Pharma and Health Business #80, Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023 by ethosMEDIA

/ #035 / Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2016

0 38 50

ISSN: 2241-0961

Οδηγούμε την αλλαγή σε όλες τις γενιές

## ΙΣΕΠΤ-ΟΚΤ ΑΝ-ΦΕΒ 22 00 12 63

035

# ΙΑΝ-ΦΕΒ 2 0 1 6

// ##080 035 //Σεπτέμβριος-Οκτώβριος Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2016 2023

Η Anne Sofie Weekes Hald και οι κόρες της Η Anne Sofie έχει σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1

ΠΡΟΦΙΛ ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Ο πιο καλός ο διοικητής Έκθεση ΙΟΒΕ: Εκτός ελέγχου η φαρμακευτική κατανάλωση

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΡΟΦΙΛ Πασχάλης Αποστολίδης

Ο πιο καλός ο διοικητής ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Ειδικές μονάδες για ασθενείς ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ με εγκεφαλικό 4ο Clinical Πασχάλης Αποστολίδης Research Conference ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΡΕΠΟΡΤΑΖ Think Tank για κλινικές Ελλάδα: Στόχος η 4ο Clinical µελέτες ολοκλήρωση της ψυχιατρικής Research Conference w w w . v i rus.com.gr μεταρρύθμισης Think Tank για κλινικές ISSN: 2241-0961 µελέτες

www.virus.com.gr ISSN: 2241-0961

Αφιέρωµα

Εµβόλια Εµβόλια Αφιέρωµα

Καθώς η Novo Nordisk συμπληρώνει 100 χρόνια, ανανεώνουμε τη δέσμευσή μας να οδηγούμε την αλλαγή για έναν υγιή κόσμο, τώρα και για τις επόμενες γενιές.

GR23NNG00002

Οδηγούμε την αλλαγή σε όλεσ τισ γενιέσ

Ανακαλύψτε περισσότερα στο novonordisk.gr Το λογότυπο του ταύρου Άπις είναι κατατεθέν εμπορικό σήμα της Novo Nordisk A/S

Αφιέρωμα

Ογκολογία

ΠΕΡ

ΟΜΕΝΑ

12 06 Ρεπορτάζ Έκθεση ΙΟΒΕ: Εκτός ελέγχου η φαρμακευτική κατανάλωση

27 ΑΦΙΕΡΩΜΑ

12 Ρεπορτάζ

28 Ρεπορτάζ

Ειδικές μονάδες για ασθενείς με εγκεφαλικό

Οι θεραπευτικές δυνατότητες στην Ογκολογία βελτιώνονται

16 Ρεπορτάζ

32 Ρεπορτάζ

Νέες ελπίδες για ασθενείς με εγκεφαλικό

Νέα θεραπεία για τον μεταστατικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα

18 Ρεπορτάζ

34 Ρεπορτάζ

350 εκατ. ευρώ το ετήσιο κόστος των εγκεφαλικών

Προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του πνεύμονα

22 Ρεπορτάζ

36 Άρθρο

Sobi: Μεταμορφώνουμε τη ζωή των ανθρώπων με σπάνια νοσήματα

Καρκίνος του προστάτη: Μπορεί να προληφθεί;

24 Ρεπορτάζ

38 Ρεπορτάζ

Κάπνισμα: Νεότερα δεδομένα για τη μείωση της βλάβης

Ποια τα προβλήματα μετά την εγχείρηση για καρκίνο του προστάτη

Κωνσταντίνος Ουζούνης CEO, ethosGROUP ouzounis.k@ethosmedia.eu

Χρήστος Χαραλαμπάκης KEY ACCOUNT MANAGER charalampakis.c@ethosmedia.eu

Νατάσσα Λαζαράκου ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ lazarakou.n@ethosmedia.eu

Αμαλία Λούβαρη ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΔΙΟΡΘΩΣΗ louvari.a@ethosmedia.eu

Αιμίλιος Νεγκής ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ negis.e@ethosmedia.eu

Γιούλη Μουτεβελή ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΉ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗ mouteveli.g@ethosmedia.eu

Μαρία Αλιμπέρτη ΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ alimperti.m@ethosmedia.eu

080

# ΣΕΠΤ-ΟΚΤ 2023

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

66 56 Ρεπορτάζ

40 Ρεπορτάζ Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας

44 Ρεπορτάζ

60 Ρεπορτάζ Η Ψυχική Υγεία στην ΕΕ

Μύθοι και αλήθειες για τη μαστογραφία

66 Ρεπορτάζ

46 Ρεπορτάζ

Το μέλλον της κοινωνικής προστασίας στην Ευρώπη

Προσυμπτωματικός έλεγχος στον καρκίνο των ωοθηκών

74 Ρεπορτάζ

48 Ρεπορτάζ Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί ο καρκίνος του παγκρέατος

50 Ρεπορτάζ

Εκπαίδευση πολλά υποσχόμενων επιστημόνων από την εταιρεία συμβούλων

76 Ρεπορτάζ

Θρόμβωση και καρκίνος

ΟΜΙΛΟΣ ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε.: Μαζί, μπορούμε καλύτερα!

54 Ρεπορτάζ

78 Ρεπορτάζ

Μονάδα ολοκληρωμένης υποστήριξης για παιδιά και νικητές του καρκίνου

Νεφρολιθίαση: Τα 10 πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε

Χριστίνα Κρούλη SALES ASSISTANT krouli.c@ethosmedia.eu

Πόπη Καλογιάννη ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ popikalogianni@gmail.com

Λωρέττα Μπούρα ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ boura.l@ethosmedia.eu

Photopress/ Θ&Α Αναγνωστόπουλοι Shutterstock ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Μαρία Ανδριώτη ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ andrioti.m@ethosmedia.eu

Ελλάδα: Στόχος η ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης

Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε. ΕΚΤΎΠΩΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ

ιδιοκτησία

Λυσικράτους 64, 176 74 Καλλιθέα T: +30 210 998 4950 E: phb-press@ethosmedia.eu www.virus.com.gr • www.phb.com.gr ΓΕΜΗ: 00044774007000

• www.ethosmedia.eu • www.ethosevents.eu • www.banks.com.gr • www.insuranceworld.gr ISSN: 2241-0961

Κείμενα και φωτογραφίες που αποστέλλονται για δημοσίευση στο περιοδικό δεν επιστρέφονται και αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία της ethosMEDIA SA, η οποία έχει νόμιμο δικαίωμα για κάθε είδους έντυπη ή ηλεκτρονική χρήση τους. Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική ή μερική, φωτογραφιών και ύλης του περιοδικού και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη. Η άποψη των συντακτών δεν είναι απαραίτητα άποψη της Διεύθυνσης του περιοδικού.

EDITΟRIAL

υβέρνησης κ ς τη α μ η γ ή φ α Χωλαίνει το είναι το αφήγημα φές, πλέον, ποιο σα αι είν ούν την ς, γέ λο τις εκ εξαγγελίες αφορ Τρεις μήνες μετά οιες κινήσεις και όπ ι Ο ι έργα . κα εία ις Υγ ψε ην ες προσλή της κυβέρνησης στ ς. α νοσοκομεία, νέ στ ψη ν αμ τώ άκ κη Αν οι υ δι ίο μέσω του Ταμε επιλογή νέων , ής ομ οδ υπ ς κή του ς κτηρια για τον πυρήνα αναβάθμισης τη με ακούσει λέξη ου η του ΕΣΥ. έχ ησ ν ότ δε , κρ λη υγ άλ ασ Από την οργανωτική αν ι κα ή τικ την ικη διο πρ φές σχέδιο ος προβλήματος: τη η είτε δεν έχει σα ησ βούμενη τις ρν βέ φο , κυ μα η ι τη ότ ά να θίξει το ζή Είναι φανερό λμ το ν δε λά αλ είτε έχει, κατεύθυνση αυτή ει ο. Η κυβέρνηση έχ ις. σε αντιδρά ισχύουν και τα δύ α, ς, ητ ότ ση τικ νω μα γά αγ ορ ι πρ ς κα Θεωρώ ότι, στην ον τρόπο διοίκηση σμικές αλλαγές στ ει σαφές έχ τε ού ς, βώ ρι στόχο να κάνει θε ξει σε ποιες ακ λή τα κα ει σταση στα έχ τά κα να ν χωρίς όμως εροποιήσει τη αθ στ να ι νε ρί οκ . Πρ χρονοδιάγραμμα ι παρεμβάσεις. των συνέχεια να κάνε η στ ι κα ία με ο της μετατροπής κο νοσο ρύνεται το σενάρι ακ α. Η ομ ιξί απ ελ ι ευ ότ ι η τα τερ ιδε μεγαλύ Μάλιστα φαίνε οπής δεν υ θα τους προσέδ τρ πο , τα ΙΔ με ς ΝΠ τη η σε ν έλ ίω νοσοκομε ι ότι τα όποια οφ ίνε κρ ς ει από εία ύψ Υγ υ οκ είο που θα πρ ηγεσία του Υπουργ την αναστάτωση με η έσ σχ σε κά είναι τόσο σημαντι Υ είναι σε τέτοια μια τέτοια κίνηση. κυβέρνηση, το ΕΣ η ι όχ ε είτ ι λε θέ είτε το αλλαγές για να Το θέμα είναι ότι χρειαστεί ριζικές θα α, ορ ήγ γρ ή αργά μβάσεις δεν είναι κατάσταση, που, οιου είδους παρε τέτ ι ότ ο ητ ησης, όσο νό ευ αι τείας μιας κυβέρν θη ς συνέλθει. Και είν τη ν σο μέ το θηθούν μετά δυνατόν να προω ει. ίχν δε αν ισχυρή κι

Αιμίλιος Νεγκής

Τρεις μήνες μετά τις εκλογές, δεν έχουμε ακούσει λέξη για τον πυρήνα του προβλήματος στο ΕΣΥ: τη διοικητική και οργανωτική ανασυγκρότησή του.

editorial

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Το 2022, η χώρα μας κατανάλωσε φάρμακα αξίας 6,2 δισ. ευρώ

Έκθεση ΙΟΒΕ: Εκτός ελέγχου η φαρμακευτική κατανάλωση Οι επιστροφές της φαρμακοβιομηχανίας είναι μεγαλύτερες από τη δημόσια χρηματοδότηση!

ια πρώτη φορά στα χρονικά, το 2022, το σύνολο των υποχρεωτικών επιστροφών της φαρμακευτικής φαρμακοβιομηχανίας (εκπτώσεις και clawback) ξεπέρασε τη δημόσια χρηματοδότηση για το φάρμακο! Το παραπάνω έδειξε η ετήσια έκθεση του ΙΟΒΕ, που πραγματοποιείται για λογαριασμό του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ). Ειδικότερα, το 2022, η χώρα μας κατανάλωσε φάρμακα αξίας περίπου 6,2 δισ. ευρώ, από

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

τα οποία το κράτος κάλυψε 2,66 δισ., η φαρμακευτική βιομηχανία 2,88 δισ., ενώ η συμμετοχή των ασθενών έφθασε τα 670 εκατ. ευρώ. Ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ, κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου, σχολιάζοντας τα ευρήματα, ανέφερε ότι παλαιότερη μελέτη της Delloitte (2019) είχε δείξει ότι αν δεν λαμβάνονταν μέτρα, η συμμετοχή της φαρμακοβιομηχανίας θα ξεπερνούσε αυτήν του κράτους το 2023. «Τελικά, καταφέραμε να το “πετύχουμε” έναν χρόνο νωρίτερα» σχολίασε δηκτικά.

Η έκθεση παρουσιάζεται για 12η συνεχή χρονιά και αποτελεί συνεισφορά του ΣΦΕΕ στην ανάγκη για τεκμηριωμένη φαρμακευτική πολιτική, όπως είπε ο κ. Παπαδημητρίου. «Η κατάσταση έχει φτάσει σε οριακό σημείο, πλέον, και το γεγονός ότι δεν έχει κλείσει κάποια εταιρεία δεν πρέπει να εκλαμβάνεται από ορισμένους ότι αντέχουμε». Τα κύρια ευρήματα της έκθεσης είναι: Η δημόσια χρηματοδότηση για υπηρεσίες υγείας έχει υποχωρήσει κατά -29,2% σε σχέση με το 2010 και διαμορφώθηκε στα 10,4 δισ. ευρώ το 2021 (5,7% του ΑΕΠ). Η μείωση της δημόσιας χρηματοδότησης έχει ως αποτέλεσμα τη μετατόπιση των δαπανών για την υγεία στον ιδιωτικό τομέα, όπου οι ιδιωτικές δαπάνες υγείας ανήλθαν στο 37,9% το 2021. Το 2021, η συνολική χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα 16,7 δισ. ευρώ, αυξημένη σε σύγκριση με το 2020, λόγω και των αναγκών που δημιούργησε η πανδημία. Η δημόσια χρηματοδότηση προσέγγισε τα 10,4 δισ. ευρώ, αυξημένη κατά 633 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2020, ενώ η ιδιωτική χρηματοδότηση επεκτάθηκε κατά 312 εκατ. ευρώ, στα 6,0 δισ. ευρώ το 2020. Στην Ελλάδα, η δαπάνη υγείας είναι κατά 1,6 μονάδες του ΑΕΠ χαμηλότερη από την ΕΕ27 τη δεκαετία 2012-2021, με τη διαφορά να παραμένει και το 2021. Η δημόσια χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας στην Ελλάδα έφτασε στο 5,7% του ΑΕΠ το 2021, με μικρή πτώση σε σύγκριση με το 2020, λόγω αύξησης του ΑΕΠ. Στις Νότιες Χώρες, το αντίστοιχο μερίδιο διαμορφώθηκε στο 7,3% και στην ΕΕ27 στο 8,9%. Η δημόσια χρηματοδότηση στην Ελλάδα αντιστοιχεί στο 62,1% της συνολικής χρηματοδότησης για δαπάνες υγείας το 2021, με αύξηση από το 2018, έναντι 68,3% το 2009, παραμένοντας όμως σε αρκετά χαμηλότερα επίπεδα από τον μέσο όρο της ΕΕ27 και των Νοτίων Χωρών. Σημειώνεται ότι το μερίδιο της δημόσιας δαπάνης στις Νότιες Χώρες και στην ΕΕ27 είναι κατά 10 και 20 μονάδες αντίστοιχα υψηλότερο έναντι της Ελλάδας. Όσον αφορά την πρόσβαση των ασθενών σε νέες καινοτόμες θεραπείες, σημαντικές καθυστερήσεις σημειώνονται στην πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών, οι οποίες φθάνουν τις 674 ημέρες, για την περίοδο 2018-2021, ενώ μόλις το 42% των θεραπειών που έχουν εγκριθεί είναι ευ-

ρέως προσβάσιμες σε αυτούς. Αξίζει να σημειωθεί η αύξηση της καθυστέρησης της πρόσβασης των ασθενών κατά 176 ημέρες σε σχέση με την περασμένη περίοδο (2017-2020). Σύμφωνα με την τελευταία μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2023, για τη χρονική περίοδο 2018-2021, από τα 168 καινοτόμα φάρμακα που έλαβαν κεντρική άδεια κυκλοφορίας από τον ΕΜΑ τα 90 σκευάσματα είναι διαθέσιμα στον Έλληνα ασθενή, δηλαδή το 54% των εγκεκριμένων καινοτόμων φαρμάκων έναντι του 47%, που αποτελεί τον μέσο όρο της ΕΕ.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Η φαρμακοβιομηχανία αποτελεί βασικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας:

Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ για το οικονομικό αποτύπωμα του κλάδου του φαρμάκου στην ελληνική οικονομία, η συνολική συνεισφορά του σε όρους ΑΕΠ εκτιμάται σε 6,2 δισ. ευρώ (3,4% του ΑΕΠ) το 2021.

Σ ύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ για το οικονομικό αποτύπωμα του κλάδου του φαρμάκου στην ελληνική οικονομία, η συνολική συνεισφορά του σε όρους ΑΕΠ εκτιμάται σε 6,2 δισ. ευρώ (3,4% του ΑΕΠ) το 2021. Έτσι, για κάθε 1 ευρώ προστιθέμενης αξίας των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του φαρμάκου δημιουργούνται συνολικά 2,3 ευρώ στην ελληνική οικονομία.

δισ. ευρώ (6,4% μερίδιο στον κλάδο της μεταποίησης).  Οι απασχολούμενοι στον κλάδο φαρμακευτικών προϊόντων (παραγωγή και εμπορία) ήταν 28,9 χιλ. άτομα το 2021. Σ ε όρους απασχόλησης, η συνολική συνεισφορά εκτιμάται σε 108 χιλιάδες θέσεις εργασίας (ή 2,8% της συνολικής απασχόλησης). Δηλαδή, κάθε θέση εργασίας στον κλάδο του φαρμάκου υποστηρίζει 3,4 θέσεις πλήρους απασχόλησης συνολικά στην οικονομία.

Σ υνολικά, ο κλάδος δαπανά για Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) το 8% της συνολικής δαπάνης για Ε&Α στην Ελλάδα (2020), ενώ την περίοδο 2002-2022 διενεργήθηκαν 3.830 κλινικές (2.250 ολοκληρωμένες) μελέτες, ανεξαρτήτως φάσης ή σταδίου.

 Σημαντικός είναι και ο ρόλος του φαρμακευτικού κλάδου στο συνολικό εξωτερικό εμπόριο, καθώς οι εξαγωγές φαρμακευτικών προϊόντων ανήλθαν το 2022 σε 2,6 δισ. ευρώ και αντιστοιχούν στο 4,7% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών όλων των αγαθών για το 2022, με κυριότερους εξαγωγικούς προορισμούς τη Γερμανία, τη Γαλλία και το Ην. Βασίλειο.

 Επιπρόσθετα, για το 2022, η εγχώρια παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων σε αξία (ex-factory) ανήλθε στα 1,9 δισ. ευρώ, ενώ με προστιθέμενη αξία σε 1,5

 Τέλος, η επίδραση στα φορολογικά έσοδα από τη δραστηριότητα του κλάδου φαρμάκου εκτιμάται περίπου σε 1,7 δισ. ευρώ.

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

Η «βόμβα» του δημογραφικού και οι χρόνιες παθήσεις Η έκθεση του 2022 αποτυπώνει τις αβεβαιότητες που δημιουργήθηκαν στο εθνικό, αλλά και διεθνές οικονομικό περιβάλλον, τα τελευταία έτη, τόσο από την πανδημία, που προκάλεσε σημαντική ύφεση της οικονομικής δραστηριότητας, όσο και από την ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από την ουκρανική κρίση. Όπως επισημαίνει ο ΣΦΕΕ, οι δημογραφικές εξελίξεις και οι σχετικές προκλήσεις που απορρέουν από αυτές θα καθορίσουν τη στρατηγική και τις πολιτικές χρηματοδότησης των δαπανών υγείας και φαρμάκου τα επόμενα χρόνια. Πιο αναλυτικά, αναμένεται να αυξήσουν τις δαπάνες υγείας και φαρμάκου:  το υψηλό προσδόκιμο επιβίωσης, αν και μειωμένο κατά 1,5 χρόνο σε σχέση με το 2020, λόγω της πανδημίας (80,2 έτη

στην Ελλάδα το 2021, 80,1 στην ΕΕ27),  η αύξηση των θανάτων έναντι των γεννήσεων κατά 64,3 χιλιάδες άτομα (2022), η μεγαλύτερη των τελευταίων χρόνων, και  η αύξηση του γηραιότερου πληθυσμού (άνω των 65 ετών) από 22,9% του συνολικού πληθυσμού το 2022 στο 33,5% το 2060. Επιπλέον, το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω με χρόνιο πρόβλημα υγείας βαίνει αυξανόμενο από το 2018 μέχρι και το 2022, αγγίζοντας το 24,9%. Το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65 ετών με πολλαπλές χρόνιες παθήσεις στην Ελλάδα είναι στο 40%, ποσοστό υψηλότερο από τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ (36%).

Ειδικότερα, στην Ελλάδα, παρατηρείται σημαντική αύξηση στο προσδόκιμο επιβίωσης κατά 8,2 έτη, την περίοδο 1960-2021, καταγράφοντας έτσι υψηλότερο προσδόκιμο επιβίωσης από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ για την ίδια περίοδο. Κάθε δεκαετία, το προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα επεκτεινόταν κατά 1,5-2,0 έτη, ενώ αρνητική μεταβολή καταγράφηκε το 2020 και το 2021, με τους Έλληνες να «χάνουν» 1,5 έτος προσδόκιμου ζωής.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Το προσδόκιμο επιβίωσης στην Ελλάδα το 2021 κυμάνθηκε στα 80,2 έτη, όπως και ο μέσος όρος των χωρών της ΕΕ27 (80,1 έτη), και χαμηλότερα από τις χώρες του Νότου (82,9). Το υψηλότερο προσδόκιμο επιβίωσης παρουσιάζεται στην Ισπανία, τη Σουηδία και την Ιταλία. Το αρνητικό πρόσημο της φυσικής μεταβολής του πληθυσμού των τελευταίων ετών εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί και θα οδηγήσει σε σταδιακή μείωση του συνολικού πληθυ-

σμού της Ελλάδας μέχρι το 2060 (-15,5% σε σύγκριση με τα σημερινά επίπεδα), όπως αποτυπώνεται στην τελευταία αναθεώρηση της Eurostat. Παράλληλα, αναμένεται αύξηση του ποσοστού του πληθυσμού ηλικίας άνω των 65 ετών, όπου από το 22,9% του πληθυσμού το 2022 (21,2% στην ΕΕ27) εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 33,5% το 2060, δημιουργώντας πίεση στο ασφαλιστικό σύστημα και στις δαπάνες υγείας.

Αυξημένη η χρηματοδότηση για την Υγεία λόγω πανδημίας

Η συνολική κατά κεφαλήν δαπάνη υγείας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα 1.561 ευρώ το 2021, έναντι 2.014 ευρώ το 2009.

Το 2021, η συνολική χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα 16,7 δισ. ευρώ, αυξημένη σε σύγκριση με το 2020, λόγω και των αναγκών που δημιούργησε η πανδημία. Η δημόσια χρηματοδότηση προσέγγισε τα 10,4 δισ. ευρώ, αυξημένη κατά 633 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2020, ενώ η ιδιωτική χρηματοδότηση επεκτάθηκε κατά 312 εκατ. ευρώ, στα 6,0 δισ. ευρώ το 2020. Η συνολική χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας είναι αυξημένη κατά 10,9% στις Νότιες Χώρες, 28,6% στην ΕΕ, το 2021 σε σύγκριση με το 2009, ενώ στην Ελλάδα παραμένει κατά 22,1% χαμηλότερα από τα επίπεδα του 2009. Η δημόσια χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας είναι αυξημένη κατά 6,4% το 2021 σε σύγκριση με το 2009 στις Νότιες Χώρες και κατά 32,7% στο σύνολο της ΕΕ, ενώ στην Ελλάδα είναι κατά 29,2% χα-

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

μηλότερη την ίδια περίοδο. Το 2021, η συνολική δαπάνη υγείας αντιστοιχεί στο 10,9% του ΑΕΠ της ΕΕ27, στο 10% στις Νότιες Χώρες, ενώ η Ελλάδα καταγράφει ποσοστό 9,2% του ΑΕΠ. Τα ποσοστά είναι αυξημένα την περίοδο 2020-2021 σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο, τόσο λόγω των αυξημένων αναγκών που δημιούργησε η πανδημία στα συστήματα υγείας όσο και λόγω της σχετικής πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας. Στην Ελλάδα, η δαπάνη υγείας είναι κατά 1,6 μονάδες του ΑΕΠ χαμηλότερη από την ΕΕ27 τη δεκαετία 2012-2021, με τη διαφορά να παραμένει και το 2021. Η δημόσια χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας στην Ελλάδα έφτασε στο 5,7% του ΑΕΠ το 2021, με μικρή πτώση σε σύγκριση με το 2020, λόγω αύξησης του ΑΕΠ. Στις Νότιες Χώρες, το αντίστοιχο μερίδιο διαμορφώθηκε στο 7,3% και στην ΕΕ27 στο 8,9%.

Η δημόσια χρηματοδότηση στην Ελλάδα αντιστοιχεί στο 62,1% της συνολικής χρηματοδότησης για δαπάνες υγείας το 2021, με αύξηση από το 2018, έναντι 68,3% το 2009, παραμένοντας όμως σε αρκετά χαμηλότερα επίπεδα από τον μέσο όρο της ΕΕ27 και των Νοτίων Χωρών. Σημειώνεται ότι το μερίδιο της δημόσιας δαπάνης στις Νότιες Χώρες και στην ΕΕ27 είναι κατά 10 και 20 μονάδες αντίστοιχα υψηλότερο έναντι της Ελλάδας. Η συνολική κατά κεφαλήν δαπάνη υγείας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα 1.561 ευρώ το 2021, έναντι 2.014 ευρώ το 2009, με την πτώση να προέρχεται κατά 90% από την υποχώρηση της δημόσιας κατά κεφαλήν δαπάνης τη συγκεκριμένη περίοδο. Η κατά κεφαλήν δαπάνη στην ΕΕ27 διαμορφώθηκε σε 3.563 ευρώ, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να βρίσκεται στο 44% του μέσου όρου της ΕΕ27 και στο 57% των επιπέδων των Νοτίων Χωρών. Η αύξηση της κατά κεφαλήν δαπάνης υγείας στην ΕΕ27 προήλθε κατά 86% από την αύξηση της δημόσιας δαπάνης και κατά 60% στις Νότιες Χώρες. Η δημόσια κατά κεφαλήν δαπάνη υγείας διαμορφώθηκε στα 969 ευρώ στην Ελλάδα, στο 1/3 των επιπέδων της ΕΕ27. Οι δαπάνες υγείας αποτελούν το 8,1% των συνολικών δαπανών των νοικοκυριών που πραγματοποιούνται μέσα από συναλλαγές στην αγορά για το 2021, έναντι 6,5% το 2009. Αν και ο μέσος όρος μηνιαίας δαπάνης ανά νοικοκυριό για την υγεία το 2021 παρουσίασε μείωση κατά -14,4% σε απόλυτα μεγέθη σε σχέση με το 2009

(114,9 ευρώ το 2021 έναντι 134,3 ευρώ το 2009), το ποσοστό των δαπανών αυτών είναι υψηλότερο από το 2009, φανερώνοντας τη μειωμένη αγοραστική αξία των νοικοκυριών, την αυξημένη συμμετοχή των ασθενών για δαπάνες υγείας και την ανελαστικότητα της δαπάνης για τις συγκεκριμένες κατηγορίες. Συγκεκριμένα, από τα 114,9 ευρώ μηνιαίας δαπάνης των νοικοκυριών για την υγεία το 2021, το 31,3% αφορά στη φαρμακευτική περίθαλψη και το 32,4% στην κάλυψη νοσοκομειακών αναγκών, έναντι 10,5% για οδοντιατρικές ή άλλες ιατρικές υπηρεσίες (11,1%), που κατείχαν μεγαλύτερο μερίδιο το 2009. •••

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Κάθε χρόνο, χάνουν τη ζωή τους 11.300 Έλληνες!

Ειδικές μονάδες για ασθενείς με εγκεφαλικό Προβλέπεται η δημιουργία ενός εθνικού δικτύου 17 μονάδων

ην ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, βρισκόταν σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας για τη δημιουργία «Εθνικού Δικτύου Μονάδων Αυξημένης Φροντίδας για την αντιμετώπιση ασθενών με Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια (ΜΑΦ ΑΕΕ)». Το εν λόγω σχέδιο νόμου στοχεύει στην άμεση αντιμετώπιση ασθενών με Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια (ΑΕΕ) που βρίσκονται στην οξεία φάση και την αποφυγή σημαντικού βαθμού αναπηρίας, καθώς και στη μείωση των ποσοστών θνητότητας μετά από ΑΕΕ. Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί από τα υψηλότερα ποσοστά θνητότητας και υπολειμματικής αναπηρίας μετά το ΑΕΕ πανευρωπαϊκά. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο:

σ υμβαίνουν 57.000 εγκεφαλικά ανά έτος, 11.300 από τα οποία είναι θανατηφόρα, 1 4.000 ασθενείς με ΑΕΕ αναγκάζονται να διάγουν το υπόλοιπο της ζωής τους με συνοδό αναπηρία που μπορεί να αφορά τις κινητικές λειτουργίες, την επικοινωνία, τις γνωστικές ή συναισθηματικές ανώτερες λειτουργίες του εγκεφάλου,  τ ο ετήσιο κόστος ενδονοσοκομειακής νοσηλείας ανέρχεται σε 206.625.000 ευρώ κατ’ έτος (κατά προσέγγιση) και αναμένεται σημαντική αύξηση των περιστατικών ΑΕΕ, καθώς γηράσκει ο πληθυσμός.

Διεθνώς, τα εγκεφαλικά αποτελούν τη δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου και την πιο συχνή αιτία αναπηρίας. Ένας στους έξι συνανθρώπους μας κινδυνεύει να υποστεί εγκεφαλικό κάποια στιγμή στη ζωή του.

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Το ετήσιο κόστος ενδονοσοκομειακής νοσηλείας ανέρχεται σε 206.625.000 ευρώ κατ’ έτος (κατά προσέγγιση) και αναμένεται σημαντική αύξηση των περιστατικών ΑΕΕ, καθώς γηράσκει ο πληθυσμός.

Το κόστος που σχετίζεται με το εγκεφαλικό στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αυξηθεί στα 60 δισ. ευρώ/έτος και οι εκτιμήσεις προβλέπουν αύξηση της επίπτωσης (κατά 34%) και του κόστους των εγκεφαλικών (κατά 44%) έως το 2040, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού. Μεγάλο μέρος αυτών των επιπτώσεων μπορεί να ελαττωθεί με κατάλληλες επενδύσεις και οργάνωση των υπηρεσιών υγείας, για τη βελτιστοποίηση της πρόληψης, της θεραπείας, της υποστήριξης και της φροντίδας των ασθενών με εγκεφαλικό. Οι μονάδες εγκεφαλικών αποτελούν τμήματα αυξημένης φροντίδας του νοσοκομείου, που νοσηλεύουν αποκλειστικά ασθενείς με εγκεφαλικό και παρέχουν 24ωρη ιατρονοσηλευτική υποστήριξη και αυξημένες δυνατότητες παρακολούθησης (Monitoring), διαγνωστικών εξετάσεων και θεραπευτικής παρέμβασης. Οι μονάδες εγκεφαλικών έχουν αποδείξει σε κάθε σύστημα υγείας όπου εφαρμόστηκαν την ικανότητά τους να ελαττώνουν τη θνησιμότητα, να αυξάνουν την ανεξαρτησία μετά το εγκεφαλικό και, τελικά, να μετριάζουν το συναισθηματικό και οικονομικό κόστος για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους. Με βάση το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για τα Εγκεφαλικά, το οποίο έχει υιοθετηθεί και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, συστήνεται το 90% των ασθενών με εγκεφαλικό να λαμβάνουν περίθαλψη σε ειδικές μονάδες εγκεφαλικών. Πρωταρχικός στόχος για τη δημιουργία ενός σύγχρονου συστήματος υγείας είναι η ίδρυση αυτών των μονάδων πανελλαδικά μέσω του σχεδίου νόμου. Ειδικότερα, προβλέπεται η δημιουργία ενός εθνικού δικτύου 17 μονάδων εγκεφαλικών με 6 κλίνες ανά μονάδα, το οποίο θα καλύπτει όλες τις περιφέρειες της Ελλάδας. Εκτιμάται ότι τουλάχιστον 7.500 ασθενείς θα νοσηλεύονται ετησίως, με προσδοκώμενο όφελος πολύ λιγότερους θανάτους από εγκεφαλικά ετησίως, λιγότερους ασθενείς με αναπηρία και λιγότερες νοσηλείες ασθενών σε κέντρα αποκατάστασης.

Ποιοι είναι οι στόχοι Μείωση αναπηρίας, θανάτων και του πόνου για αμέτρητους ασθενείς και τις οικογένειές τους:  Προσδοκώμενο όφελος 150 λιγότεροι θάνατοι από εγκεφαλικά ετησίως

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

1 .275 λιγότεροι ασθενείς με αναπηρία και ισάριθμα λιγότερες νοσηλείες ασθενών σε κέντρα αποκατάστασης  Ελάττωση ασθενών που νοσηλεύονται σε κέντρα αποκατάστασης Ε λάττωση ενδονοσοκομειακής δαπάνης κατά 10.000.000 ευρώ ετησίως

Σε ποια νοσοκομεία 1. Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Γ. Γεννηματάς» 2. Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Κοργιαλένειο Μπενάκειο ΕΕΣ» 3. Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών (ΓΝΑ) «Ο Ευαγγελισμός» 4. Γενικό Νοσοκομείο Μυτιλήνης «Βοστάνειο» 5. Γενικό Νοσοκομείο Ρόδου «Ανδρέας Παπανδρέου» 6. Γενικό Νοσοκομείο Κοζάνης «Μαμάτσειο» 7. Γενικό Νοσοκομείο Λαμίας 8. Γενικό Νοσοκομείο Μεσσηνίας 9. Γενικό Νοσοκομείο Κέρκυρας 10. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν» 11. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας 12. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών «Παναγιά η Βοήθεια». 13. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «ΑΧΕΠΑ» 14. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης 15. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων 16. Αιγινήτειο Νοσοκομείο 17. Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Παπαγεωργίου» Στο σημείο αυτό, υπάρχουν γκρίνιες και αντιδράσεις από γιατρούς αρκετών νοσοκομείων που δεν συμπεριλαμβάνονται στη λίστα, παρά το γεγονός ότι, εδώ και χρόνια, νοσηλεύουν δεκάδες ασθενείς με εγκεφαλικό, έχοντας αποκτήσει πολύτιμη εμπειρία. Μάλιστα, βάσει της διαβούλευσης, έχουν προταθεί άλλα 2 νοσοκομεία: Το Γενικό Κρατικό Νίκαιας και το Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης. Επίσης, ασκείται εύλογα κριτική για δύο ζητήματα ότι: Π ρώτον, δεν προβλέπεται μονάδα σε κανένα νοσοκομείο της Κρήτης!  Δεύτερον, δεν προβλέπεται η συνεργασία με αντίστοιχες μονάδες που έχουν ήδη

συσταθεί σε μεγάλα ιδιωτικά νοσοκομεία. Στο πλαίσιο της διαβούλευσης, έχουν κατατεθεί ορισμένες ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις, όπως ότι: θ α πρέπει να υπάρξει ξεκάθαρη οδηγία για το πώς ένα περιστατικό που πληροί τα κριτήρια θα διακομίζεται από ένα νοσοκομείο που δεν θα διαθέτει ΜΑΦ ΑΕΕ σε ένα άλλο που θα έχει, θ α πρέπει να οριστεί ένα ενιαίο συντονιστικό κέντρο που θα λειτουργεί σε 24ωρη βάση και θα διεκπεραιώνει τα συγκεκριμένα περιστατικά έχοντας ως δεδομένο τα κριτήρια που θα πρέπει να πληρούνται και τη γρήγορη διεκπεραίωση.

