ΧΡΗΜΑ #453, Ιούλιος - Αύγουστος 2021 by ethosMEDIA

ΧΡΗΜΑ

www.banks.com.gr

ΧΡΗΜΑ τ.453/ 07-08.2021

ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ Online αγορές, delivery και phygital καταστήματα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ

X+7 R

563

SS POS RE

ΚΕΜΠ. KAΛΛΙΘΕΑΣ P

ISSN 1105-0470

Στον δρόμο για ένα καλύτερο αύριο

Τεχνολογίες storage-cloud

S PO

21-0117

Μάριος Μπαχάς Γιάννος Γραμματίδης Εταίροι της δικηγορικής εταιρείας Μπαχάς, Γραμματίδης & Συνεταίροι

«Η Ελλάδα αλλάζει. Πρέπει όμως να αλλάξουμε κι εμείς…» Η ανάπτυξη με κάθε αναγκαίο σύγχρονο μέσο και σύγχρονα εργαλεία είναι μονόδρομος. Σκοπεύουμε στο μοντέλο του δικηγόρου που θα έχει μεν εξειδίκευση σε νέους τομείς της ανάπτυξης και της παραγωγής, αλλά ταυτόχρονα θα σκέφτεται και θα ενεργεί ως business lawyer.

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.453 / 07-08.2021 / € 6,00

85η ΔΕΘ: Η πρώτη μεγάλη έκθεση που θα διοργανωθεί στην Ευρώπη το 2021

ΧΡΗΜΑ

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ

ONOMATΕΠΩΝΥΜΟ E-MAIL ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ/ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΝΟΜΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ* ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ* ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ* ΥΠΕΥΘ. ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΑΦΜ ΔΟΥ E-MAIL ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΤΙΜΟΛΟΓΙΟΥ* ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ (ΟΔΟΣ, ΑΡΙΘΜΟΣ) ΠΟΛΗ/ΠΕΡΙΟΧΗ Τ.Κ. ΧΩΡΑ * ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

Το ΧΡΗΜΑ καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις-κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά... οικολογικά!

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ ☐ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (6 ΤΕΥΧΗ) 30,00€

☐ ΕΤΗΣΙΑ (6 ΤΕΥΧΗ) 50,00€

☐ ΔΙΕΤΗΣ (12 ΤΕΥΧΗ) 80,00€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ☐ ΚΥΠΡΟΣ (6 ΤΕΥΧΗ) 100,00€

☐ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (6 ΤΕΥΧΗ) 150,00€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟMΙKΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ☐ ΕΤΗΣΙΑ (6 ΤΕΥΧΗ) 60,00€

☐ ΔΙΕΤΗΣ (12 ΤΕΥΧΗ) 110,00€

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή) ☐ ΕΤΗΣΙΑ (6 ΤΕΥΧΗ) 15,00€ (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α.)

ΤΡΟΠΟΙ ΠΛΗΡΩΜΗΣ Με τραπεζική κατάθεση ☐ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ: Αρ. Λογαριασμού 089/470271-92 / ΙΒΑΝ GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192 ☐ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: Αρ. Λογαριασμού 5028-041137-461/ ΙΒΑΝ: GR51 0172 0280 0050 2804 1137 461 Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρείας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το ονοματεπώνυμό σας στο καταθετήριο ή την επωνυμία της εταιρείας, σε περίπτωση εταιρικής συνδρομής. Για την κατοχύρωση της συνδρομής σας, παρακαλείστε όπως αποστείλετε το αποδεικτικό κατάθεσης στο e-mail: vassilikou.p@ethosmedia.eu

☐ ΜΕ ΕΠΙΤΑΓΗ *Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA Α.Ε., Λυσικράτους 64, 17674 Καλλιθέα Υπεύθυνη Συνδρομών: Βούλα Βασιλικού, 210 998 4908, vassilikou.p@ethosmedia.eu Αποδέχομαι πως τα προσωπικά μου στοιχεία θα τηρηθούν από την ethosMEDIA μόνο για τις ανάγκες αποστολής του περιοδικού ΧΡΗΜΑ, στο οποίο είμαι συνδρομητής. Η έντυπη έκδοση αποστέλλεται μέσω συνεργαζόμενης εταιρείας διανομής Τύπου. Η ψηφιακή έκδοση του περιοδικού, σε μορφή e-book, αποστέλλεται στο email που ορίστηκε στη φόρμα συνδρομής. Σε περίπτωση που έχετε ερωτήσεις σχετικά με την προστασία των δεδομένων σας και τα δικαιώματά σας, μπορείτε να επικοινωνήσετε με την κ. Γαλάτεια Μπασέα, στο τηλ. 210 998 4919, στο e-mail bassea.g@ethosmedia.eu ή εγγράφως στην ταχυδρομική διεύθυνση: Λυσικράτους 64, 17674, Καλλιθέα.

ΧΡΗΜΑ 1

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

εν αρχή...

Η αποτελεσματικότερη επίθεση ξεκινά από μια «γρανιτένια» άμυνα

αποτελεσματικότερη επίθεση ξεκινά από μια «γρανιτένια» άμυνα, όπως υποστηρίζουν οι υπέρμαχοι του επιθετικού ποδοσφαίρου. Και, όπως φαίνεται, δεν έχουν άδικο… Σε αυτήν τη λογική, λοιπόν, δείχνουν να κινούνται η Fed και η ECB όσον αφορά στα καίρια ζητήματα του «πληθωρισμού», των «επιτοκίων», του «χρέους», του «κόστους χρήματος». Δεν είναι τυχαίο πως ο Τζερόμ Πάουελ και η Κριστίν Λαγκάρντ διατηρούν «ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας», με την Τζάνετ Γέλεν να παρεμβαίνει οσάκις απαιτούνται (υπό) στηρίξεις στις «αγορές». Πρόσφατα, η ECB, σε έκτακτη συνεδρίαση, προχώρησε σε ένα “compromesso storico” (οι παλαιότεροι θα ενθυμούνται τον «ιστορικό συμβιβασμό» του Ενρίκο Μπερλινγκουέρ), για να ακολουθήσει, την αμέσως επόμενη ημέρα, δήλωση μέλους του ΔΣ της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ ότι δεν θα πρέπει να βιαστούν να άρουν τα μέτρα στήριξης. Συνεπώς, βλέπουμε πως το «σύστημα» λαμβάνει ήδη τα μέτρα του, μάλιστα δεν αποκλείεται σε επόμενη φάση να επιδιώξει να «κάψει» χρέος μέσω ελεγχόμενου υψηλού πληθωρισμού. Γι’ αυτό και έχει σημασία για έναν επενδυτή τι θα επιλέξει από δω και πέρα, πώς θα χειριστεί τα νέα δεδομένα: Στροφή προς μετοχές εταιρειών με χαμηλό-μηδενικό δανεισμό, συνδυαστικά με λειτουργική κερδοφορία/μερισματική απόδοση. Μετοχές εταιρειών με δυνατότητα δανεισμού με χαμηλό/ανταγωνιστικό κόστος χρήματος.

Για όσες εταιρείες θα έχουν πολύ μεγάλη ανάπτυξη, αυτή θα είναι τόσο μεγάλη που να δικαιολογεί τιμές ταμπλό μεγαλύτερες του πληθωρισμού. Με το δωρεάν χρήμα να έχει αγοραστεί από όσους σήμερα μπορούν και έχουν πρόσβαση σε μακροπρόθεσμο δανεισμό με 0%, οτιδήποτε θα έχει παραγωγική αξία... (*) Άρα οτιδήποτε έχει παραγωγική αξία και το έχει κανείς σήμερα θα είναι ακριβότερο αύριο. Κατοικίες αξίζουν μόνο σε περιοχές που θα θεωρούνται, τότε, ασφαλείς, και μιλάμε για ορίζοντα 7 και άνω ετών… Αξία πάντα θα έχουν όλες οι χειρωνακτικές εργασίες και σε σχέση με κτήρια και τροφή. Φυσικά, Υγεία, Παιδεία, Ιδιωτικά. Ό,τι μπορεί να διαπραγματευτεί την τιμή του και να παρακολουθήσει τον πληθωρισμό. Προϋπόθεση να μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει το «είδος» και τη «σύνθεση» του πληθωρισμού. Άλλο «κόστους» (πρώτων υλών), άλλο «ανάπτυξης»/παραγωγής. Διαφορετικός ο πληθωρισμός της γερμανικής από την ιταλική οικονομία, της τάδε περιφέρειας από τη δείνα.

(*) Τακτική που ακολουθούν ευλαβικά, κυρίως, αμερικανικές εταιρείες/συμφέροντα. Δανείζονται φθηνά, επενδύουν/αγοράζουν παραγωγή, άρα αποκτούν πρόσβαση σε πραγματική αξία, σε υπηρεσίες, σε αγαθά. Δείτε τις κινήσεις λ.χ. του CVC Capital: από Υγεία/ νοσοκομεία, συνδυαστικά με ασφάλειες/bancassurance, μέχρι γάλατα/διατροφή και ό,τι άλλο έχει «αξία». Σε συνάρτηση με τα παραπάνω, ό,τι δίνει τόκο/μέρισμα παραπάνω Συνεκτιμώντας πως όλες οι «συναλλαγές» πραγματοποιούνται σε από τα επιτόκια είναι καλό. Αν δίνει υψηλότερα και από τον πληθω- όρους «δολαρίου», του ενός και μοναδικού αποθεματικού νομίρισμό, ακόμη καλύτερα (αλλά γενικά νομίζω ότι θα είναι δύσκολο σματος παγκοσμίως. Με δυνατότητα συνεχούς «τυπώματος» και να έχουμε επένδυση που να παρακολουθεί μόνιμα τον πληθωρισμό διανομής όπου γης. Προς το οποίο προσαρμόζεται και το κοινό ευρωπαϊκό. • • • –πιθανόν στην πορεία να πρέπει να αλλάξουμε). Ας υποθέσουμε ότι τα επιτόκια θα είναι αρνητικά, δηλαδή χαμηλότερα από τον πληθωρισμό, όπως είναι τώρα, που έχουμε 2% ή 22% πληθωρισμό κόστους και τα επιτόκια είναι στο 0,70% στο δεκαετές και στο -0,07% στο πενταετές.

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

ΧΡΗΜΑ 3

06 ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ

Πού στοχεύουν τα funds στο ελληνικό χρηματιστήριο

12 TΡΑΠΕΖΕΣ

Η στρατηγική κινητοποίησης των ιδιωτικών επενδύσεων

26 ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ

Online αγορές, delivery και phygital καταστήματα

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

85η ΔΕΘ: Η πρώτη μεγάλη έκθεση που θα διοργανωθεί στην Ευρώπη το 2021

ΧΡΗΜΑ

www.banks.com.gr

τ.453/07-08 2021

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.453 / 07-08.2021 / € 6,00

περιεχόμενα ΧΡΗΜΑ τ.453/ 07-08.2021

38 ~ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ

Τεχνολογίες storage-cloud

ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ Online αγορές, delivery και phygital καταστήματα

46 ~ ΙΒΜ BUSINESS TRANSFORMATION EVENT

Μάριος Μπαχάς Γιάννος Γραμματίδης Εταίροι της δικηγορικής εταιρείας Μπαχάς, Γραμματίδης & Συνεταίροι

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ

«Η Ελλάδα αλλάζει. Πρέπει όμως να αλλάξουμε κι εμείς…»

X+7 P

563

Η ανάπτυξη με κάθε αναγκαίο σύγχρονο μέσο και σύγχρονα εργαλεία είναι μονόδρομος. Σκοπεύουμε στο μοντέλο του δικηγόρου που θα έχει μεν εξειδίκευση σε νέους τομείς της ανάπτυξης και της παραγωγής, αλλά ταυτόχρονα θα σκέφτεται και θα ενεργεί ως business lawyer.

SS POS RE

ΚΕΜΠ. KAΛΛΙΘΕΑΣ

Στον δρόμο για ένα καλύτερο αύριο

ISSN 1105-0470

Ο μετασχηματισμός είναι επιχειρηματικός και αξιοποιεί τα ψηφιακά εργαλεία

Τεχνολογίες storage-cloud

S PO

21-0117

50 ~ ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΘΕΜΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟY

Η πρώτη μεγάλη έκθεση που θα διοργανωθεί στην Ευρώπη το 2021

58 ~ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ

Η χρυσή τομή στο νέο «κοινωνικό συμβόλαιο»

66 ~ ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΤΣΑΠΑΣ

Ο «οδικός χάρτης» για την αγορά των κρυπτονομισμάτων 02 ~ ΕΝ ΑΡΧΗ: Η αποτελεσματικότερη επίθεση ξεκινά από μια «γρανιτένια» άμυνα 78 ~ ΑΝΑΛΥΣΗ VRS: Tesla 80 ~ ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ: «Άνοιξε παράθυρο» για διατήρηση (ή και διεύρυνση) της ευέλικτης πολιτικής

ΧΡΗΜΑ τεύχος Ιουλίου - Αυγούστου 2021 ISSN 1105-0470

Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση φωτογραφιών και ύλης ή μέρους αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

Κωνσταντίνος Ουζούνης CEO, ethosGROUP ouzounis.k@ethosmedia.eu Χρήστος Κώνστας Διευθυντής Σύνταξης konstas.c@ethosmedia.eu Κυρέλα Πέτρου Αρχισυντάκτρια petrou.k@ethosmedia.eu Συντάκτες Κ.Μ. Γελαντάλις banks-press@ethosmedia.eu

ιδιοκτησία

Σπύρος Κανιούρας kaniouras.s@ethosmedia.eu

Λυσικράτους 64, Καλλιθέα, Τ.Κ. 17674 T: 210 998 4950 E: banks-press@ethosmedia.eu www.ethosmedia.eu

www.ethosevents.eu

Γιάννης Λεοντάρης john.leondaris@gmail.com Κώστας Παπαγρηγόρης kostasp76@gmail.com

www.banks.com.gr

Στεφανία Σούκη stefaniasouki@gmail.com Ράντω Μανώλογλου Key Account Manager manologlou.r@ethosmedia.eu Δέσποινα Ροπόδη Υποδοχή Διαφήμισης ropodi.d@ethosmedia.eu Νίκος Αθανασίου Database Marketing athanasiou.n@ethosmedia.eu Βούλα Βασιλικού Υπεύθυνη Συνδρομών vassilikou.p@ethosmedia.eu

Νατάσσα Λαζαράκου Υπεύθυνη Λογιστηρίου lazarakou.n@ethosmedia.eu Φωτογραφία Θοδωρής Αναγνωστόπουλος Shutterstock Έλενα Χαραλάμπους Δημιουργικό zoegraph@gmx.net Αμαλία Λούβαρη Επιμέλεια - Διόρθωση louvari.a@ethosmedia.eu Εκτύπωση-ΒιβλιοδεσίαΣυσκευασία-Ένθεση Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε.

Γιούλη Μουτεβελή Διοικητική Υποστήριξη mouteveli.g@ethosmedia.eu

www.insuranceworld.gr

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

www.virus.com.gr

Intelligence, not just news.

Μάριος Μπαχάς, Γιάννος Γραμματίδης Εταίροι της δικηγορικής εταιρείας Μπαχάς, Γραμματίδης & Συνεταίροι

«Η Ελλάδα αλλάζει. Πρέπει όμως να αλλάξουμε κι εμείς…» ΧΡΗΜΑ 5

χρηματιστήριο

Πού στοχεύουν τα funds στο ελληνικό χρηματιστήριο

να διπλό στοίχημα θα παίξουν τα κάθε λογής ξένα funds που έχουν ή αποκτούν θέσεις σε ελληνικές μετοχές, ομόλογα και επιχειρήσεις. Η πρόσφατη διόρθωση από τα τοπικά υψηλά των 927 μονάδων (στις 14 Ιουνίου) χαμηλότερα και των 850 μονάδων (συνεδρίαση στις 9 Ιουλίου) αρχίζει και δημιουργεί χαμηλότερες αποτιμήσεις και σημεία επανεισόδου. Ποιο είναι, λοιπόν, το “bet”; Αυτό της προοπτικής απόκτησης της επενδυτικής βαθμίδας για την οικονομία και της επιστροφής της κεφαλαιαγοράς στην ομάδα των αναπτυγμένων, από όπου εξέπεσε το 2013. 6

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Με στόχευση μία δεκαετία μετά την υποβάθμιση του Χρηματιστηρίου Αθηνών από την MSCI –εξέλιξη που τότε είχε σημάνει τη δραματική μείωση των επενδυτών που διατηρούν κεφάλαια σε αγορές «πρώτης γραμμής»–, τα πανίσχυρα funds επανέρχονται θεωρώντας πως με ορίζοντα το 2023 η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι μία από τις πιο αποδοτικές τοποθετήσεις τους. Παρότι, ακόμη, είναι πολύ νωρίς και οι κίνδυνοι αναταράξεων διεθνώς πολλοί, δεν είναι τυχαίο πως σε περίοδο πανδημίας έχουν προχωρήσει business που ξεπερνούν τα 10 δισεκατομμύρια τους μόλις πέντε πρώτους μήνες του 2021.

Με στόχευση μία δεκαετία μετά την υποβάθμιση του Χρηματιστηρίου Αθηνών, τα πανίσχυρα funds επανέρχονται, θεωρώντας πως με ορίζοντα το 2023 η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι μία από τις πιο αποδοτικές τοποθετήσεις τους.

το 2023, ωστόσο τα πανίσχυρα επενδυτικά σπίτια θεωρούν πως οι επόμενες αναβαθμίσεις έως και ένα «σκαλί» πριν την επενδυτική βαθμίδα θα έρθουν σχετικά εύκολα. Και θα είναι, σύμφωνα με αυτά, η περίοδος που θα εισρεύσουν τα, αναλογικά, περισσότερα κεφάλαια που έχουν τοποθετηθεί σε «ελληνικά περιουσιακά στοιχεία» από το 2013 και μετά. Το τελευταίο «σκαλί» θα επιτευχθεί μόλις το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, οι μεταρρυθμίσεις σε νευραλγικούς τομείς της οικονομίας, η «μόχλευση» μέσω των πόρων του NGEU πείσουν πως «γυρίζουν σελίδα». Διαδρομή επίπονη, καθώς προϋποθέτει τη μείωση των κόκκινων δανείων σε εύλογα επίπεδα, την πλήρη εφαρμογή του πτωχευτικού νόμου για να καθαρίσουν οι ισολογισμοί αλλά και οι επιχειρήσεις-«ζόμπι», που αποτελούν προβλήματα αλληλένδετα, φρενάροντας την οικονομία.

Υποτιμημένο το ΧΑ Με τη συνολική αποτίμηση των εισηγμένων λίγο κάτω από τα 60 δισεκατομμύρια, το χρηματιστήριο είναι (με όρους ΑΕΠ) φθηνότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και χαμηλότερα από αυτά της κατηγορίας των αναδυόμενων (Emerging Markets). Σε αυτά τα επίπεδα η μερισματική απόδοση διαμορφώνεται στο 5,2% (σύμφωνα με την JP Morgan), όταν ο μέσος όρος των ΕΜ είναι 2,6%, δηλαδή με μεγάλο premium.

Αξιολόγηση Η επαναφορά του χρηματιστηρίου (της κεφαλαιαγοράς ευρύτερα) συγχρονίζεται με την προοπτική αξιολόγησης του ελληνικού αξιόχρεου με «επενδυτική βαθμίδα». Η μη βαθμολόγηση, πρόσφατα, από τον οίκο Moody’s δεν έχει αλλάξει τα δεδομένα, καθώς, σύμφωνα με τον αμερικανικό οίκο, το outlook υπολείπεται κατά μία βαθμίδα των S&P και Fitch, που απέχουν δύο σκαλοπάτια από το investment grade. Το οικονομικό επιτελείο δεν βλέπει την απόκτηση της πολυπόθητης βαθμίδας πριν

Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως η κερδοφορία των ελληνικών επιχειρήσεων, εν μέσω πανδημίας λόγω Covid-19, ήταν καλύτερη από άλλων αγορών αυτής της κατηγορίας. Πολύ δε περισσότερο αν συνεκτιμηθεί το γεγονός ότι η ελληνική επιχειρηματικότητα (όπως άλλωστε η οικονομία και η κοινωνία της χώρας) βίωσε μια πρωτόγνωρη μνημονιακή κρίση, με απίσχναση του «πλούτου» της σχεδόν 25% σε μία δεκαετία. «Ούτε σε περίοδο πολέμου...», όπως εύγλωττα τονιζόταν από ξένους και Έλληνες αναλυτές. Κι όμως, σύμφωνα με τα στοιχεία επενδυτικών οίκων (JP Morgan, Goldman Sachs κ.ά.), η ελληνική επιχειρηματικότητα εξέρχεται ανθεκτικότερη, με περισσότερα «αντισώματα» και από την κρίση της πανδημίας. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που ενεργοποιούν την προσοχή των funds και αρχίζουν να (ξανά) βλέπουν την οικονομία, την αγορά, τις επιχειρήσεις.

Με τη συνολική αποτίμηση των εισηγμένων λίγο κάτω από τα 60 δισ., το χρηματιστήριο είναι φθηνότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και χαμηλότερα από αυτά της κατηγορίας των αναδυόμενων.

MSCI Greece Για μερίδα αναλυτών η επάνοδος της Eurobank στον διεθνή δείκτη MSCI Greece θα μπορούσε σε επόμενο χρόνο να σηματοδοτεί τη σταδιακή επιστροφή των ισχυρών ομίλων του χρηματιστηρίου σε μια κατηγορία στην οποία, κατά κανόνα, επενδύουν hyper funds, «αγοράζοντας» προοπτική σε διάρκεια χρόνου. Μέχρι πρόσφατα, ο MSCI Greece είχε μείνει με μόλις τρεις εισηγμένες (ΟΤΕ, ΟΠΑΠ, Jumbo), με τη Eurobank, πλέον, να διαμορφώνει την πρώτη τετράδα. Σύμφωνα με αναλυτές της JP Morgan, αν η ανοδική πορεία συγκεκριμένων ομίλων συνεχιστεί το επόμενο διάστημα (τρίτο τρίμηνο), τότε στην επόμενη αναδιάρθρωση των δεικτών θα μπορούσε να προστεθεί κι άλλη εισηγμένη (ή κι άλλες), διευρύνοντας και πάλι το ελληνικό επενδυτικό «καλάθι». ΧΡΗΜΑ 7

χρηματιστήριο Οδηγός των ξένων είναι τα καλά αποτελέσματα 2020, το καλό πρώτο τρίμηνο 2021 και οι προβλέψεις για ένα εξίσου ισχυρό πρώτο εξάμηνο. Για την ισχυρή θέση των εταιρειών στο διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου κύριες παράμετροι ήταν: α) Το καλύτερο κλίμα στις διεθνείς αγορές, με αποτέλεσμα εξαγωγικοί όμιλοι (ΤΙΤΑΝ, Mytilineos, ElvalHalcor, Cenergy, Πλαστικά Θράκης κ.ά.) να ενισχύσουν τα αποτελέσματά τους. β) Το εγχείρημα της ψηφιοποίησης του Δημοσίου και της οικονομίας, με την πληροφορική να αποτελεί «καυτό» κλάδο (Quest, Space Hellas, Profile, Entersoft, Epsilon Net κ.ά.). γ) Τα κοινοτικά κονδύλια, σε συνδυασμό με τη βελτίωση των προσδοκιών και τα χαμηλά επιτόκια, έχουν αυξήσει τη ζήτηση στους κλάδους τσιμέντου, προφίλ αλουμινίου, προϊόντων χάλυβα. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι στο πρώτο τρίμηνο ενισχύθηκαν τα μεγέθη ομίλων όπως λ.χ. η ElvalHalcor στα 647,3 (από 530 εκατ.), η Cenergy στα 228,4 (από 219,5), η Quest στα 216,1 (από 147,8), ενώ άλλων, όπως του ΟΤΕ, της Mytilineos, του Τιτάνα, μειώθηκαν λίγο σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2020. Το σταδιακό άνοιγμα της οικονομίας συνδυαστικά με τον τουρισμό (που είναι αυξημένος σε σχέση με πέρσι) δημιουργούν προσδοκίες πως και το δεύτερο τρίμηνο θα είναι καλό, συνολικά δε το πρώτο εξάμηνο θα είναι σαφώς πάνω από το περσινό. Το γεγονός πως η απόδοση μερισμάτων (από κέρδη χρήσεως) πιάνει τον αισιόδοξο στόχο που είχε τεθεί στην αρχή του έτους, φτάνοντας το 1,3 δισ., είναι μια πρώτη ένδειξη επιστροφής των εταιρειών στα προ Covid-19 επίπεδα.

Οι ξένοι οίκοι Μάλιστα μερίδα αναλυτών θεωρεί πιθανό το ενδεχόμενο το δεύτερο εξάμηνο (2021) να 8

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Η στροφή των funds μπορεί να είναι αργή, είναι όμως διακριτή και αποτυπώνεται σε όλες τις περιπτώσεις ελληνικών assets. είναι καλύτερο από το πρώτο, ενισχύοντας έτσι τη δυναμική συγκεκριμένων ομίλων, εξωστρεφών επιχειρήσεων, καινοτόμων εταιρειών. Αρωγός σε αυτήν την προσπάθεια είναι η εισροή πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης, εξέλιξη που θα δημιουργήσει «μόχλευση» σε περισσότερους κλάδους/τομείς δραστηριότητας. Ενδεικτικό είναι επίσης το ότι σε όλες, ανεξαιρέτως, τις εκθέσεις ξένων επενδυτικών οίκων και αναλύσεις χρηματιστηριακών, οι πόροι από την Κοινότητα αναφέρονται ως αγωγός αναβάθμισης της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας, με τη Morgan Stanley να σημειώνει ότι «(...) οι ουλές που θα αφήσει η πανδημία σε βάθος πενταετίας θα είναι μικρότερες από άλλες χώρες της ευρωζώνης...» και

ΧΡΗΜΑ 9

θούν πιο ευρείες περιόδους διακράτησης. Η αρχή έγινε με τις εκδόσεις του ΟΔΔΗΧ, συνεχίστηκε με τα εταιρικά ομόλογα και επιβεβαιώθηκε με την ΑΜΚ της Πειραιώς, της Alpha Bank, της Aegean, το eurobond της Motor Oil (για 350 εκατ.), την αναμενόμενη της ΕΛΛΑΚΤΩΡ, το εταιρικό της Prodea, της Capital Maritime κ.ά. Εν μέσω πανδημίας, η Αθήνα εξέδωσε χρέος με ιστορικά χαμηλά επιτόκια, αυτήν την περίοδο το πενταετές τείνει να μηδενίσει και, με τη συνδρομή της ΕΚΤ, διατηρεί ένα «μαξιλάρι» ρευστότητας 30 plus δισεκατομμυρίων. Σε αυτήν τη συγκυρία, της κρίσης και των «απόνερών» της, το μεγαλύτερο μέρος του χρέους είναι σε σταθερό επιτόκιο (δηλαδή έχει περιοριστεί σημαντικά η έκθεση στο ενδεχόμενο αύξησης των επιτοκίων). Παράλληλα, η μεγάλη έκταση/χρόνος ωρίμανσης του χρέους φέρνει μικρές ετήσιες πληρωμές (κατά μέσο όρο 5,5 δισ., από 10 δισ. πριν την κρίση και 17 δισ. στη διάρκειά της). Τι σημαίνει αυτό; Μεγαλύτερη ευελιξία στο οικονομικό επιτελείο να αμβλύνει τη βαριά φορολόγηση των επιχειρήσεων, να δώσει κίνητρα στις εισηγμένες, να τις διευκολύνει στην παραγωγή καλύτερου οικονομικού αποτελέσματος.

να υπολογίζει σε 8,8% του ΑΕΠ τις επιδοτήσεις που θα χορηγηθούν, με τη μόνιμη ζημιά για την οικονομία να περιορίζεται στο 1,5% την ίδια περίοδο. Η στροφή των funds μπορεί να είναι αργή, είναι όμως διακριτή, αποτυπώνεται δε σε όλες τις περιπτώσεις ελληνικών assets. Από τα κρατικά ομόλογα, τις εταιρικές εκδόσεις ακόμη και τις αυξήσεις κεφαλαίου, η σταδιακή υπερίσχυση των πιο μεσομακροπρόθεσμων επενδυτών, εκτοπίζοντας τους βραχυπρόθεσμους, τα hedge funds, εξελίσσεται για τρίτο συνεχόμενο τρίμηνο. Πρακτικά, μετά τα lockdowns, το «κλείσιμο» των οικονομιών σε ελληνικά ομόλογα, μετοχές, άλλα προϊόντα, άρχισαν να τοποθετούνται πιο ποιοτικοί επενδυτές, που ακολου10

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Συνεκτιμώντας το όφελος από το χαμηλό κόστος χρήματος (2019-2021), υπολογίζεται πως οι εισηγμένες έχουν ευνοηθεί μέχρι τώρα περί τα 2,5 δισ., που μέχρι το τέλος του έτους μπορεί να φτάσουν τα 3 δισ. (στην τριετία). Μόνο από τη διαδοχική μείωση του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων (στο 22%) εξοικονομείται κεφάλαιο 700-800 εκατ. ευρώ, μεγάλο μέρος του οποίου χρηματοδοτεί επενδυτικά προγράμματα ισχυρών ομίλων, ενισχύοντας έτσι την ανταγωνιστικότητά τους στις διεθνείς αγορές. Ο μακροπρόθεσμος επενδυτικός ορίζοντας διαμορφώνεται και λόγω του status του οποίου χαίρει η χώρα μέχρι το 2032 (που λήγει η περίοδος χάριτος για τα δάνεια του μνημονίου, περί τα 100 δισ. προς τον EFSF). Μια «ασπίδα» που παρέχει στους επενδυτές την ωρίμανση χρόνου που ζητούν προκειμένου να τοποθετηθούν επενδυτικά.

Η επάνοδος Το κλίμα θα μπορούσε σταδιακά να βελτιωθεί περαιτέρω, καθώς επανακάμπτουν κλάδοι/ τομείς δραστηριότητας που είχαν πληγεί πολύ λόγω της πανδημίας (τουρισμός, διύλιση κ.ά.), εν προκειμένω όσον αφορά στις εισηγμένες στο χρηματιστήριο. Πιο πρόσφατη ήταν η αλλαγή στάσης προς το θετικότερο της Goldman Sachs. Ο αμερικανικός οίκος, σε ανάλυσή του (στις 2 Ιουνίου), σημειώνει πως το άνοιγμα της οικονομίας στην Ευρώπη (ξανά) φέρνει τους ομίλους διύλισης στο προσκήνιο. Οι μετοχές εταιρειών του κλάδου υστερούν έναντι άλλων (discount) που έχουν προηγηθεί (κατά ένα-δύο τρίμηνα), για αυτό η Goldman Sachs βλέπει πως στο διάστημα που ακολουθεί θα καλύψουν τη διαφορά. Στο πλαίσιο αυτό, συμπεριλαμβάνει τη Motor Oil στις κορυφαίες επιλογές της, αναβαθμίζει τη μετοχή και δίνει σύσταση «αγοράς» (buy). Ο όμιλος επιστρέφει και οι προβλέψεις για αύξηση των ελεύθερων ταμειακών ροών θα έχουν ως αποτέλεσμα την ανάλογη ενίσχυση του μερίσματος, που για τη διετία 2021-2022 αποφέρει ένα μέρισμα με απόδοση 8%, μία από τις μεγαλύτερες μεταξύ των ομίλων του κλάδου στην περιοχή της Μεσογείου. Ακριβώς αυτή η προοπτική είναι που φέρνει προς τις ελληνικές εταιρείες όλο και περισσότερα «παθητικά» επενδυτικά χαρτοφυλάκια, επιμηκύνοντας σταθερά τον χρόνο έκθεσής τους στη χρηματιστηριακή αγορά. Από τη στιγμή δε που σε αυτήν προστίθεται η προοπτική «διπλής αναβάθμισης» αξιόχρεου/ επενδυτικής βαθμίδας-επάνοδος στις αναπτυγμένες αγορές σε ορίζοντα 2023, η έξοδος από μια δεκαετία... αποεπένδυσης αρχίζει να διαφαίνεται όλο και περισσότερο. Η πρόσφατη διόρθωση (μέσα Ιουνίου-μέσα Ιουλίου) φαίνεται να διαμορφώνει ένα επενδυτικό «καλάθι» που από χαμηλότερες τιμές θα μπορεί να προσβλέπει σε υπεραξίες στη συνέχεια. Προφανώς υπό την αίρεση ότι οι συνέπειες από τη μετάλλαξη «Δέλτα» δεν θα προσλάβουν μεγαλύτερες διαστάσεις. • • •

[φάκελος] ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Τράπεζες: Η στρατηγική κινητοποίησης των ιδιωτικών επενδύσεων Ο ρόλος των τραπεζών και η ανάγκη για ένα πρακτικό πλαίσιο με ταχύτητα των μηχανισμών αξιολόγησης και έγκρισης των προτάσεων

κινητοποίηση των ιδιωτικών επενδύσεων στην ελληνική οικονομία, το ύψος των οποίων, μέσω των δανείων 12,7 δισ. ευρώ με μηδενικό επιτόκιο που θα δοθούν στην Ελλάδα, μπορεί να ανέλθει στα 31,8 δισ. ευρώ έως το 2026, αποτελεί αναμφίβολα τη μεγαλύτερη πρόκληση που καλείται να διαχειριστεί το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Πρόκειται για ένα ξεχωριστό κεφάλαιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της οικονομίας, που υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και συνοδεύει το αίτημα της κυβέρνησης για τη χορήγηση –πέραν των άμεσων επιδοτήσεων ύψους 18 δισ. ευρώ– δανειακών κεφαλαίων που θα στηρίξουν τις ιδιωτικές επιχειρήσεις οι οποίες θα εμπλακούν στον μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας. Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, «το Υπουργείο Οικονομικών εισάγει το “RRP Loan Facility“, μια επένδυση που σχετίζεται με την παροχή οικονομικών κινήτρων στον ιδιωτικό τομέα, με στόχο την προώθηση ιδιωτικών επενδύσεων για την πράσινη μετάβαση, την ψηφιοποίηση, την εξωστρέφεια, τις οικονομίες κλίμακας μέσω συγχωνεύσεων και εξαγορών και καινοτομία (Ε&Α), μέσω ουσιαστικά μιας μεταρρύθμισης των κρατικών ενισχύσεων». 12

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Όπως έχει εξηγήσει ο αρμόδιος για την υλοποίηση του Σχεδίου Ανάκαμψης αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης, «πρόκειται για μεγάλη δυνατότητα να χρηματοδοτηθούν ιδιωτικές επενδύσεις που θα ενταχθούν στο συνολικό σχέδιο και να καλύψουν τα επόμενα χρόνια ένα σημαντικό μέρος από το επενδυτικό χάσμα ανάμεσα στην Ελλάδα και τις χώρες της ΕΕ, που δημιουργήθηκε τα χρόνια της ύφεσης και των μνημονίων». Στην αιτιολόγηση του αιτήματος του δανείου αναφέρεται: «Το επενδυτικό κενό που έχει συσσωρευθεί κατά την περίοδο 2011-2019 έφθασε τα 150 δισ. ευρώ. Αυτό το κενό, που οφείλεται κυρίως στις αδύναμες ιδιωτικές επενδύσεις, αποτελεί έναν από τους κύριους λόγους που εξηγούν τη χαμηλή αύξηση της παραγωγικότητας και τον υψηλό δείκτη ανεργίας, ενώ αποτελεί επίσης σημαντικό εμπόδιο στην ταχεία ανάκαμψη από την τρέ-

χουσα κρίση». Βέβαια, πέραν της πολυετούς κρίσης που έπληξε την ελληνική οικονομία, διαχρονικός λόγος που το χάσμα των επιχειρηματικών επενδύσεων διατηρεί την ανοδική του τάση είναι η μεγάλη διαφορά επιτοκίου που καταβάλλουν οι ελληνικές εταιρείες σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ. Στην έκθεση επισημαίνεται «το πολύ υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης που υφίστανται οι ελληνικές μεγάλες εταιρείες, έως και 190 μονάδες βάσης στα επιτόκια που καταβάλλουν σε σύγκριση με τη ζώνη του ευρώ, καθ’ όλη την περίοδο 20112020, και τα ακόμα υψηλότερα επιτόκια που καταβάλλουν οι μεσαίες ή μικρότερες επιχειρήσεις σε σύγκριση με τα αντίστοιχα επιτόκια που καταβάλλουν οι ΜμΕ στην ΕΕ. Όλα αυτά οδηγούν στο πολύ υψηλό κενό παραγωγής, που αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω».

φάκελος - τράπεζες

Στα 150 δισ. ευρώ το επενδυτικό κενό την περίοδο 2011-2019

H δανειακή διευκόλυνση στις επιχειρήσεις δεν περιορίζει το επιτόκιο που παρέχουν οι τράπεζες για την επιπλέον χρηματοδότηση.

Το χρηματοδοτικό πρόγραμμα προς τον ιδιωτικό τομέα Τα δάνεια RRF θα είναι τα κεφάλαια της διευκόλυνσης δανείων του ιδιωτικού τομέα. Τα δάνεια “RRP Loan Facility” –όπως τιτλοφορείται το χρηματοδοτικό πρόγραμμα προς τον ιδιωτικό τομέα– θα τηρούν τις ακόλουθες αρχές: Θα κατευθυνθούν σε μακροπρόθεσμες (6-12 έτη) ιδιωτικές επενδύσεις και έργα που θα καλύπτουν τους ακόλουθους στόχους πολιτικής: ✓ Πράσινη μετάβαση ✓ Ψηφιοποίηση ✓ Εξωστρέφεια ✓ Οικονομίες κλίμακας μέσω συγχωνεύσεων και εξαγορών ✓ Καινοτομία (Ε&Α)

περίοδο χάριτος (π.χ. 2-3 χρόνια) πριν από την έναρξη της αποπληρωμής. Τα χαμηλά επιτόκια των δανείων RRF θα διοχετευθούν στις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, που θα εφαρμοστούν διεξοδικά για την παροχή κινήτρων για επενδύσεις.

σχετικά με την επιλεξιμότητα: ✓ Αξιολόγηση από το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που παρέχει τη χρηματοδότηση ✓ Αξιολόγηση από ανεξάρτητο πιστοποιημένο ελεγκτή πριν από τη χρηματοδότηση ✓ Εκ των υστέρων αξιολόγηση

Τα δάνεια RRF θα είναι μοχλευμένα με χρηματοδότηση από τρίτους στο ελάχιστο επίπεδο του 50%, περιλαμβανομένων και των δανείων ιδίων κεφαλαίων και χρηματοδοτήσεων από εμπορικές τράπεζες (CBs).

Οι αποφάσεις θα λαμβάνονται χρησιμοποιώντας αποκλειστικά οικονομικά κριτήρια, χωρίς παρέμβαση από το κράτος:

Το χαρτοφυλάκιο δανειακής διευκόλυνσης βαθμολογείται από οργανισμό αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας που θα διαχειρίζεται ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους (ΟΔΔΗΧ).

✓ Τα δάνεια θα παρέχουν εύλογη

Θα υπάρχουν τρία επίπεδα ελέγχου ΧΡΗΜΑ 13

φάκελος - τράπεζες

Η επιτοκιακή πολιτική των τραπεζών Αξίζει να σημειωθεί ότι η δανειακή διευκόλυνση στις επιχειρήσεις δεν περιορίζει το επιτόκιο που παρέχουν οι τράπεζες για την επιπλέον χρηματοδότηση. Θα καθορίζουν τα περιθώρια επιτοκίου με βάση την πιστωτική τους πολιτική. Σύμφωνα με την επιχειρησιακή συμφωνία, θα υπάρχει συγκεκριμένη ρήτρα να μην επιβάλουν επιπλέον περιθώριο σε σύγκριση με αυτό που θα είχαν χρεώσει χωρίς τη συμμετοχή των δανείων του Ταμείου στη χρηματοδότηση της επένδυσης. Σύμφωνα με τα παραδείγματα-ασκήσεις που έχει συντάξει το Υπουργείο Οικονομικών και περιλαμβάνονται στην έκθεση, οι δανειοδοτήσεις που θα περάσουν μέσα από τις τράπεζες υπολογίζεται να έχουν τελικό επιτόκιο 0,2%-0,3% και σε αυτό θα βοηθήσει και ο διεθνής ανταγωνισμός, που θα οξυνθεί, για το ποιος θα χρηματοδοτήσει τα έργα. Επιπλέον, θα υπάρξουν χρηματοδοτήσεις (RRP και τραπεζών) βάσει αμοιβής μέσω ομολογιακών δανείων ή και κοινοποιημένων δανείων. Επίσης, επιτρέπεται έκδοση διαφορετικών σειρών ομολόγων, το ένα για RRF και το άλλο για χρηματοδότηση από την τράπεζα, το καθένα με διαφορετικό επιτόκιο (κουπόνι), με τις ίδιες περιόδους επιτοκίου, ημερομηνίες πληρωμής, ασφάλεια, ημερομηνίες λήξης κ.λπ.

Ο μηχανισμός Mezzanine FoF θα χρηματοδοτήσει κατά 400 εκατ. ευρώ τις εταιρείες διαχείρισης επενδυτικών κεφαλαίων και θα καλύψει έως και το 70% των κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση επενδύσεων από ΜμΕ. Τα 4 κανάλια διανομής των δανείων Για τη χρήση των δανείων RRF και των εγγυήσεων InvestEU χρησιμοποιούνται τέσσερα διακριτά κανάλια χρηματοοικονομικής διανομής για τη στήριξη των ιδιωτικών επενδύσεων, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζεται η αποπληρωμή της χρηματοδότησης από τις δικαιούχους εταιρείες. Ένα από αυτά περιλαμβάνει και τη συμμετοχή δύο ιδρυμάτων που έχουν ήδη σημαντική δανειοδοτική δραστηριότητα στην Ελλάδα, δηλαδή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ): Δάνεια από το Ελληνικό Ταμείο Ανάπτυξης-Ανθεκτικότητας (RRF) μέσω των Διεθνών Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων (LF IFI): Αυτό το κανάλι θα συγχρηματοδοτήσει σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις από κεφάλαια ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (EIB-European Investment Bank, EBRDEuropean Bank for Reconstruction and Development) και ελληνικά δάνεια RRF.

