ΧΡΗΜΑ #466, Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023 by ethosMEDIA

Download the app

ΧΡΗΜΑ

www.banks.com.gr

ΦΑΚΕΛΟΣ ESG

Το ESG αποτύπωμα της εγχώριας επιχειρηματικότητας ΧΡΗΜΑ τ.466/ 09-10.2023

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ «ΧΡΗΜΑ» Η διοργάνωση-θεσμός για τις εισηγμένες στο ΧΑ εταιρείες

Παναγιώτης Καλαφατάς Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος, KALTEQ AE

«Η KALTEQ μπορεί να πρωταγωνιστήσει και στις αγορές του εξωτερικού»

211 955 0000

ISSN 1105-0470

leasing.sixt.gr

Βελτιώνουμε τη ζωή των ανθρώπων μέσω της διανομής καινοτόμων ιατρικών τεχνολογιών, παρέχοντας επιπλέον υποστηρικτικές υπηρεσίες στους πελάτες μας. Έχουμε ξεκινήσει ένα προσεκτικό, αλλά και επιθετικό, επιχειρηματικό άνοιγμα στις αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Βαλτικής και των Βαλκανίων.

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.466 / 09-10.2023 / € 6,00

ΤΡΑΠΕΖΕΣ: Νέα προγράμματα χρηματοδότησης - Νέοι τύποι καταστημάτων

ATHENS | MILAN | NEW YORK | NICOSIA

Global Reach Regional Focus AXIA Ventures Group Ltd (“ΑΧΙΑ”), is a leading regional investment banking group, with offices in Athens, Milan, Nicosia and New York. We provide advice to corporate clients and investment funds by putting our clients’ objectives at the epicenter and offering outstanding execution through a highly effective and customized approach to each and every situation. We believe in the value-add of assisting our clients navigate local complexities, hence we take great pride in our teams being comprised of highly skilled professionals with global experience, while being based on the ground across all our locations. Our services span the full range of strategic corporate finance assignments, including mergers & acquisitions, debt & equity capital raising, restructuring and general advisory. While we are industry agnostic and follow a generalist approach, we have developed sector expertise in Financial Institutions, Energy & Infrastructure, Real Estate & Hospitality, and Shipping & Transportation, among others.

Learn more about AXIA at www.axiavg.com

ΧΡΗΜΑ 1

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

εν αρχή...

Γιατί η Standard & Poor’s

ιότι η S&P είναι στο “big three” παγκοσμίως και κουβαλάει πελάτες με πολλά δισεκατομμύρια στα «μπαούλα». Μέρος αυτών των δισεκατομμυρίων θέλουμε να πάρουμε κι εμείς για τα ελληνικά «χαρτιά» και το «κλειδί» για να «ξεκλειδώσει» το «μπαούλο» είναι η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας. Τι σημαίνει, πρακτικά, η αναβάθμιση από τον δεύτερο τη τάξει αμερικανικό οίκο αξιολόγησης; Να το δούμε, συνοπτικά, ως προς το καταρχήν όφελος. Ποιο είναι το ποσό που έχουμε λαμβάνειν; Οι εκτιμήσεις μιλούν για 6 με 7 δισ. ευρώ. Τι αντιπροσωπεύει αυτό το ποσό; Το σύνολο των εκδόσεων που θα κάνει ο ΟΔΔΗΧ μέσα στο 2024. Δηλαδή, αν λάβουμε την αναβάθμιση, θα εκδηλωθεί πρόσθετη ζήτηση για ελληνικά «χαρτιά» ίση με την προσφορά. Αυτό, στη χειρότερη περίπτωση, σημαίνει ότι έχουμε εξασφαλισμένη την κάλυψη του δανειακού προγράμματος ό,τι κι αν γίνει στις αγορές. Στην καλύτερη περίπτωση, θα δημιουργηθούν και συνθήκες ανταγωνισμού για το ποιος θα πρωτοπάρει τα ελληνικά «χαρτιά», σε μια περίοδο παγκόσμιας αβεβαιότητας και εκρηκτικών αποδόσεων στις αγορές ομολόγων. Τι συμβαίνει όταν πολλοί θέλουν να αγοράσουν αυτό που διαθέτεις στην αγορά ή όταν θέλουν να αγοράσουν περισσότερο από αυτό που διαθέτεις; Δημιουργούνται ευνοϊκές συνθήκες για σένα όσον αφορά το ύψος των αποδόσεων. Η S&P επιβεβαίωσε τις προσδοκίες και της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά και μεγάλων σπιτιών του εξωτερικού (π.χ. JP Morgan, Citi), δίνοντας την επενδυτική βαθμίδα. Ουσιαστικός λόγος να μην υπάρξει η θετική εξέλιξη δεν υπήρχε, άλλωστε ακόμη και το κλίμα στη συνάντηση στο Μαρακές με τα υψηλόβαθμα στελέχη του οίκου δεν είχε βγάλει κάποια ένδειξη ανησυχίας. Μπορεί οι συνθήκες στην αγορά να μην ήταν οι καλύτερες, όμως αυτό δεν

2 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά όλο τον πλανήτη. Όσον αφορά το ερώτημα γιατί να έρθουν αυτά τα 6-7 δισ. ευρώ μόλις γίνει η αναβάθμιση, η απάντηση είναι πολύ συγκεκριμένη. Διότι οι διαχειριστές κεφαλαίων είναι, ουσιαστικά, υποχρεωμένοι να τοποθετούνται στους τίτλους που έχουν την επενδυτική βαθμίδα. Και είναι υποχρεωμένοι να ακολουθούν τις αξιολογήσεις των ελεγκτικών οίκων. Δεν είναι εύκολο για έναν διαχειριστή να μη δώσει εντολή τοποθέτησης σε ελληνικό ομόλογο από τη στιγμή που ο S&P έχει δώσει το ΒΒΒ+. Όσο μάλιστα θα διευρύνεται ο κατάλογος των αξιολογήσεων με επενδυτική βαθμίδα τόσο θα διευρύνεται και ο κατάλογος των επενδυτών που θα μπορούν να τοποθετηθούν στους ελληνικούς τίτλους. Το επόμενο στοίχημα της Αθήνας –καλώς εχόντων των πραγμάτων– είναι στις αρχές Δεκεμβρίου, με τη Fitch. Συγκριτικό πλεονέκτημα; Οι προβλέψεις όλων των ξένων οίκων για ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το 2024 πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ήδη και με τη «σφραγίδα» της S&P. Όπως και της αποεπένδυσης του ΤΧΣ από τις τράπεζες, διαδικασία σε εξέλιξη –σε αυτήν τη δεύτερη πράξη με τη διάθεση του 20% της Εθνικής– και «ώριμη» (καθότι υπάρχει ήδη προσφορά πάνω στο τραπέζι) για την Alpha Bank.

Κ.Μ. Γελαντάλις

12 06 ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ

Σε «ναρκοπέδιο» οι αγορές

12 ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Νέα προγράμματα χρηματοδότησης - Νέοι τύποι καταστημάτων

26 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

35 χρόνια περιοδικό ΧΡΗΜΑ

26 4 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

ΤΡΑΠΕΖΕΣ: Νέα προγράμματα χρηματοδότησης - Νέοι τύποι καταστημάτων

ΧΡΗΜΑ

www.banks.com.gr

τ.466/09-10.2023

ΦΑΚΕΛΟΣ ESG

Το ESG αποτύπωμα της εγχώριας επιχειρηματικότητας ΧΡΗΜΑ τ.466/ 09-10.2023

34 ~ ΦΑΚΕΛΟΣ ESG

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ «ΧΡΗΜΑ» Η διοργάνωση-θεσμός για τις εισηγμένες στο ΧΑ εταιρείες

To ESG αποτύπωμα της εγχώριας επιχειρηματικότητας

Παναγιώτης Καλαφατάς Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος, KALTEQ AE

«Η KALTEQ μπορεί να πρωταγωνιστήσει και στις αγορές του εξωτερικού»

Η διοργάνωση-θεσμός για τις εισηγμένες στο ΧΑ εταιρείες

ΘΕΜΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟY

64 ~ 4ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΘΕΣΜΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

«Επενδύσεις σε πληθωριστικό περιβάλλον»

74 ~ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ 87η ΔΕΘ

Με ενισχυμένο το εμπορικό και επιχειρηματικό σκέλος ολοκληρώθηκε η φετινή έκθεση 02 ~ ΕΝ ΑΡΧΗ: Γιατί η Standard & Poor’s 80 ~ ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ: Αποτελέσματα, αποτιμήσεις και αποεπένδυση ΤΧΣ

τεύχος Σεπτεμβρίου - Οκτωβρίου 2023 ISSN 1105-0470

Κείμενα και φωτογραφίες που αποστέλλονται για δημοσίευση στο περιοδικό δεν επιστρέφονται και αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία της ethosMEDIA SA, η οποία έχει νόμιμο δικαίωμα για κάθε είδους έντυπη ή ηλεκτρονική χρήση τους. Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική ή μερική, φωτογραφιών και ύλης του περιοδικού και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη. Η άποψη των συντακτών δεν είναι απαραίτητα άποψη της Διεύθυνσης του περιοδικού.

ISSN 1105-0470

48 ~ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ

ΧΡΗΜΑ

Κωνσταντίνος Ουζούνης CEO, ethosGROUP ouzounis.k@ethosmedia.eu

Ράντω Μανώλογλου Key Account Manager manologlou.r@ethosmedia.eu

Έλενα Χαραλάμπους Δημιουργικό zoegraph@gmx.net

Χρήστος Κώνστας Διευθυντής Σύνταξης konstas.c@ethosmedia.eu

Χριστίνα Κρούλη Sales Assistant krouli.c@ethosmedia.eu

Αμαλία Λούβαρη Επιμέλεια - Διόρθωση louvari.a@ethosmedia.eu

Κυρέλα Πέτρου Αρχισυντάκτρια petrou.k@ethosmedia.eu

Λωρέττα Μπούρα Υπεύθυνη Συνδρομών boura.l@ethosmedia.eu

Συντάκτες banks-press@ethosmedia.eu Κ.Μ. Γελαντάλις Γιάννης Λεοντάρης Κώστας Παπαγρηγόρης

Γιούλη Μουτεβελή Διοικητική Υποστήριξη mouteveli.g@ethosmedia.eu

Φωτογραφία Photopress Θ&Α Αναγνωστόπουλοι Shutterstock Εκτύπωση-ΒιβλιοδεσίαΣυσκευασία-Ένθεση Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε.

Νατάσσα Λαζαράκου Υπεύθυνη Λογιστηρίου lazarakou.n@ethosmedia.eu

ιδιοκτησία

Λυσικράτους 64, Καλλιθέα, Τ.Κ. 17674 | T: 210 998 4950 | E: banks-press@ethosmedia.eu Αριθμός ΓΕΜΗ: 00044774007000

www.ethosmedia.eu

www.ethosevents.eu

www.banks.com.gr

www.insuranceworld.gr

www.virus.com.gr

Intelligence, not just news.

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.466 / 09-10.2023 / € 6,00

περιεχόμενα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Παναγιώτης Καλαφατάς

Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος, ΚALTEQ AE

«Η KALTEQ μπορεί να πρωταγωνιστήσει και στις αγορές του εξωτερικού» ΧΡΗΜΑ 5

xρηματιστήριο

Σε «ναρκοπέδιο» οι αγορές Ο εφιάλτης του 1987, οι προειδοποιήσεις και πώς «θωρακίζεται» η Αθήνα

του Κ.Μ. Γελαντάλι

6 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

τα ναρκοπέδια της Μέσης Ανατολής και των αγορών χρέους οι επενδυτές αναζητούν ασφαλή καταφύγια ενόψει ενός θερμού χειμώνα, όπως προοιωνίζεται. Μάλιστα αυτό συμβαίνει λίγο πριν από την έλευση του 2024, έτους που, και λόγω εκλογών σε ΗΠΑ και Ευρώπη, ανησυχεί τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής/ διαχείρισης κρίσεων. Μνήμες «Μαύρης Δευτέρας», όταν «μάτωσαν» οι διεθνείς αγορές, ξαναφέρνει η διογκούμενη κρίση στα ομόλογα, στη μέγκενη αλλεπάλληλων αυξήσεων επιτοκίων και ασφυκτικής περιοριστικής πολιτικής

που υλοποιούν οι κεντρικοί τραπεζίτες, ύφεσης με κίνδυνο στασιμοπληθωρισμού. Από τους υπαίτιους εκείνης της κρίσης (19 Οκτωβρίου 1987) είναι η άνοδος των αποδόσεων των ομολόγων (δηλαδή επιβάρυνσης του κόστους χρήματος/εξυπηρέτησης), με την εξέλιξη της πορείας του US10Y να προσομοιάζει αρκετά σε εκείνης της περιόδου. Και σε μια δύσκολη συγκυρία: από τη μία, οι «εμφύλιες» διαμάχες στη Βουλή των Αντιπροσώπων στις ΗΠΑ, από την άλλη η έκρηξη ενός δεύτερου μετώπου στη Μέση Ανατολή –μετά από αυτό στην Ουκρανία, που χαίνει για δυόμισι και πλέον χρόνια– απειλούν να τινάξουν στον αέρα οικονομίες του μεγέθους μιας Ιταλίας ή και να τις επιβαρύνουν περισσότερο, λ.χ. της Γερμανίας. Η εικόνα στην αγορά ομολόγων είναι άκρως ανησυχητική, με την απόδοση του δεκαετούς της Ιταλίας να έχει ξεπεράσει το 5% (5,019%), της Γερμανίας να πλησιάζει το 3% (2,949%), και με το αντίστοιχο ελληνικό να υφίσταται τη μικρότερη πίεση, στο 4,393%, με ελαφρώς πτωτική τάση ενδοσυνεδριακά. Επιταχυντής μιας αναπόφευκτης ευρύτερης κρίσης είναι οι δραματικές εξελίξεις

στη Μέση Ανατολή, καθώς πυροδοτούν ένα «ράλι» στις τιμές πετρελαίου/φυσικού αερίου, πληθωρισμό, μείωση ζήτησης/κατανάλωσης-παραγωγής, σε ένα ντόμινο που έχει ενεργοποιηθεί χωρίς να παρουσιάζει ενδείξεις ανάσχεσης. Για το ενδεχόμενο/κίνδυνο πρωτοφανούς κρίσης προειδοποιούσε ο Τζέιμι Ντίμον, για αγορές ομολόγων σε αχαρτογράφητα νερά κάνει λόγο ο Μοχάμεντ Ελ-Εριάν, ενδεικτικά, από πλειάδα παραγόντων του χρήματος/ αγορών. Ζητούμενη σε αυτό το σταυροδρόμι (και) των αγορών είναι η συντονισμένη διαχείριση, με αποτελεσματικά μέσα, από την Fed (πρωτίστως) και την ECB, BoE κ.ά. Αποκαλυπτικός και προειδοποιητικός, ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος μίλησε στους Financial Times για το ενδεχόμενο στασιμοπληθωριστικού κινδύνου (καθότι η Ευρώπη συνεχίζει να είναι, κυρίως, εισαγωγέας ενέργειας). Το να αναφέρει ένα τέτοιο ενδεχόμενο ο Γιάννης Στουρνάρας ούτε τυχαίο ούτε άκαιρο είναι. Πρακτικά, σημαίνει ότι και άλλα μέλη του ΔΣ συμμερίζονται ανάλογες ανησυχίες. Ο Γιάννης Στουρνάρας, ευθύς ως το συνηθίζει, προχώρησε κι άλλο,

προειδοποιώντας ότι η οικονομία της ευρωζώνης βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής στο οποίο εάν η ΕΚΤ συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκια, μεγαλώνει ο κίνδυνος κάτι να σπάσει. Πιο σαφής δεν γίνεται. Επιπροσθέτως, αυτή είναι και μια ουσιώδης διαφορά μεταξύ του Οκτωβρίου 2023 και εκείνου του 1987, καθώς, σήμερα, η παγκόσμια οικονομία «κάθεται» πάνω σε μια «ωρολογιακή βόμβα» χρέους απείρως μεγαλύτερης ισχύος από ό,τι τότε. Για αυτό και οι δράσεις πρέπει να ληφθούν... χθες και να είναι όσο πιο ρηξικέλευθες γίνεται. Σε ένα τέτοιο ασταθές/εκρηκτικό για πολλούς διεθνές περιβάλλον, είναι άξιον αναφοράς το γεγονός πως η ελληνική οικονομία κινδυνεύει λιγότερο –συγκριτικά πάντα– σε σχέση με άλλων χωρών της ευρωζώνης. Και μόνο η παραδοχή πως δεν αποτελεί πρόβλημα, ότι δεν αντιμετωπίζεται σαν το «μαύρο πρόβατο», σημαίνει αρκετά. Πρόκειται για μια διαφοροποίηση προς το θετικότερο, που αποτυπώνεται κυρίως στην αγορά χρέους/ομολόγων, στην υπερπροσφορά των ξένων στις εκδόσεις του ΟΔΔΗΧ, στην εμφανή στήριξη του διεθνούς παράγοντα, ειδικότερα του αμερικανικού. Αυτό το στοίχημα παίζεται και στο Χρηματιστήριο Αθηνών, που, παρά τη «ρηχότητά» του, παρουσιάζει καλύτερη εικόνα –συγκριτικά πάντα– αυτήν την εβδομάδα. Ο Δημήτρης Τζάνας και ο Πέτρος Στεριώτης, γνώστες αμφότεροι του «βάθους» των αγορών μας, αναλύουν στις σελίδες του περιοδικού ΧΡΗΜΑ την κατάσταση. Με το ένα μάτι στη Μέση Ανατολή και το άλλο στη... Νέα Υόρκη του Δημήτρη Τζάνα Συμβούλου Διοίκησης, Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ Η κρίση των πυραύλων της Κούβας ήταν μια αντιπαράθεση διάρκειας 13 ημερών, που έγινε τον Οκτώβριο του 1962 μεταξύ των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης, λόγω των σοβιετικών βαλλιστικών πυραύλων που αναπτύχθηκαν στην Κούβα. Η ιστορική της σημασία έγκειται στο γεγονός πως έφερε τις δύο υπερδυνάμεις της εποχής πολύ κοντά σε έναν πυρηνικό πόλεμο. Με την παρέμβαση του τότε ΓΓ του ΟΗΕ,

Ου Θαντ, στον Τζον Κένεντι και στον Νικίτα Χρουστσόφ, στις 28 Οκτωβρίου, ανακοινώθηκε ότι η εγκατάσταση των πυραύλων στην Κούβα θα σταματούσε, ενώ οι ήδη εγκατεστημένοι πύραυλοι θα επέστρεφαν στη Σοβιετική Ένωση. Σε αντάλλαγμα, ο Κένεντι δεσμεύτηκε πως οι ΗΠΑ δεν θα εισέβαλλαν στην Κούβα, ενώ παράλληλα αποδέχθηκε μυστικά την απομάκρυνση των αμερικανικών πυραύλων που βρίσκονταν σε τουρκικό έδαφος. Τηρουμένων των αναλογιών, η κατάσταση στη Μ. Ανατολή συνιστά μια ασύμμετρη απειλή, που είναι πιθανό να αποσταθεροποιήσει όλη την περιοχή, σε συνέχεια των συνεπειών μιας χερσαίας εισβολής στη Γάζα, με ανυπολόγιστες ανθρώπινες απώλειες, ιδιαίτερα αμάχων, και το ξεδίπλωμα μιας νέας ενεργειακής κρίσης, καθώς ο ενεργειακός μετασχηματισμός του πλανήτη αργεί ακόμη. Και είναι σε όλους γνωστές οι επιπτώσεις στην τιμή του πετρελαίου όποτε ξεσπάει πόλεμος στη Μέση Ανατολή: τετραπλασιασμός μετά τον πόλεμο του 1973, +240% μετά την κρίση του Περσικού Κόλπου το 1990 και +45% στον πόλεμο στο Ιράκ το 2003. Οι ΗΠΑ αντιλαμβάνονται τα παραπάνω, με τον πρόεδρο Μπάιντεν να ετοιμάζεται να επισκεφτεί το Ισραήλ σε αναζήτηση λύσεων που να μην περιλαμβάνουν την κλιμάκωση των εχθροπραξιών, αφού οι δυσμενείς παρενέργειες στην οικονομία θα βλάψουν, μεταξύ άλλων, την υποψηφιότητά του στις προεδρικές εκλογές του επόμενου έτους. Στο σενάριο της επιτυχούς έκβασης των ειρηνευτικών πρωτοβουλιών τόσο του Αμερικανού προέδρου όσο και άλλων, τα αρνητικά σενάρια για τις αγορές θα απομακρυνθούν. Επί του παρόντος, οι αγορές, ως «από μηχανής θεός», διευκολύνουν με τον τρόπο τους την αντιμετώπιση των δυσχερειών: επαναφέρουν τα αμερικανικά ομόλογα αλλά και τους άλλους κρατικούς τίτλους στις επενδυτικές επιλογές τους, βοηθώντας στη σταθεροποίηση των αποδόσεων, καθώς θεωρούν ότι συνιστούν «ασφαλή καταφύγια». Διευκολύνονται έτσι οι Κεντρικές Τράπεζες σε πιο ευέλικτες πολιτικές σε σχέση με την αμετακίνητη προσήλωσή τους στην ανάγκη για υποχώρηση του πληθωρισμού στην περιοχή του 2%. Σε κάθε περίπτωση, οι αγορές προσπέρασαν τις εφησυχαστικές δηλώσεις της Τζάνετ Γέλεν από τη Σύνοδο του ΔΝΤ στο Μαρακές και «άκουσαν» τον Τζέιμι Ντίμον της JP Morgan, που θεωρεί ότι βιώνουμε την πιο ΧΡΗΜΑ 7

xρηματιστήριο επικίνδυνη περίοδο εδώ και δεκαετίες. Δικαιολογημένα, αφού η τριμηνιαία κερδοφορία ύψους 13,2 δισ. δολ. της τράπεζάς του σημαίνει ότι έχει πολλά να χάσει αν η κρίση στη Μέση Ανατολή μεταδώσει την οικονομική κρίση στις ΗΠΑ και στον πλανήτη… Με τα παραπάνω δεδομένα, οι αγορές διατηρούν μια αξιοθαύμαστη ψυχραιμία. Το ελληνικό χρηματιστήριο πέτυχε να καταγράψει μια ανοδική εβδομάδα μετά από 6 συνεχόμενες πτωτικές και με τις 1.111 μονάδες του Γενικού Δείκτη να αποδεικνύονται ισχυρή στήριξη, χωρίς ωστόσο να πετύχει την επάνοδο και πάνω από τις 1.200 μονάδες στη συνέχεια. Μετά την αναβάθμιση από την Standard & Poor’s (20 Οκτωβρίου), θα χρειαστεί και εκείνη από την Fitch την 1η Δεκεμβρίου, δύο δηλαδή από τους μεγάλους επενδυτικούς οίκους, ώστε τα ελληνικά ομόλογα να περιληφθούν στους δείκτες Bloombeg Barclays κ.ά., για να προσβλέπουμε σε τοποθετήσεις από ξένους θεσμικούς επενδυτές. Το ελληνικό αφήγημα, πάντως, συνεχίζει να έχει ελκυστικά στοιχεία, με το πρωτογενές πλεόνασμα να σημειώνει επίδοση-ρεκόρ 6 δισ. ευρώ στο εννεάμηνο και να διαμορφώνεται στο 1,1% του ΑΕΠ στο τέλος του έτους, σε συνέχεια των δαπανών που θα διενεργηθούν στο τελευταίο τρίμηνο για αποζημιώσεις από τις καταστροφές. Την ίδια ώρα, συνεχίζονται οι αναβαθμίσεις των τιμών των τραπεζικών μετοχών, καθώς εκτιμάται ότι δεν θα διαταραχθεί η αυξημένη κερδοφορία στο δεύτερο εξάμηνο, λόγω κυρίως του υψηλού επιτοκιακού περιθωρίου, που συνεχίζει να καταγράφεται. Πετρέλαιο και χρυσός: Επενδυτικό «σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες» του Πέτρου Στεριώτη * Η αυξημένη αβεβαιότητα και οι ελλιπείς πληροφορίες, σε αυτό το πρώιμο στάδιο της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, δυσκολεύουν την αποτίμηση όλων των περιουσιακών στοιχείων, πόσο μάλλον του ιδιαίτερα ευμετάβλητου πετρελαίου. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, δεν έχει επι8 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

βεβαιωθεί ο άμεσος αντίκτυπος στην παγκόσμια παραγωγή αργού πετρελαίου, αλλά αυτό θα μπορούσε να αλλάξει σε περίπτωση που η ένταση στην περιοχή κλιμακωθεί και διαταράξει τον παγκόσμιο εφοδιασμό ενέργειας. Ένας σπουδαίος θεμελιώδης παράγοντας που στηρίζει τα χρηματιστήρια πετρελαίου είναι οι περικοπές της παραγωγής από πλευράς του πανίσχυρου πετρελαιοπαραγωγικού καρτέλ ΟΠΕΚ+. Τα μέλη του επανέλαβαν πρόσφατα ότι θα συνεχίσουν τις περικοπές παραγωγής μέχρι τα τέλη του τρέχοντος έτους. Σε κάθε περίπτωση, το καρτέλ θα μπορούσε να παρέμβει ανά πάσα στιγμή στην αγορά πετρελαίου, ειδικά εάν οι τιμές πέσουν πολύ, θέτοντας έτσι ένα «πάτωμα» στις τιμές και «τιμωρώντας» τις τάσεις υποτιμητικής χρηματιστηριακής κερδοσκοπίας. Ωστόσο, δεδομένων των γεωπολιτικών εντάσεων στη Μέση Ανατολή, ορισμένοι εικάζουν ότι μια πιθανή πολιτική συμφωνία θα μπορούσε να αναγκάσει τη Σαουδική Αραβία να αυξήσει τις ποσότητες πετρελαίου που προσφέρει, με αντάλλαγμα τη λήψη αμυντικών εγγυήσεων από τις ΗΠΑ. Άλλωστε, οι ΗΠΑ εισέρχονται σε έτος προεδρικών εκλογών και η πιθανότητα να ενεργοποιήσουν, ούτως ή άλλως, το στρατηγικό απόθεμα πετρελαίου SPR, για να ρίξουν τις αγοραίες τιμές, παραμένει «στο τραπέζι». Στην πλευρά της πετρελαϊκής ζήτησης, οι ανησυχίες για τις αδύναμες οικονομικές επιδόσεις της ευρωζώνης παραμένουν. Μάλιστα, το έντονο καλοκαιρινό «ράλι» της τιμής του πετρελαίου είχε ως αποτέλεσμα αυτό που οι οικονομολόγοι αποκαλούν «καταστροφή της ζήτησης» (demand destruction). Σε βραχυπρόθεσμα πλαίσια, τον Οκτώβριο ξεκινά η τρίμηνη αρνητική εποχικότητα (seasonality) για το αργό πετρέλαιο, κάτι που οφείλεται και στην ολοκλήρωση της καλοκαιρινής περιόδου οδήγησης (driving season) στο βόρειο ημισφαίριο. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι η Ιστορία θα συνεχίσει να επαναλαμβάνεται. Ως γνωστόν, άλλωστε, «οι παραδόσεις είναι για να σπάνε». Μακροπρόθεσμα, αναλυτές αναφέρονται στη σταδιακή απεξάρτηση της παγκόσμιας οικονομίας από το πετρέλαιο, λόγω της προόδου που σημειώνεται σε θέματα ενεργειακής απόδοσης, εναλλακτικών πηγών ενέργειας κ.λπ.

Εν κατακλείδι, στο πετρέλαιο, το «ερώτημα του ενός εκατομμυρίου» είναι τι θα επικρατήσει το επόμενο διάστημα: η αβεβαιότητα σχετικά με τη δυναμική της παγκόσμιας οικονομίας ή η ανασφάλεια σχετικά με τις επικρατούσες γεωπολιτικές κρίσεις;

xρηματιστήριο Γράφημα 1: Η ανοδική μεσοπρόθεσμη τάση του αργού πετρελαίου (πηγή: barchart) Στον χώρο των στοιχείων ενεργητικού που θεωρούνται «ασφαλή», ο χρυσός αντιμετωπίζει μεγάλο ανταγωνισμό από τα ομόλογα. Το μέταλλο προσφέρει μηδενική επιτοκιακή απόδοση, ενώ τα «χαρτιά σταθερού εισοδήματος» αποτελούν μια συναρπαστική εναλλακτική. Συγκεκριμένα, τα κρατικά ομόλογα ΗΠΑ διετούς διάρκειας προσφέρουν απόδοση (yield) 5,05% και τα αντίστοιχα δεκαετή 4,70% (τιμές 16 Οκτωβρίου). Ενόσω παραμένει η πιθανότητα τα επιτόκια της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ να συνεχίσουν να αυξάνονται, ώστε o πληθωρισμός να επανέλθει στον στόχο του 2%, η διεύρυνση του spread αποδόσεων μεταξύ ομολόγων και χρυσού θα είναι αρνητική για το πολύτιμο μέταλλο. Σε κάποιο σημείο, όταν η Federal Reserve αρχίσει να σηματοδοτεί μειώσεις επιτοκίων ή αν η οικονομία των ΗΠΑ αρχίσει να επιβραδύνεται σημαντικά, τα επιτόκια θα υποχωρήσουν και ο χρυσός θα αποκτήσει καλύτερες ανοδικές προοπτικές. Πάντως, σύμφωνα με τη χρηματιστηριακή εμπειρία, στις αγορές εμπορευμάτων οι επενδυτές δεν συνιστάται να βιάζονται να πιάνουν το «μαχαίρι που πέφτει» (falling knife) προτού η τάση αντιστραφεί και ξαναγίνει ανοδική. Στο πλαίσιο των προσπαθειών της να μειώσει την εξάρτησή της από το δολάριο, η Κίνα έχει αυξήσει τις αγορές χρυσού τους τελευταίους μήνες. Το ίδιο θα μπορούσε να ισχύει και για άλλες αναδυόμενες οικονομίες που διάκεινται λιγότερο ευνοϊκά προς τις ΗΠΑ. Από άποψη εποχικότητας, ο χρυσός έχει μπροστά του τη θετική περίοδο που διαρκεί μέχρι το τέλος του ημερολογιακού έτους, η οποία οφείλεται στην αγορά κοσμημάτων για την περίοδο των Χριστουγέννων κ.λπ. Γράφημα 2: Η πτωτική μεσοπρόθεσμη τάση του χρυσού (πηγή: barchart) * Ο Πέτρος Στεριώτης (steriop1@yahoo. gr) είναι CEO Κυπριακής Εταιρείας Παροχής Επενδυτικών Υπηρεσιών και διαχειριστής χαρτοφυλακίου. Κατέχει τις ανώτατες πιστοποιήσεις της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και είναι μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Τεχνικών Αναλυτών (IFTA) και της βρετανικής Society of Technical Analysts. • • • 10 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Η δύναμη να έχεις περισσότερα Η Nova είναι ολοκληρωμένος πάροχος κινητής, σταθερής, internet και premium συνδρομητικής τηλεόρασης, που εξελίσσεται συνεχώς για να σου προσφέρει ακόμα περισσότερα. Με επενδύσεις €2 δισ. έως το 2027 σε υποδομές νέας γενιάς 4G+, 5G και στην ανάπτυξη δικτύου οπτικών ινών στο 70% της επικράτειας, η Nova συμμετέχει ενεργά στον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας και παρέχει σε εκατομμύρια ιδιώτες και επιχειρήσεις πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες, δίνοντας σε όλους τη δύναμη να έχουν περισσότερα.

nova.gr

[αφιέρωμα] Τράπεζες

ΡΙΖΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΔΑΝΕΙΩΝ Με κριτήρια ESG η τιμολόγηση των δανείων Ολική αναμόρφωση των καταστημάτων

του Κώστα Παπαγρηγόρη

12 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Αναλυτικότερα, στόχος της νέας πρωτοβουλίας των ελληνικών τραπεζών είναι να καταγραφούν τα εξής: Τα περιβαλλοντικά κριτήρια, που εξετάζουν την απόδοση κάθε επιχείρησης όσον αφορά τη διαχείριση της φύσης και του περιβάλλοντος. Τα κοινωνικά κριτήρια, που αξιολογούν τον τρόπο που διαχειρίζεται τις σχέσεις της με τους υπαλλήλους, τους προμηθευτές, τους πελάτες και τις κοινότητες όπου δραστηριοποιείται. Τη διακυβέρνηση, που ασχολείται με την ηγεσία της επιχείρησης, αλλά και τις αμοιβές της Διοίκησης και των ανώτερων στελεχών της. Επίσης, εξετάζει τους εσωτερικούς ελέγχους και τα δικαιώματα των μετόχων της.

αρελθόν θα αποτελέσει πολύ σύντομα το μοντέλο χρηματοδότησης που είχαν οι τράπεζες εδώ και δεκαετίες, καθώς βρίσκονται προ των πυλών σημαντικές εξελίξεις στο συνολικό μοντέλο λειτουργίας του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Όπως επισημαίνουν στο ΧΡΗΜΑ υψηλόβαθμα τραπεζικά στελέχη, έρχονται άμεσα ριζικές αλλαγές, που ξεκινούν από τις καθημερινές συναλλαγές, όπως η χορήγηση και η τιμολόγηση δανείων, και επεκτείνονται μέχρι την εικόνα και τις υπηρεσίες που θα προσφέρουν στο εξής τα τραπεζικά καταστήματα. Οι νέες ψηφιακές υπηρεσίες και τα κριτήρια βιώσιμης ανάπτυξης (ESG) θα αποτελούν πλέον τη νέα πραγματικότητα. Για πρώτη

φορά, και με οργανωμένο τρόπο, οι τράπεζες θέτουν τις βάσεις για την καθολική υιοθέτηση κριτηρίων ESG στη διαδικασία πιστοληπτικής αξιολόγησης των πελατών τους και τιμολόγησης των δανείων που χορηγούν. Σύμφωνα με πληροφορίες, η αρχή θα γίνει στην επιχειρηματική πίστη με την καταγραφή των διαδικασιών που ακολουθούν ως προς το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση οι δανειολήπτες με τα μεγαλύτερα ανοίγματα. Με τον τρόπο αυτό θα γίνει μια πρώτη καταγραφή του αποτυπώματός τους στο περιβάλλον και στην κοινωνία, αλλά και του πλαισίου διοίκησής τους. Σε δεύτερο στάδιο, η ίδια διαδικασία θα επεκταθεί και σε μικρότερα εταιρικά σχήματα.

