Χρήμα #407, Νοέμβριος 2014 by ethosMEDIA

ΧΡΗΜΑ

www.hrima.gr

ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ

ΧΡΗΜΑ

Σε επικίνδυνες περιπέτειες για πέντε μήνες η αγορά

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.407 / 11.2014 / € 6,00

Aγορά Ακινήτων: Σε παρατεταμένο τέλμα η κτηματαγορά

τ.407/ 11.2014

ΛΙΜΑΝΙΑ Προχωρούν, ξεπερνώντας τους σκοπέλους, οι επενδύσεις στα λιμάνια Γιάννης Κουλίας Διευθύνων Σύμβουλος της Cyta Ελλάδος

Στόχος μας να γίνουμε η σημαντικότερη τηλεπικοινωνιακή γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης Ο νέος διευθύνων σύμβουλος της Cyta Ελλάδος, στην πρώτη του συνέντευξη στη χώρα μας, μιλάει για τους ανανεωμένους στόχους και τις προοπτικές της εταιρείας στην ελληνική αγορά. Αποκωδικοποιεί τις τελευταίες επιχειρηματικές εξελίξεις στον κλάδο, που αλλάζουν το εγχώριο τηλεπικοινωνιακό τοπίο, ενώ αποκαλύπτει και τα σχέδια της διοίκησης του Ομίλου.

ISSN 1105-0470

ΧΡΗΜΑ

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ONOMATΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ε-ΜAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ*

* ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

Το ΧΡΗΜΑ καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά!

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ ΕΞΑΜΗΝΗ (5 ΤΕΥΧΗ) 20,00 € ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΣ (10 ΤΕΥΧΗ) 100,00 €

ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (10 ΤΕΥΧΗ) 30,00 €

ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 45,00 €

ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 80,00 €

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (10 ΤΕΥΧΗ) 150,00 €

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟMΙKΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 60,00 € ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 110,00 €

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή) ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 15,00 € (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α.)

ΤΡΟΠΟΙ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 / ΙΒΑΝ GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192) Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρείας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομά σας στο καταθετήριο. Παρακαλούμε, όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κου Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΕΠΙΤΑΓΗ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

*Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 17456 Άλιμος, Fax: 210 998 4953

Yπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu

2 Λέττα Καλαμαρά, Διευθύντρια Σύνταξης

ΑΓΟΡΑΣΤΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΡΙΣΚΟΥ Oι πολιτικές αποφάσεις και συμπεριφορές δείχνουν αδυναμία παρακολούθησης των εξελίξεων και των πρώτων θετικών μηνυμάτων του αποτελέσματος της σκληρής προσαρμογής που έχει υποστεί η πλειοψηφία της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας

ε αγοραστές και επενδυτές υψηλού ρίσκου απευθύνεται η ελληνική αγορά. Σε αυτό το συμπέρασμα οδηγούν οι τελευταίες συνεδριάσεις του ΧΑ καθώς και ο συγκερασμός των ειδήσεων που αφορούν τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Όπως προκύπτει από τα αναλυτικά στοιχεία που δημοσιοποίησε η Ελληνική Στατιστική Αρχή, η ελληνική οικονομία βρέθηκε σε ανάπτυξη ήδη από το δεύτερο τρίμηνο του 2014, ενώ ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ επιταχύνθηκε αισθητά στο τρίτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς. Το ελληνικό ΑΕΠ πέρασε σε θετικό έδαφος για πρώτη φορά μετά από δεκαέξι διαδοχικά τρίμηνα πτώσης. Σε μη εποχικά διορθωμένη βάση, το ΑΕΠ καταγράφει αύξηση 1,7% στο τρίτο τρίμηνο του 2014, 0,4% στο δεύτερο τρίμηνο, από οριακή ύφεση 0,4% στο πρώτο τρίμηνο του έτους. Σε εποχικά διορθωμένη βάση, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ στο πρώτο τρίμηνο του 2014 εκτιμάται στο

-0,3%. Στο δεύτερο τρίμηνο καταγράφηκε ετήσια αύξηση 0,4% και στο τρίτο τρίμηνο άνοδος 1,43%. Στην Ευρώπη η άνοδος επίσης του ΑΕΠ και η σταθερότητα στον πληθωρισμό ενισχύουν την αποφασιστικότητα των επικεφαλής της ευρωζώνης και ειδικότερα της ΕΚΤ για τη λήψη σημαντικών αποφάσεων. Από την άλλη πλευρά, στη χώρα μας οι πολιτικές αποφάσεις και συμπεριφορές δείχνουν αδυναμία παρακολούθησης των εξελίξεων και των πρώτων θετικών μηνυμάτων του αποτελέσματος της σκληρής προσαρμογής που έχει υποστεί η πλειοψηφία της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, με αποτέλεσμα τη διατήρηση του υψηλού δείκτη κινδύνου και ρίσκου, που επηρεάζει αγοραστές και επενδυτές στην ελληνική αγορά.

Στην προκειμένη περίπτωση, η επιθετική στρατηγική, με στόχο τη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την υλοποίηση όσο το δυνατόν πιο γρήγορα ενός ξεκάθαρου και σταθερού αναπτυξιακού σχεδίου με τη βοήθεια των τραπεζών αλλά και του οικονομικού, πολιτικού και κοινωνικού ιστού, μπορεί να οδηγήσει σε μακροπρόθεσμη ευημερία προσελκύοντας παραγωγικούς επενδυτές και αγοραστές και όχι μόνο εκείνους που αντέχουν το ρίσκο και μάλιστα το υψηλό ρίσκο.

ΧΡΗΜΑ τ.407, Νοέμβριος 2014

4 Νοέμβριος 2014

ΕΝ ΑΡΧΗ...

artwork: Haris Nikolopoulou - hnikol@otenet.gr

Ble. ÖÊÐ ÒÃÔÃÎ¿Ã ÖÑÛ Î¿ÏÑÛ °ÐÃÙ ÌÇÚØÔËÕÖÀÙ ÚÓÔÑÙ ÇÍÆÊÎÓÕÇØÐ ÖÀÕÑ ÍÑÐÖ¢ ÍÃË ÖÀÕÑ ÏÃÍÔË¢ ÃÒÀ ÖÊÐ ÒÀÎÊ ¨Ñ %OH ÆËÃ×½ÖÇË ÇÕØÖÇÔËÍÑÂÙ ÍÃË ÇÌØÖÇÔËÍÑÂÙ ÚÓÔÑÛÙ ÛÅÊÎ¾Ù ÃËÕ×ÊÖËÍ¾Ù ËÍÃÐÑÂÙ ÐÃ ÈËÎÑÌÇÐ¾ÕÑÛÐ Í¢×Ç ÕÃÙ ÇÍÆ¾ÎØÕÊ

¢Ð×ÑÛ ½ÉÃÔÑ %RQD 9LVWD ÎÛÈ¢ÆÃ

w w w . t h e b l e . g r

¨ÊÎ )D[

i n f o @ i n t e r c a t e r i n g . g r

Ακίνητα Σε παρατεταμένο τέλμα η κτηματαγορά

Λιμάνια Προχωρούν, ξεπερνώντας τους σκοπέλους, οι επενδύσεις στα λιμάνια

48 64

Διεθνείς αγορές Η Fed σβήνει τα πιεστήρια, ΕΚΤ και BoJ τα βάζουν μπροστά

Ιατρικός Τουρισμός Μεσογειακό περιβάλλον, ήπιο κλίμα, ανθρώπινο επιστημονικό δυναμικό, τα πλεονεκτήματα του ελληνικού ιατρικού τουρισμού

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ Γεώργιος Ουζούνης 2014 Αναδείξτε τις καλύτερες εταιρείες του ελληνικού χρηματιστηρίου

OΑΕΠ Ασπίδα προστασίας για τους Έλληνες εξαγωγείς

6 Νοέμβριος 2014

περιεχόμενα τ.407/11.2014 72 ~ DIGITAL BANKING CONFERENCE Fast forward into the digital era 78 ~ ΑΝΑΛΥΣΗ VRS Alpha Bank (Όμιλος)

ΘΕΜΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ Ο νέος διευθύνων σύμβουλος της Cyta Ελλάδος, στην πρώτη του συνέντευξη στη χώρα μας, μιλάει για τους ανανεωμένους στόχους και τις προοπτικές της εταιρείας στην ελληνική αγορά. Αποκωδικοποιεί τις τελευταίες επιχειρηματικές εξελίξεις στον κλάδο, που αλλάζουν το εγχώριο τηλεπικοινωνιακό τοπίο, ενώ αποκαλύπτει και τα σχέδια της διοίκησης του Ομίλου.

80 ~ EΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ MEGA PROJECTS Ο «γνωστός-άγνωστος» τρόπος χρηματοδότησης, Μέρος ΙΙ

ΧΡΗΜΑ

~ Απαγορεύεται αυστηρά η αναδη-

τεύχος Νοεμβρίου 2014

KEY ACCOUNT MANAGER Ράντω Μανώλογλου manologlou.r@ethosmedia.eu

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ Bίκυ Γερασίμου gerasimou.v@ethosmedia.eu CEO Κωνσταντίνος Ουζούνης ouzounis.k@ethosmedia.eu ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Λέττα Καλαμαρά kalamara.l@ethosmedia.eu ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚTΗΣ Γιώργος Καλούμενος kaloumenos.g@ethosmedia.eu

μοσίευση φωτογραφιών και ύλης ή μέρους αυτής, και η καθ' οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

Γαλάτεια Μπασέα bassea.g@ethosmedia.eu

ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Σοφία Λαλισσίδου lalissidou.s@ethosmedia.eu

YΠΕΥΘΥΝΗ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ Νατάσσα Λαζαράκου lazarakou.n@ethosmedia.eu

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ MARKETING Μαίρη Κατσαπρίνη katsaprini.m@ethosmedia.eu

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Θοδωρής Αναγνωστόπουλος Shutterstock

ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Σοφία-Αφροδίτη Βουλγαράκη Πόπη Καλογιάννη voulgaraki.s@ethosmedia.eu popikalogianni@gmail.com

Αριστείδης Κυπριώτης kypriotis.a@ethosmedia.eu Σπύρος Κανιούρας kaniouras.s@ethosmedia.eu ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Διονύσης Δρογγίτης drogitis.d@ethosmedia.eu

ΤΜΗΜΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ & ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Kωνσταντίνος Σαλβαρλής salvarlis.k@ethosmedia.eu Μαρία Νέγκα nega.m@ethosmedia.eu

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ

ETHOS MEDIA S.A. Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος T:210 9984950, Φ:210 9984953 E:hrima@hrima.gr, www.hrima.gr ISSN 1105-0470

ΕΚΤΥΠΩΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ - ΕΝΘΕΣΗ ~ Το τεύχος που κρατάτε στα Pressious Αρβανιτίδης χέρια σας, είναι τυπωμένο σε πιστοποιημένο χαρτί FSC® και Α.Β.Ε.Ε. ISSN 1105-0470

έτσι συμβάλλει στην υποστήριξη των δασών του πλανήτη.

04 ~ Εν αρχή: Αγοραστές υψηλού ρίσκου 08 ~ Χρηματιστήριο: Σε επικίνδυνες περιπέτειες για πέντε μήνες η αγορά 82 ~ Διά ταύτα: Έξω να πάμε καλά

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Γιάννης Κουλίας Διευθύνων Σύμβουλος της Cyta Ελλάδος Στόχος μας να γίνουμε η σημαντικότερη τηλεπικοινωνιακή γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης ΧΡΗΜΑ 7

Χ χρηματιστήριο

ΣΕ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ

ΓΙΑ ΠΕΝΤΕ ΜΗΝΕΣ Η ΑΓΟΡΑ Το ΧΑ επενδυτικά είναι game over για τους ξένους;

ι αγορές «ψήφιζαν» Μνημόνιο και Τρόικα, όπως έδειξαν με τη μεγάλη πτώση του ΧΑ και την άνοδο των αποδόσεων των ομολόγων στα μέσα Οκτωβρίου, μόλις ο πρωθυπουργός Α. Σαμαράς δήλωνε ότι φεύγουμε από το Μνημόνιο και διώχνουμε την Τρόικα. Με αυτήν τη λογική, η συνέχιση του Μνημονίου με άλλο όνομα –«ενισχυμένη προληπτική γραμμή στήριξης» (ECCL)– αποτελεί μια θετική είδηση για τις αγορές,

8 Νοέμβριος 2014

καθώς ζητούσαν από την Ελλάδα τη συνέχιση των μνημονίων, άρα και των μεταρρυθμίσεων, αλλά και την εποπτεία της ΕΕ και του ΔΝΤ ως δικλείδα ασφαλείας ότι θα εφαρμοστούν οι υποχρεώσεις της Ελλάδας. Η νέα προαιρετική χρηματοδοτική συνδρομή είναι ένα νέο μνημόνιο, σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα θα κληθεί να τηρήσει όλες τις δεσμεύσεις της. Όμως, η αρχική τουλάχιστον αντίδραση

των αγορών –τόσο του ΧΑ όσο και της αγοράς ομολόγων– ήταν αρνητική. Η συνέχιση του Μνημονίου με το όνομα «ενισχυμένη προληπτική γραμμή στήριξης» (ECCL) στην Ελλάδα όχι μόνο δεν επιδοκιμάστηκε από τις αγορές αλλά προκάλεσε και αρνητική αντίδραση, τουλάχιστον στο άκουσμα της είδησης. Και αυτό γιατί οι επενδυτές ανησυχούν ότι η νέα πιστωτική γραμμή, που είναι νέο μνημόνιο, θα οδηγήσει σε πολιτική κατάρ-

ρευση την ελληνική κυβέρνηση και θα φέρει στην κυβέρνηση τον ΣΥΡΙΖΑ που έχει πρόγραμμα κάθε άλλο παρά φιλικό προς τις αγορές. Το «χαλί» για ένα τρίτο μνημόνιο με τον τίτλο «ECCL» έστρωσαν οι ευρωπαίοι εταίροι στη χώρα μας, διαμηνύοντας παράλληλα στην κυβέρνηση ότι θα πρέπει να ολοκληρώσει «εδώ και τώρα» την τελευταία για το 2014 αξιολόγηση από την Τρόικα. Το risk premium της ελληνικής οικονομίας έχει αυξηθεί τελευταία, εξαιτίας της αβεβαιότητας που δημιουργεί ο εκλογικός κύκλος. Η έξοδος της χώρας από το Μνημόνιο θα πρέπει να λάβει υπόψη της την εξασφάλιση συμπληρωματικής χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις αγορές, την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων και τη βελτίωση του κλίματος στις διεθνείς αγορές. Οι πιο απαισιόδοξοι επενδυτές εγκαταλείπουν τις ελληνικές μετοχές και τα ελληνικά ομόλογα, καθώς εκτιμούν ότι θα επικρατήσει πολιτικό χάος στην Ελλάδα για 4-5 μήνες μέχρι τις εκλογές. Ο Γενικός Δείκτης προσέγγισε ακόμη και το επίπεδο των 850 μονάδων, δηλαδή ουσιαστικά επανέλαβε τις τιμές του 2012, γιατί μπορεί προ διετίας το χαμηλό να είχε φτάσει κοντά στις 500 μονάδες, αλλά ουσιαστική εισροή κεφαλαίων είχαμε δει πάνω από το επίπεδο των 800 μονάδων. Από τα υψηλά της 18ης Μαρτίου 2014, τις 1.369,56 μονάδες, η αγορά καταγράφει απώλειες 33,52% (με βάση το κλείσιμο της 7ης Νοεμβρίου). Την ίδια αρνητική εικόνα παρουσιάζει και η αγορά των ομολόγων, με τη δεκαετία από το 6% να έχει εκτοξευθεί ακόμη και στο 10%, πριν επιστρέψει στα επίπεδα του 8%, κάτι που καθιστά απαγορευτική οποιαδήποτε σκέψη για νέα έξοδο στις αγορές. Όλα αυτά κυρίως λόγω της διάχυτης πολιτικής αβεβαιότητας. ΑΠΟΤΙΜΟΥΝ ΤΗ ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Τώρα οι επενδυτές και οι αναλυτές έχουν αρχίσει να αποτιμούν τη νέα πολιτική πραγματικότητα που θα διαμορφωθεί τους επόμενους μήνες. Η κυβέρνηση φθείρεται μέρα με τη μέρα και ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως τουλάχιστον δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις, νομοτελειακά θα έρθει την εξουσία, καθώς είναι αρκετά δύσκολο η συγκυβέρνηση να βρει τους 180 βουλευτές για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Η όλη πολιτική αβεβαιότητα (με τις προεδρικές εκλογές και τις πιθανές γενικές εκλογές) φαίνεται ότι θα διαρκέσει για μεγάλο διάστημα. Το επενδυτικό κλίμα βαρύνεται, κυρίως από την άποψη ότι αν υπάρξει κυβερνητική αλλαγή σε ένα μη δοκιμασμένο κόμμα εξουσίας, θα δημιουργηθούν αμφιβολίες για το κατά πόσο θα συνεχιστούν τα διαρθρωτικά μέτρα και οι δημοσιονομικές πολιτικές ως τυπικές υποχρεώσεις απέναντι στους δανειστές, αλλά και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας. Σε αυτό το περιβάλλον πολιτικής αστάθειας και αβεβαιότητας για την πορεία της Ελλάδας με πολιτικούς όρους, σε συνδυασμό με το ασαφές πρόγραμμα σε ορισμένους τομείς του ΣΥΡΙΖΑ, δεν θα επιτραπεί στην αγορά να ανακάμψει.

H ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΕΠΕΝΔΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Χ.Α. (χωρίς τη συμμετοχή του ΤΧΣ) Δεκέμβριος 2013 Ιανουάριος 2014 Φεβρουάριος 2014 Μάρτιος 2014 Απρίλιος 2014 Μάιος 2014 Ιούνιος 2014 Ιούλιος 2014 Αύγουστος 2014 Σεπτέμβριος 2014 Οκτώβριος 2014

49,6% 49,9% 51,5% 52,9% 54,8% 60,4% 60,6% 60,4% 61,0% 60,9% 61,3%

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ (Ποσά σε εκατ. ευρώ) Δεκέμβριος 2013 Ιανουάριος 2014 Φεβρουάριος 2014 Μάρτιος 2014 Απρίλιος 2014 Μάιος 2014 Ιούνιος 2014 Ιούλιος 2014 Αύγουστος 2014 Σεπτέμβριος 2014 Οκτώβριος 2014

2.161,9 2.155,6 1.771,7 2.520,8 3.229,3 4.890,3 3.580,1 2.329,1 1.990,6 2.195,3 3.145,4

Η ολισθηρή πορεία των μετοχών κρατικών επιχειρήσεων, οι οποίες κατά παράδοση θεωρούνται «αμυντικές επιλογές» για τους επενδυτές επειδή προσφέρουν σταθερά έσοδα και διασφαλισμένη κερδοφορία – όπως της ΔΕΗ, της ΕΥΔΑΠ, της ΕΥΑΘ, των ΕΛΠΕ, του ΟΛΠ– είναι απολύτως ενδεικτική των ανησυχιών που αποτυπώνονται στο ταμπλό για την επόμενη ημέρα με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Οι αναλυτές πλέον έχουν περάσει στην επόμενη ημέρα και ασχολούνται ακόμη και με το ποιες μετοχές θα «τρέξουν» με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Σύμφωνα με έκθεση της Citi, με τίτλο «Κακοτράχαλος δρόμος ή διαγραφή χρέους. Τι σημαίνει μια κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ για τις ελληνικές μετοχές;», οι μετοχές του ΟΤΕ, της Aegean Airlines, της Εθνικής είναι οι επιλογές της Citigroup, εφόσον προκύψει μια κυβέρνηση με ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Οι ξένοι επενδυτές φαίνεται πως βλέπουν μπροστά τους αδιέξοδα. Πολλά ξένα και εγχώριων συμφερόντων funds που έπαιξαν προεξοφλητικά το «success story» της δημοσιονομικής προσαρμογής, πολύ πριν τα στοιχεία δείξουν τα πρώτα απτά αποτελέσματα, κατοχυρώνουν τις σημαντικές υπεραξίες που κέρδισαν τα τελευταία δύο χρόνια από την Ελλάδα και αποχωρούν. Το κάνουν ήδη από τον Μάρτιο-Απρίλιο του 2014 και ιδιαίτερα μετά τις ευρωεκλογές, όταν ξεκίνησαν οι πρώτες ενδείξεις ότι για πολιτικούς λόγους η κυβέρνηση «παγώνει» τις ιδιωτικοποιήσεις και κάνει στροφή στον λαϊκισμό με τον ανασχηματισμό που ακολούθησε. Πλέον, με τη δημοσκοπική πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ και την αναστολή σχεδόν κάθε προγραμματισμένης «διαρθρωτικής» μεταρρύθμισης, έχει καταστεί ξεκάθαρο στο ταμπλό πως η αγορά τιμολογεί όλο και πιο έντονα το ρίσκο αλλαγής κυβέρνησης και την είσοδο της χώρας σε νέες περιπέτειες, μέχρι τουλάχιστον να ξεκαθαρίσουν οι νέες βάσεις στις οποίες θα στηριχθούν οι σχέσεις με τους δανειστές. Όπως τονίζει στο «Χ» στέλεχος ξένης τράπεζας, «το κλίμα αβεβαιότητας που δημιουργείται εδράζεται όχι τόσο στον φόβο των πρόωρων εκλογών, αλλά στην πιθανότητα να κερδίσει τις εκλογές ένα κόμμα που δεν είναι κανονικό, ο ΣΥΡΙΖΑ». GAME OVER ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΞΕΝΟΥΣ; Το ερώτημα είναι αν η χρηματιστηριακή αγορά επενδυτικά είναι game over για ΧΡΗΜΑ 9

Χ χρηματιστήριο τους ξένους επενδυτές, αν το «παιχνίδι» τελείωσε για την Ελλάδα. Τα επιθετικότερα hedge funds εκτιμάται ότι έχουν αποεπενδύσει, και μόνο μερικά κινούνται εξαιρετικά σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Οι long ξένοι επενδυτές δεν «ξεπουλούν» αλλά και δεν αγοράζουν. Κρατούν μια στάση αναμονής, η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε μαζικό sell off αν δεν εξομαλυνθεί η πολιτική κατάσταση ή αν οι σχέσεις μας με τους δανειστές οδηγηθούν στα άκρα. Η πολιτική αβεβαιότητα που επικρατεί και οι ανερμάτιστες εξαγγελίες των πολιτικών για το πώς θα σωθεί η χώρα έχουν δημιουργήσει πάλι μια εκρηκτική κατάσταση. Μέχρι και ο μέχρι σήμερα ψύχραιμος και σοβαρός υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Κ. Μητσοτάκης, μιλώντας στο Bloomberg δήλωσε ότι «οι κάτοχοι ελληνικών ομολόγων είναι αντιμέτωποι με ένα “τρενάκι του τρόμου” για το επόμενο τετράμηνο», τονίζοντας ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ θα προκαλέσει πρόωρες εκλογές, γυρνώντας τους ψηφοφόρους πίσω στο 2012, όταν η

παραμονή της χώρας στο ευρώ κρεμόταν από μια κλωστή». ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΟΣ Ο ΦΟΒΟΣ; Το κλίμα φοβίας που επικρατεί το τελευταίο διάστημα για ορισμένους είναι υπερβολικό. Αυτό υποστηρίζει μια μικρή μερίδα αναλυτών. Όποια κυβέρνηση και αν εκλεγεί θα ακολουθήσει την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η οικονομία επίσης –όσο και αν αυτό δεν φαίνεται στις τσέπες των νοικοκυριών– είναι σήμερα πολύ βελτιωμένη σε σύγκριση με το 2012. Τα δημόσια οικονομικά έχουν συμμαζευτεί, πολλές εταιρείες άντλησαν ρευστότητα, άλλες έχουν καταφέρει να περιορίσουν τα δάνειά τους στο μισό, οι τράπεζες επανακεφαλαιοποιήθηκαν, ο κίνδυνος της χώρας μειώθηκε, το δημόσιο χρέος βρίσκεται κυρίως σε κράτη και όχι στην αγορά. Χρειάζεται φυσικά ακόμη να «τρέξουν» οι μεταρρυθμίσεις και οι τράπεζες να αναχρηματοδοτήσουν μόνο τις υγιείς επιχειρήσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως υποστηρίζει από την

πλευρά της μερίδα αναλυτών, άρχισε να προσαρμόζεται σταδιακά στα δεδομένα της Ευρώπης. Θέλει να παραμείνει η Ελλάδα μέσα στην Ευρωζώνη και προσπαθεί –με τον δικό του τρόπο– να διαπραγματευτεί καλύτερα σε σχέση με τη σημερινή κυβέρνηση. Όμως για τους επόμενους 4 -5 μήνες δεν υπάρχει ένα θετικό story για να προεξοφλήσει η αγορά, και μόνο η επαναδιατύπωση ενός πειστικού growth story για την ελληνική οικονομία μπορεί να φρενάρει την αποεπένδυση στο ελληνικό χρηματιστήριο και να μειώσει την υπέρμετρη μεταβλητότητα. Θεωρητικά, οι ελληνικές μετοχές θεωρούνται υποτιμημένες σε σχέση με τον ξένο ανταγωνισμό, αλλά αυτό που δημιουργεί προβλήματα είναι η έλλειψη προοπτικών σε οικονομικό και πολιτικό ορίζοντα. Οι υποψήφιοι αγοραστές δεν έχουν να προεξοφλήσουν κάτι σημαντικά θετικό, και έτσι στρέφονται σε αγορές με μεγαλύτερο βάθος και καλύτερες προοπτικές στην Ευρώπη και την Αμερική. Χ

«ΧΑΘΗΚΑΝ» 20 ΔΙΣ. ΑΠΟ ΤΑ ΥΨΗΛΑ ΤΟΥ ΜΑΡΤΙΟΥ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΕΩΣ ΚΑΙ 57% ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΕΤΟΧΕΣ ΤΗΣ ΥΨΗΛΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗΣ

ε μια βίαιη διαδικασία ανατιμολόγησης του ρίσκου της χώρας, η αγορά της Αθήνας έχασε μέσα σε διάστημα μόλις ενός μήνα –του Οκτωβρίου– περίπου 10 δισ. ευρώ σε όρους χρηματιστηριακής αξίας, ενώ από τα υψηλά της 18ης Μαρτίου 2014 έχουν «χαθεί» 20 δισ. ευρώ σε επίπεδο κεφαλαιοποίησης της χρηματιστηριακής αγοράς. Η αγορά υποχώρησε τον Οκτώβριο κατά 13,73%, κινούμενη σε πτωτική τροχιά για επτά συνεχόμενους μήνες, στη διάρκεια των οποίων ο βασικός χρηματιστηριακός δείκτης κατέγραψε συνολικές απώλειες 31,44%, με προηγούμενο ρεκόρ αυτό των οκτώ πτωτικών μηνών από τον Φεβρουάριο ως τον Σεπτέμβριο του 2011.

10 Νοέμβριος 2014

Η αγορά δεν έχει προσδοκίες ούτε ορατότητα, λόγω του αυξανόμενου πολιτικού ρίσκου. Παρόλο που η Ελλάδα επιστρέφει σε θετικό ρυθμό και καλλιεργείται η άποψη ότι η ιστορία ανάκαμψης αρχίζει να προβάλλει ως βασικό σενάριο, οι αγορές, το χρηματιστήριο και τα ομόλογα επιδεινώνονται. Το success story προσκρούει σε σοβαρά πολιτικά εμπόδια και η αγορά, το χρηματιστήριο και τα ομόλογα το έχουν αντιληφθεί αυτό πλήρως. Η κατακόρυφη αύξηση του πολιτικού ρίσκου στην Ελλάδα έχει αλλάξει πλήρως τα δεδομένα, καθώς με όρους αγοράς δεν εναρμονίζεται το success story με βελτίωση στο χρηματιστήριο και στα ομόλογα.

Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Στην αγορά υπάρχουν πάντα οι ανησυχίες ότι ο Γενικός Δείκτης θα δοκιμάσει τα χαμηλά του (852,87 μονάδες), η αποτυχία διατήρησης των οποίων θα τον οδηγήσει προς την περιοχή των 805 μονάδων. Ο Γενικός Δείκτης στην προηγούμενη πτώση είχε βρει στήριξη στις 880 μονάδες και πραγματοποίησε ανοδική αντίδραση. Λόγω των πολύ υψηλών όγκων συναλλαγών που πραγματοποιήθηκαν, τόσο στην περιοχή των 850-900 μονάδων όσο και πάνω από τις 1.000 μονάδες, η πιθανότερη εξέλιξη είναι μια συσσώρευση μεταξύ 880 και 1.000 μονάδων. Η κύρια τάση παραμένει βέβαια πτωτική αλλά κάτω από τις 900 μονάδες εμφανίζε-

ται ισχυρό αγοραστικό ενδιαφέρον, προς το παρόν. Όσο η αγορά παραμένει κάτω από τις 985 μονάδες, δεν αλλάζει τίποτε στη βραχυχρόνια τάση, που παραμένει καθαρά καθοδική. Μόνο η ανοδική διάσπαση των 985 μονάδων αλλάζει τη βραχυχρόνια τάση. Η καθοδική διάσπαση των 930-920 μονάδων θα επαναφέρει την αγορά εκ νέου σε έντονο καθοδικό κανάλι, με την προοπτική η αγορά να δει τις 850 μονάδες και κατά το πιθανότερο σενάριο νέα χαμηλά, δηλαδή τις 800 μονάδες. ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΜΕΤΟΧΕΣ Τα καλά stress test των ελληνικών τραπεζών δεν είχαν αντίκτυπο στην αγορά, στην οποία άρχισαν να κυκλοφορούν σενάρια για προληπτικές αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων. Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά την ανακοίνωση των stress test, o τραπεζικός δείκτης κατέγραψε πτώση 18,32%( με βάση το κλείσιμο της 7ης Νοεμβρίου). Οι ρευστοποιήσεις στον τραπεζικό κλάδο εντάθηκαν από τις δηλώσεις του προέδρου της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (ΕΒΑ),

Η ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Χ.Α. (σε δισ. ευρώ) Δεκέμβριος 2013 Ιανουάριος 2014 Φεβρουάριος 2014 Μάρτιος 2014 Απρίλιος 2014 Μάιος 2014 Ιούνιος 2014 Ιούλιος 2014 Αύγουστος 2014 Σεπτέμβριος 2014 Οκτώβριος 2014

60,1 60,8 67,4 70,2 64,5 70,9 79,9 66,5 66,8 61,1 52,4

σύμφωνα με τις οποίες οι τράπεζες δεν πρέπει να εφησυχάζουν μετά τα stress test –ακόμη και αυτές που τα πέρασαν– δηλώσεις που επηρέασαν και τις αγορές του ευρωπαϊκού νότου. Ήδη ο τραπεζικός δείκτης κινείται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 16 μηνών, με τις μετοχές της Εθνικής και της

Eurobank να καταγράφουν στη συνεδρίαση της 7ης Νοεμβρίου νέα ιστορικά χαμηλά. ΟΙ ΜΕΤΟΧΕΣ ΤΟΥ FTSE-25 Από τις μετοχές του δείκτη της υψηλής κεφαλαιοποίησης, τις μεγαλύτερες απώλειες από τα υψηλά Μαρτίου και με βάση το κλείσιμο της 7ης Νοεμβρίου καταγράφουν οι μετοχές της MIG (-57,46%), της Εθνικής (-56,35%), της Eurobank (-51,80%), της Viohalco (-50,59%), της Ιντραλότ (-50,00%), της Πειραιώς (-47,80%), των ΕΛΠΕ (-45,73%), της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ(-47,72%), της ΔΕΗ (-45,55%), του Ελλάκτορα (-42,09%), της ΕΧΑΕ (-41,05%) και της Motor Oil (-40,12%). Ακολουθούν σε πτώση οι μετοχές της ΜΕΤΚΑ (-36,07%), της ΕΥΔΑΠ (-33,26%), της Τέρνα Ενεργειακή (-31,91%) του ΟΛΠ (-31,80%), της Jumbo (-31,36%), της Alpha Bank (-30,67%), του ΟΤΕ (-29,22%), του Τιτάνα (-24,49%), του ΟΠΑΠ (-21,31%), της Eurobank Properties (-20,95%) και του Μυτιληναίου (-20,14%). Μεγαλύτερη αντίσταση στην πτώση παρουσιάζουν οι μετοχές της Folli Follie (-5,15%) και της Coca Cola HBC (-5,35%). Χ

Η ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΤΟΥ FTSΕ-25 ΑΠΟ ΤΑ ΥΨΗΛΑ ΤΟΥ ΜΑΡΤΙΟΥ ΜΕΤΟΧEΣ

Alpha Bank Coca Cola HBC Eurobank Eurobank Properties Jumbo MIG Motor Oil ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ΔΕΗ Εθνική Ελλάκτωρ ΕΧΑΕ ΕΛΠΕ ΕΥΔΑΠ Ιντραλότ ΜΕΤΚΑ Μυτιληναίος ΟΛΠ ΟΠΑΠ ΟΤΕ Πειραιώς Τέρνα Ενεργειακή Τιτάν Viohalco

ΚΛΕIΣΙΜΟ 7/11/2014

ΚΛΕIΣΙΜΟ 18/3/2013

ΜΕΤΑΒΟΛH

0,520 17,34 0,241 7,51 9,30 0,214 6,15 2,18 6,48 1,82 2,38 5,60 4,19 6,18 1,20 8,79 5,75 13,38 9,60 9,06 1,07 2,56 18,65 2,53

0,750 18,32 0,500 9,50 13,55 0,503 10,27 4,17 11,90 4,17 4,11 9,50 7,72 9,26 2,40 13,75 7,20 19,62 12,20 12,80 2,05 3,76 24,70 5,12

-30,67% -5,35% -51,80% -20,95% -31,36% -57,46% -40,12% -47,72% -45,55% -56,35% -42,09% -41,05% -45,73% -33,26% -50,00% -36,07% -20,14% -31,80% -21,31% -29,22% -47,80% -31,91% -24,49% -50,59% ΧΡΗΜΑ 11

Χ παρασκήνιο προτάσεις αγοράς ~ Σε αστάθεια προβλέψεις και τιμές-στόχοι

ΕΞΙ ΜΗΝΕΣ ΜΕΤΑ… Ο πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς προανήγγειλε βαριά πρόστιμα για όσους παράνομα έπαιξαν με γυμνές «ανοιχτές πωλήσεις» επί των τραπεζικών μετοχών.

ετά από έξι και πλέον μήνες, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς θυμήθηκε το short selling για συναλλαγές επί τραπεζικών μετοχών που έγιναν την περασμένη Άνοιξη κατά τη διάρκεια της διαδικασίας εισαγωγής των νέων μετοχών, που προέκυψαν από τις αυξήσεις κεφαλαίων των τραπεζών. Μάλιστα, ο πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς προανήγγειλε βαριά πρόστιμα για όσους παράνομα έπαιξαν με γυμνές «ανοιχτές πωλήσεις» επί των τραπεζικών μετοχών, φωτογραφίζοντας ως «ενόχους» ξένους παίκτες. Βεβαίως, το γυμνό short selling εφαρμόζεται σε όλες τις σοβαρές αγορές, πλην αυτών που νομίζουν ότι με προστατευτικά μέτρα θα διασώσουν την αγορά τους από την πτώση. Ακούγοντας τα λόγια του προέδρου της κεφαλαιαγοράς, ο δημοσιογράφος μιλά για ξένους κερδοσκόπους, λες και στις αγορές οι επενδυτές δεν έχουν στόχο το κέρδος. Πράξεις ανοικτών πωλήσεων 150 φυσικών και νομικών προσώπων επί των τεσσάρων συστημικών τραπεζών εξετάζει ενδελεχώς η ΕΚ. Όλες οι εξεταζόμενες περιπτώσεις αφορούν ανοικτές πωλήσεις που διενεργήθηκαν ενώ οι επενδυτές δεν κατείχαν τους τίτλους αλλά και δεν τους απέκτησαν στη συνέχεια εγκαίρως ακολουθώντας την προβλεπόμενη διαδικασία. Τα προβλεπόμενα για τέτοιου είδους κυρώσεις πρόστιμα φθάνουν τα 50 εκατ. ευρώ. Το θέμα είχε λάβει πολιτικές διαστάσεις πέρσι τον Μάιο. Τότε, η εποπτική αρχή έκανε λόγο για «ιδιαίτερα υψηλούς όγκους συναλλαγών, οι οποίοι μας καθιστούν σε απόλυτη επιφυλακή και επιβάλλουν στενή παρακολούθηση της συναλλακτικής δραστηριότητας στις τραπεζικές μετοχές». Ο ΣΥΡΙΖΑ ζητούσε την παραίτηση του τότε υπουργού Οικονομικών, Γ. Στουρνάρα, τονίζοντας πως ο υπουργός διαψεύστηκε από την ΕΚ για το θέμα της υποτιμητικής κερδοσκοπίας σε Εθνική και Eurobank. «Το short selling δεν αποτελεί αφ’ εαυτού παράνομη δραστηριότητα. Δεν επηρέασαν την τιμή της μετοχής οι λίγες συναλλαγές που εξετάζονται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς» ήταν η απάντηση του ΥΠΟΙΚ στην ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ.

12 Νοέμβριος 2014

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΑΣ ΘΥΜΗΘΗΚΕ ΤΟ SHORT SELLING ΓΙΑ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΕΠΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΠΟΥ ΕΓΙΝΑΝ ΤΗΝ ΠΕΡΑΣΜΕΝΗ ΑΝΟΙΞΗ

ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ «ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ» ΜΕ ΧΑΜΗΛΑ… 27 ΕΤΩΝ «Πανηγύρισαν» η κυβέρνηση και οι τραπεζίτες τα θετικά αποτελέσματα των stress test για τις ελληνικές τράπεζες. Αλλά η σκληρή πραγματικότητα φαίνεται στο ταμπλό του χρηματιστηρίου. Ο τραπεζικός δείκτης από την ημέρα της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων των stress test κατέγραψε πτώση σχεδόν 25% (!) –με βάση το κλείσιμο της 12ης Νοεμβρίου– και φλερτάρει με τα χαμηλά 27 ετών! Από την ανακοίνωση των stress test μέχρι και τη συνεδρίαση της 12ης Νοεμβρίου, η μετοχή της Εθνικής καταγράφει πτώση 30,30%, η μετοχή της Πειραιώς υποχωρεί κατά 20,77%, της Alpha Bank υποχωρεί κατά 20,49% και η μετοχή της Eurobank υποχωρεί κατά 20,00%. Σε νέο ιστορικό χαμηλό βρέθηκαν η Εθνική, η Eurobank και η Αττικής και σε χαμηλά 15 μηνών η Alpha Bank και η Πειραιώς. Αυτό δεν συνέβη πουθενά αλλού πλην της Ιταλίας και της Monte Dei Paschi di Siena, που εμφάνισε 2,1 δισ. ευρώ κεφαλαιακό έλλειμμα. Από τις ελληνικές τράπεζες η Eurobank εμφάνισε κεφαλαιακό έλλειμμα 1,76 δισ. ευρώ και η Εθνική κεφαλαιακό έλλειμμα 930 εκατ. Χρειάστηκε ειδική υποσημείωση για την Ελλάδα, που ανέφερε ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν χρειάζονται κεφάλαια και η υποσημείωση αυτή αφορούσε μόνο τις ελληνικές τράπεζες, παρότι συμπεριλήφθηκαν οι αυξήσεις κεφαλαίου του 2014, για τη Eurobank τα 2,86 δισ. και για την Εθνική τα 2,5 δισ. ευρώ.

ΣΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ 20% ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Η Alpha Bank είναι η μοναδική ελληνική τράπεζα που ολοκλήρωσε με επιτυχία την αξιολόγηση της ΕΚΤ και στις δύο παραδοχές –στατικού και δυναμικού ισολογισμού– διατηρώντας την ίδια στιγμή ισχυρό κεφαλαιακό πλεόνασμα από 1,3 δισ. ευρώ έως 3,1 δισ. ευρώ, τόσο στο βασικό όσο και στο δυσμενές σενάριο, υπερβαίνοντας τα ελάχιστα όρια 5,5% και 8% του Δείκτη Κεφαλαίων Κοινών Μετοχών της Κατηγορίας 1 (CET1) στο δυσμενές και στο βασικό σενάριο. Η Alpha Bank, με βάση τα ευρήματα της αξιολόγησης, κατατάσσεται στο καλύτερο 20% του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος. Τα αποτελέσματα της ασκήσεως των stress test δικαιώνουν την απόφαση της τράπεζας να προχωρήσει σε αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου το α’ τρίμηνο του 2014, προκειμένου να θωρακιστεί κεφαλαιακά και να αποπληρώσει τις προνομιούχες μετοχές του ελληνικού Δημοσίου, στο πλαίσιο της στρατηγικής της για την πλήρη αποκατάσταση του ιδιωτικού της χαρακτήρα.

ΠΟΣΟ ΘΑ ΑΝΤΕΞΟΥΝ; Πάνω από 30 δισ. ευρώ χρωστάνε οι εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρείες. Εξ αυτών περίπου οι 50 παρουσιάζουν δανεισμό που υπερβαίνει ακόμη και 7 φορές τα ίδια τους κεφάλαια. Υπάρχουν και εισηγμένες των οποίων ο καθαρός δανεισμός –αν αφαιρεθούν τα μετρητά από το ταμείο τους– είναι κατά 30 φορές υψηλότερος από τα ίδια κεφάλαια! Το θέμα είναι πόσο θα αντέξουν, και οι όποιες ελπίδες τους τώρα βρίσκονται στη ρύθμιση των κόκκινων κωδικών.