Ο μηχανισμός LF IFI στοχεύει στη χρηματοδότηση σημαντικών επενδύσεων κυρίως μεσαίων κεφαλαίων και μεγάλων εταιρειών, ενώ το συνολικό ποσό των δανείων LF IFI εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 40% και 60% των δανείων RRF. Το LF IFI αναμένεται να καλύψει το πολύ το 50% των επενδυτικών δαπανών, με την ιδιωτική συμμετοχή να ανέρχεται τουλάχιστον στο 20%. 14

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Δάνεια από το RRF μέσω των Εμπορικών Τραπεζών-Φορολογικές διευκολύνσεις δανείων (LF CB): Αυτό το κανάλι θα συγχρηματοδοτεί ιδιωτικές επενδύσεις από κεφάλαια από εθνικές και διεθνείς εμπορικές τράπεζες και ελληνικά δάνεια του Ταμείου. Ο μηχανισμός LF CB στοχεύει στη χρηματοδότηση σημαντικών επενδύσεων εταιρειών όλων των μεγεθών, ενώ το συνολικό ποσό των δανείων θα κυμαίνεται μεταξύ 40% και 60% των δανείων του Ταμείου. Ο LF CB θα καλύψει το πολύ το 50% των επενδυτικών δαπανών, ενώ η ιδιωτική συμμετοχή θα καλύψει τουλάχιστον το 20% των ιδίων κεφαλαίων και το υπόλοιπο ποσό θα καλυφθεί από την εμπορική τράπεζα. Οι τράπεζες θα κρίνουν με τα δικά τους κριτήρια την αξιοπιστία κάθε επενδυτή και τη βιωσιμότητα της επένδυσης, χωρίς την παρέμβαση του κρατικού μηχανισμού, ενώ ανεξάρτητοι ελεγκτές θα αξιολογήσουν την επιλεξιμότητα των επενδύσεων σύμφωνα με τις οδηγίες του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και θα ελέγχουν τη συμμόρφωση με τους σχετικούς κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων. Επενδύσεις από το ελληνικό RRF μέσω της δημιουργίας μιας νέας πλατφόρμας μετοχών: Αυτό το κανάλι στοχεύει στη χρηματοδότηση των επενδύσεων των ταχέως αναπτυσσόμενων επιχειρήσεων σε δυναμικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας, μέσω των ιδίων κεφαλαίων.

Ο μηχανισμός Mezzanine FoF θα χρηματοδοτήσει κατά 400 εκατ. ευρώ τις εταιρείες διαχείρισης επενδυτικών κεφαλαίων και θα καλύψει έως και το 70% των κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση επενδύσεων από ΜΜΕ, τα οποία συνήθως δεν χρηματοδοτούνται από το τραπεζικό σύστημα ή τα επενδυτικά ταμεία. Ο μηχανισμός Innovate Now θα χρηματοδοτήσει κατά 100 εκατ. ευρώ τις εταιρείες διαχείρισης επενδυτικών κεφαλαίων και θα καλύψει έως και το 70% των κεφαλαίων συμμετοχής τους σε επενδύσεις σε ΜΜΕ που δραστηριοποιούνται σε καινοτόμους ψηφιακούς τομείς. Η νέα πλατφόρμα μετοχών θα αναπτυχθεί από την Ελληνική Τράπεζα Ανάπτυξης, με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων. Επενδύσεις από το ελληνικό τμήμα του Ταμείου InvestEU: Η Ελλάδα σκοπεύει να διαθέσει 500 εκατ. ευρώ στο InvestEU, με έμφαση στις εθνικές προτεραιότητες χρηματοδότησης ιδιωτικών επενδύσεων.

Τα βήματα για τη χρηματοδότηση

φάκελος - τράπεζες

Η χρηματοδότηση ιδίων κεφαλαίων από εταιρείες διαχείρισης επενδυτικών κεφαλαίων θα γίνεται μέσω της πλατφόρμας ιδίων κεφαλαίων, προκειμένου να παρέχεται χρηματοδότηση σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Αμέσως μετά την έγκριση του Εθνικού Σχεδίου Ανάπτυξης θα ανοίξει στο Υπουργείο Οικονομικών πλατφόρμα η οποία θα δέχεται τις αιτήσεις για τα επιλέξιμα επενδυτικά σχέδια που θα επιδοτηθούν ή και θα χρηματοδοτηθούν από το πρόγραμμα. Η πλατφόρμα, ανάλογα με το μέγεθος της επένδυσης (μεγάλη, μικρή) και το αντικείμενο (π.χ. πράσινη οικονομία, ψηφιακή αναβάθμιση), θα κατευθύνει τον επενδυτή που θα υποβάλλει τον φάκελό του (σε ποιο κανάλι χρηματοδότησης). Προηγουμένως θα έχουν υπογραφεί συμφωνίες μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών και των εμπορικών τραπεζών. Οι επενδυτικές τράπεζες (π.χ. ΕΤΕπ) προβλέπεται να χρηματοδοτήσουν κυρίως μεσαίες και μεγάλες εταιρείες και τις βιώσιμες επενδύσεις τους, που θα έχουν αυξημένο και μακροχρόνιο αντίκτυπο στη δημιουργία θέσεων εργασίας, την εξωστρέφεια και τη συνολική οικονομική ανάκαμψη της χώρας. Και οι εμπορικές τράπεζες θα δέχονται αιτήσεις δανειοδότησης καλύπτοντας όλα τα μεγέθη ιδιωτικών επιχειρήσεων και επενδυτικών σχεδίων. Οι τράπεζες υποβάλλουν έκθεση στο Συμβούλιο Επενδύσεων (Επιτροπή Παρακολούθησης). Το επενδυτικό συμβούλιο δεν έχει αρμοδιότητα λήψης αποφάσεων σχετικά με τη διευκόλυνση. Ένας ανεξάρτητος ελεγκτής εγκεκριμένος από το Υπουργείο Οικονομικών θα αξιολογεί την επιλεξιμότητα της επένδυσης και θα επαληθεύει τη μέγιστη κρατική ενίσχυση. Αν μια επένδυση είναι επιλέξιμη, οι τράπεζες προχωρούν στην αξιολόγηση της αξιοπιστίας του επενδυτή και της σκοπιμότητας της επένδυσης σύμφωνα με τα δικά τους κριτήρια. Οι εκταμιεύσεις πραγματοποιούνται από τις τράπεζες. Η αποπληρωμή του κεφαλαίου καθώς και οι τόκοι γίνονται από τον επενδυτή σε ξεχωριστούς λογαριασμούς, έναν στην Εμπορική Τράπεζα και έναν στην ελληνική κυβέρνηση.

Ο ρόλος των τραπεζών Το «πράσινο φως» που έλαβε πρόσφατα το ελληνικό σχέδιο για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης πυροδότησε την έναρξη μίας ακόμη μάχης στον στίβο του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Πρόκειται για τη μάχη που θα δώσουν την επόμενη εξαετία οι ελληνικές τράπεζες για τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας, καθώς η επιστροφή της χώρας σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης με την υποστήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την αύξηση του ενεργητικού και την ενίσχυση της κερδοφορίας τους. H χρηματοδότηση της Ελλάδας από το Ταμείο Ανάκαμψης θα είναι τελικά σχεδόν διπλάσια από το αναμενόμενο για το 2021. Συγκεκριμένα, η χώρα μας θα λάβει περίπου 7,5 δισ. ευρώ το 2021, αντί του αρχικού ποσού των περίπου 4 δισ. ευρώ. Η προκαταβολή, της τάξης του 13%, θα αποτελείται από 2,3 δισ. ευρώ επιδοτήσεις και 1,6 δισ. δάνεια, σύνολο 3,9 δισ. ευρώ. Θα ακολουθήσουν 1,7 δισ. επιδοτήσεων και 1,8 δισ. δανείων. Συνολικά, δηλαδή, το 2021 θα εισρεύσουν στη χώρα μας 7,5 δισ. ευρώ. ΧΡΗΜΑ 15

φάκελος - τράπεζες

33 δισεκατομμύρια νέα επιχειρηματικά δάνεια Υπό αυτές τις συνθήκες πρωτοφανούς ρευστότητας, εκτιμάται ότι μέχρι και το 2024 η συνολική πιστωτική επέκταση στην επιχειρηματική πίστη από όλες τις πηγές θα φτάσει στα 24 δισ. ευρώ και μέχρι το 2026 στα 33 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι η προώθηση των επενδυτικών σχεδίων με την υποστήριξη του πανδημικού πακέτου της ΕΕ θα γίνει εμπροσθοβαρώς. Αν συμπεριληφθούν δε όλα τα ευρωπαϊκά προγράμματα, το συνολικό ποσό που μπορεί να φτάσει στην Ελλάδα μέχρι το 2027 ξεπερνά τα 80 δισ. ευρώ. Ως εκ τούτου, οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι επιδιώκουν το συντομότερο δυνατόν να «καθαρίσουν» με τα κόκκινα δάνεια, ώστε να «κλειδώσουν» ένα ελάχιστο επίπεδο ιδίων κεφαλαίων και να προχωρήσουν στη συνέχεια σε περαιτέρω ενίσχυσή τους, κατά βάση με οργανικό τρόπο. Με τον τρόπο αυτό θα είναι σε θέση να επιταχύνουν το σχέδιό τους για ενίσχυση των χρηματοδοτήσεων. Δεδομένου του ότι η κατανομή των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης θα γίνει κατά προτεραιότητα, η ταχύτητα των πιστωτικών ιδρυμάτων στην προώθηση των σχετικών δανειοδοτήσεων θα είναι καθοριστική για τη διαμόρφωση των μεριδίων στην «πίτα» της επιχειρηματικής πίστης.

Πώς θα χρηματοδοτηθούν οι επενδύσεις Από το σύνολο του ευρωπαϊκού πακέτου, 13 δισ. ευρώ αφορούν σε σχεδόν άτοκες χρηματοδοτήσεις για την υλοποίηση επενδύσεων που πληρούν τα κριτήρια που έχουν τεθεί. Στο ποσό αυτό δεν περιλαμβάνονται οι πόροι που θα χρηματοδοτήσουν τα επιχειρηματικά πλάνα μέσω του τραπεζικού δανεισμού και της ίδιας συμμετοχής του δικαιούχου. Το ύψος των τραπεζικών πιστώσεων, που θα καλύψουν το 40% των επενδύσεων, αναμένεται να φτάσει στα 13 δισ. ευρώ και τα κεφάλαια των επιχειρήσεων στα 7 δισ. ευρώ περίπου. Ως εκ τούτου, την επόμενη εξαετία θα πραγματοποιηθούν από τον ιδιωτικό τομέα επενδύσεις 33 δισ. ευρώ, εφόσον φυσικά απορροφηθεί το σύνολο των πόρων. 16

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Υπενθυμίζεται ότι το αρχικό σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης προβλέπει ότι οι επενδύσεις θα χρηματοδοτούνται ως εξής: 40% από το Ταμείο Ανάκαμψης με επιτόκιο της τάξης του 0,20%-0,30% 40% με τραπεζικό δανεισμό με επιτόκια ακόμη και κάτω του 2% για πολύ μεγάλες επιχειρήσεις, περί το 3% για μεσαίες και γύρω στο 4% για μικρές και πολύ μικρές 20% ίδια συμμετοχή της επιχείρησης

«Κλειδί» ο βαθμός ετοιμότητας των τραπεζών Υψηλόβαθμες πηγές συστημικών τραπεζών επιβεβαιώνουν στο ΧΡΗΜΑ ότι τράπεζες και κυβέρνηση βρίσκονται σε στενή συνεργασία για την προετοιμασία του πλαισίου βάσει του οποίου 13 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF) θα διατεθούν στις εγχώριες επιχειρήσεις μέσω χαμηλότοκων δανείων συνολικού ύψους 30 δισ. ευρώ. Η ετοιμότητα των εγχώριων τραπεζών – συστημικών και μη– θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό το ύψος των κεφαλαίων που θα απορροφήσουν από τη συνολική «πίτα», αφού το RRF έρχεται με συγκεκριμένα κριτήρια χρηματοδότησης και συγκεκριμένο μείγμα επωφελούμενων δραστηριοτήτων. Σε αυτές περιλαμβάνονται κατά 31% οι πράσινες επενδύσεις, κατά 20% η ψηφιοποίηση και για το υπόλοιπο ποσό η εξωστρέφεια, η έρευνα και καινοτομία και η μεγέθυνση υφιστάμενων επιχειρήσεων (scalability).

Διαδικασίες fast-track «Θέλουμε ένα πρακτικό πλαίσιο, που θα αγκαλιάσουν οι πελάτες μας» αναφέρει ανώτατο τραπεζικό στέλεχος με γνώση των διαδικασιών, υπογραμμίζοντας ότι αυτό που θα κρίνει την επιτυχία του σχεδιασμού είναι

H χρηματοδότηση της Ελλάδας από το Ταμείο Ανάκαμψης θα είναι τελικά σχεδόν διπλάσια από το αναμενόμενο για το 2021.

Οι τράπεζες προτείνουν να αναλάβουν την πλήρη ανάλυση των business plans των υποψήφιων επιχειρήσεων και να λάβουν τις σχετικές αποφάσεις καταρτίζοντας τις δανειακές συμβάσεις. «Πρόκειται για δάνεια pari passu, που διασφαλίζουν δηλαδή την ισοτιμία των πιστωτών» εξηγεί η ίδια πηγή.

Το Δημόσιο θα αναθέτει σε τεχνικό σύμβουλο τον έλεγχο των προτάσεων χρηματοδότησης στη βάση των κρατικών ενισχύσεων και θα εφαρμόζει τις αποφάσεις των τραπεζών που θα αναλάβουν ρόλο agent των χορηγήσεων. Το Δημόσιο θα παρέμβει ξανά, αν χρειαστεί, σε περίπτωση αθέτησης πληρωμών εκ μέρους του δανειολήπτη, όπου μαζί με την πιστώτρια τράπεζα θα λαμβάνεται η απόφαση περί καταγγελίας ή όχι της σύμβασης.

Από την ΕΤΕπ επενδύσεις 5 δισ. ευρώ Τον Σεπτέμβριο αναμένεται να υπογραφεί η επιχειρησιακή σύμβαση μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για τη διαχείριση δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης, που θα χρηματοδοτήσουν επενδύσεις έως 5 δισ. ευρώ, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, σε συνέντευξη Τύπου με τον πρόεδρο της ΕΤΕπ, Βέρνερ Χόγιερ. «Θα είναι η πρώτη συμφωνία αυτού του είδους μεταξύ της ΕΤΕπ και ενός κράτους μέλους» σημείωσε ο κ. Σταϊκούρας, εξηγώντας ότι μέσω αυτής η ευρωπαϊκή τράπεζα θα αξιοποιήσει τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης για τη χρηματοδότηση ιδιωτικών επενδύσεων. Η συμφωνία θα έρθει σε συνέχεια του μνημονίου συνεργασίας που υπέγραψαν οι δύο πλευρές στις 12 Απριλίου. Όπως εξήγησε ο κ. Σταϊκούρας, τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης θα καλύψουν το 40%-50% της επένδυσης, ενώ το υπόλοιπο μέρος θα καλυφθεί από δάνεια της ίδιας της ΕΤΕπ και από ίδια κεφάλαια του επενδυτή. Το ίδιο σχήμα θα ακολουθηθεί και με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, καθώς και με τις ελληνικές τράπεζες που θα συμμετάσχουν στο εγχείρημα. Στις τράπεζες το ελληνικό Δημόσιο αναμένεται να απευθύνει πρόσκληση, που θα δημοσιευθεί επίσης τον Σεπτέμβριο. Από τις δηλώσεις του κ. Σταϊκούρα προέκυψε πάντως και μια δυσκολία που υπάρχει στις χρηματοδοτήσεις έργων από την ΕΤΕπ, παρά το γεγονός ότι αυτές έχουν φτάσει σε ύψος-ρεκόρ: η περσινή χρηματοδότηση 2,8 δισ. ήταν η τρίτη μεγαλύτερη κράτους μέλους της ΕΕ, ως ποσοστό του ΑΕΠ, ενώ

έχουν εγκριθεί άλλα 4,3 δισ., ποσό που αντιπροσωπεύει το 2,5% του ΑΕΠ της χώρας. Η δυσκολία φαίνεται πως αφορά τους φιλόδοξους στόχους για την κλιματική αλλαγή της ΕΤΕπ, όπως τους χαρακτήρισε ο υπουργός Οικονομικών, ο οποίος ζήτησε μεγαλύτερη ευελιξία επ’ αυτών, ώστε «να προωθηθούν έργα υψηλής προτεραιότητας στην Ελλάδα στην εκπαίδευση, την υγεία, την οδική ασφάλεια (π.χ. Βόρειος Αξονας Κρήτης) καθώς και στον ιδιωτικό τομέα». Ο κ. Χόγιερ τόνισε ότι η τράπεζα αποσκοπεί στη στήριξη του τελικού αποδέκτη, των επιχειρήσεων και όχι των τραπεζών, μέσω των οποίων διοχετεύονται οι πόροι της.

Οι προϋποθέσεις για τη συμμετοχή των ιδιωτών Οι ιδιώτες που επιθυμούν να συμμετάσχουν στο Ταμείο Ανάπτυξης θα πρέπει υποχρεωτικά να πληρούν δύο βασικές προϋποθέσεις. Πρώτον, να έχουν πιστοληπτική ικανότητα, ώστε να μπορούν να δανειστούν από τις τράπεζες. Και δεύτερον, να συνεισφέρουν και οι ίδιοι ίδια κεφάλαια. Σύμφωνα με το πλαίσιο λειτουργίας του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF), για τις ιδιωτικές επενδύσεις ύψους 25,5-30 δισ. ευρώ θα απαιτηθούν πόροι περίπου 13 δισ. ευρώ, προερχόμενοι από δάνεια και ιδιωτικά κεφάλαια. Στο πλαίσιο αυτό, η συμμετοχή των ιδιωτών και η ετοιμότητα των τραπεζών να παράσχουν χρηματοδότηση είναι τα μεγάλα στοιχήματα για την απορρόφηση των κονδυλίων του Ταμείου. Αναλυτικότερα, το πλαίσιο λειτουργίας του Ταμείου Ανάκαμψης, που καθορίζει τις εκταμιεύσεις των κεφαλαίων, προβλέπει συγκεκριμένους όρους, που συνίστανται στην παροχή φθηνής, σχεδόν άτοκης, χρηματοδότησης, στη λήψη τραπεζικών δανείων και σε (υποχρεωτικά) ιδιωτική συμμετοχή. Σε ό,τι αφορά στο ελληνικό σχέδιο, έχει εξασφαλίσει πιστώσεις ύψους 12,7 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, οι οποίες θα διοχετευθούν στον ιδιωτικό ΧΡΗΜΑ 17

φάκελος - τράπεζες

η ταχύτητα των μηχανισμών αξιολόγησης και έγκρισης των προτάσεων, καθώς και εκταμίευσης του ποσοστού του Δημοσίου, με όσο το δυνατόν περιορισμένη γραφειοκρατία και καθυστερήσεις για τις δανειοδοτούμενες επιχειρήσεις. Διαφορετικά, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, οι μεγάλες εταιρείες, που δανείζονται ήδη με 2%-2,5% από τις τράπεζες και τις κεφαλαιαγορές, δεν θα είναι διατεθειμένες να μπουν στον δαίδαλο της γραφειοκρατίας για μια μεσοσταθμική μείωση της τάξης των 50-75 μονάδων βάσης στο ετήσιο επιτόκιο που προσφέρει η χρηματοδότηση μέσω του RRF.

φάκελος - τράπεζες

τομέα για να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις σε συγκεκριμένους τομείς που έχουν προκαθοριστεί και περιλαμβάνονται στο σχέδιο που υποβλήθηκε στην Κομισιόν. Οι πιστώσεις του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους μέχρι 12,7 δισ. ευρώ μπορούν να κινητοποιήσουν επενδύσεις ελάχιστου ύψους 25,5 δισ. ευρώ, αλλά εκτιμάται ότι το τελικό ύψος τους θα κυμανθεί πέριξ των 30 δισ. ευρώ, καθώς αναμένεται ότι ο προϋπολογισμός των επενδύσεων θα είναι υψηλότερος.

Οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι επιδιώκουν να «καθαρίσουν» με τα κόκκινα δάνεια, ώστε να «κλειδώσουν» ένα ελάχιστο επίπεδο ιδίων κεφαλαίων και να προχωρήσουν σε περαιτέρω ενίσχυσή τους.

Ο ταχύτερος… κερδίζει Άλλη μία σημαντική παράμετρος της διαδικασίας υποβολής και έγκρισης των αιτήσεων είναι ότι θα υπάρχει σειρά προτεραιότητας, που σημαίνει σε απλά ελληνικά «όποιος προλάβει». Ειδικότερα, οι πόροι που διατίθενται είναι συγκεκριμένοι: 12,7 δισ. ευρώ. Υποθετικά, αν υποβληθούν και εγκριθούν 10 επενδυτικά σχέδια που ζητούν κρατική χρηματοδότηση 12,7 δισ. ευρώ, το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε και έκλεισε. Δεν προβλέπεται, δηλαδή, συγκεκριμένη προθεσμία εντός της οποίας θα υποβληθούν π.χ. 1.000 επενδυτικά σχέδια, με αιτούμενη κρατική χρηματοδότηση, π.χ. 20 δισ. ευρώ και μετά θα μοιραστεί ανάλογα σε όλους το ποσό των 12,7 δισ. ευρώ. Αντίθετα, κάθε πρόγραμμα που θα εγκρίνεται θα αφαιρεί από το συνολικό ποσό της ενίσχυσης το ποσό που θα λάβει κ.ο.κ. μέχρι την εξάντληση του ποσού. Τι σημαίνει η παράμετρος αυτή; Ότι οι ενδιαφερόμενοι οφείλουν από τώρα να ετοιμάζουν τα επενδυτικά σχέδια και να τα υποβάλουν άμεσα μόλις ανοίξει η πλατφόρμα (το καλοκαίρι), γιατί μπορεί να μην προλάβουν. Άλλος «κίνδυνος» είναι να απορροφηθεί άμεσα το σύνολο ή μεγάλο μέρος των 12,7 δισ. ευρώ από μεγάλους ομίλους, που θα εντάξουν επενδυτικά τους σχέδια στο Ταμείο Ανάκαμψης.

Οι χρηματοδοτικοί όροι Οι τομείς προτεραιότητας που ενισχύονται από το Ταμείο Ανάκαμψης είναι η χρηματοδότηση των εξαγωγικών επιχειρήσεων, των επενδύσεων για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, την έρευνα και την καινοτομία, καθώς και η χρηματοδότηση για εξαγορές και συγχωνεύσεις επιχειρήσεων. Ωστόσο, το πλαίσιο λειτουργίας του Ταμείου Ανάκαμψης περιέχει και χρηματοδοτικούς όρους για κάθε επενδυτικό σχέδιο, οι οποίοι είναι οι ακόλουθοι: 18

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

1. Η κρατική συμμετοχή (πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης), με τη μορφή της σχεδόν άτοκης χρηματοδότησης (επιτόκιο 0,2%0,3%), θα ανέρχεται στο 50% του προϋπολογισμού της επένδυσης. Το μέγιστο ύψος των συγκεκριμένων κονδυλίων που θα λάβει η Ελλάδα είναι 12,7 δισ. ευρώ. 2. Ο ιδιώτης επενδυτής θα πρέπει να εξασφαλίσει τραπεζικό δανεισμό για το 30% του προϋπολογισμού της επένδυσης. 3. Ο ίδιος ο επενδυτής υποχρεούται να συμμετάσχει στο επενδυτικό πλάνο με ίδια κεφάλαια ύψους τουλάχιστον 20% επί του προϋπολογισμού της επένδυσης. Αυτοί οι όροι όμως σημαίνουν στην πράξη και τα εξής: Πρώτον, οι τράπεζες, θα πρέπει να εξασφαλίσουν τα κεφάλαια για να χρηματοδοτήσουν το 30% των ιδιωτικών επενδύσεων που θα ενταχθούν στο Ταμείο Ανάκαμψης. Το ελάχιστο ύψος των τραπεζικών δανείων που θα απαιτηθούν ανέρχεται σε 7,6 δισ. ευρώ, αλλά στην πράξη τα ποσά των απαιτούμενων δανείων θα είναι υψηλότερα. Πάντως, όπως δηλώνουν οι επικεφαλής των τραπεζών, έχουν τη ρευστότητα για να παράσχουν τα συγκεκριμένα δάνεια. Δεύτερον, οι ενδιαφερόμενοι ιδιώτες επενδυτές θα πρέπει υποχρεωτικά να έχουν τραπεζικό προφίλ, να μην είναι «κόκκινοι», ώστε να μπορούν να δανειοδοτηθούν από τις τράπεζες. Λόγω του μεγάλου αριθμού και του ύψους των «κόκκινων» δανείων είναι αρκετοί εκείνοι που βρίσκονται στον «Τειρεσία». Τρίτον, οι επενδυτές θα πρέπει να έχουν διαθέσιμα ίδια κεφάλαια να επενδύσουν. Υπολογίζεται ότι για να εξαντληθούν οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης θα απαιτηθούν ιδιωτικά κεφάλαια ύψους τουλάχιστον 5,1 δισ. ευρώ. • • •

ΧΡΗΜΑ 19

συνέντευξη

Μάριος Μπαχάς, Γιάννος Γραμματίδης Εταίροι της δικηγορικής εταιρείας Μπαχάς, Γραμματίδης & Συνεταίροι

Μάριος Μπαχάς-Γιάννος Γραμματίδης:

«Η Ελλάδα αλλάζει. Πρέπει όμως να αλλάξουμε κι εμείς…»

ιοικούν μαζί μία από τις κορυφαίες δικηγορικές εταιρείες της χώρας. Διαθέτουν εμπειρία πέντε δεκαετιών. Η Μπαχάς, Γραμματίδης & Συνεταίροι είναι η μοναδική ελληνική δικηγορική εταιρεία μέλος του World Law Group, ενός από τα ισχυρότερα και πιο ενεργά διεθνή δίκτυα δικηγορικών εταιρειών παγκοσμίως, το οποίο αποτελείται από 61 δικηγορικές εταιρείες-μέλη υψηλού επιπέδου, με 417 γραφεία και περισσότερους από 21.000 δικηγόρους σε 96 χώρες. Η εταιρεία είναι –αποκλειστικά για την Ελλάδα– μέλος κορυφαίων διεθνών επαγγελματικών οργανισμών, όπως ο International Society of Primerus Law Firms, με περισσότερα από 200 δικηγορικά γραφεία σε 47 χώρες, ο DRI Europe, ο International Association of Defense Counsel (IADC), ο European Justice Forum (EJF), το δίκτυο European Franchise Lawyers (EFL), ενώ συμμετέχει σε πολλούς άλλους, όπως ο EALA (European Aviation Law Association), ο EELA (European Employment Lawyers Association) κ.ά.

Η Μπαχάς, Γραμματίδης & Συνεταίροι αξιολογήθηκε φέτος από Διεθνείς Ανεξάρτητους Οίκους Αξιολόγησης (IFLR1000, The Legal 500 κ.ά.) ως μία από τις κορυφαίες δικηγορικές εταιρείες στον τομέα του Banking & Finance στην Ελλάδα. Με απλά λόγια, οι κύριοι Μάριος Μπαχάς και Γιάννος Γραμματίδης έχουν τη δυνατότητα, τις γνώσεις, τις εμπειρίες και τις διασυνδέσεις να συμβάλουν ουσιαστικά στην υπόθεση «προσέλκυση ξένων επενδύσεων» στην Ελλάδα. Απόφοιτοι της Νομικής Σχολής και οι δύο, με σπουδαίες, ίσως και μοναδικές για την εποχή τους, μεταπτυχιακές σπουδές και εμπειρίες, προσφέρουν στους πελάτες τους –αλλά τελικά και στην ελληνική κοινωνία– υπηρεσίες υψηλής ποιότητας, σύμφωνες με τις διεθνείς πρακτικές, οι οποίες ανταποκρίνονται στις ανάγκες της χώρας, όχι μόνο μέσα από την εφαρμογή του δικαίου, αλλά και με οδηγό σύγχρονες επιχειρηματικές προσεγγίσεις. Μια συζήτηση με τον Μάριο Μπαχά και τον Γιάννο Γραμματίδη είναι πάντα ένας θησαυρός γνώσεων, εμπειριών και καινοτόμων ιδεών.

Στον Χρήστο N. Κώνστα Κύριοι, δεν υπάρχει οικονομικός παράγοντας στην Ελλάδα που να αμφισβητεί την εμπειρία, τις γνώσεις και τη συμβολή σας στις επιχειρηματικές εξελίξεις της τελευταίας εικοσαετίας. Ανεξάρτητα από το αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς μαζί σας, αυτά που έχετε ζήσει με την εμπλοκή σας στο 20

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

τραπεζικό σύστημα είναι τουλάχιστον χρήσιμα να ακουστούν και να διαβαστούν. Θέλω η σημερινή μας συζήτηση να αποτελέσει εφαλτήριο προβληματισμού και ανασχεδιασμού σημαντικών θεμάτων, όπως η προσέλκυση επενδύσεων, οι αποκρατικοποιήσεις και η απελευθέρωση αγορών…

Μάριος Μπαχάς: Όσα χρόνια ασχολούμαι εγώ, κύριε Κώνστα, όπως είπατε, με τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, άλλα τόσα κι εσείς έχετε εντρυφήσει επαγγελματικά στον χώρο αυτόν. Συνεπώς, λίγο-πολύ, ξέρουμε τα ίδια πράγματα. Αφού θέλετε να προκαλέσετε μια ευρύτερη συζήτηση προβληματισμού, θα σας διηγηθώ

Η εταιρεία μας ήταν από τις πρώτες στην Ελλάδα που παρείχε τις νομικές της υπηρεσίες σε πολίτες τρίτων χωρών που ενδιαφέρονταν για χορήγηση αδειών διαμονής.

ΧΡΗΜΑ 21

συνέντευξη με συντομία δύο περιστατικά που τα έζησα ως πρωταγωνιστής, έστω και αφανής. Αμφότερα αποτελούν μικρογραφίες της κακοδαιμονίας που ταλαιπωρεί το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα: Παράδειγμα πρώτο η Τράπεζα Κεντρικής Ελλάδος. Μια μικρή ιδιωτική τράπεζα, που η πρώτη της Διοίκηση την οδήγησε «στο χείλος του γκρεμού». Η τότε κυβέρνηση –δεν έχουν σημασία τα ονόματα, αλλά οι καταστάσεις– τής διόρισε επίτροπο και κατάργησε το διοικητικό της συμβούλιο. Ακολούθησαν τεράστιες αντιδικίες στα εθνικά και κοινοτικά όργανα και η υπόθεση πήγε στα δικαστήρια όχι μόνο τα ελληνικά, αλλά και στο ΔΕΚ, στο Λουξεμβούργο, και στο Δικαστήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Στρασβούργο. Τελικώς τα κερδίσαμε όλα, με τεράστιες επίσης προσπάθειες. Αφού καταφέραμε την εξυγίανση της τράπεζας, αποφασίστηκε η εισαγωγή των μετοχών της στο χρηματιστήριο. Ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος άνοιξε μια διαγωνιστική διαδικασία για την ιδιωτικοποίησή της. Κατατέθηκαν σημαντικές προσφορές από εφοπλιστές, από επιχειρηματικούς ομίλους, γνωστούς επιχειρηματίες, την Αγροτική Τράπεζα. Πέραν όλων αυτών, πρόταση εξαγοράς της ΤΚΕ κατέθεσε και ο –άκουσον, άκουσον– περιβόητος Γιώργος Κοσκωτάς! Και, ναι –άκουσον, άκουσον–, ο τότε επίτροπός της, άλλος από τον αρχικό, παρέδωσε μια πλήρως εξυγιανθείσα τράπεζα στον Γιώργο Κοσκωτά! Μα, καλά, δεν υπήρξε κάποιου είδους αντίδραση; Δεν μίλησε κάποιος από τους άλλους διεκδικητές; Ευτυχώς, κινήθηκε άμεσα η Τράπεζα της Ελλάδος και, με τη βοήθειά μας φυσικά, ακύρωσε τη μεταβίβαση αυτή. Η Τράπεζα Κεντρικής Ελλάδος πέρασε στην ιδιοκτησία της Αγροτικής Τράπεζας. Θέλετε τη συνέχεια; Η Αγροτική Τράπεζα μεταβίβασε την ΤΚΕ στην Εγνατία Τράπεζα, συμφερόντων του Ομίλου Θεοχαράκη, του οποίου επίσης ήμουν νομικός σύμβουλος. Η Εγνατία Τράπεζα πέρασε στον έλεγχο του αείμνηστου πλέον Ανδρέα Βγενόπουλου! Εν συντομία, η Τράπεζα Κεντρικής Ελλάδος, αφού γλύτωσε από τον πρώτο «γκρεμό», 22

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Σκοπεύουμε στο μοντέλο του δικηγόρου που θα έχει μεν εξειδίκευση σε νέους τομείς της ανάπτυξης και της παραγωγής, αλλά ταυτόχρονα θα σκέφτεται και θα ενεργεί ως business lawyer.

μετά από τόσες ταλαιπωρίες, διαδικασίες και προσπάθειες, έπεσε στον δεύτερο «γκρεμό», τη Marfin του Α. Βγενόπουλου. Και έσβησε από τον χάρτη! Μήπως αυτό ήταν μια μεμονωμένη περίπτωση; Δεν μπορεί όλοι να συνωμοτούν για το κακό του τραπεζικού μας συστήματος… Ας πάρουμε ένα δεύτερο παράδειγμα, λοιπόν. Η Attica Bank. Μια μικρή επίσης τράπεζα που, τη δεκαετία 2010-2020, ο πρώην πρόεδρός της και πρόεδρος τότε του ΤΣΜΕΔΕ κατάφερε να την κεφαλαιοποιήσει, με πρόθεση να αποτελέσει ισχυρό εργαλείο στην ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και με τον τρόπο αυτό να εισφέρει σημαντικά κέρδη και στον κύριο μέτοχό της, δηλαδή στο ΤΣΜΕΔΕ. Το σχέδιο αυτό, ωστόσο, είχε μια βασική προϋπόθεση επιτυχίας: χρηστή Διοίκηση. Αντ’ αυτού, η τράπεζα αποφάσισε να χρηματοδοτήσει τον Όμιλο Καλογρίτσα με ποσά άνω των 100 εκατομμυρίων ευρώ, μέσα σε διάστημα ενός έως δύο ετών. Το ποσό αυτό θεωρείται και είναι τεράστιο για το μέγεθος της τράπεζας. Όταν κάποια στιγμή άλλαξε η Διοίκηση, ένας επόμενος πρόεδρός της κι εγώ, ως νομικός της σύμβουλος, ζητήσαμε να τιμωρηθούν οι υπαίτιοι. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Τον μεν πρόεδρο τον αντικατέστησαν, εμένα δε, επειδή δεν έβρισκαν κάτι μεμπτό για να με απολύσουν, κατάργησαν τη θέση του νομικού συμβούλου που κατείχα.

Και έτσι η Attica απέκτησε μια παγκόσμια μοναδικότητα. Είναι η μόνη –παγκοσμίως επαναλαμβάνω– τράπεζα χωρίς νομικό σύμβουλο! Έχω πολλά ακόμη αντίστοιχα παραδείγματα να σας αναφέρω. Τα περισσότερα, και ακόμη χειρότερα, θα τα βρείτε στους φακέλους άλλων ελληνικών τραπεζών. Το αποτέλεσμα όλων αυτών των επιλογών είναι ότι το τραπεζικό μας σύστημα σήμερα πρωταγωνιστεί πλέον διεθνώς στις επισφάλειες (NPLs) και όχι στα έσοδα και την περιφερειακή του εμβέλεια, όπως θα έπρεπε… Κύριε Γραμματίδη, απευθύνομαι σε εσάς, τώρα, για να μας δώσετε έναν τόνο αισιοδοξίας. Με το Σχέδιο Ελλάδα 2.0, που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, η χώρα φαίνεται να μπαίνει σε μια νέα πορεία ελπιδοφόρας ανάπτυξης. Συμμερίζεστε αυτήν την άποψη και, αν ναι, ποια είναι η ενασχόληση ή/και η εμπλοκή της Μπαχάς, Γραμματίδης & Συνεταίροι σε αυτό το project; Γιάννος Γραμματίδης: Η Μπαχάς, Γραμματίδης & Συνεταίροι ανέκαθεν λειτουργούσε ως σύμβουλος του κράτους τόσο σε θέματα νομοθετικού πλαισίου όσο και σε τρέχοντα κρατικά project, κυρίως επενδυτικού χαρακτήρα, αποκρατικοποιήσεων κ.λπ., αλλά και ως σύμβουλος Ελλήνων και ξένων επενδυτών που επιθυμούν να επενδύσουν σε έργα αναπτυξιακής μορφής στη χώρα. Πλέον, με την κυβέρνηση να εργάζεται

πάνω σε ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, με τους υπουργούς και τους διευθυντές των κρατικών επιχειρήσεων να δουλεύουν πραγματικά σκληρά, αλλά ταυτόχρονα με μοντέρνο και καινοτόμο τρόπο, το έδαφος είναι πιο πρόσφορο από ποτέ για όλους όσοι θέλουν να επενδύσουν στη χώρα μας. Παράλληλα, έχοντας σε εξέλιξη ένα νέο σύνολο επενδυτικών κινήτρων και έναν νέο νόμο που θα επιταχύνει τις δημόσιες συμβάσεις, αλλά και ενεργώντας ως «επιταχυντής» των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων, η κυβέρνηση καθιστά, ίσως για πρώτη φορά, πραγματικά ελκυστικές τις επενδύσεις στην Ελλάδα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα επένδυσης που αναμένεται στα επόμενα χρόνια, στην οποία η Μπαχάς, Γραμματίδης & Συνεταίροι παρέχει συμβουλευτική στήριξη είναι η ύψους περίπου 750 εκατομμυρίων ευρώ επένδυση της TrainOSE τα επόμενα 15 χρόνια, για την καλύτερη εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού και τη βελτίωση των σιδηροδρομικών μεταφορών στην Ελλάδα. Ως αποτέλεσμα, η ελληνική οικονομία αναμένεται να ανακάμψει σημαντικά τα επόμενα χρόνια μέσω των νέων επενδύσεων στη χώρα, χωρίς την ανάγκη πακέτων στήριξης. Είστε ένα από τα πρωτοπόρα [αν όχι το πρωτοπόρο] γραφεία στην Ελλάδα στη χορήγηση αδειών διαμονής Golden Visa σε πολίτες τρίτων χωρών. Πείτε μας περισσότερα για αυτήν σας τη δραστηριότητα, καθώς και για τις νέες δυνατότητες/κίνητρα που προσφέρονται πλέον από την κυβέρνηση, π.χ. για άτομα που θέλουν να μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα κ.λπ. Γιάννος Γραμματίδης: Η εταιρεία μας ήταν από τις πρώτες στην Ελλάδα που παρείχε τις νομικές της υπηρεσίες σε πολίτες τρίτων χωρών που ενδιαφέρονταν για χορήγηση αδειών διαμονής σε αυτούς και στα μέλη των οικογενειών τους, μέσω της αγοράς ακίνητης περιουσίας στην Ελλάδα, η αξία της οποίας θα πρέπει να υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ. Το γραφείο μας, έχοντας το know-how, μπορεί και παρέχει λύσεις σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών και τεχνικών θεμάτων (νομικών, οικονομικοτεχνικών, φοροτεχνικών κ.ά.) για την απόκτηση της Golden Visa.

Ως αποτέλεσμα, από το 2014 που ξεκίνησε το όλο project, έχουμε παράσχει τις υπηρεσίες μας σε περίπου 5.000 πολίτες τρίτων χωρών, ώστε να απολαύσουν σε όλη την Ευρώπη τα πλεονεκτήματα που παρέχει η απόκτηση της Golden Visa. Πλέον, είμαστε πρωτοπόροι και πανέτοιμοι να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας σε όσους πολίτες της ΕΕ ή/και τρίτων χωρών επιθυμούν να μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα (tax residency & tax domicile, digital nomads), για να εκμεταλλευτούν το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς που τους προσφέρει η ελληνική κυβέρνηση. Κύριε Μπαχά, απευθύνομαι πάλι στην εμπειρία σας, θα μιλήσουμε και για το μέλλον αργότερα. Θέλω όμως τώρα να επωφεληθώ της ευκαιρίας που μου δίνετε για να αντλήσουμε χρήσιμα συμπεράσματα από το πρόσφατο παρελθόν. Για παράδειγμα, ας μιλήσουμε για αποκρατικοποιήσεις. Τι δεν πήγε καλά; Γιατί τόσες καθυστερήσεις; Μάριος Μπαχάς: Ας είμαστε ειλικρινείς, κύριε Κώνστα. Ιδιωτικοποιήσεις με παντελή έλλειψη χωροταξικού σχεδίου σε ολόκληρη τη χώρα, ώστε ο επενδυτής να ξέρει εκ των προτέρων σε ποια περιοχή θα επιτρέπεται να εγκαταστήσει την επένδυσή του, δεν γίνονται. Δεν υπάρχουν ανόητοι στον επενδυτικό κόσμο. Ιδιωτικοποιήσεις με ένα δικαστηριακό σύστημα που οι υποθέσεις λιμνάζουν για 5-10 χρόνια δεν γίνονται.