Νέα χορηγητικά πρότυπα Τα στοιχεία που θα συγκεντρωθούν από τις τράπεζες θα οδηγήσουν εν τέλει στην καθιέρωση νέων δανειοδοτικών προτύπων. Οι ενδιαφερόμενοι για χρηματοδότηση με καλύτερη βαθμολογία ως προς τα ESG κριτήρια θα εξασφαλίζουν ευχερέστερη και με καλύτερους όρους πρόσβαση σε ρευστότητα. Πρόκειται για μια πολιτική που ακολουθείται ήδη στις περισσότερες κατηγορίες πίστης, στη βάση όμως του σκοπού κάθε χρηματοδότησης. Για παράδειγμα, οι τράπεζες προσφέρουν καλύτερα επιτόκια σε όσους αποκτούν ή κατασκευάζουν ακίνητα υψηλότερης ενεργειακής κατηγορίας. Από την άλλη, προσφέρουν χαμηλότερο κόστος δανεισμού για την αγορά εξοπλισμού που μειώνει το ενεργειακό αποτύπωμα, όπως, για παράδειγμα, φωτοβολταϊκά συστήματα ή ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Το νέο σύστημα Με το νέο σύστημα, ωστόσο, δεν θα εξετάζεται μόνο ο λόγος της δανειοδότησης, αλλά και ο βαθμός προσαρμογής του αιτούντος στα ESG πρότυπα. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελληνική Ένωση Τραπεζών προχώρησε πρόσφατα σε μια νέα θεσμική πρωτοβουλία, που αφορά στην υιοθέτηση κοινών ερωτηματολογίων για τα σχετικά ζητήματα. Στόχο της νέας δράσης ΧΡΗΜΑ 13

αφιέρωμα - τράπεζες αποτελεί η συλλογή στοιχείων που θα βοηθήσουν τις επιχειρήσεις-πελάτες των τραπεζών να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, οι φόρμες που θα κληθούν να συμπληρώσουν υιοθετούν διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα, οδηγίες και βέλτιστες πρακτικές. Θα διαφοροποιούνται δε ανάλογα με το μέγεθος και τον κλάδο δραστηριότητας του πελάτη. Μέσω των απαντήσεων που θα ληφθούν θα αξιολογηθεί το αποτύπωμα κάθε πελάτη στο περιβάλλον και στην κοινωνία και αφετέρου η ανταπόκρισή του στις αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης. Όπως επισημαίνουν τραπεζικές πηγές, «η υιοθέτηση και ενσωμάτωση των προτύπων ESG συνεισφέρει στην κερδοφορία και τα οικονομικά αποτελέσματα των εταιρειών σε πολλαπλά επίπεδα, ενισχύοντας την ελκυστικότητά τους για τους επενδυτές, ενώ παράλληλα τις θωρακίζει απέναντι στους σχετικούς κινδύνους». Κι αυτό διότι τα επιχειρηματικά μοντέλα με υψηλές επιδόσεις ESG είναι πιο ανθεκτικά. Συγκεκριμένα, η εμπειρία έως σήμερα έχει δείξει ότι έχουν μεγαλύτερη αντοχή σε εξωγενείς απειλές, ενώ επιδεικνύουν μεγαλύτερη σταθερότητα στην αγορά, αλλά και ελκυστικότητα όσον αφορά τους επενδυτές και τα εισερχόμενα κεφάλαια. Επιπλέον, παρουσιάζουν μεγαλύτερη ασφάλεια στις επενδύσεις, λόγω της υψηλότερης νομοθετικής και κανονιστικής συμμόρφωσής τους. Το χαμηλότερο, λοιπόν, ρίσκο που συνεπάγεται ένα υψηλό σκορ ως προς τα κριτήρια ESG μειώνει τον πιστωτικό κίνδυνο και οδηγεί εν τέλει σε ευνοϊκότερη τιμολόγηση στις τραπεζικές χορηγήσεις. Τυποποιημένα ερωτηματολόγια από τις τράπεζες Αναλυτικότερα, εντός του 2023, η Ελληνική Ένωση Τραπεζών σε συνεργασία και για λογαριασμό των τραπεζών μελών της, ανακοινώνει μια νέα διατραπεζική θεσμική πρωτοβουλία, που αφορά στην υιοθέτηση κοινών διατραπεζικών ερωτηματολογίων ESG. Στόχος της δράσης αυτής είναι η συλλογή στοιχείων που θα βοηθήσουν τις επιχειρήσεις-πελάτες των τραπεζών να βελτιώσουν την ESG επίδοσή τους. Πρόκειται για ερωτηματολόγιο που θα λάβουν οι 150 μεγαλύτεροι πελάτες των 14 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

συστημικών τραπεζών, όπως επίσης και της Παγκρήτιας και της Attica Bank. Η βιώσιμη ανάπτυξη και η αντιμετώπιση των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής αποτελούν δύο από τις σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα τόσο οι επιχειρήσεις όσο και η κοινωνία εν γένει, καθιστώντας αναγκαίο τον ορισμό μακροπρόθεσμων στόχων και τη συστηματική και πολυμερή, σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, συνεργασία για την αντιμετώπισή τους. H περιβαλλοντική και κλιματική κρίση και η ανάγκη για διαφανείς εταιρικές διαδικασίες ευαισθητοποιούν ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις να ενσωματώσουν κριτήρια ESG (περιβάλλον, κοινωνία, διακυβέρνηση) στην επιχειρηματική και εταιρική τους λειτουργία. Τα κριτήρια ESG αξιολογούν αφενός το αποτύπωμα των επιχειρήσεων στο περιβάλλον και στην κοινωνία και αφετέρου την ανταπόκρισή τους στις αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης. Η υιοθέτηση και ενσωμάτωσή τους βοηθά στην κερδοφορία και τα οικονομικά αποτελέσματα των εταιρειών σε πολλαπλά επίπεδα, ενισχύοντας την ελκυστικότητά τους για τους επενδυτές και παράλληλα τις θωρακίζει απέναντι στους σχετικούς κινδύνους. Στο νέο αυτό περιβάλλον, οι τράπεζες διαδραματίζουν σημαντικό θεσμικό ρόλο στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της πράσινης μετάβασης. Εποπτικές και νομοθετικές προβλέψεις απαιτούν από τις τράπεζες να βελτιώσουν τις διαδικασίες αξιολόγησης των πιστωτικών τους κινδύνων, προκειμένου να εντοπίζουν και να σταθμίζουν κλιματικούς και περιβαλλοντικούς κινδύνους, καθώς και να ενσωματώνουν κριτήρια ESG στη διαδικασία αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας των επιχειρήσεων-πελατών τους. Τα κοινά διατραπεζικά ESG ερωτηματολόγια, που υιοθετούν διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα, οδηγίες και βέλτιστες πρακτικές, έχουν αναπτυχθεί στη διατραπεζική πλατφόρμα “ESGr”. Εντός του 2023 θα ξεκινήσει η σχετική επικοινωνία στις δανειοδοτούμενες από τις τράπεζες επιχειρήσεις, οι οποίες, ανάλογα με το μέγεθος και τον κλάδο δραστηριότητάς τους, θα κληθούν να απαντήσουν το ανάλογο ερωτηματολόγιο. Τα πλεονεκτήματα των κοινών διατραπεζικών ESG ερωτηματολογίων για τις επιχειρήσεις μπορούν να συνοψιστούν, ενδεικτικά,

στα ακόλουθα: Τυποποίηση και περιορισμός του όγκου πληροφοριών, που ζητείται από τις επιχειρήσεις. Αυτοματοποιημένη λύση, που επιταχύνει τη διαδικασία καταγραφής και εξασφαλίζει την ορθή συμπλήρωση και ασφαλή τήρηση των δεδομένων. Ενιαίο ερωτηματολόγιο για επιχειρήσεις ίδιου μεγέθους και κλάδου δραστηριότητας. Εναρμόνιση των ζητούμενων δεδομένων με τα οριζόμενα, μεταξύ άλλων, στην Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά στην υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες (Corporate Sustainability Reporting Directive-CSRD). Η διατραπεζική αυτή πρωτοβουλία των μελών της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών θα διευκολύνει, χάρη στην ευκολία που προσφέρει και

publi

ο τραπεζικό κατάστημα του μέλλοντος αναπτύσσει στο δίκτυό της η Τράπεζα Πειραιώς, επιδιώκοντας τη βέλτιστη εξυπηρέτηση για τους πελάτες, σε ένα περιβάλλον που αξιοποιεί πλήρως τις ψηφιακές δυνατότητες. Το νέο μοντέλο καταστήματος απαντά στην απαίτηση για γρήγορη και προσωποποιημένη εξυπηρέτηση από τα καταστήματα όσον αφορά τα προϊόντα και υπηρεσίες, με δυνατότητα πραγματοποίησης, παράλληλα, όλων των συναλλαγών, αν και σήμερα οι πελάτες της Τράπεζας πραγματοποιούν ήδη το 97% των συναλλαγών τους μέσω ψηφιακών καναλιών. Τα καταστήματα της Τράπεζας Πειραιώς, με σύγχρονο σχεδιασμό, που δημιουργεί ένα φιλικό και οικείο περιβάλλον, θα δίνουν την ευκαιρία στον πελάτη να έρθει σε επαφή με έμπειρους τραπεζικούς συμβούλους, που θα τον ενημερώνουν και θα τον συμβουλεύουν για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που ταιριάζουν στις ανάγκες του. Αλλά και για τις συναλλαγές θα υπάρχει η δυνατότητα να γίνονται ηλεκτρονικά, μέσω μηχανημάτων που αξιοποιούν το ολοκληρωμένο δίκτυο ψηφιακών καναλιών, με τη βοήθεια του προσωπικού της Τράπεζας, όπου είναι απαραίτητο. Το μοντέλο του νέου καταστήματος προβλέπει την υποδοχή του πελάτη στην είσοδο από τον τραπεζικό σύμβουλο, ο οποίος τον κατευθύνει ανάλογα με τις εργασίες που θέλει να πραγματοποιήσει. Το νέο κατάστημα αναβαθμίζει την τραπεζική εμπειρία, καθώς η χρήση των πιο σύγχρονων ψηφιακών μέσων που προσφέρει η Τράπεζα Πειραιώς συνδυάζεται με την εμπειρία των εργαζομένων και την προσωποκεντρική προσέγγιση που χαρακτηρίζει την κουλτούρα της. Η προσωπική σχέση ανάμεσα στο τραπεζικό στέλεχος και τον πελάτη βρίσκεται στον πυρήνα του σχεδιασμού και της λειτουργίας του νέου καταστήματος. Το νέο κατάστημα έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να διευκολύνει την αλληλεπίδραση του πελάτη με τον τραπεζικό σύμβουλο και την προσωποποιημένη εξυπηρέτηση. Σε αυτό συμβάλλουν οι κατάλληλα διαμορφωμένοι κλειστοί χώροι, που διασφαλίζουν τη διαφύλαξη της ιδιωτικότητας του πελάτη. Ήδη, στα πρώτα καταστήματα που λειτουρ-

Τράπεζα Πειραιώς:

Tα νέα καταστήματα «βλέπουν» στο μέλλον

γούν πιλοτικά, στην Αττική, τη Θεσσαλονίκη και το Λουτράκι, η ανταπόκριση των πελατών είναι εξαιρετικά θετική, με έμφαση στην ταχύτητα και την αμεσότητα εξυπηρέτησης σε ένα μοντέρνο περιβάλλον. Αξιοποιώντας την ψηφιακή τεχνολογία και ενσωματώνοντας τις σύγχρονες τραπεζικές τάσεις και πρακτικές, που επιτάσσουν διαρκή προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των πελατών, η Τράπεζα Πειραιώς προχωρά σε επενδύσεις μεγάλου ύψους για τον εκσυγχρονισμού του δικτύου των 387 καταστημάτων, του μεγαλύτερου της χώρας, διασφαλίζοντας τη βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος για τους εργαζομένους της. Σημαντικό μέρος της επένδυσης αποτελεί η

εκπαίδευση και ανάπτυξη των δεξιοτήτων των εργαζομένων, παράλληλα με την ενσωμάτωση τεχνολογιών αιχμής στα συστήματα, προκειμένου η Τράπεζα να ανταποκρίνεται με ταχύτητα στις σύγχρονες απαιτήσεις και προσωποποιημένες ανάγκες των πελατών της. Χάρη στην ψηφιακό μετασχηματισμό της τράπεζας, έχει επιτευχθεί η εξυπηρέτηση του πελάτη στον συντομότερο δυνατό χρόνο. Η Πειραιώς, με την ψηφιοποίηση των περισσότερων λειτουργιών της, έχει προχωρήσει σε δραστική μείωση των αναγκαίων εντύπων και, ως εκ τούτου, στον περιορισμό του χρόνου ολοκλήρωσης των συναλλαγών, μειώνοντας παράλληλα και το ενεργειακό αποτύπωμά της. • • • ΧΡΗΜΑ 15

αφιέρωμα - τράπεζες το μικρό κόστος που συνεπάγεται, την ESG μετάβαση των επιχειρήσεων της χώρας μας. Από την πλευρά του, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δεσμεύεται να στηρίξει, με κάθε πρόσφορο μέσο, τη μετάβαση των επιχειρήσεων σε ένα πράσινο και κοινωνικά υπεύθυνο μοντέλο λειτουργίας, προωθώντας έτσι τη βιώσιμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, κοινωνίας και επιχειρηματικότητας. Οι πράσινοι στόχοι ανά τράπεζα Οι στόχοι που έχουν θέσει οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι στα δάνεια με κριτήρια ESG είναι οι εξής:

γράψει δανειακές συμβάσεις στο πλαίσιο του ΤΑΑ, ύψους 405 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 185 εκατ. ευρώ αφορούν το σκέλος της πράσινης μετάβασης. Στόχος της είναι η παροχή πιστώσεων της τάξης των 600 εκατ. ευρώ σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ώς το 2025. Στον αντίποδα, κατέχει ηγετικό μερίδιο, που φτάνει το 33%, στα πράσινα στεγαστικά δάνεια, ενώ οι αντίστοιχες επαγγελματικές χρηματοδοτήσεις φτάνουν τα 67 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, έχει εγκρίνει περισσότερα από 1.500 δάνεια για αγορά υβριδικού ή ηλεκτρικού αυτοκινήτου. Τράπεζα Πειραιώς

Alpha Βank Στοχεύει σε βιώσιμες εκταμιεύσεις της τάξης των 3 δισ. ευρώ την τριετία 2023-2025. Το 2022, έθεσε σε εφαρμογή το Πλαίσιο Διαχείρισης Κλιματικού Κινδύνου και εγκαινίασε το Πλαίσιο Βιώσιμων Χρηματοδοτήσεων, το οποίο συνέβαλε στον διπλασιασμό του μεριδίου των πράσινων δανείων στις νέες εκταμιεύσεις. Για το 2023, με το επικαιροποιημένο Στρατηγικό της Σχέδιο κάνει ένα ακόμη σημαντικό βήμα, ενσωματώνοντας πλήρως στόχους βιωσιμότητας σε αυτό. Με ορίζοντα το 2025, η τράπεζα στοχεύει να ολοκληρώσει την ενσωμάτωση των αρχών Βιωσιμότητας στο επιχειρηματικό και λειτουργικό της μοντέλο και να αναβαθμίσει τη στρατηγική της για βιώσιμες χρηματοδοτήσεις. Eurobank Το 2022, κατέγραψε αύξηση άνω του 60% σε ετήσια βάση στις πράσινες χρηματοδοτήσεις, με τις νέες εκταμιεύσεις να διαμορφώνονται σε περίπου 1 δισ. ευρώ. Έως το 2025 στοχεύει σε νέα δάνεια, της τάξης του 2 δισ. ευρώ, που θα αντιπροσωπεύουν το 20% της συνολικής παραγωγής της στην εταιρική πίστη. Ειδικά για το 2023, εκτιμά ότι θα διπλασιαστούν οι ακαθάριστες ροές πράσινων χορηγήσεων στη λιανική τραπεζική. Εθνική Τράπεζα Μέχρι και το τέλος Μαρτίου 2023, είχε υπο16 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Έχει ανοίξει γραμμές χρηματοδότησης 2,1 δισ. ευρώ για την ενεργειακή μετάβαση, ενώ εμφανίζει ηγετικό μερίδιο στην αγορά των αμοιβαίων κεφαλαίων που επενδύουν σε εταιρείες με βάση τα ESG κριτήρια (πάνω από 300 εκατ. ευρώ). Η τράπεζα έχει συστήσει ειδικές ομάδες εργασίας που στοχεύουν στην αύξηση του χαρτοφυλακίου των πράσινων δανείων κατά 5 δισ. ευρώ έως το 2025. Ολικό lifting στα καταστήματα Να ξανασυστηθούν στους πελάτες τους, ακολουθώντας τις σύγχρονες τάσεις και πρακτικές, με στόχο την παροχή ποιοτικότερων υπηρεσιών μέσω του δικτύου τους, επιχειρούν οι τράπεζες, παράλληλα με τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό. Μέσω των παρεμβάσεών τους τα καταστήματα μετατρέπονται σταδιακά σε φιλόξενους χώρους συναντήσεων με τους ενδιαφερόμενους για τραπεζικές υπηρεσίες. Ταυτόχρονα, τα γκισέ για την εκτέλεση εγχρήματων συναλλαγών μειώνονται, λειτουργούν λιγότερες ώρες ή σε ορισμένες περιπτώσεις καταργούνται πλήρως. Στη θέση τους δημιουργούνται ψηφιακές γωνιές, στις οποίες οι επισκέπτες μπορούν, με χρήση αυτόματων μηχανημάτων, να πραγματοποιήσουν πληρωμές, μεταφορές και καταθέσεις μετρητών. Παράλληλα, αναβαθμίζεται το δίκτυο των ΑΤΜ, ενώ για τη διεύρυνση των σημείων εξυπηρέτησης των πελατών εξετάζονται αυτήν την περίοδο διάφορες εναλλακτικές.

Μεταξύ αυτών, υπάρχουν σκέψεις για επέκταση της δυνατότητας live καταμέτρησης χαρτονομισμάτων και άμεσων πιστώσεων στα μηχανήματα που βρίσκονται εκτός καταστημάτων (off-site), π.χ. σε σουπερμάρκετ και σε εμπορικά κέντρα. Επίσης, είναι πιθανό να προχωρήσει σε επίπεδο Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών πλάνο για τη διασύνδεση των ΑΤΜ όλων των πιστωτικών ιδρυμάτων, ώστε να ανοίξουν οι καταθέσεις μετρητών σε όλο το δίκτυο, ανεξαρτήτως του πού τηρείται ένας λογαριασμός. Τα σχέδια ανά τράπεζα Ως προς το φυσικό δίκτυο, τα επιμέρους σχέδια ανά τράπεζα είναι τα εξής: Η Τράπεζα Πειραιώς ανακοίνωσε πρόσφατα ότι ξεκινά άμεσα η αναμόρφωση του συνόλου του δικτύου της, στα πρότυπα των τριών πιλοτικών καταστημάτων της σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Λουτράκι. Αυτά ξεχωρίζουν για τον μοντέρνο σχεδιασμό και τους άνετους χώρους, από τους οποίους λείπουν τα βαριά έπιπλα και οι επιβλητικές μαρκίζες. Στην είσοδο, η υποδοχή κατευθύνει τον πελάτη ανάλογα με τις ανάγκες του, γεγονός που επιταχύνει τον χρόνο εξυπηρέτησής του. Παρέχουν το

σύνολο των υπηρεσιών συμβουλευτικής, ενώ λειτουργεί μία θέση ταμείου. Μάλιστα, στο Λουτράκι, είναι διαθέσιμη μόνο η υπηρεσία «Ταμίας από Απόσταση», που δίνει τη δυνατότητα στον πελάτη να εκτελέσει μια συναλλαγή μιλώντας στον υπάλληλο της τράπεζας μέσω βιντεοκλήσης. Ταυτόχρονα, διαθέτουν ATM και αυτόματα μηχανήματα που επιτρέπουν την εκτέλεση όλων των συναλλαγών με χρήση μετρητών. Στόχος της τράπεζας αποτελεί η ανακαίνιση όλου του δικτύου της, στη βάση του προαναφερθέντος μοντέλου, έως και το τέλος του 2024, με τις σχετικές εργασίες να ξεκινούν άμεσα. Η Εθνική Τράπεζα ετοιμάζει, σύμφωνα με πληροφορίες, ένα ολικό rebranding. Πρόκειται για αλλαγές τόσο στο λογότυπο όσο και στα καταστήματά της. Οι εργασίες ξεκινούν άμεσα, με στόχο την αναμόρφωση ενός μεγάλου μέρους του δικτύου την ερχόμενη χρονιά. Επίσης, έμφαση θα δοθεί στην προσέλκυση πελατών από την κατηγορία του personal banking, με την αναβάθμιση των σχετικών υπηρεσιών. Βάσει του υφιστάμενου σχεδιασμού, στην τελική του μορφή το δίκτυο θα αποτελείται από 3 είδη καταστημάτων:

1. Πλήρεις μονάδες με συμβούλους για όλες τις κατηγορίες πελατών, με λειτουργία τόσο ταμείων όσο και αυτόματων μηχανημάτων για την εκτέλεση συναλλαγών με μετρητά. Θα λειτουργούν 100-120 καταστήματα της κατηγορίας, ήτοι το 1/3 του δικτύου, και θα βρίσκονται στα κέντρα των μεγαλύτερων πόλεων. 2. Μικρότερα καταστήματα, αποκλειστικά για ιδιώτες πελάτες σε περιφερειακές συνοικίες, στα οποία, εκτός από την απόκτηση προϊόντων με την υποστήριξη εξειδικευμένων συμβούλων, θα είναι δυνατή η πραγματοποίηση μεταφορών και πληρωμών στο ταμείο ή σε αυτόματα μηχανήματα. Ο αριθμός τους θα φτάνει περίπου τα 150. 3. Μονάδες χωρίς ταμεία, τα οποία θα εξυπηρετούν όσους θέλουν να κάνουν εγχρήματες συναλλαγές μέσω αυτόματων μηχανημάτων. Σε αυτά θα υπάρχουν και χώροι συναντήσεων των πελατών με συμβούλους για τη διάθεση πιο σύνθετων προϊόντων. Πρόκειται για τη μετεξέλιξη των σημερινών i-bank store, τα οποία δεν θα έχουν τις κλασικές πόρτες ασφαλείας, καθώς δεν θα φυλάσσονται μετρητά. Στόχος είναι η δημιουργία περίπου 60 μονάδων. Η Alpha Bank προσφέρει ζώνες ηλεκτρονικών συναλλαγών σε όλα τα καταστήματα, δίνοντας τη δυνατότητα στους πελάτες της να εξυπηρετούνται ταχύτερα για την πραγματοποίηση πληρωμών και μεταφορών με μετρητά. Παράλληλα, έχει περιορίσει στο ελάχιστο δυνατό τα ταμεία, ενώ πλέον στο δίκτυό της το γκισέ είναι διαθέσιμο μόνον από τις 8 έως τις 11. Με τον τρόπο αυτό ακόμη και ο ταμίας συμμετέχει ενεργά στην παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής. Ταυτόχρονα, όλοι οι πελάτες της μπορούν πλέον να μιλούν με τον προσωπικό τους σύμβουλο στο κατάστημα και μέσω βιντεοκλήσης, κατόπιν ηλεκτρονικού ραντεβού. Δίνεται, λοιπόν, η δυνατότητα ενημέρωσης για τις υπηρεσίες της και εξ αποστάσεως. Η Eurobank υιοθέτησε στα τέλη του 2021 το phygital μοντέλο, ανοίγοντας τα δύο πρώτα καταστήματα στην Αθήνα. Σήμερα, ο αριθμός τους έχει φτάσει τα 15, ενώ περίπου 50 συμβατικές μονάδες

έχουν ήδη προσαρμοστεί για την παροχή εξυπηρέτησης αυτού του τύπου. Πυρήνας του είναι η προσωπική σχέση ανάμεσα στο τραπεζικό στέλεχος και στον πελάτη. Ταυτόχρονα, όμως, προσφέρει τεχνολογικά μέσα, όπως το video banking, ώστε η φυσική επαφή να υπάρχει όπου χρειάζεται και όταν δεν είναι απαραίτητη, να γίνεται αποκλειστικά με ηλεκτρονικό τρόπο. Στα νέου τύπου καταστήματα λειτουργεί υποδοχή, η οποία κατευθύνει τον πελάτη στην κατάλληλη ζώνη εξυπηρέτησης, ανάλογα με τις εργασίες που θέλει να πραγματοποιήσει. Για συζητήσεις με συμβούλους, λειτουργούν ειδικοί χώροι, που διασφαλίζουν συνθήκες ιδιωτικότητας. Ειδικά για όσους ανήκουν στο personal banking και για επιχειρήσεις, είναι διαθέσιμες ιδιωτικές αίθουσες. Ο στόχος της τράπεζας είναι, σε βάθος χρόνου, το σύνολο του δικτύου της να λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο. Εξάλλου, στα μισά περίπου καταστήματα, η εκτέλεση ταμειακών συναλλαγών στο γκισέ είναι διαθέσιμη μόνο συγκεκριμένες ώρες μέσα στην ημέρα (8.00-10.00, 13.00-14.00). Ωστόσο, η χρήση μετρητών είναι πάντοτε δυνατή μέσω αυτόματων μηχανημάτων. Με τον τρόπο αυτό ο ταμίας καθίσταται διαθέσιμος για την παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής. Δάνεια 9,4 δισ. από την HDB σε 4 χρόνια Την ανάδειξη της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας-HDB ως τον μοναδικό χρηματοδοτικό και αναπτυξιακό φορέα της χώρας επιβεβαίωσε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος, Γιώργος Ζαββός, στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου που παρέθεσε ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης. Η HDB στηρίζει την αναπτυξιακή πολιτική της κυβέρνησης δημιουργώντας τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία για τον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και, με τον τρόπο αυτό, συμβάλλει στον μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου της οικονομίας. «H Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα-HDB είναι ο μοναδικός χρηματοδοτικός και αναπτυξιακός φορέας της χώρας, με κύρια αποστολή τη διεύρυνση της πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ) σε εθνιΧΡΗΜΑ 17

αφιέρωμα - τράπεζες

κούς και ενωσιακούς πόρους. Η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα-HDB είναι η Τράπεζα της επιχειρηματικότητας των ΜμΕ» δήλωσε ο κ. Ζαββός στη συνέντευξη Τύπου, με τίτλο «Επενδυτικά εργαλεία για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας και τη βελτίωση των υποδομών», που παρέθεσε ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, η HDB χορήγησε 45.288 δάνεια συνολικού ύψους 9,4 δισ. ευρώ, αποδεικνύοντας ότι έχει καταλυτικό ρόλο ως πολλαπλασιαστικός μηχανισμός μόχλευσης δημοσίων πόρων, καλύπτοντας τα κενά της αγοράς. Πού βασίζεται η στρατηγική της Οι 3 άξονες στρατηγικής της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας-HDV στον νέο κύκλο της ελληνικής οικονομίας είναι: 1. Η σημαντική αύξηση του αριθμού των χρηματοδοτούμενων μικρομεσαίων επιχειρήσεων 2. Η ενεργός στήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης και καινοτομίας των ΜμΕ 3. Η εξωστρέφεια βασισμένη στην άντληση ενωσιακών πόρων που προορίζονται για μη κράτη μέλη της ΕΕ και η στενή συνεργασία με εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες «Η συνέργεια αυτών των αξιών δημιουργεί ένα δυναμικό περιβάλλον επιχειρηματικής δραστηριότητας των ΜμΕ, που συμβάλλει καθοριστικά στους φιλόδοξους στόχους της 18 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

ανάταξης της ελληνικής οικονομίας που υλοποιεί η κυβέρνηση» συμπλήρωσε ο ίδιος. Ο κ. Ζαββός παρουσίασε τους τρόπους υλοποίησης αυτής της στρατηγικής: «Σε μια συγκυρία υψηλών επιτοκίων, ενεργειακής κρίσης και γεωπολιτικών εντάσεων, η HDB δίνει λύσεις στις προκλήσεις της αγοράς, συμβάλλοντας στη μείωση του κόστους χρηματοδότησης με εξειδικευμένα εργαλεία, που παρέχουν: άτοκη συγχρηματοδότηση δανείων κατά 40% ή 50% ή 75%, εγγύηση δανείων κατά 80%, με επιδότηση του επιτοκίου δανείων τράπεζας και σημαντική μείωση της απαίτησης εξασφαλίσεων, επιδότηση επιτοκίου για το αρχικό χρονικό διάστημα του δανείου ως πρόσθετη ενίσχυση, μείωση δανειακού κεφαλαίου με επίτευξη στόχων (όπως π.χ. με το Ταμείο Καινοτομίας), μεγάλη περίοδο χάριτος δανείων (36 μήνες), μακροχρόνια δάνεια (10 έτη), μη χρηματοδοτικούς μηχανισμούς στήριξης και έμφαση στη δανειοδότηση ΜμΕ».

«Αξίζει να σημειωθεί πως ο μέσος όρος του επιτοκίου, για παράδειγμα τον μήνα Σεπτέμβριο, με την παρέμβαση της Αναπτυξιακής Τράπεζας έφτασε στο 3,68%, πολύ μικρότερος από αυτόν της αγοράς, που ανήλθε στο 7,13%» υπογράμμισε. Και πρόσθεσε πως «η HDB, μοχλεύοντας 4,5 δισ. ευρώ δημοσίων πόρων, έβγαλε στην αγορά 12,3 δισ. ευρώ, που σημαίνει πως λειτουργεί ως πολλαπλασιαστικός μηχανισμός προσέλκυσης ιδιωτικών πόρων». Επίσης, αναφέρθηκε στην έμφαση που δίνεται μέσα από τα προγράμματα της HDB για τη δανειοδότηση των πολύ μικρών επιχειρήσεων, καθώς από τις επιχειρήσεις που επωφελήθηκαν από τα προγράμματα της HDB το 75% είχαν έως 10 άτομα προσωπικό και το 81% έως 2 εκατ. ευρώ κύκλο εργασιών. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Ταμείο Ρευστότητας, με συνολικό χαρτοφυλάκιο δανείων πάνω από 727 εκατ. ευρώ, το 32% των επιχειρήσεων δεν είχαν λάβει ποτέ κάποια μορφή ενίσχυσης από την HDB. Το 32% των επιχειρήσεων έλαβε πρόσθετη επιδότηση επιτοκίου 3% για τα δύο πρώτα χρόνια, με το κόστος της επιδότησης να φτάνει στα 3,9 εκατ. ευρώ. Ο κ. Ζαββός παρουσίασε και τα προγράμματα «νέας γενιάς» της Αναπτυξιακής Τράπεζας, που συμβάλλουν στην πράσινη και βιώσιμη ανάπτυξη. Πρόκειται για τα πράσινα συγχρηματοδοτούμενα και ψηφιακής αναβάθμισης δάνεια, με προϋπολογισμό 590 εκατ. ευρώ. Ειδική μνεία έγινε στην πλατφόρμα KYC της HDB, η οποία βοηθά στη διεύρυνση της πρόσβασης των ΜμΕ στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και δίνει τη δυνατότητα στον αιτούμενο δανείου να είναι ορατός σε όλο το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Κλείνοντας, στο πλαίσιο της εξωστρέφειας, ο κ. Ζαββός επεσήμανε πως αποτελεί βασική στρατηγική της HDB η απόκτηση της πιστοποίησης της «Αξιολόγησης Πυλώνα» (Pillar Assessment). Πρόκειται για μια πιστοποίηση η οποία θα επιτρέψει στην HDB να αντλεί άμεσα ενωσιακούς πόρους για τη χρηματοδότηση των προγραμμάτων της καθώς και ενωσιακούς πόρους που προορίζονται για την επέκταση των επενδυτικών δραστηριοτήτων σε μη κράτη μέλη της ΕΕ. • • •

συνέντευξη

«Η KALTEQ είναι μια ελληνική εταιρεία καινoτομίας που μπορεί να πρωταγωνιστήσει και στις αγορές του εξωτερικού» 20 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

©Ελένη Παπαδάκη/PHOTOPRESS Θ&Α Αναγνωστόπουλοι

Παναγιώτης Καλαφατάς

Στον Χρήστο Ν. Κώνστα

Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος, ΚALTEQ ΑΕ

Παναγιώτης Καλαφατάς είναι ήρεμος, λιγομίλητος, χαμηλών τόνων επιχειρηματίας. Του αρέσει να μιλά για την επιχείρησή του, περισσότερο όμως μιλά για τους συνεργάτες του, την αφοσίωση και τον επαγγελματισμό τους. Στον Παναγιώτη Καλαφατά αρέσει να μετατρέπει τις καινοτόμες ιδέες σε καθημερινή επιχειρηματική πραγματικότητα. Γνωρίζει καλά τον χώρο των επιχειρήσεων, ξεκίνησε πριν 35 χρόνια ως στέλεχος πολυεθνικών επιχειρήσεων (Howmedica-Pfizer, Toshiba Medical Equipment-Ergo SA, Olympus Medical Equipment-Proton SA, Eli Lilly Hellas Pharmaceuticals SA), για να δημιουργήσει, μετά από 10 χρόνια, την πρώτη δική του εταιρεία, την Kretz-Technic Medical Hellas SA, με συνεταίρους από τον χώρο των ιατρικών εργαλείων και προϊόντων υγειονομικής περίθαλψης. Μετά τις πανεπιστημιακές σπουδές του στην Αθήνα, στον κλάδο της υγείας, πήγε στο Λος Άντζελες (UCLA) για να ειδικευτεί στο Marketing, μετακόμισε στην Ελβετία (European University of Monteux), για να μάθει το Management σε διεθνές επίπεδο, και ξαναγύρισε στις ΗΠΑ για να πάρει το διδακτορικό του University of Bedford-New Jersey στη Βιομηχανική Ψυχολογία και το Marketing Ιατρικών Υπηρεσιών… Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, ίδρυσε, το 2004, την KALTEQ ΑΕ, με το όραμα να εμπλουτίσει τον τομέα της Γενικής Χειρουργικής με καινοτόμα προϊόντα, τα οποία θα είναι προς όφελος των ασθενών, αλλά και θα προάγουν τον εθνικό τομέα της υγείας. Είκοσι χρόνια μετά, η KALTEQ ΑΕ κατέχει ηγετική θέση στον χώρο των ιατροτεχνολογι-

κών προϊόντων, με διαρκώς ανοδική πορεία. Εκτός από καλός τενίστας, ο Παναγιώτης Καλαφατάς είναι ένας ξεχωριστός επιτυχημένος επιχειρηματίας, που έχει σφαιρική θεώρηση του κλάδου της υγείας, όπου δραστηριοποιείται, και κυρίως αντιμετωπίζει τη δουλειά του με ενθουσιασμό και πάθος για το αποτέλεσμα. Διαθέτει μοναδική ικανότητα στο να διακρίνει τις ευκαιρίες και τις ανάγκες της αγοράς και να αναπτύσσει την επιχειρηματική του δραστηριότητα με εύστοχο τρόπο και στοχοπροσήλωση. Η συνάντηση με τον Παναγιώτη Καλαφατά, στα γραφεία της εταιρείας του στο Χαλάνδρι, ήταν σύντομη αλλά περιεκτική. Άλλωστε τα ραντεβού του είναι πάντοτε «σφικτά», η ατζέντα του γεμάτη και τα προγραμματισμένα ταξίδια του στο εξωτερικό πολλά…

κής φροντίδας. Δουλειά μας είναι να παρατηρούμε τις σύγχρονες τάσεις της αγοράς, φυσικά και της τεχνολογίας, για να καλύπτουμε τις σημαντικές ανάγκες ασθενών με την παροχή υψηλού επιπέδου υγειονομικής περίθαλψης. Βελτιώνουμε τη ζωή των ανθρώπων μέσω της διανομής καινοτόμων ιατρικών τεχνολογιών, παρέχοντας επιπλέον υποστηρικτικές υπηρεσίες στους πελάτες μας. Κλείνουμε σοβαρές αποκλειστικές συνεργασίες με διεθνώς αναγνωρισμένους οίκους και αυτό μας καθιστά βασικό προμηθευτή στα νοσοκομειακά ιδρύματα του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. Έχουμε ήδη ξεκινήσει ένα προσεκτικό, αλλά και επιθετικό, επιχειρηματικό άνοιγμα στις αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, των Βαλτικών Χωρών και των Βαλκανίων, στοχεύοντας σε περαιτέρω ανάπτυξη και ευκαιρίες.