Τι προσωπικό χρειάζεται Το ιατρικό προσωπικό που κατ’ ελάχιστον απαιτείται ανά έξι (6) κλίνες για τη νοσηλεία των ασθενών σε μια ΜΑΦ ΑΕΕ είναι το εξής: α. Ένας (1) Επιστημονικά Υπεύθυνος Νευρολόγος ή Παθολόγος β. Ένας (1) Επιμελητής Νευρολόγος ή Παθολόγος γ. Ένας (1) Ειδικευόμενος Ιατρός Νευρολογίας ή Παθολογίας Την αντιμετώπιση των ασθενών με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο αναλαμβάνει τετραμελής διεπιστημονική ομάδα, η οποία δύναται να περιλαμβάνει τις παρακάτω ειδικότητες από τις υπάρχουσες κλι-

νικές του εκάστοτε νοσοκομείου, όπου οι ειδικότητες αυτές υφίστανται: α. Ακτινολόγος β. Επεμβατικός Ακτινολόγος γ. Καρδιολόγος δ. Ιατρός ΜΕΘ ε. Νευροχειρουργός στ. Αγγειοχειρουργός ζ. Ιατρός Φυσικής και Ιατρικής Αποκατάστασης Το νοσηλευτικό προσωπικό που κατ’ ελάχιστον απαιτείται ανά έξι (6) κλίνες για τη νοσηλεία των ασθενών σε μια ΜΑΦ ΑΕΕ είναι δέκα (10) νοσηλευτές για να καλυφθούν οι απαραίτητες βάρδιες. Το παραϊατρικό προσωπικό που αποτελείται κατ’ ελάχιστον από τρεις (3) ειδικότητες ανά έξι (6) κλίνες για τη νοσηλεία των ασθενών σε μια ΜΑΦ ΑΕΕ είναι το εξής: α. Φυσικοθεραπευτές, τουλάχιστον δύο (2) β. Εργοθεραπευτές γ. Λογοθεραπευτές δ. Ψυχολόγοι

Στόχος είναι η μείωση της αναπηρίας, των θανάτων και του πόνου για αμέτρητους ασθενείς και τις οικογένειές τους, με προσδοκώμενο όφελος 150 λιγότερους θανάτους από εγκεφαλικά ετησίως.

Το ζήτημα, στο σημείο αυτό, είναι ότι το σχέδιο νόμου προβλέπει πως οι μονάδες θα στελεχωθούν με μετακινήσεις και αποσπάσεις από το ήδη υπάρχον προσωπικό και όχι με νέες προσλήψεις. Γεγονός που, αναμφίβολα, γεννά εύλογα ερωτήματα, λαμβάνοντας υπόψη ότι, σήμερα, τα περισσότερα νοσοκομεία αντιμετωπίζουν ήδη σοβαρές ελλείψεις και, συνεπώς, για να λειτουργήσουν οι νέες μονάδες, θα χρειαστεί να αποδυναμωθούν άλλες. •••

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Τι έδειξε μεγάλη διεθνής έρευνα

Νέες ελπίδες για ασθενείς με εγκεφαλικό Ακόμη κι αν καθυστερήσουν να φθάσουν στο νοσοκομείο, μπορούν να σωθούν

Η θρομβεκτομή οδήγησε σε ένα εντυπωσιακό ποσοστό 18,4% περισσότερων ασθενών που ανέκτησαν την ικανότητα να περπατούν χωρίς βοήθεια τρεις μήνες μετά το εγκεφαλικό τους επεισόδιο.

ίναι γνωστό ότι ο χρόνος είναι ζωτικής σημασίας στους ασθενείς με εγκεφαλικό και πως μέσα στις πρώτες 6 ώρες υπάρχουν πολλές πιθανότητες επιβίωσης και αποφυγής της αναπηρίας. Μια νέα μεγάλη διεθνής έρευνα δείχνει ότι ακόμη και όσοι διαγνώστηκαν αργότερα, εντός 12 ωρών, μπορούν να επωφεληθούν από τη θεραπεία. Τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν στο Παγκόσμιο Συνέδριο Εγκεφαλικών στο Τορόντο και ταυτόχρονα δημοσιεύθηκαν στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό The Lancet. Στη μελέτη, η οποία διενεργήθηκε σε Ευρώπη και Καναδά, συγγραφείς είναι διεθνώς καταξιωμένοι ειδικοί στη θεραπεία εγκεφαλικών επεισοδίων, μεταξύ των οποίων και ο αν. καθηγητής Νευροακτινολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Παναγιώτης Παπαναγιώτου. Το εγκεφαλικό επεισόδιο συμβαίνει όταν διακόπτεται η ροή του αίματος σε ένα τμήμα του εγκεφάλου, συχνά οδηγεί σε μόνιμη αναπηρία και μερικές φορές στον θάνατο. Η άμεση θεραπεία στην οξεία φάση του εγκεφαλικού είναι ζωτικής σημασίας. Μια τέτοια θεραπεία, η θρομβεκτομή, περιλαμβάνει τη μηχανική αφαίρεση ενός θρόμβου αίματος στον εγκέφαλο. Η νέα έρευνα, λοιπόν, έδειξε πως: Η θρομβεκτομή οδήγησε σε ένα εντυπωσιακό ποσοστό 18,4% περισσότερων ασθενών που ανέκτησαν την ικανότητα

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

να περπατούν χωρίς βοήθεια τρεις μήνες μετά το εγκεφαλικό τους επεισόδιο. Ε πιπλέον, η θεραπεία συνέβαλε σε σημαντική μείωση των ποσοστών θνησιμότητας κατά σχεδόν 20%. «Αυτά τα εντυπωσιακά αποτελέσματα φέρνουν νέα ελπίδα, ειδικά για τους ασθενείς με εγκεφαλικό επεισόδιο που φτάνουν αργά στο νοσοκομείο και μέχρι τώρα δεν ήταν επιλέξιμοι για αυτήν τη θεραπεία» δηλώνει ο καθηγητής Π. Παπαναγιώτου, ένας από τους πρωτεργάτες στο Κέντρο Επεμβατικής Θεραπείας Εγκεφαλικών Επεισοδίων των Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων «Αρεταίειο»/«Αιγινήτειο»/«Αλεξάνδρα». Η νέα έρευνα έχει μεγάλη σημασία και για την Ελλάδα. «Για τη χώρα μας υπογραμμίζει την επιτακτική ανάγκη να ενσωματώσουμε και να οργανώσουμε αυτή τη θεραπεία σε νοσοκομεία που χειρίζονται σημαντικό αριθμό περιστατικών εγκεφαλικού επεισοδίου, διασφαλίζοντας ότι μεγιστοποιούμε τα οφέλη αυτής της επέμβασης» τονίζει ο καθηγητής. Περίπου 35.000 Έλληνες παθαίνουν εγκεφαλικό επεισόδιο κάθε χρόνο. Δυστυχώς, περίπου το 40% χάνει τη ζωή του μέσα στον πρώτο χρόνο και ένας στους τρεις μένει με σοβαρή αναπηρία και χρειάζεται συνεχή υποστήριξη. Μάλιστα η Ελλάδα έχει τα περισσότερα θανατηφόρα εγκεφαλικά κατά τον πρώτο μήνα στη Δυτική Ευρώπη, γεγονός που οφείλεται στο ότι η χώρα μας δεν διαθέτει οργανωμένα κέντρα για την αντιμετώπιση εγκεφαλικών επεισοδίων.

Να σημειώσουμε ότι η θρομβεκτομή είναι μια απαιτητική επέμβαση που αναλαμβάνουν εξειδικευμένοι επεμβατικοί νευροακτινολόγοι και ακτινολόγοι. Στην Ελλάδα, διαθέτουμε περιορισμένο αριθμό αυτών των εξειδικευμένων γιατρών. Στα νοσοκομεία που διαθέτουν τέτοιους γιατρούς, συνήθως έναν ή δύο, περιλαμβάνονται, πέρα από το «Αρεταίειο», ο «Ερυθρός», το «Γεννηματάς», ο «Ευαγγελισμός», το «251 Στρατιωτικό Νοσοκομείο», καθώς και νοσοκομεία στη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα, την Πάτρα και το Ηράκλειο, τα οποία συμπληρώνονται από γιατρούς και στον ιδιωτικό τομέα. «Δεδομένης της αυξανόμενης ζήτησης για αυτήν τη θεραπεία, υπάρχει ουσιαστική ανάγκη για συντονισμό μεταξύ των επεμβατικών ιατρών και την υιοθέτηση ευέλικτων μοντέλων που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στο εξωτερικό, ώστε να διασφαλιστεί ότι αυτή η σωτήρια για τη ζωή θεραπεία θα εφαρμοστεί σε όλους τους ασθενείς που την έχουν ανάγκη» καταλήγει ο κ. Παπαναγιώτου.

Η αντιμετώπιση Η ενδοφλέβια θρομβόλυση εξακολουθεί να αποτελεί τον βασικό τρόπο αντιμετώπισης στη χώρα μας. Δυστυχώς, τις περισσότερες φορές, οι ασθενείς δεν φτάνουν έγκαιρα στο νοσοκομείο ή έχουν αντενδείξεις για τη χορήγηση αυτού του φαρμάκου. Τα τελευταία χρόνια, έχει τεκμηριωθεί ότι η πιο αποτελεσματική μέθοδος, ειδικά στα βαριά εγκεφαλικά, είναι η λεγόμενη «μηχανική θρομβεκτομή». Οι μελέτες

δείχνουν ότι μπορεί να σώσει ζωές και να μειώσει τις πιθανότητες σοβαρής αναπηρίας. Μάλιστα δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ασθενών που φεύγουν περπατώντας από το νοσοκομείο εντός 48 ωρών μετά την επέμβαση. Η επέμβαση είναι αντίστοιχη με τη διάνοιξη ενός στεφανιαίου αγγείου με μπαλονάκι σε έμφραγμα μυοκαρδίου. Στη θρομβεκτομή, ο γιατρός τοποθετεί έναν λεπτό καθετήρα στην αρτηρία του ασθενούς μέσα από τη βουβωνική χώρα και στη συνέχεια τον προωθεί μέχρι τα αγγεία του εγκεφάλου, όπου ο θρόμβος απομακρύνεται μηχανικά από το αγγείο. Αυτό αποκαθιστά τη φυσιολογική ροή του αίματος στον εγκέφαλο και μειώνει σημαντικά τη βλάβη στον ιστό του εγκεφάλου. Τέλος, σύμφωνα με τον κ. Παπαναγιώτου, είναι ζωτικής σημασίας να μην υποτιμούμε ορισμένα ύποπτα συμπτώματα τα οποία υποδηλώνουν την εμφάνιση ενός αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και αν εμφανιστούν, πρέπει να ζητήσουμε άμεσα ιατρική βοήθεια:

Χάρη στην ενδοφλέβια θρομβόλυση, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ασθενών που φεύγουν περπατώντας από το νοσοκομείο εντός 48 ωρών μετά την επέμβαση.

Ξ αφνική δυσκολία στην ομιλία Ξ αφνική αδυναμία ή μούδιασμα στο πρόσωπο Ξ αφνική αδυναμία ή μούδιασμα ή παράλυση κάποιου άκρου  Ξαφνική σύγχυση, ζάλη ή αστάθεια στο περπάτημα Ξ αφνική απώλεια ή διαταραχή της όρασης Ξ αφνικό δυνατό, ασυνήθιστο πονοκέφαλο •••

ΕΡΕΥΝΑ

Σημαντικά κενά στη φροντίδα των ασθενών

350 εκατ. ευρώ το ετήσιο κόστος των εγκεφαλικών Τι έδειξε η πρώτη έρευνα του είδους της στην Ελλάδα

ε περίπου 350 εκατ. ευρώ ανέρχεται το ετήσιο άμεσο και έμμεσο κόστος των εγκεφαλικών στην Ελλάδα, όπως έδειξε η πρώτη έρευνα του είδους της στη χώρα μας, που αφορούσε το 2021 και ολοκληρώθηκε πρόσφατα. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από πολυμελή ομάδα επιστημόνων, με επικεφαλής την κ. Όλγα Σίσκου, επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, επιστημονική

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

συνεργάτιδα του Εργαστηρίου Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας-Τμήμα Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ και εμπειρογνώμονα του Οργανισμού Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ). Ο πληθυσμός της μελέτης περιλάμβανε 892 ασθενείς με πρώτο οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο (αιμορραγικό και ισχαιμικό) που εισήχθησαν εντός 48 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων σε 9 δημόσια νοσοκομεία που βρίσκονται σε 6 πόλεις.

Οι ερευνητές έλαβαν υπόψη τους όλα τα στοιχεία του κόστους, περιλαμβανομένων και των άμεσων ιατρικών δαπανών, των απωλειών παραγωγικότητας λόγω νοσηρότητας και θνησιμότητας και του άτυπου κόστους φροντίδας. Στη συνέχεια, έγινε προέκταση των αποτελεσμάτων για να υπολογιστεί το κόστος στο σύνολο των ασθενών με εγκεφαλικό στην Ελλάδα. Οι ασθενείς με εγκεφαλικό χρειάζονται άμεση επείγουσα και οξεία ενδονοσοκομειακή περίθαλψη, αποκατάσταση, κατ’ οίκον φροντίδα και φαρμακευτικές και ιατρικές υπηρεσίες, τα οποία συμβάλλουν σε σημαντικές άμεσες δαπάνες υγείας. Επιπλέον, καθώς το εγκεφαλικό είναι μια μακροχρόνια (και μερικές φορές ισόβια) κατάσταση, σχετίζεται με αυξημένες απώλειες παραγωγικότητας, περιλαμβανομένης και της απώλειας εργασίας λόγω θανάτων, της πρόωρης συνταξιοδότησης, του φόρτου του φροντιστή και της μειωμένης παραγωγικότητας λόγω ασθένειας. Κατά συνέπεια, έχει σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο στα συστήματα υγείας, τις κοινότητες και τις οικογένειες, αντιπροσωπεύοντας μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της δημόσιας υγείας παγκοσμίως. Μάλιστα, το εγκεφαλικό δεν θεωρείται πλέον ασθένεια των ηλικιωμένων, καθώς πάνω από το 58% των ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων συμβαίνουν σε άτομα ηλικίας κάτω των 70 ετών κάθε χρόνο, αυξάνοντας περαιτέρω τον κοινωνικό του αντίκτυπο.

Τα δεδομένα διεθνώς Τα εγκεφαλικά είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου, αλλά και η πρώτη αιτία αναπηρίας για τους ενήλικες και η δεύτερη πιο συχνή αιτία άνοιας παγκοσμίως. Επιπλέον, ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου στη ζωή από την ηλικία των 25 ετών και μετά είναι σχεδόν 25% και στα δύο φύλα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εγκεφαλικών, το 2019, περίπου 101 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζούσαν με εγκεφαλικό, αριθμός που είχε σχεδόν διπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια. Επιπλέον, 12,2 εκατ. νέα εγκεφαλικά διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο παγκοσμίως. Στην Ευρώπη, ο επιπολασμός του εγκεφαλικού ήταν 9,5 εκατ. άνθρωποι το 2017. Την ίδια χρονιά, καταγράφηκαν σχεδόν 1,12 εκατ. νέα περιστατικά, με μισό εκατομμύριο θανάτους. Λόγω της βελτίωσης της ευαισθητοποίησης και της αποτελεσματικής διαχείρισης του εγκεφαλικού επεισοδίου, επιβιώνει περίπου

το 80% των ασθενών. Μεταξύ των επιζώντων, σχεδόν το 50% ζει με μακροχρόνιες αναπηρίες και, κατά συνέπεια, επηρεάζεται σημαντικά η ποιότητα ζωής τους. Το συνολικό οικονομικό βάρος του εγκεφαλικού επεισοδίου παγκοσμίως υπολογίστηκε σε 891 δισ. δολ. (στοιχεία 2017). Άλλη έρευνα, σε 32 ευρωπαϊκές χώρες, το 2017, υπολόγισε το συνολικό κόστος του εγκεφαλικού επεισοδίου σε 60 δισ. ευρώ. Μάλιστα, προβλέπεται ότι μπορεί να αυξηθεί σε 75 δισ. ευρώ έως το 2030 και 86 δισ. ευρώ έως το 2040.

Εκτιμήσεις για την Ελλάδα Οι τελευταίες επιδημιολογικές μελέτες για την Ελλάδα δείχνουν υψηλή συχνότητα εγκεφαλικών επεισοδίων, με το ποσοστό θνησιμότητας 28 ημερών να ξεπερνά το 20%. Επιπλέον, η εφαρμογή νέων θεραπειών επαναγγείωσης για τα ισχαιμικά εγκεφαλικά παραμένει σε χαμηλά επίπεδα σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες (4,24% για θρομβόλυση και 0,35% για μηχανική θρομβεκτομή). Αρκετές ελληνικές μελέτες έχουν υπολογίσει το άμεσο ιατρικό κόστος του εγκεφαλικού επεισοδίου, εστιάζοντας κυρίως στην οξεία νοσηλεία. Ωστόσο, καμία μελέτη δεν έχει υπολογίσει συνολικά την επιβάρυνση του εγκεφαλικού σε όλο τον κύκλο περίθαλψης χρησιμοποιώντας δεδομένα πραγματικού κόσμου στην Ελλάδα. Έτσι, ο πρωταρχικός στόχος αυτής της μελέτης ήταν να μετρήσει το κόστος ενός έτους του εγκεφαλικού στην Ελλάδα (περιλαμβανομένων και του άμεσου ιατρικού κόστους, της απώλειας παραγωγικότητας και του άτυπου κόστους φροντίδας), χρησιμοποιώντας μια προσέγγιση από κάτω προς τα πάνω, με δεδομένα πραγματικού κόσμου, και ο δευτερεύων ο υπολογισμός του κόστους ανά Ποιοτικά Προσαρμοσμένα Έτη Ζωής (QALYs).

Πάνω από το 58% των ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων συμβαίνουν σε άτομα ηλικίας κάτω των 70 ετών κάθε χρόνο, αυξάνοντας περαιτέρω τον κοινωνικό τους αντίκτυπο.

Η έρευνα Ο πληθυσμός της μελέτης προήλθε από το έργο «Βελτίωση της Φροντίδας για το Εγκεφαλικό Επεισόδιο στην Ελλάδα με όρους διαχείρισης, κόστους και αποτελεσμάτων υγείας-SUN4Patients», που καταχωρήθηκε στο ClinicalTrials.gov (NCT04109612). Η μελέτη SUN4P ήταν μια προοπτική πολυκεντρική μελέτη κοόρτης ασθενών με πρώτο οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο, τόσο αιμορραγικό όσο και ισχαιμικό. Οι ασθενείς αυτοί εισήχθησαν εντός 48 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων σε 9 δημόσια νοσοκομεία. Η μελέτη πραγμα-

ΕΡΕΥΝΑ

Σχεδόν το 50% ζει με μακροχρόνιες αναπηρίες και, κατά συνέπεια, επηρεάζεται σημαντικά η ποιότητα ζωής του.

τοποιήθηκε από τον Ιούλιο του 2019 έως τον Νοέμβριο του 2021 και όλοι οι ασθενείς καλύπτονταν από κοινωνική ασφάλιση. Καταγράφηκαν αναλυτικά δεδομένα για κάθε ασθενή, από την εισαγωγή έως και τρεις μήνες μετά την έξοδο. Αυτά τα δεδομένα περιλάμβαναν δημογραφικά στοιχεία, κλινικά χαρακτηριστικά, διαγνωστικές έρευνες, ιατρική θεραπεία, αποτελέσματα και χρήση πόρων. Επιπλέον, μια υποομάδα από τους 300 ασθενείς που εντάχθηκαν πρώτοι παρακολουθήθηκε για έναν χρόνο, για τη λήψη δεδομένων σχετικά με τις μετανοσοκομειακές ανάγκες υγείας, τη χρήση των υπηρεσιών υγείας (π.χ. φαρμακευτική αγωγή, αποκατάσταση και επισκέψεις εξωτερικών ασθενών), την απώλεια παραγωγικότητας και την ανάγκη για κατ’ οίκον φροντίδα, που παρέχεται τόσο από μισθωτούς επαγγελματίες υγείας όσο και από μέλη της οικογένειας. Το μέσο κόστος (άμεσο και έμμεσο) υπολογίστηκε με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα στη χώρα για το εγκεφαλικό επεισόδιο, για την εκτίμηση της εθνικής ετήσιας επιβάρυνσης που σχετίζεται με το εγκεφαλικό επεισόδιο. Το κόστος πόρων υγειονομικής περίθαλψης για τους συμμετέχοντες χορηγήθηκε απευθείας από τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υγείας (ΕΟΠΥΥ), κατόπιν συμφωνίας με τον ΕΟΠΥΥ.

Ευρήματα  Η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών (84,6%) είχε ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο και ήταν άνω των 75 ετών, κατά μέσο όρο.

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

Η ανάλυσή έδειξε ότι, τόσο για το αιμορραγικό όσο και για το ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, η ενδονοσοκομειακή περίθαλψη ήταν ο κύριος παράγοντας κόστους. Τ ο μέσο κόστος άμεσης υγειονομικής περίθαλψης του αιμορραγικού εγκεφαλικού βρέθηκε κατά 32% υψηλότερο σε σύγκριση με το ισχαιμικό εγκεφαλικό (μέσο κόστος υγειονομικής περίθαλψης) (p < 0,05). Αυτή η διαφορά μπορεί να αποδοθεί στις αυξημένες ανάγκες υγειονομικής περίθαλψης των ασθενών με αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο, που απαιτούν μακροπρόθεσμες και πιο εντατικές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης. Μ ε βάση τα 32.000 κρούσματα εγκεφαλικού στους Έλληνες το 2021, η βραχυπρόθεσμη (ενός έτους) επιβάρυνση της ασθένειας υπολογίστηκε σε 343,1 εκατ. ευρώ. (10.722 ευρώ/ασθενή). Αυτό ισοδυναμεί με ένα μέσο κόστος ενός έτους 23.308 EUR ανά QALY. Α πό τα 343,1 εκατ. ευρώ για τη συνολική επιβάρυνση των εγκεφαλικών, περισσότερο από το 53% αποδόθηκε σε άμεσο κόστος υγειονομικής περίθαλψης (182,9 εκατ. ευρώ), που αντιπροσωπεύει το 1,1% των τρεχουσών δαπανών για την υγεία το 2021. Σ υνολικά, οι απώλειες παραγωγικότητας υπολογίστηκαν σε 160,2 εκατ. ευρώ. Οι μέσες απώλειες παραγωγικότητας υπολογίστηκαν σε 116 εργάσιμες ημέρες, με 55,1 ημέρες να χάνονται λόγω πρόωρης συνταξιοδότησης και απουσίας από την εργασία, 18,5 ημέρες λόγω θνησιμότητας και 42,4 ημέρες λόγω άτυπης φροντίδας από μέλη της οικογένειας.

Σε σχέση με την κατ’ οίκον φροντίδα, με βάση τα αποτελέσματα των συνεντεύξεων που διεξήχθησαν στο σημείο της παρακολούθησης ενός έτους (n = 324), περίπου το 7% των επιζώντων μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο δήλωσαν ότι χρειάζονται αμειβόμενο φροντιστή, για περίοδο 6,3 μήνες μετά την απόλυση, με μέσο μηνιαίο μισθό 544 ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συντριπτική πλειοψηφία των αμειβόμενων φροντιστών ήταν μετανάστες (83,3%) χωρίς καμία εκπαίδευση στην κατ’ οίκον φροντίδα ασθενών με εγκεφαλικό. Αξίζει επίσης να τονιστεί ότι οι δαπάνες που σχετίζονται με την κατ’ οίκον φροντίδα χρηματοδοτήθηκαν εξολοκλήρου με πληρωμές από την τσέπη των ασθενών (6,1 εκατ. ευρώ συνολικά). Σχεδόν το 25% των επιζώντων στο σημείο της παρακολούθησης ενός έτους ανέφεραν ότι έλαβαν υποστήριξη από έναν άτυπο φροντιστή που είχε μέση ηλικία 60,32 ετών. Οι σύζυγοι των ασθενών αποτελούσαν την πλειοψηφία (68%) των άτυπων φροντιστών, με το 80% να είναι παντρεμένοι και πάνω από τους μισούς (57%) να είναι επαγγελματικά ενεργοί. Οι υπολογισμοί έδειξαν ότι σχεδόν το ένα τρίτο της συνολικής απώλειας παραγωγικότητας αποτελούνταν από άτυπες (μη αμειβόμενες) δαπάνες περίθαλψης (δηλαδή περίπου 50 εκατ. ευρώ, που αντιπροσωπεύουν το 14,5% του συνολικού φόρτου εγκεφαλικού), που βαρύνουν τα μέλη της οικογένειας. Η αυξημένη επιβάρυνση των μελών της οικογένειας κατά τη φροντίδα ενός ασθενούς με εγκεφαλικό μπορεί να αποδοθεί σε διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων της σπανιότητας των γηροκομείων, του ανεπαρκούς αριθμού κέντρων αποκατάστασης και των περιορισμένων προγραμμάτων υποστήριξης για φροντίδα στο σπίτι.

Κενά στη φροντίδα Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν πιθανά κενά στην παροχή βέλτιστης φροντίδας για εγκεφαλικά επεισόδια στο ελληνικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης. Επίσης, υπογραμμίζουν τις προκλήσεις στη φροντίδα του εγκεφαλικού στην Ελλάδα. Μόνο μια μειοψηφία ασθενών (14%) είχε την ευκαιρία να εισαχθεί σε εξειδικευμένη Μονάδα Οξέος Εγκεφαλικού Επεισοδίου (ASU), λόγω της περιορισμένης διαθεσιμότητας τέτοιων μονάδων στη χώρα (0,6/εκατομμύριο πληθυσμό έναντι >2/ εκατομμύριο πληθυσμό στις περισσότε-

Καταγράφηκαν χαμηλά ποσοστά χορήγησης θρομβόλυσης, 4,6% (στη μελέτη μας), έναντι του 7,3% του μέσου ευρωπαϊκού ποσοστού.

ρες ευρωπαϊκές χώρες). Επιπλέον, παρατηρήσαμε σχετικά χαμηλά ποσοστά χορήγησης θρομβόλυσης, 4,6% (στη μελέτη μας) έναντι 7,3% του μέσου ευρωπαϊκού ποσοστού, που θα μπορούσαν να αποδοθούν σε καθυστερήσεις από την έναρξη του εγκεφαλικού έως την πρώτη σάρωση, ιδιαίτερα αυξημένες κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, όταν η μελέτη μας διεξήχθη σχεδόν ταυτόχρονα. Η ανάλυσή αποκάλυψε επίσης κενά στη φροντίδα αποκατάστασης. Μόνο το ένα τρίτο των ασθενών συμμετείχε σε πρόγραμμα πρώιμης αποκατάστασης κατά τη διάρκεια της νοσηλείας και περίπου το 13% των επιζώντων εισήχθησαν σε κέντρο αποκατάστασης μετά την έξοδο. Η μη βέλτιστη περίθαλψη αποκατάστασης θα μπορούσε πιθανώς να αποδοθεί σε ανεπαρκή χρηματοδότηση, καθώς λιγότερο από το 1% της Τρέχουσας Δαπάνης Υγείας (CHE) στην Ελλάδα αφορά την περίθαλψη αποκατάστασης, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες κυμαίνεται από 2% έως 5% της CHE. Οι ερευνητές επισημαίνουν: «Τα αποτελέσματα της μελέτης μας αναδεικνύουν την αναγκαιότητα αναδιοργάνωσης της φροντίδας για εγκεφαλικά επεισόδια στην Ελλάδα, με την πλήρη εφαρμογή ολοκληρωμένων υπηρεσιών συνεχούς εγκεφαλικού για την επίτευξη βελτιωμένων αποτελεσμάτων και συνεπώς αυξημένης αξίας φροντίδας». Και καταλήγουν: «Αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν την επιτακτική ανάγκη για τους ενδιαφερόμενους φορείς και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να επανεξετάσουν την οργάνωση της φροντίδας του εγκεφαλικού στην Ελλάδα. Τονίζουν τη σημασία της προώθησης παρεμβάσεων που έχουν αποδειχθεί οικονομικά αποδοτικές, όπως η αύξηση του ποσοστού θρομβόλυσης, η ενίσχυση της δημόσιας χρηματοδότησης για την αποκατάσταση και η εφαρμογή οργανωμένων προγραμμάτων για την ανακούφιση του φόρτου των μελών της οικογένειας». •••

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Με ένα ισχυρό και αναπτυσσόμενο χαρτοφυλάκιο προϊόντων

Sobi: Μεταμορφώνουμε τη ζωή των ανθρώπων με σπάνια νοσήματα Η Sobi συνεχίζει να χαρίζει «σπάνια δύναμη» σε «σπάνιους ανθρώπους»

Περίπου 7.500 ασθενείς έχουν πρόσβαση στις θεραπευτικές επιλογές που προσφέρει η Sobi σε περισσότερες από 70 χώρες παγκοσμίως.

