ΧΡΗΜΑ #404 by ethosMEDIA

ΧΡΗΜΑ

www.hrima.gr

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΧΡΗΜΑ

Συγκρατημένες προσδοκίες για το β' εξάμηνο

τ.404/ 07-08.2014

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ Στη μέγκενη των rebate και clawback Μιχάλης Ρούσσος Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος ISS Facility Services

Ξεκάθαρη η δημιουργία αξίας από το outsourcing Μια επιχείρηση που αναθέτει μέρος των δραστηριοτήτων της σε τρίτους επιτυγχάνει εξοικονόμηση πόρων και αποδέσμευση κεφαλαίων, καθώς δεν χρειάζεται να επενδύσει σε υποδομές, εξοπλισμό και σε άλλες εφαρμογές για την κάλυψη των αναγκών της

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.404 / 07-08.2014 / € 6,00

Qualco: Μια ολιστική προσέγγιση στο θέμα της διαχείρισης των NPLs

ISSN 1105-0470

ΧΡΗΜΑ

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ONOMATΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ε-ΜAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ*

* ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

Το ΧΡΗΜΑ καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά!

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ ΕΞΑΜΗΝΗ (5 ΤΕΥΧΗ) 20,00 € ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΣ (10 ΤΕΥΧΗ) 100,00 €

ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (10 ΤΕΥΧΗ) 30,00 €

ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 45,00 €

ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 80,00 €

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (10 ΤΕΥΧΗ) 150,00 €

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟMΙKΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 60,00 € ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 110,00 €

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή) ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 15,00 € (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α.)

ΤΡΟΠΟΙ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 / ΙΒΑΝ GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192) Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρείας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομά σας στο καταθετήριο. Παρακαλούμε, όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κου Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΕΠΙΤΑΓΗ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

*Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 17456 Άλιμος, Fax: 210 998 4953

Yπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu

2 Γιώργος Καλούμενος, Aρχισυντάκτης

ΟΙ ΚΑΣΣΑΝΔΡΕΣ ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΥΝ… Η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές ομολόγων, έπειτα από μια τετραετή «εξορία», δεν έπεισε τους οικονομολόγους ότι μπορεί να αποφύγει ένα τρίτο πακέτο διάσωσης σύμφωνα με έρευνα του Bloomberg που διεξήχθη μεταξύ κορυφαίων οικονομολόγων.

ην ίδια ώρα, αίσθηση προκαλεί η τοποθέτηση της Ελλάδας από την ΒlackRock στην πρώτη θέση παγκοσμίως στον πίνακα επικινδυνότητας για χρεοκοπία! Η Ελλάδα τοποθετείται στην πρώτη θέση, υψηλότερα ακόμη και από την Αργεντινή, η οποία έως τις 30 Ιουλίου θα πρέπει να αποπληρώσει συγκεκριμένα ομόλογα. Όσον αφορά τη χρηματιστηριακή αγορά, μερικοί επενδυτικοί οίκοι εμφανίζονται επιφυλακτικοί σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα. “Underweight” δηλώνει για την Ελλάδα η Credit Suisse, μέσω νέας έκθεσής της για τις αναδυόμενες αγορές. Eιδικότερα, η Credit Suisse δηλώνει “overweight” για Κορέα και Ινδία και “underweight” για Ελλάδα, Μεξικό, Ρωσία και Ν. Αφρική. Η ελβετική τράπεζα διατυπώνει τα εξής συμπεράσματα:

∼ Τα εταιρικά κέρδη στις αναδυόμενες αγορές συνεχίζουν να υποχωρούν.

∼ Οι οικονομικές εκπλήξεις σε ανεπτυγ-

μένο κόσμο και αναδυόμενες αγορές έχουν ήδη αποτιμηθεί. ∼ Οι αποφάσεις που έλαβε η ΕΚΤ στις 5 Ιουνίου για τη λήψη νέων μέτρων έχουν θετικό αντίκτυπο στις αναδυόμενες αγορές, κυρίως μάλιστα στις ευρωπαϊκές αναδυόμενες αγορές. ∼ Οι αναδυόμενες αγορές εμφανίζονται πλέον λιγότερο ευάλωτες από ό,τι πριν από λίγο καιρό. ∼ Οι αναλυτές συνεχίζουν να δηλώνουν επιφυλακτικοί για τις αναδυόμενες αγορές. Από την άλλη πλευρά, την έξοδό της από τις μετοχές της ευρωπαϊκής περιφέρειας ανακοινώνει η JP Morgan. Το κλίμα παραμένει αρνητικό για τις ευρωπαϊκές τράπεζες, όπως υποστηρίζουν οι αναλυτές της αμερικανικής τράπεζας. Ακριβή χαρακτηρίζει την ελληνική χρη-

ματιστηριακή αγορά η Saxo Bank, αν και δηλώνει Bullish για τις μετοχές σε σχέση με τα ομόλογα για το γ’ τρίμηνο. Σύμφωνα με την HSBC, το πολιτικό ρίσκο θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει το ελληνικό χρηματιστήριο. Εάν τον Μάρτιο του 2015 η ελληνική κυβέρνηση δεν κατορθώσει να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τότε η Ελλάδα θα οδηγηθεί σε πρόωρες βουλευτικές εκλογές. «Ωστόσο, δεδομένου του μεγέθους της προσπάθειας που έχει καταβάλει μέχρι στιγμής η Ελλάδα, προκειμένου να εναρμονιστεί με τις απαιτήσεις των δανειστών και τους όρους του οικονομικού προγράμματος που ακολουθεί, θα εκπλαγούμε αρνητικά εάν σε αυτό το τελευταίο στάδιο η προσπάθεια εγκαταλειφθεί» διαμηνύουν οι αναλυτές της βρετανικής τράπεζας.

∼ Το μακροοικονομικό τοπίο σε διεθνές

επίπεδο δεν εγγυάται περαιτέρω άνοδο των μετοχών των αναδυόμενων αγορών.

ΧΡΗΜΑ τ.404, Ιούλιος - Αύγουστος 2014 4 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

ΕΝ ΑΡΧΗ...

28 10

Υπηρεσίες Υγείας Στη μέγκενη των rebate και clawback

Επενδυτικό Αφιέρωμα Συγκρατημένες προσδοκίες για το β' εξάμηνο

Ασφάλιση Επιχειρήσεων Λύση επιβίωσης

Pharma & Health Conference 2014 Υγεία και οικονομική ανάπτυξη

Insurance Conference 2014 «Κλειδί» για την ασφάλιση η προσαρμογή στα νέα δεδομένα

6 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

περιεχόμενα τ.404/07-08.2014 20 ~ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΑΓΟΡΕΣ Οι «μαύροι κύκνοι» καραδοκούν ΘΕΜΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ

70 ~ ΑΝΑΛΥΣΗ VRS Finansbank

Μια επιχείρηση που αναθέτει μέρος των δραστηριοτήτων της σε τρίτους επιτυγχάνει εξοικονόμηση πόρων και αποδέσμευση κεφαλαίων, καθώς δεν χρειάζεται να επενδύσει σε υποδομές, εξοπλισμό και σε άλλες εφαρμογές για την κάλυψη των αναγκών της

72 ~ ΦΑΚΕΛΟΙ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ Lamda Development, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ

ΧΡΗΜΑ

~ Απαγορεύεται αυστηρά η αναδη-

τεύχος Ιουλίου - Αυγούστου 2014

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ Bίκυ Γερασίμου gerasimou.v@ethosmedia.eu Γαλάτεια Μπασέα bassea.g@ethosmedia.eu Κωνσταντίνος Ουζούνης ouzounis.k@ethosmedia.eu CEO Κωνσταντίνος Ουζούνης ouzounis.k@ethosmedia.eu ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ Γιάννης Βερμισσώ vermisso.j@ethosmedia.eu ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Γιώργος Καλούμενος kaloumenos.g@ethosmedia.eu

Πάρης Κορωναίος koronaios.p@ethosmedia.eu Αριστείδης Κυπριώτης kypriotis.a@ethosmedia.eu Σπύρος Κανιούρας kaniouras.s@ethosmedia.eu ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Διονύσης Δρογγίτης drogitis.d@ethosmedia.eu

μοσίευση φωτογραφιών και ύλης ή μέρους αυτής, και η καθ' οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

KEY ACCOUNT MANAGER Ράντω Μανώλογλου manologlou.r@ethosmedia.eu ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Δέσποινα Ροπόδη ropodi.d@ethosmedia.eu TMHMA MARKETING EΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ & ΔΗΜ. ΣΧΕΣΕΩΝ Αθηνά Φραδέλου fradelou.a@ethosmedia.eu

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ

YΠΕΥΘΥΝΗ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ Νατάσσα Λαζαράκου lazarakou.n@ethosmedia.eu ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Θοδωρής Αναγνωστόπουλος Shutterstock

ETHOS MEDIA S.A. Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος T:210 9984950, Φ:210 9984953 E:hrima@hrima.gr, www.hrima.gr ISSN 1105-0470

ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Σοφία-Αφροδίτη Βουλγαράκη Πόπη Καλογιάννη voulgaraki.s@ethosmedia.eu popikalogianni@gmail.com Μαρία Νέγκα ΕΚΤΥΠΩΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ nega.m@ethosmedia.eu ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ - ΕΝΘΕΣΗ ~ Το τεύχος που κρατάτε στα ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ Pressious Αρβανιτίδης χέρια σας, είναι τυπωμένο σε πιστοποιημένο χαρτί FSC® και & ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Α.Β.Ε.Ε. έτσι συμβάλλει στην υποστήKωνσταντίνος Σαλβαρλής ριξη των δασών του πλανήτη. salvarlis.k@ethosmedia.eu ISSN 1105-0470

04 ~ Εν αρχή: Οι Κασσάνδρες επιστρέφουν... 08 ~ Επικαιρότητα: Η εκλογολογία βλάπτει σοβαρά την οικονομία 78 ~ Στα ενδότερα του Χ.Α. 80 ~ Νέα της αγοράς 82 ~ Δια ταύτα: Αβεβαιότητα ενόψει των stress test τον Οκτώβριο

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Μιχάλης Ρούσσος Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος ISS Facility Services Ξεκάθαρη η δημιουργία αξίας από το outsourcing ΧΡΗΜΑ 7

επικαιρότητα

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Ενεργειακά αποδοτική και κυκλική οικονομία Η σωστή οδός προς το μέλλον είναι να κινηθούμε προς μια ενεργειακά αποδοτική και κυκλική οικονομία. Οι πολιτικές για το Περιβάλλον και το Κλίμα προσφέρουν μεγάλες δυνατότητες για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης, που δεν πρέπει να χαθούν. Τομείς όπως τα απόβλητα και η αποδοτική χρήση των πόρων και της ενέργειας στα κτήρια, είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΚΛΑΒΟΥΝΗΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΤΧΣ

Θα ξαναστηριχθούν οι τράπεζες αν χρειαστεί Οι ελληνικές τράπεζες, αν χρειαστούν περισσότερα κεφάλαια μετά την ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών stress test, θα ξαναστηριχθούν από τους επενδυτές. Οι θεσμικοί επενδυτές μπορεί να κληθούν να συνεισφέρουν και άλλα κεφάλαια αν χρειαστεί, μετά την ολοκλήρωση των τεστ αντοχής της ΕΚΤ τον Οκτώβριο.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΡΟΥΤΣΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Συντηρούσαμε ένα δαπανηρό και άδικο σύστημα Οι λύσεις ήταν μπροστά μας, αλλά είτε δεν τις βλέπαμε είτε –ακόμη χειρότερα– δεν θέλαμε ή δεν τολμούσαμε να τις δούμε. Για πολλά χρόνια συντηρούσαμε ένα κατακερματισμένο σύστημα ασφάλισης πολλών ταχυτήτων, δαπανηρό και κυρίως άδικο και αναποτελεσματικό. Στον νέο ασφαλιστικό χάρτη που προετοιμάζουμε μεθοδικά, όλα αλλάζουν για πάντα, όπως θα αποδειχθεί στη μελέτη του ΚΕΠΕ.

ΤΖΑΝΕΤ ΓΙΕΛΕΝ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ FED

Αισιόδοξη για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα Η γενική μου εκτίμηση σε αυτό το σημείο είναι πως οι απειλές για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα είναι μέτριου και όχι πολύ υψηλού επιπέδου. Η αύξηση της μόχλευσης δεν είναι ευρεία. Το πιο σημαντικό πράγμα που έχουμε κάνει είναι να λάβουμε μέτρα που θα καταστήσουν το χρηματοοικονομικό σύστημα ισχυρότερο. Αυτή η συλλογή κανόνων που θέτουμε σε εφαρμογή θα δουλέψει για τον περιορισμό της δημιουργίας ανισορροπιών. 8 Iούλιος - Αύγουστος 2014

Η ΕΚΛΟΓΟΛΟΓΙΑ ΒΛΑΠΤΕΙ ΣΟΒΑΡΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Οι δανειστές θέλουν να μας επιβάλουν νέο δάνειο με το ζόρι για να μείνει η Τρόικα

κυβέρνηση δικαιολόγησε την αρνητική εξέλιξη με το τριετές ομόλογο (πήρε 1,5 δισ. από 3 που ζητούσε αρχικά) και με υψηλό επιτόκιο 3,5% (προσδοκούσε επιτόκιο στο 2,9 με 3%) με την κρίση που ξέσπασε στον ευρωπαϊκό Νότο λόγω της πορτογαλικής Espirito Santo, μετά τη δυσκολία αποπληρωμής βραχυπρόθεσμου χρέους της. Όμως, όπως τονίζουν στο «Χ» έμπειροι αναλυτές από το Λονδίνο, το πολιτικό ρίσκο είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ελληνική οικονομία και αυτό αποδεικνύεται και από το υψηλότερο επιτόκιο που πληρώνει από τις υπόλοιπες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων έχουν μειωθεί πολύ, αλλά παραμένουν υψηλότερες σε σχέση με αυτές των άλλων χωρών της Ευρωζώνης. Χώρες του ευρωπαϊκού Νότου όμως με παρόμοια προβλήματα με τα δικά μας δανείζονταν, τουλάχιστον πριν τη νέα κρίση, με πολύ καλύτερους όρους από τις αγορές. Τα τριετή ομόλογα της Πορτογαλίας είχαν επιτόκιο κάτω από 1,5% ενώ της Ισπανίας κάτω από 1%. Η Ελλάδα, όπως σημειώνουν διεθνείς αναλυτές, δανείζεται με υψηλότερο κόστος λόγω της εκλογολογίας και της μανίας της αντιπολίτευσης να ζητά σχεδόν κάθε ημέρα εκλογές απειλώντας να καταψηφίσει Πρόεδρο της Δημοκρατίας την ερχόμενη Άνοιξη. Δεν είναι τυχαίο το ότι ο νέος υπουργός Οικονομίας, αντιλαμβανόμενος τον πολιτικό κίνδυνο, τόνισε χαρακτηριστικά: «Ας λέμε λιγότερα για εκλογές και περισσότερα για το μέλλον της οικονομίας» και ζήτησε από τους πολίτες να στηρίξουν τις μεταρρυθμίσεις και από τον πολιτικό κόσμο να επιδείξει σύμπνοια, γιατί, όπως ανέφερε, «στο τέλος, τον λογαριασμό τον πληρώνουμε εμείς και κανείς άλλος». ΓΙΑΤΙ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΜΑΣ «ΔΕΣΟΥΝ» ΜΕ ΝΕΟ ΔΑΝΕΙΟ; Την ίδια ώρα οι δανειστές, συχνά-πυκνά, επαναφέρουν θέμα νέου πακέτου βοήθειας, με την ελληνική κυβέρνηση να αντιστέκεται στις φωνές αυτές και αποκλείει το ενδεχόμενο νέας βοήθειας η οποία θα συνοδεύεται από έναν ακόμη γύρο σκληρών μέτρων. Γιατί όμως οι Ευρωπαίοι πιέζουν για νέο πακέτο βοήθειας –αν και μικρότερο των δύο προηγούμενων που δεν θα ξεπεράσει τα 10 δισ.– το οποίο ασφαλώς θα συνοδευθεί με νέο μνημόνιο; Όπως έχει γράψει το «Χ», πριν ακόμη βγούμε στις αγορές, το Βερολίνο και η Τρόικα ήταν αντίθετοι στο σχέδιο επιστροφής της Ελλάδας στις αγορές χρέους το 2014, καθώς υπήρχαν ανησυχίες ότι η Ελλάδα θα χαλαρώσει υπερβολικά τις προσπάθειες για την εξυγίανση της οικονομίας. Η Κομισιόν, η ΕΚΤ και το ΔΝΤ υποστηρίζουν πως η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να επαναλάβει τα λάθη του παρελθόντος αν βγει από το πρόγραμμα διάσωσης. Η επιτυχής επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές μειώνει τη διαπραγματευτική ισχύ της Τρόικας έναντι της ελληνικής κυβέρνησης. Με την οικονομία να είναι έτοιμη να εξέλθει από εξαετή ύφεση και με πρω-

τογενές πλεόνασμα, η κυβέρνηση έχει πόρους για να καλύψει τους μισθούς και τις συντάξεις. Ο δανεισμός είναι αναγκαίος μόνο για την αποπληρωμή του χρέους των 320 δισ. ευρώ. Εν τω μεταξύ, το μεγαλύτερο μέρος του χρέους βρίσκεται στα χέρια των ευρωπαίων εταίρων, του ΔΝΤ και της ΕΚΤ. Οπότε, ακόμα και αν η Τρόικα μετατρέψει την Ελλάδα στην πρώτη χώρα που θα δεν θα αποπληρώσει τα χρέη της στην ίδια την κεντρική της τράπεζα, τόσο οι αγορές όσο και οι έλληνες πολίτες έχουν κάποια προστασία. Η Τρόικα φοβάται ότι, καθώς χάνει τον έλεγχο έναντι της ελληνικής κυβέρνησης, η χώρα θα διολισθήσει στα λάθη που πυροδότησαν την ευρωπαϊκή κρίση χρέους. Ένα νέο δάνειο είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί ότι η Ελλάδα θα προχωρήσει με τις απαραίτητες αλλαγές για να εξυγιάνει την οικονομία της. Έχοντας η Ελλάδα αποδείξει ότι μπορεί και πάλι να αντλήσει κεφάλαια από τις αγορές, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς (και η κυβέρνηση) θα μπορέσει να αντισταθεί σε νέα μέτρα λιτότητας και σε νέο πακέτο βοήθειας. Θα έχει τη χρηματοοικονομική ευελιξία και τα περιθώρια για να αντιμετωπίσει τις χειρότερες κοινωνικές επιπτώσεις της λιτότητας, μετά μάλιστα και από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. ΑΔΙΑΛΛΑΚΤΗ Η ΤΡΟΪΚΑ Όμως χωρίς την παραμικρή διάθεση διαλλακτικότητας απέναντι στην κυβέρνηση έφθασε στην Αθήνα η Τρόικα και ήδη κυκλοφορούν φήμες από το Μέγαρο Μαξίμου, σύμφωνα με τις οποίες ο πρωθυπουργός δέχεται εισηγήσεις να πει το «όχι» στις απαιτήσεις των εκπροσώπων των δανειστών και να προσφύγει στις κάλπες τον Οκτώβριο. Ο προβληματισμός που επικρατεί στην Τρόικα και την έχει θέσει σε επιφυλακή, για να «επαναφέρει στην τάξη» την ελληνική κυβέρνηση, έχει και πάλι στο επίκεντρό του το αν υπάρχει βούληση να συνεχιστεί η εφαρμογή του μνημονιακού προγράμματος, το οποίο, παρότι τυπικά φθάνει στο τέλος του, εισέρχεται σε μια φάση που απαιτεί, όπως πιστεύουν στην Τρόικα, ισχυρή πολιτική βούληση και αποφασιστικότητα της κυβέρνησης για εφαρμογή πολύ σκληρών μέτρων. Σε αυτήν τη φάση, η Τρόικα θα επιμείνει σε πολύ αυστηρές θέσεις για ζητήματα που θεωρούνται «καυτά» από πολιτική άποψη ιδιαίτερα σε μια παρατεταμένη προεκλογική περίοδο. Τέτοια θέματα είναι: ∼ Η λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων για να καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό του 2015, που η Τρόικα έχει αρχικά υπολογίσει σε 2 δισ. Σε αυτά θα πρέπει να περιληφθούν και όλα τα ισοδύναμα μέτρα που θα απαιτηθούν για να καλυφθούν τα κόστη εφαρμογής δικαστικών αποφάσεων (για δικαστικούς και ένστολους). ∼ Η ολοκλήρωση των διαδικασιών για την απόλυση άλλων 6.500 δημοσίων υπαλλήλων ως το τέλος του χρόνου, ώστε να συμπληρωθούν συνολικά οι 15.000 απαιτούμενες, βάσει του μνημονίου, απολύσεις. ∼ Η αντιμετώπιση του νέου κύματος ληξιπρόθεσμων οφειλών στην εφορία, που η Τρόικα θέλει να γίνει με την επιτάχυνση των πλειστηριασμών, ενώ η κυβέρνηση επιμένει να δοθεί μία ακόμη ευκαιρία στους φορολογουμένους, με μια ευνοϊκή ρύθμιση με περισσότερες δόσεις. ∼ Οι αλλαγές στη νομοθεσία για τον συνδικαλισμό, με δυσκολότερο πλαίσιο έγκρισης απεργιών και καθιέρωση της δυνατότητας των εργοδοτών να προσφύγουν σε ανταπεργία (lock out). ∼ Το νέο «πακέτο» για το ασφαλιστικό, που δεν θα περιλαμβάνει μέτρα μόνο για τις επικουρικές συντάξεις, αλλά θα φέρει περικοπές και στις κύριες συντάξεις, εάν διαπιστωθεί από αναλογιστική μελέτη ότι υπάρχει τέτοια ανάγκη.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΡΑΤΟΥΛΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΕΚΕ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ

Φτώχεια για όλους εγγυάται το ελάχιστο εισόδημα Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα που συζητά το Υπουργείο Εργασίας με την Τρόικα, με τον τρόπο και τις προϋποθέσεις που θα εφαρμοστεί και με τα εξευτελιστικά χαμηλά επίπεδα δημοσίων πόρων που προβλέπεται να διατεθούν, θα αφορά ελάχιστους και το μόνο που θα εγγυάται θα είναι η φτώχεια για όλους. Στην ουσία η κυβέρνηση θα θέτει τους κατώτατους όρους διαβίωσης και θα επιδοτεί την επί μακρόν διατήρησή τους.

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΓΙΑΚΟΥΜΑΤΟΣ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Να ανοίξουν τα μαγαζιά τις Κυριακές στην Αθήνα Μία περιοχή είναι η Αττική, δηλαδή το ιστορικό κέντρο της Αθήνας, το οποίο έχει ορισθεί, έχει οριοθετηθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού. Είναι δυνατόν να έρχονται 500.000 τουρίστες και να μην έχουμε μαγαζιά τις Κυριακές ανοιχτά; Δηλαδή, η Αθήνα είναι η μόνη πρωτεύουσα που τα μαγαζιά δεν είναι ανοιχτά.

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ

Ενιαίο μισθολόγιο για όλους Αν σε κάποιο ΝΠΔΔ δεν απογραφούν οι υπάλληλοί του, να ξέρουμε πόσο πληρώνονται, θα υπάρξουν πρόστιμα. Το Ενιαίο Μισθολόγιο δεν είναι και τόσο ενιαίο. Υπάρχουν υπάλληλοι που παίρνουν υπέρογκους μισθούς. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, πρόκειται για υπαλλήλους φορέων Ύδρευσης και Αποχέτευσης, που βρίσκονται κάτω από «δημοτικές ομπρέλες».

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

Πλεονέκτημα η νόμιμη υπόσταση της Κύπρου Η νόμιμη υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι το «πιο πολύτιμο αγαθό», διότι το μεγαλύτερο πλεονέκτημά μας είναι αυτό ακριβώς, η διεθνής νομική προσωπικότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας, ως κυρίαρχου κράτους-μέλους του ΟΗΕ, ως κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωζώνης. ΧΡΗΜΑ 9

Χ επενδυτικό αφιέρωμα

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΥΓΚΡΑΤΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ Β’ ΕΞΑΜΗΝΟ 10 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

Η ακτινογραφία του α’ εξαμήνου του 2014

ο τέλος του πρώτου εξαμήνου βρήκε το Ελληνικό Χρηματιστήριο υψηλότερα από την αρχή του έτους, κλείνοντας θετικά ένα πολύ δύσκολο εξάμηνο από πλευράς χρηματοδοτικών αναγκών και διαχείρισης νέων. Η διπλή εκλογική αναμέτρηση του Μαΐου ναι μεν δημιούργησε κάποιες αναστολές στη δραστηριότητα των περισσότερων επενδυτικών κεφαλαίων, όμως ο απολογισμός είναι θετικός, αφού η κινητικότητα στην εγχώρια αγορά ήταν έντονη και δημιούργησε μια καλή «μαγιά» για τη συνέχεια. Η ολοκλήρωση του πρώτου εξαμήνου του έτους άφησε σημαντικό απολογισμό, καθώς συντελέστηκαν μεγάλες αντλήσεις κεφαλαίων (με ΑΜΚ και ομόλογα), ενσωματώθηκε στην αγορά ο πολιτικός κίνδυνος λόγω των διπλών εκλογών του Ιουνίου χωρίς και να έχει εκλείψει λόγω της προεδρικής εκλογής, ενώ σημειώθηκαν γεωπολιτικές αναταραχές σε διάφορα σημεία (Συρία, Ουκρανία, Τουρκία, Ιράκ). Έτσι, τα σημαντικά κέρδη του πρώτου τριμήνου (+15% για τον Γενικό Δείκτη) εξανεμίστηκαν σχεδόν στο εξάμηνο (+4,4%), αποτυπώνοντας υψηλή μεταβλητότητα. Η αγορά στη διάρκεια των πρώτων έξι μηνών κατέγραψε ανώτερη τιμή στις 1.369,56 μονάδες (+17,79% από τις αρχές του έτους). Όμως οι αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών, η συνεχής έξοδος των εισηγμένων στις αγορές, το πολιτικό ρίσκο, συνέβαλαν στον περιορισμό των αρχικών κερδών της αγοράς και των μετοχών από τα υψηλά των 1.370 μονάδων. Το πρώτο εξάμηνο για την αγορά έκλεισε με κέρδη για τον Γενικό Δείκτη της τάξης του 4,44%, χωρίς μεγάλες εξάρσεις στα χαρτιά του 25άρη. Είναι χαρακτηριστικό το ότι μετοχές όπως τα ΕΛΠΕ, η Εθνική, η Coca Cola κ.ά., μπήκαν στο δεύτερο και καθοριστικότερο εξάμηνο του έτους από χαμηλότερη αφετηρία σε σχέση με το ξεκίνημα της χρονιάς. Η πτώση για τη μετοχή της Εθνικής έφθασε το 30,65%, της Eurobank το 33,27%, των ΕΛΠΕ το 23,75%, της Coca Cola το 19,40%.

Σημαντικές ήταν οι αποδόσεις για τον ΟΠΑΠ (+34,44%), την «Ελλάκτωρ» (+29,56%), τη MIG (+ 27,30%), τη Eurobank Properties (+28,72%), τη Folli Follie (+24,36%) και την «Τιτάν» (+19,60%). Σημειωτέον, ότι οι παραπάνω μετοχές καταγράφουν απώλειες πάνω από 10% σε πολλές περιπτώσεις από τα υψηλά που κατέγραψαν μέσα στη χρονιά. Στο πρώτο εξάμηνο του 2014 οι εισηγμένες άντλησαν 8,5 δισ. ευρώ από την αγορά σε νέες εκδόσεις μετοχών, 8,3 δισ. ευρώ σε ομολογιακές εκδόσεις –μεταξύ αυτών και τα 3 δισ. ευρώ της Ελληνικής Δημοκρατίας– και 16,1 δισ. ευρώ σε εκδόσεις εντόκων γραμματίων, αν και πολλές από αυτές αποτελούσαν αναχρηματοδοτήσεις υφιστάμενων εκδόσεων. Οι ισχυρές εισηγμένες επιχειρήσεις έχουν αξιοποιήσει στο μέτρο του δυνατού το παράθυρο ευκαιρίας που δημιουργεί ο πυρετός για νέες εκδόσεις. Η κεφαλαιοποίηση του χρηματιστηρίου αυξήθηκε στα 80 δισ. ευρώ, από 67 δισ. ευρώ στο ξεκίνημα της χρονιάς, με τη μέση ημερήσια αξία συναλλαγών να εμφανίζεται αυξημένη κατά 74%, στα 150 εκατ. ευρώ.

ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΚΑΝΟΥΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙ Οι ξένοι επενδυτές κατέχουν πλέον το 60,4% της κεφαλαιοποίησης του ελληνικού χρηματιστηρίου, από 49,6% που ήταν στο τέλος του 2013. Επιπλέον, πραγματοποιούν το 64,5% της μέσης ημερήσιας αξίας συναλλαγών έναντι του 50,3% του 2013. Αυξημένη ρευστότητα προκάλεσαν και οι αναδιαρθρώσεις χαρτοφυλακίων που παρακολουθούν διεθνείς δείκτες, στους οποίους συμμετέχουν ελληνικές μετοχές.

ΑΝΑΚΟΠΗ ΡΟΩΝ ΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟ Όμως κατά τον Ιούνιο καταγράφηκε σημαντική ανακοπή ροών ξένων κεφαλαίων προς ελληνικές μετοχές, γεγονός που οδήγησε τον Γενικό Δείκτη σε μίνι διόρθωση και σε μείωση των συναλλαγών.

Πάντως, παρά το θετικό πρώτο εξάμηνο, το Χ.Α. αναδείχθηκε τον Ιούνιο το τρίτο πιο ασταθές χρηματιστήριο σε ολόκληρο τον κόσμο σύμφωνα με έρευνα του Bespoke Investment Group, μετά την Αργεντινή και το Ντουμπάι. Το Χ.Α. ήταν πιο ασταθές και από το χρηματιστήριο της Βουλγαρίας, που προβληματίζεται από την τραπεζική αναταραχή στη χώρα.

Η ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ Χ.Α. Με συνολική κεφαλαιοποίηση 79 δισ. ευρώ για τις εισηγμένες, το p/e της ελληνικής αγοράς με βάση τα κέρδη του 2013 υπολογίζεται σε τουλάχιστον 30 φορές, ενώ οι ξένοι αναλυτές το τοποθετούν ακόμη υψηλότερα (40-46 x), υπολογίζοντας στα προβλεπόμενα κέρδη του 2014 μόνο τις εταιρείες του MSCI Greece. Το premium της ελληνικής αγοράς είναι τεράστιο αν αναλογιστεί πως για το 2014 το μέσο P/E παγκοσμίως υπολογίζεται από την Bank of America Merrill Lynch σε 15,2 φορές. Από την άλλη, το Χ.Α. εξακολουθεί να παρουσιάζει discount αν συγκριθεί με τις ανεπτυγμένες αγορές της Δύσης ως προς την κεφαλαιοποίηση προς το ΑΕΠ. Στο Χρηματιστήριο Αθηνών η σχέση χρηματιστηριακής αξίας /ΑΕΠ ανέβηκε από τις 10 φορές το 2012 στις 40 φορές σήμερα, λόγω κυρίως της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, όμως ο μέσος όρος των ευρωπαϊκών αγορών φτάνει τις 70 φορές. Η εικόνα βελτιώνεται αισθητά από το 2015, όταν με βάση τις ίδιες εκτιμήσεις οι δέκα μετοχές του MSCI Greece θα είναι διαπραγματεύσιμες 16,6 φορές τα κέρδη τους αλλά και πάλι θα είναι ως και 60% ακριβότερες από όλες τις υπόλοιπες ανεπτυγμένες ή αναδυόμενες αγορές.

ΑΝΑΜΕΝΟΝΤΑΣ ΝΕΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΟ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ Οι περισσότεροι χρηματιστηριακοί παράγοντες εκτιμούν ότι η υπερβάλλουσα ρευστότητα στις ξένες αγορές θα στραφεί ΧΡΗΜΑ 11

Χ επενδυτικό αφιέρωμα προς την ελληνική κεφαλαιαγορά αν δουν ότι οι ελληνικές εισηγμένες εμφανίζουν βελτίωση μεγεθών και περιοριστεί το πολιτικό ρίσκο. Ο συνωστισμός των επενδυτικών φορέων για ελληνικούς τίτλους που καταγράφηκε στο roadshow της Ν. Υόρκης, δημιουργεί βάσιμες προσδοκίες για έναν νέο κύκλο τοποθετήσεων στο ελληνικό χρηματιστήριο μετά το φθινόπωρο, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την αναμενόμενη εξασθένηση των συναλλαγών την καλοκαιρινή περίοδο. Για το προσεχές διάστημα, το πιθανότερο είναι να παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα ο πήχης των προσδοκιών. Ο τουρισμός, το real estate, η ενέργεια, οι τράπεζες και τα logistics βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος αμερικανικών funds, όπως καταγράφηκε στο τρίτο διεθνές roadshow της ΕΧΑΕ στη Νέα Υόρκη. Σύμφωνα τόσο με τον πρόεδρο του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου, Σίμο Αναστασόπουλο, όσο και με τον διευθύνοντα σύμβουλο της ΕΧΑΕ και πρόεδρο του Χ.Α.,

Σ. Λαζαρίδη, προς το τέλος της χρονιάς θα υπάρξουν εισροές κεφαλαίων οι οποίες θα αποτυπώσουν εμπράκτως το αυξημένο ενδιαφέρον των αμερικανών επενδυτών για την ελληνική οικονομία. Τα funds που συμμετείχαν φέτος στο roadshow στις ΗΠΑ ήταν νέα σε ποσοστό άνω του 60%, ενώ καταγράφηκε μεγάλη παρουσία, με τη συμμετοχή 81 funds και 160 αναλυτών, και έγιναν 543 συναντήσεις με τους εκπροσώπους των ελληνικών εισηγμένων εταιρειών.

ΜΕΓΑΛΟΕΠΕΝΔΥΤΕΣ ΣΤΡΕΦΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΜΟΛΟΓΑ Η καλή εικόνα που επικράτησε στην αγορά ομολόγων ενίσχυσε την ψυχολογία των επενδυτών στο Χ.Α. Τα ελληνικά ομόλογα απέφεραν κέρδη 30% από την αρχή της φετινής χρονιάς έως τις 16 Ιουνίου, που είναι τα μεγαλύτερα στην ευρωζώνη, σύμφωνα με τους παγκόσμιους δείκτες ομολόγων του Bloomberg.

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΤΟΥ FTSE-25 ΣΤΟ Α’ ΕΞΑΜΗΝΟ 2014 Μετοχές

Alpha Bank Coca Cola HBC Eurobank Eurobank Properties Folli Follie Jumbo MIG Motor Oil ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ΔΕΗ Εθνική Ελλάκτωρ ΕΧΑΕ ΕΛΠΕ ΕΥΔΑΠ Ιντραλότ ΜΕΤΚΑ Μυτιληναίος ΟΛΠ ΟΠΑΠ ΟΤΕ Πειραιώς Τέρνα Ενεργειακή Τιτάν

12 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

Κλείσιμο 30/6/2014

Κλείσιμο 31/12/2013

Μεταβολή

0,680 16,91 0,369 8,65 29,10 11,96 0,485 7,74 3,70 11,29 2,67 4,12 8,30 5,78 9,40 2,02 12,90 6,08 18,40 13,00 10,80 1,62 3,98 23,68

0,631 20,98 0,553 6,72 23,40 11,10 0,381 8,22 3,22 10,80 3,85 3,18 8,00 7,58 8,85 1,84 11,46 5,68 17,36 9,67 9,67 1,53 3,83 19,80

+7,77% -19,40% -33,27% +28,72% +24,36% +7,74% +27,30% -5,84% +14,91% +4,54% -30,65% +29,56% +3,75% -23,75% +6,21% +9,78% +12,57% +7,04% +5,99% +34,44% +11,69% +5,88% +3,92% +19,60%

Οι μεγαλύτεροι επενδυτές του κόσμου εμπιστεύονται τα ελληνικά κρατικά ομόλογα. Η χρηματοπιστωτική εταιρεία Prudential Financial έχει στο χαρτοφυλάκιό της ελληνικά ομόλογα που λήγουν σε πέντε χρόνια ή λιγότερο. Η εταιρεία διαχείρισης ενεργητικού Jupiter Asset Management αυξάνει τις θέσεις της σε ελληνικούς τίτλους, ενώ η εταιρεία Fidelity Worldwide Investment δήλωσε ότι κτίζει σταθερά μεγαλύτερες θέσεις το τελευταίο εξάμηνο. Οι συγκεκριμένοι επενδυτές, που έχουν ενεργητικό μεγαλύτερο από 1,4 τρισ. δολ., έχουν προστεθεί στις γραμμές άλλων επενδυτών –όπως των εταιρειών Invesco, BlackRock και Legal & General Investment Management– που κατέχουν ελληνικό χρέος.

Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ… Το πρόσημο του ελληνικού χρηματιστηρίου στο δεύτερο εξάμηνο θα κριθεί από τα εξής: την ουσιαστική πρόοδο των με-

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΣΤΟ Α’ ΕΞΑΜΗΝΟ 2014

Γενικός Δείκτης FTSE/Χ.Α Large Cap FTSE/Χ.Α Mid Cap Ακίνητης Περιουσίας Βιομηχανικά Προϊόντα Εμπόριο Κατασκευές Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας Μέσα Ενημέρωσης Πετρέλαιο Προσωπικά Προϊόντα Πρώτες Ύλες Ταξίδια Τηλεπικοινωνίες Τρόφιμα Τράπεζες Τεχνολογία Υγεία Χημικά Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες

+4,44% +1,9% -3,0% +21,7% +1,7% +24,1% +20,3% +6,5% +36,4% -15,6% +11,1% -1,3% +31,0% +11,7% -19,4% -6,1% +26,1% -6,7% +5,9% +10,3%

ταρρυθμίσεων με κορυφαίες τις αποκρατικοποιήσεις, την υπέρβαση της τραπεζικής εσωστρέφειας με την αποφασιστική αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων δανείων», ώστε να ξεπεραστούν ανώδυνα τα φθινοπωρινά stress test, τις διαπραγματεύσεις για το χρέος και φυσικά την πολιτική κατάσταση.

ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Το κλίμα έχει χαλάσει στη χρηματιστηριακή αγορά μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης του ΔΝΤ, η οποία ήταν αρνητική για τις τράπεζες, καθώς προσδιόριζε κεφαλαιακό έλλειμμα 6 δισ. ευρώ, ενώ και οι τζίροι υποχώρησαν αισθητά, γεγονός που αποτυπώνει ότι η αγορά έχασε τη δυναμική της. Επιπλέον, η φιλολογία για πιθανό κούρεμα μέρους των επιχειρηματικών δανείων, σε συνδυασμό με την αναμόρφωση του πτωχευτικού κώδικα ώστε να δρομολογηθεί η διαδικασία αναδιάρθρωσης βιώσιμων επιχειρήσεων, δημιούργησε κλίμα αβεβαιότητας για τις τράπεζες, που θα κληθούν οριστικά να απεμπολήσουν κάποιου ύψους απαιτήσεις τους, ενόψει μάλιστα των νέων stress test του φθινοπώρου. Εν τω μεταξύ, ο νέος διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας στη Βουλή ανέβασε το ύψος των «κόκκινων δανείων» στα 77 δισ ευρώ. Στον τραπεζικό κλάδο, με την αυξημένη βαρύτητα στους δείκτες, η έκθεση της S&P όπου κατηγοριοποιεί το ελληνικό τραπεζικό σύστημα στην υψηλότερη κατηγορία ρίσκου επιδεινώνει τις ανησυχίες ενόψει των stress test της ΕΚΤ το προσεχές φθινόπωρο. Οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών θα κινηθούν μεταξύ 2,5 με 5,5 δισ. στα stress

Η ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Χ.Α.

☛

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ Ο ΥΠ. ΑΡΙΘΜΟΝ 1 ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ test της ΕΚΤ και η εξέλιξη αυτή βάζει σε ανησυχία τους επενδυτές και αποδεικνύει ότι ίσως χρειαστεί και τρίτο κύμα ανακεφαλαιοποίησης. Ένα από τα βασικά προβλήματα της αγοράς είναι τα διστακτικά βήματα της κυβέρνησης σε ό,τι αφορά τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων. Το βασικό μεσοπρόθεσμο θέμα, πλέον, της ελληνικής οικονομίας είναι η αναδιάρθρωση του χρέους. Η συζήτηση αναμένεται να ξεκινήσει τον Αύγουστο και είναι πολύ πιθανό να συνδεθεί και με τη διεξαγωγή των «τεστ αντοχής» των ευρωπαϊκών τραπεζών το φθινόπωρο.

ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ Ο ΕΚΛΟΓΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ Σε αυτό το χρονικό διάστημα αναμένεται να ξεκινήσουν και οι «ζυμώσεις» για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, ξαναβάζοντας τον πολιτικό παράγοντα στην εικόνα. Αν και οι εκλογές τον Μάρτιο του 2015 είναι το σενάριο που επί του παρόντος φαίνεται να έχει τις περισσότερες πιθανότητες, η ύπαρξη πολλών ανεξάρτητων βουλευτών αφήνει χώρο και για το ενδεχόμενο αποφυγής της προσφυγής στις κάλπες. Ο κύριος κίνδυνος –καθώς η δραστηριότητα ανακάμπτει– είναι η εκ νέου παρουσία πολιτικής αβεβαιότητας. Και ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν μπορεί να αποκλειστεί στο

H ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΕΠΕΝΔΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Χ.Α.

παρόν στάδιο. Το αποτέλεσμα των πρόσφατων εκλογών αυξάνει τον κίνδυνο η κυβέρνηση να αποτύχει να συγκεντρώσει την απαραίτητη πλειοψηφία για την εκλογή του επόμενου Πρόεδρου της Δημοκρατίας τον Φεβρουάριο του 2015, και ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα οδηγήσει σε εκλογές. Ο κίνδυνος της πολιτικής ασυνέχειας θα μπορούσε να μειώσει την άφθονη ροή κεφαλαίων προς την Ελλάδα, αν και είναι δύσκολο να επανέλθει στα επίπεδα του 2012, και θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση της προληπτικής αποταμίευσης και σε εκροή καταθέσεων. Τέτοια φαινόμενα μπορεί να βλάψουν την εύθραυστη ανάκαμψη, που βρίσκεται σε εξέλιξη. Το τελευταίο τετράμηνο έχουν μπει στο χρηματιστήριο σημαντικά χρήματα από το εξωτερικό. Ωστόσο, η συμπεριφορά της κυβέρνησης μετά τις εκλογές έχει φοβίσει πολύ κάποιους επενδυτές. Κάποια νέα στον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων και γενικά προς την κατεύθυνση της πολιτικής σταθερότητας θα μπορούσαν να βοηθήσουν πολύ την κατάσταση. Αν συνεχιστεί η σημερινή αβεβαιότητα για το πότε θα πάμε στις επόμενες εκλογές, αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τα νέα κεφάλαια που μπήκαν στο χρηματιστήριο.

Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Οι αισιόδοξοι προσδιορίζουν την επόμενη κορυφή στην ζώνη μεταξύ των 1.400-1.450 μονάδων. Η ανοδική διάσπαση των 1.400 μονάδων, παρόλο που είναι λιγότερο πιθανή, θα αναιρέσει το καθοδικό σενάριο και θα μας οδηγήσει στις 1.600 μονάδες. Οι απαισιόδοξοι βλέπουν την αγορά να υποχωρεί έως και τα επίπεδα των 1.0501.000 μονάδων. Χ

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ

(Ποσά σε εκατ. ευρώ)

(σε δισ. ευρώ) (χωρίς τη συμμετοχή του ΤΧΣ) Δεκέμβριος 2013 Ιανουάριος 2014 Φεβρουάριος 2014 Μάρτιος 2014 Απρίλιος 2014 Μάιος 2014 Ιούνιος 2014

60,1 60,8 67,4 70,2 64,5 70,9 79,9

Δεκέμβριος 2013 Ιανουάριος 2014 Φεβρουάριος 2014 Μάρτιος 2014 Απρίλιος 2014 Μάιος 2014

49,6% 49,9% 51,5% 52,9% 54,8% 60,4%

Δεκέμβριος 2013 Ιανουάριος 2014 Φεβρουάριος 2014 Μάρτιος 2014 Απρίλιος 2014 Μάιος 2014 Ιούνιος 2014

2.161,9 2.155,6 1.771,7 2.520,8 3.229,3 4.890,3 3.580,1 ΧΡΗΜΑ 13

ΣΧΟΛΙΑ

Η «ΕΘΝΙΚΟΦΡΟΣYΝΗ» ΤΩΝ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΩΝ ΜΑΣ Οι συνδικαλιστές της ΔΕΗ, με επικεφαλής τον γνωστό και μη εξαιρετέο κ. Φωτόπουλο, σε ένα πανό τους γράφουν ότι η ΔΕΗ αποτελεί εθνική περιουσία και δεν πωλείται. Στην πρόσφατη ιστορία της πολιτικής και οικονομικής μας ζωής δεν είναι ούτε η πρώτη αλλά (δυστυχώς) δεν θα είναι ούτε η τελευταία φορά που μια ομάδα βολεμένων ανάμεικτη με άτομα με ιδεολογικές αγκυλώσεις καλύπτονται πίσω από το συναίσθημα, επικαλούνται το «εθνικό» στοιχείο, προκειμένου να διατηρήσουν τα

κεκτημένα τους, υποστηρίζοντας τη διαιώνιση μιας μονοπωλιακής ή αναχρονιστικής κατάστασης. Θυμάμαι τους συνδικαλιστές της Πειραϊκής Πατραϊκής στις αρχές της δεκαετίας

Το παραμύθι της ρευστότητας… Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας υπουργός Οικονομικών, ο Γ. Παπακωνσταντίνου, ο οποίος τακτικά μετά από συσκέψεις με τραπεζίτες έλεγε μπροστά στις κάμερες το «παραμύθι» της διοχέτευσης ρευστότητας από τις τράπεζες στην πραγματική οικονομία. Το ίδιο «παραμύθι» μάς είπαν και οι επόμενοι υπουργοί Οικονομικών. Τις τελευταίες εβδομάδες τραπεζίτες και υπουργοί της κυβέρνησης συνεχίζουν το «παραμύθι» του Παπακωνσταντίνου, καλλιεργώντας και πάλι προσδοκίες ότι θα πέσουν πάνω από 10 δισ. ευρώ στην αγορά από τις τράπεζες. Οι τράπεζες μάλλον θα χρειαστούν νέες αυξήσεις κεφαλαίου, ενόψει των stress test, τον ερχόμενο Οκτώβριο. Το «παραμύθι» της ρευστότητας θα συνεχιστεί, αλλά μην τους πιστεύετε. Η σημερινή Ελλάδα χωρίζεται σε δύο φυλές: Σε αυτή που είναι στο Δημόσιο, ορίζει τους νόμους και ασκεί εξουσία, και σε μια μεγαλύτερη αλλά αδύναμη και δυναστευόμενη, έξω από το Δημόσιο. Την ώρα δηλαδή που η κοινωνία μετρά 1,5 εκατ. ανέργους, 3 εκατ. ανασφάλιστους και μια κατεστραμμένη αγορά εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, με εργαζομένους που πληρώνονται ύστερα από έναν χρόνο ακόμα και σε είδος, κύριο μέλημα των κομμάτων της συγκυβέρνησης είναι η μισθολογική αποκατάσταση των ένοπλων και των ένστολων. Ποιος θα πληρώσει το μάρμαρο; Μα φυσικά ο μα…κας ο ιδιώτης φορολογούμενος! Για να καταλάβουν κάποιοι ανεύθυνοι στην Ελλάδα που εύχονται «να ήμασταν καλύτερα Αργεντινή». Για 1,3 δισ. ευρώ κινδυνεύει με νέα χρεοκοπία, όταν για παράδειγμα ο προϋπολογισμός της περιφέρειας Αττικής είναι γύρω στα 2 δισ. ευρώ! Ποια Κυανή Ακτή και ποιο Μόντε Κάρλο; Οκτακόσια ευρώ για ένα δωμάτιο σε ξενοδοχείο τέταρτης κατηγο-

14 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

του 1980, που με πορείες προς τη Βουλή και τα αρμόδια υπουργεία προσπαθούσαν να πείσουν την κοινή γνώμη να αποτρέψει το κλείσιμο του «εθνικού» μας κατασκευαστή σεντονιών. Μετά βάφτισαν «εθνικά» τα λεωφορεία, τον ΟΤΕ, την Emporiki, τα ΕΛΠΕ κ.ά. Τώρα βαφτίζουν «εθνική» τη ΔΕΗ. Το ερώτημα είναι με ποιο δικαίωμα και με ποια νομιμοποίηση οι εργατοπατέρες του συνδικαλιστικού συστήματος, εδώ και δεκαετίες, χρίζουν εαυτούς θεματοφύλακες της εθνικής μας περιουσίας;

ρίας. Σαράντα ευρώ η ξαπλώστρα. Πληρότητα που αγγίζει το 80% για τον Ιούλιο και το 100% για τον Αύγουστο. Μεγάλα deal και συμφωνίες για αγοραπωλησίες σε σπίτια και εκτάσεις. Αυτά στο ανεξάρτητο, οικονομικά, «κρατίδιο» της Μυκόνου. Μείωσαν 50% μισθό υπαλλήλου που κατήγγειλε διαφθορά! Υπάλληλος του Δήμου Σύρου-Ερμούπολης κατήγγειλε παράτυπες διαδικασίες στον δήμο, όπως τη χορήγηση διαφορετικών πιστοποιητικών με τον ίδιο αριθμό πρωτοκόλλου! Αντί όμως να υπάρξει έλεγχος των καταγγελιών, της επιβλήθηκαν τέσσερις πειθαρχικές κυρώσεις, μεταξύ των οποίων και μείωση μισθού, από τα ίδια πρόσωπα εναντίον των οποίων στρέφονταν οι καταγγελίες της. Σε μια ασπρόμαυρη ταινία του 1960, ο Νίκος Κούρκουλος εξαπατούσε ανέργους τάζοντάς τους δουλειά στο εξωτερικό, αποτυπώνοντας την κατάσταση της εποχής. Πενήντα χρόνια μετά, η ΕΛΑΣ ανακάλυψε κομπίνα εξαπάτησης τουλάχιστον 2.000 ανέργων. Τους έταζαν δουλειά στο εξωτερικό με μεγάλους μισθούς! Αυτό κι αν δεν είναι «success story»: Δύο Έλληνες εξαπάτησαν 360.000 Γερμανούς και τους «έφαγαν» 36 εκατ. με ανύπαρκτες κληρώσεις και λοταρίες έναντι μηνιαίας συνδρομής 29,9 ευρώ. 1.600 νεκροί Κινέζοι κάθε μέρα λόγω υπερκόπωσης! «Πάνω στα γραφεία» τους πεθαίνουν περίπου 600.000 Κινέζοι εργαζόμενοι κάθε χρόνο! Ο Απόστολος Γκλέτσος δημιουργεί νέο κόμμα, την «Τελεία», με άμεσο συνεργάτη τη Σεμίνα Διγενή. Απόστολε, σώσε μας!