Συμπληρώνετε, σε λίγο καιρό, 20 χρόνια παρουσίας στην Ελλάδα. Τι καταφέρατε μέχρι σήμερα και πώς σχεδιάζετε τα επόμενα 20 χρόνια;

Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας σε μια εταιρεία του δικού σας κλάδου; Πού κρίνεται το τελικό θετικό αποτέλεσμα; Πού επενδύετε για τη βελτίωση των μεγεθών;

Η KALTEQ ιδρύθηκε το 2004, μια χρονιά ορόσημο για την ελληνική οικονομία, με στόχο να προσφέρουμε στη Γενική Χειρουργική πρωτοποριακά προϊόντα, προς όφελος των ασθενών και για την ανάπτυξη της ιατρι-

Απαντώ με ευκολία: Στους ανθρώπους και στην τεχνολογία. Η εταιρεία μας βρίσκεται σε διαρκή επαγρύπνηση, ώστε να διαγιγνώσκει τις τάσεις και τις ανάγκες της αγοράς. Βάσει ΧΡΗΜΑ 21

συνέντευξη

των τάσεων και αναγκών, κάνουμε έρευνα για νέα, καινοτόμα προϊόντα και τεχνολογίες, που μπορούν να εξυπηρετήσουν στο βέλτιστο τους παρόχους υπηρεσιών υγείας. Διευρύνουμε διαρκώς το χαρτοφυλάκιό μας, ώστε να παρέχουμε ολοκληρωμένες λύσεις, δημιουργούμε νέα τμήματα με έμπειρους επαγγελματίες και βρισκόμαστε στο πλευρό των συνεργατών μας. Φροντίζουμε η εταιρεία μας να έχει σταθερότητα και να είναι καινοτόμα, αλλά και ταυτόχρονα ανταγωνιστική, προς όφελος των πελατών μας. Επιπλέον, ενδυναμώνουμε το ανθρώπινο δυναμικό της εταιρείας μας με δυνατότητες διαρκούς εκπαίδευσης και του παρέχουμε όλα εκείνα τα εργαλεία που θα βοηθήσουν ακόμη περισσότερο στην αποτελεσματικότητα και παροχή υπηρεσιών υψηλών προδιαγραφών στους παρόχους υγείας, πάντα με ευαισθησία, επαγγελματισμό και συνέπεια. Όταν μιλάμε για τον χώρο της υγείας, αυτόματα –συνειρμικά θα έλεγα–, η σκέψη μας κατευθύνεται στα μεγάλα χρέη των νοσοκομείων και των άλλων φορέων περίθαλψης. Εσείς πώς διαχειρίζεστε αυτό το πρόβλημα;

"Έχουμε ξεκινήσει ένα προσεκτικό, αλλά και επιθετικό, επιχειρηματικό άνοιγμα στις αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, των Βαλτικών Χωρών και των Βαλκανίων."

22 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Με υπομονή και προσεκτικούς σχεδιασμούς. Δεν έχετε άδικο, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στη δουλειά μας είναι τα δυσβάσταχτα χρέη του δημόσιου τομέα, που καλούνται οι προμηθεύτριες εταιρείες να αντιμετωπίσουν, με δεδομένο ότι το Δημόσιο αντιπροσωπεύει το 65% του τζίρου μας. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές υπολογίζονται σε δεκάδες εκατομμυρίων για καθεμία εταιρεία του κλάδου μας, ενώ, δεν είναι μυστικό, τα ατιμολόγητα περιστατικά ξεπερνούν τα 100 εκατομμύρια για όλες τις εταιρείες του κλάδου. Η καθυστέρηση εντολών τιμολογήσεων, η οποία έχει σαν αποτέλεσμα να μένουν ατιμολόγητα εκτεθειμένα ειδικά υλικά εις μακρόν, αθροιστικά με τους χρόνους εξόφλησης, δυσχεραίνει εξαιρετικά τη ρευστότητα των προμηθευτών. Είναι προφανές ότι δημιουργούνται τεράστια προβλήματα ρευστότητας και βιωσιμότητας των εταιρειών. Ένα ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα το οποίο ταλανίζει την ποιοτική ιατροτεχνολογία, είναι η συνεχής μείωση των τιμών που επιβάλλει το

Παρατηρητήριο Τιμών Προμηθειών Υγείας, χωρίς την αξιολόγηση τεχνικών προδιαγραφών και ποιοτικών χαρακτηριστικών. Παραγκωνίζονται ποιοτικά προϊόντα ευρωπαϊκής και αμερικανικής προέλευσης και προωθούνται προϊόντα από χώρες με χαμηλή ποιότητα κατασκευής. Μην ξεχνάτε οι τιμές παραμένουν παγωμένες πάνω από 10 χρόνια. Από την άλλη πλευρά, οι τεχνολογικές εξελίξεις στον χώρο της υγείας τρέχουν με συναρπαστικές ταχύτητες… Πώς μπορείτε να τις παρακολουθήσετε; Υπηρετούμε τον χώρο της υγείας, που είναι ένας πολύ σημαντικός και ευαίσθητος τομέας. Σωστά επισημαίνετε ότι στο επιστημονικό κομμάτι υπάρχουν μεγάλες εξελίξεις και παρατηρούμε μια μεγάλη ανάπτυξη τεχνολογιών και μεθόδων οι οποίες εξυπηρετούν τις ανάγκες των ασθενών, αναβαθμίζουν τις θεραπείες και παρέχουν λύσεις στη βελτιστοποίηση της ποιότητας ζωής. Για να φτάσουν όμως όλα αυτά μέσα στους χώρους θεραπείας, στα χειρουργεία και τα ιατρεία, θα πρέπει να υπάρξει μια συγκεκριμένη εθνική πολιτική, με προγράμματα διευκόλυνσης των προμηθευτικών εταιρειών, έτσι ώστε να μπορούν να εισάγουν στην ελληνική αγορά τα υλικά και τα συστήματα αυτά που είναι απαραίτητα για την εφαρμογή των νέων αυτών μεθόδων. Οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι του εξωτερικού, οι κατασκευαστικοί οίκοι, απαιτούν προπληρωμές ή παρέχουν πολύ μικρούς χρόνους πίστωσης. Εμείς πρέπει να διαχειριστούμε τις δυσκολίες ρευστότητας που δημιουργεί η ανάγκη άμεσης παράδοσης υλικών ή και καινοτόμων συστημάτων, τα οποία θα αποπληρωθούν σε χρόνους πολύ μεταγενέστερους από τις παραδόσεις. Πιστεύω πως η στήριξη ιδιαίτερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων του κλάδου μας, είτε με τη μορφή επιδοτήσεων είτε δανείων, είναι απαραίτητη, έτσι ώστε να είναι δυνατόν να λειτουργήσουμε σε ένα υγιές επαγγελματικό περιβάλλον, με δυνατότητα ανάπτυξης των δραστηριοτήτων μας, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας ή ακόμη και περαιτέρω δραστηριοποίηση σε νέες ειδικότητες του χώρου μας.

Πόσο μεγάλη είναι η δική σας αγορά; Για τι τζίρους μιλάμε; Ποια είναι τα μεγέθη των εταιρειών που δραστηριοποιούνται; Το 2021, η αξία της αγοράς μας στην Ελλάδα έφτασε το 1,2 δισ. ευρώ. Το 2022, ξεπέρασε το 1,3 δισ. ευρώ. Φέτος, εκτιμώ θα ξεπεράσει το 1,5 δισ. ευρώ. Διακινούνται περισσότερα από 500.000 προϊόντα χρήσιμα και αναγκαία για την περίθαλψη των ασθενών. Από αναλώσιμα (γάζες, σύριγγες, επίδεσμοι κ.λπ.) έως και μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας (μαγνητικοί και αξονικοί τομογράφοι κ.ά.). Υπολογίζω ότι, στην Ελλάδα, δραστηριοποιούνται συνολικά 130 επιχειρήσεις (εισαγωγικές και παραγωγικές), με τζίρο άνω των 3.000.000 ευρώ η καθεμία, με τεράστιο άμεσο και έμμεσο οικονομικό αποτύπωμα στην ελληνική οικονομία. Εμείς, φέτος, θα ξεπεράσουμε τα 25 εκατ. ευρώ. Ο ιατροτεχνολογικός κλάδος στην Ελλάδα έχει πολύ καλές προοπτικές και με δεδομένη την ανάπτυξη της τεχνολογίας και των νέων ιατρικών μεθόδων. Η αλματώδης ανάπτυξη των καινοτόμων ιατρικών τεχνολογιών και

"Διευρύνουμε το χαρτοφυλάκιό μας με νέες τεχνολογίες, δημιουργήσαμε νέα business units, στοχεύοντας σε περαιτέρω ανάπτυξη και ευκαιρίες. "

ΧΡΗΜΑ 23

συνέντευξη

"Ο ιατροτεχνολογικός κλάδος στην Ελλάδα έχει πολύ καλές προοπτικές και με δεδομένη την ανάπτυξη της τεχνολογίας και των νέων ιατρικών μεθόδων."

24 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

των νέων ιατρικών μεθόδων συμβάλλει όχι μόνο στη βελτίωση του προσδόκιμου ζωής, αλλά κυρίως στη βελτίωση της ποιότητάς της. Αναπτύσσονται σύγχρονα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, δημιουργούνται διαρκώς νέες θέσεις εργασίας, ενισχύεται η ελληνική οικονομία. Εσείς πώς διαχειριστήκατε όλες αυτές τις προκλήσεις; Η πορεία της KALTEQ υπήρξε, όλα αυτά τα χρόνια, σταθερή και ανοδική. Είχαμε δυσκολίες, αλλά και σημαντικές στιγμές επιτυχιών, σημαντικών συνεργασιών και ευκαιριών. Πέρυσι, το 2022, ήταν μια χρονιά σταθμός. Επανατοποθετηθήκαμε στην αγορά, ολοκληρώσαμε το re-branding της, μεταφέραμε την έδρα και τις αποθήκες μας σε νέους χώρους, επεκταθήκαμε με νέα υποκαταστήματα στην Πάτρα, στην Κρήτη και στην Κύπρο, διατηρώντας φυσικά και το υποκατάστημά της στη Θεσσαλονίκη, το οποίο μεταφέρθηκε σε νέα γραφεία. Φέτος, προχωρήσαμε σε νέες μεγάλες επενδύσεις και δοκιμάζουμε με αξιώσεις τις δυνάμεις μας στις αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων. Διευρύνουμε το χαρτοφυλάκιό μας με νέες τεχνολογίες, δημιουργήσαμε νέα business units, στοχεύοντας σε περαιτέρω ανάπτυξη και ευκαιρίες. Η KALTEQ, παρ’ όλες τις προκλήσεις της πανδημίας, παρέμεινε σταθερά ενεργή, προσαρμόζοντας τη δραστηριότητά της στα νέα δεδομένα και έχοντας το βλέμμα διαρκώς σε νέες ευκαιρίες για την ανάπτυξή της. Έτσι, λοιπόν, αυτό το διάστημα, έχει εστιάσει στην ενδυνάμωσή της, ενισχύοντας τις υπάρχουσες προϊοντικές της σειρές. Συγχρόνως, κατάφερε να εντάξει νέα προϊόντα στη δραστηριότητά της, συνάπτοντας συνεργασίες με πολύ σημαντικούς οίκους. Σημαντικό είναι, επίσης, ότι επένδυσε στην εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού της και στον ψηφιακό μετασχηματισμό της, χρησιμοποιώντας αυτό το δύσκολο διάστημα ως ευκαιρία για έρευνα και ανάπτυξη. Είχα διαβάσει ότι κλείσατε μια μεγάλη επιχειρηματική συμφωνία με την Johnson & Johnson, μετά ανακοινώ-

σατε τη συνεργασία με την Αbbott. Τι αποδίδουν αυτές οι συμφωνίες; Αναζητούμε συνεργασίες με παγκοσμίου φήμης πολυεθνικές στον χώρο των ιατρικών συσκευών και της υγειονομικής περίθαλψης. Έχουμε ειδικευτεί στη διανομή προϊόντων Καρδιοχειρουργικής. Για παράδειγμα, το χαρτοφυλάκιο της Abbott συμπλήρωσε ήδη υφιστάμενο χαρτοφυλάκιο της KALTEQ AE που περιλαμβάνει προϊόντα νευροαγγειακών παθήσεων του εργοστασίου Balt και καρδιακής ηλεκτροφυσιολογίας του εργοστασίου Webster Biosense-JnJ. Με αυτού του είδους τις συνεργασίες, προσπαθούμε να προσφέρουμε ολοκληρωμένες λύσεις στον τομέα της Καρδιολογίας και στην υποστήριξη του ιδιαίτερα απαιτητικού έργου των καρδιοχειρουργών στην Ελλάδα. Η έρευνα και η εμβάθυνση στις ανάγκες της αγοράς μάς εξασφαλίζουν ευελιξία, η οποία συμβάλλει τόσο στη δυνατότητά μας να προσαρμοζόμαστε στις απαιτήσεις και τις τάσεις της αγοράς όσο και στο να είμαστε πρωτοπόροι και παρόντες σε όλες τις εξελίξεις του χώρου, είτε αφορούν νέες τεχνολογίες και τεχνικές είτε πρόκειται για νέες ανάγκες που προκύπτουν από την επιστημονική εξέλιξη. Σε αυτά τα 20 χρόνια που δραστηριοποιείστε στον κλάδο της υγείας, νιώθετε ότι έχετε πλησιάσει στο όραμα που είχατε όταν ξεκινήσατε;

"Η έρευνα και η εμβάθυνση στις ανάγκες της αγοράς μάς εξασφαλίζουν ευελιξία ώστε να προσαρμοζόμαστε στις απαιτήσεις και τις νέες τάσεις, όσο και στο να είμαστε πρωτοπόροι."

Πιστεύω πως, σήμερα, η KALTEQ εμφανίζεται στην αγορά με ένα πρόσωπο αντάξιο της συνολικής προσπάθειας που έχουν καταβάλει όλα τα στελέχη της. Έχει ένα πολύ δυναμικό προφίλ στην ελληνική αγορά, έχει κερδίσει τον σεβασμό και την εμπιστοσύνη των πελατών και συνεργατών της, με διακρίσεις που πλέον την ξεχωρίζουν στον χώρο, αλλά και την τροφοδοτούν με νέα σχέδια για το μέλλον. Το χαρτοφυλάκιό μας περιλαμβάνει μια τεράστια ποικιλία ιατρικών προϊόντων και οργάνων υψηλών προδιαγραφών για τη Γενική Χειρουργική, Καρδιοχειρουργική, Λαπαροσκοπική Χειρουργική, Νευροχειρουργική, Νευροπλοήγηση, Χρόνιο Πόνο, ΩΡΛ, Υγειονομικό Υλικό κ.ά. • • • ΧΡΗΜΑ 25

Ιστορική Αναδρομή ΧΡΗΜΑ

Τ Το χρονικό μιας ιστορικής διαδρομής 26 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

ο περιοδικό ΧΡΗΜΑ γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1988, όταν ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου Αθηνών δεν ξεπερνούσε τις 300 μονάδες και το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ανερχόταν σε 76 δισ. δολάρια. Από το πρώτο τεύχος, πιστέψαμε ότι υπήρχε θέση στην αγορά για μια ανεξάρτητη και αδέσμευτη φωνή. Επιστρατεύσαμε εργαλεία χρηματοοικονομικής και τεχνικής ανάλυσης, τα οποία ήταν άγνωστα εκείνη την εποχή, και πρωτοπορήσαμε, καθώς το περιοδικό ΧΡΗΜΑ ήταν το πρώτο στην Ελλάδα που εκδιδόταν με τη μέθοδο του desktop publishing, κάτι που επέτρεψε στη νεοφυή μας επιχείρηση να ανταγωνιστεί τους εκδοτικούς κολοσσούς της εποχής με επιτυχία. Οι περιβόητες «Προτάσεις Αγοράς», που δημοσιεύαμε κάθε δεκαπενθήμερο, εντόπιζαν τις μετοχές οι οποίες διαπραγματεύονταν κάτω από την πραγματική τους αξία και έθεταν τι-

μές-στόχους για τον επόμενο χρόνο. Η επιτυχία τους ήταν τέτοια που ο «δείκτης ΧΡΗΜΑ» είχε υπερδιπλάσια απόδοση από τον Γενικό Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών επί πολλά χρόνια! Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 35 ετών από την κυκλοφορία του πρώτου τεύχους, επιχειρούμε μια ιστορική αναδρομή στην πορεία εξέλιξης του περιοδικού. Σε κάθε τεύχος που θα κυκλοφορήσει μέσα στο 2023 θα φιλοξενήσουμε εικόνες από εξώφυλλα, θέματα και συνεντεύξεις που παρουσιάστηκαν στο περιοδικό όλα αυτά τα χρόνια και σηματοδότησαν τη δυναμική και την εντυπωσιακή μεγέθυνση και εξέλιξή του. Το ΧΡΗΜΑ, ανανεωμένο και σύγχρονο, συνεχίζει να στηρίζει την επιχειρηματικότητα στη χώρα και τις επενδύσεις, συμβάλλοντας στην εκ νέου ανάδειξη του Χρηματιστηρίου Αθηνών σε ένα εργαλείο χρηματοδότησης των υγιών και δυναμικών ελληνικών επιχειρήσεων.

2013 Προς αναζήτηση… ρευστότητας! Με οδηγό επενδύσεων ξεκινά το τεύχος 388, το πρώτο για το 2013, όπου επισημαίνεται ότι η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων είναι απαραίτητο να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες ώστε να επιστρέψει η ρευστότητα στην αγορά, καθώς η Ελλάδα έχει τεράστια ανάγκη από αύξηση της κυκλοφορίας του χρήματος. Στο επόμενο τεύχος δημοσιεύεται θέμα για τις προοπτικές της ελληνικής βιομηχανίας, όπου αναφέρεται ότι στηρίζει τις ελπίδες της για ανάκαμψη στην εξαγωγική δραστηριότητα. Ιδιαίτερα οι τομείς μεταλλουργίας, ορυκτών, πλαστικών και συσκευασίας, καθώς η εγχώρια κατακόρυφη πτώση σε κλάδους όπως είναι οι κατασκευές, τα δημόσια έργα, αλλά και η κατανάλωση αγαθών, δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας για πωλήσεις στην ελληνική αγορά. Στο τεύχος Μαρτίου φιλοξενείται κεντρική συνέντευξη του προέδρου του Χρηματιστηρίου Αθηνών, κ. Σωκράτη Λαζαρίδη, με τίτλο «Καταλύτης για την εισροή επενδυτικών κεφαλαίων το Χ.Α.». Το τεύχος 396 αποτελεί ένα εορταστικό-επε-

τειακό τεύχος για τα 25 χρόνια κυκλοφορίας του περιοδικού. Σε χαρακτηριστικό απόσπασμα της έκδοσης αναφέρεται: «Μέσα σε 25 χρόνια, βλέπει κανείς ότι δεν κάνει κύκλους μόνο η ζωή, αλλά και το χρηματιστήριο. Όλα τα είδαμε! ΚΡΑΧ και αγοραστικό ΑΜΟΚ.

Είδαμε τρελά κέρδη, αλλά και πλήρη απαξίωση των χαρτιών». Στο τελευταίο τεύχος της χρονιάς αναδεικνύεται η όλο και αυξανόμενη σπουδαιότητα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης για το σύνολο των επιχειρήσεων. ΧΡΗΜΑ 27

Ιστορική Αναδρομή ΧΡΗΜΑ

E' ΜΕΡΟΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ (2013-2018)

2014 Επιστροφή… στην ανάπτυξη! Στο τεύχος 398 ξεχωρίζει το ειδικό θέμα για τον χειμερινό τουρισμό, όπου επισημαίνεται ότι, ενώ γνωρίζει πρωτοφανή άνθηση σε παγκόσμιο επίπεδο, στη χώρα μας προβληματιζει η ελλιπής οργάνωση και η μικρή περίοδος. Στο τεύχος Φεβρουαρίου δημοσιεύεται ο επενδυτικός «Καζαμίας» της χρονιάς, όπου επισημαίνονται τα μεγάλα «στοιχήματα» της χρονιάς, αρχής γενομένης από την επιστροφή της ελληνικής οικονομίας στην ανάπτυξη, μετά από έξι χρόνια ύφεσης, την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους και την έξοδο στις αγορές. Στο τεύχος 401 δημοσιεύεται αφιέρωμα στις τηλεπικοινωνίες με τίτλο «Μονόδρομος οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις». Στο ίδιο τεύχος, και σε αφιέρωμα για την ασφάλιση εμπορευμάτων, σημειώνεται ότι ο κλάδος έχασε το 50% της παραγωγής του μέσα σε 6 χρόνια, με μία από τις τρεις επιχειρήσεις να αποχωρούν από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα. Στο τεύχος Ιουνίου, φιλοξενείται κεντρική συνέντευξη του κ. Περικλή Βενιέρη, προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της Green Cola, ο οποίος αναφέρει: «Το μεράκι για τη δημιουργία αυθεντικών ελληνικών γεύσεων, με βάση την υψηλή ποιότητα και την ασφάλεια των προϊόντων, αποτελεί έμπρακτη απόδειξη για τον σεβασμό μας προς τον καταναλωτή και ταυτόχρονα συνιστά την πρωταρχική αξία με την οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη η 28 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Green Cola Company». Στο τεύχος 404 γίνεται εκτενής αναφορά στις υπηρεσίες υγείας, οι οποίες, όπως αναφέρεται, βρίσκονται στη μέγκενη των rebate και clawback. Στο τεύχος 407 δημοσιεύεται αφιέρωμα για

τις επενδύσεις στα λιμάνια, δίνοντας έμφαση στη συμφωνία του ΟΛΠ με την Cosco ύψους 230 εκατ. ευρώ, η οποία προβλέπει την κατασκευή του δυτικού τμήματος του Προβλήτα Εμπορευματοκιβωτίων ΙΙΙ και την ανανέωση του μηχανολογικού εξοπλισμού.

Ιστορική Αναδρομή ΧΡΗΜΑ

2015 Επόμενο στοίχημα: Η εξωστρέφεια Στο τεύχος Ιανουαρίου δημοσιεύεται αφιέρωμα για την ελληνική βιομηχανία με τίτλο «Ενεργειακό κόστος και υπερφορολόγηση πνίγουν την ανταγωνιστικότητα». Στο τεύχος 410 δημοσιεύεται αφιέρωμα στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών με τίτλο «Επενδύσεις στην καινοτομία, ελπίδες στην εξωστρέφεια». Στο ίδιο τεύχος, σε ειδική ανάλυση, αναφέρεται ότι «το στοίχημα της ανάπτυξης θα κερδηθεί από τον αγροτικό τομέα». Στο τεύχος Μαΐου φιλοξενείται συνέντευξη της αναπληρώτριας υπουργού Τουρισμού, κ. Έλενας Κουντουρά, η οποία αναφέρει: «Το δικό μας στοίχημα είναι να προσφέρουμε ποιότητα παντού και ένα ανταγωνιστικό τουριστικό προϊόν». Στο τεύχος 414, ο κ. Αναστάσιος Τζήκας, πρόεδρος της ΔΕΘ-HELEXPO, αναφέρει στην κεντρική συνέντευξη: «Ενισχύουμε τις διεθνείς συμμαχίες, εδραιώνουμε τον διεθνή χαρακτήρα της ΔΕΘ-HELEXPO». Η ΔΕΘ υπήρξε ανέκαθεν μοχλός ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας. Αποτελεί σημείο συνάντησης για τις επιχειρήσεις και μπορεί να παίξει τον ρόλο της επιχειρηματικής πλατφόρμας όχι μόνο για το εσωτερικό, αλλά και για τις γειτονικές αγορές. Στο ίδιο τεύχος δημοσιεύεται αφιέρωμα στο Asset & Wealth Management, με τίτλο «Οι επενδύσεις των asset managers που υπόσχονται υψηλά κέρδη». Στο τεύχος 415 κεντρικό θέμα αποτελεί η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Στο ίδιο τεύχος, δημοσιεύεται εκτενές αφιέρωμα για

τον τουρισμό και για τα Hospitality Forum & Awards που διοργανώνει η Ethos Media. Στο τελευταίο τεύχος της χρονιάς ανακοινώνονται οι νικητές των επιχειρηματικών βραβείων ΧΡΗΜΑ, ενώ δημοσιεύεται και ο επενδυτικός «Καζαμίας» για το 2016, με τίτλο «Όταν ο θεός της Ελλάδας “κούρεψε” το χρέος!». Αναφέρεται, επίσης, ότι με την προδημοσίευση των τεσσάρων πρώτων δράσεων χρηματοδότησης, συνολικού προϋπολογισμού 350 εκατ. ευρώ, άνοιξε επίσημα το νέο ΕΣΠΑ 2014-2020. ΧΡΗΜΑ 29

φάκελος - ναυτιλία

2016 Ενίσχυση του τουρισμού με έμφαση στο “Made in Greece” Το πρώτο τεύχος του 2010 (αρ. 418) δημοσιεύει κεντρική συνέντευξη του κ. Βασίλη Μπίλλη, διευθύνοντος συμβούλου της Συστήματα Sunlight, με τίτλο «Ενισχύουμε το “Made in Greece” επεκτεινόμενοι στις ξένες αγορές». Όπως ο ίδιος αναφέρει: «Οι βασικοί μας στόχοι παραμένουν να ενισχύσουμε το “Made in Greece” και να αναπτύξουμε περαιτέρω τη θέση μας στις βασικές αγορές της Ευρώπης, αλλά και στις μεγάλες αναδυόμενες αγορές της Ασίας, της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής». Στο ίδιο τεύχος, στο κεντρικό θέμα, με τίτλο «Η ώρα της αλήθειας για την αξιολόγηση», αναφέρεται ότι οι Θεσμοί ξεπερνούν διαφωνίες και ευθυγραμμίζονται με τη σκληρή γραμμή του ΔΝΤ και ποιες υποχωρήσεις εξετάζει η κυβέρνηση για να κλείσει η συμφωνία. Στο τεύχος Μαρτίου, στο κεντρικό θέμα, αναφέρεται: «Σε τροχιά απεγκλωβισμού από το ακραίο country risk. Η αγορά βρήκε στήριξη στις εισροές του rebalancing, αλλά χρειάζεται μια καλή συμφωνία-“πακέτο” για αξιολόγηση και χρέος. Μεγάλα είναι τα περιθώρια ανοδικής εκτίναξης αν πάψει η χώρα να θεωρείται πιο επικίνδυνη και από την... Ουγκάντα!». Στο τεύχος 420 φιλοξενείται συνέντευξη του υφυπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, κ. Αλέξη Χαρίτση, με τίτλο «ΕΣΠΑ για τους πολλούς, με αδιάβλητες διαδικασίες», όπου αναφέρει ότι: «Εργαζόμαστε ώστε να αναστρέψουμε το κλίμα αποεπένδυσης που 30 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

προκάλεσαν οι πολιτικές διαρκούς λιτότητας τα τελευταία χρόνια. Στόχος για το 2016 είναι να διοχετευθούν στην πραγματική οικονομία συνολικά περί τα 8 δισ. ευρώ». Στο τεύχος Μαΐου, ο κ. Αλέξανδρος Αγγελόπουλος, διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Aldemar, τονίζει ότι «οι υπερβολικοί φόροι είναι ο θάνατος του τουρισμού», ενώ στο

τελευταίο τεύχος της χρονιάς φιλοξενείται συνέντευξη του κ. Βασίλη Φουρλή, προέδρου του Ομίλου Fourlis, ο οποίος αναφέρει: «Στον στρατηγικό τομέα, διακόψαμε δραστηριότητες που θεωρήσαμε ότι δεν θα απέδιδαν πλέον για εμάς. Ρίξαμε βάρος στις επενδύσεις στο εξωτερικό και πολύ επιλεκτικά μόνο στην Ελλάδα».

ΧΡΗΜΑ 31

2017 Η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας δείχνει την έξοδο από την κρίση Το τεύχος Ιανουαρίου ξεκινά με δύο σενάρια για τις αποδόσεις του 2017: «Απογείωση με κλείσιμο διαπραγματεύσεων τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο. Καταστροφική για την αγορά ενδεχόμενη καθυστέρηση ώς τον Ιούνιο». Κεντρική συνέντευξη στο ίδιο τεύχος παραχωρεί η κ. Ιουλία Χαϊδά, αντιπρόεδρος ΔΣ & CEO της Ικτίνος Ελλάς, η οποία αναφέρει: «Στον αντίποδα των αρνητικών στοιχείων της οικονομίας, το ελληνικό μάρμαρο δηλώνει παρόν στις προκλήσεις της νέας εποχής και θέλει –και μπορεί– να συμβάλει στην ανάπτυξη». Στο τεύχος 429 φιλοξενείται κεντρική συνέντευξη του κ. Γιάννη Καντώρου, διευθύνοντος συμβούλου της Interamerican, ο οποίος μιλάει για τις τελευταίες εξελίξεις και τις προοπτικές της ασφαλιστικής αγοράς στην Ελλάδα. Στο ίδιο τεύχος δημοσιεύεται Mid-Year Investment Outlook, με τίτλο «Το τέλος του ακραίου ρίσκου και οι επενδυτικές ευκαιρίες. Οι αποφάσεις του Eurogroup διαμορφώνουν πιο σταθερό περιβάλλον και ευνοούν μετοχές και ομόλογα». Στο τεύχος 430 ο κ. Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, παραχωρεί κεντρική συνέντευξη με τίτλο «Μοναδικό αντίδοτο στην κρίση η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας». Στο ίδιο τεύχος δημοσιεύεται αφιέρωμα για τα Αμοιβαία Κεφάλαια, με τίτλο «Ελκυστικές απο32 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

δόσεις από ελληνικά ομόλογα και μετοχές». Στο τεύχος 431 ο κ. Κωνσταντίνος Καραφωτάκης, CEO Olympia Group, αναφέρει σε σχετική συνέντευξη: «Οι Έλληνες επιχειρηματίες οφείλουν τώρα να ηγηθούν των εξελίξεων». Στο ίδιο τεύχος πραγματοποιείται μεγάλο αφιέρωμα στη βιώσιμη ανάπτυξη, η οποία χαρακτηρίζεται ως «μεγάλη πρόκληση για την ανθρωπότητα».

Ιστορική Αναδρομή ΧΡΗΜΑ

2018 30 χρόνια κυκλοφορίας και αδιάλειπτης ενημέρωσης Στο τεύχος Ιανουαρίου φιλοξενείται κεντρική συνέντευξη του προέδρου του ΣΕΒ, κ. Θεόδωρου Φέσσα, με τίτλο «Η μείωση των φορολογικών συντελεστών είναι επιβεβλημένη, αλλά δεν αρκεί», στην οποία σημειώνει ότι: «Η χώρα πρέπει να αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην προσέλκυση επενδύσεων σε μια ευρωπαϊκή αγορά εργασίας, όπου η κινητικότητα των εξειδικευμένων εργαζομένων θα ενταθεί, λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων». Στο τεύχος 433 το χρηματιστήριο «βουλιάζει» στον «βάλτο» των χαμηλών συναλλαγών, ενώ στο τεύχος 434, σε αφιέρωμα για τα Χρηματοδοτικά Προϊόντα, διαπιστώνεται ότι παραμένει ακριβό το κόστος του χρήματος. Στο ίδιο τεύχος, ο διευθύνων σύμβουλος της Intralot, κ. Αντώνης Κεραστάρης, παραχωρεί κεντρική συνέντευξη, στην οποία αναφέρει: «Εξετάζουμε όλα τα ενδεχόμενα, αλλά η Ελλάδα παραμένει βάση μας. Η στρατηγική μας σήμερα εστιάζεται σε επενδύσεις που δημιουργούν μακροπρόθεσμη αξία». Στο τεύχος 436 γιορτάζονται τα 30 χρόνια από την κυκλοφορία του περιοδικού ΧΡΗΜΑ, με ένα επετειακό τεύχος. «Τριάντα χρόνια δημιουργίας που “σκόνταψαν” σε 3 μνημόνια» είναι ο κεντρικός τίτλος του επετειακού αφιερώματος, όπου αναφέρεται: «Το περιοδικό που κρατάτε στα χέρια σας είχε την τιμή και την ευθύνη να παρακολουθεί τα οικονομικά δρώμενα –στην Ελλάδα, κυρίως, αλλά όχι μόνο– για τρεις δεκαετίες. Ζήσαμε την

εποχή που η Ελλάδα είχε μόνο 4 τράπεζες και για να πάρεις δάνειο, έπρεπε να τύχεις “πολιτικής διευκόλυνσης”. Ζήσαμε όμως και την εποχή που η Ελλάδα είχε 44 τράπεζες και τα δάνεια χορηγούνταν προτού καν υποβάλεις αίτηση». Στην κεντρική συνέντευξη ο κ. Γιάννης Μασούτης, διευθύνων σύμβουλος της Διαμαντής Μασούτης ΑΕ και πρόεδρος ΕΒΕΘ, αναφέρει: «Έχουμε τις υποδομές για νέες κατακτήσεις». • • • ΧΡΗΜΑ 33

[φάκελος] ESG

Οι πρακτικές ESG που ανταποκρίνονται στις τρέχουσες κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανάγκες

Το ESG αποτύπωμα της εγχώριας επιχειρηματικότητας Από την Κυρέλα Πέτρου

34 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

υιοθέτηση των κριτηρίων ESG βρίσκεται σε άνοδο, τροφοδοτούμενη από τη ζήτηση των πελατών και την επιθυμία να έχουν θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία. Καθώς η δυναμική του ESG συνεχίζει να αυξάνεται, οι επενδυτές βελτιώνουν και εξελίσσουν τις στρατηγικές τους. Η εισαγωγή του Ευρωπαϊκού Προτύπου Αναφοράς Βιωσιμότητας για τις μεγάλες επιχειρήσεις και η εναρμόνιση των υποχρεώσεων μεταξύ μεγάλων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε ό,τι αφορά την επίδρασή τους στην οικονομία, στην κοινωνία και στο περιβάλλον αποτελεί μια μεγάλη αλλαγή σε ό,τι ισχύει μέχρι σήμερα, ιδιαίτερα σε σχέση με τον καταλογισμό και την απόδοση της ευθύνης που σχετίζεται με τα αποτελέσματα, θετικά και αρνητικά. Στη σημερινή ευμετάβλητη πραγματικότητα, όπου οι υγειονομικές, γεωπολιτικές και ενεργειακές κρίσεις κυριαρχούν, τα ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholders) απαιτούν όλο και μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση από τις επιχειρήσεις, ενώ η εφαρμογή στρατηγικών ESG αποτελεί ξεκάθαρα, πλέον, κριτήριο για την προσέλκυση επενδυτών. Όπως αναφέρεται στην ESG Global Study 2023 του Capital Group, που κυκλοφόρησε πρόσφατα, η παγκόσμια υιοθέτηση του ESG μεταξύ των παγκόσμιων επενδυτών έχει φτάσει σε νέο υψηλό. Το ποσοστό των χρηστών αυξήθηκε κατά μία ποσοστιαία μονάδα στο 90%. Αυτή η μικρή άνοδος έρχεται σε αντίθεση με την αύξηση κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες που καταγράφηκε στην προηγούμενη έκθεση.