βιοφαρμακευτική εταιρεία εξειδικευμένης φροντίδας SobiΤΜ, με επίκεντρο την ανάπτυξη και διάθεση καινοτόμων θεραπειών στους τομείς της αιματολογίας, της ανοσολογίας και της εξειδικευμένης φροντίδας, μεταμορφώνει τη ζωή των ανθρώπων που ζουν με μια σπάνια νόσο. Ως πρωτοπόρος εταιρεία στον τομέα της αιματολογίας, επεκτείνει και αναπτύσσει συνεχώς το χαρτοφυλάκιο των θεραπειών της για την αιμορροφιλία Α & Β, αλλά και για άλλες ασθένειες, όπως η Αυτοάνοση Θρομβοπενία (ITP) και η Παροξυσμική Νυχτερινή Αιμοσφαιρινουρία (PNH), όπου, μέσω των καινοτόμων θεραπευτικών λύσεων που παρέχει, συμβάλλει αποτελεσματικά στη βελτίωση της ζωής χιλιάδων συνανθρώπων μας. Στον τομέα της ανοσολογίας, το χαρτοφυλάκιο της Sobi περιλαμβάνει προϊόντα που ανταποκρίνονται σε σημαντικές ακάλυπτες θεραπευτικές ανάγκες, με θεραπείες που αντιμετωπίζουν σοβαρές παθήσεις, ενώ στον τομέα της εξειδικευμένης φροντίδας επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση γενετικών και μεταβολικών νοσημάτων. Η Sobi, έχοντας πάντα στο επίκεντρο τους ασθενείς, έχει φυσική παρουσία σε περισσότερες από 30 χώρες. Το περασμένο έτος, περίπου 75.000 ασθενείς είχαν πρόσβαση στις θεραπείες που προσφέρει σε περισ-

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

σότερες από 70 χώρες σε όλο τον κόσμο. Το 2022 έκλεισε με θετικό πρόσημο, επιβεβαιώνοντας την αναπτυξιακή πορεία της εταιρείας. Τα συνολικά της έσοδα παγκοσμίως ανήλθαν στα 18.790 εκατ. SEK, ενώ για το 2023 προβλέπεται περαιτέρω αύξηση. Το 12% των εσόδων της διατέθηκε για επενδύσεις σε R&D (Research and Development), με στόχο την ανάπτυξη νέων καινοτόμων θεραπευτικών λύσεων και την επέκταση του χαρτοφυλακίου της. Το 58% των εσόδων της εταιρείας προέρχεται από τον τομέα της αιματολογίας, το 36% από τον τομέα της ανοσολογίας, ενώ το 6% από τον τομέα της εξειδικευμένης φροντίδας. Η εταιρεία θα συνεχίσει με την ίδια προσήλωση την ανάπτυξη καινοτόμων θεραπειών για την κάλυψη ανεκπλήρωτων θεραπευτικών αναγκών, που θα συμβάλλουν ουσιαστικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής χιλιάδων ανθρώπων που ζουν με μια σπάνια πάθηση. Το ανθρώπινο δυναμικό της Sobi ανέρχεται σε 1.800 άτομα στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική, τη Μέση Ανατολή, την Ασία και τη Βόρεια Αφρική. Η εταιρεία επενδύει στο ανθρώπινο δυναμικό της παρέχοντας ευκαιρίες για περαιτέρω εξέλιξη και ανάπτυξη των ταλέντων και των δεξιοτήτων του. Επιπλέον, μέσω της εφαρμογής καινοτόμων πρακτικών, η Sobi στοχεύει στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας για την εταιρεία, τους εργαζόμενους, την επιστημονική κοινότητα και την κοινωνία. Φέτος, η Sobi συμπλήρωσε 6 χρόνια δυναμικής παρουσίας στην Ελλάδα. Με στόχο την ενημέρωση του κοινού, η Sobi Ελλάδας ανανέωσε πρόσφατα την ιστοσελίδα της, https://www.sobi.com/greece/el, δίνοντας έμφαση στην εύκολη και γρήγορη πλοήγηση, από οποιαδήποτε συσκευή. Τώρα, οι επισκέπτες μπορούν να περιηγηθούν καλύτερα και να αναζητήσουν τις πληροφορίες που χρειάζονται σχετικά με την εταιρεία και τους θεραπευτικούς τομείς στους οποίους εστιάζει. •••

CMY

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Τι συζητήθηκε στο 6ο Επιστημονικό Συνέδριο για το θέμα, που έγινε στην Αθήνα

Κάπνισμα: Νεότερα δεδομένα για τη μείωση της βλάβης Παρά τις απαγορεύσεις, ο αριθμός των καπνιστών συνεχίζει να αυξάνεται παγκοσμίως

τις 25-26 Σεπτεμβρίου, πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το 6ο Επιστημονικό Συνέδριο για τη Μείωση της Βλάβης από το Κάπνισμα, με τη συμμετοχή 250 επιστημόνων από όλο τον κόσμο. Κύριος στόχος του φετινού συνεδρίου ήταν να προσδιορίσει διεξοδικότερα τι χρειάζεται ώστε να αναδειχθούν τα οφέλη από τη στρατηγική μείωσης της βλάβης. Στο συνέδριο παρουσιάστηκαν τα νεότερα ερευνητικά δεδομένα και αναπτύχθηκε εποικοδομητικός διάλογος, με στόχο την ανεύρεση μιας καλύτερης προσέγγισης για την αντιμετώπιση της επιβάρυνσης που προκαλεί παγκοσμίως το κάπνισμα. Όπως ανέφερε ο καθηγητής Ιγνάτιος Οικονομίδης, πρόεδρος της SCOHRE, «παρά το γεγονός ότι ο επιπολασμός του καπνίσματος παρουσιάζει σταθερή μείωση, ο συνολικός αριθμός των καπνιστών έχει αυξηθεί παγκοσμίως, λόγω της αύξησης των πληθυσμών. Καθώς τα νέα καπνικά προϊόντα παρουσιάζουν χαμηλότερες εκπομπές τοξικών ουσιών σε σύγκριση με τα συμβατικά τσιγάρα, παρουσιάζεται ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη μείωση της βλά-

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

βης από το κάπνισμα ως μιας στρατηγικής που μπορεί να μειώσει τις ιδιαίτερα επιζήμιες συνέπειες του καπνίσματος. Εντούτοις, απαιτούνται περισσότερα δεδομένα προκειμένου οι πολιτικοί και οι ρυθμιστικές αρχές δημόσιας υγείας να είναι σε θέση να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις. Συνεπώς, στόχος του 6th Summit είναι να προσφέρει τη δυνατότητα σε επιστήμονες από διαφορετικές χώρες του κόσμου να παρουσιάσουν, να συζητήσουν και να θέσουν υπό αμφισβήτηση τα πρόσφατα δεδομένα, αλλά και να δημιουργήσει έναν χώρο όπου ρυθμιστικές αρχές και υπεύθυνοι χάραξης πολιτικών θα έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν με την επιστημονική και ιατρική κοινότητα σχετικά με τα επόμενά τους βήματα για δράσεις “Για έναν κόσμο χωρίς κάπνισμα” (“For a Smoke-Free World”)». Ο καθηγητής Giuseppe Biondi Zoccai, Associate Professor in Cardiology, Sapienza University of Rome, Italy, ανέφερε πως «αν και το μεγάλο εύρος προϊόντων ηλεκτρονικών τσιγάρων και οι διαφορές μεταξύ τους καθιστούν ιδιαίτερα δύσκολη την εξαγωγή οριστικών συμπερασμάτων σχετικά με τη συνολική επίδραση των προϊόντων αυτών στην υγεία, τα δεδομένα από τις ανασκοπήσεις τύπου “ομπρέλα” δείχνουν ότι η χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων οδηγεί σε αυξημένα ποσοστά διακοπής του καπνίσματος σε σύγκριση με τις θεραπείες υποκατάστασης νικοτίνης (NRT). Επίσης, υπάρχει όφελος από τη χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων που περιέχουν νικοτίνη κατά τη σύγκρισή τους με τις συνήθεις θεραπείες ή καθόλου θεραπεία». Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, επίσης, παρουσίασε η συνεδρία με τίτλο: «Τι χρειάζεται για να αναδείξουμε τα οφέλη της μείωσης της βλάβης στο κάπνισμα;», την οποία συντόνισε ο καρδιολόγος Δημήτρης Ρίχτερ. Ο

τελευταίος επέκρινε την προσέγγιση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που επιμένει δογματικά να αναφέρεται μόνο στη διακοπή του καπνίσματος, παραβλέποντας τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα για τα οφέλη από την πολιτική μείωσης της βλάβης από το κάπνισμα. Ο διαπρεπής Καναδός καθηγητής David T. Sweanor, με μακρά καριέρα διεθνώς στη μάχη κατά του καπνίσματος, μεταξύ άλλων, σημείωσε: «Για να δει κανείς ποιες στρατηγικές χρειαζόμαστε για να αναδείξουμε τα οφέλη από μια πολιτική μείωσης της βλάβης, αρκεί να δούμε την ιστορία της δημόσιας υγείας. Πώς τα καταφέραμε να επιμηκύνουμε τόσο πολύ το προσδόκιμο επιβίωσης τα τελευταία 50 χρόνια; Είναι απλό: βασιστήκαμε στην επιστήμη, στην έρευνα και στη λογική. Εδώ και 50 χρόνια, γνωρίζουμε ότι οι καπνιστές καπνίζουν για να πάρουν νικοτίνη, αλλά πεθαίνουν εξαιτίας του καπνού. Είναι απλό, λοιπόν: αν βρούμε τρόπο να λαμβάνουν τη νικοτίνη χωρίς να παίρνουν τον καπνό, δεν θα είχαμε το πρόβλημα. Είναι ανάγκη να απαλλαγούμε από τα καιόμενα προϊόντα καπνού, όπως τα κοινά τσιγάρα. Αυτή η στρατηγική θα σώσει εκατοντάδες εκατομμύρια ζωές σε όλο τον κόσμο. Έχουμε μια μοναδική ευκαιρία να αλλάξουμε την ιστορία της δημόσιας υγείας. Οι θάνατοι από το κάπνισμα θα συνεχιστούν αν δεν προσφέρουμε στους καπνιστές ελκυστικές εναλλακτικές λύσεις για να παίρνουν τη νικοτίνη. Πρέπει να δώσουμε στους ανθρώπους τη δυνατότητα να κάνουν λιγότερο επιβλαβείς επιλογές για την υγεία τους. Είναι καιρός κυβερνητικοί οργανισμοί να αλλάξουν τρόπο σκέψης και ρότα. Διαφορετικά, οι θάνατοι από το κάπνισμα θα συνεχιστούν αμείωτοι. Για να είμαστε αποτελεσματικοί, ώστε να αλλάξει το σημερινό αδιέξοδο status quo, πρέπει να συγκεντρώσουμε περισσότερα δεδομένα και να τα προβάλουμε όσο μπορούμε περισσότερο. Πριν από 40 χρόνια, συμμετείχα στη διεθνή προσπάθεια για να αποδείξουμε ότι η αύξηση της φορολογίας θα μπορούσε να καταπολεμήσει το κάπνισμα. Παρότι, σήμερα, θεωρείται αποδεκτό από όλους, τότε υπήρχε ισχυρή αντίδραση από πολιτικούς και επιστημονικούς κύκλους. Η λύση ήταν να μαζέψουμε ακράδαντα δεδομένα, που αποδείκνυαν, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι η αύξηση της τιμής των τσιγάρων οδηγούσε σε μείωση της κατανάλωσης των τσιγάρων. Η φορολόγηση των τσιγάρων ήταν

αναμφίβολα το πιο αποτελεσματικό μέτρο καταπολέμησης του καπνίσματος, διεθνώς, μέχρι τη στιγμή που εμφανίστηκαν τα εναλλακτικά προϊόντα καπνού. Υπάρχουν δεδομένα που μπορούν να τεκμηριώσουν την πολιτική μείωσης από το κάπνισμα. Οι κυβερνήσεις και φορείς υγείας έχουν τέτοια δεδομένα. Επίσης, σε χώρες όπως η Σουηδία, η Νορβηγία, η Ισλανδία και η Ιαπωνία, έχουν πια επαρκή δεδομένα. Στην Ιαπωνία έχουν καταγραφεί σημαντικά δεδομένα, τα τελευταία 7 χρόνια, με την είσοδο στην αγορά ενός θερμαινόμενου προϊόντος». Από την Ισπανία, ο χειρουργός ογκολόγος Fernando Bueno ανέφερε: «Φέτος, συμπληρώνονται 20 χρόνια από την αρχική διεθνή σύμβαση κατά του καπνού και, παρά τις προσπάθειες και τη συνεχή αυστηροποίηση της νομοθεσίας, περίπου 1 δισ. άνθρωποι παγκοσμίως συνεχίζουν να καπνίζουν. Είναι ανάγκη, λοιπόν, ο ΠΟΥ να ενσωματώσει καινοτόμες και εναλλακτικές λύσεις για να καταπολεμήσει αποτελεσματικά το κάπνισμα. Η Ισπανία παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς έχει την προεδρία στην ΕΕ και είναι υπεύθυνη για τη σύνταξη της κοινής θέσης της ΕΕ που θα παρουσιαστεί στη σύνοδο. Η πρόληψη και η διακοπή του καπνίσματος παραμένουν σημαντικές. Ωστόσο, δεν είναι τόσο αποτελεσματικές, αφού ο αριθμός των καπνιστών συνεχίζει και αυξάνεται τα τελευταία 20 χρόνια. Πρέπει να παρουσιάσουμε ρεαλιστικές λύσεις στους καπνιστές, για να απαλλαγούν από τη βλαβερή αυτή συνήθεια. Η μείωση της βλάβης μπορεί να είναι ένα συμπληρωματικό εργαλείο. Οι έρευνες δείχνουν ότι μόνο το 35% των καπνιστών διακόπτουν με τις διαθέσιμες μεθόδους και με υψηλά ποσοστά υποτροπής. Οι λύσεις που πρέπει να αναπτύξουμε πρέπει να βασίζονται σε στέρεα

Οι ανασκοπήσεις τύπου «ομπρέλα» δείχνουν ότι η χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων οδηγεί σε αυξημένα ποσοστά διακοπής του καπνίσματος.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Αν ακολουθήσουμε το παράδειγμα της Σουηδίας με το snus, είναι δυνατό σε ετήσια βάση να σωθούν 2.800.000 ζωές στην Ευρώπη.

επιστημονικά δεδομένα, αποφεύγοντας δογματισμούς και συναισθηματισμούς. Πρέπει να παραδειγματιστούμε από χώρες όπως η Σουηδία, η οποία κατάφερε να μειώσει τον αριθμό των καπνιστών στο 5,6%, που είναι το χαμηλότερο στην Ευρώπη. Ακόμη, υπήρξε μείωση κατά 41% στα περιστατικά καρκίνου και 38% των θανάτων που σχετίζονται με καρκίνο. Η Σουηδία τα κατάφερε αξιοποιώντας κατάλληλα ένα εναλλακτικό καπνικό προϊόν, το snus. Στη Βρετανία, χάρη στην υιοθέτηση πολιτικών υπέρ των εναλλακτικών προϊόντων καπνού, υπήρξε μείωση κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες στο ποσοστό του πληθυσμού που καπνίζει (έχει μειωθεί στο 12%). Ο ΠΟΥ εστιάζει στο άτμισμα, ενώ στο επίκεντρο των προσπαθειών μας πρέπει να βρίσκονται τα καιόμενα προϊόντα, όπως τα κοινά τσιγάρα. Είναι λάθος να εστιάζουμε στα εναλλακτικά προϊόντα, ενώ τα κοινά τσιγάρα είναι ο μεγάλος δολοφόνος, προκαλώντας 8 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως». Ο γνωστός Έλληνας καρδιολόγος και ερευνητής Κωνσταντίνος Φαρσαλινός, μεταξύ άλλων, είπε: «Έφθασε η ώρα να αφήσουμε την επιστήμη να καθοδηγήσει την πολιτική και το ρυθμιστικό πλαίσιο κατά του καπνίσματος. Δυστυχώς, σήμερα, συχνά γίνεται το αντίθετο. Οι πολιτικοί αποφασίζουν ότι κάτι είναι κακό για την υγεία και στη συνέχεια ψάχνουμε να βρούμε δεδομένα για να το υποστηρίξουμε. Βλέπουμε συχνά ακόμη να παρουσιάζονται επιλεκτικά δεδομένα, που υποστηρίζουν την κατεστημένη πολιτική αντίληψη ή να διαστρεβλώνονται καίρια επιστημονικά συμπεράσματα σε βάρος των εναλλακτικών προϊόντων. Για παράδειγμα, οι συστάσεις της ΕΕ συντάχθηκαν από επιστήμονες που δεν έχουν εργαστεί ποτέ πάνω στον καπνό. Δεν είναι τυχαίο ότι όσον αφορά τους καρδιαγγειακούς κινδύνους της νικοτίνης, έγινε επιλεκτική αναφορά κάποιων δεδομένων, χωρίς να υπάρξει αναφορά σε πληθώρα δεδομένων που δείχνουν ότι δεν υπάρχει κίνδυνος, όπως έχουν αποδείξει μελέτες για το snus. Η πιο χαρακτηριστική μεγάλη μελέτη έχει πραγματοποιηθεί από το πανεπιστήμιο Καρολίνσκα, στην οποία έγινε σύγκριση ανάμεσα σε 130.000 χρήστες snus και σε 130.000 μη καπνιστές. Η μελέτη έδει-

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

ξε μηδενικό κίνδυνο για εγκεφαλικό στους χρήστες snus σε σχέση με τους μη καπνιστές. Σήμερα, η Σουηδία είναι η μοναδική χώρα στην ΕΕ και στον κόσμο που έχει πετύχει τον στόχο να καταστεί “Free From Smoke”. Η χώρα έχει, πλέον, το μισό ποσοστό θανάτων από καρδιαγγειακά ή καρκίνο σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης. Έχουμε το πιο καλό παράδειγμα με δεδομένα πραγματικού κόσμου, που αποδεικνύει την αξία της πολιτικής μείωσης της βλάβης και η ΕΕ απαγόρευσε το snus. Πρόκειται για σκάνδαλο στη δημόσια υγεία. Την ώρα που ο Αμερικανικός Οργανισμός Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA) έδωσε έγκριση στο snus, με ισχυρισμό ότι είναι προϊόν μειωμένου κινδύνου. Ο ΠΟΥ και οι αρχές συχνά υποστηρίζουν ότι δεν έχουμε επαρκή δεδομένα για νέα εναλλακτικά προϊόντα και γι’ αυτό πρέπει να τα απαγορεύσουμε. Όμως, αν τα απαγορεύσουμε, τότε πώς θα αποκτήσουμε επαρκή δεδομένα; Πρόκειται για στείρο δογματισμό, που δεν βασίζεται στην επιστήμη». Από την πλευρά του, ο Βρετανός Martin Cullip, γνωστός φιλελεύθερος blogger, επέκρινε κι αυτός τη στάση του ΠΟΥ που δεν δέχεται να ακούσει τις απόψεις των καταναλωτών και επιμένει σε μιαν αδιέξοδη πολιτική κατά των εναλλακτικών προϊόντων καπνού, τα οποία έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη δημόσια υγεία για εκατομμύρια ανθρώπους που συνεχίζουν και καπνίζουν τσιγάρα. Και επεσήμανε: «Δεν ισχύει ότι δεν γνωρίζουμε αρκετά για τα εναλλακτικά προϊόντα. Τα ατμιστικά προϊόντα κυκλοφορούν εδώ και 20 χρόνια και έχουμε στη διάθεσή μας επαρκή δεδομένα για το αν μειώνουν ή όχι τον κίνδυνο για την υγεία. Όμως, ο ΠΟΥ και οι ρυθμιστικές αρχές δείχνουν να κωφεύουν ενώ υπάρχουν πλέον επαρκή επιδημιολογικά δεδομένα από πολλές χώρες, όπως η Σουηδία». Τέλος, ο Heino Stöver, καθηγητής Κοινωνικής Έρευνας Εθισμού στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών της Φραγκφούρτης, στη Γερμανία, μεταξύ άλλων, δήλωσε: «Το 36% του ενήλικου πληθυσμού στη Γερμανία καπνίζει, που είναι από τα υψηλότερα στον Δυτικό Κόσμο. Δεν έχουμε καμία αποτελεσματική πολιτική μείωσης του καπνίσματος. Αν ακολουθήσουμε το παράδειγμα της Σουηδίας με το snus, είναι δυνατό σε ετήσια βάση να σωθούν 2.800.000 ζωές στην Ευρώπη. Όμως, το τραγικό είναι ότι το snus έχει απαγορευτεί στην ΕΕ!». •••

αφιέρωμα

Ογκολογία 28

Ρεπορτάζ Οι θεραπευτικές δυνατότητες στην Ογκολογία βελτιώνονται

Ρεπορτάζ Νέα θεραπεία για τον μεταστατικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα

Ρεπορτάζ Μύθοι και αλήθειες για τη μαστογραφία

Ρεπορτάζ Θρόμβωση και καρκίνος

Ρεπορτάζ Μονάδα Ολοκληρωμένης Υποστήριξης για παιδιά και νικητές του καρκίνου

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Ευρωπαϊκό Συνέδριο Παθολογικής Ογκολογίας (ESMO)

Οι θεραπευτικές δυνατότητες στην Ογκολογία βελτιώνονται Προοπτικές για αύξηση της επιβίωσης και την καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής

Σε μελέτες, η προσθήκη της ανοσοθεραπείας στη χημειοθεραπεία διαπιστώθηκε ότι αυξάνει σε στατιστικά σημαντικό βαθμό την ανταπόκριση των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα.

έες θεραπευτικές δυνατότητες θα υπάρξουν σε μια σειρά νεοπλασιών, σύμφωνα με όσα ανακοινώθηκαν στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Παθολογικής Ογκολογίας (ESMO), που διεξήχθη στη Μαδρίτη. Στο φετινό συνέδριο, θεματικός πυρήνας αποτέλεσε ο καρκίνος του πνεύμονα. Σειρά σημαντικών μελετών παρουσιάστηκε για την αντιμετώπιση της νόσου, αλλά και τη μεταστατική νόσο ασθενών που φέρουν συγκεκριμένες μεταλλάξεις καθώς και άλλους τύπους καρκίνου. Καταρχάς, για τους ασθενείς με μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα και τοπική νόσο που είναι δυνητικά εξαιρέσιμη (στάδια ΙΙ-ΙΙΙΒ) ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα δύο μεγάλων μελετών φάσης ΙΙΙ (ΚΕΥΝΟΤΕ-671 και Checkmate-77T), που εξετάζουν το όφελος της περιεγχειρητικής χορήγησης ανοσοθεραπείας (πεμπρολιζουμάμπης και νιβολουμάμπης αντίστοι-

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

χα) μαζί με προεγχειρητική χημειοθεραπεία σε αυτήν την ομάδα ασθενών. Και στις δύο μελέτες η προσθήκη της ανοσοθεραπείας στη χημειοθεραπεία διαπιστώθηκε ότι αυξάνει σε στατιστικά σημαντικό βαθμό την ανταπόκριση των ασθενών καθώς και τον χρόνο χωρίς υποτροπή της νόσου. Ειδικότερα, στη μελέτη της πεμπρολιζουμάμπης διαπιστώθηκε και όφελος στη συνολική επιβίωση ενώ για τη νιβολουμάμπη τα δεδομένα δεν είναι ακόμη ώριμα. Τα αποτελέσματα αυτά είναι συνηγορητικά στο ότι η περιεγχειρητική χορήγηση ανοσοθεραπείας με τη μορφή αντι-PD1 αντισωμάτων (πεμπρολιζουμάμπη ή νιβολουμάμπη) θα αποτελέσει τη νέα καθιερωμένη θεραπευτική πρακτική σε αυτό το στάδιο της νόσου. Τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν στο συνέδριο παρουσιάζουν περιληπτικά οι γιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής Μιχάλης Λιόντος (επίκουρος καθηγητής), Θεοδώ-

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ ρα Ψαλτοπούλου (καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής), Μαρία Καπαρέλου και Θάνος Δημόπουλος (καθηγητής Θεραπευτικής-Ογκολογίας-Αιματολογίας) και συνοψίζουν τα σημαντικότερα δεδομένα του Συνεδρίου.

Μελέτη ALINA Άξια λόγου είναι η μελέτη ALINA, στην οποία δοκιμάστηκε ο αναστολέας αλεκτινίμπη ως επικουρική αγωγή σε ασθενείς με χειρουργηθέντα μη μικροκυτταρικό καρκίνο πνεύμονα (στάδια ΙΒ-ΙΙΙΑ) που έφεραν αναδιατάξεις στο γονίδιο ALK. Η μελέτη κατέδειξε ότι η εκλεκτική αναστολή του ALK υπερέχει σημαντικά της χημειοθεραπείας, που ήταν η ώς τώρα καθιερωμένη επικουρική αγωγή για αυτούς τους ασθενείς, μειώνοντας τον κίνδυνο υποτροπής της νόσου κατά 75%. Τα δεδομένα αυτά καταδεικνύουν την ανάγκη για μοριακό χαρακτηρισμό της νόσου, ακόμη και των μη μεταστατικών ασθενών.

Για ασθενείς με οδηγές μεταλλάξεις Στο εξής, είναι κατανοητό ότι η εξαρχής χορήγηση μικρομοριακών αναστολέων που στοχεύουν εκλεκτικά αυτές τις μεταλλάξεις παρέχει μεγαλύτερο όφελος επιβίωσης στους ασθενείς έναντι της χορήγησης χημειοθεραπείας. Ήδη, αυτό είχε αποδειχθεί για τους ασθενείς με μεταλλάξεις EGFR και ALK και, μετά τις ανακοινώσεις στο φετινό ESMO, αυτό αναμένεται να ισχύσει και για τους ασθενείς που φέρουν μεταλλάξεις στο γονίδιο RET και στο εξώνιο 20 του EGFR. Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη LIBRETTO-431 αποδεικνύει ότι ο αναστολέας του RET

σελπρεκατινίμπη υπερέχει του συνδυασμού χημειοθεραπείας και ανοσοθεραπείας ως αρχικής αντιμετώπισης της μεταστατικής νόσου των ασθενών που φέρουν αναδιατάξεις του γονίδιου RET. Αντίστοιχα, η μελέτη PAPILLON αποδεικνύει ότι η προσθήκη του αμφιειδικού αντισώματος αμιβαταμάμπη (αντι-EGFR και ΜΕΤ) στη χημειοθεραπεία αποτελεί την καλύτερη θεραπευτική επιλογή για ασθενείς με μεταλλάξεις στο εξώνιο 20 του EGFR.

Αλλαγές Σε επίπεδο αντιμετώπισης των ασθενών με μεταστατικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο πνεύμονα που φέρουν μεταλλάξεις του EGFR, ο τρίτης γενιάς μικρομοριακός αναστολέας οσιμερτινίμπη αποτελεί ώς τώρα την καθιερωμένη αγωγή με σημαντικό όφελος στον χρόνο ώς την υποτροπή της νόσου και τη συνολική επιβίωση. Η μελέτη MARIPOSA απέδειξε ότι ο συνδυασμός της αμιβαταμάμπης (αντι-EGFR και ΜΕΤ αμφιειδικό αντίσωμα) και του EGFR αναστολέα λαζερτινίμπης υπερέχει της οσιμερτινίμπης στον χρόνο ώς την υποτροπή της νόσου. Ο συνδυασμός βέβαια συνδέεται με μεγαλύτερο ποσοστό ανεπιθύμητων ενεργειών και τα αποτελέσματα ασφαλείας αναμένονται με ενδιαφέρον για να καθοριστεί αν και για ποιους ασθενείς μπορεί να αποτελέσει τη νέα καθιερωμένη θεραπευτική επιλογή.

Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας Εδώ και 30 χρόνια, η καθιερωμένη αγωγή της τοπικά προχωρημένης νόσου περιλαμβάνει τη συνδυασμένη ταυτόχρονη

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Ο συνδυασμός της ενφορτουμάμπης βεντοϊτίνης με τον ανοσοθεραπευτικό παράγοντα πεμπρολιζουμάμπη σχεδόν διπλασίασε την επιβίωση των ασθενών έναντι της χρήσης χημειοθεραπείας σε ασθενείς με καρκίνο της ουροδόχου κύστης.

χημειοακτινοθεραπεία με τη χρήση σισπλατίνης. Δύο σημαντικές μελέτες αναμένεται να αλλάξουν την πρακτική: Η πρώτη μελέτη (INTERLACE) δοκίμασε τη χρήση εισαγωγικής χημειοθεραπείας με 6 εβδομαδιαίες εγχύσεις πακλιταξέλης και κραμποπλατίνης πριν από τη χημειοακτινοθεραπεία, αποδεικνύοντας σημαντική αύξηση τόσο στον χρόνο ώς την υποτροπή της νόσου όσο και στη συνολική επιβίωση. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας εμφανίζει ιδιαίτερα υψηλή επίπτωση σε χώρες με χαμηλό βαθμό οικονομικής ανάπτυξης, όπου η πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες είναι περιορισμένη. Επομένως, είναι σημαντικό ότι η μελέτη INTERLACE συμπεριέλαβε ασθενείς από τέτοιες χώρες, καταδεικνύοντας ότι η εισαγωγική θεραπεία είναι εύκολα εφικτή και μπορεί να προσφέρει σημαντικό όφελος επιβίωσης σε πληθυσμούς που πραγματικά έχουν ανάγκη από νέες και απλές θεραπευτικές πρακτικές. Η δεύτερη μελέτη, που αλλάζει τα δεδομένα στον τοπικά προχωρημένο καρκίνο τραχήλου της μήτρας, είναι η KEYNOTEA18, που απέδειξε ότι η προσθήκη του αντι-PD1 αντισώματος πεμπρολιζουμάμπη στη χημειοακτινοθεραπεία και ως ακολούθως θεραπεία συντήρησης αυξάνει σημαντικά τον χρόνο ώς την υποτροπή της νόσου. Παρότι προηγούμενες μελέτες που εξέταζαν τον ρόλο της ανοσοθεραπείας στον τοπικά προχωρημένο καρκίνο τραχήλου της μήτρας δεν είχαν αποδώσει θετικά αποτελέσματα, η ΚΕΥΝΟΤΕ-Α18 θέτει τον συνδυασμό πεμπρολιζουμάμπης και χημειοακτινοθεραπείας ως την προτιμητέα θεραπευτική επιλογή. Για τη συγκεκριμένη μελέτη, η Θεραπευτική Κλινική του ΕΚΠΑ αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα ερευνητικά κέντρα σε παγκόσμιο επίπεδο, προσφέροντας τη δυνατότητα σε αρκετές ασθενείς στην Ελλάδα να λάβουν καινοτόμες θεραπείες.

Νεοπλάσματα του ουροποιογεννητικού συστήματος Για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης ήταν κοινή πεποίθηση ότι η χημειοθεραπεία με βάση τη σισπλατίνη αποτελεί την καλύτερη αρχική θεραπευτική επιλογή για όσους ασθενείς έχουν μεταστατική νόσο. Μια νέα μελέτη, η EV-302/KEYNOTE-A39, έρχεται να «ταράξει τα νερά», αποδεικνύοντας ότι σε αυτούς τους ασθενείς ένας συνδυασμός στοχευουσών θεραπειών υπερέχει κατά πολύ της χημειοθεραπείας.

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

Πιο συγκεκριμένα, ο συνδυασμός της ενφορτουμάμπης βεντοϊτίνης (συζευγμένου με χημειοθεραπεία αντισώματος έναντι της Νεκτίνης-4) με τον ανοσοθεραπευτικό παράγοντα πεμπρολιζουμάμπη σχεδόν διπλασίασε την επιβίωση των ασθενών έναντι της χρήσης χημειοθεραπείας. Είναι δεδομένο ότι ο συνδυασμός αυτός θα αποτελέσει μια νέα θεραπευτική επιλογή για τους ασθενείς με μεταστατικό ουροθηλιακό καρκίνο. Παράλληλα, όμως, θα ανακοινωθεί για τον ίδιο πληθυσμό ασθενών και η μελέτη CheckMate 901, που εξέτασε το όφελος από τον συνδυασμό χημειοθεραπείας με βάση την πλατίνα και ανοσοθεραπείας (νιβολουμάμπη). Για πρώτη φορά ένας τέτοιος συνδυασμός αποδεικνύει όφελος επιβίωσης ως αρχική θεραπεία των ασθενών με μεταστατικό ουροθηλιακό καρκίνο. Επομένως, για ένα νεόπλασμα όπου τα προηγούμενα χρόνια οι θεραπευτικές επιλογές περιορίζονταν στη χημειοθεραπεία, πλέον υπάρχουν εναλλακτικές θεραπευτικές δυνατότητες, και παράγοντες όπως αναδυόμενοι βιοδείκτες και το προφίλ ασφαλείας των φαρμάκων θα καθορίσουν τη βέλτιστη αντιμετώπιση των ασθενών.

Καρκίνος του προστάτη Διάφορες θεραπευτικές επιλογές έχουν αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια για τους ασθενείς με μεταστατική ευνουχοάντοχη νόσο. Μεταξύ αυτών, η θεραπεία με το ραδιοφάρμακο Lu177-PSMA, που στοχεύει τα καρκινικά κύτταρα του προστάτη που εκφράζουν ισχυρά τη διαμεμβρανική πρωτεΐνη PSMA, έχει πάρει ήδη έγκριση για ασθενείς που έχουν λάβει και νεότερα ορμονικά φάρμακα και χημειοθεραπεία. Η μελέτη PSMAfore αποδεικνύει όμως ότι η στόχευση του PSMA έχει τεθεί σε πιο πρώιμα στάδια της νόσου. Συγκεκριμένα, σε ασθενείς που είχαν θετική έκφραση PSMA με βάση το διαγνωστικό PSMA PET/CT και είχαν υποτροπιάσει μετά από χρήση νεότερου ορμονικού φαρμάκου, το Lu-PSMA μείωσε κατά 60% την πιθανότητα υποτροπής έναντι της χρήσης εναλλακτικής ορμονικής θεραπείας. Μάλιστα, σε αυτόν τον πληθυσμό των ασθενών, οι ανεπιθύμητες ενέργειες από τη θεραπεία ήταν σε χαμηλό ποσοστό. Τα μηνύματα, λοιπόν, που έρχονται από το Ευρωπαϊκό Συνέδριο Ογκολογίας είναι αισιόδοξα. Οι θεραπευτικές δυνατότητες στην Ογκολογία βελτιώνονται διαρκώς, με στόχο όχι μόνο την αύξηση της επιβίωσης των ασθενών, αλλά και τη διασφάλιση της βέλτιστης δυνατής ποιότητας ζωής.•••

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ

Μαζί,

πετυχαίνουμε το ακατόρθωτο.

GR-NPD-0007 GR-NPD-0007

Από Από την την έρευνα έρευνα έως έως τη τη θεραπεία, θεραπεία, δημιουργώντας δημιουργώντας έναν έναν καλύτερο, καλύτερο, υγιέστερο υγιέστερο κόσμο. κόσμο.

Η Gilead Sciences είναι μια πρωτοπόρος εταιρεία Η Gilead Sciences είναι μια πρωτοπόρος εταιρεία βιοτεχνολογίας που ερευνά και αναπτύσσει καινοτόμες βιοτεχνολογίας που ερευνά και αναπτύσσει καινοτόμες θεραπείες σε τομείς που υπάρχουν σημαντικά θεραπευτικά θεραπείες σε τομείς που υπάρχουν σημαντικά θεραπευτικά κενά. κενά. Πρωταρχικός σκοπός μας είναι να βοηθήσουμε τους Πρωταρχικός σκοπός μας είναι να βοηθήσουμε τους ασθενείς που πάσχουν από νόσους απειλητικές για τη ζωή. ασθενείς που πάσχουν από νόσους απειλητικές για τη ζωή. Οραματιζόμαστε έναν καλύτερο και πιο υγιή κόσμο για όλους και Οραματιζόμαστε έναν καλύτερο και πιο υγιή κόσμο για όλους και αυτό αποτελεί την κινητήριο δύναμή μας. Χάρη στις καινοτόμες αυτό αποτελεί την κινητήριο δύναμή μας. Χάρη στις καινοτόμες θεραπείες μας, εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν, θεραπείες μας, εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν, απολαμβάνοντας καλύτερη υγεία και ποιότητα ζωής. απολαμβάνοντας καλύτερη υγεία και ποιότητα ζωής. Οι θεραπευτικοί τομείς που εστιάζουμε περιλαμβάνουν την HIV Οι θεραπευτικοί τομείς που εστιάζουμε περιλαμβάνουν την HIV λοίμωξη και τις Ιογενείς Ηπατίτιδες, την COVID-19, καθώς και λοίμωξη και τις Ιογενείς Ηπατίτιδες, την COVID-19, καθώς και τον τομέα της Ογκολογίας. τον τομέα της Ογκολογίας. Θα συνεχίσουμε να επενδύουμε στην επιστήμη και την έρευνα, Θα συνεχίσουμε να επενδύουμε στην επιστήμη και την έρευνα, να παρέχουμε θεραπευτικές επιλογές στους ασθενείς και να να παρέχουμε θεραπευτικές επιλογές στους ασθενείς και να αντιμετωπίζουμε τις μεγάλες, σύγχρονες προκλήσεις δημόσιας αντιμετωπίζουμε τις μεγάλες, σύγχρονες προκλήσεις δημόσιας υγείας προς όφελος των επόμενων γενεών. υγείας προς όφελος των επόμενων γενεών. Η Gilead Sciences ιδρύθηκε το 1987 στο Foster City της Η Gilead Sciences ιδρύθηκε το 1987 στο Foster City της Καλιφόρνια των ΗΠΑ και απασχολεί περισσότερους από 15.000 Καλιφόρνια των ΗΠΑ και απασχολεί περισσότερους από 15.000 υπαλλήλους. Στη χώρα μας η εταιρεία δραστηριοποιείται από το υπαλλήλους. Στη χώρα μας η εταιρεία δραστηριοποιείται από το 2001 και διαθέτει πρωτότυπα σκευάσματα για την αντιμετώπιση 2001 και διαθέτει πρωτότυπα σκευάσματα για την αντιμετώπιση του HIV/AIDS, των Ηπατιτίδων Β, D και C, των Αιματολογικών/ του HIV/AIDS, των Ηπατιτίδων Β, D και C, των Αιματολογικών/ Ογκολογικών Παθήσεων, της Covid-19, των Σοβαρών Ογκολογικών Παθήσεων, της Covid-19, των Σοβαρών Συστηματικών Μυκητιάσεων καθώς και της Κυστικής Ίνωσης. Συστηματικών Μυκητιάσεων καθώς και της Κυστικής Ίνωσης. Σήμερα, στη Gilead Sciences Ελλάδος απασχολούνται 55 Σήμερα, στη Gilead Sciences Ελλάδος απασχολούνται 55 άτομα που εστιάζουν σε ιατρικές, κανονιστικές και εμπορικές άτομα που εστιάζουν σε ιατρικές, κανονιστικές και εμπορικές δραστηριότητες. δραστηριότητες.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Θετική γνωμοδότηση για την Bristol Myers Squibb

Νέα θεραπεία για τον μεταστατικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα Η μελέτη Φάσης 3 CheckMate-9LA έδειξε σημαντικά βελτιωμένη συνολική επιβίωση σε ασθενείς

Μέχρι σήμερα, η συνδυαστική θεραπεία nivolumab και ipilimumab με δύο κύκλους χημειοθεραπείας έχει εγκριθεί σε 9 χώρες.