ΣΗΡΙΑΛ Ο ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΕΠΕΝΔΥΤΗΣ Σε σήριαλ εξελίσσεται η εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή στην Attica Bank, η οποία πηγαίνει από αναβολή σε αναβολή τις γενικές συνελεύσεις. Τώρα αναμένεται στη Γενική Συνέλευση της 10ης Δεκεμβρίου να εγκριθεί η αύξηση κεφαλαίου των 434 εκατ. ευρώ. Πάνω από 10 ξένοι επενδυτές είχαν επιδείξει αρχικό ενδιαφέρον, όμως φαίνεται να κάνουν πίσω λόγω και της διάχυτης πολιτικής αβεβαιότητας. Η διοίκηση της τράπεζας, όπως ανακοίνωσε, συνεχίζει τις επαφές της με ξένους επενδυτές, οι οποίοι έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για συμμετοχή στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου.

ΠΟΣΟ ΘΑ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ; Η ελληνική κυβέρνηση προσπάθησε να κρατήσει κρυφή τη συνάντηση του πρωθυπουργού Α. Σαμαρά με τον επικεφαλής της SOCAR, Rovnag Abdullayef, στο Μέγαρο Μαξίμου. Όμως η εταιρεία εξέδωσε ανακοίνωση γνωστοποιώντας τη συνάντηση, η οποία καταδεικνύει την κρισιμότητα στην οποία έχει περιέλθει η υπόθεση μεταβίβασης της ΔΕΣΦΑ, δεδομένων των νομικών κωλυμάτων που έχουν προκύψει και της απόφασης της Κομισιόν να ξεκινήσει έρευνα σε βάθος για την προωθούμενη εξαγορά. Το θέμα είναι πόσο θα περιμένει η SOCAR να ξεκαθαρίσει το τοπίο, με τον κίνδυνο μία ακόμη αποκρατικοποίηση να αποτύχει.

ΥΨΗΛΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΙ ΞΕΝΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ Μέσα στον Δεκέμβριο θα υποβληθούν οι προσφορές για το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Κρήτης. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, στις αρχές του επόμενου χρόνου η σύμβαση θα περάσει από τη Βουλή για να ψηφιστεί, ώστε να ξεκινήσει η κατασκευή του έργου. Το θέμα βέβαια είναι να εξευρεθούν οι αναγκαίοι πόροι για ένα πρότζεκτ που ίσως προσεγγίσει το 1 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα σχήματα που έχουν ήδη διαμορφωθεί και θα συμμετάσχουν στις διαδικασίες είναι οι κοινοπραξίες της γαλλικής Vinci με την Ελλάκτωρ, της ισπανικής ACS με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, και της επίσης γαλλικής Bouygues με τον όμιλο J&P ΑΒΑΞ αλλά και το σχήμα της ΜΕΤΚΑ με την Corporacion America.

ΠΑΡΑΛΟΓΗ ΔΙΑΤΑΞΗ Στην κατάργηση της παράλογης διάταξης για τον φορολογικό χαρακτηρισμό ενός επενδυτή στο χρηματιστήριο ως επαγγελματία –με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο υποχρεώσεων– αναμένεται να προχωρήσει το Υπουργείο Οικονομικών, μόλις λάβει το «πράσινο φως» από την Τρόικα. Η εκτίμηση πως η Τρόικα δεν θα έχει ιδιαίτερες αντιρρήσεις επί του θέματος προκύπτει από το γεγονός ότι τα εκτιμώμενα έσοδα από τη διάταξη θα είναι μηδαμινά και αναντίστοιχα του «κόστους» που προάγει για την προσέλκυση επενδύσεων η συγκεκριμένη διάταξη. Το ερώτημα είναι πώς πέρασε μια τέτοια διάταξη που χαρακτηρίζει και φορολογεί τον επενδυτή ως επιτηδευματία, κάτι που είναι πρωτοφανές σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και σε όλο τον κόσμο. Χ ΧΡΗΜΑ 13

ΣΧΟΛΙΑ

Μη ε τ ε σ ί σκ το νιο ό μ η ν μ

ΣΧΟΛΙΑ

Θα μας βγει το λάδι να το ξανακολλήσουμε

Το Μνημόνιο πεθαίνει, ζήτω η ECCL! Η Ελλάδα αποχωρεί από το Μνημόνιο υπογράφοντας νέο μνημόνιο, καθώς η γραμμή ECCL (πιστωτική γραμμή με ενισχυμένες προϋποθέσεις) παραχωρείται με υπογραφή MoU, δηλαδή Μνημονίου. Και τι έγινε; Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα καταργήσει το Μνημόνιο και τους εφαρμοστικούς του νόμους σε μία νύχτα και με μία νομοθετική πράξη, έτσι όπως πραξικοπηματικά μάς το επέβαλαν, όπως δήλωσε ο Παναγιώτης Λαφαζάνης. Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ που ανακοίνωσε ο Αλέξης Τσίπρας από τη ΔΕΘ θα εφαρμοστεί από την πρώτη μέρα διακυβέρνησης χωρίς καμία συζήτηση ή διαπραγμάτευση με τους δανειστές!

Γιατί ανησυχείτε τι θα γίνει με το δημόσιο χρέος; Όπως είπε ο Αλέξης, το πρόβλημα θα λυθεί όταν θα εγγραφεί στον προϋπολογισμό το κατοχικό χρέος. Αλλά και ο Λαφαζάνης πάλι το είπε αλλιώς: Μας χρωστάνε, δεν τους χρωστάμε. Αλλά έλα που χρωστάμε και της Μιχαλούς… Ανεβαίνουν τα spreads, αλλά μην ανησυχείτε «Μια αριστερή κυβέρνηση με τον ΣΥΡΙΖΑ θα βγει στις αγορές να δανειστεί με όρους αξιοπρέπειας και με χαμηλά επιτόκια», όπως έχει δηλώσει ο Στρατούλης. «Και εάν δεν γίνει κάτι τέτοιο, θα φροντίσουμε να έχουμε και συμπληρωματικές πηγές χρηματοδότησης, τόσο μέσω εσωτερικού δανεισμού, δηλαδή με ομόλογα που θα εκδοθούν, όσο και μέσω των τραπεζών, τις οποίες θα έχουμε θέσει υπό δημόσιο έλεγχο». Άρες μάρες κουκουνάρες… Ελπίζουμε να μην επιμένουν σε αυτά. Γιατί αν εξακολουθούν να τα πιστεύουν, οι μήνες που έρχονται θα είναι δραματικοί. Ο έγκριτος οικονομολόγος, και παραλίγο υποψήφιος με τον ΣΥΡΙΖΑ, Κώστας Λαπαβίτσας τονίζει ότι οι προτάσεις Τσίπρα για την οικονομία είναι ωραίες αλλά ανεφάρμοστες. Όπως π.χ. η εξαγγελία για κρατικοποίηση του ΤΧΣ και των τραπεζών. Κρατικοποίηση του ΤΧΣ, δηλαδή των χρημάτων των Ευρωπαίων; Δικά τους είναι, απλά μας τα δάνεισαν. Εκτός που θα τα «κουρέψουμε», θα τ' αρπάξουμε; Σε μια πιθανή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, οι αγορές θα σβήσουν τα φώτα πριν καλά-καλά προλάβουν να μπουν στα υπουργεία οι Στρατουλολαφαζάνηδες. Τους το λέει ο Λαπαβίτσας, όσο πιο κομψά μπορεί, αλλά ο Λαφαζάνης τον χαβά του. Θα ακυρώσει τα μνημόνια. Και μετά θα κάνει έρανο για να εκπληρώσει τις μπαρούφες της ΔΕΘ. Μάλλον ψεκάζουν και τους Βρετανούς. Δεν εξηγείται ο τίτλος της βρετανικής εφημερίδας Guardian: «Ο Αλέξης μπορεί να κάνει πραγματικότητα το όνειρο του ’68». Η κυβέρνηση δεν πήρε το μάθημά της.

14 Νοέμβριος 2014

Στην αγωνία της να απαντήσει στη δημαγωγία του ΣΥΡΙΖΑ, προσπάθησε να δώσει βοήθεια σε όσους δεν μπορούν να πληρώσουν τα στεγαστικά δάνεια. Το έκανε όμως πρόχειρα, χωρίς ολοκληρωμένη πρόταση. Από το περασμένο καλοκαίρι διέρρεε ότι έχει ετοιμάσει σχέδιο ρύθμισης των κόκκινων δανείων, καθώς και των οφειλών στα Ταμεία. Πέρασαν σχεδόν τέσσερις μήνες, με αποτέλεσμα μόνο τον Σεπτέμβριο να γεννηθούν πάνω από 850 χιλιάδες νέοι οφειλέτες. Κατέθεσε και ο κ. Δένδιας τις θέσεις του για το πώς θα μπορούσαν να ρυθμιστούν κόκκινα στεγαστικά ύψους 27 δισ. Και το ερώτημα είναι: Γιατί να πληρώνουν στο εξής τις δόσεις τους, ακόμη και οι ενήμεροι, αν πρόκειται να υπάρξει κάποτε ένα τέτοιο σχέδιο; Ο αντισυστημικός Λάκης και η αντισυστημική Γιάννα ετοιμάζουν «επανάσταση»… Ωχ! Νέο κόμμα ετοιμάζουν συνδικαλιστές του ΠΑΣΟΚ. Διακόσιοι συνδικαλιστές του ΠΑΣΟΚ προχωρούν στην ίδρυση νέας πολιτικής κίνησης. Απατεώνας και με τη βούλα του αμερικανικού ΥΠΟΙΚ ο Αρτέμης Σώρρας, που θα έσωζε την Ελλάδα με 600 δισ. δολ.! Ο λαϊκιστής παρουσιαστής της πρωινής τηλεοπτικής ζώνης που τον είχε κάνει θεό, που τον καλούσε επί μία εβδομάδα στην εκπομπή του και μας τον παρουσίαζε ως σωτήρα, θα ζητήσει συγνώμη; Ο Α. Ταπραντζής, ο μοναδικός μάνατζερ που είχε απομείνει από την αρχική ομάδα που στελέχωνε το Ταμείο, έφυγε από το αραχνιασμένο ΤΑΙΠΕΔ και θα νοικιάζει αυτοκίνητα! Γιαγιά στο Κολωνάκι είχε στην ντουλάπα της 2.000.000 ευρώ και της τα κλέψανε. Φοβόταν… χρεοκοπία! Υ.Γ.: Συμβουλή προς αντιμνημονιακούς: Όταν σκίσετε τα μνημόνια, μην τα κάνετε πολλά κομμάτια, γιατί όταν χρειαστεί να τα κολλήσετε θα μας βγει η Παναγία ανάποδα…

ΣΧΟ

Χ άρθρο

ΟΑΕΠ

ΑΣΠIΔΑ ΠΡΟΣΤΑΣIΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ EΛΛΗΝΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕIΣ Ο ΟΑΕΠ παρέχει ευνοϊκά Προγράμματα Ασφάλισης και Χρηματοδότησης

ÏÐ}ÄÎÉ ËÏ ôÄ Ä É È ôÆ Ä} }ÉÊ Îô É Ñ Æ Î

λοι αναγνωρίζουν πλέον ότι η πολιτική που ακοσημαντικός και οι διαδικασίες ασφάλισης και αποζημίωσης λουθεί ο επιχειρηματικός κόσμος δεν είναι άλλη είναι απλές. Επίσης, ο ΟΑΕΠ προσφέρει δύο τύπους συμαπό την «εξωστρέφεια». Έχει γίνει έντονα αντιληβολαίων: Συμβόλαια «Μεμονωμένων Φορτώσεων» και συμπτό, ότι χωρίς δυναμική ανάπτυξη της «εξωστρέφειας» δεν βόλαια “GLOBAL”. μπορεί να επέλθει ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Και Είναι πλέον σαφές ότι πολλοί είναι οι λόγοι που οδηγούν όταν λέμε «εξωστρέφεια» συγκεκριμένα για τους εξαγωγείς, έναν εξαγωγέα να συνεργαστεί με τον ΟΑΕΠ. Μερικοί από δεν εννοούμε μόνο την προώθηση των ελληνικών εξαγωγιαυτούς είναι τα χαμηλά ανταγωνιστικά ασφάλιστρα καθώς ✒ κών αγαθών και υπηρεσιών αλλά και την κατασκευή τεχνικαι το ποσοστό κάλυψης μέχρι 95% της ασφαλιζόμενης από τον Άγγελο κών έργων από ελληνικές εταιρείες στο εξωτερικό, καθώς αξίας. Επίσης, ο εξαγωγέας καλύπτεται από την πρώτη κιόΚωτσιόπουλο Γενικό Διευθυντή και τις άμεσες επενδύσεις των Ελλήνων επενδυτών στο εξωλας εξαγωγή, ανεξαρτήτως ποσού και για όλες τις χώρες της Οργανισμού τερικό. Ε.Ε., του ΟΟΣΑ, αλλά ακόμα και σε χώρες υψηλού κινδύΑσφάλισης Εξαγωγικών Ο Οργανισμός Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων (ΟΑΕΠ) νου (Β. Αφρική, Μ. Ανατολή, χώρες Κεντρικής και ΑνατολιΠιστώσεων (ΟΑΕΠ) στηρίζει δυνατά και με συνέπεια την προσπάθεια αυτήν των κής Ευρώπης κ.λπ.). Ελλήνων εξαγωγέων, προσφέροντας ανταγωνιστικά προγράμματα Σημαντικό λόγο συνεργασίας αποτελεί και το πρόγραμμα «Εξωστρέασφάλισης, αλλά και πρόγραμμα ασφάλισης και χρηματοδότησης, δια- φεια», το οποίο είναι ένας άριστος συνδυασμός ασφάλισης και χρησφαλίζοντας την εξαγωγική τους δραστηριότητα. ματοδότησης. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα προσφέρεται μέσω στενής Οι κίνδυνοι για τους οποίους μπορεί να ασφαλιστεί ένας εξαγωγέας συνεργασίας του ΟΑΕΠ με εμπορικές τράπεζες, με τις οποίες ο Οργαείναι οι εμπορικοί και πολιτικοί. Στους εμπορικούς κινδύνους έχουμε νισμός έχει υπογράψει σχετικές «συμφωνίες συνεργασίας». Οι ασφατην πτώχευση του ξένου αγοραστή, την υπερημερία, την αυθαίρετη λισμένοι εξαγωγείς μπορούν να χρηματοδοτηθούν από την τράπεζα καταγγελία της εξαγωγικής σύμβασης από τον αγοραστή και την αθέ- της επιλογής τους, χωρίς καμία άλλη απαίτηση «εμπράγματης» ασφάτηση των όρων της σύμβασης από τον οφειλέτη. λειας ή άλλης διασφάλισης, με ποσό που αντιστοιχεί στο 80% της Στους πολιτικούς κινδύνους έχουμε τα γεγονότα ανωτέρας βίας (εμ- αξίας των ασφαλισμένων από τον ΟΑΕΠ τιμολογίων, με ανώτατο αναφύλιος ή διακρατικός πόλεμος, πολιτικές αναταραχές, γενικές απερ- κυκλούμενο όριο ανά εξαγωγέα το 1.000.000 ευρώ, για διάρκεια πιγίες, θεομηνίες), την απαγόρευση μεταφοράς συναλλάγματος σε χώρες στώσεων από 1-4 μήνες και με ευνοϊκό επιτόκιο. εκτός Ε.Ε. κ.λπ. Εκείνο όμως που κάνει το συγκεκριμένο πρόγραμμα όχι μόνο σημανΤα Προγράμματα Ασφάλισης που προσφέρει ο Οργανισμός είναι τα τικό αλλά και ξεχωριστό είναι το γεγονός ότι σε περίπτωση ζημίας, εξής: ενώ στην ασφάλιση πρέπει να παρέλθει ο χρόνος (δίμηνο, τρίμηνο, τετράμηνο ανάλογα με την περίπτωση) για να διαπιστωθεί ο κίνδυνος 1. Πρόγραμμα Ασφάλισης Βραχυπρόθεσμων Εξαγωγικών Πιστώσεων και η ζημία και κατόπιν να κινηθεί με εξώδικα ο ίδιος ο εξαγωγέας, (κάλυψη εμπορικών και πολιτικών κινδύνων) στο πρόγραμμα «Εξωστρέφεια» αυτό δεν ισχύει. Και αυτό γιατί ο εξα2. Πρόγραμμα Ασφάλισης Μεσο-μακροπρόθεσμων Εξαγωγικών Πι- γωγέας κρατάει το 80% που ήδη έχει εισπράξει και μάλιστα σε ελάχιστώσεων και στο χρόνο από τη φόρτωση των προϊόντων του και ο Οργανισμός 3. Πρόγραμμα Ασφάλισης Επενδύσεων στο εξωτερικό. αναλαμβάνει να κινηθεί δικαστικά κατά του ξένου αγοραστή για την είTα προγράμματα 2 & 3 ασφαλίζονται μόνο για πολιτικούς κινδύνους. σπραξη ολόκληρης της οφειλής. Γίνεται σαφές λοιπόν ότι ο ΟΑΕΠ με τα προγράμματά του προσφέρει Για την εξασφάλιση της πληρωμής των προϊόντων που οι εξαγωγείς ασπίδα προστασίας στον Έλληνα εξαγωγέα, διασφαλίζοντας τις πιμας πωλούν «επί πιστώσει» στο εξωτερικό, ο ρόλος του ΟΑΕΠ είναι στώσεις του αλλά και χρηματοδοτώντας την επιχείρησή του. Χ 16 Νοέμβριος 2014

ÏÐ}ÄÎÉ ËÏ ôÄ Ä É È ôÆ Ä} }ÉÊ Îô É Ñ Æ Î

Ο ΓΥΡΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΑΠΑΙΤΕΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΥΡΟΥΣ, ΟΑΕΠ Η ελληνική οικονομία, σήμερα περισσότερο από ποτέ, έχει ανάγκη από σύγχρονες, εξωστρεφείς επιχειρήσεις, που δρούν δυναμικά στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Οι επιχειρηματίες, διαθέτουν τις ιδέες και το επιχειρηματικό πνεύμα που χρειάζεται, για να επεκταθούν εκτός συνόρων. Για τον ασφαλή όμως «γύρο» στις αγορές του κόσμου, χρειάζονται πολύτιμοι και αξιόπιστοι σύμμαχοι. Ο Οργανισμός Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων (ΟΑΕΠ) που εποπτεύεται από το Υπουργείο Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας, είναι ο μόνος ελληνικός ασφαλιστικός οργανισμός, που προσφέρει ασφάλιση σε όλο τον κόσμο, ακόμα και σε χώρες «υψηλού ρίσκου». Καλύπτει το εμπορικό και πολιτικό κίνδυνο - σε ποσοστό έως και 95% - για εξαγωγές, επενδύσεις και εκτέλεση τεχνικών έργων, με ανταγωνιστικό ασφάλιστρο και την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου. Γι’αυτό, σχεδιάζοντας τα επόμενα επιχειρηματικά σχέδια στο εξωτερικό, επικοινωνήστε με τον ΟΑΕΠ και ενημερωθείτε για τα προγράμματα ασφάλισης που ελαχιστοποιούν το δικό σας ρίσκο.

ËÍ ôy Ý ô ô ôy Ínn ôÄ Í ôÆ ôÆy ß ôÑ ôÚ ô ôÏÄÆ ô ôUUU M?CN EPô ô ô ô ô ô ô ÊÆÎÑÐÉÊÄô}ÐÄ ÆÉÄôÄ ÈÎ Î ô y nÜ ô ô ôÄ Û Ò ÏÊÄÑÄ ÑÈËÄô Æ Ä ÏÎÉÊÈ ô Ü ô ô ôÅ Ï ô ô ô Ü

∼ αφιέρωμα

Εγκρίθηκε τελικά από την πρόσφατη Γενική Συνέλευση του ΟΛΠ η συμφωνία με την Cosco ύψους 230 εκατ. ευρώ, η οποία προβλέπει την κατασκευή του δυτικού τμήματος του Προβλήτα Εμπορευματοκιβωτίων ΙΙΙ και την ανανέωση του μηχανολογικού εξοπλισμού.

ΠΡΟΧΩΡΟΥΝ, ΞΕΠΕΡΝΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥΣ, ΟΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΑ ΛΙΜΑΝΙΑ 18 Νοέμβριος 2014

γκρίθηκε τελικά από την πρόσφατη Γενική ∼ Το μεταβλητό αντάλλαγμα παραμένει σταθερό στο 24,5% Συνέλευση του ΟΛΠ η συμφωνία με την επί των εσόδων της ΣΕΠ, ενώ επεκτείνονται τα σταθερά ανCosco ύψους 230 εκατ. ευρώ, η οποία ταλλάγματα Ι και ΙΙ (ενοίκια έκτασης και μήκος προβληπροβλέπει την κατασκευή του δυτικού τών) και στον Δυτικό Προβλήτα ΙΙΙ. τμήματος του Προβλήτα Εμπορευματοκι∼ Στη θέση του ελαχίστου εγγυημένου ανταλλάγματος μετά βωτίων ΙΙΙ και την ανανέωση του μηχανοτο 2021, το οποίο υπό όρους αναστέλλεται, καθιερώνεται ✒ από τον λογικού εξοπλισμού. ως αντιστάθμισμα αυξημένη «εγγυημένη δυναμικότητα» Γιώργο Μιλώντας προς τους μετόχους, ο πρόεδρος και διευθύνων και «ελάχιστη εγγυημένη δυναμικότητα» ύψους 4.750.000 Καλούμενο σύμβουλος του ΟΛΠ ΑΕ, κ. Γιώργος Ανωμερίτης, χαρακτήTEU και 3.087.500 TEU αντιστοίχως. ρισε τη συμφωνία «Επιχειρηματική-Επενδυτική Σύμβαση Παραχώ- ∼ Η Καθαρή Παρούσα Αξία της Σύμβασης ΣΕΠ αυξάνεται από 498 ρησης», η οποία θα επιφέρει σημαντικά έσοδα και κέρδη στον ΟΛΠ εκατ. ευρώ σε 678-1.073 εκατ. ευρώ και ΑΕ και ουδεμία σχέση έχει με την επιχειρούμενη πώληση του 67% ∼ Κατασκευάζεται από τη ΣΕΠ ΑΕ για λογαριασμό του ΟΛΠ ΑΕ ο των μετοχών του Οργανισμού. νέος Προβλήτας Πετρελαιοειδών με ευνοϊκούς χρηματοοικονομιΠαρουσιάζοντας τις βασικές παραμέτρους του έργου και τις αναγκαίες κούς όρους. προσαρμογές που έγιναν λόγω της απόφασης του Ελεγκτικού Συνεδρίου, επεσήμανε μεταξύ άλλων ότι: Σημειώνεται ότι το συνολικό έργο θα κατασκευαστεί σε θαλάσσιο χώρο και δεν παραχωρείται, όπως έγινε το 2009, ενεργός παραγωγικός χώρος, ενώ δεν θα υπάρξει επίπτωση στις θέσεις εργασίας και στο ∼ Η συνολική επένδυση ανέρχεται σε 230.000.000 ευρώ. ∼ Αυξάνεται η ετήσια δυναμικότητα των Προβλητών ΙΙ και ΙΙΙ σε εργασιακό καθεστώς του ΟΛΠ. Για την τελική προσαρμογή των όρων της σύμβασης τηρήθηκαν οι 6.200.000 TEU (κιβώτια) από 3.700.000. ΧΡΗΜΑ 19

Χ αφιέρωμα ~ Λιμάνια ☛

ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΟΡΩΝ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ, ΤΗΡΗΘΗΚΑΝ ΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΟΥ ΣΚΕΠΤΙΚΟΥ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ. ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ, ΤΟ ΤΕΛΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΘΑ ΑΠΟΣΤΑΛΕΙ ΣΤΟ Υ.Ν.Α., ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΠΡΟΩΘΗΘΕΙ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΓΙΑ ΨΗΦΙΣΗ.

παράμετροι του σκεπτικού της απόφασης του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Μετά την έγκριση από τη Γενική Συνέλευση και την υπογραφή της συμφωνίας, το τελικό κείμενο θα αποσταλεί στο Υ.Ν.Α., προκειμένου να προωθηθεί στη Βουλή για ψήφιση. Μετά τη Γενική Συνέλευση, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΟΛΠ ΑΕ, κ. Γιώργος Ανωμερίτης, δήλωσε: «Είναι κρίμα να εμποδίζεται μια ανοιχτή εταιρική διαδικασία με αντιδημοκρατικό τρόπο από μικρή ομάδα συνδικαλιστών, των οποίων δύο εκπρόσωποι συμμετέχουν στο Διοικητικό Συμβούλιο και παγίως στις Γενικές Συνελεύσεις λαμβάνουν τον λόγο εκθέτοντας τις απόψεις τους. Και είναι ακόμη πιο κρίμα γιατί με έναν τέτοιο τρόπο επιχειρείται να παρεμποδισθεί μια επένδυση 230 εκατ. ευρώ, για την οποία ακολουθήθηκαν όλες οι διαδικασίες διαφάνειας επί δύο χρόνια και η οποία φέρει στον ΟΛΠ ΑΕ σημαντικά κέρδη και στην εθνική οικονομία αναπτυξιακές προοπτικές».

ΤΟ ΕΝΑ ΠΕΜΠΤΟ ΤΟΥ ΤΖΙΡΟΥ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ COSCO ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ Πολύ σημαντική κρίνεται η συνεισφορά του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων Πειραιά (ΣΕΠ ΑΕ) στην αύξηση των εσόδων της Cosco Pacific, όπως έδειξαν τα αποτελέσματα εξαμήνου της κινεζικής εταιρείας. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Cosco, τα κέρδη του ΣΕΠ αυξήθηκαν κατά 21,9%, στα 15,073 εκατ. δολ., έναντι των 12,369 εκατ. δολ. του αντίστοιχου περσινού διαστήματος, ενώ ο κύκλος εργασιών κατέγραψε άνοδο 24,7%, στα 91,459 εκατ. δολ. από 73,330 εκατ. πέρσι. Στο σύνολο, ο κύκλος εργασιών της εταιρείας ήταν αυξημένος κατά 11,4% στο εξάμηνο του 2014 και διαμορφώθηκε στα 440,158 εκατ. δολ., ενώ τα έσοδά του από τους τερματικούς σταθμούς που διαχειρίζεται αυξήθηκαν κατά 18,9%, φθάνοντας στα 258,082 εκατ. δολ. Τα έσοδα από τις δραστηριότητες ενοικίασης, διαχείρισης και πώλησης κοντέινερ ήταν αυξημένα κατά 2,1%, στα 184,107 εκατ. δολ. Από τα στοιχεία προκύπτει ότι το ένα πέμπτο του τζίρου που πραγματοποιεί η Cosco Pacific Ltd. διεθνώς από τις λιμενικές δραστηριότητές της το σημειώνει στον Πειραιά.

ΑΥΞΗΣΗ 23,3% ΣΤΗ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΚΟΝΤΕΪΝΕΡ ΣΤΟ ΕΝΝΕΑΜΗΝΟ Πάντως σε ιστορικά υψηλό επίπεδο αναμένεται να διαμορφωθεί φέτος ο αριθμός των εμπορευματοκιβωτίων που θα διακινηθούν 20 Νοέμβριος 2014

μέσω του λιμανιού του Πειραιά. Ήδη κατά το εννεάμηνο (διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2014) και μόνο, από τις Προβλήτες ΙΙ και ΙΙΙ που διαχειρίζεται η Cosco μέσω της εν Ελλάδι θυγατρικής της ΣΕΠ ΑΕ, έχουν διακινηθεί 2,225 εκατ. εμπορευματοκιβώτια, έναντι 1,8 εκατ. εμπορευματοκιβωτίων κατά το αντίστοιχο περσινό διάστημα, καταγράφεται δηλαδή μια άνοδος της τάξεως του 23,3%. Πάντως, η επίδοση του Σεπτεμβρίου ήταν η δεύτερη χαμηλότερη του τρέχοντος έτους, μιας και ο αριθμός των εμπορευματοκιβωτίων που διακινήθηκαν περιορίστηκε στις 227,1 χιλιάδες, μέγεθος μόλις 2,2% υψηλότερο από τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Μόνο τον Μάρτιο είχαν διακινηθεί λιγότερα εμπορευματοκιβώτια (220.500) φέτος, όταν όμως η αντίστοιχη ετήσια μεταβολή (συγκριτικά δηλαδή με τον Μάρτιο του 2013) ήταν σημαντικά θετική (19%). Ενδεικτικό της φετινής ανόδου είναι το γεγονός ότι στο σύνολο του 2013 είχαν διακινηθεί 2,51 εκατ. εμπορευματοκιβώτια, μέγεθος που φέτος αναμένεται να υπερκαλυφθεί ήδη κατά τη διάρκεια του Οκτωβρίου. Ως εκ τούτου, είναι αρκετά πιθανή η εκτίμηση στελεχών της αγοράς πως η Cosco θα διακινήσει γύρω στα 3 εκατ. εμπορευματοκιβώτια φέτος. Αν συνεκτιμηθούν και τα εμπορευματοκιβώτια που διακινεί ο ΟΛΠ μέσω της Προβλήτας Ι –και τα οποία εκτιμάται ότι θα προσεγγίσουν τις 650.000 εμπορευματοκιβώτια (644.000 είχαν διακινηθεί κατά το 2013)– τότε το συνολικό μέγεθος για το τρέχον έτος εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει το 100% της σημερινής δυναμικότητας του λιμανιού, δηλαδή γύρω στα 3,7 εκατ. εμπορευματοκιβώτια. Αν μάλιστα η οικονομία της χώρας είχε ανακάμψει ταχύτερα και είχε επανέλθει σε τροχιά ταχείας ανάπτυξης, δεν αποκλείεται η εξέλιξη αυτή να είχε συμβεί ακόμα νωρίτερα. Από τα παραπάνω αντιλαμβάνεται κανείς ότι μέσω της υλοποίησης της νέας επένδυσης των 230 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη της νέας προβλήτας στο δυτικό τμήμα της υφιστάμενης Προβλήτας ΙΙΙ (αλλά και μέσω περαιτέρω αναβάθμισης των υποδομών και των γερανογεφυρών στις υφιστάμενες προβλήτες), η δυναμικότητα στο λιμάνι του Πειραιά θα αυξηθεί στα περίπου 6,2 εκατ. εμπορευματοκιβώτια. Σημειωτέον ότι σε πρόσφατη ανακοίνωσή της, με αφορμή τα αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου, η διοίκηση της Cosco Pacific στάθηκε στη συνεχιζόμενη ανάπτυξη της δραστηριότητας στον Πειραιά, κάνοντας ειδική αναφορά στην έναρξη της λειτουργίας της σιδηροδρομικής σύνδεσης με το λιμάνι, εξέλιξη η οποία «θα επεκτείνει την παρουσία μας στην αγορά και θα ενδυναμώσει τα βασικά μας ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα», όπως τονίζεται σχετικά.

☛

ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΤOY ΟΛΠ ΜΕΣΩ ΦΙΛΙΚΟΥ ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΜΕ ΤΗ ΣΕΠ ΑΕ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΔΥΤΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΤΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΚΙΒΩΤΙΩΝ ΙΙΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΝΕΩΣΗ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ, ΔΑΠΑΝΗΣ 230 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ

ΟΛΠ

ΣΤΑ 3,3 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ ΤΑ ΚΕΡΔΗ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Στα ίδια επίπεδα με τα περσινά κυμαίνονται τα κέρδη του ΟΛΠ στο εξάμηνο, τα οποία ανήλθαν στα 3,3 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας οριακή μείωση κατά 3,3% στον τζίρο. Τα χρηματικά διαθέσιμα υπερδιπλασιάστηκαν στα 44,5 εκατ. ευρώ, ενώ η εκτίμηση για τα κέρδη προ φόρων είναι 12 εκατ. το 2014. Στα 3,3 εκατ. ευρώ ανήλθαν τα κέρδη του ΟΛΠ για το α’ εξάμηνο του 2014. Αυτό αναφέρεται στην εξαμηνιαία έκθεση που δημοσιοποιήθηκε, από την οποία προκύπτει ότι ο τζίρος μειώθηκε οριακά στο 3,3% και τα χρηματικά διαθέσιμα υπερδιπλασιάστηκαν στα 44,5 εκατ. ευρώ. Αναλυτικά όπως προκύπτει από την εξαμηνιαία έκθεση του ΟΛΠ: α. Τα συνολικά έσοδα παρουσίασαν μια μικρή μείωση της τάξης του 3,3% (από 51,9 εκατ. ευρώ το 2013 σε 50,2 εκατ. το 2014). β. Τα συνολικά λειτουργικά έξοδα της περιόδου μειώθηκαν κατά 4,75% (από 51,2 εκατ. ευρώ το 2013 σε 48,7 εκατ. το 2014). γ. Τα κέρδη προ φόρων κυμάνθηκαν στα ίδια επίπεδα με το 2013, όπως και τα κέρδη μετά από φόρους (από 3,4 εκατ. ευρώ το 2013 σε 3,3 εκατ. ευρώ το 2014). δ. Τα χρηματικά διαθέσιμα σημείωσαν εντυπωσιακή άνοδο, αφού από 21.378.770 ευρώ στις 30.06.2013, ανήλθαν σε 44.498.980 εκατ. ευρώ, δηλαδή υπερδιπλασιάστηκαν. ε. Το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων αυξήθηκε από 161.960.201 ευρώ σε 166.314.971 ευρώ. στ. Με βάση την αναμόρφωση του προϋπολογισμού αποτελεσμάτων χρήσης 2014, τον οποίο επίσης ενέκρινε το ΔΣ, το συνολικό αποτέλεσμα προ φόρων αναμένεται να ανέλθει σε κέρδη 12.019 εκατ. ευρώ, έναντι των 11,825 εκατ. ευρώ του 2013.

ΠΡΟΧΩΡΑ Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΠΡΟΒΛΗΤΑ ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑΣ Εξάλλου, σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο γραφείο του υφυπουργού Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας, Οδυσσέα Κωνσταντινόπουλου, με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο του ΟΛΠ, κ. Γ. Ανωμερίτη, και στελέχη της Περιφέρειας Αττικής, εγκρίθηκε η χρηματοδότηση του τεχνικού συμβούλου για το έργο της κατασκευής του Νέου Προβλήτα Κρουαζιέρας στο λιμάνι του Πειραιά, με αρχικό προϋπολογισμό 120 εκατ. ευρώ, το οποίο συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ σε ποσοστό 95%. Σε ανακοίνωση του Υπουργείου Ανάπτυξης αναφέρεται πως ο Νέος Προβλήτας Κρουαζιέρας, μετά την αποπεράτωσή και σε πλήρη λειτουργία, θα προσδώσει στον Πειραιά μεγάλες δυνατότητες ελλιμενισμού κρουαζιερόπλοιων σε συχνότητα και μέγεθος, με αποτέλεσμα

την αύξηση της εισροής επισκεπτών (μελέτη του ΟΛΠ) και κατ’ επέκταση του τουριστικού συναλλάγματος, θέτοντας με αυτό το έργο ένα ισχυρό θεμέλιο για την περαιτέρω ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού. Με το έργο αυτό, το λιμάνι κρουαζιέρας του Πειραιά καθίσταται ο κύριος κόμβος (hub) κρουαζιέρας της Ανατολικής Μεσογείου και κύριο λιμάνι έναρξης κρουαζιέρας (homeporting).

ΟΛΘ ΑΕ

ΑΥΞΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ Αύξηση κατέγραψαν τα οικονομικά μεγέθη του λιμανιού της Θεσσαλονίκης στο α’ εξάμηνο του 2014, έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2013, «ως αποτέλεσμα αφενός της αύξησης της διακίνησης και αφετέρου της μείωσης των εξόδων». Σύμφωνα με όσα επισημαίνονται σε ανακοίνωση του ΟΛΘ ΑΕ, το α' εξάμηνο του 2014 ο κύκλος εργασιών της εταιρείας σημείωσε αύξηση 9,13% (στα 27.099.923 ευρώ, έναντι των 24.833.287 ευρώ του αντίστοιχου εξαμήνου του 2013). Αύξηση πωλήσεων καταγράφηκε σε όλους τους λειτουργικούς τομείς (ΣΕΜΠΟ κατά 12,93%, συμβατικό λιμάνι κατά 4,19%, επιβατικό λιμάνι, εκμετάλλευση χώρων). Τα μικτά κέρδη σημείωσαν αύξηση κατά 29,96% έναντι του α' εξαμήνου του 2013 και διαμορφώθηκαν σε 13.171.572 ευρώ (έναντι 10.135.030). Τα αποτελέσματα προ φόρων διαμορφώθηκαν σε 13.756.713 ευρώ (+17,18% έναντι των 11.739.387 του αντίστοιχου διαστήματος του 2013). Τα αποτελέσματα μετά από φόρους διαμορφώθηκαν στα 10.467.551 ευρώ, αυξημένα κατά 13,54%, έναντι των 9.219.156 ευρώ πέρσι. Τα λειτουργικά κέρδη (EBITDA) για το α’ εξάμηνο του 2014 διαμορφώθηκαν στα 14.054.330 ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 30,84%. Το σύνολο των εξόδων μειώθηκε κατά 7,62% από το εξάμηνο του 2013, κυρίως από τη μείωση των αμοιβών του προσωπικού κατά 10,60%, λόγω αποχώρησης των εργαζομένων για συνταξιοδότηση. Το α' εξάμηνο του 2014 διακινήθηκαν 161.640 κοντέινερ (σε TEU), μέγεθος αυξημένο κατά 12,63%, συγκριτικά με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2013. Η αντίστοιχη αύξηση στο γενικό φορτίο είναι 11,93% και στο ξηρό χύμα φορτίο 0,34%. Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΟΛΘ ΑΕ, Στέλιος Αγγελούδης, επεσήμανε μεταξύ άλλων πως η συνέχεια για την εταιρεία προβλέπεται συναρπαστική, «υπό την προϋπόθεση ότι θα κινηθούμε με ταχύτητα για τη συμπλήρωση και την αναβάθμιση των “βαριών υποδομών” του λιμένος και ιδιαίτερα της επέκτασης της 6ης προβλήτας, που έχει καθυστερήσει και πλέον επείγει. Ο λιμενικός ανταγωνισμός έναντι της Θεσσαλονίκης είναι μεγάλος και η πίεση που ασκείται πολύπλευρη. Δεν δικαιολογείται κανένας εφησυχασμός».