Έχω προτείνει στο παρελθόν και σε όλες τις κυβερνήσεις πώς θα μπορέσει η Ελλάδα να γίνει πραγματικά ελκυστική σε ξένες επενδύσεις. Περιγράψτε μου αυτό το σχέδιο συνοπτικά, αν θέλετε… Μάριος Μπαχάς: Σήμερα, μια μεγάλη επένδυση απαιτεί πολλαπλές άδειες (καταλληλότητας, οικοδομική, περιβαλλοντική κ.λπ. κ.λπ.). Καθεμία από αυτές τις άδειες μπορεί να προσβληθεί χωριστά στη Δικαιοσύνη. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Να μην μπορεί ο επενδυτής να ξεκινήσει καν την επένδυσή του πριν περάσουν 5-10 χρόνια, αφού δηλαδή τα δικαστήρια κρίνουν αμετάκλητα όλες τις προσφυγές που θα έχουν κατατεθεί. Το θέμα αυτό μπορεί να λυθεί άμεσα και με σχετικά απλή νομοθετική ρύθμιση. Δηλαδή να εκδίδεται μια Γενική Άδεια, η οποία να δημοσιεύεται στο ΓΕΜΗ. Αυτή να εμπεριέχει και όλες τις άλλες άδειες που σήμερα απαιτούνται, αλλά να μην υπάρχει δυνατότητα να προσβάλλονται καθεμία τους χωριστά. Μόνο να συμπροσβάλλονται με τη Γενική Άδεια. Να δοθεί ένα εύλογο χρονικό διάστημα (π.χ. τρεις μήνες) για προσβολή της Γενικής Άδειας από τη δημοσίευσή της στο ΓΕΜΗ. Να συσταθεί τμήμα στο Συμβούλιο Επικρατείας που να δικάζει αυτές τις υποθέσεις μέσα σε τρεις μήνες από την κατάθεση των ΧΡΗΜΑ 23

συνέντευξη

αιτήσεων ακυρώσεως. Με δυνατότητα μίας μόνο αναβολής, για άλλους τρεις μήνες. Να εκδίδεται απόφαση το αργότερο σε τρεις μήνες από τη δικάσιμο. Αν μάλιστα περάσει άπρακτη οποιαδήποτε από τις προθεσμίες αυτές, η Γενική Άδεια της επένδυσης να καθίσταται πλέον απρόσβλητη. Τι σημαίνει αυτό; Ότι σε δώδεκα μήνες, το αργότερο, ο οποιοσδήποτε επενδυτής θα ξέρει αν μπορεί ή όχι να προχωρήσει απρόσκοπτα στην επένδυσή του. Δεν θα χρειαστεί να περιμένει 5-10 χρόνια, όπως γίνεται μέχρι σήμερα. Εσείς που παρακολουθείτε από κοντά τη μεγάλη, χρήσιμη και σημαντική επένδυση στο Ελληνικό, αναλογισθείτε πόσος χρόνος, πόσα χρόνια πήγαν χαμένα. Καμιά, όμως, κυβέρνηση δεν ενστερνίστηκε την πρότασή μου αυτή. Το χρήμα, κύριε Κώνστα, δεν έχει ούτε ιθαγένεια, ούτε υπομονή. Επενδύεται εκεί που θα αποσβεσθεί γρήγορα η δαπάνη και θα αποφέρει έσοδα η επένδυση. Κύριε Γραμματίδη, η κυβέρνηση επιδιώκει, όπως είναι φυσιολογικό, την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων. Επικαλείται τις μεταρρυθμίσεις που ήδη υλοποιούνται σε συνδυασμό με εκείνες που άρχισαν να γίνονται από το 2011 και μετά, ως συνέπεια των μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας. Εσείς τι νομίζετε ότι πρέπει να γίνει στον τομέα αυτό; Γιάννος Γραμματίδης: Έχετε δίκιο, από αυτή μόνο την άποψη τα μνημόνια δεν ήταν και τόσο κακά, αντίθετα, σαν σύνολο, με τις μεταρρυθμίσεις που επέβαλαν αλλά και μ’ αυτές που υλοποιεί σήμερα η κυβέρνηση, απλοποιούνται διαδικασίες, επιλύονται δυσλειτουργίες του δημόσιου τομέα, καταργούνται δαιδαλώδεις συναρμοδιότητες και το κράτος καθίσταται φιλικότερο προς τους πολίτες, διευκολύνοντας την επιχειρηματικότητα. Τι συμβαίνει όμως, στην πράξη, που εμποδίζει την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων στη χώρα μας; Γιάννος Γραμματίδης: Η απάντηση είναι απλή: Σήμερα, στην Ελλάδα, ισχύουν τα ακόλουθα: Πέρα από όσα σχετικώς σας ανέφερε ο 24

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Στόχος μας είναι η καλύτερη εξυπηρέτηση της πελατείας μας τόσο στην ίδια τη χώρα όσο και στην ανάπτυξή της εκτός Ελλάδας, σε άλλες αγορές.

κ. Μπαχάς, θα ήθελα να προσθέσω και τα ακόλουθα: Δεν υπάρχει στη χώρα μας ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό σχέδιο εξωστρέφειας και προσέλκυσης επενδύσεων. Κάθε παραγωγικό υπουργείο (και κάθε εποπτευόμενος οργανισμός του) ακολουθεί τον δικό του σχεδιασμό και αναπτύσσει τις δικές του δράσεις για εξωστρέφεια και προσέλκυση επενδύσεων, με αποτέλεσμα ένα απίστευτο αλαλούμ, που υπονομεύει τη γενική προσπάθεια. Παράλληλα, την ευθύνη για εξωστρέφεια και οικονομική διπλωματία έχει αναλάβει, χωρίς φοβάμαι τη σχετική εμπειρία, το Υπουργείο Εξωτερικών με τη Γενική Γραμματεία Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων & Εξωστρέφειας, ενώ αυτό θα έπρεπε να αποτελεί ευθύνη του Υπουργείου Ανάπτυξης. Τι χρειάζεται, λοιπόν, σήμερα ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της εξωστρέφειας και της προσέλκυσης άμεσων ξένων επενδύσεων; Γιάννος Γραμματίδης: Εξίσου απλή η απάντηση: α) Να θεσπιστεί νομοθετικά ότι αυτό θα αποτελεί ευθύνη του Υπουργείου Ανάπτυξης, που θα απορροφήσει τα Γραφεία Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων (ΟΕΥ), τα οποία στελεχώνονται από τους Οικονομικούς &

Εμπορικούς Συμβούλους, τόσο στα κεντρικά γραφεία του Υπουργείου Εξωτερικών όσο και στις πρεσβείες της Ελλάδας. β) Να τροποποιηθεί νομοθετικά η δομή και οργάνωση του Enterprise Greece, έτσι ώστε να είναι αυτό αρμόδιο: 1) τόσο για την προώθηση και προσέλκυση επενδύσεων όσο και 2) για τη διευκόλυνση τόσο νέων όσο και παλαιών επενδύσεων. Παράλληλα, με την ίδια τροποποίηση, το Enterprise Greece θα πρέπει να στελεχωθεί τόσο με τα στελέχη των Γραφείων ΟΕΥ όσο και με εξειδικευμένα στελέχη όλων των παραγωγικών υπουργείων με τη διαδικασία της μετάταξης. Τα υπουργεία αυτά είναι τα ακόλουθα: • Υπουργείο Τουρισμού (περιλαμβανομένου και του ΕΟΤ) • Υπουργείο Πολιτισμού • Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων • Υπουργείο Χωροταξίας, Περιβάλλοντος & Ενέργειας • Υπουργείο Μεταφορών & Υποδομών • Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και Υπουργείο Παιδείας Τα μεταταγμένα στελέχη των υπουργείων

αυτών θα στελεχώσουν τόσο τον τομέα προώθησης και προσέλκυσης επενδύσεων όσο και τον τομέα διευκόλυνσης παλαιών και νέων επενδύσεων. γ) Το Enterprise Greece να υπογράψει Μνημόνια Συνεργασίας με τους ακόλουθους φορείς του ιδιωτικού τομέα: ΣΕΒ-Επιμελητήρια-Διμερή Επιμελητήρια-Εμπορικούς Συλλόγους, με σκοπό τη συνεργασία για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση κοινών ή διμερών δράσεων, όπως επιχειρηματικές αποστολές στο εξωτερικό, εκθέσεις, συνέδρια κ.λπ. δ) Το Enterprise Greece, στα πλαίσια της προώθησης και προσέλκυσης επενδύσεων, να αναπτύξει σχέσεις με διεθνή δίκτυα επιχειρηματικών φορέων, όπως λ.χ. ξένα επιμελητήρια, δικηγορικά γραφεία, λογιστικά και ελεγκτικά γραφεία, γραφεία επιχειρηματικών συμβούλων, χρηματιστήρια κ.ά. ε) Η Γενική Γραμματεία Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων & Εξωστρέφειας του Υπουργείου Εξωτερικών θα έχει σαν αντικείμενο τη δημιουργία Διακρατικών Διαλόγων Συνεργασίας και τη σύναψη Διακρατικών Συμβάσεων Συνεργασίας, ιδιαίτερα σχετικά με θέματα ανταλλαγής τεχνογνωσίας στους τομείς της ενέργειας, της αγροτικής παραγωγής, του πολιτισμού, των μεταφορών, της έρευνας και τεχνολογίας και, τέλος, της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. στ) Να ανατεθεί σε διεθνή οίκο συμβούλων στρατηγικής η κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου στρατηγικής για την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων και τόνωσης της εξωστρέφειας. Θυμίζω ότι από το 2009 είχε καταρτιστεί από την Boston Consulting Group και τον Γιάννη Στουρνάρα ένα αναλυτικό μοντέλο για την ελληνική οικονομία, που θα αποτελέσει χρήσιμο υλικό για την ετοιμασία του σχεδίου στρατηγικής που προανέφερα, μαζί βέβαια και με τη δουλειά της ομάδας Πισσαρίδη, που, παρά τη γενικότητα που τη διακρίνει, παραμένει πολύ χρήσιμο υλικό. Το προτεινόμενο σχέδιο στρατηγικής θα πρέπει να υλοποιηθεί από το Enterprise Greece.

ζ) Στο Υπουργείο Ανάπτυξης θα πρέπει να θεσπιστεί θέση μόνιμου Γενικού Γραμματέα Εξωστρέφειας και Επενδύσεων, που θα προέρχεται, κατά προτίμηση, από έμπειρα στελέχη ανωτέρων και ανωτάτων βαθμών του ίδιου υπουργείου και που θα εποπτεύει το Enterprise Greece, έτσι ώστε να υπάρχει σταθερότητα στην εφαρμογή του στρατηγικού σχεδίου και να μη διαφοροποιείται αυτή η στρατηγική ανάλογα με την εκάστοτε κυβέρνηση και τον εκάστοτε υπουργό Ανάπτυξης. η) Τέλος, με πρόταση του Υπουργείου Ανάπτυξης, το Υπουργείο Εξωτερικών να απονείμει τον τίτλο του Πρεσβευτή Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων σε εγνωσμένου κύρους και εμπειρίας προσωπικότητα από τον επιχειρηματικό κόσμο, που έργο του θα είναι να συνδράμει με το κύρος του διπλωματικού εκπροσώπου της Ελλάδας κατά κύριο λόγο το Enterprise Greece στις σχέσεις του με ξένους φορείς, αλλά και τη Γενική Γραμματεία Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων & Εξωστρέφειας του Υπουργείου Εξωτερικών στη διαδικασία δημιουργίας Διακρατικών Διαλόγων Συνεργασίας και στη σύναψη Διακρατικών Συμβάσεων Συνεργασίας. Θεωρείτε, κύριε Γραμματίδη, ότι είναι τόσο απλή η λύση στο μεγάλο πρόβλημα της προσέλκυσης επενδύσεων; Γιάννος Γραμματίδης: Αρκεί να υπάρχει πολιτική βούληση και να μη παραπεμφθεί το έργο αυτό σε «επιτροπές», που, όπως πάντα, θα διαιωνίζουν το «έργο» τους. Καταλαβαίνω ότι τα προτεινόμενα μέτρα θα προκαλέσουν αντιδράσεις τόσο από υπουργούς, που θα προσπαθήσουν να διαφυλάξουν προνόμια και αρμοδιότητες για τους δικούς τους προσωπικούς λόγους, όσο και από ομάδες δημοσίων υπαλλήλων, που θα επηρεαστούν από τις προτεινόμενες μετατάξεις. Είναι όμως καιρός να αφήσουμε πίσω τα προσωπικά συμφέροντα και τα «εγώ» και να ξετυλίξουμε μια νέα πολιτική στον τομέα της αειφόρου ανάπτυξης, που θα εξυπηρετεί τα γενικότερα συμφέροντα της χώρας. Κύριε Μπαχά, τι περιλαμβάνει ο σχεδιασμός του μέλλοντος για την Μπαχάς, Γραμματίδης & Συνεταίροι;

Μάριος Μπαχάς: Στόχος μας είναι η καλύτερη εξυπηρέτηση της πελατείας μας τόσο στην ίδια τη χώρα όσο και στην ανάπτυξή της εκτός Ελλάδας, σε άλλες αγορές. Αυτό είμαστε αποφασισμένοι να το πετύχουμε με ένα πρόγραμμα συνεχούς και συστηματικής μετεκπαίδευσης και εξειδίκευσης των συνεργατών μας σε νέους τομείς της οικονομίας, που ήδη συμβάλλουν ή αναμένεται να συμβάλουν στην ανάπτυξή της. Συνεπώς, και για εμάς η ανάπτυξη με κάθε αναγκαίο σύγχρονο μέσο και σύγχρονα εργαλεία είναι μονόδρομος. Σκοπεύουμε στο μοντέλο του δικηγόρου που θα έχει μεν εξειδίκευση σε νέους τομείς της ανάπτυξης και της παραγωγής (όπως λ.χ. στην ενέργεια και στη ρομποτική), αλλά ταυτόχρονα θα σκέφτεται και θα ενεργεί ως business lawyer και όχι μόνο θεωρητικά, όπως πολλοί νομικοί πράττουν. Κύριε Γραμματίδη, είναι γνωστές οι άριστες επαφές σας με την ελληνοαμερικανική κοινότητα. Ποια είναι η αίσθησή σας; Θα στηρίξει τα ιδιωτικά έργα ανάπτυξης στην Ελλάδα; Γιάννος Γραμματίδης: Η Ελλάδα, εδώ και λίγα χρόνια, αλλά κύρια πρόσφατα, έχει καταστεί στρατηγικός συνεταίρος των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Αυτό αποδεικνύεται τόσο με τη συνεργασία σε αμυντικό επίπεδο όσο και με την απόφαση αμερικανικών εταιρειών να αναπτύξουν δραστηριότητες στην Ελλάδα. Από όσο γνωρίζω, οι τομείς ενδιαφέροντος αμερικανικών εταιρειών είναι στους τομείς του τουρισμού, της ενέργειας, των φαρμάκων και υψηλής τεχνολογίας. Σαν παράδειγμα θα αναφέρω τον μεγαλύτερο διεθνή «παίκτη» στον χώρο του τουρισμού, τη Marriott, για την οποία δουλεύει η δικηγορική μας εταιρεία εδώ και πολλά χρόνια που απλώνει το δίκτυο φιλοξενίας της σε όλη την Ελλάδα. Αλλά και η συνεργασία μας με το Council of Competitiveness των ΗΠΑ και την Global Federation of Competitiveness Councils, καθαρά αμερικανικούς οργανισμούς, διευκολύνει την προσέλκυση επενδύσεων στην Ελλάδα μέσα από την παρουσίαση στις ΗΠΑ των μεταρρυθμίσεων και του νέου φιλοεπενδυτικού κλίματος στη χώρα μας. • • • ΧΡΗΜΑ 25

[φάκελος] Λιανεμπόριο λιανεμπόριο

Το λιανεμπόριο στη νέα εποχή: Online αγορές, delivery και phygital καταστήματα

αταιγιστικές αλλαγές στο λιανεμπόριο έφερε η πανδημία, επιταχύνοντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων του κλάδου, οι οποίες υλοποίησαν μέσα σε λίγες εβδομάδες επενδυτικά πλάνα ετών. Οι μεταβολές που συντελέστηκαν και συνεχίζουν να εξελίσσονται έχουν διαμορφώσει μια νέα εποχή για το λιανεμπόριο, συνολικά. Πλέον, έχει γίνει αντιληπτό από όλους ότι η πανδημία Covid-19 κάποια στιγμή θα εκλεί-

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

ψει, αλλά πολλές από τις αλλαγές που έφερε στην καθημερινότητά μας θα μείνουν. Το λιανεμπόριο και η εφοδιαστική αλυσίδα στο σύνολό της βρέθηκαν από την πρώτη μέρα στο επίκεντρο της τελευταίας κρίσης, επιδεικνύοντας ταχύτατα αντανακλαστικά, ευελιξία και προσαρμοστικότητα, υιοθετώντας νέες τεχνολογίες και πρακτικές. Η εξέλιξη αυτή έχει ως αποτέλεσμα την εκτίναξη των online πωλήσεων σε επίπεδα που δεν αναμενόταν να επιτευχθούν νωρίτερα από μία δεκαετία. Όπως προκύπτει και από έρευνα της EY

Ελλάδος, με τίτλο “Future Consumer Index-Ελλάδα 2021”, το σύνολο των καταναλωτών στην Ελλάδα, όπως και στο εξωτερικό, βίωσαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας δραστικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιούν τις αγορές τους, με σημαντική αύξηση του ηλεκτρονικού εμπορίου. Έτσι, αναδεικνύεται ένα omnichannel αγοραστικό μοντέλο, με βάση το οποίο οι διαδικτυακές αγορές φαίνεται να ενισχύονται, καθώς θα επιλέγονται από περισσότερους από έναν στους δύο (50%), είτε ως click away (27%) για αγορές τροφίμων (21%), για αγορές αγαθών διαρκείας (26%) είτε ακόμη για προϊόντα που πριν αγοράζονταν από φυσικά καταστήματα (24%). Ωστόσο, η στροφή στο ηλεκτρονικό εμπόριο σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα βρήκε πολλούς καταναλωτές, αλλά και το λιανεμπόριο και τα κανάλια διανομής, απροετοίμαστους, δημιουργώντας προβληματισμό, κυρίως ως προς τις καθυστερήσεις και το υψηλό κόστος παράδοσης. Παράλ-

Πόσο άλλαξε τα δεδομένα στο λιανεμπόριο η πανδημία και σε τι αλλαγές-επενδύσεις προχωρήσατε προκειμένου να ανταποκριθείτε;

λιανεμπόριο

ληλα, αρκετοί καταναλωτές εξακολουθούν να βρίσκουν συγκριτικά πλεονεκτήματα στα φυσικά καταστήματα. Οι διαδικτυακές αγορές είναι, πλέον, κομμάτι της καθημερινότητάς μας, όπως και η ευρύτερη εξάρτηση από διαδικτυακές υπηρεσίες, δημιουργώντας κι έναν τεράστιο πλούτο πολύτιμων νέων δεδομένων καταναλωτών. Για να μην αναστραφεί μακροπρόθεσμα η τάση αυτή πρέπει να αντιμετωπιστούν οι επιφυλάξεις και οι προβληματισμοί των καταναλωτών και να αντιμετωπιστούν οι δυσλειτουργίες του online καναλιού, για να μπορούν οι καταναλωτές να απολαμβάνουν τα πλεονεκτήματα της απρόσκοπτης και γρήγορης παράδοσης στο σπίτι. Κορυφαία στελέχη επιχειρήσεων του κλάδου μοιράζονται παρακάτω τις απόψεις τους για τα νέα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί στο οργανωμένο λιανεμπόριο και τις επόμενες κινήσεις τους, τις επενδύσεις που υλοποιούν, τις προβλέψεις και τους παράγοντες που θα διαμορφώσουν το κατάστημα του «αύριο».

Τη χρονιά που πέρασε, κληθήκαμε να διαχειριστούμε τρεις παράλληλες κρίσεις: την υγειονομική, την κοινωνική και την οικονομική. Από την πρώτη στιγμή, κυρίαρχο μέλημά μας ήταν σαφώς η διασφάλιση της υγείας των πελατών και των ανθρώπων μας, η επιτυχής αντιμετώπιση της τεράστιας ζήτησης, καθώς και η ταχύτατη ανταπόκριση στις ηλεκτρονικές παραγγελίες, που αυξήθηκαν κατακόρυφα. Προκειμένου, λοιπόν, να φροντίσουμε όλους τους πελάτες μας και τις ανάγκες τους, επενδύσαμε σημαντικά κεφάλαια τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε νέες, καινοτόμες υπηρεσίες και εξοπλισμό. Ενισχύσαμε το ΑΒ Εshop, το ηλεκτρονικό μας κατάστημα, και δημιουργήσαμε νέες λύσεις για την παράδοση των online παραγγελιών. Αυξήσαμε τον αριθμό των καταστημάτων που τις εξυπηρετούν, αναπτύξαμε υπηρεσία για παραλαβή από τα φυσικά καταστήματα (AB Collect), ενώ επιταχύναμε –με μια επένδυση άνω των 10 εκατ. ευρώ– τη δημιουργία του πρώτου υπερσύγχρονου AB Home Shop Center, του κέντρου διανομής που εξυπηρετεί αποκλειστικά τις ηλεκτρονικές παραγγελίες για την Αττική. Και, φυσικά, σταθήκαμε και δίπλα σε όσους μας είχαν περισσότερο ανάγκη, με έμπρακτη στήριξη του συστήματος υγείας αλλά και των συνανθρώπων μας. Κατά πόσον έχουν αυξηθεί οι online πωλήσεις σας; Οι ηλεκτρονικές πωλήσεις γνώρισαν μια

Πώς θα είναι το κατάστημα του μέλλοντος για την ΑΒ Βασιλόπουλος; Στο μέλλον, θα δούμε ένα διαφορετικό, ανανεωμένο φυσικό κατάστημα καθώς και μια συνύπαρξη μεταξύ φυσικού και ηλεκτρονικού καταστήματος. Και στην ΑΒ Βασιλόπουλος επενδύουμε προς αυτήν την κατεύθυνση. Σχεδιάζουμε τους χώρους πώλησης με τις πιο σύγχρονες τάσεις, επιδιώκουμε να απαντάμε στις ανάγκες των καταναλωτών για λειτουργικότητα, ποικιλία, ποιότητα και υψηλό επίπεδο εξυπηρέτησης. Όλα αυτά αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά του καταστήματος του μέλλοντος. Ένα κατάστημα, δηλαδή, που θα δημιουργεί ένα μοναδικό αγοραστικό ταξίδι, μια αξέχαστη εμπειρία, που δεν θα μπορεί να αναπαραχθεί στο Διαδίκτυο, θα εμπνέει τους καταναλωτές, θα δημιουργεί μια ομαλή ενσωμάτωση των online και offline υπηρεσιών και θα τοποθετείται εντός της γειτονιάς ως κοινωνικός κόμβος. Ένα κατάστημα που θα δημιουργεί ολοκληρωμένες προτάσεις, λύσεις και επιλογές εξυπηρέτησης για όλους τους πελάτες μας. ΧΡΗΜΑ 27

φάκελος - λιανεμπόριο

Βασίλης Σταύρου Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος, ΑΒ Βασιλόπουλος

τεράστια άνθηση κατά τη διάρκεια της πανδημίας και φαίνεται ότι ήρθαν για να μείνουν. Η στροφή βέβαια των καταναλωτών στα ηλεκτρονικά καταστήματα δεν είναι κάτι καινούργιο. Πλέον, ο σύγχρονος καταναλωτής αναζητά λύσεις για εύκολη, άμεση και 24/7 εξυπηρέτηση, χωρίς μετακίνηση, από όπου κι αν βρίσκεται, ακόμη και “on the go” από το κινητό. Και το ίδιο μας επιβεβαιώνουν και οι αριθμοί. Πριν την πανδημία, ο κλάδος του ηλεκτρονικού εμπορίου αντιπροσώπευε το 0,5%, ενώ τώρα το ποσοστό είναι σταθεροποιημένο γύρω στο 3%, με αυξητικές τάσεις. Το στοίχημα, ωστόσο, για την «επόμενη μέρα» του ηλεκτρονικού εμπορίου κινείται γύρω από την κερδοφορία του συγκεκριμένου καναλιού και ειδικότερα γύρω από το last mile delivery και την προετοιμασία (picking) των παραγγελιών.

φάκελος - λιανεμπόριο

Κώστας Σταματάκης Chief Marketing Officer, Κωτσόβολος-Dixons South-East Europe Πόσο άλλαξε τα δεδομένα στο λιανεμπόριο η πανδημία και σε τι αλλαγές-επενδύσεις προχωρήσατε προκειμένου να ανταποκριθείτε; Η νέα πραγματικότητα, που όλοι πλέον γνωρίζουμε, απαίτησε τη βίαιη μετατροπή του επιχειρησιακού μας μοντέλου, ώστε τα εναλλακτικά κανάλια του ίντερνετ και του τηλεφωνικού κέντρου να καταφέρουν να διαχειριστούν έναν τεράστιο όγκο διαλόγων και συναλλαγών, ενώ η εφοδιαστική αλυσίδα έπρεπε άμεσα να μετασχηματιστεί ώστε να αντεπεξέλθει τόσο στην προετοιμασία ενός τεράστιου όγκου παραγγελιών όσο και στη διανομή αυτών στα σπίτια των πελατών. Σημαντικό ρόλο στην επιτυχία του όλου εγχειρήματος έπαιξε το γεγονός ότι είχαμε ήδη κάνει βήματα και επενδύσεις στον ψηφιακό μας μετασχηματισμό τα προηγούμενα χρόνια. Το μείγμα των καναλιών έχει αλλάξει, η «επόμενη μέρα» είναι ήδη εδώ, είναι “phygital” και «πολυκαναλική», και ο δικός μας στόχος παραμένει διαχρονικά η μεγιστοποίηση της εμπειρίας των πελατών σε κάθε επαφή με την εταιρεία μας. Θα έλεγα πως ο οργανισμός ωρίμασε σε μία νύχτα και απέκτησε ευελιξία, προσαρμοστικότητα και αντοχή, που θα του επιτρέψουν να αντεπεξέλθει με επιτυχία σε νέες προκλήσεις τα επόμενα χρόνια. Κατά πόσον έχουν αυξηθεί οι πωλήσεις σας στην “Covid-era” και ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για το μέλλον; Συγκεκριμένα, για το οικονομικό έτος 20202021, το οποίο ολοκληρώθηκε στις 30 Απριλίου, ο κύκλος εργασιών έκλεισε στα 579 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 7,6% σε σχέση με το προηγούμενο οικονομικό έτος 2019-2020 (10% Like for Like), ενώ τα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) έφτασαν τα 43,8 εκατ. ευρώ, από 28

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

43,6 εκατ. ευρώ το προηγούμενο έτος. Στην κατηγορία Computing σημειώθηκε αύξηση 33%, οδηγούμενη κυρίως από την ανάγκη να υποστηριχθεί η τηλεκπαίδευση και η τηλεργασία, ενώ οι πωλήσεις συσκευών κινητής τηλεφωνίας αυξήθηκαν κατά 32%, ενισχυμένες και από τις πωλήσεις των smartphones αλλά και των tablets του προγράμματος «Ψηφιακή Μέριμνα». Με την επισκεψιμότητα στο kotsovolos.gr να φτάνει τα 90 εκατομμύρια επισκέψεις, οι πωλήσεις του ηλεκτρονικού καταστήματος αυξήθηκαν 180%, ενώ οι πωλήσεις του τηλεφωνικού κέντρου σημείωσαν αύξηση 221% σε ετήσια βάση. Για την τρέχουσα οικονομική χρονιά, η εταιρεία προγραμματίζει αύξηση των επενδύσεών της κατά 20%, με ιδιαίτερη έμφαση σε επενδύσεις τεχνολογίας σε εννέα διαφορετικούς τομείς στην εφοδιαστική αλυσίδα και σε στοχευμένες επενδύσεις σε ό,τι αφορά το δίκτυο καταστημάτων της, όπως νέα καταστήματα, μεταστεγάσεις και ανακαινίσεις. Ποια είναι τα άμεσα σχέδιά σας για την περαιτέρω ανάπτυξή σας; Είμαστε σίγουροι ότι αυτή η νέα πραγματι-

κότητα ήρθε για να μείνει, καθώς οι πελάτες αφομοίωσαν τους νέους τρόπους αγορών, που σε πολλές περιπτώσεις τους δίνουν ευελιξία και τους γλυτώνουν χρόνο. Το μέλλον των φυσικών καταστημάτων θα είναι ενταγμένο σε phygital ταξίδια, είτε αυτά αφορούν αγορές είτε οποιοδήποτε άλλο ταξίδι των πελατών μας, και ο ρόλος τους θα αναβαθμιστεί, αποτελώντας πλέον σημαντικό και αναπόσπαστο κομμάτι της νέας εφοδιαστικής αλυσίδας. Στην «Κωτσόβολος» συνεχίζουμε τις επενδύσεις στον ψηφιακό μας μετασχηματισμό, στην αναβάθμιση των συστημάτων, αλλά και στην εισαγωγή αυτοματισμών επόμενης γενιάς στην εφοδιαστική μας αλυσίδα, με στόχο τη βελτιστοποίηση της εμπειρίας στο «τελευταίο μίλι». Παράλληλα, επεκταθήκαμε στην κυπριακή αγορά, ανοίγοντας δύο υπερσύγχρονα φυσικά καταστήματα σε Λευκωσία και Λεμεσό, στις αρχές Ιουλίου, με ένα άρτια καταρτισμένο, σύγχρονο τηλεφωνικό κέντρο, αλλά και το ηλεκτρονικό κατάστημα kotsovolos.cy. Είμαστε αποφασισμένοι να συμβάλουμε καθοριστικά στην ανάπτυξη της κυπριακής αγοράς και στην εξέλιξη του σύγχρονου Omnichannel Retailing της χώρας.

φάκελος - λιανεμπόριο

efood Από την πλευρά της εταιρείας online delivery efood, επισημαίνεται: «Στο efood αντιληφθήκαμε από νωρίς τις ανάγκες που είχαν δημιουργηθεί υπό τις νέες συνθήκες και προχωρήσαμε σε μια σειρά από στρατηγικές ενέργειες, με στόχο την εξυπηρέτηση των χρηστών μας. Η πρώτη και ίσως μεγαλύτερη από τις ενέργειες αυτές ήταν η συνεργασία με την αλυσίδα σουπερμάρκετ Σκλαβενίτης, μια συνεργασία που πλέον καλύπτει Αθήνα, Θεσσαλονίκη και άλλες πέντε μεγάλες πόλεις της Ελλάδας: Πάτρα, Ιωάννινα, Βόλο, Λάρισα, Ηράκλειο Κρήτης». Το ίδιο διάστημα, το efood λάνσαρε δυνατότητες ανέπαφης παραλαβής, online tips και νέες κατηγορίες, απαντώντας έτσι σε όλες τις αλλαγές που έφερε η Covid-19 στο τραπέζι. Ξεκίνησε να αναπτύσσεται σημαντικά το delivered by efood, με τη βοήθεια του οποίου μπήκαν στην πλατφόρμα από μεγάλες αλυσίδες και εστιατόρια με σάλα μέχρι μικρές τοπικές επιχειρήσεις. Είναι χαρακτηριστικό το ότι, από τον Φεβρουάριο του 2020 έως και σήμερα, το δίκτυο των συνεργαζόμενων καταστημάτων του efood έχει επεκταθεί σε περισσότερες από 3.500 επιχειρήσεις. Για την υλοποίηση όλων αυτών των ενεργειών, έχει στελεχώσει δυναμικά τον στόλο του, προσλαμβάνοντας 1.200 επιπλέον διανομείς μέχρι σήμερα. Τον τελευταίο χρόνο, ο στόλος της εταιρείας επεκτείνεται δυναμικά, φτάνοντας πλέον τους 2.000 διανομείς, ενώ στα άμεσα σχέδια είναι η επέκταση σε ακόμη πέντε μεγάλες επαρχιακές πόλεις. Σύμφωνα πάντα με την εταιρεία, το efood κατέγραψε βελτιωμένους δείκτες σε όλα τα επίπεδα για το 2020. Μεγαλύτερο καλάθι αγορών, μεγαλύτερη επισκεψιμότητα και άρα μεγαλύτερη πελατειακή βάση, ενώ, ως συνέπεια αυτών, κατέγραψε σημαντική αύξηση στον κύκλο εργασιών για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά. Η αύξηση αυτή οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στην επέκταση της γεωγραφικής κάλυψης και στη στελέχωση του στόλου διανομής σε νέες πόλεις (Πάτρα, Λάρισα, Βόλο, Ηράκλειο, Χανιά, 30

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Αναδεικνύεται ένα omnichannel αγοραστικό μοντέλο, με βάση το οποίο οι διαδικτυακές αγορές φαίνεται να ενισχύονται, καθώς θα επιλέγονται από περισσότερους από έναν στους δύο.

Κομοτηνή, Γιάννενα, Καλαμάτα), διαμορφώνοντας πλέον το δίκτυο συνεργαζόμενων καταστημάτων σε 15.000, σε 90 πόλεις της Ελλάδας. Πιο συγκεκριμένα, από τον Μάρτιο έως τον Δεκέμβριο 2020, περισσότερα από 8.000 καταστήματα εστίασης εισήλθαν στην πλατφόρμα του efood. Όσον αφορά την περαιτέρω ανάπτυξη του efood, από την εταιρεία αναφέρεται: «Δουλεύουμε εντατικά και αναπτυσσόμαστε με κατεύθυνση να ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο τις επιλογές του καταναλωτή, ποντάροντας στο q-commerce, τον στόλο διανομής και τις last mile παραδόσεις. Στο πλαίσιο αυτό, στοχεύουμε μέχρι το τέλος του 2021 o στόλος διανομέων μας να ξεπεράσει τους 6.000. Στόχος μας είναι να γίνουμε η μεγαλύτερη quick commerce υπηρεσία στην Ελλάδα, με προσήλωση στην παροχή γρήγορης και ποιοτικής εμπειρίας delivery. Σκοπεύουμε μάλιστα, μέσα στο 2021, να επεκτείνουμε την υπηρεσία efood market σε μεγάλες επαρχιακές πόλεις. Παράλληλα, μέσα στο τελευταίο έτος, το efood έχει προχωρήσει

στην ένταξη νέων κατηγοριών στην πλατφόρμα του, πέραν του έτοιμου φαγητού, δίνοντας λύσεις online delivery σε περισσότερα από 1.300 καταστήματα, όπως φαρμακεία, βιβλιοπωλεία, ανθοπωλεία κ.ά., και σκοπεύουμε να συνεχίσουμε την επέκταση των δραστηριοτήτων μας στο delivery ακόμα περισσότερων νέων προϊόντων».

Wolt Από την πλευρά της εταιρείας online delivery Wolt, σημειώνεται ότι η αγορά του οnline delivery ήταν δυναμική και πριν την πανδημία. «Η πανδημία, ωστόσο, επιτάχυνε τη στροφή των καταναλωτών στα ψηφιακά κανάλια και ουσιαστικά έφερε τη στροφή προς το ηλεκτρονικό εμπόριο αρκετά νωρίτερα. Πιστεύουμε ότι ακόμα και μετά την επιστροφή στην κανονικότητα που ξέραμε πριν την πανδημία, πολλές από τις συνήθειες που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκειά της θα παραμείνουν. Γι’ αυτό και

περισσότερα από 3.000 συνεργαζόμενα καταστήματα. Η πλειονότητα είναι καταστήματα εστίασης, αλλά δεν έχουμε σταματήσει εκεί. Επεκτείνουμε τις συνεργασίες μας και σε άλλα καταστήματα λιανεμπορίου, προσθέτοντας περισσότερες επιλογές για τους χρήστες μας, όπως μικρά σουπερμάρκετ, κάβες, κρεοπωλεία, ανθοπωλεία, ακόμα και παιχνίδια από την αλυσίδα “Μουστάκας” και βιβλία από τον “Ιανό”, αλλά και πολλά ακόμα προϊόντα, που, μαζί με τα εστιατόρια και τις επιχειρήσεις της εστίασης, δημιουργούν μια πλήρη πρόταση προς τον πελάτη».

Nielsen: Οι τάσεις της αγοράς για το πρώτο εξάμηνο του 2021

εκτιμούμε ότι οι καταναλωτές θα συνεχίσουν να παραγγέλνουν ηλεκτρονικά ό,τι τους χρειάζεται και κατά συνέπεια η αγορά του online delivery στην Ελλάδα θα συνεχίσει να μεγαλώνει και να ωριμάζει. Σε αυτό το δυναμικό τοπίο έχουμε προχωρήσει σε ένα δυναμικό πλάνο ανάπτυξης, βελτιώνοντας συνεχώς την τεχνολογία πίσω από την εφαρμογή και ταυτόχρονα τις επιλογές προς τους πελάτες μας». Περαιτέρω, από τη Wolt επισημαίνεται: «Ως σχετικά νέα εταιρεία στην Ελλάδα –μετράμε μόλις 2,5 χρόνια παρουσίας στην αγορά–, καταγράφαμε πολύ υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και πριν από την πανδημία. Το 2019 που ήταν η πρώτη μας χρονιά, έπρεπε να ξεκινήσουμε σταδιακά, να αποκτήσουμε παρουσία, να αναπτύξουμε τις συνεργασίες με καταστήματα και διανομής και να γίνουμε γνωστοί στο κοινό. Από τότε μεγαλώνουμε συνεχώς και τα μεγέθη μας είναι κάθε μήνα μεγαλύτερα από αυτά των προηγούμενων μηνών. Έχουμε πλέον καλύψει το σύνολο της Αττικής και της Θεσσαλονίκης και μέσα στη χρονιά λανσάρα-

Τις παραπάνω τάσεις έρχονται να επιβεβαιώσουν και οι σχετικές έρευνες αγοράς. Όπως προκύπτει από τη Nielsen, η αγορά του οργανωμένου λιανεμπορίου* κινήθηκε θετικά σε αξία, στο +1,1% κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021 (στοιχεία YTD έως 27 Ιουνίου 2021), σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή χρονική περίοδο, ενώ τα FMCGs στο σύνολό τους παρουσιάζουν παρόμοια τάση, στο +1,0%. Όσον αφορά στις επιμέρους κατηγορίες των ταχυκίνητων καταναλωτικών προϊόντων, τα «τρόφιμα & ποτά» είναι η μοναδική μεγάλη κατηγορία που αναπτύσσεται με +2,3%, ενώ οι κατηγορίες που αφορούν στα «προϊόντα προσωπικής περιποίησης», καθώς και τα «προϊόντα οικιακής χρήσης» παρουσιάζουν μείωση στις πωλήσεις τους σε αξία σε σχέση με το 2020 κατά -3,5% και -2,1%, αντίστοιχα. Το σύνολο των κατηγοριών “Bazaar” (ένδυση, ηλεκτρικές συσκευές, βιβλία, εργαλεία, είδη κήπου, είδη αυτοκινήτου, οικιακός εξοπλισμός κ.λπ.) εμφανίζει την πιο θετική, διψήφια τάση στο +10,3%, η οποία σχετίζεται κυρίως με το διάστημα κατά το οποίο το υπόλοιπο λιανεμπόριο βρισκόταν σε αναστολή λειτουργίας, ενώ τα «φρέσκα και επί ζυγίω προϊόντα» παρουσιάζουν οριακή μείωση στο -0,5%. Όσον αφορά στις διαφορετικές τυπολογίες καταστημάτων, οι μεγάλες αίθουσες άνω των 2.500τ.μ. (hypermarkets) εξακολουθούν

να παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη αύξηση, της τάξης του +8,2%, στις πωλήσεις τους. Σε ρυθμό ανάπτυξης, ωστόσο, αρκετά πιο μετριοπαθή ακολουθούν και οι μικρότερες αίθουσες έως 400 τ.μ., στο +1,5%, γεγονός που σημαίνει ότι οι αγοραστές επιλέγουν και τα μικρότερα καταστήματα για την ευκολία τους, αλλά και τα καθημερινά τους ψώνια. Στο επίπεδο των επιμέρους γεωγραφικών περιοχών, η Αττική είναι η μοναδική περιφέρεια που παρουσιάζει αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης, στο -0,9%, ενώ αντίθετα η Πελοπόννησος αναπτύσσεται συγκριτικά πιο θετικά, με +5,8%. Τέλος, για το σύνολο του εξαμήνου, εξακολουθούν οι κατηγορίες των «αλκοολούχων ποτών» να παρουσιάζουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης (ενδεικτικά αναφέρονται το ουίσκι με 32,5%, το ρούμι με 27,5%, καθώς και τα κρασιά με 24,3%). ΧΡΗΜΑ 31

φάκελος - λιανεμπόριο

με την υπηρεσία μας σε Λάρισα, Πάτρα, Βόλο και Ηράκλειο. Ως αποτέλεσμα της συνεχούς ανάπτυξης που καταγράφουμε, το 2020 είχαμε έσοδα 7,2 εκατ., δηλαδή αυξήθηκαν περίπου 14 φορές σε σύγκριση με το 2019». Όσον αφορά τα άμεσα σχέδιά της για περαιτέρω ανάπτυξη, από τη Wolt αναφέρεται: «Η βασική μας κατεύθυνση είναι να συνεχίσουμε τη γεωγραφική μας επέκταση καθώς και να εμπλουτίσουμε ακόμα περισσότερο τις κατηγορίες των προϊόντων που προσφέρουμε μέσα από την εφαρμογή. Αυτή τη στιγμή, μετράμε

φάκελος - λιανεμπόριο

Οι τάσεις των 5 μεγαλύτερων σε τζίρο κατηγοριών τροφίμων & ποτών % μεταβολή πωλήσεων σε αξία

Γάλα -4,1% +7,2%

Τυρί Γιαούρτι

-1,4%

Σοκολάτες

-0,7%

Αναψυκτικά

+4,7% -6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

Στον αντίποδα, κατηγορίες τροφίμων τις οποίες οι αγοραστές «στόκαραν» κατά την περίοδο του ξεσπάσματος της πανδημίας παρουσίασαν σημαντικά αρνητικές τάσεις κατά τους πρώτους έξι μήνες του 2021, όπως για παράδειγμα τα όσπρια (-12,3%) και το αλεύρι (-21,8%). Προς την ίδια κατεύθυνση, κατηγορίες όπως τα «καθαριστικά σπιτιού» έκαναν βουτιά στις πωλήσεις τους σε αξία, κατά -15%, όπως επίσης και οι χλωρίνες με -18,4%, καθώς υπήρξε εξορθολογίκευση της χρήσης τους, σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2020. Παρόμοια πορεία ακολούθησαν και ορισμένες κατηγορίες «προσωπικής υγιεινής και περιποίησης», των οποίων είχε εκτοξευθεί η ζήτηση στις αρχές του 2020, όπως τα σαπούνια για τα χέρια (-22,7%), καθώς και τα αντισηπτικά (-43,2%).

e-Grocery: 2 στους 3 αγοραστές e-supermarket υιοθέτησαν τις ηλεκτρονικές αγορές την περίοδο του lockdown Το ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών) και η εταιρεία 32

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Convert Group (ηγέτιδα στην παροχή και ανάλυση δεδομένων του παγκόσμιου ηλεκτρονικού εμπορίου καταναλωτικών αγαθών και φαρμάκων), στο πλαίσιο κοινής έρευνας καταναλωτών που πραγματοποίησαν, με δείγμα 850 ατόμων (συλλογή Μάιος 2021), κατέγραψαν ενδιαφέρουσες απόψεις των καταναλωτών σε σχέση με τις ηλεκτρονικές αγορές προϊόντων σουπερμάρκετ. Άλλωστε οι πωλήσεις του online καναλιού των σουπερμάρκετ έχουν ξεπεράσει το 2020, σύμφωνα με την Convert Group, τα 163 εκατ. ευρώ, με αύξηση 262% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η συνολική αξία της online αγοράς είναι ακόμα μεγαλύτερη αν λάβουμε υπόψη τα συνοικιακά καταστήματα κ.λπ. Παράλληλα, η έρευνα καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ καταγράφει ότι το κοινό που αγοράζει τρόφιμα και γενικά είδη σουπερμάρκετ συστηματικά online έχει φτάσει πλέον στο 12% το 2021, έναντι ενός πολύ μικρού ποσοστού 1%-2% το 2019. Όπως καταγράφεται στο σχήμα 1, η πλειοψηφία των αγοραστών από ηλεκτρονικά σουπερμάρκετ πραγματοποίησαν την πρώτη τους αγορά την περίοδο της πανδημίας. Συγκεκριμένα, το 45% το 2020 και το 21% το 2021. Μόνο 1 στους 3 αγοραστές (33%) είχε

αγοράσει νωρίτερα προϊόντα σουπερμάρκετ μέσω Διαδικτύου. Η σύνδεση μεγάλης πλειοψηφίας των νέων αγοραστών με τα μέτρα περιορισμού κυκλοφορίας αποτυπώνεται και στο σχήμα 2. Το 41% των online αγοραστών απαντούν ότι αγόρασαν για πρώτη φορά προϊόντα σουπερμάρκετ μέσω Διαδικτύου λόγω των μέτρων περιορισμού κυκλοφορίας και το 28% λόγω φόβου επίσκεψης σε φυσικό κατάστημα. Επίσης, ένα ποσοστό 10% αποδίδει την έναρξη ηλεκτρονικών αγορών στη μακρόχρονη παραμονή στο σπίτι. Τα ποσοστά αυτά είναι ακόμα υψηλότερα στο κοινό που ξεκίνησε τις αγορές του το 2021. Οι κατεξοχήν λόγοι επιλογής ηλεκτρονικών αγορών βρίσκονται σε χαμηλότερες θέσεις επιλογής από το κοινό και κυρίως αφορούν παλαιότερους αγοραστές του 2019. Συγκεκριμένα, καταγράφονται η δυσκολία μεταφοράς με 21% και η έλλειψη χρόνου με 18%. Ποσοστό 13% επέλεξε τις ηλεκτρονικές αγορές λόγω χαμηλότερων τιμών. Η εικόνα είναι πιο σύνθετη όσον αφορά τους λόγους διατήρησης των ηλεκτρονικών αγορών, όπως προκύπτει από την αναγνώριση των πλεονεκτημάτων των ηλεκτρονικών αγορών. Τα βασικά πλεονεκτήματα των

Σχήμα 1: Χρόνος υιοθέτησης ηλεκτρονικών αγορών e-supermarket Πότε αγοράσατε για πρώτη φορά προϊόντα σούπερ μάρκετ (τρόφιμα ή άλλα είδη) μέσω διαδικτύου;

Η ευκολία μεταφοράς με 59% Η ασφάλεια από τον κορωνοϊό με 51% Ακολουθεί η αποφυγή του κόστους μεταφορών με 30%, η ευκολία των αγορών σε ποσοστό 28%, η ταχύτητα αγορών με 28% και η αναζήτηση προσφορών με 25%. Μόλις ένα ποσοστό 11% δεν έχει εικόνα για τα πλεονεκτήματα των ηλεκτρονικών αγορών, κάτι που αποτελεί ένδειξη για τη θετική αξιολόγηση του καναλιού αυτού αγορών.