Bristol Myers Squibb ανακοίνωσε ότι έλαβε θετική γνωμοδότηση από την Επιτροπή Φαρμακευτικών Προϊόντων για Ανθρώπινη Χρήση (CHMP) για την έγκριση της θεραπείας nivolumab με ipilimumab σε συνδυασμό με 2 κύκλους χημειοθεραπείας ως πρώτης γραμμής θεραπεία για τον μεταστατικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (NSCLC). Η έγκριση αφορά ενήλικες των οποίων οι όγκοι δεν φέρουν μετάλλαξη ευαισθητοποίησης EGFR ή μετατόπιση ALK. Βασίζεται σε αποτελέσματα από τη μελέτη Φάσης 3 CheckMate-9LA, η οποία έδειξε σημαντικά βελτιωμένη συνολική επιβίωση σε ασθενείς με μη προθεραπευμένο μεταστατικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα. Ειδικότερα, παρατηρήθηκε κλινικό όφελος με τη θεραπεία nivolumab με ipilimumab σε συνδυασμό με περιορισμένης διάρκειας χημειοθεραπεία έναντι της χημειοθεραπείας, ανεξαρτήτως έκφρασης του PD-L1 και ιστολογικής κατάστασης. Το προφίλ ασφάλειας της θεραπείας nivolumab με ipilimumab, σε συνδυασμό με δύο κύκλους χημειοθεραπείας, ήταν αντίστοιχο με το γνωστό προφίλ ασφάλειας της ανοσοθεραπείας και της χημειοθεραπείας στη θεραπεία πρώτης γραμμής του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα (NSCLC). Τα πλήρη δεδομένα από τη μελέτη CheckMate-9LA ανακοινώθηκαν στο πλαίσιο του Συνεδρίου της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας του 2020 (ASCO20). Μέχρι σήμερα, η συνδυαστική θεραπεία nivolumab και ipilimumab με δύο κύκλους χημειοθεραπείας έχει εγκριθεί σε 9 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, για την πρώτης γραμμής θεραπεία ασθενών

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

με μεταστατικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα. Η αναμενόμενη έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα σηματοδοτήσει την τρίτη ένδειξη για συνδυασμούς που βασίζονται στη συνδυαστική θεραπεία nivolumab με ipilimumab στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά τις προηγούμενες εγκρίσεις για το μεταστατικό μελάνωμα και το προχωρημένο νεφροκυτταρικό καρκίνωμα. «Η θετική γνωμοδότηση αντικατοπτρίζει τη δυνατότητα που διαθέτει η θεραπεία nivolumab με ipilimumab σε συνδυασμό με δύο κύκλους χημειοθεραπείας να παρατείνει τη ζωή των ασθενών σε όλες τις υποομάδες του μεταστατικού μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα, ο οποίος αποτελεί έναν εξουθενωτικό τύπο καρκίνου, όπου συνεχίζει να υφίσταται ανεκπλήρωτη ιατρική ανάγκη» δήλωσε ο Abderrahim Oukessou, αντιπρόεδρος Ανάπτυξης του Τμήματος Καρκίνου του Θώρακα της Bristol Myers Squibb.

Η μελέτη CheckMate-9LA Αποτελεί μια ανοικτή, πολυκεντρική τυχαιοποιημένη μελέτη Φάσης 3 για την αξιολόγηση της θεραπείας nivolumab (360 mg κάθε τρεις εβδομάδες [Q3W]) με ipilimumab (1 mg/kg κάθε έξι εβδομάδες [Q6W]) σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία (δύο κύκλοι) ανάλογα με τον ιστολογικό τύπο, σε σύγκριση με λήψη χημειοθεραπείας μόνο (έως και τέσσερις κύκλοι θεραπείας, ακολουθούμενοι από προαιρετική θεραπεία συντήρησης με pemetrexed, εφόσον κριθεί κατάλληλη), ως θεραπεία πρώτης γραμμής σε ασθενείς με μεταστατικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (NSCLC), ανεξαρτήτως έκφρασης του PD-L1 και της ιστολογικής κατάστασης. Οι ασθενείς στο πειραματικό σκέλος (n=361)

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ έλαβαν θεραπεία για χρονικό διάστημα έως και δύο έτη ή έως την εμφάνιση προόδου της νόσου ή μη αποδεκτής τοξικότητας. Οι ασθενείς στο σκέλος ελέγχου (n=358) έλαβαν έως και τέσσερις κύκλους χημειοθεραπείας και προαιρετικής θεραπείας συντήρησης με pemetrexed (εφόσον κρίθηκε κατάλληλη) έως την εμφάνιση προόδου της νόσου ή τοξικότητας. Το κύριο καταληκτικό σημείο της μελέτης ήταν η συνολική επιβίωση (OS) στον πληθυσμό o οποίος συμπεριλήφθηκε για θεραπεία. Δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία αποτέλεσαν η επιβίωση χωρίς πρόοδο της νόσου (PFS) και το ποσοστό συνολικής ανταπόκρισης (ORR), όπως αξιολογήθηκαν από ανεξάρτητη επιτροπή. Διερευνητικές αναλύσεις από τη μελέτη αξιολόγησαν τα μέτρα αποτελεσματικότητας σύμφωνα με βιοδείκτες.

Ο καρκίνος του πνεύμονα Ο καρκίνος του πνεύμονα παραμένει η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως, παρά την πρόοδο της Ιατρικής. Οι δύο κύριοι τύποι καρκίνου του πνεύμονα είναι ο μη μικροκυτταρικός και ο μικροκυτταρικός. Ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (NSCLC) είναι ένας από τους πιο συχνούς τύπους καρκίνου του πνεύμονα και αντιπροσωπεύει έως και το 84% των διαγνώσεων. Τα ποσοστά επιβίωσης ποικίλλουν ανάλογα με το στάδιο και τον τύπο του καρκίνου τη χρονική στιγμή της διάγνωσης. Στους ασθενείς με διάγνωση μεταστατικού καρκίνου του πνεύμονα, το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης είναι περίπου 6%.

Το nivolumab

το nivolumab είναι εγκεκριμένο σε περισσότερες από 65 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Κίνας και της Ιαπωνίας. Τον Οκτώβριο του 2015, το συνδυαστικό σχήμα nivolumab με ipilimumab της εταιρείας αποτέλεσε τον πρώτο συνδυασμό στην Ανοσο-ογκολογία που έλαβε κανονιστική έγκριση για την αντιμετώπιση του μεταστατικού μελανώματος, και αυτή τη στιγμή διαθέτει έγκριση σε περισσότερες από 50 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το ipilimumab Είναι ένα ανασυνδυασμένο ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα, που συνδέεται στο κυτταροτοξικό Τ-λεμφοκυτταρικό αντιγόνο-4 (CTLA-4) και αναστέλλει την αλληλεπίδραση του CTLA-4 με τους συνδέτες του, CD80/CD86. Έχει αποδειχθεί ότι η αναστολή του CTLA-4 αυξάνει την ενεργοποίηση και τον πολλαπλασιασμό των T-κυττάρων, συμπεριλαμβανομένων της ενεργοποίησης και του πολλαπλασιασμού των αντιδραστικών T-τελεστών κυττάρων που διηθούν τον όγκο. Η αναστολή της σηματοδότησης του CTLA-4 είναι επίσης δυνατό να μειώσει τη λειτουργία των Τ-ρυθμιστικών κυττάρων, που ενδέχεται να συμβάλει σε μια γενική αύξηση της απόκρισης των T-κυττάρων, περιλαμβανομένης και της απόκρισης του ανοσοποιητικού κατά του όγκου. Το ipilimumab είναι εγκεκριμένο για το ανεγχείρητο ή μεταστατικό μελάνωμα σε περισσότερες από 50 χώρες. Ένα ευρύ πρόγραμμα ανάπτυξης για το ipilimumab, το οποίο περιλαμβάνει πολλούς τύπους όγκων, βρίσκεται σε εξέλιξη.•••

Ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (NSCLC) είναι ένας από τους πιο συχνούς τύπους καρκίνου του πνεύμονα και αντιπροσωπεύει έως και το 84% των διαγνώσεων.

Είναι ένας αναστολέας του ανοσολογικού σημείου ελέγχου προγραμματισμένου θανάτου-1 (PD-1), ο οποίος είναι μοναδικά σχεδιασμένος για να αξιοποιεί το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, ώστε να συμβάλλει στην αποκατάσταση της αντικαρκινικής ανοσολογικής ανταπόκρισης. Αξιοποιώντας το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού για την καταπολέμηση του καρκίνου, το nivolumab έχει καταστεί μια σημαντική θεραπευτική επιλογή σε πολλαπλούς τύπους καρκίνου. Μέχρι σήμερα, έχουν ενταχθεί περισσότεροι από 35.000 ασθενείς στο πρόγραμμα κλινικής ανάπτυξης του nivolumab. Τον Ιούλιο του 2014, το nivolumab ήταν ο πρώτος αναστολέας του ανοσολογικού σημείου ελέγχου PD-1 που έλαβε κανονιστική έγκριση οπουδήποτε στον κόσμο. Σήμερα,

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Ποια άτομα θα πρέπει να ελέγχονται

Προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του πνεύμονα Οι κατευθυντήριες οδηγίες και η προτεινόμενη διαδικασία

Η Σε προσυμπτωματικό έλεγχο θα υποβάλλονται άτομα 50-80 ετών, νυν ή πρώην καπνιστές που έχουν διακόψει εντός 15ετίας και καπνίζουν ή κάπνιζαν 1 πακέτο τσιγάρα για 20 έτη ή περισσότερο.

Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ), η Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία (ΕΑΕ) και η Ελληνική Εταιρεία Χειρουργών ΘώρακοςΚαρδιάς-Αγγείων (ΕΕΧΘΚΑ), με την ενεργό συμμετοχή της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ), κατήρτισαν Κατευθυντήριες Οδηγίες και προτεινόμενη Διαδικασία Προσυμπτωματικού Ελέγχου του Καρκίνου του Πνεύμονα (ΠΕΚΠ) στην Ελλάδα. Οι οδηγίες που έχουν υποβληθεί προς αξιολόγηση στο Υπουργείο Υγείας καταρτίστηκαν από ομάδα 55 ειδικών από όλη την Ελλάδα, αφού έλαβε υπ’ όψιν της τα σχετικά δημοσιευμένα επιστημονικά δεδομένα, τη διάρθρωση και λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας, του Ιδιωτικού Τομέα Υγείας και της παρούσας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.

Ποια άτομα Ειδικότερα, προτείνεται να υποβάλλονται σε ΠΕΚΠ άτομα 50-80 ετών, νυν ή πρώην καπνιστές που έχουν διακόψει εντός 15ετίας και καπνίζουν ή κάπνιζαν 1 πακέτο τσιγάρα για 20 έτη ή περισσότερο. Η διαδικασία που προτείνεται καθορίζει τον τρόπο προσέγγισης του κοινού, την πρόσβασή τους στον ΠΕΚΠ, τις προϋποθέσεις και τον τρόπο παροχής της υπηρεσίας από τους συνεργαζόμενους παρόχους, τις προδιαγραφές των ακτινολογικών εργαστηρίων και το μονοπάτι των συμμετεχόντων. Παράλληλα, προτείνονται κριτήρια ποιότητας καθώς και διαδικασία ελέγχου ποιότητας και συντονισμού του ΠΕΚΠ.

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

Η αναγνώριση και παραπομπή ατόμων υψηλού κινδύνου για ΠΕΚΠ θα γίνεται από όλα τα επίπεδα παροχής φροντίδας (Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια, Τριτοβάθμια) ενώ η διενέργεια ΠΕΚΠ θα γίνεται από τριτοβάθμια κέντρα ή μονάδες (φορητές ή σταθερές). Η εκπαίδευση των συμμετεχόντων γιατρών θα αναφέρεται σε δύο επίπεδα: 1. Στην εκπαίδευση 1ου επιπέδου, η οποία απευθύνεται στους παραπέμποντες γιατρούς, με στόχο να αναγνωρίζουν και να ενημερώνουν αντικειμενικά τα άτομα υψηλού κινδύνου για τα οφέλη ΠΕΚΠ και να συνδράμουν στη λήψη ενημερωμένης απόφασης. 2. Στην εκπαίδευση 2ου επιπέδου, η οποία απευθύνεται σε γιατρούς (ακτινολόγους, πνευμονολόγους) που θα διενεργούν τον ΠΕΚΠ στα διαπιστευμένα κέντρα αναφοράς.

Το πρόβλημα O καρκίνος του πνεύμονα είναι ο πιο συχνός και θανατηφόρος καρκίνος παγκοσμίως. Στην Ελλάδα, ο συνολικός αριθμός νέων ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα είναι περίπου 9.000 ανά έτος και σημειώνονται ετησίως περίπου 8.300 θάνατοι από τη νόσο. Η χώρα μας είναι 4η στην Ευρώπη και 8η παγκοσμίως στην επίπτωση της νόσου στους άνδρες. Παρότι οι θεραπευτικές προσεγγίσεις βελτιώνονται συνεχώς και το κάπνισμα ως βασικό αίτιο του καρκίνου του πνεύμονα μειώνεται στις αναπτυγμένες χώρες, ο καρκίνος

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ του πνεύμονα αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου από κακοήθειες, δεδομένου του ότι περίπου το 79% των ασθενών διαγιγνώσκονται σε προχωρημένο στάδιο της νόσου, όταν η ριζική θεραπεία δεν είναι δυνατή. Σημαντικά επιστημονικά δεδομένα από τυχαιοποιημένες μελέτες έχουν δείξει ότι ο προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου πνεύμονα (ΠΕΚΠ) σε ασθενείς υψηλού κινδύνου:  μειώνει τον αριθμό των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα έως και 26% και ότι ο ι καρκίνοι του πνεύμονα που ανιχνεύονται μέσω ΠΕΚΠ είναι σε ποσοστό άνω του 70% σε αρχικό στάδιο της νόσου, το οποίο είναι δυνητικά ιάσιμο.

Στην παρούσα φάση, βρίσκονται σε εξέλιξη εθνικά προγράμματα ΠΕΚΠ στις ΗΠΑ, την Κίνα, τη Νότια Κορέα και την Ευρώπη (Κροατία, Πολωνία, Τσεχία). Ο ΠΕΚΠ βασίζεται στην Αξονική Τομογραφία Θώρακος Χαμηλής Δόσης Ακτινοβολίας (LDCT). Με γνώμονα την ασφαλή και υψηλού επιπέδου παροχή υπηρεσίας ΠΕΚΠ στη χώρα μας, καθορίστηκαν οι προδιαγραφές που θα πρέπει να πληρούν τα ακτινολογικά τμήματα ως προς τον ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, οι τεχνικές παράμετροι της LDCT και η εκπαίδευση των ακτινολόγων. Διαμορφώθηκαν, επίσης, πρότυπο δομημένης γνωμάτευσης της LDCT και αναλυτικοί αλγόριθμοι διαχείρισης των ευρημάτων που προκύπτουν από αυτήν. Τέλος, θεσπίστηκαν κριτήρια

Στην Ελλάδα, ο συνολικός αριθμός νέων ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα είναι περίπου 9.000 ανά έτος και σημειώνονται ετησίως περίπου 8.300 θάνατοι από τη νόσο.

ποιότητας που αφορούν σε όλη τη διαδικασία ΠΕΚΠ, με ελεγκτικό μηχανισμό τήρησης αυτών και στόχο την προάσπιση της Δημόσιας Υγείας. Οι κατευθυντήριες οδηγίες και η προτυποποιημένη διαδικασία εφαρμογής του ΠΕΚΠ θα αυξήσουν την πρώιμη διάγνωση ασθενών με κακοήθεια του πνεύμονα και την έγκαιρη αντιμετώπισή τους, με σκοπό την ίαση. Η εφαρμογή του ΠΕΚΠ θα οδηγήσει σε αύξηση της επιβίωσης των ασθενών, λιγότερους θανάτους από κακοήθεια του πνεύμονα, λιγότερα απολεσθέντα χρόνια ζωής, μικρότερο συνολικό κοινωνικοοικονομικό κόστος για τον ασθενή και την οικογένειά του και μικρότερο, συνολικά, οικονομικό κόστος για το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Επιπλέον, η προτυποποιημένη διαδικασία θα συντελέσει στη διασφάλιση της ποιότητας, στη μείωση των σφαλμάτων και στην ομαλή διεξαγωγή του προγράμματος.•••

ΑΡΘΡΟ

Καρκίνος του προστάτη: Μπορεί να προληφθεί;

O του Κωνσταντίνου Πικραμένου, MD PhDc Χειρουργού ΟυρολόγουΑνδρολόγου Επιστημονικού συνεργάτη Βιοκλινικής Αθηνών, Όμιλος ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ

καρκίνος του προστάτη είναι ο πιο συχνός καρκίνος στους άνδρες και αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Στα αρχικά στάδια, όπου και μπορεί να θεραπευτεί πλήρως, δεν δίνει κανένα σύμπτωμα και όταν δώσει συμπτώματα, είναι πλέον προχωρημένος. Δυστυχώς, ο καρκίνος του προστάτη δεν μπορεί ούτε να αποφευχθεί ούτε να προληφθεί. Μπορούμε όμως να λάβουμε μέτρα (πρωτογενή πρόληψη) έτσι ώστε είτε να καθυστερήσει την εμφάνισή του είτε, όταν εμφανιστεί, να είναι ηπιότερος. Τέτοια μέτρα είναι:

 Τα σταφύλια και τα μούρα, που περιέχουν ρεσβερατρόλη Τ ροφές οι οποίες περιέχουν ψευδάργυρο, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία των εκκρίσεων που διεγείρουν και βοηθούν το σώμα να απορροφήσει την τεστοστερόνη Τ ο πράσινο τσάι Λ ιπαρά ψάρια (σολομός, σαρδέλες, τόνος, πέστροφα κ.ά.), που περιέχουν ωμέγα-3 Φ ρούτα και λαχανικά  Ντομάτες, γκρέιπφρουτ και καρπούζι, που περιέχουν λυκοπίνες Β ιταμίνη Ε και D Σ όγια

Ά σκηση Η τακτική άσκηση φαίνεται ότι ελαττώνει την πιθανότητα ανάπτυξης κακοήθειας, περιλαμβανομένου και του καρκίνου του προστάτη. Επίσης, είναι σημαντικό το ότι διατηρεί το σωματικό βάρος σε φυσιολογικά επίπεδα, αφού είναι γνωστό ότι η παχυσαρκία προδιαθέτει στην ανάπτυξη κακοηθειών.

Τι εξετάσεις πρέπει να κάνω για να τον προλάβω σε πρώιμο στάδιο; Όπως αναφέραμε, ο καρκίνος του προστάτη στα αρχικά στάδια θεραπεύεται πλήρως. Έτσι, λοιπόν, η προσπάθεια της επιστημονικής κοινότητας έχει επικεντρωθεί κυρίως στην πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη, δηλαδή τη δευτερογενή πρόληψη. Ο ετήσιος έλεγχος του PSA αποτελεί μια εξέταση φθηνή και αξιόπιστη, που έχει γίνει, πλέον, ρουτίνα. Σε συνδυασμό με τη μέτρηση του free PSA, τη δακτυλική εξέταση από τον ουρολόγο, την πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία προστάτη και, τέλος, την κατευθυνόμενη βιοψία προστάτη (Fusion Biopsy), έχει οδηγήσει στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου.

Δ ιατροφή Είναι γνωστό ότι η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη όλων των ασθενειών. Τι πρέπει όμως να αποφεύγουμε για την ανάπτυξη του καρκίνου του προστάτη: Τ α ζωικά λίπη Τ α γαλακτοκομικά Τ ο αλκοόλ

Υπάρχουν τροφές που καθυστερούν την ανάπτυξη και εξέλιξη του καρκίνου του προστάτη; Τροφές που περιέχουν αντιοξειδωτικές ουσίες και έχουν αντιφλεγμονώδη δράση, όπως: Η φλούδα του μήλου και το δενδρολίβανο, που περιέχουν ουρσολικό οξύ Η κουρκουμίνη, το ενεργό συστατικό του κουρκουμά, ενός μπαχαρικού που χρησιμοποιείται στο μείγμα κάρι

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

Ποια είναι η θεραπεία; Η ρομποτική ριζική προστατεκτομή είναι η θεραπεία εκλογής και προσφέρει στον ασθενή: Τ ον μικρότερο μετεγχειρητικό πόνο Τ η λιγότερη απώλεια αίματος Τ η γρηγορότερη αφαίρεση του καθετήρα Τ η μικρότερη παραμονή στο νοσοκομείο Τ η γρηγορότερη επάνοδο στην καθημερινότητα Τ ον καλύτερο έλεγχο της ούρησης Τ ην καλύτερη στύση •••

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Πότε αναρρώνουν οι χειρουργημένοι με προστατεκτομή

Ποια τα προβλήματα μετά την εγχείρηση για καρκίνο του προστάτη Πώς επηρεάζει η ηλικία των ασθενών

Υπολογίζεται ότι το 10%-15% των ανδρών εξακολουθούν να χρειάζονται επιθέματα ακράτειας έξι μήνες μετά την επέμβαση. Στην πλειονότητα, η στυτική λειτουργία παρουσιάζει αισθητή βελτίωση μέσα σε έξι μήνες έως έναν χρόνο.

πορεί η Ιατρική να έχει κάνει άλματα και, ιδιαίτερα όταν εντοπίζεται έγκαιρα ο καρκίνος του προστάτη, να έχει καλύτερες πιθανότητες αντιμετώπισης. Ωστόσο, η ακράτεια ούρων και η στυτική δυσλειτουργία είναι συνηθισμένα προβλήματα μετά την εγχείρηση για τον καρκίνο του προστάτη. Ο χειρουργός ουρολόγος-ανδρολόγος δρ Χρήστος Φλιάτουρας, διευθυντής του Ανδρολογικού Τμήματος στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, εξηγεί τις συνέπειες μετά την προστατεκτομή, επέμβαση μέσω μικρών τομών, είτε λαπαροσκοπικά είτε με τη βοήθεια ρομποτικού εξοπλισμού (λαπαροσκοπική και ρομποτική ριζική προστατεκτομή, αντίστοιχα). «Και οι δύο μέθοδοι διαφέρουν από την παραδοσιακή ανοιχτή προστατεκτομή, καθώς διενεργούνται μέσω μικρών τομών και όχι από μια μεγάλη και εκτεταμένη. Γι’ αυτόν τον λόγο, το κοιλιακό τραύμα είναι πολύ μικρότερο, ο χρόνος αποθεραπείας βραχύτερος και τα αισθητικά αποτελέσματα σαφώς καλύτερα» προσθέτει ο δρ Χ. Φλιάτουρας. «Επιπρόσθετα, η καλύτερη εικόνα του χειρουργικού πεδίου με τις δύο μεθόδους επιτρέπουν σε μεγαλύτερο βαθμό τη διαφύλαξη των νεύρων και των αγγείων της περιοχής, με αποτέλεσμα πολύ καλύτερα λειτουργικά αποτελέσματα όσον αφορά στην εγκράτεια ούρων και τη στύση». Η πλειονότητα των ασθενών εμφανίζουν ακράτεια ούρων και στυτική δυσλειτουργία τους πρώτους μήνες μετά τη ριζική προστατεκτομή. Η ακράτεια ούρων μπορεί να είναι από ήπια έως σοβαρή, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις βελτιώνεται με την πάροδο του χρόνου. Υπολογίζεται ότι το 10%-15% των ανδρών εξακολουθούν να χρειάζονται επιθέματα ακράτειας

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

έξι μήνες μετά την επέμβαση, ενώ το 6%-8% αντιμετωπίζουν μακροχρόνια δυσκολία στο να ελέγξουν την ούρησή τους. «Η ακράτεια ούρων εκδηλώνεται διότι κατά τη ριζική προστατεκτομή αφαιρείται, εκτός από τον προστάτη αδένα, και μία “βαλβίδα” (ο ουρηθρικός σφιγκτήρας) που ελέγχει τη ροή των ούρων. Δίχως τον σφιγκτήρα, η δυνατότητα συγκράτησης των ούρων μειώνεται σημαντικά» εξηγεί ο δρ Χ. Φλιάτουρας. «Επιπλέον, ενδέχεται να επηρεαστούν τα νεύρα και οι μύες που ελέγχουν την ούρηση». Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως η επίμονη ακράτεια ούρων μετά τη ριζική προστατεκτομή εμφανίζεται συχνότερα στους μεγαλύτερης ηλικίας ασθενείς (άνω των 60 ετών), σε όσους είχαν μεγάλου μεγέθους προστάτη, στους καπνιστές και στους πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη ή νευρολογικές παθήσεις. Είναι επίσης πιο συχνή σε όσους έχουν ιστορικό παλαιότερης επέμβασης για καλοήθη υπερπλασία του προστάτη (είναι η μη καρκινική διόγκωσή του), σε όσους χρειάζονται ακτινοθεραπεία μετά τη ριζική προστατεκτομή, καθώς και όταν απαιτείται να γίνει τομή στα νεύρα της περιοχής ώστε να αφαιρεθεί ο προστάτης. Η αντιμετώπιση της ακράτειας ούρων μετά τη ριζική προστατεκτομή συνήθως αρχίζει με μη επεμβατικές μεθόδους. Ο γιατρός μπορεί να συστήσει φάρμακα ή ειδικές ασκήσεις για την ενίσχυση των μυών του πυελικού εδάφους. Οι μέθοδοι αυτές είναι αποτελεσματικές για τους άνδρες με ήπια έως μέτρια ακράτεια. Όσοι όμως έχουν μακροχρόνια ή πιο σοβαρή ακράτεια μπορεί να χρειαστούν εξειδικευμένες θεραπείες για να τη θέσουν υπό έλεγχο. «Η έγχυση αυξητικών παραγόντων (π.χ. κολλαγόνου) στον αυχένα της ουροδόχου κύ-

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ

στης μπορεί να συμβάλει στο να διατηρηθεί κλειστό το στόμιο της ουρήθρας και της κύστης και ενδέχεται να αποτρέψει τις μικρές διαρροές» εξηγεί ο δρ Χ. Φλιάτουρας.

Στυτική λειτουργία Στους περισσότερους χειρουργημένους άνδρες η στυτική λειτουργία παρουσιάζει αισθητή βελτίωση μέσα σε έξι μήνες έως έναν χρόνο όταν υποβάλλονται σε νευροπροστατευτική προστατεκτομή (nervesparing prostatectomy), με την οποία διαφυλάσσονται τα νεύρα που διέρχονται πιο κοντά από τον προστάτη. Ωστόσο, σε ποσοστό έως και 30% χρειάζονται δύο χρόνια ή περισσότερα για να ανακτήσουν τη στύση που είχαν πριν την επέμβαση. Ο κίνδυνος, εξάλλου, για στυτική δυσλειτουργία μετά την προστατεκτομή αυξάνεται καταρχάς με την ηλικία. Οι άνδρες που έχουν ηλικία κάτω των 50 ετών έχουν περισσότερες πιθανότητες να την αποφύγουν ή να την ξεπεράσουν σύντομα. Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τη στύση μετά την προστατεκτομή είναι η ποιότητα ζωής που είχε πριν την εγχείρηση και η συνύπαρξη επιβαρυντικών παραγόντων στον ασθενή (όπως το κάπνισμα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση κ.λπ.).

Μια άλλη πιθανή θεραπεία Σε κάποια περιστατικά προτιμάται η τοποθέτηση ταινίας διόρθωσης ακράτειας

με τη χρήση μιας ελάχιστα επεμβατικής μεθόδου. Σε μερικές περιπτώσεις, τέλος, τοποθετείται στον ασθενή ένας τεχνητός ουρηθρικός σφιγκτήρας, δηλαδή ένα εμφύτευμα που μιμείται τη λειτουργία του υγιούς ουρηθρικού σφιγκτήρα, αποκλείοντας την ουρήθρα ώστε να διακόπτει τη ροή των ούρων. Όσον αφορά τη στυτική δυσλειτουργία, «στους άνδρες που υποβάλλονται σε επεμβάσεις προστάτη συνιστάται να αρχίζουν, άμεσα, πρωτόκολλα αποκατάστασής της» επισημαίνει ο δρ Χ. Φλιάτουρας. «Υπάρχουν επιλογές που μπορούν να τους βοηθήσουν να απολαμβάνουν χωρίς εμπόδια τη σεξουαλική τους ζωή». Στις διαθέσιμες επιλογές συμπεριλαμβάνονται χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής από το στόμα, ενδοπεϊκές εγχύσεις φαρμάκων, κρουστικά κύματα και χειρουργική τοποθέτηση πεϊκής πρόθεσης. Ο δρ Χ. Φλιάτουρας διαβεβαιώνει: «Λύσεις υπάρχουν. Αρκεί να γίνει προσεκτική επιλογή του θεράποντος ιατρού και να επιλεγούν κέντρα με ιδιαίτερη εμπειρία στη σύγχρονη αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη και των δυνητικών επιπλοκών της επέμβασης. Αν, τέλος, η ακράτεια ή/ και η στυτική δυσλειτουργία επηρεάζει την ποιότητα ζωής ενός ασθενούς, δεν πρέπει να διστάζει να συμβουλευτεί τον θεράποντα ιατρό του, ώστε να μην ταλαιπωρείται αδίκως». •••

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Τι έδειξε μεγάλη μελέτη

Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας

Μπορεί να εξαλειφθεί στην Ελλάδα μέχρι το 2047!

πορούμε να εξαλείψουμε τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στην Ελλάδα; Πότε και πώς; Με 90% εμβολιαστική κάλυψη και 75% συμμετοχή στον προσυμπτωματικό έλεγχο, η εξάλειψη της ασθένειας στην Ελλάδα είναι εφικτή έως το 2047! Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από τα στοιχεία μελέτης που παρουσιάστηκαν πρόσφατα από την Ελληνική Εταιρεία Έρευνας και Αντιμετώπισης του Ιού των Θηλωμάτων (HPV). Αναλύοντας τα ευρήματα, ο πρόεδρος της εταιρείας, κ. Θεόδωρος Αγοραστός, καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ανέφερε ότι απαιτείται:  Μείωση των εμποδίων στην πρόσβαση στον εμβολιασμό, τον προσυμπτωματικό έλεγχο και τη θεραπεία Θ έσπιση ετήσιων στόχων εμβολιαστικής κάλυψης και συμμετοχής στον προσυμπτωματικό έλεγχο  Ανάπτυξη μεγάλης κλίμακας εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

Ε παρκής και βιώσιμη χρηματοδότηση για το πρόγραμμα εξάλειψης της ασθένειας στη χώρα μας

«Η πρόοδος αυτών των στρατηγικών προϋποθέτει την ανάπτυξη και παρακολούθηση δεικτών ποιότητας με τη βοήθεια σύγχρονων πληροφοριακών συστημάτων» τόνισε ο κ. Αγοραστός. Αναφέρθηκε μάλιστα στο παράδειγμα της Αυστραλίας, όπου παρακολουθούνται 11 δείκτες ποιότητας, μεταξύ των οποίων είναι η ολοκλήρωση του εμβολιασμού στην ηλικία των 15 ετών, η συμμετοχή σε προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες, αλλά και το ποσοστό θεραπείας γυναικών με προκαρκίνο ή καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Από την άλλη, σήμερα, στην Ελλάδα, η κατάσταση είναι απογοητευτική:  Ο HPV εμβολιασμός συμπεριλαμβάνεται μεν στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, αλλά με χαμηλή μέχρι σήμερα εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού-στόχος.

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ Δ εν έχει ληφθεί μέριμνα τήρησης της υποχρεωτικής ηλεκτρονικής συμπλήρωσης του Μητρώου Εμβολιασμών και του Ηλεκτρονικού Βιβλιαρίου Υγείας Παιδιού. Δ εν υπάρχει ακόμα οργανωμένο, οικονομικά εξασφαλισμένο Εθνικό Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, χωρίς ημερομηνία λήξης: αντ’ αυτού ψηφίστηκε, αλλά δεν εφαρμόζεται ακόμη, μια Δράση Δημόσιας Υγείας με περιορισμένη διάρκεια και χρηματοδότηση.  Υπάρχει έλλειψη επαρκούς αριθμού εξειδικευμένων ογκολογικών κέντρων για την ενδεδειγμένη θεραπεία και υποστηρικτική φροντίδα των γυναικών με (προ)καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Να σημειωθεί ότι η Ελληνική HPV Εταιρεία έχει απευθύνει έκκληση προς την ελληνική Πολιτεία για την εφαρμογή της στρατηγικής του ΠΟΥ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, ως προβλήματος δημόσιας υγείας και στην Ελλάδα, χωρίς όμως πρακτικό αποτέλεσμα μέχρι σήμερα. Αξίζει να αναφερθεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε το 2021 το «Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Καταπολέμηση του Καρκίνου», το οποίο, σύμφωνα με την Παγκόσμια Στρατηγική του ΠΟΥ, προωθεί ως κύριες δράσεις, μέχρι το 2030, τα εξής: H PV εμβολιασμό τουλάχιστον του 90% του πληθυσμού-στόχος της ΕΕ για τα κορίτσια και σημαντική αύξηση του εμβολιασμού των αγοριών.

