαιτήσεων πληροφόρησης για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές.

Μια μεγάλη τάση, πέρα από την αυξημένη ψηφιοποίηση λόγω χρήσης κινητών συσκευών στις πληρωμές, είναι τα Fast payments με Α2Α συναλλαγές αντί για χρεωστική/πιστωτική κάρτα πληρωμών. Oι real-time πληρωμές αποτελούν μια έντονη τάση στις σύγχρονες συναλλαγές.

Ήδη οι προκλήσεις για εμάς συμπεριλαμβά-

νουν σαφώς και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία έχουν αλλάξει σημαντικά τα δεδομένα και έχουν πλέον αναδειχθεί σε ένα εξίσου σημαντικό εργαλείο για το διαδικτυακό εμπόριο σε ό,τι αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι καταναλωτές αγοράζουν στο Διαδίκτυο (social commerce).

Είτε εντός της ίδιας της πλατφόρμας –όπως το Instagram, TikTok κ.ά.– είτε κατευθυνόμενοι

σε άλλα κανάλια, οι χρήστες αλληλοεπιδρούν με επιχειρήσεις σε όλα τα διαφορετικά σημεία (touchpoints) κατά μήκος της «τυπικής» ροής της πληροφορίας και «εμπνέονται» να αγοράζουν κάτι μέσω των εφαρμογών αυτών των κοινωνικών δικτύων. Θεωρείται δεδομένο από τις επιχειρήσεις τόσο η ταχύτητα όσο και η απλότητα ολοκλήρωσης της συναλλαγής και η εμπειρία κατά την πληρωμή-αγορά να είναι όσο το δυνατόν πιο «αόρατη» για τον τελικό χρήστη-καταναλωτή.

Αυτό σημαίνει “invisible” ή αλλιώς “oneclick payments”, ώστε να ολοκληρώνεται η συναλλαγή με ένα «κλικ» κατά το checkout, εύκολα, με ασφάλεια και γρήγορα, ενισχύοντας το conversion rate και ελαχιστοποιώντας το cart abandonment.

Πέρα από τα παραπάνω, φροντίζουμε η πίστωση των χρημάτων στον λογαριασμό

της επιχείρησης να πραγματοποιείται καθημερινά νωρίς το πρωί, καθώς θεωρούμε την άμεση πίστωση ως τις πιο σημαντικές της ανάγκες, προκειμένου η επιχείρηση να έχει ρευστότητα για τις καθημερινές της λοιπές συναλλαγές.

Τέλος, με λύσεις Α2Α, όπως το IRIS Online payments (IRIS P2B), ο επιχειρηματίας βλέπει άμεσα την πίστωση των χρημάτων στον λογαριασμό του και μειώνει δραστικά-εξορθολογίζει το κόστος προμήθειας των ηλεκτρονικών συναλλαγών.

Ποιες στρατηγικές, πιθανόν, θα ακολουθήσει η NBG Pay για την επέκταση των υπηρεσιών της στον ψηφιακό κόσμο του e-Commerce;

Η NBG Pay έχει θέσει ως πρωταρχικό στόχο

να παρέχει το μέγιστο επίπεδο εξυπηρέτησης

στον πελάτη, καθώς επίσης όλες τις διαθέσιμες μεθόδους πληρωμών για την άριστη εξυπηρέτηση των πελατών της επιχείρησης, αξιοποιώντας Εναλλακτικές και Τοπικές Μεθόδους Πληρωμών, ψηφιακά πορτοφόλια –πέραν των ήδη υποστηριζόμενων Google Pay και Apple Pay–, ενσωματώνοντάς τα στα e-Commerce συστήματα-πλατφόρμες μας και ενεργοποιώντας τα με ελάχιστες ή μηδαμινές απαιτήσεις υλοποίησης από την επιχείρηση.

Οι επιχειρήσεις ηλεκτρονικού εμπορίου επιθυμούν κυρίως μια “eCommerce-in-a-box” ενοποιημένη λύση, με όλα τα εργαλεία που θα τους επιτρέψουν να δημιουργήσουν ένα website αν δεν έχουν, θα τους προσφέρουν

κάθε πιθανή μέθοδο διασύνδεσης (integration model) με την πύλη πληρωμών, θα τους παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τη συναλλακτική συμπεριφορά των πελατών τους (AI) και εργαλεία προωθητικών ενεργειών (marketing campaigns), ακόμα και προγράμματα επιβράβευσης (loyalty schemes).

Είμαστε παρόντες σε όλους τους κλάδους, γνωρίζοντας τις ιδιαίτερες επιχειρησιακές

ανάγκες τους, προσφέροντας καθετοποιημένες λύσεις και καλύπτοντας όλα τα κανάλια της επιχείρησης μέσα από μια ολιστική, πολυκαναλική και πολυεπίπεδη προσέγγιση (omnichannel) ως προς την εμπειρία πελάτη.

Με τεχνολογίες αιχμής, όπως EMV 3DS (3DS v2.2) Tokenisation σε επίπεδο πύλης πληρωμών (payment gateway), αλλά και σε επίπεδο interchange network (λ.χ. Visa, Mastercard), αλλά και ενσωματωμένους Risk Scoring μηχανισμούς κατά τη διενέργεια online συναλλαγών, εξασφαλίζουμε τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια των ευαίσθητων δεδομένων από άκρη σε άκρη και ελαχιστοποιούμε τον κίνδυνο απάτης και τυχόν αμφισβητήσεων που επηρεάζουν αρνητικά την εμπειρία των κατόχων καρτών. Παράλληλα, εργαζόμαστε καθημερινά για να επιταχύνουμε το λανσάρισμα νέων λειτουργικοτήτων για τις επιχειρήσεις μας και να προσφέρουμε υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας.

Γιατί να επιλέξει μια επιχείρηση

e-Commerce την NBG Pay;

Η NBG Pay είναι ένας αξιόπιστος πάροχος υπηρεσιών πληρωμών και εκκαθάρισης συναλλαγών, με τοπική παρουσία και δεκαετίες εμπειρίας.