Τα στοιχεία αυτά, ουσιαστικά, δείχνουν ότι ναι μεν ο κύριος λόγος έναρξης αγορών μέσω Διαδικτύου είναι η ασφάλεια από την πανδημία, όμως η άνεση και η ταχύτητα που προσφέρουν τα ηλεκτρονικά σουπερμάρκετ αποτελούν τους κύριους λόγους διατήρησης αυτής της αγοραστικής συνήθειας. Η συχνότητα ηλεκτρονικών αγορών παραμένει χαμηλότερη, αλλά με σημαντικά υψηλή δαπάνη ανά αγορά. Ο μέσος αγοραστής e-supermarket πραγματοποιεί κατά μέσο όρο 16 αγορές τον χρόνο.

Σχήμα 2: Αιτίες υιοθέτησης ηλεκτρονικών αγορών από e-supermarket Πότε αγοράσατε για πρώτη φορά προϊόντα σούπερ μάρκετ (τρόφιμα ή άλλα είδη) μέσω διαδικτύου;

Ο ένας στους δύο αγοραστές ηλεκτρονικών σουπερμάρκετ, το 46%, αγοράζει τουλάχιστον μία φορά τον μήνα. Βέβαια, το 37% αγοράζει λίγες φορές μέσα στον χρόνο και αποτελεί ένα κοινό το οποίο καλούνται οι επιχειρήσεις του κλάδου να προσεγγίσουν, ώστε να αποκτήσουν μεγαλύτερη συχνότητα. Παρά αυτήν τη σχετικά χαμηλή συχνότητα αγορών (16 αγορές ανά έτος), η μέση μηνιαία δαπάνη μέσω Διαδικτύου είναι αρκετά υψηλή. Συγκεκριμένα για τους αγοραστές e-supermarket οι αγορές μέσω Διαδικτύου αντιστοιχούν, κατά μέσο όρο, στο 35% των συνολικών αγορών τους για προϊόντα παντοπωλείου και αντιστοιχούν σε ποσό μηνιαίας δαπάνης 146 ευρώ ανά μήνα. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι, ακόμα και σήμερα, οι ηλεκτρονικές αγορές για είδη παντοπωλείου επιλέγονται από νοικοκυριά με μεγαλύτερη μηνιαία δαπάνη από τον εθνικό μέσο όρο.

Αύξηση 18% στον αριθμό των συναλλαγών με κάρτες το 2020 O αριθμός των συναλλαγών με κάρτες αυξήθηκε το 2020 κατά 18% σε σχέση με το 2019, αλλά η μέση αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών είναι μειωμένη, λόγω της μείωσης της κατανάλωσης που προκάλεσε η υγειονομική κρίση με τα απανωτά lockdown. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, ο συνολικός αριθμός συναλλαγών με

κάρτες πληρωμών το 2020 ανήλθε σε 1,150 δισ., από 976 εκατομμύρια το 2019, παρουσιάζοντας σημαντική αύξηση κατά 18%. Ο αριθμός των συναλλαγών με χρεωστικές κάρτες ανήλθε σε 1,029 δισ., από 857 εκατομμύρια το προηγούμενο έτος, αυξημένος κατά 20%. Οι χρεωστικές κάρτες συνέχισαν να αποτελούν το κύριο υποκατάστατο της χρήσης μετρητών, με ποσοστιαία συμμετοχή 89% στον συνολικό αριθμό συναλλαγών με όλα τα είδη καρτών πληρωμών. Ο αριθμός των συναλλαγών με πιστωτικές κάρτες ανήλθε σε 121 εκατομμύρια, από 119 εκατομμύρια το 2019, αυξημένος κατά 1,68%. ΧΡΗΜΑ 33

φάκελος - λιανεμπόριο

ηλεκτρονικών αγορών, όπως αναγνωρίζεται από τους αγοραστές ηλεκτρονικών σουπερμάρκετ, είναι:

φάκελος - λιανεμπόριο Οι πιστωτικές κάρτες συμμετείχαν κατά 11% στον συνολικό αριθμό συναλλαγών. Η αξία των συναλλαγών με κάρτες πληρωμών κυμάνθηκε στα 66 δισ. ευρώ, αυξημένη κατά 2% συγκριτικά με το προηγούμενο έτος. Οι χρεωστικές κάρτες συμμετείχαν κατά 92% στη συνολική αξία των συναλλαγών με όλα τα είδη καρτών πληρωμών, ενώ οι πιστωτικές κάρτες συμμετείχαν κατά 8%. Ο μέσος αριθμός συναλλαγών ανά κάρτα αυξήθηκε κατά 15%, σε 62 συναλλαγές, από 54 το προηγούμενο έτος. Σύμφωνα με την ΤτΕ, η αυξητική μεταβολή του μέσου αριθμού συναλλαγών ανά κάρτα οφείλεται στη σημαντική αύξηση του μέσου αριθμού συναλλαγών ανά χρεωστική κάρτα σε 65 συναλλαγές, από 56 το 2019, η οποία υπερσκέλισε τη μείωση του μέσου αριθμού συναλλαγών ανά πιστωτική κάρτα σε 42 συναλλαγές από 45 το 2019. Η μέση αξία συναλλαγών ανά κάρτα μειώθηκε κατά 1%, σε 3.550 ευρώ, από 3.592 ευρώ το προηγούμενο έτος. Η οριακή μείωση της μέσης αξίας συναλλαγών ανά κάρτα οφείλεται στον αριθμό και στην αξία των συναλλαγών με χρεωστικές κάρτες, δεδομένου και του μεγαλύτερου όγκου τους. Η μέση αξία ανά συναλλαγή συνέχισε την πτωτική πορεία της και το 2020, μειωμένη σε 57 ευρώ, από 66 ευρώ το 2019 και 70 ευρώ το 2018. Η πτώση της μέσης αξίας ανά συναλλαγή καταγράφηκε τόσο στις συναλλαγές με χρεωστικές κάρτες, στις οποίες μειώθηκε σε 59 ευρώ, από 68 ευρώ το 2019, όσο και στις συναλλαγές με πιστωτικές κάρτες, στις οποίες μειώθηκε σε 46 ευρώ, από 52 ευρώ το προηγούμενο έτος.

UPS για το e-commerce: Θετικό στις online αγορές το 48% των Ευρωπαίων καταναλωτών Η έρευνα που διεξήγαγε η UPS για το ηλεκτρονικό εμπόριο (2021 UPS Smart E-commerce Report) δείχνει τον τρόπο με τον οποίο έχει αλλάξει η συμπεριφορά των Ευρωπαίων καταναλωτών, παρέχοντας στις εμπορικές επιχειρήσεις σημαντικές πληροφορίες και αναγνωρίζοντας σημαντικές τάσεις ως προς τη συμπεριφορά και τη στάση των καταναλω34

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

τών, αποτελώντας έτσι μια χαρτογράφηση της online ευρωπαϊκής αγοράς. Σχετικά με την έρευνα, ο Yannick Mooijman, Managing Director της UPS για την Ελλάδα, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία και τη Σλοβενία, δήλωσε: «Η επιδημία έχει οδηγήσει σε μια επιτάχυνση των τάσεων στον χώρο των ψηφιακών αγορών χωρίς προηγούμενο. Η αγορά ηλεκτρονικού εμπορίου είναι όλο και πιο ανταγωνιστική, με την εξατομικευμένη εξυπηρέτηση να δίνει στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να ξεχωρίσουν από το πλήθος. Η κατανόηση των προτεραιοτήτων και των προσδοκιών που θέτουν οι καταναλωτές για τις ηλεκτρονικές αγορές αποτελεί σημαντικό μέρος της αποστολής μας, παρέχοντας στους retailers αυτό που έχει σημασία για τους ίδιους και τους πελάτες τους».

Τα ευρήματα της έρευνας Στα βασικά ευρήματα της έρευνας περιλαμβάνονται τα ακόλουθα: Οι online αγορές ήρθαν για να μείνουν Στο πλαίσιο της έρευνας, οι Ευρωπαίοι καταναλωτές ρωτήθηκαν για το ποσοστό των αγορών που πραγματοποίησαν διαδικτυακά σε σχέση με τις αγορές που έκαναν σε φυσικά καταστήματα πριν το πρώτο lockdown, στις αρχές του 2020, κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown και μετά. Τα αποτελέσματα δείχνουν μια αύξηση 50% ως προς την πρόθεση των ερωτωμένων να κάνουν όλες ή το μεγαλύτερο ποσοστό των αγορών τους online. Για μια πιο λεπτομερή αποτύπωση, οι καταναλωτές ρωτήθηκαν για ποιον λόγο προτιμούν τις διαδικτυακές αγορές, αλλά και τις αγορές σε φυσικό κατάστημα. Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν, το 48% των Ευρωπαίων καταναλωτών αναφέρουν την ευκολία που προσφέρει το delivery ως βασικό λόγο για να πραγματοποιούν online τις αγορές τους, αλλά και στο μέλλον. Ο δεύτερος λόγος που αναφέρθηκε ήταν οι συμφέρουσες online προσφορές (44%) και ακολούθησε με 38% η πεποίθηση των καταναλωτών ότι τα προϊόντα έχουν χαμηλότερες τιμές online. Μεγάλοι retailers ή μικρά καταστήματα; Όσον αφορά τις αγορές από μικρότερα, ανεξάρτητα καταστήματα, το 50% των Ευρωπαίων καταναλωτών φαίνεται ότι θέλουν να

στηρίξουν τις μικρές επιχειρήσεις, κάνοντας εκεί τις αγορές τους. Ως δεύτερος λόγος αναφέρθηκε η εξυπηρέτηση, καθώς το 38% των ερωτωμένων δήλωσαν ότι οι ανεξάρτητοι retailers προσφέρουν μια πιο εξατομικευμένη αγοραστική εμπειρία. Σε όλες τις ηλικίες, η πρόθεση για υποστήριξη των μικρών ή τοπικών επιχειρήσεων αποτέλεσε βασικό κίνητρο για τις αγορές σε τοπικό επίπεδο, όσον αφορά όμως άλλους παράγοντες υπήρχαν διαφορές μεταξύ των επιμέρους ηλικιακών ομάδων. Έτσι, η Γενιά Z σε σύγκριση με τους καταναλωτές 55 ετών και άνω είναι πιο πρόθυμη να επιλέξει μικρές, ανεξάρτητες ή τοπικές επιχειρήσεις, επειδή έχουν μια προσέγγιση πιο φιλική προς το περιβάλλον (35%), ενώ οι καταναλωτές άνω των 55 ετών δίνουν περισσότερη έμφαση στην εξυπηρέτηση (47%). Επιλέγοντας επιχείρηση Το 69% των Ευρωπαίων καταναλωτών δήλωσαν ότι αξιολογούν ως σημαντικό παράγοντα το να έχει συνεργαστεί η επιχείρηση με την τοπική κοινωνία. Το 52% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι αν αισθάνονται πως μπορούν να εμπιστευτούν μια επιχείρηση από τα social media της, τότε είναι πιο πιθανό να την προτιμήσουν και για τις αγορές τους. Ωστόσο δεν αξιολογείται θετικά συνολικά η επικοινωνία των brands, καθώς ένα 60% θεωρεί ότι πολλές επιχειρήσεις και μάρκες προχώρησαν σε υπερβολική επικοινωνία κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η αυξανόμενη αξία της βιωσιμότητας Σχεδόν οι μισοί καταναλωτές στην Ευρώπη (48%) φαίνεται ότι περιμένουν από τις μεγάλες και αναγνωρίσιμες εθνικές ή πολυεθνικές επιχειρήσεις να είναι σε θέση να αντισταθμίσουν το ανθρακικό αποτύπωμα στις παραδόσεις τους. Ένα 75% δήλωσε ότι είναι σημαντικό μια επιχείρηση να λαμβάνει υπόψη το περιβάλλον και τις αρχές της αειφορίας στις ενέργειές της, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της, ενώ η περιβαλλοντικά φιλική συσκευασία βρίσκεται στην κορυφή της λίστας (54% για τις μεγάλες επιχειρήσεις και 50% για τις μικρότερες). Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η μεταφορά: Το 47% των καταναλωτών περιμένουν από τους μεγάλους εμπόρους να προσφέρουν εναλλακτικές στον τρόπο παράδοσης, όπως τα σημεία συλλογής. • • •

*Καταστήματα τροφίμων άνω των 100 τ.μ. στην Ηπειρωτική Ελλάδα και Κρήτη, εξαιρουμένων των Νησιών, καθώς και του discount καναλιού

ΧΡΗΜΑ 35

LiveOn

Στο LiveOn Expo Complex το 1ο υβριδικό συνέδριο του ΣΕΒΕ

ε απόλυτη επιτυχία διοργανώθηκε το πρώτο υβριδικό συνέδριο, στο υπερσύγχρονο digital εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο LiveOn Expo Complex, την Πέμπτη 17 Ιουνίου 2021. Οι πάνω από 1.500 συμμετέχοντες που συμμετείχαν στο συνέδριο του ΣΕΒΕ, με τίτλο “Export Summit VIII-Awareness: A Key Factor to Success”, είχαν την ευκαιρία να ζήσουν για πρώτη φορά μια νέα, διαδραστική και πλήρως προσωποποιημένη ψηφιακή εμπειρία. Η δυνατότητα συμμετοχής σε συνεδριακά και εκθεσιακά events, χωρίς τον περιορισμό του χώρου και του χρόνου, που προσφέρει το 3D εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο LiveOn Expo Complex έδωσε την ευκαιρία σε εκπροσώπους επιχειρήσεων, φορείς και στο ευρύ κοινό να συνδυάσουν τη φυσική παρουσία των ομιλητών με τις εξελιγμένες ψηφιακές δυνατότητες της LiveOn. Ο κ. Γεώργιος Κωνσταντόπουλος, πρόεδρος του ΣΕΒΕ, δήλωσε: «Ο ΣΕΒΕ, θέλοντας να πρωτοπορήσει, διοργάνωσε το συνέδριο με τίτλο “Export Summit VIII-Awareness: A Key Factor to Success” σε τρισδιάστατο εκθεσιακό κέντρο, το “SEVE Live On Expo Complex”. Το 8ο

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Export Summit αποτέλεσε ένα συνέδριο απολύτως εναρμονισμένο με τις εγχώριες και διεθνείς ανάγκες, καθώς οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να περιηγηθούν διαδικτυακά στο εκθεσιακό κέντρο, να συνομιλήσουν με τους εκθέτες και να συλλέξουν χρήσιμες πληροφορίες γι’ αυτούς. Ανταποκρινόμενος στις σύγχρονες απαιτήσεις, και σε συνεργασία με τη LiveOn, o ΣΕΒΕ αξιοποίησε τις ψηφιακές δυνατότητες, παρέχοντας τη δυνατότητα στους συνέδρους να παρακολουθήσουν ένα καινοτόμο συνέδριο, που θα αποτελέσει οδηγό για το μέλλον του διεθνούς επιχειρείν». Κατά τη διάρκεια της ψηφιακής τους παρουσίας στο εντυπωσιακό τρισδιάστατο περιβάλλον του συνεδρίου, οι σύνεδροι, πέραν της παρακολούθησης των ομιλιών, είχαν τη δυνατότητα για άμεση και διαρκή αλληλεπίδραση με όλα τα σημεία ενδιαφέροντος –χώρους συνάντησης και δικτύωσης και συνεδριακούς χώρους–, να προγραμματίσουν B2B συναντήσεις στους ειδικά σχεδιασμένους ψηφιακούς χώρους, να συλλέξουν υλικό, και να επωφεληθούν από τις απεριόριστες ευκαιρίες επιχειρηματικής προβολής και δικτύωσης.

Χάρη στην εφαρμογή εξελιγμένων μοντέλων προγραμματισμού και τη χρήση web τεχνολογιών, το LiveOn Expo Complex έχει αναπτυχθεί με γνώμονα να παρέχει στους διοργανωτές τις ιδανικές συνθήκες για να ενισχύσουν την υβριδική συνεδριακή εμπειρία των χρηστών και να θέτει νέα δεδομένα στην επιχειρηματική επικοινωνία. Ο κ. Κωνσταντίνος Ουζούνης, CEO του ethosGROUP και ιδρυτής της LiveOn, δήλωσε: «Το LiveOn Expo Complex ανοίγει τον δρόμο για τη νέα εποχή των εκθέσεων και των συνεδρίων. Εξοπλισμένο με high-end τεχνολογικές καινοτομίες και στηριγμένο στο cloud, επιτρέπει στον διοργανωτή να αυξάνει τις δυνατότητες της εκδήλωσής του όσο επιθυμεί, προσφέρει στον επισκέπτη ένα διαδραστικό και προσωποποιημένο customer journey, ενώ παράλληλα εξασφαλίζει την ασφάλεια λόγω των συνθηκών της πανδημίας». Το 8ο Export Summit πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε τρισδιάστατο εκθεσιακό κέντρο, το SEVE LiveOn Expo Complex. Υλοποιήθηκε σε υβριδική μορφή, με την πλειοψηφία των ομιλητών να συμμετέχουν με φυσική παρουσία και περισσότερους από 1.500 συνέδρους να παρακολουθούν ψηφιακά και να περιηγούνται στο τρισδιάστατο εκθεσιακό κέντρο.

κών, Ιωάννης Σμυρλής, δίνοντας έμφαση στην εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας στη μετα-Covid εποχή, και αναφέρθηκε στην «Ενιαία Πύλη Εξωστρέφειας», μια νέα δομή που ενσωματώνει όλες τις οργανικές μονάδες που έχουν την ευθύνη της οικονομικής εξωστρέφειας και στους δύο αμιγώς εξωστρεφείς οργανισμούς που βρίσκονται υπό την εποπτεία του, την Enterprise Greece και τον Οργανισμό Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων (ΟΑΕΠ).

Το συνέδριο ξεκίνησε με το καλωσόρισμα του προέδρου του ΣΕΒΕ, δρος Γιώργου Κωνσταντόπουλου, ο οποίος εστιάστηκε στην «ενσυναίσθηση» που πρέπει να αναπτύξουν οι Έλληνες εξαγωγείς προκειμένου να αντιληφθούν έγκαιρα τις εξελίξεις στο διεθνές εμπόριο και να ενισχύσουν τη διεθνή τους ανταγωνιστικότητα.

Keynote speaker του συνεδρίου ήταν ο Γεώργιος Χατζηνικολάου, πρόεδρος του ΔΣ της Τράπεζας Πειραιώς και πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, ο οποίος αναφέρθηκε εκτεταμένα στη σημασία της εξωστρέφειας για την ελληνική οικονομία. Ακολούθως, μίλησε για το Ταμείο Ανάκαμψης και για τη σημασία του ψηφιακού και του πράσινου μετασχηματισμού για την ελληνική οικονομία, υπογραμμίζοντας ότι η Τράπεζα Πειραιώς υποστηρίζει ουσιαστικά τον εξαγωγικό προσανατολισμό των πελατών της και, σε αυτό το πλαίσιο, αναμένεται να χορηγήσει δάνεια ύψους 22 δισ. ευρώ μέχρι το 2024.

Χαιρετισμό απηύθυνε o γενικός γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του Υπουργείου Εξωτερι-

Στη συνέχεια, στα επτά πάνελ συζήτησης, που αποτέλεσαν τον κορμό του συνεδρίου, τον λόγο έλαβαν εκπρόσωποι άνω των 30 εται-

ρειών, με φυσική παρουσία ή ζωντανές online συνδέσεις, οι οποίοι συζήτησαν θέματα αιχμής της εταιρικής, οικονομικής και εξαγωγικής δραστηριότητας. Στο κλείσιμο της πλούσιας, από πλευράς περιεχομένου και συμμετοχής, ημέρας, τον λόγο έλαβε, μέσω online σύνδεσης, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, ο οποίος τόνισε, μεταξύ άλλων, πως η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων αποτελεί βασική προτεραιότητα και αναφέρθηκε στις σχετικές με το ενεργειακό κόστος των επιχειρήσεων κυβερνητικές πρωτοβουλίες, οι οποίες θα δρομολογηθούν με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. • • • ΧΡΗΜΑ 37

[φάκελος] πληροφορική

Τεχνολογίες storage-cloud: Ένας μονόδρομος με πολλές… κατευθύνσεις

ι υπηρεσίες cloud δεν είναι κάτι καινούργιο. Ακόμη και στη χώρα μας –που συνήθως «ακολουθεί» με κάποια καθυστέρηση– είναι γνωστές, εδώ και αρκετά χρόνια, κυρίως μεταξύ των μεγάλων επιχειρήσεων. Αρχικά προβλήθηκαν ως μέσο δραστικής μείωσης του κόστους υποδομών hardware, καθώς απάλλασσαν σε μεγάλο βαθμό τις εταιρείες από την ανάγκη ανάπτυξης, συντήρησης και συνεχούς αναβάθμισης ενός δικού τους data center, καθώς το κόστος για τα παραπάνω αυξανόταν γεωμετρικά τόσο σε ό,τι αφορά στην απόκτηση του επιπλέον εξοπλισμού όσο και στη συντήρηση του συνόλου του εξοπλισμού. Οι ελληνικές «σταθερές» τηλεπικοινωνιακές υποδομές, όπως αυτές ήταν πριν από μερικά χρόνια, αλλά και η αδυναμία «παρακολούθησης» των εξελίξεων από την άποψη της προσαρμογής της νοοτροπίας σε ό,τι αφορά στη λογική του τρόπου εργασίας, δεν επέτρεπαν ούτε καν τη σκέψη για εκμετάλλευση των επιπλέον δυνατοτήτων των υπηρεσιών cloud, που ήδη είχαν κάνει την εμφάνισή τους σε πιο προηγμένες τεχνολογικά χώρες, καθώς από τη μια αυτές οι επιπλέον δυνατότητες απαιτούσαν πολύ μεγαλύτερες ταχύτητες για το internet, ακόμη και για τους απλούς χρήστες, και από την άλλη οι εταιρείες «πάλευαν» (και 38

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

σε έναν βαθμό ακόμη «παλεύουν») να ξεπεράσουν τον φόβο τους ότι τα δεδομένα τους κινδύνευαν με κλοπή από τη στιγμή που θα βρίσκονταν σε servers που θα φιλοξενούνταν σε χώρους που δεν μπορούσαν να «ελέγξουν» οι ίδιες με φυσική παρουσία. Κάτι που φυσιολογικά δημιουργούσε σημαντικές επιφυλάξεις, στην καλύτερη περίπτωση, για την υιοθέτηση τεχνολογιών cloud, παρά το δέλεαρ της σημαντικής εξοικονόμησης χρημάτων αλλά και της πολύ μεγαλύτερης ευελιξίας (αφού η επιχείρηση μπορούσε να προσαρμόσει άμεσα προς τα πάνω ή προς τα κάτω τον αποθηκευτικό χώρο που ήθελε κάθε φορά). Στα χρόνια που πέρασαν, οι νεότερες γενιές, που σε έναν βαθμό ανέλαβαν τα «ηνία» σε πολλές εταιρείες (αλλά και σε ανάλογες νευραλγικές θέσεις στο Δημόσιο), η σημαντική αναβάθμιση των σταθερών τηλεπικοινωνιακών υποδομών με δίκτυα οπτικών ινών που πλέον αφορούσαν όλους, οι νέες υπηρεσίες που εκμεταλλεύονταν τις τεχνολογίες cloud και φυσικά το σημαντικά μειωμένο κόστος διαχείρισης και λειτουργίας μιας cloud υποδομής (που έγινε ακόμα πιο σημαντικό τόσο λόγω της δεκαετούς οικονομικής κρίσης που βίωσε η χώρα όσο και των επιπτώσεων της πανδημίας που ακολούθησε) έδωσαν στις υπηρεσίες storage και cloud την προσοχή που τους αξίζει. Ωστόσο, οι ολοένα και πιο εξειδικευμένες ανάγκες των εταιρειών δημιούργησαν αντίστοιχα και εξειδικευμένες υπηρεσίες, καθώς οι εταιρείες που έχουν προσαρμόσει τις παροχές τους στο cloud περιβάλλον σπεύδουν να προσαρμοστούν στις ανάγκες των εταιρειών-πελατών τους –υποψήφιων και υπαρχόντων–, με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί μια ιδιαίτερα διευρυμένη γκάμα υπηρεσιών, που πληθαίνουν συνέχεια. Αυτό αυξάνει μεν τις διαθέσιμες επιλογές για

Το παραπάνω απαιτεί από τις εταιρείες τη στελέχωση του τμήματος IT με έμπειρα άτομα, που θα είναι σε θέση να ξεχωρίσουν τις υπηρεσίες cloud και storage που απαιτούν οι συγκεκριμένες ανάγκες της επιχείρησης, αλλά και να φροντίζουν να παραμένουν ενημερωμένα για τις συνεχείς εξελίξεις στον συγκεκριμένο χώρο. Τεχνολογίες όπως 5G, NB-IoT, Machine Learning, Business Intelligence, BI Analytics & Visualization, Artificial Intelligence κ.ά. δεν είναι πλέον «ακαδημαϊκά πειράματα», αλλά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, μόνο όμως αν μια εταιρεία τις χρησιμοποιήσει με βάση τις πραγματικές της ανάγκες. Κι αυτό απαιτεί βαθιά γνώση –και με συνεχή “updates”– τόσο των παραπάνω τεχνολογιών (και όχι μόνο) και αυτών που μπορούν να προσφέρουν όσο και των ιδιαίτερων αναγκών κάθε επιχείρησης. Τέλος, ένα ιδιαίτερα σημαντικό θέμα που καλούνται να αντιμετωπίσουν στο cloud τόσο οι επιχειρήσεις όσο και οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών είναι το θέμα της ασφάλειας. Οι νέες υπηρεσίες storage και cloud απαιτούν από το σύνολο σχεδόν των εργαζομένων μιας επιχείρησης την αλλαγή του καθημερινού τρόπου εργασίας σε έναν σημαντικό βαθμό (ακόμη και ολοκληρωτικά σε κάποιες περιπτώσεις), κι αυτό με τη σειρά του απαιτεί συνεχή εκπαίδευση των στελεχών αυτών, κάτι που δυστυχώς οι επιχειρήσεις αμελούν να κάνουν στον απαραίτητο βαθμό, και πολλές φορές οι συνέπειες έχουν κόστος πολλαπλάσιο από εκείνο της συνεχούς εκπαίδευσης των στελεχών στην ψηφιακή ασφάλεια… Οι υπηρεσίες storage και cloud ήρθαν για να μείνουν και αποτελούν μονόδρομο για τις επιχειρήσεις που θέλουν να επιβιώσουν. Αλλά το πλήθος των δυνατοτήτων που προσφέρονται μέσα από αυτές δημιουργεί πολλές «κατευθύνσεις» μέσα από αυτόν τον μονόδρομο και το στοίχημα για τις επιχειρήσεις είναι πλέον να πάρουν τη σωστή για αυτές κατεύθυνση.

φάκελος - πληροφορική

μια εταιρεία και δίνει τη δυνατότητα σε αυτές να βρουν τις υπηρεσίες που καλύπτουν επακριβώς τις ανάγκες τους, αλλά από την άλλη απαιτεί ιδιαίτερα προσεκτική αναζήτηση και επιλογή των υπηρεσιών, ώστε αφενός να βρεθούν οι πλέον κατάλληλες για τις εκάστοτε ανάγκες και αφετέρου να μην υπάρξει επιβάρυνση του κόστους με υπηρεσίες που στην πραγματικότητα δεν είναι απαραίτητες.

Τι κάνει δημοφιλές το cloud storage;

του Δημήτρη Δρόσου, MSc, Chief Software Engineer της Entersoft R&D Τα σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα, οι εφαρμογές και υπηρεσίες λογισμικού (SAAS) διαχειρίζονται μεγάλους όγκους δεδομένων και θέτουν υψηλές απαιτήσεις σε storage είτε on-cloud, είτε on-premise, είτε σε συνδυασμό (hybrid). Οι αυξανόμενες απαιτήσεις δεν αφορούν μόνο στον όγκο/μέγεθος και στην ταχύτητα προσπέλασης των δεδομένων, αλλά και σε θέματα ασφάλειας, πολλαπλά συστήματα αποθήκευσης, αναλόγως του τύπου δεδομένων, στη διάρκεια ζωής τους, την προσβασιμότητα σε αυτά από πολλαπλές εφαρμογές χωρίς την ανάγκη δημιουργίας αντιγράφων και στην αξιοπιστία. Καθώς η χρήση των Cloud Infrastructure As A Service (IASS), Platform As A Service (PAAS) και Software As A Service (SAAS) υιοθετούνται ολοένα και περισσότερο από τις επιχειρήσεις, η ανάγκη για συστήματα αποθήκευσης έφερε σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις στον χώρο των cloud storage και σε πολύ μικρότερο κόστος. Παράλληλα, η ανάπτυξη από τους cloud providers υπηρεσιών Machine Learning, Business Intelligence, BI Analytics & Visualization απλοποιεί τις διαδικασίες εξόρυξης, επεξεργασίας και εκμετάλλευσης των δεδομένων κατευθείαν από την πηγή του χώρου αποθήκευσής τους, επιτυγχάνοντας real-time πρόσβαση και ταχύτητα επεξεργασίας. Η δομή των δεδομένων, ο ρόλος τους στο ευρύτερο ΙΤ περιβάλλον, η ταχύτητα δημιουργίας και το εύρος ζωής τους επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την επιλογή του καταλληλότε-

ρου storage και την τοπολογία του (on-cloud, on-premise, hybrid). Η ολοένα αυξανόμενη χρήση των IoT συσκευών σε συνδυασμό με την επέκταση των δικτύων 5G και την αύξηση της ταχύτητας σύνδεσης στο internet (με παράλληλη μείωση του latency) καθιστούν τα cloud storage συστήματα ιδανική επιλογή για τη μείωση απαιτήσεων σε local storage, αλλά και για τη συγκέντρωση των δεδομένων σε κεντρικές δομές. Παράλληλα, η ανάγκη για εύστοχο και αποτελεσματικό personalization, καθώς και η τάση για pro-active ενέργειες, προτάσεις, λύσεις έχουν οδηγήσει τις σύγχρονες εφαρμογές στη δημιουργία μεγάλου όγκου και ροής δεδομένων τύπου Analytics/ Application Telemetry με μικρό ορίζοντα ζωής και με άναρχη δομή, που τροφοδοτούν συστήματα Machine Learning και Artificial Intelligence που αναγνωρίζουν patterns, κάνουν προβλέψεις, εντοπίζουν ασυνέπειες και μεταβολές στον τρόπο χρήσης κ.ο.κ. Καθώς οι cloud υπηρεσίες επεκτείνονται σημαντικά, το storage θα εξελίσσεται και θα προσφέρεται πρωτίστως ως υπηρεσία, καλύπτοντας όλο το φάσμα των αναγκών των επιχειρήσεων. Ήδη, στο πλαίσιο της αρχιτεκτονικής σχεδίασης σύγχρονων εφαρμογών, οι επιλογές δεν αφορούν στο μέγεθος/ όγκο, αλλά στην κατάλληλη υπηρεσία cloud storage για την αντίστοιχη ανάγκη που καλείται να εξυπηρετήσει (RDBMS, Table Storage, No-SQL Storage, Blob Storage, Document Storage, File Storage, Media Storage κ.λπ.). ΧΡΗΜΑ 39

φάκελος - πληροφορική Οι εξελίξεις σε cloud και storage δίνουν λύσεις σε κάθε επιχειρησιακή απαίτηση

του Αμανάτιου Αμανατίδη, Group CIO-R&D Director του ομίλου Epsilon Net Το cloud computing, το οποίο στήριξε την παγκόσμια οικονομία και την εκτόξευση της τηλεργασίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, θα συνεχίσει να αποτελεί τα επόμενα χρόνια έναν ουσιώδη παράγοντα για τις επιχειρήσεις και τους Οργανισμούς που αναζητούν δυνατότητες επεκτασιμότητας, εξασφαλισμένη επιχειρησιακή συνέχεια και αποδοτικότητα στα κόστη λειτουργίας. Οι τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα των cloud υπηρεσιών και του storage έρχονται να δώσουν λύσεις σε κάθε σύνθετο πρόβλημα και περίπλοκη απαίτηση, κάνοντας ταυτόχρονα προσιτή και ομαλή την εισαγωγή των μικρών επιχειρήσεων στην ψηφιακή εποχή. Για παράδειγμα, έτοιμες λύσεις SaaS υπηρεσιών, όπως το Microsoft 365 με τον Exchange Online, το Azure AD Connect και το Microsoft Teams, αποκεντρώνουν την καθημερινή λειτουργία μιας επιχείρησης και καλύπτουν ολοκληρωμένα και με απόλυτη ασφάλεια την επικοινωνία των στελεχών της και τις ανάγκες για αποθήκευση και διαχείριση του αυξημένου όγκου πληροφοριών με ασφάλεια και ευελιξία. Στον τομέα του PaaS, οι εξελίξεις στις τεχνολογίες Containerization και Automated Cloud Orchestration and Optimization έρχονται να απλοποιήσουν και να κάνουν ομαλότερη τη διαχείριση πόρων και διασυνδεδεμένων υπηρεσιών, που έχουν αυξηθεί τόσο σε ποσότητα όσο και σε ποιότητα. Οι διασυνδεδεμένες συσκευές και το IoT αυξάνονται με έναν ραγδαίο ρυθμό. Το 5G και το 40

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

NB-IoT (Narrowband Internet of Things) έρχονται να δώσουν απάντηση στην αυξανόμενη ανάγκη για ασφαλή και σταθερή διασύνδεση κάθε συσκευής που παράγει και καταναλώνει δεδομένα. Οι υπηρεσίες cloud storage έχουν εισέλθει κι αυτές σε μια «ωριμότητα» και προσφέρουν μια σειρά από πλεονεκτήματα και δυνατότητες που είναι πιο προσιτές από ποτέ. Η εδραίωση του “all flash storage” ως προεπιλογή και η διάθεση υπηρεσιών Storage Αs a Service με πολλαπλούς τρόπους διασύνδεσης και χρέωσης ανάλογα με τον τύπο χρήσης (Hot, Cold, Archiving κ.λπ.) καλύπτουν τις ανάγκες αποθήκευσης και αξιοποίησης των αυξημένων όγκων δεδομένων που παράγει κάθε Οργανισμός με αποκεντρωμένο τρόπο και δυνατότητα πρόσβασης από οποιαδήποτε συσκευή και οποιοδήποτε γεωγραφικό σημείο. Οι πρόσφατες ανακοινώσεις της Microsoft για τη μεγάλη επένδυση των 400 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία ενός τοπικού Azure Data Center στην Ελλάδα έχουν προκαλέσει μια σειρά αντιδράσεων στην ελληνική αγορά Data Center. Μεγάλοι και μικροί «παίκτες» της εγχώριας αλλά και της παγκόσμιας αγοράς Data Center έχουν ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες με μια σειρά επενδύσεων που οδηγούν σε έναν κοινό προορισμό. Την ανάδειξη της Ελλάδας ως ενός κεντρικού Data Center Hub, με πρωταγωνιστικό ρόλο στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή. Οι εξελίξεις αυτές μόνο αδιάφορες δεν πρέπει να είναι για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Κι αυτό γιατί τόσο το πλήθος όσο και η ποιότητα των υπηρεσιών cloud έχουν ενισχυθεί σημαντικά και μάλιστα με κόστος πιο προσιτό από ποτέ. Ο όμιλος Epsilon Net διέβλεψε έγκαιρα τις προτεραιότητες του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων. Το νέο σχήμα του ομίλου, μετά και την εξαγορά της Data Communication και τη σύμπραξη με τη Space Hellas στην απόκτηση της Singular Logic, έχει δημιουργήσει ένα υπερπλήρες portfolio καινοτόμων λύσεων, που απαντά στις ανάγκες όλων των επιχειρήσεων, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες αιχμής, άρτιο επίπεδο παρεχόμενων υπηρεσιών και υψηλή τεχνογνωσία.

Γρήγορο, αξιόπιστο και «ευφυές» storage

του Γιάννη Λιάπη, IT Solution Sales Manager-Cloud & AI της Huawei Τα συστήματα τελευταίας γενιάς Dorado All-Flash έχουν ρεκόρ απόδοσης (21m IOPs SPC-1) και αξιοπιστίας (99,9999%), αλλά και πρωτοποριακή αρχιτεκτονική, ενσωματώνοντας ευφυείς αλγόριθμους. Με αρχιτεκτονική SmartMatrix και υψηλή διαθεσιμότητα, τα συστήματα Huawei παρέχουν βέλτιστες υπηρεσίες δεδομένων, με απλή και ευέλικτη διαχείριση. Τεχνολογίες όπως NVMe και FlashLink προστατεύουν τα δεδομένα παντού, ακόμη και στο σύννεφο. Τα συστήματα Dorado All-Flash επιταχύνoυν τον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Οι λύσεις cloud παρέχουν σταθερές, ασφαλείς και αξιόπιστες υπηρεσίες για την επιτάχυνση των εφαρμογών και την αξιοποίηση της δύναμης των δεδομένων και βοηθούν Οργανισμούς όλων των μεγεθών να αναπτυχθούν στον ευφυή κόσμο. Η Huawei κατασκεύασε ένα σύστημα cloud βασισμένο σε OpenStack, μια ανοιχτή πλατφόρμα cloud, προσφέροντας συστήματα υποδομής «ως υπηρεσία» τόσο σε δημόσια όσο και σε ιδιωτικά σύννεφα, όπου εικονικοί πόροι διατίθενται στους χρήστες. Η υποδομή του Huawei Cloud είναι μια αρχιτεκτονική που υποστηρίζει σενάρια του δημόσιου νέφους (Public), του νέφους των άκρων (Edge) και του υβριδικού νέφους (Hybrid).