 Εφαρμογή Εθνικών Προγραμμάτων Προσυμπτωματικού Ελέγχου, με νέες κατευθυντήριες οδηγίες για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και του εντέρου, με στόχο την κάλυψη του 90% του επιλέξιμου πληθυσμού.  Εξασφάλιση ογκολογικών κέντρων για τη σωστή θεραπεία του 90% των ασθενών με καρκίνο.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), o καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο τέταρτος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες παγκοσμίως, με περίπου 604.000 νέες περιπτώσεις το 2020. Από τους εκτιμώμενους 342.000 θανάτους από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, το 2020, περίπου το 90% αυτών συμβαίνουν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος ενώ το 80% των περιπτώσεων παγκοσμίως εντοπίζεται στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η διαφορά αυτή οφείλεται κυρίως σε περιορισμένη πρόσβαση των γυναικών σε υπηρεσίες φροντίδας υγείας και πρόληψης, με συνέπεια την καθυστερημένη διάγνωση και τη μη έγκαιρη παρέμβαση. Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papillomavirus, HPV) αποτελεί σχεδόν πάντα (περίπου σε ποσοστό 95%) το αίτιο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. O HPV είναι ένας ιός που μπορεί να μεταδοθεί μέσω σεξουαλικής επαφής. Υπάρχουν πολλοί τύποι HPV. Ορισμένοι τύποι HPV μπορεί να προκαλέσουν αλλοιώσεις στον τράχηλο μιας γυναίκας, που, με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να οδηγήσουν σε ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Ο HPV εμβολιασμός συμπεριλαμβάνεται μεν στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, αλλά με χαμηλή μέχρι σήμερα εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμούστόχος.

Ερωτήσεις για τον ιό HPV και τον εμβολιασμό 1. Πόσο συχνή είναι η HPV λοίμωξη; Η μόλυνση από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) είναι πολύ συχνή. Έχει υπολογιστεί ότι περίπου 3 στους 4 σεξουαλικά ενεργούς ενήλικες έχουν υπάρξει για κάποιο διάστημα στη διάρκεια της ζωής τους φορείς του ιού HPV. Παγκοσμίως, περίπου το 10% των γυναικών όλων των ηλικιών με φυσιολογικό τεστ Παπανικολάου είναι φορείς του HPV, 8%-10% στη Βόρεια Ευρώπη, 6%-8% στη Νότια Ευρώπη και ~6% στην Ελλάδα.

2. Κάθε HPV λοίμωξη σημαίνει αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο τραχήλου της μήτρας; Δεν υπάρχει καρκίνος στον τράχηλο της μήτρας χωρίς προηγούμενη μόλυνση από τον HPV, αλλά προηγούμενη μόλυνση από τον HPV δεν σημαίνει ότι θα εξελιχθεί σε καρκίνο του τραχήλου. 3. Είναι δυνατόν να κολλήσω HPV, αλλά αργότερα ο ιός να έχει εξαφανιστεί από τα κύτταρά μου;

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Μετά από 2 έτη, μόνο το 10% των αρχικά μολυσμένων ατόμων συνεχίζει να έχει θετικό HPV test, δηλαδή παραμένει αποδεδειγμένα φορέας του ιού.

Έχει υπολογιστεί ότι περίπου 3 στους 4 σεξουαλικά ενεργούς ενήλικες έχουν υπάρξει για κάποιο διάστημα στη διάρκεια της ζωής τους φορείς του ιού HPV.

4. Τι είναι η επιμένουσα λοίμωξη; Όταν το άτομο είναι HPV θετικό, δηλαδή έχει θετικό HPV test, για περισσότερο από 2-3 έτη. 5. Τι είναι η επαναμόλυνση; Όταν ένα άτομο, το οποίο ήταν παλαιότερα φορέας του ιού και τώρα έχει απαλλαχθεί από αυτόν, δηλαδή έχει αρνητικό HPV test, επαναμολυνθεί με κάποιον τύπο του ιού, δηλαδή το HPV test αποβεί και πάλι θετικό. 6. Από τι μας προφυλάσσει το εμβόλιο; Τα δύο υπάρχοντα προφυλακτικά εμβόλια προφυλάσσουν τα άτομα που δεν είναι ήδη φορείς των τύπων 16 και/ή 18 του HPV από το να μολυνθούν από αυτούς τους δύο υψηλού κινδύνου τύπους του ιού, οι οποίοι είναι δυνατόν να προκαλέσουν καρκίνο. Το τετραδύναμο εμβόλιο επιπροσθέτως προφυλάσσει και από μόλυνση από τους χαμηλού κινδύνου τύπους 6 και 11 του ιού, οι οποίοι είναι δυνατόν να προκαλέσουν κονδυλώματα. Το νέο 9δύναμο εμβόλιο, το οποίο πρόκειται να είναι διαθέσιμο στην αγορά σε 1-2 χρόνια, θα προφυλάσσει συνολικά από 9 τύπους του ιού, δηλαδή από τους τύπους 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58, εκ των οποίων οι 6 και 11 είναι χαμηλού κινδύνου και οι υπόλοιποι είναι υψηλού κινδύνου, με τους τύπους 16 (κυρίως) και 18 να αποτελούν αυτούς με τη μεγαλύτερη επικινδυνότητα. 7. Τι είναι η διασταυρούμενη προστασία; Η προστασία που παρέχουν τα υπάρχοντα HPV εμβόλια, κατά ένα ποσοστό, και από γενετικά συγγενείς τύπους με τους τύπους 16 και 18 του HPV, όπως π.χ. τους τύπους 31, 45, 52 κ.ά. 8. Είναι ασφαλές το HPV εμβόλιο; Ισχύει ότι δεν έχει δοκιμαστεί αρκετά στον πληθυσμό; Τα HPV εμβόλια, σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα συνεχώς παρουσιαζόμενες εκθέσεις όλων των διεθνών επίσημων και έγκυρων φορέων, όπως π.χ. των WHO, FDA, CDC, UICC, IPPF, TGS, ΕΜΑ, ECDC, FIGO, ACS, MHRA, STIKO, κ.ά., είναι ασφαλές και αποτελεσματικό. Πουθενά δεν αναφέρεται ότι «δεν έχει δοκιμαστεί αρκετά στον πληθυ-

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

σμό». Μέχρι σήμερα, υπάρχουν δεδομένα περίπου 10 ετών παρακολούθησης γυναικών που εμβολιάστηκαν, και δεν έχει παρατηρηθεί αυξημένη συχνότητα ανεπιθύμητων ενεργειών σε σχέση με τα άλλα εμβόλια. 9. Πότε πρέπει να γίνει το HPV εμβόλιο; Μπορεί να το κάνει μια γυναίκα αν δεν το έκανε σε νεαρή ηλικία και τώρα έχει ήδη σεξουαλική δραστηριότητα; Όσο πιο νωρίς κάνει ένα κορίτσι ή μια γυναίκα το εμβόλιο τόσο λιγότερες πιθανότητες έχει να είναι ήδη φορέας των τύπων 16 και/ή 18 του ιού, οπότε θα έχει και τη μεγαλύτερη προστασία και την υψηλότερη ανοσιακή απάντηση. Ο τύπος 16, στις περισσότερες χώρες του κόσμου, είναι ο συνηθέστερα ανιχνευόμενος HPV τύπος, παρ’ όλα αυτά, το ποσοστό των HPV 16 θετικών γυναικών στον γενικό πληθυσμό μεταξύ των σεξουαλικά ενεργών γυναικών δεν ξεπερνάει το 1%-2%. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει περίπτωση απλώς και μόνο η ύπαρξη σεξουαλικής δραστηριότητας να καθιστά ανώφελο τον εμβολιασμό. Εξάλλου, η δημιουργία αντισωμάτων μετά από μια φυσική λοίμωξη από τον HPV προκαλεί συνήθως χαμηλό έως πολύ χαμηλό τίτλο αντισωμάτων (διότι ο ιός δεν εισέρχεται στην αιματική κυκλοφορία και παραμένει «κρυμμένος» στις βασικές στιβάδες του τραχηλικού επιθηλίου). 10. Μέχρι ποια ηλικία μπορεί μια γυναίκα να κάνει το HPV εμβόλιο; Έχει αποδειχθεί με μελέτες ότι και μέχρι την ηλικία των 45 ετών οι HPV-16/18 αρνητικές γυναίκες έχουν να επωφεληθούν από τον HPV εμβολιασμό, όχι βέβαια κατά ~100% εναντίον των τύπων 16/18, αλλά περίπου κατά 90%. 11. Σύμφωνα με τις επίσημες ενδείξεις, το HPV εμβόλιο πρέπει να γίνεται μέχρι την ηλικία των 26 ετών. Γιατί; Αυτές είναι οι αρχικές ενδείξεις για τα κορίτσια/γυναίκες και τα αγόρια/άνδρες, οι οποίες βασίζονται στις μελέτες, με βάση τις οποίες πήραν την ένδειξη τα δύο εμβόλια. Δεν υπάρχουν μελέτες για μεγαλύτερης ηλικίας άνδρες (αναμένονται). Όσον αφορά τις γυναίκες, υπάρχει πλέον η ένδειξη και για ηλικία μέχρι 45 ετών, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. 12. Πρέπει να κάνουν το HPV εμβόλιο και οι άντρες; Απλώς για να προστατέψουν τις συντρόφους τους ή μήπως έχουν όφελος και οι ίδιοι;

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ Το τετραδύναμο HPV εμβόλιο έχει πάρει ένδειξη για την προστασία των ανδρών από τα γεννητικά κονδυλώματα καθώς και από προκαρκινικές αλλοιώσεις και από καρκίνο του πρωκτού. Με βάση τις υπάρχουσες μελέτες, διεθνείς Οργανισμοί (WHO, CDC, FDA), αλλά και αρκετές μεγάλες και προηγμένες χώρες (π.χ. ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία), συνηγορούν και εφαρμόζουν τον γενικευμένο εμβολιασμό κοριτσιών και αγοριών, διότι θεωρείται ότι το εμβόλιο αυτό θα αποδειχθεί ότι μπορεί να προστατεύσει τους άνδρες και από τον HPV-σχετιζόμενο καρκίνο του πέους, στόματος, γλώσσας, στοματοφάρυγγα και λάρυγγα. 13. Υπάρχουν χώρες όπου ο εμβολιασμός για τον HPV είναι υποχρεωτικός για αγόρια και κορίτσια και γίνεται ήδη από το σχολείο; Ο εμβολιασμός είναι μόνο συνιστώμενος (δηλαδή ο γονέας μπορεί να αρνηθεί να εμβολιάσει το παιδί του). Ο εμβολιασμός στα σχολεία είναι η πλέον ενδεδειγμένη και αποτελεσματική μέθοδος εμβολιασμού των παιδιών και εφήβων. Χώρες όπως η Αυστραλία, ο Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σουηδία κ.ά. που εφαρμόζουν τον σχολικό εμβολιασμό έχουν τη μεγαλύτερη εμβολιαστική κάλυψη και τα μέχρι στιγμής καλύτερα αποτελέσματα. 14. Σε ποια ηλικία πρέπει να αρχίζει η πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας; Αυτό είναι ένα θέμα που απασχολεί περισσότερο τα Υπουργεία Οικονομικών της εκάστοτε χώρας, διότι στο πλαίσιο ενός πληθυσμιακού ελέγχου έχει τεράστια σημασία από πλευράς κόστους σε ποια ηλικία θα αρχίσει αυτός ο έλεγχος. Εν πάση περιπτώσει, είναι γεγονός ότι ο διηθητικός καρκίνος του τραχήλου της μήτρας σε ηλικία κάτω των 25 ετών είναι πάρα πολύ σπάνιος. Άρα, σε βάση μεμονωμένου ατόμου, έχει νόημα να αρχίσει ο έλεγχος και από τα 21 έτη, αλλά σε βάση πληθυσμιακού ελέγχου οι περισσότερες χώρες τείνουν προς τη θέσπιση της ηλικίας των 25 ετών ως ηλικίας έναρξης του ελέγχου αυτού για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. 15. Ποια είναι τα μειονεκτήματα του Τεστ Pap; Η μικρή κάλυψη του γυναικείου πληθυσμού σε παγκόσμια κλίμακα και η χαμη-

λή ευαισθησία (δηλαδή η ύπαρξη ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων). 16. Τι είναι το HPV DNA τεστ; Είναι η ανίχνευση με εξειδικευμένες μεθόδους μοριακής βιολογίας του DNA του ιού σε κυτταρικά επιχρίσματα από το επιθήλιο του τραχήλου της μήτρας ή και άλλων οργάνων. 17. Είναι καλύτερο από το τεστ Παπανικολάου; Θα αντικαταστήσει το Τεστ Pap σε ό,τι αφορά την πρωτογενή πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας; Η ευαισθησία του τεστ Παπανικολάου είναι διεθνώς περί το 53%-75%, ενώ του HPV DNA test είναι 93%-96% για την ανίχνευση στον γενικό πληθυσμό γυναικών με υψηλόβαθμη αλλοίωση (CIN2-3, AIS) ή διηθητικό καρκίνο (CxCa) του τραχήλου της μήτρας. Έχει αποδειχθεί ότι το HPV DNA test ανιχνεύει πιο νωρίς πολύ περισσότερες περιπτώσεις CIN2-3, AIS ή CxCa σε σύγκριση με το τεστ Παπανικολάου, το οποίο πιθανόν θα ανιχνεύσει και αυτό στο τέλος τις ίδιες περιπτώσεις, αλλά με μεγάλη χρονική καθυστέρηση. Ως εκ τούτου, η εφαρμογή ενός συστήματος πληθυσμιακού ελέγχου βασισμένου στο HPV DNA test αντί για το Pap test είναι δυνατόν να σώσει αρκετές ζωές γυναικών. 18. Πώς θα ξεπεράσουμε τη χαμηλότερη ειδικότητά του σε γυναίκες κάτω των 30 και, άρα, το υψηλότερο ποσοστό ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων και τις συνέπειες της υπερδιάγνωσης; Με την εφαρμογή του HPV DNA test μετά την ηλικία των 30 ετών και την εφαρμογή του τεστ Παπανικολάου από 25-29 ετών ή, καλύτερα, με τη διενέργεια HPV DNA test από την ηλικία των 25 ετών σε συνδυασμό με την ανίχνευση εξειδικευμένα των τύπων 16 και 18 (16/18 genotyping), η οποία έχει αποδειχθεί τουλάχιστον εξίσου αποτελεσματική με τη διενέργεια κυτταρολογικού ελέγχου. 19. Πώς το HPV DNA τεστ μεταβάλλει τη συχνότητα προληπτικού ελέγχου; Έχει δειχθεί ότι ένα αρνητικό HPV DNA test προσφέρει διπλάσια προστασία και για διπλάσιο χρονικό διάστημα σε σύγκριση με ένα αρνητικό τεστ Παπανικολάου. Ως εκ τούτου, η προτεινόμενη επανεξέταση μετά από αρνητικό HPV DNA test είναι τα 5 έτη.•••

Η ευαισθησία του HPV DNA test είναι 93%-96% για την ανίχνευση στον γενικό πληθυσμό γυναικών με υψηλόβαθμη αλλοίωση (CIN2-3, AIS) ή διηθητικό καρκίνο (CxCa) του τραχήλου της μήτρας.

Πηγή: ΕΛΛΗΝΙΚΗ HPV ΕΤΑΙΡΕIΑ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Γιατί δεν πρέπει να την παραλείπουμε

Μύθοι και αλήθειες για τη μαστογραφία Η σημασία της πίεσης στον μαστό κατά την εξέταση

πρόληψη σώζει ζωές και η μαστογραφία είναι μια εξέταση που αφορά κάθε γυναίκα. Επειδή, δυστυχώς, αυτό δεν είναι κτήμα όλου του γυναικείου πληθυσμού, είναι καιρός να καταρρίψουμε ορισμένους μύθους που συνοδεύουν την εξέταση και να προχωρήσουμε στον ετήσιο μαστογραφικό έλεγχο χωρίς βασικές απορίες, στις οποίες απαντά ο κ. Μενέλαος Καλογερής, Ακτινοδιαγνώστης, Επιστημονικός Διευθυντής των διαγνωστικών Κέντρων HealthSpot (*).  Δεν κάνω μαστογραφία γιατί

στην οικογένειά μου δεν υπάρχει ιστορικό

Μύθος: Το 75% των γυναικών που προσβάλλονται από καρκίνο του μαστού δεν έχουν κανένα οικογενειακό ιστορικό, επομένως αυτός ο μύθος είναι ακραία επικίνδυνος για τις γυναίκες. Ο πραγματικά κληρονομικός καρκίνος, δηλαδή αυτός ο οποίος έχει γονιδιακό υπόβαθρο, αφορά μόνο το

5%-8% των γυναικών και είναι αυτές που έχουν μια μετάλλαξη 2 κυρίως γονιδίων. Η μαστογραφία πονάει, γι’ αυτό

δεν πάω να εξεταστώ

Μύθος: Πολλές γυναίκες αισθάνονται δυσφορία ή ακόμα και πόνο κατά τη διάρκεια της μαστογραφίας, όμως θα πρέπει να ξέρουν ότι η σωστή πίεση που ασκείται στον μαστό κατά τη διάρκεια της μαστογραφίας –και η οποία πλέον καθορίζεται αυτόματα από τα σύγχρονα συστήματα μαστογράφου– είναι ευθέως ανάλογη της ποιότητας της μαστογραφίας. Άρα κακή πίεση σημαίνει κακή ποιοτικά μαστογραφία και το κυριότερο είναι ότι η πίεση είναι αντιστρόφως ανάλογη της ακτινοβολίας που λαμβάνει η γυναίκα. Δηλαδή όσο πιο καλά πιεσμένος είναι ο μαστός τόσο λιγότερη ακτινοβολία δέχεται η εξεταζόμενη. Η ακτινοβολία από τη μαστο-

γραφία μπορεί να προκαλέσει καρκίνο

Αλήθεια εν μέρει: Υπάρχει ένα ψήγμα αλήθειας σε αυτό, γιατί αφορά ένα απειροελάχιστο ποσοστό εξεταζόμενων επί σειρά ετών γυναικών, καθώς, μιλώντας για τη δόση της ακτινοβολίας, μια μαστογραφία περιέχει 70 mrem, δηλαδή: Ό ση η κοσμική ακτινοβολία που παίρνουμε σε δυόμισι μήνες κυκλοφορώντας στο περιβάλλον Ό ση παίρνουμε κατά τη διάρκεια 4 μηνών παραμένοντας στο σπίτι μας από το ραδόνιο όταν δεν αερίζεται καλά το σπίτι Ό ση η κοσμική ακτινοβολία λαμβάνουμε κατά τη διάρκεια ενός τρίωρου αεροπορικού ταξιδιού ••• *Tα διαγνωστικά κέντρα HealthSpot βρίσκονται σε Κηφισιά, Περιστέρι, Γλυφάδα, Πειραιά, Ραφήνα, Σαντορίνη και Μύκονο (My Clinic) και ανήκουν στο Hellenic Healthcare Group, τον μεγαλύτερο όμιλο παροχής υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα (Υγεία, Metropolitan Hospital, Mητέρα, Μetropolitan General, Λητώ, Creta InterClinic).

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ

προορισμός μας το μέλλον,

επιβιβαστείτε! Συμπλέουμε εδώ και 21 χρόνια! Επιβιβαστείτε και φέτος μαζί μας για την ανάδειξη των κορυφαίων!

ethosevents.eu

hybrid event

#hraw23

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Tο θέμα παραμένει ανοιχτό, λένε οι ειδικοί

Προσυμπτωματικός έλεγχος στον καρκίνο ωοθηκών Οι μελέτες δεν τεκμηριώνουν ότι μειώνει τον αριθμό των θανάτων

Καμιά μελέτη όμως δεν μπόρεσε να αποδείξει ότι ο προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου των ωοθηκών μπορεί να μειώσει τη θνητότητα της νόσου.

καρκίνος των ωοθηκών είναι ο τρίτος συχνότερος γυναικολογικός καρκίνος, αλλά δυστυχώς ο πιο θανατηφόρος. Η αιτία είναι η διάγνωση της μεγάλης πλειοψηφίας των ασθενών σε προχωρημένο στάδιο, όπου η αποτελεσματικότητα των θεραπευτικών παρεμβάσεων είναι περιορισμένη. Η ύπαρξη, επομένως, διαγνωστικών εξετάσεων που θα επέτρεπαν την έγκαιρη διάγνωση της νόσου αποτελεί σοβαρή ιατρική ανάγκη για τον καρκίνο των ωοθηκών. Ο καρκινικός δείκτης CA125 σχετίζεται στενά με την εμφάνιση του συχνότερου ιστολογικού τύπου του καρκίνου ωοθηκών, ενώ επίσης το υπερηχογράφημα των έσω γεννητικών οργάνων μπορεί να εντοπίσει εύκολα αλλαγές που υπάρχουν στη μορφολογία των ωοθηκών. Πρόκειται, δηλαδή, για δύο ελάχιστα επεμβατικές, χαμηλού κόστους και εύκολα πραγματοποιήσιμες εξετάσεις, που μπορούν να υποβοηθήσουν τη διάγνωση του καρκίνου των ωοθηκών. Θα μπορούσαν, δηλαδή, να αποτελέσουν μέσα προσυμπτωματικού ελέγχου για το νόσημα αυτό. Μάλιστα, οι διαγνωστικές αυτές εξετάσεις χρησιμοποιήθηκαν σε μεγάλες μελέτες προσυμπτωματικού ελέγχου που διενεργήθηκαν στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ τα προηγούμενα χρόνια. Καμιά μελέτη όμως δεν μπόρεσε να αποδείξει ότι ο προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου των ωοθηκών μπορεί να μειώσει τη θνητότητα της νόσου και, στο πλαίσιο αυτό, δεν έχει υιοθετηθεί από τις κατευθυντήριες οδηγίες διεθνώς. Όμως, όπως αναφέρουν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, ο επίκουρος καθηγητής Μιχάλης Λιόντος, η καθηγήτρια Θεοδώρα Ψαλτοπούλου και ο καθηγητής Θάνος Δημόπουλος, το θέμα του προσυμπτωματικού ε-

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

λέγχου στον καρκίνο των ωοθηκών δεν έχει οριστικά κριθεί. Σε μία από τις μεγαλύτερες μελέτες του είδους, που διενεργήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο (μελέτη UKTOCS), παρότι δεν διαπιστώθηκε διαφορά στη θνητότητα από τη νόσο, το ποσοστό των ασθενών με προχωρημένη νόσο σταδίου ΙV ήταν σημαντικά μικρότερο με τη χρήση του προσυμπτωματικού ελέγχου. Αυτή η διαφοροποίηση μελετήθηκε σε πρόσφατη εργασία που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Lancet Oncology. Στη μελέτη UKTOCS συμμετείχαν περισσότερες από 200.000 γυναίκες στο Ηνωμένο Βασίλειο ηλικίας 50-74 ετών, που τυχαιοποιήθηκαν σε αναλογία 1:2:1 στο να υποβληθούν ή όχι σε προσυμπτωματικό έλεγχο που περιλάμβανε μέτρηση του CA125 και διακολπικό υπερηχογράφημα κάθε 6 μήνες ή να υποβάλλονται μόνο σε υπερηχογραφικό έλεγχο. Κατά μέσο όρο, οι γυναίκες υποβλήθηκαν σε έλεγχο για 8 χρόνια. Στη δημοσίευση αναλύθηκαν τα χαρακτηριστικά των ασθενών με τον συχνότερο τύπο καρκίνου ωοθηκών, το υψηλής κακοήθειας ορώδες νεόπλασμα. Η επίπτωση της νόσου ήταν παρόμοια σε όλα τα σκέλη της μελέτης, όμως το ποσο-

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ στό των ασθενών με πρώιμη νόσο (σταδίου Ι) ήταν μεγαλύτερο με τη χρήση των διαγνωστικών εξετάσεων. Αυτό είχε ως συνέπεια μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών που υποβλήθηκαν σε χειρουργείο και μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών με πλήρη χειρουργική εξαίρεση της νόσου, που θεωρείται προγνωστικός παράγοντας στον καρκίνο των ωοθηκών. Το ποσοστό όμως των γυναικών που έλαβαν χημειοθεραπεία ήταν παρόμοιο και η επιβίωση μετά από σχεδόν δέκα χρόνια παρακολούθησης εμφανίζει απόλυτη διαφορά 7% μόνο μετά από 18 έτη παρακολούθησης. Καθώς η μελέτη διενεργήθηκε πριν από περισσότερο από μία δεκαετία, η θεραπευτική προσέγγιση, ιδιαίτερα σε πρώιμα στάδια, ήταν διαφορετική και η μοριακή ταξινόμηση της νόσου και η χρήση στοχευουσών θεραπειών άγνωστη. Παρά όμως αυτούς τους περιορισμούς, οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι το υπερηχογράφημα και η μέτρηση του CA125 δεν μπορούν να αποτελέσουν μέσα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο των ωοθηκών και το όφελος στην επιβίωση είναι μικρό. Επιπλέον, διερευνητικά καταληκτικά σημεία, όπως το στάδιο της διάγνωσης της νόσου και το ποσοστό των ασθενών που κάνουν ιδανικό χειρουργείο, δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας μεθόδων προσυμπτωματικού ελέγχου στον καρκίνο των ωοθηκών. Τα αποτελέσματα αυτά, επομένως, δεν επηρεάζουν τις υπάρχουσες κατευθυντήριες οδηγίες των ευρωπαϊκών και αμερικανικών επιστημονικών εταιρειών (ESMO, ASCO, GOG), που δεν συνιστούν τη διενέργεια προσυμπτωματικού ελέγχου στον γενικό πληθυσμό για τον καρκίνο των ωοθηκών, καθώς τα ώς τώρα δεδομένα δεν αποδεικνύουν κάποιο όφελος στην επιβίωση των γυναικών. Αντιθέτως, συστήνουν την εκπαίδευση των

Για τις γυναίκες που φέρουν μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1/2 προτείνεται η διενέργεια προφυλακτικής σαλπιγγοωοθηκεκτομής, μετά την ολοκλήρωση του οικογενειακού προγραμματισμού, λόγω του αυξημένου κινδύνου εμφάνισης της νόσου.

γυναικών στα πιθανά συμπτώματα της νόσου, έτσι ώστε να επισπεύδεται η διάγνωση και η αντιμετώπιση των ασθενών. Ειδική κατηγορία αποτελούν οι γυναίκες που φέρουν μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1/2, για τις οποίες προτείνεται η διενέργεια προφυλακτικής σαλπιγγοωοθηκεκτομής, μετά την ολοκλήρωση του οικογενειακού προγραμματισμού, λόγω του αυξημένου κινδύνου εμφάνισης της νόσου. Μάλιστα, η ESMO συστήνει να συζητείται η διενέργεια διακολπικού υπερηχογραφήματος και μέτρησης CA125 κάθε 6 μήνες μετά τα 35 έτη και ως τη διενέργεια της προφυλακτικής σαλπιγγοωοθηκεκτομής σε αυτήν την ομάδα γυναικών. Απαραίτητη προϋπόθεση, βέβαια, είναι το υπερηχογράφημα να διενεργείται από εξειδικευμένο κέντρο. Υπάρχει όμως και η αισιόδοξη πλευρά: Καθώς κατανοούμε καλύτερα την παθογένεση της νόσου, η μελέτη παρέχει επαρκή δεδομένα ότι νέες τεχνολογίες που μπορούν να διαγνώσουν πρωιμότερα τον καρκίνο των ωοθηκών, σε συνδυασμό με τη βελτιστοποίηση των θεραπευτικών τεχνικών, μπορούν να μειώσουν τη θνητότητα από αυτό το δύσκολο νόσημα. •••

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί ο καρκίνος του παγκρέατος Γιατί είναι σημαντική η χειρουργική εξαίρεση

ξειδικευμένης αντιμετώπισης χρήζει ο καρκίνος του παγκρέατος, ένας γενετικά πολύπλοκος καρκίνος, με μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων. Η έγκαιρη διάγνωση ενδεχομένως να αυξήσει τη δυνατότητα χειρουργικής αφαίρεσης και εξασφάλισης του μέγιστου διαστήματος επιβίωσης. Σήμερα, δεν υπάρχει δυνατότητα προσυμπτωματικού ελέγχου μαζικά στον γενικό πληθυσμό, αλλά το ταξίδι της διάγνωσης αρχίζει εφόσον υπάρξουν συμπτώματα. Η χειρουργική αφαίρεση, πολλές φορές, έχοντας προηγηθεί χημειοθεραπεία, αποτελεί το μεγάλο «όπλο» έναντι της ασθένειας.

Το πάγκρεας Μείζονος σημασίας είναι η λειτουργία του για τον οργανισμό, αφού παράγει ένζυμα και ορμόνες. Μία από αυτές είναι η ινσουλίνη, που ελέγχει το επίπεδο σακχάρου, ενώ τα ένζυμα συμμετέχουν στον μεταβολισμό και την απορρόφηση λιπιδίων, πρωτεϊνών και υδατανθράκων. Το πάγκρεας, όπως εξηγεί ο διευθυντής Κλινικής Χειρουργικής Ογκολογίας-Χειρουργικής Ήπατος-Χοληφόρων-Παγκρέατος στο Metropolitan Hospital, Χρήστος Δερβένης, «ανατομικά, χωρίζεται σε τέσσερα τμήματα: κεφαλή, αυχένας, σώμα και ουρά, με το καθένα να διαθέτει πολλούς διαφορετικούς τύπους κυττάρων και τον κάθε τύπο να μπορεί να δώσει γένεση σε διαφορετικούς τύπους όγκων».

Καρκίνος του παγκρέατος Πρόκειται για μια δύσκολα αντιμετωπίσιμη μορφή καρκίνου, η οποία εκδηλώνεται όταν τα κύτταρα του παγκρέατος αυξάνονται και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, δημιουργώντας μια μάζα που ονομάζεται «ό-

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

γκος». Τα τελευταία χρόνια, παρατηρούμε μια αυξημένη συχνότητα στην εμφάνισή του, γι’ αυτό και η διεθνής κοινότητα δίνει μεγάλη σημασία στην ευαισθητοποίηση των πολιτών και των γιατρών, με στόχο την πρώιμη διάγνωση και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή του, καθώς η καθυστέρηση αποτελεί την κύρια αιτία της αδυναμίας ίασης των ασθενών.

Χαρακτηριστικά της νόσου Ο ειδικός διευκρινίζει πως η δυσκολία έγκειται στο γεγονός πως «είναι ένας γενετικά πολύπλοκος καρκίνος, με μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων, που έχει συνέπεια τη δύσκολη στόχευσή του με χημειοθεραπευτικά και άλλα φάρμακα. Το γενικό ποσοστό πενταετούς επιβίωσης σε όλους τους αρρώστους με καρκίνο του παγκρέατος είναι χαμηλό, όμως σε περιπτώσεις έγκαιρης διάγνωσης, που συνεπάγεται αυξημένη πιθανότητα χειρουργικής αφαίρεσης, το ποσοστό αυτό μπορεί να φθάσει και το 40%-45%».

Συμπτώματα Η έντασή τους, πολλές φορές, δεν είναι μεγάλη, ανάλογα με το σημείο στο οποίο εντοπίζεται η νόσος, κεφαλή, αυχένας, σώμα και ουρά. «Σε αυτά περιλαμβάνονται κυρίως το κοιλιακό ή οσφυϊκό άλγος, που εντοπίζεται στο επιγάστριο και την πλάτη, ο ίκτερος, η απώλεια βάρους, η δυσπεψία, η ναυτία και η κατάθλιψη χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Επίσης, η οξεία παγκρεατίτιδα χωρίς εμφανή αιτία αποτελεί υποψία της νόσου. Ομοίως, ισχυρή υποψία αποτελεί και η αιφνίδια εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη σε ασθενείς άνω των 50 ετών χωρίς οικογενειακό ιστορικό», επισημαίνει ο κ. Δερβένης.

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ

Αιτίες εμφάνισης Κύρια αιτία εμφάνισης αποτελεί το κάπνισμα και μάλιστα σε πάνω από το ένα τέταρτο των αρρώστων στους οποίους εμφανίζεται η νόσος. Επιπλέον, οι ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη ή οι ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό έχουν αυξημένο κίνδυνο προσβολής. Η παχυσαρκία και η αυξημένη κατανάλωση λίπους επίσης συντελούν, όπως και η χρόνια παγκρεατίτιδα και η κατανάλωση αλκοόλ.

Διάγνωση Έως τώρα δεν έχει βρεθεί κάποια εξέταση για τη διάγνωση της νόσου με μαζικό έλεγχο του πληθυσμού, «η πρώιμη διάγνωση βασίζεται στα συμπτώματα του ασθενούς και στην έγκαιρη προσέλευσή του στον γιατρό. Οι πιο ενδεδειγμένες μέθοδοι είναι απεικονιστικές εξετάσεις, όπως η αξονική τομογραφία CT και η μαγνητική τομογραφία MRI, ο ενδοσκοπικός υπερηχογραφικός έλεγχος (EUS), η λαπαροσκόπηση και η βιοψία» αποσαφηνίζει ο κ. Δερβένης.

Διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές Ανάλογα με το στάδιο του καρκίνου και το σημείο στο οποίο εντοπίζεται ο όγκος στο όργανο, όπως σημειώνει ο ειδικός: «Εάν ο όγκος είναι αρκετά μικρός, ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί και ο ασθενής βρίσκεται σε καλή φυσική κατάσταση, τότε προτείνουμε χειρουργική επέμβαση για ολοκληρωτική αφαίρεση του όγκου. Αυτή συμπληρώνεται με χημειοθεραπεία, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει παρουσιάσει μεγάλη πρόοδο, με συνδυασμούς φαρμάκων που δίνουν πολύ καλά αποτελέσματα. Η χειρουργική εξαίρεση των όγκων αποτελεί τη βασικότερη μέθοδο αντι-

μετώπισης, καθώς μπορεί να εξασφαλίσει μια σχεδόν φυσιολογική ζωή στους ασθενείς που διαγιγνώσκονται σε πρώιμο στάδιο και τους δίνουν πολύ υψηλότερες πιθανότητες να επιβιώσουν, πέντε χρόνια ή και περισσότερο». Ωστόσο όταν ο όγκος είναι οριακά εξαιρέσιμος, «η χρησιμοποίηση προεγχειρητικής χημειοθεραπείας μπορεί να τον συρρικνώσει και να τον μετατρέψει σε εξαιρέσιμο». Εφόσον ο όγκος δεν μπορεί να αφαιρεθεί, «δηλαδή είτε είναι πολύ προχωρημένος εντός και πέριξ του παγκρέατος είτε έχει εξαπλωθεί και σε άλλα σημεία του σώματος, ο σκοπός της θεραπείας είναι ο έλεγχος των συμπτωμάτων και η καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής». Σε αυτά τα περιστατικά αξιοποιούνται η χημειοθεραπεία και, συμπληρωματικά, η ακτινοθεραπεία, για να συρρικνωθεί ο όγκος και να επιβραδυνθεί η ανάπτυξή του, αλλά καμία από τις επιλογές δεν θα επιφέρει ίαση του καρκίνου.

Κέντρα για να αντιμετωπιστεί Ο ειδικός συνιστά στους ασθενείς με καρκίνο του παγκρέατος να απευθύνονται σε κέντρα αναφοράς, δεδομένου του ότι οι εν λόγω υγειονομικές μονάδες διαθέτουν «κατάλληλες ειδικότητες και τα ιατρικά μηχανήματα για να μπορέσουν να φέρουν τα καλύτερα αποτελέσματα, ειδικά για τη χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Έχει αποδειχθεί μάλιστα πως όταν η αντιμετώπιση γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα, τότε οι επιπλοκές και οι θάνατοι από μια τόσο δύσκολη επέμβαση έχουν πολύ μικρότερο ποσοστό, ενώ και η επιβίωση των αρρώστων μετά τη θεραπεία είναι σημαντικά καλύτερη». •••

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Ο κίνδυνος θρόμβωσης σε καρκινοπαθείς είναι 4 με 6,5 φορές υψηλότερος

Θρόμβωση και καρκίνος Απογοητευτικά αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας για την έλλειψη ενημέρωσης

ι θρόμβοι αίματος αποτελούν τη δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου στους ασθενείς με καρκίνο που μπορεί να προληφθεί. Ωστόσο, η γνώση σχετικά με τη θρόμβωση που σχετίζεται με τον καρκίνο και τη χρήση προληπτικών μέτρων κυμαίνεται σε αξιοσημείωτα χαμηλά επίπεδα στην Ευρώπη, δυσχεραίνοντας ακόμη περισσότερο τη μείωση του επιπολασμού της θρόμβωσης και των θανάτων που συνδέονται με αυτήν. Στις 16 Οκτωβρίου, επ’ ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Θρόμβωσης, ο Ευρωπαϊκός Συνασπισμός Ασθενών με Καρκίνο (ECPC) παρουσίασε ανησυχητικά ευρήματα της πρώτης έρευνας στα χρονικά για την ενημέρωση σχετικά με τη θρόμβωση που σχετίζεται με καρκίνο σε άτομα με καρκίνο. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε άτομα με καρκίνο, σε έξι χώρες της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα. Τα αποτελέσματα ήταν σημαντικά, καθώς:

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

Τ ο 72% των ασθενών με καρκίνο δεν γνωρίζουν ότι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο θρόμβωσης από τον γενικό πληθυσμό. Μ όνο το 8% του συνόλου των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι έλαβαν ενημέρωση για τους κινδύνους θρόμβωσης που σχετίζονται με τον καρκίνο από τον γιατρό. Α πό το υπόλοιπο 28% των ερωτηθέντων που γνώριζαν για τους κινδύνους θρόμβωσης, το 26% ενημερώθηκαν μόνο μετά τη διάγνωση της θρόμβωσης στους ίδιους.  Μόνο το 12% δήλωσε πως ενημερώθηκε από τους γιατρούς στο νοσοκομείο και μόνο 5% από τον παθολόγο τους. Τ ο 10% αναζήτησε πληροφορίες για το θέμα στο Διαδίκτυο. Μ όνο το 55% των ερωτηθέντων απάντησαν πως γνώριζαν ότι κάτι τόσο απλό όσο οι εκτάσειςτων ποδιών τους θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο θρόμβωσης.  Μόλις το 41% των ερωτηθέντων που λάμβαναν αντιπηκτικά κατά τον χρόνο της έρευνας ανέφεραν ότι είχαν ενημερωθεί για τυχόν πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες.

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ Συμπερασματικά, η έρευνα κατέδειξε την επιτακτική ανάγκη αύξησης της ενημέρωσης σχετικά με τη θρόμβωση που σχετίζεται με καρκίνο. Όσον αφορά την Ελλάδα, τα ευρήματα της έρευνας ήρθαν δυστυχώς να επιβεβαιώσουν τα αποτελέσματα μιας ελληνικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Πολιτικής Υγείας το 2018, σύμφωνα με την οποία: Τ ο 68% των Ελλήνων δεν γνωρίζουν ότι οι ασθενείς με καρκίνο διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σχηματισμού φλεβικού θρόμβου. Τ ο 75,7% δεν γνωρίζει καν τα συμπτώματα της φλεβικής θρόμβωσης. Τ ο 36,2% όσων έχουν ιστορικό κακοήθειας γνωρίζει τα συμπτώματα της φλεβικής θρόμβωσης. Τ ο 58,1% των ερωτωμένων που έχουν νοσήσει από θρόμβωση ενημερώθηκαν για τον κίνδυνο θρόμβωσης μετά τη διάγνωσή της.

Το πρόβλημα Η φλεβική θρομβοεμβολή σε όσους πάσχουν από καρκίνο είναι μια συχνή, και ιδιαίτερα επικίνδυνη, επιπλοκή. Από μελέτες προκύπτει ότι ο κίνδυνος φλεβικής θρόμβωσης σε πάσχοντες από καρκίνο είναι 4 με 6,5 φορές υψηλότερος σε σχέση με τους μη πάσχοντες. Επιπλέον, η φλεβική θρόμβωση και η πνευμονική εμβολή αποτελούν μια συχνή αιτία θανάτου των ασθενών με καρκίνο. Η εμφάνιση φλεβικής θρομβοεμβολής αυξάνει την πιθανότητα θανάτου στους ογκολογικούς ασθενείς κατά 2-6 φορές. Δυστυχώς, η φλεβική θρομβοεμβολή είναι

η δεύτερη αιτία θανάτου στους ογκολογικούς ασθενείς μετά τον ίδιο τον καρκίνο. Στους ασθενείς με καρκίνο, πολλές φορές, υπάρχει μια υπερπηκτικότητα του αίματος (αυξημένη τάση του αίματος να πήζει και να δημιουργεί θρόμβους), που, σε συνδυασμό με τη χημειοθεραπεία ή κάποια χειρουργική επέμβαση που προκαλεί βλάβη στο τοίχωμα των φλεβών, μπορεί να προκαλέσει θρόμβωση. Αν συνυπολογίσει κανείς και το γεγονός ότι πολλοί ασθενείς λόγω της νόσου τους παραμένουν κλινήρεις για μεγάλα χρονικά διαστήματα, τότε η συσσώρευση του αίματος στις φλέβες των κάτω άκρων μπορεί να είναι ένας επιπρόσθετος παράγοντας. Η εμφάνιση δε των θρομβοεμβολικών επεισοδίων είναι πιο συχνή κατά τη διάρκεια της αντινεοπλασματικής αγωγής και, συνήθως, παρατηρείται στο πρώτο διάστημα μετά την έναρξή της. Ενώ η χημειοθεραπεία είναι ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση του καρκίνου, μπορεί παράλληλα να αυξήσει τον κίνδυνο θρόμβωσης, γιατί ενδέχεται να βλάψει τα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων και να επηρεάσει έτσι τη λειτουργία τους. Οι φαρμακευτικές ουσίες που περιλαμβάνονται στα σχήματα της χημειοθεραπείας από τη μια συμβάλλουν στην καταπολέμηση των καρκινικών κυττάρων, από την άλλη όμως αποτελούν, σε ορισμένες περιπτώσεις, παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση της πηκτικότητας του αίματος. Ένας παράλληλος κίνδυνος για τη θρόμβωση κατά τη χημειοθεραπεία και την ανοσοθεραπεία είναι το γεγονός ότι οι ασθενείς δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν τους τα συμπτώματα, θεωρώντας τα παρενέργειες της αγωγής τους για τον καρκίνο.

Ο κίνδυνος φλεβικής θρόμβωσης σε πάσχοντες από καρκίνο είναι 4 με 6,5 φορές υψηλότερος σε σχέση με τους μη πάσχοντες.

Τα ύποπτα συμπτώματα Η φλεβική θρομβοεμβολή μπορεί να προληφθεί και είναι θεραπεύσιμη εφόσον ανιχνευθεί γρήγορα. Τα συμπτώματά της μπορεί να μην είναι πάντα ξαφνικά και έντονα. Αν, λοιπόν, παρατηρήσετε: π ρήξιμο στο πόδι, στον αστράγαλο ή στο μπράτσο σας, ιδίως αν εμφανίζεται στη μία πλευρά του σώματος,

 το δέρμα σας τεντωμένο, κράμπες και πόνο ιδιαίτερα στη γάμπα,  ε ρυθρότητα στο δέρμα, αίσθημα βάρους ή θερμότητας στο πόδι, π όνο στο στήθος, δ υσκολία στην αναπνοή, γρήγορη αναπνοή ή/και ζάλη, καλέστε αμέσως τον θεράποντα γιατρό σας για να εκτιμήσει την κατάσταση και να σας καθοδηγήσει σχετικά.

Προσπαθήστε να κινείστε, να τεντώνετε τα πόδια σας και να περπατάτε. Ενυδατωθείτε, πιείτε νερό, αποφύγετε το αλκοόλ και τον καφέ. Μην ξεχνάτε να φοράτε τις ειδικές ελαστικές κάλτσες συμπίεσης ή να λαμβάνετε τα φάρμακά σας, αν σας έχουν συσταθεί, και φυσικά να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό σας σε κάθε σύμπτωμα ή αλλαγή που τυχόν παρουσιαστεί στο σώμα σας.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο Πολλοί παράγοντες συνεισφέρουν στην αύξηση του κινδύνου εμφάνισης θρόμβωσης στους ογκολογικούς ασθενείς: Π αράγοντες που σχετίζονται με τον ίδιο τον ασθενή, όπως η προχωρημένη ηλικία, η παχυσαρκία, συνυπάρχουσες παθήσεις, όπως νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια, η αναιμία, το ιστορικό θρόμβωσης καθώς και η ακινησία.  Παράγοντες που σχετίζονται με τον καρκίνο: ορισμένοι τύποι καρκίνου, όπως, για παράδειγμα, του παγκρέατος, του στομάχου, των πνευμόνων, των ωοθηκών, της ουροδόχου κύστης και το λέμφωμα αυξάνουν περισσότερο τον κίνδυνο. Επί-

σης, το στάδιο του καρκίνου παίζει ρόλο –αν ο καρκίνος είναι σε προχωρημένο ή μεταστατικό στάδιο, ο κίνδυνος για θρόμβωση είναι μεγαλύτερος. Π αράγοντες που σχετίζονται με την αγωγή για τον καρκίνο: το χειρουργείο, η ακτινοθεραπεία αλλά και κάποιες χημειοθεραπείες, παρ’ όλο που είναι απαραίτητα και σημαντικά όπλα στη μάχη με τον καρκίνο, αυξάνουν κι αυτά τον κίνδυνο θρόμβωσης. Κ άποιοι συγκεκριμένοι βιοδείκτες που μπορεί να είναι διαταραγμένοι στους ασθενείς με καρκίνο μπορούν επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο.

6 Συστάσεις 1. Οι κλινικοί γιατροί και οι οργανώσεις ασθενών πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι κίνδυνοι της θρόμβωσης διαδίδονται πιο αποτελεσματικά σε κάθε στάδιο της αντικαρκινικής θεραπείας.

ορισμένα λιγότερο γνωστά συμπτώματα της θρόμβωσης που σχετίζεται με καρκίνο.

2. Όταν οι επαγγελματίες υγείας ενημερώνουν τους ασθενείς σχετικά με τη θρόμβωση που σχετίζεται με τον καρκίνο, θα πρέπει να παρέχουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με ορισμένους λιγότερο γνωστούς παράγοντες κινδύνου.

4. Εκτός από την παροχή προφορικών πληροφοριών σχετικά με τη θρόμβωση που σχετίζεται με καρκίνο, οι γιατροί και οι νοσηλευτές πρέπει να παρέχουν στους καρκινοπαθείς γραπτές πληροφορίες ή ενημέρωση για αξιόπιστες διαδικτυακές πηγές, στις οποίες μπορούν να έχουν πρόσβαση και να ανατρέξουν.

3. Οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να παρέχουν περισσότερες πληροφορίες στους καρκινοπαθείς σχετικά με

5. Οι καρκινοπαθείς χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες σχετικά με ορισμένα λιγότερο γνωστά μέτρα που

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

μπορούν να λάβουν για να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβωσης που σχετίζεται με καρκίνο, ιδίως όσα είναι σχετικά εύκολα και χαμηλού κόστους όσον αφορά την εφαρμογή τους. 6. Για τους ασθενείς που χρησιμοποιούν αντιπηκτικά για την αντιμετώπιση ή/ και την πρόληψη της θρόμβωσης που σχετίζεται με καρκίνο, πρέπει να παρέχονται περισσότερες πληροφορίες (γραπτώς κατά προτίμηση) σχετικά με τις ανεπιθύμητες ενέργειες και τον τρόπο αντιμετώπισής τους σε περίπτωση που εμφανίσουν οποιαδήποτε από αυτά τα συμπτώματα.•••

 Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ

www.ethosmedia.eu

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Από το ΚΑΡΚΙΝΑΚΙ

Μονάδα Ολοκληρωμένης Υποστήριξης για παιδιά και νικητές του καρκίνου Πληθώρα παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους μικρούς ήρωες και τις οικογένειές τους

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, Μονάδα Ολοκληρωμένης Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης για παιδιά “survivors” του καρκίνου.

το πλευρό των παιδιών που δοκιμάζονται από καρκίνο βρίσκεται η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «ΚΑΡΚΙΝΑΚΙ-Ενημέρωση για τον καρκίνο στην παιδική και εφηβική ηλικία», προσφέροντας για πρώτη φορά στην Ελλάδα Μονάδα Ολοκληρωμένης Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης. Στόχος είναι να βοηθήσει τους επιβιώσαντες του καρκίνου παιδικής και εφηβικής ηλικίας και τις οικογένειές τους. Η μονάδα, με την επωνυμία «ΨΥΧΗ ΜΟΥ», θα λειτουργεί με την επιστημονική ευθύνη της MD, PhD, παιδιάτρου Κατερίνας Κατσιμπάρδη, Δευτέρα με Παρασκευή, 11:00 με 19:00, σε νέο χώρο (Λεωφ. Μεσογείων 15, 1ος όροφος). Απώτερος σκοπός είναι, μέσα από την ψυχοκοινωνική υποστήριξη, ο καρκίνος της παιδικής και εφηβικής ηλικίας να πάψει να είναι θέμα-ταμπού, αλλά και να βρεθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι σύμμαχοι ώστε κάθε παιδί που νοσεί να έχει πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου νοσηλεία, αποτελεσματική θεραπεία και, τελικά, δικαίωμα στη ζωή. Οι υπηρεσίες που προσφέρει η νέα μονάδα είναι: Ο μάδες Συμβουλευτικής Γονέων Παιδιών και Εφήβων που νόσησαν με καρκίνο Ο μάδες Ψυχοθεραπείας Γονέων Παιδιών και Εφήβων που νόσησαν με καρκίνο Α τομικές Συνεδρίες Ο μάδες Ενημέρωσης για θέματα επιβίωσης παιδιών και εφήβων που νόσησαν με καρκίνο  Ομάδες κοινωνικής αλληλεπίδρασης για παιδιά και εφήβους μετά το τέλος της θεραπείας του καρκίνου

Ο μάδες Αλληλοϋποστήριξης και Ενδυνάμωσης Εφήβων και Νεαρών Ενηλίκων Ο μάδες Αλληλοϋποστήριξης (parent2parent support) Γονέων της παιδογκολογικής κοινότητας  Ειδικές συναντήσεις με παιδαγωγούς γενικής και ειδικής αγωγής Κ οινωνική Υπηρεσία

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν καθημερινά, 11:00 με 19:00, με την Κοινωνική Λειτουργό της Μονάδας στο τηλέφωνο 210 7499306 και στην ηλεκτρονική διεύθυνση contact@karkinaki.gr. Αξίζει να αναφερθεί πως η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «ΚΑΡΚΙΝΑΚΙ-Ενημέρωση για τον καρκίνο στην παιδική και εφηβική ηλικία» στηρίζει το επιστημονικό-ερευνητικό έργο της επιστημονικής-ιατρικής κοινότητας που ασχολείται με τον καρκίνο της παιδικής και εφηβικής ηλικίας, συγκεντρώνοντας πόρους για στήριξη καινοτόμων θεραπευτικών προσεγγίσεων για τον καρκίνο της παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Με πρωτοβουλία της, παρέχει πληροφορίες μέσω της ιστοσελίδας www.karkinaki.gr, της πρώτης και μόνης έως σήμερα «πύλης» ενημέρωσης για τον καρκίνο της παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Επίσης, η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «ΚΑΡΚΙΝΑΚΙ» ενισχύει τη συστηματική και οργανωμένη λειτουργία δομών παρακολούθησης “survivors”, με στόχο την εξασφάλιση καλής ποιότητας ζωής σε όλη την ενήλικη ζωή τους, ενώ ακόμη συμβάλλει στη συστηματική και οργανωμένη λειτουργία δομών ψυχοκοινωνικής υποστήριξης παιδιών, εφήβων και των οικογενειών τους. •••

Όποιος επιθυμεί να λάβει περισσότερες πληροφορίες, μπορεί να ενημερωθεί στο www.karkinaki.gr

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

Αποτελεσµατικά εργαλεία δουλειάς για τους επαγγελµατίες της ασφάλισης ΑΦ Ι Ε Ρ Ω Μ Α ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ

Ασφάλιση. « » Από το A ... Πολύπλευρη ενηµέρωση από την αγορά Ανάλυση των εξελίξεων και τάσεων στον ασφαλιστικό κλάδο Εξειδικευµένο, πρωτότυπο και αποκλειστικό περιεχόµενο

www.ethosmedia.eu

info@ethosmedia.eu

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Δημιουργία Δικτύων Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας

Ελλάδα: Στόχος η ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης Για πρώτη φορά, κοστολογημένες δομές, δράσεις και προγράμματα υλοποιούνται και ομαδοποιούνται σε 10 Άξονες Παρεμβάσεων

Σε κάθε Υγειονομική Περιφέρεια θα δημιουργηθούν Κοινοτικά Δίκτυα Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας υπό ενιαία υπηρεσιακή και επιστημονική Διοίκηση.

Ελληνική Κυβέρνηση και το Υπουργείο Υγείας στοχεύουν στην ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στη χώρα μας, 30 χρόνια από την έναρξή της, εφαρμόζοντας πλήρως το ευρωπαϊκό κεκτημένο και προχωρώντας σε μείζονες νομοθετικές παρεμβάσεις. Με την επικείμενη νομοθετική πρωτοβουλία, 25 έτη έπειτα από την ψήφιση του προηγούμενου νόμου για την ψυχική υγεία, θα υλοποιηθεί η μετεξέλιξη των οργανισμών των ψυχιατρικών νοσοκομείων σε Δίκτυα Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, στα οποία θα ενταχθούν όλες οι σχετικές πρωτοβάθμιες και δευτεροβάθμιες δομές. Σε κάθε Υγειονομική Περιφέρεια θα δημιουργηθούν Κοινοτικά Δίκτυα Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας υπό ενιαία υπηρεσιακή και επιστημονική Διοίκηση. Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ψυχική Υγεία 2021-2030, το οποίο εκπονήθηκε σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περιλαμβάνει για πρώτη φορά κοστολογημένες δομές, δράσεις και προγράμματα που υλοποιούνται και ομαδοποιούνται σε 10 Άξονες Παρεμβάσεων.  Ήδη, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, έχουν αναπτυχθεί 60 νέες δομές ψυχικής υγείας στην κοινότητα, οι οποίες παρέχουν δωρεάν τις υπηρεσίες τους σε όλους τους πολίτες.

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

Ν έα Κέντρα Ημέρας & Κινητές Μονάδες για Παιδιά και Εφήβους, για ενήλικες, για την υποστήριξη των εργαζομένων, για τη στήριξη των οικογενειών, για ειδικές ομάδες, όπως άτομα με άνοια και άτομα με αυτισμό, αλλάζουν εντελώς τον χάρτη της ψυχικής υγείας. Ν έα Οικοτροφεία για άτομα με σοβαρές ψυχικές παθήσεις, για άτομα με άνοια και συναφείς διαταραχές και για άτομα με αυτισμό έχουν επίσης δημιουργηθεί σε πολλές περιοχές της χώρας. Π εραιτέρω 40 τέτοιες δομές θα έχουν αναπτυχθεί μέχρι το τέλος του 2023, ενώ παράλληλα δρομολογήθηκαν και θα υλοποιηθούν 80 παρεμβάσεις σε δημόσιες δομές και υπηρεσίες ψυχικής υγείας, όπως ψυχιατρικές κλινικές στα νοσοκομεία, για τη βελτίωση των κτηριακών υποδομών και την αγορά εξοπλισμού.

Όλα τα παραπάνω έργα αγγίζουν τα 65 εκατ. ευρώ και οι αναγκαίοι πόροι είναι εξασφαλισμένοι. Το Υπουργείο Υγείας, πολύ σύντομα, θα καταθέσει Σχέδιο Νόμου που θα περιλαμβάνει ρυθμίσεις σχετικές με τα δικαιώματα των πασχόντων από άνοια και των φροντιστών τους. Παράλληλα, έχουν σχεδιαστεί και υλοποιούνται οριζόντιες δράσεις και προγράμματα για τη βελτίωση της ψυχικής υγείας

των πολιτών και για την αντιμετώπιση των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων συμπολιτών μας, απότοκων των κρίσεων δημόσιας υγείας και των φυσικών καταστροφών, συνεπεία της κλιματικής κρίσης. Τέλος, επιχειρούνται ολοκληρωμένες παρεμβάσεις για την εργασιακή ένταξη ατόμων με σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα για τη διασφάλιση του εργασιακού δικαιώματος, αλλά και για την ψυχοκοινωνική ένταξη συνανθρώπων μας που το έχουν ανάγκη. Στο αμέσως επόμενο διάστημα, αναλαμβάνονται περαιτέρω μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες μέσα από άμεσες νομοθετικές πρωτοβουλίες για την οργανωτική και διοικητική αναδιοργάνωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, αλλά και για τη δημιουργία ενός Ενιαίου Δικτύου Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων, που θα περιλαμβάνει το σύνολο των υφιστάμενων δομών προληπτικών, θεραπευτικών και αποκαταστασιακών παρεμβάσεων.

Το νέο Εθνικό Σχέδιο 2021-2030 Το νέο Εθνικό Σχέδιο διαρθρώνεται σε 10 άξονες, που αντανακλούν το πνεύμα της ολοκλήρωσης της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, με ειδική μέριμνα για όλες τις πληθυσμιακές ομάδες, τον αποστιγματισμό, την ενδυνάμωση των ψυχικά ασθενών και την έγκαιρη αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης. Οι άξονες αυτοί είναι: 1. Ολοκλήρωση της κατάργησης της ιδρυ-

ματικής περίθαλψης (κατάργηση των Τμημάτων Χρονίων Ασθενών στα εναπομείναντα ΨΝ του ΕΣΥ και των Ιδιωτικών Ψυχιατρικών Κλινικών), με παράλληλη ανάπτυξη υπηρεσιών για άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ και συναφείς διαταραχές και ανάπτυξη της Ψυχογηριατρικής. 2. Περαιτέρω ανάπτυξη και ολοκλήρωση του κοινοτικού δικτύου ΥΨΥ με ταυτόχρονη ενσωμάτωση των ΥΨΥ στην ΠΦΥ, με παράλληλη αξιοποίηση των σύγχρονων ψηφιακών τεχνολογιών. 3. Ολοκλήρωση του δικτύου ΥΨΥΠΕ, συμπεριλαμβάνοντας ειδική πρόβλεψη για άτομα με διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές. 4. Μεταρρύθμιση των ιατροδικαστικών ψυχιατρικών υπηρεσιών από ιδρυματικές σε κοινοτικές υπηρεσίες και Ανάπτυξη Μονάδων Ψυχιατρικής Εντατικής Θεραπείας. 5. Ολοκλήρωση και ενίσχυση του πανελλαδικού δικτύου των ΚοιΣΠΕ. 6. Καθολική εφαρμογή της τομεοποίησης σε όλη την επικράτεια, λαμβάνοντας υπόψη όλους τους πυλώνες παροχής ΥΨΥ (δημόσιος και ιδιωτικός τομέας, ΑμΚΕ), διασφάλιση της ποιότητας και της ασφάλειας των ΛΥΨΥ και προώθηση της έρευνας και κατάρτιση στην ΨΥ. 7. Μείωση του αριθμού των ακούσιων εισαγωγών στον μέσο όρο της ΕΕ. 8. Ενίσχυση της ένταξης ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας στην αγορά εργασίας και ανάπτυξη προγραμμάτων για την προστασία της ψυχικής υγείας των εργαζομένων.

Το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ψυχική Υγεία 20212030 διαρθρώνεται σε 10 άξονες.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

9. Προστασία των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών και καταπολέμηση του κοινωνικού στίγματος, με ταυτόχρονη ενδυνάμωση της φωνής των ψυχικά ασθενών και των οικογενειών τους. 10. Ενσωμάτωση της ψυχικής υγείας ως μέρος της ετοιμότητας και του σχεδιασμού/υλοποίησης της αντιμετώπισης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως η πανδημία. Στο πλαίσιο της Ταχείας Αξιολόγησης, έγινε κοστολόγηση των 10 αξόνων, σε δύο διαστάσεις:

Η συνολική επένδυση για νέες δομές, δράσεις και προγράμματα, καθώς και ενίσχυση των υφιστάμενων δομών ανέρχεται στο ποσό των 374,50 εκατ. ευρώ.

α) στη δημιουργία νέων δομών και παρεμβάσεων (δράσεις και προγράμματα πρόληψης και προαγωγής της ψυχικής υγείας) και β) στην ενίσχυση υφιστάμενων δημόσιων δομών και υπηρεσιών των οποίων το ανθρώπινο δυναμικό μειώθηκε καθ’ όλη την προηγούμενη δεκαετία. Ειδικότερα, η κοστολόγηση περιλαμβάνει την:  Δημιουργία 311 νέων δομών, της οποίας η επένδυση έναρξης και 18ηνης λειτουργίας ανέρχεται σε 294,33 εκατ. ευρώ Δ ημιουργία 211 δράσεων & προγραμμάτων, ιδίως στο πλαίσιο της πρόληψης και της προαγωγής της ψυχικής υγείας. Η επένδυση έναρξης και λειτουργίας ανέρχεται σε 51,13 εκατ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι, για πρώτη φορά, διακριτά και προϋπολογισμένα, οι δομές ψυχικής υγείας θα υλοποιήσουν αυτές τις δράσεις πρόληψης και προαγωγής

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

της ψυχικής υγείας στην κοινότητα και σε επιμέρους πληθυσμούς. Το προαναφερθέν ποσό κοστολογείται πρώτη φορά στο παρόν Εθνικό Σχέδιο.  Ενίσχυση 279 υφιστάμενων δομών και υπηρεσιών ψυχικής υγείας του δημόσιου τομέα. Η επένδυση ανέρχεται σε 28,92 εκατ. ευρώ. Δ ιακριτή ενίσχυση των 300 Κέντρων Υγείας με 5 Επαγγελματίες Ψυχικής Υγείας σε έκαστο, για την περαιτέρω ενσωμάτωση των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας στην ΠΦΥ. Η επένδυση ανέρχεται σε 54,00 εκατ. ευρώ.

Η τελική επένδυση για την έναρξη και λειτουργία των νέων δομών, δράσεων και προγραμμάτων, αλλά και για την ενίσχυση των υφιστάμενων δομών που προαναφέρθηκαν, ανέρχεται στο ποσό των 374,50 εκατ. ευρώ. Η τελική, εκ των υστέρων, ετήσια δαπάνη για τη συνέχιση της λειτουργίας των ανωτέρω δομών, δράσεων και προγραμμάτων, και επομένως της διασφάλισης της βιωσιμότητας του συστήματος υπηρεσιών ψυχικής υγείας, ανέρχεται στο ποσό των 362,21 εκατ. ευρώ. Οι πηγές χρηματοδότησης του Εθνικού Σχεδίου είναι: α) Το Ταμείο Ανθεκτικότητας & Ανάκαμψης (Recovery and Resilience Fund, RRF) β) Το ΕΣΠΑ - Τρέχουσα και επόμενη προγραμματική περίοδος γ) Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων δ) Η ενίσχυση του τακτικού προϋπολογισμού ΥΥ για την Ψυχική Υγεία. •••

confidential

the insider’s guide Ignore it, at your peril!

an subscription portal, the ultimate resource for news, analysis, opinions, data and exclusive behind-the-scenes content regarding the Greek NPLs and NPEs market

www.nplconfidential.com 59

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Νέα στοιχεία από το Ευρωβαρόμετρο

Η Ψυχική Υγεία στην ΕΕ Η Επιτροπή προωθεί προγράμματα ύψους 1,23 δισ. ευρώ

Ευρωπαϊκή Επιτροπή διοργάνωσε μια διάσκεψη υψηλού επιπέδου στις Βρυξέλλες, στις 10 Οκτωβρίου 2023, για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας. Η εκδήλωση ήρθε ως συνέχεια στο σχέδιο που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για μια «Ολοκληρωμένη προσέγγιση για την Ψυχική Υγεία», τον Ιούνιο. Το σχέδιο περιλαμβάνει 20 εμβληματικές πρωτοβουλίες και προσδιορίζει ευκαιρίες χρηματοδότησης ύψους 1,23 δισ. ευρώ. Η εκδήλωση συγκέντρωσε εκατοντάδες εκπροσώπους από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τις εθνικές κυβερνήσεις, τους διεθνείς οργανισμούς και άλλους ενδιαφερόμενους εταίρους, για να ευαισθητοποιήσουν για τη νέα προσέγγιση, να ακούσουν από ειδικούς και άτομα με βιωμένη εμπειρία και να ανταλλάξουν καλές πρακτικές που συνδέονται με τα ακόλουθα θέματα: Ψ υχική υγεία σε όλες τις πολιτικές Π ροώθηση & Πρόληψη  Ι σότιμη πρόσβαση για όλους

20 εμβληματικές πρωτοβουλίες με χρηματοδότηση ύψους 1,23 δισ. ευρώ.

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

Την ίδια μέρα, ανακοινώθηκε μεγάλη έρευνα κοινής γνώμης από το Ευρωβαρόμετρο, που αποκάλυψε ότι σχεδόν οι μισοί πολίτες της ΕΕ που απάντησαν (46%) αντιμετώπισαν συναισθηματικό ή ψυχοκοινωνικό πρόβλημα, όπως αίσθημα κατάθλιψης ή ανησυχίας, τους τελευταίους δώδεκα μήνες. Σύμφωνα με την έρευνα, περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες (54%) με πρόβλημα ψυχικής υγείας δεν έχουν λάβει βοήθεια από επαγγελματία. Η εκδήλωση αύξησε την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη νέα προσέγγιση της ΕΕ για την ψυχική υγεία και υπογράμμισε την ανάγκη να συνεργαστούν όλοι για να μειώσουν την επιβάρυνση των προβλημάτων ψυχικής υγείας στην Ευρώπη. Η Marianne Takki, αναπληρώτρια προϊσταμένη της Μονάδας για την Πρόληψη των Ασθενειών και την Προαγωγή της Υγείας, δήλωσε σχετικά: «Η ΕΕ και τα κράτη μέλη, από μόνα τους, δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα ζητήματα ψυχικής υγείας και να μειώσουν

την επιβάρυνση της κοινωνίας μας. Χρειαζόμαστε όλους για να μας βοηθήσουν να υλοποιήσουμε την ανακοίνωση και τις εμβληματικές της πρωτοβουλίες. Υπάρχει η βούληση, η αλληλεγγύη υπάρχει, αλλά το ίδιο και η επείγουσα ανάγκη. Σύμφωνα με πληροφορίες, ένας στους έξι πολίτες της ΕΕ αντιμετωπίζει προβλήματα ψυχικής υγείας. Αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 84 εκατομμύρια ανθρώπους. Τα προβλήματα αυτά δεν επηρεάζουν μόνο τα άτομα, τις οικογένειες και τις κοινότητες, αλλά επιβαρύνουν σημαντικά τις οικονομίες μας, με κόστος 600 δισ. ευρώ ή 4% του ΑΕΠ ετησίως, κυρίως λόγω της απώλειας απασχόλησης. Και πρόκειται για αριθμούς από την εποχή που μας έπληξε η πανδημία. Η νόσος Covid-19, ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία, η κλιματική κρίση, το αυξανόμενο κόστος διαβίωσης, η ανεργία και η αυξανόμενη ψηφιοποίηση επιδείνωσαν περαιτέρω τις υφιστάμενες προκλήσεις. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους νέους και τα άτομα με προϋπάρχοντα προβλήματα ψυχικής υγείας. Το συνέδριο χρησίμευσε ως ένα είδος γραμμής αναχώρησης, όπου όλοι βρισκόμαστε στον δρόμο προς τη βελτίωση της ψυχικής υγείας μαζί. Τα κράτη μέλη είναι πλέον σε θέση να αξιοποιήσουν όλες τις ευκαιρίες εφαρμογής. Φέτος το καλοκαίρι, δρομολογήσαμε την πρώτη ολοκληρωμένη προσέγγιση της Ευρώπης για την ψυχική υγεία, η οποία αποτελεί προτεραιότητα για την πρόεδρο, κ. φον ντερ Λάιεν. Μόλις εννέα μήνες αφότου ανακοίνωσε “μια νέα πρωτοβουλία για την ψυχική υγεία”, στην ομιλία της

για την κατάσταση της Ένωσης το 2022, εγκρίθηκε η νέα ανακοίνωση. Αυτό έγινε μετά από εκτενείς διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη, τα ενδιαφερόμενα μέρη και τους πολίτες, και σε αξιοσημείωτη συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων υπηρεσιών της Επιτροπής. Είναι η αρχή ενός νέου τρόπου εργασίας για την ψυχική υγεία, που υπερβαίνει την πολιτική για τη δημόσια υγεία και περιλαμβάνει σε μεγάλο βαθμό άλλους βασικούς τομείς, όπως η εκπαίδευση, η απασχόληση, η ψηφιοποίηση, η έρευνα, ο πολιτισμός, ο πολεοδομικός σχεδιασμός, το περιβάλλον και το κλίμα. Και θα συμβάλει ώστε η ψυχική υγεία να καταστεί προτεραιότητα ισοδύναμη με τη σωματική υγεία. Τρεις βασικές αρχές μάς καθοδηγούν: κατάλληλη και αποτελεσματική πρόληψη, πρόσβαση σε ψυχική υγειονομική περίθαλψη και θεραπεία και επανένταξη στην κοινωνία μετά την ανάρρωση. Αποτελούν τη βάση για την επίτευξη του στόχου αυτής της νέας φιλόδοξης προσέγγισης. Η ανακοίνωση περιλαμβάνει 20 εμβληματικές πρωτοβουλίες και προσδιορίζει ευκαιρίες χρηματοδότησης ύψους 1,23 δισ. ευρώ, οι οποίες θα μας επιτρέψουν να υλοποιήσουμε τις υποσχέσεις μας».