ενεργοί και πιο ενδυναμωμένοι: όσο περισσότερα γνωρίζουν σχετικά με το ESG τόσο περισσότερο βρίσκουν τρόπους να αντιμετωπίσουν οι ίδιοι τις προκλήσεις του. Για παράδειγμα, οι επενδυτές επινοούν τις δικές τους λύσεις για να αντιμετωπίσουν τη σύγχυση σχετικά με καθεστώτα επισήμανσης κεφαλαίων (fund labelling regimes). Λαμβάνουν επίσης προληπτικά μέτρα για την αποκωδικοποίηση των δυσκολιών δεδομένων, περιλαμβανομένης και της πρόσβασης. Παρά τα θετικά αυτά στοιχεία, οι επενδυτές πιστεύουν ότι το “greenwashing” επικρατεί όλο και περισσότερο. Αυτή η μεταβαλλόμενη αντίληψη μπορεί να είναι ενδεικτική της ευ-

σεις. Σχεδόν έξι στους δέκα (57%) λένε ότι η ενσωμάτωση της ανάλυσης ESG μπορεί να αποκαλύψει ελκυστικές επενδυτικές ευκαιρίες. Και σχεδόν οι μισοί (45%) πιστεύουν ότι η ενσωμάτωση του ESG είναι πιθανό να βελτιώσει μακροπρόθεσμα τα αποτελέσματα των επενδύσεων. Δεν αποτελεί έκπληξη, τότε, που οι περισσότεροι επενδυτές προτιμούν ενεργές στρατηγικές, με σχεδόν τα τρία τέταρτα να προτιμούν ενεργά κεφάλαια για την ενσωμάτωση του ESG. Η αποτελεσματικότερη δέσμευση και η προοπτική απόκτησης ενός εταιρικού προφίλ ESG είναι οι λόγοι που επικαλούνται περισσότερο οι επενδυτές για την προτίμηση ενεργών στρατηγικών. Η

Δεδομένου του ότι η υιοθέτηση είναι πλέον τόσο διαδεδομένη, θα πρέπει ίσως να αναμένονται μικρότερες αυξήσεις. Ωστόσο, οι φετινές απαντήσεις υποδηλώνουν ότι ορισμένα μακροχρόνια εμπόδια αρχίζουν να μειώνονται. Για παράδειγμα, ενώ οι επενδυτές συνεχίζουν να υπογραμμίζουν την ποιότητα των δεδομένων, την κανονιστική πολυπλοκότητα και την αποκάλυψη κεφαλαίων ως εμπόδια στην υιοθέτηση, το επίπεδο πρόκλησης που παρουσιάζει καθένας από αυτούς τους τομείς έχει μειωθεί. Οι επενδυτές φαίνεται να αισθάνονται πιο

ρύτερης αναφοράς των μέσων ενημέρωσης και της αυξημένης ρυθμιστικής δράσης, παρά της αυξημένης δυσλειτουργίας. Προχωρώντας, ξεπερνώντας τα θέματα που δημιουργούν σύγχυση σχετικά με το ESG, εκτιμάται ότι οι νέες συνθήκες συμβάλλουν στη διατήρηση των επιπέδων υιοθέτησης ESG. Η προσέλκυση επενδυτών αποτελεί μια περίπτωση που αποδεικνύεται καίρια για την υιοθέτηση πρακτικών ESG. Μια σημαντική πλειοψηφία των επενδυτών που έχουν υιοθετήσει το ESG πιστεύουν ακράδαντα ότι έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει τις αποδό-

προοπτική της γενιάς Άλφα (Gen A) υπολογίζεται ως περαιτέρω όφελος. Αυτό συνδέεται με τα πιθανά επενδυτικά οφέλη από τη στόχευση θεμάτων κοσμικής ανάπτυξης, των οποίων τα περιβαλλοντικά αίτια βρίσκονται στο επίκεντρο. Περισσότεροι από επτά στους δέκα (71%) επισημαίνουν τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια ως το πιο σημαντικό θέμα. Αυτό θα μπορούσε να αντανακλά τον αυξανόμενο συναγερμό για τον ρυθμό της κλιματικής αλλαγής, αλλά και τον αντίκτυπο γεωπολιτικών γεγονότων, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία. ΧΡΗΜΑ 35

φάκελος - ESG

Παρά την προκατάληψη προς τους περιβαλλοντικούς λόγους, ένα σημαντικό ποσοστό επενδυτών θέλει να υποστηρίξει ένα ευρύ φάσμα αιτιών σε όλο το φάσμα της βιωσιμότητας. Περίπου οι μισοί από τους ερωτηθέντες επισημαίνουν τις «βιώσιμες πόλεις και κοινότητες» και την «υγεία και ευημερία» ως δύο σημαντικά θέματα που λαμβάνουν υπόψη κατά την επιλογή των κεφαλαίων ESG. Επιπλέον, οι επενδυτές είναι σε εγρήγορση για τους πιθανούς κινδύνους της έμφασης αποκλειστικά στην κλιματική πτυχή της μετάβασης στην πράσινη ενέργεια: περισσότεροι επενδυτές φέτος ανησυχούν για τα κοινωνικά ζητήματα που παραβλέπονται

36 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

κατά την ώθηση σε δράση για το κλίμα. Επομένως, πολλοί επενδυτές επιθυμούν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων ESG. Και αυτό εκδηλώνεται στη ζήτηση για κεφάλαια ευθυγραμμισμένα με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (SDGs). Σχεδόν οι μισοί λένε ότι υπάρχει ανάγκη για πολυθεματικά κονδύλια ESG ευθυγραμμισμένα με τους περισσότερους ΣΒΑ. Ωστόσο, η ζήτηση για αυτά τα κεφάλαια δεν καλύπτεται από μια κατάλληλη σειρά προϊόντων. Ένας σημαντικός αριθμός επενδυτών επισημαίνει την έλλειψη κατάλληλων μετοχικών κεφαλαίων, σταθερού εισοδήματος και προϊόντων πολλαπλών περιουσιακών

στοιχείων ευθυγραμμισμένων με τους SDGs. Οι ιδιότητες διαφοροποίησης των πολυθεματικών αμοιβαίων κεφαλαίων είναι επίσης ελκυστικές για τους επενδυτές ESG που θέλουν να εξουδετερώσουν τις προκαταλήψεις του επενδυτικού στυλ. Τέσσερις στους δέκα (40%) ερωτηθέντες πιστεύουν ότι τα πολυθεματικά κεφάλαια ESG είναι ένα αποτελεσματικό μέσο διαφοροποίησης των κινδύνων που σχετίζονται με προκαταλήψεις είδους. Και περισσότερο από το ένα τρίτο (35%) σχεδιάζει να αυξήσει τις κατανομές σε πιο ουδέτερες ως προς το στυλ στρατηγικές μετοχικού κεφαλαίου ESG τους επόμενους 12 μήνες. Οι επενδυτές επισημαίνουν επίσης τη σημασία της διατήρησης των εταιρειών που βρίσκονται σε μετάβαση ως προς τα χαρτοφυλάκιά τους. Εκτός από την επιτάχυνση της μετάβασης σε ένα πράσινο μέλλον, οι επενδυτές πιστεύουν ότι οι εταιρείες που βρίσκονται σε μετάβαση προσφέρουν συναρπαστικές επενδυτικές ευκαιρίες. Ως εκ τούτου, απομακρύνονται από τη μοναδική επικέντρωση στους ηγέτες ESG, με έξι στους δέκα να λένε ότι οι στρατηγικές που επενδύουν αποκλειστικά σε leaders, εις βάρος των μεταβατικών, θα χάσουν επενδυτικές ευκαιρίες. Αντίθετα, προσπαθούν να κατασκευάσουν ισορροπημένα χαρτοφυλάκια, συνθέτοντας τις διαφορετικές, αλλά συμπληρωματικές,

B A

Σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει, η νέα γενιά είναι αυτή που διαμορφώνει το αύριο για όλους μας. Με το πάθος, τη θέληση και την εφευρετικότητά της. Γι’ αυτό αξίζει να της προσφέρουμε τα πάντα για να τα καταφέρει. Στον Όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, πήραμε μια μεγάλη πρωτοβουλία. Δημιουργήσαμε το Πρόγραμμα «Πολυμήχανη Γενιά» στηρίζοντας με όλες μας τις δυνάμεις νέους μηχανικούς, προσφέροντας τους εφόδια και δεξιότητες για τη μελλοντική τους εξέλιξη. Με στόχο μια νέα γενιά μηχανικών, ικανή να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του μέλλοντος.

www.gekterna.com ΧΡΗΜΑ 37

φάκελος - ESG ιδιότητες των επιχειρήσεων των οποίων τα προϊόντα και οι υπηρεσίες είναι ευθυγραμμισμένα με τους στόχους που σχετίζονται με το ESG, παράλληλα με τους μεταβατικούς που κινούνται προς την ευθυγράμμιση. Αυτή η μικτή προσέγγιση προσφέρει την προοπτική ενός ευρύτερου συνόλου ευκαιριών, μεγαλύτερης διαφοροποίησης και τη δυνατότητα για ενισχυμένα επενδυτικά αποτελέσματα.

Βασιλική Λαζαράκου, Διδάκτωρ Νομικής Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Μέλος του ΔΣ της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) & του Παγκόσμιου Οργανισμού Εποπτικών Αρχών Κεφαλαιαγοράς (IOSCO) Μέλος του ΔΣ της Επιτροπής Εταιρικής Διακυβέρνησης του ΟΟΣΑ

Όσον αφορά ειδικότερα την ελληνική πραγματικότητα, στη συνέχεια, οι επικεφαλής δύο σημαντικών θεσμικών φορέων αναλύουν τις συνθήκες που επικρατούν, τις προοπτικές και τις νέες πρακτικές που πρέπει να υιοθετήσουν οι επιχειρήσεις.

Οι προτεραιότητες όλων των εταιρειών είναι συνυφασμένες με την κατανόηση και τη μέτρηση με οικονομικούς όρους της αρνητικής τους επίδρασης στον άνθρωπο, στην κοινωνία και στο περιβάλλον.

38 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

πτυξης, που περιλαμβάνουν, πέραν του περιβαλλοντικού ζητήματος, και παραμέτρους κοινωνικού χαρακτήρα (εργασιακές σχέσεις, ανθρώπινα δικαιώματα), καθώς και την ορθή και διαφανή εταιρική διακυβέρνηση. Σήμερα, είναι απαραίτητο οι εισηγμένες εται- Μάλιστα, διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρείες να αναπτύξουν έναν συγκροτημένο και ρόλο σ’ αυτό το πεδίο, τόσο σε εθνική όσο ολιστικό σχεδιασμό ως προς το πώς θα εν- και σε διεθνή κλίμακα, αφού συνδιαμορσωματώσουν τα κριτήρια ESG στην πολιτική φώνει το σχετικό ευρωπαϊκό κανονιστικό τους, εκπληρώνοντας τις απαιτήσεις τόσο πλαίσιο, μέσα από τη συμμετοχή της στην των καταναλωτών όσο και των επενδυτών. ESMA, ως μέλος του ΔΣ και των επιμέρους Είναι ξεκάθαρο ότι, στο νέο περιβάλλον που ομάδων εμπειρογνωμόνων αλλά και μέσω έχει διαμορφωθεί, οι οργανισμοί που επιθυ- του ΟΟΣΑ, ο οποίος, μέσω της επιτροπής μούν να είναι ελκυστικοί στους επενδυτές για την εταιρική διακυβέρνηση, δημοσίευσε οφείλουν να υιοθετήσουν, επί της ουσίας, φέτος τις νέες Αρχές Εταιρικής Διακυβέρνηστρατηγικές ευθυγράμμισης με τα ESG, σης, που περιλαμβάνουν ειδικό κεφάλαιο εντάσσοντάς τες αρμονικά στην καθημερινή για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ανάγκη μακροπρόθεσμης ανθεκτικότητας των επιεταιρική τους κουλτούρα και πρακτική. Άλλωστε, όπως έχω υποστηρίξει και στο χειρήσεων. παρελθόν, η λειτουργία της επιχειρηματικότητας σύμφωνα με τα κριτήρια ESG αποτελεί Πόσο αλλάζει τα δεδομένα το νέο καμια σύγχρονη μορφή «κοινωνικού συμβολαί- νονιστικό πλαίσιο; ου» ανάμεσα στην κοινωνία, στις επιχειρήσεις και στους πολίτες, η οποία θα επιτρέψει Κάθε νέα εποχή συνοδεύεται και από σηματη δημιουργία ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος ντικές αλλαγές. Το δίκαιο της ΕΕ απαιτεί ήδη από ορισμένες μεγάλες εταιρείες να δημογια τις επόμενες γενιές. Σε αυτήν την κατεύθυνση, η Επιτροπή Κε- σιοποιούν πληροφορίες αναφορικά με τον φαλαιαγοράς έχει θέσει στο επίκεντρο της τρόπο λειτουργίας και διαχείρισης των κοιδράσης της τα ζητήματα της βιώσιμης ανά- νωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων. Πόσο σημαντική είναι η υιοθέτηση της στρατηγικής ESG ως μοχλού ανάπτυξης των επιχειρήσεων και προσέλκυσης κεφαλαίων;

publi

Το Ίδρυμα Vodafone

καταδύεται στον βυθό αναδύοντας τη σημασία της Ποσειδωνίας, με στόχο να την προστατεύσει Μια πρωτοβουλία του Ιδρύματος Vodafone σε συνεργασία με το Oceanus Lab

Ποσειδωνία, αλλιώς γνωστή και ως «ελιά της θάλασσας», είναι ένα μοναδικό ενδημικό είδος, με καταπράσινα, ζωηρά φύλλα, που μοιάζουν με κορδέλες, το οποίο απαντάται ευρέως στους αμμώδεις βυθούς της Μεσογείου. Η Ποσειδωνία επιτελεί ρόλο καθαριστή του θαλάσσιου οικοσυστήματος, διαδραματίζοντας έναν ζωτικό ρόλο στην προστασία του περιβάλλοντος και διασφαλίζοντας τη χαρακτηριστική γεωφυσική αισθητική της νησιωτικής, μεσογειακής μας χώρας. Τα λιβάδια της Ποσειδωνίας απειλούνται από διάφορους παράγοντες, όπως ενδεικτικά η ρύπανση των υδάτων, η υπεραλίευση και η αγκυροβόληση σκαφών, ενώ η ανάπτυξη του ίδιου του φυτού, σε περίπτωση καταστροφής του, απαιτεί περίπου έναν αιώνα για να φτάσει το ένα μέτρο. Καθώς η προστασία του είδους καθίσταται αναγκαία για τη θωράκιση των θαλασσών μας έναντι των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, το Ίδρυμα Vodafone, με αφορμή τα 21 χρόνια λειτουργίας που διανύει φέτος, επιχειρεί να χαρτογραφήσει, με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών, μεγάλο τμήμα της πολύτιμης θαλάσσιας χλωρίδας, με στόχο τη διάσωσή του. 40 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Ένας υποθαλάσσιος πνεύμονας Η Ποσειδωνία θεωρείται ο πνεύμονας της Μεσογείου, καθώς εισπνέει άνθρακα και εκπνέει ζωή, όπου τα λιβάδια της αποτελούν καταφύγιο για περισσότερα από 1.400 είδη θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας, ενώ ενισχύουν τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, της βιωσιμότητας και της παραγωγικότητας των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων. Τα λιβάδια της Ποσειδωνίας παράγουν οξυγόνο με δυναμική που φτάνει τους 24 τόνους ετησίως, ενώ απορροφούν 15 φορές περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα συγκρινόμενα με τα χερσαία δάση του Αμαζονίου. Η θετική συμβολή των θαλάσσιων λιβαδιών Ποσειδωνίας έγκειται στην προστασία του περιβάλλοντος, αφού αντισταθμίζει τις εκπο-

μπές αερίων του θερμοκηπίου και επιτελεί ρόλο φυσικού φράκτη που προστατεύει τις παραλίες και την ακτογραμμή από τη διάβρωση. Οι ωώδεις, πεπλατυσμένες μπάλες ινώδους υλικού που «ξεβράζει» η Ποσειδωνία στις ακτές αιχμαλωτίζουν μεγάλες ποσότητες πλαστικού. Πέραν του θετικού περιβαλλοντικού αποτυπώματος των λιβαδιών, ο οικονομικός αντίκτυπος της χαρτογραφούμενης, μόνο κατά τον πρώτο χρόνο του έργου, Ποσειδωνίας υπερβαίνει τα €10 δισ. ετησίως. Το πρόγραμμα Vodafone Posidonia Σε μια περίοδο κατά την οποία η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί επιτακτική ανάγκη, το Ίδρυμα Vodafone, μέσω του νέου

πυλώνα δράσεων για το Περιβάλλον και με όχημα το πρόγραμμα Vodafone Posidonia, επιδιώκει να ανακόψει την καταστροφική πορεία που έχει επιφέρει η κλιματική αλλαγή. Προτεραιότητα του προγράμματος που υλοποιεί το Ίδρυμα Vodafone σε συνεργασία με το Oceanus Lab είναι η στρατηγική χαρτογράφηση των υποθαλάσσιων λιβαδιών της Ποσειδωνίας στο Αιγαίο. Όπως αναφέρει ο κ. Χάρης Μπρουμίδης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Vodafone Ελλάδας: «Είμαστε πολύ υπερήφανοι που το Ίδρυμα Vodafone επενδύει στο μέλλον του πλανήτη με ένα νέο περιβαλλοντικό πρόγραμμα σε συνεργασία με το Oceanus Lab του Πανεπιστημίου της Πάτρας. Μετά από αναλυτική έρευνα, αναπτύξαμε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την προστασία των λιβαδιών της Ποσειδωνίας στις ελληνικές θάλασσες, με καμπάνιες ενημέρωσης, υποθαλάσσιες αποστολές χαρτογράφησης και παρατηρητήρια. Στόχος μας είναι η διαφύλαξη αυτού του ευάλωτου υποθαλάσσιου περιβάλλοντος». Υπό την επιστημονική επίβλεψη του Καθηγητή Περιβαλλοντικής και Γεωλογικής Ωκεανογραφίας στο Τμήμα Γεωλογίας και Κοσμήτορα της Σχολής Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών, Γιώργου Παπαθεοδώρου, ξεκινάει ένα μακρύ και ενδιαφέρον ταξίδι καταγραφής των στρατηγικών περιοχών των ελληνικών θαλασσών και των λιβαδιών της Ποσειδωνίας, με σημείο εκκί-

νησης το θαλάσσιο περιβάλλον γύρω από τα νησιά της Σύρου και της Πάρου. Επόμενοι σταθμοί των ερευνητικών αποστολών αποτελούν τα νησιά της Μυκόνου και της Δήλου. Μια σειρά δράσεων θα συμπεριλαμβάνουν, εκτός άλλων, εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού καθώς και τη δημιουργία της ψηφιακής πλατφόρμας “Citizen Science”, στόχος της οποίας θα είναι η ζωντανή ενημέρωση του κοινού μέσω του δικτύου της Vodafone με οπτικό υλικό και δεδομένα από την έρευνα, επιτρέποντας στους χρήστες να μοιράζονται φωτογραφίες με τα λιβάδια Ποσειδωνίας που συναντούν, συμβάλλοντας, με αυτόν τον τρόπο, στην πρόοδο της έρευνας. Η Vodafone, επικεντρωμένη όπως πάντα στον κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο των δραστηριοτήτων της, επιστρατεύει την εμβέλεια και την ισχύ του δικτύου της, με στόχο τη μετάδοση και την καταγραφή τόσο της έκτασης όσο και των δεδομένων του θεσπέσιου υποθαλάσσιου οικοσυστήματός μας. Από τις πιο εντυπωσιακές δράσεις στο πλαίσιο του προγράμματος Vodafone Posidonia θα είναι η πόντιση του υποβρυχίου Παρατηρητηρίου Ποσειδωνίας, το οποίο, με υψηλής τεχνολογίας κάμερες, αισθητήρες IoT και τη δύναμη του Vodafone Green Network, θα προσφέρει τη δυνατότητα επισκόπησης του βυθού σε πραγματικό χρόνο, στοχεύοντας τόσο στην παραγωγή επιπλέον δεδομένων όσο και στην ευκαιρία να θαυμάσουμε όλοι τη μαγεία του βυθού εξ αποστάσεως. • • • ΧΡΗΜΑ 41

φάκελος - ESG

Πρόκειται για το άρθρο 8 του EU TAXONOMY, το οποίο έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή για τις μεγάλες επιχειρήσεις και, στη συνέχεια, για την Ευρωπαϊκή Οδηγία “Corporate Sustainability Reporting Directive”, η οποία, μεταξύ άλλων, τροποποιεί τις υφιστάμενες απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων της NFRD και διευρύνει σημαντικά το πεδίο εφαρμογής την Οδηγία δημοσιοποίησης μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών. Για την παροχή των εν λόγω πληροφοριών, οι εταιρείες μπορούν να στηρίζονται σε εθνικά, ευρωπαϊκά ή διεθνή πρότυπα, διευκρινίζοντας όμως σε ποιο πλαίσιο βα-

η οποία αποτελεί βασικό κείμενο που δείχνει την κατεύθυνση που θα λάβει στο άμεσο μέλλον η προσέγγιση του ζητήματος αυτού. Παράλληλα, μεταξύ άλλων, ο Κανονισμός για τα πράσινα ομόλογα έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και ταυτόχρονα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πρόταση Κανονισμού για να θεσμοθετηθούν οι οργανισμοί που θα παρέχουν αξιολογήσεις για τα ESG. Να αναφέρω επίσης ότι εφαρμόζεται ήδη ο Κανονισμός SFDR με στοχευμένες παράλληλα δράσεις από την πλευρά της ESMA και της ΕΚ για την ομαλή υιοθέτησή του, κυρίως από τους θεσμικούς επενδυτές.

τάβαση, μειώνοντας δραστικά το περιβαλλοντικό αποτύπωμά τους, ενώ παράλληλα έχει μεγάλη σημασία τόσο η υιοθέτηση κοινωνικών στόχων όσο και, γενικότερα, η διαμόρφωση ενός υγιούς και συμπεριληπτικού εργασιακού περιβάλλοντος, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς. Tι θα λέγατε ότι μπορούμε να αποκομίσουμε ως συμπέρασμα από τη μέχρι τώρα πορεία του δείκτη Athex ESG;

σίστηκαν. Αξίζει να αναφέρουμε επίσης ότι η πληροφόρηση που περιλαμβάνεται στη «Μη Χρηματοοικονομική Κατάσταση» της Έκθεσης Διαχείρισης των μεγάλων εισηγμένων εταιρειών εποπτεύεται πλέον από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Με αυτόν τον τρόπο όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη έχουν τη δυνατότητα να αξιολογήσουν τις μη χρηματοοικονομικές επιδόσεις των επιχειρήσεων αυτών, ενώ παράλληλα οι ίδιες οι εταιρείες ωθούνται στη διαρκή βελτίωση και αναβάθμιση της δράσης τους. Αυτά είναι σημαντικά βήματα που θα βοηθήσουν την εδραίωση μιας επιχειρηματικής κουλτούρας που θα ενσωματώνει τις παραδοχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Επίσης, πρόσφατα, δημοσιεύτηκε η ενδιάμεση έκθεση της ESMA για το “greenwashing”, 42 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Πόσο έτοιμες είναι οι εγχώριες επιχειρήσεις και ποιες είναι οι προτεραιότητες που θέτουν ή πρέπει να θέσουν; Αρκετές εγχώριες επιχειρήσεις έχουν δείξει σημάδια ετοιμότητας όσον αφορά στην προσαρμογή τους στις απαιτήσεις της νέας εποχής. Οι εισηγμένες εταιρείες, τα τελευταία χρόνια, στη χώρα μας, έχουν αντιληφθεί σε σημαντικό βαθμό ότι εάν θέλουν να παραμείνουν ή να καταστούν ελκυστικές στους επενδυτές, οφείλουν να συμμορφωθούν στην πράξη με τα κριτήρια ESG και να αναδιοργανώσουν ριζικά το λειτουργικό και οργανωτικό τους μοντέλο. Είναι ανάγκη, δηλαδή, να δώσουν μεγάλη έμφαση σε πολιτικές οι οποίες προωθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη και την πράσινη με-

Τα μέχρι τώρα δείγματα από την πορεία του δείκτη Athex ESG είναι σίγουρα ενθαρρυντικά, με την πρόοδο που έχει καταγραφεί στην υιοθέτηση των πολιτικών αυτών από τις εταιρείες να είναι κάτι παραπάνω από αξιοσημείωτη. Φαίνεται ότι υπάρχει μια τάση της επιχειρηματικής κοινότητας να αγκαλιάσει το αύριο και να εκσυγχρονιστεί συνολικά, βαδίζοντας με τόλμη και αποφασιστικότητα προς το μέλλον. Από την άλλη πλευρά, είναι σίγουρα πολλά ακόμα αυτά που πρέπει να γίνουν, ιδιαίτερα στο πεδίο της βιωσιμότητας και της αειφορίας, αλλά και ως προς την πλήρη εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων ορθής και διαφανούς εταιρικής διακυβέρνησης. Η οργανική ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG στην καθημερινή εταιρική πρακτική είναι μια σύνθετη και απαιτητική διαδικασία, η οποία χρειάζεται ολιστικό σχέδιο και συστηματική δουλειά απ’ όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

Μαρία Αλεξίου, Πρόεδρος ΔΣ, CSR HELLAS Αντιπρόεδρος ΔΣ, CSR Europe Μέλος της Ομάδας Εργασίας για τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα στις ΜμΕ του Οργανισμού EFRAG Ποια είναι η σπουδαιότητα της υιοθέτησης των κριτηρίων ESG για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας; Η υιοθέτηση των νέων κριτηρίων ESG ως πρόσθετων δεδομένων για την αξιολόγηση αφενός της επίδρασης της επιχειρηματικής και οικονομικής δραστηριότητας στους ανθρώπους, στην κοινωνία και στο περιβάλλον, άμεσα, αφετέρου στα αποτελέσματα της επιχειρηματικής και οικονομικής δραστηριότητας, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα, είναι μια συνθήκη που αφορά τη διασφάλιση της βιωσιμότητας τόσο των ίδιων των επιχειρήσεων που ασκούν δραστηριότητα όσο και των φορέων που χρηματοδοτούν την επιχειρηματική δραστηριότητα. Η ολική αυτή μορφή αξιολόγησης και συστημικής διαχείρισης των οικονομικών

δραστηριοτήτων εντός της ΕΕ, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, συνδέεται επίσης με τα επιστημονικά δεδομένα, που τα τελευταία χρόνια αποδεικνύουν ότι η βιωσιμότητα της αγοράς (παγκόσμιας και τοπικής) εξαρτάται από την αλλαγή της προσέγγισης που μέχρι σήμερα έδινε προτεραιότητα στο βραχυπρόθεσμο κέρδος έναντι του μακροπρόθεσμου οφέλους. Πόσο θα αλλάξει τα δεδομένα το νέο κανονιστικό πλαίσιο; Η εισαγωγή του Ευρωπαϊκού Προτύπου Αναφοράς Βιωσιμότητας για τις μεγάλες επιχειρήσεις και η εναρμόνιση των υποχρεώσεων μεταξύ μεγάλων και ΜμΕ σε ό,τι αφορά την επίδρασή τους στην οικονομία, στην κοινωνία και στο περιβάλλον αποτελεί μια μεγάλη

ΧΡΗΜΑ 43

φάκελος - ESG

προσοχή. Μεταξύ αυτών, θα ήθελα να αναφερθώ σε δύο καλές πρακτικές που παρουσιάσαμε σε πρόσφατη ημερίδα του CSR HELLAS στη Χίο. Πρόκειται για τις εταιρείες Symbeeosis της οικογένειας Κουτσιανά και την εταιρεία Medi Terra, με έδρα τη Χίο, που εστιάζει στην παραγωγή και στην αξιοποίηση της μαστίχας. Αξίζει να σημειώσουμε όμως ότι υπάρχουν και πολλές άλλες, οι οποίες ωστόσο, επειδή είναι πολύ μικρές, δεν είναι εξίσου ορατές με κάποιες πολύ μεγαλύτερες που δραστηριοποιούνται σε σχετικούς χώρους.

αλλαγή σε ό,τι ισχύει μέχρι σήμερα, ιδιαίτερα σε σχέση με τον καταλογισμό και την απόδοση της ευθύνης που σχετίζεται με τα αποτελέσματα, θετικά και αρνητικά. Με την υιοθέτηση ενός κοινού για όλες τις χώρες μέλη της ΕΕ προτύπου αναφοράς και δημοσιοποίησης των πληροφοριών που σχετίζονται με την εταιρική βιωσιμότητα, δημιουργείται μια κοινή γλώσσα συνεννόησης μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών. Αυτό, από μόνο του, αποτελεί μια μεγάλη κατάκτηση, γιατί μειώνεται εξαιρετικά ο κίνδυνος άσκοπων επενδύσεων σε εθελοντικές δράσεις και πρωτοβουλίες που δεν έχουν πραγματική αξία, είτε για τη βιωσιμότητα της επιχείρησης είτε για τους συμμετόχους της. Πόσο έτοιμες είναι οι εγχώριες επιχειρήσεις να ακολουθήσουν τους νέους κανονισμούς και απαιτήσεις; Οι επιχειρήσεις, εγχώριες και εκτός Ελλάδας, δεν είναι ακόμη έτοιμες να ανταποκριθούν στις ανάγκες της βιώσιμης μετάβασης, όπως καθορίζεται από την Ευρωπαϊκή Συνθήκη και τους Στόχους 2030 και το νέο κανονιστικό πλαίσιο. Θα μπορούσαμε να πούμε επίσης ότι είναι πολύ λίγες εκείνες που ξεχωρίζουν για 44 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

την ετοιμότητα και την ωριμότητά τους και έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Το βασικό τους χαρακτηριστικό είναι η διαχρονική δέσμευση της ηγεσίας στη βιωσιμότητα, που συνδυάζεται με αλλαγή του επιχειρηματικού μοντέλου από εκείνο που παραδοσιακά ακολουθεί τον κανόνα της επίτευξης κερδοφορίας με κάθε τρόπο. Επίσης, οι εταιρείες αυτές προσπαθούν να χτίσουν τη στρατηγική της εταιρικής βιωσιμότητας με συγκεκριμένες και μακροπρόθεσμες επενδύσεις που αφορούν το ανθρώπινο δυναμικό, τις υποδομές, τα προϊόντα, αλλά και τον τρόπο που λειτουργεί η συνεργασία τους με άλλες εταιρείες, κυρίως πελάτες και προμηθευτές. Στην κατηγορία αυτή συμπεριλαμβάνονται αρκετά από τα μέλη του CSR Hellas που έχουν ξεκινήσει το ταξίδι της μετάβασης αρκετά χρόνια πριν και έχουν αναπτύξει μια άλλη αντίληψη και στρατηγική, ενώ επίσης δημοσιοποιούν σχετικές πληροφορίες προς τα ενδιαφερόμενα μέρη, ακολουθώντας με συνέπεια τα διεθνή πρότυπα και νόρμες. Υπάρχουν ωστόσο και εκείνες οι εταιρείες που δημιουργούνται με σκοπό τους τη βιωσιμότητα, και αυτό αξίζει να το υπογραμμίσουμε, γιατί και στην Ελλάδα υπάρχουν πλέον τέτοια παραδείγματα που αξίζουν την

Ποιες είναι οι προτεραιότητες που θέτουν ή πρέπει να θέσουν, δεδομένου ότι κάθε εταιρεία θα πρέπει να έχει δική της στρατηγική για την εταιρική βιωσιμότητα, την οποία θα πρέπει να δημοσιοποιεί, λειτουργώντας μάλιστα αυτή ως εργαλείο ελέγχου για την πράσινη μετάβαση; Ο δρόμος για την πράσινη μετάβαση είναι περίπλοκος, σύνθετος και δύσκολος, αλλά πλέον μπορεί να χαρακτηριστεί ως μονόδρομος. Οι προτεραιότητες όλων των εταιρειών είναι συνυφασμένες με την κατανόηση και τη μέτρηση με οικονομικούς όρους της αρνητικής τους επίδρασης στον άνθρωπο, στην κοινωνία και στο περιβάλλον. Είναι, για παράδειγμα, σημαντικό κάθε εταιρεία να έχει καταγράψει πού δημιουργεί αρνητική επίδραση και σε ποιους, συγκεκριμένα, ώστε στη συνέχεια να αξιολογήσει πώς αντιμετωπίζει αυτή τη μορφή «απώλειας αξίας». Από τη σωστή καταγραφή και μέτρηση του αρνητικού αποτυπώματος της εταιρείας θα προκύψει, τελικά, η στρατηγική της για το μέλλον σε συνάρτηση με μετρήσιμους στόχους που θα αφορούν τη μείωση και τον έλεγχό του, είτε αυτό αφορά την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, είτε τη σπατάλη πολύτιμων φυσικών πόρων, είτε κάποια άλλα, ουσιώδη θέματα, τα οποία για κάθε εταιρεία και κλάδο είναι προφανώς διαφορετικά. • • •

άρθρο

Το νέο «πράσινο» Διοικητικό Μέγαρο ΟΤΕ

Πράσινο» κτίριο είναι ένα περιβαλλοντικά βιώσιμο κτίριο, που σχεδιάζεται, κατασκευάζεται και λειτουργεί για να ελαχιστοποιεί τις συνολικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Αυτό είναι σημαντικό, διότι τα κτίρια και οι υποδομές είναι υπεύθυνα παγκοσμίως για το 40% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Έχοντας ενσωματώσει εδώ και χρόνια τις αρχές της Βιώσιμης Ανάπτυξης στην επιχειρηματική του στρατηγική, ο Όμιλος ΟΤΕ προχωρά σε μια σημαντική επένδυση, για να ανακατασκευάσει το εμβληματικό Διοικητικό Μέγαρο στο Μαρούσι και να μειώσει το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα. Ήδη το 80% του κτιρίου έχει ανακατασκευαστεί πλήρως, με βάση τα διεθνή πρότυπα WELL και LEED, υιοθετώντας μια νέα φιλοσοφία, που εστιάζει στην υγεία και ευεξία των εργαζομένων, και στην προστασία του περιβάλλοντος.