ΧΡΗΜΑ 21

Χ αφιέρωμα ~ Λιμάνια

ΘΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Η ΕΛΕΥΣΗ ΠΑΡΟΧΟΥ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

γών των επιχειρήσεων της περιοχής, έχει και η ανάπτυξη πρόεδρος του ΣΕΒΕ τόνισε στο 18ο Πανελλήτου συμβατικού λιμανιού καθώς πολλές εξαγωγικές επινιο Συνέδριο Logistics ότι το θέμα του Λιμένα χειρήσεις θα ωφεληθούν σημαντικά από την αποτελεΘεσσαλονίκης είναι πολύ ψηλά στην ατζέντα σματική και αποδοτική λειτουργία του. Ακόμα, του ΣΕΒΕ, καθώς διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην απαραίτητη κρίνεται η δημιουργία υποδομών στο λιμάνι προσπάθεια της Βόρειας Ελλάδας –και δη της Θεσσαγια εξειδικευμένα φορτία, όπως για παράδειγμα για την λονίκης– να εδραιωθεί ως οικονομικό σταυροδρόμι αποθήκευση και διακίνηση χημικών προϊόντων. Οι διαστην ανατολική Μεσόγειο, και αποτελεί ένα από τα βαθέσιμες εγκαταστάσεις σήμερα είναι ελάχιστες. Η δημισικά εργαλεία των επιχειρήσεων της περιοχής, εξαγωγιουργία δεξαμενοστασίων θα μπορούσε να αποτελέσει ένα κών και μη. μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα, βοηθώντας στη διακίΣυγκεκριμένα, βάσει εκτιμήσεων και μιας προμέτρησης νηση προϊόντων. που έχει κάνει ο ΣΕΒΕ σε συνεργασία με την Deloitte, ΚΥΡΙΑΚΟΣ Είναι χαρακτηριστικό το ότι στην Τουρκία, και μάλιστα εκτιμάται ότι η ανάπτυξη του λιμένα της Θεσσαλονίκης, ΛΟΥΦΑΚΗΣ στην Προποντίδα, υπάρχουν πολλές τέτοιες εγκαταστάώστε να καταστεί διαμετακομιστικό κέντρο, και η απορΠΡOΕΔΡΟΣ σεις, τη στιγμή που στην Ελλάδα τέτοιες εγκαταστάσεις ρόφηση φορτίου 1 εκατ. TEU μπορούν μεσοπρόθεσμα ΤΟΥ ΣΕΒΕ υπάρχουν μόνο στην περιοχή της Αττικής. Η Θεσσαλονα αποφέρουν συνολικό οικονομικό όφελος της τάξης των 1,5-2,5 δισ. ευρώ, που ισοδυναμεί με το 6-10% του ΑΕΠ της νίκη όμως αποτελεί το φυσικό λιμάνι για μια ευρύτερη περιοχή που αν έχει τις υποδομές, μπορεί να εξυπηρετήσει. Κεντρικής Μακεδονίας. Ο Δρ Λουφάκης τόνισε ότι πέρα από την επίδραση στο ΑΕΠ της Βό- Η ταχύτητα υλοποίησης της όποιας αναπτυξιακής κίνησης είναι ιδιρειας Ελλάδας, η ανάπτυξη του λιμένα της Θεσσαλονίκης έχει τη δυ- αίτερα κρίσιμη, καθώς οι επενδύσεις που πραγματοποιούνται σε αννατότητα να αλλάξει τη μελλοντική οικονομική ιστορία της περιοχής. ταγωνιστικά λιμάνια της ευρύτερης περιοχής μπορεί να απαξιώσουν Διότι δεν υπάρχει άλλο λιμάνι με τα γεωγραφικά πλεονεκτήματα και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της γεωγραφικής θέσης της Θεσσαλοτην ενδοχώρα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης που φτάνει στη ΝΑ νίκης και να καθυστερήσουν τις ωφέλειες που προσδοκούμε. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΕΒΕ: «Όλα τα παραπάνω για να γίκαι Κεντρική Ευρώπη. Σε βάθος χρόνου, η Θεσσαλονίκη για το transit μπορεί να αποκτήσει νουν πραγματικότητα πρέπει το λιμάνι μας να μπει στις διεθνείς σημασία παρόμοια με αυτήν που έχουν τα λιμάνια της Βόρειας και της γραμμές. Και αυτό είναι εφικτό να συμβεί μόνο μέσω της συνεργαΔυτικής Ευρώπης (π.χ. του Ρότερνταμ, της Αμβέρσας, του Αμβούρ- σίας κάποιου διεθνούς παρόχου. Η καθυστέρηση που βλέπουμε ότι γου). Πέραν όμως του ΣΕΜΠΟ, σημασία για την αύξηση των εξαγω- υπάρχει στη λύση του ζητήματος δείχνει ακριβώς τα προβλήματα που είχε η χώρα στο παρελθόν και την οδήγησαν στην κρίση που σήμερα βιώνουμε. Ο υδροκεφαλισμός του κέντρου και η προώθηση επενδύ☛ σεων αποκλειστικά σχεδόν στο λεκανοπέδιο της Αττικής έχουν δημιουργήσει σημαντικό οικονομικό χάσμα και ανισορροπία μεταξύ περιφέρειας και Αττικής. Η αδιαφορία και η κωλυσιεργία στο να δοθεί Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΤΗΣ λύση και να αρχίσει η εκμετάλλευση της μεγαλύτερης πλουτοπαραΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΕΙ γωγικής πηγής της περιοχής –και κατά τη γνώμη μας μίας από τις μεγαλύτερες της Ελλάδας– είναι αποτέλεσμα τέτοιων νοοτροπιών του ΔΙΑΜΕΤΑΚΟΜΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ, ΚΑΙ παρελθόντος. Νοοτροπιών τόσο βαθιά ριζωμένων, που καθυστερούν Η ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΦΟΡΤΙΟΥ 1 ΕΚΑΤ. σημαντικές για τον τόπο αποφάσεις με τις οποίες συμφωνεί το σύTEU ΜΠΟΡΟΥΝ ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΑ ΝΑ ΑΠΟΦΕΡΟΥΝ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΟΙΚΟΝΟ- νολο των παραγωγικών φορέων της περιοχής. Η άποψη αυτή των φορέων της πόλης εκφράζει τις πραγματικές και επείγουσες ανάγκες ΜΙΚΟ ΟΦΕΛΟΣ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΤΩΝ της επιχειρηματικής κοινότητας και της ανάπτυξης για το γενικό 1,5-2,5 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ καλό. Παρόλο που αποτελούν αποφάσεις της πολιτικής ηγεσίας της χώρας, τουλάχιστον κατά δήλωσή της, βλέπουμε ότι καθυστερούν να υλοποιηθούν». Χ

22 Νοέμβριος 2014

ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ: της ΚΥΝΗΓΕΤΙΚΗΣ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: T H E A S I S E X P O τηλ.: 210 6916125 www.outdoorexpo.gr

Χ συνέντευξη

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

ΕΞΩΣΤΡΕΦΗ ΚΑΙ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΡΑΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΑΙ

ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ TOY ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 2 Συνέντευξη στη Λέττα Καλαμαρά

«Η χρονιά που τελειώνει ήταν μια καλή χρονιά για το λιμάνι του Ηρακλείου, σε ό,τι αφορά τόσο την επιβατική κίνηση όσο και τις αφίξεις επισκεπτών κρουαζιέρας. Ήδη μέχρι τα τέλη Οκτώβρη είχαν διακινηθεί από το λιμάνι του Ηρακλείου κάτι περισσότερο από 1,35 εκατ. επιβάτες ακτοπλοΐας και περίπου 200.000 επισκέπτες κρουαζιέρας. Για το 2015, τα μηνύματα είναι ιδιαίτερα θετικά, ειδικά στον τομέα της κρουαζιέρας, και έχει κατατεθεί στον Οργανισμό ένας σημαντικός αριθμός αναγγελιών άφιξης πλοίων». 24 Νοέμβριος 2014

Χ_Κύριε Μπρα, ποια είναι η δυναμική του λιμανιού του Ηρακλείου και ο ρόλος του μεταξύ των μεγάλων λιμανιών της χώρας; ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΡΑΣ_Το λιμάνι του Ηρακλείου είναι ένα από τα 12 λιμάνια εθνικής σημασίας της χώρας, τη διαχείριση και εκμετάλλευση του οποίου έχει ο Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου ΑΕ. Είναι ένα λιμάνι πολλαπλών χρήσεων, δηλαδή επιβατικό, εμπορικό και τουριστικό. Είναι το δεύτερο λιμάνι της χώρας σε επιβατική κίνηση, με διακίνηση περίπου 1,5 εκατ. επιβατών και 300.000 οχημάτων και φορτηγών τον χρόνο. Παράλληλα, είναι ένα από τα σημαντικά λιμάνια κρουαζιέρας σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο και το δεύτερο και μοναδικό μετά τον Πειραιά λιμάνι της χώρας που παρέχει υπηρεσίες home-port. Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών έχει επηρεάσει σημαντικά την εμπορευματική κίνηση. Παρόλα αυτά, το λιμάνι του Ηρακλείου εξακολουθεί να έχει σημαντικές προοπτικές και σε αυτόν τον τομέα. Για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις αναπτυξιακές προκλήσεις της περιοχής μας, απαιτούνται ορισμένες κρίσιμες επενδυτικές δράσεις, τόσο με δημόσια στήριξη όσο και από ιδιωτικούς πόρους, για τις οποίες η διοίκηση του Οργανισμού δουλεύει συστηματικά. Χ_Ποια είναι η αποτίμηση τόσο της εμπορικής όσο και της επιβατικής κίνησης

του λιμανιού για τη χρονιά που τελειώνει και ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την επόμενη σεζόν; Ι.ΜΠ._Η χρονιά που τελειώνει ήταν μια καλή χρονιά για το λιμάνι του Ηρακλείου, σε ό,τι αφορά τόσο την επιβατική κίνηση όσο και τις αφίξεις επισκεπτών κρουαζιέρας. Παρά το γεγονός ότι η βιομηχανία της κρουαζιέρας έχει επηρεαστεί σημαντικά από την αστάθεια στην Ανατολική Μεσόγειο και την απώλεια σημαντικών προορισμών (Αίγυπτο, Συρία, Ισραήλ), το λιμάνι του Ηρακλείου κατόρθωσε να κρατηθεί στα περσινά επίπεδα. Ήδη μέχρι τα τέλη Οκτώβρη είχαν διακινηθεί από το λιμάνι του Ηρακλείου κάτι περισσότερο από 1,35 εκατ. επιβάτες ακτοπλοΐας, και περίπου 200.000 επισκέπτες κρουαζιέρας. Ο μήνας που διανύουμε είναι ένας δυναμικός μήνας, με περίπου 32.000 επισκέπτες κρουαζιέρας, ενώ άλλοι 10.000 αναμένονται τον Δεκέμβριο. Αυτό αποδεικνύει ότι η κρουαζιέρα αποτελεί ήδη τον πρώτο τομέα του τουριστικού κλάδου που κάνει πράξη τη δωδεκάμηνη τουριστική περίοδο. Για την επόμενη περίοδο (2015) τα μηνύματα είναι ιδιαίτερα θετικά και ήδη έχει κατατεθεί στον Οργανισμό ένας σημαντικός αριθμός αναγγελιών άφιξης πλοίων κρουαζιέρας. Κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου θα έχουμε μια ξεκάθαρη εικόνα

για τον αριθμό των προγραμματισμένων αφίξεων αλλά και την πρώτη κατά προσέγγιση εκτίμηση για τον αριθμό των επισκεπτών κρουαζιέρας που θα έρθουν στο Ηράκλειο την επόμενη χρονιά. Χ_Σχεδιάζετε κάποιες ιδιαίτερες δράσεις για την ενίσχυση των αποτελεσμάτων του ΟΛΗ, για παράδειγμα στον τομέα της κρουαζιέρας; Ι.ΜΠ._Ο Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου έχει αναπτύξει μια εξωστρεφή και επιθετική στρατηγική, με στόχο την αύξηση της επισκεψιμότητας του Ηρακλείου ως προορισμού κρουαζιέρας. Έτσι καταφέραμε πριν 3 χρόνια να γίνουμε ξανά λιμάνι homeport ενώ υπάρχει μια σημαντική δυναμική στη διακίνηση επιβατών transit. Φέτος, με την παρουσία μας στις διεθνείς εκθέσεις του Μαϊάμι και της Βαρκελώνης πετύχαμε μερικές δοκιμαστικές επισκέψεις (test calls) σημαντικών εταιρειών κρουαζιέρας για το 2015, ενώ βρισκόμαστε σε προχωρημένες συζητήσεις για νέα δρομολόγια home-port για το 2016. Χ_Τι περιλαμβάνει το σχέδιο επενδύσεων υποδομών και επέκτασης του λιμανιού, πότε θα ολοκληρωθούν και ποια οφέλη θα αποκομίσει μακροπρόθεσμα το λιμάνι; Ι.ΜΠ._Ο Οργανισμός έχει καταρτίσει ήδη από το 2007 ένα ολοκληρωμένο προγραμματικό σχέδιο ανάπτυξης (master plan), που έχει ως επίκεντρο τον διαχωρισμό των εγκαταστάσεων που χρησιμοποιούνται για κάθε χρήση (ακτοπλοΐα, κρουαζιέρα, εμπορικό), με τη δημιουργία μιας νέας σύγχρονης εμπορικής προβλήτας ικανής να διαχειριστεί ταχύτερα και ασφαλέστερα μεγαλύτερες ποσότητες Ε/Κ και γενικού φορτίου, καθώς και ενός νέου σύγχρονου σταθμού κρουαζιέρας. Αυτό το προγραμματικό σχέδιο βρίσκεται σε τροχιά υλοποίησης ήδη από το 2010. Σήμερα έχουν ολοκληρωθεί όλες οι αναγκαίες μελέτες (οικονομοτεχνική, βιωσιμότητας, ΜΠΕ κ.λπ.) για την κατασκευή της νέας προβλήτας, δηλαδή της νέας κύριας εμπορικής προβλήτας του λιμένα. Παράλληλα, μέσα από συντονισμένες προσπάθειες με την πολιτική ηγεσία των αρμόδιων υπουργείων και τους Κρητικούς ευρωβουλευτές της προηγούμενης περιόδου καταφέραμε το λιμάνι του Ηρακλείου να ενταχτεί στα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών (ΔΕΔ-Μ/TEN-T). Έτσι αυτή την περίοδο συμμετέχουμε ενεργά στη διαβούλευση με τις αρμόδιες ευ-

ρωπαϊκές αρχές, για την προγραμματική περίοδο 2014-2020, με σκοπό το έργο αυτό να συγχρηματοδοτηθεί από ευρωπαϊκούς πόρους. Αν αυτό γίνει εφικτό, το λιμάνι του Ηρακλείου θα διαθέτει μια νέα σύγχρονη εμπορική προβλήτα, ικανή να εξυπηρετήσει μεγάλα containerships (τύπου PANAMAX), αποθήκες πολλαπλών χρήσεων και νέες εγκαταστάσεις διοίκησης μέσα στα επόμενα 5-7 χρόνια. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό λόγω της γεωγραφικής θέσης της Κρήτης στους εμπορικούς δρόμους της Μεσογείου. Παράλληλα, προετοιμάζουμε σημαντικά έργα για την ολοκληρωμένη μηχανοργάνωση όλων των υπηρεσιών του ΟΛΗ, με στόχο την πλήρη ψηφιοποίηση όλων των παρεχόμενων υπηρεσιών (B2B & B2C). Αντίστοιχα, στο επίπεδο των επενδύσεων για την κρουαζιέρα ο ΟΛΗ συμμετέχει στην προσπάθεια του ΤΑΙΠΕΔ για τον εκσυγχρονισμό/ανάπτυξη των λιμανιών της χώρας, μέσα από τη συνεργασία με ιδιώτες επενδυτές που θα προέρχονται από τη βιομηχανία της κρουαζιέρας. Μια τέτοιας κλίμακας συνέργεια θα απογειώσει την κρουαζιέρα στη χώρα μας και θα τριπλασιάσει, μέσα σε μια πενταετία, την επισκεψιμότητα του Ηρακλείου. Η διοίκηση του Οργανισμού αναζητά το καλύτερο πλαίσιο για να ευοδωθεί μια τέτοια προσπάθεια. Χ_Πώς εντάσσεται η δράση του ΟΛΗ στην ευρύτερη στρατηγική για ανάπτυξη του τουρισμού και της οικονομίας του Ηρακλείου και της Κρήτης; Ι.ΜΠ._Η διοίκηση του Οργανισμού δεν ακολουθεί την πεπατημένη μιας «τυπικής» διοίκησης διαχείρισης-εκμετάλλευσης λιμενικών εγκαταστάσεων. Επιδιώκει να συμβάλει με κάθε δυνατό τρόπο στην αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της χώρας μας και στην ανάδειξη της Κρήτης ως σημαντικού τουριστικού προορισμού. Για τον σκοπό αυτό, από την αρχή της θητείας μας διαμορφώσαμε ένα πλαίσιο συνεργασίας με όλους τους αυτοδιοικητικούς και παραγωγικούς φορείς (Περιφέρεια Κρήτης, Δήμο Ηρακλείου, Ε.Β. Επιμελητήριο Ηρακλείου, Εμπορικό Σύλλογο, Σύνδεσμο Ξενοδόχων κ.λπ.) για την προβολή της Κρήτης αλλά και την αναβάθμιση της τουριστικής εμπειρίας των επισκεπτών μας. Έτσι συμμετέχουμε από κοινού σε όλες τις σημαντικές εκθέσεις γενικού τουρισμού ή κρουαζιέρας. Εναρμονίζουμε το «επικοινωνιακό» μας μήνυμα, ώστε να υπάρχει μια

ταυτότητα για τον προορισμό «Κρήτη». Συνεργαζόμαστε σε διάφορες παρεμβάσεις – ακόμα και με τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας– για την ανάδειξη του πολιτισμού, των παραδόσεων, της ιστορίας, αλλά και των προϊόντων της περιοχής μας. Βελτιώνουμε την αισθητική και την ασφάλεια των χώρων και των διαδρομών από το λιμάνι προς την πόλη. Οργανώνουμε μια εκπτωτική πολιτική για τους επισκέπτες κρουαζιέρας στα εμπορικά καταστήματα κ.λπ. Προωθούμε εναλλακτικές διαδρομές αγροτουρισμού-οικοτουρισμού-γευσιγνωσίας σε συνεργασία με τις αγροτικές ενώσεις/συνεταιρισμούς του νομού κ.λπ. Ιδιαίτερα στον τομέα της ανάδειξης των «ιστοριών» μας με χρήση τεχνολογικών εφαρμογών, είμαστε ένα από τα πρωτοπόρα λιμάνια της Ελλάδας. Σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Πληροφορικής του ΙΤΕ και ιδιωτικές επιχειρήσεις τεχνολογίας, έχουμε αναπτύξει διαδραστικά συστήματα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας, καθώς και ενημερωτική εφαρμογή για κινητά (android, iOs κ.λπ.). Χ_Υπάρχουν διεθνείς συνεργασίες και ποια είναι η συμβολή του λιμανιού για την ενίσχυση της θέσης της Ελλάδας ως διαμετακομιστικού κέντρου της ΝΑ Ευρώπης; Ι.ΜΠ._Το λιμάνι του Ηρακλείου και η διοίκησή του έχουν αναβαθμίσει σημαντικά την παρουσία του ΟΛΗ στα διεθνή φόρα. Ο ΟΛΗ είναι ενεργό μέλος της MEDCRUISE (Ένωση Λιμένων Κρουαζιέρας Μεσογείου & Μαύρης Θάλασσας) και συμμετέχει δυναμικά στον σχεδιασμό δράσεων και πρωτοβουλιών από τη μεριά της λιμενικής βιομηχανίας για την ανάπτυξη της κρουαζιέρας στην Ελλάδα και ευρύτερα στην ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα, ως μέλος της ΕΛΙΜΕ (Ένωση Λιμένων Ελλάδας) προσπαθούμε να συμβάλουμε στην επίλυση θεσμικών και άλλων προβλημάτων που δημιουργούν προβλήματα και στη λειτουργία των λιμανιών και δυσχεραίνουν την αναπτυξιακή και εξωστρεφή στρατηγική τους. Παράλληλα, το λιμάνι του Ηρακλείου ως τμήμα του Ευρωπαϊκού Διαδρόμου Orient/East MED (OEM Corridor), των ΔΕΔΜ, που ξεκινάει από τη Γερμανία και καταλήγει στη Λεμεσό-Λευκωσία, θα παίξει κρίσιμο ρόλο ως διαμετακομιστικό κέντρο στη διακίνηση επιβατών, εμπορευμάτων και τουριστών κατά μήκος αυτού του συγκοινωνιακού άξονα. Χ ΧΡΗΜΑ 25

INSURANCE MARKET TOOLS FOR SECURING & FINANCING BUSINESS EXPANSION

Clare Colton*

How can Insurance tools give an extra boost to international trade and finance

Matrix Insurance and Reinsurance Brokers Head of Credit and Surety In spite of recent ECB assistance Greek bank liquidity remains an issue. Greek banks have had to substantially reduce their lending activity to their clients and this is of particular relevance to those Greek corporates trading in emerging markets. The structured trade finance and pre export finance loans offered by international banks also rely upon the cash flows generated by an export company which can also leave an exporter particularly stretched. International trade in particular presents special challenges which are distinct from those of general business. Trade credit and political risk insurance can provide much needed support to the Exporter by addressing the concerns of international Lenders and thereby facilitating the provision of loans on overseas contracts and investments. Policies need to be tailored to meet both the lender and exporter requirements mostly on an individual contract basis.

Key risks that are often insured include: ◗ Nonpayment or non-performance by government or quasi government Buyers ◗ Protracted default or insolvency by private debtors ◗ Unilateral termination of contract by government buyer ◗ Change of law leading to frustration of the contract ◗ War, civil war, terrorism resulting in inability to complete contract ◗ Embargo ◗ Licence cancellation or licence non provision (where previous authority given) ◗ Inability to convert local currency into hard currency (euros) and transfer into the account of exporter/contractor ◗ Wrongful calling of on demand bonds by government beneficiaries ◗ Fair calling of bonds due to reasons of Force Majeure ◗ Expropriation including creeping expropriation, Nationalisation of overseas assets or investments ◗ Inability to import/export including license cancellation ◗ Any measures imposed by a foreign government which selectively discriminates against the project or investor which impact on the investment ◗ Government actions forcing an investor to divest themselves of their rights or shareholdings on an overseas project and not being adequately compensated ◗ Forced abandonment of a project or assets due to its location becoming too unsafe to operate (war, civil war, etc.)

*Clare Colton has over 20 years experience in export credit and political risk. She has a proven track record of structuring risk transfer for her long term clients through risk and contractual analysis, and understanding the individual philosophy of each of her clients. Prior to arriving at Matrix, Clare held senior positions in broking houses in London.

Χ συνέντευξη

ΤΟ 2014

ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 2009 ΧΡΗΜΑ_Κύριε Αγγελούδη, ποια είναι η αποτίμηση του 2014 για τον ΟΛΘ και ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την επόμενη χρονιά ανά τομέα δραστηριότητας, εμπορικής και επιβατικής;

ΣΤΕΛΙΟΣ ΑΓΓΕΛΟΥΔΗΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΤΟΥ ΟΛΘ

2 Συνέντευξη στη Λέττα Καλαμαρά

Το 2014 στο λιμάνι Θεσσαλονίκης η διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων διαμορφώθηκε στα 249.563 TEUs, παρουσιάζοντας άνοδο κατά 11,79%. Το συμβατικό φορτίο ανήλθε σε περίπου 3,5 εκατ. τόνους, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 8,86%. Η διακίνηση επιβατών αυξήθηκε κατά 2,05%, κυρίως λόγω της αύξησης των επιβατών κρουαζιέρας κατά 22,17%. 28 Νοέμβριος 2014

ΣΤΕΛΙΟΣ ΑΓΓΕΛΟΥΔΗΣ_Μέχρι στιγμής, το 2014 εξελίσσεται πολύ θετικά για το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Ήδη στο εννεάμηνο του έτους υπάρχει αύξηση της διακίνησης σε όλες τις κατηγορίες. Η διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων διαμορφώθηκε στα 249.563 TEUs, παρουσιάζοντας άνοδο κατά 11,79% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2013. Το συμβατικό φορτίο ανήλθε σε περίπου 3,5 εκατ. τόνους, παρουσιάζοντας και αυτό αύξηση κατά 8,86%, ενώ ακόμα και η διακίνηση επιβατών που τα τελευταία χρόνια παρουσίαζε συνεχή κάμψη αυξήθηκε κατά 2,05%, κυρίως λόγω της αύξησης των επιβατών κρουαζιέρας κατά 22,17%. Με αυτά τα δεδομένα, εκτιμούμε ότι το 2014 θα είναι η καλύτερη χρονιά για το λιμάνι μετά το 2009. Για το 2015, τα πρώτα μηνύματα από τους χρήστες του λιμένα είναι αισιόδοξα και εκτιμούμε ότι η αύξηση στη διακίνηση των εμπορευματοκιβωτίων και του συμβατικού φορτίου θα συνεχιστεί. Χ_Σε ποιο στάδιο βρίσκεται ο διαγωνισμός ιδιωτικοποίησης του λιμανιού; Σ.Α._Στην πρώτη φάση του διαγωνισμού εκδήλωσαν ενδιαφέρον οκτώ εταιρείες και αυτή είναι η μόνη πληροφόρηση που έχουμε, καθώς το όλο θέμα είναι αποκλειστικής αρμοδιότητας του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ).

Χ_Ποια αναμένεται να είναι η συμβολή του ιδιώτη επενδυτή στη μακροπρόθεσμη στρατηγική και τα αποτελέσματα του λιμανιού; Σ.Α._Καταρχήν, η έλευση ιδιωτών επενδυτών στους λιμένες είναι κάτι που ως διοίκηση έχουμε επιδιώξει μέσω όμως συμβάσεων παραχώρησης. Η είσοδος ιδιωτικών εταιρειών με εμπειρία στη διαχείριση τερματικών σταθμών αναμφίβολα θα ωφελήσει πολλαπλώς το λιμάνι της Θεσσαλονίκης κυρίως σε τρία επίπεδα: α) μέσω της πραγματοποίησης των αναγκαίων επενδύσεων για την περαιτέρω ανάπτυξη του λιμένα (όπως για παράδειγμα η επέκταση του έκτου προβλήτα), β) μέσω της αύξησης της διακίνησης, καθώς οι παγκόσμιοι παίκτες της λιμενικής αγοράς διαθέτουν δίκτυα τερματικών σταθμών και διατηρούν επιχειρηματικές σχέσεις με τις μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που καθιστούν «ελκυστικότερο» έναν τερματικό σταθμό και γ) μέσω της μεταφοράς τεχνογνωσίας. Όλα αυτά είναι επόμενο ότι θα έχουν θετική επίπτωση και στα οικονομικά μεγέθη του λιμανιού. Χ_Πώς εξελίσσεται το σχέδιο διασύνδεσης του λιμανιού της Θεσσαλονίκης με τις υπόλοιπες χερσαίες συγκοινωνίες και ποια τα οφέλη από την πλήρη ανάπτυξη του συγκεκριμένου σχεδίου; Σ.Α._Μέχρι στιγμής, υπάρχουν τα τακτικά δρομολόγια τρένου για τη μεταφορά χύδην φορτίων μεταξύ λιμένα Θεσσαλονίκης και Σκοπίων. Εντός του επόμενου χρονικού διαστήματος αναμένουμε να ξεκινήσει και η σιδηροδρομική σύνδεση του λιμένα Θεσσαλονίκης με τη Σόφια για τη μεταφορά

εμπορευματοκιβωτίων. Τα οφέλη από τη βελτίωση της συνδεσιμότητας του λιμένα με τα χερσαία μέσα μεταφοράς και η ένταξή του σε αλυσίδες μεταφορών εκτιμούμε ότι θα είναι ιδιαιτέρως σημαντικά κυρίως σε ό,τι αφορά την αύξηση της ενδοχώρας του λιμένα και την αύξηση στη διακίνηση φορτίων από και προς το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Η χρήση τρένου μειώνει το κόστος για τους παραλήπτες ή αποστολείς των φορτίων, καθιστώντας το λιμάνι της Θεσσαλονίκης ακόμα πιο ελκυστικό. Χ_Τι περιλαμβάνει το πλάνο της διοίκησης του ΟΛΘ για την ανάπτυξη υποδομών αλλά και δραστηριοτήτων το 2015; Σ.Α._Στα άμεσα πλάνα της διοίκησης είναι η ενίσχυση του μηχανολογικού εξοπλισμού του λιμένα. Ήδη είναι σε εξέλιξη η προμήθεια δύο νέων γερανών οι οποίοι και θα παραδοθούν εντός του 2015. Ένα ακόμη σημαντικό έργο είναι η συντήρηση του ιστορικού κτηρίου του επιβατικού σταθμού, το οποίο είχε αφεθεί στην τύχη του εδώ και πολλά χρόνια λόγω γραφειοκρατικών εμποδίων και για το οποίο έπειτα από πολλές προσπάθειες καταφέραμε να εξασφαλίσουμε την έγκριση για την εκτέλεση των απαραίτητων εργασιών. Τέλος, βρισκόμαστε ήδη στο στάδιο της προκαταρκτικής μελέτης για τη δημιουργία υδατοδρομίου και στόχος μας είναι να ξεκινήσουν τα έργα εντός του 2015. Χ_Ποιες είναι οι διεθνείς συνεργασίες του ΟΛΘ; Σ.Α._Ο ΟΛΘ τα τελευταία χρόνια έχει εφαρμόσει μια εξωστρεφή πολιτική, προκειμένου να ενδυναμώσει την παρουσία του τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδος ως το κατεξοχήν λιμάνι-πύλη της Βαλκανικής. Προς αυτήν την κατεύθυνση πραγματοποιούμε κάθε χρόνο επιχειρηματικές αποστολές στις

☛

ΓΙΑ ΤΟ 2015, ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΧΡΗΣΤΕΣ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΙΟΔΟΞΑ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΟΥΜΕ ΟΤΙ Η ΑΥΞΗΣΗ ΣΤΗ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΚΙΒΩΤΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ ΘΑ ΣΥΝΕΧΙΣΤΕΙ

βασικές αγορές μας (ΠΓΔΜ, Βουλγαρία, Σερβία, Κόσσοβο), με στόχο τη διατήρηση των υφιστάμενων πελατών μας αλλά και την προσέλκυση νέων. Ο ΟΛΘ αποτελεί επίσης μέλος της Medcruise (Ένωση Μεσογειακών Λιμένων Κρουαζιέρας), ενώ συμβάλλει με στελέχη του και στις διαδικασίες διαμόρφωσης πολιτικών και λήψης αποφάσεων σε υψηλό επίπεδο μέσω της τακτικής συμμετοχής του στις διάφορες διεργασίες που συντελούνται στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Λιμένων (ESPO). Χ_Πώς μπορεί να αξιοποιηθεί περαιτέρω το λιμάνι της Θεσσαλονίκης για την ενίσχυση του ρόλου της Ελλάδας ως διαμετακομιστικού κέντρου στη ΝΑ Ευρώπη; Σ.Α._Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης προκειμένου να ενισχύσει τον ρόλο του χρειάζεται δύο βασικές προϋποθέσεις: η πρώτη έχει να κάνει με την πραγματοποίηση των αναγκαίων επενδύσεων σε υποδομές που αφορούν κυρίως την επέκταση του σταθμού εμπορευματοκιβωτίων (επέκταση δυτικού τμήματος του έκτου προβλήτα) και την

επέκταση του κρηπιδώματος 24. Οι συγκεκριμένες επενδύσεις θα δώσουν τη δυνατότητα στο λιμάνι να εξυπηρετεί μεγαλύτερα πλοία και ιδιαίτερα στο κομμάτι των εμπορευματοκιβωτίων θα του δώσουν τη δυνατότητα να ενταχθεί σε ναυτιλιακές γραμμές που παρουσιάζουν υψηλή διακίνηση. Η δεύτερη προϋπόθεση αφορά την καλύτερη διασύνδεση του λιμένα με τον σιδηρόδρομο στο κομμάτι των δρομολογίων από και προς χώρες όχι μόνο της Βαλκανικής αλλά και της Κεντρικής Ευρώπης. Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης βρίσκεται 500 χιλιόμετρα εγγύτερα προς τις συγκεκριμένες αγορές σε σχέση με το λιμάνι του Πειραιά και είναι λογικό ότι η ύπαρξη σιδηροδρομικών δρομολογίων τού δίνει ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Χ_Ποιος ο ρόλος του ΟΛΘ στην προοπτική ευρύτερης συνεργασίας του λιμανιού της Θεσσαλονίκης με τα λιμάνια της Καβάλας, της Αλεξανδρούπολης, του Βόλου και της Ηγουμενίτσας; Σ.Α._Η συνεργασία μεταξύ των λιμένων της Βόρειας Ελλάδας υπάρχει σαν σχεδιασμός από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου, το οποίο το 2013 είχε προτείνει τη δημιουργία του λιμενικού συστήματος Βορείου Ελλάδος. Είναι αυτονόητο ότι στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης λιμενικής πολιτικής, η συνεργασία ανάμεσα σε λιμένες, και ιδίως σε λιμένες που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση, είναι αναγκαία. Η δημιουργία ενός λιμενικού δικτύου υπό τον ΟΛΘ μπορεί να οδηγήσει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των λιμένων της Βόρειας Ελλάδας, μέσω της εξειδίκευσης του παρεχόμενου λιμενικού προϊόντος, ήτοι κάθε λιμάνι να εξυπηρετεί την εμπορευματική και επιβατική κίνηση στην οποία έχει ορισμένα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα έναντι των υπολοίπων. Χ

ΧΡΗΜΑ 29

Χ συνέντευξη

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΛΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΤΗΣ CYTA ΕΛΛΑΔΟΣ 30 Νοέμβριος 2014

✒

Συνέντευξη στον Γιώργο Καλούμενο

ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΣ ΝΑ ΓΙΝΟΥΜΕ

Η ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΗ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΓΕΦΥΡΑ ΜΕΤΑΞΥ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΚΑΙ ΔΥΣΗΣ

Ο νέος διευθύνων σύμβουλος της Cyta Ελλάδος στην πρώτη του συνέντευξη στη χώρα μας μιλάει για τους ανανεωμένους στόχους και τις προοπτικές της εταιρείας στην ελληνική αγορά. Περιγράφει επίσης τις δυνατότητες ανάπτυξης που ανοίγονται από τις νέες καινοτόμες υπηρεσίες που προσφέρει στους πελάτες της καθώς και από την αξιοποίηση των σημαντικών επενδύσεων που έχει πραγματοποιήσει ο Όμιλος Cyta στην Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο γενικότερα. Αποκωδικοποιεί τις τελευταίες επιχειρηματικές εξελίξεις στον κλάδο, που αλλάζουν το εγχώριο τηλεπικοινωνιακό τοπίο, ενώ αποκαλύπτει τα σχέδια της διοίκησης του Oμίλου για το πώς θα αξιοποιήσει πλήρως την παρουσία του στην Κύπρο και την Ελλάδα, ώστε να αποτελέσει τη σημαντικότερη ίσως τηλεπικοινωνιακή γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης και να αντιμετωπίσει με αξιώσεις παγκόσμιους κολοσσούς των τηλεπικοινωνιών.

ΧΡΗΜΑ_H Cyta εισήλθε πρόσφατα και στην αγορά κινητής τηλεφωνίας, αλλάζοντας σε σημαντικό βαθμό τις ισορροπίες του κλάδου, καθώς είναι η πρώτη εταιρεία που προσφέρει πακέτο 4play υπηρεσιών σε έναν λογαριασμό. Ποιοι είναι οι στόχοι αυτής της κίνησης και σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι θα αλλάξει τις προοπτικές της εταιρείας στην ελληνική αγορά; ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΛΙΑΣ_Ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός νέων πελατών που μας εμπιστεύονται καθημερινά και οι ανάγκες τους είναι για εμάς έμπνευση και αποτελούν τον βασικότερο μοχλό ανάπτυξης της Cyta Ελλάδος. Η είσοδός μας στην κινητή, όπως και πιο πριν στην αγορά της συνδρομητικής τηλεόρασης, ήρθε ως απάντηση στις ανάγκες της υφιστάμενης πελατειακής μας βάσης, συνδυαστικά με τη στρατηγική μας για ανάπτυξη και διαφοροποίηση. Η παροχή τετραπλών υπηρεσιών, σταθερής, κινητής, ίντερνετ και τηλεόρασης σε έναν λογαριασμό –κάτι που μόνο η Cyta προσφέρει αυτή τη στιγμή στην αγορά– επιτρέπει οικονομίες

κλίμακας και σημαντικά συνδυαστικά οφέλη για τους πελάτες μας. Κάτι τέτοιο μόνο θετικό μπορεί να είναι για την αγορά, αφού πλέον οι επιλογές διευρύνονται με νέες δυνατότητες και προοπτικές. Αν και είναι ακόμη πολύ νωρίς για συμπεράσματα, ήδη τα πρώτα σημάδια από την παροχή υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας είναι πολύ θετικά και μας δίνουν τη δύναμη για να συνεχίσουμε. Στόχος μας είναι να φέρουμε όσο το δυνατόν περισσότερους πελάτες σταθερής τηλεφωνίας στην κινητή. Χ_Η αγορά τηλεπικοινωνιών είναι από αυτές που χτυπήθηκαν ιδιαίτερα από την οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Παρόλα αυτά, η Cyta αναπτύσσεται συνεχώς προσφέροντας νέες υπηρεσίες στους πελάτες της. Ποιο είναι το μυστικό της πορείας της Cyta στα 6 χρόνια που δραστηριοποιείται στην ελληνική αγορά; Γ.Κ._Η Cyta εισήλθε στην ελληνική αγορά εντός της περιόδου της οικονομικής κρίσης, οπότε έμαθε να λειτουργεί και να αναΧΡΗΜΑ 31

Χ συνέντευξη ~ Γιάννης Κουλίας πτύσσεται σε δύσκολες οικονομικές συνθήκες. Παράλληλα, αξιοποίησε την τεράστια 50ετή και πλέον εμπειρία της μητρικής, πραγματοποιώντας εξαρχής σταθερά και μελετημένα βήματα επέκτασης στην ελληνική αγορά, σύμφωνα πάντα με το επιχειρησιακό της πλάνο. Σήμερα, σχεδόν 6 χρόνια μετά την εμπορική της δραστηριοποίηση στην ελληνική αγορά, η Cyta Ελλάδος διαθέτει ένα εξαίρετο δίκτυο οπτικών ινών, το οποίο καλύπτει πάνω από το 70% του πληθυσμού της χώρας, μια πελατειακή βάση περίπου 319.000 πελατών σταθερής τηλε-

φωνίας, 800 άτομα προσωπικό, μεγάλο στόλο οχημάτων και ιδιόκτητα καταστήματα, καθώς και πάνω από 600 σημεία εξυπηρέτησης σε όλη τη χώρα. Έχοντας γερές βάσεις και με τους υφιστάμενους πόρους και υποδομές, ανοίγονται συνεχώς νέες προοπτικές ανάπτυξης, όπως έγινε και με την είσοδό μας στην κινητή τηλεφωνία, στο πλαίσιο ένταξης νέων τομέων δραστηριοποίησης. Στο ίδιο πλαίσιο, μεγάλες προοπτικές εμπορικής αξιοποίησης προσφέρει και το εκτεταμένο ιδιόκτητο δίκτυο οπτικών ινών, το οποίο καλύπτει 5.000 χλμ. της ελληνικής επικράτειας, από την Κρήτη έως τα σύνορα με την Αλβανία, τα Σκόπια και μέχρι τη Βουλγαρία. Αυτό το δίκτυο είναι σαφώς μεγαλύτερων δυνατοτήτων από τις ανάγκες της πελατειακής μας βάσης, οπότε εάν αξιοποιηθούν σωστά τα μεγάλα διαθέσιμα αποθέματα χωρητικότητας, τότε η Cyta Ελλάδος θα μπορεί να διαδραματίσει ακόμη πιο σημαντικό ρόλο εξίσου στη λιανική και στη χονδρική αγορά. Χ_Δώστε μας μια εικόνα των οικονομικών στοιχείων και των επιδόσεων της Cyta Ελλάδος για το

2013, αλλά και της μέχρι τώρα πορείας μέσα στο 2014. Γ.Κ._Το 2014 εδραιώσαμε μια νέα πολιτική, καθώς σχεδιάσαμε την περαιτέρω αξιοποίηση των υποδομών τεχνολογίας αιχμής που χτίσαμε τα προηγούμενα χρόνια για να αναπτύξουμε νέες υπηρεσίες. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας για το 2014, χρονιά ουσιαστικής εισόδου μας στη συνδρομητική τηλεόραση και στην κινητή, κυρίαρχο στοιχείο ως προς τα οικονομικά αποτελέσματα θα είναι η εδραίωση της λειτουργικής κερδοφορίας που εμφανίστηκε ήδη οριακά στα αποτελέσματα του 2013, καθώς και η δημιουργία σημαντικής βάσης πελατών στις νέες υπηρεσίες. Αναλυτικότερα, το 2013 καταφέραμε να πετύχουμε λειτουργική κερδοφορία, καθώς και να αυξήσουμε τη συνδρομητική μας βάση κατά 5,21%. Προσελκύσαμε μεγάλους επιχειρηματικούς πελάτες, ενώ παράλληλα λανσάραμε στα τέλη του έτους την υπηρεσία συνδρομητικής τηλεόρασης Cytavision. Κατά το οικονομικό έτος 2013, πετύχαμε αύξηση 2,16% του κύκλου εργασιών από συνήθεις δραστηριότητες παροχής τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών ενώ παράλληλα πετύχαμε σημαντική μείωση ζημιών κατά 18,55%. Σημειώνεται ότι οι ζημιές είναι αποτέλεσμα των υψηλών επενδύσεων που έγιναν στο πλαίσιο ανάπτυξης της εταιρείας στη χώρα. Ο συνολι-

☛

Η CYTA ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΙΑΘΕΤΕΙ ΕΝΑ ΕΞΑΙΡΕΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΟΠΤΙΚΩΝ ΙΝΩΝ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΚΑΛΥΠΤΕΙ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΟ 70% ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ, ΜΙΑ ΠΕΛΑΤΕΙΑΚΗ ΒΑΣΗ ΠΕΡΙΠΟΥ 319.000 ΠΕΛΑΤΩΝ ΣΤΑΘΕΡΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ, 800 ΑΤΟΜΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ, ΜΕΓΑΛΟ ΣΤΟΛΟ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 600 ΣΗΜΕΙΑ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗ ΧΩΡΑ

32 Νοέμβριος 2014

κός κύκλος εργασιών της εταιρείας για τη χρήση του 2013 διαμορφώθηκε στα 89,9 εκατ. ευρώ. Τέλος, η εταιρεία, με στόχο την ακόμη καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών μας, αύξησε το ανθρώπινο δυναμικό της κατά 2,87%. Χ_Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται έντονη κινητικότητα στον κλάδο σε επίπεδο συνεργασιών και εξαγορών. Πιστεύετε ότι μια περαιτέρω συγκέντρωση είναι επιβεβλημένη στην ελληνική αγορά; Γ.Κ._Ο χώρος των τηλεπικοινωνιών, λόγω των συνεχών τεχνολογικών εξελίξεων, βρίσκεται διαρκώς σε ένα ταχύτατα μεταβαλλόμενο πλαίσιο παγκοσμίως. Συνεργασίες και συμμαχίες μεταξύ των εταιρειών τηλεπικοινωνιών, που προσθέτουν αξία στα μέρη, υπήρχαν και θα υπάρχουν πάντα, αυτό είναι γνωστό και αναμενόμενο. Θεωρούμε την εντονότερη κινητικότητα που παρατηρείται στην Ελλάδα αποτέλεσμα τόσο του κορεσμού της αγοράς όσο και της σύγκλισης των υπηρεσιών, η οποία είναι πλέον μονόδρομος για όλες τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών που θέλουν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αγορά. Ως εκ τούτου, οι εταιρείες, αναλόγως θέσεως και δυνατοτήτων, είτε συνεχίζουν αυτόνομα είτε προχωρούν σε συνεργασίες, προκειμένου να είναι σε θέση να απαντούν συνολικά στις ανάγκες του πελάτη που ζητά όλες τις υπηρεσίες από έναν πάροχο, σε προσιτή τιμή. Χ_Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των υπηρεσιών το τελευταίο διάστημα παίζει η βελτίωση των δικτύων ώστε οι έλληνες καταναλωτές να μπορούν να απολαμβάνουν υψηλότερες ταχύτητες μέσω VDSL. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η Cyta στην προσφορά της υπηρεσίας VDSL; Γ.Κ._Η πλατφόρμα νέας γενιάς και το ιδιόκτητο δίκτυο οπτικών ινών το οποίο χτίσαμε τα προηγούμενα χρόνια αποτελούν την υποδομή πάνω στην οποία βασίζουμε την ανάπτυξη των ενοποιημένων υπηρεσιών μας. Όπως γνωρίζετε, η Cyta έφερε πρώτη τις υπερ-ταχύτητες VDSL έως 50 Mb/s στην Ελλάδα από τον Δεκέμβριο του 2011, παρέχοντας την υπηρεσία από το Αστικό Κέντρο, λόγω έλλειψης πλαισίου διάθεσης από τον υπαίθριο κατανεμητή τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο στη χώρα