ΣΧΟ

The Greece Conference 2014 Tuesday 23 September 2014 - Athens Following on from last yearâ&#x20AC;&#x2122;s success, the Euromoney Greece Conference will re-examine a Greece that is further along its path to recovery; a Greece that has exceeded its 2013 budget target and is regaining access to the capital markets. We are delighted to welcome Horst Reichenbach, Head of the Task Force for Greece, European Commission as our keynote interviewee. The event will bring together Greek and EU policymakers and connect international investors with key private and public sector stakeholders, offering an unparalleled platform to hear about the real investment opportunities in Greece.

To apply for your free* place and for more information, visit: www.euromoneyconferences.com/greece

* Euromoney has the right to decide eligibility for attendance at the Conference and reserves the right to refuse entry

Χ επενδυτικό αφιέρωμα

ΤΡΑΠΕΖΕΣ

ΚΑΙ ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ;

Η απειλή της «ωρολογιακής βόμβας» των μη εξυπηρετούμενων δανείων 16 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

ρχονται νέες αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών; Μια μερίδα χρηματιστών δηλώνουν στο «Χ» με σιγουριά ότι θα υπάρξει και τρίτη ανακεφαλαιοποίησή τους. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι οι ελληνικές τράπεζες θα χρειαστούν επιπλέον κεφάλαια 6 δισ. ευρώ. Αυτό αποτελεί το πιο απαισιόδοξο σενάριο. Το καλό σενάριο είναι να προκύψουν γύρω στα 2-2,5 δισ. ευρώ από τα stress test της ΕΚΤ. Οι ξένοι επενδυτές επένδυσαν πάνω από 7 δισ. ευρώ στις αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών και τώρα βλέπουν ότι οι τράπεζες θα χρειαστούν και νέα κεφάλαια.

ΒΑΡΙΑ ΟΝΟΜΑΤΑ Οι ελληνικές τράπεζες το προηγούμενο διάστημα προσέλκυσαν το επενδυτικό ενδιαφέρον μεγάλων διεθνώς επενδυτικών ονομάτων. Και ο Τζορτζ Σόρος και ο Τζον Πόλσον και η Pimco (ο μεγαλύτερος διαχειριστής ομολόγων παγκοσμίως) πόνταραν στις ελληνικές τράπεζες. Είχαμε τοποθετήσεις μεγάλων διεθνών funds και ισχυρών κερδοσκόπων παγκοσμίως, όπως ο Τζορτζ Σόρος στην Εθνική ή ο Τζον Πόλσον στην Alpha και την Πειραιώς, η Blackrock και η Blackstone, αλλά και η Pimco στην Εθνική και τη Eurobank. Στην Εθνική τοποθετήθηκε η αφρόκρεμα ξένων επενδυτών στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Ανάμεσα στους ξένους επενδυτές που τοποθετήθηκαν στην ΑΜΚ περιλαμβάνονται η Pimco, ο Τζορτζ Σόρος, το κράτος του Άμπου Ντάμπι, η Norges Bank, το Och-Ziff Capital Management, το York Capital, η Blackrock, το Fidelity και η JP Morgan. H Pimco, το μεγαλύτερο fund διαχείρισης ομολόγων του κόσμου, μπήκε και στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Eurobank. Απέκτησε περίπου το 1% του μετοχικού της κεφαλαίου της Eurobank και αποτελεί πλέον έναν από τους πέντε κορυφαίους μετόχους της τελευταίας, μετά την κοινοπραξία των επενδυτών υπό την καναδική Fairfax του Prem Watsa. Είναι σίγουρα ασυνήθιστο να βλέπουμε την Pimco να αποκτά μια εξέχουσα θέση σε μια σχετικά υψηλού ρίσκου αύξηση κεφαλαίου, καθώς από τα συνολικά υπό διαχείριση κεφάλαια του 1,94 τρισ. δολ. που διαθέτει, μόλις τα 9 δισ. δολ. είναι επενδεδυμένα σε μετοχές, αφού είναι γνωστή η προτίμησή της στα ομόλογα.

☛

ΠΡΟΣ ΝΕΕΣ ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΑΠΟ 2 ΔΙΣ. (ΚΑΛΟ ΣΕΝΑΡΙΟ) ΕΩΣ ΚΑΙ 6 ΔΙΣ. (ΚΑΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ)

ΝΕΑ ΒΑΡΗ Οι ελληνικές τράπεζες με περίπου 80 δισ. ευρώ προβληματικά δάνεια (Ελλάδα και εξωτερικό), δηλαδή ποσό που αντιστοιχεί στο 40% των δανείων στην Ελλάδα ίσως χρειαστεί να σηκώσουν και το βάρος μέρους των επιχειρηματικών δανείων, που ανέρχονται στα 42 δισ. ευρώ. Ο νέος διοικητής της ΤτΕ, Γ. Στουρνάρας, με υπόδειξη της Τρόικας, ζητά από τις τράπεζες, εμμέσως πλην σαφώς, να «τραβήξουν την πρίζα στις μη βιώσιμες επιχειρήσεις». Η φιλολογία για πιθανό «κούρεμα» μέρους των επιχειρηματικών δανείων, σε συνδυασμό με την αναμόρφωση του πτωχευτικού κώδικα ώστε να δρομολογηθεί η διαδικασία αναδιάρθρωσης βιώσιμων επιχειρήσεων, δημιούργησε κλίμα αβεβαιότητας για τις τράπεζες, που θα κληθούν οριστικά να απεμπολήσουν κάποιου ύψους απαιτήσεις τους, ενόψει μάλιστα των νέων stress test του φθινοπώρου. Από την αρχή του έτους, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες άντλησαν μέσω ΑΜΚ 8,31δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, η Eurobank χρειάστηκε 2,86 δισ., η Εθνική 2,5 δισ., ακολουθούμενες από την Πειραιώς με 1,75 δισ. και την Alpha με 1,2 δισ. Και τώρα ίσως χρειαστούν και πρόσθετα κεφάλαια, ενώ από τη διαχείριση των «κόκκινων δανείων» εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η επάρκεια των σχεδόν 10 δισ. ευρώ που άντλησαν οι ελληνικές τράπεζες μέσω των αυξήσεων κεφαλαίου και των ομολογιακών εκδόσεων.

ΤΟ «ΚΑΜΠΑΝΑΚΙ» ΤΟΥ ΔΝΤ Τον «κώδωνα του κινδύνου» για την απειλή της «ωρολογιακής βόμβας» των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) έκρουσε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, προτρέποντας τις ελληνικές τράπεζες να λάβουν επιπρόσθετες προβλέψεις. Στην αποκάλυψη ότι τα «κόκκινα δάνεια» στην Ελλάδα ανέρχονται σε 77 δισ. ευρώ προχώρησε ο πρώην υπουργός Οικονομικών και νέος διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας.

Σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανήλθαν στο 33,5% στα τέλη του πρώτου τριμήνου 2014, από 32% στα τέλη του 2013. Ο νέος διοικητής προσδιόρισε τα «κόκκινα δάνεια» στα 77 δισ., εκ των οποίων τα 42 δισ. αφορούν σε μη εξυπηρετούμενα επιχειρηματικά δάνεια, τα 25 δισ. είναι στεγαστικά δάνεια και τα 10 δισ. είναι καταναλωτικά δάνεια. Οι ζημίες που εμφάνισαν οι ελληνικές τράπεζες στο πρώτο τρίμηνο του 2014 φθάνουν στα 600 εκατ. ευρώ και προκλήθηκαν κυρίως από το ύψος των «κόκκινων δανείων». Το ΔΝΤ κάνει λόγο για επιπρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες έως και 6 δισ. στο ακραία δυσμενές σενάριο και τοποθετεί συνολικά τα NPLs και τα αναδιαρθρωμένα δάνεια στο 40% του συνόλου των δανείων στο τέλος του 2013, ήτοι στα 86,7 δισ.

S&P: ΣΤΗΝ ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΟΜΑΔΑ ΡΙΣΚΟΥ ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Κόντρα στις καλές εκθέσεις των ξένων οίκων για τις ελληνικές τράπεζες, η Standard & Poor’s τοποθετεί τον ελληνικό τραπεζικό κλάδο στην υψηλότερη κατηγορία ρίσκου, στην ομάδα «10», στο πλαίσιο της αξιολόγησης για τον κίνδυνο του τραπεζικού συστήματος (BICRA). Ο οίκος χρησιμοποιεί ένα σύστημα από το 1 μέχρι το 10, με το 1 να αντιπροσωπεύει το χαμηλότερο ρίσκο. Άλλες χώρες στην ομάδα 10 είναι η Αίγυπτος και η Λευκορωσία, σημειώνει στην ανάλυσή του ο οίκος. Ο οίκος σημειώνει ότι αν και η ελληνική οικονομία αρχίζει να σταθεροποιείται, η Ελλάδα συνεχίζει να αντιμετωπίζει αδύναμες οικονομικές προοπτικές. Εκτιμά ότι το ελληνικό ΑΕΠ θα συρρικνωθεί ελαφρώς το 2014, ενώ τα επόμενα λίγα χρόνια η χώρα θα βιώνει αδύναμη οικονομική ανάπτυξη και αποπληθωριστικές πιέσεις. Ο οίκος σημειώνει ότι η παρατεταμένη οικονομική ύφεση και οι πιστωτικές πιέσεις θα μεγεθύνουν τον πιθανό αντίκτυπο των συσσωρευμένων ανισορροπιών στο τραπεζικό σύστημα. Κατά την άποψη του οίκου, ο κίνδυνος υλοποιείται με τη μορφή πολύ υψηλών πιστωτικών ζημιών στα εγχώρια ΧΡΗΜΑ 17

Χ επενδυτικό αφιέρωμα ☛

ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΩΣ ΕΓΓΥΗΣΗ ΔΑΝΕΙΑ ΥΨΟΥΣ 139 ΔΙΣ. ΓΙΑ ΝΑ ΛΑΒΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΦΘΗΝΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΥΨΟΥΣ 21 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ ΘΑ ΕΧΟΥΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ GOLDMAN SACHS χαρτοφυλάκια των τραπεζών. Όπως σημειώνει, οι ζημιές αυτές είναι σημαντικά υψηλότερες από εκείνες που καταγράφηκαν σε άλλες χώρες με παρόμοιο βαθμό μόχλευσης στον ιδιωτικό τομέα. Επισημαίνει επίσης ότι αν και οι εγχώριες καταθέσεις έχουν αρχίσει πρόσφατα να δείχνουν σημάδια σταθεροποίησης και ορισμένες τράπεζες απέκτησαν πρόσβαση στις διεθνείς αγορές, «δεν περιμένουμε οι ελληνικές τράπεζες να καταφέρουν να εξομαλύνουν αυτές τις ανισορροπίες επιτυχώς σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο».

ΤΟ «ΣΩΣΙΒΙΟ» ΤΗΣ ΕΚΤ Τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν ως εγγύηση δάνεια ύψους 139 δισ. για να λάβουν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα φθηνή χρηματοδότηση ύψους 21 δισ. ευρώ θα έχουν οι ελληνικές τράπεζες σύμφωνα με ανάλυση της Goldman Sachs. Βάσει της μεθοδολογίας της ΕΚΤ, οι ελληνικές τράπεζες θα μπορούσαν να δώσουν ως εγγυήσεις στην ΕΚΤ δάνεια που αντιστοιχούν στο 34,5% του ενεργητικού τους, ήτοι δάνεια ύψους 139 δισ. ευρώ. Η ανάκαμψη του ελληνικού τραπεζικού τομέα έχει ισχυρά θεμέλια, υποστηρίζει η Goldman Sachs και υποστηρίζει πως οι τέσσερις συστημικές τράπεζες είναι πολύ καλύτερα κεφαλαιοποιημένες μετά τον πρόσφατο γύρο ανακεφαλαιοποίησης και αναμένεται να επωφεληθούν σημαντικά από την τρέχουσα οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας, αλλά και τις βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές. Η Goldman Sachs ξεκαθαρίζει πως η ανάκαμψη της κερδοφορίας των ελληνικών τραπεζών αναμένεται να πάρει χρόνο, αλλά τελικά οι τράπεζες θα μπορούν να προσφέρουν κορυφαίες αποδόσεις σε σχέση με άλλες τράπεζες της ζώνης του ευρώ. Στο σημείο αυτό σημειώνει πως τα σχέδια αναδιάρθρωσης των τεσσάρων συ-

18 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

στημικών ελληνικών τραπεζών υποστηρίζουν την ανάκαμψη της κερδοφορίας τους σε μεσοπρόθεσμη βάση. Σε μακροπρόθεσμη βάση η Goldman Sachs χαρακτηρίζει την κεφαλαιακή κάλυψη των ελληνικών τραπεζών καλή σε σχέση με τους ευρωπαίους ανταγωνιστές τους, ωστόσο σημειώνει πως βραχυπρόθεσμα η κεφαλαιοποίησή τους πιθανό να μειωθεί, γεγονός που σχετίζεται με την εξόφληση των προνομιούχων μετοχών και την πλήρη εναρμόνιση με τη Βασιλεία III. Έτσι, εκτιμά πως ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας (CET1) των ελληνικών τραπεζών θα διαμορφωθεί μεταξύ 8 και 12%.

Η MORGAN STANLEY Η αγορά υποτιμά την προοπτική που έχει για τις ελληνικές τράπεζες η ανατιμολόγηση των καταθέσεων, ως έμμεσο αποτέλεσμα των ενεργειών της ΕΚΤ, εκτιμά η Morgan Stanley. Προβλέπει ότι η ανάκαμψη των καθαρών εσόδων από τόκους και των προμηθειών για τις τράπεζες θα οδηγήσει σε αύξηση της απόδοσης των εμπράγματων ιδίων κεφαλαίων κατά 11-14% ετησίως έως το 2017. Σύμφωνα με τον οίκο, τα κόστη χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών είναι μακράν τα υψηλότερα στην ευρωπεριφέρεια, και ως εκ τούτου οι ελληνικές τράπεζες είναι εμμέσως οι βασικοί ωφελούμενοι από το πακέτο που ανακοίνωσε τον Ιούνιο η ΕΚΤ, καθώς μειώνει το κόστος των εγχώριων καταθέσεων. Η Morgan Stanley εκτιμά πως η αγορά υποτιμά το εύρος και την ταχύτητα αυτής της εξομάλυνσης, σημειώνοντας πως η εκτίμησή της για τα καθαρά έσοδα από επιτόκια για το 2014 είναι 1216% υψηλότερη από αυτήν της αγοράς. Πάντως, ο οίκος σημειώνει πως η θέση του βασίζεται στην υπόθεση της μακροοικονομικής ανάκαμψης, η οποία βρίσκεται ακόμα σε πρώιμη φάση και είναι ενδεχομένως εύ-

θραυστη. Παράλληλα, η πολιτική κατάσταση παραμένει περίπλοκη, ενώ θα πρέπει να δοθεί προσοχή στην επερχόμενη εξέταση της ποιότητας των assets των τραπεζών (AQR). Με την Ελλάδα να βρίσκεται τώρα στους δείκτες των αναδυόμενων αγορών, η Morgan Stanley θεωρεί ότι οι επενδυτές των παγκόσμιων αναδυόμενων αγορών θα πρέπει να αγοράσουν ελληνικές τραπεζικές μετοχές. Εκτιμά πως οι ενισχυμένοι ισολογισμοί και η ισχυροποίηση του τομέα μετά τη συγκέντρωσή του περιορίζουν το διαρθρωτικό πτωτικό ρίσκο.

ΤΑ ΤΡΙΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ Για «Ηράκλεια ανάκαμψη» κάνει λόγο η Citigroup, αναφερόμενη στον ελληνικό τραπεζικό κλάδο, προχωρώντας παράλληλα και σε αύξηση των προβλέψεών της για την κερδοφορία των τεσσάρων ελληνικών τραπεζών. H Citigroup θεωρεί ότι η υπερσυγκέντρωση της τραπεζικής αγοράς της Ελλάδας –κατέχουν το 98% της αγοράς– καθιστά ευκολότερο τον στόχο για τις τέσσερις τράπεζες να αυξήσουν την κερδοφορία τους. Σύμφωνα με τη Citigroup, το μεγάλο πρόβλημα των ελληνικών τραπεζών, τα NPLs, θα αποκλιμακωθούν όταν η ανεργία μειωθεί σημαντικά. Οι μέχρι τώρα αναλύσεις άλλωστε έχουν καταδείξει ότι τα NPLs βρίσκονται σε άμεση σύνδεση με τα επίπεδα ανεργίας. Αξίζει εδώ να υπενθυμιστεί ότι το ΔΝΤ έχει προβλέψει ότι η ανεργία στην Ελλάδα θα μειωθεί στο 14% μέχρι το 2019. Έτσι, το βασικό σενάριο είναι πως το 2018 η κερδοφορία των τραπεζών θα φτάσει το 1,9% του ΑΕΠ και η κεφαλαιοποίηση το 17% του ΑΕΠ. Η εξέλιξη αυτή θα τοποθετούσε την Ελλάδα τα ίδια επίπεδα αποτίμησης με εκείνα της Βραζιλίας και της Ινδονησίας. Σύμφωνα με το επόμενο σενάριο –το αισιόδοξο– η κερδοφορία των τραπεζών θα φτάσει το 2% του ΑΕΠ, ενώ το 40% της τρέχουσας κεφαλαιοποίησης της αγοράς θα επιστραφεί στους μετόχους. Τέλος, στο απαισιόδοξο σενάριο η κερδοφορία θα ανέλθει στο 1,2% του ΑΕΠ, όπως και στην Τουρκία ή στη Ρωσία, με την κεφαλαιοποίηση να φτάνει στο 25% του ΑΕΠ, όπως αυτή της Αυστραλίας. Χ

ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΘΑ «ΤΡΑΒΗΞΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΙΖΑ» ΣΤΙΣ ΥΠΕΡΧΡΕΩΜΕΝΕΣ ΕΙΣΗΓΜΕΝΕΣ; Έντονες ήταν οι διεργασίες στο πρώτο εξάμηνο σε επιχειρηματικό

επίπεδο, και αυτό αποδεικνύεται από το μίνι μπαράζ από συμφωνίες μετοχικού και επιχειρηματικού χαρακτήρα που ανακοινώθηκαν, ενώ στο πρώτο εξάμηνο του 2014 οι εισηγμένες άντλησαν 8,5 δισ. ευρώ από την αγορά σε νέες εκδόσεις μετοχών.

μως, ο νέος διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, Γ. Στουρνάρας, τονίζει προς τους τραπεζίτες ότι οι χορηγήσεις νέων δανείων πρέπει να κατευθυνθούν μόνο σε βιώσιμες επιχειρήσεις. Και αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε πολύ δυσάρεστη θέση και μεγάλο αριθμό εισηγμένων εταιρειών. Η Τρόικα, που είναι πλέον καλός γνώστης της ελληνικής τραπεζικής αγοράς, γνωρίζει ότι κάτω από το χαλί των τραπεζών «κρύβονται» περίπου 20 με 25 δισ. ευρώ που αφορούν σε ομολογιακά επιχειρηματικά δάνεια, μεταξύ των οποίων και αρκετών εισηγμένων ομίλων, που απλά αναχρηματοδοτούνται στο ελάχιστο, και πολλά δάνεια από αυτά καταλήγουν σε υπεράκτιες ή «κρυμμένες χορηγήσεις». Γι’ αυτό και το ΔNT τον περασμένο Φεβρουάριο υπολόγιζε τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών σε 20 δισ. ευρώ! Πλέον, τα «κόκκινα δάνεια» των επιχειρήσεων αφορούν το 54,5% του συνόλου των προβληματικών χορηγήσεων των τραπεζών. Το κέντρο βάρους των τραπεζών πέφτει σε μια σειρά εταιρειών οι οποίες βρίσκονται σε κλοιό ζημιών, έχοντας παράλληλα και «κόκκινα δάνεια» άνω των 10 δισ. ευρώ. Δηλαδή, σχεδόν το ένα τρίτο από το σύνολο των επιχειρηματικών δανείων που είναι σε καθυστέρηση αποπληρωμής για διάστημα μεγαλύτερο των 90 ημερών. Πέραν αυτών, υπάρχουν άλλα 25 δισ. «κόκκινα δάνεια» σε επιχειρήσεις, από τις οποίες όμως ένα σημαντικό κομμάτι μπο-

ρεί να επιβιώσει, υπό όρους και προϋποθέσεις.

ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΑ DEALS Όπως επισημαίνουν χρηματιστηριακοί παράγοντες, είτε λόγω συνθηκών και αναγκών είτε λόγω αναπτυξιακών σχεδίων, προσεχώς θα υπάρξουν και άλλα deals στον ευρύτερο μεσαίο χώρο, ο οποίος ξεκινά από τις παρυφές του 25άρη και φθάνει έως τα πάνω στρώματα της small cap. Κινήσεις, ζυμώσεις και deals, όπως σε Σελόντα, Forthnet, Πόρτο Καρράς, Lamda, Sarantis, Cyclon κ.λπ., κατέδειξαν πως οι διεργασίες δεν αφορούν μόνο τις τράπεζες και τη ΔΕΗ, αλλά υπάρχει ενδιαφέρον και σε άλλες βαθμίδες της επιχειρηματικής ζωής του τόπου. Επιπλέον, οι εξελίξεις αυτές έχουν άμεσο αντίκτυπο στις αποτιμήσεις των επιχειρήσεων, καθώς εν μέσω επενδυτικών προσφορών ή και κερδοσκοπικών επιδιώξεων, αποδεικνύουν πως υπάρχουν κρυμμένες αξίες ακόμη και προβληματικές επιχειρήσεις. Με κλάδους όπως οι ιχθυοκαλλιέργειες, το real estate, ο τουρισμός, η βιομηχανία, οι υποδομές, τα telecoms, η ενέργεια, η ακτοπλοΐα, η υγεία, το εμπόριο κ.λπ. να ξεχωρίζουν στις τάξεις των υποψήφιων επενδυτών, στρατηγικών ή απλά κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Βέβαια, πρέπει να σημειώσουμε ότι κάποιες από τις κινήσεις και τις συμφωνίες που είτε κλείνουν είτε αποτελούν σχέδια επί χάρτου προωθούνται για λόγους επιβίωσης και ανάγκης. Δηλαδή, πολλές επιχειρήσεις, έχοντας βρεθεί σε δυσμενή θέση λόγω έλλειψης ρευστότητας και εμφάνισης υψηλού δα-

νεισμού, υποχρεώνονται σε αναζήτηση εταίρου ή σε εξεύρεση λύσης υπό τη «δαμόκλειο σπάθη» των τραπεζών. Από την άλλη πλευρά πάντως, δεν είναι όλες οι κινήσεις στο πλαίσιο της επιβίωσης, αλλά γίνονται για σοβαρούς αναπτυξιακούς λόγους ή γιατί η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες. Περιπτώσεις όμως όπως οι εν εξελίξει προσπάθειες συγκέντρωσης στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών, με επίκεντρο τη Forthnet (και ο ΟΤΕ μπήκε στο παιχνίδι χτυπώντας τη Nova, με την εισηγμένη εταιρεία να αναδεικνύεται σε «πολύφερνη νύφη» τόσο για τη Wind και τη Vodafone όσο και για τον ΟΤΕ), ή οι συγχωνεύσεις που δρομολογούν οι τράπεζες στις ιχθυοκαλλιέργειες με άξονα τον Νηρέα και τη Σελόντα (ήδη η δεύτερη προωθεί έκδοση ομολογιακού 105 εκατ. ευρώ, ενώ θα μετοχοποιηθούν χρέη 5060 εκατ. ευρώ, με ανάλογες εξελίξεις να αναμένονται και στην πρώτη), οι συζητήσεις που γίνονται αυτή την περίοδο για εξαγορές μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων –με ενδεικτική την προσέγγιση της Τεχνικής Ολυμπιακής με τον αμερικανικό επενδυτικό όμιλο Hines για την πώληση του Πόρτο Καρράς– οι δημόσιες προτάσεις της Motor Oil για τη Cyclon (στα 0,7 ευρώ) και της HIG Luxemburg και της «Μαΐλλης» (στα 0,015 ευρώ), τα μετοχικά placements σε Lamda και Eurobank Properties, η πρόσφατη συμφωνία MIGΠειραιώς, αναθερμαίνουν ένα σημαντικό κομμάτι της χρηματιστηριακής αγοράς και ερμηνεύονται ως προάγγελος ευρύτερων επιχειρηματικών κινήσεων το επόμενο διάστημα. Χ ΧΡΗΜΑ 19

Χ διεθνείς αγορές

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΟΙ «ΜΑYΡΟΙ ΚYΚΝΟΙ» ΚΑΡΑΔΟΚΟΥΝ Τραπεζικές «σκιές» πάνω από τα χρηματιστήρια

πορεί οι αγορές να φαίνεται ότι ξεπέρασαν το σοκ της Banco Espirito Santo («Τράπεζα του Αγίου Πνεύματος») της Πορτογαλίας, όμως ο «μαύρος κύκνος», ένα απρόβλεπτο καταστροφικό γεγονός, μπορεί να τροφοδοτεί τους χειρότερους φόβους των διεθνών επενδυτών για ένα ντόμινο ανάλογο ή και μικρότερο με εκείνο της Lehman Brothers. Στις διεθνείς αγορές αναβίωσαν μνήμες από τις πιο σκοτεινές μέρες της κρίσης χρέους της ευρωζώνης. Η ανακοίνωση του πορτογαλικού ομίλου Espirito Santo Financial Group ότι υπήρξε μια καθυστέρηση στις πληρωμές ορισμένων βραχυπρόθεσμων τίτλων χρέους που εκδόθηκαν από τη μητρική Espirito Santo International, αναζωπύρωσε τους φόβους για το εύθραυστο της ανάκαμψης στην ευρωπεριφέρεια. Μολονότι η εξέλιξη επηρεάζει μόνο μια μικρή μερίδα πελατών, το γεγονός ότι κάποιοι επενδυτές κλήθηκαν να ανταλλάξουν τα χρεόγραφά τους με μετοχές και νέους μακροπρόθεσμους τίτλους ήταν αρκετό για να αναζωπυρώσει το κλίμα αναταράξεων στον ευρωπαϊκό Νότο. Πάντως, κορυφαίοι αναλυτές έσπευσαν να υποβαθμίσουν το ζήτημα, δηλώνοντας ότι δεν υπήρξε πανικός στην αγορά των ομολόγων της ευρωπαϊκής περιφέρειας, ενώ η Goldman Sachs υποβαθμίζει την κρίση που ξέσπασε στην Πορτογαλία λόγω των προβλημάτων της Banco Espirito Santo. Η αμερικανική επενδυτική τράπεζα παραθέτει τρεις λόγους για τους οποίους εκτιμά ότι η αρχική αρνητική αντίδραση των αγο-

20 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

ρών στις εξελίξεις είναι υπερβολική: Πρώτον, σύμφωνα με τους αναλυτές, η κρίση στην πορτογαλική τράπεζα δεν θα προκαλέσει συστημικές επιπτώσεις, λόγω του περιορισμένου μεγέθους του ενεργητικού της. Δεύτερον, η έκθεσή της στο εξωτερικό είναι περιορισμένη. Τρίτον, το «ανάχωμα» ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) είναι επαρκές. Οι καταθέσεις στις πορτογαλικές τράπεζες διαμορφώνονται σε 294 δισ. ευρώ και τα δάνεια σε 273 δισ. ευρώ. Στο σύνολο της ευρωζώνης το ενεργητικό τους αντιπροσωπεύει το 1,6%, οπότε σύμφωνα με την Goldman Sachs η περιορισμένη κλίμα των πορτογαλικών τραπεζών καθιστά απίθανη την αποσταθεροποίηση της νομισματικής ένωσης.

ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ «ΣΚΙΕΣ» Στην αρχή μια βουλγαρική τράπεζα δέχεται επίθεση και καταρρέει. Η κολοσσιαία γαλλική BNP δέχεται πρόστιμο 8,9 δισ. δολ. από τις αμερικανικές αρχές. Μετά γίνεται γνωστό ότι η γερμανική Commerzbank θα υποστεί επίσης πρόστιμο τουλάχιστον 500 εκατ. δολ. και πως στον ίδιο δρόμο δείχνουν να βαδίζουν και οι γαλλικές Crédit Agricole και Société Générale, η γερμανική Deutsche Bank και η ιταλική UniCredit. Η πορτογαλική Espirito Santo χάνει μια πληρωμή βραχυπρόθεσμου ομολογιακού χρέους αλλά έρχεται και η είδηση από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού πως η Citigroup Inc ενδέχεται να

πληρώσει πρόστιμο 7 δισ. δολ. στο πλαίσιο συμβιβασμού με τις αμερικανικές αρχές για πρακτικές της στην αγορά στεγαστικών δανείων πριν την κρίση. Οι επενδυτές, παρακολουθώντας την αλληλουχία αυτή των γεγονότων σιγά σιγά περιορίζουν το τραπεζικό ρίσκο στα χαρτοφυλάκια, ενώ έρχονται και τα stress test της ΕΚΤ τον Οκτώβριο. Όλα τα παραπάνω συνάδουν με την εκτίμηση ότι το συστημικό ρίσκο επιστρέφει και μαζί του και οι ανάγκες για εκατοντάδες δισεκατομμύρια κεφαλαίων, με στόχο την ανακεφαλαιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ομίλων. Σίγουρα τα παραπάνω δεν είναι παρά τα πρώτα επεισόδια του σήριαλ που θα ζήσει ειδικά η Γηραιά Ήπειρος καθώς η αντίστροφη μέτρηση για την κοινή ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία ξεκινάει. Και μαζί της επανεμφανίζονται αδυναμίες πολλές στο τραπεζικό σύστημα. Σε μερικούς μήνες η ΕΚΤ θα γνωστοποιήσει τις κεφαλαιακές ανάγκες για 128 μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες, ενώ μαζί τους θα αξιολογηθούν και άλλες 472 περίπου. Και από εκείνη τη στιγμή και μετά θα έχουν προθεσμία έως τα μέσα του 2015 για να συγκεντρώσουν τα ποσά αυτά. Το άθροισμα δε θα μετριέται σε εκατοντάδες δισ. δολ.

ΑΦΟΡΜΗ ΓΙΑ ΔΙΟΡΘΩΣΗ; Για μερίδα των αναλυτών οι τραπεζικές «σκιές» θα μπορούσαν να προκαλέσουν

αφορμή για μια μεγάλη διόρθωση των διεθνών χρηματιστηρίων. Στις 9 Οκτωβρίου του 2007 ο Dow Industrials «χτύπησε» τις 14.164,53 μονάδες. Μετά, η αγορά κατέρρευσε μέχρι το χαμηλό των 6.547,05 μονάδων στις 9 Μαρτίου του 2009, καταγράφοντας μια υποχώρηση από τις 7.617,48 μονάδες. Από τότε μέχρι σήμερα ο Dow Jones κερδίζει πάνω από 200% σε σύγκριση με το ναδίρ της ύφεσης, πριν από πέντε χρόνια. Ο S&P 500 έχει άνοδο 180% από τον Μάρτιο του 2009, οπότε ξεκίνησε η ανοδική τάση της αγοράς. Δηλαδή οι δείκτες στην Wall Street έχουν εκτοξευθεί και δεν έκαναν «παύση» ούτε όταν η άνοδός τους έφτασε στο 50%. Αυτό ακριβώς ανησυχεί τους αναλυτές, οι οποίοι παρακολουθούν τις διαδρομές των χρηματιστηρίων κατά τις ανοδικές και πτωτικές περιόδους. Και μπορεί η διάρκεια των bull market να ποικίλλει (η παρούσα διαρκεί 56 μήνες, ενώ τη δεκαετία του 1990 ήταν, για παράδειγμα, 113 μήνες), ωστόσο το μόνο σίγουρο είναι πως οι αποτιμήσεις έχουν «φουσκώσει» επικίνδυνα. Γι’ αυτό και υπάρχουν αναλυτές και οικονομολόγοι που κρούουν τον «κώδωνα του κινδύνου» για βίαιη πτώση των αγορών το επόμενο διάστημα.

ΣΥΜΠΤΩΜΑ ΑΔΥΝΑΜΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΟΥ DOW JONES Την εκτίμηση ότι τα υφιστάμενα επίπεδα των δεικτών στο αμερικανικό χρηματιστήριο δεν αντιστοιχούν στην οικονομική ανάκαμψη των ΗΠΑ εξέφρασε ο νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτζ, υποστηρίζοντας ότι ο μόνος λόγος που είναι σε

☛

GOLDMAN SACHS: ΔΕΝ ΘΑ ΔΙΑΡΚΕΙ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ Η ΗΡΕΜΙΑ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ υψηλά επίπεδα σχετίζεται με το ότι τα επιτόκια είναι σε χαμηλά επίπεδα, οι μισθοί είναι χαμηλοί και οι αναδυόμενες αγορές εξακολουθούν να ανακάμπτουν πολύ πιο γρήγορα από ό,τι η οικονομία των ΗΠΑ ή η Ευρώπη. «Αυτές οι πολύ υψηλές τιμές του χρηματιστηρίου είναι κατά μία έννοια ένα σύμπτωμα της αδύναμης οικονομίας, όχι ένα σύμπτωμα πως είμαστε έτοιμοι να έχουμε μια ισχυρή ανάκαμψη στην πραγματική μας οικονομία», δήλωσε ο Στίγκλιτζ. Αλλά και ο γνωστός «καταστροφολόγος» Nouriel Roubini τονίζει ότι η bull market στις αγορές δεν έχει θεμέλια. «Σχιζοφρενικά» χαρακτηρίζει ο διάσημος οικονομολόγος τα μηνύματα που στέλνουν οι αγορές και τα ομόλογα στους επενδυτές. «Επικρατεί σχιζοφρένεια ανάμεσα σε όσα υποδεικνύουν οι αγορές μετοχών και όσα υποδεικνύουν οι αγορές ομολόγων» ανέφερε χαρακτηριστικά. Σύμφωνα με τον Roubini, η bull market στις αγορές δεν έχει γερά θεμέλια, ενώ αν εκδηλωθεί κι άλλη χρηματιστηριακή εκτίναξη στις μετοχές, όπως το 2013, θα βρεθούμε σε επικίνδυνα εδάφη.

ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΗΜΕΡΑ Στα υψηλότερα επίπεδα όλων των εποχών βρίσκεται ο δείκτης φόβου της Credit Su-

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΣΤΟ Α’ ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΟΥ 2014 Δείκτες

Dow Jones Nasdaq S&P DAX-30 FTSE-100 CAC-40 NIKKEI

Κλείσιμο 31/12/2013

Κλείσιμο 30/6/2014

Μεταβολή

16.504,29 4.154,20 1.841,07 9.552,16 6.731,27 4.275,71 16.291,31

16.826,60 4.408,18 1.960,23 9.833,07 6.743,94 4.422,84 15.162,10

+1,95% +6,11% +6,47% +2,94% +0,19% +3,44% -6,93%

isse, προειδοποιώντας για τις πραγματικές αξίες που υπάρχουν στις παγκόσμιες αγορές και ιδιαίτερα στην αμερικανική. Ο δείκτης της ελβετικής τράπεζας βρίσκεται στο 37%, σε επίπεδα που δεν έχει ξαναβρεθεί ποτέ, με τους αναλυτές να έχουν αρχίσει να συστήνουν «προσοχή» στην επόμενη ημέρα. Συστάσεις προς τους επενδυτές να βρίσκονται διαρκώς σε εγρήγορση απευθύνει ο Lloyd Blankfein, πρόεδρος και CEO της αμερικανικής Goldman Sachs, σε μία από τις σπάνιες, αλλά πάντα ηχηρές, τοποθετήσεις του. «Οι διεθνείς αγορές στην τρέχουσα συγκυρία διακατέχονται από ηρεμία, ωστόσο οι επενδυτές δεν πρέπει για κανέναν λόγο να εφησυχάσουν. Ο εφησυχασμός αυτός μπορεί να προκαλέσει νέα σοκ στις αγορές», δηλώνει ο ισχυρός άντρας της Goldman Sachs. «Η πολυτέλεια μιας σταθερής, ήρεμης και ήσυχης αγοράς μπορεί να διαρκέσει λίγο, αλλά δεν μπορεί να διαρκέσει για πάντα...» προειδοποιεί. Στο τέλος της ημέρας, συνεχίζει ο Lloyd Blankfein, δεν είναι φυσιολογικό να παρατηρήσουμε ότι διαθέτουμε μηδενικά επιτόκια. Ταυτόχρονα επισημαίνει πως «πάντα θα υπάρχει κάποιος εξωγενής παράγοντας που ενδεχομένως να οδηγήσει τους επενδυτές σε πλήρη επανακαθορισμό των επενδυτικών τους χαρτοφυλακίων». Χ

ΟΙ ΑΠΟΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ MSCI ΔΕΙΚΤΕΣ MSCI Κόσμος ΗΠΑ Ευρώπη Ιαπωνία Αναδυόμενες Κίνα Βραζιλία Ρωσία

P/E2013

P/E2014

P/E2015

15,8 17,5 15,9 24,3 12,0 9,6 12,1 4,7

14,5 16,2 14,7 13,9 10,8 8,8 10,6 4,5

13,0 14,5 13,1 12,9 9,7 7,9 9,5 4,5

ΧΡΗΜΑ 21

q ¡ÓÌÈÒÉË»Õ ÄÐÁÑÒÈÐÉ¾ÒÈÒÅÕ q ¯ ÁÄÉË ÐÎÇÐ ÁÒÁ q ÉÁÉÒÎÌÎÇÉË¾ Ò ¼ Á

The absolute lifestyle fitness spot

α οικονομικά και κοινωνικά οφέλη κάθε επιχείρησης με εργαζόμενους που αθλούνται είναι αποδεδειγμένα με στατιστικά στοιχεία και έχουν γνωστά αποτελέσματα όπως: μείωση των απουσιών για λόγους ασθενείας, μείωση του άγχους, καταπολέμηση άλλων σοβαρών ασθενειών και αύξηση της απόδοσης και της παραγωγικότητας.

Τo Vari Sports Club είναι ο μεγαλύτερος πολυχώρος υγείας και ευεξίας στα νότια προάστια της Αθήνας και ανταποκρίνεται με υψηλού επιπέδου υπηρεσίες στις ανάγκες κάθε επιχείρησης, προσφέροντας εταιρικά προγράμματα για υγιή, χαρούμενα και αποδοτικά στελέχη. Δίνει τη δυνατότητα σε κάθε εργαζόμενο ξεχωριστά να ακολουθήσει το πρόγραμμα που του ταιριάζει και παράλληλα παρέχει υπηρεσίες άθλησης, δίαιτας και ομορφιάς σε όλη του την οικογένεια. Βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο της Λεωφ. Βάρης-Κορωπίου, στα σύνορα Βούλας και Βάρης και κοντά στις παραλίες της Βάρκιζας, της Βούλας και της Βουλιαγμένης. Vari Sports Club

Αθλητικές δραστηριότητες

Λεωφόρος Βάρης 90 Βάρη 16672 Τηλ: 2108990048 www.varisportsclub.com

Διαθέτει συνολικές εγκαταστάσεις 7.000 τ.μ. και κλειστούς χώρους εκγύμνασης 3.000 τ.μ., θερμαινόμενη πισίνα για κολύμβηση καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, με συρόμε-

νη οροφή, δύο γήπεδα squash, ένα γήπεδο tennis και 2 γήπεδα beach volley ολυμπιακών προδιαγραφών, όπου φιλοξενούνται σημαντικά διεθνή τουρνουά. Όλα τα γήπεδα είναι εξοπλισμένα με νυχτερινό φωτισμό. Διαθέτει εργομετρικό κέντρο αξιολόγησης φυσικής κατάστασης, τρεις αίθουσες ομαδικών προγραμμάτων, studios για personal training, zone functional cross training και μαθήματα με μηχανήματα Power Plate, Pilates Reformer και Indoor Cycling. Με άριστα εκπαιδευμένο προσωπικό από πρωταθλητές στο είδος τους και με υπερσύγχρονα μηχανήματα και εγκαταστάσεις, το VSC εξασφαλίζει μοναδικές στιγμές άθλησης και ευεξίας.

Ομαδικά προγράμματα Τα ομαδικά προγράμματα του VSC είναι πλούσια σε ώρες –άνω των 500 ωρών τον μήνα– και μοναδικά στην τεχνική, γιατί δι-

δάσκονται από τους πιο γνωστούς και επιτυχημένους καθηγητές του χώρου. Τα ομαδικά προγράμματα του VSC έχουν αποκτήσει φανατικούς οπαδούς, συνδυάζουν άσκηση και διασκέδαση και ανεβάζουν την αδρεναλίνη στα ύψη. Όσοι ενδιαφέρονται για προγράμματα αερόβια, δυναμικά ή ολιστικά με yoga και pilates, για πολεμικές τέχνες (karate, kickboxing), aqua στην πισίνα ή ακόμη και dance, όπως zumba, salsa, latin και ελληνικούς χορούς, θα τα βρουν όλα εκεί.

Spa center-αισθητική Στις εγκαταστάσεις του VSC λειτουργεί ένα από τα πιο σύγχρονα και ολοκληρωμένα SPA της Αθήνας. Ο χώρος προσφέρεται για περιποίηση, χαλάρωση και αναζωογόνηση προσώπου, σώματος και πνεύματος. Η κατάρτιση του προσωπικού, η εξαιρετική ποιότητα των τελετών ευεξίας από όλο τον κόσμο, η ποιότητα των υλικών σε συνδυασμό με την αισθητική του χώρου, κάνουν τον επισκέπτη να νιώθει μοναδικός. Όλα σας προσκαλούν σε ένα ταξίδι ομορφιάς και χαλάρωσης, μακριά από τα καθημερινά προβλήματα και το στρες.

Παιδικές ακαδημίεςsummer camp-παιδικά γενέθλια Στις εγκαταστάσεις του VSC λειτουργούν παιδικές ακαδημίες για παιδιά 3-15 ετών,

με στόχο τη σωστή σωματική διάπλαση και φυσική κατάσταση. Με εκπαιδευτές-πρωταθλητές στον χώρο τους γίνεται εκμάθηση κολύμβησης, squash, tennis και beach volley. Το καλοκαίρι για τη δημιουργική απασχόληση των παιδιών οργανώνονται ημερήσιες αθλητικές κατασκηνώσεις. Στον χώρο οργανώνονται επίσης διασκεδαστικά παιδικά πάρτι γενεθλίων, με παιχνίδια και αγώνες στην πισίνα και στους αθλητικούς χώρους.

Διαιτολογικό τμήμα Οι συστηματικά αθλούμενοι χρήζουν ιδιαίτερης διατροφικής παρέμβασης, καθώς πρέπει να διατηρούν το σωματικό τους βάρος σε σταθερά επίπεδα και να ενισχύουν

τον οργανισμό τους καθημερινά με μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Το Vari Sports Club παρέχει υπηρεσίες διατροφικών προγραμμάτων με τη σωστή αναλογία θρεπτικών συστατικών για την ενίσχυση του οργανισμού, αλλά και για την επιτυχή απώλεια του περιττού βάρους όταν απαιτείται.