Συνδυάζουμε την εμπειρία και τεχνογνωσία

δεκαετιών στον χρηματοοικονομικό τομέα, ως Εθνική Τράπεζα, με τις τεχνολογίες αιχμής και τις καινοτόμες λύσεις που προσφέρει η Global Payments, ηγέτιδα εταιρεία παροχής υπηρεσι-

ών πληρωμών σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτός ο συνδυασμός πολυετούς εμπειρίας, τοπικής παρουσίας, τεχνογνωσίας, όπως και στρατηγικών συνεργασιών, διασφαλίζει την καλύτερη κατανόηση των τοπικών αναγκών και προτύπων, άρα και εξατομικευμένων λύσεων. Οι λύσεις που παρέχει η NBG Pay έχουν προσαρμοστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να παρέχει σε μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις αξιόπιστες λύσεις, σύμφωνα με τις επιχειρησιακές τους ανάγκες. Συγκεκριμένα, οι λύσεις e-Enterprise για μεγάλες επιχειρήσεις και e-Simplify για SMEs φροντίζουν για την κάλυψη των διαφορετικών αναγκών. Η NBG Pay χρησιμοποιεί υψηλά πρότυπα ασφάλειας και τις βέλτιστες πρακτικές για τη διενέργεια ηλεκτρονικών συναλλαγών, επενδύοντας σε προηγμένες τεχνολογικές λύσεις, βοηθώντας τις επιχειρήσεις να παραμείνουν ανταγωνιστικές και να προσελκύσουν νέους πελάτες. Σήμερα, η ασφάλεια στο εμπόριο και μάλιστα στο ηλεκτρονικό, αναδεικνύεται καθοριστικός παράγοντας επιλογής συνεργασιών για κάθε έμπορο. Επειδή τα εμπορικά περιθώρια στον καιρό της παγκοσμιοποίησης στενεύουν αδιάκοπα, οι απάτες στις συναλλαγές ενδέχεται να μετατρέψουν μια εμπορική επιχείρηση σε ζημιογόνα, ακόμη και με μία μόνο ατυχή συναλλαγή. Είναι, λοιπόν, πρωταρχικό κριτήριο επιλογής συνεργάτη η εμπειρία, η πληροφόρηση και τα συστήματα ασφαλείας που κάποιος σαν την NBG Pay μπορεί να προσφέρει.

Παράλληλα προσφέρει ανταγωνιστικές τιμές, καθώς και εξειδικευμένους συμβούλους για την εξυπηρέτηση των αναγκών των επιχειρήσεων κάθε μεγέθους. • • •

απολογισμός - 10th Digital Banking Forum

Ο κ. Διονύσης Γρηγοράτος, Managing Director, Nexi Greece, ανέφερε ότι η διείσδυση των μη μετρητών παραμένει σε χαμηλό

επίπεδο στην Ελλάδα. «Η επιδημία λειτούργησε ως επιταχυντής.

Το 2022, για πρώτη φορά, η αξία των συναλλαγών που έγινε

μέσω καρτών ξεπέρασε την αξία αναλήψεων σε μετρητά. Μέσω

του ψηφιακού μετασχηματισμού έρχεται η διασύνδεση της ΑΑΔΕ

με τα POS. Ο χώρος των πληρωμών φεύγει από μία δραστηριότητα των τραπεζών και γίνεται αυτόνομη, από εξειδικευμένους “παίκτες” στον χώρο. Έχουμε καθήκον να δημιουργήσουμε το οικοσύστημα πληρωμών, να κάνουμε εμπόρους και καταναλωτές να αισθανθούν ασφαλείς» είπε.

Η κ. Σταυρούλα Καμπουρίδου, Διευθύνουσα Σύμβουλος, ΔΙΑΣ ΑΕ, ανέφερε ότι μπήκαν τέσσερις μεγάλοι «παίκτες» στον

τομέα. «Έρχονται πολλές λύσεις, klarna, payzy κτλ. Βλέπουμε

Τσιπτσής, Assistant General Manager-Advanced Analytics & Campaign Management, Eurobank.

Γεωργουλέας, Ιδρυτής του Ομίλου Global Money Managers Ltd & Διευθύνων Σύμβουλος του Επενδυτικού Ομίλου Global Group SA.

Ιούλιος - Αύγουστος 2023

μια έντονη

κινητικότητα στην Ελλάδα. Τα τελευταία δύο χρόνια, ως ΔΙΑΣ, κινούμαστε με double digit growth. Πλέον, έχουμε 1,7 εκατομμύρια χρήστες. Έχουμε αύξηση και στο account to account payments. Δώσαμε πρόσβαση στη χώρα ώστε να στέλνουν και να παίρνουν πληρωμές εντός δευτερολέπτων. Είμαστε μεν paytech, αλλά συνεργαζόμαστε ως hub με όλο το τραπεζικό σύστημα. Τα μέλη μας όμως δεν μόνο τράπεζες. Το collaboration αποτελεί πρόκληση για εμάς» τόνισε.

Ο κ. Ιωάννης Κιτιξής, CEO, Worldline Greece, σημείωσε ότι το Ελληνικό Δημόσιο συνέδραμε στη μεγαλύτερη χρήση ηλεκτρονικών πληρωμών (τέλη, φόροι κτλ.). Μία στις τέσσερις συναλλαγές ολοκληρώνεται μέσα από wallet σε φυσικά σημεία. «Ως εταιρεία, παρακολουθούμε την τεχνολογία και τις τάσεις. Προσπαθούμε να απλοποιήσουμε τον τρόπο που κάνει πληρωμές ο πελάτης. Το κανονιστικό πλαίσιο αποτελεί μια πρόκληση. Η τεχνολογία τρέχει με γοργούς ρυθμούς, αλλάζουν οι ανάγκες και ο κόσμος μας πρέπει να εκπαιδευτεί» είπε.