μας. Ακόμα όμως και μετά την εισαγωγή πλαισίου παραμείναμε, όπως είναι γνωστό, διστακτικοί στο να προχωρήσουμε σε συμπλήρωση του δικού μας προϊόντος με το αντίστοιχο ρυθμιζόμενο προϊόν χονδρικής και να προχωρήσουμε στην επιθυμητή ευρεία γεωγραφική κάλυψη. Ο λόγος ήταν η αδυναμία στη ρύθμιση, η οποία είχε διαπιστωθεί από όλους τους εναλλακτικούς παρόχους, λόγω σημαντικής συμπίεσης περιθωρίου κέρδους. Για τη Cyta Ελλάδος, η οποία διαθέτει υποδομές νέας γενιάς, η απουσία ενός δίκαιου ρυθμιστικού πλαισίου είναι ακόμη πιο έντονη, αφού το υφιστάμενο πλαίσιο διαμορφώθηκε με γνώμονα τα παραδοσιακά δίκτυα και εκτός των ευρωπαϊκών κατευθύνσεων για ώθηση των δικτύων νέας γενιάς. Στο πλαίσιο αυτό, ασκήσαμε πολλές πιέσεις και φαίνεται να φέρνουν τελικά κάποιο αποτέλεσμα, αφού πολύ πρόσφατα κατατέθηκε ένα νέο προϊόν χονδρικής τύπου naked xDSL προς διαβούλευση, το οποίο φαίνεται να αλλάζει τα δεδομένα. Μελετούμε σε βάθος αυτή τη θετική εξέλιξη και θα είμαστε σε συνεχή επαγρύπνηση μέχρι την οριστική επίλυση του προβλήματος, που θα δώσει τη δυνατότητα ευρείας διάθεσης υπηρεσιών VDSL μέσα από ένα πλαίσιο δράσης το οποίο θα λαμβάνει υπόψη τα δίκτυα νέας γενιάς, τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές και το όφελος του πελάτη. Χ_Δεδομένων των μέχρι τώρα κινήσεων, ποια είναι τα μελλοντικά σχέδιά σας για την ανάπτυξή σας; Εξετάζετε πιθανές επιχειρηματικές ευκαιρίες που παρουσιάζονται λόγω της κρίσης; Θα επικεντρωθείτε στη βελτίωση των υπηρεσιών, την αύξηση των πελατών κ.λπ.; Γ.Κ._Βασικοί στόχοι μας παραμένουν αφενός η επέκταση της πελατειακής μας βάσης και αφετέρου η βέλτιστη αξιοποίηση των τηλεπικοινωνιακών υποδομών μας στη χώρα. Τα διεθνή δίκτυα της μητρικής στην Ανατολική Μεσόγειο και αλλού θα διασυνδεθούν και θα αξιοποιηθούν συνολικά με τα δίκτυα της Cyta Ελλάδος, ώστε να αποτελέσουν ένα ενιαίο αξιόπιστο δίκτυο τεχνολογίας αιχμής. O Όμιλος Cyta θα αξιοποιήσει πλήρως την παρουσία του σε Κύπρο και Ελλάδα, με γνώμονα το γενικότερο συμφέρον της Κύπρου και της Ελλάδας και με στόχο να αποτελέσει τη σημαντικότερη ίσως τηλεπικοινωνιακή γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, αντιμετωπίζοντας με αξιώσεις παγκόσμιους

κολοσσούς των τηλεπικοινωνιών. Θεωρούμε ότι η Cyta Ελλάδος διαθέτει δύο σημαντικά περιουσιακά στοιχεία και πάνω σε αυτά σχεδιάζουμε τα μελλοντικά της πλάνα. Πρώτον, τη σημαντική πελατειακή της βάση παράλληλα με το ολοκληρωμένο πακέτο υπηρεσιών 4play και δεύτερον, τα εκτεταμένα αστικά, υπεραστικά και διεθνή δίκτυά της. Χ_Σε ποιο βαθμό η Cyta Ελλάδος συμμετέχει ή πρωτοστατεί σε δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης; Γ.Κ._Η Cyta Ελλάδος επενδύει συνεχώς σε τομείς που επηρεάζουν θετικά την ποιότητα ζωής στην καθημερινότητα των πελατών της αλλά και στο σύνολο των πολιτών. Όπως και η μητρική έτσι και η θυγατρική συμμετέχει σε κοινωνικές ενέργειες οι οποίες προτάσσουν το ανθρωποκεντρικό τους προφίλ. Μέσα στο έτος η Cyta Ελλάδος συμμετείχε σε δενδροφυτεύσεις σε βουνά της Αττικής, παροτρύνοντας το προσωπικό της, τους πελάτες της, τους συνεργάτες της και γενικά τους πολίτες να προσφέρουν εθελοντικά τη βοήθειά τους. Στο ίδιο πλαίσιο αφύπνισης της οικολογικής συνείδησης ξεκινήσαμε εκστρατεία μετάβασης πελατών σε ηλεκτρονικό λογαριασμό αντί του εκτυπωμένου. Παράλληλα, συμμετέχουμε εδώ και αρκετά χρόνια στη διανομή πετρελαίου θέρμανσης σε ευπαθείς ομάδες, προσφέροντας αυτή τη βοήθεια σε άπορες οικογένειες και σχολεία σε περιοχές που έχουν έντονο πρόβλημα με τις χαμηλές θερμοκρασίες, όπως είναι κυρίως οι πόλεις της Βορείου Ελλάδας. Επιπλέον προσφέρουμε οικονομική στήριξη σε συσσίτια και ενισχύουμε Κοινωνικά Παντοπωλεία, προκειμένου να καλυφθούν βασικές ανάγκες διατροφής ευάλωτων ομάδων συμπολιτών μας. Παράλληλα, η Cyta έχει προχωρήσει σε μια πράξη ανθρωπιάς δημιουργώντας τράπεζα αίματος για το προσωπικό της και τους συγγενείς τους. Με κινήσεις όπως οι παραπάνω αποδεικνύουμε έμπρακτα ότι η εταιρεία μας είναι δίπλα στον άνθρωπο, αγκαλιάζοντας ενέργειες με κοινωνικό θετικό πρόσημο και δεν θα σταματήσουμε να προσφέρουμε. Για εμάς η προσφορά είναι μέρος της φιλοσοφίας και της κουλτούρας μας και πιστεύουμε ότι θα πρέπει να είναι σκοπός όλων μας, για να πετύχουμε καλύτερες συνθήκες ζωής. Χ ΧΡΗΜΑ 33

∼ αφιέρωμα

AΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

ΣΕ ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΟ ΤΕΛΜΑ Η ΚΤΗΜΑΤΑΓΟΡΑ Αρνητική θα παραμείνει η εικόνα της αγοράς ακινήτων κατά τη διάρκεια του β’ εξαμήνου του 2014, καθώς το 79,3% των ειδικών προβλέπουν ότι οι τιμές πώλησης των κατοικιών θα μειωθούν, ενώ το 63% αυτών εκτιμούν ότι η κρίση στην κτηματαγορά θα διαρκέσει τουλάχιστον άλλα 2-3 χρόνια.

έα υποχώρηση των τιμών στα ακίνητα μεταξύ των ειδικών για τις προοπτικές της αγοράς κατοικίας γύρω στο 7% προβλέπει για φέτος η έως το τέλος του έτους. Συγκεκριμένα, ο σχετικός δείκτης εμπιστοσύνης στην αγορά Τράπεζα της Ελλάδος, επιβεβαιώνονκατοικίας διαμορφώθηκε σε 30 μονάδες, έναντι των 29,5 μοτας το σενάριο ότι ο ρυθμός της πτώνάδων στις οποίες βρισκόταν στο αμέσως προηγούμενο εξάσης έχει φρενάρει. Ωστόσο, διατηρείται μηνο. Σε αυτήν την εξέλιξη συνέβαλε, μεταξύ άλλων, η άνοδος το αρνητικό πρόσημο. ✒ του ποσοστού των ειδικών που εκτιμούν ότι η μελλοντική ποΣτο συμπέρασμα αυτό συμφωνεί, μεαπό τον Γιώργο ρεία της αγοράς κατοικίας θα είναι καλύτερη κατά το επόμενο ταξύ άλλων, και η τελευταία έρευνα συγκυρίας στην αγορά Καλούμενο εξάμηνο, και συγκεκριμένα από 10,4% σε 13,2%. Ασφαλώς, η ακινήτων, η οποία καλύπτει το διάστημα Ιουλίου-Δεκεμβρίου 2014 και καταγράφει τις προσδοκίες των επαγγελματιών του κλά- υποχώρηση του σχετικού δείκτη σε σχέση με την περίοδο πριν από δου των ακινήτων για τους επόμενους έξι μήνες. Η έρευνα του Τμή- την κρίση είναι κατακόρυφη, καθώς κατά το β’ εξάμηνο του 2009 είχε ματος Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, την διαμορφωθεί σε 48,6 μονάδες, από 30 που είναι σήμερα. οποία επιμελείται ο τέως καθηγητής του Τμήματος, κ. Επαμεινώνδας Πανάς, αναφέρει ότι το 93% των ειδικών εκτιμούν πως οι τιμές πώ- ΕΠΙΔΕΙΝΩΣΗ ΣΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ λησης των κατοικιών έχουν μειωθεί σήμερα, σε σχέση με πριν από Ταυτόχρονα, επιδεινώθηκαν οι προσδοκίες των ειδικών όσον αφορά έξι μήνες, ενώ πάνω από επτά στους δέκα ειδικούς εκτιμούν ότι οι την αγορά των επαγγελματικών ακινήτων, με τον σχετικό δείκτη εμπωλήσεις κατοικιών είναι χαμηλότερες σήμερα, συγκριτικά με το πιστοσύνης να υποχωρεί σε μόλις 28,3 μονάδες. Ειδικότερα, το 69,8% των ειδικών κάνει λόγο για περαιτέρω μείωση των τιμών των προηγούμενο εξάμηνο. Επίσης, το 51% προβλέπει χαμηλότερη ζήτηση για την αγορά κατοι- επαγγελματικών ακινήτων κατά το επόμενο εξάμηνο, έναντι μόλις ενός κιών το επόμενο εξάμηνο, ενώ η συντριπτική πλειονότητα των ειδι- 14% που εκτιμά ότι οι τιμές θα παραμείνουν σταθερές. Αντίστοιχα, το κών –και συγκεκριμένα το 98,1%– κάνουν λόγο για φαινόμενα 69,4% εκτιμά ότι οι τιμές έχουν ήδη μειωθεί σήμερα σε σύγκριση με το προηγούμενο εξάμηνο, ενώ το 23% συμφωνεί ότι οι τιμές των συγυπερπροσφοράς στην αγορά κατοικίας. κεκριμένων ακινήτων είναι η επόμενη «φούσκα». Επιπλέον, το 95,2% κάνει λόγο για υπερπροσφορά στα επαγγελματικά ακίνητα, ΟΡΙΑΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΠΡΟΣΔΟΚΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΙΚΙΑ Συνολικά πάντως, ο δείκτης προσδοκιών στην αγορά κατοικίας κα- συγκριτικά με τη ζήτηση, ενώ το 42,1% θεωρεί ότι η ζήτηση θα πατέγραψε μια, έστω αμυδρή, βελτίωση σε σχέση με το προηγούμενο ραμείνει σε επίπεδο ίδιο με το σημερινό κατά το υπόλοιπο του έτους. εξάμηνο, καθώς φαίνεται ότι επικρατεί λίγο μεγαλύτερη αισιοδοξία Συνολικά στην περίοδο 2008-2013, η πτώση στις τιμές των γραφείων

34 Νοέμβριος 2014

ΧΡΗΜΑ 35

Χ αφιέρωμα ~ Aγορά Aκινήτων έφτασε στο 40%, των ενοικίων στο 35% και των αποδόσεων στο 30%. Στα καταστήματα η πτώση των τιμών έφτασε στο 52%, των ενοικίων στο 40% και των αποδόσεων στο 36%. Ως εκ τούτου, ο δείκτης εμπιστοσύνης στην κτηματαγορά (ο οποίος αποτελεί συγκερασμό των δεικτών κατοικίας και επαγγελματικών ακινήτων) συνέχισε να υποχωρεί και κατά την παρούσα έρευνα συγκυρίας, καθώς περιορίστηκε σε μόλις 29,1 μονάδες, έναντι των 29,6 μονάδων του προηγούμενου εξαμήνου. Σύμφωνα με την ανάλυση της έρευνας και με τα παραπάνω, το επόμενο εξάμηνο αναμένεται να χαρακτηριστεί από σημαντική ύφεση στην κτηματαγορά, συνεχιζόμενη πτώση των τιμών των ακινήτων και μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι στο πρόσφατο παρελθόν, ενώ συνολικά αναφορικά με τη μελλοντική πορεία της κτηματαγοράς η απαισιοδοξία θα παραμείνει κυρίαρχη.

στο επίπεδο που βρισκόταν το 2005, εξέλιξη που θα απαιτήσει πάνω από οκτώ χρόνια και μάλιστα αν η οικοδομική δραστηριότητα ξεκινούσε να ανακάμπτει άμεσα. Ωστόσο, κάτι τέτοιο είναι δύσκολο να συμβεί, τουλάχιστον με βάση τα σημερινά δεδομένα υπερφορολόγησης που έχουν διαμορφωθεί στην αγορά κατοικίας. Κατά τον κ. Πανά, η υψηλή φορολογία αποτελεί πλέον το βασικότερο εμπόδιο για την τόνωση των αγοραπωλησιών και συνεπώς για την ανάκαμψη της κτηματαγοράς. Μάλιστα, είναι εξαιρετικά αμφίβολο το κατά πόσο θα μπορέσει η χώρα να προσελκύσει τουλάχιστον αγοραστές εξοχικών κατοικιών από το εξωτερικό, τη στιγμή που αυτοί θα κληθούν να καταβάλουν στο Δημόσιο τουλάχιστον δύο ενοίκια ετησίως, μέσω των φόρων που έχουν επιβληθεί στην περιουσία.

ΥΠΕΡΠΡΟΣΦΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

Νέα υποχώρηση των τιμών στα ακίνητα γύρω στο 7% προβλέπει για φέτος η Τράπεζα της Ελλάδος, επιβεβαιώνοντας το σενάριο ότι ο ρυθμός της πτώσης έχει φρενάρει, ωστόσο διατηρείται το αρνητικό πρόσημο. Στο ποσοστό αυτό συμφωνεί και ο διεθνής οίκος αξιολόγησης Fitch, ο οποίος στην τριμηνιαία έκθεσή του κάνει λόγο για πτώση κατά 6% φέτος. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του τμήματος αναλύσεων για τα ακίνητα της ΤτΕ, Θεόδωρο Μητράκο, οι κατοικίες στην Ελλάδα κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης έχουν υποχωρήσει κατά 42% σε πραγματικούς όρους και κατά 36,4% σε ονομαστικές τιμές. Μιλώντας στο συνέδριο Prodexpo 2014, τόνισε ότι από τις 215.000 αγοραπωλησίες που είχαν καταγραφεί το 2005, η φετινή χρονιά θα κλείσει μόλις στις 35.000. Δηλαδή στο 1/6 των συμβολαίων που γίνονταν πριν από εννέα χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι μέσα σε αυτήν την καταστροφική περίοδο η αγορά ακινήτων έχασε γύρω στις 180.000 συμφωνίες, ενώ αντίστοιχα μεγάλη ήταν η ζημία για τα φορολογικά έσοδα. Είναι χαρακτηριστικό το ότι πέρσι είχαν καταγραφεί περίπου 48.000 αγορα-

Η ασθενής αγοραστική δύναμη των πολιτών, η υπερπροσφορά κατοικιών προς πώληση (υπολογίζεται ότι κινείται μεταξύ 200.000 και 270.000 ακινήτων πανελλαδικά), τα αρνητικά δημογραφικά δεδομένα, η μη συμμετοχή των τραπεζών στη χρηματοδότηση των αγοραπωλησιών, η υψηλή ανεργία και η γενικότερη αρνητική ψυχολογία, συνθέτουν το σημερινό «μείγμα» παραγόντων που επηρεάζουν αρνητικά την αγορά ακινήτων. Κατά τον ίδιο, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι το υψηλό απόθεμα των απούλητων κατοικιών, σε συνδυασμό με τον πολύ χαμηλό ρυθμό απορρόφησής του. «Ο μεγάλος αριθμός αδιάθετων κατοικιών συνέβαλε καθοριστικά στην κρίση και φαίνεται ότι εμποδίζει την έξοδο από αυτήν, παρά το γεγονός ότι έχει μειωθεί ήδη η οικοδομική δραστηριότητα» τονίζει χαρακτηριστικά ο κ. Πανάς. Σύμφωνα με τον ίδιο, η πτώση της οικοδομής είναι τέτοια ώστε, με βάση τον όγκο, θα πρέπει να σημειωθεί αύξηση κατά 638,6% της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας προκειμένου να επιστρέψει

ΕΦΙΑΛΤΙΚΗ Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΞΑΕΤΙΑ

ΝΕΑ ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΣΤΑ ΑΚΙΝΗΤΑ ΓΥΡΩ ΣΤΟ 7% ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΓΙΑ ΦΕΤΟΣ Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΟΤΙ Ο ΡΥΘΜΟΣ ΤΗΣ ΠΤΩΣΗΣ ΕΧΕΙ ΦΡΕΝΑΡΕΙ. ΩΣΤΟΣΟ, ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΟ ΑΡΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΣΗΜΟ

36 Νοέμβριος 2014

☛

ΕΠΙΔΕΙΝΩΘΗΚΑΝ ΟΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ, ΜΕ ΤΟΝ ΣΧΕΤΙΚΟ ΔΕΙΚΤΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΝΑ ΥΠΟΧΩΡΕΙ ΣΕ ΜΟΛΙΣ 28,3 ΜΟΝΑΔΕΣ. ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ, ΤΟ 69,8% ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΚΑΝΕΙ ΛΟΓΟ ΓΙΑ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ, ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΜΟΛΙΣ 14% ΠΟΥ ΕΚΤΙΜΑ ΟΤΙ ΟΙ ΤΙΜΕΣ ΘΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΟΥΝ ΣΤΑΘΕΡΕΣ

πωλησίες, δηλαδή το 2014 θα γίνουν 13.000 λιγότερες. Στην Αθήνα, όπου το 2005 οι καταγεγραμμένες συναλλαγές έφτασαν τις 46.000, φέτος θα κλείσουν κάτω από 10.000. Όπως εκτιμά η ΤτΕ, και στα επόμενα τρίμηνα θα συνεχιστεί η καθοδική πορεία των τιμών των κατοικιών, ενώ πιο γρήγορα θα ανακάμψει η αγορά επαγγελματικών ακινήτων. Περαιτέρω επιβράδυνση στην πτώση των τιμών των ακινήτων προβλέπει για το 2014 και η Alpha Bank. «Η ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων αναμένεται με σχετική καθυστέρηση, καθώς πρωτίστως εξαρτάται από την εξομάλυνση του καθεστώτος φορολογίας των ακινήτων, αλλά και από την αποκατάσταση των συνθηκών πραγματικής εμπιστοσύνης στις προοπτικές ανάκαμψης και ανάπτυξης της οικονομίας, για σταθερή ενίσχυση του εισοδήματος των νοικοκυριών και για τη σημαντική αύξηση της σταθερής απασχόλησης» εκτιμούν οι αναλυτές της Alpha Bank στο εβδομαδιαίο οικονομικό δελτίο της τράπεζας. «Συνολικά, η σημαντική επιβράδυνση της τάσης πτώσης των τιμών των διαμερισμάτων στο πρώτο εξάμηνο του 2014 σηματοδοτεί και την επιβράδυνση της πτώσης τους το 2014 ως σύνολο περί το -6,3% και ενισχύονται σημαντικά οι προοπτικές για σταθεροποίηση των τιμών των διαμερισμάτων από το 2015, ιδιαίτερα αν επαληθευτεί η πρόβλεψη για αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,9% το 2015».

ΑΓΟΡΑΠΩΛΗΣΙΕΣ «ΜΕ ΤΟ ΣΤΑΓΟΝΟΜΕΤΡΟ» «Παρά τη μεγάλη πτώση των τιμών των ακινήτων και το σημαντικό πλήθος των προς πώληση κατοικιών, σε πολλές περιπτώσεις, σε τιμές χαμηλότερες της πραγματικής τους αξίας οι συναλλαγές εξακολουθούν να διαμορφώνονται σε χαμηλά επίπεδα, καθώς οι πωλητές έχουν αρχίσει ήδη να προσδοκούν ότι δεν θα μειωθεί περαιτέρω η αξία της ακίνητης περιουσίας τους και διστάζουν να πωλήσουν, ενώ οι αγοραστές αναμένουν, προφανώς, περαιτέρω υποχώρηση των τιμών» εκτιμάται στην ανάλυση της τράπεζας. «Η μέση περίοδος αναμονής έως τη διάθεση των προσφερόμενων προς πώληση κατοικιών (από την ημέρα που τέθηκαν προς πώληση) εκτιμάται ότι έφθασε στο ένα έτος στους πρώτους μήνες του 2014, έναντι πέντε μηνών το 2009 (εκτιμήσεις υπηρεσιών της Τράπεζας της Ελλάδος). Επίσης, εκτιμάται τώρα ότι η έκπτωση επί της αρχικής τιμής ήταν κατά μέσο όρο 25% στο πρώτο εξάμηνο του 2014, έναντι 12,6% που υπολογίστηκε το 2009. Κατά συνέπεια, ο αριθμός των συναλλαγών επί των οικιστικών ακινήτων, που πραγματοποιήθηκαν με τη διαμεσολάβηση του τραπεζικού συστήματος, μειώθηκε σημαντικά και κατέληξε σε ακόμα πιο χαμηλό επίπεδο στο δεύτερο τρίμηνο του 2014, στις 3.003 συναλλαγές, από 4.008 το πρώτο τρίμηνο του 2014, έναντι 5.121 το δεύτερο τρίμηνο του 2013», όπως αναφέρεται. Επισημαίνεται ότι ο αριθμός των συναλλαγών στα οικιστικά ακίνητα μειώθηκε από το υψηλό των 148,1 χιλ. το 2007, στις 30,9 χιλ. το 2012 και τις 23,8 χιλ. το 2013, οδεύοντας προς τις 15 χιλ. το 2014.

ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΟΙΚΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 2012 Οι τιμές των ενοικίων αυξήθηκαν σωρευτικά την περίοδο 2000-2011 κατά 42,9%, ενώ από το 2012 αρχίζουν σταδιακά να μειώνονται και η μείωσή τους λαμβάνει εντονότερο ρυθμό το 2013. Ειδικότερα, ενώ η μείωση των ενοικίων των οικιστικών ακινήτων διαμορφώθηκε σε 2,1% το 2012, ο αρνητικός ρυθμός επιταχύνθηκε στο 6,8% συνολικά το 2013 και ακόμη περισσότερο στο -8,9% σε ετήσια βάση στο α’ εξάμηνο του 2014. Ωστόσο, τον Ιούλιο του 2014 η πτώση των ενοικίων επιβραδύνθηκε στο 7,3% σε ετήσια βάση, έναντι 9,7% τον Ιανουάριο του 2014. Παράλληλα, τόσο οι μισθωτικές όσο και οι αγοραίες αξίες στον κλάδο των επαγγελματικών ακινήτων μειώθηκαν το β’ τρίμηνο του 2014, σε ετήσια βάση, σε σημαντικά μικρότερο βαθμό από το α’ τρίμηνο του 2014 και συνολικά στο 2013 και το 2012. Η Alpha Bank επισημαίνει ότι οι τιμές των επαγγελματικών ακινήτων υψηλών προδιαγραφών στις κύριες αγορές (prime) έχουν σταθεροποιηθεί το 2014 και ακόμα πιο θετικές είναι οι προβλέψεις για ανώτερης κατηγορίας τουριστικά ακίνητα, λόγω της έντονης αύξησης της τουριστικής ζήτησης κατά το τρέχον έτος. Αντίθετα, τα επαγγελματικά ακίνητα χαμηλότερων προδιαγραφών αναμένεται να υποστούν περαιτέρω μείωση στα επόμενα τρίμηνα. Γενικά, η αγορά ακινήτων εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά χαμηλή ζήτηση και υπερβάλλουσα προσφορά. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται ασφαλώς στη μεγάλη πτώση των εγχώριων εισοδημάτων και στην αβεβαιότητα που εξακολουθεί να διέπει τα νοικοκυριά σχετικά με την απασχόληση και τα μελλοντικά τους εισοδήματα και τη φορολογική επιβάρυνση της ακίνητης περιουσίας.

ΣΤΑ 67 ΕΚΑΤ. ΟΙ ΑΓΟΡΕΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΓΙΑ ΑΔΕΙΕΣ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ Σε εκδήλωση του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών πραγματοποιήθηκε ειδική απολογιστική και ενημερωτική εκδήλωση του Οργανισμού Enterprise Greece. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, παρουσιάστηκαν τα στοιχεία συγκριτικής έρευνας σχετικά με τα αποτελέσματα των 14 πρώτων μηνών εφαρμογής του προγράμματος «Άδειες διαμονής πολιτών τρίτων χωρών για αγορά ακινήτων στην Ελλάδα». Το πρόγραμμα αυτό λειτουργεί ήδη από τον προηγούμενο χρόνο, στο πλαίσιο του Νόμου 4146/2013 του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, περί διαμόρφωσης φιλικού αναπτυξιακού περιβάλλοντος για τις στρατηγικές και ιδιωτικές επενδύσεις, ώστε να διευκολυνθεί η παραμονή επενδυτών από τρίτες χώρες των οποίων οι επενδύσεις έχουν χαρακτηριστεί ως στρατηγικές, μέσω της παροχής διευρυμένων χρονικών ορίων παραμονής για τους εκπροσώπους των επενδυτικών φορέων, όπως και των συνεργατών τους. Παράλληλα, παρέχεται και η δυνατότητα χορήγησης άδειας διαμονής σε πολίτες τρίτων χωρών και σε μέλη των οικογενειών τους που προβαίνουν σε αγορά ακίνητης περιουσίας στην ΧΡΗΜΑ 37

Χ αφιέρωμα ~ Aγορά Aκινήτων Ελλάδα η αξία της οποίας υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της συγκριτικής έρευνας, στην οποία συμμετείχαν επίσης η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Μάλτα και η Κύπρος, στην Ελλάδα, έως την 30ή Σεπτεμβρίου του 2014, εισπράχθηκαν 67 εκατ. ευρώ, με μέσο όρο 317.000 ευρώ ανά κατοικία, εκδόθηκαν συνολικά 436 άδειες παραμονής, με την πλειοψηφία των αγοραστών να προέρχονται από τη Ρωσία, την Κίνα και την Αίγυπτο, ενώ από τον Μάιο του 2014 –οπότε και αποσαφηνίστηκαν ζητήματα σε σχέση με τον φόρο μεταβίβασης– εκδόθηκαν 210 άδειες για νέους ιδιοκτήτες, όπως επίσης και 182 άδειες για μέλη των οικογενειών τους. Σε αυτό το σημείο, σημειώνεται πως κάθε χώρα παρέχει μια γκάμα προνομίων, με την Ελλάδα να παρέχει στους κατόχους της άδειας παραμονής, πρόσβαση στη ζώνη Σένγκεν, δυνατότητα μίσθωσης του ακινήτου σε τρίτο και αγορά ακινήτου μέσω νομικού προσώπου. Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Πληθυσμού και Κοινωνικής Συνοχής του Υπουργείου Εσωτερικών, κ. Άγγελο Συρίγο, έως το τέλος του έτους οι αρμόδιοι φορείς θα προβούν σε περαιτέρω νομοθετικές βελτιώσεις για την παροχή περισσότερων προνομίων, με στόχο την ακόμη μεγαλύτερη αποδοτικότητά του. Από την κυβέρνηση προωθούνται αλλαγές, έτσι ώστε μέσω του προγράμματος να δίνεται η δυνατότητα πρόσβασης στην ιθαγένεια και τη μακροχρόνια διαμονή, όπως και η δυνατότητα άδειας παραμονής και στους ανιόντες των ιδιοκτητών που έχουν άδεια. Παραδείγματος χάριν, αν ο απόγονος μιας οικογένειας αγοράσει κάποιο ακίνητο, θα μπορεί παρασχεθεί άδεια παραμονής και στους γονείς. Αν ο απόγονος παντρευτεί, θα μπορεί να παρασχεθεί άδεια στη σύζυγο αλλά και στους γονείς της συζύγου. Επίσης, αλλάζει ο τρόπος παρουσίασης του προγράμματος, καθώς δεν θα πρόκειται για πενταετή άδεια, αλλά για μακροχρόνια άδεια, που θα ανανεώνεται κάθε πέντε χρόνια και θα αποκαλείται «μόνιμη άδεια παραμονής επενδυτή», ενώ η μεταβίβασή της θα προσδιορίζεται με σαφήνεια. Η ιδιοκτησία θα μπορεί να μεταβιβάζεται εντός της πενταετούς ισχύος και ο νέος ιδιοκτήτης θα μπορεί να πάρει άδεια διαμονής, αφού τερματιστεί η άδεια του παλαιού ιδιοκτήτη. Στα μειονεκτήματα που βρίσκουν οι ξένοι επενδυτές στη χώρα μας είναι ο υψηλός φόρος μεταβίβασης, ο ΕΝΦΙΑ, το ασταθές φορολογικό πλαίσιο και οι διπλές τιμές στα ακίνητα, δηλαδή οι αντικειμενικές και οι πραγματικές. Από μελέτη που παρουσιάστηκε και συγκρίνει τα αποτελέσματα του ίδιου προγράμματος σε άλλες χώρες προκύπτει: Στην Πορτογαλία στους 24 μήνες εφαρμογής εκδόθηκαν 1.366 άδειες, στην Ισπανία στους 13 μήνες ζωής δόθηκαν 285 άδειες και στη Μάλτα στους 15 μήνες λειτουργίας πήραν 14 άτομα άδεια διαμονής. Το πιο ευνοϊκό πλαίσιο είναι εκείνο της Πορτογαλίας, αν και το απαιτούμενο ύψος επένδυσης είναι πάνω από 500.000 ευρώ.

ΑΓΟΡΑ ΑΕΕΑΠ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ 2 ΔΙΣ. ΑΠΟ GRIVALIA-ΠΑΝΓΑΙΑ Σημαντικές επενδύσεις, κυρίως σε εμπορικά ακίνητα, εξήγγειλαν δύο από τις μεγαλύτερες ΑΕΕΑΠ της χώρας, η Grivalia και η Εθνική Πανγαία. Συγκεκριμένα, αναμένεται να τοποθετήσουν στην αγορά ακινήτων τα επόμενα 3-4 χρόνια κεφάλαια που θα αγγίξουν ακόμα και τα 2 δισ. ευρώ. Πλέον, η Grivalia ελέγχεται σε ποσοστό 41,5% από τον όμιλο Fairfax, ενώ η Εθνική Πανγαία έχει συμμαχήσει με την Invel Real Estate. Με την ολοκλήρωση των δρομολογούμενων επενδυτικών σχεδίων τους, η μεν Grivalia θα βρεθεί με ένα χαρτοφυλάκιο αξίας 1,3 δισ. ευρώ, η δε Πανγαία με ακίνητα συνολικής αξίας 2,8 δισ. ευρώ. 38 Νοέμβριος 2014

Υπενθυμίζεται ότι σήμερα, η Grivalia διαθέτει χαρτοφυλάκιο 75 ακινήτων (τα 70 εκ των οποίων στην Ελλάδα), συνολικής επιφάνειας 620.000 τ.μ. και αξίας 726 εκατ. ευρώ, με βάση την πιο πρόσφατη εκτίμηση (τέλη Ιουνίου 2014). Αντίστοιχα, μόλις ολοκληρώσει τη διαδικασία συγχώνευσης με την MIG Real Estate, η Εθνική Πανγαία θα ελέγχει ένα χαρτοφυλάκιο αποτελούμενο από 305 ακίνητα (τα 300 εξ αυτών στην Ελλάδα), συνολικής αξίας 1,3 δισ. ευρώ και επιφάνειας άνω των 700.000 τ.μ. Όσον αφορά τις μελλοντικές επενδύσεις της, η Πανγαία αναμένεται να προβεί και σε κινήσεις εκτός Ελλάδας, κυρίως στην Ιταλία, όπου υπάρχει μεγάλη γνώση της τοπικής αγοράς λόγω της Invel, αλλά και στα Βαλκάνια. Όπως έγινε γνωστό, η Grivalia θα εστιαστεί αποκλειστικά στην ελληνική αγορά ακινήτων, όπου εκτιμάται ότι οι τιμές –τουλάχιστον των ποιοτικότερων ακινήτων– έχουν ολοκληρώσει τον καθοδικό τους κύκλο. Στο στόχαστρο της εταιρείας θα βρεθούν, κατά κύριο λόγο, κτήρια γραφείων, εμπορικά ακίνητα και αποθήκες/βιομηχανικά κτήρια. Στον αντίποδα, η απόκτηση τουριστικών/ξενοδοχειακών ακινήτων δεν βρίσκεται ψηλά στη λίστα των προτιμήσεών της, ενώ σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να κινηθεί για την απόκτηση χαρτοφυλακίων κατοικιών που προέρχονται από κατασχέσεις τραπεζών, σημείωσε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, κ. Γιώργος Χρυσικός. Πάντως, η διοίκηση της Grivalia θα εξετάσει την απόκτηση περαιτέρω ακινήτων του Δημοσίου στο πλαίσιο μελλοντικών διαγωνισμών του ΤΑΙΠΕΔ, έχοντας ήδη αποκτήσει πακέτο 14 ακινήτων του Δημοσίου, μέσω σχετικού διαγωνισμού πώλησης και επαναμίσθωσης. Όσον αφορά τα τελευταία, η εταιρεία αναμένεται να οριστικοποιήσει σύντομα συμφωνία για την εκπόνηση προγράμματος συντήρησής τους, κόστος του οποίου θα επωμισθεί το Δημόσιο, που έχει πλέον τον ρόλο του μισθωτή. Παράλληλα, η Grivalia δρομολογεί μια σειρά επενδύσεων για την πραγματοποίηση εργασιών επισκευής και στη συνέχεια αναβάθμισης των υποδομών των εν λόγω κτηρίων. Όπως προκύπτει, τα πρώτα κτήρια που βρίσκονται στη «λίστα» για επισκευές είναι το ακίνητο της ΓΑΔΑ στη Λ. Αλεξάνδρας, το κτήριο του Γενικού Χημείου του Κράτους και εκείνο που στεγάζει το Υπουργείο Υγείας. Ιδιαίτερα σημαντικό κρίνεται και το υπό διαμόρφωση πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης και πιστοποίησης των υφιστάμενων κτηρίων του χαρτοφυλακίου της Grivalia. Σύμφωνα με τον κ. Χρυσικό, η μετατροπή ενός υφιστάμενου κτηρίου γραφείων σε βιοκλιματικό μπορεί να περιορίσει το κόστος των κοινόχρηστων δαπανών (που επιβαρύνουν τον μισθωτή) από 5 ευρώ/τ.μ. μηνιαίως, σε μόλις 1-2 ευρώ/τ.μ. Ως εκ τούτου, εκτιμάται ότι η Grivalia θα επιχειρήσει να καρπωθεί ένα μέρος τής εν λόγω εξοικονόμησης μέσω αύξησης των ενοικίων.

ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΑΕΕΑΠ Εξάλλου, αλλαγές και στο καθεστώς λειτουργίας των επενδυτικών εταιρειών ακινήτων (ΑΕΕΑΠ) έφερε πρόσφατο πολυνομοσχέδιο. Μεταξύ άλλων, προβλέπει πως μια ΑΕΕΑΠ μπορεί να προβαίνει σε επενδύσεις με τη συμμετοχή σε κάλυψη του αρχικού κεφαλαίου εταιρείας κατά την ίδρυσή της και όχι μόνο με συμμετοχή σε αύξηση κεφαλαίου υφιστάμενης εταιρείας. Επιπλέον, για τον υπολογισμό του ορίου δανεισμού μιας ΑΕΕΑΠ θα συνυπολογίζεται και το ενεργητικό τυχόν θυγατρικών τους εταιρειών. Προβλέπεται επίσης η ίδρυση θυγατρικών της ΑΕΕΑΠ με σκοπό την άντληση δανεισμού προς χρηματοδότηση των επενδύσεών της. Με το πολυνομοσχέδιο βελτιώνεται παλαιότερη ρύθμιση, σύμφωνα με την οποία απαγορεύεται η μεταβίβαση προς την ΑΕΕΑΠ ακινήτων

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ ΠΩΛΗΣΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ (Ιανουάριος 2014) (σε ευρώ ανά τ.μ.) ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΑΛΑΙΑ ΜΕΣΗ ΜΕΣΗ ΚΑΤΩΤΕΡΗ ΑΝΩΤΕΡΗ

ΝΕΟΔΜΗΤΑ ΜΕΣΗ ΜΕΣΗ ΚΑΤΩΤΕΡΗ ΑΝΩΤΕΡΗ

ΑΘΗΝΑ ΚΕΝΤΡΟ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ΒΟΤΑΝΙΚΟΣ ΓΟΥΔΙ ΕΞΑΡΧΕΙΑ ΙΛΙΣΙΑ ΚΟΛΩΝΑΚΙ ΚΟΥΚΑΚΙ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΣ ΝΕΑΠΟΛΗ ΠΑΓΚΡΑΤΙ ΠΕΤΡΑΛΩΝΑ ΧΙΛΤΟΝ

650 1.700 750 570 750 2.500 800 1.400 700 700 700 850

1.050 2.200 1.100 1.000 1.100 4.100 900 2.140 1.000 800 800 1.600

1.700

2.200

1.600

2.100

1.600

2.500

1.500

2.200

ΒΟΡΕΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ ΕΚΑΛΗ ΠΕΝΤΕΛΗ ΨΥΧΙΚΟ ΝEΟ ΨΥΧΙΚΟ ΠΑΛΙΟ ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΧΑΛΑΝΔΡΙ ΝΕΑ ΕΡΥΘΡΑΙΑ ΚΗΦΙΣΙΑ ΧΟΛΑΡΓΟΣ

1.700 1.400 1.000 1.800 1.300 900 1.000 1.400 1.100 900

2.150 1.700 1.500 2.900 1.500 1.300 1.300 1.900 1.900 1.300

2.400 2.000 2.000 3.000 2.300 2.000 2.300 2.200 2.200 2.100

3.400 2500 2.500 4.000 2.900 2.400 2.700 2.900 3.600 2.350

ΝΟΤΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗ ΓΛΥΦΑΔΑ ΒΟΥΛΑ ΚΑΤΩ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΑΛΙΜΟΣ ΠΑΛΑΙΟ ΦΑΛΗΡΟ ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΝΕΑ ΣΜΥΡΝΗ

2.500 2.000 2.000 4.500 500 900 1.000 900 800

3.500 2.500 2.500 5.500 800 1.500 1.500 1.000 1.000

5.000 3.500 4.000

6.000 4.500 5.000

1.900 2.500 1.300

2.700 3.000 1.600

ΔΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ & ΛΟΙΠΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΦΡΕΑΤΤΥΔΑ ΚΑΜΙΝΙΑ ΠΑΣΑΛΙΜΑΝΙ ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΚΑΣΤΕΛΑ ΚΑΛΛΙΠΟΛΗ ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΝΕΟ ΦΑΛΗΡΟ ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΕΙΟ

650 480 700 600 1.250 800 900 700 500

1.050 700 1.150 950 1.900 1.100 1.350 900 1.000

1.400 1.000 1.400 1.300 2.150 1.400 1.500 1.200 1.500

1.800 1.250 1.700 1.500 2.800 1.700 1.700 1.600 1.700

που ανήκουν σε μετόχους και πρόσωπα της διοίκησης, ώστε πλέον να αφορά στον χρόνο έγκρισης του ενημερωτικού δελτίου, αντί στον χρόνο που οι κινητές αξίες εισάγονται προς διαπραγμάτευση. Με την προσθήκη νέας παραγράφου επαναδιατυπώνεται εξαίρεση από την ανωτέρω απαγόρευση εφόσον πρόκειται για εισφορά ακινήτου, είτε κατά την αρχική κάλυψη κεφαλαίου είτε κατά την αύξηση κεφαλαίου, και πάντως μέχρι την εισαγωγή προς διαπραγμάτευση των μετοχών της ΑΕΕΑΠ. Επίσης, προβλέπεται εξαίρεση από την ανωτέρω απαγόρευση εφόσον πρόκειται για ακίνητα περιορισμένης

αξίας σε σχέση με το χαρτοφυλάκιο της ΑΕΕΑΠ και τη μεταβίβασή τους εγκρίνει αυξημένη πλειοψηφία της γενικής συνέλευσης της ΑΕΕΑΠ, κατόπιν διενέργειας αποτίμησης. Οι τροποποιήσεις, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, «θα διευκολύνουν την απόκτηση και τη μεταβίβαση ακινήτων προς την ΑΕΕΑΠ από συνδεδεμένα πρόσωπα υπό όρους, οι οποίοι αφενός προστατεύουν τα συμφέροντα των λοιπών μετόχων της ΑΕΕΑΠ και την ακεραιότητα της κεφαλαιαγοράς από τυχόν κατάχρηση του θεσμού της ΑΕΕΑΠ και αφετέρου θα επιτρέπουν τις επενδύσεις σε αποδοτικά ακίνητα». ΧΡΗΜΑ 39

Χ αφιέρωμα ~ Aγορά Aκινήτων

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ ΠΩΛΗΣΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (Ιανουάριος 2014) ΠΑΛΑΙΑ ΜΕΣΗ ΜΕΣΗ ΚΑΤΩΤΕΡΗ ΑΝΩΤΕΡΗ

(σε ευρώ ανά τ.μ.) ΠΕΡΙΟΧΗ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΚΕΝΤΡΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΩ ΠΟΛΗ ΠΑΛΙΑ ΠΑΡΑΛΙΑ

700 800 3.000

1.400 1.300 5.000

900

1.150

ΔΥΤΙΚA ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΗ ΕΥΟΣΜΟΣ ΚΟΡΔΕΛΙΟ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟ ΠΟΛΙΧΝΗ Ν. ΕΥΚΑΡΠΙΑ ΝΕΑΠΟΛΗ ΣΥΚΙΕΣ ΜΕΤΕΩΡΑ

550 500 650 400 500 750 400 700 270 270 1.200

ΑΝΑΤΟΛΙΚA ΠΥΛΑΙΑ ΚΑΡΑΜΠΟΥΡΝΑΚΙ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΗΦΙΣΙΑ ΠΑΝΟΡΑΜΑ

1.000 1.100 1.100 1.100 1.200 1.000 900

ΒΟΡΕΙΑ ΑΓ. ΠΑΥΛΟΣ

ΝΕΟΔΜΗΤΑ ΜΕΣΗ ΜΕΣΗ ΚΑΤΩΤΕΡΗ ΑΝΩΤΕΡΗ

1.250

1.600

750 800 850 550 800 850 700 850 350 350 1.600

850 900 800 800 900 1.000 900 850 1.400 1.400

1.250 1.200 1.250 1.000 1.250 1.250 1.200 1.200 1.800 1.800

1.600 2.200 1.600 1.500 1.600 1.400 1.300

1.800 1.700 1.700 1.900 2.000 1.500 1.300

2.500 3.500 2.600 2.500 2.500 2.200 1.900

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ ΠΩΛΗΣΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ (Ιανουάριος 2014) (σε ευρώ ανά τ.μ.) ΠΟΛΗ ΒΟΛΟΣ ΕΡΜΟΥΠΟΥΛΗ (ΣΥΡΟΣ) ΚΑΒΑΛΑ (ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΑ) ΚΑΡΔΙΤΣΑ ΚΕΡΚΥΡΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑ ΛΑΜΙΑ ΛΑΡΙΣΑ ΠΑΤΡΑ

40 Νοέμβριος 2014

ΠΑΛΑΙΑ ΜΕΣΗ ΜΕΣΗ ΚΑΤΩΤΕΡΗ ΑΝΩΤΕΡΗ 500 500 700 400 700 300 500 550 500

700 800 850 700 1.800 600 600 1.000 1.200

ΝΕΟΔΜΗΤΑ ΜΕΣΗ ΜΕΣΗ ΚΑΤΩΤΕΡΗ ΑΝΩΤΕΡΗ 1.000 1.000 950 1.050 1.100 800 1.000 1.100 1.100

1.500 1.200 1.400 1.150 1.900 1.600 1.700 1.550 1.900

ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ REAL ESTATE

ΑΡΩΓΟΙ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΔΟΜΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΒΙΩΣΙΜΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ H Ελλάδα δεν μπορεί να μείνει εκτός της νέας τάξης πραγμάτων των Βιώσιμων Επενδύσεων. Οι Βιώσιμες Επενδύσεις σε ό,τι αφορά το χαρτοφυλάκιο των ακινήτων είναι η μόνη λύση όταν οι βασικοί επενδυτές προέρχονται κυρίως από το εξωτερικό και οι απαιτήσεις τους είναι υψηλές, αλλά κυρίως είναι σύμφωνες με τις διεθνείς επιταγές και τους αντίστοιχους κανονισμούς.