Εκδηλώσεις-δεξιώσεις Το Vari Sports Club διαθέτει εξειδικευμένο τμήμα οργάνωσης εκδηλώσεων και προσφέρει λύσεις με άποψη και υψηλή αισθητική, σε έναν χώρο που ξέρει πώς να κάνει το lifestyle τρόπο ζωής και τις σημαντικότερες στιγμές της ζωής σας αξέχαστες και μοναδικές (γαμήλιες δεξιώσεις, βαφτίσια, παιÂÇÉ« «ÎÐÇ É¿Ç ÃÐ¿ÇÎÇÉ¹Ó ÃÉÂÆÊÍÏÃÇÓ iii

Χ άρθρο

QUALCO ΜΙΑ ΟΛΙΣΤΙΚH ΠΡΟΣEΓΓΙΣΗ ΣΤΟ ΘEΜΑ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕIΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΜΗ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟYΜΕΝΩΝ ΔΑΝΕIΩΝ Ο οικονομικός και κοινωνικός αντίκτυπος της κρίσης χρέους

ι εξελίξεις στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια απέτρικής παρέμβασης, και τελικά σε μια βαθύτερη κρίση του ✒ δειξαν με τον πιο εμφατικό τρόπο την ισχυρή τραπεζικού συστήματος, όπου επιχειρήσεις και ιδιώτες αδυαπό τον σχέση κράτους-χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. νατούν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους. Η δυναΠάνο Ψωμά Έχουν αναπτυχθεί αρκετές οικονομικές προσεγγίσεις που μική αυτή σχέση, όπως περιγράφεται ανωτέρω, έχει New Products and Services αναπαριστούν και προσδιορίζουν με τον πλέον πειστικό επικρατήσει να αναφέρεται ως negative feedback loop, και Senior Executive τρόπο πως τα αυξανόμενα επίπεδα δημόσιου χρέους οδηστο επίπεδο της οικονομίας προσομοιάζει με ένα καθοδικό γούν νομοτελειακά στη λήψη επιπρόσθετων, επώδυνων μέτρων δη- σπιράλ, όπου η ύφεση γεννάει ύφεση. μοσιονομικής προσαρμογής, στη μείωση του διαθέσιμου Είναι γεγονός ότι η τρέχουσα κρίση χρέους έχει αλλάξει τελείως το εισοδήματος των πολιτών, στην περαιτέρω επιδείνωση των επιχει- τοπίο στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Προτού αβίαστα κρίνει κάρηματικών συνθηκών, στην αύξηση των επιτοκίων δανεισμού, στην ποιος ότι αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα της κοινωνίας, αλλά μεμονωαύξηση της ανεργίας, στην αναποτελεσματικότητα των μέτρων κεν- μένο θέμα των διοικήσεων των τραπεζών και των μεγαλομετόχων 24 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

τους, θα τον παροτρύναμε να το σκεφτεί εκ νέου: η σημαντικότητα της συνεισφοράς του ρόλου των τραπεζών στην οικονομική ευημερία και την ομαλή λειτουργία μιας ανεπτυγμένης κοινωνίας είναι αδιαμφισβήτητη. Οι τράπεζες είναι αυτές που λειτουργούν ως καταλύτης και οδηγούν στην παραγωγική αξιοποίηση των καταθέσεων μέσω της διοχέτευσής τους στο επιχειρηματικό περιβάλλον για τη δημιουργία νέου κεφαλαίου και θέσεων εργασίας. Με αφορμή τις σημερινές συνθήκες στην Ελλάδα, οι τράπεζες δεν θα πρέπει να αποξενωθούν από την κοινωνία. Δεν πρέπει να θεωρήσουμε τα θέματα κεφαλαιακής επάρκειας και ρευστότητας που αντιμετωπίζουν ως μια κοινωνικά αδιάφορη κατάσταση και ούτε πρέπει να υποτιμήσουμε το κοινωνικό ανταποδοτικό κίνητρο που θα προκύψει ως αποτέλεσμα της ισχυροποίησής τους. Προφανώς, υπάρχουν παραδείγματα όπου οι τράπεζες στο παρελθόν δεν επιτέλεσαν άμεμπτα τον ρόλο τους αναφορικά με τις χρηματοδοτήσεις υγιών επιχειρήσεων και της οικονομίας εν γένει. Παρά ταύτα, αποτελεί γεγονός ότι στην Ελλάδα οι τράπεζες δεν αντιμετώπισαν προβλήματα, λόγω παρακινδυνευμένων επενδύσεών τους σε εξωτικά προϊόντα παραγώγων ή μεγάλης έκθεσής τους σε θυγατρικές εξωτερικού και σε ομίλους επιχειρήσεων που πτώχευσαν. Οι τράπεζες επλήγησαν επειδή το κράτος χρεοκόπησε στα μάτια του διεθνούς επενδυτικού κόσμου, και οι κρατικοί τίτλοι που είχαν στην κατοχή τους απώλεσαν πολύ μεγάλο μέρος της αξίας τους. Η απομείωση αυτή προκάλεσε μεγάλες ζημιές στον ισολογισμό τους, ζημιές που δεν ήταν σε θέση να διαχειριστούν, ενώ παράλληλα δεν ήταν εφικτός ο εκ νέου δανεισμός και η ανακεφαλαιοποίησή τους, καθώς κανείς δεν ήταν πρόθυμος να επενδύσει πια στην Ελλάδα. Ο κοινωνικός αντίκτυπος της κρίσης χρέους είναι εμφανής και βιώνεται με τον πιο σκληρό τρόπο στην καθημερινότητά μας. Στους αστέγους που συναντούμε πια στα πεζοδρόμια, στις ουρές για το επίδομα ανεργίας, στα κλειστά ρολά των επιχειρήσεων, στην πληθώρα των χώρων προς ενοικίαση, στις ουρές στα συσσίτια της εκκλησίας, στην ανυπαρξία της κτηματομεσιτικής αγοράς, στις αυτοκτονίες συνανθρώπων μας και στο κύμα μετανάστευσης νέων επιστημόνων που εκτυλίσσεται τελευταία. Ο μεγαλύτερος και συνάμα υπαρκτός πια κίνδυνος όμως κρύβεται –όπως ο διάβολος– στις λεπτομέρειες, στο γεγονός ότι συνηθίσαμε πια σε όλα αυτά τα προβλήματα και στο ότι απεμπολήσαμε το πάθος μας για ένα καλύτερο μέλλον και εμφυτεύσαμε στα παιδιά μας την ιδέα ότι η ελπίδα δεν κατοικεί πια σε αυτόν τον τόπο.

NΕΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Αποτελεί μια ρεαλιστική προσέγγιση το ότι το πρόσφατο μοντέλο ζωής, διαβίωσης και επιχειρηματικότητας χρεοκόπησε μαζί με το κράτος κάποια χρόνια πριν. Γενικεύοντας το μοντέλο της κ. KüblerRoss (αναφορικά με τα 5 στάδια του πένθους), σαν κοινωνία περάσαμε από τον κύκλο της άρνησης, στον θυμό, στη διαπραγμάτευση, στην απογοήτευση και στην αποδοχή. Στην οικονομία –όπως και στη ζωή– όταν ένας κύκλος κλείνει, τότε ο επόμενος ξεκινάει. Είναι πια καιρός να το συνειδητοποιήσουμε και να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα. Κάθε χώρα που πρεσβεύει και προστατεύει την ανεξαρτησία της, οικονομική και πολιτική, βασίζεται στον καίριο ρόλο που διαδραματίζουν οι τράπεζες στην καθημερινότητα και στην οικονομία της. Οι τράπεζες καλούνται σήμερα περισσότερο από ποτέ να αντιμετωπίσουν μια σειρά προκλήσεων και να διαχειριστούν αποτελεσματικά σημαντικούς κινδύνους, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να εξακολουθήσουν να διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη χρηματοδότηση και επανεκκίνηση της οικονομίας.

Τι στέκεται εμπόδιο σε αυτήν την προσπάθεια επανάκαμψης; Το κρίσιμο ζήτημα που έχει προκύψει και κλονίζει τα θεμέλια του εγχώριου τραπεζικού συστήματος και της οικονομίας μας αποτελεί το υψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Οι τελευταίες εξελίξεις δείχνουν ότι τόσο η πολιτική ηγεσία, οι διεθνείς οργανισμοί εποπτείας, όσο και οι τραπεζικές διοικήσεις έχουν αξιολογήσει με τη δέουσα σημασία την κρισιμότητα του συγκεκριμένου προβλήματος. Με όσα διαδραματίζονται τελευταία, η επιτυχημένη αντιμετώπιση του φαινομένου φαίνεται ότι θα κρίνει και το μέλλον της χώρας μας. Πρέπει όμως να συνειδητοποιήσουμε ότι με τον αόριστο και απρόσωπο όρο «κόκκινα» ή μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ουσιαστικά αναφερόμαστε σε ένα πολύ προσωποκεντρικό κοινωνικό πρόβλημα, το οποίο αφορά έναν πολύ μεγάλο αριθμό συνάνθρωπων μας, μικρομεσαίων επιχειρηματιών και ελεύθερων επαγγελματιών, τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, που λόγω των συνθηκών δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους. Υιοθετώντας αυτήν την ερμηνεία, το πρόβλημα δεν θεωρείται πια οικονομικής φύσεως, αλλά πρωτίστως κοινωνικής. Το διακύβευμα δεν είναι η σωτηρία των ισολογισμών των τραπεζών αλλά η ίδια μας η κοινωνία.

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ Εστιάζοντας στο σήμερα και στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα, παρατηρούμε ότι στον οικονομικό τύπο γίνονται τελευταία εκτενείς αναφορές στις στρατηγικές αντιμετώπισης του προβλήματος της εκρηκτικής αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Όλες αυτές οι αναφορές είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για σκοπούς ενημέρωσης της κοινής γνώμης, αλλά συνήθως προσεγγίζουν το θέμα από συγκεκριμένη οπτική γωνία κάθε φορά. Αυτό που απαιτείται όμως είναι να υιοθετηθεί μια ολιστική προσέγγιση αντιμετώπισης του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, με γνώμονα την επανεκκίνηση της οικονομίας, την (ανα)χρηματοδότηση της υγιούς, εξωστρεφούς και καινοτόμας επιχειρηματικής προσπάθειας (new credit), την ισχυροποίηση των τραπεζών, τόσο σε επίπεδο κεφαλαίων όσο και σε επίπεδο ισολογισμού (Balance Sheet Optimization) καθώς και τον περιορισμό του κοινωνικού κόστους. Προτού όμως οι τράπεζες ηγηθούν μιας στοχευμένης προσπάθειας επανεκκίνησης της οικονομίας, οφείλουν να λάβουν υπόψη τους τις τρέχουσες μακροοικονομικές συνθήκες, τους κινδύνους και τις προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν. Σε αυτό το πλαίσιο, όπως προκύπτει, οι τράπεζες έχουν θέσει και υιοθετήσει τις ακόλουθες στρατηγικές κατευθύνσεις: ∼ Nα εναρμονιστούν με τους αυστηρότερους κανόνες κανονιστικής συμμόρφωσης. ∼ Nα κερδίσουν εκ νέου την εμπιστοσύνη των θεσμικών επενδυτών ώστε να ισχυροποιηθούν κεφαλαιακά περαιτέρω. ∼ Nα ανεξαρτητοποιηθούν από τον σφικτό εναγκαλισμό της ΕΚΤ ως προς το θέμα της ρευστότητας και να αποκτήσουν πρόσβαση στις χρηματαγορές. ∼ Να επιστρέψουν στον δρόμο της ανάπτυξης και της κερδοφορίας. Προκειμένου να επιτευχθούν τα ανωτέρω καθολικά, το τρίπτυχο της στρατηγικής τους περιλαμβάνει: απομόχλευση του ενεργητικού (asset deleveraging), βελτίωση της ποιότητας του χαρτοφυλακίου και εσωτερική δημιουργία κεφαλαίου. Το άμεσο αποτέλεσμα της χρηματοοικονομικής κρίσης, με την ταχύτητα και τη σφοδρότητα που εκδηλώθηκε στην οικονομία της ΧΡΗΜΑ 25

Χ άρθρο ∼ Qualco χώρας μας, έφερε στην επιφάνεια συστημικές αδυναμίες που επιβάλλουν την υιοθέτηση ενός διαφορετικού μοντέλου αξιολόγησης κινδύνου, διαχείρισης των καθυστερήσεων και (ανα)χρηματοδότησης κάθε επιχειρηματικής προσπάθειας. Για αρκετά χρόνια οι τράπεζες έδωσαν έμφαση σε νέες χορηγήσεις, περιθώρια επιτοκίων, νέα προϊόντα, καμπάνιες και μερίδια αγοράς. Στη συνέχεια, στράφηκαν σε πελατοκεντρικά συστήματα, σε μια προσπάθεια να προσελκύσουν και να διακρατήσουν τους πιο εύπορους πελάτες, στοχεύοντας σε σταυροειδείς (cross selling) πωλήσεις. Σήμερα –και για το άμεσο μέλλον– όλες οι προσπάθειες κατευθύνονται στη διαχείριση των καθυστερήσεων, στην υλοποίηση συστημάτων και στην ανάπτυξη πελατοκεντρικών στρατηγικών, που θα επιτρέπουν στη διοίκηση να λαμβάνει έγκαιρα αποφάσεις, να δημιουργεί ένα στοχευμένο σχέδιο δράσης, προσαρμοσμένο στις τρέχουσες συνθήκες, και να μπορεί δυναμικά να το αναπροσαρμόζει με βάση τα αποτελέσματά του.

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ Στο γενικότερο πλαίσιο της προσπάθειας αποτελεσματικής διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, οι τράπεζες, συνεπικουρούμενες από την αυξανόμενη ωριμότητα της αγοράς, διαθέτουν στη φαρέτρα τους τις ακόλουθες στρατηγικές επιλογές. 1. Αναδιαρθρώσεις δανείων: Είναι γεγονός ότι από την αρχή της κρίσης, οι τράπεζες προέβησαν σε εκτεταμένες και επαναλαμβανόμενες αναδιαρθρώσεις δανείων. Πιο συγκεκριμένα, η τυπική λύση που προτείνεται στον δανειολήπτη περιλαμβάνει επέκταση του χρονικού ορίζοντα αποπληρωμής και αντίστοιχη μείωση της τοκοχρεολυτικής δόσης. Επιπροσθέτως, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις με τη σύμφωνη γνώμη του δανειολήπτη, οι τράπεζες προχώρησαν και σε εγγραφές βαρών και εγγυήσεων. Στον οικονομικό τύπο, αυτή η ευρέως διαδεδομένη πρακτική ονομάζεται γλαφυρά “Extend and Pretend”. Αναμφισβήτητα αποτελεί μια άμεση και εύκολα υλοποιήσιμη τακτική μαζικής διαχείρισης. Δυστυχώς όμως οι τρέχουσες συνθήκες της αγοράς αμφισβητούν τις ωφέλειες αυτής της στρατηγικής, που κρίνεται αποτελεσματική όταν το πρόβλημα είναι μικρό, αλλά όχι όταν το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων έχει φτάσει σε επίπεδα 40% του ΑΕΠ. 2. Εσωτερικές εξειδικευμένες μονάδες καθυστερήσεων: Η περιορισμένη αποτελεσματικότητα των εκτεταμένων αναδιαρθρώσεων οδήγησε τις τράπεζες στο επόμενο λογικό βήμα: στη δημιουργία νέων εσωτερικών ειδικών Μονάδων και Υπερδιευθύνσεων διαχείρισης καθυστερήσεων. Αυτές οι νέες οργανωτικά μονάδες αποτελούν το τρέχον υπερόπλο των τραπεζών στη μάχη των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Πρέπει να ειπωθεί ότι αυτή η εσωτερική αναδιοργάνωση των τραπεζών κρίθηκε απαραίτητη με βάση τις συνθήκες της αγοράς και αποτελεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Παρά ταύτα, ο τεράστιος όγκος των υποθέσεων προς διαχείριση, σε συνδυασμό με την απαράμιλλη ποικιλία που τις διακρίνει, με βάση τον τύπο αντισυμβαλλομένου, τη διάρκεια, τον τύπο της χορήγησης, τον κλάδο οικονομίας, τις εγγυήσεις, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αποπληρωμής κ.λπ., αυξάνει πολλαπλασιαστικά την πολυπλοκότητα του εγχειρήματος. Με αυτά τα δεδομένα, η αξιοποίηση εξειδικευμένων συστημάτων διαχείρισης ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων κρίνεται επιβεβλημένη για τον καθορισμό των βέλτι26 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

στων στρατηγικών ανά τμήμα του χαρτοφυλακίου, καθώς και της άμεσης υλοποίησής τους για τη μεγιστοποίηση της απόδοσης και της αποτελεσματικότητας. 3. Συνδιαχείριση και πωλήσεις χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων δανείων: Στην Ευρώπη, οι συνολικές πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων το προηγούμενο έτος προσέγγισαν τα 60 δισ. –αυξημένες κατά 40% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά– μια τάση που αναμένεται να συνεχιστεί αυξανόμενη. Σημειώνεται ότι ως οικονομική συναλλαγή, μια ενδεχόμενη πώληση χαρτοφυλακίου αποτελεί μια στρατηγική απόφαση και συνάμα μια επιλογή αυξημένης πολυπλοκότητας, στη βάση της οποίας πρέπει να σταθμιστούν μια σειρά κρίσιμων παραμέτρων: οι προσδοκίες για την εξέλιξη των μακροοικονομικών συνθηκών, η ωριμότητα της αγοράς, η επιλογή του χαρτοφυλακίου προς πώληση, το ύψος τους τιμήματος, οι αντίστοιχες προβλέψεις που έχουν σχηματιστεί, οι εμπράγματες εγγυήσεις των αντίστοιχων δανείων, η ύπαρξη φορολογικών κινήτρων, ο οικονομικός αντίκτυπος της συναλλαγής στο επίπεδο της κερδοφορίας, στα σταθμισμένα στοιχεία του ενεργητικού (ως προς τον πιστωτικό κίνδυνο) και στον δείκτη κάλυψης των προβλέψεων, καθώς και το προσδοκώμενο όφελος από την πώληση, και η βελτίωση που θα επιφέρει στους αντίστοιχους δείκτες ρευστότητας και κεφαλαιακής επάρκειας. Επιπροσθέτως, πιο επιχειρησιακά θέματα θα πρέπει να ληφθούν υπόψη, όπως: ποιος θα είναι ο αντισυμβαλλόμενος, πώς θα υλοποιηθεί η συναλλαγή (μέσω private placement ή δημοπρασίας), καθώς και αν τίθεται θέμα reputational risk για την τράπεζα. Σήμερα, για τη διευκόλυνση τέτοιου τύπου συναλλαγών έχουν δημιουργηθεί εξειδικευμένες εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας και μπορούν να εξυπηρετήσουν την αποτελεσματική διαχείριση αυτών των χαρτοφυλακίων μετά την πώληση. Εναλλακτικά, οι τράπεζες, τελευταία, φαίνεται να εξετάζουν όλο και πιο συχνά τη στρατηγική επιλογή συνδιαχείρισης μέρους του χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων τους, με στόχο τη δημιουργία συνεργειών και την αξιοποίηση της τεχνογνωσίας, της διεθνούς εμπειρίας και της εξειδικευμένης γνώσης εταιρειών που δραστηριοποιούνται και επενδύουν στον συγκεκριμένο χώρο.

ΤΑ ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΜΙΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Το ζήτημα της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων (τα οποία ξεπερνούν το 32% του συνόλου των χορηγήσεων, χωρίς να προσμετρούνται οι αναδιαρθρώσεις δανείων) δεν περιορίζεται μόνο στην ελληνική επικράτεια ως απόρροια της κρίσης χρέους που βιώσαμε, αλλά αποτελεί μια διεθνή πραγματικότητα. Σημειώνεται ότι λόγω της εκρηκτικής αύξησης που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, το σύνολο των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ευρώπη προσεγγίζει το 1.2 τρισ. (από 500 δισ. το 2008), και αποτυπώνει την παγκοσμιοποίηση του φαινομένου. Με βάση τη διεθνή εμπειρία, και λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες της ελληνικής αγοράς, δύνανται να προσδιοριστούν οι συγκεκριμένοι πυλώνες ενός αποτελεσματικού πλαισίου διαχείρισης, προκειμένου να περιοριστεί ο οικονομικός και ο κοινωνικός αντίκτυπος της αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων και σταδιακά να ξεκινήσει η αποκλιμάκωση του φαινομένου. Πιο συγκεκριμένα:

1. Εξειδικευμένες λύσεις τεχνολογίας: Η συνδρομή της τεχνολογίας μέσω της υλοποίησης εξειδικευμένων συστημάτων διαχείρισης καθυστερήσεων είναι καταλυτική, επιτρέποντας την καθημερινή παρακολούθηση της εξέλιξης της ποιότητας των χαρτοφυλακίων, την εκτέλεση σεναρίων και την έγκαιρη εφαρμογή διορθωτικών ενεργειών. 2. Τμηματοποίηση και στοχευμένες στρατηγικές διαχείρισης: Η εμπεριστατωμένη και σε βάθος ανάλυση και τμηματοποίηση των χαρτοφυλακίων σε καθυστέρηση επιτρέπει την ανίχνευση και τον εντοπισμό εκείνου του πληθυσμού που συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες να επιστρέψει σε ενήμερο καθεστώς. Η διαφοροποίηση του πληθυσμού με βάση την επιθυμία/ικανότητα (willingness vs ability to pay) να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις του, αποτελεί το πιο κρίσιμο στάδιο σε μια επιτυχημένη στρατηγική διαχείρισης. Με βάση τα συμπεράσματα της ανάλυσης και της αντίστοιχης τμηματοποίησης του πληθυσμού-χαρτοφυλακίων, θα προσδιοριστούν και θα υιοθετηθούν εκείνες οι στρατηγικές που θα επιτρέψουν τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας. 3. Θεσμικό πλαίσιο: Η υλοποίηση αλλαγών στον πτωχευτικό κώδικα και στην προπτωχευτική διαδικασία, σε συνδυασμό με τη δημιουργία και υιοθέτηση ενός σύγχρονου θεσμικού πλαισίου, με έμφαση στην αποτελεσματικότητα και την ταχύτητα, που να επιτρέπει την ενιαία διαχείριση του συνόλου των ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων, έτσι ώστε να αξιολογείται συνολικά η πραγματική δυνατότητα αποπληρωμής των χρεών, είναι βασική προϋπόθεση για την επιτυχία. Ο στόχος των αλλαγών θα πρέπει να εστιάζεται στην απλοποίηση και επιτάχυνση των νομικών διαδικασιών, πτώχευσης και εκκαθάρισης, καθώς και στη δημιουργία ενός πλαισίου εξωδικαστικών διαδικασιών. Η θέσπιση ενός Κώδικα Δεοντολογίας είναι σημαντική, όπως και η θέσπιση φορολογικών κινήτρων για τις τράπεζες αναφορικά με τις εγγραφές ζημιών. Ο υπέρτατος όμως στόχος της ύπαρξης ενός δίκαιου και ευέλικτου θεσμικού-νομοθετικού πλαισίου θα πρέπει να είναι η προστασία του υπεύθυνου δανειολήπτη, ιδιώτη ή επιχειρηματία, που αντιμετωπίζει δυσκολίες στο να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του λόγω των συνθηκών της αγοράς και της έλλειψης ρευστότητας. 4. Διαδικασίες αξιολόγησης και πλάνο αναχρηματοδότησης: Η ύπαρξη ενός θεσμικού πλαισίου, όπως περιγράφηκε ανωτέρω, θα πρέπει να συνδυαστεί και με ένα ευέλικτο και στοχευμένο πλάνο αναχρηματοδότησης της οικονομίας. Μέσω της εισαγωγής συγκεκριμένων δεικτών βιωσιμότητας, να είναι εφικτή η αξιολόγηση της οικονομικής κατάστασης μιας επιχείρησης και της ουσιαστικής δυ-

νατότητας αποπληρωμής των χρεών που διαθέτει. Εν συνεχεία, μέσω της θέσπισης μιας, προσαρμοσμένης στις σημερινής συνθήκες της ελληνικής αγοράς, «εργαλειοθήκης» ρυθμίσεων, θα πρέπει να καταρτίζονται ανά περίπτωση σχέδια αναδιάρθρωσης μιας επιχείρησης και εξεύρεσης των βέλτιστων εναλλακτικών (κεφαλαιοποίηση χρεών, πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων ή αναχρηματοδότηση οφειλών), που να επιτρέπουν την επιστροφή στην κερδοφορία. Στον αντίποδα, χρεωμένες επιχειρήσεις με φθίνουσα οικονομική δραστηριότητα που θα αξιολογούνται ως μη βιώσιμες θα πρέπει να οδηγούνται σε γρήγορη εκκαθάριση και εκποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων. Σε κάθε περίπτωση, οι κανόνες και οι διαδικασίες πρέπει να είναι διαφανείς, δίκαιες και στη λογική της θέσπισης εξατομικευμένων λύσεων, με ταυτόχρονη αποφυγή μαζικών και οριζόντιων μέτρων τακτοποίησης και ρύθμισης οφειλών.

ΤΟ ΔΙΑΚΥΒΕΥΜΑ Ολοκληρώνοντας την προσέγγισή μας, και προσπαθώντας να βάλουμε τα πράγματα σε σωστή διάσταση, θα συμπεράνουμε ότι η αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων δεν είναι αυτοσκοπός. Ο πρωταρχικός στόχος θα πρέπει να είναι η επανεκκίνηση της οικονομίας, η χρηματοδότηση νέων, καινοτόμων επιχειρηματικών προσπαθειών, καθώς και η αναχρηματοδότηση των μακροπρόθεσμα βιώσιμων επιχειρηματικών μοντέλων σε διαφόρους στρατηγικούς τομείς της οικονομίας. Η επιτυχής και αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελεί το μέσο υλοποίησης μιας στρατηγικής εξόδου από την κρίση. Η μετατροπή ενός μέρους μόνο αυτών των αδρανών και κοστοβόρων από άποψη ρευστότητας και κεφαλαίων χαρτοφυλακίων θα βελτιώσει τους κρίσιμους δείκτες των τραπεζών, θα ενισχύσει τα επίπεδα ρευστότητάς τους και θα συμβάλει στην εισροή νέων κεφαλαίων. Με τον τρόπο αυτό θα υπάρξει η πολυπόθητη επανεκκίνηση της οικονομίας μέσω της χρηματοδότησης επιχειρήσεων που πραγματικά αξίζει να χρηματοδοτηθούν και της διευθέτησης του χρέους των ιδιωτών με βάση τις πραγματικές τους δυνατότητες, ώστε να ξαναγίνουν ενεργοί στο τραπεζικό σύστημα, εξέλιξη που πρώτοι οι ίδιοι έχουν ανάγκη. Δεν μας επιτρέπεται να αγνοούμε τις διεθνείς πρακτικές, αλλά και δεν πρέπει να τις υιοθετούμε άκριτα, πρέπει να τις προσαρμόζουμε στα δικά μας δεδομένα. Το να επιστρέψουν οι τράπεζες δυνατές και να αναλάβουν τον ρόλο τους στην οικονομία αποτελεί ένα στοίχημα που δεν μπορούμε να χάσουμε. Οφείλουμε λοιπόν να εξετάσουμε και να υλοποιήσουμε κάθε στρατηγική απόφαση προς αυτήν την κατεύθυνση. Οι συνθήκες πια είναι ώριμες και δεν πρέπει να χαθεί άλλος χρόνος. Το διάστημα της προετοιμασίας έχει εξαντληθεί και τώρα απαιτείται η εφαρμογή των λύσεων. Χ

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ QUALCO Η Qualco είναι κορυφαία εταιρεία ανάπτυξης λογισμικού και παροχής υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας, με εξειδίκευση στο Credit & Debt Management (Διαχείριση Πιστωτικού Κύκλου και Ληξιπρόθεσμων Οφειλών). Με γραφεία στην Ελλάδα, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη Γαλλία και επιμέρους τοπικές συνεργασίες, η Qualco προσφέρει τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της σε περισσότερα από 70 κορυφαία χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, εμπορικές και βιομηχανικές επιχειρήσεις σε πάνω από 10 χώρες ανά τον κόσμο: 170 άρτια καταρτισμένοι, έμπειροι μηχανικοί, αναλυτές, οικονομολόγοι και επαγγελματίες του χώρου αναπτύσσουν και υποστηρίζουν 100% εσωτερικά όλες τις λύσεις και τις υπηρεσίες μας, προσφέροντας τον κατάλληλο συνδυασμό τεχνολογίας και επιχειρησιακής τεχνογνωσίας. Ιδρύθηκε το 1998 και μέχρι σήμερα η εταιρεία παρουσιάζει συνεχώς σταθερή ανάπτυξη ενώ επενδύει στη συνεχή εξέλιξη και βελτίωση των προϊόντων της, βάσει των βέλτιστων διεθνών πρακτικών και τάσεων. ΧΡΗΜΑ 27

~ αφιέρωμα

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ

ΩΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ, ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ, ΚΑΘΩΣ ΕΠΙΣΗΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ, ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΦΟΡΕΩΝ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ, ΤΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΛΕΣΗ «ΔΡΑΣΕΩΝ ΥΓΕΙΑΣ» 28 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

ΣΤΗ ΜΕΓΚΕΝΗ ΤΩΝ REBATE KAI CLAWBACK Οι διοικήσεις προσπαθούν να αμβλύνουν τις αρνητικές επιπτώσεις των μέτρων που έχουν επιβληθεί στον κλάδο της υγείας, με την επέκταση δραστηριοτήτων σε νέες αγορές, την προσπάθεια προσέλκυσης ιατρικού τουρισμού και τον εξορθολογισμό δαπανών και κόστους σε όλα τα επίπεδα.

τη μέγκενη δυσβάσταχτων αρνητικών μέτρων που έχει επιβάλει το Δημόσιο, όπως είναι το rebate και το clawback αλλά και η αναβαλλόμενη φορολογία, έχουν εγκλωβιστεί οι μεγάλοι όμιλοι του κλάδου της υγείας. Τα έντονα παράπονα των επικεφαλής των ομίλων εκφράζονται με κάθε τρόπο και σε κάθε ευκαιρία, καθώς δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις εταιρειών που ενώ έχουν θετικό EBITDA και θα μπορούσαν να έχουν θετικά αποτελέσματα, τελικά εμφανίζουν ζημιές εξαιτίας των παραπάνω μέτρων. Κι αυτό γιατί οι «μηχανισμοί» του rebate και clawback δεν έκαναν τίποτα άλλο ουσιαστικά από το να περικόψουν έσοδα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ από τις εταιρείες και να απομειώσουν καθοριστικά τα αποτελέσματά τους για τη χρονιά που έκλεισε. Οι διοικήσεις από τη μεριά τους προσπάθησαν να αμβλύνουν τις αρνητικές επιπτώσεις των εν λόγω μέτρων, με την επέκταση των δραστηριοτήτων τους σε νέες αγορές, την προσπάθεια προσέλκυσης ιατρικού τουρισμού και τον εξορθολογισμό δαπανών και κόστους σε όλα τα επίπεδα. Πάντως, ο τομέας της υγείας στην Ελλάδα είναι ευρύς και πολυδιάστατος, ενώ κατά καιρούς τού έχουν αποδοθεί ποικίλοι ορισμοί. Ως σύστημα υγείας ορίζεται το σύνολο των ανθρώπινων, υλικών και χρηματικών πόρων, καθώς επίσης των οργανισμών, ιδρυμάτων και φορέων, οι οποίοι συνδέονται με τη χρηματοδότηση, τη ρύθμιση και την επιτέλεση «δράσεων υγείας». Στο σύστημα υγείας συμπεριλαμβάνονται όχι μόνο το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ), αλλά όλα τα κοινωφελή και ιδιωτικά ιδρύματα και οι φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας. Η οργάνωση του τομέα της υγείας αποτελεί ένα από τα βασικότερα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι σύγχρονες κοινω-

νίες, ενώ ταυτόχρονα συνιστά έναν από τους σημαντικότερους κλάδους της οικονομίας, συνεισφέροντας σημαντικά στην απασχόληση και στο ΑΕΠ. Στον γενικότερα οριζόμενο ως τομέα της υγείας δραστηριοποιείται μια πληθώρα επαγγελματιών, καλύπτοντας ένα ευρύτατο φάσμα δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Σε αυτό το πλαίσιο, ο τομέας της υγείας μπορεί να χωριστεί σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: (i) Φάρμακα και άλλα φαρμακευτικά προϊόντα (παραγωγή-εμπόριο) Περιλαμβάνονται τα συνταγογραφούμενα (prescription drugs) και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα (Over The Counter ή OTC drugs), τα οποία μπορούν να αγοραστούν χωρίς τη συνταγή γιατρού, ιδία δαπάνη των πολιτών. (ii) Διαγνωστικά και ιατροτεχνολογικά προϊόντα Περιλαμβάνονται ιατροτεχνολογικά (medical devices ή MD) και (αυτο)διαγνωστικά προϊόντα. (iii) Υπηρεσίες υγείας Με τον όρο «υπηρεσίες υγείας» προσδιορίζονται όχι μόνο οι παρεχόμενες φροντίδες υγείας και ιατρικής περίθαλψης, αλλά γενικότερα το πλέγμα των δομών με τις οποίες ρυθμίζονται τόσο η παραγωγή όσο και η διανομή της ιατρικής φροντίδας, ώστε να καλύπτονται οι ιατρικές ανάγκες. Η κατηγορία των υπηρεσιών περιλαμβάνει νοσοκομεία, χονδρεμπόρους, φαρμακεία, καθώς και ασφαλιστικούς οργανισμούς. ΧΡΗΜΑ 29

Χ αφιέρωμα ~ Κλάδος Υγείας ☛

ΜΕ ΤΟΝ ΟΡΟ «ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ» ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΟΙ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ, ΑΛΛΑ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΤΟ ΠΛΕΓΜΑ ΤΩΝ ΔΟΜΩΝ ΜΕ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΡΥΘΜΙΖΟΝΤΑΙ ΤΟΣΟ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΟΣΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΙ ΟΙ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ

Ο ΤΟΜΕΑΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, η Συνολική Δαπάνη Υγείας μειώθηκε κατά 4,4 δισ. ευρώ ή 18,9% (από 23,2 δισ. ευρώ στα 18,8 δισ. ευρώ). Πιο συγκεκριμένα, η εξέλιξη της δαπάνης κατά κατηγορία υπηρεσιών υγείας (ευρώ, %ΑΕΠ), διακρίνεται ως εξής: η ενδονοσοκομειακή δαπάνη κυμάνθηκε περίπου στα 6,9 δισ. ευρώ (3,3% του ΑΕΠ), η φαρμακευτική δαπάνη & υγειονομικά αναλώσιμα στα 5,4 δισ. ευρώ (2,6 %, του ΑΕΠ), η εξωνοσοκομειακή δαπάνη & εργαστήρια στα 5,1 δισ. ευρώ (2,4 % του ΑΕΠ), ενώ οι λοιπές υπηρεσίες (π.χ. διοίκηση τομέα υγείας, πρόληψη κ.λπ.) στο 1,4 δισ. ευρώ (0,7% του ΑΕΠ). Αξίζει να επισημανθεί ότι η κατά κεφαλήν συνολική δαπάνη υγείας στην Ελλάδα ήταν, σύμφωνα με εκτιμήσεις, για το 2010 (ΟΟΣΑ), 2.914 δολ. (μετρούμενη με Ισοτιμίες Αγοραστικής Δύναμης-Purchasing Power Parity), χαμηλότερη κατά 11% από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ (3.473 δολ. Ισοτιμίες Αγοραστικής Δύναμης) και σε παρόμοιο επίπεδο με άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Η κατά κεφαλήν δημόσια δαπάνη υγείας ήταν το ίδιο έτος χαμηλότερη κατά 27% από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ. Η μείωση των δημοσίων δαπανών υγείας στην Ελλάδα αντανακλάται και στα στοιχεία της νοσοκομειακής δαπάνης. Είναι χαρακτηριστικό το ότι κατά τη διάρκεια της περιόδου 20092011 η νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη, όπως και η δαπάνη μισθοδοσίας και προμήθειας υγειονομικού και λοιπού υλικού μειώθηκε δραστικά, κατά 33,5%. Συνολικά, η δαπάνη των νοσοκομείων του ΕΣΥ μειώθηκε κατά 14,7%. Υποχώρηση έως και 20% παρουσίασε και η ζήτηση των υπηρεσιών ιδιωτικής υγείας. Ο αθροιστικός κύκλος εργασιών του δείγματος εταιρειών που εξετάστηκε στη συγκεκριμένη έρευνα υποχώρησε κατά 10,1%, σε 1,17 δισ. ευρώ. Το 80% των εταιρειών υπέστησαν υποχώρηση των εσόδων τους. Τα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων επέδειξαν σημαντική μείωση, που έφτασε το -27,5% (περίπου 67 εκατ. ευρώ), ενώ οι ζημιές προ φόρων του δείγματος διευρύνθηκαν στα 150 εκατ. ευρώ, με το 53% των επιχειρήσεων να καθίστανται ζημιογόνες. Σημαντική μείωση, κατά 39%, παρουσίασε η εγχώρια αγορά ιατροτεχνολογικών προϊόντων, που περιλαμβάνει από προϊόντα μίας χρήσης (π.χ. επίδεσμοι, γάζες κ.λπ.) μέχρι μηχανήματα υψηλής 30 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

τεχνολογίας (π.χ. μαγνητικοί και αξονικοί τομογράφοι κ.λπ.) την τελευταία τριετία, 2010-2012, γεγονός που οδήγησε σε αύξηση των ζημιών των επιχειρήσεων του χώρου. Ο κλάδος αποτελείται από μεγάλο αριθμό εισαγωγικών και περιορισμένο αριθμό παραγωγικών επιχειρήσεων. Τα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα αφορούν ορισμένες μόνο κατηγορίες προϊόντων, όπως αναλώσιμα, γάζες, αντλίες έγχυσης φαρμάκων, επιδεσμικό υλικό, υλικά τεχνητού νεφρού, οδοντικές προθέσεις και συναφή υλικά, διαγνωστικά αντιδραστήρια. Ο μεγάλος όγκος και τα πλέον εξειδικευμένα προϊόντα (ορθοπεδικό υλικό, ιατρικά μηχανήματα κ.λπ.) είναι εισαγόμενα. ∼ Πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια περίθαλψη Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, υπήρχαν 313 δημόσια και ιδιωτικά θεραπευτήρια, συνολικής δυναμικότητας 54.704 κλινών (εκ των οποίων 15.124 κλίνες σε ιδιωτικά θεραπευτήρια), τα οποία δραστηριοποιούνταν στη δευτεροβάθμια φροντίδα υγείας στη χώρα. Από αυτά, τα 143 είναι δημόσια νοσοκομεία, τα 166 ιδιωτικά και τα 5 νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό (70%) των διαθέσιμων νοσοκομειακών κλινών ανήκει στον δημόσιο τομέα. ∼ Επιχειρήσεις παραγωγής και εμπορίας ιατρικού εξοπλισμού και λοιπών προμηθειών υγείας Στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται περισσότερες από 300 επιχειρήσεις παραγωγής/εμπορίας/προμήθειας: επιστημονικών και ιατρικών μηχανημάτων, διαγνωστικών μηχανημάτων και αντιδραστηρίων, ενεργών καρδιολογικών εμφυτευμάτων, εμφυτεύσιμου ορθοπεδικού υλικού, ειδών χειρουργικής και επεμβατικής ιατρικής, απεικονιστικών ιατρικών μηχανημάτων και αναλώσιμου υγειονομικού υλικού. Από άποψη ανθρώπινου δυναμικού, στην Ελλάδα οι άμεσα απασχολούμενοι επαγγελματίες στον χώρο της υγείας ξεπερνούν τα 140.000 άτομα, με τους γιατρούς, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2010, να είναι περίπου 70.000, τους οδοντιάτρους 14.000, τους νοσηλευτές 36.000 και τους φαρμακοποιούς 11.000 άτομα περίπου. Οι εργαζόμενοι στη βιομηχανία φαρμάκου ανέρχονται σε 13.500 περίπου. Αξίζει να επισημανθούν η υψηλή αναλογία γιατρών ανά κάτοικο στην Ελλάδα (6,1 ανά 1.000 κατοίκους), σε σύγκριση με τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ (3,1 ανά 1.000 κατοίκους), καθώς και η αντίστοιχη χαμηλή αναλογία νοσηλευτών ανά κάτοικο (3,1 ανά 1.000 κατοίκους), σε σύγκριση με τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ (8,7 ανά 1.000 κατοίκους).

ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΛΑΔΟΥ ∼ Ο τομέας της υγείας παρουσιάζει πολλές ιδιαιτερότητες, σε σύγκριση με τους λοιπούς τομείς της οικονομίας. Ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά του είναι η αβεβαιότητα που επικρατεί τόσο από την πλευρά της ζήτησης όσο και από την πλευρά της προσφοράς. Η αβεβαιότητα αυτή σε συνδυασμό με τον κίνδυνο ασθένειας που αντιμετωπίζει κάθε άτομο έχουν οδηγήσει στην αναζήτηση ασφάλειας στον τομέα της υγείας, σε βαθμό πολύ μεγαλύτερο από ό,τι σε άλλους τομείς της οικονομίας. ∼ Ένα ακόμη χαρακτηριστικό του τομέα της υγείας είναι η διαχρονικά αυξητική τάση τόσο της δαπάνης υγείας όσο και της φαρμακευτικής δαπάνης. Αιτίες αυτού του φαινομένου αποτελούν η αύξηση και η γήρανση του πληθυσμού, καθώς και η δυνατότητα αντιμετώπισης

–με την ανάπτυξη καινοτόμων ουσιών– ασθενειών που στο παρελθόν δεν ήταν δυνατόν να αντιμετωπιστούν. Επιπροσθέτως, η φαρμακευτική περίθαλψη, λειτουργώντας είτε ως συμπληρωματική είτε ως υποκατάστατο της ιατρικής και νοσοκομειακής φροντίδας, όχι μόνο έχει συμβάλει στη μείωση της θνησιμότητας και την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης –τόσο μέσω της πρόληψης όσο και μέσω της αντιμετώπισης παθήσεων– αλλά έχει βελτιώσει σημαντικά και την ποιότητα ζωής των χρόνιων κυρίως ασθενών. Ωστόσο, η αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης συχνά οδηγεί σε μείωση των συνολικών δαπανών υγείας, καθώς υποκαθιστά άλλες μορφές περίθαλψης (π.χ. νοσοκομειακή). ∼ Επιπλέον, χαρακτηριστικό της φαρμακευτικής αγοράς αποτελεί το αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο, τόσο κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης ενός νέου φαρμακευτικού προϊόντος (με αυστηρούς ελέγχους για ασφάλεια, ποιότητα, δραστικότητα κ.ά.) όσο και κατά τη διάθεση του προϊόντος αυτού στην αγορά (παρακολούθηση και έλεγχοι, φαρμακοεπαγρύπνηση, κριτήρια οικονομικής αποδοτικότητας κ.λπ.). Σκοπός του ρυθμιστικού πλαισίου είναι η προστασία των ασθενών, η προστασία της φαρμακευτικής επιχείρησης και η συγκράτηση της φαρμακευτικής δαπάνης.

ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η συνολική δαπάνη υγείας στην ευρωζώνη καλύπτει ποσοστό 9,7% του ΑΕΠ των χωρών αυτών και η δημόσια δαπάνη υγείας αντιστοιχεί στο 7,4 % του ΑΕΠ. Οι προοπτικές-προκλήσεις για τον τομέα σε διεθνές επίπεδο αφορούν, μεταξύ άλλων, τα εξής: ∼ Η κοινοτική πολιτική σε θέματα υγείας έχει ως κύριο στόχο να βελτιώνει τη δημόσια υγεία, να προλαμβάνει ασθένειες και τους κινδύνους κατά της υγείας, περιλαμβανομένων και των κινδύνων που

συνδέονται με τον τρόπο ζωής των Ευρωπαίων, καθώς και να καταπολεμά τις μεγάλες μάστιγες, ευνοώντας την έρευνα. Η κοινοτική δράση έρχεται να συμπληρώσει τις εθνικές πολιτικές και η Ένωση ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών στον τομέα της υγείας. ∼ Οι δημογραφικές αλλαγές, περιλαμβανομένης και της γήρανσης του πληθυσμού, μεταβάλλουν την τυπολογία των ασθενειών και συνιστούν απειλή για τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας της ΕΕ. ∼ Οι πανδημίες, τα σημαντικά φυσικά και βιολογικά συμβάντα συνιστούν κύριες απειλές για την υγεία. Η αλλαγή του κλίματος προκαλεί την εμφάνιση νέων τύπων μεταδοτικών ασθενειών. ∼ Τα συστήματα παροχής φροντίδας υγείας σημείωσαν σημαντική εξέλιξη λόγω, εν μέρει, της ραγδαίας ανάπτυξης των νέων τεχνολογιών, που έφεραν σαρωτικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο προωθείται η υγεία και προβλέπονται, προλαμβάνονται και θεραπεύονται οι ασθένειες. Στις τεχνολογίες αυτές περιλαμβάνονται οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ), η καινοτομία στον τομέα της γονιδιωματικής, η βιοτεχνολογία και η νανοτεχνολογία. ∼ Η διεθνής οικονομική κρίση καθιστά τις προοπτικές για τα επόμενα χρόνια ανησυχητικές, ενώ σε αυτή την εκτίμηση έρχεται να προστεθεί και η λήξη των πατεντών μιας σειράς από σημαντικά φαρμακευτικά σκευάσματα (έληξαν στο τέλος του 2012). ∼ Οι αυξανόμενοι περιορισμοί στα ρυθμιστικά πλαίσια των περισσότερων χωρών και η υιοθέτηση περιοριστικών μέτρων από τα ασφαλιστικά ταμεία αναμένεται ότι θα συμβάλλουν στους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης των επώνυμων, κυρίως, φαρμακευτικών σκευασμάτων.