Ο κ. Αντίγονος Παπαδόπουλος, CEO, Cardlink a Worldline brand, επεσήμανε: «Τα δύο τελευταία χρόνια, γενικότερα, έχουμε περάσει από το “πρέπει” στο “θέλω”. Δεν υπάρχει ταμπού για ένα μικρό ποσό να χρησιμοποιείς ψηφιακό εργαλείο. Όλο και περισσότεροι χρησιμοποιούν wallet. Οι επιχειρήσεις αναζητούν συνεχώς καινούργια εργαλεία. Το payment είναι ένα μέρος του παιχνιδιού. Οι άνθρωποι είναι ένα μείζον ζήτημα, ώστε να βρούμε “μυαλά”».

Ο κ. Χριστόφορος Χατζόπουλος, General Manager, NBG Pay, ανέφερε ότι το σημείο καμπής ήταν τα capital controls. «Όλοι έσπευσαν να βάλουν POS. Πέντε εταιρείες, με αποτίμηση 1,5 δισ., δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Τα τελευταία δύο χρόνια, έγινε καλύτερη οργάνωση όλων των πρωτοβουλιών που ξεκίνησαν το 2015. Το Soft POS είναι ένα σημείο που μπορεί να ενώσει πολλές τεχνολογίες. Η μεγαλύτερη πρόκληση του “σήμερα” είναι η τεχνολογία. Πολλές θα εξαφανιστούν, αλλά θα εμφανιστούν νέες. Πιθανόν μια εξέλιξη που

Πλούσας, Ιδρυτής και CEO, FUND4ALL.

Ohad Maimon, CEO, Hyp.

Ο κ. Νίκος Αναστόπουλος, Field Sales Representative, Google Cloud, στην ομιλία του με τίτλο «Αξιοποίηση των Google Cloud Data &AI λύσεων για τον χρηματοπιστωτικό τομέα», μίλησε για τις προκλήσεις στον χώρο, τις αυξανόμενες απαιτήσεις πελατών, την AI, τη μηχανιστική μάθηση. Η ομιλία περιστράφηκε κυρίως γύρω από τα παρακάτω θέματα: Data & AI and Financial Services, Google Data & AI Platform, Why Google for Data and AI.

Ο κ. Θωμάς Πούτας είναι Digital Business Development Manager της Amplus, η οποία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους Systems Integrators στην ελληνική αγορά, παρέχοντας ολοκληρωμένες λύσεις πληροφορικής σε συνεργασία με τους καλύτερους παγκοσμίως κατασκευαστές του κλάδου. Ο κ. Πούτας παρουσίασε το νέο προϊόν SCORIP, το οποίο μπορεί να κάνει συγκριτική αξιολόγηση μεταξύ εταιρειών, υπομονάδων, τμημάτων, ομάδων, προϊόντων, υπηρεσιών, έργων, τιμολογήσεων, προσφορών και άλλων μεταβλητών.

Ο κ. Σωκράτης Πλούσας, Ιδρυτής & CEO, FUND4ALL (2020), συνομίλησε με τον δημοσιογράφο Δημήτρη Μαλλά για τις fintech και τις προσπάθειες ανάπτυξής τους ως υπηρεσιών. «H FUND4ALL είναι εταιρεία από τον χώρο του fintech. Δεν κοιτάμε τίποτα άλλο. Ασχολούμαστε από startups μέχρι τράπεζες και έχουμε συνεργασία ήδη με δύο από τις συστημικές. Έχουμε πελάτες από τον τομέα του fintech, αλλά και εκτός τραπεζικού χώρου. Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της FUND4ALL είναι μακράν η ευελιξία» ανέφερε.

Στην ομιλία του με τίτλο “Do we really need love at first sight? Global trends and their impact on your UI/UX”, ο κ. Ohad Maimon, CEO, Hyp, αναφέρθηκε στις παγκόσμιες τάσεις που επικρατούν στον τομέα. Όπως επεσήμανε, κυρίαρχη νέα τάση διεθνώς σε σχέση με τους πελάτες αποτελεί το λεγόμενο «ανοιχτό banking». Μια ανοιχτή τραπεζική έχει σημασία, γιατί αυτήν τη στιγμή η εμπειρία του πελάτη είναι το Νο 1 ζητούμενο. Ο κ. Ohad Maimon επεσήμανε ότι, σήμερα, δεν υπάρχουν μοναδικά προϊόντα, οπότε οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί πρέπει να

εστιάζουν στο πόσο προσωπικοί μπορούν να γίνουν, δεδομένου του ότι η τάση είναι προς την υπερπροσωπικοποίηση

(Hyper-personalization).

Στην ομιλία του, με τίτλο “Personalization at scale & Customer Feedback Management”, ο κ. Κωνσταντίνος Τσιπτσής, Assistant General Manager-Advanced Analytics & Campaign Management, Eurobank, επεσήμανε ότι το σημαντικότερο είναι «να έχουμε μεγάλο μερίδιο στον πελάτη μας. Να είμαστε η βασική του τράπεζα. Απαιτείται προσωποποίηση. Σαν να τους γνωρίζουμε έναν προς έναν. Να μπορούμε να προσφέρουμε στον κάθε πελάτη το κατάλληλο μήνυμα, προϊόν ή υπηρεσία». Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρθηκε στη σπουδαιότητα του Recommendation Engine (τον κεντρικό εγκέφαλο κάθε οργανισμού).

Με τον τρόπο αυτό, όπως αναφέρθηκε, δημιουργούνται προσωποποιημένες καμπάνιες ενημέρωσης και πώλησης, ενώ μετρώνται και τα επίπεδα αποτελεσματικότητας. Η επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης θα αλλάξει τον επαγγελματικό προσανατολισμό τα επόμενα χρόνια» τόνισε ο κ. Τσιπτσής.

O κ. Ηλίας Γεωργουλέας, Ιδρυτής, Όμιλος Global Money Managers Ltd, Διευθύνων Σύμβουλος, Επενδυτικός Όμιλος Global Group SA, ανέφερε στην παρουσίαση του ομίλου ότι τα αμοιβαία κεφάλαια αποτελούν το καλύτερο επενδυτικό εργαλείο σε όλο τον κόσμο. Προσφέρουν μέγιστη προστασία και αναρίθμητα φορολογικά πλεονεκτήματα. Ο όμιλος, σήμερα, διαθέτει πάνω από 350 εκατ. ενεργητικό και περισσότερα από 70 funds. Αποτελεί κορυφαία εταιρεία στην Κύπρο, με απόδοση άνω του 20% την τελευταία τριετία. Όπως επεσήμανε, δημιουργούν tailor-made προϊόντα για τους πελάτες τους.