χάρτης των επενδύσεων σε παγκόσμιο συμβουλευτικές υπηρεσίες επενδύσεων με ανάεπίπεδο είναι εμφανές ότι αλλάζει. Οι λυση ESG, καθώς και εκτιμήσεις ακινήτων, λαμιδιοκτήτες ακινήτων αλλά και οι διαχειριβάνοντας υπόψη στοιχεία ενεργειακής απόδοσης στές αυτών αντιλαμβάνονται τις επερχόμενες αλκαι αειφορίας. λαγές σε επίπεδο περιβαλλοντικό, κοινωνικό αλλά Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι πως το 2010 το και διακυβέρνησης, γνωστό ως ESG Process (Enτμήμα οικιστικής ανάπτυξης της BNP Paribas Real vironmental-Social-Governance) και αναζητούν Estate λειτούργησε το “Green Suppliers Charter”, πλέον βιώσιμες επενδύσεις. που έχει βασική απαίτηση οι συνεργάτες/πάροχοι Με τον όρο Βιώσιμη Επένδυση εννοούμε την επέντων υπηρεσιών προς την εταιρεία να προσφέρουν δυση που έχει ενσωματώσει τόσο περιβαλλοντικά αναγνωρισμένες πιστοποιήσεις και πρακτικές, ενώ και κοινωνικά στοιχεία όσο και στοιχεία διακυβέρπαράλληλα τα επαγγελματικά και εμπορικά κτήνησης στην ανάλυση των επενδυτικών αποφάρια που κατασκευάζονται από την ομάδα Property σεων, με στόχο τη δημιουργία μακροπρόθεσμης Development της BNP Paribas Real Estate πιστοαξίας τόσο για τους θεσμικούς επενδυτές και διαποιούνται κατά HQE (France's High Environmenχειριστές κεφαλαίων όσο και για την κοινωνία στο tal Quality badge). Τα ακίνητα αυτά πληρούν τις ΓΙΑΝΝΗΣ σύνολό της. Οι Βιώσιμες Επενδύσεις θα πρέπει να απαιτήσεις τόσο των επενδυτών όσο και των μιλαμβάνουν υπόψη τρία βασικά στοιχεία γνωστά ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ σθωτών σε περιβαλλοντικό επίπεδο και σε επίκαι ως 3P, δηλαδή People-Planet-Profit. πεδο εξοικονόμησης ενέργειας. Το ίδιο ισχύει και Dipl.-Kfm., MRICS, Για τους ιδιοκτήτες περιουσιακών στοιχείων, η ενγια την ανάπτυξη οικιστικών ακινήτων. Γενικός Διευθυντής της σωμάτωση των παραγόντων ESG στην επενδυτική Σε ό,τι αφορά την ελληνική πραγματικότητα, είναι ΔΑΝΟΣ, an alliance διαδικασία βοηθά στην αντιμετώπιση του «κενού» σαφές πως η Ελλάδα δεν μπορεί να μείνει εκτός member of BNP Paribas που υπάρχει μεταξύ μιας μακροπρόθεσμης επέναυτής της νέας τάξης πραγμάτων. Οι Βιώσιμες Real Estate δυσης και της βραχυπρόθεσμης συμπεριφοράς Επενδύσεις σε ό,τι αφορά το χαρτοφυλάκιο των των διαχειριστών τους. Στην πραγματικότητα αποτελεί μια μορφή ακινήτων είναι η μόνη λύση όταν οι βασικοί επενδυτές προέρχονται εκπαίδευσης όλων των μερών για σωστή ανάπτυξη και διαχείριση κυρίως από το εξωτερικό και οι απαιτήσεις τους είναι υψηλές, αλλά της επένδυσης. κυρίως είναι σύμφωνες με τις διεθνείς επιταγές και τους αντίστοιΗ πρόσβαση σε στοιχεία και πληροφορίες ESG με σκοπό την ενσω- χους Κανονισμούς. μάτωσή τους στη διαδικασία αξιόλογης των επενδύσεων είναι πλέον Η ενεργειακά αποδοτική και αειφόρος προσέγγιση κυρίως για το εύκολη, καθώς υπάρχουν Διεθνείς Κανονισμοί –και μάλιστα είναι υφιστάμενο κτηριακό απόθεμα –που αποτελεί και το βασικό χαρτοαυξανόμενος ο ρυθμός ανάπτυξής τους– ενώ απαιτούν από τις εται- φυλάκιο για επενδύσεις– είναι μονόδρομος αλλά παράλληλα και κιρείες να δημοσιοποιούν τις επιδόσεις τους σε ESG. Οι αναδυόμενες νητήριος δύναμη, καθώς μπορεί να επιμηκύνει τον κύκλο ζωής των αγορές σαφώς και συμπεριλαμβάνονται. κτηρίων, με στόχο την καλύτερη δυνατή αξιοποίησή τους. Επίσης, υπάρχουν διαθέσιμα δίκτυα έρευνας ESG σε επίπεδο οργα- Η εταιρεία ΔΑΝΟΣ, λαμβάνοντας υπόψη την αναπτυσσόμενη αυτή νισμών, με στόχο την ενημέρωση και των επενδυτών και των ιδιο- τάση αλλά και το καλό παράδειγμα της BNP Paribas Real Estate –που κτητών περιουσιακών στοιχείων, ενώ παράλληλα ιδιωτικές εταιρείες εκπροσωπεί στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στη Σερβία– καθώς και διαχείρισης κεφαλαίων και επενδύσεων αναπτύσσουν in house τμή- την ανάπτυξη της αγοράς του real estate στην Ελλάδα μετά από 6 ματα για αυτές τις μελέτες. χρόνια ύφεσης, παρέχει υπηρεσίες ενεργειακής αποδοτικότητας και Την τάση αυτή έχει υιοθετήσει και εφαρμόζει με επιτυχία και η BNP αειφορίας, με στόχο την καλύτερη και πιο αποδοτική διαχείριση για Paribas Real Estate, καθώς παρέχει προς τους επενδυτές-πελάτες της τους επενδυτές αλλά και για τους ιδιοκτήτες ακινήτων. Χ ΧΡΗΜΑ 41

Χ συνέντευξη

ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΟ ΧΑ ΤΗΣ «ΕΘΝΙΚΗ ΠΑΝΓΑΙΑ» ΓΙΑ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΑΡΥΤΙΝΟΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΤΗΣ «ΕΘΝΙΚΗ ΠΑΝΓΑΙΑ»

2 Συνέντευξη στον Γιώργο Καλούμενο

Τα σχέδιά του για την εισαγωγή της «Εθνική Πανγαία» στο Χρηματιστήριο Αθηνών, τη στρατηγική ανάπτυξης του χαρτοφυλακίου ακινήτων της, τις προοπτικές αξιοποίησης τής πρόσφατα εξαγορασθείσας MIG Real Estate, καθώς και τις οικονομικές επιδόσεις της κατά το τρέχον έτος, αποκαλύπτει μεταξύ άλλων στην παρούσα συνέντευξή του στο «Χρήμα» ο διευθύνων σύμβουλος της «Εθνική Πανγαία», Αριστοτέλης Καρυτινός. 42 Νοέμβριος 2014

ΧΡΗΜΑ_Η «Εθνική Πανγαία» βρίσκεται πολύ κοντά στην εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Ποια είναι τα οφέλη στα οποία στοχεύει η εταιρεία από την κίνηση αυτή; Η είσοδος στο χρηματιστήριο θα γίνει αυτόνομα; ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΑΡΥΤΙΝΟΣ_Όπως είναι γνωστό, οι μετοχές της εταιρείας μας πρέπει να εισαχθούν στο Χρηματιστήριο Αθηνών έως τον Οκτώβριο 2015. Εξετάζουμε τις συνθήκες της αγοράς και τις εναλλακτικές μας και θα λάβουμε αποφάσεις τον κατάλληλο χρόνο. Η εισαγωγή των μετοχών μας στο ΧΑ θα μας προσφέρει νέα κεφάλαια για την περαιτέρω ανάπτυξη της επενδυτικής μας δραστηριότητας. Χ_Πρόσφατα αποκτήσατε τον πλήρη έλεγχο της MIG Real Estate. Πώς επηρεάζει αυτή η εξέλιξη τις ισορροπίες του κλάδου ΑΕΕΑΠ; Ποιες είναι οι σκέψεις σας για την από εδώ και στο εξής αξιοποίηση της MIG Real Estate; Α.Κ._Η MIG Real Estate έχει ένα ενδιαφέρον χαρτοφυλάκιο ακινήτων, που ταιριάζει στο προφίλ της «Πανγαία». Ωστόσο, το μέγεθός της είναι σχετικά μικρό, οπότε η απόκτησή της από την εταιρεία μας δεν αλλάζει ουσιαστικά τις ισορροπίες στον κλάδο. Όπως έχουμε ανακοινώσει στο Πληροφοριακό Δελτίο, στο πλαίσιο της Υποχρεωτικής Δημόσιας Προσφοράς που ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο, δεν σκοπεύουμε να τη διαγράψουμε από το χρηματιστήριο για τουλάχιστον έξι μήνες από την ημερομηνία του Πληροφοριακού Δελτίου, που ήταν η 22α Οκτωβρίου 2014. Σε περίπτωση μη πρωτογενούς εισαγωγής των μετοχών μας στο χρηματιστήριο, θα προχωρήσουμε σε ανάστροφη συγχώνευση με τη MIG RE. Προς το παρόν, δεν έχει ληφθεί κάποια απόφαση. Χ_Δώστε μας μια συνοπτική εικόνα των βασικών μεγεθών τής «Πανγαία» και των

επιδόσεών της από την αρχή του έτους. Μπορείτε να κάνετε μια πρόβλεψη για την πορεία σας στο σύνολο του 2014; Α.Κ._Το ενεργητικό της εταιρείας μας ξεπερνά το 1,6 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 45% από το τέλος του 2013. Το 2014 πραγματοποιήσαμε ήδη επενδύσεις ύψους περίπου 350 εκατ. ευρώ, κυρίως στην Ελλάδα αλλά και στην Ιταλία, και έχουμε υποβάλει δεσμευτικές προσφορές για συναλλαγές συνολικού ύψους 276 εκατ. ευρώ, συνολικά δηλαδή περισσότερο από 620 εκατ. ευρώ. Αυτήν τη στιγμή έχουμε 313 ακίνητα, κυρίως στην Ελλάδα και την Ιταλία. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι τα έσοδα από μισθώματα αυξήθηκαν κατά το εννεάμηνο 2014 κατά περίπου 13%, το οποίο προέρχεται κυρίως από νέες επενδύσεις. Χ_Η ελληνική κτηματαγορά συνεχίζει να κινείται πτωτικά και το 2014, και ειδικά ο τομέας των εμπορικών χώρων και γραφείων. Πότε βλέπετε να ανακόπτεται επιτέλους αυτή η μακρά περίοδος πτώσης; Είμαστε κοντά στον πάτο του βαρελιού τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα ακίνητα; Α.Κ._Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η ελληνική αγορά ακινήτων δεν είναι ενιαία, είναι –όπως συνήθως λένε στο εξωτερικό– fragmented, ειδικά στα εμπορικά ακίνητα. Υπάρχουν υποαγορές με πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά και αντίδραση στην πορεία της οικονομίας. Αυτό σημαίνει πως υπάρχουν ακίνητα με καθαρά επενδυτικά χαρακτηριστικά (καλής ποιότητας, μισθωμένα με αξιόπιστους μισθωτές), τα οποία προσελκύουν το ενδιαφέρον των επενδυτών και ήδη γίνονται αντικείμενο συναλλαγών. Για αυτά οι αξίες έχουν σταθεροποιηθεί και διαφαίνεται μια ελαφρά ανοδική πορεία, όπως αντικατοπτρίζεται στην ελαφρά πτώση των αποδόσεων (yields). Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν ακίνητα χαμηλού επενδυτικού ενδιαφέροντος, κενά, κακής ποιότητας, μικρού μεγέθους κ.λπ., τα οποία σαφώς

«υποφέρουν», και μόνο όταν φανούν έντονα σημάδια ανάπτυξης της οικονομίας που θα οδηγήσουν σε αυξημένη νέα ζήτηση, θα μπορέσουν να έχουν σταθεροποίηση ή και βελτίωση της αξίας τους. Χ_Υπάρχουν σήμερα ευκαιρίες στην ελληνική κτηματαγορά για τους επενδυτές ή πιστεύετε ότι πρέπει ακόμα να κρατούν αμυντική στάση; Ποια είναι τα πλεονεκτήματα για έναν επενδυτή αν επιλέξει να επενδύσει σε κάποια ΑΕΕΑΠ και όχι την απευθείας αγορά ενός ακινήτου; Α.Κ._Είναι γεγονός ότι την τελευταία χρονιά γίνονται πλέον ενδιαφέρουσες συναλλαγές που αφορούν στην πρώτη κατηγορία που προαναφέραμε, αυτή των ακινήτων με αξιόλογο επενδυτικό ενδιαφέρον. Βεβαίως πρέπει να διευκρινίσουμε τι σημαίνει «ευκαιρία». Αν εννοούμε ακίνητα που να πωλούνται σε distressed τιμές, τότε όχι, δεν υπάρχει κάτι τέτοιο, και πιστεύω ότι δεν θα δούμε κάτι τέτοιο στα εμπορικά ακίνητα. Τα ακίνητα πωλούνται σε σημερινές τιμές, που είναι σημαντικά χαμηλότερες από τις «καλές εποχές», αλλά σε καμία περίπτωση δεν βλέπουμε να υπάρχει τάση για «ξεπούλημα». Πρέπει να σημειώσουμε ότι πολλά επενδυτικά ακίνητα είχαν δανειοδοτηθεί από τις τράπεζες, οι οποίες ενδεχομένως κάποια στιγμή να βγάλουν κάποια «πακέτα», αλλά όποιος τα αποκτήσει, θα πρέπει να αποδεχτεί και κάποια λιγότερο καλά ακίνητα. Ως προς τα πλεονεκτήματα των ΑΕΕΑΠ, μια επένδυση σε μετοχές ΑΕΕΑΠ έχει από πλευράς διαφοροποίησης χαρτοφυλακίου όλα τα πλεονεκτήματα που έχουν οι τοποθετήσεις σε λοιπές εταιρείες ακινήτων και οι άμεσες επενδύσεις σε ακίνητα. Δηλαδή οι μετοχές εταιρειών ακινήτων (συμπεριλαμβανομένων των REITs) μεσομακροπρόθεσμα συμπεριφέρονται ως άμεσες επενδύσεις σε ακίνητα και παρέχουν δυνατότητα διαφοροποίησης έναντι των λοιπών μετοχών σε ένα επενδυτικό χαρτοφυλάκιο. Παρατίθενται πλεονεκτήματα επένδυσης σε ΑΕΕΑΠ σε σχέση με την άμεση επένδυση σε ακίνητη περιουσία: ∼ Βασικό χαρακτηριστικό όλων των ΑΕΕΑΠ είναι η επαγγελματική διαχείριση του χαρτοφυλακίου των ακινήτων τους, που μπορεί να γίνεται εσωτερικά από τις ίδιες τις ΑΕΕΑΠ ή εξωτερικά από ειδικούς συνεργάτες. Σε κάθε περίπτωση, αυτό γίνεται από εξειδικευμένους επαγγελματίες, που έχουν ως μοναδικό τους μέλημα να διαχειριστούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο

☛

ΤΟ 2014 ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΑΜΕ ΗΔΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΥΨΟΥΣ ΠΕΡΙΠΟΥ 350 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ, ΚΥΡΙΩΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ, ΚΑΙ ΕΧΟΥΜΕ ΥΠΟΒΑΛΕΙ ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΓΙΑ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΥΨΟΥΣ 276 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ, ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΔΗΛΑΔΗ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ 620 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ

την περιουσία της εταιρείας, να εντοπίσουν τις καλύτερες επενδύσεις σε ακίνητα, να προβούν σε διασπορά ενδεχόμενων κινδύνων και να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη για τους μετόχους. Φυσικά, αντίστοιχες δυνατότητες δεν υφίστανται όταν κάποιος επενδύει μόνος του σε μεμονωμένα ακίνητα. ∼ Οι ΑΕΕΑΠ κατέχουν χαρτοφυλάκια τα οποία περιλαμβάνουν μεγάλο αριθμό και μεγάλο μέγεθος ακινήτων, με αποτέλεσμα τη διαφοροποίηση των επενδύσεων (diversification), μέσω της βελτίωσης της γεωγραφικής ή/και κλαδικής διασποράς. Ως αποτέλεσμα, οι επενδυτές σε μετοχές ΑΕΕΑΠ επωφελούνται από τη διαφοροποίηση που κάνουν οι ίδιες οι ΑΕΕΑΠ στο χαρτοφυλάκιό τους. ∼ Οι ΑΕΕΑΠ χαρακτηρίζονται από αυξημένη ρευστότητα σε σχέση με μια άμεση επένδυση σε ακίνητα, που εμφανίζει περιορισμένη δυνατότητα άμεσης ρευστοποίησης και αυτό γιατί στην περίπτωση των ΑΕΕΑΠ ο επενδυτής κατέχει μετοχές εισηγμένες σε κάποια χρηματιστηριακή αγορά, με δυνατότητα άμεσης ρευστοποίησης. Επιπροσθέτως, δίδεται η δυνατότητα συμμετοχής σε ΑΕΕΑΠ ακόμα και σε επενδυτές με σχετικά μικρό διαθέσιμο κεφάλαιο, το οποίο κάτω από άλλες συνθήκες δεν θα ήταν επαρκές για επένδυση σε ακίνητα. ∼ Άλλο πλεονέκτημα των ΑΕΕΑΠ είναι το χαμηλό κόστος συναλλαγών. Οι άμεσες αποκτήσεις ακινήτων έχουν συνήθως πολύ μεγαλύτερο κόστος (π.χ. φόρο μεταβίβασης, τέλη συναλλαγών, υπεραξίας, κόστη μεταγραφής, δικηγορικά και συμβολαιογραφικά έξοδα κ.ά.) από αυτό μιας χρηματιστηριακής συναλλαγής για αγοραπωλησία μετοχών. ∼ Συνήθως έχουν πολιτική διανομής μερισμάτων που ξεπερνούν το 85-90% των διανεμόμενων κερδών. ∼ Τα ευνοϊκά χαρακτηριστικά των ΑΕΕΑΠ

αντικατοπτρίζονται και στις καλύτερες ιστορικά αποδόσεις που προσφέρουν συγκριτικά με τις αποδόσεις από άμεσες επενδύσεις σε ακίνητα αλλά και από αυτές σε κτηματικές εταιρείες που δεν είναι ΑΕΕΑΠ. Όπως προκύπτει από μελέτες για ΑΕΕΑΠ (REITs) στις ΗΠΑ, για τα οποία υπάρχουν στοιχεία σε βάθος χρόνου, οι σταθμισμένες για κίνδυνο αποδόσεις είναι καλύτερες από αυτές όλων των βασικών χρηματιστηριακών δεικτών της αγοράς των ΗΠΑ για περιόδους από 5 έως 20 χρόνια. Χ_Πώς βλέπετε την ελληνική αγορά τουριστικών ακινήτων; Έχει ευνοηθεί από την τουριστική ανάπτυξη της χώρας τα τελευταία χρόνια; Τι πρέπει να γίνει κατά την άποψή σας για να μπορέσει η κτηματαγορά να εκμεταλλευτεί το ανερχόμενο τουριστικό ρεύμα προς την Ελλάδα; Α.Κ._Πρόκειται για μια δύσκολη αγορά. Υπάρχουν πολλοί που προσπαθούν να ενεργοποιηθούν αλλά δεν βρίσκουν προϊόν. Υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για την Ελλάδα σε αυτόν τον χώρο. Κατά τη γνώμη μου, οι ευκαιρίες βρίσκονται κυρίως σε νέες αναπτύξεις, καθώς τα deals για υφιστάμενες μονάδες με μεγάλες αλυσίδες είναι πιο δύσκολα και, συνήθως, και εδώ πρέπει να επιτευχθεί συμφωνία και με τις δανείστριες τράπεζες. Από την Ελλάδα λείπουν οργανωμένα έργα παραθεριστικής κατοικίας, κυρίως σε συγκροτήματα όπως έχουμε δει στην Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Γαλλία κ.λπ. Μια τέτοια ανάπτυξη προϋποθέτει παρεμβάσεις στις υποδομές, όπως στην πρόσβαση, στις υπηρεσίες υγείας κ.λπ. Επίσης, χρειάζεται ένα αποτελεσματικό πλαίσιο για την αδειοδότηση τέτοιων έργων. Το θεσμικό πλαίσιο για τις στρατηγικές επενδύσεις είναι στη σωστή κατεύθυνση αλλά μένει να αποδειχτεί η αποτελεσματικότητά του. Χ ΧΡΗΜΑ 43

Χ ρεπορτάζ

ΔΕΛΤΑ

ΕΠΕΝΔΥΕΙ ΣΕ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Η διεθνοποίηση της εταιρείας προχωράει με αμείωτους ρυθμούς και ήδη τα προϊόντα και οι υπηρεσίες της βρίσκονται σε 38 χώρες ανά τον κόσμο, με αρκετά πρόσφατα παραδείγματα, όπως οι εξαγωγές της ΔΕΛΤΑ στην Ιταλία και του ΜΠΑΡΜΠΑ ΣΤΑΘΗ στην Αγγλία και η δημιουργία νέων καταστημάτων εστίασης (GOODY’S, FLOCAFE) στην Αυστραλία, τη Λιβύη, την Αίγυπτο και την Αγγλία.

ε μια νέα, δυναμική εποχή εισέρχεται η ΔΕΛΤΑ, υλοποιώντας τη στρατηγική της στη βάση δύο κεντρικών πυλώνων: της εξωστρέφειας και της καινοτομίας. Οι επιχειρηματικές συμφωνίες της εταιρείας στο εξωτερικό πιστοποιούν τον εξωστρεφή προσανατολισμό των τελευταίων ετών, ενώ η διαρκής εισαγωγή νέων, καινοτόμων προϊόντων στην ελληνική αγορά επιβεβαιώνουν την επικέντρωση της εταιρείας στην καινοτομία. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί το «Φρέσκο Γάλα της Ημέρας», το οποίο παρουσιάζει ιδιαίτερα εντυπωσιακά στοιχεία στις 10 πρώτες ημέρες κυκλοφορίας του. Ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Vivartia, κ. Ιωάννης Αρτινός, υπογράμμισε: «Με βάση και σημείο εκκίνησης την Ελλάδα, συνεχίζουμε να επενδύουμε ενεργά στο αύριο. Με νέες συνεργασίες σε εμπορικό και παραγωγικό επίπεδο, ισχυροποιούμε τις θέσεις μας σε υφιστάμενες αγορές και εισερχόμαστε σε νέες. Παρόλη τη συνεχιζόμενη ύφεση, όλες οι εταιρείες του ομίλου παρουσιάζουν ανάπτυξη πωλήσεων και άνοδο μεριδίων αγοράς. Η εστίαση στην καινοτομία δημιουργεί καρπούς. Η τελευταία προσθήκη στο χαρτοφυλάκιο της ΔΕΛΤΑ, το “Φρέσκο Γάλα της Ημέρας”, ένα 100% ελληνικό προϊόν, έχει αγκαλιαστεί από τους καταναλωτές, εξαντλώντας όλες τις καθημερινές ποσότητες που διαθέτουμε στην αγορά. Συγχρόνως, η διεθνοποίηση της εταιρείας προχωράει με αμείωτους ρυθμούς και ήδη τα προϊόντα και οι υπηρεσίες μας βρίσκονται σε 38 χώρες ανά τον κόσμο, με αρκετά πρόσφατα παραδείγματα, όπως οι εξαγωγές της ΔΕΛΤΑ στην Ιταλία και του ΜΠΑΡΜΠΑ ΣΤΑΘΗ στην Αγγλία και η δημιουργία νέων καταστημάτων εστίασης (GOODY’S, FLOCAFE) στην Αυστραλία, τη Λιβύη, την Αίγυπτο και την Αγγλία. Το 2014 εξελίσσεται σε μια χρονιά-σταθμό, βάζοντας τις πιο στέρεες βάσεις για συνεχιζόμενη ανάπτυξη». ΕΝΙΣΧΥΕΙ ΜΕΡΙΔΙΑ ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Η ΔΕΛΤΑ καταγράφει για το 2014, με τα μέχρι σήμερα στοιχεία, σημαντική ενίσχυση μεριδίων σε όλες τις κατηγορίες προϊόντων στις οποίες δραστηριοποιείται. Πραγματοποίησε μέσα στο έτος περισσότερα από 10 λανσαρίσματα καινούργιων προϊόντων ενώ εισχώ44 Νοέμβριος 2014

☛

ΘΕΤΙΚΗ Η ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΣΤΟ «ΦΡΕΣΚΟ ΓΑΛΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ» ρησε σε νέες κατηγορίες κερδίζοντας σημαντικά μερίδια αγοράς. Το πιο πρόσφατο λανσάρισμα, το «Φρέσκο Γάλα της Ημέρας», σε μόλις 10 ημέρες κυκλοφορίας κατάφερε να κερδίσει τους καταναλωτές, με ζήτηση που ξεπέρασε κατά πολύ τις αρχικές προβλέψεις. Το «Φρέσκο Γάλα της Ημέρας» είναι 100% ελληνικό. Είναι ένα προϊόν που σήμερα παράγεται και σήμερα καταναλώνεται. Διανέμεται σε επιλεγμένα σημεία και είναι διαθέσιμο στους καταναλωτές του λεκανοπεδίου. Αξιοσημείωτη είναι και η πρόοδος που εμφανίζει η ΔΕΛΤΑ στην Ιταλία, σε συνέχεια της ανακοίνωσης της συνεργασίας της με την Granarolo, έναν από τους μεγαλύτερους ομίλους γαλακτοκομικών στην Ιταλία. Μέσα σε τέσσερις μήνες και συγκεκριμένα τον Ιούλιο, και με διανομή ακόμα υπό ανάπτυξη, κατέκτησε ήδη τη δεύτερη θέση στην αγορά του ελληνικού γιαουρτιού, ξεπερνώντας παίκτες που δραστηριοποιούνται στη συγκεκριμένη αγορά για πάνω από 20 χρόνια. «Η στρατηγική της ΔΕΛΤΑ αποτυπώνεται στον τρόπο που επιχειρεί τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας. Με το “Φρέσκο Γάλα της Ημέρας”, αλλά και τα πολλαπλά νέα καινοτόμα προϊόντα που παρουσιάζουμε στην ελληνική αγορά, πιστοποιείται ο προσανατολισμός μας στην καινοτομία, ενώ αποδεικνύεται έμπρακτα η δέσμευσή μας για στήριξη του έλληνα κτηνοτρόφου και της ελληνικής οικονομίας εν γένει. Από την άλλη, τα πρώτα βήματά μας στο εξωτερικό στέφονται με επιτυχία αναδεικνύοντας τη μοναδική ποιότητα των προϊόντων μας, τα οποία κερδίζουν τις εντυπώσεις των καταναλωτών σε όποια χώρα του κόσμου τα έχουμε τοποθετήσει» σημείωσε ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΛΤΑ και του ΜΠΑΡΜΠΑ ΣΤΑΘΗ, κ. Αντώνης Μαυριδόγλου. Χ

Χ φάκελοι

ΚΡΙ ΚΡΙ

ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΣΕ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΓΙΑΟΥΡΤΙΟΥ ΣΤΙΣ ΣΕΡΡΕΣ Η ελληνική γαλακτοβιομηχανία Κρι Κρι έθεσε σε λειτουργία τη νέα πρότυπη μονάδα γιαουρτιού που κατασκεύασε στις Σέρρες, με όραμα να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην παγκόσμια αγορά ελληνικού γιαουρτιού.

επένδυση της Κρι Κρι πραγματοποιήθηκε στον χώρο των κεντρικών εγκαταστάσεών της στις Σέρρες και περιλαμβάνει την κατασκευή νέας, υπερσύγχρονης παραγωγικής μονάδας, με τους αναγκαίους αποθηκευτικούς χώρους υλικών και έτοιμων προϊόντων, συνολικής κάλυψης 12.000 τ.μ. Το νέο εργοστάσιο γιαουρτιού έχει διπλάσια παραγωγική δυναμικότητα από το προηγούμενο και στην πλήρη λειτουργία του θα απασχολεί περισσότερους από 100 εργαζομένους. Στον κλάδο του γιαουρτιού η Κρι Κρι έχει ισχυρή πανελλαδική διανομή, με διαρκώς ανοδικά μερίδια αγοράς, καθώς και έντονη εξαγωγική δραστηριότητα σε περισσότερες από 10 χώρες (με πιο σημαντικές τη Γερμανία, τη Δανία, την Ολλανδία, την Ιταλία, την Αγγλία και το Ιράκ). Το νέο εργοστάσιο ενισχύει ακόμη περισσότερο την αναπτυξιακή της δυναμική, διευρύνοντας τις δυνατότητες ανταπόκρισης στη ζήτηση και καθιστώντας ευχερέστερη την αξιοποίηση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της. Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Κρι Κρι, Παναγιώτης Τσινάβος, δήλωσε σχετικά: «Το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον και η ατυχής συγκυρία δεν πτόησαν την Κρι Κρι. Εφαρμόζουμε με συνέπεια το αναπτυξιακό μας πλάνο. Η δημιουργία του νέου εργοστασίου γιαουρτιού, συνολικής επένδυσης 20 εκατ. ευρώ, είναι ορόσημο για την εταιρεία μας και πιστεύουμε ότι θα αποτελέσει τον κύριο μοχλό ανάΚΡΙ ΚΡΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΕΤΟΧΗΣ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ 12ΜΗΝΟ

46 Νοέμβριος 2014

☛

ΤΟ ΝΕΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΕΝΙΣΧΥΕΙ ΑΚΟΜΗ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗ, ΔΙΕΥΡΥΝΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗ ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΘΙΣΤΩΝΤΑΣ ΕΥΧΕΡΕΣΤΕΡΗ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΩΝ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ πτυξής μας τα επόμενα χρόνια. Στην πορεία αυτή, αναγνωρίζουμε τον καθοριστικό ρόλο της στήριξης των ανθρώπων μας, που αποτελούν και το σημαντικότερο κεφάλαιο της εταιρείας. Δείχνουμε έμπρακτα τον σεβασμό μας στους παραγωγούς γάλακτος, τους προμηθευτές και τους μετόχους μας. Γνώμονάς μας παραμένει πάντα ο καταναλωτής, στις ανάγκες του οποίου επιδιώκουμε να ανταποκριθούμε και αυτός να νιώθει περήφανος που καταναλώνει τα προϊόντα μας». ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΓΙΑΟΥΡΤΙ ΜΕ 100% ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΑΛΑ ΗΜΕΡΑΣ Η Kρι Kρι εξελίσσει την παράδοση παράγοντας γιαούρτι μέσα σε 24 ώρες από ολόφρεσκο γάλα, που συλλέγει καθημερινά από τις φάρμες του νομού Σερρών. Ακριβώς επειδή το γάλα φτάνει στην Κρι Κρι μέσα σε λίγες ώρες, του αρκεί μία παστερίωση μόνο, ένα εξαιρετικό πλεονέκτημα για τη διατροφική αξία των γιαουρτιών Κρι Κρι, καθώς έτσι διατηρούνται όλα τα θρεπτικά συστατικά του γάλακτος, τα οποία συμβάλλουν σε μια σωστή διατροφή. Στη συνέχεια, το γάλα εντάσσεται στην παραγωγική διαδικασία στις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις της Κρι Κρι, με τεχνολογία αιχμής, που σέβεται και εξασφαλίζει την αγνότητα της φύσης. Μετά από τους αυστηρούς ποιοτικούς ελέγχους ακολουθεί η πήξη. Όλη αυτή η διαδικασία ολοκληρώνεται, και το γιαούρτι κλείνεται στο κεσεδάκι του σε λιγότερες από 24 ώρες. Χ

διεθνείς αγορές Χ προτάσεις αγοράς ~ Σε αστάθεια προβλέψεις και τιμές-στόχοι

Η FED ΣΒΗΝΕΙ ΤΑ ΠΙΕΣΤΗΡΙΑ ΕΚΤ ΚΑΙ BOJ ΤΑ ΒΑΖΟΥΝ ΜΠΡΟΣΤΑ Ο Ντράγκι (ξανα)πήρε το όπλο του και ετοιμάζεται να ρίξει 1 τρισ. στην αγορά

48 Νοέμβριος 2014

τα έξι τελευταία χρόνια –ακόμη και μέσα σε μεγάλες φουρτούνες– οι αγορές είχαν πάντα την άγκυρα των κεντρικών τραπεζών. Με την αναπόφευκτη λήξη της παροχής ρευστότητας μέσω QE από τη FED, η άγκυρα σηκώνεται και οι αγορές μπαίνουν σε αχαρτογράφητα νερά. Όμως, μόλις λίγες ημέρες από τη διακοπή του προγράμματος εκτύπωσης δολαρίων από τη Fed, που υπήρξε το βασικό καύσιμο για το ράλι στις αγορές την τελευταία πενταετία, έχουν εμφανιστεί δύο διάδοχοι στην τροφοδοσία των αγορών με καύσιμα. Η Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ) αιφνιδίασε τους πάντες ανακοινώνοντας έναν ακόμα γύρο ποσοτικής χαλάρωσης (τον ένατο). Πιο συγκεκριμένα, ανακοίνωσε απροσδόκητα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης, ενισχύοντας το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων ή άλλων στοιχείων ενεργητικού, αυξάνοντας τη ρευστότητα της ιαπωνικής οικονομίας στα 80 τρισ. γεν, από τα 60-70 τρισ. γεν που ήταν ο προηγούμενος στόχος. Ο Ντράγκι, αφού διέψευσε με κατηγορηματικό τρόπο τα δημοσιεύματα περί διχογνωμίας στη διοίκηση της ΕΚΤ, δεσμεύτηκε εκ νέου να αυξήσει την ποσότητα χρήματος που διοχετεύει η κεντρική τράπεζα στην οικονομία κατά 1 τρισ. ευρώ. Η αγορά θεωρεί πλέον εξαιρετικά πιθανό η ΕΚΤ να ξεκινήσει αγορές κρατικών ομολόγων στις αρχές του 2015. Όμως οι περισσότεροι αναλυτές προειδοποιούν ότι οι κεντρικές τράπεζες Ιαπωνίας και ευρωζώνης δεν μπορούν να καλύψουν το κενό που αφήνει πίσω της η Fed, ακόμα κι αν τυπώσουν μεγαλύτερες ποσότητες χρήματος. Κι αυτό εξαιτίας του κομβικού ρόλου που παίζει στην παγκόσμια οικονομία το αμερικανικό νόμισμα. Η δε επίπτωση από τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής στις ΗΠΑ θα αρχίσει να γίνεται πραγματικά αισθητή μόνο όταν ξεκινήσει η αύξηση των επιτοκίων. Η αγορά προεξοφλεί ότι αυτό δεν θα συμβεί πριν από το καλοκαίρι του 2015, ενώ θεωρείται πιθανό τα επιτόκια να επιστρέψουν σε μηδενικά επίπεδα εντός διετίας, καθώς η ανάκαμψη θα αποδεικνύεται εύθραυστη. Όσο δημοσιοποιούνται στοιχεία που παραπέμπουν σε ισχυροποίηση της ανάκαμ-

ψης στις ΗΠΑ τόσο η αύξηση των επιτοκίων θα γίνεται περισσότερο πιστευτή και άρα το δολάριο θα ενισχύεται. Ήδη, οι αναλυτές προεξοφλούν ότι το ευρώ θα υποχωρήσει στο 1,2 δολ. εντός δωδεκαμήνου, ενώ κάποιες τράπεζες (μεταξύ τους και η Deutsche Bank) βλέπουν την ισοτιμία κάτω από το «1 προς 1» πριν από το 2017. ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΕΞΕΤΕΛΕΣΘΗ Το πρόγραμμα αγοράς τίτλων (κρατικών ομολόγων και ενυπόθηκων δανείων, γνωστό ως QE3) από την Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα ολοκληρώθηκε και μάλλον η αποστολή εξετελέσθη, θα μπορούσε να πει κάποιος. Η ανεργία, που προ πενταετίας φλέρταρε με διψήφια επίπεδα, πλέον έχει υποχωρήσει κάτω από το 6%. Οι τιμές στην αγορά ακινήτων έχουν ανακάμψει σε σημαντικό βαθμό και στο χρηματιστήριο οι δείκτες σπάνε το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Ο φόβος της δημιουργίας πληθωριστικών πιέσεων από την εκτύπωση χρήματος δεν επαληθεύτηκε και ο τιμάριθμος βρίσκεται στο 1,5%. Η μεγαλύτερη επιβεβαίωση όμως ήρθε μερικές ώρες αργότερα, όταν ανακοινώθηκαν οι πρώτες επίσημες εκτιμήσεις για το αμερικανικό ΑΕΠ κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Ο ρυθμός ανάπτυξης υποχώρησε από το 4,6% του β’ τριμήνου στο 3,5%, που παραμένει ένας άκρως ικανοποιητικός ρυθμός ανάπτυξης, ξεπερνώντας κατά πολύ τις προσδοκίες των περισσοτέρων (η μέση πρόβλεψη ήταν 2,9%). Σημειώνεται ότι ο τρίτος και τελευταίος γύρος ποσοτικής χαλάρωσης ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2012, με τον μηνιαίο ρυθμό αγορών αμερικανικών ομολόγων και στεγαστικών δανείων να βρίσκεται στα 85 δισ. δολ. Από τότε η ανεργία έχει μειωθεί από το 8,1% στο 5,9%, o S&P 500 έχει ανέλθει από τις 1.500 μονάδες στις 1.900, οι αποδόσεις των 10ετών αμερικανικών ομολόγων έχουν κινηθεί υψηλότερα, ενώ ο χρυσός έχει πραγματοποιήσει βουτιά. Ο Μ. ΝΤΡΑΓΚΙ ΘΑ ΑΝΑΓΚΑΣΤΕΙ ΝΑ ΑΓΟΡΑΣΕΙ ΧΡΕΗ Η Γερμανία, που είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που μειώνει το χρέος της, ούτε θέλει ούτε μπορεί να επωμιστεί τα χρέη των άλλων. Όμως, με το χρέος να αυξά-