χώρων και τη χρήση γήινων χρωμάτων και μοτίβων, φυτών εσωτερικού χώρου και καινοτόμων υλικών που απορροφούν τον ήχο σε οροφές, τοίχους και έπιπλα. Σε ό,τι αφορά στο εξωτερικό του κτιρίου, όλο το κέλυφος ανακατασκευάζεται με την τοποθέτηση νέων ενεργειακών κουφωμάτων.

Με σεβασμό στο περιβάλλον

Με επίκεντρο τον άνθρωπο

Το LEED είναι ένα πρόγραμμα πιστοποίησης «πράσινων» κτιρίων. Επικεντρώνεται αφενός στις βιώσιμες και φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές κατασκευής και δομικά υλικά και αφετέρου στη λειτουργία ενός κτιρίου που συνεισφέρει στη βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης και των εκπομπών CO2, με την προώθηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αλλά και με την ανακύκλωση. Το νέο «πράσινο» Διοικητικό Μέγαρο ΟΤΕ υπολογίζεται ότι θα επιφέρει σημαντική μείωση κατανάλωσης ενέργειας και νερού. Μάλιστα η ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας, που υπολογίζεται σε 3GWh, αντιστοιχεί στην κατανάλωση 700 νοικοκυριών και στη μείωση εκπομπών CO2 κατά 1.122 τόνους, φέρνοντας πιο κοντά τον Όμιλο ΟΤΕ στον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας από τη λειτουργία του έως το 2025. Επιπλέον, με την ολοκλήρωση του έργου, θα έχουν τοποθετηθεί συνολικά 800 κάδοι ανακύκλωσης, που υπολογίζεται ότι θα έχουν ως αποτέλεσμα την ανακύκλωση 30 τόνων υλικών σε ετήσια βάση. Παράλληλα, το κτίριο συμμετέχει στο πρόγραμμα του Δήμου Αμαρουσίου, συλλέγοντας βιοαπόβλητα προς κομποστοποίηση, μέσα από ειδικούς κάδους που τοποθετούνται στις κουζίνες κάθε πτέρυγας και στο εστιατόριο των εργαζομένων. Όλα τα δομικά υλικά και τα έπιπλα που χρησιμοποιούνται είναι μη τοξικά και ανακυκλώσιμα. Παρά το γεγονός ότι σε όλες τις πτέρυγες εφαρμόζεται μια κεντρική σχεδιαστική γραμμή, κάθε χώρος είναι προσαρμοσμένος στις ανάγκες των ομάδων που φιλοξενεί. Ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί στον εσωτερικό σχεδιασμό με τη δημιουργία ευχάριστων, φωτεινών

Το νέο Διοικητικό Μέγαρο του ΟΤΕ διαθέτει σύγχρονους γραφειακούς χώρους υψηλής αισθητικής, με νέες ψηφιακές και τεχνολογικές δυνατότητες, που δημιουργούν ένα ευέλικτο περιβάλλον εργασίας. Ενώ σε όλες τις πτέρυγες εφαρμόζεται μια κεντρική σχεδιαστική γραμμή, κάθε χώρος είναι προσαρμοσμένος στις ανάγκες των ομάδων που φιλοξενεί. Η ενίσχυση της ομαδικότητας και της συνεργασίας αποτελεί βασική αρχή του σχεδιασμού, με ανοιχτή διάταξη των θέσεων εργασίας, εφαρμογή πολιτικής desk sharing και έμφαση στη δημιουργία ποικίλων χώρων συνεργασίας. Ο σχεδιασμός αυτός ευνοεί τη νέα agile οργανωτική δομή που εφαρμόζει ο Όμιλος ΟΤΕ, καθώς και το υβριδικό μοντέλο εργασίας, μέσω του οποίου έχει καθιερωθεί η τηλεργασία ανάλογα με τις επιχειρησιακές ανάγκες της κάθε μονάδας. Η καθημερινή εργασία γίνεται “smart”, με Wi-Fi υψηλής ταχύτητας σε όλους τους χώρους, video-conference tools στους χώρους συνεργασίας και σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία και εξοπλισμό για όλους τους εργαζόμενους. Δημιουργούνται νέοι κοινόχρηστοι χώροι, που στόχο έχουν την αποσυμφόρηση από την καθημερινότητα. Σε κάθε όροφο υπάρχουν restorative rooms, που είναι χώροι με χαλαρή επίπλωση, για πιο ανεπίσημες συναντήσεις, και σε πολλούς ορόφους Quiet Rooms ατομικής χρήσης, για περισυλλογή και χαλάρωση. Επιπλέον, με γνώμονα τις αρχές της ισότητας, διαφορετικότητας και συμπερίληψης, δημιουργούνται τα lactation rooms, δίνοντας χώρο και άνεση σε όλες τις νέες μητέρες για να ανταποκριθούν στις ανάγκες της καθημερινότητας, ενώ όλοι οι χώροι του κτιρίου είναι προσβάσιμοι σε ανθρώπους με κινητικά προβλήματα. Μέσω του WELL Building Standard, έχουν ληφθεί υπόψη οι 10 παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία και την ευεξία των εργαζομένων σε ένα κτίριο (π.χ. αέρας, νερό, φωτισμός, θερμική άνεση, ήχος κ.λπ.). Στο πλαίσιο αυτό, το Διοικητικό Μέγαρο του ΟΤΕ αποκτά «έξυπνα» συστήματα μέτρησης των συνθηκών των χώρων εργασίας, όπως θερμοκρασία, υγρασία και διοξείδιο του άνθρακα. Την ανακαίνιση συντονίζει η OTE estate, θυγατρική του Ομίλου, με τη συνεργασία ομάδων ΙΤ, Τεχνολογίας, HR, Health & Safety, Εταιρικής Επικοινωνίας & Βιώσιμης Ανάπτυξης, Finance και Φυσικής Ασφάλειας. • • • ΧΡΗΜΑ 45

άρθρο

Ισχυρή ανάπτυξη που θέτει στο επίκεντρο τον άνθρωπο και το περιβάλλον Η Premia Properties, σε όλο το εύρος των δράσεων και των πρωτοβουλιών που αναπτύσσει, φιλοδοξεί να λειτουργεί ως μια ηγέτιδα δύναμη στη χώρα μας στα πεδία της βιώσιμης ανάπτυξης και της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας. Τα τελευταία χρόνια, έχει επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα σε όλους τους τομείς της βιώσιμης ανάπτυξης και του ESG, φιλοδοξώντας να συνεχίσει και τα επόμενα χρόνια με σταθερότητα και αποτελεσματικότητα, βασιζόμενη στις αρχές και στις αξίες που προσδιορίζουν την επιχειρηματική της πορεία.

Πολιτικές για τη βιωσιμότητα και την αειφορία Στρατηγικός στόχος της Premia Properties είναι να βρίσκεται μεταξύ των κορυφαίων εταιρειών στον τομέα της βιωσιμότητας στην Ελλάδα τόσο ως εργοδότης όσο και ως επιχειρηματικός εταίρος και δημιουργός αξίας για τους μετόχους. Ως μια εισηγμένη στο χρηματιστήριο εταιρεία επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία (ΑΕΕΑΠ), η Premia ευθυγραμμίζει πλήρως το πνεύμα και τις δράσεις της με τις έννοιες της βιώσιμης και πράσινης ανάπτυξης, επιδιώκοντας η διαρκής πρόοδος και εξέλιξή της να συνοδεύεται από την παραγωγή οφέλους για την κοινωνία και την οικονομία. Για την εκπλήρωση των στόχων της η εταιρεία εστιάζει σε έργα υψηλής ενεργειακής απόδοσης, που προάγουν τη βιωσιμότητα, 46 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

μέσα από ένα σύνολο ολοκληρωμένων KPIs. Από τη βιώσιμη εταιρική πολιτική που υπηρετεί πιστά ο οργανισμός ωφελούνται όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, από τους μετόχους, τους επενδυτές και τους μισθωτές μέχρι τους χρήστες των κτηρίων, τις τοπικές κοινότητες και τους εργαζομένους. Σ’ αυτό το πλαίσιο, η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος κάθε κτηρίου το οποίο διαχειρίζεται η εταιρεία αποτελεί κεντρική προτεραιότητα του σχεδιασμού της. Άλλωστε, μεταξύ των στρατηγικών επιδιώξεών της βρίσκεται η επίτευξη του «κύριου κλιματικού στόχου», ήτοι η μείωση κατά το ήμισυ των εκπομπών στις επιχειρηματικές της δραστηριότητες έως το 2030, μέσω της χρήσης μεθοδολογιών υψηλών προδιαγραφών και καινοτόμων τεχνολογικών πρακτικών, καθώς και η επίτευξη μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών στο σύνολο της αλυσίδας αξίας της εταιρείας έως το 2045.

Ως αποτέλεσμα της δέσμευσης της εταιρείας και των στελεχών της, η Premia αναγνωρίστηκε για τις πρακτικές της, ξεχωρίζοντας ως 1 από τις 36 “Most Sustainable Companies in Greece” για το 2023, ούσα η μοναδική ΑΕΕΑΠ εταιρεία που βρέθηκε στη φετινή λίστα. Παράλληλα, για το 2023 η Premia πέτυχε συμμόρφωση σε Χρυσό Επίπεδο με τις Βέλτιστες Πρακτικές Αειφορίας της EPRA (European Public Real Estate Association) και το Βραβείο της πλέον βελτιωμένης εταιρείας σε αυτόν τον τομέα. Επιπρόσθετα, ύστερα από ετήσια αξιολόγηση των επιχειρηματικών της επιδόσεων, με βάση τα ESG κριτήρια (Περιβάλλον, Κοινωνία, Εταιρική Διακυβέρνηση), το 2022 η εταιρεία αναγνωρίστηκε σε ευρωπαϊκό επίπεδο ως “European Sustainable Company”. Τέλος, η Εταιρεία συμμετέχει στον Δείκτη ESG του Χρηματιστηρίου Αθηνών.

Σύγχρονη εταιρική διακυβέρνηση με άξονες την ισότητα και τη συμπερίληψη Πέρα από τη συγκροτημένη στρατηγική της όσον αφορά στην υλοποίηση περιβαλλοντικά φιλικών πρακτικών, η Premia Properties αναγνωρίζεται ως μία από τις εταιρείες που προάγουν την ισότητα και δημιουργούν ένα εργασιακό περιβάλλον όπου όλες και όλοι, ανεξαιρέτως, μπορούν να αναπτύξουν τις ικανότητές τους και να ξεδιπλώσουν τα ταλέντα τους. Ενδεικτική αυτού είναι η πιστοποίηση της εταιρείας ως Great Place to Work επί 2 συνεχή έτη και η προσθήκη της εταιρείας στη Λίστα Best Workplaces™ for Women Hellas 2023, μια σημαντική αναγνώριση των προσπαθειών της για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που διασφαλίζει την πλήρη ισότητα των φύλων σε όλα τα επίπεδα. Το εταιρικό όραμα της Premia μέσα από τη ματιά των ανθρώπων της Μιλώντας για την ευρύτερο χαρακτήρα της επιχειρηματικής και επενδυτικής πολιτικής της Premia Properties, ο Chief Operating Officer και Head of Assets Management της εταιρείας, κ. Γεώργιος Μπάκος, επεσήμανε τα εξής: «Η στρατηγική βιωσιμότητας της Premia Properties δίνει έμφαση στην υπεύθυνη λειτουργία, στη δημιουργία αξίας για τους μετόχους μας καθώς και στη βελτίωση της περιβαλλοντικής και κοινωνικής απόδοσης των περιουσιακών μας στοιχείων. Με γνώμονα αυτούς τους άξονες θα συνεχίσουμε να πορευόμαστε και στο μέλλον, ενισχύοντας την πράσινη μετάβαση, προσφέροντας στις τοπικές κοινωνίες όπου δραστηριοποιούμαστε και οικοδομώντας ένα υγιές και δημιουργικό εργασιακό περιβάλλον για τους ανθρώπους μας».

Σ’ αυτήν την κατεύθυνση, η κ. Άννα Παρίση, Asset & Portfolio Manager, τονίζει το γεγονός ότι «η Premia Properties αξιοποιεί τους πόρους της με συγκροτημένο και οργανωμένο τρόπο, προχωρώντας σε επιλεγμένες συνεργασίες, οι οποίες οδηγούν σε πρωτοποριακές επενδυτικές κινήσεις, μετατρέποντας, συχνά, τις προκλήσεις σε επιχειρηματικές ευκαιρίες. Στο πλαίσιο της επίτευξης των απαιτητικών στόχων για την πράσινη μετάβαση και την επίτευξη μηδενικών εκπομπών CO2, η εταιρεία εξετάζει και υλοποιεί πλάνα αντικατάστασης των παραδοσιακών πηγών ενέργειας με εναλλακτικές λύσεις χαμηλών εκπομπών άνθρακα, ώστε να μετασχηματίσει ριζικά το χαρτοφυλάκιό της, μέσα από διάφορες συνεργασίες με προμηθευτές κι άλλους εμπλεκόμενους εταίρους». Από την πλευρά της, η κ. Βιβή Βέργου, Υπεύθυνη Συντονισμού Επιχειρησιακής Λειτουργίας της εταιρείας, αναφερόμενη σε ζητήματα εσωτερικής οργάνωσης και λειτουργίας, υπογραμμίζει πως «η Premia Properties φιλοδοξεί να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στον τομέα της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα. Ο οργανισμός έχει καταφέρει να δημιουργήσει μια ισχυρή και συμπαγή εταιρική ταυτότητα, δραστηριοποιούμενος σε ένα ευρύ φάσμα δράσεων και πρωτοβουλιών, με όχημα το αξιακό πλαίσιο που διέπει την επιχειρηματική του φιλοσοφία». Καθίσταται, λοιπόν, σαφές ότι η Premia Properties φιλοδοξεί να αποτελεί παράδειγμα καινοτομίας, βιωσιμότητας και υπεύθυνης επιχειρηματικότητας. Διαχρονικά αποδεικνύει με πράξεις την πρόθεσή της να λειτουργεί ως πρότυπο επιχείρησης, που μεριμνά για τη βιώσιμη ανάπτυξη, αλλά και τη μείωση του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος. Όλα αυτά τα χρόνια, το περιβάλλον, η κοινωνική επίδοση, η εταιρική διακυβέρνηση και η οι-

κονομική ευθύνη βρίσκονται στον πυρήνα του ενδιαφέροντός της και του επιχειρηματικού της σχεδιασμού, ενώ ταυτόχρονα θέτει πολύ συγκεκριμένους στόχους, που μεταφράζονται σε αυστηρά KPIs και οριοθετούν το πλαίσιο της δράσης της. Η Premia Properties, δηλαδή, εφαρμόζει ένα σύγχρονο μοντέλο εταιρικής διακυβέρνησης, το οποίο της έχει δώσει τη δυνατότητα να ξεχωρίζει στον κλάδο της, εξελισσόμενη και αναπτυσσόμενη διαρκώς με ένα υψηλό αίσθημα περιβαλλοντικής και κοινωνικής ευθύνης τόσο απέναντι στο οικοσύστημα που μας περιβάλλει όσο και απέναντι στις επόμενες γενιές. • • • ΧΡΗΜΑ 47

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2023

τεύχος Δεκεμβρίου του περιοδικού ΧΡΗΜΑ, καθώς και στην επίσημη ιστοσελίδα της διοργάνωσης ethosevents.eu.

Οι υποψηφιότητες για τα 21α Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ Η διοργάνωση-θεσμός για τις εισηγμένες στο ΧΑ εταιρείες

Για 21η συνεχόμενη χρονιά, το περιοδικό ΧΡΗΜΑ διοργανώνει τα Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ σε συνεργασία με την ethosEVENTS και το οικονομικό και επιχειρηματικό portal banks.com.gr, με στόχο την ανάδειξη των επιχειρήσεων που στηρίζουν την ελληνική οικονομία και συμβάλλουν στην ανάπτυξη του χρηματιστηριακού θεσμού. Τα Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ αναγνωρίζονται από την επιχειρηματική και επενδυτική κοινότητα ως ένας καταξιωμένος θεσμός ετήσιας αξιολόγησης των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών εταιρειών. Πρωτοπόρος στην έγκυρη και εις βάθος ενημέρωση στο οικονομικό, επιχειρηματικό και χρηματιστηριακό γίγνεσθαι, το περιοδικό ΧΡΗΜΑ καινοτόμησε το 2003 εισάγοντας τη διοργάνωση των συγκεκριμένων βραβείων στη χρηματιστηριακή αγορά.

Διαδικασία Ψηφοφορίας Η ψηφοφορία ξεκίνησε τη Δευτέρα 16 Οκτωβρίου 2023, στις 10:00, και ολοκληρώθηκε την Παρασκευή 20 Οκτωβρίου 2023, στις 15:00, μέσα από την επίσημη ιστοσελίδα των βραβείων ethosevents.eu και το portal banks.com.gr. Η ανακοίνωση των νικητών θα γίνει στο 48 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Οι αναγνώστες μας ψηφίζουν! Κριτήρια αξιολόγησης των επιχειρήσεων αποτελούν η ανάπτυξή τους, οι επενδύσεις, οι καινοτόμες δράσεις τους, ο διεθνοποιημένος προσανατολισμός τους, τα θετικά αποτελέσματα και η συμπεριφορά τους απέναντι στη χρηματιστηριακή αγορά και στο επενδυτικό κοινό. Στην αξιολόγηση* συμμετέχει το ευρύ επενδυτικό κοινό, οι αναγνώστες του περιοδικού ΧΡΗΜΑ και της εβδομαδιαίας ηλεκτρονικής εφημερίδας ΧΡΗΜΑ Week καθώς και οι τακτικοί επισκέπτες του οικονομικού και επιχειρηματικού portal banks. com.gr. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η συμμετοχή του κοινού αλλά και των ειδικών της αγοράς. Πρόκειται για ένα σύνολο 10.000 και πλέον αναγνωστών, που κατά κανόνα είτε είναι επενδυτές του χρηματιστηρίου είτε δραστηριοποιούνται σε συναφείς χώρους (επαγγελματίες του ευρύτερου χρηματοοικονομικού κλάδου, στελέχη εισηγμένων στο ΧΑ εταιρειών, σύμβουλοι επιχειρήσεων κ.ά.). *Η συμμετοχή της Συντακτικής Ομάδας του Περιοδικού ΧΡΗΜΑ περιορίστηκε μόνο στην κατάρτιση της λίστας των υποψηφιοτήτων και δεν επηρεάζει το οριστικό αποτέλεσμα.

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2023

Κατηγορίες βραβείων Θα απονεμηθούν βραβεία στις εξής 19 κατηγορίες: 01. Βραβείο καλύτερης εταιρείας - 2023 02. Βραβείο καλύτερης εταιρείας FTSE LARGE CAP - 2023 03. Βραβείο καλύτερης εταιρείας διεθνούς δραστηριοποίησης - 2023 04. Βραβείο καλύτερης εταιρείας μεσαίας-μικρής κεφαλαιοποίησης - 2023 05. Βραβείο καλύτερης εταιρείας κοινής ωφέλειας - 2023 06. Βραβείο καλύτερης τράπεζας - 2023 07. Βραβείο ανάκαμψης αποτελεσμάτων - 2023 08. Βραβείο υψηλών ρυθμών ανάπτυξης - 2023 09. Βραβείο διεθνοποίησης - 2023 10. Βραβείο υψηλών επενδύσεων - 2023 11. Βραβείο επιχειρηματικής καινοτομίας - 2023 12. Βραβείο επενδυτικών σχέσεων - 2023 13. Βραβείο εταιρικής διακυβέρνησης - 2023 14. Βραβείο καλύτερης εταιρείας του δείκτη ATHEX ESG - 2023 15. Βραβείο καλύτερης εταιρείας εναλλακτικής αγοράς - 2023 16. Βραβείο καλύτερης χρηματιστηριακής - 2023 17. Βραβείο καλύτερης εταιρείας διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων - 2023 18. Βραβείο καλύτερης ΑΕΕΑΠ - 2023 19. Βραβείο καλύτερης εταιρείας Asset & Wealth Management - 2023

Τελετή απονομής Η λαμπερή τελετή #hraw23 θα διεξαχθεί την Παρασκευή 9 Φεβρουαρίου 2024 σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας, με φυσική παρουσία, καθώς και με παράλληλη online μετάδοση από το LiveOn Expo Complex, το καινοτόμο 3D εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο της LiveOn, της ψηφιακής πλατφόρμας Επιχειρηματικής Επικοινωνίας και Εκδηλώσεων.

ΧΡΗΜΑ 49

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2023

Βραβείο καλύτερης εταιρείας - 2023 Αξιολογούνται μια σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, η σταθερότητά τους, η διεύρυνση των μεριδίων αγοράς, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, η προσπάθεια διεθνοποίησης, η καινοτομία, η έμφαση στις επενδύσεις κ.ά.

Alpha Bank Coca-Cola HBC AG Eurobank HelleniQ Energy Jumbo Motor Oil Quest Συμμετοχών Αεροπορία Αιγαίου ΔΕΗ Εθνική Τράπεζα ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ Μυτιληναίος ΟΠΑΠ ΟΤΕ Τέρνα Ενεργειακή

Τα Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ αναγνωρίζονται από την επιχειρηματική και επενδυτική κοινότητα ως ένας καταξιωμένος θεσμός ετήσιας αξιολόγησης των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών εταιρειών

50 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Βραβείο καλύτερης εταιρείας FTSE LARGE CAP - 2023 Αξιολογούνται μια σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, η σταθερότητά τους, η διεύρυνση των μεριδίων αγοράς, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, η έμφαση στις επενδύσεις κ.λπ.

Alpha Bank Coca Cola HBC AG Eurobank HelleniQ Energy Jumbo Lamda Development Motor Oil Quest Συμμετοχών ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών Αεροπορία Αιγαίου Βιοχάλκο ΓΕΚ Τέρνα ΔΕΗ Εθνική Τράπεζα Ελλάκτωρ ΕΥΔΑΠ Μυτιληναίος ΟΛΠ ΟΠΑΠ ΟΤΕ Τέρνα Ενεργειακή Τράπεζα Πειραιώς

προορισμός μας το μέλλον,

επιβιβαστείτε! Βλέπουμε μακριά, στοχεύουμε ψηλά!

Επιβιβαστείτε μαζί μας στα Επιχειρηματικά Βραβεία Χρήμα! a

ethosevents.eu

hybrid event

#hraw23 ΧΡΗΜΑ 51

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2023 Βραβείο καλύτερης εταιρείας διεθνούς δραστηριοποίησης - 2023 Αξιολογείται ο βαθμός διεθνοποίησης των εταιρειών και σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, η εξωστρέφεια και η έμφαση στις επενδύσεις.

AustriaCard Holdings Autohellas Cenergy Holdings ELTON Group Profile Software Αεροπορία Αιγαίου Αλουμύλ ΓΕΚ Τέρνα ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ Ικτίνος Ελλάς Καρέλιας Κρι Κρι Κτήμα Κώστα Λαζαρίδη Μυτιληναίος Παπουτσάνης Πλαστικά Θράκης Πλαστικά Κρήτης Σωληνουργεία Λ. Τζιρακιάν Τιτάν

Βραβείο ανάκαμψης αποτελεσμάτων 2023 Αξιολογείται η εταιρεία που βελτίωσε τα οικονομικά της αποτελέσματα, περνώντας από ζημίες το 2021 σε κέρδη το 2022.

Εβροφάρμα Τεχνική Ολυμπιακή Ακρίτας Logismos Quality & Reliability Lamda Development

52 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Βραβείο καλύτερης εταιρείας μεσαίαςμικρής κεφαλαιοποίησης - 2023 Αξιολογούνται παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, η σταθερότητά τους, η διεύρυνση των μεριδίων αγοράς, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, η προσπάθεια διεθνοποίησης, η καινοτομία, η έμφαση στις επενδύσεις.

Alpha Trust AS Εμπορική Attica Συμμετοχών Autohellas Dimand ELTON Group Entersoft Epsilon Net Fourlis Συμμετοχών Ideal Holdings Interlife Premia Real Consulting Unibios Συμμετοχών ΑΒΑΞ Έλαστρον Ελληνικά Χρηματιστήρια Ελινόιλ Έλτον ΕΥΑΘ Κρι-Κρι Μοτοδυναμική ΟΛΘ Παπουτσάνης Πέτρος Πετρόπουλος ΑΕΒΕ Πλαίσιο Πλαστικά Θράκης

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2023

Βραβείο καλύτερης εταιρείας κοινής ωφέλειας - 2023 Αξιολογούνται μια σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, η σταθερότητά τους, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, ο βαθμός εξυπηρέτησης των πελατών.

ΑΔΜΗE ΕΥΑΘ ΕΥΔΑΠ ΔΕΗ ΟΛΠ ΟΛΘ

Βραβείο καλύτερης τράπεζας - 2023 Αξιολογούνται παράγοντες όπως οι οικονομικές επιδόσεις, η πορεία αναδιάρθρωσης-εξυγίανσης μετά την κρίση και η συμβολή στη χρηματοδότηση της οικονομικής δραστηριότητας.

Alpha Bank Eurobank Εθνική Τράπεζα Τράπεζα Πειραιώς Τράπεζα Αττικής

Bραβείο καλύτερης εταιρείας Asset & Wealth Management - 2023 (AEΔAK και ΑΕΔΑΚ ΔΙΕΥΡΥΜΕΝΟΥ ΣΚΟΠΟΥ και ΑΕΠΕΥ σύμφωνα με την Ένωση Θεσμικών Επενδυτών)

Alpha Asset Management ΑΕΔΑΚ Alpha Trust ΑΕΔΑΚ Athos Asset Management ΑΕΔΑΚ Triton Asset Management ΑΕΔΑΚ Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ Pancreta Bank Retail Banking and Wealth Management Εθνική Asset Management ΑΕΔΑΚ Πειραιώς Asset Management ΑΕΔΑΚ Optima Asset Management ΑΕΔΑΚ 54 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Βραβείο υψηλών ρυθμών ανάπτυξης 2023 Αξιολογείται η επίδοση της εταιρείας ως προς την αύξηση του κύκλου εργασιών το 2022. Στην αξιολόγηση περιλαμβάνονται εταιρείες που σημείωσαν αύξηση κύκλου εργασιών άνω του 10%.

Alpha Trust Αεροπορία Αιγαίου Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς Profile Software Trastor Μοτοδυναμική ΟΠΑΠ Αλουμύλ Μυτιληναίος Jumbo Τιτάν Attica Συμμετοχών Πλαστικά Κρήτης Epsilon Net Premia Entersoft Ideal Holdings Fourlis Συμμετοχών ΑΒΑΞ Briq Properties Revoil Βιοχάλκο ΓΕΚ Τέρνα Intercontinental ΑΕΕΑΠ Mevaco Ιατρικό Αθηνών SATO ELTON Group

CMY

ΧΡΗΜΑ 55

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2023 Βραβείο διεθνοποίησης - 2023 Αξιολογείται η επίδοση της εταιρείας ως προς την επέκταση των δραστηριοτήτων της κατά το 2022, στο εξωτερικό, είτε μέσω εξαγωγών είτε μέσω παραγωγικής επέκτασης.

Coca-Cola HBC AG ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ Jumbo Καρέλιας Ιντρακόμ Profile Software Σαράντης Cenergy Holdings Πλαστικά Θράκης Κρι Κρι Σωληνουργεία Λ. Τζιρακιάν Αλουμύλ Ικτίνος Ελλάς Μυτιληναίος Mediterra Κτήμα Λαζαρίδη Βιοκαρπέτ AustriaCard Holdings Real Consulting Ευρωσύμβουλοι Κυριακούλης

Βραβείο καλύτερης ΑΕΕΑΠ - 2023 Αξιολογούνται οι οικονομικές επιδόσεις και οι επενδυτικές πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν το 2022.

Briq Properties ΑΕΕΑΠ Intercontinental International ΑΕΕΑΠ Prodea ΑΕΕΑΠ Trastor ΑΕΕΑΠ Premia ΑΕΕΑΠ Μπλε Κέδρος ΑΕΕΑΠ

56 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Βραβείο υψηλών επενδύσεων - 2023 Αξιολογείται η επίδοση της εταιρείας ως προς την υλοποίηση φιλόδοξων επενδυτικών προγραμμάτων, ικανών να ενισχύσουν τη μακροπρόθεσμη παρουσία της στην αγορά.

ΟΤΕ Motor Oil ΔΕΗ Μυτιληναίος Τέρνα Ενεργειακή Helleniq Energy Lamda Development ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ Πλαστικά Κρήτης ΑΒΑΞ ΑΔΜΗΕ ΟΛΘ ΟΛΠ Autohellas Dimand Premia Prodea Δάιος Πλαστικά Εβροφάρμα REDS Ιατρικό Αθηνών Ικτίνος Ελλάς

προορισμός μας το μέλλον,

επιβιβαστείτε! Ανοιγόμαστε σε νέους ορίζοντες! Επιβιβαστείτε μαζί μας στα Επιχειρηματικά Βραβεία Χρήμα! a

hybrid event

ethosevents.eu

#hraw23 ΧΡΗΜΑ 57

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2023 Βραβείο καλύτερης εταιρείας ATHEX ESG - 2023 Αξιολογείται η χρηματιστηριακή απόδοση των εισηγμένων εταιρειών του ΧΑ που υιοθετούν και προβάλλουν τις πρακτικές τους σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG).

Μυτιληναίος Coca-Cola HBC AG Lamda Development Premia Αεροπορία Αιγαίου Τέρνα Ενεργειακή Motor Oil Πλαστικά Θράκης Fourlis Συμμετοχών Quest Συμμετοχών Ελλάκτωρ Ιατρικό Αθηνών ΕΥΔΑΠ ΟΤΕ ΟΠΑΠ Βιοχάλκο Cenergy Holdings ΑΔΜΗΕ Briq Properties ΑΒΑΞ Αλουμύλ ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ Space Hellas ΔΕΗ Ελινόιλ

58 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Βραβείο καλύτερης εταιρείας εναλλακτικής αγοράς - 2023 Αξιολογούνται μια σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, οι επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, η καινοτομία, η προσπάθεια διεθνοποίησης, η έμφαση στις επενδύσεις, η διεύρυνση των μεριδίων αγοράς, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, η σταθερότητά τους κ.λπ.

Real Consulting Performance Foodlink Euroxx Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ MED Mediterra Vidavo Doppler Dotsoft

Bραβείο καλύτερης χρηματιστηριακής 2023 Αξιολογούνται οικονομικές επιδόσεις, μερίδια αγοράς στις χρηματιστηριακές συναλλαγές και καινοτόμες δράσεις το 2022.

Axia Ventures Group (Athens Branch) Eurobank Equities ΑΕΠΕΥ Euroxx Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Nuntius Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Optima Bank ΑΕ Solidus Securities ΑΕΠΕΥ Εθνική Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Λέων Δεπόλας Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Παντελάκης Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Πειραιώς Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Axon Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Beta Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Capital Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Merit Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Eurotrust Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Ελληνοαμερικανική Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Κάππα Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Κύκλος Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ Alpha Finance ΑΕΠΕΥ

Βραβείο επιχειρηματικής καινοτομίας 2023 Αξιολογείται η επίδοση της εταιρείας ως προς την εφαρμογή προηγμένων τεχνολογιών και καινοτομιών, τόσο στη διαδικασία παραγωγής όσο και στην προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών.

Entersoft Epsilon Net Quest Συμμετοχών Profile Software AustriaCard Holdings Space Hellas Καράτζη Παπουτσάνης Intralot Flexopack Kleemann Hellas Performance Real Consulting Αλουμύλ Quality & Reliability Logismos Χαϊδεμένος Byte Computer

Βραβείο καλύτερης εταιρείας διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων - 2023 Αξιολογούνται οι επιδόσεις σε ό,τι αφορά τα ποσά των υπό διαχείριση κεφαλαίων και τις αποδόσεις των επιμέρους Α/Κ.

Alpha Trust Alpha Asset Management ΑΕΔΑΚ 3Κ Investment Partners ΑΕΔΑΚ Interamerican ΝΝ ΑΕΔΑΚ Εθνική Asset Management ΑΕΔΑΚ Πειραιώς Asset Management ΑΕΔΑΚ Optima Asset Managemet ΑΕΔΑΚ Athos Asset Management ΑΕΔΑΚ Allianz ΑΕΔΑΚ Triton Asset Management ΑΕΔΑΚ

Βραβείο επενδυτικών σχέσεων - 2023 Αξιολογείται η στάση της εταιρείας απέναντι στο επενδυτικό κοινό (ποιότητα και επάρκεια παρεχόμενων πληροφοριών, ικανοποιητική ιστοσελίδα, προθυμία εξυπηρέτησης μετόχων, στάση των βασικών μετόχων και της διοίκησης απέναντι στη μετοχή και τους μικρομετόχους).