Cloud storage-Online αποθήκευση δεδομένων Η αποθήκευση δεδομένων και προσωπικών αρχείων αποτελεί παράγοντα ζωτικής σημασίας, είτε πρόκειται για τον απλό χρήστη είτε για επιχειρήσεις. Τελευταία, η online αποθήκευση δεδομένων (cloud storage) αποκτά ολοένα και περισσότερους οπαδούς, με ολοένα και περισσότερες αλλά και πιο ποιοτικές υπηρεσίες από τους παρόχους cloud. Το βασικό πλεονέκτημα είναι το μειωμένο κόστος, χωρίς να γεμίζουμε σκληρούς δίσκους που μόνο τοπικά μπορούμε να εκμεταλλευθούμε. Επίσης, η ασφάλεια που προσφέρει ένας μεγάλος και αξιόπιστος πάροχος cloud για τα πολύτιμα δεδομένα είναι επαρκής για την προστασία τους. Περαιτέρω, ο online αποθηκευτικός χώρος αποδεικνύεται η πιο ευέλικτη λύση για τις επιχειρήσεις, όπου η φορητότητα αποτελεί το βασικό ζητούμενο και η πρόσβαση σε αρχεία δεν θα απαιτεί μεγάλο αποθηκευτικό χώρο από τον χρήστη, καθώς όλα θα είναι διαθέσιμα στο σύννεφο. Υπάρχει συνεχής ανάπτυξη λύσεων λογισμικού, που συνδέουν το ιδιωτικό κέντρο δεδομένων (Private) με το Public Cloud, δηλαδή υβριδικά περιβάλλοντα. Με τη σταθερή σταδιακή βελτίωση του IoT, NB-IoT, 5G, με τεχνολογία που ωριμάζει, είναι στρατηγικά απαραίτητο για τις επιχειρήσεις να εισέλθουν στον αντίστοιχο κλάδο όσο το

δυνατόν νωρίτερα. Πρέπει να ξεκινήσουμε όμως από μικρά πράγματα. Μέσω της αναβάθμισης της χρήσης ψηφιακής τεχνολογίας σε επιχειρηματικό επίπεδο, με επίκεντρο τον χρήστη και την εμπειρία, η υποδομή ΤΠΕ μπορεί να καθορίσει μεγάλης κλίμακας προσαρμοσμένη παραγωγή κατά παραγγελία και παράδοση για το ψηφιακό επιχειρηματικό οικοσύστημα. Το cloud storage είναι επίσης η κορυφαία πρακτική στον τομέα του ψηφιακού εμπορίου και της μελλοντικής ψηφιακής οικονομίας. Χρησιμοποιώντας storage-cloud τεχνολογίες από τη Huawei, μπορούμε να πορευτούμε στην εποχή της ψηφιακής οικονομίας πολύ δυναμικά. Άλλωστε ο καλύτερος τρόπος για να προβλέψει κάποιος το μέλλον είναι να το δημιουργήσει.

Το λογισμικό και το ενιαίο encryption κρίσιμα στοιχεία για τη μετάβαση σε περιβάλλον hybrid multicloud

του Μπάμπη Λιαρόπουλου, διευθυντή Πωλήσεων Συστημάτων της ΙΒΜ Ελλάδας και Κύπρου Ο κύριος στόχος μιας υποδομής storage είναι διττός: αφενός να εξασφαλίζει μια συνεχή, αξιόπιστη και υψηλής ταχύτητας πρόσβαση –που απαιτείται λόγω της ραγδαίας αύξησης του όγκου και της μεταβολής του τύπου των δεδομένων– και αφετέρου να τροφοδοτεί και να διευκολύνει τη μετάβαση σε περιβάλλον hybrid multicloud. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, οι εν λόγω τεχνολογίες πρέπει να διαθέτουν την απαραίτητη υποδομή software (software foundation), να ενσωματώνουν όλες τις τελευταίες καινοτομίες στον χώρο του storage hardware (NVMe end-to-end, Storage Class Memory κ.λπ.), να προσφέρουν ενιαία τεχνολογία encryption και να απλοποιούν τις διαδικασίες λειτουργίας, τόσο για περιβάλ-

φάκελος - πληροφορική

Huawei Cloud

λοντα on-premise όσο και για περιβάλλοντα multicloud. Δεδομένου του ότι η συντριπτική πλειοψηφία των νέων εφαρμογών cloud native αναπτύσσονται σε τεχνολογία containers, είναι αναγκαία η επένδυση σε τεχνολογίες αποθήκευσης που υποστηρίζουν τη νέα αυτή πραγματικότητα. Η μακρόχρονη επικέντρωση της ΙΒΜ στον χώρο του software-defined storage εξασφαλίζει πανίσχυρες, ευέλικτες και ασφαλείς υποδομές hybrid multicloud, απαραίτητες σε περιβάλλοντα container storage. Οι τεχνολογίες Internet of Things και 5G μπορούν επίσης να υποβοηθήσουν τις επιχειρήσεις στην υλοποίηση νέων, καινοτόμων λύσεων, όπως το Edge Computing. Σε συνάρτηση δε με τον όγκο των πληροφοριών και των δεδομένων που συλλέγονται προς ανάλυση από μοντέλα AI & ML, παρατηρείται μια προσέγγιση υβριδικών λύσεων στον τομέα του storage τόσο για περιβάλλοντα cloud όσο και on-premise, εξυπηρετώντας διαφορετικές απαιτήσεις και φορτία. Για τον λόγο αυτό η ΙΒΜ, στρατηγικά, εστιάζει σε λύσεις Software Defined Storage σε περιβάλλοντα multicloud (cloud & on-premises) για τις επιχειρήσεις. ΧΡΗΜΑ 41

φάκελος - πληροφορική

Η τεχνολογία cloud προσφέρει την ευελιξία, το προσιτό κόστος και την ασφάλεια που αναζητούν οι επιχειρήσεις

του Κωνσταντίνου Θώμου, Oracle Cloud Technology Sales Leader για την Ελλάδα, την Κύπρο, τη Μάλτα και τη Βουλγαρία Στην εποχή μετά την πανδημία, οι Οργανισμοί πρέπει να προσδιορίσουν εκ νέου τις προτεραιότητές τους. Η Oracle συνεργάστηκε νωρίτερα φέτος με την IDC για μια μελέτη στην περιοχή της ΚΑΕ, με σκοπό να εντοπιστούν οι σημαντικότερες επιχειρηματικές προτεραιότητες. Οι περισσότερες επιχειρήσεις θέλουν να βελτιώσουν την επιχειρηματική απόδοση, να μειώσουν τα κόστη, να εξυπηρετήσουν καλύτερα τις ανάγκες των πελατών, να αυξήσουν την επιχειρηματική ασφάλεια και να δώσουν νέες δυνατότητες στο προσωπικό τους μέσα από σύγχρονες τεχνολογίες. Για πολλούς Οργανισμούς οι υπηρεσίες cloud αποδείχτηκαν η καλύτερη λύση για την επίτευξη αυτών των στόχων κατά την επιβολή των μέτρων περιορισμού κυκλοφορίας, καθώς και μετά από αυτήν. Η τεχνολογία cloud προσφέρει την ευελιξία, το προσιτό κόστος και την ασφάλεια που αναζητούν οι επιχειρήσεις. Το Oracle Cloud Infrastructure (OCI) είναι μια εξειδικευμένη και ευρεία πλατφόρμα υπηρεσιών δημόσιου cloud, η οποία δίνει στους πελάτες τη δυνατότητα να δημιουργήσουν και να εκτελέσουν μια μεγάλη σειρά από εφαρμογές σε ένα επεκτάσιμο και ασφαλές περιβάλλον υψηλής απόδοσης και διαθεσιμότητας. Επιπλέον, παρέχει ορισμένα εξαιρετικά χαρακτηριστικά που το κάνουν ελκυστικό για εταιρείες που επιδιώκουν πλήρη ή μερική μετακίνηση στο cloud. Μεταξύ αυτών είναι οι ασυναγώνιστες δυνατότητες αυτονομίας και 42

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

η ευελιξία των επιλογών υλοποίησης. Το OCI είναι το περιβάλλον στο οποίο φιλοξενείται αποκλειστικά η Oracle Autonomous Database και οι δυνατότητες αυτονομίας που διαθέτει για αυτο-διόρθωση και αυτο-βελτιστοποίηση, αξιοποιώντας τη μηχανική εκμάθηση για αυτοματοποίηση εργασιών ρουτίνας. Στην Ελλάδα, ειδικότερα, βλέπουμε ότι μεγάλες εταιρείες εμπιστεύονται το Oracle Cloud για να εκτελούν μερικούς από τους πιο κρίσιμους φόρτους εργασιών τους. Σε αυτούς περιλαμβάνονται εφαρμογές όπως CRM, διαχείριση καρτών, διαχείριση χρηματοοικονομικών, διαχείριση υγείας, με αυστηρές προϋποθέσεις και υψηλότατες απαιτήσεις για διαθεσιμότητα, επεκτασιμότητα, αποθήκευση, απόδοση και ασφάλεια. Ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι αυτοί οι πελάτες στην Ελλάδα προέρχονται από διαφορετικούς κλάδους, όπως τον δημόσιο τομέα, τις τηλεπικοινωνίες, τις τραπεζικές υπηρεσίες και τις μεγάλες εταιρείες. Πιστεύουμε ότι όταν πρόκειται για κρίσιμους φόρτους εργασιών, το Oracle Cloud είναι η εύλογη επιλογή για τους πελάτες μας στην ελληνική αγορά.

«Κλειδί» η ομαλή μετάβαση και οι συνδυαστικές υπηρεσίες στο cloud

του Σπύρου Τιμοθεάτου, B2B Partnering & Business Development Senior Manager του ομίλου ΟΤΕ Η στροφή των επιχειρήσεων παγκοσμίως προς τις cloud λύσεις τα τελευταία χρόνια είναι ραγδαία, καθώς αποτελούν μονόδρομο για την προσαρμογή τους στον εξελισσόμενο κόσμο των δεδομένων και των εφαρμογών. Οι λύσεις cloud προσφέρουν στις επιχειρήσεις ασφάλεια, ευελιξία, επεκτασιμότητα και εξοικονόμηση κόστους. Για την επιλογή των κατάλληλων λύσεων cloud για κάθε επιχείρηση χρειάζεται η βοήθεια ενός έμπιστου συνεργάτη με τεχνογνωσία και εμπειρία, ενώ

Ο όμιλος ΟΤΕ τα τελευταία χρόνια κινείται σε δύο κατευθύνσεις: Την προηγούμενη δεκαετία οι επενδύσεις του σε σύγχρονες τεχνολογίες και δίκτυα νέας γενιάς, οπτικές ίνες, 5G και ΝΒ-ΙοΤ, ανήλθαν σε 5 δισ. ευρώ, ενώ το επενδυτικό του πλάνο για την επόμενη τετραετία φτάνει τα 2 δισ. ευρώ. Παράλληλα φροντίζει να εμπλουτίζει συνεχώς το πλούσιο portfolio λύσεων που προσφέρει, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες κάθε επιχείρησης. Στο πλαίσιο της παροχής ενός ολοκληρωμένου πακέτου λύσεων cloud, η COSMOTE αξιολογεί και χαρτογραφεί τις τρέχουσες διαδικασίες και ανάγκες όσον αφορά στον τομέα των πληροφοριακών υποδομών της επιχείρησης (cloud assessment), διασφαλίζει την ομαλή και αποτελεσματική μετάβαση στο cloud (cloud migration) και αναλαμβάνει υπηρεσίες λειτουργίας και υποστήριξης (managed services). Ακόμη, η COSMOTE, με στρατηγικό συνεργάτη τη Microsoft, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες ψηφιακών τεχνολογιών παγκοσμίως, παρέχει στις επιχειρήσεις λύσεις cloud που αφορούν στο Microsoft Azure και το Microsoft 365. Με αυτόν τον τρόπο καλύπτονται οι ανάγκες των επιχειρήσεων για αποθήκευση δεδομένων, διαχείριση επιχειρησιακών πόρων, αλλά και εφαρμογές παραγωγικότητας. Ενώ δίνεται και η δυνατότητα συμπλήρωσης των λύσεων της Microsoft με ολοκληρωμένες υπηρεσίες ασφάλειας από την COSMOTE. Επιπλέον, η υπηρεσία COSMOTE Business Cloud Servers παρέχει στις επιχειρήσεις διακομιστές (servers) στο cloud, οι οποίοι δίνουν τη δυνατότητα απομακρυσμένου ελέγχου και διαχείρισης, παρέχουν ασφάλεια και μπορούν να παραμετροποιηθούν σύμφωνα με τις εξειδικευμένες ανάγκες τους. Ο όμιλος ΟΤΕ διαθέτει τις υποδομές, την τεχνογνωσία, τις συνεργασίες, τα κατάλληλα ψηφιακά εργαλεία και τις υπηρεσίες ώστε να αποτελεί συνεργάτη επιλογής για δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς που θέλουν να ξεχωρίσουν στη νέα, ψηφιακή εποχή.

Το μέλλον του cloud βρίσκεται στον συνδυασμό και την ενοποίηση πολλών τεχνολογιών σε αυτό

του Σωκράτη Κωστίκογλου, διευθυντή ΙΤ, Εφαρμογών και R&D της Space Hellas Ο ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων και η επιτάχυνση που γνώρισε την περίοδο της πανδημίας έχουν αλλάξει τα δεδομένα, και κάθε Οργανισμός πλέον έχει ανάγκη από περισσότερο κατανεμημένη και διάχυτη υπολογιστική ισχύ, η οποία συνοδεύεται από την ανάγκη να διαχειριστεί και να αξιοποιήσει τον τεράστιο όγκων δεδομένων προς όφελός του. Τα δεδομένα είναι πλέον το στρατηγικό πλεονέκτημα κάθε Οργανισμού. Δημιουργούμε δεδομένα πολύ πιο γρήγορα από ό,τι μπορούμε να επεξεργαστούμε ή να αξιοποιήσουμε. Από τον χρηματοοικονομικό τομέα και το λιανικό εμπόριο έως τις κατασκευές και τη γενετική, τα δεδομένα που συλλέγουμε και επεξεργαζόμαστε σε καθημερινή βάση είναι της τάξης των petabytes. Ο όγκος των δεδομένων που αναμένεται να δημιουργηθούν τα επόμενα τρία χρόνια θα είναι μεγαλύτερος από τα δεδομένα που δημιουργήθηκαν τα τελευταία 30 χρόνια. Τα περισσότερα όμως από αυτά τα δεδομένα παραμένουν ελάχιστα αξιοποιήσιμα, καταλήγουν να είναι δύσκολα προσβάσιμα, διαμορφώνονται σε εσωτερικά ή εξωτερικά silos και μας κοστίζουν πολύ να τα αποθηκεύσουμε, να τα διατηρήσουμε ή να τα διαχειριστούμε. Σε μια εποχή που το cloud έχει αναδειχθεί κυρίαρχο για την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων, έχει καταδειχθεί ότι τα δεδομένα δεν είναι απαραίτητο να παραμένουν κλειδωμένα στο data center του Οργανισμού. Το cloud, πέρα από τις οικονομίες κλίμακας που προσφέρει στην αποθήκευση και διατήρηση των δεδομένων, φέρνει τα δεδομένα πολύ πιο κοντά σε υπηρεσίες που μπορούν να

δώσουν μοναδική αξία με χρήση τεχνολογιών Ανάλυσης Μεγάλου Όγκου Δεδομένων, Τεχνητής Ευφυΐας, Μηχανικής Μάθησης σε συνδυασμό με την κατανεμημένη και διάχυτη υπολογιστική ισχύ που προσφέρει. Η κυρίαρχη τάση στα συστήματα αποθήκευσης είναι η ενοποίηση των αρχιτεκτονικών και τεχνολογιών αποθήκευσης, καθιστώντας τα όρια μεταξύ on-premise, cloud ή edge συστημάτων, δυσδιάκριτα, γεγονός που επιτρέπει την ευκολότερη διακίνηση και διαχείριση δεδομένων και επιτρέπει την κυριάρχηση συνδρομητικών μοντέλων για το σύνολο της υποδομής, και όχι μόνο για το cloud. Οι εξελίξεις αυτές συμβάλλουν στη δημιουργία ισχυρού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος των επιχειρήσεων και στην επίτευξη σταθερότητας και επιχειρηματικής συνέχειας, όπως απέδειξε η κρίση της πανδημίας.

Cloud: Είναι πλέον εδώ, αλλά είναι ασφαλές;

του Αλέξανδρου Βαφειάδη, Marketing Coordinator της Pylones Σύμφωνα με την έρευνα “The State of Cloud Security 2020”, που πραγματοποίησε η Pylones σε συνεργασία με το Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιά (ΠΑΠΕΙ) και με τον καθηγητή Χρήστο Ξενάκη, αποδείχθηκε περίτρανα ότι το cloud επιτρέπει στους τελικούς χρήστες, αλλά και σε μικρές επιχειρήσεις μέχρι και μεγάλους Οργανισμούς, να αυξήσουν την ευελιξία και να επιταχύνουν τις διαδικασίες τους μειώνοντας ταυτόχρονα το κόστος, με το security όμως να έχει περίοπτη θέση στην εξίσωση του cloud. Κατά το χρονικό διάστημα της πανδημίας Covid-19, πολλές επιχειρήσεις και τελικοί χρήστες στράφηκαν σε υπηρεσίες cloud και τεχνολογίες secure remote access για να ΧΡΗΜΑ 43

φάκελος - πληροφορική

για την αδιάλειπτη λειτουργία των λύσεων αυτών απαραίτητη προϋπόθεση είναι να «τρέχουν» πάνω σε ισχυρά δίκτυα τηλεπικοινωνιών.

φάκελος - πληροφορική συνεχίσουν να εργάζονται απομακρυσμένα. Ωστόσο, δεν λείπουν οι ανησυχίες σχετικά με την αποθήκευση, το απόρρητο αλλά και την ασφάλεια των δεδομένων, αφού υπάρχουν προκλήσεις ασφάλειας στον κυβερνοχώρο. Ποιοι είναι στην πράξη οι υπεύθυνοι για την ασφάλεια; Πόσο καλά γνωρίζουμε τους κινδύνους στο cloud; Ποιες είναι οι μεγαλύτερες απειλές απέναντι σε αυτό που προσδιορίζουμε ως cyber security; Σύμφωνα με την έρευνα, το cloud φαίνεται να έχει μπει στην καθημερινότητα πολλών χρηστών και εταιρειών. Αυτό δείχνει άλλωστε και το μεγάλο ποσοστό, της τάξεως του 87,5%, των ερωτηθέντων, οι οποίοι δήλωσαν ότι χρησιμοποιούν κάποιας μορφής υπηρεσία/εφαρμογή σε cloud και φαίνεται να είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία του, με το 33,6% αυτών να χρησιμοποιούν κάποιο private cloud. Ποιος όμως είναι, τελικά, ο βασικός υπεύθυνος για την ασφάλεια στο cloud; Οι μισοί από τους συμμετέχοντες, το 50%, θεωρούν ότι το cloud security που τους παρέχει ο πάροχος δεν είναι επαρκές. Αυτό είναι ένα στοιχείο στο οποίο θα πρέπει να εστιάσουν οι εταιρείες που παρέχουν τις υπηρεσίες αυτές και κατ’ επέκταση να καλύψουν το αίσθημα αβεβαιότητας των χρηστών ως προς την ασφάλεια του cloud. Επίσης, οι επιχειρήσεις που είτε κινούνται είτε είναι στο cloud πρέπει να κατανοήσουν το μέγεθος του shared responsibility στο κομμάτι του security. Η ασφάλεια που παρέχουν οι cloud providers δεν είναι αρκετή για να τους συνοδέψει στο συνεχές μεταβαλλόμενο «ταξίδι» του ψηφιακού μετασχηματισμού. Οι πρόσθετες λύσεις ασφάλειας είναι πλέον επιβεβλημένες στο κομμάτι των applications και των δεδομένων, που ολοένα αποκτούν πρωταγωνιστικό ρόλο στην καθημερινότητα των Οργανισμών. Επίσης, μεγαλύτερη ανησυχία όσον αφορά στη χρήση των υπηρεσιών cloud φαίνεται ότι προκαλεί η έλλειψη δεξιοτήτων για την κατανόηση των επιπτώσεων στην ασφάλεια, σε ποσοστό 51,80%. Θα λέγαμε ότι, σύμφωνα με τα ευρήματα της 44

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

έρευνας και τις νέες τάσεις που έχουν διαμορφώσει η τηλεργασία και ο Covid-19, ο χώρος της ψηφιακής ασφάλειας, και ειδικότερα στο cloud, έχει ανάγκη –πέρα από υποδομές– από εκπαίδευση τόσο του τεχνικού προσωπικού και των ίδιων των χρηστών όσο και της διοίκησης κάθε επιχείρησης. Με πολλές εταιρείες να συνεχίζουν να εργάζονται με τη μορφή της τηλεργασίας, η εκπαίδευση και η ενημέρωση είναι πιο σημαντικές από ποτέ.

Oι επενδύσεις σε cloud μοναδική ευκαιρία για την ψηφιακά ολοκληρωμένη ανάπτυξη των επιχειρήσεων

Αν σε αυτά τα χαρακτηριστικά συνυπολογιστούν: η ιδιαίτερη ανάπτυξη που παρουσιάζει η διεθνής και η ελληνική αγορά στη χρήση των υπηρεσιών cloud,

του Τάσου Μουστάκη, Infrastructure Technology Solution Manager της Uni Systems Οι σύγχρονες επιχειρήσεις, με την ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται η τεχνολογία, έχουν στη διάθεσή τους πολλές επιλογές σε ό,τι αφορά τη φιλοξενία των υποδομών πληροφορικής τους: αφενός μπορούν να ακολουθήσουν τις παραδοσιακές διαδικασίες και λειτουργίες που αφορούν στην αγορά, εγκατάσταση και διαχείριση συστημάτων πληροφορικής, αφετέρου μπορούν να επιλέξουν να κάνουν όλα τα παραπάνω μέσω υπηρεσιών cloud με χρεώσεις οι οποίες προσαρμόζονται στη χρήση και τις ανάγκες τους. Ειδικά σε ό,τι αφορά τις υποδομές και δομές αποθήκευσης storage, η χρήση των υπηρεσιών cloud προσφέρει ελαστικότητα και ταχύτητα, ενώ παράλληλα επιτρέπει στα εντεταλμένα στελέχη να επικεντρωθούν σε περισσότερο σημαντικά θέματα, χωρίς να χρειαστεί να προχωρήσουν σε σημαντικές επενδύσεις.

οι επενδύσεις που πραγματοποιούν διεθνείς κατασκευαστές, όπως η Microsoft, με τη δημιουργία κόμβων cloud services στην ελληνική επικράτεια για την τοπική αλλά και την ευρύτερη αγορά της νοτιοανατολικής Ευρώπης, και η διείσδυση του 5G και των τεχνολογιών πρόσβασης προς τις υπηρεσίες cloud και τις υποδομές αποθήκευσης και η αξιοποίηση ενός μεγάλου αριθμού αναδυόμενων τεχνολογιών, όπως τα Internet of Things (IoT), Microservices, Artificial Intelligence κ.ά., καθίσταται σαφές ότι οι υπηρεσίες cloud μπορούν να δημιουργήσουν μια ολοκληρωμένη πλατφόρμα ανάπτυξης πληροφοριακών συστημάτων. Με αυτά τα δεδομένα, οι επιχειρήσεις και οι Οργανισμοί έχουν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν στην αγορά τους με μοναδικό, σύγχρονο και ψηφιακά ολοκληρωμένο τρόπο, να επικεντρωθούν στην επιχειρησιακή στρατηγική τους, να εξασφαλίσουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που θα τους οδηγήσουν σε νέα επίπεδα ανάπτυξης και να ενισχύσουν τη θέση τους στην αγορά.

φάκελος - πληροφορική Το cloud δεν αφορά μόνο τις μεγάλες επιχειρήσεις

του Δημήτρη Συμεωνίδη, Product Marketing & Innovation Manager της Vodafone Business

Οι λύσεις cloud δεν είναι κάτι καινούργιο στην αγορά. Είναι όμως γεγονός ότι η τρέχουσα περίοδος είναι καταλυτική για την ανάπτυξη και την τόνωση της ζήτησης στην αγορά, εξαιτίας πληθώρας διεθνών αλλαγών, όπως η εμφάνιση του 5G, η πανδημία και η αυξανόμενη ανάγκη για ασφάλεια. Οι υπηρεσίες cloud αφορούν τόσο μικρές όσο και μεγαλύτερες επιχειρήσεις, για διαφορετικούς λόγους. Οι μικρότερες επιχειρήσεις, για παράδειγμα, έχουν βρει διέξοδο και ένα νέο κανάλι πώλησης στα ηλεκτρονικά καταστήματα. Ενώ η τηλεργασία αλλά και οι ανάγκες για απλοποίηση τονώνουν τη ζήτηση για υπηρεσίες που διευκολύνουν την καθημερινότητα των επιχειρήσεων, όπως τα εργαλεία απομακρυσμένης συνεργασίας, με κυρίαρχο

«παίκτη» τα πακέτα Microsoft 365. Αυτή η στροφή επηρεάζει επίσης και τη χρήση των cloud υποδομών για εφαρμογές ΙΤ. Οι επιχειρήσεις επιλέγουν cloud αντί local υποδομών, γιατί πλέον όλες οι εφαρμογές τους μπορούν εύκολα να μεταφερθούν στο cloud χωρίς περιορισμούς και με υψηλό επίπεδο ασφάλειας της καθημερινής λειτουργίας. Επιπλέον, το κόστος της αρχικής επένδυσης είναι ελάχιστο έως μηδενικό. Το μοντέλο χρέωσης με πάγια μηνιαία τέλη προσφέρει τη δυνατότητα διακοπής –όποτε αυτό χρειαστεί– και δυναμικής αυξομείωσης πόρων, σύμφωνα με τις ανάγκες της επιχείρησης. Αυτή είναι και η αξία του cloud: προσφέρει άνεση και ευκολία στην επιχείρηση, ώστε να αφιερώσει πόρους και ενέργεια σε άλλους τομείς που δεν μπορούν να ανατεθούν αλλού. Ιδιαίτερη στροφή παρατηρείται, επίσης, σε λύσεις ασφάλειας, όπως είναι η απομακρυσμένη διαχείριση συσκευών (MDM) καθώς και το end point security, που έχει γνωρίσει ζήτηση εξαιτίας της τηλεργασίας. Άξια αναφοράς είναι και η υπηρεσία Anti-DDoS, ειδικά λόγω των αυξανόμενων κυβερνοεπιθέσεων, που είναι πλέον εμφανείς και στη χώρα μας. Ο συνδυασμός λύσεων τηλεφωνίας, internet, cloud και security από τη Vodafone είναι τελικά αυτό που έχει ανάγκη η μέση επιχεί-

ρηση, γιατί με αυτόν τον τρόπο παρέχεται μια ενιαία, αδιάλειπτη υποστήριξη, καθώς και ένα ενοποιημένο τιμολόγιο, με αντίστοιχες εκπτώσεις. Επιπλέον, η επιτάχυνση των λύσεων ΙοΤ επιβάλλει τη χρήση cloud υποδομών, όχι τόσο λόγω της ταχύτητας που αυτές παρέχουν όσο λόγω της ασφάλειας αλλά και της δυνατότητας διαχείρισης του αυξημένου όγκου δεδομένων με πολύ μικρό κόστος. Παράλληλα, το λανσάρισμα του 5G συμπαρασύρει τεχνολογίες όπως το Multi-access Edge Computing (MEC), οι οποίες στηρίζονται αποκλειστικά σε cloud υποδομές. Ήδη, ο όμιλος Vodafone συνεργάζεται με την Amazon για τη χρήση των edge υποδομών (AWS Wavelength). Έτσι, ο συνδυασμός υπηρεσιών πρόσβασης στο internet και cloud στο edge από έναν πάροχο ανοίγει νέους ορίζοντες για μια απρόσκοπτη υπηρεσία. Νέα use cases, που δεν θα φανταζόμασταν καν πριν πέντε χρόνια, σε όλα τα industry verticals, κάνουν την εμφάνισή τους και πλέον είναι απαραίτητα για τη βιωσιμότητα και την ασφάλεια μιας επιχείρησης. Έχουμε πολλά να δούμε στο άμεσο μέλλον και πολλά να μάθουμε, αλλά ήδη σήμερα έχουμε τη χαρά να προσφέρουμε στις ελληνικές επιχειρήσεις πρόσβαση σε ορισμένες συναρπαστικές τεχνολογικές λύσεις. • • • ΧΡΗΜΑ 45

άρθρο

Ο μετασχηματισμός είναι επιχειρηματικός και αξιοποιεί τα ψηφιακά εργαλεία

ε μια εποχή κατά την οποία οι αλλαγές στην επιχειρηματικότητα και τον τρόπο λειτουργίας των εταιρειών και των οργανισμών είναι τεράστιες, δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναρωτιούνται πώς θα προσεγγίσουν αυτήν τη «νέα» πραγματικότητα. Και κυρίως πώς θα αξιοποιήσουν τα διαθέσιμα τεχνολογικά εργαλεία προκειμένου να ενισχύσουν την παραγωγικότητά τους και να παραμείνουν ανταγωνιστικοί τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Ένα βασικό σημείο που πρέπει να προσέξουν οι επιχειρήσεις και

οι οργανισμοί είναι ότι ο μετασχηματισμός για τον οποίο άπαντες μιλούν δεν είναι μόνο «ψηφιακός», όπως πολλοί πιστεύουν. Αλλά είναι, κατά κύριο λόγο, επιχειρησιακός ή επιχειρηματικός. Ο αγγλικός όρος είναι “business transformation”, με τον μετασχηματισμό σε αυτήν την περίπτωση να αξιοποιεί τις λύσεις που προσφέρουν οι ψηφιακές τεχνολογίες και τα ψηφιακά εργαλεία, προκειμένου να γίνει εφικτός. Εκεί είναι που ενδεχομένως γίνεται η σύγχυση μεταξύ του business transformation και του digital transformation.

Μετασχηματισμός-Chapter 2 Ένα δεύτερο σημαντικό στοιχείο είναι πως, πλέον, έχουμε εισέλθει στο «Κεφάλαιο 2» (Chapter 2) αυτής της διαδικασίας μετασχηματισμού, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Δημήτρης Πρίμπας, Διευθυντής Επιχειρηματικών και Συμβουλευτικών Υπηρεσιών της ΙΒΜ Ελλάδας & Κύπρου, κατά τη διάρκεια του webinar με τίτλο “Accelerate your Business Transformation with IBM-Reimagine work across your business”, το οποίο πραγματοποιήθηκε στα μέσα Ιουλίου. Όπως ανέφερε ο κ. Πρίμπας, η ΙΒΜ, ένας από τους μεγαλύτερους οργανισμούς παγκοσμίως στην αγορά των ψηφιακών τεχνολογιών, ξεκινά από τον εαυτό της όσον αφορά τη διαδικασία αλλαγών και χρησιμοποιεί τα 46

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

μαθήματα που παίρνει προκειμένου να βοηθήσει τον μετασχηματισμό των πελατών της. Με τις λέξεις-κλειδιά να είναι το Cognitive Enterprise και το Hybrid Cloud, δύο τάσεις

για τις οποίες έγινε ιδιαίτερη αναφορά κατά τη διάρκεια του συγκεκριμένου webinar. Ο κ. Πρίμπας επεσήμανε ότι η ΙΒΜ είναι ο μοναδικός οργανισμός που μπορεί να προσφέ-

ρει στους πελάτες του μια ολοκληρωμένη γκάμα λύσεων λογισμικού, συστημάτων και υπηρεσιών, προκειμένου να προχωρήσουν στο Chapter 2. Ένα «νέο» κεφάλαιο, όπου οι επιχειρήσεις καλούνται να καινοτομήσουν αξιοποιώντας το ανθρώπινο δυναμικό τους, δημιουργώντας νέες διαδικασίες και ενισχύοντας τις δεξιότητές τους. Επίσης, καλούνται να ενσωματώσουν, και μάλιστα σε μεγάλη κλίμακα, ψηφιακές λύσεις και εφαρμογές τεχνητής νοημοσύ-

νης, αλλά και να «ανεβάσουν» στο cloud τα κρίσιμης σημασίας workloads τους. Και όλα αυτά αξιοποιώντας το hybrid cloud, δηλαδή έναν συνδυασμό υποδομών public και private cloud, αλλά και των «παραδοσιακών» πληροφοριακών υποδομών τους. Ένα από τα βασικά ατού της ΙΒΜ, όπως εξήγησε ο κ. Πρίμπας, είναι η τεράστια τεχνογνωσία που υπάρχει και ένα εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό που ανέρχεται συνολι-

κά σε 250.000 ανθρώπους σε όλο το φάσμα οικοσυστήματος. Ένα οικοσύστημα που η ΙΒΜ έχει δημιουργήσει και μέσω των απαραίτητων μεγάλων εξαγορών εταιρειών που έχει πραγματοποιήσει τα τελευταία χρόνια, όπως είναι η Red Hat ή η Aperto. Αντίστοιχα, στην Ελλάδα, η ΙΒΜ έχει ισχυρή παρουσία και έχει δημιουργήσει ένα διευρυμένο οικοσύστημα, που υποστηρίζεται από 800 ανθρώπους, προσφέροντας μια εξαιρετικά ευρεία γκάμα λύσεων.

Hybrid multi-cloud Σε όλη αυτήν τη διαδικασία του business transformation, μια τεχνολογική τάση κρίσιμης σημασίας είναι το hybrid multi-cloud. Όπως εξήγησαν στη δική τους σχετική παρουσίαση ο Μάνος Παναγιωτάκης (Project Manager, iX Digital Strategy and Interactive Cognitive Process Reengineering, ΙΒΜ Ελλάδα & Κύπρος) και ο Γιάννης Λουκάς (Associate Partner, ΙΒΜ Ελλάδα & Κύπρος), ο συγκεκριμένος όρος αφορά τη δημιουργία υποδομών που συνδυάζουν διαφορετικές «κατηγορίες» υπηρεσιών cloud, με τις εφαρμογές της επιχείρησης να μπορούν να «τρέχουν» σε κάθε είδους υποδομή. Η ΙΒΜ είναι μια hybrid cloud και ΑΙ εταιρεία και το hybrid multi-cloud αποτελεί μεν τη νέα παγκόσμια νόρμα, αλλά το κλειδί είναι πώς χρησιμοποιεί αυτές τις τεχνολογίες κάθε επιχείρηση. Το 98% των επιχειρήσεων παγκοσμίως σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν πολλαπλές hybrid cloud υποδομές την επόμενη διετία, αλλά θα πρέπει να έχουν καταλήξει στο τι ακριβώς θα κάνουν. Εκεί, όπως επισημάνθηκε, η ΙΒΜ μπορεί να έρθει και να βοηθήσει τους πελάτες της να κάνουν τις επιλογές εκείνες που θα τους επιτρέψουν να επιταχύνουν τον μετασχηματισμό τους αξιοποιώντας στο έπακρο τις δυνατότητες του IBM Cloud, προκειμένου να εξελιχθούν σε έναν cognitive οργανισμό. Κάτι που, πρακτικά, σημαίνει ότι θα είναι μια εταιρεία που θα μπορεί να έχει μια ολιστική

προσέγγιση της αξιοποίησης των ψηφιακών λύσεων, προκειμένου να έχει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα και την ευελιξία της. Όπως τονίστηκε, η ΙΒΜ έρχεται και βοηθά μια επιχείρηση σε όλο τον «κύκλο» του μετασχηματισμού της και του «ταξιδιού» της προς το cloud. Ξεκινώντας από τον τομέα της παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών, για κάθε βήμα σε αυτό το ταξίδι, στο θέμα της μεταφοράς και του εκσυγχρονισμού των workloads και των εφαρμογών, στο κομμάτι της ανάπτυξης και της δημιουργίας καινοτόμων εφαρμογών και εμπειριών, αλλά και στη διαχείριση των υποδομών και του περιβάλλοντος που δημιουργείται. Το τελικό αποτέλεσμα είναι να υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία, αλλά και αξία, σε αυτό το «ταξίδι» προς την πλήρη αξιοποίηση του ΙΒΜ Cloud. ΧΡΗΜΑ 47

άρθρο

Τι γίνεται με τις λύσεις SAP Ένας σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων βασίζεται σε λύσεις της SAP όσον αφορά τον τομέα της διαχείρισης των εταιρικών πόρων του. Η IBM αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους συνεργάτες της SAP, και ένας τομέας που μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά είναι αυτός της μετάβασης μιας επιχείρησης προς την αξιοποίηση της πλατφόρμας S/4HANA. Όπως επεσήμανε ο Δημοσθένης Ανδρουλάκης, Senior Managing SAP Consultant, ΙΒΜ Ελλάδα & Κύπρος, η προσέγγιση της ΙΒΜ όσον αφορά το S/4HANA έχει ως στόχο να αξιοποιηθεί πλήρως η πλατφόρμα και να αναδειχθούν οι δυνατότητές της ιδίως όσον αφορά στους τομείς των χρηματοοικονομικών θεμάτων αλλά και της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η προσέγγιση της ΙΒΜ είναι ιδιαίτερα πελατοκεντρική και δίνει έμφαση στις ιδιαίτερες ανάγκες του εκάστοτε πελάτη. Ο κ. Ανδρουλάκης παρουσίασε μια σειρά από βήματα και στρατηγικές που έχουν ως σκοπό να καθοδη-

γήσουν μια επιχείρηση προκειμένου να κάνει τις επιλογές εκείνες που θα της επιτρέψουν να κάνει το επόμενο βήμα όσον αφορά την αξιοποίηση της πλατφόρμας και την ενσωμάτωση τεχνολογιών όπως είναι το ΑΙ και το data analytics.

μεγαλύτερο δυνατό βαθμό την πλατφόρμα S/4HANA.

Έχοντας ως συνεργάτη την ΙΒΜ, μια εταιρεία ή ένας οργανισμός μπορεί να προσαρμοστεί εξαιρετικά γρήγορα και με μεγάλη ευελιξία στα νέα δεδομένα και να αξιοποιήσει στον

Αυτό που τόνισε ο κ. Ανδρουλάκης είναι πως η ΙΒΜ διαθέτει μεγάλη εμπειρία και τεχνογνωσία στον συγκεκριμένο τομέα, έχοντας εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό αλλά και εκατοντάδες αντίστοιχες εγκαταστάσεις, που της επιτρέπουν να δώσει τις κατάλληλες κατευθύνσεις προς τις επιχειρήσεις που κάνουν το σχετικό βήμα.

που σχετίζονται με την αξιοποίηση της πλατφόρμας της Salesforce, έχοντας τόσο την εμπειρία όσο και την τεχνογνωσία, αλλά και το κατάλληλα εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό. Η ΙΒΜ μπορεί να βοηθήσει τόσο στη διαμόρφωση της στρατηγικής όσο και στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των έργων

εκείνων που θα επιτρέψουν να αξιοποιηθεί στον καλύτερο δυνατό βαθμό η πλατφόρμα της Salesforce και μια επιχείρηση να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο εξυπηρετεί και δημιουργεί εμπειρίες για τους πελάτες της. Σύμφωνα με τον κ. Σταθούλα, το κλειδί δεν είναι άλλο από τη συνεργασία μεταξύ του

Βελτιώνοντας την εμπειρία του πελάτη Ένας άλλος τομέας που έχει αποκτήσει κρίσιμη σημασία στον σύγχρονο κόσμο των επιχειρήσεων είναι αυτός της εμπειρίας του πελάτη. Το customer experience έχει ανέβει πολύ ψηλά στην ατζέντα των οργανισμών και δεν είναι τυχαία η ευρεία δημοτικότητα λύσεων όπως αυτή της Salesforce. Η ΙΒΜ αποτελεί βασικό συνεργάτη της Salesforce και μπορεί να υποστηρίξει τις επιχειρήσεις εκείνες που έχουν επιλέξει την CRM πλατφόρμα της Salesforce προκειμένου να «επανεφεύρουν» την εμπειρία των πελατών τους, όπως ανέφερε στη δική του παρουσίαση ο Νίκος Σταθούλας, Customer Transformation Service Line Leader, IBM Ελλάδα & Κύπρος. Η ΙΒΜ, όπως επισημάνθηκε, διαθέτει μια ευρεία γκάμα συμβουλευτικών υπηρεσιών 48

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

πελάτη και της ΙΒΜ προκειμένου από κοινού να δημιουργήσουν (co-create), να υλοποιήσουν (co-execute) και να λειτουργήσουν (co-operate) μια τέτοια λύση. Το αποτέλεσμα της συνεργασίας αυτής θα είναι η επιχείρηση να μπορεί να ανταποκριθεί γρήγορα στα νέα δεδομένα που δημιουργούνται, να μπορεί γρήγορα να λανσάρει νέα προϊόντα και λύσεις, να έχει μια ολοκληρωμένη εικόνα κάθε πελάτη της, να διαθέτει οργανωσιακή ευελιξία και, το κυριότερο, να μπορεί να δημιουργεί νέες εμπειρίες για τον εκάστοτε πελάτη της. Που είναι και το ζητούμενο σήμερα.