PANEL II

Στο Panel ΙΙ, με θέμα «Τα startups και το fintech οικοσύστημα» και με συντονιστή τον δημοσιογράφο Δημήτρη Μαλλά, ο κ. Μάνος Μακρομάλλης, Πρόεδρος, ΣΕΚΕΕ, Διευθύνων Σύμβουλος, Excelon, ανέφερε ότι η Excelon αποτελεί ένα από τα λίγα ελληνικά startups

Ομιλητές (από αριστερά): Μάνος Μακρομάλλης, Διευθύνων Σύμβουλος, Excelon, Αιμίλιος Μάρκου, Συνιδρυτής και Εκτελεστικός Διευθυντής,

Ομιλητές (από αριστερά): Σοφία Γαλάτουλα, Επικεφαλής Προϊόντων, tbi bank στην Ελλάδα, Άγγελος Φιλίππου, Διευθυντής Πληροφορικής και Ψηφιακής Τραπεζικής, Συνεταιριστική Τράπεζα Ηπείρου, Κωνσταντίνος Φρυδάκης, Chief Retail & Digital Officer, Attica Bank, Έφη Μπήτρου, Director, Head of Digital Business, Εθνική Τράπεζα. Συντονιστής: Δημήτρης Μαλλάς, Δημοσιογράφος.

και τέλη κυκλοφορίας, χρηματοδοτήσεις και άλλα» ανέφερε ο κ. Μάρκου. Όπως σημείωσε: «Το πρόβλημα στην Ελλάδα, αυτήν τη στιγμή, είναι ότι μας λείπουν 34 δισ. για την ανανέωση του στόλου και άλλα τόσα για τα σπίτια. Πώς θα περάσει αυτό από τους φορείς χρηματοδότησης στον καταναλωτή; Ουσιαστικά, το bancassurance θα γίνει assurance bank».

PANEL III

Παναγιώτης Πολύδωρος, Country Manager for Greece, Cyprus & Malta, Mastercard στο Fireside Chat με τον Δημήτρη Μαλλά.

στον τομέα fintech. Φέρνει κοντά τον κόσμο του ηλεκτρονικού χρήματος και των ψηφιακών νομισμάτων. Ο πελάτης της Excelon κατέχει το ψηφιακό του νόμισμα, ενώ προσφέρεται και η δυνατότητα του ανταλλακτηρίου. Όπως τόνισε: «Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι είναι το loyalty. Στο δικό μας blockchain υπάρχει το δικό μας ψηφιακό νόμισμα επιβράβευσης, το Excelon coin. Αυτό μας δίνει μια μοναδικότητα, γιατί μπορεί να χρησιμοποιηθεί παντού».

Ο κ. Αιμίλιος Μάρκου, Συνιδρυτής & Εκτελεστικός Διευθυντής, Hellas

Direct, ανέφερε ότι η εταιρεία του έχει ήδη 1 εκατομμύριο καταναλω-

τές σε τρεις χώρες. «Τα τελευταία χρόνια, πετύχαμε όλο το mobility

οικοσύστημα σε αυτόν τον τομέα να μπορεί να περνάει από εμάς.

Δηλαδή, αφού έχουμε την ασφάλιση, να μπορούν να πληρώνονται

Στο Panel ΙΙI, με τίτλο «Πώς προσαρμόζονται οι τράπεζες στα δεδομένα της digital εποχής» και με συντονιστή τον δημοσιογράφο Δημήτρη Μαλλά, η κ. Σοφία Γαλάτουλα, Επικεφαλής Προϊόντων, tbi bank στην Ελλάδα, ανέφερε: «Η πανδημία άλλαξε όλους τους κλάδους. Το δικό μας μοντέλο ήταν ήδη ψηφιακό. Εκεί, ωστόσο, που είδαμε μεγάλη αλλαγή ήταν το πελατολόγιο. Ήρθαν πολλοί σ’ εμάς που δεν ήταν αρχικά στο target group. Μεγαλύτερες ηλικίες, πιο παραδοσιακές επιχειρήσεις κ.λπ. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός στην Ελλάδα βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. Είναι να γίνουν πολλά ακόμα». Σημείωσε επίσης: «Θέλουμε να βρισκόμαστε εκεί που είναι η ανάγκη του κάθε πελάτη. Θέλουμε να εξυπηρετήσουμε όλους αυτούς που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν από τις ελληνικές τράπεζες». Συμπλήρωσε ακόμη: «Η μεγαλύτερη πρόκληση, σήμερα, είναι η ταχύτητα. Ο πελάτης από εμάς περιμένει άμεση ανταπόκριση».

Η κ. Έφη Μπήτρου, Director, Head of Digital Business, Εθνική Τράπεζα, ανέφερε: «Την Covid εποχή χαρακτήρισε η ενίσχυση του digital, με ραγδαία αύξηση των ψηφιακών συναλλαγών. Ως συνέ-

πεια αυτού, είχαμε και την αύξηση των περιστατικών απάτης. Αποτελεί μια ανησυχητική πραγματικότητα και πλέον οι τράπεζες έχουν πραγματοποιήσει σημαντικές επενδύσεις στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, αποτρέποντας τα περισσότερα περιστατικά». Επεσήμανε

ακόμη ότι «αλλάζουν τα customer journeys, με κοινό παρονομαστή

την καλύτερη δυνατή εμπειρία του πελάτη». Προς την κατεύθυνση

αυτή η Εθνική θα διαθέσει, το επόμενο διάστημα, νέες υπηρεσίες και

εργαλεία για τις ανάλογες ηλικιακές ομάδες.

βλέπουμε το επόμενο κύμα (phygital), όπως είναι ήδη στο εξωτερικό. Η μεγάλη πρόκληση έχει να κάνει με το οικοσύστημα. Με τους συνεργάτες που “τραβάνε” όλο και περισσότερες τραπεζικές υπηρεσίες».