Το 45% των πολιτών της ΕΕ απάντησαν ότι αντιμετώπισαν συναισθηματικό ή ψυχοκοινωνικό πρόβλημα τους τελευταίους δώδεκα μήνες.

Ο υπεύθυνος Πολιτικής Stefan Craenen ανέφερε: «Ένας από τους στόχους της ανακοίνωσης για την ψυχική υγεία είναι η στήριξη των παιδιών και των νέων. Κατά τη φάση της διαβούλευσης, η επίτροπος Κυριακίδου συναντήθηκε με 15 νέους για διάλογο πολιτικής για τη νεολαία σχετικά με την ψυχική υγεία, στο πλαίσιο του Ευ-

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Επένδυση 9 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη ικανοτήτων στον τομέα της ψυχικής υγείας, περιλαμβάνοντας πολυεπιστημονικό πρόγραμμα κατάρτισης και πρόγραμμα διασυνοριακών ανταλλαγών.

ρωπαϊκού Έτους Νεολαίας, για να ακούσει τις ιδιαίτερες ανησυχίες τους. Η έκθεση του 2022, με τίτλο “Health at a Glance” ανέφερε ότι 1 στους 2 νέους Ευρωπαίους ανέφεραν μη καλυπτόμενες ανάγκες και ότι η κατάθλιψη μεταξύ των νέων υπερδιπλασιάστηκε. Πρέπει, ιδιαίτερα, να προστατεύσουμε τους νέους κατά τη διάρκεια των πλέον ευάλωτων και διαμορφωτικών ετών τους. Η ψηφιοποίηση –συμπεριλαμβανομένης της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης– ασκεί αυξανόμενη πίεση στην ψυχική τους υγεία. Πρέπει να τους προστατεύσουμε από ακατάλληλο περιεχόμενο, κυβερνοεκφοβισμό, ρητορική μίσους, υπέρμετρη επιθετική (διαδικτυακή) εμπορία ανθυγιεινών τροφίμων και ποτών, πρότυπα ομορφιάς και αλκοόλ και καπνού. Για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος, ένα ολόκληρο κεφάλαιο της ανακοίνωσης είναι αφιερωμένο στην ενίσχυση της ψυχικής τους υγείας και έχουν αναπτυχθεί τέσσερις εμβληματικές πρωτοβουλίες σε συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής. Μεταξύ άλλων, αποσκοπούν στην καλύτερη ακρόαση των παιδιών και των νέων σχετικά με ζητήματα ψυχικής υγείας, στην ανάπτυξη μιας εργαλειοθήκης πρόληψης που θα αντιμετωπίζει βασικούς καθοριστικούς παράγοντες για την υγεία και στην καλύτερη προστασία των παιδιών στην ψηφιακή σφαίρα, στο Διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης». Από την πλευρά της, η υπεύθυνη Πολιτικής, Yvette Azzopardi, επεσήμανε: «Εστιάζουμε τις προσπάθειές μας στην υλοποίηση των εμβληματικών πρωτοβουλιών της ανακοίνωσης για την ψυχική υγεία. Αυτό το πράττουμε από κοινού με τα κράτη μέ-

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

λη μέσω της υποομάδας για την ψυχική υγεία της ομάδας εμπειρογνωμόνων για τη δημόσια υγεία, καθώς και με τα ενδιαφερόμενα μέρη μέσω του νέου δικτύου για την πλατφόρμα για την πολιτική υγείας της ΕΕ. Για παράδειγμα, θα στηρίξουμε τα κράτη μέλη της ΕΕ να αναπτύξουν κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για την εξάλειψη του στιγματισμού και την αντιμετώπιση των διακρίσεων κατά της ψυχικής υγείας. Το πρόγραμμα EU4Health είναι διαθέσιμο για να στηρίξει τα κράτη μέλη στην επίτευξη μιας προσέγγισης για την ψυχική υγεία σε όλες τις πολιτικές. Επενδύουμε 9 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη ικανοτήτων στον τομέα της ψυχικής υγείας. Το έργο αυτό, το οποίο αναμένεται να ξεκινήσει το 2024, θα περιλαμβάνει ένα πολυεπιστημονικό πρόγραμμα κατάρτισης και ένα πρόγραμμα διασυνοριακών ανταλλαγών για επαγγελματίες του τομέα της υγείας και άλλους επαγγελματίες. Την περασμένη εβδομάδα, κλείσαμε πρόσκληση υποβολής προτάσεων για βέλτιστες και ελπιδοφόρες πρακτικές στον τομέα της ψυχικής υγείας. Έχουμε λάβει περίπου 50 προτάσεις που θα αξιολογηθούν. Στη συνέχεια, θα στηρίξουμε τα κράτη μέλη που επιθυμούν να μεταφέρουν μια βέλτιστη ή ελπιδοφόρα πρακτική στη χώρα τους. Ένα παράδειγμα όπου τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να μας βοηθήσουν είναι η ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού κώδικα για την ψυχική υγεία. Η ιδέα είναι ότι θα έχουμε τεκμηριωμένα και εύληπτα μηνύματα, που θα ενδυναμώσουν τους πολίτες, θα συμβάλουν στην ευαισθητοποίηση σχετικά με την ψυχική υγεία και θα βελτιώσουν τον γραμματισμό σε θέματα υγείας για την προώθηση της ψυχικής υγείας».

Στοιχεία-«σοκ» από το Ευρωβαρόμετρο

έα δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου για την Ψυχική Υγεία επιβεβαιώνει ότι τα πρόσφατα γεγονότα, όπως η πανδημία Covid-19, η επιθετικότητα της Ρωσίας στην Ουκρανία, η κλιματική κρίση και άλλες κοινωνικές και οικονομικές πιέσεις έχουν επιδεινώσει τα ήδη κακά επίπεδα ψυχικής υγείας στην Ευρώπη. Πριν από την πανδημία Covid-19, ένας στους έξι ανθρώπους στην ΕΕ υπέφερε από προβλήματα ψυχικής υγείας, και η κατάσταση έχει επιδεινωθεί. Οι περισσότεροι ερωτηθέντες απάντησαν ότι τα πρόσφατα παγκόσμια γεγονότα επηρέασαν την ψυχική τους υγεία «κάπως» (44%) ή «σε μεγάλο βαθμό» (18%). Ο ι περισσότεροι ερωτηθέντες (60%) πιστεύουν ότι οι πιο σημαντικοί παράγοντες για την επίτευξη καλής ψυχικής υγείας είναι οι συνθήκες διαβίωσης και ακολουθεί η οικονομική ασφάλεια (53%). Π ερίπου το ένα τρίτο των Ευρωπαίων θεωρούν ότι η επαφή με τη φύση και τους χώρους πρασίνου (35%), οι συνήθειες ύπνου (35%), η σωματική δραστηριότητα (34%) και η κοινωνική επαφή (33%) είναι βασικοί παράγοντες για την καλή ψυχική υγεία. Ω στόσο, σε όλα τα κράτη μέλη, η μεγάλη πλειοψηφία πιστεύει ότι η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική υγεία των νέων.

Ό σον αφορά τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ μπορεί να συνεισφέρει τα μέγιστα στη βελτίωση της ψυχικής υγείας των Ευρωπαίων πολιτών, το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων επέλεξε τη «βελτίωση της συνολικής ποιότητας ζωής» (45%), ακολουθούμενο από τη «βελτίωση της πρόσβασης και υποστήριξης στη διάγνωση, τη θεραπεία και τη φροντίδα ασθενών ψυχικής υγείας» (37%) και την «υποστήριξη της ψυχικής υγείας των πιο ευάλωτων» (35%).  Εννέα στους δέκα ερωτηθέντες (89%) θεωρούν ότι η προαγωγή της ψυχικής υγείας είναι εξίσου σημαντική με την προαγωγή της σωματικής υγείας. Τ αυτόχρονα, λιγότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες συμφωνούν ότι τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας λαμβάνουν το ίδιο επίπεδο φροντίδας με εκείνους με φυσική κατάσταση. Ε πιπλέον, σχεδόν οι μισοί από τους ερωτηθέντες (46%) αντιμετώπισαν ένα συναισθηματικό ή ψυχοκοινωνικό πρόβλημα, όπως αίσθημα κατάθλιψης ή άγχους, τους τελευταίους δώδεκα μήνες. Π ερισσότεροι από τους μισούς από αυτούς τους ερωτηθέντες (54%) με πρόβλημα ψυχικής υγείας δεν έχουν λάβει βοήθεια από επαγγελματία, σύμφωνα με την έρευνα. Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι είναι ζωτικής σημασίας να συνεχιστεί η εργασία για την ψυχική υγεία σε επίπεδο ΕΕ. •••

Εννέα στους δέκα ερωτηθέντες (89%) θεωρούν ότι η προαγωγή της ψυχικής υγείας είναι εξίσου σημαντική με την προαγωγή της σωματικής υγείας.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Επικεφαλής της ομάδας είναι η Άννα Διαμαντοπούλου

Το μέλλον της κοινωνικής προστασίας στην Ευρώπη Τι δείχνει έκθεση ομάδας ειδικών για λογαριασμό της Κομισιόν

όθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα η έκθεση με τις συστάσεις της ομάδας υψηλού επιπέδου για το μέλλον της κοινωνικής προστασίας και του κράτους πρόνοιας στην Ευρώπη. Η έκθεση εκπονήθηκε από την ομάδα συλλογικά, κατόπιν πρόσκλησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Πρόεδρος της ομάδας ήταν η Άννα Διαμαντοπούλου, πρώην Ευρωπαία Επίτροπος Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ίσων Ευκαιριών, πρώην υπουργός στην Ελλάδα και σήμερα πρόεδρος της ομάδας προβληματισμού ΔΙΚΤΥΟ, με έδρα την Αθήνα. Στην έκθεσή της, η ομάδα αναλύει τις αναμενόμενες επιπτώσεις των βασικών τάσεων στην κοινωνική προστασία και στο κράτος πρόνοιας. Περιγράφει τις επιπτώσεις τους στον σχεδιασμό και το πεδίο εφαρμογής των συστημάτων κοινωνικής προστασίας,

και στη χρηματοδότηση της κοινωνικής προστασίας. Επιπλέον, διατυπώνει βασικές στρατηγικές συστάσεις τόσο προς τα κράτη μέλη όσο και προς την ΕΕ. Πέραν των περισσότερο μακροπρόθεσμων τάσεων, η έκθεση αναλύει τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την πανδημία Covid-19 και τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και τις επιπτώσεις του, όπως η αυξανόμενη πρόκληση της ενεργειακής φτώχειας. Το κράτος πρόνοιας πλήττεται από διάφορες παγκόσμιες μεγα-τάσεις που διαμορφώνουν τις κοινωνίες, τις οικονομίες και τις αγορές εργασίας μας. Στις δημογραφικές αλλαγές περιλαμβάνονται η αύξηση της διάρκειας ζωής και η μείωση της γονιμότητας, που οδηγούν στη γήρανση του πληθυσμού, καθώς και οι αλλαγές στις οικογενειακές δομές, η κινητικότητα εντός της ΕΕ και η μετανάστευση. Η γήρανση του πλη-

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

θυσμού επηρεάζει την οικονομική βιωσιμότητα των συστημάτων κοινωνικής προστασίας, με αποτέλεσμα να απαιτούνται υψηλότερα ποσοστά απασχόλησης και επαναξιολόγηση των παραδοσιακών «ορίων» του οικονομικά ενεργού βίου.

Ο κόσμος της εργασίας αλλάζει Η αύξηση της απασχόλησης σε ποιοτικές θέσεις εργασίας έχει καίρια σημασία για την παροχή εισοδήματος σε όλα τα νοικοκυριά και για την εξασφάλιση βιώσιμης χρηματοδότησης των δημόσιων δαπανών. Μολονότι το ποσοστό απασχόλησης έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις υποαπασχόλησης για τους νέους, τις γυναίκες, τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας, τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών. Οι θέσεις εργασίας χαμηλής ποιότητας, η φτώχεια των εργαζομένων και το υψηλό ποσοστό μη τυπικών μορφών απασχόλησης, που συνδέονται με ανασφάλεια και χαμηλότερους μισθούς, συνιστούν βασικούς κινδύνους, για την αντιμετώπιση των οποίων απαιτούνται νέες μορφές προστασίας. Η ψηφιοποίηση και οι τεχνολογικές αλλαγές συνοδεύονται τόσο από κινδύνους όσο και από ευκαιρίες για τις αγορές εργασίας και την κοινωνική προστασία. Παρότι ενδέχεται να προκαλέσουν ορισμένες απώλειες θέσεων εργασίας και έναν βαθμό πόλωσης, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα, μπορούν να οδηγήσουν σε συνολική καθαρή αύξηση της απασχόλησης μακροπρόθεσμα. Η οικονομία των πλατφορμών χαρακτηρίζεται από υψηλό ποσοστό επισφαλούς εργασίας, ενώ οι ελλείψεις σε δεξιότητες και πρόσβαση στις ΤΠ ενέχουν τον κίνδυνο αύξησης των ανισοτήτων. Ταυτόχρονα, οι τεχνολογικές εξελίξεις δημιουργούν ευκαιρίες για την οργάνωση και την αποτελεσματικότητα της κοινωνικής προστασίας, για παράδειγμα, των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης.

Κλιματική αλλαγή Η κλιματική αλλαγή και η πράσινη μετάβαση επηρεάζουν ήδη τις αγορές εργασίας και την κοινωνική προστασία, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουν ενεργοποιήσει μια ολοκληρωμένη απάντηση κοινωνικής πολιτικής. Παρότι όλοι επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή, οι νέες προκλήσεις ενέχουν τον κίνδυνο να επιδεινώσουν τις ήδη υφιστάμενες ανισότητες.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Η γήρανση του πληθυσμού επηρεάζει την οικονομική βιωσιμότητα των συστημάτων κοινωνικής προστασίας.

Οι εργασιακές και κοινωνικές επιπτώσεις της πράσινης μετάβασης πρέπει να αντιμετωπιστούν. Αυτό περιλαμβάνει τη μείωση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού σε βασικά επαγγέλματα, τη στήριξη των μεταβάσεων των εργαζομένων που απασχολούνται σε τομείς που διατρέχουν κίνδυνο και την ελαχιστοποίηση της ενεργειακής φτώχειας. Η έκθεση διερευνά τον αντίκτυπο αυτών των μεγα-τάσεων στις κοινωνικές πολιτικές και τις πολιτικές πρόνοιας από μια προοπτική που καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο ζωής, διακρίνοντας τρεις λειτουργίες του κράτους πρόνοιας: ρύθμιση της αγοράς εργασίας, κοινωνική προστασία και κοινωνικές επενδύσεις. Οι οικογενειακές πολιτικές έχουν διάφορους στόχους, όπως η αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας, η προώθηση της ανάπτυξης των παιδιών και της δυνατότητας για ένα δυνατό ξεκίνημα στη ζωή, η εξασφάλιση ικανοποιητικού βιοτικού επιπέδου για τις οικογένειες και η αύξηση της απασχόλησης των γυναικών. Η πολιτική πρόνοιας πρέπει να μην περιορίζεται στην προστασία του εισοδήματος και να δίνει έμφαση στην παροχή υπηρεσιών ώστε να διευκολύνει τη συμμετοχή στην κοινωνική και οικονομική ζωή και να τονώνει την απασχόληση. Η νεότητα καταλαμβάνει, πλέον, μεγαλύτερο τμήμα της διάρκειας ζωής, καθώς έφηβοι και νεαροί ενήλικες μετακινούνται μεταξύ εκπαίδευσης και απασχόλησης, οικονομικής εξάρτησης και ανεξαρτησίας –και μπορεί επίσης να δημιουργήσουν οικογένεια. Η μη τυπική απασχόληση, περιλαμβανομένων και των περιόδων μαθητείας και πρακτικής άσκησης, οι χαμηλοί

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

μισθοί και το κατακερματισμένο ιστορικό απασχόλησης, συχνά, παρεμποδίζουν την πρόσβαση των νέων σε επαρκή κοινωνική προστασία. Η επιτυχής μετάβαση από το σχολείο στην εργασία παραμένει στοιχείο καίριας σημασίας τόσο για τις μισθολογικές προοπτικές και την κάλυψη κοινωνικής ασφάλισης όσο και για την αποφυγή αρνητικών μακροχρόνιων επιπτώσεων της υποαπασχόλησης των νέων. Οι απαντήσεις πολιτικής μπορεί να περιλαμβάνουν συνδυασμό καθολικών και στοχευμένων παροχών κοινωνικής προστασίας, υποτροφιών και παροχών για την είσοδο στην αγορά εργασίας. Κατά τη διάρκεια του εργασιακού βίου, οι συλλογικές διαπραγματεύσεις διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην επίτευξη προστασίας με τη μορφή επαρκούς κατώτατου μισθού, καθώς και στη διασφάλιση δίκαιης κατανομής των κερδών παραγωγικότητας. Ωστόσο, η προστατευτική τους ικανότητα έχει διαβρωθεί. Επιπλέον, οι μη τυπικοί εργαζόμενοι και οι αυτοαπασχολούμενοι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις όσον αφορά την κάλυψη από επαρκείς, διαφανείς και φορητές παροχές κοινωνικής προστασίας. Για να συνδυαστεί η ευελιξία που απαιτείται στη σημερινή οικονομία με επαρκείς κοινωνικές εγγυήσεις, οι επιλογές περιλαμβάνουν την επιδοτούμενη από τη φορολογία κοινωνική προστασία ή την ενίσχυση της ένταξης σε ανταποδοτικά συστήματα. Για να εξασφαλιστεί αξιοπρεπές εισόδημα για όλους, βασική πρόκληση για τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής είναι να συνδυάσουν την προστασία του ελάχιστου εισοδήματος με κίνητρα για εργασία

και με δίκαιους μισθούς, δεδομένων των υψηλών ποσοστών χαμηλών αμοιβών και φτώχειας των εργαζομένων. Τα μέτρα για τη διά βίου αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανειδίκευση, όπως οι ενεργητικές πολιτικές για την αγορά εργασίας, η εκπαίδευση και η διά βίου κατάρτιση, έχουν επίσης ζωτική σημασία για τη στήριξη των εργαζομένων κατά τη διάρκεια μεταβατικών περιόδων. Τα συστήματα διατήρησης θέσεων εργασίας διαδραματίζουν καίριο ρόλο κατά τη διάρκεια οικονομικών κρίσεων για τον περιορισμό της ανεργίας. Οι περίοδοι προσωρινής αργίας θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως ευκαιρίες κατάρτισης. Όταν οι άνθρωποι προσεγγίζουν την τρίτη ηλικία, η μετάβαση από την απασχόληση στη συνταξιοδότηση εξελίσσεται, καθώς αυξάνονται οι ηλικίες συνταξιοδότησης και καθίστανται διαθέσιμες πιο ευέλικτες ρυθμίσεις για τον συνδυασμό εργασίας και σύνταξης. Η κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών του γηράσκοντος πληθυσμού θα μπορούσε να περιλαμβάνει πρόσθετες εισφορές και/ή παράταση του επαγγελματικού βίου, για τα οποία απαιτούνται διαφοροποιημένες πολιτικές για τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας, συμπεριλαμβανομένων μέτρων πρόληψης, προσαρμογής του χώρου εργασίας και διαφοροποιημένων ηλικιών συνταξιοδότησης. Η γήρανση του πληθυσμού αυξάνει την ανάγκη για μακροχρόνια φροντίδα, η οποία μπορεί να είναι δαπανηρή για τις οικογένειες, στοιχείο που επιβεβαιώνει τη σημασία της κοινωνικής προστασίας για μακροχρόνια φροντίδα, η οποία αναλαμβάνει το κόστος μέσω ανταποδοτικής και/ή χρηματοδοτούμενης από τη φορολογία δημόσιας παροχής. Η αναγνώριση των καθηκόντων παροχής φροντίδας είναι επίσης σημαντική για τη διασφάλιση επαρκών συντάξεων, ιδίως για τις γυναίκες. Για την κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών που προσδιορίζονται στην έκθεση απαιτείται επαρκής, δίκαιη και βιώσιμη χρηματοδότηση της κοινωνικής προστασίας. Η ομάδα υποστηρίζει ότι τα μέτρα κοινωνικών επενδύσεων μπορούν να αποφέρουν διπλό μέρισμα, μειώνοντας τις μελλοντικές δαπάνες για την προστασία του εισοδήματος, χάρη στα οφέλη για την απασχόληση και την υγεία και διευρύνοντας ταυτόχρονα τη φορολογική βάση. Στους περιορισμούς που παρεμποδίζουν τις προσπάθειες αύξησης των φόρων περιλαμβάνονται η υφιστάμενη φορολογική

επιβάρυνση και οι στόχοι για το χρέος και το έλλειμμα, η παγκοσμιοποίηση και οι τεχνολογικές αλλαγές. Οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης και η φορολογία αποτελούν τις δύο κύριες πηγές χρηματοδότησης της κοινωνικής προστασίας.·Ωστόσο επηρεάζουν με διαφορετικό τρόπο την προοδευτικότητα του φορολογικού συστήματος και του συστήματος παροχών, τα κίνητρα για την απασχόληση και την προθυμία συνεισφοράς. Η συνολική φορολογική επιβάρυνση έχει παραμείνει σταθερή τα τελευταία 25 έτη και η εργασία εξακολουθεί να αποτελεί την κύρια πηγή χρηματοδότησης της κοινωνικής προστασίας, παρά τον αυξανόμενο ρόλο της χρηματοδότησης μέσω της φορολογίας. Η ομάδα διερευνά τις υπό εξέλιξη συζητήσεις πολιτικής σχετικά με τη βελτίωση της προοδευτικότητας και του δίκαιου χαρακτήρα του συνολικού συστήματος φορολόγησης και παροχών, και σχετικά με εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, όπως η έμμεση φορολογία (κατανάλωση), η φορολογία εταιρειών, η φορολογία περιουσίας, η μετάβαση σε νέες μορφές φορολογίας για την άυλη οικονομία, η πράσινη φορολογία κ.λπ., καθώς και σχετικά με την καταπολέμηση της φοροαποφυγής, της φοροδιαφυγής και της απάτης. Στην έκθεση διατυπώνεται η άποψη ότι οι κανόνες οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ επηρεάζουν το περιθώριο ελιγμών των κρατών μελών όσον αφορά τη χρηματοδότηση των κοινωνικών επενδύσεων και της κοινωνικής προστασίας. Στα συμπεράσματα της έκθεσης υπογραμμίζεται η σημασία ενός συμπεριληπτικού και δίκαιου κράτους πρόνοιας για την ελαχιστοποίηση των κοινωνικών κινδύνων και τον μετριασμό των οικονομικών δυσχερειών, με παράλληλη στήριξη της οικονομικής παραγωγής και της ευημερίας του ατόμου. Ένα σύγχρονο κράτος πρόνοιας θα πρέπει να παρέχει ισχυρά αποθέματα ασφαλείας έναντι οικονομικών κλυδωνισμών και να επενδύει σε «ενδιάμεσα στάδια», που βοηθούν τους ανθρώπους σε κρίσιμες περιόδους μετάβασης καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Η έκθεση κλείνει επισημαίνοντας την καθοριστική συμβολή του κράτους πρόνοιας στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης και των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας Covid-19. Στην έκθεση εκφράζεται η ικανοποίηση για τη στροφή της ΕΕ προς μεγαλύτερη δημοσιονομική ευελιξία, που διευκολύνει τις κοινωνικές επενδύσεις.

Βασική πρόκληση για τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής είναι να συνδυάσουν την προστασία του ελάχιστου εισοδήματος με κίνητρα για εργασία και με δίκαιους μισθούς.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Οι 9 συστάσεις Αναγνωρίζοντας ότι δεν υπάρχουν ενιαίες λύσεις για τα διάφορα ευρωπαϊκά κράτη πρόνοιας, η έκθεση παρουσιάζει έναν κατάλογο με 9 άξονες συστάσεων για τον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση του κράτους πρόνοιας:

Όλα τα παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας, ολοήμερες υπηρεσίες προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας.

1 Ενίσχυση της ανάπτυξης των παιδιών για όλους

Όλα τα παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας, ολοήμερες υπηρεσίες προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, προκειμένου να προωθηθεί η προσχολική ανάπτυξη και να διευκολυνθούν παράλληλα ο συνδυασμός επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής και η απασχόληση των γυναικών. Οι υπηρεσίες αυτές θα πρέπει να είναι οικονομικά προσιτές για όλες τις οικογένειες και δωρεάν σε όλους όσοι έχουν παιδιά που έχουν ανάγκη. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν στοχευμένη προστασία ελάχιστου εισοδήματος και υπηρεσίες διευκόλυνσης για ευάλωτες οικογένειες με παιδιά, για την πρόληψη της παιδικής φτώχειας (η οποία παρατηρείται συχνότερα σε νοικοκυριά μονογονεϊκών και πολυμελών οικογενειών).

2 Δημιουργία εφαλτηρίου για τη νέα γενιά

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προβλέπουν επαρκή οικονομική στήριξη, υπηρεσίες και παροχές σε είδος, ώστε να παρέχουν τη δυνατότητα στους ανθρώπους, όταν το επιθυμούν, να δημιουργούν οικογένεια και να αποκτούν παιδιά. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδιώξουν την εφαρμογή των ενισχυμένων εγγυήσεων για τη νεολαία, να ενισχύσουν την παροχή εκπαίδευσης και κατάρτισης υψηλής ποιότητας και να διαμορφώσουν ένα περιβάλλον που να ευνοεί τη δημιουργία θέσεων εργασίας υψηλής ποιότητας και ευκαιριών επιχειρηματικότητας για τους νέους. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν επαρκές επίδομα σε νέους από οικογένειες χαμηλού εισοδήματος, το οποίο θα τους επιτρέπει να παρακολουθούν υψηλής ποιότητας εκπαίδευση και κατάρτιση μετά την υποχρεωτική σχολική φοίτηση.

ιασφάλιση συµπεριληπτικής κοινωνικής προστασίας και διά 3 ∆βίου μάθησης

Όλοι οι άνθρωποι που εργάζονται, ανεξάρτητα από το εργασιακό καθεστώς τους, θα πρέπει να μπορούν να έχουν πρόσβαση και να συνεισφέρουν σε επαρκή κοινωνική προστασία, και για τις εισφορές θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλες οι πηγές εισοδήματος. Αυτού του είδους η κοινωνική προστασία θα πρέπει να είναι προσβάσιμη καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, να διατηρεί αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο, να παρέχει κατάλληλη αναπλήρωση εισοδήματος και να μειώνει την ανάγκη για ελάχιστο εισό-

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

δημα βάσει ελέγχου των πόρων, καθώς και να αποτρέπει τον αθέμιτο ανταγωνισμό όσον αφορά τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους σε όλα τα επίπεδα, θα πρέπει να αναπτύξουν μια προσέγγιση για την ποιότητα της εργασίας που θα λαμβάνει υπόψη ζητήματα που αφορούν ολόκληρη τη διάρκεια της ζωής, στα οποία περιλαμβάνονται το αξιοπρεπές και ασφαλές εισόδημα,·η αυτονομία στα εργασιακά καθήκοντα, η καλή σωματική και ψυχική υγεία, οι ευκαιρίες επαγγελματικής εξέλιξης·και η κατάλληλη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, θα πρέπει να διαθέτουν αποτελεσματικά συστήματα διά βίου μάθησης, τα οποία να παρέχουν ευκαιρίες για αναβάθμιση των δεξιοτήτων και επανειδίκευση. Τα συστήματα αυτά θα πρέπει να ενισχύουν την απασχολησιμότητα όλων των ατόμων που είναι σε ηλικία εργασίας και να βελτιώνουν τη βάση δεξιοτήτων για τα επαγγέλματα του τομέα της περίθαλψης, την ψηφιοποίηση της εργασίας και την πράσινη μετάβαση. Θα πρέπει επίσης να στηρίζουν την οικονομική αναδιάρθρωση υπέρ νέων τομέων και επαγγελμάτων, προωθώντας παράλληλα την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων. Η πρόσβαση στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανειδίκευση μπορεί να ενισχυθεί με συλλογικές διαπραγματεύσεις, με εισφορές κατάρτισης επί του μισθολογικού κόστους του εργοδότη και με την ανάπτυξη των ατομικών λογαριασμών μάθησης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδιώξουν την ένταξη των μεταναστών μέσω των κοινωνικών πολιτικών τους και των πολιτικών τους για την αγορά εργασίας, διασφαλίζοντας την έγκαιρη και ισότιμη πρόσβαση στην αγορά εργασίας, με την παροχή στήριξης μέσω της κατάρτισης,·την αναγνώριση δεξιοτήτων και προσόντων, την εκμάθηση γλωσσών και την αγωγή του πολίτη. Η καταπολέμηση των διακρίσεων και της εκμετάλλευσης είναι απαραίτητη για να προωθηθεί η ένταξη των μεταναστών στην κοινωνία και για να τους παρασχεθεί η δυνατότητα να συνεισφέρουν πλήρως στην οικονομία. Αντλώντας διδάγματα από την παγκόσμια οικονομική κρίση και την κρίση της νόσου Covid-19, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διαθέτουν συστήματα διατήρησης θέσεων εργασίας (όπως εργασία μειωμένου ωραρίου), στα οποία θα έχουν πρόσβαση άτομα από όλα τα εργασιακά καθεστώτα, για τη διατήρηση των εισοδημάτων και την αποφυγή της απώλειας δεξιοτήτων κατά τη διάρκεια κρίσεων στο μέλλον. Για τους εργαζομένους, τα συστήματα αυτά ελαχιστοποιούν τις απολύσεις ενώ παράλληλα διατηρούν τους δεσμούς μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου. Οι περίοδοι προσωρινής αργίας μπορούν να αξιοποιούνται για την παροχή περαιτέρω κατάρτισης.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διαθέτουν αποτελεσματικά συστήματα διά βίου μάθησης τα οποία να παρέχουν ευκαιρίες για αναβάθμιση των δεξιοτήτων και επανειδίκευση.

της παράτασης του εργασιακού βίου σε καλή 4 Στήριξη κατά τη συνταξιοδότηση κατάσταση υγείας για τη διασφάλιση επαρκούς εισοδήµατος Οι κοινωνικοί εταίροι και/ή τα κράτη μέλη θα πρέπει να στηρίξουν την παράταση του εργασιακού βίου με την προώθηση ευέλικτων ρυθμίσεων για τον χρόνο εργασίας, την κατάλληλη προσαρμογή των χώρων εργασίας και την παροχή συνεχούς κατάρτισης για την κάλυψη των αναγκών των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας και την αξιοποί-

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Η κοινωνική ένταξη και η ισότιμη πρόσβαση στις δημόσιες μεταφορές θα πρέπει να αποτελούν μέρος του σχεδιασμού αστικών και αγροτικών περιοχών.

ηση των δυνατοτήτων τους. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν στοχευμένα κίνητρα που θα διευκολύνουν τους εργαζομένους να μεταβαίνουν σταδιακά στη συνταξιοδότηση και σε μεγαλύτερη ηλικία. Αντιμέτωπα με τη γήρανση του πληθυσμού, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αντιμετωπίσουν προδραστικά τη φτώχεια και να μεριμνήσουν για τη διατήρηση επαρκούς εισοδήματος στην τρίτη ηλικία. Οι παράμετροι της οικονομικής βιωσιμότητας θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τόσο το σκέλος των εσόδων και το σκέλος των δαπανών των λογαριασμών του Δημοσίου όσο και τις επιπτώσεις της αύξησης και της παράτασης της απασχόλησης. Οι ελάχιστες παροχές γήρατος θα πρέπει να είναι αρκετά υψηλές, ώστε να συμβάλλουν αποτελεσματικά στην πρόληψη της φτώχειας. Τα κράτη μέλη (και στις περιπτώσεις στις οποίες τα συστήματα αποτελούν αντικείμενο συλλογικής διαπραγμάτευσης, και οι κοινωνικοί εταίροι) θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι όλοι οι άνθρωποι σε ηλικία εργασίας συμμετέχουν σε ανταποδοτικά συνταξιοδοτικά συστήματα που υποκαθιστούν επαρκώς το εισόδημα από την εργασία. Οι περίοδοι παροχής φροντίδας, όπως η φροντίδα των παιδιών και των ηλικιωμένων, οι οποίες αφορούν άτομα που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την εργασία τους ή να εργαστούν με μειωμένο ωράριο, θα πρέπει να συνυπολογίζονται για τους σκοπούς της συνταξιοδότησης, μεταξύ άλλων, μέσω επιδοτήσεων στην περίπτωση μη δημόσιων συστημάτων.