νεται συνεχώς, ο κ. Ντράγκι θα αναγκαστεί τελικά να αγοράσει με την ΕΚΤ ευρωπαϊκό χρέος και μάλιστα από την πρωτογενή αγορά, συναινούντων ή όχι των Γερμανών. Αυτό είναι νομοτελειακά αναγκαίο και θα συμβεί πριν από το τέλος του 2015. Αναμένεται όμως να θέσει σε κίνδυνο την ίδια τη συνοχή της ευρωζώνης, δεδομένης της άρνησης της Γερμανίας για τέτοιες λύσεις, και δεν μπορούμε από τώρα να προδικάσουμε τις τότε συνέπειες. Ως λύση είναι κακή αν δεν συνοδεύεται από μεγάλες ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις, που προϋποθέτουν δομικές αλλαγές και συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους. Η αντιμετώπιση του κρατικού χρέους με ποσοτική χαλάρωση υποθηκεύει το μέλλον. Η μη κάλυψη υποχρεώσεων κρατικού χρέους καταστρέφει το παρόν. ΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΧΡΗΜΑ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΕΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Την ίδια ώρα, η υποχώρηση των αμερικανών επενδυτών από την Ευρώπη επιταχύνθηκε τον Οκτώβριο, και τα ποσά που εξήλθαν από τα μετοχικά ETFs με ευρωπαϊκό επίκεντρο έχουν ήδη ξεπεράσει το προηγούμενο ρεκόρ, που είχε σημειωθεί τον Αύγουστο. Οι εκροές από τα εισηγμένα στις ΗΠΑ ευρωπαϊκά exchange traded funds ξεπέρασαν τα 3 δισ. δολ. Τις εκροές «οδήγησε» η αποδυνάμωση του ευρώ και οπωσδήποτε καθρεφτίζουν τη διεθνή αλλαγή της ψυχολογίας εναντίον της Ευρώπης, λόγω των φόβων ότι η ήπειρος θα διολισθήσει σε δίνη αποπληθωρισμού. Όμως, και οι διεθνείς επενδυτές αποσύρθηκαν από τα ευρωπαϊκά μετοχικά funds τους τελευταίους μήνες. Τις ανησυχίες των αγορών για το μέλλον της ευρωζώνης αποδίδει και η άνοδος των spreads στα κρατικά ομόλογα των υπερχρεωμένων χωρών. Ωστόσο, πολύ πιο δραματικό και πιο σαφές μήνυμα κρίσης συνιστά η διαφυγή κεφαλαίων. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΚΤ, τον περασμένο Σεπτέμβριο εγκατέλειψαν τον κοινό νομισματικό χώρο 17 δισ. ευρώ. Επίσης, αρνητικό, μετά από πολύ καιρό, ήταν το κεφαλαιακό ισοζύγιο τον περασμένο Αύγουστο. Χ ΧΡΗΜΑ 49

διεθνείς αγορές Χ προτάσεις αγοράς ~ Σε αστάθεια προβλέψεις και τιμές-στόχοι

TO ΙΣΧΥΡΟ ΔΟΛΑΡΙΟ ΠΛΗΤΤΕΙ ΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΣ ΠΑΝΙΚΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟΦΑΝΕΣ SELL OFF ΣΤΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

τις αρχές του 2014, οι αγορές εμπορευμάτων τα πήγαιναν περίφημα. Η Κίνα είχε μεγάλη «όρεξη» για πρώτες ύλες και οι αναλυτές ανέμεναν έναν αξιοπρεπή ρυθμό ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας στο σύνολο του έτους, πράγμα που σήμαινε αυξανόμενη ζήτηση για τα πάντα: από πετρέλαιο έως και βαμβάκι. Τον Ιούλιο η Κίνα ανακοίνωσε μείωση των εισαγωγών πετρελαίου και χαλκού. Δεδομένου του ότι η συγκεκριμένη χώρα αποτελεί τον κορυφαίο καταναλωτή οποιασδήποτε –λίγο πολύ– πρώτης ύλης αντλείται ή εξορύσσεται από το έδαφος, τα νέα «βύθισαν» τις τιμές των εμπορευμάτων. Στις 2 Οκτωβρίου, το πετρέλαιο έχασε το επίπεδο των 90 δολ. το βαρέλι για πρώτη φορά έπειτα από 17 μήνες και υποχώρησε πάνω από 25% από τον Ιούνιο, ενώ ο χρυσός υποχώρησε σε χαμηλά τεσσάρων ετών. Την πτώση των τιμών εμπορευμάτων έρχεται να επιδεινώσει το ισχυρό δολάριο, που βρίσκει στήριξη στην αρκετά εύρωστη κατάσταση της οικονομίας των ΗΠΑ σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Το πρόβλημα γίνεται ιδιαίτερα αισθητό στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, που αποτελούν βασικούς καταναλωτές εμπορευμάτων όπως το σιδηρομετάλλευμα και ο χαλκός, τα οποία χρησιμοποιούν τόσο για τις εγχώριες υποδομές όσο και για την παραγωγή προϊόντων που θα πουλήσουν στο εξωτερικό. Το δολάριο έχει ενισχυθεί κατά 5,6% από τις 30 Ιουνίου, έναντι 10 ξένων νομισμάτων. Δεδομένου του ότι το παγκόσμιο εμπόριο αγαθών πραγματοποιείται σε δολάρια, οι αναπτυσσόμενες χώρες με ασθενές νόμισμα πρέπει να δαπανήσουν περισσότερα για τα προϊόντα που θέλουν. Δίχως τέλος φαίνεται όμως ότι είναι η πτώση του πετρελαίου, με τους επενδυτές να βρίσκονται λίγο πριν το στάδιο του πανικού. Ποιοι είναι όμως οι λόγοι της πτώσης του πετρελαίου; Σύμφωνα με τους αναλυτές, πέντε είναι οι

50 Νοέμβριος 2014

λόγοι του πρωτοφανούς sell off που συμβαίνει αυτήν την περίοδο στις αγορές: 1. Η αύξηση της παραγωγής στις ΗΠΑ 2. Η παραγωγή της Λιβύης εξομαλύνθηκε 3. Οι διαβεβαιώσεις του ΟΠΕΚ για την παραγωγή 4. Η υποβάθμιση των εκτιμήσεων για τη ζήτηση πετρελαίου από την ΙΕΑ 5. Το αρνητικό outlook για την πορεία της οικονομίας της ευρωζώνης ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΗΠΑ-ΣΑΟΥΔΙΚΗΣ ΑΡΑΒΙΑΣ Όμως ο σημαντικότερος λόγος είναι ότι η Σαουδική Αραβία, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο, θα επιτρέψει την περαιτέρω υποχώρηση των τιμών, προκειμένου να διαφυλάξει το μερίδιό της στην αγορά των ΗΠΑ, γεγονός που ασκεί περαιτέρω πιέσεις. Η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε ότι αυξάνει τις τιμές για την Ασία και την Ευρώπη, ενώ τις μειώνει για τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τους αναλυτές, η Σαουδική Αραβία ουσιαστικά έχει κηρύξει ενεργειακό πόλεμο στις ΗΠΑ. Με την απόφαση μείωσης των τιμών έχει ως στόχο να καταστήσει ασύμφορη την παραγωγή για τους Αμερικανούς, ώστε να εγκαταλείψουν την αγορά. Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι ο ΟΠΕΚ δεν έχει προχωρήσει σε μείωση της παραγωγής, παρά την υποχώρηση των τιμών, σε αντίθεση με το παρελθόν. Η Σαουδική Αραβία και άλλα μέλη του ΟΠΕΚ σηματοδοτούν ότι είναι διατεθειμένα να επιτρέψουν μείωση των τιμών πετρελαίου, προκειμένου να διατηρήσουν το μερίδιό τους στην αγορά μαύρου χρυσού και να αντιμετωπίσουν την επέκταση των ανταγωνιστών (κυρίως των ΗΠΑ που αυξάνει κατακόρυφα την παραγωγή πετρελαίου με τη σχιστολιθική επανάσταση). Μπορούν να αποδεχθούν χαμηλότερες τιμές μαύρου χρυσού, και μάλιστα για παρατεταμένη χρονική περίοδο, εγκαταλείποντας τη συνήθη πρακτική των μελών του καρτέλ για συνεργασία, με στόχο τη στήριξη των

τιμών. Στις κατ' ιδίαν συναντήσεις με τους επενδυτές της αγοράς πετρελαίου και τους αναλυτές, οι σαουδάραβες αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η χώρα –που είναι και ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου του ΟΠΕΚ– είναι έτοιμη να αποδεχθεί τιμή πετρελαίου ακόμη και στα 80 δολ. ανά βαρέλι για ένα με δύο χρόνια. Η πτώση στις τιμές του πετρελαίου αποτελεί πλήγμα κυρίως για χώρες όπως η Ρωσία, η Βενεζουέλα, η Σαουδική Αραβία και η Νιγηρία. Όσον αφορά τη Ρωσία, το πλήγμα στην οικονομία από την πτώση στις τιμές του μαύρου χρυσού είναι αισθητό, με το ρούβλι να υποχωρεί σε νέα ιστορικά χαμηλά επίπεδα, παρά την παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας. ΣΗΜΑΔΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΚΡΙΣΗΣ Σε νέα οικονομική ύφεση παραπέμπει και η πτώση της τιμής του πετρελαίου αλλά και άλλων ορυκτών πρώτων υλών, όπως του χαλκού. Ενδείξεις νέας οικονομικής κρίσης διακρίνουν πολλοί αναλυτές, ερμηνεύοντας την πτώση της τιμής του πετρελαίου και τη μείωση των αποδόσεων στα «ασφαλή» κρατικά ομόλογα. H τιμή του πετρελαίου έχει βουλιάξει από τα μέσα Ιουνίου, δημιουργώντας πολλά ερωτήματα. Από τη μια πλευρά, οι χαμηλότερες τιμές στον μαύρο χρυσό θα βοηθήσουν την επανεκκίνηση της οικονομικής ανάπτυξης, από την άλλη όμως, η πτώση της τιμής του αργού θα τροφοδοτήσει τον αποπληθωρισμό και τις σκέψεις ότι η ανάπτυξη βαίνει μειούμενη στις μεγάλες οικονομίες, ειδικά στην Ευρώπη και την Κίνα. Συγκεκριμένα για την Κίνα, η διαμόρφωση σε χαμηλό πέντε ετών του δείκτη τιμών καταναλωτή –απόρροια των εξελίξεων στις τιμές των εμπορευμάτων και του εισαγόμενου αποπληθωρισμού– δίνει λαβή για σενάρια σημαντικής επιβράδυνσης στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Χ

Χ χρηματιστήριο

ΤΡΑΠΕΖΕΣ

ΓΙΑΤΙ ΧΤΥΠΟΥΝ «ΚΑΜΠΑΝΑΚΙΑ» ΠΑΡΑ ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ TEST Προβληματίζουν η ποιότητα ενεργητικού και ο δείκτης κάλυψης των NPLs

τις «πίσω γραμμές» της αξιολόγησης των θετικών αποτελεσμάτων των stress test για τις ελληνικές τράπεζες χτυπούν «καμπανάκια» από την αξιολόγηση της ποιότητας ενεργητικού (AQR). Παρά το θετικό αποτέλεσμα του

stress test για τις ελληνικές τράπεζες, τα ευρήματα της αξιολόγησης ποιότητας ενεργητικού (AQR) εντείνουν τις πιέσεις για αύξηση των προβλέψεων για επισφάλειες τους επόμενους μήνες. Οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών

☛

Η ΠΡΟΣΟΧΗ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΠΙΚΕΝΤΡΩΘΕΙ ΣΤΙΣ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΣΤΙΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΓΙΑ ΕΠΙΣΦΑΛΕΙΕΣ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 52 Νοέμβριος 2014

καλύφθηκαν από τα μέτρα που έχουν λάβει ήδη οι τράπεζες καθώς και από τη δυναμική προσέγγιση των ισολογισμών τους, που συνυπολογίζει και τα πλάνα αναδιάρθρωσης που έχουν συμφωνηθεί με την DG Comp. Ως εκ τούτου, η προσοχή θα πρέπει να επικεντρωθεί στις αναπροσαρμογές που θα πρέπει να γίνουν στις προβλέψεις των τραπεζών για επισφάλειες, μετά την αξιολόγηση της ποιότητας ενεργητικού. Τα αποτελέσματα δείχνουν, σύμφωνα με τη UBS, 1,73 δισ. για την Πειραιώς, 1 δισ. για τη Eurobank και 818 εκατ. για την Alpha Bank. Οι δείκτες βασικών εποπτικών κεφαλαίων των τραπεζών, αναπροσαρμοσμένοι με βάση τα ευρήματα του AQR, διαμορφώνονται στο 12,9% για την Alpha,

στο 10,4% για την Πειραιώς και στο 7,6% για τη Eurobank. Σύμφωνα με την Goldman Sachs, οι τέσσερις τράπεζες με βάση την αξιολόγηση ποιότητας ενεργητικού (AQR) είχαν συνολικά έλλειμμα 300 εκατ. ευρώ, με δύο τράπεζες (ΕΤΕ και Eurobank) να αποτυγχάνουν. Εξετάζοντας το AQR με βάση τη Βασιλεία ΙΙΙ (fully loaded basis), το κεφαλαιακό έλλειμμα αυξάνεται στα 2,1 δισ. και τρεις τράπεζες αποτυγχάνουν. Αν κάποιος τοποθετούσε το όριο της Βασιλείας ΙΙΙ στο 10%, τότε το έλλειμμα θα διαμορφωνόταν σε 5,2 δισ. ευρώ. ΑΝΑΒΑΛΛΟΜΕΝΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΤΩΝ NPLs Ένα άλλο αμφιλεγόμενο στοιχείο είναι η συμμετοχή της αναβαλλόμενης φορολογίας στα κεφάλαια των τραπεζών. Σε σύνολο κεφαλαίων περίπου 32 δισ. οι ελληνικές τράπεζες έχουν: 3,2 δισ. η Alpha Bank αναβαλλόμενη φορολογία, 3,58 δισ. η Εθνική, η Πειραιώς 3,26 δισ. και η Eurobank 3,22 δισ. Συνολικά, σε 13,3 δισ. περίπου υπολογίζεται η συνολική αναβαλλόμενη φορολογία, δηλαδή στο 50% περίπου των κεφαλαίων που επένδυσε το ΤΧΣ στις ελληνικές τράπεζες (25 δισ.). Ένα ακόμη αμφιλεγόμενο στοιχείο είναι ο δείκτης κάλυψης προβληματικών δανείων με προβλέψεις (coverage ratio). Ο μέσος όρος στις ελληνικές τράπεζες είναι στο 45%, όταν σε άλλες χώρες είναι πάνω από 50%. Στην Εθνική το coverage ratio είναι 39,78%, που είναι ο χαμηλότερος δείκτης μεταξύ των ελληνικών τραπεζών, στην Πειραιώς 42,90%, στη Eurobank 46,28% και στην Alpha 47,74%, το υψηλότερο της αγοράς. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των τραπεζών αναμένεται να αποτελέσει βασικό στοιχείο της πολιτικής αντιπαράθεσης, μετά την ανακοίνωση των τεστ αντοχής. Η κυβέρνηση επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει κέρδη από την ανάδειξη της ευρωστίας των τραπεζών και να αντικρούσει την κριτική του ΣΥΡΙΖΑ. Ήδη, από το Υπουργείο Οικονομικών τονίζεται ότι «η διευρυμένη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στις τράπεζες επιτρέπει τη σταδιακή επιστροφή των ποσών που έχει δανειστεί από το ελληνικό Δημόσιο και συνεπώς τη σημαντική μείωση του δη-

☛

ΤΟ 2015, ΛΕΝΕ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ, ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΕΤΟΣ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ ΤΩΝ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΩΝ μοσίου χρέους». Αυτή η τελευταία αναφορά έχει πυροδοτήσει τα σενάρια για ενδεχόμενη μείωση της συμμετοχής του ΤΧΣ στις τράπεζες, είτε με αύξηση της ιδιωτικής συμμετοχής είτε με ανταλλαγή των warrants με μετοχές. Παράλληλα, θα πραγματοποιηθεί η αποπληρωμή των προνομιούχων μετοχών από την Εθνική Τράπεζα και τη Eurobank εντός του 2015 και θα δρομολογηθεί η ανταλλαγή των παραστατικών τίτλων δικαιωμάτων κτήσης μετοχών (warrants) που κατέχουν οι επενδυτές με τις μετοχές που κατέχει το ΤΧΣ. Το οικονομικό επιτελείο αναμένει πως εντός του επόμενου έτους θα αποπληρωθούν οι προνομιούχες μετοχές της Εθνικής αξίας 1,35 δισ. και της Eurobank αξίας 950,12 εκατομμυρίων. Την ίδια ώρα, διατήρηση των μετοχών του ΤΧΣ και αντίστοιχη έκδοση μετοχών, που αντιστοιχούν στην αναβαλλόμενη φορολογία, ζητά ο ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνει ότι «η προθεσμία για την επαναγορά των μετοχών από τους ιδιώτες μετόχους, σύμφωνα με τις ισχύουσες αποφάσεις, λήγει το 2017 και εφόσον αναμένουν επιτυχή αποτελέσματα, η λογική είναι να διατηρήσουμε τις μετοχές για την υπεραξία που αναμένεται να τύχουν». Η αξιωματική αντιπολίτευση «θυμίζει την απαξίωση της περιουσίας του ΤΧΣ και επισημαίνει ότι το κόστος ‘‘διάσωσης’’ των τραπεζών για το ελληνικό Δημόσιο είναι 40 δισ., και συνυπολογίζοντας και την αναβαλλόμενη φορολογία το κόστος ανέρχεται σε 50 δισ. ευρώ». Επίσης, υπογραμμίζει ότι μετά τις πρόσφατες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου προκλήθηκε ζημιά στο Δημόσιο, με απομείωση της αξίας των μετοχών που κατέχει το ΤΧΣ, περίπου 8 δισεκατομμυρίων. ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΑ WARRANTS; Σύμφωνα με τον νόμο, η διάθεση του συνόλου ή μέρους των μετοχών πιστωτικού

ιδρύματος που κατέχει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας μπορεί να γίνεται τμηματικά ή άπαξ, υπό την προϋπόθεση ότι οι μετοχές διατίθενται σε συμμόρφωση με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις. Το ΤΧΣ θα πρέπει να αποτιμήσει πόσα κεφάλαια μπορεί να ανακτήσει από τα 25 δισ. που τοποθέτησε στις τέσσερις συστημικές τράπεζες, με την τελευταία εκτίμηση να κάνει λόγο για 16 δισ. Το ΤΧΣ διαθέτει σήμερα το 66,93% των μετοχών της Πειραιώς, το 66,36% των μετοχών της Alpha Bank, το 57,24% των μετοχών της Εθνικής και το 35,41% των μετοχών της Eurobank, ενώ στο τέλος του γ’ τριμήνου του 2014 το χαρτοφυλάκιο του ΤΧΣ είχε αποτίμηση 17 δισεκατομμύρια. ΚΛΕΙΣΤΗ Η ΣΤΡΟΦΙΓΓΑ Εξαιρετικά φειδωλές στις χορηγήσεις δανείων θα παραμείνουν οι τράπεζες, παρότι η σχετική επιτυχία τους στα ευρωπαϊκά τεστ έχει δημιουργήσει προσδοκίες ότι θα τροφοδοτήσουν εκ νέου με ρευστότητα την οικονομία. Τραπεζικά στελέχη τονίζουν ότι η πρώτη προτεραιότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων θα είναι η αντιμετώπιση των «κόκκινων δανείων», ενώ τα νέα δάνεια θα συνεχίσουν να χορηγούνται με «σταγονόμετρο». Στις δηλώσεις του (στην Καθημερινή), μετά την ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών ελέγχων, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι αφιέρωσε περισσότερα λόγια στη διαχείριση κινδύνων και την αντιμετώπιση των προβληματικών δανείων, παρά στη χορήγηση νέας ρευστότητας σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Μετά τα τεστ, οι τράπεζες θα αφοσιωθούν πρωτίστως στη διαχείριση του «προβληματικού» ενεργητικού τους, που όπως έδειξε και ο έλεγχος ποιότητας ενεργητικού από την ΕΚΤ είναι ακόμη χειρότερο από όσο κατέγραφαν οι ίδιες οι τράπεζες στους ισολογισμούς τους. Το 2015, λένε τραπεζικά στελέχη, θα είναι έτος αφιερωμένο στην προσπάθεια εξυγίανσης των χαρτοφυλακίων, που επισπεύδεται και με πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, όπως είναι το νέο θεσμικό πλαίσιο για ρυθμίσεις «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων, ακόμη και με μερική διαγραφή έως 50%. Το σημαντικότερο, ενόψει αυτής της προσπάθειας, είναι ότι οι τραπεζίτες στην πραγματικότητα κινούνται σε πολύ θολό τοπίο, σχετικά με τον βαθμό ανάκτησης ΧΡΗΜΑ 53

Χ χρηματιστήριο προβληματικών δανείων και συνεπώς δυσκολεύονται να υπολογίσουν τα κεφάλαια που τελικά θα χαθούν από αυτήν την πρωτοφανή, σε παγκόσμιο επίπεδο, κρίση μη εξυπηρετούμενων δανείων. Πέρα από το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, οι τράπεζες υποχρεώνονται να είναι εξαιρετικά φειδωλές σε νέες χορηγήσεις και αυτό γιατί: 1. Η κρίση έχει καταστήσει ιδιαίτερα συντηρητικές τις τράπεζες στη διαχείριση κινδύνων, πολύ περισσότερο όταν καλούνται να κινηθούν στις συνθήκες μιας οικονομίας που μόλις περνά στην ανάπτυξη. 2. Η ζήτηση δανείων παραμένει υποτονική, καθώς μάλιστα τα επιτόκια των ελ-

ληνικών τραπεζών, ιδιαίτερα στα επιχειρηματικά δάνεια, είναι πολύ υψηλότερα σε σχέση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης. 3. Οι τράπεζες, αν και θεωρητικά έχουν πλέον καλή κεφαλαιακή επάρκεια, δεν διαθέτουν ακόμη επαρκή ρευστότητα, αφού παραμένουν αποκλεισμένες από τη διατραπεζική αγορά, ενώ οι καταθέσεις αυξάνονται με πολύ αργούς ρυθμούς και το σύστημα υποστηρίζεται τεχνητά με τη ρευστότητα από την ΕΚΤ. ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΤ Η ανάληψη της εποπτείας 120 συστημικών τραπεζών της ευρωζώνης από την ΕΚΤ –μεταξύ των οποίων και οι 4 ελληνι-

κές– είναι πλέον γεγονός. Έτσι, δημιουργούνται προϋποθέσεις εδραίωσης του κλίματος εμπιστοσύνης για τις ελληνικές τράπεζες, στοιχείο που θα υποβοηθήσει τη μελλοντική προβολή τους ως επενδυτικές προτάσεις. Παράλληλα, απομακρύνονται τα σενάρια για νέες ΑΜΚ στο εγγύς μέλλον, με στόχο την άμεση ιδιωτικοποίησή τους, καθώς η έγκριση τέτοιων κινήσεων θα γίνεται στη Φραγκφούρτη και όχι στην Αθήνα. Ο ελεγκτικός μηχανισμός της ΕΚΤ θα δραστηριοποιείται τόσο στην έδρα της τράπεζας στη Φρανκφούρτη όσο και από κλιμάκιο που θα εγκατασταθεί στη χώρα μας για τον σκοπό αυτό. Τα stress test θα αποκτήσουν ετήσιο χαρακτήρα, ωστόσο δεν θα έχουν τις βαριές απαιτήσεις των προηγούμενων.

Η «ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ» ΤΩΝ STRESS TEST Αμελητέες είναι οι κεφαλαιακές ανάγκες που προκύπτουν για τις ελληνικές τράπεζες από τα stress test. Πέρασαν τη δοκιμασία Alpha Bank και Πειραιώς, ενώ οι ανάγκες για την ΕΤΕ είναι μόλις 273 εκατ. και για τη Eurobank 17,5 εκατ., μετά τα πλάνα αναδιάρθρωσης. ALPHA BANK Η Alpha Bank είναι η μοναδική ελληνική τράπεζα που ολοκλήρωσε με επιτυχία την αξιολόγηση της ΕΚΤ και στις δύο παραδοχές –στατικού και δυναμικού ισολογισμού– διατηρώντας την ίδια στιγμή ισχυρό κεφαλαιακό πλεόνασμα από 1,3 δισ. έως 3,1 δισ., τόσο στο βασικό όσο και στο δυσμενές σενάριο, υπερβαίνοντας τα ελάχιστα όρια 5,5% και 8% του Δείκτη Κεφαλαίων Κοινών Μετοχών της Κατηγορίας 1 (CET1), στο δυσμενές και στο βασικό σενάριο. Η Alpha Bank διαθέτει το υψηλότερο κεφαλαιακό πλεόνασμα μεταξύ των ελληνικών συστημικών τραπεζών. Με βάση δε τα ευρήματα της αξιολόγησης, κατατάσσεται στο καλύτερο 20% του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος. Τα αποτελέσματα της Ασκήσεως δικαιώνουν την απόφαση της Alpha Bank να προχωρήσει σε αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου το α’ τρίμηνο του 2014, προκειμένου να θωρακιστεί κεφαλαιακά

54 Νοέμβριος 2014

και να αποπληρώσει τις προνομιούχες μετοχές του ελληνικού Δημοσίου, στο πλαίσιο της στρατηγικής της για την πλήρη αποκατάσταση του ιδιωτικού της χαρακτήρα. ΠΕΙΡΑΙΩΣ Με άνεση πέρασε την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων η Πειραιώς, χάρη στην αύξηση κεφαλαίου ύψους 1,75 δισ. που διενήργησε την περασμένη Άνοιξη. Με βάση το στατικό μοντέλο αξιολόγησης του ισολογισμού της 31ης Δεκεμβρίου 2013, οι κεφαλαιακές ανάγκες της Πειραιώς διαμορφώθηκαν στα 659,99 εκατ. Τυπικά, η τράπεζα πρέπει να υποβάλει σχέδιο κεφαλαιακής ενίσχυσης, στο οποίο όμως απλά θα αναφέρει την επιτυχή άντληση κεφαλαίων 1,75 δισ., από τα οποία και εξόφλησε τις προνομιούχες μετοχές Δημοσίου ύψους 750 εκατ. Με το 1 δισ. καθαρής κεφαλαιακής ενίσχυσης υπερκαλύπτει τις κεφαλαιακές ανάγκες της στατικής αξιολόγησης και εμφανίζει κεφαλαιακό πλεόνασμα 340 εκατομμυρίων. Επιπλέον, στα stress test η Πειραιώς εμφάνισε Κεφαλαιακό Δείκτη Core Tier 1 στο 11,4% στο βασικό σενάριο και στο 6,7% στο δυσμενές σενάριο.

ΕΘΝΙΚΗ Σύμφωνα με το stress test της ΕΚΤ, η Εθνική είχε κεφαλαιακές ανάγκες ύψους 3,432 εκατ., με βάση τα στοιχεία στα τέλη του 2013. Ήδη το 2014 συγκέντρωσε κεφάλαια 2,5 δισ., ενώ μετά το πλάνο αναδιάρθρωσης που παρουσίασε οι ανάγκες περιορίζονται σε 273,28 εκατ. Το ποσό αναμένεται να καλυφθεί μέσω της διάθεσης μετοχών της Finansbank. Η Εθνική με όρους 2013 εμφάνισε αρνητικό Core Tier 1 στο -0,42% και κεφαλαιακό έλλειμμα -3,432 δισ. Με την αύξηση κεφαλαίου του 2014 και τα πλάνα αναδιάρθρωσης εμφάνισε 8,87% Core Tier 1, ωστόσο χρειάζεται να ενισχύσει τα κεφάλαιά της κατά 273,28 εκατομμύρια. ΕUROBANK Κεφαλαιακές ανάγκες μόλις 17,55 εκατ. ευρώ προκύπτουν για τη Eurobank σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ, ή Core Tier 1 στο 5,45%, σε σχέση με το ελάχιστο 5,5%. Η τράπεζα είχε κεφαλαιακό έλλειμμα 4,628 δισ. με βάση τα στοιχεία στο τέλος του 2013 και έχει σηκώσει 2,86 δισ. από την αύξηση κεφαλαίου. Μετά τα πλάνα αναδιάρθρωσης που έχει προωθήσει, το ποσό που καλείται να συγκεντρώσει είναι μόλις 17,5 εκατομμύρια. Χ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ

ΧΡΗΜΑ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΟΥΖΟΥΝΗΣ

2014

ΑΝΑΔΕΙΞΤΕ

ΤΙΣ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟΥ 56 Νοέμβριος 2014

ο περιοδικό ΧΡΗΜΑ, για δωδέκατη συνεχή χρονιά, και μετά τη μεγάλη επιτυχία των προηγούμενων ετών, προχωρά στην απονομή των Επιχειρηματικών Βραβείων «ΧΡΗΜΑ - Γεώργιος Ουζούνης 2014», με στόχο την προβολή των επιχειρήσεων που συμβάλλουν τα μέγιστα στην ανάπτυξη του χρηματιστηριακού θεσμού και της ελληνικής οικονομίας γενικότερα.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΩΝ ΝΙΚΗΤΩΝ Κριτήρια επιλογής και αξιολόγησης των επιχειρήσεων αποτελούν η ανάπτυξή τους, οι επενδύσεις, οι καινοτόμες δράσεις τους, ο διεθνοποιημένος προσανατολισμός τους, τα θετικά αποτελέσματα, η εναρμόνισή τους με την εταιρική διακυβέρνηση και την εταιρική κοινωνική ευθύνη και η συμπεριφορά τους απέναντι στη χρηματιστηριακή αγορά και στο επενδυτικό κοινό γενικότερα. ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΠΟΥ ΒΑΘΜΟΛΟΓΕΙ ΚΑΙ Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Στην τελική αξιολόγηση και επιλογή, για να εξασφαλιστεί η αντικειμενικότητα των αποτελεσμάτων, θα συμμετέχει το ευρύ επενδυτικό κοινό. ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΒΡΑΒΕΙΩΝ 1. Βραβείο καλύτερης εταιρείας - 2014 2. Βραβείο καλύτερης εταιρείας FTSE LARGE CAP 3. Βραβείο καλύτερης εταιρείας Διεθνούς Αγοράς - 2014 4. Βραβείο καλύτερης εταιρείας μεσαίας-μικρής κεφαλαιοποίησης - 2014 5. Βραβείο καλύτερης εταιρείας του Δημοσίου - 2014 6. Βραβείο καλύτερης τράπεζας - 2014 7. Βραβείο ανάκαμψης αποτελεσμάτων - 2014 8. Βραβείο υψηλών ρυθμών ανάπτυξης - 2014 9. Βραβείο διεθνοποίησης - 2014 10. Βραβείο υψηλών επενδύσεων - 2014 11. Βραβείο επιχειρηματικής καινοτομίας - 2014 12. Βραβείο επενδυτικών σχέσεων - 2014 13. Βραβείο εταιρικής διακυβέρνησης - 2014 14. Βραβείο εταιρικής κοινωνικής ευθύνης - 2014 15. Βραβείο καλύτερης εταιρείας εναλλακτικής αγοράς - 2014 16. Βραβείο καλύτερης χρηματιστηριακής - 2014 17. Βραβείο καλύτερης εταιρείας διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων - 2014 18. Βραβείο καλύτερης ΑΕΕΑΠ - 2014 19. Βραβείο καλύτερης εταιρείας Asset & Wealth Management 2014 ΧΡΗΜΑ 57

1. ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ – 2014

3. ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΓΟΡΑΣ – 2014

Αξιολογούνται μια σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, η σταθερότητά τους, η διεύρυνση των μεριδίων αγοράς, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, η προσπάθεια διεθνοποίησης, η καινοτομία, η έμφαση στις επενδύσεις κ.λπ.

Alpha Bank Coca Cola HBC Eurobank Folli Follie MLS OΛΘ Quest Holdings ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ΔΕΗ Εθνική Τράπεζα Ευρωπαϊκή Πίστη Καρέλιας Μotor Oil Μέτκα ΟΠΑΠ ΟΤΕ Πλαίσιο Computers Σαράντης Τιτάν Τράπεζα Πειραιώς

Creta Farms Eurodrip FG Europe Folli-Follie Frigoglass Iντραλότ Kleemann Ελβάλ Ελλάκτωρ Ελληνικά Καλώδια Καράτζη Κορρές F.H.L. Η. Κυριακίδης Μάρμαρα Μαθιός Πυρίμαχα Μέτκα Πλαστικά Θράκης Πλαστικά Κρήτης Σαράντης Σιδενόρ Σωληνουργεία Κορίνθου Χαλκόρ

2. ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ FTSE LARGE CAP – 2014

4. ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ MID & SMALL CAP – 2014

Alpha Bank Coca Cola HBC Folli Follie Grivalia Iντραλότ Jumbo Marfin Investment Group Mυτιληναίος Βιοχάλκο ΓΕΚ TΕΡΝΑ ΔΕΗ Εurobank Εθνική Τράπεζα Ελλάκτωρ Ελληνικά Πετρέλαια ΕΥΔΑΠ ΕΧΑΕ Μotor Oil Μέτκα ΟΛΠ ΟΠΑΠ ΟΤΕ Τέρνα Ενεργειακή Τιτάν Τράπεζα Πειραιώς

F.H.L. Η. Κυριακίδης Μάρμαρα Flexopack Mevaco Profile Space Hellas Βιοκαρπέτ Δρομέας Ειδησεοφωνική Ελλάς Εκτέρ ΕΛΒΕ Ελγέκα ΕΛΤΟΝ Ιντεάλ Καραμολέγκος Καράτζη Κρι Κρι Παπουτσάνης Πλαίσιο Πλαστικά Κρήτης Στέλιος Κανάκης

58 Νοέμβριος 2014

5. ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ – 2014

8. ΒΡΑΒΕΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΡΥΘΜΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ – 2014

Αξιολογούνται μια σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, η σταθερότητά τους, η διεύρυνση των μεριδίων αγοράς, η ευελιξία της εταιρείας στις αλλαγές του εξωτερικού περιβάλλοντος, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, ο βαθμός εξυπηρέτησης των πελατών κ.λπ.

Αξιολογείται η επίδοση της εταιρείας ως προς την επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης, που εκτιμάται ότι είναι διατηρήσιμοι και στο μέλλον.

ΔΕΗ Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης ΕΥΑΘ ΕΥΔΑΠ ΟΛΘ ΟΛΠ

6. ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ – 2014 Αξιολογούνται μια σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, η σταθερότητά τους, η διεύρυνση των μεριδίων αγοράς, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, η προσπάθεια διεθνοποίησης, η καινοτομία, η έμφαση στις επενδύσεις κ.λπ. Alpha Bank Eurobank Γενική Τράπεζα Εθνική Τράπεζα Τράπεζα Αττικής Τράπεζα Πειραιώς

7. ΒΡΑΒΕΙΟ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ – 2014

ΕΧΑΕ Aegean Alpha Trust Centric Euromedica Grivalia Iντραλότ Jumbo Mermeren MLS Performance Tράπεζα Αττικής Άβαξ ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Κορρές F.H.L. Η. Κυριακίδης Μάρμαρα Μέτκα ΟΠΑΠ Παπουτσάνης Τράπεζα Πειραιώς

9. ΒΡΑΒΕΙΟ ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗΣ – 2014

Αξιολογείται η εταιρεία που φαίνεται ότι θα καταφέρει το 2014 να ανακάμψει σε μεγάλο βαθμό, διακόπτοντας ζημιές ή την πτωτική πορεία του παρελθόντος ή τέλος, παρουσιάζει μεγάλη βελτίωση επιδόσεων.

Αξιολογείται η επίδοση της εταιρείας ως προς την επέκταση των δραστηριοτήτων της κατά το 2014 στο εξωτερικό, είτε μέσω εξαγωγών είτε μέσω παραγωγικής επέκτασης.

Alpha Trust Creta Farms Entersoft Eurobank Eurobrokers Euroxx Grivalia Info Quest Kαραμολέγκος MLS Mέτκα Profile ΕΥΑΘ Ευρωπαϊκή Πίστη ΕΧΑΕ Ιατρικό Αθηνών Κορρές Μύλοι Λούλη Μυτιληναίος Πετρόπουλος Πλαστικά Κρήτης Σαράντης Τιτάν Τράπεζα Αττικής

Creta Farms Eurodrip Inform Λύκος Iντραλότ Jumbo Kleemann MLS Πληροφορική Motor Oil Nexans Profile Άβαξ Ελλάκτωρ Ελληνικά Καλώδια Κρι Κρι Μαθιός Πυρίμαχα Μέτκα Μυτιληναίος Σαράντης Τιτάν Χαλκόρ

ΧΡΗΜΑ 59

10. ΒΡΑΒΕΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ – 2014

12. ΒΡΑΒΕΙΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ – 2014

Αξιολογείται η επίδοση της εταιρείας ως προς την υλοποίηση φιλόδοξων επενδυτικών προγραμμάτων, ικανών να ενισχύσουν τη μακροπρόθεσμη παρουσία της στην αγορά.

Αξιολογείται η στάση της εταιρείας απέναντι στο επενδυτικό κοινό (ποιότητα και επάρκεια παρεχόμενων πληροφοριών, ικανοποιητική ιστοσελίδα, προθυμία εξυπηρέτησης μετόχων, στάση των βασικών μετόχων και της διοίκησης απέναντι στη μετοχή και τους μικρομετόχους κ.λπ.).

Aegean Autohellas Flexopack Forthnet Frigoglass Hellas Online Jumbo MLS Motor Oil Βιοχάλκο Ελληνικά Πετρέλαια ΕΛΤΟΝ Ιασώ Καρέλιας Μέτκα Μυτιληναίος Πλαστικά Θράκης Πλαστικά Κρήτης Σαράντης Τέρνα Ενεργειακή

Alpha Bank Eurobank Forthnet Fourlis Συμμετοχών Frigoglass Ιντραλότ Jumbo Motor Oil Tιτάν ΔΕΗ Εθνική Τράπεζα Ελληνικά Πετρέλαια Μυτιληναίος ΟΠΑΠ ΟΤΕ Τράπεζα Πειραιώς

11. ΒΡΑΒΕΙΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ – 2014

13. ΒΡΑΒΕΙΟ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ – 2014

Αξιολογείται η επίδοση της εταιρείας ως προς την εφαρμογή προηγμένων τεχνολογιών και καινοτομιών, τόσο στη διαδικασία παραγωγής όσο και στην προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών.

Αξιολογείται η τυπική προσαρμογή των εταιρειών στο θεσμικό πλαίσιο περί Εταιρικής Διακυβέρνησης, αλλά και η πρόθεση των εταιρειών για την ουσιαστική Εταιρική Διακυβέρνηση, σε ανταπόκριση των αυξημένων απαιτήσεων του ανταγωνισμού και των κεφαλαιαγορών.

Alpha Trust Creta Farms Entersoft Epsilon Net Fourlis Inform Λύκος Ιντραλότ Kleemann Mediterra MLS Optronics OTE Profile Δρομέας Ευρωσύμβουλοι Ιντρακόμ Κορρές ΟΠΑΠ Πλαίσιο Υγεία

Alpha Bank Fourlis Συμμετοχών Ιντραλότ Motor Oil S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Εθνική Τράπεζα Ελληνικά Πετρέλαια Μυτιληναίος Πετρόπουλος Τιτάν Τράπεζα Αττικής Τράπεζα Πειραιώς

60 Νοέμβριος 2014

14. ΒΡΑΒΕΙΟ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ – 2014

16. ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ – 2014

Αξιολογείται η έμφαση των εταιρειών στον γενικότερο κοινωνικό τους ρόλο (εργαζόμενοι, καινοτομία, προστασία περιβάλλοντος, ενίσχυση τοπικών κοινωνιών, χορηγικό έργο, αθλητισμός, κοινωνική μέριμνα, πολιτισμός κ.λπ.).

Αξιολογούνται στοιχεία όπως η φιλοσοφία και η υποδομή λειτουργίας της εταιρείας, η ενημέρωση και η εξυπηρέτηση των πελατών, η σωστή διεκπεραίωση των εντολών αγοράς και πώλησης, η παροχή επιπρόσθετων υπηρεσιών εκτός της διεκπεραίωσης πράξεων , όπως φύλαξη τίτλων, αναλύσεις και ενημερωτικά φυλλάδια, το επίπεδο συνεργασίας και επικοινωνίας με τους επενδυτές.