Δεδομένα & ΑΙ Για να μπορέσει όμως μια επιχείρηση να μετασχηματιστεί ουσιαστικά θα πρέπει να είναι σε θέση να αξιοποιεί πλήρως όλους τους πόρους που διαθέτει. Σε μια εποχή κατά την οποία η αξιοποίηση των δεδομένων (data) και η τεχνητή νοημοσύνη έχουν μεγαλύτερη σημασία από ποτέ, η ΙΒΜ μπορεί να βοηθήσει τις επιχειρήσεις τόσο στο να αξιοποιήσουν τα data όσο και στο να χρησιμοποιήσουν εφαρμογές ΑΙ για να κάνουν τις προβλέψεις εκείνες που θα τις βοηθήσουν να πετύχουν τους στόχους τους. Με το hybrid cloud να αποτελεί την πλατφόρμα που γίνονται όλες αυτές οι διεργασίες. Τα παραπάνω επεσήμαναν στη δική τους παρουσίαση ο Μηνάς Κουλησιάνης (Data & Technology Transformation Leader, ΙΒΜ Ελλάδα & Κύπρος) και η Εύη Λαμπάκη (Analytics Practice Lead, ΙΒΜ Ελλάδα & Κύπρος), σημειώνοντας ότι τα data είναι το «καύσιμο» για να προχωρήσει ο μετασχηματισμός μιας επιχείρησης. Βασικό κομμάτι, βέβαια, προκειμένου να αξιοποιηθούν δεδομένα και εφαρμογές ΑΙ είναι να υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές ή το αποκαλούμενο information architecture (IA), καθώς πρακτικά δεν μπορεί να υπάρχει ΑΙ χωρίς ΙΑ, όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά. Η ΙΒΜ έχει δημιουργήσει τις υποδομές και τις λύσεις εκείνες που επιτρέπουν σε μια επιχείρηση ή έναν οργανισμό να αξιοποιήσει

εφαρμογές ΑΙ σε μεγάλη κλίμακα, που αποτελεί και βασικό ζητούμενο στο σημερινό επιχειρηματικό τοπίο. Η ΙΒΜ, όπως τονίστηκε, ακολουθεί μια ευέλικτη μεθοδολογία προκειμένου να βοηθήσει επιχειρήσεις να ξεκινήσουν να σχεδιάζουν τέτοιου είδους λύσεις, να τις επεκτείνουν σταδιακά και στη συνέχεια να μπορέσουν να τις επεκτείνουν σε μεγάλη κλίμακα, ώστε να αξιοποιήσουν πλήρως τα δεδομένα τους. Και σε αυτήν την περίπτωση, η ΙΒΜ διαθέτει όλα τα εργαλεία εκείνα που της επιτρέπουν να βοηθήσει μια εταιρεία ή έναν οργανισμό να κάνει πραγματικά το βήμα προς το πραγματικό business transformation, να μπορέσει να αντέξει στον ανταγωνισμό, να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, αλλά και να έχει τη δυνατότητα να κάνει πραγματικά άλματα προς τα εμπρός. • • • ΧΡΗΜΑ 49

[φάκελος] ΔΕΘ

11-19 Σεπτεμβρίου η 85η ΔΕΘ

με τιμώμενη χώρα την Ελλάδα Κεντρικός θεματικός άξονας το Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον της χώρας Στις 13-17 Σεπτεμβρίου διοργανώνεται και το Thessaloniki Helexpo Forum

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

85η ΔΕΘ, το μεγαλύτερο εκθεσιακό γεγονός της χώρας, θα πραγματοποιηθεί με φυσική παρουσία από τις 11 έως τις 19 Σεπτεμβρίου 2021 στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης, με τήρηση όλων των προβλεπόμενων υγειονομικών πρωτοκόλλων. Η ΔΕΘ θα αποτελέσει την πρώτη μεγάλη έκθεση που θα διοργανωθεί στην Ευρώπη το 2021 και θα θέσει τον οργανωτικό πήχη για όλες τις ανάλογες εκδηλώσεις, δεδομένης της προόδου του εμβολιαστικού προγράμματος.

Η φετινή ΔΕΘ θα είναι αφιερωμένη στην Ελλάδα, με κεντρικό θεματικό άξονα το Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον της χώρας, με αφορμή και την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Με έμφαση στην επιχειρηματικότητα, την καινοτομία, την τεχνολογία και τον πολιτισμό, η 85η ΔΕΘ θα προσελκύσει τη συμμετοχή αντιπροσωπευτικών επιχειρήσεων και φορέων από όλη την Ελλάδα, αλλά και ξένων συμμετοχών. Παράλληλα, θα διαθέτει και ψυχαγωγικά χαρακτηριστικά, τα οποία θα αποτελέσουν πόλο έλξης για επισκέπτες όλων των ηλικιών. Η 85η ΔΕΘ θα υλοποιηθεί παράλληλα με το Thessaloniki Helexpo Forum, τη θεσμοθετημένη πλατφόρμα διαλόγου για όλα τα μεγάλα αναπτυξιακά και οικονομικά ζητήματα, που στη δεύτερη χρονιά της θα φιλοξενήσει από τις 13 έως τις 17 Σεπτεμβρίου την πολιτική και επιχειρηματική ηγεσία, θίγοντας και όλα τα κρίσιμα θέματα που έχουν αναδειχθεί μέσα στην πανδημία.

Η πρώτη Covid Free έκθεση

H 85η ΔΕΘ θα είναι η πρώτη εκθεσιακή διοργάνωση στη χώρα μας που θα στείλει το μήνυμα του σεβασμού της δημόσιας υγείας και της ασφάλειας.

Η 85ηη ΔΕΘ γίνεται η πρώτη Covid Free έκθεση της Ευρώπης, που θα υποδεχθεί εκθέτες και επισκέπτες σε ένα απόλυτα ασφαλές περιβάλλον, στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης. Μετά και τις επίσημες ανακοινώσεις του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Άδωνη Γεωργιάδη, ότι η Ελλάδα ανοίγει τον εκθεσιακό κλάδο από την 1η Σεπτεμβρίου, η 85η ΔΕΘ θα είναι η πρώτη εκθεσιακή διοργάνωση στη χώρα μας που θα στείλει το μήνυμα του σεβασμού της δημόσιας υγείας και της ασφάλειας. Η ΔΕΘ HELEXPO, με υψηλό αίσθημα ευθύνης, είχε προχωρήσει από την πρώτη στιγμή στην κατάρτιση ενός αναλυτικού υγειονομικού πρωτοκόλλου την περσινή χρονιά και είναι απόλυτα έτοιμη να ανταποκριθεί στην απόφαση της Πολιτείας για Covid Free εκθέσεις από την 1η Σεπτεμβρίου. Στόχος του εθνικού εκθεσιακού φορέα θα είναι η δημιουργία ενός πλήρως ελεγχόμενου και ασφαλούς περιβάλλοντος, στο οποίο η εκθεσιακή δραστηριότητα, εκθέτες και επισκέπτες, θα επιστρέψουν χωρίς φόβο στην κανονικότητα.

Σύσσωμη η επιμελητηριακή κοινότητα στην 85η ΔΕΘ Η ΔΕΘ επιστρέφει με τη συμμετοχή του ελληνικού επιχειρείν από κάθε γωνιά της χώρας. Δυναμική θα είναι η παρουσία της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος (ΚΕΕΕ), αλλά και το αυτόνομο «παρών» επιμελητηρίων της Θεσσαλονίκης. Η φετινή ΔΕΘ, μετά από απουσία ενός έτους εξαιτίας της πανδημίας, δίνει σημαντική βαρύτητα στο κομμάτι της επιχειρηματικότητας, και δη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που αποτελούν τη «ραχοκοκκαλιά» της ελληνικής οικονομίας και δέχθηκαν και τις περισσότερες πιέσεις κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης. Βλέποντας στη φετινή διοργάνωση μια ευκαιρία οικονομικής επανεκκίνησης, τα επιμελητήρια υπογραμμίζουν με τη συμμετοχή τους τον ρόλο της ΔΕΘ στα οικονομικά δρώμενα της χώρας και σηματοδοτούν με την παρουσία τους τη δυναμική της επιστροφή. Η Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος θα αναπτυχθεί με τις επιχειρήσεις-μέλη της στα περίπτερα 2 και 3, ενώ τα Επιμελητήρια της Θεσσαλονίκης ΕΒΕΘ και ΕΕΘ θα φιλοξενηθούν στα περίπτερα 16 και 8, αντίστοιχα. Μάλιστα, τόσο η ΚΕΕΕ όσο και τα ΕΒΕΘ και ΕΕΘ έχουν λάβει την απόφαση να επιδοτήσουν τη συμμετοχή των μελών τους, προχωρώντας σε μια κίνηση πολύ σημαντική, λαμβάνοντας υπόψη τις δυσκολίες της περιόδου.

Παράλληλα, ενθαρρυντική είναι η μέχρι στιγμής δήλωση ενδιαφέροντος και μεμονωμένων επιχειρήσεων, που θέλουν να έχουν μια θέση στη φετινή διοργάνωση. Σημαντική είναι επίσης η κινητικότητα στους κλάδους της ενέργειας και της αυτοκίνησης-ηλεκτροκίνησης, ενώ, για μία ακόμη χρονιά, η Ψηφιακή Ελλάδα θα είναι παρούσα στο περίπτερο 12, με καινοτόμες επιχειρήσεις που δίνουν τον τόνο της «επόμενης ημέρας» στην ελληνική οικονομία. «Η επιμελητηριακή κοινότητα θα δώσει δυναμικά το “παρών” και φέτος στην 85η ΔΕΘ, θεωρώντας ότι θα αποτελέσει ένα δυναμικό εφαλτήριο για την επανεκκίνηση της οικονομίας και την ενδυνάμωση των επιχειρήσεων για την έξοδο από την πανδημική κρίση. Με δεδομένο το ότι φέτος τιμώμενη χώρα είναι η Ελλάδα, τα ελληνικά επιμελητήρια θα καταθέσουν το δικό τους σχέδιο επιστροφής στην ανάπτυξη, με προτάσεις που θα δώσουν ώθηση στην επιχειρηματικότητα, την καινοτομία, την τεχνολογία και την εξωστρέφεια, επιτελώντας έτσι τον θεσμικό τους ρόλο του συμβούλου της Πολιτείας επί οικονομικών θεμάτων» σημειώνει ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων, κ. Κωνσταντίνος Μίχαλος. ΧΡΗΜΑ 51

φάκελος - ΔΕΘ

Από τα δεκάδες διαφορετικά πάνελ του θα περάσουν υπουργοί, εκπρόσωποι κομμάτων, επιχειρηματικών φορέων, συνδέσμων, επιχειρήσεων και της αυτοδιοίκησης, αλλά και θεσμικοί παράγοντες, που θα συζητήσουν για τις συνέπειες της πρωτοφανούς υγειονομικής κρίσης και για την «επόμενη ημέρα» και τις προκλήσεις της.

φάκελος - ΔΕΘ

Η ΔΕΘ θα αποτελέσει την πρώτη μεγάλη έκθεση που θα διοργανωθεί στην Ευρώπη το 2021 και θα θέσει τον οργανωτικό πήχη για όλες τις ανάλογες εκδηλώσεις.

Το πιο λαμπερό γεγονός της xρονιάς Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) αποτελεί το κορυφαίο και πολυδιάστατο εκθεσιακό γεγονός της χώρας, που οργανώνεται ετησίως με ιστορική συνέχεια και συνέπεια από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Με έμφαση στην επιχειρηματικότητα, την καινοτομία και τον πολιτισμό, η ΔΕΘ προσελκύει τη συμμετοχή αντιπροσωπευτικών επιχειρήσεων και κρατικών φορέων από όλη την Ελλάδα, αλλά και επιφανών εταιρειών από την παγκόσμια αγορά, που αναδεικνύουν τη δυναμική της, αλλά και τη διεθνή της ακτινοβολία. Παράλληλα, διαθέτει έντονα ψυχαγωγικά χαρακτηριστικά, με τη φιλοξενία πλήθους πολιτιστικών εκδηλώσεων και θεαμάτων, τα οποία αποτελούν πόλο έλξης για χιλιάδες επισκέπτες όλων των ηλικιών, δημιουργώντας ένα ζωογόνο και εορταστικό κλίμα στην πόλη και στην ευρύτερη περιοχή. Η διοργάνωση της ΔΕΘ κάθε Σεπτέμβριο, πέραν του θεσμικού της χαρακτήρα, σηματοδοτεί και την έναρξη του νέου οικονομικού έτους για τη χώρα, διατηρώντας τα ποιοτικά χαρακτηριστικά μιας οργάνωσης εξίσου αξιόπιστης για τους επαγγεματίες, το κοινό και την Πολιτεία (Β2Β, Β2C και B2G). Η 85η διοργάνωση της ΔΕΘ θα φιλοξενήσει αξιόλογες συμμετοχές από όλη την Ελλάδα, με έμφαση στις νέες τεχνολογίες και την ψηφιακή αναβάθμιση των υπηρεσιών, στην επιχειρηματικότητα, την αγροδιατροφική παραγωγή, αλλά και τη βιώσιμη ανάπτυξη και καινοτομία, οι οποίες εν τέλει θα σηματοδοτήσουν την αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας –το μεγάλο ζητούμενο της «επόμενης ημέρας».

Κατηγορίες εκθεμάτων H διοργάνωση της ΔΕΘ φιλοξενεί κάθε χρόνο μια σειρά από σημαντικούς τομείς επιχειρηματικού και εμπορικού ενδιαφέροντος, με εκατοντάδες εκθεσιακές συμμετοχές από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Με έμφαση στις νέες τεχνολογίες, τη μηχανοκίνηση, την εκπαίδευση, την ενέργεια, τη γαστρονομία και την ομορφιά, η έκθεση φιλοξενεί παράλληλα μεγάλου εύρους προϊόντα και υπηρεσίες για το ευρύ κοινό. 52

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΚΘΕΜΑΤΩΝ ΓΕΩΡΓΟΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΤΡΟΦΙΜΑ-ΠΟΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ-ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ-ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ ΟΧΗΜΑΤΑ ΕΠΙΠΛΑ-ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ-ΕΝΔΥΣΗ-ΥΠΟΔΗΣΗ ΔΟΜΗΣΗ ΔΙΑΚΟΣΜΗΣΗ-ΕΙ∆Η ΔΩΡΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ-ΕΚΔΟΣΕΙΣ-ΤΥΠΟΣ Λόγοι συμμετοχής στη διοργάνωση Υποδέχεται πάνω από 280.000 κόσμου Συγκεντρώνει τα φώτα της δημοσιότητας όσο κανένα άλλο γεγονός στη χώρα Απευθύνεται στους επαγγελματίες αλλά και στο ευρύ κοινό Διαιρείται σε ενότητες με θεματικού ενδιαφέροντος κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών Παρέχει αξιόπιστες και οικονομικές υπηρεσίες εξυπηρέτησης Παρουσιάζει ευρεία γκάμα ελληνικών και ξένων, παραδοσιακών και σύγχρονων, προϊόντων και υπηρεσιών Προσφέρει πολλές επιλογές για προβολή και branding σε εκθεσιακούς και συνεδριακούς χώρους Αποτελεί κορυφαίο θεσμό της πόλης και της Πολιτείας Στεγάζει πλήθος σημαντικών εκδηλώσεων, ειδικού και γενικού ενδιαφέροντος, προσελκύοντας μεγάλο αριθμό επισκεπτών

confidential

the insider’s guide Ignore it, at your peril!

an subscription portal, the ultimate resource for news, analysis, opinions, data and exclusive behind-the-scenes content regarding the Greek NPLs and NPEs market

www.nplconfidential.com

φάκελος - ΔΕΘ Ενδεικτικά στατιστικά στοιχεία για τους συμμετέχοντες στην 83η ΔΕΘ από το Ινστιτούτο Εκθεσιακών Ερευνών ΙΕΕ:

Σημειώνεται ότι το Διεθνές Εκθεσιακό και Συνεδριακό Κέντρο της ΔΕΘ HELEXPO στη Θεσσαλονίκη αναπτύσσεται σε έκταση 180.000 τ.μ., εκ των οποίων τα 62.000 τ.μ. αποτελούν στεγασμένο εκθεσιακό χώρο. Το εκθεσιακό συγκρότημα απαρτίζεται από τρία συνεδριακά κέντρα, το «Νικόλαος Γερμανός», το «Ιωάννης Βελλίδης» και το Helexpo Corona, συνολικής χωρητικότητας 4.000 θέσεων. Τα τρία συνεδριακά κέντρα είναι εξοπλισμένα με σύγχρονα ηλεκτρονικά και οπτικοακουστικά συστήματα. Πέραν των εκθεσιακών της εγκαταστάσεων στη Θεσσαλονίκη, η ΔΕΘ HELEXPO έχει στην ιδιοκτησία της το HELEXPO MAROUSSI, στη λεωφόρο Κηφισίας στο Μαρούσι. Πρόκειται για ένα κτήριο πολλαπλών χρήσεων, με βασική λειτουργία την εκθεσιακή, καθώς φιλοξενεί εκθέσεις σε έκταση 30.000 τ.μ., ενώ διαθέτει και συνεδριακό χώρο δυναμικότητας 600 θέσεων. Το εν λόγω εκθεσιακό κέντρο μπορεί να υποστηρίξει τη διοργάνωση και πολιτιστικών, κοινωνικών και επιχειρηματικών εκδηλώσεων. • • • 54

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Τάσος Τζήκας Πρόεδρος της ΔΕΘ HELEXPO

Το στοίχημα της φετινής

ΔΕΘ

«Η φετινή διοργάνωση δεν είναι αφιερωμένη μόνο στο ένδοξο παρελθόν μας, αλλά και στο γεμάτο προκλήσεις παρόν, όπως επίσης και στο απαιτητικό μέλλον που έρχεται. Δίνουμε έμφαση σε μια παραγωγική Ελλάδα, στην Ελλάδα των περιφερειών» επισημαίνει, μεταξύ άλλων, στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο κ. Τάσος Τζήκας, πρόεδρος της ΔΕΘ HELEXPO.

Η φετινή διοργάνωση στέλνει το μήνυμα της επιστροφής στην κανονικότητα

Ποιο είναι το «στοίχημα» για τη φετινή ΔΕΘ και ποιες οι ιδιαιτερότητές της σε σχέση με τις προηγούμενες;

Ο ίδιος αναφέρεται στις ιδιαιτερότητες και το «στοίχημα» της φετινής διοργάνωσης, όπως και στις ευκαιρίες προβολής που παρέχει στους συμμετέχοντες.

Μετά από έναν χρόνο απουσίας, που σημαδεύθηκε από μια πρωτόγνωρη υγειονομική κρίση, η ΔΕΘ επιστρέφει δυνατή, απόλυτα ασφαλής υγειονομικά και έτοιμη να δώσει τον εκθεσιακό παλμό που λείπει όλο αυτόν τον καιρό από τη χώρα. Το στοίχημά μας είναι να διοργανώσουμε μια έκθεση με φυσική παρουσία και παράλληλη στήριξη της τεχνολογίας, να φέρουμε και πάλι κοντά εκθέτες και επισκέπτες, να γίνουμε συμβολικά και κυριολεκτικά το σημείο συνάντησης του κόσμου, μια αφορμή για την ανθρώπινη επαφή που τόσο μας έλειψε. Θέλουμε την παρουσία των ανθρώπων, θέλουμε να ξαναβρεθούμε μετά από τη δύσκολη αυτή περίοδο και να ετοιμαστούμε για τα επόμενα βήματά μας. Στόχος μας είναι

να στείλουμε ένα πανευρωπαϊκό μήνυμα επανεκκίνησης της εκθεσιακής δραστηριότητας –που τόσο επλήγη– και της οικονομίας. Οι ιδιαιτερότητες της φετινής διοργάνωσης είναι προφανείς. Θα λειτουργήσουμε στο πλαίσιο συγκεκριμένων περιορισμών και μέτρων, προκειμένου να διαφυλάξουμε τη δημόσια υγεία και την ασφάλεια εκθετών, επισκεπτών και συνεργατών. Η 85η ΔΕΘ γίνεται η πρώτη Covid Free έκθεση στην Ευρώπη και στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα αισιοδοξίας. Ποια είναι τα νέα/επιπλέον μέτρα που έχετε λάβει; Ήμασταν οι πρώτοι που προχωρήσαμε πέρυσι στην κατάρτιση ενός αναλυτικού υγειονομικού πρωτοκόλλου για την έκθεση, που μάλιστα έλαβε και την έγκριση της Παγκόσμιας Ένωσης Εκθέσεων. Ήμασταν προετοιμασμένοι τότε, είμαστε ακόμα πιο προετοιμασμένοι τώρα. ΧΡΗΜΑ 55

φάκελος - ΔΕΘ

συνέντευξη

φάκελος - ΔΕΘ

Στόχος μας είναι να στείλουμε ένα πανευρωπαϊκό μήνυμα επανεκκίνησης της εκθεσιακής δραστηριότητας –που τόσο επλήγη– και της οικονομίας.

Μάλιστα, τον περσινό Σεπτέμβριο είχαμε κάνει μια διεξοδική και αναλυτική προσέγγιση των υγειονομικών συνθηκών με βάση το δυσμενέστερο σενάριο, ώστε να είμαστε σε θέση να καλύψουμε κάθε ενδεχόμενο. Η ΔΕΘ HELEXPO είναι απόλυτα έτοιμη να ανταποκριθεί στην απόφαση της Πολιτείας για Covid Free εκθέσεις από την 1η Σεπτεμβρίου και θα δείξει τα αντανακλαστικά της, αλλά και το αίσθημα ευθύνης που τη διακρίνει απέναντι σε εκθέτες, επισκέπτες και συνεργάτες. Ποιοι είναι οι στόχοι της φετινής διοργάνωσης και το μήνυμα που θέλετε να μεταφέρετε; Η φετινή διοργάνωση στέλνει το μήνυμα της επιστροφής στην κανονικότητα, ενώ θέλει να αναδείξει τον ρόλο που παίζει, πλέον, η τεχνολογία στη ζωή μας και πώς από τη μια στιγμή στην άλλη έγινε καταλυτικός παράγοντας της καθημερινότητάς μας. Αυτό το ψηφιακό άλμα, που βρισκόταν πάντα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της ΔΕΘ HELEXPO, θα βρεθεί φέτος και στο επίκεντρο της έκθεσης. Στόχος μας επίσης είναι ο κόσμος να επιστρέψει στη ΔΕΘ, που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής της Θεσσα56

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

λονίκης και της χώρας ολόκληρης, και να δούμε όλοι μαζί με αισιοδοξία την «επόμενη μέρα».

ψει στην κανονικότητα, καθώς είναι η πρώτη μεγάλη έκθεση όπου θα δώσει το «παρών» μετά από μήνες εσωστρέφειας.

Ποιες ευκαιρίες εκτιμάτε ότι προσφέρει η φετινή ΔΕΘ και ποιες είναι οι προσδοκίες από τη φετινή διοργάνωση;

Ποια εικόνα έχετε μέχρι τώρα σε επίπεδο συμμετοχών;

Θα υποδεχθούμε τον επιχειρηματικό κόσμο σε ένα καλά οργανωμένο και προστατευμένο πλαίσιο, σε έναν χώρο όπου στόχος μας είναι να επικρατήσει το πνεύμα του επιχειρείν, που τόσο δοκιμάστηκε όλο αυτό το διάστημα. Η μεγαλύτερη ευκαιρία της φετινής ΔΕΘ είναι το ότι θα ξανασυναντηθούμε οικονομικά και κοινωνικά, θα μετρήσουμε και πάλι τις δυνάμεις μας και θα προετοιμαστούμε για να δημιουργήσουμε ξανά. Το ελληνικό επιχειρείν «έχει περάσει από σαράντα κύματα», πρώτα από την οικονομική κρίση και μετά από την υγειονομική, εξακολουθεί όμως να δείχνει απίστευτες αντοχές και αυτές θα τιμήσουμε στη φετινή διοργάνωση. Δεν είναι άλλωστε τυχαία η συμμετοχή των επιμελητηρίων της χώρας με τις επιχειρήσεις-μέλη τους, καθώς και αυτά θέλουν να στείλουν ένα μήνυμα οικονομικής επανεκκίνησης. Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει καλύτερο βήμα γι’ αυτό, στη δεδομένη στιγμή, από τη ΔΕΘ. Βλέποντας στη φετινή διοργάνωση αυτήν ακριβώς την ευκαιρία, τα επιμελητήρια υπογραμμίζουν με τη συμμετοχή τους τον ρόλο της ΔΕΘ στα οικονομικά δρώμενα της χώρας και σηματοδοτούν με την παρουσία τους τη δυναμική της επιστροφή. Να σημειωθεί πως η Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος (ΚΕΕΕ) θα αναπτυχθεί με τις επιχειρήσεις-μέλη της στα περίπτερα 2 και 3, ενώ τα Επιμελητήρια της Θεσσαλονίκης ΕΒΕΘ και ΕΕΘ θα φιλοξενηθούν στα περίπτερα 16 και 8, αντίστοιχα. Μάλιστα, τόσο η ΚΕΕΕ όσο και τα ΕΒΕΘ και ΕΕΘ έχουν λάβει την απόφαση να επιδοτήσουν τη συμμετοχή των μελών τους, προχωρώντας σε μια κίνηση πολύ σημαντική, με δεδομένες τις δυσκολίες της περιόδου. Πιστεύω πως η 85η ΔΕΘ θα είναι μια ευκαιρία για τον επιχειρηματικό κόσμο να επιστρέ-

Παρά την αβεβαιότητα που ακόμα ζούμε στο μέτωπο της υγειονομικής κρίσης, το ενδιαφέρον που καταγράφεται για τη ΔΕΘ εδώ και καιρό είναι και μεγάλο και έμπρακτο. Η έκθεση πηγαίνει πολύ καλά και εκτιμώ πως στο τέλος δεν θα έχουμε χώρους για να φιλοξενήσουμε όλους τους εκθέτες που θέλουν φέτος να έχουν παρουσία στην 85η ΔΕΘ. Είμαστε αισιόδοξοι και περιμένουμε να δούμε το Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης και πάλι γεμάτο ζωή και μάλιστα σε απόλυτα ασφαλείς συνθήκες. Πείτε μας λίγα λόγια για το γεγονός ότι φέτος τιμώμενη χώρα θα είναι η Ελλάδα, με αφορμή τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821. Πώς θα προβληθεί το γεγονός αυτό; Με τη ματαίωση της γαλλικής συμμετοχής – που κρίθηκε αναγκαία ώστε να μην υποβαθμισθεί μια τόσο σημαντική εθνική παρουσία και να μην αδικηθεί η στενή συνεργασία Ελλάδας-Γαλλίας, εξαιτίας του πλαισίου περιορισμών στο οποίο οφείλαμε να κινηθούμε με δεδομένη την υγειονομική κρίση–, αποφασίσαμε να δώσουμε φέτος βήμα στη χώρα μας και να συνδυάσουμε αυτήν την επιλογή με την επέτειο των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση. Θέλω όμως να επισημάνω πως η φετινή διοργάνωση δεν είναι αφιερωμένη μόνο στο ένδοξο παρελθόν μας, αλλά και στο γεμάτο προκλήσεις παρόν, όπως επίσης και στο απαιτητικό μέλλον που έρχεται. Δίνουμε έμφαση σε μια παραγωγική Ελλάδα, στην Ελλάδα των περιφερειών. Καθεμία περιφέρεια θα παρουσιάσει στο πλαίσιο της 85ης ΔΕΘ τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα στον τουρισμό, τον πολιτισμό, την οικονομία και παράλληλα θα αναδείξει τη σχέση της με την Ελληνική Επανάσταση μέσα από εκδηλώσεις και πολλές ακόμα δράσεις. • • •

η ζωντανή σας σύνδεση με την ασφαλιστική αγορά της Ελλάδας! Ο

Α Σ Φ Α Λ Ι Σ Τ Ι Κ Ο Σ

Κ Ο Σ Μ Ο Σ

τεύχος 83|σεπτέμβριος-οκτώβριος/2018

16 αφιέρωμα ΣΥΝΤΑΞΕΙΣΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ Αλλάζει άρδην το σκηνικό των συντάξεων

52 αφιέρωμα ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΚΛΙΝΙΚΕΣ Νέες ισορροπίες στις δύο αγορές υγείας

48 θέμα CYBER INSURANCE

Ο ασφαλιστικός κλάδος ενώπιος ενωπίω με την πρόκληση του cyber κινδύνου

αφιέρωμα

ΝΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Κρίση και τεχνολογία αύξησαν τη ζήτηση για νέα προγράμματα και καλύψεις

Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου Πρόεδρος & CEO Eurolife ERB, Πρόεδρος ΕΑΕΕ

Η ιδιωτική ασφάλιση αρωγός του κράτους

www.insuranceworld.gr

visit us ethosmedia.eu Email: info@ethosmedia.eu T: 210 9984950

άρθρο

Επαγγελματική ασφάλιση:

Η χρυσή τομή στο νέο «κοινωνικό συμβόλαιο»

διασφάλιση της κοινωνικής δικαιοσύνης και της αμεροληψίας. Στο νέο πλαίσιο, θεματοφύλακες του νέου «κοινωνικού συμβολαίου» θα είναι οι τρεις (3) πυλώνες κοινωνικής ασφάλισης. Με άλλα λόγια, ο Έλληνας ασφαλισμένος θα τηρεί στη συνταξιοδοτική του καρτέλα από ένα έως και τρία αυτόνομα συμβόλαια ατομικής ασφάλισης.

του Χρήστου Νούνη, Προέδρου ΔΣ του Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης του Υπουργείου Οικονομικών (ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ) και Προέδρου της Ελληνικής Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛΕΤΕΑ)

επικείμενη κυβερνητική μεταρρύθμιση στη χώρα μας, με τη θέσπιση της επικουρικής κεφαλαιοποιητικής κοινωνικής ασφάλισης για τους νέους εργαζομένους, αναμένεται να συμβάλει στην υπογραφή ενός νέου «κοινωνικού συμβολαίου» για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας και της επάρκειας του συνταξιοδοτικού συστήματος. Το νέο «κοινωνικό συμβόλαιο» θα αποτελέσει τη νέα σιωπηρή συμφωνία μεταξύ των μελών της ελληνικής κοινωνίας, που θα προσδιορίζει αφενός την αλληλεγγύη και τη δικαιότερη κατανομή του βάρους της χρηματοδότησης του συνταξιοδοτικού συστήματος, σε μια κοινωνία που γερνά ταχέως, και αφετέρου την αποτελεσματικότερη κατανομή της δημιουργημένης αξίας των εργαζομένων για τη 58

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Το Δημόσιο, ως πρώτος πυλώνας (κοινωνική ασφάλιση), θα έχει τον ρόλο της διασφάλισης των δικαιωμάτων των συνταξιούχων και της τήρησης της αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών μέσω του νέου διαγενεακού συμβολαίου. Ο αναδιανεμητικός χαρακτήρας του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης θα διασφαλίζει την ισότητα, δηλαδή την ισομερή κατανομή με βάση τις βασικές ανάγκες των συνταξιούχων. Ουσιαστικά, οι κυβερνήσεις αναλαμβάνουν την τήρηση ενός διαγενεακού «κοινωνικού συμβολαίου». Το σκέλος αυτό θα αποτελέσει το ελάχιστο κοινωνικό «δίχτυ ασφαλείας», που θα είναι η καθολικά συλλογική υποχρέωση του κράτους για κάλυψη των βασικών αναγκών όλων των εργαζομένων που ολοκληρώνουν τον εργασιακό τους βίο και ξεκινούν τη συνταξιοδοτική περίοδο της ζωής τους. Παράλληλα, με το νέο κεφαλαιοποιητικό επικουρικό της κυβέρνησης υποχρεωτικού χαρακτήρα, οι εργαζόμενοι κάτω των 35 ετών θα μπορούν να συμπληρώσουν ένα μέρος του μελλοντικού τους εισοδήματος. Ο δεύτερος πυλώνας, δηλαδή τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ), θα αναλάβουν το νέο «επαγγελματικό συμβόλαιο» μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων (κοινωνικών εταίρων), για τη διασφάλιση εισοδήματος των εργαζομένων με την υποστήριξη των εργοδοτών τους. Ο δεύτερος πυλώνας έχει κεφαλαιοποιητικό χαρακτήρα και θα λειτουργεί συμπληρωματικά, διασφαλίζοντας τη δικαιοσύνη, τη διαφάνεια και την αμεροληψία. Η χρηματοδότηση είναι μακροχρόνια, με ορίζοντα την ηλικία έναρξης της συνταξιοδότησης. Το επαγγελματικό αυτό συμβόλαιο θα αποτελεί τη συλλογική επιβράβευση των

εργαζομένων, με βάση την παραγόμενη και προστιθέμενη αξία που προσφέρουν κατά τον εργασιακό τους βίο στις επιχειρήσεις απασχόλησής τους και παράλληλα την αναγνώριση-επιβράβευση αυτής από τους εργοδότες τους.

Τέλος, ο τρίτος πυλώνας θα αφορά το παραδοσιακό «προσωπικό συμβόλαιο» των πολιτών, όπου θα αποταμιεύουν σε προαιρετική βάση πρόσθετους πόρους από τα εισοδήματα εργασίας τους για την περαιτέρω ενίσχυση του μελλοντικού συνταξιοδοτικού εισοδήματος.

Γράφημα 1: Το σύστημα τριών πυλώνων ασφάλισης

Δεύτερος πυλώνας ασφάλισης: Το νέο «επαγ- μενοι επιλέγουν ως εργαλείο για τη μακροχρόνια αποταμίευσή τους. γελματικό συμβόλαιο» Τα ΤΕΑ αποτελούν αποδεδειγμένα διεθνώς μια βιώσιμη και αξιόπιστη Τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης αποτελούν τους θεματοφύλακες του επαγγελματικού συμβολαίου μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών. Τα τελευταία χρόνια, ο θεσμός των ΤΕΑ έχει λάβει σημαντική αναγνώριση από τους εργαζομένους και τους εργοδότες τους. Η ανάπτυξη του κλάδου, ιδίως την τελευταία πενταετία, είναι αποτέλεσμα της αναγνώρισης των αναγκών των κοινωνικών εταίρων (εργοδοτών-εργαζομένων) και της προστιθέμενης αξίας του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης ως αποτελεσματικού εργαλείου κινητροδότησης και ανταμοιβής του εργατικού δυναμικού. Η εργασιακή ανασφάλεια καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης, οι σημαντικές περικοπές των κύριων και επικουρικών συντάξεων, η αύξηση των ορίων ηλικίας και τα ολοένα και μειούμενα ποσοστά αναπλήρωσης ανέδειξαν και κατέστησαν επιτακτική την ανάγκη για συμπλήρωση του εισοδήματος των εργαζομένων μετά τη συνταξιοδότηση. Τα ΤΕΑ, ως ο επίσημα θεσμοθετημένος δεύτερος πυλώνας ασφάλισης (επαγγελματική ασφάλιση) στη χώρα μας, φαίνεται να αποτελούν μια επιλογή που σταδιακά όλο και περισσότεροι εργοδότες και εργαζό-

λύση, με πολλαπλά μακροχρόνια οφέλη τόσο για τους εργοδότες όσο και για τους ασφαλισμένους-εργαζομένους. Παρά το γεγονός ότι τα ΤΕΑ λειτουργούν στην πλειονότητά τους σε εθελοντική βάση, η διείσδυση του θεσμού, ιδίως τα τελευταία χρόνια, απολαμβάνει την εμπιστοσύνη εργοδοτών και εργαζομένων και έχει «αγκαλιαστεί» λόγω των σημαντικών πλεονεκτημάτων που προσφέρει.

Τα ΤΕΑ δεν είναι τίποτε περισσότερο, αλλά και τίποτε λιγότερο, από ένα κεφαλαιοποιητικό όχημα μακράς αποταμίευσης, το οποίο διοικείται αποτελεσματικά από τους ίδιους τους κοινωνικούς εταίρους που το ιδρύουν και το διαχειρίζονται επαγγελματικά και υπό πολύ αυστηρό εποπτικό πλαίσιο για τη διαχείριση των αποθεματικών τους. Ουσιαστικά, πρόκειται για τον προσωπικό «κουμπαρά» του εργαζομένου-ασφαλισμένου, ο οποίος χρηματοδοτείται από τον εργοδότη του και τον ίδιο. Τα χρήματα μέσα στον «κουμπαρά» επενδύονται με διαφανείς και ξεκάθαρους όρους διαχείρισης και αυστηρή εποπτεία από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ώστε στο πλαίσιο της αυτοδιαχείρισης να ΧΡΗΜΑ 59

άρθρο διασφαλίζονται με βέλτιστο τρόπο τα συμφέροντα των ασφαλισμένων. Ιδιαίτερα σημαντικό επίσης –βάσει της διεθνούς εμπειρίας– είναι το γεγονός ότι οι παροχές αυτές λειτουργούν και συμβάλλουν ενισχυτικά στη διατήρηση της μακροχρόνιας επαγγελματικής σχέσης μεταξύ των κοινωνικών εταίρων. Πλέον, οι βέλτιστες πρακτικές των ΤΕΑ στην Ελλάδα, όπως μεταξύ άλλων το παράδειγμα του ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ, αποδεικνύουν ότι ο καρπός από τη σύμπραξη των εργαζομένων με τους εργοδότες τους για τη διασφάλιση και την ενίσχυση εισοδήματος στη συνταξιοδότηση πλέον συνοδεύεται και με πρόσθετες παροχές στον τομέα της υγείας. Μάλιστα, το συλλογικό αυτό συμβόλαιο επιτυγχάνει οικονομίες κλίμακας και αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των κινδύνων, και οι ασφαλισμένοι μπορούν να λάβουν ολοκληρωμένες, υψηλού επιπέδου, παροχές υγείας με πολύ χαμηλό κόστος, πολύ ανταγωνιστικότερο από τις εναλλακτικές επιλογές της ιδιωτικής ασφαλιστικής αγοράς. Τα ΤΕΑ, από τη μακρόχρονη λειτουργία τους, έχουν αποδείξει ότι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του νέου «κοινωνικού συμβολαίου» και του συνταξιοδοτικού-ασφαλιστικού συστήματος στη χώρα μας. Αποτελούν ένα από τα πλέον υγιή παραδείγματα των επιτευγμάτων που μπορεί να αποφέρει η συνεργασία μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων. Η επιτυχία αυτή, στο τέλος της πανδημίας και της μακρόχρονης ύφεσης της ελληνικής οικονομίας, αποδεικνύει ότι ο δεύτερος πυλώνας ασφάλισης μπορεί να αντέξει σε κρίσεις και να αποφέρει σημαντικά οφέλη για τους ασφαλισμένους του. Τα ΤΕΑ αποτελούν μέρος της λύσης για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, λειτουργώντας συμπληρωματικά του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης (πρώτος πυλώνας).

Η ανάγκη ενίσχυσης των διευρυμένων πολυεργοδοτικών ΤΕΑ για δυναμική ανάπτυξη του θεσμού Τα πολυ-εργοδοτικά σχήματα ενέχουν σημαντικά πλεονεκτήματα για ομάδες εργαζομένων σε τομείς με υψηλή κυκλικότητα στη δραστηριότητά τους, σε επαγγελματικές ομάδες που βασίζονται στην εποχικότητα και σε κλάδους με υψηλή κινητικότητα, στους οποίους ένας εργαζόμενος αλλάζει σε τακτική βάση εργοδότες. Επιπλέον, για το συνταξιοδοτικό σύστημα τα σχήματα αυτά, καλύπτοντας μια ευρεία βάση εργαζομένων και διαφορετικών εργοδοτών, παρουσιάζουν σε όρους διαχείρισης οικονομίες κλίμακας (χαμηλότερα διαχειριστικά και λειτουργικά κόστη) και φυσικά αυξημένη διαφοροποίηση, που μειώνει τον επενδυτικό κίνδυνο για τους ασφαλισμένους. Τα πολυ-εργοδοτικά ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν οικονομίες κλίμακας και να εφαρμόσουν βέλτιστες πρακτικές εταιρικής διακυβέρνησης, ενώ ταιριάζουν με το προφίλ της ελληνικής αγοράς εργασίας. Το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο του Ν. 3029/2002 επιτρέπει τη δημιουργία «εξατομικευμένων» ΤΕΑ ή «πολυ-εργοδοτικών» ΤΕΑ με 60

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

επαγγελματικό δεσμό. Το θεσμικό πλαίσιο αυτό, δηλαδή, επιτρέπει την ίδρυση ΤΕΑ στον ίδιο όμιλο και στον ίδιο κλάδο. Πάγια θέση και πρόταση της ΕΛΕΤΕΑ προς το αρμόδιο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων είναι η θεσμοθέτηση, με σχετική νομοθετική ρύθμιση, των πολυ-εργοδοτικών, πολυ-συμμετοχικών ΤΕΑ χωρίς επαγγελματικό δεσμό (όπως συμβαίνει άλλωστε σε πολλές χώρες του εξωτερικού). Η άρση του περιορισμού της ύπαρξης αυστηρού επαγγελματικού δεσμού θα προσφέρει τη δυνατότητα για τη δημιουργία πολυ-εργοδοτικών ΤΕΑ για μια επαγγελματική ομάδα, η οποία παράλληλα θα μπορεί να απευθύνεται και σε άλλους εργοδότες/εργαζομένους. Η απελευθέρωση αυτή θα δώσει τη δυνατότητα εισόδου στην επαγγελματική ασφάλιση και στα ΤΕΑ σε πολλαπλούς κλάδους. Την καινοτόμο αυτή δυνατότητα αναμένεται να εκμεταλλευτούν ιδιαίτερα οι επιχειρήσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα (π.χ. τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες) ή/και συγκεκριμένες ομάδες κοινωνικών εταίρων από τον δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα. Η διεύρυνση της βάσης των ασφαλισμένων αναμένεται να συμβάλει στην ενίσχυση των πολυ-εργοδοτικών ΤΕΑ και στην ισχυροποίηση της βιωσιμότητάς τους, της επάρκειας για την καταβολή συντάξεων και της εξασφάλισης οικονομιών κλίμακας και σημαντικής αναχαίτισης του υφιστάμενου υψηλού διαχειριστικού κόστους ίδρυσης και λειτουργίας επαγγελματικών ταμείων. Παράλληλα, αυτό αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη οικονομιών κλίμακας και στη μείωση του λειτουργικού κόστους των ΤΕΑ, ενώ θα οδηγήσει και σε αποφυγή ενδεχόμενου κατακερματισμού του θεσμού, με την ίδρυση πολλών εταιρικών συνταξιοδοτικών σχημάτων αμφίβολης μακροχρόνιας οικονομικής βιωσιμότητας, λόγω του μικρού μεγέθους και του μεγάλου λειτουργικού κόστους που συνεπάγεται η ίδρυση και λειτουργία ενός επαγγελματικού ταμείου. Επιπλέον, τα πολυ-εργοδοτικά ΤΕΑ δύνανται να αποτελέσουν βιώσιμη λύση συμπλήρωσης του συνταξιοδοτικού εισοδήματος μίας από τις μεγαλύτερες επαγγελματικές ομάδες, αυτής των ελευθέρων επαγγελματιών, οι οποίοι δεν διαθέτουν τους κατάλληλους πόρους για την ίδρυση του δικού τους εξατομικευμένου ΤΕΑ. Καταληκτικά, ο δρόμος για τη δημιουργία ενός σύγχρονου και βιώσιμου ασφαλιστικού συστήματος στη χώρα μας περνά μέσα από τη θεσμική και λειτουργική ενίσχυση του δεύτερου πυλώνα της επαγγελματικής ασφάλισης, του μόνου που συνδυάζει την κοινωνική αλληλεγγύη και σύμπραξη εργοδοτών και εργαζομένων με την τεχνοκρατικά επαγγελματική και διαφανή διακυβέρνηση. Ας τον αξιοποιήσουμε κατάλληλα με την ευχή η επαγγελματική ασφάλιση και εν γένει η κεφαλαιοποιητική ενίσχυση των δομών του εγχώριου ασφαλιστικού συστήματος να αποτελέσουν τη χρυσή τομή στο νέο «κοινωνικό συμβόλαιο» που απαιτείται στη χώρα μας από πλευράς των κοινωνικών εταίρων, του πολιτικού προσωπικού και της ελληνικής κοινωνίας γενικότερα, για την εξασφάλιση μακροχρόνιας βιωσιμότητας του συνταξιοδοτικού μας συστήματος. • • •

Γράφημα 2: Ενδεικτική απεικόνιση της αρχιτεκτονικής του επιπέδου παροχών κατά τη συνταξιοδότηση

Πηγή: International Labour Organization (ILO), The ILO Multi-Pillar pension model: Building equitable and sustainable pension systems, websites: www.social-protection.org και www.ilo.org

Γράφημα 3: Η εξελικτική πορεία δημιουργίας των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2004-2021

ΧΡΗΜΑ 61

θέμα

ΕΥ: Πώς οι Έλληνες CEOs μπορούν να δημιουργήσουν αξία και σιγουριά για το αύριο μέσα στην αβεβαιότητα του σήμερα;

α τελευταία χρόνια, οι επιχειρήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο βρίσκονται αντιμέτωπες με μια σειρά από ισχυρές τάσεις, όπως η ψηφιοποίηση της οικονομίας, οι αλλαγές στην καταναλωτική συμπεριφορά και η απαίτηση για δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας για όλους. Οι τάσεις αυτές προϋπήρχαν του Covid-19. Η πανδημία απλώς λειτούργησε ως καταλύτης, επιταχύνοντας εξελίξεις και δίνοντας σε όλους μας την ευκαιρία να έχουμε σήμερα μια πρώτη εικόνα των αλλαγών που μας επιφυλάσσει το αύριο και το μετέπειτα. Οι ελληνικές επιχειρήσεις καλούνται τώρα να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και να ανταγωνιστούν ισότιμα στην παγκόσμια αγορά. Στο περιβάλλον αυτό, η EY διεξήγαγε, για πρώτη φορά στη χώρα μας, τη CEO Imperative Study Ελλάδα 2021, μέρος της παγκόσμιας σειράς ερευνών EY CEO Imperative Series. Οι CEOs που συμμετείχαν στην έρευνα εκπροσωπούν μερικές από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της χώρας, που δραστηριοποιούνται σε όλους τους κρίσιμους τομείς της οικονομίας. Περισσότερες από δύο στις τρεις επιχειρήσεις του δείγματος (69%) είχαν έσοδα πάνω από 1 δισ. δολ., ενώ οι μισές απασχολούν πάνω από 62

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

5.000 εργαζομένους. Συνεπώς, οι επιχειρήσεις αυτές, σε μεγάλο βαθμό, θα καθορίσουν την ατζέντα, τις προτεραιότητες και τα επόμενα βήματα της ελληνικής επιχειρηματικότητας στα χρόνια που έρχονται.