Στο fireside chat της ημέρας, ο κ. Παναγιώτης Πολύδωρος, Country Manager for Greece, Cyprus & Malta, Mastercard, τόνισε: «Τα μετρητά παραμένουν “βασιλιάς”, αλλά είμαστε στα τελευταία χρόνια της κυριαρχίας τους. Στην Ελλάδα οι κάρτες είναι ο βασικός τρόπος που ο καταναλωτής πληρώνει ηλεκτρονικά». Περαιτέρω, ανέφερε ότι:

διοργάνωση

Ο κ. Άγγελος Φιλίππου, CIO & CTO of Cooperative Bank of Epirus, ανέφερε: «Παρότι είμαστε μια μικρή περιφερειακή τράπεζα, έχουμε κάνει μεγάλα βήματα, ήδη από την προ Covid εποχή. Φέραμε κοντά

στις νέες τεχνολογίες τις μεγαλύτερες ηλικίες». Όπως ανέφερε, τις επόμενες ημέρες, η Συνεταιριστική Τράπεζα Ηπείρου θα κυκλοφορήσει νέες κάρτες. «Έχουμε επενδύσει πολύ στο ΑΙ, κυρίως στο κομμάτι της ασφάλειας. Μας ενδιαφέρει και η επαφή στο κατάστημα, λόγω του τοπικού χαρακτήρα. Πρέπει να συνεχίσουμε να ακούμε τους πελάτες μας, ενισχύοντας μια phygital λειτουργία. Θα πάμε ακόμα πιο μακριά ψηφιακά, θα συνεχίσουμε να ενισχύουμε την τοπική κοινωνία και θα επεκταθούμε».

30.05.23

Σήμερα, είμαστε στο 38%, από 8% πριν από μία επταετία, στη χρήση κάρτας. Έχουμε, πλέον, συγκλίνει με τον μέσο όρο της Ευρώπης.

The fintech era

Με τη διείσδυση των καρτών περιορίστηκε η απώλεια ΦΠΑ.

Το νέο τοπίο στις ψηφιακές

πληρωμές και συναλλαγές

Έχουμε τα περισσότερα τερματικά ανά κάτοικο στην Ευρώπη, ωστόσο υπάρχει ακόμα δουλειά να γίνει. Π.χ. δεν πρέπει ο τουρίστας να μην μπορεί να βρει εύκολα ταξί που να δέχεται κάρτα.

Ο

κ. Κωνσταντίνος Φρυδάκης, Γενικός Διευθυντής Λιανικής και Ψηφιακής Τραπεζικής, Attica Bank, δήλωσε: «Σαν οργανισμοί και δομές, οι τράπεζες υιοθέτησαν την τηλεργασία. Το τεχνολογικό μέρος επιλύθηκε, γενικά, επιτυχώς και γρήγορα και, τελικά, φτάσαμε στο “ιερό δισκοπότηρο”, που έχει να κάνει με την κουλτούρα. Έχουν γίνει άλματα και σε αυτόν τον τομέα. Κάθε μέρα που περνάει συντελούνται όλο και περισσότερο. Αυτές οι συνθήκες θα φέρουν τις ελληνικές τράπεζες στην “επόμενη ημέρα”». Πρόσθεσε δε ότι «οι τράπεζες κινούνται στην ψηφιοποίηση των δικών τους καναλιών. Θ’ αρχίσουμε και στην Ελλάδα να

AI και Cloud αλλάζουν το τοπίο στον χρηματοπιστωτικό τομέα

Δεν έχουμε υιοθετήσει τα ψηφιακά πορτοφόλια στον βαθμό

που θα μπορούσαμε. Είμαστε περί το 15%, μακριά ακόμα από

Τα νέα customer journeys των τραπεζών και οι νέοι “παίκτες”

τον μέσο όρο της Κεντρικής Ευρώπης, που είναι 23%.

Στο ηλεκτρονικό εμπόριο έχει αυξηθεί η διείσδυση των καρτών.

Αυτήν τη στιγμή, είναι στο 27%, ενώ προ Covid ήταν στο 20%.

Στην Ευρώπη είμαστε οι καλύτεροι σε εμπειρία πελάτη στο

bronze sponsors

LiveOn hybrid event

silver sponsors

ηλεκτρονικό εμπόριο. • • •

premium corporate participations

corporate participations

υπό την αιγίδα

χορηγοί επικοινωνίας

# dbfo23 ethosevents.eu

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΤΟ

Στις σελίδες αυτές θα

βρείτε τους τίτλους

ειδήσεων και άρθρων

που έχουν δημοσιευθεί

τον τελευταίο μήνα στο portal

MYTILINEOS: Μια εξαγορά που σηματοδοτεί ένα

μεγάλο κεφάλαιο για τον Κλάδο M Metals

Την υπογραφή συμφωνίας με τη γαλλική IMERYS για την εξαγορά του 100% των μετοχών της εταιρείας IMERYS ΒΩΞΙΤΕΣ ανακοίνωσε η MYTILINEOS. Η συμφωνία αφορά στο σύνολο των δραστηριοτήτων για την εξόρυξη βωξίτη στην περιοχή της Φωκίδας, που πλέον θα εντάσσονται στον Κλάδο Μεταλλουργίας (M Metals) της MYTILINEOS.

Με τη συμφωνία αυτή, όπως επισημαίνει η εταιρεία, αυξάνεται η δυναμικότητα παραγωγής βωξίτη της εξορυκτικής δραστηριότητας που διαθέτει ήδη η MYTILINEOS μέσω της Δελφοί-Δίστομον, της οποίας η ετήσια παραγωγή ανέρχεται στους 570.000 τόνους βωξίτη.