ΧΡΗΜΑ 31

Χ αφιέρωμα ~ Κλάδος Υγείας

ΟΜΙΛΟΣ ΥΓΕΙΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ Η ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ

α δημοσιευμένα ενοποιημένα αποτελέσματα της περιόδου δεν είναι ευθέως συγκρίσιμα με τα αποτελέσματα της αντίστοιχης περιόδου του 2013, κυρίως λόγω της αναδρομικής από 1-12013 εφαρμογής των κυβερνητικών αποφάσεων για τον μηχανισμό επιστροφής rebate και clawback. Οι αναφερόμενες αποφάσεις έχουν περιληφθεί στο άρθρο 100 του Ν. 4172/2013 (ΦΕΚ Α’ 167 23-72013), που ψηφίστηκε τον Ιούλιο του 2013. Ο συγκρίσιμος προσαρμοσμένος ενοποιημένος κύκλος εργασιών του πρώτου τριμήνου του 2014 ανήλθε σε 60,86 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας οριακή μείωση 1,2% έναντι 61,59 εκατ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2013. Ο ενοποιημένος δημοσιευμένος κύκλος εργασιών του πρώτου τριμήνου του 2014 ανήλθε σε 57,48 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση 6,7%, έναντι 61,59 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο τρίμηνο του 2013. Τα συγκρίσιμα προσαρμοσμένα ενοποιημένα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) για το πρώτο τρίμηνο του 2014 παρουσίασαν αύξηση κατά 5% και ανήλθαν στα 9,92 εκατ. ευρώ, έναντι κερδών 9,45 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο τρίμηνο του 2013. Τα ενοποιημένα δημοσιευμένα αποτελέσματα προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) του πρώτου τριμήνου του 2014 ανήλθαν σε κέρδη ύψους 6,54 εκατ. ευρώ, έναντι κερδών 9,45 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Τα συγκρίσιμα προσαρμοσμένα ενοποιημένα αποτελέσματα μετά από φόρους από συνεχιζόμενες δραστηριότητες διαμορφώθηκαν σε κέρδη ύψους 2,24 εκατ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2014, έναντι κερδών 0,3 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο τρίμηνο του 2013. Τα δημοσιευμένα ενοποιημένα αποτελέσματα μετά από φόρους από συνεχιζόμενες δραστηριότητες παρουσίασαν ζημιές -0,64 εκατ. ευρώ, έναντι ζημιών -3,64 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο τρίμηνο του 2013. Στα συγκρίσιμα προσαρμοσμένα αποτελέσματα δεν συμπεριλαμβάνονται οι μηχανισμοί επιστροφής rebate και clawback του άρθρου 100 του Ν. 4172/2013 (ΦΕΚ Α’ 167) και η πώληση θυγατρικών εταιρειών. Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα, η διευθύνουσα σύμβουλος του Ομί☛

«ΤΟ 2014 Ο ΟΜΙΛΟΣ ΥΓΕΙΑ ΕΧΕΙ ΘΕΣΕΙ ΩΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΝ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΕΠΑΡΚΟΥΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ, ΠΑΓΙΩΝΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΕΠΑΥΞΑΝΟΝΤΑΣ ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΥΓΙΟΥΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΞΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ, ΠΟΥ ΠΗΓΑΖΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΜΑΣ»

32 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

λου ΥΓΕΙΑ, κ. Ρίτα Σουβατζόγλου, έκανε την ακόλουθη δήλωση: «O Όμιλος ΥΓΕΙΑ και το πρώτο τρίμηνο του 2014 συνέχισε να επιδεικνύει αντοχή και αξιοσημείωτη βελτίωση στα οικονομικά του αποτελέσματα, καταγράφοντας λειτουργική κερδοφορία, ανταποκρινόμενος επιτυχώς στις προκλήσεις και επιβεβαιώνοντας τον κυρίαρχο ρόλο που κατέχει στην παροχή υπηρεσιών υγείας. Το 2014 ο Όμιλος ΥΓΕΙΑ έχει θέσει ως προτεραιότητα την εξασφάλιση επαρκούς ρευστότητας, παγιώνοντας και επαυξάνοντας τα οφέλη από ενέργειες υγιούς ανάπτυξης και εξορθολογισμού του κόστους, που πηγάζουν από τον προσεκτικό σχεδιασμό της στρατηγικής μας. Στον Όμιλο ΥΓΕΙΑ θωρακίζουμε την οικονομική μας θέση, εξασφαλίζουμε τη συνεχή βελτίωση των μεγεθών, μεγιστοποιώντας τις δυνητικές συνέργειες εντός του Ομίλου, διατηρώντας παράλληλα τις θέσεις εργασίας, με απώτερο μέλημα την ενδυνάμωση αξίας και το μακροπρόθεσμο συμφέρον των μετόχων και όλων των συμμετεχόντων. Στον Όμιλο ΥΓΕΙΑ, ακόμη και σε καιρό κρίσης, έχουμε ως σταθερή μας προτεραιότητα οι παρεχόμενες υπηρεσίες των νοσοκομείων μας να είναι εφάμιλλες της υψηλότερης παγκοσμίως ποιότητας, διατηρώντας τον Όμιλο ΥΓΕΙΑ σε υψηλή θέση αναγνωρισιμότητας διεθνώς. Παράλληλα εξετάζουμε κάθε επενδυτική ευκαιρία που προκύπτει και μπορεί να συνεισφέρει στην πραγματοποίηση του οράματός μας. Αρωγός στην επίτευξη του στόχου μας παραμένει ο βασικός μας μέτοχος, η MIG».

ΙΑΣΩ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΣΤΟΧΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΝΟΜΗ ΜΕΡΙΣΜΑΤΟΣ

η διανομή προς τους μετόχους ποσού 1.246.846,92 ευρώ, δηλαδή ποσού 0,019 ευρώ ανά μετοχή, που προέρχεται από αφορολόγητα αποθεματικά παρελθουσών χρήσεων, αποφάσισε μεταξύ άλλων η Γενική Συνέλευση του Ιασώ. Ο πρόεδρος του ΔΣ της εισηγμένης, κ. Γιώργος Σταματίου, αναφέρθηκε στα θετικά αποτελέσματα του τριμήνου αλλά και του πενταμήνου, γεγονός που δημιουργεί προσδοκίες για ακόμη καλύτερες ημέρες μελλοντικά στην ενηλικίωση του ομίλου Ιασώ, ενώ στηλίτευσε με έντονο τρόπο τα άδικα χαράτσια που έχουν επιβληθεί στους ιδιώτες παρόχους υγείας, όπως το clawback και το rebate. Ανέφερε μεταξύ άλλων στην ομιλία του ο κ. Σταματίου: «Πριν λίγες ημέρες το Ιασώ συμπλήρωσε τα 18 χρόνια λειτουργίας. Έχουμε πλέον ως εταιρεία ενηλικιωθεί, αν θεωρήσαμε το 18ο έτος ως έτος ενηλικίωσης. Μπορεί να φαίνονται σαν χθες αλλά είναι 18 χρόνια, γεμάτα από ζωή, ενέργεια και δράση». Ο κ. Σταματίου υπογράμμισε ότι τα 4-5 τελευταία χρόνια ήταν ιδιαίτερα δύσκολα, τα δυσκολότερα από κάθε άποψη, λόγω της οικονομικής κρίσης της χώρας που σύμφωνα με τους ειδικούς βρίσκεται στο τέλος της. Και συνέχισε: «Το ζητούμενο βέβαια είναι η ανάκαμψη της πραγματικής οικονομίας. Δηλαδή τότε που οι πολίτες θα αισθανθούν τη διαφορά. Μέχρι τότε όμως θα πρέπει να κάνουμε υπομονή και να συνεχίσουμε τις προσπάθειες με την ίδια και μεγαλύτερη ένταση. Δεν έχουμε άλλο περιθώριο και ιδίως δεν έχουμε άλλη εναλλακτική λύση. Γιατί είναι αγώνας για επιβίωση. Επιβίωση, που σύμφωνα με κάποιο κινέζο θεωρητικό στρατηγικής εξαρτάται από τις δικές μας ενέργειες, ενώ η ευκαιρία για τον θρίαμβο εξαρτάται και από τις ενέργειες των άλλων. Προφανώς ο κινέζος θεωρητικός δεν γνώριζε ούτε προέβλεψε την ύπαρξη του ΕΟΠΥΥ και βεβαίως τις περικοπές που κάνει μέσω των μηχανισμών rebate και claw back. Περικοπές που απομείωσαν καθοριστικά τα αποτελέσματα της χρονιάς που έκλεισε, όπως με κάθε λεπτομέρεια απεικονίζονται στις οικονομικές καταστάσεις που δημοσιοποιήθηκαν ή υποβλήθηκαν προς έγκριση στη Γ.Σ. Περικοπές που αποφάσισαν και εφάρμοσαν, ατυχέστατα και με αναδρομικό μάλιστα χαρακτήρα, για να καλύψουν ίσως δικές τους αδυναμίες και αστοχίες. Παρενέβησαν χωρίς λογική και ακριβοδίκαια μέτρα ή σταθμά, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσουν και να δια-

χειριστούν κάθε λάθος ή απόκλιση των προϋπολογισθέντων-εκτιμηθέντων ποσών με τα υποβληθέντα στον ΕΟΠΥΥ. Λυπάμαι ειλικρινά που οι πάροχοι υπηρεσιών υγείας αντιμετωπίζονται με αυτόν τον άδικο και αδικαιολόγητο τρόπο. Δηλώσαμε με κάθε έμφαση ότι δεν θα αποδεχθούμε κάθε άδικη επιβολή μέτρων και μονομερή τροποποίηση της σύμβασης συνεργασίας μας με τον ΕΟΠΥΥ. Ενημερώσαμε ότι θα προσφύγουμε στη δικαιοσύνη για την προάσπιση όλων των συμφερόντων μας. Τα ενοποιημένα-ομιλικά οικονομικά στοιχεία του 2013 και τα επιμέρους τής μητρικής εταιρείας ή των θυγατρικών εταιρειών δεν αποδίδουν τις δυσχέρειες και τα εμπόδια που αντιμετωπίσαμε όλοι όσοι απαρτίζουμε την οικογένεια Ιασώ. Πραγματικά πετύχαμε αξιόλογα αποτελέσματα, για τα οποία αισθάνομαι την ανάγκη να εκφράσω από καρδιάς πολλές ευχαριστίες, σε όλους. Ευχαριστίες γιατί με τη βοήθεια όλων έχουν υλοποιηθεί οι κεντρικοί-γενικοί και επιμέρους στόχοι. Στόχοι επικεντρωμένοι στην ολοκληρωμένη παροχή ιατρικών υπηρεσιών σε όλα τα επίπεδα της ανθρώπινης υγείας, με εξασφάλιση ταυτόχρονα μακροπρόθεσμης προάσπισης των συμφερόντων και της ευημερίας των μετόχων της και όλων όσων συνδέονται με τις δραστηριότητες των εταιρειών του ομίλου ή απαρτίζουν την οικογένεια του Ιασώ. Η προσήλωσή μας σε αυτούς τους στόχους, κάποιους από τους οποίους θα χαρακτήριζα ως διαχρονικούς, άρα ισχύουν και στο 2014. Μια χρονιά που έδειξε ήδη καλύτερα σημάδια για τις εταιρείες μας. Μια χρονιά που ελπίζουμε να κλείσει με καλύτερα από πέρυσι αποτελέσματα και θα δικαιώσει τους μετόχους και όλους όσους συμβάλλουν στην υλοποίησή τους. Είμαστε σίγουροι ότι όλοι θα προσφέρουν κάθε τους δύναμη και επαγγελματική ικανότητα, κάθε τους γνώση και εμπειρία. Χρειαζόμαστε κάθε ατομική πρωτοβουλία, αλλά και κάθε ομαδική ενέργεια που έχει ίδιους προσανατολισμούς». «Από τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου του 2014 που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα», κατέληξε ο κ. Σταματίου, «αλλά και από τα καλύτερα ακόμα στοιχεία του πρώτου πενταμήνου επιβεβαιώνεται η αισιοδοξία μας για την τρέχουσα χρήση. Η διανομή του αποθεματικού στους μετόχους είναι το επόμενο ενθαρρυντικό μήνυμα που εκπέμπουμε στους μετόχους και ευρύτερα στην αγορά. Εύχομαι την επόμενη χρονιά να μοιραστούμε όλοι μεγαλύτερες επιτυχίες και να εξάγουμε ακόμα πιο αισιόδοξα μηνύματα».

ΧΡΗΜΑ 33

Χ αφιέρωμα ~ Κλάδος Υγείας

ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΑ 80 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ ΟΙ ΟΦΕΙΛΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

τα 80 εκατ. ευρώ ανέρχονται οι συνολικές οφειλές που διατηρεί ο ΕΟΠΥΥ προς το Ιατρικό, ενώ η καταβολή ληξιπρόθεσμων χρεών που εκκρεμούν ήδη από το 2006 γίνεται, όπως τόνισε ο διευθύνων σύμβουλος του Ιατρικού Αθηνών, Βασίλης Αποστολόπουλος, με το σταγονόμετρο. Ο διευθύνων σύμβουλος του Ιατρικού Αθηνών κατά τη διάρκεια της τακτικής γενικής συνέλευσης του ομίλου παρομοίασε με «κινούμενη άμμο» το επιχειρηματικό τοπίο που δημιούργησε ο ΕΟΠΥΥ στον χώρο της υγείας. Αφενός οι μεγάλες καθυστερήσεις στην αποπληρωμή από τον οργανισμό, αφετέρου οι παρακρατήσεις με τη μορφή επιστροφής της επιπλέον δαπάνης σε σύγκριση με τον αρχικό προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ, δημιουργούν ασφυξία στην αγορά, όπως σημείωσε ο ίδιος. Την ίδια ώρα, η διοίκηση του ομίλου εκτιμά ότι φέτος θα χάσει περίπου το 40% του τζίρου, εξαιτίας του μηχανισμού αυτόματων επιστροφών προς τον ΕΟΠΥΥ (clawback και rebate), γεγονός που μπλοκάρει τα σχέδια για ανάκαμψη. Όπως σημείωσε ο κ. Αποστολόπουλος, ο έλεγχος των παραστατικών και των δαπανών που προσκόμισαν στον ΕΟΠΥΥ οι ιδιωτικές κλινικές, προκειμένου να διαπιστωθεί ποιοι πάροχοι προκάλεσαν την υπέρβαση, ξεκίνησε μόλις στα τέλη Μαΐου. Παρόλα αυτά, ο οργανισμός, προτού ολοκληρωθεί ο έλεγχος, προχωρά στην παρακράτηση, προκειμένου να εξισορροπήσει τον προϋπολογισμό του. Ο πρόεδρος μάλιστα του ομίλου, Γιώργος Αποστολόπουλος, έθεσε ευθέως θέμα αλλαγής της διοίκησης του ΕΟΠΥΥ, η οποία δεν δέχτηκε καμία από τις προτάσεις για ανάρτηση των πληρωμών των κλινικών στη Διαύγεια, κατηγοριοποίηση των κλινικών ανάλογα με τον εξοπλισμό και τη δυναμική τους, τον καθορισμό συγκεκριμένου budget ανά κλινική και τον «real time» έλεγχο των δαπανών, όπως κάνουν οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Ζήτησε επίσης από την Πολιτεία να ενδιαφερθεί για τον «ευαίσθητο χώρο της υγείας». Ο όμιλος, δεδομένων των παραπάνω συνθηκών στην αγορά, στρέφει όλο και πιο έντονα το βλέμμα στις αγορές του εξωτερικού, και κυρίως προς τη Ρωσία και τη Λιβύη, συνεχίζοντας τις προσπάθειες για την προσέλκυση ξένων ασθενών από το εξωτερικό, που πέρσι αποτέλεσαν το 11% του τζίρου του. Πριν από λίγες ημέρες υπέγραψε δύο νέες συμβάσεις για την περίθαλψη ασθενών, μία ειδικά για την πόλη της Τρίπολης και μία για τη Λιβύη στο σύνολό της, ενώ συ34 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

νεργάστηκε και με τον όμιλο Μουζενίδη, ο οποίος δραστηριοποιείται στη ρωσική τουριστική αγορά. Η διοίκηση του Ιατρικού Αθηνών προτίθεται ακόμη να προχωρήσει στην ίδρυση μονάδων ημερήσιας νοσηλείας. Όπως όμως επεσήμανε ο πρόεδρος του ομίλου, η λειτουργία τους θα πρέπει να ελέγχεται, διαφορετικά η επιβάρυνση στους προϋπολογισμούς της υγείας θα είναι ανυπολόγιστη. Αντί για εξοικονόμηση από την αποσυμφόρηση των δημόσιων νοσοκομείων, το κόστος της προκλητής ζήτησης από κάθε μονάδα που θα λειτουργεί ανεξέλεγκτα μπορεί να ξεπεράσει κατά πολύ τα 300 εκατ. ευρώ, όπως εκτίμησε ο κ. Γιώργος Αποστολόπουλος. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της εταιρείας, η γενική συνέλευση έλαβε τις ακόλουθες αποφάσεις: 1. Ενέκριναν τις Αναμορφωμένες Οικονομικές Καταστάσεις της εταιρικής χρήσης 01/01/2012-31/12/2012, λόγω εφαρμογής του τροποποιημένου ΔΛΠ 19 «Παροχές σε εργαζομένους». 2. Ενέκριναν την ετήσια Οικονομική Έκθεση της εταιρικής χρήσης 01/01/2013-31/12/2013, στην οποία περιλαμβάνονται οι Ετήσιες Οικονομικές Καταστάσεις της εταιρικής χρήσης 01/01/201331/12/2013 (εταιρικές και ενοποιημένες), μετά των σχετικών Εκθέσεων του Διοικητικού Συμβουλίου και του Ελεγκτή. 3. Απήλλαξαν τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και του Ελεγκτή από κάθε ευθύνη αποζημιώσεως για τις Ετήσιες Οικονομικές Καταστάσεις και τα πεπραγμένα της εταιρικής χρήσης 01/01/201331/12/2013. 4. Ενέκριναν τα έξοδα παραστάσεως και κινήσεως μελών Διοικητικού Συμβουλίου. 5. Ενέκριναν την αμοιβή Ορκωτού Ελεγκτή για τον τακτικό και φορολογικό έλεγχο της χρήσης 2013. 6. Εξέλεξαν την προταθείσα Ελεγκτική Εταιρεία BDO Ελλάς Ανώνυμη Εταιρεία Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών με Αριθμό Μητρώου Σ.Ο.Ε.Λ. Ε.153 για την Εταιρική Χρήση 01-01/2014-31/12/2014. 7. Επικύρωσαν την από 26-9-2013 αντικατάσταση του Συμβούλου Jochen Schmidt από τον Δρα Jorn Hirschmann, δικηγόρο, για το υπόλοιπο της θητείας του Διοικητικού Συμβουλίου, σύμφωνα με το άρθρο 22 του καταστατικού της εταιρείας.

ΑΘΗΝΑΪΚΗ MEDICLINIC ΣΤΗΝ ΤΗΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

συνεργασία της Interamerican με την Τοπική Αυτοδιοίκηση Τήνου, εκτός της παροχής υπηρεσιών άμεσης ιατρικής βοήθειας και ειδικότερα αεροδιακομιδών στους κατοίκους του νησιού, διευρύνεται με πρόσθετες παροχές ενημέρωσης για την υγεία και κλινικών εξετάσεων από τη γενική κλινική του ομίλου. Πρόσφατα πραγματοποιήθηκε στην Τήνο, στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού, ημερίδα υπό την αιγίδα του Δήμου και της Ένωσης Γυναικών Τήνου, κατά την οποία 80 γυναίκες ενημερώθηκαν για τη σύγχρονη στρατηγική πρόληψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και του καρκίνου του μαστού. Τα θέματα ανέπτυξαν οι γιατροίσυνεργάτες της κλινικής Σπύρος Βλάχος, γυναικολόγος, και Γιώργος Παπάζογλου, χειρουργός μαστού. Ο Βαγγέλης Θωμόπουλος, διευθύνων σύμβουλος, και η Νικολέτα Θωμοπούλου, διευθύντρια νοσηλευτικών υπηρεσιών, παρουσίασαν τις σύγχρονες υπηρεσίες των 14

τμημάτων της κλινικής και ειδικότερα του γυναικολογικού τομέα, ενώ χαιρετισμό απηύθυνε και ο δήμαρχος Τήνου, Παναγιώτης Κροντηράς, ο οποίος εξήρε την κοινωνική σημασία της συνεργασίας με την Interamerican και την Αθηναϊκή Mediclinic, με απτά ήδη τα οφέλη για τους κατοίκους της Τήνου. Σημαντική ήταν η υποστήριξη στην οργάνωση της εκδήλωσης του Αλέκου Μέγκουλα, τοπικού συνεργάτη της εταιρείας. Οι δύο γιατροί της κλινικής παρείχαν εθελοντικά τις υπηρεσίες τους επί δύο ημέρες στο Κέντρο Υγείας Τήνου, για εξετάσεις γυναικολογικές, μαστού και pap test. Εξετάστηκαν δωρεάν συνολικά 120 γυναίκες με χορηγία της Interamerican, η οποία στο πλαίσιο του σχεδίου κοινωνικής υπευθυνότητας «Πράξεις Ζωής» εστιάζεται στη φροντίδα της υγείας με έμφαση στην πρόληψη.

MEDICON ΕΞΑΓΟΡΑ ΤΗΣ MEGALAB ΡΟΔΟΥ ΚΑΙ ΑΜΚ 408 ΧΙΛ.

ην εξαγορά του 90% της MegaLab Ρόδου και την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά 407.970 ευρώ, ενέκρινε μεταξύ άλλων η Γενική Συνέλευση της Medicon. Πιο συγκεκριμένα, η Medicon ανακοίνωσε τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας που διενεργήθηκε επί των θεμάτων της ημερησίας διάταξης της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των μετόχων της, που πραγματοποιήθηκε στην έδρα της εταιρείας. Έτσι επί του 9ου Θέματος Ημερησίας Διατάξεως εγκρίθηκε η: ∼ «Υποβολή και έγκριση της εξαγοράς, από τη MEDICON HELLAS

AE, πακέτου μετοχών, ποσοστού 90%, της εταιρείας MEGALAB ΡΟΔΟΥ AE, που εδρεύει στη Ρόδο». Επί του 10ου Θέματος Ημερησίας Διατάξεως: ∼ «Υποβολή και έγκριση της επένδυσης, ποσού 60.000 ευρώ, από τη MEDICON HELLAS AE, στην εταιρεία MEGALAB ΑΙΓΑΛΕΩ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ-ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ και το MEGALAB ΑΙΓΑΛΕΩ ΑΕ, που εδρεύει στο Αιγάλεω, με παράλληλη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της τελευταίας εταιρείας και απόκτηση 60.000 μετοχών». Επί του 11ου Θέματος Ημερησίας Διατάξεως: ∼ «Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά ποσό 407.970,53 ευρώ, με κεφαλαιοποίηση αποθεματικού υπεραξίας αναπροσαρμογής ακινήτων Ν. 2065/92, με ταυτόχρονη αύξηση της ονομαστικής αξίας εκάστης μετοχής κατά ποσό 0,1 ευρώ (σε 1,68 ευρώ), αντίστοιχη τροποποίηση του άρθρου 5 του καταστατικού της Εταιρείας και ενσωμάτωση της παραπάνω τροποποιήσεως στο ενιαίο κείμενο του καταστατικού της Εταιρείας». Επίσης, ο πρόεδρος ενημέρωσε τη Γενική Συνέλευση για την έναρξη της διαδικασίας ίδρυσης νέου διαγνωστικού κέντρου στους Αγίους Αναργύρους Αττικής. Η γραμματέας ενημέρωσε τη Γενική Συνέλευση ότι η καθυστέρηση στην περάτωση των εργασιών που αφορούν στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας, λόγω απορρόφησης της ΜΕΝΤΙΚΟΝ ΕΠΕ, οφείλεται αποκλειστικά στο γεγονός ότι ο αποβιώσας Κωνσταντίνος Τσολάκογλου δεν έχει μερίδα στο ΧΑ και κανείς δεν έχει προβεί σε αποδοχή κληρονομιάς. Αυτό σημαίνει ότι οι μετοχές που θα εκδοθούν είναι «στον αέρα». Είμαστε σε συνεχή επικοινωνία τόσο με το ΧΑ όσο και με το Αποθετήριο Αξιών, προκειμένου να βρεθεί ο ενδεδειγμένος τρόπος, προς όφελος των επενδυτών και της εταιρείας εν γένει. ΧΡΗΜΑ 35

Χ αφιέρωμα ~ Κλάδος Υγείας

ΤΣΑΒΑΛΙΑΡΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ - ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ - ΚΛΙΝΙΚΗ ΡEA

α τελευταία χρόνια η ανάπτυξη στην παγκόσμια οικονομία επιβραδύνθηκε, με αποτέλεσμα την αύξηση της ανεργίας και τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών. Σε αντίθεση με τους περισσότερους κλάδους της αγοράς, οι ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας εμφάνισαν μικρότερη ύφεση, εξαιτίας του ότι το καταναλωτικό κοινό στρέφεται προς τον ιδιωτικό τομέα, λόγω της συνεχούς υποβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών των δημοσίων θεραπευτηρίων. Οι ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας έχουν να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους που δημιούργησαν οι αναδρομικές περικοπές (rebate και clawback) επί των υποβληθέντων λογαριασμών των ιδιωτικών κλινικών προς τον ΕΟΠΥΥ. Η επιβολή αυτών των μέτρων θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας. H κλινική ΡΕΑ, αν και βρίσκεται μόλις στον τέταρτο χρόνο λειτουργίας της παρουσιάζει θεαματική εξέλιξη τόσο ως προς τα έσοδα όσο και ως προς την κερδοφορία της. Πιο συγκεκριμένα, τα έσοδα της εταιρείας για το πρώτο εξάμηνο του 2014 παρουσιάζουν αύξηση της τάξεως του 14,1% σε σχέση με αυτά της αντίστοιχης περιόδου του 2013. Ανάλογη αύξηση παρουσιάζουν και τα περιστατικά τόσο των εσωτερικών όσο και των εξωτερικών ασθενών. Η ΡΕΑ Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική, έχοντας στο επίκεντρο

της φροντίδας της τη γυναίκα, παρουσιάζει σαφείς ιδιαιτερότητες, που της εξασφαλίζουν μια εξέχουσα θέση στην αγορά υπηρεσιών υγείας, με συνεχή ανοδική πορεία. Αυτές αφορούν τόσο στη φιλοσοφία όσο και στη νεότητά της, χάρη στην οποία αποτελεί την πλέον σύγχρονη, διεθνών προδιαγραφών, κλινική στην Ελλάδα. Πρόσφατα, η κλινική ΡΕΑ πιστοποιήθηκε από τον Διεθνή Οργανισμό Πιστοποιήσεων Ιατρικών Υπηρεσιών με εξειδίκευση στον ιατρικό τουρισμό, TEMOS International, καθώς διαθέτει όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την άρτια διαχείριση και εξυπηρέτηση των ασθενών και των διεθνών ασθενών, και προχώρησε σε στρατηγικής σημασίας συνεργασίες με ασφαλιστικούς οργανισμούς. Η δραστηριότητα της κλινικής ΡΕΑ χαρακτηρίζεται από υψηλή ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών που αναπτύσσονται διαρκώς. Διευρύνονται οι υπηρεσίες, και το ήδη πλούσιο ιατρικό δυναμικό εμπλουτίζεται με νέες ειδικότητες. Εγκαινιάζουμε νέα τμήματα και υπηρεσίες, υιοθετούμε νέες τεχνολογίες, ενώ ήδη έχουμε να επιδείξουμε, πέραν των υποδομών μας που εντυπωσιάζουν, τον πλέον σύγχρονο ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό. Στόχος μας είναι να εξασφαλίσουμε μια πλήρη, αλλά και μοναδική εμπειρία φροντίδας και φιλοξενίας υψηλής ποιότητας, ενώ παράλληλα δραστηριοποιούμαστε με κοινωνική ευθύνη απέναντι στον άνθρωπο και το περιβάλλον». Χ

................ ................ ........ .. ........ ........ ................ ........ ........ ... ........ ... ........ ................ ........ ........ ........ ........ ........ ....... ........... ................ ........ ........ ........ ........ . ........ ........ ........ ........ ...... ........ ... ........ ........ ........ ....... ........ ........ ..... ........ ........ ................ ................ ................ ........ ... . ........ ........ ........ ....... ......... ........ ........ ................ ........ ........ ........ .......... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ................ ........ ........ ........ ........ ....... ........ ........ ............ ........ ....... ........ ........ ...... ........ ........ ........ ........ .... ........ ................ ................ ........ .......... .......... ........ .. ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ....... ....... ........ ....... ... ........ ...... ........ ........ ..... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ....... ........ ........ ........ ......... ........ ........ ........ ........ .... ........ ........ ............... ................ ........ ...... ..... ........ ........ ........ ........ ........ ... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ .. ........ ................ ........ ........ ........ ..... ........ ........ ........ ........ ........ .... ...... ...... ........ ...... ........ ...... ........ ........ .... ....... .... ....... .......... ................ .... ....... ... ........... ............... ........... .......... ...... ........ ......... ........ ........ ......... ........ ........ .... ......... ........ ........ ........ ........ ..... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ .... ...... ....... ........ ........ ........ ... .......... ... ........ ... ....... .......... ........ ......... ........ ........ ........ ........ ........ ..... ................ ... ................ ..... ........ ............ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ...... ........ ... ........ ... ........ .......... .. ........ .. ........ ........ ........ ........... ........ ........ ........ ..... ........ ........... . ........ .... ....... ... ... ... ... ... .......... ..... .......... ........ ..... .......... ........ ........ ........ .......... ........ ........ ....... ........ ........ ........ ... ........ ... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........... ........ ........ .... ........ ........ ........ ....... ........ ....... .... ....... ...... ....... ........ ....... .......... ............ ... ........ ... ....... ....... .......... .......... ................ ......... .......... ....... ........ .... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ... ........ ........ ........ ......... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ .................... ........ .... ........ ........ ....... ..... ...... ... ........ ...... .......... ...... ........ ........ ........ ........ ....... .... ........ .......... ..... ... ....... ........ ....... ... ........ ........ ........ ........ ................ ........ ........ ........ ................ .... .............. ........ ........ ............ ....... ...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ....... ........ ....... ........ ......... ... ........ . ........ ........ ........ ........ ........ .... ........ ........ ............... .......... ........... ........ ... ....... .......... .......... ........ ..... ........ ..... ........ ......... ........ ...... ...... ........ ........... .......... ........ ........ ........ ........ ...... ........ ....... ...... ...... ........ ........ ...... ...... ........ ........ ........ ... ........ ........ .... ........ ........ ........ ..... ........ ........ ........ ...... .... ........ ........... ........ ........ ....... ........ ........ ........ ...... ...... ........ .... ........ ........ ........ ........... ........ ........ ........ ........ ........ ...... ........ ..... ........ ........ ......... .......... ........ ........... ........ .... .......... ........ .............. ........ .... ... ........ ... ........ ........ ........ ......... ....... ....... .......... ....... ...... ........ ...... ........ .......... ........ ........ ...... ...... ............. ........ ........ ..... . ........ ........ ....... ........ .... ........ ........ ........ ........ ........ ........... ... ........ ..... ........ ........ ..... ... ......... ... ....... ........ ........ . ........ ........ ........ ........ .... ......... ........ ........ ........ ... ........ ... ........ ...... ........ ....... ....... ........... ..... ...... ...... ..... ........ ........ ..... ........ ........ ...... ........ ........ ........ ............ ..... .. ........ ........ ........ ........ ........ .... ..... ........ ........ ........ .......... .......... ........ . ........ ........ . .... ....... . ........ . ........ ................. ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ... ........ ........ ........ ...... ........ ........ ........ ...... ... ..... .......... . ...... ... ........ ...... ........ ........ ........ ........ ........ ....... ........ ............. ........ ........ ........ ........ ........ .... ........ ........ ....... ... .......... .... .... ........ .......... ........ ........ ........ ......... ........ ........ ........ ........ .... ........ ........ ........ .... ........ ........ . ........ ....... ..... ........ ........ ...... ...... ........................ ........ ........ ..... .... .............. ........ ........ ............ .... ............ ....... ........ ........ ........ ........ ....... ....... ........ ........ ....... ........ ...... ................ ........ ........ ........ ....... .... ........ ........ ........ ..... ........ ........ ...... ........ ........ ..... .... ........ ........ ....... ....... ....... .... .......... ....... ............ ... ........ .......... ... ...... ......... ....... ........ ............... ......... ....... ........ .... ........ ........ ........ ........ ........ ..... ..... ...... ........ ........ ........ ....... ........ ........ ........ ........ ...... ... ........ ........ ........ ........ ..... ........ ........ .... ........ ........ ........ ................ ........ ..... ... ........ ........ ... ... ..... .......... ........ ........ ........ .... ........ ........ ........ ....... ........ ........ ..... ........ ........ ........ .... ..... ........ ... ........ ........... ... ... ........ ... ........ ...... ... .......... ........ .... ........ ....... ........ ........ ....... ........ ........ ... ....... ....... ........ ...... ........ ... ........ ................ ........... ........ .... ... ....... ................ . ........ ... ..... ... ........ ........ ........ ....... ..... ........ ........ ..... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ..... ........ ........ ........ ........ .... ........ ......... ..... ...... ........ ....... ........ ........ ..... ........ ........ ........ .... .... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ..... ......... .... ........... . ...... .... .. .....)3 ... . ........ ........ ........ ........ ))33.Ý ......... . ........ ........ .. 3........ .... ....... .... ........ . 3.Ý ...... .. .. ..... ........ ........ ........ ....... ..... ...... ....... ........ ... ..... ........ ...... ... ........ ...... ... ........ ........ ....... ....... ........ ........ ... ....... ........ .. .... ....... ........ ........ ........ ... ...... ........ . .......... ... .. ........ ........ ........ .. ...... ........ .... ..... ......... ..... ........ ........ .... ....... ........ ........ ...... ........ ....... ........ ...... ................ ................ ........ ..... ........ ...... ........ ............ ........ ........ ................... ........ ........ ........ ........ ................ ...... ................ ........ ........... ...... ........ ........ ........ ........ ........ ................ .......... ........ ........ ........ ....... ......... ........ ........... ........ ........ ................ ...... ........ ........ ........ ........ ...... ........ ........ ........ ................ ........ ..... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ..... ...... ............ ........ ............. ........ ........ ........ ........ ................ ........... ................ ......... ...... ........ ........ ........ ........ ....... ....... ........ ........ ........ ..... ...... ................ ........ ........ ........ .... ........... .... ........ ........ .... ........ ................ ...... ........ .......... ... ... ........ ............ ........ ......... ...... ........ .... ........ ........ ....... ........ ........ ... ...... ........ ...... ........ .... ........ .. ......... . ........ ........ ............ ........ ....... ........ ...... . .. ........ ............ ................ ........ ........ ..... .......... ....... ........ ...... ...... ...... .... ........ ............ .... ....... ....... ....... ........ ... ....... ........ ...... ... ........ .......... ........ ........ ........ ................ ........ ........ ...... ........ ........ .. ..... ........ ........ . ........ ........ ....... ........ . ........ . ....... ........ ........ ... ........ ........ ........ ...... ........ .. . ........ .... ........ ....... .... ........ ... ........ ........ ...... ...... ........ ........ ........ ........ ... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ... ........ ........ .. ........ .. ........ . ..... ... ....... . ..... .................. ........... ................ ................ ................ ........ ........ ................ ................ ................ . ..... ........ ................ ....... ...... ........ ........ ....... ..... ...... ....... ...... ........ ................ ........ ........ ... ...... ................... ........ ............ ........ .......... .. ......... ... ........ ... ...... ....... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ............. ........ ....... ........ ........ ........ ........ ..... ... ................ ........ ........ ................ ..... ..... ........ ........ ........ ........ ....... .... ... ........ ............... ........ ........ .... ... ................ ....... ............... ........ .......... ........ ........ ..... ......... .... . ........ .................. ........ .... ..... ........ ........ ..... ........ ........ ........ ................ ... ... ....... ... ........ ........ .... ........ ............ ........... ........ ........ ....... ........ ..... ....... .... ...... ................ ...... ........ ........ ........ ........ ....... ........ ....... ..... ........ ........ ........ ... ... ..... ........ ...... .......... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ....... ...... ....... ................ ........ ........ .... ..... ........ ....... ........... ................ ........ ....... ... ........ ...... ........ ........ ........ ........ ....... ... ... ........ ...... .. ........ ........ .. ..... ........ ....... . ........ ........ ..... . ........ ........ ........ ........ ........ ..... ........ ........ ..... ... ........ .. ... ... .. ........ . ........ ........ ........ . ....... ....... . ........ ........ ..... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ....... ........ ....... ....... ... ....... ........ ........ ........ ... ... ...... ...... ... ........ ................................................ ................ ................ ........ ........... ........ ........ ........ ...... ..... ...... ................ .......... .... ........ ............ ........ ... ........ ........ ....... ................ ........ ......... ................ .... ..... ........ ....... ........ ...... ........ ........ ........ ......... ........ ....... ........ .................. ........ ........ ......... ..... ......... ..... .... ..... ........... ................................ ... ................ ........ ........ ........ ....... ........ ........ ........ ........ .......... ........ ..... ........ ................ ....... ..... ........ ........ ........ ........... ........ ........ ........ ...... .... ........ ........ ........ ........ .... ........ ........... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ................ ....... ........ ........ ........ . ........ ........................ ..... ................ ........ ........ ........ ........ ..... ........ ........ ........ ................ ........ ........ ................ ........ ........ ................ ........... ..... ........ .... ... ........ ..... ....... ........ ... ......... ................ ......... ........ ........ ........ ........ . ........ ............. ........ ....... ........ ...... ........ ........ ........ ........ ...... ........ ....... .... ....... ....... ........ .............. ... ...... ........ ........ ........ ........ ........ .... No .... ........ .......... ....... .......... ................ ........ ................ ...... ........ .... ........ .......... ........ ........ ........ ......... ................ ................ ................ .... ..... ........ ... ........ ........ ........ ............. ........ ........ ........ ................ ......... .......... ........ ............... ........ ....... ........... ........ ....... . ........ ........ ........ ....... ..... ...... ........ ........ .... ....001 ........ ....... ........ ...... ... ........ ...... ........ ................ ........ ........ ........ ........ ........ .... ........ ........ ........ .......... ........ ................ ........ ................ ............ ....... ........ ...... ........ ........ ........ ........ ................ ...... ........ ..... ...... .......... ........ ........ ........ ........ . ........ ........ ¡© ¡........ ....... .. ... ........ ...... .... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ............ ..... ......... ........ ........ . ..... ........ ........ ................ ........ ...... ........ ....... ........ ...... ...... ........... ........ .......... ©........ ................ ........ .... ........ ........ ........ ........ ........ ...... .. . ........ ........ ........ ¡ ... ........ . © . ........ ........ .. ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ¤ ........ ........ ........ ¡ ........ ........ ........ ........ ........ .... ........ ........ ................ .. ...... ........ ........ . ........ ......... ........ ................. Ý ........ ........ ........ ........ . .... .... ..... ........ ........ ........ ........ ................ ... ............ ... ........ ... ...... ......... ........ ........ ............ ...... ........ ...... ........ ........ ........ ........ ....... ........ ....... ........ .......... ........ ........ ........ ........ ............. ........ ........ ........ ....... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ .. ......... .......... .. ........ ........ ........ ........... ...... ........ ...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ œ ....... ........ 6,00 .. ........ ........ . .. .. ........ ........ ......... ...... ........ ........ ........ ....... ..

www w.bitd . aily. ailyy..gr gr

Διευθύνω ν Σύμβο υλος Όμιλος Φουρλή

Το σύστημ α υγείας διψά για Big Data Κωνσταντ ίνος Τζα βάρας

έκδ

5ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ PHARMA & HEALTH CONFERENCE

ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία αποτελεί μέρος της λύσης και εγγύηση για την ανάπτυξη 38 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

ε ιδιαίτερη επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του 5ου Pharma & Health Conference 2014 «Οικονομική Ανάπτυξη και Υγεία σε περίοδο οικονομικής κρίσης», στο Divani Caravel. Το συνέδριο διοργανώθηκε στο πλαίσιο των Ethos Events της Ethos Media και το τίμησαν με την παρουσία τους ο υπουργός Υγείας κ. Μάκης Βορίδης, άλλοι κυβερνητικοί εκπρόσωποι και πλήθος στελεχών από την αγορά της Υγείας. Τη μεγάλη μεταρρύθμιση που βρίσκεται σε εξέλιξη στην Υγεία επεσήμανε ο υπουργός Υγείας, κ. Βορίδης, τονίζοντας την αξία της νομοθετικής παρέμβασης και την ανάγκη έκδοσης 49 Υπουργικών Αποφάσεων για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ), κάνοντας παράλληλα αναφορά στις προσπάθειες εξορθολογισμού του κόστους στη Δευτεροβάθμια Φροντίδα Υγείας. Σε ό,τι αφορά το σύστημα προμηθειών, προανήγγειλε Υπουργική Απόφαση που θα βελτιώνει περαιτέρω την εικόνα του συστήματος υγείας. Ο υπουργός τόνισε πάντως ότι «οι κλειστοί και αυστηροί προϋπολογισμοί είναι μια πραγματικότητα και πρέπει να παραμείνουμε σε καθεστώς αυστηρής πειθαρχίας λόγω των μνημονιακών δεσμεύσεων, και οποιαδήποτε αύξηση στη φαρμακευτική δαπάνη απαιτεί εκ νέου συζήτηση και συνεννόηση με την Τρόικα». Πάντως, όπως επεσήμανε: «Το υπουργείο κινείται πάντα έχοντας στο επίκεντρο τον ασθενή».

☛

Η ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΥΞΗΘΕΙ ΣΤΑ 2,2 ΔΙΣ. ΣΗΜΕΙΩΝΕΙ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΦΕΕ Από την πλευρά του ο κ. Κωνσταντίνος Φρουζής, Πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), Αντιπρόεδρος και Γενικός Διευθυντής της Novartis Hellas, υπογράμμισε την ανάγκη συνέχισης των μεταρρυθμίσεων, τονίζοντας πως «προτεραιότητά μας πρέπει να είναι η χρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ». Αναφερόμενος στις δαπάνες υγείας της χώρας, σημείωσε ότι «ανέρχονται στο 4,5% του ΑΕΠ, συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, που είναι στο 7%» Ο κ. Φρουζής σημείωσε ότι το 2014 το rebate αναμένεται να φτάσει στα 300 εκατ. ευρώ και τόνισε ότι «το ύψος της φαρμακευτικής δαπάνης πρέπει να ανέλθει στα 2,2 δισ. ευρώ, που θα συμπεριλαμβάνει 100 εκατ. ευρώ για τα εμβόλια και άλλα 100 εκατ. ευρώ για την κάλυψη των ανασφαλίστων». Εκπροσωπώντας την ελληνική παραγωγική φαρμακοβιομηχανία, ο κ. Θεόδωρος Κωλέτης, Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), Αντιπρόεδρος και Γενικός Διευθυντής της Libytec, σημείωσε: «Θεωρούμε απαραίτητο να φτιάξουμε το δικό μας ελληνικό μνημόνιο, στο οποίο πρωτεύοντα ρόλο θα έχει η ελληνική φαρμακοβιομηχανία. Η εγχώρια φαρμακοβιομηχανία συνεισφέρει κάθε χρόνο με 2,8 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ της χώρας. Για κάθε 1.000 ευρώ που δαπανώνται σε ελληνικά φάρμακα, το ΑΕΠ της Ελλάδας ενισχύεται κατά 3.420 ευρώ». Στο ίδιο πλαίσιο, ο κ. Βασίλης Κάτσος, Πρόεδρος της Pharmathen και Γενικός Γραμματέας της ΠΕΦ, συμπλήρωσε ότι «πρέπει ο ασθενής να έχει πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες, σε φτηνό γενόσημο». Επίσης εστιάστηκε στη διαχείριση των πόρων: «από τον απόλυτο μη έλεγχο πήγαμε σε ένα κλειστό σύστημα. Πρέπει να αξιοποιήσουμε τη μηχανογράφηση και τους πόρους σωστά. Το θέμα δεν είναι μόνο να αυξηθεί η δαπάνη από το 1,9 δισ. αλλά και να κατανεμηθεί σωστά στον ασθενή».

☛

ΟΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΤΟΥΝ ΕΠΕΣΗΜΑΝΕ Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ

Την ανάγκη πρόσβασης στην καινοτομία υποστήριξε και ο Δρ Alexander Zehnder, President & Managing Director της Roche Hellas, συμπληρώνοντας ότι «χρειάζεται να τακτοποιηθεί η πληρωμή των χρεών του Δημοσίου αλλά και οι τιμές των καινοτόμων και των off patent φαρμάκων, που στην Ελλάδα είναι πιο υψηλές στα off patent». ΧΡΗΜΑ 39

Χ αφιέρωμα ~ 5o Pharma & Health Conference 2014 Ο κ. Πάνος Ε. Βάρδας, MD, PhD, καθηγητής Καρδιολογίας, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας, στην ομιλία του έδωσε έμφαση στην αναγκαιότητα ύπαρξης αποτελεσματικής ανάλυσης κόστους, σημειώνοντας πως το «κλειδί» για τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας είναι η διασύνδεση των «έξυπνων» τεχνολογιών με τη δημιουργία μετρήσιμων αποτελεσμάτων, που υπαγορεύονται από τυποποιημένες μεθόδους ελέγχου και διαφάνειας μέσω της συνεχούς επιτήρησης των συνεργατών. Στην ομιλία του ο κ. Χρήστος Καζάσης, Εμβιομηχανικός-Εμπειρογνώμων Διαχείρισης Ιατρικής Τεχνολογίας, αναφερόμενος στην αξία της τεχνολογίας στον χώρο του φαρμάκου, υπογράμμισε: «Στο υπουργείο πολιτική εννοούν μόνο ό,τι έχει σχέση με το φάρμακο. Υπάρχει και η τεχνολογία. Υπάρχει ανάγκη να μπει στο ΕΣΥ. Όμως αφορά μια σειρά διαδικασιών. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός διαχείρισης. Δεν ζητούμε την καλύτερη τεχνολογία. Δυστυχώς μας ενδιαφέρει να παίρνουμε το τελευταίο επίτευγμα, όχι το πιο κατάλληλο». Από τη μεριά του ο κ. Χρήστος Αντωνόπουλος, MD, PhD, MRCPath, Medical Director της Roche Hellas, στην ομιλία του επικεντρώθηκε στην ύφεση που παρουσιάζουν τα ποσοστά της κλινικής έρευνας στη χώρα, δηλώνοντας: «Οι χώρες με υγιή συστήματα υγείας έχουν και υγιείς οικονομίες. Η πρόοδος της ιατρικής βασίζεται στη βι-

οϊατρική. Η καινοτομία σε μεγάλο ποσοστό βασίζεται στη φαρμακοβιομηχανία. Η στρατηγική του 2020 έχει ως στόχο να δοθεί το 3% στην έρευνα και ανάπτυξη. Οι κλινικές έρευνες φάσης 2 και 3 είναι το πιο σημαντικό. Κάθε χρόνο 20 δισ. ευρώ επενδύονται σε αυτό το τμήμα της έρευνας. Στην Ελλάδα είμαστε χαμηλά, με μόλις 0,6% επί του ΑΕΠ έναντι 1,8% στη Βρετανία και πάνω από 3% στη Φινλανδία».

ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΥΓΕΙΑΣ ΜΠΟΡΕΙ Η ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΝΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΛΥΣΕΙΣ; Στο πάνελ με θέμα: «Βιωσιμότητα συστήματος υγείας: Μπορεί η επένδυση στην καινοτομία να προσφέρει λύσεις;» oμιλητές ήταν οι Χρήστος Αντωνόπουλος, MD, PhD, MRCPath, Medical Director της Roche Hellas, Πάνος Ε. Βάρδας, MD, PhD, καθηγητής Καρδιολογίας, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας, Δρ Χρήστος Καζάσης, Εμβιομηχανικός- Εμπειρογνώμων Διαχείρισης Ιατρικής Τεχνολογίας, Βασίλης Κάτσος, Πρόεδρος της Pharmathen SA και Γενικός Γραμματέας της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), Δρ Νίκος Μανιαδάκης, καθηγητής Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, και Erik Nordkamp, President & Managing Director της Pfizer Hellas. Συγκεκριμένα ο κ. Nordkamp δήλωσε ότι «χρειάζεται μια πληθωριστική υποδομή, προκειμένου να προχωρήσουμε σε μια τεκμηρίωση και να αξιοποιήσουμε τη συγκυρία για εξορθολογισμό». Ο κ. Ν. Μανιαδάκης, αναφερόμενος στο σύστημα μηχανογράφησης, τόνισε: «σήμερα στον ΕΟΠΥΥ γίνεται μια μεγάλη ελεγκτική διαδικασία. Υπάρχει συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα και τώρα

ΠΑΝΕΛ Ι Χ. Αντωνόπουλος, MD, PhD, MRCPath, Medical Director, Roche Hellas, Δρ. Χ. Καζάσης, Εμβιομηχανικός- Εμπειρογνώμων Διαχείρισης Ιατρικής Τεχνολογίας, Δρ. Ν. Μανιαδάκης, Καθηγητής Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, Β. Κάτσος, Πρόεδρος, Pharmathen S.A. & Γενικός Γραμματέας, Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), E. Nordkamp, President & Managing Director, Pfizer Hellas, Π.Ε. Βάρδας, MD, Ph.D, Καθηγητής Καρδιολογίας , Πρόεδρος, Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία, Συντονιστής του πάνελ: Α. Νεγκής, Δημοσιογράφος, εφημερίδα ΕΠΕΝΔΥΤΗΣ, περιοδικό Pharma & Health Business, portal VIRUS.com.gr

40 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

παρακολουθούνται και τα νοσοκομεία με αξιόπιστο τρόπο». Ο κ. Βάρδας, σχετικά με τη χρήση των φαρμάκων, δήλωσε: «Η χώρα ακόμα και σε αυτήν την κατάσταση, ειδικά σε καρδιολογικά φάρμακα, προσφέρει νέα φάρμακα στον ασθενή. Ακόμα και στην κρίση είμαστε καλύτεροι από άλλες χώρες. Χρειαζόμαστε διαφάνεια και αυτό θα γίνει με την τεχνολογία». Ο κ. Κάτσος, μιλώντας για τη διαχείριση των πόρων, υπογράμμισε: «Χρειάζεται στρατηγική διαχείριση πόρων. Να δούμε τις τρύπες του συστήματος. Πρέπει να αξιοποιηθεί η ηλεκτρονική βάση της ΗΔΙΚΑ. Να γνωρίσουμε τι δαπανάμε κι έπειτα να δούμε πού θα δώσουμε τα χρήματα, να αξιοποιήσουμε τους πόρους σωστά». Ο κ. Αντωνόπουλος τόνισε τη χρησιμότητα της κλινικής έρευνας: «Πρέπει να δώσουμε έμφαση στην καινοτομία, στην κλινική έρευνα», ενώ ο κ. Καζάσης δήλωσε ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη σοβαρότητα στην ανάπτυξη της καινοτομίας: «Πρέπει να δούμε συνολικά την τεχνολογία. Στην Αμερική παρακολουθούν από μακριά τους καρδιολογικούς ασθενείς. Η τεχνολογία αντιμετωπίζεται ως πάρεργο για το υπουργείο. Έχει η Θήρα ψηφιακό μαστογράφο και το Πανεπιστημιακό δεν έχει». Μετά το τέλος της συζήτησης του πρώτου πάνελ, ακολούθησαν οι ομιλίες από τους εξής: Βασίλη Γ. Πενταφράγκα, Εντεταλμένο Σύμβουλο της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας και Διευθυντή Εταιρικών Υποθέσεων της ELPEN, Πάρι Κ. Μποσκόπουλο, Σύμβουλο Επιχειρήσεων, Ξένια Καπόρη, Market Access Director της Roche Hellas, Κυριάκο Σουλιώτη, Επίκουρο Καθηγητή Πολιτικής Υγείας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Επιστημονικό Συνεργάτη-Επισκέπτη Καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, και Κωνσταντίνο Κοφινά, General Manager της IMS Hellas. Ο κ. Πενταφράγκας τόνισε ότι η μόνη λύση διεξόδου από την κρίση είναι η ανάπτυξη που συγχρόνως όμως θα σέβεται θεμελιώδεις αρχές του ΕΣΥ. Ο κ. Πενταφράγκας πρόσθεσε: «Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία μπορεί να αποτελέσει συνισταμένη επίλυσης των προβλημάτων, παρά τα αντιπαραγωγικά μέτρα που λαμβάνονται, όπως rebate, rebate όγκου και clawback, που οδηγούν σε πολιτική μη επέκτασης γενοσήμων. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία έχει 26 παραγωγικές μονάδες, 19 εταιρείες που επενδύουν στις εξαγωγές και 6 εταιρείες με κύκλο εργασιών άνω των 50 εκατ. ευρώ». Ο κ. Μποσκόπουλος, αναφερόμενος στα προγράμματα υποστήριξης ασθενών, δήλωσε: «Χρειάζεται συστηματική παροχή εκπαίδευσης, υπάρχουν άλλωστε ειδικοί φορείς. Το πλαίσιο λειτουργίας πρέπει να είναι σαφές. Οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν μπορούν να έχουν άμεση επαφή με ασθενείς. Η φαρμακευτική εταιρεία πρέπει να έχει ένα σαφές πρωτόκολλο και να διαφυλάσσει την εμπιστευτικότητα των αρχείων των ασθενών». Η κ. Καπόρη, από τη μεριά της, μίλησε για την αξία των γενοσήμων και τη συνταγογράφηση, υπογραμμίζοντας: «Να φύγουμε από τη λογική των οριζόντιων μέτρων και στη στρατηγική. Να πάμε σε πιο αποδοτικές πολιτικές στα γενόσημα. Να αλλάξουμε τις συν-

☛

Ο Ν. ΜΑΝΙΑΔΑΚΗΣ, ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΟΣ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΣΗΣ, ΤΟΝΙΣΕ: «ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟΝ ΕΟΠΥΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ. ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΜΕ ΑΞΙΟΠΙΣΤΟ ΤΡΟΠΟ»

ταγογραφικές συνήθειες των γιατρών. Να δούμε πού χρειάζονται καινοτόμα και πού γενόσημα. Αλλάζει η διαδικασία της τιμολόγησης. Καθώς θα μπαίνουν νέα φάρμακα, θα βλέπουμε το στοιχείο της αποτελεσματικότητας. Πρέπει να αποζημιώνονται τα καινοτόμα που δίνουν μια προστιθέμενη αξία. Πρέπει να δούμε το όφελος για τον ασθενή αλλά και την επίπτωση στον προϋπολογισμό». Ο κ. Σουλιώτης μίλησε για τον περιορισμό της χρηματοδότησης και τη συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους: «Έχουμε χάσει 100 δισ. δολ. από το ΑΕΠ. Είναι ένα πλαίσιο δυσμενές. Ειδικά αν δει κανείς το θέμα της ανεργίας. Υπάρχει θέμα πόρων. Οι βασικές πηγές χρηματοδότησης έχουν περιοριστεί. Η κρίση συμπαρέσυρε το κοινωνικό κράτος. Σε μια χώρα που θέλει να λέει ότι έχει πρόσβαση σε θεραπείες θα πρέπει αυτό να πιστοποιείται καθημερινά». Ο κ. Κωνσταντίνος Κοφινάς, Διευθύνων Σύμβουλος της IMS, αναφορικά με τις τιμές των φαρμάκων δήλωσε: «Ο τζίρος της δαπάνης έχει μειωθεί κατακόρυφα. Παράλληλα αυξάνεται η διείσδυση των γενόσημων, αλλά διαφέρουμε από άλλα μνημονιακά κράτη κατά 16 μονάδες. Η τιμή επηρεάζει περισσότερο τα γενόσημα στη διείσδυση απ’ ό,τι τα πρωτότυπα. Μεγάλη μείωση έχουν και τα εκτός πατέντας, ειδικά μετά το 2012, που είχαμε μείωση 50%».

☛

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕΙ ΣΥΝΙΣΤΑΜΕΝΗ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ, ΠΑΡΑ ΤΑ ΑΝΤΙΠΑΡΑΓΩΓΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ, ΟΠΩΣ REBATE, REBATE ΟΓΚΟΥ ΚΑΙ CLAWBACK, ΠΟΥ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΕ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ ΓΕΝΟΣΗΜΩΝ

ΧΡΗΜΑ 41

Χ αφιέρωμα ~ 5o Pharma & Health Conference 2014

ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΛΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΤΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ Στο πάνελ με θέμα «Πρόσβαση ασθενών: Προβλήματα και λύσεις για τη βελτίωση στην πρόσβαση των ασθενών στη φαρμακευτική θεραπεία και στις υπηρεσίες υγείας» συμμετείχαν οι ομιλητές: Καίτη Αποστολίδου, Αντιπρόεδρος του European Cancer Patient Coalition (ECPC), Ξένια Καπόρη, Market Access Director της Roche Hellas, Χαράλαμπος Καραθάνος, Φαρμακοποιός-Σύμβουλος Υπουργού του Υπουργείου Υγείας, Ιωάννης Καραφύλης, Β’ Αντιπρόεδρος του ΕΟΦ, Dr Joao Barroca, Διευθύνων Σύμβουλος της Bayer Hellas, Κυριάκος Σουλιώτης, Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικής Υγείας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και Επιστημονικός Συνεργάτης του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας του ΕΚΠΑ και Βασίλης Πενταφράγκας, Εντεταλμένος Σύμβουλος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας και Διευθυντής Εταιρικών Υποθέσεων της ELPEN. Ο κ. Καραθάνος, αναφερόμενος στις εξελίξεις στον χώρο του φαρμάκου, σημείωσε: «Ο ανταγωνισμός και η δυναμική τιμολόγηση είναι η λύση. Ο όγκος θα δώσει την αναγκαία συνθήκη για να επιβιώσει η ελληνική φαρμακοβιομηχανία. Οι πολυεθνικές οφείλουν να επενδύσουν στην Ελλάδα». Από τη μεριά του ο Dr Joao Barroca, σχετικά με την πρόσβαση των ασθενών, υπογράμμισε: «Το 10% συνήθως πάει στην Υγεία. Όμως ακόμα και στην Ελλάδα υπήρξε μεγάλη πρόοδος στην κοινωνία από τη βελτίωση της υγείας του πληθυσμού. Πρέπει μέσω της καινοτομίας να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα». Η κ. Αποστολίδου, από τη μεριά της, τόνισε την έλλειψη ανθρωπι-

στικής κρίσης του συστήματος υγείας, προσθέτοντας: «Οι ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο αναγκάζονται να πηγαίνουν στο φαρμακείο και δεν τηρείται η μηδενική συμμετοχή». Η κ. Καπόρη, εστιάζοντας στο ζήτημα της ουσιαστικής και αναγκαίας αξιολόγησης, δήλωσε: «Χρειάζεται να δούμε τι πραγματικά έχει προστιθέμενη αξία. Να κάνουμε ουσιαστική αξιολόγηση». Ο κ. Καραφύλλης, αναφερόμενος στην ενημέρωση των ασθενών σχετικά με τα φάρμακα, εξέφρασε την άποψη ότι υπάρχει ανάγκη μείωσης του χρόνου εγκρίσεων, προσθέτοντας: «H έγκριση έπαιρνε μέχρι και δύο χρόνια. Πλέον έχει μειωθεί. Ο μέσος όρος είναι οι εννέα μήνες». Ο κ. Σουλιώτης μίλησε για την ανάγκη ύπαρξης νέου σχεδιασμού, με στόχο να βρει η αγορά τις ισορροπίες όπου θα υφίστανται ουσιαστικές αξιολογήσεις και δεν θα αποκλείονται οι ασθενείς από τα φάρμακα, ενώ ο κ. Πενταφράγκας αναφέρθηκε στην επιβάρυνση του ασφαλισμένου εξαιτίας των φαρμάκων υψηλού κόστους, υπογραμμίζοντας: «Στα φάρμακα υψηλού κόστους η επιβάρυνση είναι σημαντική. Το σύστημα είναι λάθος στη σύλληψή του. Πρέπει να δούμε τον τρόπο διαμόρφωσης των τιμών και των έμμεσων μειώσεων τιμών καθώς μέσω του rebate και claw back φτάσαμε σε μειώσεις της τάξης του 18%. Δεν μπορούν να το χρηματοδοτήσουν οι εταιρείες. Θα αποσυρθούν φάρμακα από την αγορά. Θα αντικατασταθούν από ακριβά φάρμακα και μετά θα επιβαρυνθεί ο λογαριασμός». Στο τέλος του δεύτερου πάνελ ακολούθησε η ομιλία του κ. Κωνσταντίνου Χανιώτη, Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της Telenavis ΑΕ, με θέμα «Η γεωγραφία της υγείας». O κ. Χανιώτης αναφέρθηκε στην αποτελεσματικότητα της δουλειάς του ιατρικού επισκέπτη μέσω της χρήσης της τεχνολογίας, δηλώνοντας: «Mέσω

ΠΑΝΕΛ ΙΙ Χ. Καραθάνος, Φαρμακοποιός - Σύμβουλος Υπουργού, Υπουργείο Υγείας, Κ. Αποστολίδου, Αντιπρόεδρος, European Cancer Patient Coalition (ECPC), Ξ. Καπόρη, Market Access Director, Roche Hellas, Dr. Joao Barroca, Senior Bayer Representative, Bayer Hellas, Κ. Σουλιώτης, Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικής Υγείας, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Επιστημονικός Συνεργάτης Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας, ΕΚΠΑ, Β. Πενταφράγκας, Εντεταλμένος Σύμβουλος, Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας, Διευθυντής Εταιρικών Υποθέσεων, ELPEN, Ι. Καραφύλλης, Β’ Αντιπρόεδρος, ΕΟΦ, Συντονίστρια του πάνελ: Δ. Ευθυμιάδου, περιοδικό Pharma & Health Business

42 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

ενός smart map με οδικές χαράξεις, πυκνότητα πληθυσμού και συγκεντρώσεις υποδομών μπορούμε να διαμορφώνουμε όλο το δίκτυο. Μια ορθολογική κατανομή δρομολογών θα μπορούσε να προσφέρει μείωση κόστους κατά 25%. Με τη χρήση του smartphone ο ιατρικός επισκέπτης πετυχαίνει τη διασφάλιση καλύτερης εξυπηρέτησης, οικονομίας και αποτελεσματικότητας». Στην ομιλία της η κ. Χριστίνα Παπανικολάου, Γενική Γραμματέας Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου Υγείας, αναφέρθηκε στις λύσεις της ηλεκτρονικής υγείας στην Ελλάδα και τα οφέλη που μπορεί να αποφέρει το εργαλείο του e-health στο σύστημα υγείας, τονίζοντας πως «βοηθά την πρόληψη, αλλά και δημιουργεί θέσεις εργασίας. Η ανάπτυξη της ηλεκτρονικής υγείας προσφέρει διαλειτουργικότητα, μειώνει κόστη και δημιουργεί ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης. Με βήματα σταθερά είμαστε προσηλωμένοι στον στόχο να κερδίσουμε το ευρωπαϊκό αυτό στοίχημα».

E-HEALTH ΤΑΣΕΙΣ, ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ, ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΥΣΕΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Στο τρίτο πάνελ με θέμα: «e-health: Τάσεις, προοπτικές, προκλήσεις για την ανάπτυξη λύσεων ηλεκτρονικής υγείας στην Ελλάδα» μίλησαν οι ομιλητές Γιώργος Κακουλίδης, Πρόεδρος του ΔΣ του Ελληνικού Συνδέσμου Πληροφορικής Υγείας (ΕΣΠΥ), Νικόλαος Κουρεντζής, Διευθυντής Ελλάδας και Κύπρου της Agfa Healthcare, Χριστίνα Παπανικολάου, Γ.Γ. Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου Υγείας, Γεώργιος Παππούς, Διευθύνων Σύμβουλος του ΕΚΑΠΤΥ και Γεώργιος Ε. Πατούλης, Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών. Ο κ. Κακουλίδης αναφέρθηκε στη χάραξη στρατηγικής με επίκεντρο

☛

ΣΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ Η Κ. ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ, ΑΝΑΦΕΡΘΗΚΕ ΣΤΙΣ ΛΥΣΕΙΣ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΟΦΕΛΗ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΡΕΙ ΤΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΤΟΥ E-HEALTH ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ

το e-health: «Υπάρχει τεχνολογία στην Ελλάδα. Μέλη μας εξάγουν πληροφοριακά συστήματα. Υπάρχει τεχνογνωσία. Πρέπει να μιλάμε για εξατομικευμένες υπηρεσίες υγείας και έτοιμα μοντέλα. Πρέπει να προτάξουμε τη στρατηγική μας». Ο κ. Πατούλης, τονίζοντας την αξία της συνεργασίας, δήλωσε: «Η διαχείριση της ηλεκτρονικής προσπάθειας θα μας δώσει γρήγορα αποτελέσματα. Θα μπορούσε να συνεργαστεί η ΗΔΙΚΑ με το Taxisnet ώστε να υπάρχει μια κλιμάκωση χρέωσης για υγειονομικές δαπάνες. Δεν μπορεί ο άπορος να πληρώνει το ίδιο με κάποιον που έχει ένα εισόδημα». Ο κ. Κουρεντζής εξέφρασε την άποψη πως το e-health αποτελεί μια «ποιοτική πολυτέλεια», επειδή αντί να μετακινείται ο ασθενής μεταφέρονται οι πληροφορίες του.

ΠΑΝΕΛ ΙΙΙ Γ. Παππούς, Διευθύνων Σύμβουλος, ΕΚΑΠΤΥ, Γ.Ε. Πατούλης, Πρόεδρος, Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, Γ. Κακουλίδης, Πρόεδρος Δ.Σ., Ελληνικός Σύνδεσμος Πληροφορικής Υγείας (ΕΣΠΥ), Ν. Κουρεντζής, Διευθυντής Ελλάδας & Κύπρου, Agfa Healthcare, Χ. Παπανικολάου, Γενική Γραμματέας Δημόσιας Υγείας, Υπουργείο Υγείας, Συντονιστής του πάνελ: Γ. Σακκάς, Δημοσιογράφος, εφημερίδα Ναυτεμπορική. ΧΡΗΜΑ 43

Χ αφιέρωμα ~ 5o Pharma & Health Conference 2014 Η κ. Παπανικολάου τόνισε πως η προσπάθεια που καταβάλλεται από τη μεριά του υπουργείου είναι η μέγιστη δυνατή, δεδομένου του ότι υπάρχουν καθυστερήσεις αλλά και προβλήματα με την ΗΔΙΚΑ, εξαιτίας του βαθμού δυσκολίας του όλου εγχειρήματος. Τέλος, ο κ. Παππούς σημείωσε πως «παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια ο τζίρος από το e-health αγγίζει τα 23 δισ. δολ. ενώ στην Ευρώπη τα 7 δισ. δολ.», προσθέτοντας πως αυτό που λείπει είναι η προτυποποίηση και η κωδικοποίηση, που αποτελεί την αναγκαία υποδομή ώστε να λειτουργήσει επιτυχημένα το σύστημα. Στην ομιλία του ο κ. Αθανάσιος Λοπατατζίδης, MSc, PhD, FRSS, Σύμβουλος Διοίκησης του Ομίλου Βιοϊατρική, εστίασε στην οικονομική δαπάνη των δημόσιων νοσοκομείων, που οφείλεται στην έλλειψη πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, τονίζοντας: «Tο κόστος ενός νοσοκομείου για μια γενική αίματος είναι διπλάσιο από αυτό που πληρώνει ο ΕΟΠΥΥ. Αν τα 181 εκατ. ευρώ που δόθηκαν στα εργαστήρια των δημόσιων νοσοκομείων δίνονταν σε ιδιωτικά εργαστήρια, όπως αυτά που αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ, τότε η δαπάνη θα έπεφτε στα 38 εκατ. ευρώ. Αν συγκρίνουμε τις τιμές κόστους στα εργαστήρια με την αποζημίωση που δίνει ο ΕΟΠΥΥ, θα δούμε πως η δαπάνη είναι διπλάσια».

ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΠΩΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΕΔΥ; Στο τέταρτο και τελευταίο πάνελ του συνεδρίου, με θέμα «Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας: Πώς διαμορφώνεται η κατάσταση μετά τη δημιουργία του ΠΕΔΥ;», συμμετείχαν οι ομιλητές: Γεώργιος Ελευθερίου, Αγγειοχειρουργός, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος ΠΔ της Ένωσης Ιατρών ΕΟΠΥΥ (ΕΝΙ-ΕΟΠΥΥ), Βασίλης Κοντοζαμάνης, Διοικητής της 1ης Υγειονομικής Περιφέρειας Αττικής, Κατερίνα Κουτσογιάννη, Πρόεδρος του Συλλόγου Ρευματοπαθών Κρήτης (ΣΡΚ), Αθανάσιος Λοπατατζίδης,

MSc, PhD, FRSS, Σύμβουλος Διοίκησης του Ομίλου Βιοϊατρική και η Άννα Μαστοράκου, Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Πατρών. Ο κ. Ελευθερίου υπογράμμισε την υποχρηματοδότηση του ιατρικού κλάδου: «Δεν υπάρχουν κίνητρα για τους γιατρούς: 1.350 ευρώ παίρνει ένας γιατρός που κάνει επισκέψεις. Δίνουν μόνο 80 εκατομμύρια για επισκέψεις από τα 5 δισ. του ΕΟΠΥΥ. Για παράδειγμα ένας επιμελητής Α’ παίρνει 1.500 ευρώ για να χειρουργεί όλη τη μέρα. Δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτό». Ο κ. Κοντοζαμάνης, αναφερόμενος στο θέμα της συνταγογράφησης, δήλωσε: «Υπάρχει ένα θέμα με τα φάρμακα των ανασφάλιστων και ποιος τα συνταγογραφεί. Ειδικά στην επαρχία που υπάρχει έλλειψη. Είμαστε η μόνη χώρα που η επίσκεψη στον γιατρό καταλήγει σε συνταγογράφηση με έξι εκατομμύρια συνταγές τον μήνα». Η κ. Κουτσογιάννη, από τη μεριά της δήλωσε πως οι ασθενείς, ειδικά στην επαρχία, αντιμετωπίζουν μεγάλη δυσκολία να βρουν γιατρό, αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Στην Κρήτη υπάρχουν μόνο 7 συμβεβλημένοι ρευματολόγοι ιατροί του ΠΕΔΥ και έτσι οι ασθενείς αναγκάζονται να καταφεύγουν σε ιδιώτες γιατρούς». Ο κ. Λοπαταζίδης μίλησε για την υπερβολή της συνταγογράφησης και την ευθύνη που έχουν οι γιατροί γι’ αυτό, προσθέτοντας ωστόσο πως «δεν είναι σωστό να τιμωρούμε ένα ολόκληρο επαγγελματικό σώμα για τις ευθύνες κάποιων», ενώ σημείωσε πως η λύση έγκειται στα διαγνωστικά πρωτόκολλα και τα συστήματα ελέγχου. Τέλος, η κ. Μαστοράκου δήλωσε πως ο προϋπολογισμός του ΕΟΠΥΥ είναι δυνατό να καλύψει μόνο τις μισές ανάγκες, εξαιτίας του ότι είναι κλειστός, γεγονός που οδηγεί σε στέρηση βασικών αναγκών. Σχετικά με τον εργαστηριακό τομέα, δήλωσε πως «είναι αδύνατο να εφαρμόζεται clawback όπου υπάρχουν μηχανήματα με ανελαστικό κόστος», ενώ όσον αφορά τους κανόνες τόνισε πως πρέπει να επανέλθει ξανά ο on-line προληπτικός έλεγχος». Χ

ΠΑΝΕΛ ΙV Α. Λοπατατζίδης, MSc, PhD, FRSS, Σύμβουλος Διοίκησης, Όμιλος Βιοϊατρική, Β. Κοντοζαμάνης, Διοικητής, 1η Υγειονομική Περιφέρεια Αττικής, Δρ. Γ. Ελευθερίου, Αγγειοχειρουργός, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος ΠΔ, Ένωση Ιατρών ΕΟΠΥΥ (ΕΝΙ - ΕΟΠΥΥ), Κ. Κουτσογιάννη, Πρόεδρος, Σύλλογος Ρευματοπαθών Κρήτης (ΣΡΚ), Α. Μαστοράκου, Πρόεδρος, Ιατρικός Σύλλογος Πατρών, Συντονιστής του πάνελ: Α. Νεγκής, Δημοσιογράφος, εφημερίδα ΕΠΕΝΔΥΤΗΣ, περιοδικό Pharma & Health Business, portal VIRUS.com.gr

44 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη των:

Για περισσότερες πληροφορίες: Σοφία-Αφροδίτη Βουλγαράκη, PR & Communication Manager, Ethos Media S.A., Tηλ. 210 9984901, Ε-mail: voulgaraki.s@ethosmedia.eu ΧΡΗΜΑ 45

Χ συνέντευξη

ΜΙΧΑΛΗΣ ΡΟΥΣΣΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ & ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΤΗΣ ISS FACILITY SERVICES AE 46 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

✒

Συνέντευξη στον Γιώργο Καλούμενο

ΞΕΚΑΘΑΡΗ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΑΞΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ OUTSOURCING Την πορεία και τις δραστηριότητες της ISS στη χώρα μας από το έτος της ίδρυσής της, το μακρινό 1977, μέχρι και σήμερα περιγράφει ο επικεφαλής της εταιρείας, Μ. Ρούσσος. Αναλύει τα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση των Integrated Facility υπηρεσιών που η εταιρεία προσφέρει, ενώ αναφέρεται στην πορεία του κλάδου στην Ελλάδα αλλά και στα σχέδιά του για την ανάπτυξη της ISS μέσα στην επόμενη τριετία.

ΧΡHΜΑ_Κύριε Ρούσσο, μιλήστε μας λίγο για την εταιρεία σας, την ISS. Πόσο καιρό δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, τι υπηρεσίες προσφέρει, για ποιους τομείς, τι προσωπικό απασχολεί, τι εγκαταστάσεις διαθέτει κ.λπ. ΜΙΧΑΛΗΣ ΡΟΥΣΣΟΣ_Η ISS δραστηριοποιείται στην Ελλάδα από το 1977, όταν και ξεκίνησε να παρέχει υπηρεσίες καθαρισμού σε επαγγελματικούς χώρους. Στη δεκαετία του ’90 επέκτεινε τις δραστηριότητές της στον τομέα της προσωρινής απασχόλησης προσωπικού. Την τριετία 2006-2008, εξαγόρασε τρεις εταιρείες παροχής υπηρεσιών καθαρισμού, με αποτέλεσμα να ενισχύσει την πελατειακή της βάση σε αυτήν την αγορά και να ενδυναμώσει το γεωγραφικό της αποτύπωμα, καθώς επίσης και μία εταιρεία παροχής υπηρεσιών ασφαλείας, υπηρεσία που μέχρι τότε δεν υπήρχε στην παλέτα της. Τέλος, το 2009 ξεκίνησε τη λειτουργία του και το τμήμα παροχής υπηρεσιών συντήρησης κτηριακών εγκαταστάσεων και εξωτερικών χώρων οπότε, σήμερα πια, είμαστε σε θέση να παρέχουμε με δικό μας προσωπικό υπηρεσίες καθαρισμού, διοικητικής υποστήριξης, φύλαξης, συντήρησης ενώ, μέσω συνεργατών

μας, είμαστε σε θέση παρέχουμε και υπηρεσίες εστίασης. Με άλλα λόγια, ένα πλήρες πακέτο υπηρεσιών (Integrated Facility Services), προσαρμοσμένο στις ανάγκες και τις προσδοκίες των πελατών μας. Οι κατηγορίες πελατών που καλούμαστε να διαχειριστούμε τις επαγγελματικές κτηριακές τους εγκαταστάσεις είναι πολλές και διαφορετικές: νοσοκομεία, εκπαιδευτικά ιδρύματα, βιομηχανίες, τράπεζες, ξενοδοχεία, δημόσια διοίκηση, μεταφορές και συγκοινωνίες κ.λπ. Τα κεντρικά γραφεία της εταιρείας μας βρίσκονται στην Αθήνα ενώ παράλληλα διατηρούμε και υποκατάστημα στη Θεσσαλονίκη. Σε αυτά τα δύο γραφεία εργάζονται περίπου 110 συνάδελφοι. Η αληθινή πρόκληση όμως που έχουμε να αντιμετωπίσουμε καθημερινά είναι η υποστήριξη και η καθοδήγηση των υπολοίπων περίπου 3.900 συναδέλφων που δεν εργάζονται στους χώρους της εταιρείας αλλά στις εγκαταστάσεις των πελατών μας ανά την επικράτεια, κάθε ώρα της ημέρας, κάθε ημέρα της εβδομάδας. Χ_Ποια είναι τα οφέλη του outsourcing του facility management για μια σύγχρονη επιχείρηση;

M.Ρ._Μια επιχείρηση που αναθέτει μέρος των δραστηριοτήτων της σε τρίτους, επιτυγχάνει εξοικονόμηση πόρων και αποδέσμευση κεφαλαίων, καθώς δεν χρειάζεται να επενδύσει σε υποδομές, εξοπλισμό και σε άλλες εφαρμογές για την κάλυψη των αναγκών της. Η εξοικονόμηση πόρων και κεφαλαίων από τη συνεργασία με εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υπηρεσιών επιτρέπει στην επιχείρηση να επενδύσει στο κύριο πεδίο δραστηριοτήτων της. Επιπλέον, οι πάροχοι των υπηρεσιών διαθέτουν την απαιτούμενη τεχνογνωσία και εμπειρία που εξασφαλίζει αυξημένη παραγωγικότητα, υψηλή ποιότητα του τελικού αποτελέσματος και ικανοποίηση των τελικών χρηστών. Χ_Για ποιους λόγους σε μια ιδιαίτερα δύσκολη εποχή, όπως η σημερινή, θα συμβουλεύατε μια επιχείρηση να χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες σας; M.Ρ._Το outsourcing δεν αποτελούσε πάντοτε μια δημοφιλή ιδέα, ούτε και η έννοιά του ήταν πάντα κατανοητή. Οι συνθήκες του οικονομικού περιβάλλοντος που δραστηριοποιούμαστε έχουν δημιουργήσει στους πελάτες μας μία επιπλέον πίεση για ΧΡΗΜΑ 47

Χ συνέντευξη ~ Μιχάλης Ρούσσος ☛

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ, ΔΕΝ ΠΙΣΤΕΥΩ ΠΩΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Ή ΜΕΓΕΘΟΣ ΠΕΛΑΤΗ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΤΟ FACILITY MANAGEMENT ΝΑ ΜΗ ΒΡΙΣΚΕΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ. ΕΙΝΑΙ ΞΕΚΑΘΑΡΟ ΒΕΒΑΙΑ ΠΩΣ Η ΠΟΛΥΠΛΟΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ ΠΕΛΑΤΗ, ΟΠΩΣ ΕΠΙΣΗΣ ΠΩΣ ΚΑΠΟΙΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΙ ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ

μειώσεις κόστους και μάλιστα γρήγορα, πράγμα που δυσκολεύονται να πεισθούν πως θα έρθει μέσα από μια συνεργασία μαζί μας. Σας ανέλυσα παραπάνω τα οφέλη του outsourcing. Ιδιαίτερα στη δύσκολη εποχή που διανύουμε, θεωρώ πως είναι ξεκάθαρη η δημιουργία αξίας για τον πελάτη αν κάνει αυτήν την επιλογή. Οι καιροί μάς καλούν όχι μόνο να μειώσουμε τους πόρους που χρησιμοποιούμε αλλά και να βρούμε πώς αυτοί θα αποδώσουν το μέγιστο, πώς θα επιστρέψουν τη μεγαλύτερη δυνατή αξία για τον οργανισμό. Παράλληλα, και ανεξάρτητα από τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά, αν θέλαμε να συνοψίσουμε τις ανάγκες του πελάτη που πρέπει να καλυφθούν, θα αναφέραμε τα εξής: ∼ Δημιουργία προστιθέμενης αξίας με αξιόπιστη διαχείριση κινδύνων, που περιλαμβάνει την τήρηση του εργασιακού και ασφαλιστικού νομικού πλαισίου και την επικέντρωση στον ευαίσθητο τομέα υγιεινής και ασφάλειας. ∼ Δεξιότητες υλοποίησης του έργου, δηλαδή σταθερά υψηλή ποιότητα σε κάθε υπηρεσία και για κάθε εγκατάσταση του πελάτη, με ένα ευέλικτο μοντέλο λειτουργίας, και ∼ Ολοκληρωμένο πακέτο υπηρεσιών (Integrated Facility Services) με ένα σημείο επαφής, με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας και τη δημιουργία οικονομικής σταθερότητας. Γι’ αυτό, όπως ανέφερα και παραπάνω, οι πάροχοι των υπηρεσιών διαθέτουν την απαιτούμενη τεχνογνωσία και εμπειρία, ενώ 48 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

οι πελάτες θα πρέπει να τη δημιουργήσουν από το μηδέν. Χ_Σε ποιο βαθμό είναι έτοιμη η ελληνική αγορά και οι επιχειρήσεις της να εκμεταλλευτούν την προστιθέμενη αξία του facility management; Υπάρχει υστέρηση στον τομέα αυτό σε σύγκριση με αντίστοιχες χώρες του εξωτερικού; M.Ρ._Αν συγκρίνουμε την κατάσταση στη χώρα μας με αυτήν προηγμένων χωρών στο facility management (π.χ. Αγγλία, Ελβετία, σκανδιναβικές χώρες), θα δούμε πως οι διαφορές μας εστιάζονται στους ακόλουθους τομείς: ∼ Στις περισσότερες των περιπτώσεων, δεν δίνεται η δυνατότητα στον πάροχο να προτείνει ο ίδιος μια τεκμηριωμένη και ποιοτική «λύση». Είμαστε υποχρεωμένοι να υποβάλλουμε τις προτάσεις μας βάσει πολύ συγκεκριμένων προδιαγραφών, που προσδιορίζουν εκ των προτέρων τον αριθμό των ανθρωποωρών, γεγονός που δεν μας επιτρέπει να είμαστε ευέλικτοι και καινοτόμοι, άρα και περισσότερο παραγωγικοί προς όφελός του πελάτη. ∼ Η ιδέα του ολοκληρωμένου πακέτου υπηρεσιών από έναν πάροχο έχει ακόμα αρκετό δρόμο για να ωριμάσει. Οι πελάτες μας, στις περισσότερες των περιπτώσεων, επιλέγουν διαφορετικούς παρόχους για τις διαφορετικές υπηρεσίες, γεγονός που δημιουργεί άμεσα (π.χ. απώλεια οικονομιών κλίμακας) και έμμεσα (π.χ. χρόνος για διαχείριση πολλών προμηθευτών) έξοδα. Χ_Το facility management έχει εφαρμογή σε εταιρείες όλων των κλάδων και κάθε

μεγέθους ή εξυπηρετεί καλύτερα συγκεκριμένους κλάδους και μεγέθη επιχειρήσεων; M.Ρ._Πραγματικά, δεν πιστεύω πως υπάρχει κάποιος τομέας ή μέγεθος πελάτη που μπορεί το facility management να μη βρίσκει εφαρμογή. Είναι ξεκάθαρο βέβαια πως η πολυπλοκότητα του έργου αυξάνεται ανάλογα με το μέγεθος του πελάτη, όπως επίσης πως κάποιοι τομείς είναι πιο ευαίσθητοι από κάποιους άλλους (π.χ. νοσοκομεία σε σύγκριση με γραφεία). Σε κάθε περίπτωση όμως είναι σημαντική η κατανόηση των αναγκών και των προσδοκιών κάθε πελάτη. Πολλές φορές διαπιστώνονται σημαντικές διαφοροποιήσεις ακόμα και ανάμεσα σε πελάτες του ίδιου τομέα. Το μοντέλο παροχής υπηρεσιών που θα σχεδιασθεί για κάθε πελάτη πρέπει να λάβει υπόψη όλες τις παραμέτρους, ώστε να οδηγήσει στην άριστη παροχή υπηρεσίας, που με τη σειρά της θα υποστηρίξει τον πελάτη να πετύχει τους δικούς του σκοπούς και στόχους. Χ_Μπορείτε να κάνετε μια εκτίμηση του μεγέθους της αγοράς facility management στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή; Υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξής της; M.Ρ._Σύμφωνα με την ανάλυση που κάναμε, και για το φάσμα υπηρεσιών που παρέχουμε, εκτιμούμε πως η αγορά μας αγγίζει το 1,6 δισ. ευρώ. Η αγορά μας παρουσίασε μια σημαντική συρρίκνωση τα τελευταία τρία χρόνια, σαν αποτέλεσμα αφενός της μείωσης του κόστους της εργατοώρας (ενδεικτικά αναφέρω 33% στον κλάδο καθαρισμού), αφετέρου λόγω της επιλογής πολλών πελατών να μειώσουν το αντικείμενο των συμβάσεων παροχής υπηρεσιών (λιγότερες ώρες, μικρότερη συχνότητα περιοδικών εργασιών κ.λπ.). Επίσης, υπάρχουν θεσμικά ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν, όπως η τήρηση της εργατικής νομοθεσίας από τους παρόχους και η γνώση αυτής από τους πελάτες. Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια, λόγω της οικονομικής κρίσης, υπάρχουν περιπτώσεις που στον βωμό της μείωσης κόστους επιλέγονται πάροχοι που δεν είναι συμβατοί με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο. Περιθώρια ανάπτυξης σαφώς και υπάρχουν. Πρόσφατα, η ISS δημοσίευσε μια μελέτη στην οποία αναφέρεται ότι η ανάπτυξη του facility management έχει άμεση σύνδεση με

την αύξηση του ΑΕΠ και την ενίσχυση ανάθεσης υπηρεσιών και εργασιών σε εξωτερικούς παρόχους. Η αναμενόμενη αύξηση του ΑΕΠ καθώς και η σταδιακή άρση των δισταγμών κάποιων υποψήφιων πελατών να προβούν σε outsourcing μπορούν να δώσουν σημαντική ώθηση στον κλάδο. Χ_Κατά πόσο είναι μετρήσιμα τα οφέλη του facility management στις επιχειρήσεις; Υπάρχουν ειδικές μέθοδοι με τις οποίες μπορεί κάποιος να αποτυπώσει σε νούμερα το κέρδος που προκύπτει από τις υπηρεσίες σας; M.Ρ._Οι διάφοροι οργανισμοί χρησιμοποιούν τη λύση του outsourcing με αυξανόμενο ρυθμό. Είναι μέρος της στρατηγικής τους, για να αυξήσουν την κερδοφορία τους, να επικεντρωθούν στη δική τους κύρια δραστηριότητα και να βελτιώσουν την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητά τους. Αρχικά, ο παράγοντας που οδηγούσε προς αυτήν τη στρατηγική επιλογή ήταν η μείωση κόστους. Καθώς αυτή η τάση ωρίμασε έγινε ξεκάθαρο τόσο προς τους πελάτες όσο και προς τους παρόχους υπηρεσιών πως η μείωση κόστους ήταν ένα μόνο από τα πολλά οφέλη του outsourcing: Δυνατότητα πρόσβασης σε νέες τεχνικές, μεγαλύτερη

☛

ΜΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΠΟΥ ΑΝΑΘΕΤΕΙ ΜΕΡΟΣ ΤΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΤΗΣ ΣΕ ΤΡΙΤΟΥΣ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΙ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ, ΚΑΘΩΣ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙ ΣΕ ΥΠΟΔΟΜΕΣ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟ ΚΑΙ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΗΣ.

έμφαση στην καινοτομία, μεγαλύτερη ταχύτητα απόκρισης στις ανάγκες της αγοράς με νέα ή βελτιωμένα προϊόντα καθώς επίσης και πιο ποιοτικές υπηρεσίες μπορούν να αποδειχθούν πιο σημαντικά από τη μείωση κόστους. Φυσικά, σε περίοδο οικονομικής κρίσης, η

προσοχή εστιάζεται ξανά στον παράγοντα κόστους του outsourcing και οι εταιρείες ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για άμεσα οφέλη. Ανεξάρτητα όμως από τον βαθμό επικέντρωσης στο κόστος, έρευνες που έγιναν στην εταιρεία μας έδειξαν πως η μείωση κόστους βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας, μακράν του δεύτερου πιο σημαντικού παράγοντα. Η εξοικονόμηση άμεσου κόστους (direct costs), δηλαδή αυτών που σχετίζονται με τη λειτουργία και την παροχή της υπηρεσίας, επιτυγχάνεται σε δύο στάδια: το πρώτο περιλαμβάνει την αναδιοργάνωση του ανθρώπινου δυναμικού, τις διαδικασίες και την εφαρμογή νέων συστημάτων, ενώ το δεύτερο την εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών (best practices) και τη συνεχή καινοτομία. Παρόλα αυτά, στις περισσότερες περιπτώσεις οι οργανισμοί εστιάζουν στα οφέλη από τη μείωση του άμεσου κόστους χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τα έμμεσα κόστη (indirect costs), δηλαδή αυτά που υποστηρίζουν τη λειτουργία και την παροχή υπηρεσίας (π.χ. Finance, HR, Procurement, IT, Legal κ.λπ.). Έχουν γίνει πολλές μελέτες σε διαφορετικές χώρες για να εκτιμηθεί το ποσοστό μείωσης κόστους, σαν αποτέλεσμα της εφαρμογής του outsourcing, και τα αποτελέ-

ΧΡΗΜΑ 49

Χ συνέντευξη ~ Μιχάλης Ρούσσος ☛

Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΟΥΜΕ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ Η ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ ΠΕΡΙΠΟΥ 3.900 ΣΥΝΑΔΕΛΦΩΝ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΑΛΛΑ ΣΤΙΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΕΛΑΤΩΝ ΜΑΣ ΑΝΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ, ΚΑΘΕ ΩΡΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ, ΚΑΘΕ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ.

σματα ποικίλλουν. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη πως αυτοί οι υπολογισμοί απαιτείται να εκτιμώνται με προσοχή αφού: 1. Οι περισσότεροι οργανισμοί δεν γνωρίζουν τα δικά τους πραγματικά κόστη πριν το outsourcing, κάνοντας τη σύγκριση πριν-μετά αδύνατη. 2. Ένας τέτοιος υπολογισμός δεν λαμβάνει υπόψη τη μεταβολή στην ποιότητα της παροχής υπηρεσίας (πάροχος σε σχέση με in-house). 3. Κόστη συνδεδεμένα με τη διαδικασία του outsourcing (φάση επιλογής παρόχου και παρακολούθησης συμβολαίου) συχνά παραλείπονται από τον υπολογισμό. Οι όχι ξεκάθαρες παραδοχές πίσω από τον υπολογισμό του κόστους μπορεί να είναι ο λόγος που η εξοικονόμηση μετά το outsourcing δείχνει να είναι μεγαλύτερη από την πραγματική. Μια ασφαλής εκτίμηση, βασισμένη σε συγκεκριμένα παραδείγματα πελατών, και αφού λήφθηκαν υπόψη όλες οι παράμετροι που αναφέρθηκαν παραπάνω, δείχνει πως η μείωση των direct costs μπορεί να κυμανθεί από 17 έως 26%, φάσμα που είναι αρκετά ευρύ. Αντίθετα, για τα indirect costs δεν υπάρχουν σχετικές ασφαλείς μελέτες παρά μόνο εκτιμήσεις, που δείχνουν μείωση, της τάξης του 5 έως 10%. Σαν συμπέρασμα, μπορούμε να πούμε πως υπάρχει η τεχνογνωσία για να μετρηθούν τα οφέλη του outsourcing, απαιτείται όμως μεγάλη προσοχή στη συλλογή και εκτίμηση στοιχείων που αφορούν στα κόστη της εταιρείας πριν εφαρμόσει αυτή τη λύση. Αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος που ενισχύει τη διστακτικότητα κάποιων οργανισμών να 50 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

προχωρήσουν σε ανάθεση των υπηρεσιών σε εξωτερικούς παρόχους. Χ_Ποια είναι η σχέση σας με τη μητρική εταιρεία; Πιστεύει στην ανάκαμψη της ελληνικής αγοράς αλλά και στην ανάπτυξη του facility management στη χώρα μας; M.Ρ._Η μητρική εταιρεία στηρίζει έμπρακτα την τοπική θυγατρική σε αυτές τις δύσκολες καταστάσεις που βιώνουμε. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η εξασφάλιση ταμειακής ρευστότητας, όποτε αυτή χρειάστηκε. Αυτό είναι ένα ξεκάθαρο σημάδι πως πιστεύει τόσο στην ανάκαμψη της οικονομίας όσο και στην ανάπτυξη και εξυγίανση της αγοράς του facility management. Αυτό όμως που έχει περισσότερο στρατηγική σημασία για εμάς είναι πως όντας μέλη μιας μεγάλης οικογένειας, έχουμε τη δυνατότητα να βελτιώνουμε συνεχώς τις προτάσεις μας στην αγορά και την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχουμε μέσα από τη μεταφορά τεχνογνωσίας από τις 53 χώρες που δραστηριοποιείται ο Όμιλος ISS στον κόσμο. Χ_Ποια είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της ISS σε σχέση με τον ανταγωνισμό; M.Ρ._Οι υπηρεσίες που παρέχουμε έχουν σαν κύρια χαρακτηριστικά ότι είναι εντάσεως εργασίας και πως λαμβάνουν χώρα στις εγκαταστάσεις του πελάτη. Αυτό, σε συνδυασμό με το μοντέλο λειτουργίας μας που περιέγραψα παραπάνω (παροχή υπηρεσίας με δικό μας προσωπικό), τοποθετεί τον άνθρωπο στην καρδιά της λειτουργίας μας. Για μας ο εργαζόμενος δεν είναι απλά το πιο πολύτιμο περιουσιακό μας στοιχείο, αλλά το μόνο περιουσιακό μας στοιχείο.

Άρα, η καθημερινή μας προσπάθεια ώστε να διαφοροποιηθούμε στην αγορά επικεντρώνεται στο να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον συναδέλφων με τις κατάλληλες δεξιότητες, να επιλέξουμε τους καλύτερους, να τους εκπαιδεύσουμε, να διακρίνουμε τα ιδιαίτερα ταλέντα τους, ώστε να μπορέσουν να εξελιχθούν μαζί με τον οργανισμό, να τους καθοδηγήσουμε και τέλος, να τους επιβραβεύσουμε για κάθε μικρή ή μεγάλη νίκη που κατάφεραν. Οι συνθήκες που επικρατούν στην αγορά μας κάνουν ακόμα πιο έντονη την ανάγκη τού να υπάρξει δέσμευση μεταξύ εργαζομένου και εταιρείας. Το να είναι ο εργαζόμενος απλά ικανοποιημένος επειδή έχει μια δουλειά που του αποφέρει έναν μισθό δεν είναι αρκετό. Καθήκον μας είναι να του δώσουμε να καταλάβει τον μεγάλο σκοπό που υπηρετεί η παροχή υπηρεσίας που δεν είναι άλλος από τον σκοπό του πελάτη. Για παράδειγμα, ο εργαζόμενος σε ένα νοσοκομείο είναι σημαντικός κρίκος της αλυσίδας ίασης των ασθενών. Η κατανόηση αυτού του σκοπού και η ευθυγράμμιση κάθε εργαζόμενου προσθέτουν πάθος και περηφάνια. Αυτό το υπηρετούμε και το κάνουμε καλά στην ISS και γι’ αυτό οι πελάτες μάς επιβραβεύουν με μακροχρόνιες συνεργασίες. Φυσικά και η μεταφορά τεχνογνωσίας από τον Όμιλο ISS, όπως ανέφερα παραπάνω, μας δίνει ακόμη ένα πλεονέκτημα στην αγορά. Χ_Ποιοι είναι οι στόχοι σας για τα επόμενα τρία χρόνια; M.Ρ._Το όραμα του Ομίλου ISS, που παρουσιάσθηκε πέρυσι τον Απρίλιο, μας καλεί να γίνουμε ο σπουδαιότερος οργανισμός παροχής υπηρεσιών στον κόσμο. Με αφετηρία αυτό, οι στρατηγικές μας προτεραιότητες για την επόμενη τριετία είναι οι εξής: 1. Διεύρυνση της πελατειακής μας βάσης, ιδιαίτερα στον τομέα του ολοκληρωμένου πακέτου υπηρεσιών. 2. Περαιτέρω ανάπτυξη συστημάτων και διαδικασιών, με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας. 3. Συνεχή ανάπτυξη του προσωπικού μας, γιατί στην ISS πιστεύουμε πως ένας εργαζόμενος με αίσθηση δέσμευσης προς την εταιρεία δημιουργεί έναν ικανοποιημένο πελάτη. Χ

Συμβάλλουμε με γνώση στο ανθρώπινο δικαίωμα για Πρόληψη, Υγεία & Ποιότητα ζωής για όλους

π ε ρ ί

ε υ ε ξ ί α ς

Μηνιαία εφημερίδα για την Υγεία και την Ευζωία

52 Ioύλιος - Αύγουστος 2014

~ αφιέρωμα

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ

ΛΥΣΗ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ Η ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Οι κίνδυνοι που μπορεί να απειλήσουν μια επιχείρηση και οι ασφαλιστικές καλύψεις που θα διασφαλίσουν τη συνέχιση της λειτουργίας της

κτεθειμένες σε ένα ευρύτατο φάσμα κινδύνων που μπορεί να απειλήσουν την ομαλή λειτουργία τους ή ακόμα και τη βιωσιμότητά τους είναι οι περισσότερες επιχειρήσεις. Ανεξάρτητα από το μέγεθος και τον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιείται μια εταιρεία, η μειωμένη ρευστότητα στην αγορά και η έλλειψη πρόσβασης στη χρηματοδότηση καθιστούν κάθε πιθανή ζημιά ή αξίωση από έναν τρίτο ρίσκο που η επιχείρηση μπορεί να μεταφέρει στην ιδιωτική ασφαλιστική αγορά. Οι συνέπειες ενός ακραίου φυσικού φαινομένου, μιας φωτιάς ή ακόμα και μιας μήνυσης για ζημιές σε τρίτους μπορούν να στοιχίσουν «ακριβά» για τον ιδιοκτήτη μιας εταιρείας ή ακόμα και να οδηγήσουν σε κλείσιμο μια μονάδα όταν δεν έχει προβλεφθεί η ασφαλιστική κάλυψή της με βάση τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες που έχει η εκάστοτε επιχείρηση. Οι ασφαλίσεις που αφορούν στις επιχειρήσεις καλύπτουν διαφορετικούς τομείς. Υπάρχουν ασφαλιστικά προγράμματα που καλύπτουν τα περιουσιακά στοιχεία των επιχειρήσεων, τα εμπορεύματα και τις εγκαταστάσεις, ασφαλίσεις για τα οχήματα των εταιρειών, χρηματικές απώλειες και καλύψεις για τις ευθύνες, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι ευθύνες που μπορεί να προκύψουν από τα λάθη ή τις πα-

ραλείψεις των μελών του Δ.Σ. και των στελεχών μιας επιχείρησης, η αστική ευθύνη από ζημίες σε τρίτους που μπορεί να προκληθούν από τη λειτουργία χώρων και εγκαταστάσεων κ.ά. ☛

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΕΝΟΣ ΑΚΡΑΙΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ, ΜΙΑΣ ΦΩΤΙΑΣ Ή ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΜΙΑΣ ΜΗΝΥΣΗΣ ΓΙΑ ΖΗΜΙΕΣ ΣΕ ΤΡΙΤΟΥΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΣΤΟΙΧΙΣΟΥΝ «ΑΚΡΙΒΑ» ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗ ΜΙΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Ή ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΟΥΝ ΣΕ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΜΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΠΡΟΒΛΕΦΘΕΙ Η ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ

ΧΡΗΜΑ 53

Χ αφιέρωμα ~ Ασφαλιστικός Κλάδος ☛

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ, ΕΠΙΚΡΑΤΕΙ Η ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΙΔΕΑ ΟΤΙ Η ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑ. ΩΣΤΟΣΟ, ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ, ΕΙΝΑΙ ΛΥΣΗ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ, ΚΑΘΩΣ ΔΙΝΕΙ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΣΕ ΜΙΑ ΜΟΝΑΔΑ –ΕΝ ΜΕΣΩ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΥΦΕΣΗΣ– ΝΑ ΟΡΘΟΠΟΔΗΣΕΙ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΗ ΖΗΜΙΑ.

ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ Στην Ελλάδα, σε αντίθεση με το εξωτερικό, επικρατεί η λανθασμένη ιδέα ότι η ασφάλιση είναι πολυτέλεια. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, και στην πράξη, είναι λύση επιβίωσης για τις επιχειρήσεις, καθώς δίνει τη δυνατότητα σε μια μονάδα –εν μέσω οικονομικής ύφεσης– να ορθοποδήσει μετά από μια απρόβλεπτη ζημιά. Στην ασφαλιστική αγορά υπάρχουν πολλά ασφαλιστικά προγράμματα που μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες των επιχειρήσεων όσον αφορά την περιουσία, με τεχνογνωσία και πολυετή εμπειρία στις καλύψεις αυτές. Τα προϊόντα αυτά απευθύνονται σε όλες τις επιχειρήσεις, από μικρές εταιρείες έως και μεγάλες εμπορικές και βιομηχανικές μονάδες και γενικά καλύπτουν: ∼ Το κτήριο, τον πάγιο εξοπλισμό, τα εμπορεύματα και τις πρώτες ύλες, για ζημιές που μπορεί να προκληθούν από: φωτιά, πλημμύρα, κλοπή, ζημιογόνα γεγονότα, κεραυνό, κακόβουλες ενέργειες, σεισμό, διαρροές ή θραύση σωληνώσεων, έκρηξη, τρομοκρατικές ενέργειες, πρόσκρουση οχήματος, πτώση αεροσκαφών, θύελλα-καταιγίδα, χιόνι-χαλάζι, θραύση υαλοπινάκων, έξοδα κατεδάφισης και επανεγκατάστασης περιεχομένου κ.ά. Οι περισσότερες ασφαλιστικές εταιρείες διαθέτουν προγράμματα και για την ασφάλιση των οχημάτων που χρησιμοποιούν οι επιχειρήσεις.

ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΚΕΡΔΩΝ Πέρα από τη ζημιά που μπορεί να προκληθεί στα περιουσιακά στοιχεία μιας επιχείρησης, μεγάλη σημασία για τη συνέχιση της λειτουργίας τους έχει και η κάλυψη των χρηματικών απωλειών, που περιλαμβάνει συνήθως: 1. Την απώλεια χρημάτων σε χρηματοκιβώτια, η οποία μπορεί να επέλθει με βίαια μέσα και αποδεικνύεται από τα ίχνη παραβίασης ή μέσω της απειλής με χρήση βίας στον ασφαλισμένο. Αποζημίωση δίνεται και για τη ληστεία των ταμείων της επιχείρησης που πραγματοποιείται κατά τις εργάσιμες ημέρες και ώρες, μετά από 54 Ioύλιος - Αύγουστος 2014

επίθεση ή χρήση βίας στον ασφαλισμένο επιχειρηματία ή σε εργαζόμενο ή σε πρόσωπο που νόμιμα βρίσκεται στον χώρο της επιχείρησης. 2. Ασφάλιση για την απώλεια χρημάτων κατά τη μεταφορά χρημάτων μετά από ληστεία από αγνώστους, με τη χρήση βίας ή απειλής βίας, που συμβαίνει στον επιχειρηματία, τους υπαλλήλους ή ειδικά εξουσιοδοτημένα άτομα για εργασίες της επιχείρησης. 3. Καλύψεις για τις περιπτώσεις που η απώλεια χρημάτων οφείλεται σε κατάχρηση εμπιστοσύνης που ο επιχειρηματίας είχε δείξει σε υπάλληλο, ο οποίος χρησιμοποίησε τη θέση του για να οικειοποιηθεί χρήματα της εταιρείας. Οι καλύψεις για χρηματικές απώλειες μπορεί συμπληρωματικά να υπάρχουν και στα ασφαλιστήρια περιουσίας, παρέχοντας ολοκληρωμένη προστασία στον ασφαλισμένο, που αν σε περίπτωση, λόγου χάριν, πυρκαγιάς διακόψει για κάποιο χρονικό διάστημα τη λειτουργία της, τότε η ασφαλιστική εταιρεία έρχεται να τη στηρίξει με την κάλυψη της απώλειας κερδών, η οποία συνήθως περιλαμβάνει: 1. Την απώλεια του καθαρού κέρδους, λόγω μερικής ή ολικής διακοπής της λειτουργίας της επιχείρησης. 2. Τα γενικά έξοδα, όπως ενοίκια, δάνεια, ασφάλιστρα, μισθούς, έξοδα κίνησης, φόρους, τόκους και λοιπά έξοδα, τα οποία συνεχίζουν να υφίστανται και να πληρώνονται κατά τη διάρκεια της διακοπής των εργασιών της επιχείρησης. 3. Πρόσθετα έξοδα που θα δημιουργηθούν λόγω της ζημιάς που υπέστη η επιχείρηση, όπως έξοδα προσωρινής εγκατάστασης, προσωρινής ενοικίασης μηχανημάτων για αντικατάσταση κατεστραμμένων, έξοδα περιορισμού των επιπτώσεων της ζημιάς, πρόσθετα εργατικά έξοδα κ.λπ.

ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ Κάθε επιχείρηση ανεξάρτητα από τον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιείται και το μέγεθός της, χρησιμοποιεί για τις εργασίες της ένα χώρο λειτουργίας που μπορεί να είναι από ένα μικρό γραφείο μέχρι ένα εμπορικό κατάστημα. Στον χώρο αυτό μπορεί να προκύψουν ευθύνες από λάθη ή παραλείψεις του ιδιοκτήτη, των τεχνιτών ή των υπαλλήλων του για σωματικές βλάβες ή ψυχική οδύνη που υπέστη κάποιος τρίτος. Η αστική ευθύνη επαγγελματικών χώρων αποτελεί ασφάλιση η οποία δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή στους επαγγελματίες, οι οποίοι προσανατολίζονται ως επί το πλείστον στην ασφάλιση των κτηρίων και του περιεχομένου τους. Ωστόσο όμως αποτελεί έναν υπαρκτό κίνδυνο και το ύψος των απαιτήσεων που μπορεί να προκύψει δεν μπορεί να υπολογιστεί. Το ασφαλιστήριο αστικής ευθύνης επαγγελματικών χώρων καλύπτει την αστική ευθύνη του ασφαλισμένου-επαγγελματία για ατυχήματα από τη στιγμή που δεν αποδεικνύεται δόλος του επιχειρηματία για την υπαίτια πράξη ή παράλειψη. Ατυχήματα συμβαίνουν συνήθως σε πελάτες που βρίσκονται στον επαγγελματικό χώρο, προμηθευτές και κάθε άλλο άτομο που μπορεί να βρεθεί στον χώρο ως επισκέπτης, εξαιρούνται όμως οι εργαζόμενοι-υπάλληλοι της ασφαλισμένης επιχείρησης και φυσικά ο ίδιος ο επιχειρηματίας. Αποζημιώνονται οι σωματικές βλάβες (ή ο θάνατος), οι υλικές ζημιές και οι οικονομικές απώλειες που θα υποστεί κάποιος τρίτος, αλλά και οι τυχόν απαιτήσεις για ηθική βλάβη και ψυχική

οδύνη. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αναφορά στον «επαγγελματικό χώρο» άλλοτε ανταποκρίνεται κυριολεκτικά στους χώρους της επιχείρησης και άλλοτε όχι. Η έννοια του επαγγελματικού χώρου πολλές φορές διευρύνεται και υπερισχύουν οι έννοιες της λειτουργίας και των δραστηριοτήτων της επιχείρησης. Το πρόγραμμα ασφάλισης αστικής ευθύνης από τη λειτουργία επαγγελματικού χώρου μπορεί να είναι ανεξάρτητο συμβόλαιο ή συμπληρωματική κάλυψη σε άλλα ασφαλιστήρια. Ως ανεξάρτητο συμβόλαιο μπορεί να συμπληρωθεί με κάθε άλλη κάλυψη αστικής ευθύνης στην οποία ο κίνδυνος προέρχεται επίσης από την επαγγελματική δραστηριότητα. Οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν σχεδιάσει και προωθούν στην αγορά εξειδικευμένα πακέτα για εκπαιδευτήρια, φροντιστήρια, γραφεία, ιατρεία, διαγνωστικά ιατρικά κέντρα, φαρμακεία, καταστήματα λιανικής πώλησης, εστιατόρια, ψητοπωλεία, ταβέρνες και λοιπούς χώρους εστίασης, συσκευαστήρια, αποθηκευτικούς χώρους, ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, βιοτεχνίες, βιομηχανίες κ.λπ. Ως συμπληρωματική κάλυψη συναντάμε το πρόγραμμα: ∼ Είτε σε προγράμματα επαγγελματικών αστικών ευθυνών, όπως για παράδειγμα στην ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης ενός γιατρού, που επεκτείνεται και περιλαμβάνει και την κάλυψη της γενικής αστικής ευθύνης των χώρων του ιατρείου ∼ Είτε σε πολυασφαλιστήρια επαγγελματικών χώρων, όπου βέβαια τον κύριο λόγο έχουν οι καλύψεις περιουσίας. Στο ίδιο παράδειγμα του γιατρού με την ασφάλιση του ιατρείου ως κτηρίου και περιεχομένου η κάλυψη επεκτείνεται και περιλαμβάνει και τη γενική αστική ευθύνη των χώρων του ιατρείου. Σε κάθε περίπτωση και με οποιαδήποτε μορφή, το πρόγραμμα ασφάλισης της γενικής αστικής ευθύνης από τη λειτουργία ενός επαγγελματικού χώρου είναι μια χρήσιμη ασφαλιστική κάλυψη, δεν είναι ακριβή και μπορεί πραγματικά να προστατεύσει επαγγελματίες και επιχειρήσεις από δύσκολες και απρόοπτες καταστάσεις.

ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ (D&O) Η ανάγκη προστασίας των επιχειρήσεων αλλά και των στελεχών που λαμβάνουν κρίσιμες αποφάσεις για την ανάπτυξη και τη λειτουργία των επιχειρήσεων έχει στρέψει το ενδιαφέρον πολλών εταιρειών στην

ασφάλιση για λάθη και παραλείψεις στελεχών και μελών του ΔΣ. Σημαντικό ρόλο έχει αναμφίβολα διαδραματίσει και η εξωστρεφής δράση των επιχειρήσεων και η αυστηροποίηση της νομοθεσίας όσον αφορά την προστασία των πολιτών και των καταναλωτών. Επιχειρήσεις από όλους τους κλάδους και κυρίως εισηγμένες τα τελευταία χρόνια ασφαλίζουν τα στελέχη τους για λάθη ή παραλείψεις που μπορούν να εγείρουν αξιώσεις. Οι αξιώσεις μπορούν να προκύψουν από διάφορες πλευρές, από μετόχους για κακή διαχείριση, από συνεργάτες για παραπλάνηση, από πελάτες για αθέτηση συμφωνίας, από υπαλλήλους για παράνομη καταγγελία σύμβασης εργασίας, ανταγωνιστές κ.ο.κ. Στην Ελλάδα μία στις τέσσερις επιχειρήσεις διαθέτει ασφάλιση για τα στελέχη της και σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζει το γεγονός πως πολλές εταιρείες έχουν δραστηριότητες στο εξωτερικό και είναι εκτεθειμένες στους κανόνες δικαίου άλλων χωρών. Οι διοικήσεις των επιχειρήσεων δείχνουν πλέον μεγάλο ενδιαφέρον για τη συγκεκριμένη κάλυψη και αυτό σε έναν βαθμό οφείλεται και στη δημοσιοποίηση υποθέσεων ανά τον κόσμο, όπου οι απαιτήσεις τρίτων που προκύπτουν από τη δράση μελών του ΔΣ επιχειρήσεων ή ακόμα και δημόσιων οργανισμών οδηγούν σε δικαστικές διαμάχες, αποζημιώσεις, χρηματικές ποινές, δυσφήμηση εταιρειών κ.λπ. Η μεγάλη δημοσιότητα που παίρνουν τα τελευταία χρόνια τέτοιου είδους υποθέσεις και το μέγεθος της ζημιάς που μπορεί να αντιμετωπίσουν έχουν οδηγήσει πολλές εταιρείες στην αναζήτηση πληροφοριών για τα συμβόλαια που υπάρχουν στην αγορά. Σημαντικό είναι πως τα ασφαλιστικά προγράμματα προσφέρουν προστασία από τις οικονομικές συνέπειες πράξεων που οφείλονται σε αμέλεια και όχι σε δόλο των στελεχών κατά τη διάρκεια των διοικητικών τους καθηκόντων. Συνήθως τα προγράμματα αυτά προστατεύουν την προσωπική περιουσία των διευθυντικών στελεχών από απαιτήσεις τρίτων αλλά και τον ίδιο τον Οργανισμό. Καλύπτονται αποζημιώσεις, τα έξοδα που θα χρειαστεί να καταβληθούν για νομική υπεράσπιση σε δικαστική διαμάχη και οι απαιτήσεις τρίτων από άδικες πράξεις που εγείρονται εναντίον των διευθυντικών στελεχών υπό την ασφαλισμένη τους ιδιότητα, καθώς και εργατικές απαιτήσεις. Στην ελληνική αγορά ο μέσος όρος του ορίου ευθύνης κυμαίνεται σε 10 εκατ. ευρώ ανά ζημία και οι απαιτήσεις αφορούν κυρίως θέματα εργασιακής πρακτικής και αθέτησης συμφωνιών. Συμβαίνει συχνά στις περιπτώσεις που η ασφαλιστική εταιρεία κρίνει ότι ο τρίτος έχει πολλές πιθανότητες να κερδίσει τη δικαστική διαμάχη οι διαφορές αυτές να λύνονται εξωδικαστικά. Χ ☛

ΣΤΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΟΛΛΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΛΥΨΟΥΝ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ, ΜΕ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥΕΤΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΙΣ ΚΑΛΥΨΕΙΣ ΑΥΤΕΣ.

ΧΡΗΜΑ 55

Η ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΑ ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟ «ΚΛΕΙΔΙ» ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ

ην είσοδο της διαμεσολάβησης σε μια νέα εποχή, που χαρακτηρίζεται από νέες ισορροπίες στη σχέση διαμεσολαβούντων, ασφαλιστικών εταιρειών και πελατών, το πλαίσιο των αρχών που θα διασφαλίσουν όχι απλά τη λειτουργία της διαμεσολάβησης αλλά την ανάπτυξή της, τους νέους κανόνες λειτουργίας που θα ενισχύσουν την αξιοπιστία και τη φερεγγυότητα της αγοράς, καθώς και την ανάγκη να υπάρξει ένας ειλικρινής και αποδοτικός διάλογος όλων των εμπλεκόμενων μερών για τη μετάβαση σε ένα σύστημα συντάξεων μέσω των επαγγελματικών ταμείων, συζήτησαν μεταξύ άλλων ομιλητές και σύνεδροι στο Insurance Conference 2014, που πραγματοποιήθηκε στις 19 Ιουνίου στο συνεδριακό κέντρο της Εθνικής Ασφαλιστικής. Στην εκδήλωση παρευρέθησαν 400 σύνεδροι, 1.000 άτομα συμμετείχαν μέσω live streaming και περισσότεροι από 300 παρακολούθησαν με live broadcasting την ομιλία του προέδρου της ΕΑΕΕ, κ. Α. Σαρρηγεωργίου.

56 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

του κανονιστικού πλαισίου, ενώ ταυτόχρονα να οδηγηθούμε μέσα από γόνιμο διάλογο με την Πολιτεία στον καθορισμό των αρχών πάνω στις οποίες θα εδραιωθεί η σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, στον καθορισμό των φορολογικών κινήτρων και των επιθυμητών αποτελεσμάτων προς όφελος του καταναλωτή. Μιλώντας για τις πράξεις 30-31 του διοικητή της ΤτΕ, δήλωσε πως «το μεταβατικό διάστημα για την αγορά ήταν μικρό, ωστόσο φαίνεται πως οι συντελεστές της ιδιωτικής ασφάλισης προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα». Όπως είπε, «οι αλλαγές αυτές έπρεπε να έχουν εφαρμοστεί εδώ και καιρό».

Στην έναρξη του συνεδρίου, ο κ. Κωνσταντίνος Ουζούνης, CEO της Ethos Media S.A., απηύθυνε θερμό καλωσόρισμα στους παρευρισκομένους, τονίζοντας πως η ασφαλιστική αγορά βρίσκεται σε αναζήτηση νέας ταυτότητας, προοπτικής και αλλαγών: «Πιστεύουμε στο reinvention, πως πρέπει να επαναεφεύρουμε τον εαυτό μας για να πάμε πιο μακριά». Υπογράμμισε πως η προσαρμογή στα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται στον ασφαλιστικό κλάδο, αλλά και εν γένει στην ελληνική οικονομία καθίσταται αδιαμφισβήτητα αναγκαία.

Ο Νικόλαος Μακρόπουλος, Μέλος του Δ.Σ. και Πρόεδρος της Επιτροπής Διεθνών και Δημοσίων Σχέσεων της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος στην Ευρώπη Ασφαλιστική, επικεντρώθηκε στη μεταβατική φάση στην οποία βρίσκεται η ελληνική ασφαλιστική αγορά: «ο τρόπος που λειτουργούσαμε στο παρελθόν –κι αυτό αφορά τόσο τις ασφαλιστικές εταιρείες όσο και τους διαμεσολαβητές– έχει πλέον αλλάξει». Όπως δήλωσε, «με το Solvency θα δούμε πολλές συγχωνεύσεις και εξαγορές, που θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερα σχήματα, τα οποία θα λειτουργήσουν θετικά για τον καταναλωτή. Η προσαρμογή είναι μονόδρομος». Υπογραμμίζοντας τα περιθώρια ανάπτυξης του κλάδου της ιδιωτικής ασφάλισης στην Ελλάδα στάθηκε στους τρεις βασικούς προαπαιτούμενους πυλώνες: «Θεωρώ πως για να πάμε μπροστά χρειάζονται βασικά τρία πράγματα: Προσαρμογή, συνεργασία, εκπαίδευση-επαγγελματισμός. Ήδη βρισκόμαστε σε μεταβατικό στάδιο, η πλήρης εφαρμογή του Solvency II θα γίνει από

Ο Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου, Πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος και Πρόεδρος-Διευθύνων Σύμβουλος της Eurolife ERB Ασφαλιστικής, αναφέρθηκε στη νέα εποχή της ασφαλιστικής αγοράς, όπως αυτή διαμορφώνεται μέσα από θεμελιώδεις αλλαγές σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο στη λειτουργία εταιρειών και διαμεσολαβητών. Μέσω της Solvency II και του νέου νομοθετικού πλαισίου, η αγορά μετεξελίσσεται σε μοχλό στήριξης της κοινωνίας και ενισχύει την αξιοπιστία και τη φερεγγυότητά της. Απαραίτητες προϋποθέσεις, ωστόσο, είναι να μην υπάρξουν γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και ανισότητες ως προς την εφαρμογή

1.1.2016, όμως η αγορά μας εδώ και χρόνια βρίσκεται σε φάση προετοιμασίας. Πρέπει να συνεργαστούν η Πολιτεία, η Εποπτική Αρχή, οι ασφαλιστικές εταιρείες, οι διαμεσολαβητές μέσω των θεσμικών τους οργάνων, τα επιμελητήρια, αλλά και άλλοι που θα παίξουν ρόλο στο νέο περιβάλλον, όπως εταιρείες συμβούλων και εταιρείες αξιολόγησης. Επιπλέον, οφείλουμε να αντιμετωπίζουμε τον πελάτη με υψηλό αίσθημα ευθύνης και επαγγελματισμό. Να γνωρίζουμε καλά τη δουλειά μας, να εξυπηρετούμε, να είμαστε εκεί για τον καταναλωτή. Να τον πείσουμε για την αδιαμφισβήτητη χρησιμότητα της ασφάλισης». ΧΡΗΜΑ 57

Χ αφιέρωμα ~ Insurance Conference 2014 ☛

Ρ. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ: «ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ, ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ, ΔΙΧΩΣ ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ»

H συνεργασία κράτους και ασφαλιστικής αγοράς για την ομαλή μετάβαση του κλάδου στους νέους νομοθετικούς κανόνες λειτουργίας ήταν το βασικό θέμα της συζήτησης της πρώτης ενότητας του συνεδρίου. Στο πάνελ συμμετείχαν η Μαργαρίτα Αντωνάκη, Γενική Διευθύντρια της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, ο Γιώργος Κούμπας, Πρόεδρος του Δ.Σ. της Eurobrokers Α.Ε., ο Κωνσταντίνος Νικολόπουλος, Senior Manager Insurance & Actuarial Services στην EY, ο Ροβέρτος Σπυρόπουλος, Διοικητής του ΙΚΑ, και ο Γιώργος Στεργίου, Γενικός Γραμματέας Καταναλωτή και Βιομηχανίας. Ιδιωτικές συντάξεις μέσω της καθιέρωσης επαγγελματικών ταμείων, με τη συμμετοχή στη διαχείριση των αποθεματικών και των ασφαλιστικών εταιρειών, δίχως αυξημένες εισφορές για τους εργαζομένους και υπό την προϋπόθεση ότι για το νέο πλαίσιο θα προηγηθεί ένας πανεθνικός διάλογος, «πρότεινε» ο διοικητής του ΙΚΑ, Ροβέρτος Σπυρόπουλος. Όπως τόνισε, η Πολιτεία οφείλει να ανοίξει έναν ειλικρινή διάλογο με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς της αγοράς, αλλά και του δημοσίου, για τις ιδιωτικές συντάξεις, ώστε να αναμορφώσει το συνταξιοδοτικό καθεστώς, καθιστώντας στον δεύ-

τερο πυλώνα ασφάλισης ισχυρότερα τα επαγγελματικά ταμεία. Πρόσθεσε ότι οι πόροι τους θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να προέλθουν μέσω της μεταφοράς εισφορών από τα κύρια ταμεία ασφάλισης, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι θα έχουν ληφθεί όλα τα αναγκαία μέτρα ώστε να αποφευχθεί τυχόν κατάρρευση του πρώτου πυλώνα ασφάλισης. Μάλιστα ο ίδιος έκανε λόγο και για μείωση των συνολικών εισφορών, στόχος που θα μπορούσε να επιτευχθεί αν για παράδειγμα τα κύρια ταμεία ασφάλισης έβρισκαν τρόπους είσπραξης των ανείσπρακτων εισφορών, που σήμερα αντιστοιχούν σε πολλά δισ. ευρώ, αλλά και καταπολέμησης της εισφοροδιαφυγής. Μιλώντας για το ίδιο θέμα, η κ. Μαργαρίτα Αντωνάκη, Γενική Διευθύντρια της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, υπογράμμισε το γεγονός ότι μέχρι σήμερα η Πολιτεία δεν συνομίλησε ειλικρινά με την ασφαλιστική αγορά, όχι μόνο για το ζήτημα των συντάξεων αλλά και για συνέργειες που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν και στον τομέα της υγείας, όπως και για το θέμα της υποχρεωτικής ασφάλισης έναντι του σεισμού. Από την πλευρά του, ο Γενικός Γραμματέας Καταναλωτή, κ. Γιώργος Στεργίου, συμμετέχοντας στο ίδιο πάνελ επεσήμανε ότι πέρα από τους προαναφερόμενους τομείς συνεργασίας κράτους και ασφαλιστικών εταιρειών ο κλάδος θα μπορούσε να προσφέρει τις υπηρεσίες του και για την αδειοδότηση νέων επιχειρήσεων, συμμετέχοντας στις διαδικασίες αξιολόγησης-ανάλυσης των κινδύνων που αντιμετωπίζουν. Τόνισε ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολύ σημαντικά βήματα στη συνεργασία της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή με την ασφαλιστική αγορά. Μάλιστα ανέφερε και ένα ενδιαφέρον στατιστικό στοιχείο, βάσει του οποίου τα παράπονα των καταναλωτών για ασφαλιστικά θέματα στο τηλεφωνικό κέντρο μειώθηκαν το 2013 στο μισό σε σχέση με τα αντίστοιχα παράπονα το 2012. Ο κ. Κωνσταντίνος Νικολόπουλος, Senior Manager Ασφαλιστικών

ΠΑΝΕΛ Ι Γ. Στεργίου, Γ.Γ. Καταναλωτή & Βιομηχανίας, Ρ. Σπυρόπουλος, Διοικητής ΙΚΑ, Κ. Νικολόπουλος, Senior Manager, Insurance & Actuarial Services στην EY, Γ. Κούμπας, Πρόεδρος Δ.Σ. της Eurobrokers Α.Ε., Μ. Αντωνάκη, Γενική Διευθύντρια της ΕΑΕΕ και συντονιστής ο Π. Τσούλος, Αρχισυντάκτης στη Ναυτεμπορική

58 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

☛

Γ. ΣΤΕΡΓΙΟΥ: «Ο ΚΛΑΔΟΣ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ΝΕΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ, ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΑΣ ΣΤΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ-ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ»

και Αναλογιστικών Υπηρεσιών της Ernst & Young, τόνισε ότι ανάλογα συστήματα συνταξιοδότησης λειτουργούν επιτυχώς εδώ και χρόνια στην Ευρώπη. Πρόσθεσε ότι εφόσον θεσμοθετηθούν και στην Ελλάδα οι ιδιωτικές συντάξεις, θα απαιτηθεί περίπου μία διετία με μία τριετία για τη λειτουργία του νέου συστήματος, ενώ εκτίμησε ότι οι πρώτες συντάξεις θα καταβληθούν μετά από αρκετά χρόνια. Μίλησε για την Πολωνία, η οποία δημιούργησε και στήριξε τον δεύτερο πυλώνα με συνέπεια αυτός να διογκωθεί και ο πρώτος πυλώνας τελικά να καταρρεύσει. Αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ήταν να αναγκαστεί το πολωνικό δημόσιο να κρατικοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος του δεύτερου πυλώνα. Τέλος, ο αντιπρόεδρος του ΣΕΜΑ, κ. Γιώργος Κούμπας, υπογράμμισε ότι κράτος και ασφαλιστικές εταιρείες θα μπορούσαν επίσης να συνεργαστούν και για την ασφάλιση της δημόσιας περιουσίας, αλλά και για να καταστεί υποχρεωτική η ασφάλιση συγκεκριμένων επαγγελματιών, όπως οι δικηγόροι και οι μηχανικοί, ενώ υπενθύμισε ότι σήμερα η ασφάλιση της επαγγελματικής αστικής ευθύνης είναι υποχρεωτική πρώτα απ’ όλα για τους ίδιους τους ασφαλιστικούς συμβούλους. Πρόσθεσε ότι η σημερινή εποχή είναι πολλά υπο-

σχόμενη για τους διαμεσολαβούντες οι οποίοι είναι σε θέση να δίνουν σωστές υπηρεσίες με σωστές τιμολογήσεις. Μάλιστα ανέφερε ότι το χαμηλό 2,5% του ΑΕΠ στην Ελλάδα της ασφαλιστικής αγοράς δεν πρόκειται να βελτιωθεί χωρίς να παίξουν οι διαμεσολαβούντες σωστά τον ρόλο τους. Στο τέλος της I ενότητας ακολούθησε η ομιλία της κ. Μάρθας Στεφανοπούλου, PR & Communications Manager της Carglass Ελλάδας. Η κ. Στεφανοπούλου αναφέρθηκε στον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν οι διαμεσολαβούντες υπό το πρίσμα της παρουσίασης του επιτυχημένου τρόπου εξυπηρέτησης των πελατών της εταιρείας της. «Το υψηλό ποσοστό ικανοποίησης των πελατών μας είναι αποτέλεσμα της συνολικής εμπειρίας που έχουν εισπράξει από την Carglass από την αρχική επικοινωνία μέχρι την ολοκλήρωση της εργασίας. Οι πελάτες μας αξίζουν το καλύτερο και αυτό προσπαθούμε να προσφέρουμε σε όλες τις υπηρεσίες και τα προϊόντα μας. Ο ρόλος των διαμεσολαβούντων είναι καθοριστικός λοιπόν ως προς τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης, διότι προτείνει, επικοινωνεί και ενημερώνει για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες των ασφαλιστικών εταιρειών. Ένας ενθουσιασμένος πελάτης στην Carglass είναι ενθουσιασμένος με την ασφαλιστική του εταιρεία και κατά συνέπεια ενθουσιασμένος με τον ασφαλιστικό του σύμβουλο». Τις νέες συνθήκες στις οποίες καλείται να λειτουργήσει η ασφαλιστική διαμεσολάβηση, το νέο πρότυπο του διαμεσολαβητή βάσει των αναγκών που έχει ο σύγχρονος καταναλωτής και τη σχέση του διαμεσολαβητή με την ασφαλιστική εταιρεία συζήτησαν οι ομιλητές της δεύτερης ενότητας του συνεδρίου με θέμα: «Η Νέα Εποχή της Διαμεσολάβησης: Επαναπροσδιορίζονται οι Σχέσεις Ασφαλιστικών Εταιρειών και Διαμεσολαβούντων». Ο Χρήστος Γεωργακόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος στην Α.Ε.Γ.Α. Ευρωπαϊκή Πίστη, από τη μεριά του τόνισε με έμφαση ότι το πρόβλημα του ασφαλι-

ΠΑΝΕΛ ΙΙ Δ. Χριστοδουλιάς, Γενικός Διευθυντής της «Δύναμις», Ν. Σταυρογιάννη, Διευθύνουσα Σύμβουλος & Αντιπρόεδρος Δ.Σ. της D.A.S. Hellas, Σ. Μαυρόγαλος, Διευθύνων Σύμβουλος της Εθνικής Ασφαλιστικής, Δ. Λύχρου, Πρόεδρος της ΕΕΑΕ, Χ. Γεωργακόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος της Ευρωπαϊκής Πίστης και συντονιστής ο Γ. Βερμισσώ, Διευθυντής Σύνταξης στο περιοδικό Insurance World & στο insuranceworld.gr ΧΡΗΜΑ 59

Χ αφιέρωμα ~ Insurance Conference 2014 ☛

E. TRANOY: «ΟΙ ΝΕΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΟΥ ΤΕΘΗΚΑΝ ΣΕ ΙΣΧΥ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΧΟΥΝ ΑΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟ ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΣΟ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΟΣΟ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΩΝ»

στικού κλάδου δεν είναι πρόβλημα διαχείρισης αλλά ανάπτυξης και εισόδου νέων ανθρώπων στην ασφαλιστική αγορά. «Εισερχόμαστε σε μια περίοδο ισχνών αγελάδων, οφείλουμε να αναζητήσουμε επαναπροσδιορισμό του προσανατολισμού μας, στοχεύοντας στην ενίσχυση, επιτάχυνση και βελτίωση των σχέσεών μας με τους διαμεσολαβούντες. Η κρίση πρέπει να αποτελέσει αφορμή για να αυξήσουμε τις δουλειές, όχι να τις μειώσουμε». Επεσήμανε ότι η αγορά πρέπει να αναζητήσει λύσεις για τη διευκόλυνση των νέων επαγγελματιών, ενώ δήλωσε ότι ήδη έχει κατατεθεί σχετικό υπόμνημα στην ΤτΕ και την ΕΑΕΕ. Στην ανάγκη ύπαρξης «καθαρών» σχέσεων μεταξύ εταιρειών και διαμεσολαβούντων, όπως αυτές διαμορφώνονται μέσα από τις νέες συμβάσεις της αγοράς, αλλά και στην ισότιμη μεταχείριση των δικτύων στην τιμολόγηση των προϊόντων αναφέρθηκε η κ. Δήμητρα Λύχρου, Πρόεδρος της Ένωσης Επαγγελματιών Ασφαλιστών Ελλάδος (ΕΕΑΕ). Όπως είπε, τα όργανα των διαμεσολαβούντων έχουν ήδη καταθέσει υπόμνημα στην ΤτΕ και την ΕΑΕΕ σχετικά με τα σημεία όπου έχουν ενστάσεις στις ασφαλιστικές συμβάσεις που έχουν ελέγξει έως τώρα. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στους λόγους καταγγελίας

των ασφαλιστικών συμβάσεων αλλά και στον χαρακτηρισμό ως προμήθειας την προμήθεια του πρώτου έτους. Ο Σπυρίδων Μαυρόγαλος, Διευθύνων Σύμβουλος της Εθνικής Ασφαλιστικής, υπογράμμισε ότι η διαμεσολάβηση οφείλει να μπει σε νέα εποχή, με στόχο ο κλάδος να αποκτήσει και πάλι την αξιοπιστία του. «Μέσα από τη βελτίωση του τρόπου προσέγγισης των πελατών θα έρθει και η αξιοπιστία από τον καταναλωτή». Ο Δημήτρης Χριστοδουλιάς, Γενικός Διευθυντής της Δύναμις Α.Ε.Γ.Α., αναφέρθηκε στη δημιουργία νέας βάσης στη σχέση πελάτη, διαμεσολαβητή και εταιρείας, τονίζοντας ότι ο ρόλος των διαμεσολαβούντων είναι καθοριστικός στην εξέλιξη και τη λειτουργία της ασφαλιστικής αγοράς. Ο διαμεσολαβών σήμερα πρέπει να χαρακτηρίζεται από ήθος και αρχές. Αυτό είναι το πρότυπο του σωστού επαγγελματία που θα προάγει τον ασφαλιστικό πολιτισμό. Η Νάντια Σταυρογιάννη, Διευθύνουσα Σύμβουλος και Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. της D.A.S. Hellas, εξέφρασε την ανάγκη επικοινωνίας της νομικής προστασίας από τους διαμεσολαβούντες μέσω της κατάλληλης γνώσης προς τους πελάτες, τονίζοντας πως «οι ασφαλιστικοί σύμβουλοι, οι πωλητές, είναι οι άνθρωποί μας, οι οποίοι αν δεν πιστεύουν στο προϊόν, δεν θα μπορέσουν να πείσουν τους πελάτες». Στην ομιλία του, ο Espen Tranoy, Managing Director της First Data Hellas, παρουσίασε τις παρεχόμενες υπηρεσίες και λύσεις πληρωμών για e-commerce, mobile payments και ασφαλείς συναλλαγές μέσω APS, ATM, πιστωτικών, χρεωστικών, prepaid και loyalty cards της εταιρείας, που απευθύνονται σε τραπεζικά ιδρύματα, τηλεπικοινωνιακούς οργανισμούς, ασφαλιστικές εταιρείες, αλυσίδες και εμπόρους λιανικής. «Οι νέες νομοθετικές οδηγίες που τέθηκαν σε ισχύ το τελευταίο χρονικό διάστημα από την Τράπεζα της Ελλάδος έχουν άμεσο

ΠΑΝΕΛ ΙΙΙ E. Tranoy, Managing Director της First Data Hellas, Γ. Μαυρέλης, Γενικός Δ/ντής Ασφαλιστικών Εργασιών της Interamerican, Ν. Κατσιμπέρης, Διαχειριστής της Nak Insurance Brokers, Ε. Καφφετζή, Δ/νουσα Σύμβουλος της Global Net Insurance Brokers και συντονιστής ο Ν. Κεχαγιάογλου, CEO της Κ2 Insurance Risk Management Consultants

60 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

αντίκτυπο στον τρόπο λειτουργίας τόσο των ασφαλιστικών εταιρειών όσο και των διαμεσολαβητών. Η First Data Hellas, αντιλαμβανόμενη τις ανάγκες της νέας ασφαλιστικής εποχής και επενδύοντας σε νέες καινοτόμες τεχνολογίες, έχει τη δική της ξεχωριστή πρόταση στο κομμάτι της είσπραξης ασφαλίστρων. Στις περιπτώσεις που ο διαμεσολαβητής έχει δικαίωμα είσπραξης ασφαλίστρων από τον τελικό πελάτη (ισχύει η πενθήμερη απόδοση των ασφαλίστρων από τον διαμεσολαβητή προς την ασφαλιστική εταιρεία), μέσω του νέου μας προϊόντος με την ονομασία “POGO (payment on the go)”, δίνεται η δυνατότητα στον καταναλωτή να χρησιμοποιεί την πιστωτική/χρεωστική του κάρτα για την πληρωμή του ασφαλίστρου. Πιο συγκεκριμένα, ο διαμεσολαβητής προμηθεύεται μια φορητή τερματική συσκευή πληρωμών (mobile POS), που του δίνει τη δυνατότητα να υποδέχεται ηλεκτρονικές πληρωμές οπουδήποτε και αν κάνει το ραντεβού με τον πελάτη. Η πληρωμή των ασφαλίστρων οδηγείται με πλήρη ασφάλεια απευθείας στον λογαριασμό της ασφαλιστικής εταιρείας. Με αυτόν τον τρόπο ο διαμεσολαβητής μειώνει το διαχειριστικό του κόστος και αυξάνει την παραγωγικότητά του. Η ασφαλιστική εταιρεία λαμβάνει άμεσα το ποσό του ασφαλίστρου χωρίς να χρειάζεται η καταβολή του ασφαλίστρου από τον διαμεσολαβητή, και για τον πελάτη δίνεται ένα καινούριο κανάλι πληρωμής μέσω κάρτας κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον διαμεσολαβητή. Παράλληλα, η όλη διαδικασία είναι πλήρως εναρμονισμένη με το νέο νομοθετικό πλαίσιο». Στο πλαίσιο της τρίτης ενότητας, ο κ. Κωνσταντίνος Χανιώτης, CEO της Telenavis, μίλησε για το αντικείμενο της εταιρείας του, που επικεντρώνεται στη χρήση του location element στην καθημερινότητα της εργασίας και στη γεωγραφική πληροφορική. Τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι όλες οι επιχειρηματικές αποστολές θέλουν οργάνωση. Σε αυτήν την κατεύθυνση τα προϊόντα της εταιρείας του μπορούν να βοηθήσουν με τη δημιουργία θεματικών χαρτών, μέσω των οποίων τα στελέχη

έχουν τη δυνατότητα να μελετούν δημογραφικά ή γεωχωρικά δεδομένα. Στην «Προσαρμογή, Επιβίωση και Ανάπτυξη της Διαμεσολάβησης στο Νέο Οικονομικό Περιβάλλον: Λειτουργία-ΟργάνωσηΑσφαλιστική Ψηφιοποίηση-Νέες Τεχνολογίες» του τρίτου πάνελ συμμετείχαν οι ομιλητές: Ευγενία Καφφετζή, Διευθύνουσα Σύμβουλος της Global Net Insurance Brokers, Νικόλαος Κατσιμπέρης, Διαχειριστής της Nak Insurance Brokers, Γιώργος Μαυρέλης, Γενικός Διευθυντής Ασφαλιστικών Εργασιών της Interamerican, και Espen Tranoy, Managing Director της First Data Hellas. Ο κ. Μαυρέλης υπογράμμισε τη σημασία της σύγχρονης τεχνολογικής και μηχανογραφικής υποστήριξης που χρειάζονται πλέον οι ασφαλιστικές εταιρείες λόγω των ταχύτατων τεχνολογικών εξελίξεων, που αλλάζουν ραγδαία τις ανάγκες των καταναλωτών. Η κ. Καφφετζή, από την πλευρά της, ανέφερε ότι σήμερα βρισκόμαστε σε μια εποχή όπου θα επιβιώσει όχι ο πιο έξυπνος ή ο πιο ισχυρός αλλά αυτός που θα προσαρμοστεί πιο γρήγορα και αποτελεσματικά στις αλλαγές. Ο κ. Κατσιμπέρης τόνισε ότι όλες οι τεχνολογικές αλλαγές βρίσκονται σε συνάρτηση με τις οδηγίες της Τράπεζας της Ελλάδος. Επίσης πρόσθεσε ότι στην Ελλάδα οι αλλαγές γίνονται συνήθως με «βάρβαρο» τρόπο, με αποτέλεσμα να μη δίνεται η δυνατότητα στα ασφαλιστικά δίκτυα να αφομοιώνουν τις αλλαγές. Ο κ. Tranoy είπε ότι κάθε αγορά πρέπει να μπορεί να αλλάζει αν οι συνθήκες το επιβάλλουν. Κάθε κλάδος οφείλει να εκσυγχρονίζεται και αυτό φυσικά δεν αφορά μόνο τον ασφαλιστικό κλάδο, αλλά π.χ. και τις τράπεζες ή το λιανεμπόριο. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα που υπάρχουν χρέη και ο κόσμος δυσκολεύεται να ασφαλιστεί, καθώς έχει μειωμένη αγοραστική δυνατότητα, η ανάγκη προσαρμογής του κλάδου στις νέες συνθήκες είναι ακόμα μεγαλύτερη.