Alpha Bank Eurobank ΓΕΚ Τέρνα Motor Oil Τιτάν HelleniQ Energy ΟΠΑΠ Τράπεζα Πειραιώς Εθνική Τράπεζα ΟΤΕ ΔΕΗ Epsilon Net Dimand Fourlis Συμμετοχών

Βραβείο εταιρικής διακυβέρνησης - 2023 Αξιολογείται η τυπική και ουσιαστική προσαρμογή των εταιρειών στο θεσμικό πλαίσιο περί εταιρικής διακυβέρνησης.

Μυτιληναίος Alpha Trust Παπουτσάνης Coca-Cola HBC AG ΔΕΗ ΟΤΕ ΟΠΑΠ Eurobank Τράπεζα Πειραιώς ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ Τιτάν Εθνική Τράπεζα Prodea Quest Συμμετοχών Τέρνα Ενεργειακή Αεροπορία Αιγαίου HelleniQ Energy ΧΡΗΜΑ 59

συνέντευξη

Ηλίας Γεωργουλέας Ιδρυτής του Ομίλου Global Money Managers Ltd & Διευθύνων Σύμβουλος του επενδυτικού ομίλου Global Group SA

Ο Όμιλος GMM προσφέρει 5% μέρισμα στους επενδυτές του Global Green Energy Fund

α συγκριτικά πλεονεκτήματα που προσφέρει η GMM στην ελληνική αγορά με το Global Green Energy Fund, όπως και τα tailor-made Αμοιβαία Κεφάλαια, παρουσιάζει, στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο κ. Ηλίας Γεωργουλέας, ιδρυτής του Ομίλου Global Money Managers Ltd και διευθύνων σύμβουλος του επενδυτικού ομίλου Global Group SA. Η GMM είναι από τις πρώτες Εταιρείες Διαχείρισης Συλλογικών Επενδύσεων (ΟΣΕΚΑ & ΟΕΕ) που ιδρύθηκαν στην Κύπρο. Θα θέλαμε να μας πείτε λίγα λόγια για τον όμιλο… Ο Όμιλος GMM αποτελείται από δύο κυπριακές Εταιρείες Διαχείρισης, που έχουν αδειοδοτηθεί και εποπτεύονται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου: Την GMM Global Money Managers Ltd, με έτος ίδρυσης το 2013 και Την GMM Global Money Managers AIFM Ltd, με έτος ίδρυσης το 2019 Είναι Διαχειριστής σε 14 Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες (ΟΣΕΚΑ) όλων των βασικών κατηγοριών επένδυσης (Μετοχικά, Ομολογιακά, Μικτά Αμοιβαία Κεφάλαια και Fund of Funds) και σε περισσότερους από 50 Οργανισμούς Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΟΕΕ) όλων των κατηγοριών (Renewable Energy, Tourism, Food and Beverage, Real Estate, Shipping, Hospitality). Ο Όμιλος GMM έχει περισσότερα από 800 εκατ. ευρώ (AUM) κεφάλαια υπό διαχείριση και εμπειρία άνω των 25 ετών των διαχειριστών και μελών της επενδυτικής επιτροπής. Ο Όμιλος αποσκοπεί στην κάλυψη των επενδυτών αναγκών όλων των επενδυτών, ιδιωτών και θεσμικών, τόσο στην Κύπρο όσο και στον ευρύτερο χώρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Είναι μέλος του International Capital Markets Association (ICMA) και του Cyprus Investment Funds Association (CIFA).

60 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Ποια είναι η παρουσία του Ομίλου GMM στην Ελλάδα; Τα Αμοιβαία Κεφάλαια της GMM, συμμετέχοντας στον θεσμό Fund Managers’ Awards σε Ελλάδα και Κύπρο, βραβεύτηκαν 18 φορές μέσα στις τρεις πρώτες θέσεις στην εξαετία 2017-2022. Ειδικότερα, το 2021 και το 2022, η GMM Global Money Managers συγκαταλέχθηκε στις 6 κορυφαίες Εταιρείες Διαχείρισης Αμοιβαίων Κεφαλαίων σε Ελλάδα και Κύπρο. Το μικτό Αμοιβαίο Κεφάλαιο Geraistos σημείωσε απόδοση που ξεπέρασε το 90% στην τριετία 9/2020-9/2023. Τα Αμοιβαία Κεφάλαια (ΟΣΕΚΑ) της GMM διατίθενται και στην Ελλάδα από 1.000 ευρώ, ενώ πρόσφατα έλαβε άδεια από την Ελληνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και διατίθεται και σε ιδιώτες επενδυτές, για ποσά ανώτερα των 100.000 ευρώ, το καινοτόμο Αμοιβαίο Κεφάλαιο (ΟΕΕ) Global Green Energy Fund, που, με επενδύσεις στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, στοχεύει σε μια ετήσια μερισματική απόδοση 5%, που ήδη απολαμβάνουν οι επενδυτές του την τελευταία διετία. Ποια είναι η αποτίμησή σας για την πορεία που καταγράφει ο τομέας των Αμοιβαίων Κεφαλαίων στην Κύπρο; Η Κύπρος έχει αναπτύξει σημαντικά τον θεσμό των Αμοιβαίων Κεφαλαίων τα τελευταία χρόνια. Τα κεφάλαια υπό διαχείριση (AUM) έχουν αυξηθεί από 2,7 δισ. ευρώ το 2016 σε 10,5 δισ. ευρώ το 2023. Παρά την πανδημία του Covid-19 και τον υψηλό πληθωρισμό, η Κύπρος είναι τόπος εγκατάστασης και επιλογής των asset managers. Είναι η ανερχόμενη δύναμη του ευρωπαϊκού χρηματοοικονομικού οικοσυστήματος. Τον τελευταίο καιρό, υπάρχει τάση για εγκατάσταση στην Κύπρο fund managers από χώρες όπως η Ινδία, το Ισραήλ, η Ιαπωνία κ.ά. Η Κύπρος είναι ένα διασυνοριακό κέντρο από διεθνείς επενδυτές. Η αφετηρία της συγκεκριμένης αγοράς ξεκίνησε τα τελευταία 10 χρόνια ως ένα από τα πρώτα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που μετέφερε την οδηγία για τους διαχειριστές Εναλλακτικών Κεφαλαίων στην εθνική νομοθεσία. Αυτό συντέλεσε στη ραγδαία αύξηση των Οργα-

νισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων και έχει γίνει ηγέτιδα χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η GMM ήταν η πρώτη εταιρεία που δραστηριοποιήθηκε στον τομέα των Αμοιβαίων Κεφαλαίων στην Κύπρο από το 2013. Σε ποιους τομείς πραγματοποιούνται οι περισσότερες επενδύσεις στην Κύπρο και από πού προέρχονται οι επενδυτές; Η Κύπρος προσφέρει ανταγωνιστικές δομές, ένα οικονομικό και αποδοτικό ολοκληρωμένο πακέτο επενδυτικών κεφαλαίων. Στη συγκεκριμένη αγορά οι επενδυτές τοποθετούν στρατηγικά εναλλακτικά επενδυτικά κεφάλαια σε τομείς όπως ναυτιλία, ενέργεια, ακίνητη περιουσία, τουρισμό, με αυξανόμενη επιρροή στην ευρωπαϊκή οικονομία. Για τον ναυτιλιακό κλάδο είναι κορυφαίο κράτος ως προς τη φιλοξενία στόλου υπό τη σημαία της. Στον ενεργειακό τομέα, η Κύπρος έχει προσελκύσει σημαντική προσοχή μετά την ανακάλυψη φυσικού αερίου στην αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) της. Συγκεκριμένα, διάφορες πολυεθνικές και επενδυτικά σχήματα έχουν εγκατασταθεί και δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ποια είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της GMM για την ελληνική αγορά; Όπως ανέφερα και προηγούμενα, βασικό συγκριτικό πλεονέκτημά μας είναι η διάθεση του μοναδικού Global Green Energy Fund σε Ελλάδα και Κύπρο.

Μοναδικό γιατί επενδύει και κατέχει το ίδιο το Αμοιβαίο Κεφάλαιο υδροηλεκτρικά έργα που ανήκουν, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, στους μεριδιούχους του! Δεν αγοράζει ομόλογα ή μετοχές τρίτων, όπως κάνουν άλλα πράσινα fund. Μοναδικό επειδή, έχοντας κλείσει 20ετείς εγγυημένες συμφωνίες πώλησης ρεύματος με τον ΔΕΔΔΗΕ (83-100 ευρώ/mwh), εισπράττει σταθερό έσοδο. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να μοιράζει μέρισμα σταθερά 5% το έτος (με εξάμηνη χρηματική καταβολή). Καθώς τα Αμοιβαία Κεφάλαια δεν έχουν εγγυημένη απόδοση και οι προηγούμενες αποδόσεις δεν διασφαλίζουν τις μελλοντικές, δεν μπορούμε να μιλάμε για εγγυημένες αποδόσεις. Η αλήθεια είναι ότι το τι απόδοση θα έχει το κάθε Αμοιβαίο Κεφάλαιο εξαρτάται από την απόδοση που βγάζει το περιουσιακό στοιχείο στο οποίο επενδύει. Σεβόμενο το περιβάλλον, το Global Green Energy Fund αποτελεί ένα ενεργό παράδειγμα βέλτιστης πρακτικής και καινοτομίας, που συμβάλλει ενεργά στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Σκοπός του είναι να ανταποκριθεί στην ανάγκη των επενδυτών για θετικές αποδόσεις και σταθερά έσοδα από μερίσματα, μέσα από επενδύσεις στην πράσινη ενέργεια! Μέρισμα 5% έχει ήδη καταβληθεί στους επενδυτές του τόσο για το 2022 όσο και για το πρώτο εξάμηνο του 2023 (ετησιοποιημένο). Η εκτίμησή μας είναι ότι, με την ολοκλήρωση της κατασκευής και του επόμενου αδειοδοτημένου υδροηλεκτρικού έργου των 6MW στην Πελοπόννησο, η απόδοση προς τους ΧΡΗΜΑ 61

συνέντευξη

Γιατί οι εταιρείες με διαθέσιμα να κάνουν tailor-made Α/Κ στην Κύπρο; Γενικά, είναι πολύ σημαντική η δημιουργία ενός tailor-made A/K, διότι, με τον τρόπο αυτό, μηδενίζονται οι φόροι των χρηματοοικονομικών προϊόντων, καθώς όταν εμπεριέχονται μέσα στα Αμοιβαία Κεφάλαια δεν φορολογούνται: Τα έσοδα από μερίσματα μετοχών Τα έσοδα από κουπόνια ομολόγων Οι τόκοι καταθέσεων Οι υπεραξίες Στην Κύπρο, η φορολογία του ενεργητικού των Αμοιβαίων Κεφαλαίων ΟΣΕΚΑ είναι μηδέν, ενώ αντιθέτως, για παράδειγμα, στα μικτά Αμοιβαία Κεφάλαια στην Ελλάδα ο φόρος ενεργητικού, σήμερα, ανέρχεται σε 0,95%. Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο ρόλος των Αμοιβαίων Κεφαλαίων στο σημερινό περιβάλλον;

επενδυτές μας θα ξεπεράσει το 6%. Επιπλέον συγκριτικό πλεονέκτημα είναι ότι επενδύουμε στην πραγματική οικονομία… Real Economy, Real Asset, Real Value Fund. Με στόχο την επίτευξη σημαντικής υπεραξίας σε ετήσια βάση, το επενδυτικό ταμείο μας Real Value Investment Fund επενδύει σε επιχειρηματικές ιδέες της πραγματικής οικονομίας, όπως στην τουριστική ανάπτυξη και την ελληνική γαστρονομία. Επιπροσθέτως, το Fund επενδύει στην πληροφορική, καθώς και σε υδροηλεκτρικά έργα, και διατίθεται, επί του παρόντος, μόνο στην κυπριακή αγορά. Τι είναι τα tailor-made ΟΣΕΚΑ Αμοιβαία Κεφάλαια; 62 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Tailor-made εννοούμε ένα εξατομικευμένο Αμοιβαίο Κεφάλαιο που δημιουργεί μια ΑΕΔΑΚ για ένα νομικό πρόσωπο (π.χ. ασφαλιστική εταιρεία, ΤΕΑ ή μεγάλη επιχείρηση), στο οποίο μπορεί ο επενδυτής να εισφέρει όλες τις τοποθετήσεις του (μετοχές, ομόλογα, προθεσμιακές καταθέσεις κ.τ.λ.) μέσα σε αυτό. Απολαμβάνει επαγγελματική διαχείριση σύμφωνα με τους εξατομικευμένους επενδυτικούς του στόχους. Ο Όμιλος GMM μπορεί να καλύψει τις ανάγκες δημιουργίας tailor-made Αμοιβαίων Κεφαλαίων, καθώς έχει δεκαετή πορεία επιτυχούς διαχείρισης περισσότερων από 65 AIF & UCITS και την εμπιστοσύνη των θεσμικών επενδυτών και των επαγγελματικών ταμείων.

Το γεγονός ότι το συνολικό ενεργητικό της παγκόσμιας αγοράς των Αμοιβαίων Κεφαλαίων ξεπερνά τα 60 τρισ. ευρώ δείχνει τον ρόλο και τη δυναμική εξέλιξη του κλάδου. Τα Αμοιβαία Κεφάλαια έχουν αποκτήσει μεγάλη δημοτικότητα, λόγω της ευελιξίας τους. Είναι πράγματι ελκυστικό για τον επενδυτή να μπορεί με ευκολία να επενδύει σε διαφορετικά νομίσματα ή χρηματοοικονομικά προϊόντα (ομόλογα, μετοχές, παράγωγα) διαφορετικών οικονομιών, ανεπτυγμένων ή αναδυομένων χωρών, σε πράσινη ενέργεια κ.ά., με μικρό κεφάλαιο (από 1.000 ευρώ). Η επιτυχία του θεσμού των Αμοιβαίων Κεφαλαίων, σε μεγάλο βαθμό, έγκειται στα πλεονεκτήματα που συγκεντρώνει η επαγγελματική διαχείριση του χαρτοφυλακίου τους, η καλύτερη διαφοροποίηση του κινδύνου καθώς και η στενά εποπτευόμενη λειτουργία τους, που εγγυάται την προστασία των επενδυτών.

Παρά τη μεγάλη αύξηση του ενεργητικού των Αμοιβαίων Κεφαλαίων, υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω ανάπτυξη. Αυτή εκτιμώ ότι θα προέλθει από τη σταδιακή διαχειριστική ενεργοποίηση των συνταξιοδοτικών ταμείων. Στην Ελλάδα, το ενεργητικό των Αμοιβαίων Κεφαλαίων ανήλθε στα 14 δισ. ευρώ τον Οκτώβριο του 2023, που είναι μόνο το 7,3% του ελληνικού ΑΕΠ. Υπάρχει ανάγκη αλλαγής στον τρόπο σκέψης των πολιτών, καθώς πρέπει να επενδύουν είτε σε ατομικούς λογαριασμούς Αμοιβαίων Κεφαλαίων είτε περαιτέρω στα συνταξιοδοτικά ταμεία που ανήκουν, ώστε να αποκτήσουν στο μέλλον μια αξιοπρεπή σύνταξη. Τα συνταξιοδοτικά ταμεία με τις νέες εισφορές ασφαλι-

Βασικό συγκριτικό πλεονέκτημά μας είναι η διάθεση του μοναδικού Global Green Energy Fund σε Ελλάδα και Κύπρο. σμένων μπορούν να δημιουργήσουν δικά τους Αμοιβαία Κεφάλαια ή να αγοράσουν μερίδια ήδη υπαρχόντων Αμοιβαίων Κεφαλαίων. Η GMM έχει την τεχνογνωσία και τη δυνατότητα να παρέχει στην αγορά προϊόντα private equity που επενδύουν σε κλάδους της πραγματικής οικονομίας, όπως οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η Αγροτική Οικονομία, ο Τουρισμός, η Εστίαση κ.ά. Είμαστε εδώ για να δώσουμε λύση σε κάθε εταιρεία ή Ταμείο που χρειάζεται δικό της/ του εξατομικευμένο ΟΣΕΚΑ Αμοιβαίο Κεφαλαίο (white label). Τα white label της GMM έχουν το ελάχιστο δυνατό κόστος, το πιο ανταγωνιστικό στην αγορά, και μηδενική φορολόγηση στο ενεργητικό τους. Επιπλέον, δίνουμε τη δυνατότητα στους χρηματοοικονομικούς συμβούλους να συνδυάζουν σταυροειδείς πωλήσεις από το υπάρχον πελατολόγιό τους σε μια μεγάλη γκάμα επεν-

δυτικών προϊόντων της GMM, με πολύ καλές συμφωνίες προώθησης. Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για τις αγορές το 2024; To 2024 αναμένεται να έχει δύο ειδών προκλήσεις: Η πρώτη πρόκληση είναι οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι, μιας και ήδη έχουμε σε εξέλιξη δύο πολέμους σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή. Η δεύτερη πρόκληση είναι το μέτωπο του πληθωρισμού και των αυξανόμενων επιτοκίων. Στη μετοχική αγορά, αυτό που αρχικώς αναμενόταν διεθνώς σαν «ομαλή προσγείωση», μπορεί να εξελιχθεί σε μια ήπιας μορφής ύφεση, εφόσον οι προβλέψεις για χαμηλότερη κερδοφορία επαληθευτούν. Τα μακροοικονομικά στοιχεία από την αγορά εργασίας και τα στοιχεία του πληθωρισμού

είναι κρίσιμα για τα επόμενα τρίμηνα. Στην ομολογιακή αγορά, τα διεθνή εταιρικά και κρατικά ομόλογα επενδυτικής βαθμίδας, που υποαπόδωσαν το 2023, αναμένεται να αντιδράσουν θετικά όταν τερματιστεί η ανοδική κίνηση των επιτοκίων από πλευράς Κεντρικών Τραπεζών. Στην Ελλάδα, η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας μετά από 13 χρόνια, καθώς και το αυξημένο ενδιαφέρον για άμεσες ξένες επενδύσεις, αναμένεται να δώσουν ώθηση στην ελληνική εγχώρια αγορά, καθώς και να μειώσουν περαιτέρω το κόστος δανεισμού των επιχειρήσεων και το περιθώριο απόδοσης μεταξύ των ελληνικών και των γερμανικών κυβερνητικών ομολόγων. Το επόμενο στοίχημα είναι η αναθεώρηση της τοπικής χρηματιστηριακής αγοράς από αναπτυσσόμενη σε ανεπτυγμένη, κάτι που αναμένεται εντός του προσεχούς έτους. • • • ΧΡΗΜΑ 63

4o Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης © Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος/PHOTOPRESS Θ&Α Αναγνωστόπουλοι © Ελένη Παπαδάκη/PHOTOPRESS Θ&Α Αναγνωστόπουλοι

«Επενδύσεις σε πληθωριστικό περιβάλλον»

ον κρίσιμο ρόλο και τα πλεονεκτήματα της επαγγελματικής επενδυτικής διαχείρισης σε ένα πληθωριστικό περιβάλλον ανέδειξε τo 4ο Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης, το ετήσιο θεσμικό φόρουμ της αγοράς επαγγελματικής διαχείρισης συλλογικών επενδύσεων και επενδύσεων χαρτοφυλακίου, που αποτελεί σημείο συνάντησης και αναφοράς του συνόλου των θεσμικών επενδυτών. Το 4ο Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης #famc23 διοργανώθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2023 από την Ένωση Θεσμικών Επενδυτών (ΕΘΕ), με την υποστήριξη της ethosEVENTS. Η συμμετοχή στo συνέδριο ήταν εφικτή με φυσική παρουσία στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών-Διεθνές Συνεδριακό

64 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Κέντρο και online μέσα από το LiveOn Expo Complex, το καινοτόμο 3D εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο της LiveOn, της Ψηφιακής πλατφόρμας Επιχειρηματικής Επικοινωνίας και Εκδηλώσεων.

Την έναρξη του συνεδρίου σήμανε ο κ. Κρις Αίσωπος, διευθύνων σύμβουλος της ALPHA TRUST, πρόεδρος του ΔΣ της Ελληνικής

Ένωσης Διαχειριστών Συλλογικών Επενδύσεων και Περιουσίας (ΕΘΕ). Ο κ. Αίσωπος ανέφερε: «Ξεκινάμε το 4ο συνέδριο με θέμα τις επενδύσεις σε περιβάλλον πληθωρισμού, κάτι που απασχολεί όλους μας. Έχουμε 30 εταιρείες-μέλη που απασχολούν πάνω από 600 άτομα. Ένα κομμάτι του κοινωνικού μας έργου είναι αυτά τα συνέδρια, τα οποία ερευνούν πώς τα βλέπουν τα θέματα αυτά οι κλάδοι των μελών μας». Η ΕΘΕ ιδρύθηκε το 1985, είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, η δραστηριότητά της στοχεύει στην προώθηση και ανάπτυξη του θεσμού των συλλογικών επενδύσεων και της επαγγελματικής διαχείρισης. Έως τις 30 Ιουνίου 2023, τα υπό διαχείριση κεφάλαια και ακίνητα της ΕΘΕ ανέρχονταν σε 26,8 δισ. ευρώ, εκ των οποίων: Το Ενεργητικό ΟΣΕΚΑ ανέρχεται σε 13,5 δισ. ευρώ, τα υπό Διαχείριση Χαρτοφυλάκια σε 8,7 δισ. ευρώ, τα ακίνητα ΑΕΕΑΠ (31 Δεκεμβρίου 2022) σε 4,4 δισ. ευρώ, το Ενεργητικό ΟΕΕ σε 217 εκατ. ευρώ.

Θεσμικό χαιρετισμό απηύθυνε η κ. Βασιλική Λαζαράκου, διδάκτωρ Νομικής, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εποπτικών Αρχών Κεφαλαιαγοράς (IOSCO), μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Επιτροπής Εταιρικής Διακυβέρνησης του ΟΟΣΑ. Η κ. Λαζαράκου ανέφερε ότι, στις 31 Αυγούστου 2023, στη χώρα δραστηριοποιούνταν 186 ελληνικά επενδυτικά κεφάλαια, με χαρτοφυλάκια ύψους 11,3 δισ., το οποίο σημαίνει ότι σε οκτώ μήνες είχαμε μια μεγάλη αλλαγή,

κυρίως σε εισροές με ομολογιακά κεφάλαια ιδιαίτερα ελκυστικά στους επενδυτές. Από την 1η Ιανουαρίου 2023 έως τις 31 Αυγούστου 2023, υπήρξε αύξηση του Γενικού Δείκτη κατά 31,6%. Οι εναλλακτικές δε επενδύσεις ανέρχονται σε 3,5 δισεκατομμύρια. Αναφερόμενη στις αλλαγές που έρχονται, η κ. Λαζαράκου είπε ότι προχωρά με γρήγορους ρυθμούς η ένωση των κεφαλαιαγορών και διαμορφώνεται μια κοινή αγορά με κεντρικές βάσεις δεδομένων. Αυτό σημαίνει ότι η ένωση των κεφαλαιαγορών θα φέρει ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής αγοράς έναντι της διεθνούς.

Ο κ. Γιάννος Κοντόπουλος, διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών, ανέφερε ότι, κατά τη διάρκεια του δωδεκαμήνου, σημειώθηκαν σημαντικά γεγονότα, τα οποία, σε συνδυασμό με τις πρωτοβουλίες που υλοποιήθηκαν στο ΧΑ, διαμόρφωσαν μια διαφορετική εικόνα για το χρηματιστήριο. Η αναβάθμιση της επενδυτικής βαθμίδας από διεθνείς οίκους δημιουργεί μια δυναμική προοπτική. Το 2022, η ελληνική οικονομία βρέθηκε σε τροχιά ισχυρής ανάπτυξης, βρισκόμαστε σε μια περίοδο κατά την οποία η Ελλάδα αποδίδει στο διπλάσιο, όπως είπε, συγκριτικά με την προηγούμενη περίοδο. Στην ερώτηση εάν αυτή η ανάπτυξη επηρεάζεται από το κόστος του πληθωρισμού ο κ. Κοντόπουλος απάντησε αρνητικά, καθώς, σύμφωνα με τα δεδομένα, η Ελλάδα υπολείπεται της Ευρώπης ακόμη και την

περίοδο 2023-2024 όσον αφορά στην αύξηση του πληθωρισμού, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις. Σε πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη ανάμεσα σε ξένες επιχειρήσεις, ανέφερε ο κ. Κοντόπουλος, το 62% του δείγματος διατηρεί την άποψη ότι η Ελλάδα είναι ένας ελκυστικός προορισμός για να αρχίσει ή να επεκτείνει τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες. Τα τρία τέταρτα αυτών εκτιμούν ότι η ελκυστικότητα της χώρας θα αυξηθεί την επόμενη τριετία.

Οι προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας τέθηκαν στο επίκεντρο της ομιλίας που παρέθεσε ο κ. Γιώργος Δ. Τσόπελας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της McKinsey & Company Ελλάδας και Κύπρου. Ο κ. Τσόπελας εκτίμησε ότι η ελληνική οικονομία θα φθάσει στα επίπεδα του 2008 πολύ νωρίτερα από το 2030 και ανέφερε ότι παρατηρείται ισχυρή ανάπτυξη σε ιδιωτικές και κρατικές επενδύσεις, την ώρα που οι ξένες επενδύσεις είναι το 20% των συνολικών

Panel Ι Στο Panel Ι, με θέμα «Οι προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας», με τη συμμετοχή κορυφαίων ανθρώπων της αγοράς, η κ. Βασιλική Λαζαράκου, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, ανέφερε ότι οι υποχρεώσεις των διαχειριστών αλλάζουν. Έρχονται περισσότερες ρυθμίσεις. «Ως επόπτης, προσπαθούμε να βοηθήσουμε στην κατανόηση της νομοθεσίας, αλλά και να μπορέσουμε να δώσουμε τη διάσταση των αλλαγών που έρχονται και θα έχουν αντίκτυπο στην ελληνική αγορά κεφαλαίων. Χρειάζεται γνώση, αντιμετώπιση των προκλήσεων και αξιοποίηση των ευκαιριών. Σημαντικά θέματα αποτελούν ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η ανταγωνιστικότητα» είπε. Ο κ. Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, πρόεδρος του ΔΣ του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών, σημείωσε ότι δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι η αναπτυξιακή ορμή τα επόμενα χρόνια θα μεταφραστεί σαν συμπεριληπτική ανάπτυξη, που είναι το ζητούμενο. «Περάσαμε επενδυτική ανομβρία 10 ετών. Υπολειπόμαστε από τα ευρωπαϊκά νούμερα. Χρειαζόμαστε πιο αποτελεσματικό κράτος, ανάγκη για ταχύτητα απονομής δικαιοσύνης, να αγκαλιαστεί η ψηφιοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη, να διασυνδέσουμε το ανθρώπινο δυναμικό με τα πανεπιστήμια». ΧΡΗΜΑ 65

4o Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης

εγχώριων ιδιωτικών επενδύσεων. «Εάν λάβουμε το RRF σαν ποσοστό του ΑΕΠ ανά χώρα, διαπιστώνεται ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή, με το 17% του ΑΕΠ μας να αφορά το RRF. H συμμετοχή ωστόσο των ξένων επενδύσεων σε νέα πρότζεκτ είναι μόλις 30%. Eμείς θέλουμε να αυξηθούν οι ξένες επενδύσεις και να επικεντρωθούν σε νέες επενδυτικές ευκαιρίες» ανέφερε.

4o Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης Ο κ. Γιάννος Κοντόπουλος, διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών, ανέφερε ότι αν θέλουμε να ενδυναμώσουμε ή να αλλάξουμε τη διάσταση των εταιρειών, το ΧΑ αποτελεί έναν βασικό άξονα. Εταιρείες γιγαντώθηκαν μέσα από το ΧΑ, ακόμη και μέσα από συγχωνεύσεις. Η Ελλάδα αποτελεί μια καλή επενδυτική επιλογή. Τα νέα κεφαλαία θα πρέπει να έρθουν από τους ξένους, ώστε να επηρεαστούν και οι εγχώριοι επενδυτές. Δεν έχουμε διαφορά από την υπόλοιπη Ευρώπη. Η επενδυτική βαθμίδα ήταν ένας απαραίτητος προορισμός, αλλά πρέπει να κοιτάξουμε ότι είμαστε σε αλλαγή πίστας. Είναι ένα σημαντικό εργαλείο που μας δίνεται. Η καθ. Χαρούλα Απαλαγάκη, acting γενική διευθύντρια της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, τόνισε: «Ως Ένωση, κοιτάμε τη μεγάλη εικόνα, δεν έχουμε ανάμειξη στον επιχειρηματικό σχεδιασμό των μελών μας, αλλά επεξεργαζόμαστε τα μηνύματα που δεχόμαστε (…) Έχουμε όλες τις προϋποθέσεις που εγγυώνται τη συμμετοχή του τραπεζικού συστήματος στην ανάπτυξη. Αρχές Αυγούστου, όταν ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των stress tests, οι ελληνικές τράπεζες ήταν πολύ καλύτερα από ηχηρά ονόματα του ευρωπαϊκού συστήματος. Το 2020, οι χορηγήσεις ανήλθαν στα 20 δισ. ευρώ, στα 30 δισ. το 2022 και μέχρι σήμερα είμαστε στα 14,8 δισ. ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία Αυγούστου, κλείνοντας με το ίδιο απόλυτο νούμερο χορηγήσεων» είπε. Ο κ. Νίκος Βέττας, γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, επεσήμανε ότι η Ελλάδα βρίσκεται στον πάτο της κατανομής στην ΕΕ. Αν η φιλοδοξία είναι να ξεφύγουμε από τις συσσωρευμένες κρίσεις, τότε πάμε καλά (επενδύσεις ανεβαίνουν, εισοδήματα ανεβαίνουν). «Επενδύσεις γίνονται και θα γίνουν περισσότερες με το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά δεν υπάρχει η σταθερότητα που χρειάζεται για να υπάρχει εξωστρεφής επιχειρηματικότητα. Δεν διαθέτουμε αρκετά μεγάλο μέγεθος βαριάς επιχειρηματικότητας. Το δύσκολο είναι να εξισορροπήσουμε την καλή πορεία, αλλά να μην επαναπαυτούμε» τόνισε. 66 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Ο κ. Κρις Αίσωπος, πρόεδρος του ΔΣ της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, διευθύνων σύμβουλος της ALPHA TRUST, σημείωσε ότι «σε προγενέστερο χρόνο υπήρχαν διακυμάνσεις, είχαμε έναν προβληματικό τραπεζικό τομέα. Οι τράπεζες μηδένισαν την αξία των μετόχων τρεις φορές, αλλά πλέον διαθέτουμε έναν υγιέστατο τραπεζικό τομέα και πάμε μπροστά. Σήμερα, για παράδειγμα, έχουμε 20 εταιρείες, καθεμία με χρηματιστηριακή αξία πάνω από 1 δισ. Ως ΕΘΕ, προσπαθούμε να τονώσουμε όλα τα κίνητρα για την ελληνική κεφαλαιαγορά. Στόχος είναι να έρθουν νέες εισαγωγές. Ειδικά στο πανάκριβο κόστος χρήματος, προχωράμε με εκδόσεις μετοχών. Θέλουμε περισσότερες εταιρείες ανά κλάδο. Και η ελληνική οικονομία χρειάζεται κι άλλους κλάδους στο ΧΑ. Είμαστε αισιόδοξοι». Επεσήμανε ακόμη ότι υπάρχει έλλειψη κουλτούρας στο θέμα της αποταμίευσης.

έχει καταστεί μια χώρα ιδιαίτερα ελκυστική για ξένες επενδύσεις. Σχετικά με την εικόνα που έχουν οι Αμερικανοί επενδυτές για την Ελλάδα, ο κ. Holmgren είπε: «Δεν έχουμε αρνητικό feedback, ο τρόπος σκέψης τους αφορά στη συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση. Όταν οι εταιρείες μας έχουν θέματα κυρίως γραφειοκρατικά, υπάρχουν εκτενείς διαβουλεύσεις με τα αρμόδια υπουργεία και λύσεις βρίσκονται. Έχετε μια κυβέρνηση που προσπαθεί να υλοποιήσει σημαντικές αλλαγές και να αλλάξει τον τρόπο που λειτουργεί η ελληνική οικονομία. Η κουλτούρα έχει αλλάξει στην Ελλάδα».

Panel ΙΙ

Μια άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση μεταξύ των κυρίων Erik Holmgren, Counselor for Economic Affairs US Embassy Athens, και Κρις Αισώπου, προέδρου του ΔΣ της ΕΘΕ, με θέμα τις αμερικανικές επενδύσεις στην Ελλάδα, διεξήχθη κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, ο κ. Holmgren αναφέρθηκε στις πολύ καλές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, στις προοπτικές ανάπτυξης των αμερικανικών επενδύσεων, αλλά και στο γεγονός ότι η Ελλάδα

Στο Panel ΙΙ, με θέμα «Με τα μάτια των νέων, το μέλλον και η αποταμίευση» και συντονιστές τους κ.κ. Βασίλη Αντωνιάδη, Senior Partner & Managing Director, Boston Consulting Group, και Χαρίκλεια Καφφέ, Consultant, Boston Consulting Group, η κ. Anne-Sophie Fischer, Associate, Boston Consulting Group, διαπίστωσε ότι η οικονομική κρίση στην Ελλάδα αποτέλεσε ένα σημείο καμπής και παρακίνησε τους Έλληνες να αναπροσδιορίσουν όσον αφορά τους τομείς του δημόσιου τομέα. «Κατάλαβα πόσο πιο παρόν ήταν το Δημόσιο, το γεγονός ότι ήταν αυτοσκοπός για τους περισσότερους, ενώ τώρα πια αποτελεί λύση ανάγκης. Αυτό το γεγονός ανα-

Ο κ. Δημήτρης Παπακυριακόπουλος, AUEB Graduate, Management Science and Technology, ανέφερε: «Μου δίνεται ευκαιρία να συμμετέχω στο start for future, μια πρωτοβουλία συνεργασίας 15 χωρών. Σε αυτή συμμετείχα με τη νεοφυή επιχείρησή μας και είδα εκεί, από πρώτο χέρι, τη στήριξη που λαμβάνει η νεανική επιχειρηματικότητα από ξένους επενδυτές και μέντορες που είναι πρόθυμοι να παρέχουν τις συμβουλές τους. Είναι μια πολύ καινοτόμα προσπάθεια, το πρώτο student research με πραγματική εμπειρία διαχείρισης και έρευνας με χαρτοφυλάκια για εκπαιδευτικούς σκοπούς». Σχετικά με το ελληνικό αποταμιευτικό σύστημα, είπε ότι πρέπει να μετατραπεί σε μια υβριδική λύση, όπου το ταμείο ασφάλισης θα δίνει σιγουριά στους νέους, αλλά και ένα πάτημα να εκμεταλλευτούν ευκαιρίες και ρίσκα ανάλογα με τις ανάγκες που προκύπτουν σε διαφορετικά στάδια της ζωής τους. Ο κ. Μάριος Μάντζαρης, Data Analyst, Clio Muse Tours, παρουσίασε την startup του, η οποία δημιουργεί audio guides για μνημεία. Δίνοντας το «στίγμα» για το μέλλον, ο κ. Μάντζαρης είπε ότι η Ελλάδα, κατά βάση, στηρίζεται στον τουρισμό, κάτι που «μπορεί να μας κάνει κακό στο μέλλον. Υπάρχουν λαμπρά μυαλά και θα πρέπει να διευρύνουμε τους ορίζοντές μας. Όσον αφορά στο brain drain, εκτιμώ ότι πρέπει κι εμείς να δώσουμε μια ευκαιρία στην Ελλάδα να μας βοηθήσει».