81%

των επικεφαλής ελληνικών επιχειρήσεων δηλώνουν ότι πραγματοποιούν σήμερα σημαντικές επενδύσεις στην ικανότητά τους να αναπτύσσουν και να διαχειρίζονται επιχειρηματικές συνεργασίες οικοσυστήματος

■■■Ισχυρό πλήγμα από την πανδημία, αλλά μεγαλύτερη αισιοδοξία για το μέλλον Οι ελληνικές επιχειρήσεις φαίνεται να επλήγησαν πιο έντονα από την κρίση της πανδημίας σε σχέση με τις μεγάλες επιχειρήσεις παγκοσμίως. Είναι όμως και πιο αισιόδοξες όσον αφορά τη βραχυπρόθεσμη ανάκαμψη, αλλά και τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές τους, υποδηλώνοντας μια αυξημένη εμπιστοσύνη και στα θεμελιώδη μεγέθη και τις προοπτικές της εθνικής οικονομίας. Πρόκειται για ένα σημαντικό εύρημα, καθώς ο απαραίτητος μετασχηματισμός των ελληνικών επιχειρήσεων είναι πιο εύκολο να πραγματοποιηθεί σε ένα περιβάλλον ισχυρής ανάπτυξης. Πράγματι, πάνω από τις μισές ελληνικές επιχειρήσεις (56%) αναφέρουν ότι ο ρυθμός του μετασχηματισμού τους επιβραδύνθηκε εξαιτίας της κρίσης, ωστόσο σε ένα συγκριτικά υψηλό ποσοστό (72%) δηλώνουν ότι θα δαπανήσουν περισσότερα προς αυτήν την κατεύθυνση τα επόμενα τρία χρόνια.

■■■Οι Έλληνες CEOs δίνουν έμφαση στην τεχνολογία, στον μετασχηματισμό και στο ανθρώπινο δυναμικό Με τα δεδομένα αυτά, οι Έλληνες CEOs, ευθυγραμμιζόμενοι απόλυτα με τους συναδέλφους τους παγκοσμίως, σκοπεύουν να δώσουν έμφαση, κατά το επόμενο δωδεκάμηνο, στα δεδομένα και την τεχνολογία, καθώς και σε πρωτοβουλίες ενός ολοκληρωμένου μετασχηματισμού των επιχειρήσεών τους. Μια σειρά από παλαιές και νέες προκλήσεις επιταχύνουν σήμερα τον μετασχηματισμό. Ως βασικούς καταλύτες οι επικεφαλής των ελληνικών επιχειρήσεων ξεχωρίζουν την επιτάχυνση της τεχνολογίας και της ψηφια-

κής καινοτομίας (72%), τις μεταβαλλόμενες προσδοκίες και εμπειρίες των καταναλωτών (53%), τις προκλήσεις που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή (44%) και τα αναδυόμενα νέα επιχειρηματικά μοντέλα (41%). Μεταξύ των τομέων στους οποίους θα εστιάσουν τις αλλαγές οι κορυφαίοι Έλληνες CEOs τα επόμενα τρία χρόνια ξεχωρίζουν, με μεγάλη διαφορά, οι διαδικασίες καινοτομίας των επιχειρήσεών τους (66% έναντι 38% παγκοσμίως), επιβεβαιώνοντας ότι αναγνωρίζουν τη σημαντική υστέρηση της χώρας σε αυτόν τον τομέα. Υψηλά στην κατάταξη βρίσκονται επίσης οι αλλαγές στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων για την κατανομή/διάθεση κεφαλαίων (34%), τα ζητήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας (34%), καθώς και η διαχείριση κινδύνων (31%), ενώ σε ποσοστό 28% σκοπεύουν να επικεντρωθούν στην εταιρική κουλτούρα και τον σκοπό της επιχείρησης, ζήτημα που κατατάσσεται ως τελευταία προτεραιότητα από τους CEOs σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και στην Ευρώπη. Τα θέματα που συνδέονται με το ανθρώπινο στοιχείο (ανθρώπινο δυναμικό και ταλέντο,

ηγεσία, οργανωτική δομή και εταιρική κουλτούρα) συνδυαστικά συγκεντρώνουν την προσοχή ενός σημαντικού μεριδίου των Ελλήνων CEOs.

■■■Ανάληψη ρίσκου, εταιρική κουλτούρα, δημιουργία οικοσυστημάτων και διαχείριση δεδομένων Όπως και στον υπόλοιπο κόσμο, οι Έλληνες CEOs αναζητούν σήμερα επενδυτικές ευκαιρίες για την προώθηση του μετασχηματισμού (41%), τις οποίες θα χρηματοδοτήσουν, κυρίως, μέσω δανεισμού (56%). Ωστόσο, μόλις το 16% αυτών έχουν εξασφαλίσει την υποστήριξη των μετόχων για την υλοποίηση στρατηγικών επενδύσεων, όταν εκείνες έχουν αρνητικές επιπτώσεις στα βραχυπρόθεσμα έσοδα και μερίσματα, ή, αντίστοιχα, εξίσου ελάχιστοι έχουν εξασφαλίσει τη συναίνεση της διευθυντικής ομάδας ως προς τους πιθανούς επενδυτικούς κινδύνους και τα οφέλη. Ως προς την εμπέδωση μιας εταιρικής κουλτούρας –την ανάγκη της οποίας προτάσσουν ΧΡΗΜΑ 63

θέμα

οι Έλληνες CEOs σε υψηλότερα ποσοστά από τους συναδέλφους τους παγκοσμίως– αναγνωρίζουν, συγχρόνως, ότι οι επιδόσεις τους υστερούν σε ορισμένους κρίσιμους τομείς, όπως η λήψη αποφάσεων με την απαραίτητη ευελιξία, η ύπαρξη ενός σκοπού που μοιράζονται όλοι οι εργαζόμενοι ή η δημιουργία ομάδων με διαφορετικότητα και χωρίς αποκλεισμούς σε όλα τα επίπεδα. Παρόμοια είναι η εικόνα και ως προς τη δημιουργία οικοσυστημάτων. Ενώ οκτώ στους δέκα επικεφαλής των ελληνικών επιχειρήσεων δηλώνουν ότι πραγματοποιούν σήμερα σημαντικές επενδύσεις στην ικανότητά τους να αναπτύσσουν και να διαχειρίζονται επιχειρηματικές συνεργασίες οικοσυστήματος, δηλώνουν λιγότερο ικανοποιημένοι σε σχέση με το παγκόσμιο δείγμα ως προς την ικανότητά τους να κάνουν προβλέψεις με βάση τη συμβολή των συνεργατών τους στο οικοσύστημα ή την ύπαρξη ενός ατόμου με σαφή ευθύνη για την καλλιέργεια και τη δι64

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

αχείριση επιχειρηματικών συνεργασιών στο οικοσύστημα. Οι Έλληνες CEOs φαίνεται να συμβαδίζουν, ως έναν βαθμό, με τις εκτιμήσεις των συναδέλφων τους στον υπόλοιπο κόσμο ως προς τις επιδόσεις τους στην αξιοποίηση των δεδομένων. Ωστόσο, είναι λιγότερο ικανοποιημένοι με τις επιδόσεις τους στην απρόσκοπτη πρόσβαση σε δεδομένα σε όλο το εύρος της επιχείρησης (19%) και με τον βαθμό στον οποίο οι πελάτες τούς εμπιστεύονται τα προσωπικά τους δεδομένα (25%).

■■■Ο ρόλος της διευθυντικής ομάδας Οι επικεφαλής των ελληνικών επιχειρήσεων εμφανίζονται ικανοποιημένοι, αλλά σε μικρότερο βαθμό από τους συναδέλφους τους στον υπόλοιπο κόσμο, ως προς την ετοιμότητα της διευθυντικής ομάδας της εταιρείας τους να ανταποκριθεί στις προκλήσεις και τις ευκαιρί-

ες της επόμενης πενταετίας. Ως σημαντικότερη απαραίτητη αλλαγή στη διευθυντική ομάδα προκρίνουν τη δημιουργία νέων ρόλων που θα ανταποκρίνονται στις μεταβαλλόμενες επιταγές της αγοράς, ενώ, την ίδια ώρα, εκτιμούν, με μεγάλη πλειοψηφία (91%), ότι αυτή θα πρέπει να επικεντρωθεί στον ψηφιακό μετασχηματισμό.

44%

των CEOs πιστεύουν ότι η επιτυχημένη επιχείρηση του μέλλοντος θα βασίζεται στην τεχνολογία και τα δεδομένα

Οι Έλληνες CEOs φαίνεται να αποδέχονται την ανάγκη ενός ενεργότερου ρόλου για τους ίδιους και γενικότερα για την ηγεσία των επιχειρήσεων όσον αφορά την προώθηση της μετασχηματιστικής ατζέντας, και μάλιστα με πιο κατηγορηματικό τρόπο σε σχέση με τους ομολόγους τους στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο. Προτάσσουν δε ως προτεραιότητες κυρίως τη μετασχηματιστική καινοτομία και την επανεφεύρεση των επιχειρήσεων, την οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης με τα ενδιαφερόμενα μέρη και τη διαχείριση του διαρκούς μετασχηματισμού. Ως σημαντικότερο στοιχείο που θα πρέπει να χαρακτηρίζει τους διευθύνοντες συμβούλους για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις της επόμενης πενταετίας θεωρούν την ικανότητα να δημιουργήσουν μια νοοτροπία μετασχηματισμού σε όλο το εύρος της εταιρείας.

■■■Ο πελάτης, το ανθρώπινο δυναμικό και η δημιουργία αξίας στην κορυφή της agenda των Ελλήνων CEOs Οι επικεφαλής των ελληνικών επιχειρήσεων κατανοούν πλήρως τις μεγάλες αλλαγές που έχουν δρομολογηθεί σε σχέση με τις συνήθειες, τις ανάγκες και τις προσδοκίες των πελατών, αλλά και την ανάγκη μιας εντελώς νέας προσέγγισης της εμπειρίας του πελάτη από τις επιχειρήσεις. Μάλιστα, εμφανίζονται πιο βέβαιοι σε σχέση με τους CEOs παγκοσμίως ότι οι αλλαγές αυτές θα έχουν προχωρήσει στη διάρκεια της επόμενης πενταετίας. Είναι, επίσης, βέβαιοι για την ταχύτητα και το βάθος των αλλαγών που έχουν δρομολογηθεί σε ό,τι αφορά το ανθρώπινο δυναμικό και το

ταλέντο. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία (88%), έναντι ποσοστού μόλις 10% στον υπόλοιπο κόσμο, θεωρούν πολύ πιθανό να αποδειχθεί ανθεκτική στον χρόνο η μετάβαση στην τηλεργασία, ενώ θεωρούν επίσης πολύ πιθανή την προοπτική μείωσης του αριθμού των μόνιμων υπαλλήλων, καθώς θα αυξάνεται η πρόσβαση των εταιρειών στα καλύτερα ταλέντα παγκοσμίως, σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Στις απαντήσεις των Ελλήνων CEOs αποτυπώνεται, επίσης, και η κατανόηση της απαίτησης της κοινωνίας, αλλά και της επενδυτικής κοινότητας, για τη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας από τις επιχειρήσεις, καθώς και η βεβαιότητα ότι θα πραγματοποιηθούν σημαντικές αλλαγές προς αυτήν την κατεύθυνση στη διάρκεια της επόμενης πενταετίας. Σχεδόν τρεις στους τέσσερις (72%) θεωρούν πολύ πιθανό να προχωρήσουν οι εταιρείες σε σημαντικά νέα μέτρα για να αναλάβουν την ευθύνη για τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους, ποσοστό υπερδιπλάσιο από το αντίστοιχο στο παγκόσμιο και ευρωπαϊκό δείγμα της έρευνας.

■■■Προϋπόθεση επιτυχίας η αξιοποίηση της τεχνολογίας Η βαρύτητα που αποδίδουν οι επικεφαλής των ελληνικών επιχειρήσεων στον ρόλο της τεχνολογίας επιβεβαιώνεται και από τις εκτιμήσεις τους σχετικά με το βασικό στοιχείο που θα χαρακτηρίζει την επιτυχημένη επιχείρηση του μέλλοντος, καθώς πάνω από δύο στους πέντε (44%) πιστεύουν ότι αυτή θα βασίζεται στην τεχνολογία και τα δεδομένα. Αντίθετα, σε ποσοστό μόλις 3% συμφωνούν με την άποψη που κυριάρχησε στην έρευνα παγκοσμίως ότι οι επιτυχημένες επιχειρήσεις θα επικεντρώνονται στη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας. Ο μετασχηματισμός των ελληνικών επιχειρήσεων δεν αποτελεί απλό εγχείρημα. Είναι όμως, σήμερα, επιτακτική ανάγκη και προϋπόθεση για να μπορέσουν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα που δημιουργούν οι ισχυρές τάσεις που αναταράσσουν την παγκόσμια αγορά, να αναπτυχθούν δυναμικά και να επιτελέσουν τον ρόλο τους ως κινητήρια δύναμη ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. • • • ΧΡΗΜΑ 65

συνέντευξη

Ο «οδικός χάρτης» για την αγορά των κρυπτονομισμάτων Βαγγέλης Τσάπας Σύμβουλος Επιχειρήσεων και ιδρυτής της HNC

ον «οδικό χάρτη» για την αγορά των κρυπτονομισμάτων παραθέτει στη συνέντευξη που ακολουθεί ο κ. Βαγγέλης Τσάπας, σύμβουλος επιχειρήσεων και ιδρυτής της HNC, αναλύοντας λεπτομερώς όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τα κρυπτονομίσματα, τις ευ-

καιρίες και τους πιθανούς κινδύνους. Όπως ο ίδιος αναφέρει: «Το κρυπτονόμισμα είναι ένα ψηφιακό νόμισμα που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ως ηλεκτρονικό μέσο πληρωμής για υπηρεσίες ή αγαθά χωρίς τη μεσολάβηση ενδιάμεσου τρίτου μέρους (π.χ. τράπεζας).

Όλες οι συναλλαγές κρυπτονομισμάτων είναι ασφαλείς, άμεσες, διαφανείς και με χαμηλότερα κόστη. Φυσικά, η κρυπτογράφηση, ως σύμβολο, είναι εντελώς απαλλαγμένη από κάθε είδους πληθωρισμό, έλεγχο ή παρέμβαση».

Θεωρείτε ότι η κρυπτογράφηση είναι το μέλλον;

τητα, ευκολία προσβασιμότητας και πλήρη ασφάλεια για κάθε είδους εγγραφή ή συναλλαγή. Έτσι, όταν μιλάμε για ένα πρωτόκολλο Διαδικτύου, δεν υποθέτουμε ότι αυτή η τεχνολογία είναι το μέλλον, ξέρουμε ακριβώς για ποιο πράγμα μιλάμε. Ωστόσο, τα κρυπτονομίσματα είναι ήδη αποδεκτά από εταιρείες όπως η Mastercard, η Visa και φυσικά η PayPal, και ταυτόχρονα όλο και περισσότερες τεράστιες εταιρείες διαθέτουν κρυπτονομίσματα στους ισολογισμούς τους ως αποπληθωρισμένο περιουσιακό στοιχείο κι ως ένα γρήγορο, χωρίς κόστος και ασφαλές μέσο πληρωμής.

Η τεχνολογία πίσω από την κρυπτογράφηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Τα αποκεντρωμένα νομίσματα είναι ανθεκτικά στη λογοκρισία, αλλά, ακόμη περισσότερο, είναι σχεδόν αδύνατο να διαγραφούν.

Τα κρυπτονομίσματα είναι κυρίως τεχνολογία. Πρόκειται για ένα τεχνολογικό πρωτόκολλο που ονομάζεται blockchain, λειτουργεί πίσω από οποιαδήποτε κρυπτογράφηση και εξασφαλίζει ασφάλεια, διαφάνεια, ταχύτητα και ελάχιστα τέλη μεταφοράς. Είναι η ίδια τεχνολογία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε είδος βιομηχανίας, όπως στα logistics, στις μεταφορές, στη ναυτιλία, στον κλάδο υγείας και ούτω καθεξής. Είναι το ίδιο πρωτόκολλο που παρέχει ταχύ66

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Τι καθορίζει την τιμή και πώς επηρεάστηκε η αξία τους σε περιόδους οικονομικής κρίσης; Σε αντίθεση με τα νομίσματα fiat, όπως το ευρώ και το δολάριο, η αξία των κρυπτονομισμάτων δεν καθορίζεται από τις κεντρικές τράπεζες, αλλά από τον κανόνα της προσφοράς και της ζήτησης.

Η μακροπρόθεσμη αξία ενός ψηφιακού νομίσματος θα καθοριστεί από πολλούς παράγοντες, όπως η πραγματική μαζική υιοθέτηση και η πραγματική αξία που φέρνουν τέτοια νομίσματα για την καθημερινή μας ζωή.

Η απλή αρχή της προσφοράς και της ζήτησης είναι ένας μεγάλος παράγοντας που καθορίζει την αξία για οτιδήποτε μπορεί να διαπραγματευτεί, συμπεριλαμβανομένων όλων των ψηφιακών νομισμάτων στην αγορά. Για παράδειγμα, εάν περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούν να αγοράσουν κρυπτονομίσματα, ενώ άλλοι είναι πρόθυμοι να τα πουλήσουν, η τιμή θα αυξηθεί και το αντίστροφο. Και δεδομένου ότι η προσφορά πολλών κρυπτονομισμάτων είναι περιορισμένη, η αυξημένη δημοτικότητα αυτών αυξάνει τις τιμές.

Ένας άλλος κρίσιμος παράγοντας θα είναι εάν οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες υιοθετήσουν τη νέα τεχνολογία. Τέλος, η χρηστικότητα και η ασφάλεια είναι ένα βασικό στοιχείο που πρέπει να εξελιχθεί πέρα από το σημερινό πρότυπο για να επιτρέψει σε όλους να διατηρήσουν τα κρυπτονομίσματά τους έτοιμα και με ασφάλεια για χρήση στην καθημερινή τους ζωή.

Εάν ένα νόμισμα κερδίζει μαζική υιοθέτηση, η αξία του μπορεί να φτάσει μέχρι την οροφή. Αυτό συμβαίνει επειδή ο συνολικός αριθμός των περισσότερων κρυπτονομισμάτων είναι περιορισμένος και η αυξημένη ζήτηση οδηγεί σε άμεση αύξηση της τιμής. Η μακροπρόθεσμη αξία ενός ψηφιακού νομίσματος θα καθοριστεί από πολλούς παράγοντες, όπως η πραγματική μαζική υιοθέτηση και η πραγματική αξία που φέρνουν τέτοια νομίσματα για την καθημερινή μας ζωή (σε σύγκριση με άλλες παραδοσιακές μεθόδους πληρωμής).

Τα πρώτα χρόνια της κρυπτογράφησης το εμπόριο ήταν αρκετά δύσκολο και δεν μπορούσε να γίνει εύκολα κατανοητό από άτομα. Μετά από δέκα χρόνια, μπορούμε να πούμε ότι τα πράγματα έχουν γίνει πολύ πιο εύκολα και ο όρος «κρυπτογράφηση» είναι πιο οικείος σε όλους. Η εγγραφή σε ανταλλακτήρια κρυπτονομισμάτων καθώς και η δημιουργία ψηφιακού πορτοφολιού έχουν γίνει πολύ προσιτά και, το πιο σημαντικό, η ασφάλεια έχει βελτιωθεί σημαντικά. Έτσι, τώρα, όλοι μπορούν να ανταλλάσσουν κρυπτονομίσματα αρκετά εύκολα και γρήγορα.

Πόσο εύκολο είναι για κάποιον να επενδύσει σε κρυπτονομίσματα;

Ποια θα ήταν η συμβουλή σας σε έναν νέο επενδυτή; Οι περισσότεροι επενδυτές αντιμετωπίζουν τα κρυπτονομίσματα ως μετοχές και όχι ως τεχνολογικό, ψηφιακό περιουσιακό στοιχείο που θα δημιουργήσει ένα αποκεντρωμένο χρηματοοικονομικό δίκτυο (DEFI) και θα αλλάξει τον χρηματοοικονομικό κόσμο, όπως τον γνωρίζουμε μέχρι τώρα. Η τεχνολογία blockchain έχει κατακτήσει τον οικονομικό και βιομηχανικό κόσμο. Ένα μεγάλο μέρος της επιτυχίας ενός κρυπτονομίσματος είναι η βασική τεχνολογία. Κάθε φορά που κυκλοφορεί ένα νέο κρυπτονόμισμα, όπως το HNC, συνήθως βγάζουν ένα white paper. Αυτό θα σκιαγραφήσει τον σκοπό του νομίσματος, την τεχνολογία, τον τρόπο λειτουργίας του και το συνολικό όραμά του. Το white paper είναι ένα από τα καλύτερα εργαλεία για την αξιολόγηση των βασικών θεμάτων ενός νομίσματος και δεν πρέπει ποτέ να επενδύετε σε τίποτα μέχρι να διαβάσετε τo white paper του. Ένα white paper ΧΡΗΜΑ 67

συνέντευξη

Tα κρυπτονομίσματα είναι ήδη αποδεκτά από εταιρείες όπως η Mastercard, η Visa και φυσικά η PayPal, και ταυτόχρονα όλο και περισσότερες τεράστιες εταιρείες διαθέτουν κρυπτονομίσματα στους ισολογισμούς τους.

μένη τεχνολογία. Με μια ομάδα επιτυχημένων και αποφασιστικών μελών, φιλοδοξεί να γίνει ένας από τους δυναμικούς «παίκτες» στον τομέα των ανταλλαγών και των συναλλαγών. Το HNC έχει το θεμέλιο να πετύχει τόσο ως επένδυση όσο και ως πλήρες μέσο ψηφιακών πληρωμών.

μπορεί επίσης να σας διαβεβαιώσει για τον επαγγελματισμό και την αξιοπιστία του κρυπτονομίσματος. Φυσικά, μπορείτε να βρείτε όλα τα παραπάνω στο white paper που εκδόθηκε από το Ίδρυμα HNC. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει κάποιος όταν επενδύει σε κρυπτονομίσματα; Παρόλο που όλο και περισσότερες εταιρείες και χώρες υιοθετούν την τεχνολογία blockchain, τα ψηφιακά νομίσματα δεν έχουν αποκτήσει πλήρη υιοθέτηση στην καθημερινή ζωή. Ο πραγματικός κίνδυνος διαπραγμάτευσης κρυπτονομισμάτων σχετίζεται κυρίως με τη μεγάλη αστάθεια. Το HNC είναι ένα startup έργο όχι με επιτυχία 100%, αλλά, το πιο σημαντικό, με μια σταθερή, αξιόπιστη, ασφαλή και αποδεδειγ68

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Τα κρυπτονομίσματα είναι ένα «νεογέννητο παιδί» στο μπλοκ και οι άνθρωποι δεν ξέρουν πώς να χειριστούν αυτήν την πρωτοφανή τεχνολογία. Υποτίθεται ότι αυτός είναι ο πραγματικός κίνδυνος κρυπτονομισμάτων και όχι το ίδιο το ψηφιακό στοιχείο. Τι θα λέγατε σε όσους συνδέουν την αγορά κρυπτογράφησης με τους κινδύνους του χρηματιστηρίου; Προφανώς δεν υπάρχει τίποτα κοινό μεταξύ της κρυπτογράφησης και της ιδεολογίας του χρηματιστηρίου, όπως εξηγήσαμε προηγουμένως. Το χρηματιστήριο επηρεάζεται σοβαρά από τις διεθνείς μεταβάσεις, τις μεταβολές της κυβερνητικής πολιτικής και τις οικονομικές αναταραχές, ενώ τα κρυπτονομίσματα είναι, αντικειμενικά, απρόσβλητα από τα περισσότερα οικονομικά φαινόμενα, όπως τον πληθωρισμό και την οικονομική αστάθεια. Φορολογούνται τα κρυπτονομίσματα; Υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα σχετικά με

τις ελληνικές χρηματοοικονομικές αρχές και τη φορολογική πολιτική. Δυστυχώς, δεν έχει εκδοθεί ακόμη κάποιο φορολογικό σχέδιο από την ευρωπαϊκή χρηματοοικονομική επιτροπή σχετικά με τα κρυπτονομίσματα. Η εξέχουσα νομική μας υπηρεσία, με επικεφαλής τον κ. Μπουτόπουλο Κωνσταντίνο, πρώην πρόεδρο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (ΕΚ) και μέλος του ΔΣ, παραμένει σε συνεχή επαφή και αφήγηση με τις αρμόδιες αρχές, προκειμένου να διαμορφώσει μια σαφή πολιτική το συντομότερο δυνατό. Ποιο ήταν το ερέθισμα που σας ώθησε να συμμετάσχετε στα κρυπτονομίσματα; Η αλήθεια είναι ότι είδα από την αρχή μια μεγάλη ευκαιρία να συμμετάσχω στην προσπάθεια για τη δημιουργία ενός αποκεντρωμένου ψηφιακού χρηματοοικονομικού κόσμου. Σήμερα, είμαι πεπεισμένος ότι τα ψηφιακά νομίσματα είναι το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας και ότι πρόκειται να αναλάβουν το μεγαλύτερο μέρος των μελλοντικών συναλλαγών του κόσμου. Η ομάδα μας ανέλαβε τη διαχείριση του νομίσματος HNC τον Μάρτιο του 2020 και από τότε εργαζόμαστε σκληρά για να καθιερώσουμε το HNC ως ένα σημαντικό δίκτυο πληρωμών, επενδύοντας στην τεχνολογία και το προσωπικό, και πιστεύουμε ότι πολύ σύντομα θα μπορέσουμε να το επιτύχουμε.

Θα θέλαμε να μας πείτε λίγα λόγια για το HNC, το πρώτο ελληνικό κρυπτονόμισμα. Το HNC είναι μια κρυπτογράφηση ανοιχτού κώδικα που βασίζεται στην τεχνολογία blockchain του Dash Coin, που επικεντρώνεται στην προσφορά ενός ταχύτερου και φθηνότερου παγκόσμιου δικτύου πληρωμών που είναι αποκεντρωμένο στη φύση. Σύμφωνα με τo white paper, το HNC Coin επιδιώκει να βελτιωθεί επάνω στο Bitcoin (BTC), παρέχοντας ισχυρότερη προστασία της ιδιωτικής ζωής όσο και γρηγορότερες και φθηνότερες συναλλαγές, και έτσι να γίνει ένα χρήσιμο ψηφιακό νόμισμα παγκοσμίως, διεισδύοντας στην πραγματική οικονομία. Το HNC, του οποίου το όνομα προέρχεται από το “Hellenic Coin”, κυκλοφόρησε το 2015 ως στιγμιότυπο του Litecoin (LTC). Από το 2021, το HNC Coin έχει αναπτύξει και προσαρμόσει την τεχνολογία Dash blockchain ώστε να περιλαμβάνει χαρακτηριστικά όπως ένα δίκτυο δύο επιπέδων με κινούμενους κόμβους, συμπεριλαμβανομένων των "Masternodes" και της αποκεντρωμένης διακυβέρνησης έργων: InstantSend, το οποίο επιτρέπει την άμεση πληρωμή, ChainLocks, το οποίο κάνει το blockchain HNC άμεσα αμετάβλητο, και PrivateSend, το οποίο προσφέρει πρόσθετο προαιρετικό απόρρητο για συναλλαγές. Έγινε, λοιπόν, ένα πλήρως αποκεντρωμένο πρωτόκολλο peer-to-peer, που είναι ανεξάρτητο από κάθε έλεγχο της κυβέρνησης και της κεντρικής τράπεζας. Ο μέγιστος αριθμός νομισμάτων HNC που μπορούν να εκδοθούν είναι 100 εκατομμύρια. Μέχρι αυτήν τη στιγμή (Ιούλιος 2021), έχουν εκδοθεί 93 εκατομμύρια νομίσματα και 7 εκατομμύρια διαθέσιμα για εξόρυξη. Ποιοι είναι οι ιδρυτές του HNC; Το HNC ιδρύθηκε το 2015 από Έλληνες προγραμματιστές και έγινε ένα “fork” του Dash Coin τον Ιούνιο του 2021. Το έργο ονομάστηκε αρχικά Hellenic Coin, αλλάζοντας το όνομά του σε HNC Coin τον Ιούνιο του 2021, ακριβώς την εποχή που άλλαξε την τεχνολογία του blockchain που εστιάζει στην ασφάλεια και ταχύτητα συναλλαγών. Το δίκτυο HNC Coin αποτελείται, επί του παρό-

ντος, από μια ομάδα από περισσότερους από 20 επαγγελματίες υψηλής εξειδίκευσης, που είναι διασκορπισμένοι σε όλη την Ευρώπη. Όλα τα μέλη της ομάδας προέρχονται από οικονομικούς και/ή τεχνολογικούς τομείς, όπως χρηματιστήρια, τράπεζες, ιδρύματα λογισμικού κ.λπ. Ποια είναι η αποστολή του HNC; Η μοναδική αποστολή του HNC είναι να εισέλθει στην πραγματική οικονομία και να γίνει ένας αξιόπιστος εναλλακτικός τρόπος πληρωμής αγαθών και υπηρεσιών σε παγκόσμια κλίμακα. Το HNC στοχεύει στην παροχή ενός περιουσιακού στοιχείου διπλού σκοπού, πλήρως διαφανές, το οποίο συνδυάζει έναν εξαιρετικά γρήγορο και ασφαλή εναλλακτικό τρόπο πληρωμής καθώς και ένα επενδυτικό στοιχείο. Επιπλέον, ο κύριος στόχος του HNC είναι να γίνει ο καταλύτης ενός νέου οικοσυστήματος, που γεφυρώνει τον ψηφιακό και συμβατικό κόσμο. Χρησιμοποιώντας παραδοσιακές τραπεζικές μεθόδους (π.χ. χρησιμοποιώντας μια χρεωστική κάρτα Visa), το HNC στοχεύει στην επίλυση του ζητήματος της ζήτησης που αντιμετωπίζουν όλα τα κρυπτονομίσματα από τη δημιουργία τους. Το HNC θα δημιουργήσει μια διαρκή ζήτηση, μέρα με τη μέρα και χρόνο με τον χρόνο, μέσω του μοναδικού επιχειρηματικού του μοντέλου, μια πρόκληση που δεν έχει ξεπεράσει κανένα άλλο κρυπτονόμισμα μέχρι τώρα. Η ομάδα του HNC σκοπεύει να είναι ένα βασικό εργαλείο διαπραγμάτευσης με σημαντική υποστήριξη του κλάδου, όγκο αλλά και ρευστότητα συναλλαγών. Θα μπορούσε να είναι ένα όχημα τεχνογνωσίας για τη δημιουργία νέων εφαρμογών blockchain, για σύνδεση με πλατφόρμες ηλεκτρονικών συναλλαγών ως επιλογή πληρωμής καθώς και με τους αναδυόμενους τομείς της ενέργειας, της ηλεκτρικής ενέργειας και της περιβαλλοντικής διαχείρισης. Η εισαγωγή του HNC σε τομείς όπως ο τουρισμός θα είναι το κύριο μέλημα. Τέτοιες πλατφόρμες θα χρησιμοποιούν το HNC ως μέσο πληρωμής, ενώ η επιστροφή χρημάτων θα παρέχεται ως ανταμοιβή όχι μόνο στον πελάτη, αλλά και στον επιχειρηματία. Θα δοθούν κίνητρα και για τα δύο μέρη. ΧΡΗΜΑ 69

συνέντευξη Η επέκταση της χρήσης κρυπτονομισμάτων θα οδηγήσει την κρυπτογράφηση στο να υιοθετήσει όρους και πρακτικές για την απόκτηση των χαρακτηριστικών των παραδοσιακών επενδυτικών προϊόντων, όπως νομικό πλαίσιο, τυποποίηση, άδειες, αξιοπιστία, κύρος. Το HNC Revolution προβλέπει και επενδύει σε αυτήν την αλλαγή, αναμένοντας να είναι στο κλαμπ των κρυπτονομισμάτων που θα συμμετάσχουν σε αυτήν την επέκταση. Τι κάνει το HNC μοναδικό; Σύμφωνα με τους ιδρυτές που δημιούργησαν το HNC το 2020, ο κύριος στόχος είναι «να είναι ένα από τα πιο φιλικά προς τον χρήστη και εύχρηστα σε καθημερινές πληρωμές κρυπτονομίσματα στον κόσμο». Για να επιτευχθεί αυτό το έργο βασίζεται σε ένα δίκτυο κύριων κόμβων, οι οποίοι είναι διακομιστές που έχουν σχεδιαστεί για να παρέχουν προηγμένες υπηρεσίες με ασφάλεια και διακυβέρνηση στο σύστημα προτάσεων του HNC. Σε αντάλλαγμα για μέρος των ανταμοιβών μπλοκ, οι κύριοι κόμβοι παρέχουν ένα δεύτερο επίπεδο υπηρεσιών στο δίκτυο. Διευκολύνουν λειτουργίες όπως InstantSend, PrivateSend και ChainLocks. Χρησιμοποιήθηκαν Masternodes για να διασφαλιστεί ότι το blockchain είναι άμεσα διαθέσιμο σε όλους τους συμμετέχοντες στο δίκτυο. Τα Masternodes εκτελούν επίσης πολλές άλλες λειτουργίες που σχετίζονται με την υγεία και την αποτελεσματικότητα του δικτύου, όπως η διακυβέρνηση, η ασφαλής αποθήκευση δεδομένων χρήστη, η επεξεργασία συναλλαγών για ελαφριά πορτοφόλια και η διευκόλυνση άμεσων και ιδιωτικών συναλλαγών. Τα Masternodes επιβραβεύονται με το 99% των νομισμάτων που εξορύσσονται και το υπόλοιπο 1% πάει στους ανθρακωρύχους. Πώς λειτουργεί το InstantSend; Σε αντίθεση με τα συμβατικά blockchains, όπου είναι απαραίτητο να περιμένετε την επιβεβαίωση συναλλαγής σε ένα μπλοκ, το HNC Coin αξιοποιεί το δίκτυο των κύριων κόμβων 70

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Η μοναδική αποστολή του HNC είναι να εισέλθει στην πραγματική οικονομία και να γίνει ένας αξιόπιστος εναλλακτικός τρόπος πληρωμής αγαθών και υπηρεσιών.

για να επιβεβαιώσει ότι τα χρήματα που καθορίζονται στη συναλλαγή δεν έχουν ήδη ξοδευτεί και στη συνέχεια τα κλειδώνουν εντός 1-2 δευτερολέπτων, ώστε να μην μπορούν να ξοδευτούν ξανά έως ότου ολοκληρωθεί η συναλλαγή. Τυχόν συναλλαγές που επιχειρούν να χρησιμοποιήσουν τα ίδια χρήματα θα απορριφθούν από το δίκτυο, ακόμη και σε περίπτωση επίθεσης 51%. Πώς λειτουργεί το PrivateSend; Το HNC Coin προσφέρει προαιρετική ανωνυμία συναλλαγής μέσω μιας δυνατότητας που ονομάζεται PrivateSend. Το PrivateSend σάς επιτρέπει να χωρίσετε το HNC Coin σε συγκεκριμένες ονομασίες και να το «συνδυάσετε» με άλλους συμμετέχοντες, αποκρύπτοντας έτσι την προέλευση των χρημάτων που χρησιμοποιήθηκαν στην τελική συναλλαγή. Το PrivateSend προσφέρει ανώτερη προστασία της ιδιωτικής ζωής στις κεντρικές υπηρεσίες μίξης, επειδή κάθε γύρος ανάμιξης

διευκολύνεται από έναν διαφορετικό κύριο κόμβο, καθιστώντας ουσιαστικά αδύνατο τον εντοπισμό χρημάτων στο blockchain. Το HNC διατίθεται στο εμπόριο τόσο σε μεμονωμένους χρήστες όσο και σε εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων εμπόρων, χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, traders, ναυτιλιακών εταιρειών και όσων χρειάζονται αποστολή διεθνών εμβασμάτων. Το 2020, η ομάδα του HNC ανακοίνωσε ότι ο κύριος στόχος της είναι η οικοδόμηση του οικοσυστήματός της, διασφαλίζοντας ότι οι χρήστες είναι ικανοποιημένοι και προωθούν περαιτέρω την τεχνολογία πίσω από το δίκτυο. Τι κάνει το δίκτυο HNC ασφαλές; Το HNC χρησιμοποιεί ένα δίκτυο δύο επιπέδων για να εξασφαλίσει τις συναλλαγές του. Το πρώτο επίπεδο αποτελείται από κόμβους που πραγματοποιούν εργασίες εξόρυξης βάσει ενός πρωτοκόλλου συναίνεσης απόδειξης εργασίας, που σημαίνει ότι ανταγω-

Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον σε πληρωμές σχετικά με το HNC Coin;

μεγάλων αλυσίδων καταστημάτων και KeyAccounts.

Το HNC σκοπεύει να εκτελέσει πληρωμές χρησιμοποιώντας κυρίως τα ακόλουθα μέσα:

Πιθανή ενσωμάτωση του HNC σε μια Προπληρωμένη MasterCard ή/και Visa, η οποία θα επιτρέψει την ανταλλαγή νομισμάτων HNC σε νομίσματα fiat και αντίστροφα σε μια συγκεκριμένη εφαρμογή για κινητά ή/και την έκδοση της επιφάνειας εργασίας. Μετά την ανταλλαγή, οι καταναλωτές θα είναι σε θέση να προσθέσουν χρήματα (νομίσματα fiat) στην προπληρωμένη Mastercard/Visa τους και να χρησιμοποιήσουν τέτοια χρήματα ή/και να αποσύρουν χρήματα από τα ATM των τραπεζών παγκοσμίως.

Visa/Mastercard: Πιθανή ενσωμάτωση του HNC σε μια προπληρωμένη MasterCard ή/και Visa, η οποία θα επιτρέψει την ανταλλαγή νομισμάτων HNC σε νομίσματα fiat και αντίστροφα σε μια συγκεκριμένη εφαρμογή για κινητές συσκευές. Μετά την ανταλλαγή, οι καταναλωτές θα μπορούν να προσθέσουν χρήματα (νομίσματα fiat) στην προπληρωμένη Mastercard/Visa τους και να χρησιμοποιήσουν τέτοια χρήματα ή/και να αποσύρουν χρήματα από τα ΑΤΜ της Τράπεζας παγκοσμίως.