ΠΑΝΕΛ ΙV Α. Τρύφων, Διευθύνουσα Σύμβουλος της ERB Ασφαλιστικές Υπηρεσίες, Γ. Σηφάκης, Διευθυντής Marketing & Εκπαίδευσης Δικτύων της ΑΤΕ Ασφαλιστικής, Θ. Ζαχαρόπουλος, Διευθυντής Πωλήσεων & Marketing της Interasco, Δ. Γαβαλάκης, Πρόεδρος του ΠΣΣΑΣ και συντονιστής ο Ν. Νώτης, Διευθυντής Σύνταξης στο «News.gr» ΧΡΗΜΑ 61

Χ αφιέρωμα ~ Insurance Conference 2014 Στο πλαίσιο της τέταρτης ενότητας, ο κ. Αναστάσιος Παπαδόπουλος, Διευθυντής Πωλήσεων Δικτύου Ανεξάρτητων Συνεργατών και Bancassurance της ΑΤΕ Ασφαλιστικής, έδωσε έμφαση στην τάση συγκέντρωσης της αγοράς. «Το 2002 το σύνολο των ασφαλιστικών εταιρειών που δραστηριοποιούνταν στη χώρα μας ανέρχονταν σε 102, ενώ το 2012 σε 69, 33 λιγότερες εταιρείες σε μια δεκαετία», ενώ αναφερόμενος στον ρόλο των συνεργειών στη διαμεσολάβηση και στη χάραξη κοινής πορείας σε διαφορετικές διαμεσολαβητικές ενέργειες, υπογράμμισε: «ο ρόλος των συνεργειών με τη δημιουργία νέων σχημάτων διαμεσολάβησης θα προσφέρει άμεσα μείωση του κόστους λειτουργίας του ασφαλιστικού γραφείου και ανάπτυξη του υφιστάμενου πελατολογίου, με την εκμετάλλευση της γνώσης προϊόντων κάθε συνεργαζόμενου μέλους. Για παράδειγμα, ένας ασφαλιστικός πράκτορας γνωρίζει πολύ τον τρόπο ανάπτυξης ατομικών συμβολαίων υγείας και διαθέτει βαθιά γνώση των προϊόντων, όμως δεν έχει πρόσβαση σε επιχειρήσεις. Στον αντίποδα, ένας μεσίτης ασφαλίσεων έχει πολύ μεγάλη διείσδυση στα ομαδικά ασφαλιστήρια συμβόλαια ζωής και υγείας, αλλά δεν έχει τον χρόνο να εκμεταλλευτεί μεμονωμένα τα ασφαλιζόμενα άτομα της επιχείρησης». Η απλούστευση και η διαδικασία πώλησης ασφαλιστικών προγραμμάτων ήταν το θέμα που συζητήθηκε στην τέταρτη ενότητα του συνεδρίου από τους Δημήτρη Γαβαλάκη, Πρόεδρο του Πανελλήνιου Συνδέσμου Συντονιστών Ασφαλιστικών Συμβούλων, Θεόδωρο Ζαχαρόπουλο, Διευθυντή Πωλήσεων και Marketing της Interasco Α.Ε.Γ.Α., Γιάννη Σηφάκη, Διευθυντή Marketing και Εκπαίδευσης Δικτύων της ΑΤΕ Ασφαλιστικής και Άννυ Τρύφων, Διευθύνουσα

62 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

Σύμβουλο της ERB Ασφαλιστικές Υπηρεσίες. Ο Δημήτης Γαβαλάκης εστιάστηκε στην ανάγκη της σωστής παρεχόμενης ενημέρωσης των πελατών από τους διαμεσολαβούντες, που θα πρέπει να συνοδεύεται από ποιότητα και συμμόρφωση προς το κανονιστικό πλαίσιο, ώστε να διασφαλίζεται με εκλαϊκευμένο και άμεσο τρόπο η πληροφορία που λαμβάνει ο πελάτης. Ο Θεόδωρος Ζαχαρόπουλος, από τη μεριά του, τόνισε τη μεταβατική περίοδο στην οποία βρίσκεται ο ασφαλιστικός κλάδος λόγω της οικονομικής πίεσης που υφίσταται, την οποία όπως είπε πρέπει ο χώρος της ασφάλισης να τη βλέπει με αισιοδοξία και όχι με σκεπτικισμό, υπογραμμίζοντας την πελατοκεντρική στρατηγική που πρέπει να διέπει το σύνολο των ασφαλιστικών εταιρειών. Ο Γιάννης Σηφάκης στάθηκε στην ανάγκη διερεύνησης των αναγκών των καταναλωτών, καθώς και στη σωστή τοποθέτηση και παρουσίαση του ασφαλιστικού προϊόντος από τους διαμεσολαβούντες, στο πλαίσιο της συνεργασίας εταιρείας, διαμεσολαβητή και πελάτη, ώστε ο πελάτης να αποκτά ολοκληρωμένη αντίληψη ως προς τα οφέλη του εκάστοτε ασφαλιστηρίου. Τέλος, η Άννυ Τρύφων μίλησε για τη συμβολή της τεχνολογίας στον ασφαλιστικό κλάδο, που δίνει τη δυνατότητα στον πελάτη να καταλαβαίνει εύκολα, γρήγορα και άμεσα το ασφαλιστικό προϊόν, καθώς και για το αυστηρό –θεσμικά– κανονιστικό πλαίσιο, που περιορίζει τη δυνατότητα ενημέρωσης της επικοινωνίας των προϊόντων προς τους πελάτες με εκλαϊκευμένο και απλό τρόπο: «πρέπει να επιστρατεύσουμε όλα μας τα εργαλεία, ώστε να μην επιβαρύνεται ο πελάτης με πληροφορίες που δεν καταλαβαίνει». Χ

Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη των:

Για περισσότερες πληροφορίες: Σοφία-Αφροδίτη Βουλγαράκη, PR & Communication Manager, Ethos Media S.A., Tηλ. 210 9984901, Ε-mail: voulgaraki.s@ethosmedia.eu ΧΡΗΜΑ 63

64 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

~ αφιέρωμα

ΝΑΥΤΙΛΙΑΚH ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚH ΒΙΟΜΗΧΑΝIΑ

ΟΙ ΕΠΤΑ ΠΛΗΓΕΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Νέοι κίνδυνοι, κανόνες ασφαλείας και mega-ships προβληματίζουν τη ναυτιλιακή και ασφαλιστική βιομηχανία

ε το 90% του παγκόσμιου εμπορίου να πραγματώνεται μέσω των θαλάσσιων μεταφορών, η ασφάλεια και η ασφάλιση των πλοίων αποτελούν καθοριστικό παράγοντα για τις οικονομίες όλων των χωρών. Ψηλά στην ατζέντα των επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο είναι οι κανόνες ασφαλείας, η προστασία της ανθρώπινης ζωής, του πλοίου ως περιουσιακού στοιχείου και του φορτίου που αυτό ενδέχεται να μεταφέρει. Έρευνα της Allianz δείχνει πως τα τελευταία χρόνια έχουν μειωθεί τα ατυχήματα και οι βυθίσεις πλοίων και πως έχουν γίνει βήματα προόδου, προκειμένου να περιοριστούν ανθρώπινες και υλικές απώλειες, ωστόσο μένουν πολλά ακόμα να γίνουν. Η ασφαλιστική και η ναυτιλιακή βιομηχανία βρίσκονται αντιμέτωπες με νέες προκλήσεις όπως η κατασκευή “mega ships”, που δημιουργούν νέες ασφαλιστικές ανάγκες. Σύμφωνα με τον Tim Donney, Global Head of Marine Risk Consulting, «ενώ η μακροπρόθεσμη πτωτική τάση στις απώλειες της ναυτιλίας είναι ενθαρρυντική, ωστόσο χρειάζεται να βελτιωθεί η ασφάλεια των σκαφών, του φορτίου, του πληρώματος και των επιβατών και κυρίως στην περιοχή της Ασίας». Τα ζητήματα που πρέπει να συζητηθούν ώστε να ληφθούν μέτρα είναι η ορθή διαχείριση της ασφάλειας, τα ανθρώπινα λάθη από την έλλειψη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, αλλά και νέοι κίνδυνοι, τους οποίους για να αντιμετωπίσει η ασφαλιστική βιομηχανία, πρέπει να είναι σε εγρήγορση. Όπως δείχνουν τα στοιχεία το 2013, 94 πλοία «χάθηκαν» σε όλο τον κόσμο και ο αριθμός αυτός ήταν μειωμένος κατά 20% σε σχέση με το

προηγούμενο έτος. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι είναι η δεύτερη φορά που οι απώλειες πέφτουν κάτω από τις 100 τα τελευταία 12 χρόνια και πως το 2013 ο δείκτης απωλειών βελτιώθηκε σε μεγάλο βαθμό, μειώνοντας κατά 45% τις απώλειες που κατέγραψε ο κλάδος από το 2003 και μετά. Το 1/3 των απωλειών σε πλοία σημειώθηκε στην Ιαπωνία, την Κορέα και τη Νότια Κίνα. Το 75% των απωλειών οφείλονται σε βυθίσεις, που συχνά συνδυάζονται με κακές καιρικές συνθήκες. Περίπου το ένα τρίτο (32 σε αριθμό) των σκαφών που χάνονται είναι φορτηγά πλοία.

ΘΥΜΑΤΑ Τον χρόνο που πέρασε, 2.596 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και η πλειοψηφία των ατυχημάτων έλαβε χώρα στην Ανατολική Μεσόγειο και στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Τα στοιχεία του τρέχοντος έτους δείχνουν ότι η ναυτιλιακή βιομηχανία συνέχισε να βελτιώνει τις επιδόσεις της στον τομέα της ασφάλειας, αν και η ποιότητα και η εξέλιξη διαφέρουν σημαντικά ανά περιοχή, γεγονός που δείχνει ότι υπάρχει ανάγκη για ενιαίους κανονισμούς στην ασφάλεια των πλοίων. Μετά από το περιστατικό που σημειώθηκε με το Costa Concordia η βελτίωση των κανόνων ασφαλείας για την προστασία των επιβατών, του πληρώματος και του πλοίου εξακολουθεί να αποτελεί ζήτημα προτεραιότητας. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην Ασία, όπου φέτος κατεγράφη η 100ή απώλεια επιβατικού σκάφους από το 2002. Πολλά ατυχήματα έχουν καταγραφεί επίσης στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα, περιοχές όπου έχει χαθεί το 18% των θυμάτων. ΧΡΗΜΑ 65

Χ αφιέρωμα ~ Nαυτιλιακή και ασφαλιστική βιομηχανία ☛

ΤΟ 1/3 ΤΩΝ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΣΕ ΠΛΟΙΑ ΣΗΜΕΙΩΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ, ΤΗΝ ΚΟΡΕΑ ΚΑΙ ΤΗ ΝΟΤΙΑ ΚΙΝΑ. ΤΟ 75% ΤΩΝ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΒΥΘΙΣΕΙΣ, ΠΟΥ ΣΥΧΝΑ ΣΥΝΔΥΑΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΚΑΚΕΣ ΚΑΙΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ. ΠΕΡΙΠΟΥ ΤΟ 1/3 (32 ΣΕ ΑΡΙΘΜΟ) ΤΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΠΟΥ ΧΑΝΟΝΤΑΙ ΕΙΝΑΙ ΦΟΡΤΗΓΑ ΠΛΟΙΑ.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΦΑΛΕΙΑ Ομοίως και κατά το 2013 οι διεθνείς αρχές ασχολήθηκαν με το θέμα της ασφάλειας και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν. Στο πλαίσιο αυτό η International Maritime Organization εστίασε τις ενέργειές της στον τομέα των κανόνων ασφαλείας, παρακολουθώντας τη διεθνή νομοθεσία και τους νέους κινδύνους που προκύπτουν στη ναυτιλία. Σε συνεδρίασή της τον Ιούνιο του 2013 η Maritime Safety Committee αποφάσισε –με αφορμή το περιστατικό του Costa Concordia– να πραγματοποιήσει τροποποιήσεις στη Διεθνή Σύμβαση για την Ασφάλεια της Ανθρώπινης Ζωής στη Θάλασσα (SOLAS) και τον κανονισμό III/19, ώστε να είναι υποχρεωτική η συγκέντρωση των νεοαφιχθέντων επιβατών πριν ή αμέσως μετά την αναχώρηση του πλοίου και όχι μέσα σε 24 ώρες, όπως προβλέπεται στην ισχύουσα νομοθεσία. Αυτές οι τροποποιήσεις αναμένεται να τεθούν σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2015. Στη συνάντηση, η επιτροπή συζήτησε και άλλα θέματα τα οποία προέκυψαν από το Costa Concordia: ∼ Υιοθέτησε ανανεωμένο οδηγό «προτεινόμενων μέτρων ασφαλείας για εταιρείες με επιβατηγά πλοία». ∼ Επικαιροποίησε μακροπρόθεσμο σχέδιο για την ασφάλεια των επιβατών. Η MSC εξετάζει επιπλέον τροποποιήσεις στον κανονισμό SOL III/19, που αφορά την εκπαίδευση των πληρωμάτων να ανταποκριθούν σε δύσκολες καταστάσεις όπως η διάσωση επιβατών σε κλειστούς χώρους, με ασκήσεις διάσωσης που επαναλαμβάνονται τουλάχιστον κάθε δύο μήνες. Σύμφωνα με τις εκθέσεις εμπειρογνωμόνων πάνω από το 50 % των εργαζομένων που πεθαίνουν σε κλειστούς χώρους, χάνουν τη ζωή τους προσπαθώντας να απεγκλωβίσουν συναδέλφους. ∼ Η Επιτροπή προχώρησε και σε τροποποιήσεις του Διεθνούς Κώδικα Διαχείρισης για την ασφαλή λειτουργία των πλοίων και την πρόληψη όσον αφορά την περιβαλλοντική ρύπανση (ISM Code), και σε νέες απαιτήσεις, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα πλοία είναι πλήρως επανδρωμένα. ∼ Με κανονισμό ενισχύεται η ασφάλεια στα διεθνή ύδατα. 66 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

Η ΥΓΡΟΠΟΙΗΣΗ ΦΟΡΤΙΟΥ Οι κανόνες ασφαλείας αφορούν όλους τους τύπους φορτίων. Στα πλοία, ωστόσο, υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις που απαιτούν ειδικό χειρισμό όπως τα πλοία χύδην φορτίου (bulk carriers). Όπως έδειξε και πέρσι η περίπτωση ολικής απώλειας δύο πλοίων χύδην φορτίου στα ασιατικά ύδατα, των «Harita Bauxite» και «Trans Summer», η υψηλή περιεκτικότητα σε υγρασία και η υγροποίηση του φορτίου μπορούν να δημιουργήσουν συνθήκες αστάθειας στο πλοίο και να προκαλέσουν τη βύθισή του. Στις 17 Φεβρουαρίου 2013, το πλοίο Harita Bauxite βυθίστηκε στα ανοικτά του Cape Balinao στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, μεταφέροντας 47.450 τόνους μεταλλεύματος νικελίου. Στο ατύχημα έχασαν τη ζωή τους τα 15 από τα 24 μέλη του πληρώματος. Το Trans Summer, μετρώντας μόλις έναν χρόνο πλεύσης, βυθίστηκε στη διαδρομή από την Ινδονησία στην Κίνα στις 14 Αυγούστου 2013. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, τα υψηλά επίπεδα υγρασίας και η υγροποίηση του φορτίου οδήγησαν σε αστάθεια το πλοίο. Ο Sven Gerhard, Global Product Leader Hull & Marine Liabilities στην AGCS, εξηγεί ότι η δυνητική απώλεια σε παρόμοια περιστατικά είναι σημαντική. «Ένα καινούργιο πλοίο μεταφοράς χύδην φορτίου

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ ΤΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΠΟΥ ΜΕΤΑΦΕΡΟΥΝ ΦΟΡΤΙΑ ΚΑΙ Η ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΗ ΑΞΙΑ ΦΟΡΤΙΟΥ

Fully cellular (1970-) 1,000 -2,500 teu 215x20x10m 8 εκατ. δολ. με 12 εκατ. δολ.

Panamax (1980-) 3,000 – 3,400 teu 250x32x12.5m - 62 εκατ. δολ.

Post Panamax (1988) 4,000 – 5,000 teu 285x40x13m - 49 εκατ. δολ.

Post Panamax Plus (2000) 6,000 – 8,000 teu 300x43x14.5m 98 εκατ. δολ.

Triple E (2013) 18,000 teu 400x59x15.5m - 140 εκατ. δολ.

Το Triple E ισοδυναμεί σε μέγεθος με δύο γήπεδα ποδοσφαίρου + δύο γήπεδα hockey + δύο γήπεδα μπάσκετ

ΑΙΤΙΕΣ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 2002 ΕΩΣ ΤΟ 2013

Σύγκρουση (involving vessels) Επικοινωνία (e.g. harbour wall) Ναυάγια (βύθιση, ανάσυρση) Φωτιά-έκρηξη Ζημιά στο κύτος (holed, cracks) Χαμένα Μηχανική βλάβη Πειρατεία Ναυάγιο – προσάραξη Διάφορα Σύνολο

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

19 2 48 35 22 16 22 9 173

20 2 63 21 12 13 35 8 174

12 3 75 20 5 1 9 1 25 1 152

26 5 57 16 8 3 8 1 24 3 151

23 2 64 19 4 1 11 29 1 154

17 2 70 17 11 1 14 1 35 2 170

11 1 75 16 4 8 34 1 150

13 1 61 14 7 6 1 23 2 128

10 65 11 4 1 4 2 22 2 121

3 43 7 3 6 27 89

5 2 55 12 5 12 25 1 117

θα μπορούσε να είναι ασφαλισμένο για 20 εκατ. δολ., ένα ακόμη μεγαλύτερο φορτηγό πλοίο θα μπορούσε να είναι ασφαλισμένο για 40 εκατ. δολ. To P&I Clubs έχει ενημερώσει τους ιδιοκτήτες για τους κινδύνους και προωθεί αποτελεσματικές μεθόδους για την αντιμετώπισή τους. Ωστόσο “ο χρόνος είναι χρήμα” και οι εμπορικές πιέσεις είναι ισχυρές». Πολλά περιστατικά φαίνεται πως καταγράφονται σε συγκεκριμένες ρότες όπως εκείνη της Ινδονησίας-Κίνας. Ο καπετάνιος Jarek Klimczak, Master Mariner and Senior Marine Risk Consultant στην AGCS, πιστεύει ότι υπάρχει θέμα ποιότητας και προτύπων: «Η ΙΜΟ ορίζει τον κανονισμό και κάθε αποστολέας πρέπει να παρέχει πληροφορίες σχετικά με την περιεκτικότητα του φορτίου σε υγρασία. Παρόλα αυτά οι κανόνες αυτοί δεν εφαρμόζονται πάντοτε στην Ινδονησία λόγω διαφθοράς και γραφειοκρατίας. Από τη στιγμή που μεγάλες εταιρείες οι οποίες τηρούν τα πρότυπα ασφαλείας αρνηθούν να μεταφέρουν ένα τέτοιο φορτίο και οι ασφαλιστικές αρνηθούν να το ασφαλίσουν, είναι πολύ πιθανό και οι μικρές εταιρείες να ακολουθήσουν το σωστό παράδειγμα».

2013 Σύνολο 1 69 11 2 11 94

160 20 745 199 85 7 109 6 312 30 1.673

Σύμφωνα με τον Tim Donney, Global Head Marine Risk Consulting στην AGCS, υπάρχει και ένα πρόσθετο πρόβλημα: «Συχνά τα λιμάνια που φορτώνουν τα πλοία χύδην φορτίου είναι σε περιοχές όπου τα επίπεδα υγρασίας είναι υψηλά».

ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΕΥΘΥΝΕΣ Ο τομέας διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων έχει επίσης αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης όσον αφορά τον προσδιορισμό του βάρους και την αποφυγή περιπτώσεων όπου δηλώνονται ψευδή στοιχεία. Ανακριβείς πληροφορίες σχετικά με το φορτίο και το βάρος που μεταφέρουν όλα τα μέσα μεταφοράς, είτε είναι οδικά, σιδηροδρομικά, θαλάσσια κ.λπ., αναμφίβολα εγείρουν ερωτήματα για την ασφάλεια τους, δεδομένου ότι κάθε μέσο μπορεί να μεταφέρει συγκεκριμένο βάρος. Στο πλαίσιο αυτό η International Maritime Organization το 2013, συμφώνησε την εφαρμογή τροποποιήσεων στον κανονισμό SOLAS (κεφάλαιο VI), ώστε να είναι επιβεβλημένη η επαλήθευση του μιΧΡΗΜΑ 67

Χ αφιέρωμα ~ Nαυτιλιακή και ασφαλιστική βιομηχανία ☛

ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΠΟΥ ΠΕΡΑΣΕ, 2.596 ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΕΧΑΣΑΝ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ Η ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ ΤΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΕΛΑΒΕ ΧΩΡΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΜΑΥΡΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ.

κτού βάρους των εμπορευματοκιβωτίων μέσω δύο αποδεκτών μεθόδων. Ο καπετάνιος, Rahul Khanna, Senior Risk Consultant, Marine στο AGCS, εξηγεί ότι ο ακριβής προσδιορισμός του φορτίου παίζει καθοριστικό ρόλο, καθώς η πλοιοκτήτρια εταιρεία και ο καπετάνιος δεν μπορούν να έχουν απολύτως κανέναν έλεγχο σχετικά με το περιεχόμενο του φορτίου, τον τρόπο που αυτό έχει συσκευαστεί και δηλωθεί. Αναγνωρίζοντας το πρόβλημα που προκύπτει, η ΙΜΟ, ο International Labour Organization και η Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών εργάζονται για τη δημιουργία νέων κανόνων (Code of Practice for Packing of Cargo Transport Units), που θα αναλύουν την ορθή πρακτική βάσει της οποίας πρέπει να γίνεται η συσκευασία των φορτίων και να διευκρινιστούν οι ευθύνες που κάθε μέρος – εμπλεκόμενος φέρει.

ΤΗΡΗΣΗ ΚΑΝΟΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Η βελτίωση της ασφάλειας των επιβατηγών πλοίων εξακολουθεί να αποτελεί το επίκεντρο της προσοχής της ΙΜΟ και της βιομηχανίας γενικότερα, με ιδιαίτερη έμφαση στην Ασία. Θέματα ασφάλειας έθεσε ΑΙΤΙΕΣ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΤΟ 2013

και το ατύχημα που έγινε τον Αύγουστο του 2016, όταν το πλοίο Sulpicio Express συγκρούστηκε με το επιβατηγό πλοίο St. Thomas και το δεύτερο βυθίστηκε, με αποτέλεσμα να χαθούν 116 άνθρωποι. Το συγκεκριμένο περιστατικό δημιούργησε ανησυχίες σχετικά με το κατά ποσο τα ferry πληρούν τους κανονισμούς SOLAS και τα πρότυπα της Στοκχόλμης, οδηγίες που ήταν αποτέλεσμα των ατυχημάτων “Herald of Free” και “Estonia”. Ο καπετάνιος Jarek Klimczak, Master Mariner and Senior Marine Risk Consultant στην AGCS, πιστεύει ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα στην Ασία είναι η «ποιότητα». Το πλοίο «Θωμάς Ακινάτης» ξεκίνησε τα ταξίδια από το 1972, μετρώντας περίπου 4 δεκαετίες πλεύσης. Τα πρότυπα ασφάλειας που ακολουθούνται στις Φιλιππίνες είναι διαφορετικά σε σχέση με τα διεθνή πρότυπα κατάταξης. Πρέπει επομένως να αναρωτηθούμε πώς οι εμπλεκόμενοι φορείς στην Ασία αντιλαμβάνονται τους κινδύνους, την ασφάλεια και την ποιότητα ασφάλειας στην εγχώρια εμπορική ναυτιλία της Νοτιοανατολικής Ασίας. Υπάρχουν περιοχές της Νοτιοανατολικής Ασίας όπου τα πρότυπα που ακολουθούνται είναι αυτά που χρησιμοποιούσε πριν πενήντα χρόνια η Ευρώπη και εν προκειμένω είναι απαραίτητη η παρέμβαση της ΙΜΟ.

ΜΕΓΑΛΑ ΠΛΟΙΑ, ΜΕΓΑΛΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Μεγάλα πλοία, μεγάλες φουρτούνες και αυτό φαίνεται πως ισχύει και στην περίπτωση της ασφάλισης, καθώς όπως αναφέρει η μελέτη της Allianz η κατασκευή μεγάλων πλοίων, όπως το Maersk’s Triple-E class, είναι πιθανό να συνοδεύεται με αυξήσεις στο κόστος ασφάλισης, την ανάγκη ανάληψης νέων πρωτοβουλιών όσον αφορά την ασφάλεια ή τη διάσωση σε πλοία τέτοιου μεγέθους. Η ικανότητα μεταφοράς του Maersk’s Triple-E class, αγγίζει τα 18.000 teu, ωστόσο οι έρευνες που γίνονται στη ναυτιλία οδηγούν στο συμπέρασμα ότι θα κατασκευαστούν πλοία και 24.000 teu έως το 2018, των οποίων το μέγεθος θα ισοδυναμεί με δύο γήπεδα ποδοσφαίρου+2 γήπεδα hockey+ δύο γήπεδα μπάσκετ. Όλα αυτά δείχνουν ότι για την ασφαλιστική βιομηχανία αναδύονται νέες προκλήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2008 σε ένα πλοίο 14.000 teu, η ασφαλισμένη αξία του φορτίου του άγγιζε τα 280 εκατ. δολ. Το 2013 σε ένα πλοίο 18.000 teu, η ασφαλισμένη αξία του φορτίου μπορεί να ανέλθει σε 365 εκατ. δολ. Όπως υπολογίζει η AGCS η χωρητικότητα αυξάνεται κατά 30% κάθε 4-5 χρόνια.

ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ

Σύγκρουση Ναυάγια (βύθιση - ανάσυρση) Φωτιά - Έκρηξη Μηχανική βλάβη Ναυάγιο - προσάραξη

68 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

Η κατάσταση που επικρατεί στον Κόλπο του Άντεν έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό πέρσι, με την υποψήφια για Όσκαρ ταινία Captain Phillips, με τον Tom Hanks. Έχουν γίνει αρκετά βήματα από τη διεθνή ναυτιλιακή κοινότητα για τη μείωση της απειλής της πειρατείας στον Κόλπο του Άντεν και η μείωση των περιστατικών μεταξύ του 2012 και του 2013 μαρτυρά πως οι κινήσεις που έγιναν ήταν αποτελεσματικές. Σύμφωνα με την IMB, η πειρατεία στη θάλασσα ανέρχεται στα χαμηλότερα επίπεδά της εξαετίας, με 264 επιθέσεις να καταγράφονται σε όλο τον κόσμο το 2013. Από το 2011 στο 2013 η πειρατεία στη Σομαλία έχει μειωθεί κατά 40%. Ωστόσο, ενώ ο αριθμός των περιστατικών στην περιοχή αυτή έχει μειωθεί, οι πειρατικές επιθέσεις αλλού έχουν αυξηθεί σε συχνότητα, και κυρίως στην Ινδονησία. Χ

έρευνα Χ

ΕΝΟΙΚΙΑΣΗ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ & ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑ

ΥΣΤΕΡΗΣΗ ΣΕ ΚΙΝΗΣΗ ΚΑΙ HOME PORT ΤΟ 2013 Υποχώρηση της τουριστικής κίνησης στην κρουαζιέρα και στα έσοδα το 2013, ενώ υστέρηση παρουσίασε και το home port

εγχώρια αγορά της ενοικίασης σκαφών αναψυχής & κρουαζιέρας εξετάζεται σε πρόσφατη μελέτη της Infobank Hellastat ΑΕ. Σύμφωνα με τον Αλέξη Νικολαΐδη, Economic Research & Sectoral Studies Analyst, το 2013 ο αριθμός των επιβατών κρουαζιέρας υποχώρησε κατά 3,7%, στα 4,6 εκατ., καθώς οι πολιτικές και κοινωνικές ταραχές σε ανταγωνιστικές χώρες της Ανατολικής Μεσογείου έστρεψαν μεγάλο μέρος των ταξιδιωτών σε all inclusive πακέτα σε ελληνικά ξενοδοχεία. Η χώρα εξακολούθησε να κατατάσσεται στην τρίτη θέση της Ευρώπης, πίσω από την Ιταλία και την Ισπανία. Πάντως, το μερίδιο της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή αγορά το 2013 διαμορφώθηκε σε 14,8%, έναντι 17% πριν από δύο χρόνια. Η μείωση των επιβατών οδήγησε τα έσοδα του κλάδου σε κάμψη 2,3%, στα 574 εκατ. ευρώ (από 588 εκατ. ευρώ το 2012 και 605 εκατ. ευρώ το 2011), επίπεδο που τοποθέτησε την Ελλάδα στην έβδομη θέση της Ευρώπης. Η χώρα υστερεί σημαντικά στον τομέα του home port, καθώς το τελευταίο έτος οι επιβάτες που αναχώρησαν από ελληνικά λιμάνια ανήλθαν σε μόλις 212.000 (έβδομη θέση στην ευρωπαϊκή αγορά). Το σημαντικότερο μειονέκτημα για τον εγχώριο κλάδο αποτελεί η χρήση των ελληνικών λιμανιών από τα κρουαζιερόπλοια, κυρίως σαν σημεία διέλευσης και όχι σαν αφετηρίες, καθώς και τα υψηλά τέλη ελλιμενισμού. Για το τρέχον έτος, προβλέπεται ότι οι αφίξεις κρουαζιερόπλοιων θα υπολείπονται σε σχέση με το 2013, γεγονός που απορρέει κυρίως από την πολιτική και κοινωνική αστάθεια που επικρατεί σε χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και τις αναδιατάξεις στόλων των διεθνών ομίλων. Εξάλλου, τα μεγάλα κρουαζιερόπλοια που χρησιμοποιούν πλέον δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν από τα περισσότερα χαμηλών υποδομών ελληνικά λιμάνια, ενώ προορισμοί όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος είναι κορεσμένοι. Σύμφωνα με τον κ. Χρυσόστομο Κάτση, διευθύνοντα σύμβουλο της Infobank Hellastat: «Η κρουαζιέρα στη χώρα μας εμφανίζει προοπτικές μεγαλύτερης ανάπτυξης, δεδομένης της χαμηλής συμμετο-

☛

Η ΧΩΡΑ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕ ΝΑ ΚΑΤΑΤΑΣΣΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ, ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ. ΠΑΝΤΩΣ, ΤΟ ΜΕΡΙΔΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ ΤΟ 2013 ΔΙΑΜΟΡΦΩΘΗΚΕ ΣΕ 14,8%, ΕΝΑΝΤΙ 17% ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΔΥΟ ΧΡΟΝΙΑ.

χής της στην εισερχόμενη κίνηση τουριστών, αλλά και της περιορισμένης χρήσης των λιμένων σαν βάσεις αναχώρησης. Βασική όμως προϋπόθεση ανάπτυξης αποτελεί η δημιουργία των απαραίτητων υποδομών στον Πειραιά και σε άλλα λιμάνια, προκειμένου να προσελκυσθούν σκάφη μεγαλύτερου μεγέθους». ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚH ΑΝAΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΛAΔΟΥ Στη μελέτη της Infobank Hellastat αναλύονται οι οικονομικές καταστάσεις 46 επιχειρήσεων. Τα βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν συνοψίζονται στα εξής: ∼ Ο Κύκλος Εργασιών το 2012 διαμορφώθηκε σε 40,84 εκατ. ευρώ, έχοντας μειωθεί σημαντικά κατά 26,5% σε σχέση με το 2011. ∼ Τα ΚΠΤΦΑ υποχώρησαν κατά 13,2%, στα 5,07 εκατ. ευρώ, ενώ οι προ φόρων ζημιές επιδεινώθηκαν και διαμορφώθηκαν στα 10,15 εκατ. ευρώ, από 3,23 εκατ. ευρώ το 2011. ∼ Τα περιθώρια ΚΠΤΦΑ και ΚΠΦ υπέστησαν σημαντική επιδείνωση, φτάνοντας στο -2,9% έκαστο. ∼ Η κεφαλαιακή μόχλευση αυξήθηκε ελαφρώς το τελευταίο έτος σε 0,95 προς 1. ∼ Η αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (RoE) βελτιώθηκε σε -0,1%. Χ ΧΡΗΜΑ 69

Χ ανάλυση

FINANSBANK AS

ΤΙΜH ΔΙΑΠΡΑΓΜAΤΕΥΣΗΣ ΜΕΤΟΧHΣ (09/07/2014)

[BLOOMBERG TICKER: FINBN:TI] [REUTERS TICKER: FINBN.IS] Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Κωνσταντινούπολης, Τουρκία και στο Χρηματιστήριο Λονδίνου, Μ. Βρετανία

Χρηματιστήριο Κωνσταντινούπολης Αρ. Μετοχών (εκατ.) Χρ. Αξία (σε εκατ. TRY) Χρ. Αξία (σε εκατ. ευρώ) Μέσος Ημ. Όγκος Συν. 30 Ημερών (τεμάχια)

Βασικός κλάδος δραστηριότητας: Τράπεζες

TRY 3,25 2.700 8.775 3.041 927.483

Πηγή: Η Εταιρία, Reuters, Bloomberg. Σημείωση: 1 EUR = 2,8858 TRY (Turkish New Lira = Τουρκική Λίρα), 9 Ιουλίου 2014.

ΚΥΡΙΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ∼ Η FINANSBANK (η Τράπεζα ή ο Όμιλος) αποτελεί την 5η σε μέγεθος ιδιωτική τράπεζα της Τουρκίας με ύψος ενεργητικού 70 δισ. τουρκικών λιρών (ή άνω των 24 δισ. ευρώ). Ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας της Τράπεζας διαμορφώνεται σε 16,25% (TIER I σε 12,29%) και θεωρείται ο υψηλότερος μεταξύ των συγκρίσιμων ιδιωτικών τραπεζών της χώρας. ∼ Η Τράπεζα ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 1987 στην Κωνσταντινούπολη και οι μετοχές της διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης από τον Φεβρουάριο του 1990. Επίσης η μετοχή της Τράπεζας διαπραγματεύεται υπό τη μορφή Global Depository Receipts (GDRs) στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου από το 1998. Όπως φαίνεται από τη μετοχική σύνθεση της Τράπεζας, η ελεύθερη διασπορά της μετοχής είναι ιδιαίτερα χαμηλή. ∼ Κύριος μέτοχος της FINANSBANK είναι η Εθνική Τράπεζα, η οποία

είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών, Ελλάδα (Bloomberg Ticker: ETE:GA, Reuters Ticker: NBGr.AT, χρηματιστηριακή αξία 8,58 δισ. ευρώ βάσει της συνεδρίασης της 10ης Ιουλίου 2014). ΑΠΟΤΕΛEΣΜΑΤΑ Α’ ΤΡΙΜHΝΟΥ 2014 ∼ Σύμφωνα με τα δημοσιευμένα αποτελέσματα του α’ τριμήνου 2014 της FINANSBANK, το καθαρό επιτοκιακό έσοδο (net interest income) διαμορφώθηκε σε 660 εκατ. τουρκικές λίρες (έναντι 825 εκατ. τουρκικών λιρών το α’ τρίμηνο του 2013), με τις προβλέψεις να ανέρχονται σε 227 εκατ. τουρκικές λίρες (έναντι 196 εκατ. τουρκικών λιρών) και τα καθαρά κέρδη (net income) να διαμορφώνονται σε 129 εκατ. τουρκικές λίρες (έναντι 274 εκατ. τουρκικών λιρών το α’ τρίμηνο του 2014).

Πηγή: Διεύθυνση Επενδυτικών Σχέσεων, FINANSBANK.

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΤΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ, ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2005 – 2013 (TRY – Τουρκική Λίρα, μηνιαίες τιμές) 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 05/01

06/01

07/01

08/01

09/01

10/01

11/01

12/01

13/01

Πηγή: Χρηματιστήριο Κωνσταντινούπολης

Η πληροφόρηση που περιλαμβάνεται στο παρόν έγγραφο βασίζεται σε δεδομένα που έχουν ληφθεί από αναγνωρισμένες στατιστικές υπηρεσίες, δημοσιευμένες αναφορές ή πληροφορίες, ή άλλες πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες. Ωστόσο, η πληροφόρηση αυτή δεν έχει εξακριβωθεί από τη VRS και η VRS δεν παραθέτει δηλώσεις για την ακρίβεια και την πληρότητά της. Η πληροφόρηση αλλά και οποιαδήποτε δηλωθείσα άποψη δεν αποτελούν προσφορά για πώληση ή πρόταση για προσφορά πώλησης οποιωνδήποτε μετοχών, δικαιωμάτων προτίμησης, μετατρέψιμων αξιόγραφων ή δικαιωμάτων προαίρεσης των «καλυπτόμενων εταιρειών» σε οποιαδήποτε περίπτωση.

Οι αναλύσεις της VRS διαβάζονται από επαγγελματίες διαχειριστές και επενδυτές στις αγορές της Β. Αμερικής, Ευρώπης και Ασίας σύμφωνα με τα στοιχεία των διεθνών οίκων Thomson Reuters, S&P Capital IQ, Factset και Inquiry Financial

VALUATION & RESEARCH SPECIALISTS (VRS) Αιόλου 104, Αθήνα 10564, τηλ.: 210 3219557, email: info@valueinvest.gr

70 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

Η ΜΕΤΟΧΙΚH ΣYΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΤΡAΠΕΖΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α’ ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2014 (σε εκατ. τουρκικές λίρες)

Καθαρό Επιτοκιακό Έσοδο (ΚΕΕ) Προβλέψεις Προσαρμοσμένο ΚΕΕ Έσοδα και Προμήθειες Λειτουργικά Έξοδα Καθαρά Κέρδη

Α’ ΤΡΙΜ. 2013

Α’ ΤΡΙΜ. 2014

825 -196 629 260 527 274

660 -227 133 381 639 129

ΜΕΤΟΧΟΣ

ΠΟΣΟΣΤΟ

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ NBGI HOLDINGS B.V. INTERNATIONAL FINANCE CORPORATION (IFC) NBG FINANCE (DOLLAR) PLC ΑΛΛΟΙ ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ ΣΥΝΟΛΟ

77,23% 7,90% 5,00% 9,68% 0,19% 100,00%

Πηγή: FINANSBANK, Διεύθυνση Επενδυτικών Σχέσεων

Πηγή: FINANSBANK, Ενοποιημένες Λογιστικές Καταστάσεις.

ΒΑΣΙΚA ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚA ΜΕΓEΘΗ, ΑΡΙΘΜΟΔΕIΚΤΕΣ ΚΑΙ ΔΕIΚΤΕΣ ΑΠΟΤIΜΗΣΗΣ Περίοδος 2009 - 2013 (σε εκατ. τουρκικές λίρες)

Καθαρό Επιτοκιακό Έσοδο (ΚΕΕ) Έσοδα & Προμήθειες Άλλα Λειτουργικά Έξοδα Λειτουργικά Κέρδη π.φ. Καθαρά Κέρδη Δάνεια Διαπραγματεύσιμα Χρεόγραφα Σύνολο Ενεργητικού Καταθέσεις Ίδια Κεφάλαια

2009

2010

2011

2012

2013

2.261 553 1.162 591 650

2.254 594 1.376 1.134 915

2.225 801 1.574 1.120 848

2.877 1.029 1.796 1.170 904

3.163 1.032 2.294 938 734

19.119 5.635 29.318 18.768 3.627

25.836 7.504 38.087 23.552 5.208

30.838 6.949 46.199 28.989 5.696

36.793 7.310 54.402 31.874 7.290

42.910 8.731 66.010 36.980 7.648

Πηγή: FINANSBANK, Ενοποιημένες Λογιστικές Καταστάσεις. Σημείωση: Έως τις 11 Ιουλίου 2014, οι λογιστικές καταστάσεις του Α’ Τριμήνου 2014, αφορούσαν στα τελευταία διαθέσιμα δημοσιευμένα αποτελέσματα της Εταιρείας/Ομίλου

H VRS παρέχει δείγματα ανάλυσης και εκτίμησης εταιρικής αξίας σε εισηγμένες και μη εταιρείες που επιζητούν εξωστρέφεια σε επενδυτικά κεφάλαια

VALUATION & RESEARCH SPECIALISTS (VRS) Αιόλου 104, Αθήνα 10564, τηλ.: 210 3219557, email: info@valueinvest.gr ΧΡΗΜΑ 71

Χ φάκελοι

LAMDA DEVELOPMENT

ΣΤΑ 8 ΔΙΣ. ΥΠΟΛΟΓΙΖΕΤΑΙ Η ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ Η LAMDA Development παρουσίασε το πλήρες πλάνο αξιοποίησης για την έκταση 6.200 στρεμμάτων στον χώρο του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού, σε συνέχεια της ανακήρυξης της εταιρείας ως προτιμητέου επενδυτή για την απόκτηση του 100% των μετοχών της ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΕ

πρόταση υποστηρίζεται από το Global Investment Group, το οποίο εκτός από τον όμιλο Λάτση απαρτίζουν η κινεζική Fosun και η αραβικών συμφερόντων Al Maabar (Abu Dhabi). Το συνολικό κόστος του έργου αναμένεται να ανέλθει στα 8 δισ. ευρώ. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου, έγινε παρουσίαση της ομάδας του έργου καθώς και λεπτομερής περιγραφή της ανάπτυξης, στο πλαίσιο της οποίας δόθηκε έμφαση στη δημιουργία του Μητροπολιτικού Πάρκου και στην πράσινη ανάπτυξη γενικότερα, στην αναβάθμιση του παραλιακού μετώπου, στα κοινωνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη, καθώς και στην αναμενόμενη τόνωση του τουρισμού. Ο διευθύνων σύμβουλος της LAMDA Development, κ. Οδυσσέας Αθανασίου, παρουσίασε το όραμα της εταιρείας για την ανάπλαση της έκτασης του παλαιού αερολιμένα και επεσήμανε τα πολλαπλά οφέλη που θα προκύψουν σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Μεταξύ άλλων, ανέφερε χαρακτηριστικά: «H LAMDA Development στηρίζει μέσα από έργα διεθνούς βεληνεκούς την ελληνική κοινωνία και οικονομία για περισσότερο από μία δεκαετία. Με γνώμονα τη σταθερή LAMDA DEVELOPMENT ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΕΤΟΧΗΣ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ 12ΜΗΝΟ

72 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

και συστηματική μας δέσμευση στο μέλλον της χώρας, σε μια εποχή που η ελληνική οικονομία ανακάμπτει ξεπερνώντας σταδιακά μια επώδυνη οικονομική κρίση, η LAMDA Development αγκαλιάζει για μία ακόμα φορά τη χώρα και αναλαμβάνει ένα έργο που θα επαναπροσδιορίσει την ταυτότητα της πρωτεύουσας. Το όραμα της εταιρείας και του επενδυτικού σχήματος που τη στηρίζει είναι να δημιουργηθεί μια πρωτοποριακή μητροπολιτική ανάπτυξη. Η ομορφιά και τα μοναδικά χαρακτηριστικά της περιοχής θα συνδυάζονται με εμβληματικά κτήρια, πρωτοποριακές υποδομές και ποικίλες υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, που θα βελτιώσουν την καθημερινότητα εκατομμυρίων κατοίκων της Αττικής». Άμεσοι συνεργάτες που έχουν συμβάλει στο έργο είναι το αρχιτεκτονικό γραφείο Foster+Partners, η εταιρεία διαμόρφωσης φυσικού περιβάλλοντος και αστικής ανάπλασης Melendrez, η συμβουλευτική εταιρεία με ειδίκευση στον ξενοδοχειακό κλάδο HVS, καθώς και πλήθος ελλήνων τεχνικών συμβούλων υπό τον συντονισμό του αρχιτεκτονικού Γραφείου Μελετών Α.Ν. Τομπάζη. Στο πλαίσιο των επιμέρους παρουσιάσεων, εκπρόσωποι των ανωτέρω συνεργατών ανέλυσαν την αρχιτεκτονική δομή του έργου, τη δημιουργία του Μητροπολιτικού Πάρκου και τα τουριστικά οφέλη που θα έρθουν μετά την ολοκλήρωσή του. Εκ μέρους της Foster+Partners, η Antoinette Nassopoulos δήλωσε: «Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα έργα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Θα υιοθετήσουμε μια πρότυπη αστική ανάπλαση, στόχος της οποίας θα είναι να αναβαθμιστεί το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων αλλά και των επισκεπτών μέσω ενός συνδυασμού πράσινης ανάπτυξης και υψηλότατου επιπέδου υποδομών». Ο διευθυντής της εταιρείας Melendrez, Charles Anderson, δήλωσε: «Το Μητροπολιτικό Πάρκο Πρασίνου και Αναψυχής θα αποτελέσει τον μεγαλύτερο πνεύμονα πρασίνου της πρωτεύουσας και θα συνεισφέρει σημαντικά στη βελτίωση του μικροκλίματος της ευρύτερης περιοχής του Ελληνικού. Η άμεση προσβασιμότητά του και η γειτ-

☛

Ο ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΤΗΣ LAMDA DEVELOPMENT, Κ. ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕ ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΥ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΕΠΕΣΗΜΑΝΕ ΤΑ ΠΟΛΛΑΠΛΑ ΟΦΕΛΗ ΠΟΥ ΘΑ ΠΡΟΚΥΨΟΥΝ ΣΕ ΤΟΠΙΚΟ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

νίασή του με το παραλιακό μέτωπο θα αποτελέσουν πόλο έλξης για κάθε οικογένεια». Ο διευθυντής της εταιρείας HVS, κ. Russell Kett, επεσήμανε την αναμενόμενη τόνωση του τουρισμού: «Η παροχή ξενοδοχειακών υπηρεσιών υψηλών προδιαγραφών, σε συνδυασμό με την αναβάθμιση των υποδομών, το πάρκο-ορόσημο και την άμεση πρόσβαση στην παραλία, αναμένεται να προσελκύσουν 1.000.000 επιπλέον τουρίστες ετησίως, επανατοποθετώντας την Αθήνα στον παγκόσμιο χάρτη». Η πρωτοποριακή μητροπολιτική ανάπτυξη που θα υλοποιηθεί στο Ελληνικό περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός από τα μεγαλύτερα πάρκα στον κόσμο, με ελεύθερη και εύκολη πρόσβαση σε όλους. Αντίστοιχο του Hyde Park στο Λονδίνο και 15 φορές όσο ο Εθνικός Κήπος, το πάρκο, μεγέθους 2.000.000 τ.μ., θα αποτελέσει πνεύμονα πρασίνου για την Αττική. Το παραλιακό μέτωπο θα αναβαθμιστεί με τη δημιουργία μιας νέας, συνεχόμενης παραλίας, μήκους άνω του 1 χλμ., στην περιοχή του Αγίου Κοσμά. Ολυμπιακές εγκαταστάσεις και άλλα κτήρια που αποτελούν ιστορικά και αρχιτεκτονικά ορόσημα θα αναβαθμιστούν, έτσι ώστε η σύγχρονη κληρονομιά της χώρας να αναδειχθεί και να καταστεί πιο άμεσα προσβάσιμη στο ευρύ κοινό. Η ανάπλαση του Ελληνικού συνεπάγεται πολλαπλά οφέλη για την τοπική κοινωνία, κυρίως μέσω της βελτίωσης και του εκσυγχρονισμού βασικών έργων υποδομής και της δημιουργία νέων. Συγκεκριμένα, εκτός από την επέκταση και αναβάθμιση του οδικού δικτύου, θα δημιουργηθούν πεζόδρομοι και ποδηλατόδρομοι για τη διευκόλυνση των κατοίκων και των επισκεπτών. Η περαιτέρω πρόβλεψη για πλήθος παιδικών χαρών, για Διεθνές Κέντρο Υγείας και Διεθνές Εκπαιδευτικό Κέντρο, μαζί με πληθώρα κοινόχρηστων χώρων κοινής ωφελείας, θα δώσουν νέα πνοή στους κατοίκους των όμορων δήμων. Σημαντική μέριμνα θα δοθεί στη μετεγκατάσταση των ΜΚΟ, ώστε να συνεχιστεί απρόσκοπτα η λειτουργία τους. Η αξιοποίηση του Ελληνικού θα δημιουργήσει περίπου 50.000 νέες θέσεις εργασίας έως το 2025, από τις οποίες 20.000 θα είναι κατά τη διάρκεια της κατασκευής και οι 30.000 κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του. Το έργο υπολογίζεται να συμβάλει στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της Ελλάδας κατά 2% ετησίως έως το 2025, ενώ οι συνολικοί φόροι και ασφαλιστικές εισφορές εκτιμώνται ότι θα ξεπεράσουν τα 10 δισ. ευρώ.

Η ανάπλαση του Ελληνικού θα αποτελέσει πόλο έλξης ξένων τουριστών αλλά και επενδυτών, ενώ τα παράπλευρα οφέλη στους τομείς της εκπαίδευσης, του πολιτισμού, της υγείας και της τεχνολογίας θα είναι πολλαπλά. ΜΕ 10% Η BLACKSTONE/GSO Στις 2 Ιουλίου 2014, επτά επενδυτικά κεφάλαια τα οποία διαχειρίζεται η επενδυτική εταιρεία Blackstone/GSO Capital Partners LP (εφεξής «Επενδυτικά Κεφάλαια GSO») απέκτησαν 4.441.235 κοινές ονομαστικές μετά ψήφου μετοχές, έκδοσης της LAMDA Development SA, Εταιρείας (εφεξής «η Εταιρεία»), που αντιστοιχούν σε συνολικό ποσοστό 10% του ψηφίζοντος μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρείας έναντι συνολικού τιμήματος 20.207.619,25 ευρώ, ήτοι 4,55 ευρώ ανά μετοχή, καθώς και τα αντίστοιχα 4.441.235 δικαιώματα προτίμησης στην Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου έναντι συμπληρωματικού συνολικού τιμήματος 1.332.370,50 ευρώ, ήτοι 0,30 ευρώ ανά δικαίωμα, που κατείχε η Consolidated Lamda Holdings SA (εφεξής «CLH»). Η συναλλαγή αυτή ολοκληρώθηκε σε συνέχεια ισχυρής ζήτησης από διεθνείς επενδυτές προς τη CLH. Στο πλαίσιο της ανωτέρω συναλλαγής, η Εταιρεία προχώρησε σε συμφωνία με τα Επενδυτικά Κεφάλαια GSO και την CLH, σύμφωνα με την οποία τα Επενδυτικά Κεφάλαια GSO, για όσο διάστημα διατηρούν συνολικά, άμεσα ή έμμεσα, τουλάχιστον 10% των δικαιωμάτων ψήφου της Εταιρείας, αποκτούν το δικαίωμα απευθείας ορισμού ενός μέλους στο διοικητικό συμβούλιο της Εταιρείας, απαιτείται η συναίνεσή τους ως μετόχων για τη λήψη ορισμένων αποφάσεων σε επίπεδο γενικής συνέλευσης της Εταιρείας, που αφορούν σε σημαντική αλλαγή της επιχειρηματικής δραστηριότητας της Εταιρείας ή διαγραφή των μετοχών της από την οργανωμένη αγορά, ενώ επιπλέον θα έχουν τα συνήθη Anti dilution δικαιώματα. Σε συνέχεια της συμφωνίας, ο κ. Οδυσσέας Αθανασίου, διευθύνων σύμβουλος της Εταιρείας, δήλωσε: «Είμαστε ιδιαίτερα ευχαριστημένοι για τη στρατηγική συμμετοχή της Blackstone/GSO, μίας από τις κορυφαίες επενδυτικές εταιρείες παγκοσμίως, στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας μας. Η συνεργασία αυτή διευρύνει περαιτέρω τον διεθνή χαρακτήρα της μετοχικής μας βάσης και ανοίγει νέες προοπτικές στον τομέα του Real Estate. Επιπλέον, πρόκειται για μία ακόμα έμπρακτη απόδειξη της εμπιστοσύνης διεθνών κεφαλαίων στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας». ΧΡΗΜΑ 73

Χ φάκελοι Ο Doug Ostrover, ιδρυτικό μέλος και partner της GSO, δήλωσε: «Πιστεύουμε ότι η ελληνική οικονομία έχει ξεκινήσει μια πορεία ανάκαμψης και η LAMDA Development είναι ιδανικά τοποθετημένη, ώστε να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στον τομέα ανάπτυξης ακινήτων στην Ελλάδα. Είμαστε ιδιαίτερα ενθουσιασμένοι που συνεργαζόμαστε με την κορυφαία εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων και εμπορικών κέντρων στην Ελλάδα. Την επένδυση μας αυτή στη LAMDA Development τη βλέπουμε και ως ένα πρώτο βήμα για περαιτέρω συνεργασίες τόσο με την Εταιρεία όσο και με τον Όμιλο Λάτση». Η ανακοίνωση αυτή είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του Ν. 3340/2005 σε συνδυασμό με τις σχετικές αποφάσεις της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Τέλος, ενημερώνεται το επενδυτικό κοινό ότι σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις διατάξεις του Ν. 3401/2005 θα εκδοθεί συμπλήρωμα του από 19 Ιουνίου 2014 Ενημερωτικού Δελτίου της Εταιρείας με αναφορά στις ανωτέρω συναλλαγές και συμφωνίες. ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η BLACKSTONE/GSO Η Blackstone/GSO είναι μία από τις κορυφαίες επενδυτικές και συμβουλευτικές εταιρείες παγκοσμίως. H Blackstone επιδιώκει να δημιουργεί μακροπρόθεσμη αξία για τους επενδυτές της, για τις εταιρείες στις οποίες αυτή επενδύει, τις εταιρείες που συμβουλεύει, καθώς και για την ευρύτερη παγκόσμια οικονομία. H GSO Capital Partners LP είναι η παγκόσμια πιστωτική-επενδυτική πλατφόρμα

της Blackstone. Με περίπου 66 δισ. δολ. κεφάλαια υπό διαχείριση, η GSO είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων στον κόσμο. Η GSO μαζί με τις θυγατρικές της έχει προβεί σε σημαντικές επενδύσεις real estate, οι οποίες μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν τις Honvainian Enterprises Inc, GSO Community Development Capital Group Fund LP, Miller Group, Morris Homes. Για περισσότερες πληροφορίες: www.blackstone.com

ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ

ΚΕΡΔΗ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ ΜΕ ΑΝΕΚΤΕΛΕΣΤΟ 3,76 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ Σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις της 31/03/2014, οι ενοποιημένες πωλήσεις της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ διαμορφώθηκαν στα 163,4 εκατ. ευρώ, έναντι 96,8 εκατ. ευρώ το α’ τρίμηνο του 2013, αυξημένες κατά 68%, κυρίως λόγω των υψηλότερων πωλήσεων στον τομέα των κατασκευών.