▶▶▶ ΟΛΘ: Εγκαινιάζει την εμπορική σύνδεση Θεσσαλονίκης με Σκόπια

Νέα υπηρεσία τακτικών δρομολογίων

για τη μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων

με τρένο, η οποία θα συνδέει σε εβδομαδιαία βάση τον Λιμένα Θεσσαλονίκης με τα Σκόπια, εγκαινιάζει στις 6 Σεπτεμβρίου 2023 η ΟΛΘ ΑΕ. Τα τρένα, όπως γνωστοποιεί με ανακοίνωσή της, θα αναχωρούν από τη Θεσσαλονίκη κάθε Τετάρτη και θα φτάνουν στα Σκόπια την ίδια ημέρα, ενώ η παροχή της νέας υπηρεσίας συνδυασμένων μεταφορών είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας της εταιρείας με 11 ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς. Υπενθυμίζοντας ότι συμπληρώνεται ένα έτος από την έναρξη της σιδηροδρομικής σύνδεσης μεταξύ της Θεσσαλονίκης και της

Σε δεύτερο στάδιο, η IMERYS Βωξίτες θα

συγχωνευθεί με την 100% θυγατρική

Δελφοί Δίστομον, με παραγωγή πλέον άνω του 1,2 εκατ. τόνων και πλήρη εκμετάλλευση των συνεργειών. Σημαντικό ρόλο στην απόφαση της MYTILINEOS για τη νέα εξαγορά, με την ακόμα μεγαλύτερη συνολική επένδυση που θα ακολουθήσει, έπαιξε η πρόσφατη απόφαση της ΕΕ για την ένταξη του βωξίτη, της αλούμινας και του αλουμινίου στη λίστα του European Raw Materials Act, που η Ένωση θεωρεί ότι πρέπει να υποστηριχθούν με κάθε τρόπο και να μειωθεί, όσο αυτό είναι δυνατόν, η εξάρτηση της Ευρώπης από τα πλέον απαραίτητα αυτά μέταλλα για την Πράσινη Μετάβαση.

πόλης Νις, της Δημοκρατίας της Σερβίας, η εταιρεία σημειώνει ότι, με την επέκταση των δραστηριοτήτων της στις δύο πόλεις, εντείνει το αποτύπωμά της στον τομέα των υπηρεσιών συνδυασμένων μεταφορών, προσφέροντας στους πελάτες της αξιόπιστες, αποδοτικές και περιβαλλοντικά φιλικές επιλογές μεταφορών. «Πρόκειται για μια στρατηγική επιλογή που στοχεύει στην περαιτέρω ανάπτυξη της συνδεσιμότητας του Λιμένα Θεσσαλονίκης με τις χώρες της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης», όπως επισημαίνεται.

▶▶▶ Νέα εποχή στο λιανεμπόριο: Τα Μedia Markt παραδόθηκαν στα “Public + home”

Μετά από 18 ολόκληρα χρόνια, τα Media Markt παραδίδουν τη θέση τους

στα Public. Η στενή συνεργασία των

δύο brands λιανικής έθεσε ισχυρές

βάσεις για τη συνδημιουργία του πρωτοποριακού concept “Public + home”.

Ο CEO της εταιρείας του Public Group, Ρόμπι Μπουρλάς, δήλωσε: «Η πλήρης

απορρόφηση της Media Markt και η

μετατροπή των καταστημάτων της σε

“Public + home” είναι ιστορική στιγμή

για το εγχώριο λιανεμπόριο. Είμαστε

περήφανοι που θα ενσωματώσουμε

όχι μόνο το σύνολο των προϊόντων και

υπηρεσιών Media Markt στα Public,

αλλά κυρίως των ανθρώπων της, που

έχουν υψηλή τεχνογνωσία και αγάπη

για τον πελάτη. Τα νέα μας καταστήμα-

τα φέρνουν έναν ασύγκριτο συνδυασμό

εξειδίκευσης και εμπειρίας, που θα το αντιληφθεί κάποιος όταν τα επισκεφθεί». Σύμφωνα με την ανακοίνωση, «τα καταστήματα Media Markt σε Αττική, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Λάρισα και Ρόδο έχουν ήδη αναβαθμιστεί σε “Public + home”, ενσωματώνοντας την τεράστια ποικιλία οικιακών συσκευών, τις ανταγωνιστικές προσφορές της Media Markt και τις στρατηγικές συμφωνίες με κορυφαίες μάρκες, όπως Miele, NEFF, Samsung, LG, Bosch, Siemens, Pitsos, Philips, Liebherr, Whirlpool κ.ά. Τα 13 καταστήματα “Public + home” διαθέτουν τεράστιους χώρους, που φιλοξενούν με άνεση όλη την γκάμα προϊόντων».

▶▶▶ Αλλάζουν οι κανόνες στο

Airbnb

Η κυβέρνηση δρομολογεί σύντομα

νέους κανόνες και αλλαγές στο καθεστώς της δραστηριότητας των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Σύμφωνα με

πληροφορίες, στο νέο θεσμικό πλαίσιο

θα γίνεται σαφής διάκριση μεταξύ των

μικροϊδιοκτητών και των επαγγελματιών επενδυτών του κλάδου, που διαθέτουν πολλά ακίνητα προς μίσθωση. Οι τελευταίοι θα υπαχθούν σε καθεστώς ΦΠΑ. Απαλλαγή από ΦΠΑ θα έχουν μόνο οι δικαιούχοι του μισθώματος που είναι φυσικά πρόσωπα και έχουν καταχωρίσει στη σχετική πλατφόρμα της ΑΑΔΕ μικρό αριθμό ακινήτων (δύο ή τρία με βάση την επικρατέστερη πρόταση). Εξετάζεται να τεθεί και πλαφόν στις ημέρες μίσθωσης των ακινήτων ανά έτος. Ωστόσο, φαίνεται

να απομακρύνεται ο

καθορισμός από

την τοπική αυτοδιοίκηση του αριθμού

των ακινήτων που μπορούν να διατεθούν για βραχυχρόνια μίσθωση σε κάθε περιοχή. Στόχος είναι να μπει τάξη σε

μια ραγδαία αναπτυσσόμενη αγορά, που λειτουργεί όμως συχνά στην γκρίζα ζώνη μεταξύ ξενοδοχίας και ενοικίασης ακινήτου.