νίζονται για την επίλυση σύνθετων κρυπτογραφικών προβλημάτων και τουλάχιστον το 51% των κόμβων πρέπει να εγκρίνει μια συναλλαγή για να προστεθεί στο blockchain. Ο αλγόριθμος PoW που χρησιμοποιείται από το HNC ονομάζεται «X11»: ένας αλγόριθμος που χρησιμοποιείται από το Dash blockchain χρησιμοποιεί μια ακολουθία 11 αλγορίθμων hashing. Σύμφωνα με την τεκμηρίωση του Dash, το X11 είναι «ένα από τα ασφαλέστερα και πιο εξελιγμένα κρυπτογραφικά hashes που χρησιμοποιούνται από τα σύγχρονα κρυπτονομίσματα». Η δεύτερη βαθμίδα αποτελείται από Μasternodes που λειτουργούν με έναν αλγόριθμο συναίνεσης απόδειξης υπηρεσίας στον οποίο οι masternodes βαθμολογούνται με βάση το ιστορικό τους για την παροχή καλών υπηρεσιών στο δίκτυο. Ο Masternode επιβλέπει το δίκτυο και έχει τη δύναμη να απορρίπτει νέα μπλοκ που προστίθενται από κόμβους εάν κριθούν ακατάλληλα.

POS Terminal Gateway: Οι πελάτες θα στέλνουν πληρωμές σε HNC είτε από τους λογαριασμούς ανταλλαγής τους είτε από τον υπολογιστή τους (εγγενές πορτοφόλι HNC) ή από την κινητή τους συσκευή (κινητό πορτοφόλι όπως “Coinomi”) απευθείας σε μια διεύθυνση HNC πληρωμής. Το POS Terminal Gateway θα εμφανίσει το τιμολόγιο στη συσκευή POS. Ο πελάτης θα πληρώσει το τιμολόγιο με κλειδωμένη συναλλαγματική ισοτιμία. Η πληρωμή του πελάτη θα μετατραπεί σε τοπικό νόμισμα. Το POS Terminal Gateway θα ξεκινήσει την τραπεζική διευθέτηση – μεταφορά στον τραπεζικό λογαριασμό σε τοπικό νόμισμα–, που πραγματοποιείται εντός 24-72 ωρών, ή θα αποθηκεύσει το ποσό στο πορτοφόλι HNC. Απαιτούνται μόνο χρεώσεις συναλλαγής blockchain (για κόμβους).

Ποιος θα είναι ο αντίκτυπος της χρεωστικής κάρτας HNC στο οικοσύστημα του HNC; Το HNC σχεδιάζει να γίνει αποδεκτό από εκατομμύρια εμπόρους σε παγκόσμια κλίμακα. Αναμφισβήτητα, η είσοδος του HNC στην πραγματική οικονομία θα δώσει τεράστια αξία στους επενδυτές του, καθώς και μια διαρκής ζήτηση θα δημιουργηθεί ταυτόχρονα μέσω των συνεργασιών του με ομάδες

Εκτιμούμε ότι για το έτος 2022 θα εκδοθούν περίπου 20.000 χρεωστικές κάρτες HNC, καθώς και το 2023 άλλες περισσότερες από 20.000 χρεωστικές κάρτες HNC και ούτω καθεξής. Υποθέτουμε ότι το 30% των συνολικών εκδοθεισών καρτών πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως μέσο πληρωμής στην καθημερινή ζωή. Αυτό σημαίνει ότι για το 2022 περίπου 6.000 χρεωστικές κάρτες HNC πρόκειται να χρησιμοποιούνται σε καθημερινή βάση. Καθώς τα άτομα χρησιμοποιούν τις χρεωστικές κάρτες τους, θα κερδίζουν όλο και περισσότερες ανταμοιβές από τις αγορές τους και έτσι η ζήτηση για HNC θα αυξηθεί ανάλογα. Σύντομα, όπου το πρόγραμμα επιβράβευσης θα τεθεί σε ισχύ, τόσο οι καταναλωτές όσο και οι έμποροι θα έχουν υψηλά κίνητρα για τη χρήση και αποδοχή του HNC ως μέσου πληρωμής. Πού μπορεί κάποιος να βρει πληροφορίες σχετικά με το HNC Coin και τα crypto γενικά; Εκτός από τη δημιουργία του δικού μας ανταλλακτηρίου HNC Revolution, δημιουργήσαμε ένα κανάλι στη σελίδα του YouTube, καθώς και σε άλλα κοινωνικά μέσα, όπου ειδικοί κρυπτογράφησης, μέλη της ομάδας μας, ενημερώνουν σχετικά με την εξέλιξη αυτής της πολλά υποσχόμενης τεχνολογίας. Επίσης, υπάρχει ο δημόσιος ιστότοπός μας www.hnc-coin.com, όπου μπορείτε να βρείτε τις πληροφορίες που θέλετε και είμαστε πρόθυμοι να βοηθήσουμε όσους έχουν απορίες ή διάφορα ζητήματα. • • • ΧΡΗΜΑ 71

θέμα

Παράθυρο ευκαιρίας για το γυναικείο επιχειρείν στην Ελλάδα το 2021

ους τελευταίους 12 μήνες έχουν παρουσιαστεί ορισμένα γεγονότα τα οποία έχουν επηρεάσει μόνιμα τόσο τη φύση του χώρου εργασίας όσο και τις ευκαιρίες των γυναικών μέσα σε αυτόν. Οι εργασιακές πρακτικές έχουν γίνει πιο ευέλικτες, νέα χαρακτηριστικά ηγεσίας έρχονται στο προσκήνιο και η ανάγκη για ένα διαφορετικό ανθρώπινο δυναμικό και μια κουλτούρα χωρίς αποκλεισμούς είναι πιο εμφανής από ποτέ. Σε αυτές τις έκτακτες συνθήκες, οι ευέλικτες επιχειρήσεις που κοιτούν προς το μέλλον θα αναγνωρίσουν αυτήν τη στιγμή της αλλαγής ως ευκαιρία για να εξελιχθούν και να μεγαλουργήσουν. Τα παραπάνω αναφέρονται στην έρευνα της Grant Thornton για το Γυναικείο Επιχειρείν 2021, η οποία δίνει έμφαση στο παράθυρο ευκαιρίας που δημιουργείται σχετικά με την υιοθέτηση των αρχών Ενσωμάτωσης και Ίσων Ευκαιριών Εκπροσώπησης για τα δύο φύλα. Για περισσότερα από 17 χρόνια, η Grant Thornton ερευνά σε παγκόσμιο επίπεδο την πρόοδο των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις. «Η πανδημία έχει δημιουργήσει ένα παράθυρο ευκαιρίας για να συμπεριληφθούν περισσότερες γυναίκες σε ανώτερες διοικητικές θέσεις» λέει η Kim Schmidt της Grant Thornton International. «Ο πρώτος και προφανέστερος λόγος ήταν ότι πολλοί από εμάς αναγκαστήκαμε να εργαστούμε από το σπίτι. Αυτό αμφισβήτησε τον παραδοσιακό τρόπο σκέψης σχετικά με το τι σημαίνει ευέλικτη εργασία και θα πρέπει να επηρεάσει σε βάθος χρόνου τον τρόπο με τον οποίο οι ηγέτες το αντιλαμβάνονται. Η συνειδητοποίηση αυτή θα μπορούσε ακόμη και να έχει 72

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Η πανδημία έχει δημιουργήσει ένα παράθυρο ευκαιρίας για να συμπεριληφθούν περισσότερες γυναίκες σε ανώτερες διοικητικές θέσεις. αλλάξει ορισμένες αποφάσεις που έλαβαν οι ηγέτες κατά τη διάρκεια του 2020, αφαιρώντας τις ασυνείδητες προκαταλήψεις και οδηγώντας τους σε μια πιο θετική αξιολόγηση του γυναικείου ταλέντου». Ενώ η εμπειρία για πολλές γυναίκες στον χώρο εργασίας κατά τη διάρκεια του 2020 ήταν δύσκολη –φέρνοντας το βάρος της οικονομικής και κοινωνικής επίδρασης της πανδημίας, περιλαμβανομένων και των απωλειών θέσεων εργασίας, της εξάντλησης και των αυξημένων ευθυνών φροντίδας στον τομέα της ανώτερης διοίκησης–, η εμπειρία ήταν τελικά σε μεγάλο βαθμό θετική. Το 2021, βλέπουμε το ποσοστό γυναικών στις ανώτερες διοικητικές θέσεις παγκοσμίως να είναι μεγαλύτερο από ποτέ. Και με το σημείο-ορόσημο του 30% να έχει ξεπεραστεί τόσο παγκοσμίως όσο και στις περισσότερες γεωγραφικές περιοχές, η προσδοκία είναι αυτή η τάση να επιταχυνθεί.

Μια συνεχής δέσμευση Τα δεδομένα μάς λένε ότι η πλειονότητα των ερωτηθέντων αναμένουν πως οι αλλαγές στις εργασιακές πρακτικές που προκύπτουν από την πανδημία θα έχουν θετική επίδραση στο μέλλον των γυναικών επικεφαλής. Τα αποτελέσματα βέβαια δεν είναι εγγυημένα, καθώς περίπου το 45% εξακολουθεί να πιστεύει ότι ο Covid-19 θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην πορεία σταδιοδρομίας των γυναικών βραχυπρόθεσμα. Προκειμένου να αποφευχθεί αυτό, οι επιχειρήσεις πρέπει να επικεντρωθούν στις πολιτικές για την ενσωμάτωση και τις ίσες ευκαιρίες εκπροσώπησης και να μη θεωρήσουν ότι η μάχη έχει κερδηθεί. «Οι πολιτικές D&I δεν αφορούν μόνο την περίοδο του lockdown, ήρθαν για να μείνουν» λέει η Francesca Lagerberg της Grant Thornton International. «Πρέπει να βεβαιωθείτε ότι οτιδήποτε κάνετε για να ενθαρρύνετε την ενσωμάτωση και τις ίσες ευκαιρίες εκπροσώπησης δεν είναι μια τάση ή ένα έργο που τελείωσε ή μια πρόσκαιρη επιτυχία. Είναι μια πραγματική δέσμευση για μακροπρόθεσμες αλλαγές, και αυτό μπορεί να σημαίνει ότι αυτό που κάνετε σήμερα ίσως να μην έχει σημαντικό αντίκτυπο στα επόμενα πέντε χρόνια. Δεν θα αλλάξουν όλα μέσα σε μια νύχτα, αλλά η δέσμευση της διοίκησης μακροπρόθεσμα είναι ζωτικής σημασίας».

Η εκ προθέσεως και σκόπιμη δράση εξακολουθεί να είναι η πιο σημαντική στρατηγική για την αύξηση του ποσοστού των γυναικών στις ανώτερες διοικητικές θέσεις. Ο Covid-19 άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο εργαζόμαστε, αλλά όχι όσα λειτουργούν για τις γυναίκες. «Η πραγματική αλλαγή χρειάζεται πάντα πολύ χρόνο. Δεν μπορείτε απλώς να πατήσετε έναν διακόπτη» λέει ο Βασίλης Καζάς. «Πρέπει να υπάρχει μια σημαντική αλλαγή πορείας εντός των Οργανισμών. Πρέπει να ορίσετε μια σειρά από ενέργειες που ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να προχωρήσουν στις ανώτερες διοικητικές θέσεις και επίσης να δημιουργήσετε ένα περιβάλλον όπου η ενσωμάτωση αναγνωρίζεται και ενθαρρύνεται πραγματικά».

Μια αλλαγή στην ηγεσία Η επιτυχία από το 2021 και μετά –περιλαμβανομένης και της αυξανόμενης ενσωμάτωσης και των ίσων ευκαιριών εκπροσώπησης– θα απαιτήσει από τους ηγέτες να επιδείξουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως είναι η προσαρμοστικότητα, η ανθεκτικότητα, η ικανότητα συνεργασίας και, ειδικότερα, η ενσυναίσθηση. «Ως ηγέτες, πρέπει να σκεφτούμε πώς διαμορφώνουμε το εργατικό δυναμικό, πώς συνεχίζουμε να επιταχύνουμε την ενσωμάτωση στην ανώτερη διοίκηση, πώς υποστηρίζουμε τις γυναίκες» λέει η Kim Schmidt. «Δεν μπορούμε απλώς να πούμε “τώρα ο κόσμος έχει αλλάξει και όλα θα πάνε καλά.” Αυτό είναι το χειρότερο που θα μπορούσαμε να κάνουμε». ΧΡΗΜΑ 73

θέμα

Tο γυναικείο επιχειρείν στην Ελλάδα Ενθαρρυντικά στοιχεία, αλλά και επιφυλάξεις Στην Ελλάδα, το ποσοστό των γυναικών που βρίσκονται σε ανώτερες διοικητικές θέσεις κατέγραψε «άλμα» κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες το 2021, φθάνοντας στο 33%, έναντι 24% το 2020. Μάλιστα, αξίζει να σημειωθεί ότι η χώρα μας βρίσκεται πλέον πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο, ο οποίος διαμορφώθηκε στο 31%. Την ίδια στιγμή, το ποσοστό των επιχειρήσεων που δεν απασχολούν καμία γυναίκα σε ανώτερη διοικητική θέση υποχώρησε στο 13%, έναντι του 24% το προηγούμενο έτος. Όπως αναφέρει η Λίνα Καζά, Assurance Partner της Grant Thornton στην Ελλάδα: «Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι, παρά τις τρέχουσες συνθήκες, οι επιχειρήσεις που δεν απασχολούν καμία γυναίκα σε ανώτερη διοικητική θέση έπεσαν στο 13%, έναντι 24% που ήταν το αντίστοιχο ποσοστό πέρσι. Μετά από την κάμψη που σημειώθηκε το προηγούμενο έτος, οι ελληνικές επιχειρήσεις δείχνουν να υιοθετούν ξανά στην πλειονότητά τους πολιτικές ίσων ευκαιριών και να ενισχύουν περαιτέρω την οικοδόμηση μιας εταιρικής κουλτούρας χωρίς αποκλεισμούς».

Στην Ελλάδα, το ποσοστό των γυναικών που βρίσκονται σε ανώτερες διοικητικές θέσεις κατέγραψε «άλμα» κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες το 2021, φθάνοντας στο 33%, έναντι 24% το 2020. 74

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

Όπως αναφέρει η Κατερίνα Κουλούρη, Partner, Head of People & Culture: «Το 2018 θέσαμε στόχο έως το 2020 να έχει αυξηθεί το ποσοστό των γυναικών σε ηγετικούς ρόλους πάνω από το 40%. Ο στόχος επετεύχθη και είμαι αισιόδοξη πως προχωράμε με εξαιρετική δυναμική προς το μέλλον. Ένα μέλλον που δεν θα χρειάζεται να μετράμε τα ποσοστά». Στον αντίποδα, προβληματισμό εξακολουθεί να προκαλεί το γεγονός ότι, ενώ το ποσοστό των επιχειρήσεων στην Ελλάδα που δεν προβαίνει σε ενέργειες για τη βελτίωση των ίσων ευκαιριών των δύο φύλων στις ανώτερες διοικητικές θέσεις υποχώρησε στο 53% το 2020, έναντι 62% το 2019, παραμένει γενικότερα πολύ υψηλότερο σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο (18%). Όπως υπογραμμίζει ο Θανάσης Ξύνας, Assurance Partner της Grant Thornton στην Ελλάδα: «Ο νέος νόμος 4706/2020 περί Εταιρικής Διακυβέρνησης ενισχύει την ποικιλομορφία σε ανώτερες διοικητικές θέσεις, καθώς καθιερώνει ελάχιστη ποσόστωση (25%) ανά φύλο για τα μέλη ΔΣ. Ωστόσο η ανάγκη εκπροσώπησης του γυναικείου φύλου θα πρέπει να γίνει κουλτούρα στις

επιχειρήσεις, καθώς ενισχύει την επιτυχημένη λήψη αποφάσεων και τελικά την απόδοση της επιχείρησης». Παράλληλα, οι ελληνικές επιχειρήσεις αναφέρουν πως οι δράσεις που υλοποιούν για να βελτιώσουν την ισότητα των φύλων είναι: η δημιουργία μιας κουλτούρας χωρίς αποκλεισμούς (24%), η δυνατότητα ευέλικτης εργασίας (19%), τα εκπαιδευτικά προγράμματα και coaching (19%) και η εξασφάλιση πρόσβασης σε επαγγελματικές ευκαιρίες (17%). Την ίδια στιγμή, σχεδόν οι μισές ελληνικές επιχειρήσεις (47%) συμφωνούν ότι στον Οργανισμό τους οι νέες εργασιακές πρακτικές που προέκυψαν ως αποτέλεσμα του Covid19 θα ωφελήσουν την πορεία της σταδιοδρομίας των γυναικών μακροπρόθεσμα, ενώ το 30% διατηρεί ουδέτερη στάση απέναντι στο ζήτημα. Τέλος, περίπου μία στις τέσσερις επιχειρήσεις (24%) συμφωνεί με την άποψη ότι οι νέες εργασιακές πρακτικές που προέκυψαν λόγω της πανδημίας έχουν βοηθήσει τις γυναίκες να διαδραματίσουν σημαντικότερο ρόλο σε ηγετικές θέσεις. Τέλος, όπως επισημαίνει η Αλεξάνδρα

Μπαλτούκα, Partner, Head of Marketing & Client Experience της Grant Thornton στην Ελλάδα: «Οι ίσες ευκαιρίες εκπροσώπησης και η ενσωμάτωση των δύο φύλων δεν πρέπει να αποτυπώνονται ως τάση ή υποχρεωτική απαίτηση. Αντιθέτως, αποτελούν αλλαγή στη νοοτροπία, στην κουλτούρα ενός οργανισμού, στις εταιρικές και κοινωνικές αξίες. Σήμερα, γιορτάζουμε 9% αύξηση στις γυναικείες διοικητικές θέσεις, αύριο όμως συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε για πιο ηχηρές φωνές και πιο γενναίες δράσεις».

Μεθοδολογία έρευνας Η έρευνα International Business Report (IBR) της Grant Thornton είναι η κορυφαία

παγκόσμια επιχειρηματική έρευνα και διεξάγεται πραγματοποιώντας συνεντεύξεις σε περίπου 5.000 ανώτατα στελέχη εισηγμένων και μη επιχειρήσεων παγκοσμίως κάθε έξι μήνες. Ξεκίνησε το 1992 σε εννέα ευρωπαϊκές χώρες και πλέον ερευνά περισσότερες από 10.000 επιχειρήσεις σε 29 χώρες σε ετήσια βάση, παρέχοντας πληροφορίες σχετικά με οικονομικά και εμπορικά θέματα που επηρεάζουν τις επιχειρήσεις διεθνώς. Τα δεδομένα της παρούσας έρευνας προέρχονται από 5.000 συνεντεύξεις που πραγματοποιήθηκαν από τον Οκτώβριο έως και τον Δεκέμβριο του 2020 σε διευθυντικά στελέχη, διευθύνοντες συμβούλους, προ-

έδρους και άλλα ανώτερα στελέχη επιχειρήσεων μεσαίου μεγέθους από όλους τους κλάδους της βιομηχανίας, σε 29 χώρες. Στην Κίνα οι συνεντεύξεις έγιναν σε εταιρείες με έσοδα 5 εκατ. έως 500 εκατ. δολ. Ηνωμένων Πολιτειών, στις ΗΠΑ σε εταιρείες με ετήσια έσοδα 100 εκατ. δολ. έως 4 δισ. δολ. και στην Ευρώπη σε εταιρείες με 50-500 υπαλλήλους. • • • ΧΡΗΜΑ 75

po rt al

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΤΟ

«Πρωταθλητής» NPL στην Ελλάδα η doValue με τη Fortress και την Bain Capital Το μεγαλύτερο –και συγκριτικά υγιέστερο από πλευράς εξασφαλίσεων– πακέτο κόκκινων δανείων, το περίφημο Frontier της Εθνικής Τράπεζας, περνά στα έμπειρα χέρια του Θεόδωρου Καλαντώνη της doValue σε συνεργασία με τη Fortress και την Bain Capital. Η Bain Capital και η Fortress είναι βασικοί μέτοχοι στην doValue Ιταλίας. Το διοικητικό συμβούλιο της Εθνικής Τράπεζας ενέκρινε το σχήμα doValueFortress-Bain ως τον πλειοδότη της τιτλοποίησης Frontier, ύψους περίπου 6,1 δισ. ευρώ, μετά από μια διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών, που κράτησε σχεδόν έναν μήνα. Ως υποψήφιοι αγοραστές είχαν εμφανιστεί, με σημαντικές οικονομικές προ-

Στις σελίδες αυτές θα βρείτε τους τίτλους ειδήσεων και άρθρων που έχουν δημοσιευθεί τον τελευταίο μήνα στο portal

▶▶▶ «Ηχηρή» είσοδος Θεοδω-

ρόπουλου στη ΜΕΒΓΑΛ

Σε μία ακόμη επιχειρηματική κίνηση, που θα συζητηθεί, προχώρησε ο Σπύρος Θεοδωρόπουλος, μετά την πρόσφατη εξαγορά της Chipita. Μετά το deal με τη Mondelez, «εισήλθε» στο μετοχικό κεφάλαιο της γαλακτοβιομηχανίας ΜΕΒΓΑΛ. Συγκεκριμένα, ο κ. Θεοδωρόπουλος θα αποκτήσει το 21% της ΜΕΒΓΑΛ, στο πλαίσιο συμφωνίας της οικογένειας Χατζάκου με την CVC, η οποία προβλέπει την αποχώρηση της Vivartia από το μετοχικό κεφάλαιο της γαλακτοβιομηχανίας.

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

σφορές, η Intrum, υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Γεωργακόπουλου, η Cepal, με τον Αρτέμη Θεοδωρίδη, σε συνεργασία με την Davidson Kempner, και η Qquant του Ορέστη Τσακαλώτου με την Carval. Με την ανάληψη της διαχείρισης του Frontier, η doValue καθίσταται ο μεγαλύτερος διαχειριστής στην Ελλάδα στη διαχείριση καθυστερούμενων οφειλών, με χαρτοφυλάκιο ύψους άνω των 36 δισ. ευρώ, δηλαδή περισσότερο από το 30% της αγοράς. Στην αγορά των NPLs δραστηριοποιούνται 24 servicers. Αξίζει να σημειωθεί ότι, μετά την doValue, η Cepal διαχειρίζεται δάνεια ύψους 30 δισ. ευρώ, η Intrum Hellas 27 δισ. ευρώ και η Qquant 12 δισ. ευρώ.

Η Vivartia κατείχε το 43% της εταιρείας. Έτσι, ο Έλληνας επιχειρηματίας, που διατηρεί καλή σχέση και μακροχρόνια συνεργασία με την κ. Χατζάκου, αποκτά τις μισές μετοχές του fund από την οικογένεια Χατζάκου, και η ίδια η κ. Μαίρη Χατζάκου ενισχύει τη θέση της. ▶▶▶ Το master plan του ΟΑΚΑ με 43 εκατ. ευρώ στο Ταμείο Ανάκαμψης

Ο εμβληματικός χώρος του ΟΑΚΑ, όπου φιλοξενήθηκαν οι πολυσυζητημένοι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004, δεν θα αφεθεί στην τύχη του. Τα τελευταία δύο χρόνια έχουν γίνει

Intelligence, not just news.

πολλές σημαντικές παρεμβάσεις. Η μεγαλύτερη όμως θα είναι η ολική ανάπλαση. Γι’ αυτό και εντάχθηκε το master plan και το σχέδιο συνολικής ανάπλασης στο Ταμείο Ανάκαμψης με 43 εκατ. ευρώ. «Θα ξεκινήσουμε τη συντήρηση και ενεργειακή αναβάθμιση του κεντρικού σταδίου, την επισκευή του κεντρικού στεγάστρου. Θα προχωρήσουμε στην εκπόνηση της μελέτης, ώστε να γίνει η πιο σημαντική επένδυση που αφορά την ασφάλεια. Θα ανακαινιστούν και το κλειστό γυμναστήριο, το ποδηλατοδρόμιο, μίλησα για τα γήπεδα τένις αλλά και για την παρέμβαση στον περιβάλλοντα χώρο» ανέφερε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, στην ομιλία του στην εκδήλωση παρουσίασης του master plan για τον πλήρη εκσυγχρονισμό και την αξιοποίηση των εγκαταστάσεων του Ολυμπιακού Αθλητικού Κέντρου Αθήνας «Σπύρος Λούης» (ΟΑΚΑ). ▶▶▶ SKY express: Νέα συμφω-

νία αξίας 200 εκατ. ευρώ για 6 νέα αεροσκάφη ATR 72-600 μέσα στο 2021

Σε μία ακόμη συμφωνία, αξίας 200 εκατ. ευρώ, προχωρά η SKY express του ομίλου Γρύλου-IOGR, για την απόκτηση 6 νέων αεροσκαφών ATR 72-600. Μετά τη συμφωνία για τα 6 Airbus το φθινόπωρο του 2020, η αεροπορική προχωρά σε μία ακόμα επενδυτική κίνηση, με τον επικεφαλής της μάλιστα, κ. Ιωάννη Γρύλο, να δηλώνει από την Πάρο, όπου «έπεσαν» οι υπογραφές: «Οι συνολικές επενδύσεις (σ.σ. εν μέσω πανδημίας) για τα 6+6 νέα αεροσκάφη αντιστοιχούν σε μια αξία 700 εκατ. ευρώ και προέρχονται από ίδια κεφάλαια, σε συνέχεια της προσπάθειας

των εργαζομένων που καθημερινά παράγουν κεφάλαια και νέες νοοτροπίες. Μεγαλώνουμε και ανανεώνουμε τον στόλο μας, αυξάνουμε τους προορισμούς μας, εκσυγχρονίζουμε τη λειτουργία μας. Η απόκτηση 6 νέων υπερσύγχρονων ATR 72-600 αποτελεί ένα ακόμα ορόσημο στην πορεία της SKY express. Μετά τα 6 καινούργια Airbus A320neo, που ήδη επιχειρούν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό σε 8 χώρες, τα ATR μας έρχονται να στηρίξουν ακόμα περισσότερο τον ελληνικό τουρισμό και την προσπάθεια επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας. Η απόκτηση των νέων αεροσκαφών αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης στις προοπτικές του ελληνικού τουρισμού τα επόμενα χρόνια. Παράλληλα, εμπίπτει στη στρατηγική και τη συστηματική επένδυση της SKY express για τον εμπλουτισμό του ήδη “πράσινου” στόλου της. Μετά την παράδοση των καινούργιων ATR 72-600, η SKY express θα διαθέτει τον νεότερο και πιο περιβαλλοντικά φιλικό στόλο στην Ελλάδα και την Ευρώπη». ▶▶▶ Η ΔΕΗ πουλά το 49% του ΔΕΔΔΗΕ με πάγια 4,86 δισ. ευρώ και μετοχικό κεφάλαιο 1 δισ. ευρώ

Η σημαντικότερη ιδιωτικοποίηση στην ιστορία της ελληνικής βιομηχανίας και ενέργειας, η ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ, μπαίνει στο τελευταίο στάδιο. Στα 4,86 δισ. ευρώ αποτίμησε η Grant Thornton την εύλογη αξία των παγίων του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας που απέκτησε πριν την ιδιωτικοποίησή του ο ΔΕΔΔΗΕ, θυγατρική

εταιρεία διανομής της ΔΕΗ. Ο κλάδος, που περιλαμβάνει το δίκτυο διανομής, αποσχίστηκε από τη ΔΕΗ και απορροφήθηκε από τη θυγατρική της Επιχείρησης ΔΕΔΔΗΕ, η οποία μπαίνει στο τελευταίο στάδιο ιδιωτικοποίησής της, μετά και την έγκριση από το ΔΣ της ΔΕΗ των πράξεων αυτών, και τα μεγαλύτερα ιδιωτικά κεφάλαια στον κόσμο «κάνουν ουρά» για να πάρουν μερίδιο. Το σχέδιο προβλέπει την ιδιωτικοποίηση του 49% του ΔΕΔΔΗΕ, ο οποίος μετά την εισφορά του κλάδου διανομής από τη ΔΕΗ επωφελείται με αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά 953,66 εκατ. ευρώ. Αυτό ανεβάζει το μετοχικό κεφάλαιο του ΔΕΔΔΗΕ κοντά στο 1 δισ. ευρώ, και συγκεκριμένα στα 991,21 εκατ. ευρώ, διαιρεμένο σε 99.121.497 μετοχές ονομαστικής αξίας 10 ευρώ εκάστη. Ο ΔΕΔΔΗΕ είναι ο διαχειριστής του δικτύου διανομής της ΔΕΗ και πλέον απορροφά όλο τον κλάδο διανομής και ουσιαστικά το δίκτυο. Στον κλάδο περιλαμβάνονται το σύνολο των δραστηριοτήτων της αυτόνομης εκμετάλλευσης του δικτύου διανομής, η κυριότητα του ΕΔΔΗΕ περιλαμβανομένων και των ακινήτων και λοιπών στοιχείων ενεργητικού του κλάδου και του δικτύου των Μη Διασυνδεδεμένων Νήσων, με εξαίρεση το δίκτυο υψηλής τάσης της Κρήτης. Δεν περιλαμβάνεται το υφιστάμενο δίκτυο οπτικών ινών της ΔΕΗ και τα σχετικά με αυτό στοιχεία ενεργητικού και συναφή δικαιώματα και υποχρεώσεις, καθώς και το δικαίωμα εγκατάστασης οπτικών ινών ή άλλων στοιχείων δικτύου ηλεκτρονικών επικοινωνιών επί του Εθνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας. • • • ΧΡΗΜΑ 77

ανάλυση

TESLA, INC. Εταιρεία Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο NASDAQ, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ [Bloomberg Ticker: TSLA:US] [Reuters Ticker: TSLA.OQ] Κλάδος Δραστηριότητας: Auto & Truck Manufacturers

Τιμή Μετοχής 11 Ιουνίου 2021 Χρηματιστήριο (σε $) Αρ. Μετοχών (σε εκατ.) Χρ. Αξία (σε εκατ. $) Μέσος Ημ. Όγκος Συν. (52 εβδ.) Συντελεστής Beta

Πορεία Τιμής Μετοχής (Τελευταίο Έτος, σε $) 900

300.000.000

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

675

225.000.000

Μέγ. 52 εβδ. ($) Χαμ. 52 εβδ. ($) Απόδ. 1-Μ Απόδ. 6-Μ Απόδ. 12-Μ

450

150.000.000

225

75.000.000

0 09/06/20

09/09/20

09/12/20

09/03/21

09/06/21

Πηγή: Χρηματιστήριο, Yahoo Finance. Τιμή Μετοχής (σε $)

Όγκος συν/γών

Πορεία Τιμής Μετοχής & Δείκτη (Τελευταία 5 Έτη, Βάση = 100)

963,33 587.525 49.477.887 1,309

883,09 187,06 -3,04% 4,30% 224,18% Πηγή: Η Εταιρεία, Χρηματιστήριο

ΕΤΑΙΡΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ Η Tesla, Inc. είναι μια αμερικανική πολυεθνική εταιρεία ηλεκτρικών οχημάτων και ενέργειας. Η Tesla, Inc. σχεδιάζει, αναπτύσσει, κατασκευάζει και πωλεί ηλεκτρικά οχήματα και σχεδιάζει, κατασκευάζει, εγκαθιστά και πωλεί προϊόντα παραγωγής και αποθήκευσης ηλιακής ενέργειας. Η Εταιρεία διαθέτει εργοστάσιο στο Σαν Φρανσίσκο, ένα Gigafactory στη Νεβάδα, ένα Gigafactory στη Νέα Υόρκη και ένα Gigafactory στη Σαγκάη. Αποτελέσματα Α' Τριμήνου 2021 & 2020 (Όμιλος, σε εκατ. $)

2.200

Q1 2021

Q1 2020

10.389

73,58%

5.985

Μικτό Κέρδος

2.215

79,50%

1.234

EBITDA

1.841

93,59%

951

Κέρδη προ Φόρων

533

661,43%

Καθαρά Κέρδη μφδμ

438

2637,50%

1.650 Κύκλος Εργασιών 1.100

550

0 13/6/16

609,89

13/6/17

S&P 500

13/6/18 Μετοχή

13/6/19

13/6/20 Πηγή: Χρηματιστήριο, Yahoo Finance.

Σημείωση: Το οικονομικό έτος της Εταιρείας ολοκληρώνεται στις 31 Δεκεμβρίου.

Η πληροφόρηση που περιλαμβάνεται στο παρόν έγγραφο βασίζεται σε δεδομένα που έχουν ληφθεί από αναγνωρισμένες στατιστικές υπηρεσίες, δημοσιευμένες αναφορές ή πληροφορίες, ή άλλες πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες. Ωστόσο, η πληροφόρηση αυτή δεν έχει εξακριβωθεί από τη VRS και η VRS δεν παραθέτει δηλώσεις για την ακρίβεια και την πληρότητά της. Η πληροφόρηση αλλά και οποιαδήποτε δηλωθείσα άποψη δεν αποτελούν προσφορά για πώληση ή πρόταση για προσφορά πώλησης οποιωνδήποτε μετοχών, δικαιωμάτων προτίμησης, μετατρέψιμων αξιόγραφων ή δικαιωμάτων προαίρεσης των «καλυπτόμενων εταιριών» σε οποιαδήποτε περίπτωση.

ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ & ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ www.vrs.gr - Έτος Ίδρυσης: 2002 Αθήνα - Λουξεμβούργο, Τηλ. +30 210 321 95 57, +30 6945 851 420, +352 661 337 023 Email: info@vrs.gr ; info@valueinvest.gr

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

• Για τις ανάγκες σύνταξης των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων βάσει των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων • Για την εξεύρεση της αξίας μιας επιχείρησης σε θέματα εξαγορών, συγχωνεύσεων και συμμετοχής στρατηγικού επενδυτή • Για θέματα φορολογικής συμμόρφωσης και για την ανάγκη ακροαματικής διαδικασίας ενώπιον δικαστηρίων

Βασικά Χρηματοοικονομικά Μεγέθη & Δείκτες, Περίοδος 2014-2020 (Όμιλος, σε εκατ. $)

Πωλήσεις

EBITDA

ΚΠΦ

ΚΜΦΔΜ

P/Ε (x)

P/BV (x)

EV / EBITDA (x)

ΔΑΝΕΙΑ / ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (x)

ROE %

2014

3.198

205

-285

-294

-1.998,1

644,4

2.873,1

2,7

-32,25%

2015

4.046

-136

-876

-889

-661,1

542,1

-4.325,0

2,5

-82,00%

2016

7.000

832

-746

-675

-870,5

123,6

710,3

1,4

-14,20%

2017

11.759

644

-2.209

-1.961

-299,5

138,7

922,9

2,4

-46,29%

2018

21.461

2.395

-1.005

-976

-601,9

119,3

248,8

2,4

-19,83%

2019

24.578

2.985

-665

-862

-681,6

88,8

199,2

2,0

-13,03%

2020

31.536

5.817

1.154

721

814,9

26,4

99,7

0,5

3,24%

Πηγή: Επίσημες Ενοποιημένες Λογιστικές Καταστάσεις.

Δείκτες Κεφαλαίου Κίνησης, Περίοδος 2017-2020 (Όμιλος, σε εκατ. $)

Πωλήσεις Κόστος Πωλήσεων (χωρίς αποσβ.) Μικτό Περιθώριο Κέρδους

Καθαρά Κέρδη μφδμ Καθαρό Περιθώριο Κέρδους

Ταμειακά Διαθέσιμα

Ημέρες Αποθεμάτων

Ημέρες

Αποθέματα Ημέρες Πελατών

Ημέρες

Πελάτες Ημέρες Προμηθευτών

Ημέρες

Προμηθευτές

2017

2018

2019

2020

11.759

21.461

24.578

31.536

9.536

17.419

20.509

24.906

18,90%

18,83%

16,56%

21,02%

-1.961

-976

-862

721

-16,68%

-4,55%

-3,51%

2,29%

3.368

3.686

6.268

19.384

2.264

3.113

3.552

4.101

515

949

1.324

1.886

2.390

3.404

3.771

6.051

Operating Cycle

Ημέρες

103

Cash Cycle (Ταμειακός Κύκλος)

Ημέρες

-7

Πηγή: Επίσημες Ενοποιημένες Λογιστικές Καταστάσεις.

www.vrs.gr - Έτος Ίδρυσης: 2002 Αθήνα - Λουξεμβούργο, Τηλ. +30 210 321 95 57, +30 6945 851 420, +352 661 337 023 Email: info@vrs.gr ; info@valueinvest.gr

Εξειδικευμένοι Χρηματοοικονομικοί Σύμβουλοι στη Δημιουργία Εταιρικής Αξίας και στους Τομείς των Εξαγορών & Συγχωνεύσεων. Έτος Ίδρυσης: 2002 ΧΡΗΜΑ 79

διά ταύτα. . η σ ν υ ρ ύ ιε δ ι α κ ή η σ η ρ ή τ ια δ ια γ » ο ρ υ θ ά ρ α π ε ιξ ο ν «Ά ς ή ικ ιτ λ ο π ς η τ ικ λ έ υ της ε Εν μέσω εντεινόμενων ανησυχιών, λόγω της επέλασης της μετάλλαξης «Δέλτα», των αναταράξεων στις αγορές –με αφορμή την άνοδο των τιμών πετρελαίου–, του κόστους χρήματος, η ΕΚΤ εξέτασε πρόσφατα (8 Ιουλίου) όλες τις παραμέτρους και συνεκτίμησε τις προβλέψεις και τα εναλλακτικά σενάρια που είναι στο τραπέζι, για να καταλήξει στην αναθεώρηση της πολιτικής που ακολουθούσε για σχεδόν 20 χρόνια. Το ποσοστό 2%, σημείο αναφοράς για τον πληθωρισμό, λειτουργεί πλέον ως δικλίδα ασφαλείας για τη διατήρηση της ευστάθειας του ευρωσυστήματος. Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως όταν κρίνεται ότι απαιτούνται επιπλέον μέτρα/δράσεις για ποσοτική χαλάρωση, θα υλοποιούνται κατά περίπτωση. Ανάλογα θα περιστέλλονται αν κριθεί πως η ανάπτυξη αποκτά δομικό και σταθερό χαρακτήρα. Είναι προφανές το όφελος για τις ασθενείς οικονομίες χωρών του «Νότου», με την Αθήνα να υποδέχεται με ανακούφιση τις εξελίξεις, καθώς αφορούν από τη χρηματοδότηση του εγχώριου banking και το κόστος χρήματος (για Δημόσιο, επιχειρήσεις) μέχρι τη διαστολή του έκτακτου προγράμματος αγοράς ομολόγων/χρέους (το περίφημο Pandemic Emergency Purchase Program). Για το οικονομικό επιτελείο η στάση της Κεντρικής Τράπεζας είναι σαν το «μάννα» (εκ Φραγκφούρτης), από τη στιγμή που το ΡΕΡΡ συνεχίζει ενισχυόμενο (και με ασφαλιστικές δικλίδες, αν και όποτε απαιτηθούν), με τη «δύναμη πυρός» του 1,85 τρισ. ευρώ να αμβλύνει τις συνέπειες της υγειονομικής κρίσης. Πρακτικά, με τα μέτρα συντηρείται το προστατευτικό περιβάλ80

Ιούλιος - Αύγουστος 2021

λον μέσα στο οποίο το Δημόσιο μπορεί να αντλήσει κεφάλαια με χαμηλά επιτόκια, οι επιχειρήσεις να εκδώσουν εταιρικά ομόλογα (στην ευρωπαϊκή αλλά και την ελληνική αγορά), οι τράπεζες να διατηρήσουν τις γραμμές χρηματοδότησης/ρευστότητας και εν γένει να παραμείνει σε σχετική ισορροπία η οικονομία. Οι αγορές ελληνικών ομολόγων (σχεδόν 30 δισ.) από την ΕΚΤ συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό στις επιτυχείς «εξόδους» της χώρας στις αγορές, στο να αυξηθεί η ζήτηση για ελληνικούς τίτλους, να υποχωρήσουν οι αποδόσεις, να διαμορφωθούν σε ιστορικά χαμηλά τα επιτόκια. Ενδεικτικά, την Τρίτη, το πενταετές είχε αρνητικό επιτόκιο (!), με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για το κόστος χρήματος/δανεισμού. Επί της ουσίας, η ΕΚΤ, έχοντας αγοράσει 25,68 δισ. (την περίοδο Μαρτίου 2020-Μαΐου 2021), καλύπτει και με το παραπάνω την εκδοτική δραστηριότητα του Δημοσίου (μέσω των εκδόσεων του ΟΔΔΗΧ) και έχει στα χέρια της ένα σχεδόν 40% από το σύνολο των 60 δισ. που βρίσκονται σε κυκλοφορία στις αγορές, λειτουργώντας ως ο μεγαλύτερος εγγυητής της ευστάθειας του εγχώριου συστήματος. Γι’ αυτό και έχει βαρύνουσα σημασία για την ελληνική πλευρά η διατήρηση του προγράμματος, όπως και ο ευέλικτος χαρακτήρας του. Ενδεικτικά, αναφέρεται πως, στο διάστημα Απριλίου-Μαΐου, η Φραγκφούρτη προχώρησε σε αυξημένες αγορές ομολόγων, ύψους 3,744 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας το σύνηθες ποσό των 2-2,5 δισ. ευρώ.

ΧΡΗΜΑ

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ ☐ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (6 ΤΕΥΧΗ) 30,00€

☐ ΕΤΗΣΙΑ (6 ΤΕΥΧΗ) 50,00€

☐ ΔΙΕΤΗΣ (12 ΤΕΥΧΗ) 80,00€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ☐ ΚΥΠΡΟΣ (6 ΤΕΥΧΗ) 100,00€

☐ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (6 ΤΕΥΧΗ) 150,00€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟMΙKΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ☐ ΕΤΗΣΙΑ (6 ΤΕΥΧΗ) 60,00€

☐ ΔΙΕΤΗΣ (12 ΤΕΥΧΗ) 110,00€

ΧΡΗΜΑ

www.banks.com.gr

ΧΡΗΜΑ τ.453/ 07-08.2021

ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ Online αγορές, delivery και phygital καταστήματα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ

X+7 R

563

SS POS RE

ΚΕΜΠ. KAΛΛΙΘΕΑΣ P

ISSN 1105-0470

Στον δρόμο για ένα καλύτερο αύριο

Τεχνολογίες storage-cloud

S PO

21-0117

Μάριος Μπαχάς Γιάννος Γραμματίδης Εταίροι της δικηγορικής εταιρείας Μπαχάς, Γραμματίδης & Συνεταίροι

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.453 / 07-08.2021 / € 6,00

85η ΔΕΘ: Η πρώτη μεγάλη έκθεση που θα διοργανωθεί στην Ευρώπη το 2021