Alpha Bank Eurobank Frigoglass Motor Oil Tιτάν Βιοχάλκο ΔΕΗ Εθνική Τράπεζα Ελληνικά Πετρέλαια Ιασώ Ιατρικό Αθηνών Κορρές Μύλοι Λούλη Μυτιληναίος ΟΠΑΠ ΟΤΕ Τράπεζα Πειραιώς Υγεία

Alpha Finance AXIA Ventures Group Bank of America Merrill Lynch Citigroup Global Market Credit Suisse Security Deutsche Bank Eurobank Equities Euroxx Eπενδυτική Τράπεζα Ελλάδας Merit Χρηματιστηριακή NBG Securities Société Générale Solidus Securities Α. Σαρρής Χρηματιστηριακή ΒΕΤΑ Χρηματιστηριακή Δυναμική Χρηματιστηριακή Λέων Δεπόλας Χρηματιστηριακή Παντελάκης Χρηματιστηριακή Τράπεζα Πειραιώς

15. ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ – 2014

17. ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΑΕΔΑΚ – 2014

Αξιολογούνται μια σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, οι επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, η καινοτομία, η προσπάθεια διεθνοποίησης, η έμφαση στις επενδύσεις, η διεύρυνση των μεριδίων αγοράς, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, η σταθερότητά τους κ.λπ.

Αξιολογούνται στοιχεία όπως η καλύτερη ενημέρωση των πελατών, οι αποδόσεις σε σχέση με τους δείκτες αναφοράς, η ποικιλία των προσφερόμενων προϊόντων, η ποιότητα και η σταθερότητα οργάνωσης της ΑΕΔΑΚ, η πορεία της αξίας του χαρτοφυλακίου διαχείρισης, οι τακτικές διαφοροποίησης κινδύνου.

Alpha Trust Diversa Doppler Entersoft Envitec Epsilon Net Euroxx Χρηματιστηριακή Foodlink Mediterra Optronics Performance Technologies Vidavo Κρητών Άρτος

Allianz AEΔAK Alpha Asset Management ΑΕΔΑΚ Alpha Trust ΑΕΔΑΚ Amundi Ελλάς ΑΕΔΑΚ Attica Wealth Management ΑΕΔΑΚ CPB Asset Management ΑΕΔΑΚ Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ ING ΑΕΔΑΚ Metlife ΑΕΔΑΚ Probank ΑΕΔΑΚ Triton Asset Management ΑΕΔΑΚ ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών Εθνική Asset Management AEΔAK Ευρωπαϊκή Πίστη Asset Management ΑΕΔΑΚ Ευρωπαϊκή Πίστη ΑΕΓΑ Ιnternational ΑΕΔΑΚ Πειραιώς Asset Management ΑΕΔΑΚ Τ.Τ. ΕΛΤΑ ΑΕΔΑΚ

62 Νοέμβριος 2014

18. ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΑΕΕΑΠ – 2014

19. ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ASSET AND WEALTH MANAGEMENT (AEΔAK, ΑΕΔΑΚ ΔΙΕΥΡΥΜΕΝΟΥ ΣΚΟΠΟΥ, ΑΕΠΕΥ)

Αξιολογούνται στοιχεία όπως η ποιότητα του χαρτοφυλακίου ακινήτων, οι αποδόσεις των ακινήτων, το ύψος του μερίσματος, το ποσοστό των μισθωμάτων, η καθαρή αξία του ενεργητικού προ φόρων, το ύψος και η ποιότητα των συμμετοχών, η επενδυτική στρατηγική και η στρατηγική συνεργασιών.

Αξιολογούνται στοιχεία όπως η ποιότητα των συμβουλευτικών υπηρεσιών, η ποικιλία επενδυτικών επιλογών, οι αποδόσεις χαρτοφυλακίου, η ευελιξία των προσφερόμενων προϊόντων, η διαχείριση ρίσκου, οι πιστοποιήσεις λειτουργίας και το στελεχιακό δυναμικό.

Grivalia Intercontinental International REIC-ICI Trastor Εθνική Πανγαία

Alpha Asset Management Alpha Trust Amundi Eλλάς Attica Wealth Management CPB Asset Management Credit Suisse (Luxembourg) S.A. Greece Branch Epic AEΠEY Eurobank Asset Management Eurocorp AEΠEY HSBC Retail Banking and Wealth Management (RBWM) Iolcus Investments ΑΕΠΕΥ New Mellon Asset and Wealth Management Triton Asset Management ΕΔΕΚΤ Asset Management Consulting Εθνική Asset Management Πειραιώς Αsset Management

Η χώρα μας μπορεί να συγκεντρώσει μέσα στην προσεχή πενταετία γύρω στους 100.000 ασθενείς, με το οικονομικό όφελος να ανέρχεται στα 400 εκατ. ευρώ, ενώ σε ορίζοντα δεκαετίας τα οικονομικά έσοδα που μπορεί να αντλήσει η Ελλάδα μόνο από τον ιατρικό τουρισμό θα ξεπεράσουν το ποσό των 2 δισ. ευρώ.

64 Νοέμβριος 2014

~ αφιέρωμα

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΗΠΙΟ ΚΛΙΜΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ

ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

ε ημερίδα με θέμα «Ο ιατρικός τουρισμός στην πράξη», που πραγματοποιήθηκε από το Υπουργείο Υγείας, το Υπουργείο Τουρισμού και το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος, παρουσιάστηκαν οι προϋποθέσεις της δημιουργίας του θεσμικού πλαισίου για την ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού στην Ελλάδα. Η χώρα μας μπορεί να συγκεντρώσει μέσα στην προσεχή πενταετία γύρω στους 100.000 ασθενείς, με το οικονομικό όφελος να ανέρχεται στα 400 εκατ. ευρώ, ενώ σε ορίζοντα δεκαετίας τα οικονομικά έσοδα που μπορεί να αντλήσει η Ελλάδα μόνο από τον ιατρικό τουρισμό θα ξεπεράσουν το ποσό των 2 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τους αρμόδιους φορείς, η Ελλάδα διαθέτει ένα ολοκληρωμένο τουριστικό προϊόν και οι πρώτοι που θα έρθουν θα είναι αυτοί που ήδη γνωρίζουν την Ελλάδα ως τουριστικό προορισμό. Οι υπηρεσίες όπως που θα διατεθούν θα πρέπει να διέπονται από υψηλή εξειδίκευση, ποιότητα και ορθές ιατρικές συμβουλές και κυρίως θα πρέπει να είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους. Στα πλεονεκτήματα της χώρας περιλαμβάνονται οι έλληνες γιατροί, που θεωρούνται υψηλού επιπέδου στο εξωτερικό, το γεγονός ότι η Ελλάδα θεωρείται κορυφαίος τουριστικός προορισμός και η προσπάθεια να συνδυαστούν αυτοί οι δύο παράγοντες με καλή τουριστική υποδομή και καλές τιμές. Επειδή όμως ο τομέας της υγείας είναι ένας ευαίσθητος και απαιτητικός τομέας, απαιτείται διεθνής πιστοποίηση για όποιον ασχοληθεί με τον ιατρικό τουρισμό. Από την πλευρά του ξενοδοχειακού εξοπλισμού και της υποδομής, το τρίπτυχο «διαφοροποίηση-εμπλουτισμός του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος-ανάδειξη ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων» δημιούργησε τις προϋποθέσεις ώστε να ξεκινήσει πριν από δύο χρό-

νια η προσπάθεια θεσμικής πλαισίωσης και ανάδειξης του τουρισμού υγείας. Είναι γνωστή η μελέτη που έχει αναλάβει ο καθηγητής Γιάννης Τούντας. Ο κ. Τούντας χαρτογράφησε όλες τις μονάδες υγείας ανά νομό και πόλεις, διαμόρφωσε εγχειρίδιο παρόχων, κανόνες δεοντολογίας και ηθικής ιατρικής πρακτικής, αρχές στρατηγικής προώθησης και τη δημιουργία δύο θεσμικών οργάνων για να προχωρήσει το εγχείρημα. Σε αυτό το πλαίσιο, οι γιατροί και οι επικεφαλής της ομάδας εργασίας για τον ιατρικό τουρισμό, αφού πρώτα εξήραν το υψηλό επίπεδο των ελλήνων γιατρών, στη συνέχεια τόνισαν τη σπουδαία ευκαιρία που παρουσιάζεται για τη χώρα μέσα από την ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού. Όπως τονίζεται χαρακτηριστικά από εκπροσώπους τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα υγείας, η Ελλάδα αναμφίβολα πρέπει να θέσει στο πλαίσιο της προσπάθειάς της για ανάκαμψη, ειδικότερα στις σημερινές συνθήκες οικονομικής κρίσης, αναπτυξιακούς στρατηγικούς στόχους και να διδαχθεί από πρακτικές άλλων χωρών. Ένας τέτοιος στόχος είναι να καταστεί ανταγωνιστικός ιατρικός προορισμός για ταξιδιώτες υγείας. Έχοντας στη διάθεσή της η χώρα μας το υπέροχο μεσογειακό περιβάλλον, τον φυσικό πλούτο, το ήπιο κλίμα, την παραδοσιακή υγιεινή κουζίνα, την ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά και κυρίως το παγκοσμίως αναγνωρισμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, μπορεί πραγματικά να σταθεί ανταγωνιστικά και να καταξιωθεί στον χώρο αυτό. Η ιδιωτική πρωτοβουλία έχει ήδη κάνει σοβαρά βήματα σε μεγάλες πόλεις της χώρας μας, όπως στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Κρήτη και τη Ρόδο, με αξιόλογα ιατρικά κέντρα, που παρέχουν υψηλού επιπέδου ιατρική φροντίδα στους ιατρικούς επισκέπτες. ΧΡΗΜΑ 65

Χ άρθρο

ΕΜΠΛΟΥΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ

«O ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ»

α ήθελα καταρχάς να σας ευχαριστήσω θερμά κής για λογαριασμό του συνδέσμου μας, από την για την πρόσκλησή σας να συμμετάσχω στην ομάδα του φίλου καθηγητή κ. Τούντα. έρευνα του περιοδικού σας για τον ιατρικό Κάθε κράτος έχει άλλες απαιτήσεις, άλλες ανάγκες, τουρισμό και να μου δώσετε την ευκαιρία να εκφράσω άλλη φιλοσοφία, άλλους λόγους αναζήτησης θερατις απόψεις μου ως εκπροσώπου του κλάδου των πείας αλλά και διάγνωσης στο εξωτερικό. Μια κατηιδιωτικών κλινικών. Ταυτόχρονα, νιώθω την ανάγκη γορία ασθενών αναζητά συνήθως τη διάγνωση και τη να σας ευχαριστήσω για το ενδιαφέρον σας για την ανάμετέπειτα θεραπεία που απαιτείται, άλλη κατηγορία πτυξη του ιατρικού τουρισμού στη χώρα μας. Αρκεί το ασθενών ψάχνει αποκλειστικά για χειρουργική επέμενδιαφέρον αυτό να μετουσιωθεί άμεσα σε πράξεις, σε βαση στο εξωτερικό: 150.000 Κοσοβάροι κατευθύδράσεις, οι οποίες θα μας βοηθήσουν και δεν θα θένονται για υπηρεσίες υγείας στη γείτονα Τουρκία, το τουν εμπόδια. Άλλωστε, στα πλαίσια της άσκησης μιας εργατικό δυναμικό της Σαουδικής Αραβίας και του φιλελεύθερης πολιτικής, το κράτος θα πρέπει απλά να Κουβέιτ πηγαίνει στη Γερμανία και εκατοντάδες χιλιάθέτει κάποια ευρέα πλαίσια λειτουργίας και να αφήνει δες Ρώσοι στη Γερμανία, την Τουρκία και το Ισραήλ. Σε την αγορά να αυτορρυθμίσει τους κανόνες λειτουργίας εμάς έρχονται για τον ήλιο, τη θάλασσα, τον αρχαίο ποΓΡΗΓΟΡΗΣ που θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη. ΣΑΡΑΦΙΑΝΟΣ λιτισμό μας. ΠΡΟΕΔΡΟΣ Το ενδιαφέρον μας για την ανάπτυξη του ιατρικού τουΑς δούμε τους τομείς στους οποίους διακρίνονται οι ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ρισμού αναπτύχθηκε λόγω της υποχρηματοδότησης υπηρεσίες του ιατρικού τουρισμού. Διακρίνονται: ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ του ΕΟΠΥΥ και του συστήματος υγείας γενικότερα, ΚΛΙΝΙΚΩΝ που μας οδήγησαν στην αναζήτηση νέων πηγών άντ∼ στις προγραμματισμένες επεμβάσεις και θεραπείες λησης ασθενών-πελατών. Γνωρίζαμε, είχαμε ακούσει, για μια μορφή ∼ στις διαγνωστικές εξετάσεις τουρισμού διαφορετική, που σχετιζόταν με την Ιατρική, αλλά δεν μας ∼ στην αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας των τουριστών που επισκέπτονται τη χώρα μας είχε κεντρίσει ποτέ έως σήμερα το ενδιαφέρον. Η αυξημένη πληρότητα των κλινικών μας, η συνέπεια στις πληρωμές –ιδιαίτερα από τον ∼ στον γηριατρικό τουρισμό βασικό μας συνεργάτη που ήταν το ΙΚΑ– μας είχε καθησυχάσει. Και ∼ στον οδοντιατρικό τουρισμό ξαφνικά ανακαλύψαμε ό,τι είχαν ανακαλύψει πολλά ευρωπαϊκά ∼ στον τουρισμό αποκατάστασης κράτη αλλά και δεκάδες άλλες χώρες εδώ και τουλάχιστον μία δε- ∼ στις υπηρεσίες υγείας για ψυχιατρικά νοσήματα (δες Ισπανία). καετία. Όμως, για να μην πω ότι είναι αργά, θα πω ότι είμαστε οριακά με τον χρόνο. Πρέπει να τρέξουμε. Φυσικά και θα κάνουμε λάθη στην Τι ζητάμε από την Πολιτεία προσπάθεια αυτή. Αλλά λάθη γίνονται μόνο όταν υπάρχει δράση. Και 1. Την άμεση σύσταση Εθνικού Συμβουλίου Ιατρικού Τουρισμού, ως ΝΠΔΔ, με επταμελή σύνθεση, 2 μέλη από ΞΕΕ, 2 μέλη από τις εγώ είμαι υπέρμαχος της δράσης. ιδιωτικές κλινικές, 1 μέλος από τα κέντρα αποκατάστασης και 2 Γι’ αυτό, αφού προσπάθησα να κεντρίσω το ενδιαφέρον τουλάχιστον μέλη από αεροπορικές εταιρείες. άλλων 20-30 συναδέλφων, ώστε να υπάρχει εθνική παρουσία, δυΈργο του συμβουλίου θα είναι: στυχώς διαπίστωσα ότι η μιζέρια της καθημερινότητας και των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε παρέσυρε τους συναδέλφους μου σε ∼ η οριοθέτηση των χωρών-στόχων αδράνεια. Έτσι έμεινα μοναχός σε μια προσπάθεια, εδώ και ενάμιση ∼ η χαρτογράφηση των ιδιαίτερων αναγκών κάθε χώρας χρόνο, με μετρημένους στα δάκτυλα καλούς συναδέλφους, συμμετέ∼ η οργάνωση κοινής εθνικής συμμετοχής στις εκθέσεις B2B και Β2C σε όλα τα κράτη-στόχο χοντας σε 18 εκθέσεις, συναντήσεις B2B, B2C, αλλά και workshops σε 8 κράτη, συναντώντας εμίρηδες, σεΐχηδες, υπουργούς Υγείας, τους ∼ η δημιουργία και η προσφορά ολοκληρωμένων ιατρικών και τουριστικών πακέτων διπλωμάτες μας αλλά και δεκάδες ξένους συναδέλφους μου. Πάντα ήμουν άνθρωπος του ρίσκου. Αυτό αποφάσισα να κάνω και τώρα, ∼ η δημιουργία μητρώου αδειοδοτημένων από την Πολιτεία παρόχων, των παρόχων υγείας που διαθέτουν άδεια και βεβαίωση παρά τη δύσκολη οικονομική συγκυρία και παρότι το κόστος της καλής λειτουργίας προσπάθειας αυτής οικονομικά είναι πολύ υψηλό. Γι’ αυτό οι προτάσεις μου είναι προτάσεις που βγήκαν από μια ζωντανή μελέτη. Και το ∼ η δημιουργία μητρώου αδειοδοτημένων από την Πολιτεία παρόχων τουριστικών υπηρεσιών τονίζω αυτό. Βέβαια υπάρχουν και άλλες δύο μελέτες, μια του Ξ.Ε.Ε. και μία του Ι.Κ.Π.Ι. Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρι∼ η διοργάνωση επιδοτούμενων επιχειρηματικών αποστολών 66 Νοέμβριος 2014

2. Τη δημιουργία ειδικών προγραμμάτων ΕΣΠΑ για τον ιατρικό τουρισμό που θα χρηματοδοτούν: ∼ την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού ∼ τη χρηματοδότηση της δημιουργίας υποκαταστημάτων πολυϊατρείων των κλινικών στα νησιά ∼ τη συμμετοχή στις εκθέσεις ∼ τη δημιουργία πολύγλωσσων εντύπων και ιστοσελίδων ∼ την εκμάθηση ξένων γλωσσών του προσωπικού 3. Τη συμμετοχή μας ως κλάδου ή μεμονωμένα στα περίπτερα του ΕΟΤ στις διεθνείς εκθέσεις και τη διανομή έντυπου υλικού που θα αφορά τον ιατρικό τουρισμό ως προϊόν της χώρας μας. 4. Να επιτραπεί στις λειτουργούσες κλινικές να ιδρύουν σε νησιά πολυϊατρεία με αίθουσα μικροεπεμβάσεων, χωρίς γραφειοκρατία, για την άμεση αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών και σε περίπτωση σοβαρών προβλημάτων τη μεταφορά τους στις κεντρικές εγκαταστάσεις των κλινικών. 5. Την απαλλαγή από τον ΦΠΑ ή τη μετάπτωσή του στο 6% για τους αλλοδαπούς ασθενείς. 6. Την αντιμετώπιση των προβλημάτων έκδοσης Visa Schengen σε τρίτες χώρες, πιθανώς με επαναφορά του καθεστώτος της έκδοσης ειδικής Visa για ιατρικούς λόγους.

Πού πρέπει να στοχεύσουμε:

∼ Σε χώρες με χαμηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας ∼ Σε χώρες με ανεπτυγμένο κατά κεφαλήν εισόδημα, σε πλούσιες χώρες, χωρίς οικονομικά προβλήματα ∼ Σε χώρες με χαμηλό επίπεδο ιατρικού δυναμικού ∼ Σε χώρες με υψηλό δείκτη αποτυχημένων επεμβάσεων, που οι ασθενείς αναζητούν μια δεύτερη επιτυχημένη επέμβαση ∼ Σε χώρες με αυξημένα ποσοστά ογκολογικών ασθενών ∼ Σε χώρες που ενδιαφέρονται για επιτόπου εκπαίδευση γιατρών και νοσηλευτών ή πρακτική άσκηση αυτών σε ευρωπαϊκή χώρα όπως η Ελλάδα ∼ Σε χώρες με τραυματίες πολέμου και ταραχών ∼ Σε ασθενείς από χώρες με θρησκευτικές ιδιαιτερότητες, όπως για εξωσωματική γονιμοποίηση ∼ Σε χώρες με μεγάλο χρόνο αναμονής, όπως συμβαίνει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες ∼ Σε χώρες που, λόγω διατροφικών συνθηκών ή γενετικών δεδομένων, οι λαοί ρέπουν σε συγκεκριμένες επεμβάσεις που έχουν χαμηλά ποσοστά επιτυχίας στη χώρα τους και μιλώ για περιστατικά τόσο γενικής χειρουργικής όσο και αισθητικής-πλαστικής χειρουργικής και ∼ Σε χώρες με κρατικές εταιρείες που στέλνουν τους χιλιάδες εργαζομένους τους σε ευρωπαϊκές χώρες για οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας.

Τι αναζητά ο ασθενής:

∼ Ποιότητα ∼ Ασφάλεια ∼ Εξυπηρέτηση ∼ Αποτέλεσμα στο πρόβλημα ∼ Τιμές λογικές ∼ Σεβασμό ∼ Ενημέρωση, επικοινωνία, διαχείριση πληροφορίας (σε ασθενείς και συγγενείς) στη δική τους γλώσσα ∼ Προσωπικό πολύγλωσσο

☛

ΕΧΟΥΜΕ ΕΝΑΝ ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΟ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟ, ΜΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΙΜΟΤΗΤΑ, ΜΑΣ ΛΕΙΠΕΙ Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ∼ Σεβασμό αλλά και πρόβλεψη για διατροφικές συνήθειες και θρησκευτικούς περιορισμούς ∼ Συνοδευτικό πακέτο δραστηριοτήτων για συνοδά μέλη ∼ Τραπεζικές και τεχνολογικές διευκολύνσεις Διαθέτουμε ιδιωτικές κλινικές, θεραπευτήρια με ποιοτικές προδιαγραφές και μπορούμε να προσφέρουμε ασφαλείς υπηρεσίες υγείας. Το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό μας είναι εφάμιλλο ευρωπαϊκών χωρών. Ο καθένας μας διαθέτει την εξειδίκευσή του σε κάποιους τομείς και στοχεύει σε συγκεκριμένο target ασθενών. Ίσως η εξειδίκευση σε μια ειδικότητα ή η λειτουργία τουλάχιστον 5-6 ειδικοτήτων και Μονάδων Εντατικής Θεραπείας θα μπορούσαν να συζητηθούν ως προϋποθέσεις. Αλλά ποτέ δεν κατάλαβα γιατί οι προδιαγραφές για ασθενείς τρίτων χωρών θα πρέπει να είναι αυξημένες σε σχέση με αυτές για νοσηλεία είτε ελλήνων είτε ευρωπαίων ασθενών. Μειονεκτούμε στο λειτουργικό μας κόστος, γεγονός που έχει αντανάκλαση στη διαμόρφωση των τιμών των ιατρικών μας πακέτων. Γι’ αυτό προηγουμένως ανέφερα για απαλλαγή από ΦΠΑ αλλά και κοινά πακέτα με τα ξενοδοχεία και τις αεροπορικές εταιρείες για να μπορέσουμε να μπούμε στον ανταγωνισμό αυτής της μορφής τουρισμού. Τελειώνοντας, θέλω να αναφερθώ στη συμβολή του Υπουργείου Οικονομικών της γείτονος Τουρκίας, προκειμένου να ενισχύσει το προϊόν του ιατρικού τουρισμού και να καταστεί η Τουρκία ο τρίτος προορισμός διεθνώς, μετά την Αμερική, τη Γερμανία και πριν από την Ταϋλάνδη και την Ινδία: ∼ Χρηματοδοτεί σε επίπεδα από 50 έως 70% τη συμμετοχή σε όλες τις διεθνείς εκθέσεις. Κάθε Νοέμβριο γίνεται ο προγραμματισμός για όλη την επόμενη χρονιά. ∼ Χρηματοδοτεί την πιστοποίηση με το αμερικανικό JCI κατά 50%. ∼ Όλοι οι ασθενείς ιατρικού τουρισμού για νοσηλείες πάνω από 1.000 USD επιχορηγούνται για τα αεροπορικά τους εισιτήρια από την Turkish Airlines κατά 15% στην οικονομική θέση και κατά 25% στην Business Class, δικαιούνται 10 κιλά επιπλέον και μπορούν να αλλάξουν πτήσεις χωρίς επιπλέον χρέωση. ∼ Χρηματοδοτούν τη διαφήμιση στο Google και κάθε διαφημιστική προβολή. ∼ Χρηματοδότησαν τη συμμετοχή, μόνο τα τελευταία 7 χρόνια, σε 350 events και workshops σε 94 χώρες. ∼ Οργανώνουν κάθε χρόνο 35-40 τοπικά events και προσκαλούν για επίσκεψη στην Τουρκία facilitators, doctors και media members. ∼ Στόχος τους είναι το 2015 να αποφέρει στην οικονομία τους 500 εκατ. δολ. και 1 τρισ. το 2020. Εμείς μπορούμε, έχουμε τις δυνατότητες, θέλουμε τη βοήθεια και όχι τις τρικλοποδιές της Πολιτείας. Έχουμε έναν καταπληκτικό προορισμό με παγκόσμια αναγνωρισιμότητα, μας λείπει η οργάνωση. Έχουμε αργήσει. Όμως, μπορούμε και πρέπει να τα καταφέρουμε. Ας μη χρονοτριβούμε με ατέρμονες συζητήσεις. Ο χρόνος μάς προσπέρασε. Χ ΧΡΗΜΑ 67

Χ συνέντευξη

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΑΤΣΑΠΗ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ TEMOS INTERNATIONAL ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΤΗΣ TEMOS HELLAS ΚΑΙ ΤΗΣ TEMOS AEGEAN

Η ΕΛΛΑΔΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΘΙΕΡΩΘΕΙ ΩΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Καταλυτική για τις εξελίξεις στον ιατρικό τουρισμό είναι η δημιουργία του Ελληνικού Συμβουλίου Ιατρικού ΤουρισμούELITOUR, με τη συμμετοχή κορυφαίων εταιρειών από τους κλάδους της υγείας, του τουρισμού και του βασικού αερομεταφορέα της χώρας, την αρωγή σημαντικών επαγγελματικών ενώσεων του κλάδου, με απώτερο στόχο τη διαμόρφωση της ειδικής αυτής αγοράς. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ELITOUR είναι ήδη μέλος του Global Healthcare Travel Council, στο οποίο συμμετέχουν πλέον των 54 αντίστοιχων Εθνικών Συμβουλίων από όλο τον κόσμο. 68 Νοέμβριος 2014

ΧΡΗΜΑ_Κυρία Κατσάπη, ποιες είναι οι πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα του ιατρικού τουρισμού στην Ελλάδα; ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΑΤΣΑΠΗ_Το ζήτημα της ανάπτυξης του ιατρικού τουρισμού υπήρξε τα τελευταία χρόνια ένα πολυσυζητημένο θέμα, το οποίο παρότι «χρησιμοποιήθηκε» ως πανάκεια απέναντι στην κρίση χρηματοδότησης που αντιμετωπίζουν οι υπηρεσίες υγείας, στην πραγματι-

κότητα αποτελεί έναν εξειδικευμένο και αναδυόμενο τομέα, στον χάρτη του οποίου η χώρα μας μπορεί να τοποθετηθεί με αξιώσεις, υπό την προϋπόθεση της ύπαρξης ενός συγκεκριμένου σχεδίου, το οποίο θα πρέπει να τηρηθεί με ευρεία συναίνεση και επαγγελματισμό. Στο πλαίσιο των θετικών εξελίξεων εντάσσεται η στροφή του ιδιωτικού τομέα υγείας στην αναγνώριση ποιότητας των υπηρεσιών με διεθνείς πιστοποιήσεις.

☛

ΣΗΜΕΡΑ, ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΠΟΥΜΕ ΜΕ ΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΟΤΙ ΧΤΙΖΕΤΑΙ ΣΤΑΔΙΑΚΑ ΕΝΑ ΝΕΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

☛

ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ Η ΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΜΕ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ

Δεν είναι τυχαίο ότι πάνω από 20 μονάδες υγείας πιστοποιήθηκαν από τον Διεθνή Οργανισμό Temos στην τελευταία τριετία. Ταυτόχρονα, η σύναψη συνεργασιών μεταξύ ιατρικού και τουριστικού κλάδου και οι ενέργειες προβολής σε εκθέσεις του εξωτερικού υπήρξαν ένα πεδίο στο οποίο δοκιμάστηκαν επιτυχώς οι πάροχοι. Σήμερα, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι υπάρχει ιατρικός τουρισμός στην Ελλάδα και ότι χτίζεται σταδιακά ένα νέο κεφάλαιο επιχειρηματικής προοπτικής και ανάπτυξης. Εξαιρετικά σημαντική και καταλυτική για τις εξελίξεις είναι η δημιουργία του Ελληνικού Συμβουλίου Ιατρικού ΤουρισμούELITOUR, με τη συμμετοχή κορυφαίων εταιρειών από τους κλάδους της υγείας, του τουρισμού και του βασικού αερομεταφορέα της χώρας, την αρωγή σημαντικών επαγγελματικών ενώσεων του κλάδου (όπως το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο, ο ΣΕΤΕ, ο HATTA) και με απώτερο στόχο τη διαμόρφωση της ειδικής αυτής αγοράς. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ELITOUR είναι ήδη μέλος του Global Healthcare Travel Council, στο οποίο συμμετέχουν πλέον των 54 αντίστοιχων Εθνικών Συμβουλίων από όλο τον κόσμο. Στους κόλπους του Συμβουλίου ELITOUR, στα εκτελεστικά μέλη του οποίου έχω την τιμή να μετέχω και εγώ, έχει ξεκινήσει μια ουσιαστική προσπάθεια συνομιλιών με τους φορείς και τα αρμόδια υπουργεία για την εγχάραξη εθνικής στρατηγικής. Χ_Ποιος είναι ο δείκτης ετοιμότητας της χώρας μας για την υποστήριξη μιας τέτοιας δραστηριότητας; Α.Κ._Η επίσημη συστράτευση δυνάμεων της αγοράς, όπως αποτυπώνεται στο εγχείρημα της ELITOUR, αποδεικνύει πράγ-

ματι ότι οι συνθήκες έχουν πλέον ωριμάσει. Όλοι έχουν πειστεί πως η διείσδυση και καθιέρωση στη διεθνή αγορά του ιατρικού τουρισμού αποτελεί εθνικό ζήτημα, το οποίο θα πρέπει να διαχειριστούμε όλοι με σοβαρότητα και συνέπεια. Η ανάδειξη των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων των ιατρικών υπηρεσιών επιτυγχάνει τον στόχο της όταν γίνεται με διαφάνεια και με τη συμμετοχή των πλέον αναγνωρισμένων εκπροσώπων των εμπλεκόμενων κλάδων. Χ_Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα των μελών του φορέα σας; Α.Κ._Οι πάροχοι υγείας στην Ελλάδα έχουν να αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα αποπληρωμής των υπηρεσιών από τον ενιαίο ασφαλιστικό φορέα, γεγονός που καθιστά, εν τέλει, εξαιρετικά επισφαλή τη διατήρηση ποιοτικού επιπέδου υπηρεσιών στους ασθενείς. Εκείνοι που ξεχώρισαν και επένδυσαν στην πιστοποίηση επέλεξαν, στην ουσία, ένα «μοντέλο» λειτουργίας που δεν κάνει εκπτώσεις στη φροντίδα και την ασφάλεια του ασθενή. Ταυτόχρονα, έχουν να αντιμετωπίσουν την πρόκληση της εξωστρέφειας και το γενικότερο κλίμα δυσπιστίας για τις υπηρεσίες στην Ελλάδα. Τα τελευταία δημοσιεύματα περί πολυανθεκτικότητας των στελεχών στα αντιβιοτικά, για παράδειγμα, σε συνδυασμό με τα υψηλά ποσοστά ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων και ελλείψεων στη φροντίδα των ασθενών, δεν βοηθούν καθόλου στη θετική προβολή των υπηρεσιών υγείας και στην καθιέρωσή τους στη διεθνή αγορά. Χ_Τι προτείνετε ότι πρέπει να γίνει από την πλευρά της ελληνικής Πολιτείας για

την ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού στην Ελλάδα; Α.Κ._Το κράτος έχει υπό την ευθύνη του τη διασφάλιση ελέγχου και αξιοπιστίας των παρεχόμενων υπηρεσιών και αυτό οφείλει να πράττει. Οφείλει να ρυθμίσει την αγορά με τέτοιο τρόπο ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος έκθεσης της χώρας σε περιστατικά αμέλειας, για παράδειγμα, που θα βλάψουν τη φήμη της. Ένα άλλο ζήτημα είναι η διευκόλυνση για την έκδοση βίζα, ιδιαίτερα σε χώρες-στόχους, ώστε ανεμπόδιστα να δρομολογούνται ευρύτερες συνεργασίες για τουρισμό υγείας εκτός ΕΕ. Παράλληλα, οι υφιστάμενες δυνατότητες χρηματοδότησης θα πρέπει να διοχετεύονται σε υποστηρικτικές ενέργειες, όπως η διασύνδεση με ξένες αγορές, οι οποίες θα έχουν άμεσο αντίκτυπο στην καθιέρωση της Ελλάδας ως προορισμού ιατρικού τουρισμού.

Χ_Σε ποιες άλλες χώρες υπάρχει οργανωμένη αγορά ιατρικού τουρισμού και ποιες είναι οι βέλτιστες περιπτώσεις που θα μπορούσαν να αποτελέσουν πρότυπο για εμάς; Α.Κ._Η Τουρκία, η Ουγγαρία, η Κροατία, η Ισπανία είναι μερικές από τις χώρες της ευρύτερης περιοχής από τις οποίες προκύπτουν καλές πρακτικές και για τη χώρα μας. Η οριζόντια εμπλοκή των Υπουργείων Τουρισμού και Υγείας, η συνεργασία των εμπλεκομένων μερών, συμπεριλαμβανομένων των παρόχων αερομεταφορών και τουριστικών συντελεστών, η χρηματοδότηση της εξωστρέφειας, η πιστοποίηση των υπηρεσιών και η στόχευση σε corporate πελάτες όπως είναι οι ασφαλιστικές, είναι οι σημαντικότερες μεταξύ των προτεραιοτήτων για την επιτυχημένη ανάπτυξη του κλάδου. Χ ΧΡΗΜΑ 69

DIGITAL BANKING CONFERENCE 2014

«FAST FORWARD INTO THE DIGITAL ERA» Η ηλεκτρονική τραπεζική αποτελεί ένα καίριο και σύγχρονο εργαλείο του χρηματοπιστωτικού τομέα, που μπορεί να τον μετασχηματίσει σε έναν από τους πιο καινοτόμους, συνεργατικούς και κερδοφόρους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, οδηγώντας τον στη μεγάλη ανατροπή, χάρη στη δυναμική on-line παρουσία του.

70 Νοέμβριος 2014

ο άυλο χρήμα, το ηλεκτρονικό εμπόριο, η διεθνοποιημένη οικονομική και επιχειρηματική δραστηριότητα, η ταχύτητα αλλά και η διαφάνεια των χρηματοοικονομικών διαδικασιών είναι μερικοί από τους παράγοντες που καθιστούν την ηλεκτρονική τραπεζική μια νέα πραγματικότητα. Η ενθάρρυνση των πελατών των τραπεζών για ευρύτερη χρήση του ψηφιακού καναλιού και η επίτευξη προσωποποιημένων και φιλικότερων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών περιλαμβάνονται μεταξύ των προκλήσεων για τις τράπεζες τον 21ο αιώνα. Τα παραπάνω συμπεράσματα ήταν ένα μέρος των εργασιών του Digital Banking Conference 2014, το οποίο πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στο Συνεδριακό Κέντρο Εθνικής Ασφαλιστικής και διοργανώθηκε από την Ethos Media SA και το περιοδικό ΧΡΗΜΑ. Το συνέδριο παρακολούθησαν τόσο εκπρόσωποι της κυβέρνησης όσο και περισσότερα από 250 ανώτερα και ανώτατα στελέχη τραπεζών, θεσμικοί επενδυτές, εκπρόσωποι θεσμικών οργανισμών και ιδρυμάτων, σύμβουλοι και στελέχη εταιρειών τεχνολογίας και προμηθευτών του κλάδου. Επίσης, το παρακολούθησαν σε ζωντανή μετάδοση (Live casting & streaming) συνολικά πάνω από 800 άτομα, 400 εκ των οποίων το παρακολουθούσαν ταυτόχρονα μέσω της ιστοσελίδας digitalbanking.ethosevents.eu. Στον χαιρετισμό του ο κ. Χαράλαμπος Τσαβδάρης, Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών, μίλησε για το ηλεκτρονικό χρήμα, την ηλεκτρονική τραπεζική και την επίδραση που έχουν στη ζωή μας οι δράσεις της πληροφορικής, τονίζοντας τη συμβολή της στην πάταξη της φοροδιαφυγής, της διαφθοράς και της εγκληματικότητας. «Το ηλεκτρονικό χρήμα έχει πλεονεκτήματα τα οποία αποθαρρύνουν ή δυσκολεύουν τα ανωτέρω. Έχει πολύ μεγαλύτερο ρίσκο η φοροδιαφυγή όταν οι συναλλαγές γίνονται με ηλεκτρονικό τρόπο. Είναι αδύνατη η μικροδιαφθορά χωρίς την ύπαρξη μετρητών ενώ και διαφθορά μεγάλης κλίμακας έχει εντοπισθεί και ελεγχθεί ακριβώς επειδή έγινε με ηλεκτρονικό τρόπο. Και ένα τμήμα της εγκληματικότητας υπάρχει γιατί υπάρχουν πορτοφόλια με μετρητά ή αποθηκευμένα μετρητά στο σπίτι. Για τον λόγο αυτό και είναι υψηλή προτεραιότητα για το Υπουργείο Οικονομικών η διάδοση της χρήσης του ηλεκτρονικού χρήματος. Το φαινόμενο της 30ής Σεπτεμβρίου με τις ουρές στις τράπεζες για την πληρωμή του Φόρου Εισοδήματος, του ΕΝΦΙΑ και του ΦΠΑ, δυστυχώς κόστισε ακριβά. Το Υπουργείο Οικονομικών και η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων έχει κάνει πολλές προσπάθειες προς αυτήν την κατεύθυνση. Έχουμε δημιουργήσει μια βασική υποδομή πληρωμών προς το Δημόσιο με το e-Παράβολο. Αυτό με τη βοήθεια της ΔΙΑΣ το εκσυγχρονίζουμε και το αυτοματοποιούμε συνεχώς. Αρχικά, η έκδοση γινόταν μόνο μέσα από το TAXIS, τώρα γίνεται και μέσω webservice. Αρχικά, η πληρωμή φαινόταν την επόμενη ή μεθεπόμενη μέρα, τώρα αυτό θέλουμε να το βελτιώσουμε. Θέλουμε να το κάνουμε on-line». Στην άνοδο του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ευρώπη και την Αμερική καθώς και στη δυναμική που καταγράφεται από την αύξηση των e-shops εστιάστηκε ο κ. Παναγιώτης Γκεζερλής, Γενικός Διευθυντής του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Εμπορίου. «Το

ηλεκτρονικό εμπόριο εν μέσω κρίσης αντί να παρουσιάζει ύφεση, ανεβαίνει συνεχώς. Σε όποια χώρα και να κοιτάξουμε, από την Ευρώπη μέχρι το Ουζμπεκιστάν, βλέπουμε να μεγαλώνει συνεχώς. Στην Ελλάδα είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι ο τζίρος βρίσκεται στα 3,5 δισ. ευρώ ενώ η κατανάλωση στο 5%. Το πρόβλημα, όπως φαίνεται, είναι το γεγονός ότι το 70% των πληρωμών γίνεται μετρητοίς, δηλαδή με αντικαταβολή, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη. Το ηλεκτρονικό εμπόριο απαιτεί εγρήγορση, δεν μπορεί να υπάρχουν γραφειοκρατικές κωλυσιεργίες. Πρέπει να υπάρξει βελτίωση στον τρόπο επικοινωνίας στον B2B πελάτη, ώστε να καθοδηγηθεί σωστά η διαδικασία του ηλεκτρονικού εμπορίου». Τέλος, αναφέρθηκε στην επιτυχημένη ελληνική εφαρμογή Taxibeat, όπου o ενδιαφερόμενος έχει τη δυνατότητα πληρωμής μέσω της κάρτας του και στο τέλος του μήνα το Taxibeat αποδίδει τα λεφτά στον ταξιτζή από τη χρήση της παρεχόμενης υπηρεσίας. Στον χαιρετισμό του ο κ. Γιώργος Στεφανόπουλος, Γενικός Διευθυντής της Ένωσης Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας (ΕΕΚΤ), τόνισε την εμπειρία του στον χώρο του ψηφιακού επιχειρείν, την ανάγκη συνεργασίας και την ευκαιρία που παρουσιάζεται εξαιτίας της εξέλιξης της τεχνολογίας, αναφερόμενος στην προ 15ετίας προσπάθεια δημιουργίας ηλεκτρονικών μαγαζιών –ως αντικείμενο συνεργασίας των εταιρειών– που όμως δεν καρποφόρησε, εξαιτίας της απουσίας οριζόντιων βιομηχανικών πρωτοβουλιών. «Τεχνοκρατικά, είμαστε στην πιο κρίσιμη εποχή και οφείλουμε να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας στην επιχείρηση. Τα εμπόδια που συναντάμε είναι ευρύτερα, όπως όμως και οι ευκαιρίες. Μετά από 5 χρόνια δραματικής ύφεσης, διεξάγεται μια σημαντική συζήτηση μετασχηματισμού της κοινωνίας και χρειάζεται να καταλάβουμε το μέγεθος των προβλημάτων αλλά και της ευκαιρίας που έχουμε. Μπορούμε πλέον να ανεβάσουμε στο cloud το δίκτυο των επιχειρήσεων, κάνοντας χρήση έξυπνων ασύρματων τερματικών, συνεργαζόμενοι σε ένα άλλο περιβάλλον. Η αλλαγή προϋποθέτει τη συνεργασία. Χρειαζόμαστε όραμα και σχέδιο που θα έχει συνέχεια και μέλλον. Από το 2001 κάθε χρόνο γίνονται επενδύσεις στα δίκτυα έως και 200 εκατ. ευρώ χωρίς το 40% των παρόχων να έχει αδειοδοτηθεί από τη δημόσια διοίκηση. Η χώρα όταν υποδέχεται τους επενδυτές πρέπει να έχει ☛

Η ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ ΤΩΝ ΠΕΛΑΤΩΝ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΓΙΑ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΚΑΝΑΛΙΟΥ ΚΑΙ Η ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΠΡΟΣΩΠΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΙΚΟΤΕΡΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΡΟΚΛΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΤΟΝ ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΑΙΩΝΑ

ΧΡΗΜΑ 71

Χ αφιέρωμα ~ Digital Banking Conference 2014 λύσει τα θέματα θεσμικών ρυθμίσεων. Όλοι οι δείκτες ψηφιακής οικονομίας της χώρας είναι πίσω. Ο δείκτης ηλεκτρονικής ετοιμότητας στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο 50% των δεικτών της Ευρώπης». Ο κ. Espen Tranoy, Managing Director της First Data Hellas, μίλησε για την ανάγκη εκσυγχρονισμού των ελληνικών τραπεζών, την εμμονή των Ελλήνων να χρησιμοποιούν μετρητά για τις συναλλαγές τους, γεγονός που βρίσκεται σε αντιδιαστολή με ό,τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη, αναφερόμενος στα παραδείγματα της Νορβηγίας, της Σουηδίας και της Δανίας, και τη δυναμική που μπορούν να προσφέρουν οι νέοι άνθρωποι της χώρας προς την κατεύθυνση της υιοθέτησης διαδικτυακής συμπεριφοράς στην καθημερινότητά τους. «Πρέπει να αναβαθμίσουμε τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τα πράγματα. Είναι απίστευτο να κάνουν ουρές στις τράπεζες οι πολίτες για να πληρώσουν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις. Πρέπει να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπολόγισε ότι τα μετρητά κοστίζουν το 7% του ΑΕΠ. Η μεταφορά του χρήματος συνεπώς δεν αποτελεί φθηνή διαχείριση. Τα μετρητά αποτελούν πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας. Όταν ήρθα στην Ελλάδα, είχατε 27 τράπεζες και μέσα σε έναν χρόνο καταλήξατε σε 7 τράπεζες. Το μέλλον της Ελλάδας αποτελούν οι νέοι άνθρωποι, οι οποίοι δεν θέλουν να περιμένουν στις ουρές για να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Πρέπει ν’ αλλάξουμε τη νοοτροπία του Έλληνα. Το 40% των Ελλήνων είναι ψηφιακά αναλφάβητοι. Στην Ελλάδα κατά μέσο όρο τον χρόνο κάθε πολίτης πραγματοποιεί λιγότερες από 50 συναλλαγές μέσω κάρτας ενώ στη Δανία, τη Σουηδία και τη Νορβηγία θα δυσκολευτείτε να βρείτε μετρητά. Στο Όσλο, για παράδειγμα, αν κάποιος χρειαστεί πάνω από 500 ευρώ μετρητά, πρέπει να τα παραγγείλει. Από την Ελλάδα λείπει ένα αντίστοιχο Αlibaba.com, όπου κάποιος μπορεί να παραγγείλει τα προϊόντα που θέλει».