▶▶▶ Περί κτηρίου Μποδοσάκη

και πιθανών διεκδικητών…

Εσείς εάν ήσασταν κυρίαρχος της Πλατείας Συντάγματος, με μια Grande Bretagne, ένα King George, με το Athens Capital να «πηγαίνει σφαίρα», και… η κόρη σας επένδυε στο project των (συμπληρωματικών) σουϊτών

στο παρακείμενο της Ζαλοκώστα, θα θέλατε έναν τρίτο στην περιοχή και μάλιστα σε απόσταση 200 μέτρων; Πολύ δε περισσότερο από τη στιγμή που θα επρόκειτο για το εμβληματικό κτήριο Μποδοσάκη, επί της Αμαλίας, απέναντι από τον Εθνικό Κήπο και με θέα προς τους Στύλους του Ολυμπί -

ου Διός; Θεωρητικό μεν το ερώτημα,

καθώς ουδέποτε τέθηκε σε επιχειρη-

ματική/εφοπλιστική ομήγυρη, πλην όμως ουσιαστικό ως προς την απάντησή του, καθώς πρόκειται για έναν από τους πιο prestigious διαγωνισμούς που

Intelligence, not just news.

έχουν γίνει στον κλάδο του hoteling της πρωτεύουσας. Με την Αθήνα από τους ταχύτερα ανερχόμενους city break προορισμούς στην Ευρώπη, με τις προβλέψεις επαγγελματιών του χώρου να παραπέμπουν σε 10 εκατομμύρια επισκέπτες το 2024, με τους επιτελείς της Aegean να κάνουν λόγο για διευρυμένη τουριστική περίοδο –μακράν πέραν των εορτών των Χριστουγέννων–, είναι προφανές πως ο πλέον θερμά ενδιαφερόμενος να αποκτήσει το γωνιακό της

Αμαλίας δεν μπορεί να είναι άλλος από τον Θανάση Λασκαρίδη.

▶▶▶ Τέρνα Ενεργειακή και nvisionist συνεργάζονται στο μεγαλύτερο Αιολικό Πάρκο

στην Ελλάδα

Τη συνεργασία της με την Τέρνα Ενεργειακή για την εγκατάσταση του πολυβραβευμένου διεθνώς συστήματος

nvbird στο μεγαλύτερο αιολικό πάρκο της χώρας ανακοινώνει η nvisionist.

Το συγκεκριμένο έργο αποτελεί τη ναυαρχίδα των υπό κατασκευή έργων της Τέρνα Ενεργειακής, βρίσκεται στην περιοχή της Νότιας Εύβοιας και θα αποτελέσει το μεγαλύτερο αιολικό πάρκο στην Ελλάδα, με συνολική εγκατεστημένη ισχύ 330 MW και 111 ανεμογεννήτριες, ενώ αναπτύσσεται με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον και στο τοπικό οικοσύστημα, αξιοποιώντας τις πλέον σύγχρονες τεχνολογίες περιβαλλοντικής διαχείρισης και προστασίας της βιοποικιλότητας. Παράλληλα, η εγκατάσταση του καινοτόμου συστήματος ανίχνευσης και παρακολούθησης πτηνών nvbird (Bird Detection & Monitoring System) στο συγκεκριμένο έργο αποτελεί και τη μεγαλύτερη ενιαία εγκατάσταση συστήματος αποτροπής πρόσκρουσης πτηνών σε ανεμογεννήτριες στον κόσμο. • • •

3M COMPANY

Εταιρεία Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης (NYSE), ΗΠΑ [Bloomberg Ticker: MMM:US] [Reuters Ticker: MMM.N]

Κλάδος Δραστηριότητας: Βιομηχανία / Χαρτοφυλάκια

Τιμή Μετοχής

3 Μαρτίου 2023

στο Χρηματιστήριο (σε $) $ 111,26

Αρ. Μετοχών (σε εκατ.)

Χρ. Αξία (σε εκατ. $)

Μέσος Ημ. Όγκος Συν. (52 εβδ.)

Συντελεστής Beta

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Πορεία Τιμής Μετοχής & Δείκτη (Τελευταία 5 Έτη, Βάση = 100)

ΕΤΑΙΡΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ

Η 3M Company είναι μια διαφοροποιημένη εταιρεία τεχνολογίας. Η Εταιρεία είναι κατασκευαστής και ασκεί εμπορική δραστηριότητα για ένα χαρτοφυλάκιο διαφοροποιημένων προϊόντων και υπηρεσιών. Λειτουργεί σε 4 τομείς: Ασφάλεια και Βιομηχανία, Μεταφορές και Ηλεκτρονικά, Υγεία, καθώς και Καταναλωτικά Προϊόντα.

Αποτελέσματα 9μήνου 2022 & 2021 (Όμιλος, σε εκατ. $)

Πηγή:Εταιρεία.Σημείωση:Τοοικονομικόέτοςλήγειστις31Δεκεμβρίου.

2021:ΙανουάριοςέωςΔεκέμβριος2021. Έτος2022:ΙανουάριοςέωςΔεκέμβριος2022.

Ηπληροφόρησηπουπεριλαμβάνεταιστοπαρόνέγγραφοβασίζεταισεδεδομέναπουέχουνληφθείαπόαναγνωρισμένεςστατιστικέςυπηρεσίες,δημοσιευμένεςαναφορέςήπληροφορίες,ήάλλεςπηγέςπουθεωρούνταιαξιόπιστες.Ωστόσο,ηπληροφόρησηαυτήδενέχειεξακριβωθείαπότηVRSκαιηVRSδενπαραθέτειδηλώσειςγιατηνακρίβειακαιτηνπληρότητάτης.Ηπληροφόρησηαλλάκαιοποιαδήποτεδηλωθείσα άποψηδεναποτελούνπροσφοράγιαπώλησηήπρότασηγιαπροσφοράπώλησηςοποιωνδήποτεμετοχών,δικαιωμάτωνπροτίμησης,μετατρέψιμωναξιόγραφωνήδικαιωμάτωνπροαίρεσηςτων«καλυπτόμενων εταιριών»

• Για τις ανάγκες σύνταξης των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων βάσει των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων

• Για την εξεύρεση της αξίας μιας επιχείρησης σε θέματα εξαγορών, συγχωνεύσεων και συμμετοχής στρατηγικού επενδυτή • Για θέματα φορολογικής συμμόρφωσης και για την ανάγκη ακροαματικής διαδικασίας ενώπιον

Βασικά

Ηπληροφόρησηπουπεριλαμβάνεταιστοπαρόνέγγραφοβασίζεταισεδεδομέναπουέχουνληφθείαπόαναγνωρισμένεςστατιστικέςυπηρεσίες,δημοσιευμένεςαναφορέςήπληροφορίες,ήάλλεςπηγέςπουθεωρούνταιαξιόπιστες.Ωστόσο,ηπληροφόρησηαυτήδενέχειεξακριβωθείαπότηVRSκαιηVRSδενπαραθέτειδηλώσειςγιατηνακρίβειακαιτηνπληρότητάτης.Ηπληροφόρησηαλλάκαιοποιαδήποτεδηλωθείσα άποψηδεναποτελούνπροσφοράγιαπώλησηήπρότασηγιαπροσφοράπώλησηςοποιωνδήποτεμετοχών,δικαιωμάτωνπροτίμησης,μετατρέψιμωναξιόγραφωνήδικαιωμάτωνπροαίρεσηςτων«καλυπτόμενων

Το επενδυτικό story στην παρούσα συγκυρία

Οι τραπεζίτες σχεδιάζουν τα επόμενα βήματά τους, μετά την επιτυχή υπέρβαση της «κρησάρας» των stress tests και της νέας βελτίωσης των ισολογισμών τους (δεύτερο τρίμηνο/εξάμηνο), προκειμένου να προσελκύσουν επενδυτικά κεφάλαια.

Μετά το ορόσημο της αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας από την DBRS, πλέον, στρέφονται στη συνεδρίαση της ΕΚΤ (14 Σεπτεμβρίου)

και προετοιμάζουν τα πλάνα που θα παρουσιάσουν στα funds, σε roadshows κ.λπ.

Ιδιαίτερα σημαντικό θεωρείται το χρηματοοικονομικό συνέδριο/παρουσίαση που διοργανώνει η Bank of America (19-21 Σεπτεμβρίου)

στο Λονδίνο. Όλοι οι διευθύνοντες σύμβουλοι των μεγάλων διεθνών

τραπεζών θα είναι παρόντες, όπως και οι CEOs των 4 συστημικών

τραπεζών της χώρας. Πρόκειται για το 28ο συνέδριο που διοργανώνεται κάθε χρόνο από την αμερικανική τράπεζα (συγκεκριμένα από το τμήμα BofA Securities). Το ίδιο διάστημα, επίσης στο Λονδίνο, η JPMC διοργανώνει συνέδριο για τις αναδυόμενες αγορές (Emerging Markets Conference Credit), που θα έχει και ελληνικό ενδιαφέρον, ακόμη περισσότερο στην περίπτωση που την προσεχή Παρασκευή ο καναδικός οίκος αξιολόγησης κάνει το κρίσιμο βήμα μπροστά. Επενδυτική βαθμίδα που για την απόκτησή της θα μετρήσει σημαντικά και η διαδικασία απομετοχοποίησης του ΤΧΣ από το εγχώριο συστημικό banking. Η ανάκτησή της θα έρθει ακόμη πιο κοντά αν με τους μακρο-δημοσιονομικούς στόχους που θέτει το οικονομικό επιτελείο προχωρήσει και η ανωτέρω διαδικασία, με προφανές το μεγαλύτερο ενδιαφέρον των ξένων να αποκτήσουν συμμετοχή/ πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα μιας χώρας που επανήλθε στην κατηγορία των επενδύσιμων.

Η αυλαία θα ανοίξει με την Eurobank, όπου η συμμετοχή του Ταμείου με μόλις 1,4% καθιστά τη διαδικασία εύκολη, πλην όμως ενδεικτική των προθέσεων των εμπλεκομένων, των δυνητικών επενδυτών αλλά και παραμέτρων που θα σχετίζονται λ.χ. με το τίμημα, τη χρηματιστηριακή αξία, το πιθανό premium κ.ά.

Η Διοίκηση της Eurobank έχει αιτηθεί την επαναγορά του ποσοστού που έχει το ΤΧΣ, πιθανότατα προς το τέλος Σεπτεμβρίου, με την αποτίμηση στα 5,992 δισ., μετά από άνοδο της μετοχής κατά 52,80% από την αρχή του έτους.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι με τη χρηματιστηριακή αντίδραση του τραπεζικού κλάδου έχει αυξηθεί αισθητά η αξία συμμετοχής του Ταμείου σε Eurobank, Εθνική, Πειραιώς, Alpha Bank, καθώς με την αποτίμηση ξεπερνά κατά τι τα 4 δισ., όταν πέρυσι τον Σεπτέμβριο μετά βίας αντιστοιχούσε σε 1,75 δισ. ευρώ. Το επενδυτικό story των συστημικών ενισχύεται και με την αισθητή βελτίωση των οικονομικών τους, αλλά και με τον σχεδιασμό για εκ νέου είσοδο σε νέες αγορές. Και οι τέσσερις έχουν «μαξιλάρι» πάνω από τα εποπτικά κεφάλαια (SREP), με την Εθνική να εμφανίζει πλεόνασμα 2,79 δισ., την Eurobank 2,62 δισ. πάνω από τα εποπτικά, την Alpha Bank 1,17 δισ. και περί τα 800 εκατ. η Πειραιώς.

Προφανώς, και εφόσον επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις των αναλυτών για το δεύτερο εξάμηνο, οι διοικήσεις θα ενεργοποιήσουν τη διαδικασία διανομής εσόδων/κερδών στους μετόχους/επενδυτές.

Στο πλαίσιο της επανατοποθέτησης σε νέες αγορές, ενδεικτική είναι η τελευταία αύξηση της συμμετοχής της Eurobank στο μετοχικό κεφάλαιο της Ελληνικής Τράπεζας στην Κύπρο.

διά ταύτα...