ιασφάλιση παροχής ισότιμης και υψηλής ποιότητας 5 ∆μακροχρόνιας φροντίδας

Δεδομένης της αύξησης των αναγκών μακροχρόνιας φροντίδας στις γηράσκουσες κοινωνίες, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενισχύσουν τη διαθεσιμότητα υπηρεσιών φροντίδας υψηλής ποιότητας, συμπεριλαμβανομένης της εξωνοσοκομειακής, της κατ’ οίκον και της κλειστής φροντίδας, και να διασφαλίσουν την ελευθερία επιλογής. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι οι υπηρεσίες είναι προσβάσιμες από όλους και καλύπτονται από κοινωνική προστασία (ανταποδοτική ή χρηματοδοτούμενη από τη φορολογία), με εύλογο ανώτατο όριο για τα ποσά της συμμετοχής που πρέπει να καταβάλλουν οι οικογένειες.

ροώθηση της χωρίς αποκλεισμούς και της φιλικής προς το 6 Ππεριβάλλον στέγασης και των μεταφορών

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προωθήσουν τη στέγαση που είναι οικονομικά προσιτή, ενεργειακά αποδοτική και βασισμένη σε αρχές «καθολικού σχεδιασμού», διασφαλίζοντας ότι είναι προσβάσιμη από όλους. Θα πρέπει να παρέχεται στήριξη σε νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα ή χαμηλές αποταμιεύσεις (ιδίως σε νέους και οικογένειες με παιδιά), καθώς και σε άτομα με αναπηρία ή ηλικιωμένους με ειδικές ανάγκες. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να στηρίξουν τις τοπικές αρχές, τους στεγαστικούς οργανισμούς και τις οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας στη διαδικασία αυτήν, και τα κονδύλια της ΕΕ θα πρέπει να στηρίξουν πιλοτικά έργα κοινωνικής καινοτομίας. Για την προώθηση της κοινωνικής συνοχής και της δίκαιης πράσινης μετάβασης, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν οικονομικά προσιτές και ενεργειακά αποδοτικές δημόσιες μεταφορές, με αξιόπιστα δίκτυα και πράσινες εναλλακτικές λύσεις. Η κοινωνική ένταξη και η ισότιμη πρόσβαση στις δημόσιες μεταφορές θα πρέπει να αποτελούν μέρος του σχεδιασμού αστικών και αγροτικών περιοχών και να λαμβάνουν στήριξη από δημόσιες επιδοτήσεις, ενώ θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις υποβαθμισμένες περιοχές.

ιασφάλιση της παροχής υπηρεσιών χωρίς αποκλεισμούς, 7 Δπου ενισχύει την ευημερία και τις ικανότητες

Για την παροχή αποτελεσματικών, υψηλής ποιότητας και ολοκληρωμένων κοινωνικών υπηρεσιών, τα κράτη μέλη πρέπει να βελτιώσουν την παροχή υπηρεσιών σε τοπικό επίπεδο, να προωθήσουν τη συμπαραγωγή και τον επαγγελματισμό και να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις ευκαιρίες ψηφιοποίησης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διαθέτουν πρότυπα ποιότητας και μηχανισμούς διασφάλισης της ποιότητας για τις κοινωνικές υπηρεσίες και να τα εφαρμόζουν τόσο στους δημόσιους όσο και στους ιδιωτικούς

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

παρόχους. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αυξήσουν τη συμμετοχή μη κερδοσκοπικών οργανώσεων και οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας στον σχεδιασμό και την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών. Η ΕΕ θα πρέπει να προωθήσει περισσότερο την έρευνα και την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με ορθές πρακτικές για τη στήριξη καινοτομιών στη διακυβέρνηση και την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών.

ιασφάλιση βιώσιµης χρηµατοδότησης για ένα ανθεκτικό 8 ∆κράτος πρόνοιας

Για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων χρηματοδοτικών αναγκών του κράτους πρόνοιας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο διεύρυνσης της φορολογικής βάσης και αναπροσαρμογής του μείγματος εσόδων πέραν των κοινωνικών εισφορών που αυξάνουν το κόστος εργασίας, καθώς και επέκτασης των εσόδων από προοδευτικούς φόρους εισοδήματος, κατανάλωσης, κεφαλαίου και πλούτου, καθώς και από φόρους άνθρακα και ενέργειας. Για να αποφευχθεί ο επιζήμιος φορολογικός ανταγωνισμός και το κοινωνικό ντάμπινγκ, η ΕΕ θα πρέπει να συντονίσει τις προσπάθειες των κρατών μελών για την εφαρμογή μιας κοινής πολιτικής σχετικά με τη φορολογία του κεφαλαίου και για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο σύναψης ευρωπαϊκής συμφωνίας σχετικά με τους ελάχιστους φορολογικούς συντελεστές επί του κεφαλαίου και θέσπισης εναρμονισμένων κανόνων της ΕΕ για τη φορολόγηση του κεφαλαίου, ώστε να ενισχυθεί η δυνητική βάση για τη χρηματοδότηση της κοινωνικής προστασίας και να αποφευχθεί ο ανταγωνισμός όσον αφορά τα πρότυπα κοινωνικής προστασίας. Στο πλαίσιο της μελλοντικής δημοσιονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, πρέπει να εξασφαλιστούν η κοινωνική προστασία και, ιδιαίτερα, οι κοινωνικές επενδύσεις. Με βάση έναν «χρυσό κανόνα για τα δημόσια οικονομικά» θα πρέπει να επιτρέπεται ο δανεισμός για κοινωνικές επενδύσεις, τουλάχιστον στο αρχικό στάδιο, για επενδύσεις σε κοινωνικές υποδομές.

νίσχυση της ικανότητας της ΕΕ να εξασφαλίζει κοινωνική 9 Επροστασία στο μέλλον

Η ΕΕ θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο ανάληψης πρόσθετων νομοθετικών πρωτοβουλιών όσον αφορά την πολιτική για την απασχόληση και την κοινωνική πολιτική, προκειμένου να εξασφαλιστεί η τήρηση όλων των αρχών του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, να διασφαλιστεί η συνεπής επιβολή σε ολόκληρη την ΕΕ και να περιοριστεί κάθε αθέμιτος ανταγωνισμός στα πρότυπα κοινωνικής προστασίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εγγυώνται σε όλους τους κατοίκους τους μια ελάχιστη δέσμη κοινωνικών δικαιωμάτων, με βάση τις αρχές του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, τα οποία πρέπει να είναι κατοχυρωμένα ανά πάσα στιγμή, ακόμη και έπειτα από εξωτερικούς κλυδωνισμούς. •••

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

International Business Intelligence (I.B.I.)

Εκπαίδευση πολλά υποσχόμενων επιστημόνων από την εταιρεία συμβούλων Με τη συμμετοχή φοιτητών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων υψηλού προφίλ

ερέλπιδες νέοι επιστήμονες, με διακρίσεις στην καινοτομία και από τον χώρο της Ιατρικής, παρακολούθησαν την ολοκληρωμένη εκπαίδευση που παρείχε η εταιρεία συμβούλων International Business Intelligence (Ι.Β.Ι.). Η ξεχωριστή αυτή εμπειρία, διάρκειας δύο εβδομάδων, ήταν ένα μέρος του χρηματοδοτούμενου από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) προγράμματος DECODE. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ-Horizon 2020, στο πλαίσιο της συμφωνίας επιχορήγησης

Η εκπαίδευση αποσκοπούσε στη δημιουργία μιας διεθνούς κοινότητας επιστημόνων, οι οποίοι είναι πρωτοπόροι στον τομέα τους.

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

Marie Skłodowska-Curie αριθ. 956470, το οποίο άρχισε τον Δεκέμβριο του 2021 και αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2024. Εν προκειμένω, η I.B.I. διαχειρίστηκε τα θέματα κατάρτισης που αφορούσαν τις νέες εξελίξεις σε καινοτόμους τομείς –όπως η βιοϊατρική, η νανοτεχνολογία, η τεχνητή νοημοσύνη–, καθώς και τη ρυθμιστική νομοθεσία, τη διαχείριση των αναδυόμενων κινδύνων των νέων τεχνολογιών, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας (IP), αλλά και τη σημασία της ισότητας των φύλων στην έρευνα και στην εργασία.

Η εκπαίδευση Η εκπαίδευση αποσκοπούσε στη δημιουργία μιας διεθνούς κοινότητας επιστημόνων, οι οποίοι είναι πρωτοπόροι στον τομέα τους. Έως τη συνολική ολοκλήρωση του προγράμματος, οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν το έργο τους σε ένα ακαδημαϊκό και διαρκώς αναπτυσσόμενο φόρουμ, ενώ παράλληλα θα προωθήσουν ευκαιρίες δικτύωσης και θα οικοδομήσουν συνεργασίες με βασικούς φορείς της βιομηχανίας, όπως η ΕΛΠΕΝ (Ελλάδα) και η Volkswagen Group (Γερμανία). Το εν λόγω πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε, μεταξύ άλλων, στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στην Αθήνα (αίθουσες Πειραματικού Χειρουργείου), ενώ οι μεταπτυχιακοί φοιτητές είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν νοσοκομεία και ιατρικά ιδρύματα. Ειδικότερα, η παρουσία των ομιλητών, καθώς και το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, διάρκειας δύο εβδομάδων, οργανώθηκαν υπό την επίβλεψη της Δρος Σοφίας Κωνσταντινοπούλου (MD, FAAP). Οι ομιλητές προέρχονταν από διεθνή πανεπιστήμια, εταιρείες και ιδρύματα υψηλού κύρους, όπως: το Τμήμα Νευρολογίας του Massachusetts

General Hospital (Harvard University, ΗΠΑ), το Τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Duke (ΗΠΑ), το Memorial Hermann Hospital, Texas Medical Center (ΗΠΑ), την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Maryland (ΗΠΑ), το Πανεπιστήμιο του Pittsburgh (ΗΠΑ), το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια (PENN, ΗΠΑ), το νοσοκομείο Orange County Neuro Surgical Solutions (ΗΠΑ), το Πανεπιστήμιο Khalifa University (ΗΑΕ), το New York University, Abu Dhabi (NYUAD, ΗΑΕ), την Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), το Πανεπιστήμιο του Σάλτσμπουργκ (Αυστρία), το Ινστιτούτο Τε-

χνολογίας και Έρευνας (www.FORTH.gr), το Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος (ACG), τον Όμιλο ΙΑΣΩ, καθώς και το Εθνικό Κέντρο Αξιολόγησης Ποιότητας και Τεχνολογίας (ΕΚΑΠΤΥ). Επίσης, στo νοσοκομείο ΜΗΤΕΡΑ (μέλος του Ομίλου Hellenic Health Group) και στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, οι ομιλητές παρουσίασαν τα κλινικά προγράμματα και τις ιδέες τους, δίνοντας την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να διευρύνουν τις γνώσεις τους και να αλληλοεπιδράσουν με νεότερους ερευνητές, αλλά και με ανώτερους καθηγητές, οι οποίοι είναι πρωτοπόροι στον τομέα τους. Οι συμμετέχοντες έχουν ακόμη συνεργαστεί με διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς αυτού του χρηματοδοτούμενου από την ΕΕ έργου, το οποίο είχε ως στόχο να αυξήσει την προβολή τους και την ευκαιρία τους να βρουν συνεργάτες για την υποβολή μελλοντικών αιτήσεων επιχορήγησης από την ΕΕ. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως από το έργο επωφελούνται φοιτητές ιδρυμάτων υψηλού προφίλ, όπως είναι το Université de Montpellier (Γαλλία), το Politecnico di Milano (Ιταλία) και το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Ελλάδα). Εταίροι του έργου είναι διεθνείς εταιρείες και ιδρύματα, όπως: Boston Scientific (ΗΠΑ), CBSET (ΗΠΑ), BRFAA (Ελλάδα), Exelixis (Ελλάδα), AGH University of Science and Technology Krakow (Πολωνία) και University of Kragujevac (Σερβία). Σχετικά με την Ι.Β.Ι.: Η συμβουλευτική εταιρεία Ι.Β.Ι. απασχολεί στελέχη με εμπειρία από το 1998, ενώ δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 110 χώρες, κυρίως στον χώρο τον ιατροτεχνολογικών προϊόντων, ενώ παρέχει και υπηρεσίες σχετικά με εξαγορές και συγχωνεύσεις εταιρειών στον παραπάνω τομέα, όπως και στους τομείς της κυβερνοασφάλειας, της αυτοκινητοβιομηχανίας, των τροφίμων και των εύκαμπτων υλικών συσκευασίας. Ο διευθύνων σύμβουλος της Ι.Β.Ι., κ. Διονύσιος Μαράντης, δήλωσε: «Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τόσο τους ομιλητές όσο και τους φορείς οι οποίοι στήριξαν το πρόγραμμα. Πιστεύουμε ότι οι εκπαιδευθέντες διδακτορικοί φοιτητές έλαβαν εφόδια τα οποία θα τους είναι χρήσιμα στην περαιτέρω εξέλιξή τους, καθώς και επαφές με υψηλού επιπέδου ακαδημαϊκούς, οι οποίοι εμπλέκονται σε έργα που εφαρμόζουν καινοτόμες τεχνολογίες στον τομέα τους». •••

Το εν λόγω πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε, μεταξύ άλλων, στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στην Αθήνα.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Με ετήσιο τζίρο που ξεπερνά τα 340 εκατομμύρια ευρώ

ΟΜΙΛΟΣ ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε.:

«Μαζί, μπορούμε καλύτερα!»

Το παρελθόν του Συνεταιρισμού αποτελεί και την πυξίδα του για το μέλλον!

Η συνεχής επένδυσή του σε υπηρεσίες και υποδομές τον φέρνει σήμερα ανάμεσα στις 100 μεγαλύτερες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα.

πί 40 και πλέον χρόνια, ο Όμιλος ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. βρίσκεται πάντοτε στο πλευρό των φαρμακοποιών, της κοινωνίας και της δημόσιας υγείας. Με πυξίδα του τις συνεταιριστικές του αρχές και αξίες, που τον καθοδηγούν από την ημέρα της ίδρυσής του, ο ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. είναι σήμερα ο πιο σύγχρονος και δυναμικά αναπτυσσόμενος Όμιλος εταιρειών εμπορίας και διανομής φαρμακευτικών και παραφαρμακευτικών προϊόντων και υπηρεσιών στην ελληνική αγορά, με ετήσιο τζίρο που ξεπερνά τα 340 εκατομμύρια ευρώ. Ο Όμιλος ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. οδηγεί τις εξελίξεις όχι μόνο στον φαρμακευτικό κλάδο, αλλά και σε ολόκληρο το ελληνικό επιχειρείν. Η συνεχής επένδυσή του σε υπηρεσίες και υποδομές τον φέρνει σήμερα ανάμεσα στις 100 μεγαλύτερες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Ο Όμιλος ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε., μέσα από ένα βιώσιμο όραμα, αναπτύσσει δραστηρι-

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

ότητες, προχωρά σε καινοτομίες και δημιουργεί κοινωνικούς δεσμούς που αφορούν το σύνολο των φαρμακοποιών, προμηθευτών και εργαζομένων του. Με αδιαπραγμάτευτο μέλημα την εξασφάλιση πληρότητας προϊόντων προς τα φαρμακεία του, απέχοντας συνειδητά από το παράλληλο εμπόριο, ο Όμιλος υπηρετεί καθημερινά, και στην πράξη, το σύνθημά του: «Μαζί, μπορούμε καλύτερα!».

Ιστορία Το 1981, μια μικρή ομάδα οραματιστών φαρμακοποιών προχώρησε σε μια εμπνευσμένη πρωτοβουλία, που άλλαξε τον κλάδο των φαρμακαποθηκών στην Ελλάδα. Η ίδρυση του ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. αποτέλεσε το έναυσμα για τη χάραξη μιας σταθερά ανοδικής και επιτυχημένης πορείας, στην οποία, σταδιακά, προσέθεσαν τις δυνάμεις τους εκατοντάδες φαρμακοποιοί. Το 1995, η ίδρυση της πρώτης θυγατρικής στον Άλιμο, όπου εγκαταστάθηκε και το πρώτο σύστημα αυτοματοποιημένης διαλογής παραγγελιών φαρμακείου στην Ελλάδα, αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία του Ομίλου. Το 2001, ο Όμιλος ιδρύει την πρώτη εκτός Αττικής θυγατρική επιχείρησή του στην Κέρκυρα, ενώ το 2002 το σύνολο των εταιρειών ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. πιστοποιείται κατά ISO. Το 2005 ιδρύεται η θυγατρική του Ομίλου στη Λαμία, που ακολουθήθηκε, το 2014, από τα Ιωάννινα. Το 2020 η ΣΥΝ.ΦΑ. Κέρκυρας Α.Ε. μεταφέρεται σε νέες εγκαταστάσεις, ενώ το 2022 ολοκληρώνεται η μετατροπή του συνόλου του στόλου ΠΡΟ. ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. σε ψυχόμενα van ελεγχόμενης θερμοκρασίας και τελευταίας τεχνολογίας.

Όραμα για το μέλλον Το παρελθόν του Συνεταιρισμού αποτελεί και την πυξίδα του για το μέλλον. Με εύστοχη επιλογή επιχειρηματικών κινήσεων, μεθοδικότητα και επιμονή, ο Όμιλος ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. αναπτύσσεται σε 3 πυλώνες που συνθέτουν το Όραμά του: Δ ημιουργία αξίας για τη χώρα μας με επενδύσεις στην εργασιακή απασχόληση και στην τοπική κοινωνία. Σ υμβολή στο φαρμακείο και την κοινωνία με την ανάδειξη του διπλού ρόλου του βασικού συνεργάτη του Ομίλου: φαρμακοποιού, αλλά και επιστήμονα.  Βιώσιμη ανάπτυξη, για τις επόμενες γενιές.

Ο Όμιλος με αριθμούς 0 Τραπεζικός Δανεισμός 5 Σύγχρονα Κέντρα Διανομής 42 Χρόνια Λειτουργίας 87 Ψυχόμενα van 180 Φαρμακεία Green Pharmacy 200 Δρομολόγια ανά ημέρα 320 Άτομα προσωπικό 400 Προμηθευτές 1700 Φαρμακεία συνολικά 3500 Κανάλια αυτοματοποίησης 11207 Τετραγωνικά μέτρα εγκαταστάσεων 20.000 Κωδικοί προϊόντων 200.000 Τεμάχια διακινούνται καθημερινά 340.000.000 Ευρώ ετήσιος τζίρος

Υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας Ο Όμιλος ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε., νούμερο 1 φαρμακαποθήκη της χώρας, υποστηρίζει τα φαρμακεία του με μια γκάμα υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας που εκσυγχρονίζεται και διευρύνεται συνεχώς. Οι υπηρεσίες που προσφέρει ο Όμιλος διακρίνονται σε 2 σημαντικούς πυλώνες: λειτουργικές υπηρεσίες και υπηρεσίες επικοινωνίας-εκπαίδευσης.

Λειτουργικές υπηρεσίες ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. Μ εγάλη ποικιλία εμπορικών προσφορών Ε ξελιγμένο πρόγραμμα μηχανογραφικής διαχείρισης φαρμακείου FarmakoNet SQL B 2B σύστημα παραγγελίας  Υ ποστήριξη Δικτύου Green Pharmacy  Ενημέρωση μέσω website, email και sms Ε πιπλέον, αξίζει να τονιστεί ότι ο Όμιλος προσφέρει στα φαρμακεία-μέλη του δωρεάν συμβόλαια ιατροφαρμακευτικής ασφάλισης.

Υπηρεσίες επικοινωνίας-εκπαίδευσης ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. Σ υνεχή σεμινάρια και webinars Σ υναντήσεις (διά ζώσης και διαδικτυακά) για ενημέρωση και γόνιμη ανταλλαγή απόψεων  Ακαδημία Green Pharmacy: Εκπαιδευτική και ενημερωτική πλατφόρμα. Η κορυφαία και βραβευμένη αυτή ψηφιακή εφαρμογή ξεκίνησε με θεματολογία γύρω από επιστημονικά θέματα και εκπαιδευτικά σεμινάρια το 2017, και έκτοτε συνεχώς εμπλουτίζεται.

Κοινωνική Ευαισθησία Ο Όμιλος ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε., από την πρώτη ημέρα λειτουργίας του μέχρι και σήμερα, δίνει ιδιαίτερη έμφαση σε ενέργειες κοινωνικής ευθύνης και δράσης που προστατεύουν το περιβάλλον, προάγουν τον πολιτισμό και βοηθούν την Κοινωνία και τους συνανθρώπους μας σε ανάγκη. Κάποιες από τις δεκάδες δράσεις του Ομίλου είναι οι παρακάτω: Γ ια περισσότερα από 10 χρόνια, ο Όμιλος λειτουργεί Τράπεζα Αίματος για τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους, μέσω εθελοντικής αιμοδοσίας, 2 φορές τον χρόνο. Μ έσω της μονάδας του στα Ιωάννινα, ο Όμιλος είχε καίριο ρόλο στο εθνικό σχέδιο δράσης εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού για τον περιορισμό της πανδημίας Covid-19.  Ο Όμιλος στηρίζει κοινωφελείς οργανώσεις και οργανισμούς, τόσο οικονομικά όσο και με ιατροφαρμακευτικό υλικό. Σ ε συνεργασία με Δήμους και οργανώσεις, ο Όμιλος υποστηρίζει τη δράση «Μαζεύουμε πλαστικά καπάκια και προσφέρουμε αναπηρικά αμαξίδια». Ε ξοικονόμηση ενέργειας σε όλες τις μονάδες με χρήση ενεργειακών παραθύρων και led φωτισμού.  Σημεία ανακύκλωσης και συλλογής μπαταριών, ηλεκτρικών συσκευών και χαρτιού.

Διακρίσεις Η υψηλή ποιότητα των υπηρεσιών του Ομίλου ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. έχει αναγνωριστεί έμπρακτα με πλήθος σημαντικών διακρίσεων: B est in Pharmacy Awards  Διαμάντι της Ελληνικής Οικονομίας (Diamonds of the Greek Economy) Ε πιχειρηματική Αριστεία Salus Index H ealthcare Business Awards •••

Ο Όμιλος ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. υποστηρίζει τα φαρμακεία του με μια γκάμα υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας που εκσυγχρονίζεται και διευρύνεται συνεχώς.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Η διατροφή είναι κύριος παράγοντας ανάπτυξής της

Νεφρολιθίαση: Τα 10 πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε Εμφανίζεται στο 15% του πληθυσμού με υψηλά ποσοστά υποτροπής

Την εκδηλώνει ποσοστό έως και 15% του γενικού πληθυσμού και μάλιστα με υψηλά ποσοστά υποτροπής. Στα πρώτα 5-10 χρόνια υποτροπιάζει το 50% των ασθενών.

νεφρολιθίαση ή πέτρες στα νεφρά δεν αφορά μόνο άτομα τρίτης ηλικίας. Μάλιστα, με δεδομένο το γεγονός ότι η επίπτωσή της αυξάνεται με την άνοδο της θερμοκρασίας, οι ειδικοί αναμένουν ραγδαία αύξηση τα επόμενα χρόνια με την κλιματική αλλαγή. Τα 10 πράγματα που είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε μας παρουσιάζει ο χειρουργός-ουρολόγος Ηρακλής Δ. Πούλιας, τ. πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας, τ. Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής ΕΕΣ. 1. Δεν υπάρχει μόνο ένα είδος λίθων: Η νεφρολιθίαση αρχίζει όταν ορισμένες από τις ουσίες που αποβάλλονται στα ούρα (π.χ. ασβέστιο, οξαλικά άλατα, φωσφορικά άλατα) βρίσκονται σε μεγάλες συγκεντρώσεις και στο κατάλληλο περιβάλλον ούρων. Το αποτέλεσμα είναι να κρυσταλλοποιούνται, δημιουργώντας τους λίθους. Ανάλογα με τις ουσίες που έχουν κρυσταλλοποιηθεί, οι νεφρικοί λίθοι χωρίζονται σε λίθους ασβεστίου (οξαλικού και φωσφορικού), λίθους ουρικού οξέος, φλεγμονώδεις λίθους και λίθους κυστίνης. Στο 80% των περιπτώσεων οι πέτρες στους νεφρούς είναι λίθοι ασβεστίου. 2. Η νεφρολιθίαση είναι πολύ συχνή: Υπολογίζεται ότι την εκδηλώνει ποσοστό έως και 15% του γενικού πληθυσμού και μά-

/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2023

λιστα με υψηλά ποσοστά υποτροπής. Στα πρώτα 5-10 χρόνια υποτροπιάζει το 50% των ασθενών, ενώ στην 20ετία από την εμφάνισή της το ποσοστό υποτροπής φτάνει στο 75%. Σε έξι στις δέκα περιπτώσεις οι πάσχοντες είναι άνδρες. 3. Δεν είναι νόσος της τρίτης ηλικίας: Σημαντικό ποσοστό των πασχόντων είναι μεσήλικες ή ακόμα και νεαροί ενήλικες. Μελέτες έχουν δείξει ότι το 5% των ανδρών ηλικίας 20-39 ετών και το σχεδόν 12% στις ηλικίες 40-59 ετών εκδηλώνουν νεφρολιθίαση. Στις γυναίκες η μέση ηλικία εκδήλωσής της είναι τα 35-55 έτη. 4. Η διατροφή είναι κύριος παράγοντας ανάπτυξής της: Τα περιστατικά νεφρολιθίασης παρουσιάζουν σημαντική αύξηση τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας κυρίως της υιοθέτησης μιας διατροφής με πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα, πλούσια σε ζάχαρη ή/και αλάτι, και με πολλές ζωικές πρωτεΐνες (π.χ. κρέατα και προϊόντα κρέατος, γαλακτοκομικά κ.λπ.). 5. Η ζέστη ευνοεί την εμφάνισή της: Μελέτες έχουν δείξει ότι ο αριθμός των περιστατικών νεφρολιθίασης το καλοκαίρι παρουσιάζει σημαντική αύξηση σε σύγκριση με τον χειμώνα. Μία από αυτές δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Environmental Health Perspectives και έδειξε ότι τα περιστατικά αυξάνονται από 36% έως 48% στους 30 βαθμούς Κελσίου, έναντι των 10 βαθμών Κελσίου, σε διάφορες αμερικανικές πολιτείες. Αιτία για αυτό είναι η αυξημένη εφίδρωση και εξάτμιση του ιδρώ-

τα, την οποία χρησιμοποιεί ο οργανισμός για να ρυθμίζει τη σωματική θερμοκρασία. Όταν δεν αναπληρώνονται επαρκώς τα υγρά που χάνει ο οργανισμός, μειώνεται η παραγωγή των ούρων από τους νεφρούς. Τα παραγόμενα ούρα είναι πιο πυκνά και περιέχουν υψηλότερες συγκεντρώσεις από τις ουσίες που δημιουργούν τους λίθους. 6. Η επίπτωσή της αυξάνεται μετά από τον καύσωνα: Μελέτες σε ΗΠΑ και Ευρώπη έχουν δείξει ότι 2-20 ημέρες μετά από κύματα έντονης ζέστης, αυξάνονται σημαντικά τα περιστατικά νεφρολιθίασης. Έχει επίσης υπολογιστεί ότι ο κίνδυνος ανάπτυξης πέτρας στον νεφρό αυξάνεται κατά 4% με κάθε αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1 βαθμό Κελσίου πάνω από το φυσιολογικό για την εποχή σε έναν τόπο. 7. Μερικές πληθυσμιακές ομάδες κινδυνεύουν περισσότερο να την εκδηλώσουν: Αυξημένο κίνδυνο διατρέχουν όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό της νόσου, οι παχύσαρκοι ασθενείς, όσοι πάσχουν από πεπτικά νοσήματα που επηρεάζουν την απορρόφηση του ασβεστίου και του νερού, καθώς και όσοι λαμβάνουν ορισμένα φάρμακα (π.χ. μεγάλες δόσεις βιταμίνης C, καθαρτικών, ασβεστίου, αντιόξινων με βάση το ασβέστιο κ.λπ.). 8. Δεν προκαλεί πάντοτε συμπτώματα: Πολλοί ασθενείς δεν έχουν κανένα σύμπτωμα, διότι οι λίθοι τους είναι πολύ μικροί και αποβάλλονται εύκολα μέσω του ουροποιητικού. Όταν όμως ένας λίθος δυσκολεύεται, λόγω μεγέθους και μορφολογίας, να διέλθει από τον ουρητήρα για να φτάσει στην ουροδόχο κύστη, μπορεί να εμφανιστεί πόνος, αιματουρία ή και ουρολοίμωξη. Σε περίπτωση που ο λίθος εγκλωβιστεί στον ουρητήρα και τον αποφράξει, η συνέπεια μπορεί να είναι αιφνίδιος σπασμός και έντονος πόνος στη νεφρική χώρα (κολικός του νεφρού). Ο πόνος αυτός συχνά συνοδεύεται από μικροσκοπική αιματουρία (φαίνεται μόνο στη γενική ούρων), ναυτία και έμετο.

τηθεί πρόσθετη θεραπεία ανάλογα με το μέγεθος και τη θέση του (π.χ. εξωσωματική λιθοτριψία, διαδερμική λιθοτριψία, ενδοσκοπική ουρητηρολιθοτριψία). 10. Υπάρχουν τρόποι πρόληψης: Για την πρόληψη της νεφρολιθίασης το καλοκαίρι, συνιστάται αυξημένη κατανάλωση υγρών. Εάν δεν υπάρχει ιατρική αντένδειξη, η πρόσληψη πρέπει να φτάνει τα 2,5 λίτρα υγρά το 24ωρο (για να αραιώνουν τα συστατικά της κρυστάλλωσης στα ούρα). Αν όμως κάποιος γυμνάζεται ή ασκεί βαρύ χειρωνακτικό επάγγελμα, χρειάζεται ακόμα περισσότερα υγρά. Συνιστάται ακόμα αποφυγή της υπερκατανάλωσης επεξεργασμένων τροφίμων, άλατος και ασβεστίου (οι ενήλικες χρειάζονται δύο-τρία γαλακτοκομικά την ημέρα, όχι περισσότερο). Καλό είναι επίσης να καταναλώνουμε ένα ποτήρι φυσικό χυμό από πορτοκάλι ή άλλο εσπεριδοειδές την ημέρα, αλλά χωρίς προσθήκη ζάχαρης.

Η νεφρολιθίαση είναι μια πολύ συχνή, επώδυνη, υποτροπιάζουσα κατάσταση, η οποία όμως μπορεί να προληφθεί σε σημαντικό βαθμό.

«Η νεφρολιθίαση είναι μια πολύ συχνή, επώδυνη, υποτροπιάζουσα κατάσταση, η οποία όμως μπορεί να προληφθεί σε σημαντικό βαθμό. Το χρώμα των ούρων αποτελεί αξιόπιστο δείκτη για το επίπεδο ενυδάτωσης του οργανισμού. Ιδανικά, τα ούρα πρέπει να έχουν υποκίτρινο χρώμα. Αν είναι έντονα κίτρινα ή σκουρόχρωμα, αποτελούν ένδειξη αφυδάτωσης και χρειάζεται αναπλήρωση των υγρών. Με προσεγμένη διατροφή και προστασία από τους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, οι πιθανότητες εκδήλωσής της μειώνονται στο ελάχιστο» καταλήγει ο κ. Πούλιας. •••

9. Δεν χρειάζεται πάντοτε επεμβατική θεραπεία: Η θεραπεία συνήθως είναι φαρμακευτική (π.χ. αναλγητικά, σπασμολυτικά, αντιβιοτικά). Αν ο πόνος λόγω απόφραξης επιμένει και αναπτυχθεί φλεγμονή με πυρετό, απαιτείται τοποθέτηση ουρητηρικού καθετήρα για άμεση αποσυμφόρηση του νεφρού. Εάν οι απεικονιστικές εξετάσεις αποκαλύψουν τον λίθο, μπορεί να απαι-

/ #035 / Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2016

0 38 50

ISSN: 2241-0961

Οδηγούμε την αλλαγή σε όλες τις γενιές

## ΙΣΕΠΤ-ΟΚΤ ΑΝ-ΦΕΒ 22 00 12 63

035

# ΙΑΝ-ΦΕΒ 2 0 1 6

// ##080 035 //Σεπτέμβριος-Οκτώβριος Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2016 2023

Η Anne Sofie Weekes Hald και οι κόρες της Η Anne Sofie έχει σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1

ΠΡΟΦΙΛ ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Ο πιο καλός ο διοικητής Έκθεση ΙΟΒΕ: Εκτός ελέγχου η φαρμακευτική κατανάλωση

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΡΟΦΙΛ Πασχάλης Αποστολίδης

Ο πιο καλός ο διοικητής ΡΕΠΟΡΤΑΖ

www.virus.com.gr ISSN: 2241-0961

Αφιέρωµα

Εµβόλια Εµβόλια Αφιέρωµα

GR23NNG00002

Οδηγούμε την αλλαγή σε όλεσ τισ γενιέσ

Ανακαλύψτε περισσότερα στο novonordisk.gr Το λογότυπο του ταύρου Άπις είναι κατατεθέν εμπορικό σήμα της Novo Nordisk A/S

Αφιέρωμα

Ογκολογία