Στις «Τάσεις και προοπτικές του ελληνικού τραπεζικού τομέα» αναφέρθηκε, κατά τη διάρκεια ομιλίας του, ο κ. Σπύρος Παντελιάς, γενικός διευθυντής Προληπτικής Εποπτείας & Εξυγίανσης της Τραπέζης της Ελλάδος. Ο κ. Παντελιάς αναφέρθηκε σε 5 βασικούς πυλώνες που διαμορφώνουν τις τάσεις και τις προοπτικές: κεφαλαιακή επάρκεια,

ποιότητα ενεργητικού, ρευστότητα, αποδοτικότητα κεφαλαίων και πιστωτική επέκταση, ανταγωνιστικότητα-ανταγωνισμός. Ερωτηθείς σχετικά με τις digital banks και τις επιδόσεις τους, ο κ. Παντελιάς απάντησε ότι «πρόκειται για ένα νέο εγχείρημα. Κάθε χρηματοοικονομικό ίδρυμα στην αρχή έχει προβλήματα, κυρίως καταγράφει ζημιές και δεν μπορεί να είναι κερδοφόρο από την πρώτη ή τη δεύτερη χρήση. Επιπλέον, ένα θέμα που προκύπτει είναι και ο ανταγωνισμός από άλλα ιδρύματα χρηματοδοτούμενα από ξένες χώρες. Η τάση εκ μέρους των εγχώριων ιδρυμάτων είναι να επεκταθούν και στο συγκεκριμένο κομμάτι».

Panel ΙΙI

Η «Επαγγελματική Ασφάλιση-Επαγγελματική Διαχείριση» τέθηκε στο επίκεντρο του Panel ΙΙI του συνεδρίου, το οποίο συντόνισε η κ. Άρτεμις Παναγιωτοπούλου, διευθύνουσα σύμβουλος της ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ. Ο κ. Κωνσταντίνος Λάζαρης, πρόεδρος του ΔΣ του Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Εμπορίου Τροφίμων (ΤΕΑΥΕΤ) & πρόεδρος του ΔΣ της Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης Ελλάδας (ΕΤΕΑΕ), ανέφερε: «Τα ΤΕΑ έχουν μακροχρόνιο επενδυτικό ορίζοντα, χωρίς να αντιμετωπίζουν πρόβλημα ρευστότητας. Συγκριτικό μας πλεονέκτημα είναι ότι αντέχουμε στα σκαμπανεβάσματα της αγοράς. Οι τακτικές μηνιαίες εισφορές των μελών μας μάς δίνουν τη δυνατότητα να επενδύσουμε και στα ψηλά και στα χαμηλά της αγοράς. Υπάρχουν, ωστόσο, δύο σημεία που κάνουν δύσκολη τη ζωή μας. Πρώτον, εκ του Νόμου, υποχρεούμαστε να μην υπερβαίνουμε το 5% του χαρτοφυλακίου μας σε εναλλακτικές επενδύσεις, κάτι που μας ωθεί στο να μην μπορούμε να λειτουργήσουμε μακροπρόθεσμα. Και, δεύτερον, οι επενδυτές έχουν ρίξει, επί του παρόντος, όλο

το βάρος στην ανακεφαλαιοποίησή τους και είναι συγκρατημένοι ως προς το επενδυτικό τους προφίλ και τις επενδύσεις». Αναφερόμενος στις εναλλακτικές επενδύσεις, εκτίμησε ότι η εμπειρία καταδεικνύει πως υπάρχει αποτελεσματικότητα ως προς την αποδοτικότητα, αλλά και ως προς το προφίλ της απόδοσης κινδύνου. Ο Δρ Χρήστος Π. Νούνης, πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛΕΤΕΑ) & πρόεδρος του Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης του Υπουργείου Οικονομικών (ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ), ερωτηθείς σχετικά, ανέφερε ότι η πρόκληση του πληθωρισμού και της αύξησης των επιτοκίων έχει αναθεωρήσει την επενδυτική

στρατηγική των επιτροπών. «Πλέον, προτεραιότητα αποτελεί να υπάρχει αντιστάθμιση των πληθωριστικών πιέσεων, μέσω επενδύσεων. Δίδεται έμφαση στα ομόλογα και στα ομολογιακά αμοιβαία, ενώ ένα σημαντικό ζήτημα που μας απασχολεί είναι και το θέμα του ποσοστού που μας επιτρέπεται ως προς τις εναλλακτικές επενδύσεις». Όπως είπε ο κ. Νούνης, είναι αναγκαίο να επικαιροποιηθούν οι προβλέψεις των ορίων επενδύσεων. «Διατηρούμε αυτόν τον μακροπρόθεσμο χαρακτήρα, καθώς έχει αποδειχθεί και επιστημονικά ότι οι επενδύσεις αποδίδουν, υπάρχει ιστορική πιθανότητα απόδοσης κατά 50% σε περιόδους μιας μέρας, 68% σε περιόδους ενός έτους και 100% σε περιόδους άνω των 15 ετών» πρόσθεσε. Η κ. Ελένη Κορίτσα, αντιπρόεδρος του ΔΣ της Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ, πρόεδρος του ΤΕΑ ΕΘΕ, στο σχόλιο ότι το ΤΕΑ EΘΕ ξεκίνησε σε μια δύσκολη περίοδο, με ένα περιβάλλον περιορισμένης νομισματικής πολιτικής, απάντησε: «Ήμασταν άτυχοι, γιατί άργησαν να ολοκληρωθούν οι ΧΡΗΜΑ 67

4o Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης

ζωπύρωσε την ελληνική επιχειρηματικότητα και αποτέλεσε μια τεράστια ευκαιρία» είπε.

4o Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης διαδικασίες, ωστόσο με αυτό φτάσαμε στο τελος του 2022, μια περίοδο που επενδύθηκαν χρήματα σε άλλα επίπεδα ομολογιακών αποδόσεων και χρηματιστηριακών τιμών. Άρα μπορούμε να πούμε ότι, μέσα στην ατυχία μας, ήμασταν τυχεροί. Παρά την περιοριστική νομισματική πολιτική, ήδη στην ΕΚΤ λένε ότι φτάσαμε στο “peak”. Διαπιστώνουμε ότι το κομμάτι το ομολογιακό είναι πολύ πιο προσοδοφόρο και, ως εκ τούτου, μπορούμε να έχουμε πραγματικές αποδόσεις. Όσον αφορά τις ελληνικές μετοχές, ίσως να πρέπει να ξανασκεφτούμε ένα μεγαλύτερο ποσοστό στο ελληνικό γίγνεσθαι, σε ένα περιβάλλον καλύτερης οικονομίας, με γενναιόδωρες εταιρείες να δίνουν μέρισμα. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, όλες οι καινούργιες εισφορές θα επενδύονται καλύτερα. Κοιτάμε το long-term». Ο κ. Θεμιστοκλής Χαντζαρίδης, διευθύνων σύμβουλος της ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών, στην έναρξη της τοποθέτησής του, μίλησε για το περιοριστικό θεσμικό πλαίσιο που ισχύει στην Ελλάδα, έναντι των διεθνών προτύπων, ως προς το εύρος των επενδυτικών επιλογών. Ο τελευταίος νόμος ανάγεται χρονικά στο 2010 και, όπως είπε, είναι ένα αρκετά παλιό νομοθετικό πλαίσιο. Η αναβάθμιση της χώρας σημαίνει και τυπικά το τέλος μια πολυετούς κρίσης και συμπερίληψη της Ελλάδας στο σύνολο των ανεπτυγμένων αγορών. «Η προσαρμογή της διαχείρισης είναι φυσικό να γίνει με βάση τα διεθνή πρότυπα. Η ευρύτερη προσαρμογή στις διεθνείς πρακτικές διαχείρισης επενδύσεων είναι επιβεβλημένη. Έτσι θα έχουμε και καλύτερες αναμενόμενες αποδόσεις, πάντα με βάση το ρίσκο που παίρνει κανείς» ανέφερε. Στην εισαγωγική ομιλία του, με τίτλο “Investing with Inflation”, ο κ. Δήμος Αρχοντίδης, Chief Country Officer, Head of Investment Banking, Greece & Cyprus, Deutsche Bank, αναφέρθηκε στις επιπτώσεις του πληθωρισμού στην οικονομία, σημειώνοντας ότι επηρεάζει αρνητικά την κατανάλωση, αλλά και την αξία του αποταμιευμένου πλούτου. Ο κ. Γιώργος Σαραβέλος, Global Head of FX Research, Deutsche Bank, ανέφερε ότι έχουμε ένα σχετικά αισιόδοξο μήνυμα για αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Όπως 68 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

ανέφερε, προβλέπεται ότι, μέχρι το τέλος του επόμενου χρόνου, ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί σε 2%-2,5% τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ. Ειδικά στις ΗΠΑ παρατηρείται η μεγαλύτερη πτώση. Σημαντικό ζήτημα αποτελεί η μεταβολή στις συνθήκες προσφοράς και ζήτησης, επηρεάζοντας τις προμήθειες και τις τιμές των commodities. «Θα περνάμε από περιόδους αυξημένου πληθωρισμού τις επόμενες δεκαετίες. Όταν υπάρχουν αυτές οι συνθήκες, μπορούν να πέφτουν ταυτόχρονα οι τιμές μετοχών και ομολόγων» ανέφερε.

Panel ΙV

Στο Panel ΙV, «Αμοιβαία κεφάλαια-Επενδύοντας σε περιβάλλον πληθωρισμού», ο κ. Κρις Αίσωπος, πρόεδρος του ΔΣ της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, διευθύνων σύμβουλος της ALPHA TRUST, ανέφερε ότι δεν υπάρχουν στη χώρα μας ειδικά προϊόντα που να «ακυρώνουν» τις επιπτώσεις του πληθωρισμού, που να είναι ειδικά για πληθωριστικές συνθήκες. Υπάρχουν βέβαια πολλά προϊόντα που εστιάζουν στη μείωση των επιπτώσεων και να έχουν κάποια απόδοση σε σχέση με τον πληθωρισμό (όπως ομόλογα που λήγουν σε

μικρό χρονικό διάστημα, μετοχικά αμοιβαία). Ο κ. Παναγιώτης Αντωνόπουλος, αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Alpha Asset Management ΑΕΔΑΚ, Α’ αντιπρόεδρος του ΔΣ της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, ανέφερε ότι στη χώρα μας το wealth effect δεν είναι αρνητικό, δεδομένων και των επενδύσεων στο real estate. Ο πληθωρισμός έχει δημιουργήσει προσδοκίες για υψηλότερες αποδόσεις, που επιτυγχάνονται μέσα από νέα προϊόντα. Τα εισοδηματικά αμοιβαία κεφάλαια στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, ήταν σε “all time low”. Η αύξηση που έχουν τώρα είναι πολύ χαμηλότερη σε σχέση με

τη δεκαετία του 2000, που τα επιτόκια ήταν όπως τα σημερινά. Αυτό καταδεικνύει τις προοπτικές για αύξηση έως και διπλασιασμό του ενεργητικού. Ο κ. Θεοφάνης Μυλωνάς, πρόεδρος του ΔΣ & διευθύνων σύμβουλος της Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ, γραμματέας του ΔΣ της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, ανέφερε ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε δει να μειώνονται οι αποταμιεύσεις, επειδή έχει βελτιωθεί το ΑΕΠ. Οπότε, σε αυτό το

Το ESG Προτεραιότητα και Μακροπρόθεσμη Επιχειρηματική Στρατηγική Διαχειριστείτε τον πιστωτικό κίνδυνο, αποκτήστε διαφάνεια στην εφοδιαστική αλυσίδα, και εξασφαλίστε την συνεχή και ομαλή σας ανάπτυξη με την ESG αξιολόγηση που μπορείτε να αποκτήσετε μέσω της πλατφόρμας Synesgy

Συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο Λάβε την ESG πιστοποίηση Κοινοποίησέ την στην ιστοσελίδα σου Κάνε πιο αξιόπιστη την επιχείρησή σου Επισκεφτείτε το www.synesgy.gr Η ICAP CRIF ενισχύει το επιχείρημα για μία ολιστική προσέγγιση της εφαρμογής των στρατηγικών ESG από τις επιχειρήσεις και ως εταιρία είμαστε εδώ για να τις υποστηρίξουμε να οδεύσουν πετυχημένα προς σε αυτήν την κατεύθυνση Αποκτήστε πρόσβαση σε μοναδικές λύσεις για την επιχείρησή σας! Λεωφ. Ελ. Βενιζέλου 2, 17676, Καλλιθέα, Αθήνα Τηλ: 210 7200 050, e-mail: customercare@icapcrif.com

4o Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης επίπεδο, το πρόβλημα του πληθωρισμού δεν έχει αποτυπωθεί, δεν έχει επηρεάσει. Οι αποδόσεις στα μέσα χαρτοφυλάκια έχουν αυξηθεί σημαντικά. Εξέφρασε την άποψη ότι ο χαμηλός πληθωρισμός δεν είναι κακός, γιατί μειώνει το χρέος. Ο κ. Ηρακλής Μπαμπλέκος, πρόεδρος του ΔΣ & διευθύνων σύμβουλος της Πειραιώς Asset Management ΑΕΔΑΚ, ανέφερε ότι τα χειρότερα τα έχουμε δει σε σχέση με τον πληθωρισμό. Σχετικά με τα επιτόκια, επεσήμανε ότι ο ρυθμός της αποκλιμάκωσης θα είναι πιο χαμηλός σε σχέση με το παρελθόν. Ο πληθωρισμός πρέπει να είναι ένα κεφάλαιο σε βιβλίο που γράφουμε μαζί με τον πελάτη. Στη χώρα μας υπάρχει θέμα με την ενημέρωση του κόσμου. Η οικονομική κρίση έβαλε την επαγγελματική διαχείριση στο τραπέζι. Ο μεγαλύτερος «ανταγωνιστής» των αμοιβαίων είναι τα επιτόκια και αυτή είναι η πρόκληση του σήμερα.

Στην ομιλία του, με τίτλο “Investing in Greek Properties”, ο κ. Γιώργος Κορμάς, αντιπρόεδρος του ΔΣ του Resolute Group, ανέφερε: «Το real estate αποτελεί μια εναλλακτική η οποία έρχεται από τα “άδυτα” της ελληνικής οικονομίας και το μακρύ “σκοτάδι” της τελευταίας δεκαετίας. Είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το growth της χώρας και πρώτος τομέας που αναπτύχθηκε στη μετά-κρίσης εποχή. Είχαμε μια αθροιστική πτώση αξίας 60% σε σχέση με το 2008, έτος-ορόσημο, το recovery είναι αντίστοιχο της πτώσης. Τα τελευταία δύο χρόνια, είχε πολύ μεγάλη ανάκαμψη, για να φτάσει στα επίπεδα του 2008. Σύντομα, η αγορά θα το φτάσει. Βέβαια, πλέον, δεν είμαστε στα πρόθυρα δημοσιονομικής κρίσης, όπως το 2008, έχουμε πολιτική σταθερότητα στη χώρα και σε παγκόσμιο επίπεδο έχουμε το υψηλότατο ranking σε σχέση με άλλα χρόνια. Το real estate είναι ογκόλιθος. Αποτελεί καταφύγιο εν καιρώ πληθωρισμού». 70 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Panel V

Ενδιαφέρουσες απόψεις ακούστηκαν στο Panel V, με τίτλο «Ελληνικές ΑΕΕΑΠ-Επενδύοντας σε περιβάλλον πληθωρισμού», και συντονιστή τον κ. Γιώργο Κορμά. Ο κ. Αριστοτέλης Καρυτινός, διευθύνων σύμβουλος της Prodea Investments, αντιπρόεδρος του ΔΣ της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, ανέφερε: «Μιλάμε, σήμερα, για υψηλό πληθωρισμό, όταν στην Ελλάδα το ποσοστό βρίσκεται στο μισό από την υπόλοιπη Ευρώπη. Είμαστε σε συνθήκες περίπου νορμάλ πληθωρισμού. Ως μέρος της ευρωζώνης, έχουμε όμως υψηλά επιτόκια. Δεν είναι πολύ σύνηθες. Αυτό που συνέβη στη ΕΕ είναι ότι έπεσαν πολύ οι τιμές των ακινήτων. Αυτοί που αντέχουν ή μπορούν να δανειστούν ή έχουν διαθέσιμα κεφάλαια, αυτή η περίοδος αποτελεί μια ευκαιρία. Είναι μια περίοδος ευκαιριών στην Ευρώπη. Αλλά, για την Ελλάδα δεν είναι καλό, διότι ο επενδυτής βρίσκει περισσότερες ευκαιρίες εκτός. Είναι πιο ανταγωνιστική η αγορά. Στην Ελλάδα, το πρωτότυπο, και λόγω του μεγέθους αγοράς, είναι ότι τα valuations δεν πέφτουν». Ο κ. Παναγιώτης Καπετανάκος, διευθύνων σύμβουλος της Noval Property, επεσήμανε: «Προσπαθούμε να φτιάξουμε sustainable κτήρια, να έχουν ανθεκτικό σχεδιασμό για το μέλλον. Οι απαιτήσεις αλλάζουν συνέχεια. Προσέχουμε την κεφαλαιακή μας διάρθρωση». Ο κ. Τάσος Καζίνος, διευθύνων σύμβουλος της Trastor ΑΕΕΑΠ, ανέφερε ότι ο πληθωρισμός μπορεί να έχει θετικές και αρνητικές επιπτώσεις. Η αύξηση στα ενοίκια μέσω των συμβασιοποιημένων προσαρμογών αυξάνει τις χρηματορροές προς τους επενδυτές.

Αυξάνει το κόστος κατασκευής, άρα συμπαρασύρει και τις αξίες των ακινήτων. Λόγω του ότι τα ακίνητα, σαν real assets, θεωρούνται hedge στον πληθωρισμό, αυξάνει την αναζήτησή τους από επενδυτές, ενώ παρατηρείται αυξημένη ζήτηση στα «πράσινα» κτήρια. Ο κ. Δημήτρης Παπούλης, διευθύνων σύμβουλος, εκτελεστικό μέλος του ΔΣ & πρόεδρος της Επενδυτικής Επιτροπής της Trade Estates AEEAΠ, ανακοίνωσε ότι η Latsco Family Office, συμφερόντων της Μαριάννας Λάτση, αποκτά το 4,2% της Trade Estates, θυγατρικής του ομίλου Fourlis. «Αυτό συμβαίνει σε μια ιδιαίτερα στιγμή, καθώς ετοιμάζουμε την είσοδό μας στο ελληνικό χρηματιστήριο. Ξεκινήσαμε τον Ιούλιο 2021 με αξία ακινήτων 185 εκατ ευρώ. Τώρα, φτάνουμε αξία 340 εκατ., με 13 μεγάλα ακίνητα αξίας, είμαστε νέο μέλος στις ΑΕΕΑΠ. Είμαστε η εταιρεία που έχει δηλώσει τη στρατηγική της εξαρχής και είναι στοχευμένη στην ανάπτυξη εμπορικών πάρκων» είπε. Η κ. Άννα Αποστολίδου, διευθύνουσα σύμβουλος της BriQ Properties AEEAΠ, σημείωσε: «Το real estate στην Ελλάδα έχει περάσει σε έναν μεγάλο μετασχηματισμό. Από εκεί που ήταν retail επένδυση, έχει μετατραπεί με αρκετά θεσμικό ρόλο. Τα επαγγελματικά ακίνητα πέρασαν σε θεσμικούς επενδυτές. Το επόμενο βήμα είναι αυτοί οι θεσμικοί επενδυτές να απευθυνθούν στους retail investors, ώστε ο private investor να επενδύσει μέσα από τις ΑΕΕΑΠ. Εμείς, ως BriQ Properties, έχουμε διαθέσει το 22% του μετοχικού κεφαλαίου σε μικροεπενδυτές. Επενδύουμε στο σημερινό περιβάλλον, διαλέγουμε τομείς που υπάρχει value, όπως logistics και τουρισμός».

Στο Panel VI, με θέμα «Επενδύσεις σε AIFs σε περιβάλλον πληθωρισμού» και συντονιστή τον κ. Βασίλη Κλέτσα, διευθύνοντα σύμβουλο της Ανδρομέδα ΑΕΕΧ, ο κ. Μάνος Δροσατάκης, διευθυντής Επενδύσεων της Iolcus Investments ΑΕΔΟΕΕ, ανέφερε: «Η ευρωπαϊκή αγορά είναι πολύ μεγάλη, φθάνοντας τα 7,2 τρισ. ευρώ. Το 37% των κεφαλαίων επενδύεται σε εναλλακτικά αμοιβαία κεφάλαια. Όπως στη Γαλλία, στη Γερμανία. Το 50% των κεφαλαίων αυτών επενδύονται σε αμοιβαία κεφάλαια. Οι επενδυτές, κατά 30%, είναι τα ασφαλιστικά ταμεία, ως ο μεγαλύτερος επενδυτής στα αμοιβαία κεφάλαια, το 20% είναι οι ασφαλιστικές εταιρείες, οι ιδιώτες αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% της αγοράς. Η αγορά είναι παρεξηγημένη. Το κάθε αμοιβαίο έχει διαφορετικό προφίλ κινδύνου. Πρέπει να επιλέγουν στρατηγικές που κερδίζουν. Τα hedge funds έχουν μεγάλες αποδόσεις εν μέσω υψηλού πληθωρισμού. Τα αμοιβαία κεφάλαια έχουν μεγάλες αποδόσεις». Ο κ. Αλέξανδρος Μαγκλάρας, γενικός διευθυντής & διευθυντής Επενδύσεων της Triton Asset Management ΑΕΔΑΚ, τόνισε: «Σε πολλούς τομείς φαίνεται ότι τώρα ξεκινάμε. Είναι πρόσφατο και το θεσμικό πλαίσιο που έχει τεθεί σε εφαρμογή. Αν εξαιρέσουμε τα ακίνητα, εμείς επεκτείναμε την άδεια και εισήλθαμε στον χώρο. Εντάσσουμε το ESG στη λήψη αποφάσεων και είμαστε ενεργοί στον διάλογο που έχουμε με τις επιχειρήσεις. Το ΕSG δίνει επενδυτικό ενδιαφέρον». Ο κ. Παναγιώτης Σαμαρτζής, Investment Technology & Risk Management Specialist, AssetWise Capital Management, επεσήμανε:

«Οι εναλλακτικές επενδύσεις καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα. Η διαφοροποίηση και η επίτευξη σημαντικών αποδόσεων είναι τα δύο βασικά χαρακτηριστικά αυτών των επενδύσεων. Η σχέση απόδοσης-κινδύνου βελτιώνεται, άρα οι εναλλακτικές αποτελούν σημαντικότατο εργαλείο για τους επενδυτές. Στις εναλλακτικές επενδύσεις τα δύο βασικά είδη που επωφελούνται από τον πληθωρισμό είναι τα ακίνητα και τα εμπορεύματα». Ο κ. Ιωσήφ Παπαδογιάννης, διευθυντής Επενδύσεων & μέλος του ΔΣ της ALPHA TRUST, σημείωσε: «Τα πλεονεκτήματα των ΑIFs είναι ότι μπορούν να επενδύουν σε μη εισηγμένες αξίες. Πρώτον, αυξάνεται η δυνατότητα διαφοροποίησης κάποιου χαρτοφυλακίου και η ευελιξία που έχουν στις στρατηγικές τους. Τα μειονεκτήματα είναι το θεσμικό πλαίσιο, το οποίο είναι πιο χαλαρό (ρίχνει περισσότερος βάρος στον διαχειριστή, τον επενδυτή). Τα AIFs μπορούν να εφαρμόσουν τη στρατηγική που επιθυμούν. Έχουν μεγάλη ελευθερία κίνησης. Η δυνατότητα των AIFs να είναι ευέλικτα τους δίνει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα».

Το “Greek Private Equity Evolution” βρέθηκε στο επίκεντρο της ομιλίας του κ. Μάρκου Βερέμη, συνιδρυτή και προέδρου του ΔΣ

της Upsteam, εταίρου της BigPi Ventures. Ο κ. Βερέμης, στην ομιλία του, μοιράστηκε σκέψεις για το πώς αλλάζει το τοπίο στο private equity μέσα στον χρόνο, αλλά και για το 2024. Κεντρική ιδέα, σύμφωνα με τον κ. Βερέμη, είναι ότι σίγουρα στην επόμενη πενταετία το private equity θα είναι διαφορετικό από ό,τι ήταν τα τελευταία 14 χρόνια. «Τα προηγούμενα 14 χρόνια», ανέφερε, «καταγράφηκε ένα bull run και υπήρξε δυσκολία στο να ξεχωρίσει κανείς τους ικανούς από τους τυχερούς». Όπως εκτίμησε: «Το private equity τα επόμενα χρόνια θα παρεμβαίνει ενεργά, ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ελλάδος. Στη χώρα μας, υπάρχουν πολλές οικογενειακές επιχειρήσεις που έχουν ανάγκη από εξαγορές άλλων εταιρειών για να μεγαλώσουν, καθώς και από σωστό management, και για τον λόγο αυτό οι δεξιότητες του private equity είναι απαραίτητες».

Panel VII Στο Panel VII, με τίτλο «Οι επενδύσεις των private equity σε πληθωριστικό περιβάλλον» και συντονιστή τον κ. Μάρκο Βερέμη, συνιδρυτή και πρόεδρο του ΔΣ της Upstream, εταίρο της BigPi Ventures, ο κ. Απόστολος Ταμβακάκης, πρόεδρος της EOS Capital Partners ΑΕΔΟΕΕ, ανέφερε: «Eίδαμε πολλά deals ότι χτυπήθηκαν αλύπητα από τα private equities. Μετά την πανδημία και τον πόλεμο, έχει γίνει πολύ πιο δύσκολο να συγκεντρώσεις χρήματα. Και στην Ευρώπη υπάρχει πίεση, ο κόσμος ζητάει περισσότερες αποδόσεις. Η νέα γενιά δεν ενδιαφέρεται να ασχοληθεί με δουλειά εξαρτημένης εργασίας, αλλά να μπει στο επιχειρείν ή με κάποια startup ή κάνει δουλειές με country partners του εξωτερικού. Το πρόβλημα της χώρας είναι το equity. Έχω βαθιά πεποίθηση ότι θα χρειαστεί, όπως και να ’χει. Πιστεύω ότι αυτό το οικοσύστημα θα ανεβεί. Έχω συνεπενδύσει με ανεξάρτητους επενδυτές. Υπάρχει τεράστιος χώρος, ο Έλληνας ξέρει καλύτερα το ελληνικό περιβάλλον». Ο κ. Τάκης Σολωμός, Partner, Elikonos Capital ΑΕΔΟΕΕ, δήλωσε: «Προ δεκαπενταετίας, το private equity ήταν παρεμβατική επένδυση. Η αγορά στην Αμερική διαθέτει έναν προχωρημένο κλάδο σε συνέργειες, ΧΡΗΜΑ 71

4o Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης

Panel VI

4o Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης

deals κ.τ.λ., ενώ στην Ευρώπη, που υπάρχουν legacy εταιρείες, τα deals δυσκολεύουν περισσότερο. Στην αμερικανική αγορά δεν αντανακλάται η ύφεση. Δεν έχει θέμα με την ενέργεια, όπως στην ΕΕ». Επίσης, σημείωσε: «Θεωρώ ότι ένα νέο παιδί 30 ετών με 4 χρόνια προϋπηρεσία δεν μπορεί να αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση με εκατοντάδες ανθρώπους. Μπορεί να είναι εξαιρετικός μέτοχος και όταν αποκτήσει εμπειρία, θα μπορεί να αναλάβει κάποια στιγμή». Ο κ. Γιώργος Μαυρίδης, πρόεδρος της SouthBridge Advisors ΑΕΔΟΕΕ, ανέφερε: «Στην Ελλάδα, η αγορά είναι μικρή, αν και είμαστε καλύτερα από πριν. Υπάρχει βελτίωση όλα αυτά τα χρόνια. Τώρα, πρέπει να πάρουμε τον ρόλο και να διαμορφώσουμε αξίες για όλους. Ο τραπεζίτης δεν έχει δουλειά να κρίνει επιχειρηματικά οράματα, αλλά μόνο αυτός που βάζει τα χρήματα. Εδώ είναι ο ρόλος του private equity. Λείπει ο θεσμικός ρόλος στο private equity».

Η κ. Αναστασία Στάμου, Β’ αντιπρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, παρέθεσε μια ενδιαφέρουσα ομιλία σχετικά με τη συμμετοχή των θεσμικών και ιδιωτών επενδυτών στην κεφαλαιαγορά. Όπως είπε: «Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της EFAMA, σχεδόν 1,6 τρισ. ευρώ θα μπορούσαν να διατεθούν για 72 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

τη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας και της βιώσιμης ανάπτυξης εάν τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά μείωναν το μερίδιο σε καταθέσεις κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες. Ωστόσο, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, δεν είναι βέβαιο ότι τα νοικοκυριά είναι πρόθυμα να ξοδέψουν στην κατανάλωση –πόσο μάλλον στις επενδύσεις– τις πλεονάζουσες αποταμιεύσεις που συσσωρεύτηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, δεν ξέρουμε άλλωστε πόσες ακριβώς είναι αυτές. Θα προσέθετα, λοιπόν, ότι στην Ελλάδα έχουμε δύο προβλήματα: δεν αποταμιεύουμε –έχουμε αρνητικό ποσοστό αποταμίευσης σε σχέση με το ΑΕΠ– και όταν αποταμιεύουμε, κρατάμε την αποταμίευση σε τραπεζικές καταθέσεις, παρότι οι ονομαστικές αποδόσεις είναι χαμηλές και παρότι, πλέον, επηρεάζονται ακόμα περισσότερο από τον πληθωρισμό». • • •

ΧΡΗΜΑ 73

[αφιέρωμα] ΔΕΘ

Με ενισχυμένο το εμπορικό και επιχειρηματικό σκέλος ολοκληρώθηκε η 87η ΔΕΘ Οι ιδιαιτερότητες της φετινής διοργάνωσης

συνολική επισκεψιμότητα της 87ης ΔΕΘ επηρεάστηκε τόσο από τη δυσκολία πρόσβασης στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης επισκεπτών από πολλές περιοχές της χώρας όσο και από την ευρύτερη συγκυρία που επικράτησε τις ημέρες διεξαγωγής της Έκθεσης. Ωστόσο με 1.500 εκθέτες, 18 διεθνείς συμμετοχές, Τιμώμενη Χώρα τη Βουλγαρία, 382 μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέσω 49 επιμελητηρίων και εννέα θεματικά αφιερώματα, η 87η ΔΕΘ, από τις 9 έως τις 17 Σεπτεμβρίου, 74 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

ήταν το επίκεντρο της εγχώριας πολιτικής και οικονομικής σκηνής. Μεγάλη ήταν η ανταπόκριση των 123.864 επισκεπτών της 87ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης στο κάλεσμα της ΔΕΘ-HELEXPO να στηριχτούν οι πληγέντες από τις καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία και τις πυρκαγιές στον Έβρο. Το ποσό που θα διατεθεί από τα εισιτήρια της 87ης ΔΕΘ είναι 100.000 ευρώ και, όπως δεσμεύτηκε η ΔΕΘ-HELEXPO, θα δοθεί στους συνανθρώπους μας που δοκιμάζονται στον Έβρο και τη Θεσσαλία.