λειτουργική κερδοφορία προ αποσβέσεων (EBITDA) του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ανήλθε σε 21,9 εκατ. ευρώ, έναντι 21,4 εκατ. ευρώ το α’ τρίμηνο του 2013, αυξημένη κατά 2,3%, θετικά επηρεασμένη κυρίως από τον τομέα των κατασκευών. Τα αποτελέσματα προ φόρων διαμορφώθηκαν σε κέρδη 1,3 εκατ. ευρώ έναντι ζημιών 18,2 εκατ. ευρώ το α’ τρίμηνο του 2013, ενώ τα καθαρά αποτελέσματα μετά την αφαίρεση των φόρων και των δικαιωμάτων μειοψηφίας διαμορφώθηκαν σε ζημίες 1,9 εκατ. ευρώ, έναντι ζημιών 19 εκατ. ευρώ. Οι συνολικές επενδύσεις του ομίλου το εν λόγω διάστημα ανήλθαν σε 20,1 εκατ. ευρώ και αφορούν κυρίως στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των κατασκευών. Ο συνολικός καθαρός τραπεζικός δανεισμός ανέρχεται πλέον σε 428 εκατ. ευρώ, μειωμένος κατά 28 εκατ. ευρώ το α’ τρίμηνο του 2014 σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του 2013. Τα χρηματικά διαθέσιμα στο τέλος του α’ τριμήνου του 2014 ανέρχονταν σε 267 εκατ. ευρώ, ενώ ο συνολικός δανεισμός σε 695 εκατ. ευρώ. Τα συνολικά ίδια κεφάλαια διαμορφώθηκαν σε 637,7 εκατ. ευρώ. Στις επιμέρους δραστηριότητες: το τρέχον κατασκευαστικό ανεκτέλεστο του ομίλου παραμένει στα υψηλά επίπεδα των 3,76 δισ. ευρώ, σηματοδοτώντας μια σημαντική περίοδο κερδοφορίας αλλά και δημιουργίας αυξημένων ταμειακών ροών για τον όμιλο. Σημειώνεται ότι η μέγιστη εντατικοποίηση της κατασκευής των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων αναμένεται στο β' και γ' τρίμηνο του 2014. Ο κατασκευαστικός τζίρος για τρίτους διαμορφώθηκε σε 133 εκατ. ευρώ, έναντι 66,9 εκατ. ευρώ το περσινό αντίστοιχο διάστημα, σημειΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΕΤΟΧΗΣ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ 12ΜΗΝΟ

ώνοντας αύξηση κατά 98%, ενώ τα λειτουργικά αποτελέσματα προ αποσβέσεων (EBITDA-προσαρμοσμένα για μη ταμειακά έξοδα) του τομέα διαμορφώθηκαν σε 3,8 εκατ. ευρώ, έναντι 1,2 εκατ. ευρώ το α’ τρίμηνο του 2013. Στον τομέα του real estate, οι πωλήσεις διαμορφώθηκαν σε 0,9 εκατ. ευρώ, ενώ υπήρξε λειτουργικό κέρδος προ αποσβέσεων 0,1 εκατ. ευρώ. Στον τομέα των παραχωρήσεων, δεδομένης πλέον της ενοποίησης του τομέα σχεδόν στο σύνολό του με τη μέθοδο της καθαρής θέσης, τα καθαρά αποτελέσματα διαμορφώθηκαν σε 0,1 εκατ. ευρώ, έναντι ζημιών 1,12 εκατ. ευρώ το α’ τρίμηνο του 2013. Υπενθυμίζεται ότι στον κλάδο των παραχωρήσεων, ο όμιλος έχει πλέον αναλάβει ένα ικανό χαρτοφυλάκιο τριών μεγάλων οδικών έργων, στα δύο εκ των οποίων (Ιόνια Οδός και Αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδας) θα αυξήσει σημαντικά τη συμμετοχή του στο προσεχές διάστημα (το τρίτο έργο αφορά τη συμμετοχή του ομίλου στην Ολυμπία Οδό). Συνολικά, ο όμιλος θα έχει επενδυμένα ίδια κεφάλαια περίπου 185 εκατ. ευρώ στα συγκεκριμένα τρία έργα, εξασφαλίζοντας μακροχρόνια σημαντικές πηγές εσόδων. Στον τομέα της παραγωγής ενέργειας από θερμικές πηγές, τα καθαρά κέρδη για τον όμιλο διαμορφώθηκαν σε 2,1 εκατ. ευρώ, έναντι 0,7 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Σημειώνεται ότι, όπως και οι Παραχωρήσεις, ο τομέας της παραγωγής ενέργειας από θερμικές πηγές πλέον θα ενοποιείται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης. Στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), ο όμιλος μέσω της ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, θυγατρική της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ΑΕ, λειτουργεί 580 MW εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην Ελλάδα, τις ΗΠΑ, την Πολωνία και τη Βουλγαρία. Επιπλέον, 258 MW είτε κατασκευάζονται είτε είναι έτοιμα ώστε να ξεκινήσει η κατασκευή τους, εκ των οποίων 246 MW στην Ελλάδα και 12 MW στην Πολωνία. Εξ αυτών, περίπου 60 MW αναμένεται να τεθούν σύντομα σε λειτουργία. Τα έσοδα από την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ ανήλθαν σε 28,8 εκατ. ευρώ, έναντι 28,3 εκατ. ευρώ την περσινή περίοδο, αυξημένα κατά 1,5%, ενώ τα λειτουργικά κέρδη προ αποσβέσεων (EBITDA) διαμορφώθηκαν σε 19,2 εκατ. ευρώ, έναντι 20,1 εκατ. ευρώ το α’ τρίμηνο του 2013, μειωμένα κατά 4,4%. Τέλος, υπενθυμίζεται ότι ο κλάδος των μεταλλείων σταδιακά θα γίνεται ιδιαίτερα σημαντικός για τον όμιλο, καθώς πλέον οι εργασίες στα μεταλλεία Λευκόλιθου-Μαγνησίας στην Εύβοια έχουν ξεκινήσει. Χ ΧΡΗΜΑ 75

Χ ρεπορτάζ

ΔΩΔΩΝΗ

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΜΕΓΕΘΩΝ ΤΟ 2013 Η αλλαγή της διοίκησης στην ελληνική γαλακτοβιομηχανία παρουσιάζει ήδη τα πρώτα θετικά αποτελέσματα

ο 2013, η εταιρεία κατάφερε να σταματήσει την πτωτική τάση των πωλήσεων της τελευταίας τετραετίας και πραγματοποίησε έσοδα της τάξεως των 83,1 εκατ. ευρώ. Κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους, τέθηκαν σε εφαρμογή διάφορα προγράμματα βελτίωσης αποδοτικότητας, των οποίων τα πρώτα αποτελέσματα συνετέλεσαν στην ενίσχυση του μικτού περιθωρίου κέρδους από 15,4% σε 18,1%, ενώ τα κέρδη προ φόρων αυξήθηκαν από 0,5 εκατ. ευρώ το 2012 σε 1,2 εκατ. ευρώ το 2013. Ο διευθύνων σύμβουλος και εκτελεστικό μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΩΔΩΝΗ, κ. Tom Seepers, σημείωσε τα ακόλουθα: «Μετά την αλλαγή στο διοικητικό καθεστώς της εταιρείας το 2012, η διοίκηση έχει εφαρμόσει μια σειρά από πρωτοβουλίες βελτίωσης, ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της ΔΩΔΩΝΗ. Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι που οι κινήσεις αυτές έχουν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς και αναμένουμε ότι η εταιρεία μας, καθώς και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη-μέτοχοι θα επωφεληθούν κατά τα επόμενα χρόνια από περαιτέρω βελτιωμένα αποτελέσματα. Η εταιρεία εκτελεί διάφορα επενδυτικά προγράμματα και οι κάτοχοι του πλειοψηφικού πακέτου μετοχών SI Capital Partners “SI CP” είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένοι με την επένδυσή τους στη ΔΩΔΩΝΗ, καθώς, παρά τις συνεχιζόμενες δύσκολες συνθήκες αγοράς στην Ελλάδα, έχουν παρατηρήσει κάποια πρώτα σημάδια βελτίωσης του γενικότερου επιχειρηματικού κλίματος στη χώρα και παραμένουν σίγουροι για την ύπαρξη περαιτέρω προοπτικών ανάπτυξης της ΔΩΔΩΝΗ. Οι μέτοχοι συζητούν επί του παρόντος την περαιτέρω ανάπτυξη της εταιρείας, συμπεριλαμβανομένης, εάν κριθεί αναγκαία, κάθε πιθανής αύξησης μετοχικού κεφαλαίου για την υποστήριξη των επενδύσεων της εταιρείας». ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΩΔΩΝΗ Η ΔΩΔΩΝΗ ΑΕ ιδρύθηκε το 1963 από την ΑΤΕ και τις Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών της Ηπείρου. Από τον Νοέμβριο του 76 Iούλιος - Αύγουστος 2014

☛

ΟΙ ΜΕΤΟΧΟΙ ΣΥΖΗΤΟΥΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ ΤΗΝ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ, ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΗΣ, ΕΑΝ ΚΡΙΘΕΙ ΑΝΑΓΚΑΙΑ, ΚΑΘΕ ΠΙΘΑΝΗΣ ΑΥΞΗΣΗΣ ΜΕΤΟΧΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ.

2012, και μετά από ανοιχτό διεθνή διαγωνισμό, το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών της πρώην ΑΤΕ μεταβιβάστηκε στη Strategic Initiatives, η οποία είναι διεθνής επενδυτική εταιρεία. Η τελευταία έχει έδρα τα Ιωάννινα και παράγει γαλακτοκομικά και τυροκομικά προϊόντα με γάλα που συλλέγεται από 5.000 περίπου παραγωγούς-κτηνοτρόφους αποκλειστικά από την περιοχή της Ηπείρου. Τα προϊόντα της εταιρείας εξάγονται σε 35 χώρες του κόσμου. Η ΔΩΔΩΝΗ είναι η κορυφαία εταιρεία στην παραγωγή φέτας στην Ελλάδα και η φημισμένη φέτα της παράγεται από 100% γάλα που το προμηθεύουν και το επεξεργάζονται καθημερινά οι τοπικοί παραγωγοί της Ηπείρου. Η ΔΩΔΩΝΗ διαθέτει 9 κατηγορίες γαλακτοκομικών και τυροκομικών προϊόντων, με 80 ξεχωριστά προϊόντα. Εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα ΔΩΔΩΝΗ, όπως η πασίγνωστη φέτα, το φρέσκο γάλα, το γιαούρτι, τα σκληρά αγελαδινά τυριά, το γαλοτύρι, το βούτυρο κ.ά., περιλαμβάνονται στην ευρεία γκάμα φρέσκων προϊόντων της εταιρείας. Χ

ρεπορτάζ Χ

BEIERSDORF HELLAS

ΔΙΠΛΑΣΙΑ ΑΥΞΗΣΗ ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑΣ ΤΟ 2013 Εξαιρετική απόδοση επιτεύχθηκε κατά το 2013 σε επίπεδο κερδοφορίας για την Beiersdorf Hellas, μία από τις ηγέτιδες εταιρείες στον τομέα των καλλυντικών και της προσωπικής περιποίησης.

εταιρεία κατάφερε να αντιστρέψει το κλίμα των τελευταίων ετών, κερδίζοντας μερίδιο αγοράς σε όλες τις κατηγορίες προτεραιότητας, κρατώντας παράλληλα σταθερές τις πωλήσεις της. Τα καθαρά κέρδη μετά από φόρους για την περίοδο από 1 Ιανουαρίου έως 31 Δεκεμβρίου του 2013 διπλασιάστηκαν, αγγίζοντας τα 2,2 εκατ. ευρώ σε έσοδα. Οι συνολικές πωλήσεις της εταιρείας ανήλθαν σε 55 εκατ. ευρώ χωρίς ιδιαίτερη μεταβολή σε σύγκριση με το 2012. Επισημαίνεται ότι τα θετικά αποτελέσματα της Beiersdorf Hellas παρουσιάζονται σε μια αγορά που κινήθηκε πτωτικά, σε ποσοστό της τάξης του -3,3%. Η βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων της χρονιάς που διανύθηκε προήλθε κατά κύριο λόγο από την υλοποίηση στοχευμένου επιχειρηματικού σχεδιασμού, που περιελάμβανε διεύρυνση του χαρτοφυλακίου με καινοτόμα προϊόντα, σταθερή στρατηγική και τακτικές κινήσεις στον τομέα των πωλήσεων με ένα ετήσιο προωθητικό πλάνο, καθώς και με εξορθολογισμό των δαπανών. Το συγκεκριμένο διάστημα, η Beiersdorf Hellas κατάφερε να κατακτήσει μερίδιο της αγοράς της τάξης του 15,8% και την πρώτη θέση στις περισσότερες κατηγορίες καλλυντικών και προϊόντων προσωπικής φροντίδας, με ναυαρχίδες τις μάρκες NIVEA FACE, NIVEA BODY, NIVEA DEO, NIVEA MEN, LIPOSAN και HANSAPLAST. Αξίζει να σημειωθεί ότι η NIVEA αύξησε το μερίδιο στη συγκεκριμένη αγορά κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες. Τα στοιχεία αυτά αποδεικνύουν τη συνεχή εμπιστοσύνη των καταναλωτών στις μάρκες της Beiersdorf Hellas και στην ποιότητα των προϊόντων της. Το 2014 η Beiersdorf Hellas στοχεύει στην αύξηση μεριδίου αγοράς και στην ενίσχυση της κερδοφορίας. Σε αυτό το πλαίσιο, η στρατηγική της εταιρείας δίνει έμφαση: α) στην ανάπτυξη πωλήσεων και στη διατήρηση κερδοφορίας β) στην ισχυροποίηση της μάρκας NIVEA γ) στη διεύρυνση του χαρτοφυλακίου καινοτόμων προϊόντων μέσω συνεχούς έρευνας και ανάπτυξης, και δ) στη διαρκή ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού της.

☛

ΟΙ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΑΝΗΛΘΑΝ ΣΕ 55 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ ΧΩΡΙΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΟ 2012. ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΕΤΑΙ ΟΤΙ ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ BEIERSDORF HELLAS ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΜΙΑ ΑΓΟΡΑ ΠΟΥ ΚΙΝΗΘΗΚΕ ΠΤΩΤΙΚΑ, ΣΕ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ -3,3%.

«Τα θετικά αποτελέσματα του 2013, η αύξηση της κερδοφορίας μας αλλά και τα πρώτα μηνύματα του 2014 μάς δίνουν το έναυσμα για να θέσουμε τον πήχη ακόμα ψηλότερα, στοχεύοντας στη διατήρηση της πρώτης θέσης μας και στην κατάκτηση ακόμα μεγαλύτερου μεριδίου αγοράς και το 2014. Με στόχο τη συνεχή ανάπτυξη, εντοπίζουμε τις επιχειρηματικές ευκαιρίες που διευρύνουν την αγορά, δημιουργώντας νέες κατηγορίες και αναδεικνύοντας την προϊοντική μας υπεροχή. Παράλληλα και με σύμμαχο τους εργαζομένους μας, αναπτυσσόμαστε παρουσιάζοντας συνεχώς καινοτόμα προϊόντα, που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των σύγχρονων καταναλωτών. Επιπλέον, έχοντας ως βάση τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας και την αύξηση των μεριδίων αγοράς, συνεχίζουμε με επιτυχία τον εξορθολογισμό των δαπανών, με απτά αποτελέσματα στην κερδοφορία της εταιρείας» δήλωσε με αφορμή την ανακοίνωση των οικονομικών αποτελεσμάτων ο κ. Νίκος Τσακαλάκης, Country Manager της Beiersdorf Hellas. Χ ΧΡΗΜΑ 77

στα ενδότερα του Χρηματιστηρίου Αθηνών

ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ

Σημαντικό βήμα για έργο ΣΔΙΤ Ένα σημαντικό βήμα για την υλοποίηση του πρωτοποριακού έργου «ΣΔΙΤ Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Απορριμμάτων Περιφέρειας Πελοποννήσου» έγινε πρόσφατα με την έκδοση από το ΥΠΕΚΑ της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Προσωρινός Ιδιωτικός Φορέας Σύμπραξης (ΙΦΣ) του έργου έχει ανακηρυχθεί από τις 12 Αυγούστου 2013 η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή. Μετά την έκδοση της ΑΕΠΟ αναμένεται η υπογραφή της Σύμβασης Σύμπραξης με την Περιφέρεια Πελοποννήσου έως τον Αύγουστο του 2014 και η έναρξη κατασκευής του έργου ένα μήνα μετά. Το έργο «ΣΔΙΤ Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Απορριμμάτων Περιφέρειας Πελοποννήσου» έρχεται να δώσει λύση μακράς πνοής σε ένα τεράστιο περιβαλλοντικό, κοινωνικό κι οικονομικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Περιφέρεια Πελοποννήσου και είναι το πρώτο έργο αυτού του είδους που προχωρά στην Ελλάδα. Η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή θα υλοποιήσει σημαντικό μέρος του εγκεκριμένου Περιφερειακού Σχεδιασμού (ΠΕΣΔΑ) της Πελοποννήσου, αναλαμβάνοντας την ευθύνη της μελέτης, της κατασκευής και της λειτουργίας τριών υπερσύγχρονων Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) και ισάριθμων Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) σε Μεσσηνία, Αρκαδία και Λακωνία, καθώς και δύο Σταθμών Μεταφόρτωσης (ΣΜΑ) σε Κορινθία κι Αργολίδα, που λύνουν οριστικά και με τον πλέον ενδεδειγμένο –περιβαλλοντικά, τεχνολογικά, οικονομικά και κοινωνικά– τρόπο το πρόβλημα των απορριμμάτων στην Πελοπόννησο για τα επόμενα 25 χρόνια τουλάχιστον.

07/08-2014

ΑΝΕΚ LINES

78 Iούλιος - Αύγουστος 2014

Ημερίδα του ευρωπαϊκού έργου ELINA Η πορεία υλοποίησης του ευρωπαϊκού έργου ELINA, στο οποίο συμμετέχει η ΑΝΕΚ Lines, παρουσιάστηκε σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας, στα Χανιά. Το έργο ΕLINA, με τίτλο «Ολοκληρωμένη Πράσινη Διαχείριση Πετρελαιοειδών Αποβλήτων και Καταλοίπων με βάση τον Κύκλο Ζωής», αφορά τη δημιουργία μιας περιβαλλοντικά υπεύθυνης μεθόδου διαχείρισης των αποβλήτων που παράγονται σε πλοία και βιομηχανίες της Ελλάδας. Το ELINA επιχορηγείται από τη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος LIFE+. Στο έργο συμμετέχουν, εκτός της ΑΝΕΚ Lines, η εταιρεία CYCLON ΕΛΛΑΣ ΑΕ και η ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ. Ο πρόεδρος της ΑΝΕΚ Lines, κ. Γιώργος Κατσανεβάκης, ανέφερε μεταξύ άλλων: «Η ΑΝΕΚ, στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, συμμετέχει σε μια σειρά ερευνητικών έργων όπως το ELINA, τα οποία στοχεύουν στην ανάπτυξη συστημάτων που κάνουν τη ναυσιπλοΐα φιλικότερη προς το περιβάλλον και τις θαλάσσιες μεταφορές ασφαλέστερες». H ANEK Lines, στο πλαίσιο της υλοποίησης του ELINA, έχει προβεί από τον Μάρτιο του 2013 σε μηχανολογικές επεμβάσεις στα πλοία της Olympic Champion και Hellenic Spirit, προκειμένου να συλλέγει σε χωριστές δεξαμενές τα πετρελαιοειδή απόβλητα που δημιουργούνται στα μηχανοστάσια των 2 πλοίων. Στόχος είναι η εταιρεία να παραδίδει, ετησίως, τουλάχιστον 80 τόνους πετρελαιοειδών αποβλήτων, χωριστά από οποιοδήποτε άλλο ρεύμα αποβλήτων, στα λιμάνια υποδοχής των πλοίων της. Εκ μέρους της Cyclon, o κ. Χριστόδουλος Καραβασίλης, Προϊστάμενος Τεχνικού Τμήματος, αναφέρθηκε στις πηγές, τις ποσότητες, τη χημική σύσταση και τις υφιστάμενες υποδομές διαχείρισης πετρελαιοειδών αποβλήτων και καταλοίπων στην Ελλάδα, καθώς και στην πιλοτική συλλογή αυτών των αποβλήτων στο πλαίσιο του ELINA. Σε δεύτερη εισήγησή του, ο κ. Χριστόδουλος Καραβασίλης παρουσίασε τη Μονάδα Thin Film Evaporator, που κατασκευάζεται στο Διυλιστήριο της Cyclon, για την ανάκτηση υλικών και την επαναχρησιμοποίηση των πετρελαιοειδών αποβλήτων και καταλοίπων. Η κατασκευή του Thin Film Evaporator συγχρηματοδοτείται από το έργο MARE, στο πλαίσιο του Προγράμματος Eco-Innovation της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

ΟΤΕ

Δίκτυα Νέας Γενιάς σε όλο και περισσότερες περιοχές Συνεχίζεται δυναμικά η επέκταση των δικτύων Νέας Γενιάς του Ομίλου ΟΤΕ, με τις υπερυψηλές ταχύτητες VDSL και 4G να φτάνουν σταδιακά σε όλη τη χώρα. Το δίκτυο VDSL του ΟΤΕ διατίθεται από τους πρώτους μήνες του 2014 σε ακόμη περισσότερες περιοχές. Ήδη 280 αστικά κέντρα σε όλη την Ελλάδα και 2.250 υπαίθριες καμπίνες στην Αττική, τη Θεσσαλονίκη, την Αλεξανδρούπολη, την Κομοτηνή, την Ξάνθη και τις Σέρρες διαθέτουν ΟΤΕ VDSL. Τον Ιούνιο οι ταχύτητες VDSL επεκτάθηκαν ακόμη περισσότερο, στις περιοχές Χαλάνδρι και Ηλιούπολη, ενώ μέχρι το τέλος της χρονιάς προγραμματίζονται επιπλέον 1.500 νέες υπαίθριες καμπίνες σε περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, όπως: Κηφισιά, Ν. Κηφισιά, Ν. Φιλαδέλφεια, Ν. Ηράκλειο, Χολαργό, Καλαμάκι, Ψυχικό, Αγία Παρασκευή, Ωραιόκαστρο, Καλαμαριά και Θέρμη. Παράλληλα, από τον Ιούλιο και μέχρι το τέλος του έτους, 150 νέα αστικά κέντρα εκτός των περιοχών Αθηνών και Θεσσαλονίκης θα δίνουν ταχύτητες VDSL. Χάρη στο εκτεταμένο επενδυτικό πλάνο του ομίλου, το VDSL είναι σήμερα διαθέσιμο σε περίπου 1.200.000 νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε όλη την Ελλάδα, ενώ στόχος είναι η πληθυσμιακή κάλυψη του δικτύου να ανέλθει σε 30% μέσα στο 2014. Παράλληλα, το δίκτυο 4G της Cosmote αναπτύσσεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Από την αρχή του χρόνου, υπηρεσίες 4ης γενιάς έχουν ενεργοποιηθεί στη Λαμία, την Άρτα, το Μεσολόγγι, την Ιεράπετρα, τα χωριά Αποκορώνου Χανίων, το Δυτικό Πήλιο, το Ωραιόκαστρο, αλλά και στην Κεφαλονιά, την Ιθάκη, τη Λέσβο, τη Χίο, τη Σαλαμίνα και την Τήλο. Εν μέσω της καλοκαιρινής περιόδου, η κάλυψη 4G επεκτάθηκε σε περιοχές της Κέρκυρας, της Σάμου, της Λέρου, της Δυτικής Ρόδου και της Χερσονήσου Χανίων, αλλά και στο Αγρίνιο, τα Γρεβενά, την Ηγουμενίτσα και την Αμαλιάδα. Το δίκτυο 4G της Cosmote προσφέρει τη μεγαλύτερη κάλυψη στην Ελλάδα, καθώς καλύπτει ήδη όλες τις πόλεις άνω των 50.000 κατοίκων, πολλές μικρότερες σε όλη τη χώρα, αλλά και όλους τους δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς, προσφέροντας υπερδιπλάσια κάλυψη από άλλα δίκτυα. Ήδη πάνω από το 60% του πληθυσμού της χώρας μπορεί να έχει πρόσβαση στο δίκτυο 4G της Cosmote, ενώ στόχος της εταιρείας είναι να παρέχει 70% πληθυσμιακή κάλυψη έως το τέλος του έτους.

EUROBANK-ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΕΓΑΛΟΥ

Ευεργετικές οι αποφάσεις της ΕΚΤ Το 2013 ήταν χρονιά μεγάλης δοκιμασίας αλλά και θετικών εξελίξεων στην οικονομία. Για τη Eurobank υπήρξε έτος καμπής. Στα μακροοικονομικά μεγέθη, η ύφεση παρατάθηκε για έκτη συνεχή χρονιά. Ωστόσο, επιβραδύνθηκαν σημαντικά, στο -3,9%, έναντι -7% το 2012. Οι εξελίξεις στο δημοσιονομικό επίπεδο υπήρξαν ιδιαίτερα θετικές. Πρωτογενές πλεόνασμα 0,8% του ΑΕΠ σημειώθηκε στο ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης μετά από 11 χρόνια, ενώ για πρώτη φορά ήταν πλεονασματικό και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (0,7% του ΑΕΠ). Και αυτό παρότι στην Ευρώπη, τον κύριο εμπορικό εταίρο της χώρας, η ανάπτυξη παρέμεινε ασθενής. Η θετική πορεία αναγνωρίστηκε τόσο από τους εταίρους μας όσο και από τις αγορές. Το σπρεντ των επιτοκίων των κρατικών ομολόγων έπεσε κατά 350 μονάδες βάσης μέσα στη χρονιά και η αποκλιμάκωση συνεχίστηκε και φέτος, ενώ το Δημόσιο τον περασμένο Απρίλιο επέστρεψε επιτυχώς στις αγορές. Για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, το 2013 αποτέλεσε ένα έτος-σταθμό, με την ανάδειξη ενός σχήματος τεσσάρων συστημικών πυλώνων. Η συγκέντρωση και η πρώτη φάση της ανακεφαλαιοποίησης των τεσσάρων συστημικών τραπεζών αποκρυστάλλωσαν τη νέα δομή του. Οι τέσσερις τράπεζες κατέχουν σήμερα συνολικά γύρω στο 94% της ελληνικής τραπεζικής αγοράς. Οι πρόσφατες αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) αναμένεται να έχουν ευεργετική επίδραση για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Αυτό ισχύει κατεξοχήν για την απόφαση στοχευμένης παροχής ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Ευρωζώνης, μέσω του προγράμματος των Στοχευμένων Μακροπρόθεσμων Αναχρηματοδούμενων Επιχειρήσεων (Targeted LongTerm Refinancing Operations - TLTROs). Οι συστημικές ελληνικές τράπεζες θα έχουν τη δυνατότητα να κάνουν χρήση του προγράμματος, καλύπτοντας σε σημαντικό βαθμό την περιορισμένη ρευστότητα που δημιουργεί η στασιμότητα των καταθέσεων. ΧΡΗΜΑ 79

τα νέα της αγοράς

07/08-14

Χ DANONE

Σημαντική τροχιά ανάπτυξης αναμένεται στο σύνολο του 2014

άνω από το επίπεδο των 20 εκατ. ευρώ αναμένεται να κινηθούν οι πωλήσεις της Danone Γαλακτοκομικά Προϊόντα ΑΕ στο σύνολο του 2014, εμφανίζοντας ποσοστιαία μεταβολή 7% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, με τα κέρδη προ φόρων να διαμορφώνονται σε 1,4 εκατ. ευρώ. Όπως επισημαίνει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της γαλακτοκομικής επιχείρησης στην Ελλάδα, Χάρης Φεύγας: «Ήδη, στο πρώτο εξάμηνο του έτους η Danone εμφανίζει ρυθμούς ανάπτυξης περί το 12% σε όγκο, ενώ είμαστε μία από τις τρεις εταιρείες του κλάδου που αυξάνουμε το μερίδιο αγοράς στην κατηγορία των φρέσκων γαλακτοκομικών προϊόντων, επιστρέφοντας έτσι και πάλι στην 4η θέση». Στον μεγαλύτερο βαθμό, η ανοδική πορεία είναι αποτέλεσμα της νέας εγχώριας επικοινωνιακής καμπάνιας του Activia, που ξεκίνησε στο πρώτο τρίμηνο του έτους. Η έντονη επικοινωνία της «ναυαρχίδας» της Danone, σε συνδυασμό με τη μείωση της τιμής κατά 10%, ανέπτυξε την καταναλωτική βάση της μάρκας. Καθοριστικό ρόλο είχε και η ενδυνάμωση της παρουσίας της Danone στην κατηγορία των παιδικών επιδορπίων, με το λανσάρισμα του Danone Disney, σε εξαιρετική σχέση ποιότητας-τιμής. Το Danone Disney αποτελεί το μόνο παιδικό επιδόρπιο γιαουρτιού με τιμή χαμηλότερη του 1 ευρώ ανά κεσεδάκι, εξασφαλίζοντας –συμπληρωματικά με το Danonino– μερίδιο 15% στην κατηγορία του. Ταυτόχρονα, στην κατηγορία των λευκών αγελαδινών και στραγγιστών, το Γαλακτοπωλείο κατέκτησε μερίδιο 2% στη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου 2014, αναμένοντας να δείξει πολύ μεγαλύτερη δυναμική στο μέλλον. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι ρυθμοί ανάπτυξης του 2014 για τη γαλακτοκομική επιχείρηση στην Ελλάδα, αναμένεται να είναι μεγαλύτεροι συγκριτικά με οποιαδήποτε άλλη χώρα στην Ευρώπη, όπου έχει παρουσία η Danone. Από τις «πιέσεις» της οικονομικής κρίσης δεν γλύτωσε η κατηγορία των φρέσκων γαλακτοκομικών προϊόντων, δηλαδή των γιαουρτιών, των επιδορπίων γιαουρτιών και των γλυκών επιδορπίων. Τα επίσημα στοιχεία καταδεικνύουν πως η δυσμενής οικονομική συγκυρία των τελευταίων ετών συρρίκνωσε την αγορά, φτάνοντας στους 70 χιλ. τόνους κατανάλωσης ετησίως, από 84 χιλ. τόνους που ανέρχονταν πριν την κρίση.

INTERAMERICAN

Στην παγκόσμια καρδιά των εξελίξεων στις ασφαλίσεις υγείας

τη Μαδρίτη οργανώθηκε πρόσφατα το ανά διετία πραγματοποιούμενο παγκόσμιο συνέδριο του International Federation of Health Plans (IFHP). H Interamerican, η μοναδική από την Ελλάδα ασφαλιστική επιχείρηση-μέλος της διεθνούς ομοσπονδίας, εκπροσωπήθηκε από τον Γιώργο Βελιώτη, γενικό διευθυντή ζωής και υγείας της εταιρείας και πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Ασφαλιστικής Επιτροπής Υγείας του Insurance Europe. Το θέμα της φετινής συνάντησης, που συγκέντρωσε στην ισπανική πρωτεύουσα προσωπικότητες των τομέων της ασφάλισης και της παροχής υπηρεσιών υγείας από όλο τον κόσμο, ήταν η χρήση των δεδομένων για τη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας. Εκ μέρους της Interamerican παρουσιάστηκε πρόταση για τη δυνατότητα βιωσιμότητας ασφαλιστικών φορέων υγείας σε περιόδους κρίσης χωρίς να υποβαθμίζεται η ποιότητα και το εύρος των υπηρεσιών που αυτοί χρηματοδοτούν. Η πρόταση της εταιρείας, λόγω της συνεχιζόμενης παγκοσμίως ραγδαίας αύξησης του κόστους της υγείας, που προβληματίζει όλους τους φορείς ασφάλισης και υπηρεσιών –ανεξάρτητα από το αν η χώρα στην οποία αναπτύσσουν δραστηριότητα αντιμετωπίζει οικονομική κρίση ή όχι– προκάλεσε το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των συνέδρων. Ο κ. Βελιώτης εστιάστηκε στον έλεγχο του κόστους κατά τη διαχείριση των αναλαμβανόμενων κινδύνων σε συνδυασμό με τον όγκο εργασιών, καθώς και στην αποτελεσματική συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα για την ανταπόκριση στις προκλήσεις της εποχής. Σημειώνεται ότι η IFHP, που ιδρύθηκε το 1968 και αριθμεί 100 μέλη, εταιρείες από 25 χώρες με ηγετική θέση τοπικά στον τομέα ασφάλισης υγείας, στοχεύει στη συνεχή βελτίωση του επιπέδου υπηρεσιών που παρέχουν τα μέλη της μέσω των συνεργασιών και της ανταλλαγής εμπειρίας και τεχνογνωσίας μεταξύ τους. Εκτός της Interamerican, στην ομοσπονδία συμμετέχει και η μητρική Achmea, που θεωρείται η κορυφαία εταιρεία ασφάλισης υγείας στην Ολλανδία και την Ευρώπη. 80 Iούλιος - Αύγουστος 2014

CYTA 4U

CRETA FARMS

Νέο πρωτοποριακό mobile application μόνο από τη Cyta Ελλάδος

Εν Ελλάδι Gourmet Γαλοπούλα Βραστή

η νέα, πρωτοποριακή υπηρεσία Cyta 4U, για υψηλής ποιότητας κλήσεις φωνής και βιντεοκλήσεις από smartphone και tablet μέσω χρήσης του σταθερού αριθμού Cyta, προσφέρει μόνο η Cyta Ελλάδος στους υφιστάμενους και τους νέους πελάτες της. Η εταιρεία, συνεχίζοντας την καινοτόμο πορεία της, προσφέρει μέσω της ενιαίας πλατφόρμας νέας γενιάς, τεχνολογίας IMS (IP Multimedia Subsystem), μια υπηρεσία πραγματικής σύγκλισης. Συγκεκριμένα, για πρώτη φορά στην ελληνική αγορά, η Cyta παρέχει τη δυνατότητα πραγματοποίησης κλήσεων/βιντεοκλήσεων μέσω φορητών συσκευών (smartphone ή tablet), με χρήση ελληνικού σταθερού αριθμού. Έτσι, ο χρήστης της Cyta 4U αξιοποιεί όλα τα οφέλη και τους χρόνους ομιλίας του επιλεγμένου προγράμματος σταθερής τηλεφωνίας Cyta από τη φορητή συσκευή του. Αντίστοιχα, οι κλήσεις μέσω του Cyta 4U προς σταθερά και κινητά στην Ελλάδα και αντίστροφα πραγματοποιούνται ως εθνικές κλήσεις, είτε ο χρήστης της εφαρμογής βρίσκεται στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό. Σημαντικό είναι και το γεγονός ότι οι κλήσεις από την υπηρεσία Cyta 4U προς Σταθερά Cyta Ελλάδος καθώς και οι κλήσεις/βιντεοκλήσεις προς το community Cyta 4U πραγματοποιούνται εντελώς δωρεάν. Η Cyta Ελλάδος προσκαλεί τους πελάτες της να γνωρίσουν την πρωτοποριακή υπηρεσία και τα οφέλη της, προσφέροντάς τους για περιορισμένο χρονικό διάστημα τη δυνατότητα δωρεάν παγίου για τους δύο πρώτους μήνες. Στη συνέχεια το πάγιο διαμορφώνεται στην πολύ συμφέρουσα τιμή των 3 ευρώ μηνιαίως. Η ενεργοποίηση του Cyta 4U γίνεται είτε μέσω της πύλης πελατών my Cyta (υφιστάμενοι πελάτες) είτε τηλεφωνικώς στο 13877. Η εγκατάσταση της εφαρμογής στο smart phone ή το tablet είναι δωρεάν και μπορεί να γίνει μέσα από το App store (συσκευές iOS) ή το Google play (συσκευές Android). Μοναδική προϋπόθεση για την εγκατάσταση και τη λειτουργία της εφαρμογής είναι η ύπαρξη ευρυζωνικής σύνδεσης στο internet.

Creta Farms, η κορυφαία ελληνική εταιρεία αλλαντικών, που διευρύνει σταθερά τη γκάμα των προϊόντων της και διακρίνεται για την καινοτομία και τις υψηλές διατροφικές αξίες της, παρουσιάζει την πιο ζουμερή και νόστιμη βραστή γαλοπούλα της αγοράς των gourmet αλλαντικών, τη νέα Εν Ελλάδι Gourmet Γαλοπούλα Βραστή. Με βάση το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και το εκλεκτό κρέας, η νέα Εν Ελλάδι Gourmet Γαλοπούλα Βραστή αποτελεί μια πρόταση υψηλής διατροφικής αξίας, με πλούσια και μοναδική γεύση, που προσφέρει ασυναγώνιστη απόλαυση στη μοναδική καινοτομία Εν Ελλάδι: Ατόφιο, εκλεκτό φιλέτο, που μαρινάρεται σε ελαιόλαδο και σιγομαγειρεύεται για 7 ώρες. Έτσι δίνει γεύση το Εν Ελλάδι, προσφέρει την προσιτή πολυτέλεια που κάνει την καθημερινότητά μας πιο νόστιμη, ξεχωριστή και διατροφικά ισορροπημένη. Χάρη σε αυτήν την εκλεπτυσμένη και γεμάτη γεύση, η νέα Εν Ελλάδι Gourmet Γαλοπούλα Βραστή απέσπασε το Βραβείο Ανώτερης Γεύσης 2014 ως αξιόλογο προϊόν από τον διεθνή θεσμό Superior Taste Award της iTQi. Καθώς η νοστιμιά ενός προϊόντος ανακαλύπτεται καλύτερα μέσα από τη δημιουργικότητα και την έμπνευση, η Creta Farms διαθέτει στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ πολυσέλιδο έντυπο με συνταγές. Παράλληλα, μέσα από την επίσημη σελίδα της στο Facebook https://www.facebook.com/CretaFarms.gr η Creta Farms προτείνει έξυπνες και πεντανόστιμες συνταγές με τη νέα Εν Ελλάδι Gourmet Γαλοπούλα Βραστή, που θα ικανοποιήσουν ακόμα και τους πιο απαιτητικούς της γεύσης. Σημείο αναφοράς αποτελούν τα γευστικότατα ταρτάκια με μανιτάρια και γαλοπούλα βραστή, οι πεντανόστιμες μπρουσκέτες με γαλοπούλα βραστή και αβγά σκραμπλ, το μυρωδάτο ριζότο με κολοκυθάκια, ανθούς, γαλοπούλα βραστή και μυρωδικά, η τραγανή τάρτα πίτσα με ταλαγάνι και γαλοπούλα βραστή, καθώς και η φρέσκια και υγιεινή σαλάτα με αβοκάντο, ψητές τορτίγιες και γαλοπούλα βραστή.

FIX ROYALE

Απέκτησε νέα ιστοσελίδα

FIX Royale, η νέα ελληνική Weiss μπίρα της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας, είναι πλέον «στον αέρα» και με τη δική της ιστοσελίδα: www.fixroyale.gr. Η FIX Royale αντιστοιχεί στη γνήσια συνταγή μιας λευκής, σταρένιας αφιλτράριστης μπίρας, με συστατικά άριστης ποιότητας και ελληνικό κριθάρι, που ήρθε για να «ξεκλειδώσει» τα μυστικά της συγκεκριμένης κατηγορίας και να μυήσει τους καταναλωτές στην ιεροτελεστία της καθημερινής ολοκληρωμένης απόλαυσης. Επισκεφθείτε το www.fixroyale.gr και ανακαλύψτε τα χαρακτηριστικά, τον τρόπο σερβιρίσματος και πολλές άλλες ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη νέα ελληνική Weiss μπίρα, που αποτελεί «προνόμιο όλων». Φιλική προς τον χρήστη και εύκολη στην πλοήγηση, η νέα ιστοσελίδα εμπνέεται εικαστικά από την ταυτότητα του προϊόντος, αποπνέοντας τόσο τα στοιχεία της κληρονομιάς και της ζυθογνωσίας όσο και την αυθεντικότητα της απόλαυσης που αντιπροσωπεύει η FIX Royale. ΧΡΗΜΑ 81

Χ δια ταύτα...

✒ από τον Γιώργο Καλούμενο

α τ η τ ό ι α β ε Αβ t s e t s s e r t s ν ω τ ενόψει ο ι ρ β ώ τ κ Ο τον

αβεβαιότητα σχετικά με τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών ενόψει των stress test τον Οκτώβριο, το πολιτικό σκηνικό που διαμορφώθηκε σε σχέση με την ψήφιση του νομοσχεδίου για τη «μικρή ΔΕΗ», καθώς και η αναταραχή που προκάλεσε στις διεθνείς αγορές η υπόθεση της πορτογαλικής τράπεζας Banco Espirito Santo, δημιούργησαν αρνητικό κλίμα στην αγορά. To κλίμα άρχισε να επιδεινώνεται στην αγορά μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης του ΔΝΤ, η οποία ήταν αρνητική για τις τράπεζες, καθώς προσδιόριζε κεφαλαιακό έλλειμμα 6 δισ. ευρώ. Έρχονται νέες αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών; Μια μερίδα χρηματιστών δηλώνουν στο «Χ» με σιγουριά ότι θα υπάρξει και τρίτη ανακεφαλαιοποίησή τους, αβεβαιότητα που «γκρέμισε» τις τραπεζικές μετοχές. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι οι ελληνικές τράπεζες θα χρειαστούν επιπλέον κεφάλαια 6 δισ. ευρώ. Αυτό αποτελεί το πιο απαισιόδοξο σενάριο. Το καλό σενάριο είναι να προκύψουν γύρω στα 2-2,5 δισ. ευρώ από τα stress test της ΕΚΤ. Τα hedge funds του 2012 και του 2013 αλλά και ορισμένα που πρόσφατα τοποθετήθηκαν στις ελληνικές τράπεζες στο δεύτερο κύμα ανακεφαλαιοποίησης αποχωρούν από το ελληνικό χρηματιστήριο. 82 Ιούλιος - Αύγουστος 2014

Σύμφωνα με την τεχνική ανάλυση, κρίσιμη στήριξη για την αγορά αποτελούν οι 1.130 μονάδες, οι οποίες εάν διασπαστούν καθοδικά, επόμενες στηρίξεις υπάρχουν στις 1.100 και χαμηλότερα στις 1.063 μονάδες (το χαμηλότερο σημείο του 2014). Για να αντιστραφεί η βραχυπρόθεσμη τάση, η αγορά πρέπει να επανέλθει άμεσα πάνω από τα επίπεδα των 1.180 μονάδων. Μια πτώση έως τα επίπεδα των 1.050-1.060 μονάδων δεν μεταβάλλει τη μεσοπρόθεσμη ανοδική τάση της αγοράς. Στα επίπεδα των 1.050 μονάδων φαίνεται ότι θα παιχτεί το μέλλον της χρηματιστηριακής αγοράς. Η διατήρηση του Γενικού Δείκτη στην περιοχή των 1.100-1.060 μονάδων είναι η επόμενη περιοχή στήριξης, που θα κρίνει πολλά για τη μελλοντική πορεία του δείκτη. Η εικόνα του τραπεζικού δείκτη είναι επίσης πτωτική, με τις επόμενες στηρίξεις στις 150 με τις 144 μονάδες, και για να αλλάξει η εικόνα του, θα πρέπει να επανέλθει αρχικά πάνω από τις 164 μονάδες και στη συνέχεια να αντιμετωπίσει την αντίσταση των 177 μονάδων. Η διατήρηση του ΓΔΤ πάνω από τις 1.165 μονάδες και η άμεση επαναφορά πάνω από τις 1.185 μονάδες που είναι ο εκθετικός ΚΜΟ 200 ημερών θα ήταν ένα πρώτο θετικό βήμα για τη βελτίωση της τεχνικής εικόνας της αγοράς.

ΧΡΗΜΑ

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ONOMATΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ε-ΜAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ*

* ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (10 ΤΕΥΧΗ) 30,00 €

ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 45,00 €

ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 80,00 €

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (10 ΤΕΥΧΗ) 150,00 €

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟMΙKΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 60,00 € ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 110,00 €

ΕΠΙΤΑΓΗ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

*Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 17456 Άλιμος, Fax: 210 998 4953

Yπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu

ΧΡΗΜΑ

www.hrima.gr

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΧΡΗΜΑ

Συγκρατημένες προσδοκίες για το β' εξάμηνο

τ.404/ 07-08.2014

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ Στη μέγκενη των rebate και clawback Μιχάλης Ρούσσος Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος ISS Facility Services

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.404 / 07-08.2014 / € 6,00

Qualco: Μια ολιστική προσέγγιση στο θέμα της διαχείρισης των NPLs

ISSN 1105-0470