Ελλάδα και Επιχειρηματικότητα, Akademia, Ελλάδα των Περιφερειών, Κυκλική Οικονομία, Γαστρονομία-Διατροφή, Ψηφιακή Ελλάδα-Startups, Δημόσιοι Φορείς-Οργανισμοί, Cosmos-Διεθνείς Συμμετοχές και Έπιπλα-Οικιακός Εξοπλισμός ήταν τα θεματικά αφιερώματα της 87ης ΔΕΘ, που προσέλκυσαν χιλιάδες επισκέπτες και ανέδειξαν τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις και τις πιο σύγχρονες προτάσεις της αγοράς. Το εμπορικό και επιχειρηματικό κομμάτι της Έκθεσης διοργανώθηκε με επιτυχία και χαρακτηρίστηκε και από πολλές και ενδιαφέρουσες συναντήσεις μεταξύ ελληνικών και βουλγαρικών επιχειρήσεων. Η συμμετοχή της Τιμώμενης Χώρας, Βουλγαρίας, αποτελούνταν από 60 επιχειρήσεις από κλάδους όπως αυτοί της ενέργειας, της κυκλικής οικονομίας, της βιομηχανίας, της καινοτομίας-τεχνολογίας, των τροφίμων, των μεταφορών-logistics, των καλλυντικών, του τουρισμού, του πρωτογενούς τομέα, της συσκευασίας και των υπηρεσιών, στο περίπτερο 13. Το ενδιαφέρον των βουλγαρικών επιχειρήσεων για τη ΔΕΘ μεταφράστηκε σε b2b συναντήσεις με ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες εκτιμάται ότι ξεπέρασαν τις 1.000, υπό την οργανωτική ευθύνη του εκθεσιακού φορέα και του ΣΒΕ. Παράλληλα, η θεσμική εκπροσώπηση της βουλγαρικής συμμετοχής ήταν στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, καθώς στην 87η ΔΕΘ βρέθηκαν ο Βούλγαρος πρόεδρος, ο Βούλγαρος πρωθυπουργός και πολλά μέλη του υπουργικού συμβουλίου της βουλγαρικής κυβέρνησης. Τη βουλγαρική παρουσία πλαισίωσε και πλήθος παράλληλων εκδηλώσεων, με αιχμή τον πολιτισμό. Οι κρατικές διεθνείς συμμετοχές της φετινής διοργάνωσης ήταν 18, μαζί με την Τιμώμενη Χώρα, Βουλγαρία. Μάλιστα, η Νότια Κορέα, η Μολδαβία και η Ταϊλάνδη συμμετείχαν για πρώτη φορά, ενώ οι υπόλοιπες χώρες ήταν οι ακόλουθες: Κύπρος, Μπαγκλαντές, Ινδονησία, Βιετνάμ, Ουρουγουάη, Ουκρανία, Αρμενία, Ιράν, Ιταλία, Πολωνία, Γαλλία, Σερβία, Ινδία και Νεπάλ. Εντυπωσιακή και αντιπροσωπευτική της εγχώριας επιχειρηματικής ανάπτυξης ήταν η συμμετοχή της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας, με 49 επιμελητήρια και 382 μικρομεσαίες επιχειρήσεις από ολόκληρη τη χώρα. Με ξεχωριστές συμμετοχές έλαβαν μέρος 4 επιμελητήρια, το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης, το Εμπορικό και

Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης, το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών και το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης. Το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης, μάλιστα, διοργάνωσε για πρώτη φορά μια ειδική θεματική ενότητα για την ένδυση, την υπόδηση και τα αξεσουάρ, στο περίπτερο 16, το Thessfashion, στο οποίο συμμετείχαν μεγάλα ονόματα της μόδας και συνολικά 40 επιχειρήσεις. Το πρόγραμμα των παράλληλων εκδηλώσεων της 87ης ΔΕΘ επηρεάστηκε σε κάποιο βαθμό από τα γεγονότα των ημερών, αλλά διατήρησε τον δυναμισμό του και, στο πλαίσιο αυτό, ξεχώρισε το Συνέδριο για τη Διαχείριση των Φυσικών Καταστροφών, με τίτλο «Προστατεύοντας τη ζωή-Χτίζοντας ανθεκτικότητα», το οποίο πραγματοποιήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου στο Συνεδριακό Κέντρο «Ι. Βελλίδης» και αποτέλεσε μια διοργάνωση του Economist σε συνεργασία με τη ΔΕΘHELEXPO. Η 87η ΔΕΘ κατέγραψε και μία πρωτιά, καθώς φιλοξένησε την ξεχωριστή έκθεση «Η Θεσσαλονίκη μέσα από τις συλλογές», που περιλάμβανε συλλογές γνωστών συλλεκτών με θέμα τη Θεσσαλονίκη και τα μνημεία της. Το εκθεσιακό αυτό γεγονός διοργανώθηκε από τη ΔΕΘ-HELEXPO σε συνεργασία με την εταιρεία MC Salonica, ενώ στο ίδιο περίπτερο (στο 6) πραγματοποιήθηκε το τελευταίο τετραήμερο της 87ης ΔΕΘ και η 2η Συλλεκτική EXPO 2023, με αντικείμενο την ανταλλαγή και προώθηση συλλογών και αντικειμένων από εμπόρους και συλλέκτες. Σε θεσμό που θα κάνει αισθητή την παρουσία του κάθε χρόνο στη ΔΕΘ θα εξελιχθεί το «Τουρνουά ΔΕΘ ποδοσφαίρου 5x5», με διαχρονικό και κεντρικό σύνθημα «Όχι στη βία». Στον τελευταίο αγώνα του τουρνουά αγωνίστηκε η ομάδα της ΔΕΘ-HELEXPO με

την αντίστοιχη της Τιμώμενης Χώρας, Βουλγαρίας. Αρχηγός της ελληνικής ομάδας ήταν ο πρόεδρος της ΔΕΘ-HELEXPO, κ. Τάσος Τζήκας, και της βουλγαρικής ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας και Βιομηχανίας της Βουλγαρίας, κ. Nikolay Pavlov. Στο τουρνουά, που τελούσε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού και διοργανώθηκε σε συνεργασία με τον Α.Σ. Πανόραμα, περιλήφθηκαν αγώνες μεταξύ Ακαδημιών της Θεσσαλονίκης με παιδιά ηλικίας 8-12 ετών, αγώνες μεταξύ δημοσιογράφων και καλλιτεχνών, σκηνοθετών, οπερατέρ της Θεσσαλονίκης, αγώνες βετεράνων ποδοσφαιριστών των ομάδων της Θεσσαλονίκης (ΠΑΟΚ-Άρης-Ηρακλής-Απόλλων Καλαμαριάς) κ.ά. Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε και το μεγάλο πολιτιστικό αφιέρωμα για τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, υπό την αιγίδα του ΕΣΕ (Εθνικό Συμβούλιο Ελληνίδων) και την υποστήριξη της ΔΕΘ-HELEXPO. Το αφιέρωμα στη Μαρία Κάλλας «Ζωή σαν παραμύθι» επιμελήθηκε και παρουσίασε η καλλιτέχνιδα κυρία Μαρίνα Πετρή. ΧΡΗΜΑ 75

αφιέρωμα - ΔΕΘ Συνέντευξη

Τάσος Τζήκας

Πρόεδρος, ΔΕΘ-HELEXPO Στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της φετινής διοργάνωσης αναφέρεται, στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο πρόεδρος της ΔΕΘ-HELEXPO, κ. Τάσος Τζήκας.

Σημείο αναφοράς των παράλληλων εκδηλώσεων της 87ης ΔΕΘ ήταν τα Music Events Live, όπου κάθε ημέρα «πρωταγωνιστές» ήταν μεγάλες επιτυχίες και κορυφαία ονόματα του εγχώριου μουσικού στερεώματος. Η 87η ΔΕΘ περιέλαβε δεκάδες ακόμα ενδιαφέρουσες, επιχειρηματικές, επιστημονικές, ψυχαγωγικές και εκπαιδευτικές εκδηλώσεις. Μάλιστα εγκαινιάστηκε η λειτουργία του HELEXPO App, ενός χρήσιμου εργαλείου προκειμένου να είναι οι επισκέπτες απόλυτα συντονισμένοι με ό,τι συμβαίνει στην Έκθεση. Η εφαρμογή είναι μια πρωτοβουλία του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Σειρά εκδηλώσεων με σύνθημα «Επιλέγουμε ευρωπαϊκό ρύζι για βιώσιμο περιβάλλον» διοργάνωσε, για μία ακόμη χρονιά, η Αγροτική Εταιρική Σύμπραξη Θεσσαλονίκης (ΕΑΣΘ) και το Consejo Regulador de la DOP Arroz de Valencia (Ρυθμιστική Αρχή του Ρυζιού ΠΟΠ Βαλένθια), στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος EURICE, «Ενέργειες Ενημέρωσης και Προώθησης με στόχο να επισημανθεί η βιώσιμη πτυχή της παραγωγής ρυζιού στην Ελλάδα και την Ισπανία». 76 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Η 87η ΔΕΘ διατήρησε, όπως και οι υπόλοιπες εκθέσεις της ΔΕΘ-HELEXPO, τον «πράσινο» χαρακτήρα της και, σε συνέχεια της περσινής συνεργασίας με την ΑΜΚΕ CIGARET CYCLE, έγινε πράξη η ανακύκλωση αποτσίγαρων μέσα από την τοποθέτηση 30 κάδων ανακύκλωσης στο εκθεσιακό κέντρο. Συνολικά, συγκεντρώθηκαν 40.000 αποτσίγαρα που ανακυκλώθηκαν, ενώ το παραγόμενο προϊόν ανακύκλωσης ισοδυναμεί με 8,8 κιλά λίπασμα από κομποστοποίηση, 30,8 κιλά βιομηχανικού πλαστικού και 280 κυβικά γλυκού ή αλμυρού νερού που σώζεται από τη ρύπανση. Η 87η ΔΕΘ ήταν, παράλληλα, και αυτή ενταγμένη στην πρωτοβουλία της ΔΕΘ-HELEXPO Zero Waste Expo, με ανακύκλωση σε 20 σημεία εντός του εκθεσιακού κέντρου οργανικών, ανακυκλώσιμων και μη ανακυκλώσιμων απορριμμάτων. Η 87η ΔΕΘ τελέστηκε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εσωτερικών (Μακεδονίας-Θράκης) και της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Επίσημη Τράπεζα ήταν η Εθνική, Επίσημος Χορηγός Αερομεταφορών η Aegean, Επίσημος Πάροχος Ενέργειας η ΔΕΗ, Χορηγός Τηλεπικοινωνιών η Nova, Χορηγός της 87ης ΔΕΘ ήταν η ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ, Επίσημη Μπύρα της 87ης ΔΕΘ ήταν η Νύμφη, Επίσημος Πάροχος Μετακινήσεων η Autohellas Hertz, Επίσημο Αναψυκτικό της 87ης ΔΕΘ το Λουξ. Χορηγός φυσικού μεταλλικού νερού της 87ης ΔΕΘ ήταν το νερό «Πηγή Ολύμπου» και Official IT Partner η Epsilon SingularLogic. Στα Music Events Live, Χορηγός Φιλοξενίας ήταν τα Capsis Hotels, Χορηγός των Vip Μετακινήσεων η Limousines Greece VIP Services, Χορηγός Μετακινήσεων η Taxi Way και Χορηγός Catering η Samiotakis.

Η ΔΕΘ ως πυλώνας ανάπτυξης της εξωστρέφειας, της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας. Ποιος είναι ο ρόλος της στην εποχή των πολλαπλών κρίσεων; Η ΔΕΘ αποτελεί, διαχρονικά, πυλώνα ανάπτυξης της εξωστρέφειας, της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας στη χώρα. Είναι δε οικονομικός πνεύμονας της τοπικής κοινωνίας, γεγονός που φάνηκε σε όλες του τις διαστάσεις στη φετινή διοργάνωση, όταν επηρεάστηκε τις πρώτες ημέρες από τις καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία και, με τη σειρά της, επηρέασε την οικονομική ζωή της πόλης. Πέρα όμως από τον αναπτυξιακό της χαρακτήρα, αποτελεί παράλληλα και την ιδανική πλατφόρμα για την ανάδειξη ζητημάτων-προκλήσεων που απασχολούν την κοινωνία και των οποίων η αντιμετώπιση είναι σήμερα πιο επιτακτική από ποτέ. Για παράδειγμα, στη φετινή ΔΕΘ, η κυκλική οικονομία είχε σημαντική παρουσία, με την αντίστοιχη θεματική ενότητα, καθώς αναγνωρίζουμε την επιτακτικότητα των θεμάτων της αειφορίας, με δεδομένη την κλιματική αλλαγή. Επομένως, ο ρόλος της στην εποχή των πολλαπλών κρίσεων, όπως τη χαρακτηρίζετε, είναι πάντα ενεργός και προσαρμόζεται στις ανάγκες και τις απαιτήσεις της. Δεν είναι τυχαίο, για παράδειγμα, πως το Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης υποδέχθηκε ένα από τα Mega εμβολιαστικά κέντρα εν μέσω πανδημίας και έγινε σημείο αναφοράς και ελπίδας για τους πολίτες στη μεγαλύτερη υγειονομική κρίση που βιώσαμε. Ποια ήταν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της φετινής διοργάνωσης; Εκτιμάτε ότι επιτεύχθηκαν οι στόχοι της; Ποιες ήταν οι διαφορές σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές; Η φετινή διοργάνωση βρέθηκε προ έκτακτων

συνθηκών, αφού, λίγες ημέρες πριν από τα εγκαίνιά της, συνέβησαν οι καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία. Παρ’ όλα αυτά, 123.864 επισκέπτες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της 87ης ΔΕΘ, η οποία μάλιστα στήριξε μέσω της συμμετοχής αυτής τους πλημμυροπαθείς στη Θεσσαλία και τους πυροπαθείς στον Έβρο. Να θυμίσω πως η ΔΕΘ-HELEXPO δεσμεύθηκε, από την πρώτη στιγμή, πως θα διέθετε κατ’ ελάχιστον το ποσό των 100.000 ευρώ στους δοκιμαζόμενους συνανθρώπους μας από τα έσοδα των εισιτηρίων της διοργάνωσης. Σε κάθε περίπτωση, αν και η επισκεψιμότητα της 87ης ΔΕΘ επηρεάστηκε τόσο από τη δυσκολία πρόσβασης στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης επισκεπτών από πολλές περιοχές της χώρας όσο και από τη δύσκολη συγκυρία, το εμπορικό και επιχειρηματικό κομμάτι της Έκθεσης διοργανώθηκε με επιτυχία και χαρακτηρίστηκε και από πολλές και εποικοδομητικές συναντήσεις μεταξύ ελληνικών και βουλγαρικών επιχειρήσεων. Είχαμε δε τη χαρά της υψηλότερης δυνατής θεσμικής εκπροσώπησης της βουλγαρικής συμμετοχής, καθώς στην 87η ΔΕΘ βρέθηκαν ο Βούλγαρος πρόεδρος, ο Βούλγαρος πρωθυπουργός και πολλά μέλη του υπουργικού συμβουλίου της βουλγαρικής κυβέρνησης, μια παρουσία που επανεπιβεβαίωσε τις στενές μας σχέσεις. Πώς διαμορφώθηκε η εικόνα σε επίπεδο συμμετοχών; Η 87η ΔΕΘ συγκέντρωσε 1.500 εκθέτες και 18 διεθνείς συμμετοχές, με κάποιες χώρες, μάλιστα, όπως η Νότια Κορέα, η Μολδαβία και η Ταϊλάνδη, να συμμετέχουν για πρώτη φορά. Τιμώμενη Χώρα ήταν η Βουλγαρία, ενώ μέσω της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας έδωσαν το «παρών» 382 μικρομεσαίες επιχειρήσεις από 49 επιμελητήρια. Επίσης, είχαμε τις αυτόνομες συμμετοχές του ΕΒΕΘ, του ΒΕΘ, του ΕΕΘ, του ΕΒΕΑ και του Επιμελητηρίου Ημαθίας. Παράλληλα, η 87η ΔΕΘ περιλάμβανε εννέα θεματικά αφιερώματα –Ελλάδα και Επιχειρηματικότητα, Akademia, Ελλάδα των Περιφερειών, Κυκλική Οικονομία, Γαστρονομία-Διατροφή, Ψηφιακή Ελλάδα-Start ups, Δημόσιοι Φορείς-Οργανισμοί, Cosmos-Διεθνείς Συμμετοχές και Έπιπλα-Οικιακός Εξοπλισμός–, που προσέλκυσαν το ενδιαφέρον του κόσμου, παρουσιάζοντας μια ευρεία γκάμα προτάσε-

ων. Όλα αυτά τα μεγέθη καταδεικνύουν πως η 87η ΔΕΘ κάθε άλλο παρά αμελητέα διοργάνωση ήταν, παρά τις αντίξοες συνθήκες με τις οποίες συνέπεσε χρονικά. Ποιες ήταν οι ευκαιρίες που παρουσίασε η φετινή ΔΕΘ για τις ελληνικές επιχειρήσεις, εντός και εκτός συνόρων; Θέλω, αρχικά, να αναφερθώ στη βουλγαρική συμμετοχή και στο επιχειρηματικό ενδιαφέρον που παρουσίασε. Είναι ενδεικτικό ότι οι b2b συναντήσεις ελληνικών και βουλγαρικών εταιρειών ξεπέρασαν τις 1.000, στο πλαίσιο της οργανωτικής ευθύνης του εκθεσιακού φορέα και του ΣΒΕ. Δημιουργήθηκαν, έτσι, νέοι δίαυλοι συνεργασιών ανάμεσα στις δύο πλευρές. Παράλληλα, όμως, εκατοντάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις από όλη την Ελλάδα είχαν τη δυνατότητα να προβάλουν την παραγωγή τους και να έρθουν σε επαφή με εμπορικούς επισκέπτες, επικοινωνώντας τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους. Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες για την ισχυροποίηση της οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας μεταξύ Βουλγαρίας και Ελλάδας; Έχει αποδειχθεί ότι ο θεσμός της Τιμώμενης Χώρας στη ΔΕΘ λειτουργεί μόνο θετικά τα τελευταία χρόνια, τόσο σε επίπεδο επενδυτικό όσο και εμπορικών συναλλαγών. Η Βουλγαρία είναι μια φίλη χώρα, ένας πολύτιμος οικονομικός και πολιτικός εταίρος για την Ελλάδα. Μάλιστα, οι διμερείς εμπορικές μας σχέσεις έφτασαν σε επίπεδα-ρεκόρ το 2022, πάνω από 5,9 δισ. ευρώ, μια αύξηση περίπου 30% σε σχέση με το 2021, ενώ επί βουλγαρικού εδάφους δραστηριοποιούνται περισσότερες από 18.000 ελληνικές επιχειρήσεις.

Η προοπτική περαιτέρω σύσφιξης των σχέσεών μας είναι σημαντική και νομίζω ότι στην 87η ΔΕΘ τέθηκαν οι βάσεις γι’ αυτό. Οι ελληνικές επιχειρήσεις είχαν την ευκαιρία να ανακαλύψουν τη δυναμική του βουλγαρικού επιχειρείν και οι βουλγαρικές την προοπτική του ελληνικού. Πρέπει να σημειώσω πως η συμμετοχή της φετινής Τιμώμενης Χώρας ήταν ιδιαίτερα δυναμική και αποτελούνταν από 60 επιχειρήσεις από κλάδους όπως αυτοί της ενέργειας, της κυκλικής οικονομίας, της βιομηχανίας, της καινοτομίας-τεχνολογίας, των τροφίμων, των μεταφορών-logistics, των καλλυντικών, του τουρισμού, του πρωτογενούς τομέα, της συσκευασίας και των υπηρεσιών. • • • ΧΡΗΜΑ 77

po rt al

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΤΟ

ΕΚΤ: Μια ιστορική μέρα, μετά από 15 χρόνια, με την κομβική συνεδρίαση των Αθηνών

Στις σελίδες αυτές θα βρείτε τους τίτλους ειδήσεων και άρθρων που έχουν δημοσιευθεί τον τελευταίο μήνα στο portal

78 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

Η συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην Αθήνα αποτέλεσε ένα μεγάλο γεγονός. Ιστορικό θα λέγαμε, αν λάβουμε υπ’ όψιν τα 15 χρόνια που πέρασαν από την τελευταία φορά. Συμβολικό, επίσης, καθώς, μετά από 10 διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων, η ΕΚΤ (από την Αθήνα) αποφάσισε να διατηρήσει αμετάβλητο το κόστος δανεισμού. Σημαδιακό, επίσης, καθώς, επί ελληνικού εδάφους, η απόφαση για «πάγωμα» ήταν ομόφωνη, πράγμα σπάνιο για συνεδριάσεις της ΕΚΤ, όπου –για να το πούμε… κομψά– παρατηρούνται… διαφω-

νίες. Τα key points; Ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει ακόμη πολύ υψηλός για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, οι δε εγχώριες πιέσεις στις τιμές εξακολουθούν να είναι ισχυρές. Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων παρέμειναν αμετάβλητα σε 4,50%, 4,75% και 4,00% αντίστοιχα.

▶▶▶ Ο ελληνικός Riviera Tower

νικά δεδομένα, πρωτοποριακή μέθοδο σκυροδέτησης. Το συνολικό σκυρόδεμα που απαιτήθηκε έφτασε τις 7.500 κυβικά μέτρα και χρειάστηκαν ταυτόχρονα οκτώ αντλίες σκυροδέματος και περισσότερα από 120 οχήματα μεταφοράς σκυροδέματος (βαρέλες), που εκτέλεσαν πάνω από 1.000 δρομολόγια από 5 διαφορετικά παρασκευαστήρια σκυροδέματος της Αττικής. Ο συνολικός σιδηρούς οπλισμός ανήλθε σε 1.760 τόνους. Η ολοκλήρωση του μεγαλύτερου πράσινου παραθαλάσσιου οικιστικού πύργου στη Μεσόγειο αναμένεται στις αρχές του 2026.

στα πρότυπα του Burj Khalifa

Η Lamda Development, μετά την ολοκλήρωση της τοποθέτησης 111 πασσάλων, διαμέτρου 1,5 μέτρου, σε βάθος 50 μέτρων, προχώρησε στο καθοριστικό βήμα για την ολοκλήρωση της θεμελίωσης του Riviera Tower, του πρώτου πράσινου ουρανοξύστη στην χώρα μας, ύψους 200 μέτρων και 50 ορόφων. Το σύστημα θεμελίωσης του Riviera Tower ακολουθεί τα πρότυπα μελετών και κατασκευών των αντίστοιχων ψηλότερων κτηρίων στον κόσμο, όπως του Burj Khalifa και των Petronas Towers. Για πρώτη φορά, στην Ελλάδα, εξειδικευμένοι μηχανικοί, τεχνικοί και εργατικό προσωπικό εργάστηκαν σε οκτάωρες βάρδιες, για περισσότερες από 40 συνεχόμενες ώρες χωρίς διακοπή, ολοκληρώνοντας μια, μοναδική για τα ελλη-

▶▶▶ Μια «μικρή ΔΕΗ» έναντι

1,24 δισ. ευρώ

Την εξαγορά μιας «μικρής ΔΕΗ» εκτός συνόρων σηματοδοτεί η ολοκλήρωση του deal με την Enel για την απόκτηση των δραστηριοτήτων της ιταλικής εται-

Intelligence, not just news.

ρείας στη Ρουμανία. Πρόκειται για μια συμφωνία που έχει άμεσες θετικές επιπτώσεις για τη ΔΕΗ, καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται να ενισχύσει τα EBITDA στο 1,5 δισ. ευρώ, σε ετήσια βάση. Η ενίσχυση των EBITDA καταδεικνύει ότι η εξαγορά ανοίγει έναν νέο «κύκλο» μεγέθυνσης της ΔΕΗ, στον οποίο η απόκτηση της PPC Romania υπόσχεται να αποτελέσει το εφαλτήριο για την ακόμη μεγαλύτερη ισχυροποίησή της. Όλες οι στρατηγικές κινήσεις της διοίκησης της ΔΕH θα αποτυπωθούν στο επικαιροποιημένο Επιχειρηματικό Σχέδιο της Επιχείρησης για την πενταετία 2023-2027, με το οποίο θα σηματοδοτείται, επί της ουσίας, η εικόνα της στο μέλλον. Το Σχέδιο αυτό θα παρουσιαστεί από τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας, Γιώργο Στάσση, σε Investor Day, στο Λονδίνο, στις 23 Ιανουαρίου 2024. ▶▶▶ ETAΔ: To εμβληματικό

ακίνητο στον Ολυμπιακό Πόλο Φαλήρου και άλλοι 4 διαγωνισμοί

Η ΕΤΑΔ εκκίνησε πρόσφατα 5 μεγάλους σημαντικούς διαγωνισμούς, ένας από τους οποίους είναι ο πλειοδοτικός διαγωνισμός για την αξιοποίηση του εμβληματικού ακινήτου της ΕΤΑΔ στον Ολυμπιακό Πόλο Φαλήρου. Η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) ΑΕ ανακοινώνει την προκήρυξη της διενέργειας ηλεκτρονικού Ανοικτού Πλειοδοτικού Διαγωνισμού για τη μακροχρόνια εκμίσθωση για 40 έτη, με την υπό προϋποθέσεις δυνατότητα παράτασης για 10 επιπλέον έτη, τμήματος της Ζώνης ΙΙΙ του Ολυμπιακού Πόλου Φαλήρου. Το ακίνητο, το οποίο βρίσκεται σε ένα μοναδικής ομορφιάς σημείο στην Αθηναϊκή Ριβιέρα, σε άμεση γειτνίαση με το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, συνδέθηκε με την επιτυχημένη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και κατόπιν καθιερώθηκε ως

ένας χώρος πολιτιστικός, συνεδριακός και εκθεσιακός υψηλών προδιαγραφών. Στόχος της ΕΤΑΔ είναι, με τον τρόπο αυτό, να αξιοποιηθεί ένα εμβληματικό ακίνητο της εταιρείας και του Ελληνικού Δημοσίου, δημιουργώντας έναν ακόμα πόλο σημαντικής ανάπτυξης στο παράκτιο μέτωπο της Αθήνας, με πολλαπλά οφέλη τόσο για την εθνική οικονομία και την πρωτεύουσα όσο και για τους παράκτιους δήμους. Την ίδια στιγμή, σε εξέλιξη βρίσκονται και σειρά διαγωνισμών της εταιρείας για τη μακροχρόνια εκμίσθωση των Ξενία Ξάνθης, Καρτερού, Τσαγκαράδας και Κομοτηνής. ▶▶▶ ΔΕΛΤΑ: Εξαγόρασε την

εταιρεία διανομής των HäagenDazs και Mars

Η Vivartia ανακοίνωσε την εξαγορά από τη ΔΕΛΤΑ του 100% των μετοχών της εταιρείας Cold Sin ΑΕ. Στόχος της ΔΕΛΤΑ είναι να αναπτύξει περαιτέρω το δίκτυο διανομής των προϊόντων της Cold Sin, εταιρείας που αποτελεί τον επίσημο εθνικό διανομέα παγωτών της εταιρείας Mars Hellas ΑΕ, επίσημο διανομέα των παγωτών της εταιρείας General Mills AE (Häagen-Dazs) και αποκλειστικό διανομέα της Sammontana SPA για την Ελλάδα και την Κύπρο, μέσα από ένα δίκτυο 12.000 ψυγείων που καλύπτει ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Στο περιθώριο της υπογραφής της συμφωνίας εξαγοράς, ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΛΤΑ, Χρήστος Τσόλκας, δήλωσε: «Καλωσορίζουμε με μεγάλη χαρά και ενθουσιασμό τους ανθρώπους της Cold Sin στον Όμιλο Τροφίμων της ΔΕΛΤΑ. Είμαστε βέβαιοι ότι θα συμβάλουν καθοριστικά, με τη γνώση, την εμπειρία και τον επαγγελματισμό τους, στην επίτευξη του μεγάλου μας στόχου, να δημιουργήσουμε έναν ολοκληρωμένο όμιλο, που θα προσφέρει στους καταναλωτές και την ελληνική οικογένεια

τις ποιοτικές επιλογές που αναζητούν για απολαυστική και ισορροπημένη διατροφή σε κάθε τους στιγμή». ▶▶▶ Ιστορικό ρεκόρ για τη

χρυσή λίρα στην Ελλάδα

Σε ιστορικά υψηλά έχει φθάσει η αξία της χρυσής λίρας στην Ελλάδα, καθώς μια σειρά γεγονότων, συμπεριλαμβανομένων της εκτόξευσης του πληθωρισμού, του Μεσανατολικού και της αβεβαιότητας που επικρατεί, στρέφουν το βλέμμα των επενδυτών σε ασφαλή «καταφύγια». Στις 27 Οκτωβρίου, η τιμή της λίρας προς πώληση άγγιζε, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, τα 515, 36 ευρώ και προς αγορά τα 427,68 ευρώ. Την προηγούμενη μέρα, η τιμή της διαμορφωνόταν στα 516,33 ευρώ, ενώ για την αγορά της ανήλθε στα 428,49 ευρώ. ▶▶▶ Πόσες χιλιάδες ευρώ ξοδεύουν οι Έλληνες στο Temu;

Η Τemu, όπως φαίνεται, δεν αποτελεί πυροτέχνημα: Ξεπέρασε σε downloads του app τους κολοσσούς Amazon και Walmart στις ΗΠΑ, ενώ παγιώνει την παρουσία της στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Η Temu αποτελεί διαδικτυακή εταιρεία λιανικής πώλησης με έδρα τη Βοστώνη, η οποία έχει τον ίδιο ιδιοκτήτη με την κινεζική εταιρεία Pinduoduo, μία από τις μεγαλύτερες στον κόσμο του κοινωνικού εμπορίου. H Humble, μια εταιρεία που ασχολείται με το e-commerce, έκανε μια σχετική έρευνα για να δει πόσα λεφτά αποκομίζει ο κινεζικός κολοσσός μόνο από την ελληνική αγορά. Υπολόγισαν, λοιπόν, ότι το Temu δέχεται στην Ελλάδα, κατά μέσο όρο, 10.000 παραγγελίες την ημέρα, με το μέσο καλάθι των Ελλήνων χρηστών να φτάνει περίπου τα 25 ευρώ. Με απλά λόγια, μιλάμε για έναν τζίρο της τάξης των 250.000 ευρώ την ημέρα. Το Temu, εκμεταλλευόμενο την ακρίβεια που έχει σαρώσει όλη την Ευρώπη, κατάφερε να εξαπλωθεί ραγδαία στην ήπειρό μας. • • • ΧΡΗΜΑ 79

έρευνα - αγορά αυτοκινήτου

διά ταύτα . Σ Χ Τ ση υ δ ν έ π ε ο π α ι α κ ις σε Αποτελέσματα, αποτιμή Με την ανακοίνωση των οικονομικών αποτελεσμάτων τρίτου τριμήνου και αποτιμώντας τις εξελίξεις στα διάφορα ανοιχτά μέτωπα, θα ενεργοποιηθεί η διαδικασία διάθεσης σημαντικού μειοψηφικού ποσοστού της Εθνικής, από το 40,5% που έχει στο χαρτοφυλάκιό του το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. «Δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά...» σημειώνει στο ΧΡΗΜΑ υψηλόβαθμος παράγων ο οποίος συμμετείχε και στους δύο κύκλους ενημέρωσης/εξέτασης των δεδομένων (Δευτέρα-Τρίτη), από τη στιγμή που η δυναμική των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή είναι αυτή που υπαγορεύει τον τρόπο διαχείρισης της όλης διαδικασίας. Κοινή εκτίμηση είναι, μετά το πέρας της συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου του Ταμείου (17 Οκτωβρίου), ότι επιχειρείται ένα slow tracking (κοινώς, «βλέποντας και κάνοντας»), καθώς άλλο ήταν το κλίμα την Τρίτη και διαφορετικό το πρωί της Τετάρτης, μετά το αποτρόπαιο «χτύπημα» στο νοσοκομείο της Γάζας. Το team της JPMC, που έχει αναλάβει τη δύσκολη δουλειά του εγχειρήματος, ήταν διακριτά επιφυλακτικό ως προς την άμεση συγκεκριμενοποίηση του πλαισίου διάθεσης των μετοχών. Η αγορά δεν έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό, τις επόμενες δύο-τρεις εβδομάδες θα ξεκαθαρίσει το τοπίο, δηλαδή ανάλογα με την τροπή των εξελίξεων θα ενεργήσει και η JPMC. Μάλιστα στέλεχος του ισχυρότερου επενδυτικού τραπεζικού ομίλου συμπλήρωνε πως δεν είναι μόνο το «μέτωπο» της Μέσης Ανατολής ρυθμιστής, αλλά και άλλα, παραπέμποντας στις αγορές ομολόγων και τις τακτικές των κεντρικών τραπεζιτών. Δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας το γεγονός πως η απόδοση του US10Y άγγιζε το 5% (υψηλό 16 ετών), το γερμανικό πλησίαζε το 3% και το ιταλικό κοντά στο 5% στη σοβαρότερη κρίση 80 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023

χρέους διεθνώς, από καταβολής. Οι ρωγμές στην αγορά διεθνούς χρέους (ήδη ξεπερνά τα 300 τρισ. δολ.), απόρροια του τελευταίου sell-off, είναι ανοιχτές και, ανά πάσα στιγμή, μπορεί να διευρυνθούν, σε μια συγκυρία κατά την οποία επιστρέφουν οι bond vigilantes και τα vulture funds σορτάρουν χρέος χωρών του μεγέθους μιας Ιταλίας. Η αίσθηση που δημιουργήθηκε στην κοινότητα, μετά την ενημέρωση του Ταμείου, είναι πως θα πρέπει να διενεργηθούν νέα market tests –πρακτικά, να διερευνηθεί το πραγματικό ενδιαφέρον των ξένων–, να γίνει επικαιροποίηση δεδομένων (και προβολή εναλλακτικών ενδεχομένων, με κλιμάκωση από το βασικό μέχρι το ακραίο ενδεχόμενο). Επί της ουσίας, οι εμπλεκόμενοι προτάσσουν την ανακοίνωση των μεγεθών τριμήνου (αν και έχουν επαρκή στοιχεία), προκειμένου να μεταθέσουν σε εύλογο χρόνο αργότερα –μετά τα μέσα Νοεμβρίου– την εκκίνηση της διαδικασίας. Εύλογα, η κυβέρνηση, από την πλευρά της, θέλει να περάσει το μήνυμα στις πανίσχυρες αγορές ότι συνεχίζει τις μεταρρυθμίσεις, παρά τις σοβαρές αναταράξεις διεθνώς, κατανοητή η προσπάθεια να προσελκύσει «ζεστά κεφάλαια», να διατηρήσει το ελληνικό στοίχημα ψηλά στις προτεραιότητες των διαχειριστών. Κοινή εκτίμηση είναι πως, μετά την αναβάθμιση από την S&P, η όλη διαδικασία διευκολύνεται σημαντικά. Σε αυτό το πλαίσιο, διευκολύνεται η διάθεση ενός σημαντικού ποσοστού της Εθνικής, προχωρούν παράλληλα άλλα δύο-τρία projects, με συγκριτικό πλεονέκτημα το premium των ελληνικών ομολόγων έναντι των άλλων. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως, εδώ και μέρες, η απόδοση λ.χ. του ιταλικού ανέβαινε/επιβαρυνόταν, του ελληνικού υποχωρούσε/ ελαφρυνόταν, προφανώς προεξοφλώντας θετικές εξελίξεις για την εγχώρια οικονομία.

ATHENS | MILAN | NEW YORK | NICOSIA

Learn more about AXIA at www.axiavg.com

Download the app

ΧΡΗΜΑ

www.banks.com.gr

ΦΑΚΕΛΟΣ ESG

Το ESG αποτύπωμα της εγχώριας επιχειρηματικότητας ΧΡΗΜΑ τ.466/ 09-10.2023

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ «ΧΡΗΜΑ» Η διοργάνωση-θεσμός για τις εισηγμένες στο ΧΑ εταιρείες

Παναγιώτης Καλαφατάς Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος, KALTEQ AE

«Η KALTEQ μπορεί να πρωταγωνιστήσει και στις αγορές του εξωτερικού»

211 955 0000

ISSN 1105-0470

leasing.sixt.gr

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.466 / 09-10.2023 / € 6,00

ΤΡΑΠΕΖΕΣ: Νέα προγράμματα χρηματοδότησης - Νέοι τύποι καταστημάτων