Ο κ. Thorsten Weinrich, Director Business Development Banking EMEA της SAP Hellas, Cyprus, Malta, μίλησε για την ύφεση που αναμένεται να υποστούν οι παραδοσιακές τράπεζες από την άνοδο των ηλεκτρονικών συναλλαγών και το μεγάλο εύρος των πληροφοριών που οι εταιρείες είναι σε θέση να συλλέγουν για τους πελάτες τους, παρουσιάζοντας το λειτουργικό μοντέλο της SAP για τη νέα γενιά στον τομέα του digital banking. «Οι παραδοσιακές τράπεζες θα χάσουν το 1/3 των εσόδων τους από τις μη τράπεζες, σύμφωνα με εκτίμηση της Accenture. Ο μεγάλος όγκος δεδομένων που έχουμε για τους πελάτες πρέπει να αξιοποιείται στο μέγιστο, έτσι ώστε στο μέλλον να γνωρίζουμε από πού προέρχονται αυτές οι πληροφορίες, να ξέρουμε τα assets, τις σχέσεις με άλλους λιανέμπορους και τελικά να έχουμε το all in one experience». Τέλος, αναφέρθηκε στο νέο μοντέλο digital banking της SAP, που περιλαμβάνει 5 επίπεδα (level 1: digital starter, level 2: basic aggregator, level 3: omni aggregator, level 4: omni achiever και level 5: υπάρχει η εξατομικευμένη εξυπηρέτηση) βασιζόμενο στις αρχές του cross channel.

Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΑΠΟ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΣΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΚΑΝΑΛΙ

Στο Panel I, με τίτλο: «Οι προκλήσεις της τεχνολογίας και η ελληνική ηλεκτρονική τραπεζική στον διεθνή χρηματοπιστωτικό χάρτη: από το φυσικό στο ηλεκτρονικό κανάλι», με συντονίστρια τη Λέττα Καλαμαρά, δημοσιογράφο, συμμετείχαν οι ομιλητές: Παναγιώτης Γκεζερλής, CEO & Head of Consulting, Convert Group, Έφη Πρεσβεία, επικεφαλής του Τομέα Ηλεκτρονικού Επιχειρείν, Όμιλος Eurobank, Σωτήριος Συρμακέζης, Γενικός Διευθυντής Λιανικής Τραπεζικής, Όμιλος Τράπεζα Πειραιώς, Γιώργος Στεφανόπουλος, Γενικός Διευθυντής, Ένωση Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας (ΕΕΚΤ). Για την ισορροπία που πρέπει να υπάρχει μεταξύ της ανάπτυξης του φυσικού και του ηλεκτρονικού καναλιού, σε επίπεδο τόσο του καταστήματος όσο και του τραπεζικού οργανισμού συνολικά, μίλησαν οι συμμετέχοντες του πάνελ. Ο κ. Συρμακέζης τόνισε, μεταξύ

ΠΑΝΕΛ Ι Στο πάνελ I, «Oι προκλήσεις της τεχνολογίας και η ελληνική ηλεκτρονική τραπεζική στον διεθνή χρηματοπιστωτικό χάρτη: από το φυσικό στο ηλεκτρονικό κανάλι», συμμετείχαν: Παναγιώτης Γκεζερλής, CEO & Head of Consulting, Convert Group, Έφη Πρεσβεία, Επικεφαλής του Τομέα Ηλεκτρονικού Επιχειρείν, Όμιλος Eurobank, Σωτήριος Συρμακέζης, Γενικός Διευθυντής Λιανικής Τραπεζικής, Όμιλος Τράπεζα Πειραιώς, Γιώργος Στεφανόπουλος, Γενικός Διευθυντής, Ένωση Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας (ΕΕΚΤ). Συντονίστρια η δημοσιογράφος Λέττα Καλαμαρά.

72 Νοέμβριος 2014

☛

ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΕΝ ΜΕΣΩ ΚΡΙΣΗΣ ΑΝΤΙ ΝΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΥΦΕΣΗ, ΑΝΕΒΑΙΝΕΙ ΣΥΝΕΧΩΣ. ΣΕ ΟΠΟΙΑ ΧΩΡΑ ΚΑΙ ΗΠΕΙΡΟ ΚΑΙ ΝΑ ΚΟΙΤΑΞΟΥΜΕ, ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΟΥΖΜΠΕΚΙΣΤΑΝ, ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΝΑ ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ ΣΥΝΕΧΩΣ

άλλων, ότι οι ουρές στα καταστήματα στην Ελλάδα υπάρχουν και θα υπάρχουν για πολλά χρόνια ακόμα, αλλά η διείσδυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών συνεχώς αυξάνεται. Η ηλεκτρονική διείσδυση είναι ακόμα χαμηλή σε σχέση με το εξωτερικό, αλλά οι όγκοι συναλλαγών που πραγματοποιούνται ηλεκτρονικά είναι κατά πολύ μεγαλύτεροι από το ποσοστό διείσδυσης. Η κ. Πρεσβεία επικέντρωσε την ομιλία της στην υπερβολική χρήση μετρητών στις συναλλαγές που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα. Αν και η ψηφιοποίηση των τελευταίων χρόνων έχει βοηθήσει σε αυτήν την κατεύθυνση, χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες, ώστε να μειωθεί ο όγκος συναλλαγών που γίνονται με μετρητά. Για παράδειγμα, ένα σημαντικό βήμα θα ήταν να μη γίνονται συναλλαγές σε ρευστό από τους μικροεπαγγελματίες. Το φυσικό κατάστημα θα συνεχίσει να είναι πολύ σημαντικό σύμφωνα με την κ. Πρεσβεία αλλά για άλλους λόγους, αλλάζοντας τη σημερινή δομή του. Το πρόβλημα δεν είναι η τεχνολογία αλλά η εκπαίδευση των ανθρώπων στο να μπορούν να τη χρησιμοποιούν σύμφωνα με τον κ. Γκεζερλή. Οι τράπεζες πρέπει να επενδύσουν στην εκπαίδευση του προσωπικού τους, ώστε να μπορούν να πείσουν τους πελάτες για

τα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για να αυξηθεί ο όγκος επενδύσεων στη χώρα αναφέρθηκε ο κ. Στεφανόπουλος. Στάθηκε στην ανάγκη άρσης των εμποδίων που υπάρχουν στην ελληνική επιχειρηματικότητα και τόνισε ότι οι κινητές πληρωμές, οι ηλεκτρονικές συναλλαγές με το κράτος αλλά και των επιχειρήσεων μεταξύ τους μπορούν να προσφέρουν τα μέγιστα για την επίτευξη των στόχων αυτών.

ΟΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ DIGITAL BANKING

Στο Panel II, με τίτλο: «Οι δυνατότητες της ηλεκτρονικής τραπεζικής: στο πλευρό των καταναλωτών για την ηλεκτρονική διαχείριση των χρημάτων τους», με συντονίστρια τη Λέττα Καλαμαρά, δημοσιογράφο, συμμετείχαν οι ομιλητές: Γεώργιος Λεκάκος, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης & Τεχνολογίας, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Κωστής Πάικος, Διευθυντής Υποδιεύθυνσης Υπηρεσιών e-Business, Τομέας e-Business, Όμιλος Eurobank, Μέλος ΔΣ, IAB Hellas, Γιώργος Στεργίου, Γενικός Γραμματέας Καταναλωτή & Βιομηχανίας, Υπουργείο Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας, Espen Tranoy, Managing Director, First Data Hellas. Στην ανάγκη δημιουργίας κινήτρων ισχυρότερων αυτών που υπάρχουν σήμερα για τους καταναλωτές ώστε να πειστούν να χρησιμοποιούν περισσότερο το ηλεκτρονικό τραπεζικό κανάλι συμφώνησαν οι ομιλητές του δεύτερου πάνελ του συνεδρίου. Ο κ. Λεκάκος είπε ότι το επάγγελμα του μέλλοντος είναι ο data scientist ενώ σχολιάζοντας τον δείκτη ικανοποίησης των πελατών, που είναι πολύ υψηλός στην Ελλάδα, ανέφερε πως «το πιο popular service στο e-banking αποτελεί το υπόλοιπο των καταθέσεων και των κινήσεων του λογαριασμού, γεγονός που δεν ενέχει ιδιαίτερο ζήτημα ρίσκου και κινδύνου ασφάλειας». Ο κ. Στεργίου τόνισε ότι έχουν συμβεί αλλαγές στις συνήθειες των

ΠΑΝΕΛ ΙΙ Στο πάνελ II, «Οι δυνατότητες της ηλεκτρονικής τραπεζικής: στο πλευρό των καταναλωτών για την ηλεκτρονική διαχείριση των χρημάτων τους», συμμετείχαν: Γεώργιος Λεκάκος, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης & Τεχνολογίας, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Κωστής Πάικος, Διευθυντής Υποδιεύθυνσης Υπηρεσιών e-Business, Τομέας e-Business, Όμιλος Eurobank, Μέλος ΔΣ, IAB Hellas, Γιώργος Στεργίου, Γενικός Γραμματέας Καταναλωτή & Βιομηχανίας, Υπουργείο Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας, Espen Tranoy, Managing Director, First Data Hellas (Greece). Συντονίστρια η δημοσιογράφος Λέττα Καλαμαρά. ΧΡΗΜΑ 73

Χ αφιέρωμα ~ Digital Banking Conference 2014 ελλήνων πολιτών που μας φέρνουν στην πρωτοπορία ακόμα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η παρουσία στα social media, τα οποία πρέπει να αξιοποιηθούν για τη διάδοση των ηλεκτρονικών συναλλαγών στη χώρα μας. Ο κ. Πάικος, από την πλευρά του, ανέφερε ότι οι αισιόδοξοι δείκτες είναι περισσότεροι από τους απαισιόδοξους στην Ελλάδα. Παρόλα αυτά, έχουμε χαμηλότερη διείσδυση στις ηλεκτρονικές τραπεζικές υπηρεσίες σε σχέση με τη διείσδυση των social media. Για τον λόγο αυτό, σύμφωνα με τον κ. Πάικο, πρέπει να δοθούν κίνητρα, όπως υπηρεσίες που θα βοηθούν άμεσα στην καθημερινότητα του πολίτη. Το ηλεκτρονικό κατάστημα θα πρέπει να είναι φθηνότερο από το φυσικό αλλά και πιο προσωποποιημένο, για να γίνει πιο ελκυστικό στους καταναλωτές, σύμφωνα με τον κ. Tranoy. Γενικότερα, θα πρέπει να προσφέρουν όσο το δυνατόν περισσότερα οφέλη στον χρήστη για να αναπτυχθεί. Πάντως, ο κ. Tranoy εξέφρασε την αισιοδοξία ότι οι ηλεκτρονικές συναλλαγές θα αναπτυχθούν σίγουρα στο άμεσο μέλλον, αρκεί να δούμε τις τεχνολογικές δυνατότητες και να τις υπενθυμίζουμε στους καταναλωτές.

ΚΡΙΣΙΜΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Στο Panel III, με τίτλο: «Η ασφάλεια στον κόσμο της ηλεκτρονικής τραπεζικής», με συντονίστρια τη Λέττα Καλαμαρά, δημοσιογράφο, συμμετείχαν οι ομιλητές: Αναστάσιος Γιαννακόπουλος, Διευθυντής Τεχνολογίας, Syntax Πληροφορική ΑΒΕΕ, Νίκος Γουλής, Πρόεδρος, Ελληνικός Σύνδεσμος Ηλεκτρονικού Εμπορίου (GRECA), Φαίδων Κακλαμάνης, Προϊστάμενος Υπηρεσίας Ανάπτυξης Πληροφορικής, Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Κωνσταντίνος Καλέντης, Διευθύνων Σύμβουλος, Zephirus Business Consultants. Το θέμα της συζήτησης του τρίτου πάνελ ήταν η ασφάλεια στον χώρο των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Όλοι οι ομιλητές συμφώνησαν πως απαραίτητο βήμα για την περαιτέρω εξέλιξη αποτελεί η αλλαγή κουλτούρας από όλους τους φορείς και η ενίσχυση της εμπιστοσύνης ως προς την ασφάλεια των συναλλαγών.

Συγκεκριμένα, ο κ. Γιαννακόπουλος ανέφερε ότι πρέπει να υπάρξει σύγκλιση στο θέμα της ασφάλειας τόσο στον χώρο των social media όσο και στις ηλεκτρονικές συναλλαγές, τονίζοντας πως απαιτούνται λύσεις ως προς τις υποδομές των πλατφορμών και το ζήτημα του hacking. «Όσο μεγαλύτερες είναι οι πλατφόρμες τόσο μεγαλύτερη μπορεί να είναι η επίθεση αλλά και τα άλματα που πρέπει να κάνει ο αμυνόμενος. Η ανάγκη για ασφάλεια στην Ελλάδα είναι υποχρέωση. Ο IT manager με αρμοδιότητες ασφάλειας οφείλει να προωθεί κουλτούρα ασφάλειας». Ο κ. Γουλής τόνισε την ανάγκη προστασίας των χρηστών με σύγχρονους τρόπους καθώς και το υψηλό κόστος των επενδύσεων στον τομέα της ασφάλειας. «Οι τράπεζες προσπαθούν να προστατεύσουν τους εμπόρους που κάνουν ηλεκτρονικό εμπόριο με πρακτικές της δεκαετίας του ’80. Δεν διαφέρουμε ως προς τις υποδομές με τις άλλες χώρες. Είναι θέμα επικοινωνίας και γνώσης των χρηστών». Ο κ. Κακλαμάνης, από τη μεριά του, μίλησε για την ψηφιακή υπογραφή και τη πιστοποίηση των εγγράφων. «Το θεσμικό πλαίσιο υπάρχει από το 2001 αλλά πρέπει να ενσωματωθεί στο νομικό δίκαιο. Το θέμα των ηλεκτρονικών συναλλαγών και της ψηφιακής υπογραφής ενέχει θέμα ασφάλειας. Περιγράφεται άλλωστε και στην digital agenda μέχρι το 2020. Πρέπει να υπάρξει επικαιροποίηση των ζητημάτων που αφορούν την ασφάλεια μέσα από μελέτες του Δημοσίου». Ο κ. Καλέντης έδωσε έμφαση στην επένδυση σε σύγχρονες τεχνολογίες και στη ραγδαία αύξηση του mobility, που διαμορφώνει κοσμογονικές αλλαγές στον χώρο της ασφάλειας. «Οι mobile συσκευές ξεπέρασαν τον ανθρώπινο πληθυσμό. Τα κινητά πλέον συνδέονται ως υπολογιστές με ισχυρή επεξεργαστική ισχύ σε εταιρικά και τραπεζικά δίκτυα. Η ασφάλεια των non-payments information αποτελεί το πρώτο θύμα, καθώς η βιομηχανία που διαμορφώνεται γύρω απ’ αυτό το θέμα τείνει να είναι μεγαλύτερη και από κείνη των ναρκωτικών στην Αμερική. Το να είσαι compliant δεν σημαίνει ότι είσαι απαραίτητα και ασφαλής. Οφείλουμε να περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη».

ΠΑΝΕΛ ΙΙΙ Στο πάνελ III, «Η ασφάλεια στον κόσμο της ηλεκτρονικής τραπεζικής», συμμετείχαν: Αναστάσιος Γιαννακόπουλος, Διευθυντής Τεχνολογίας, Syntax Πληροφορική ΑΒΕΕ, Νίκος Γουλής, Πρόεδρος, Ελληνικός Σύνδεσμος Ηλεκτρονικού Εμπορίου (GRECA), Φαίδων Κακλαμάνης, Προϊστάμενος Υπηρεσίας Ανάπτυξης Πληροφορικής, Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Κωνσταντίνος Καλέντης, Διευθύνων Σύμβουλος, Zephirus Business Consultants. Συντονίστρια η δημοσιογράφος Λέττα Καλαμαρά.

74 Νοέμβριος 2014

Στην ομιλία του ο κ. Πάνος Λαμπράκος, Industry Manager GreeceCyprus της Google Greece, επικεντρώθηκε στα CRM και front end segmentation συστήματα καθώς και στη διαφοροποίηση ανάμεσα στο physical και digital store, σκιαγραφώντας τις τάσεις αναζήτησης των ελλήνων χρηστών ως προς τις ηλεκτρονικές συναλλαγές μέσα από τη μηχανή αναζήτησης της Google. «Κάθε χρόνο παρατηρείται αύξηση της αναζήτησης στην Google τραπεζικών υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, για το τρίτο τρίμηνο του 2014 παρατηρείται αύξηση της τάξης του 32%, έναντι του αντίστοιχου περσινού τριμήνου. Η on-line αναζήτηση καταναλωτικών δανείων πριν την κρίση ήταν ιδιαίτερα αυξημένη, κάτι που άλλαξε καθώς η χώρα άρχισε να εισέρχεται σε περίοδο ύφεσης. Η τάση της βιομηχανίας των ηλεκτρονικών συναλλαγών σίγουρα στο μέλλον θα δυναμώσει, καθώς η χρήση smartphones από τους καταναλωτές με ενδιαφέρον ως προς τα τραπεζικά προϊόντα συνεχώς μεγαλώνει».

Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ

Στο Panel IV, με τίτλο: «Οι τάσεις στην ηλεκτρονική τραπεζική: δημιουργώντας την ηλεκτρονική τράπεζα του μέλλοντος», με συντονιστή τον Γιώργο Γεωργατζή, δημοσιογράφο, συμμετείχαν οι ομιλητές: Δρ Νικόλαος Γεωργικόπουλος, Επισκέπτης Καθηγητής Έρευνας, Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης-Stern School of Business & Ερευνητής Χρηματοοικονομικών, ΚΕΠΕ, Γιάννης Δοξαράς, Ιδρυτής & CEO, Warply, Φάνης Κουτουβέλης, CEO, Intale, Κωστής Σταυρόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος, iSquare (Apple). Οι ομιλητές του τέταρτου πάνελ συζήτησαν σχετικά με τις μελλοντικές τάσεις στον χώρο της ηλεκτρονικής τραπεζικής, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως οι κατάλληλοι άνθρωποι μπορούν επαρκώς να αξιοποιήσουν την τεχνολογία με τη βοήθεια και της Πολιτείας, που οφείλει να διασφαλίσει τη διαφάνεια ως προς τις ηλεκτρονικές συναλλαγές. Συγκεκριμένα, ο κ. Γεωργικόπουλος αναφέρθηκε στις προϋποθέσεις που καθιστούν το τραπεζικό λειτουργικό σύστημα βιώσιμο ενώ παρουσίασε έρευνα σχετικά με την απόδοση του ΦΠΑ από τις ηλε-

☛

ΑΠΟ ΤΟ 2001 ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΑ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΕΩΣ ΚΑΙ 200 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ ΧΩΡΙΣ ΤΟ 40% ΤΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΝΑ ΕΧΕΙ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΘΕΙ ΑΠΟ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ

κτρονικές συναλλαγές που διασφαλίζει στο κράτος έσοδα. «Η τάση των mobile payments προϋποθέτει την αλλαγή κουλτούρας, με εργαλεία την απλότητα και την ασφάλεια. Για να έχουμε βιώσιμο τραπεζικό σύστημα πρέπει να επανέλθουν τα αποθεματικά στις τράπεζες, ώστε να υπάρξει ρευστότητα. Έτσι θα μπορέσουμε να μιλήσουμε και για υφιστάμενο digital banking. Ο συνδυασμός ενός απλοποιημένου συστήματος ΦΠΑ με ενιαίο χαμηλό συντελεστή και κινήτρων για διεύρυνση της χρήσης ηλεκτρονικών συναλλαγών μπορεί να συμβάλει στην απόδοση του ΦΠΑ, ώστε το κράτος να μη χάνει λεφτά». Ο κ. Δοξαράς, με τη σειρά του, μίλησε για το μέλλον που διαγράφεται στον χώρο των ηλεκτρονικών συναλλαγών και την κυρίαρχη τάση του NFC, που πλέον δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. «Η χρήση της πλατφόρμας μάς παρέχει κίνητρα για να πάμε παραπέρα. Στο άμεσο μέλλον θα δούμε λανσαρίσματα από μεγάλες εταιρείες όπου θα παρέχουν e-coupons ή Loyalty programmes, ώστε να ελκύσουν τους καταναλωτές να πραγματοποιήσουν ηλεκτρονικές συναλλαγές. Ο πόλεμος των formats πλέον έχει τελειώσει. Το NFC έχει κερδίσει». Ο κ. Κουτουβέλης τόνισε την προσβασιμότητα ως το κριτήριο της αποτελεσματικής ανόδου της τάσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών, αλλά και τη φιλικότητα της πλατφόρμας ως προς τον χρήστη. «Η ει-

ΠΑΝΕΛ ΙV Στο πάνελ IV, «Οι τάσεις στην ηλεκτρονική τραπεζική, δημιουργώντας την ηλεκτρονική τράπεζα του μέλλοντος», συμμετείχαν: Δρ Νικόλαος Γεωργικόπουλος, Επισκέπτης Καθηγητής Έρευνας, Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης - Stern School of Business & Ερευνητής Χρηματοοικονομικών, ΚΕΠΕ, Γιάννης Δοξαράς, Ιδρυτής & CEO, Warply, Φάνης Κουτουβέλης, CEO, Intale, Κωστής Σταυρόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος, iSquare (Apple). Συντονιστής ο δημοσιογράφος Γιώργος Γεωργατζής. ΧΡΗΜΑ 75

Χ αφιέρωμα ~ Digital Banking Conference 2014 σαγωγή της credit card πρώτα και μετά της debit “δαιμονοποίησε” τις πιστωτικές κάρτες. Το σχήμα που είναι πιο προσβάσιμο στον καταναλωτή θα επικρατήσει. Όποιο είναι πιο βολικό, άμεσο και φιλικό στον καταναλωτή θα κυριαρχήσει». Ο κ. Σταυρόπουλος στάθηκε στην ανάγκη αλλαγής της κουλτούρας στον χώρο της ηλεκτρονικής τραπεζικής και στη δυναμική που μπορεί να προσφέρει η τεχνολογία από τη μεριά της. Επίσης, για πρώτη φορά στην Ελλάδα παρουσίασε τη λειτουργία και χρήση του apple pay στην Ελλάδα, που όπως σημείωσε μπορεί να φέρει επανάσταση στα μέχρι τώρα δεδομένα στον χώρο των ηλεκτρονικών συναλλαγών, καθώς σύμφωνα με αναλύσεις ο τζίρος που πραγματοποιήθηκε την πρώτη μέρα του λανσαρίσματος του apple pay ξεπέρασε τον συνολικό τζίρο στον χώρο των mobile payments από το 2010 έως σή-

μερα. «Η τεχνολογία είναι ένας enabler, διευκολύνει και βελτιώνει τις τάσεις που υπάρχουν. Η αλλαγή κουλτούρας των Ελλήνων ως προς την εμπιστοσύνη των ηλεκτρονικών συναλλαγών μπορεί να αλλάξει αν του παρέχουμε εύκολες, αποδοτικές, εύχρηστες και ασφαλείς συναλλαγές, που εγγυώνται τη διασφάλιση της ιδιωτικότητάς του. Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα των: Ένωση Θεσμικών Επενδυτών (ΕΘΕ), Ένωση Εισηγμένων Εταιρειών (ΕΝΕΙΣΕΤ), Ένωση Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας (ΕΕΚΤ), Σύνδεσμος Εταιρειών Κινητών Εφαρμογών Ελλάδος (ΣΕΚΕΕ), Ιnteractive Advertising Bureau (IΑΒ) και με την υποστήριξη του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ελλάδος (ΣΕΠΕ). Χ

Για ενημέρωση σχετικά με το πρόγραμμα, τους συνεργαζόμενους φορείς, τους χορηγούς επικοινωνίας και τους δημοσιογράφους του συνεδρίου: Σοφία-Αφροδίτη Βουλγαράκη, Communication & PR Manager, Ethos Media SA, Τηλ.: 210 998 4901, e-mail: voulgaraki.s@ethosmedia.eu Περισσότερες πληροφορίες στο site: www.digitalbanking.ethosevents.eu

76 Νοέμβριος 2014

επικαιρότητα Χ

ΟΡΟΣΗΜΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ο ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ Κρίσιμες οι δύο συνεδριάσεις του Eurogroup στις 8 και 15 Δεκεμβρίου και η Σύνοδος Κορυφής στις 18 Δεκεμβρίου

ρόσημο για την Ελλάδα αποτελεί τόσο η τελευταία Σύνοδος Κορυφής της χρονιάς, που θα διεξαχθεί στις 18 Δεκεμβρίου, όσο και οι δύο συνεδριάσεις του Eurogroup, που θα γίνουν στις 8 και στις 15 Δεκεμβρίου. Οι δανειστές θέλουν μέσα στον Δεκέμβριο νέο «συμβόλαιο» με την Αθήνα την ώρα που πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι Βερολίνο και Βρυξέλλες επιδιώκουν τη συνέχιση της σκληρής εποπτείας για την τήρηση των μεταρρυθμιστικών δεσμεύσεων και μετά το τέλος του χρόνου, όταν εκπνέει και το πρόγραμμα προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας. Ενδεικτική είναι η στάση του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕSM), Κλάους Ρέγκλινγκ, ο οποίος προχώρησε σε ανοιχτό εκβιασμό: «ή νέο Μνημόνιο μέχρι το τέλος του 2014 ή θα επιστρέψετε τα 11,4 δισ. ευρώ του ΤΧΣ». Ο κύριος στόχος των δανειστών είναι η διατήρηση των όρων και μετά το 2014. Η κυβέρνηση αναζητά μια συμβιβαστική λύση, που θα διασφαλίζει έναν λιγότερο εμφανή έλεγχο για την κυβέρνηση αλλά και επαρκή ασφάλεια για τους ευρωπαίους δανειστές. Ο συμβιβασμός αυτός θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω μιας «προληπτικής πιστωτικής γραμμής» από τον μόνιμο μηχανισμό σταθερότητας ESM. Το πρόγραμμα αυτό θα δώσει τη δυνατότητα στους Ευρωπαίους να ελέγχουν τις προόδους της Ελλάδας και θα τους διασφαλίσει ένα μέσο πίεσης που θα τους επιτρέπει να διακόπτουν το πρόγραμμα σε περίπτωση παραβίασης των όρων. Από τις δηλώσεις του Γκίκα Χαρδούβελη στο Reuters προκύπτει ότι η κυβέρνηση είναι διατεθειμένη πλέον να προσυπογράψει το σχέδιο που έχουν αποφασίσει οι Ευρωπαίοι. Το σχέδιο για την παροχή μιας προληπτικής χρηματοδοτικής γραμμής από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, όπως επιβεβαίωσε και ο κ. Χαρδούβελης, προβλέπει ότι το χρηματοδοτικό «μαξιλάρι» θα παρασχεθεί στην Ελλάδα με τους όρους που προβλέπονται από το καταστατικό του ΕΜΣ, δηλαδή με το εργαλείο ενισχυμένης πιστωτικής γραμμής, το ECCL (Enhanced Conditions Credit Line). Παρότι η κυβέρνηση έλεγε ώς τώρα ότι δεν είναι επιθυμητή η παρουσία του ΔΝΤ στο σχήμα επιτήρησης, ο κ. Χαρδούβελης αναγνώρισε την αναγκαιότητα συμμετοχής του Ταμείου, λέγοντας ότι με τον τρόπο αυτό θα διασφαλιστεί η εμπιστοσύνη της αγοράς ομολόγων. Όσον αφορά το περιεχόμενο του νέου Μνημονίου, επιβεβαιώνεται από τον κ. Χαρδούβελη ότι θα ισχύσουν όσα αναφέρονται στο κατα-

στατικό του ΕΜΣ. Δηλαδή, θα πρόκειται για ένα πρόγραμμα σημαντικών μεταρρυθμίσεων και όχι για μια τεράστια λίστα με μεγάλες και μικρές παρεμβάσεις, όπως συνέβαινε ώς τώρα με τα μνημόνια που εφαρμόστηκαν. Η Τρόικα, εξήγησε ο κ. Χαρδούβελης, δεν θα κάνει «μικρομετρική διαχείριση» (micromanagement) των θεμάτων της ελληνικής οικονομίας. Η διάρκεια εφαρμογής του νέου προγράμματος θα είναι 6-12 μήνες. Πέρα από διαφορές αποχρώσεων πάντως, η ουσία είναι ότι η προσπάθεια της κυβέρνησης για απεμπλοκή από τη διεθνή επιτήρηση κατέληξε σε αποτυχία: ένα νέο οικονομικό πρόγραμμα θα πρέπει να εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου 2015, με στενή επιτήρηση από τους διεθνείς δανειστές και με τη συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, την οποία η κυβέρνηση πάσχιζε να αποφύγει, για να μπορέσει να μιλήσει με μεγαλύτερη πειστικότητα περί απεμπλοκής από την επιτήρηση. Την ίδια ώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ δηλώνει σε όλους τους τόνους ότι η κυβέρνηση δεν έχει τη νομιμοποίηση να υπογράψει νέα συμφωνία με τους δανειστές μας και εμείς δεν θα αναγνωρίσουμε τα αποτελέσματα μιας τέτοιας συμφωνίας. Ο ΣΚΟΠΕΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ Η κυβέρνηση «καίγεται» για το πώς θα ξεπεραστεί ο σκόπελος ενός νέου Μνημονίου, που προβλέπει βάσει κανονισμών η παροχή της ενισχυμένης γραμμής πίστωσης (ECCL). Πρόκειται για μεγάλο «αγκάθι» σε πολιτικό επίπεδο, και αναζητείται η χρυσή τομή στις διατυπώσεις, με αρμόδιες πηγές να τονίζουν πάντως πως μιλάμε για ένα πλαίσιο με σαφώς μεγαλύτερη αυτονομία στην Ελλάδα, και πιο χαλαρούς όρους και πλαίσιο εποπτείας. Η έκκληση της ελληνικής πλευράς να δοθεί ένα ειδικό σχήμα προληπτικής χρηματοδοτικής υποστήριξης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, χωρίς όμως να συμφωνηθεί η εφαρμογή ενός νέου προγράμματος υπό επιτήρηση φαίνεται ότι πέφτει στο κενό. Δεν έγινε καν δεκτό το αίτημα απομάκρυνσης του ΔΝΤ από την ομάδα επιτήρησης, παρότι η κυβέρνηση έδινε ιδιαίτερο πολιτικό βάρος σε αυτό το θέμα. Η πολιτική γραμμή που κυριάρχησε στο πρόσφατο Eurogroup ήταν ότι αυτό που προέχει δεν είναι να διευκολυνθεί πολιτικά η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, αλλά να «δεθεί» η Ελλάδα όσο πιο σφιχτά γίνεται, ώστε να μην έχει πολλά περιθώρια ελιγμών μια αυριανή «αντιμνημονιακή» κυβέρνηση. Χ ΧΡΗΜΑ 77

Χ ανάλυση

ALPHA BANK (ΟΜΙΛΟΣ) [BLOOMBERG TICKER: ALPHA: GA, REUTERS TICKER: ACBR.AT] Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών, Ελλάδα

ΤΙΜH ΜΕΤΟΧHΣ (10/11/2014) Χρηματιστήριο Αθηνών 0,53 ευρώ Αρ. Μετοχών (.000) 12.769.060 Χρ. Αξία (σε εκατ. ευρώ) 6.703,76 Μέσος Ημ. Όγκος Συν. 22.769.071 Συντελεστής Beta 1,86 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Μέγ. 52 εβδ. Χαμ. 52 εβδ. Απόδ. 1-Μ Απόδ. 6-Μ Απόδ. 12-Μ

Βασικός κλάδος δραστηριότητας: Τράπεζες

0,76 ευρώ 0,52 ευρώ -14,63% -12,50% -18,86%

Πηγή: Η Εταιρεία, VRS.

ΚΥΡΙΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ∼ Η ALPHA BANK (η Τράπεζα ή ο Όμιλος) αποτελεί τη μεγαλύτερη από πλευράς χρηματιστηριακής αξίας ελληνική τράπεζα (βάσει των στοιχείων της 10/11/2014) και είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών από το έτος 1925. Η μετοχική σύνθεση της Τράπεζας την 31/10/2014 κατανεμόταν ως ακολούθως (η κατανομή δεν περιλαμβάνει τις μετοχές του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας - ΤΧΣ): Θεσμικοί επενδυτές 79% (Έλληνες 4%, ξένοι 75%), ιδιώτες επενδυτές 19% και ιδρυτικά μέλη 2%. Το ΤΧΣ κατείχε το 66,36% του συνόλου των μετοχών της ALPHA BANK την ίδια ημερομηνία. ∼ Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των ασκήσεων προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (Stress Test) που ανακοινώθηκαν από την ΕΚΤ (26 Οκτωβρίου 2014), η ALPHA BANK αποτέλεσε τη μοναδική ελληνική τράπεζα η οποία δεν παρουσίασε ανάγκη κεφαλαιακής ενίσχυσης βάσει όλων των σεναρίων που εξετάστηκαν, ενώ αντίθετα εμφάνισε κεφαλαιακό απόθεμα ενός εύρους της τάξεως των 1,3-3,1 δισ. ευρώ στη διάρκεια της εν λόγω προσομοίωσης. ∼ Τον Απρίλιο του 2014, η Τράπεζα εξαγόρασε πλήρως τις προνομιούχες μετοχές του ελληνικού Δημοσίου έναντι τιμήματος ύψους 940 εκατ. ευρώ.

ΕΝΟΠΟΙΗΜEΝΑ ΑΠΟΤΕΛEΣΜΑΤΑ ΕΝΝΕΑΜHΝΟΥ 2014 ∼ Το καθαρό επιτοκιακό έσοδο αυξήθηκε κατά 21,1%, στα 1,44 δισ. ευρώ, το εννεάμηνο του 2014 έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2013 και τα συνολικά (core) έσοδα αυξήθηκαν κατά 18,3%, στα 1,78 δισ. ευρώ. Τα συνολικά έξοδα (χωρίς τα κόστη ενοποίησης και έκτακτης φύσης) υποχώρησαν κατά 5%, στα 984,4 εκατομμύρια ευρώ για την ίδια περίοδο. Ο δείκτης «Έξοδα/Έσοδα» υποχώρησε στο 55,2% το 9Μ 2014 έναντι 67,2% το 9Μ 2013. ∼ Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια διαμορφώθηκαν στο 33,6% του συνολικού χαρτοφυλακίου, με τον δείκτη κάλυψης αυτών να ανέρχεται σε 60% (ή σε 20% επί των ακαθάριστων δανείων). Επίσης, ο δείκτης «Δάνεια/Καταθέσεις» αποκλιμακώθηκε στο 115% σύμφωνα με την ανακοίνωση της Τράπεζας. ∼ Ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας (Basel III CET 1) διαμορφώθηκε σε 15,9%, περιλαμβανομένης και της ωφέλειας από την αναβαλλόμενη φορολογία. Επίσης, η έκθεση του Ομίλου στη χρηματοδότηση από την ΕΚΤ υποχώρησε στο 12% του συνολικού ενεργητικού. Το επίπεδο των Risk Weighted Assets της Τράπεζας διαμορφώθηκε στα 53,6 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2014.

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2009-2014 (σε ευρώ)

Η ΜΕΤΟΧΗ ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΕΙΚΤΗ ΧΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2009-2014 (Βάση = 100)

5,00

150

4,00

120

ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ

3,00

ALPHA BANK

90 2,00

60 1,00

0,00 12/11/2009

10/7/2010

7/3/2011

2/11/2011

29/6/2012

24/2/2013

22/10/2013

19/6/2014

12/11/09

12/6/11

12/1/13

12/8/14

Η πληροφόρηση που περιλαμβάνεται στο παρόν έγγραφο βασίζεται σε δεδομένα που έχουν ληφθεί από αναγνωρισμένες στατιστικές υπηρεσίες, δημοσιευμένες αναφορές ή πληροφορίες, ή άλλες πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες. Ωστόσο, η πληροφόρηση αυτή δεν έχει εξακριβωθεί από τη VRS και η VRS δεν παραθέτει δηλώσεις για την ακρίβεια και την πληρότητά της. Η πληροφόρηση αλλά και οποιαδήποτε δηλωθείσα άποψη δεν αποτελούν προσφορά για πώληση ή πρόταση για προσφορά πώλησης οποιωνδήποτε μετοχών, δικαιωμάτων προτίμησης, μετατρέψιμων αξιόγραφων ή δικαιωμάτων προαίρεσης των «καλυπτόμενων εταιρειών» σε οποιαδήποτε περίπτωση.

CERTIFICATE IN INVESTMENT MANAGEMENT (CertIM) του CHARTERED INSTITUTE FOR SECURITIES & INVESTMENT (CISI) – www.cisi.org με περισσότερα από 40.000 μέλη και με αναγνώριση σε 110 χώρες σε όλο τον κόσμο Πιστοποίηση αναγνωρισμένη από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς της Ελλάδας ως ισοδύναμη με τον τίτλο επαγγελματικής πιστοποίησης «Διαχείριση Χαρτοφυλακίου Πελατών (γ)»

ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ (ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ή ΟΜΑΔΙΚΑ)

78 Νοέμβριος 2014

Από την H&F ANALYSIS (Accredited Training Provider) και τη VALUATION & RESEARCH SPECIALISTS (VRS) Τηλ. 210 3219557, 698 3603160, 6945 851420, E-mail: info@hfanalysis.gr

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ EΝΝΕΑΜΗΝΟΥ 2014 (Όμιλος, σε εκατ. ευρώ)

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ EΝΝΕΑΜΗΝΟΥ 2014 (Όμιλος, σε εκατ. ευρώ) 9Μ 2014 Σύνολο Ενεργητικού 72.420 Καθ. Χαρτοφυλάκιο Δανείων 50.120 Χρεόγραφα 9.653 Καταθέσεις 43.533 Καθαρή Θέση (μ.δ.μ.) 8.526

9Μ 2013 74.033 52.596 10.022 41.967 8.460

ΜΕΤΑΒΟΛΗ -2% -5% -4% 4% 1%

9Μ 2014 ΝΙΙ (Καθ. Επιτοκ. Έσοδο) 1.443 Συνολικά (Core) Έσοδα 1.783 Σύνολο Λειτουργικών Εξόδων 1.193 Προβλέψεις Δανείων 1.081 Κέρδη προ Φόρων -404 Κέρδη μ.φ. 111

9Μ 2013 ΜΕΤΑΒΟΛΗ 1.192 21% 1.508 18% 1.018 17% 1.474 -27% -727 -44% 3.118 -

Πηγή: Τράπεζα, Ενοποιημένες Λογιστικές Καταστάσεις. Σημείωση: Η κερδοφορία του 9Μ 2013 περιλαμβάνει επίδραση φήμης & πελατείας ύψους 3,28 δισ. ευρώ από την απόκτηση της Εμπορικής Τράπεζας.

ΒΑΣΙΚA ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚA ΜΕΓEΘΗ Περίοδος 2008 - 2013 (Όμιλος, σε εκατ. ευρώ)

2008 2009 2010 2011 2012 2013

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 65.270 69.596 66.798 59.148 58.253 73.697

ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ 42.547 42.916 38.293 29.399 28.464 42.485

ΚΑΘ. ΔΑΝΕΙΑ 50.705 51.400 49.305 44.876 40.579 51.678

ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ 3.021 5.372 5.211 1.417 588 8.312

ΚΑΘ. ΕΠΙΤ. ΕΣΟΔΟ 1.799 1.763 1.819 1.784 1.383 1.658

ΛΕΙΤ. ΕΞΟΔΑ 1.178 1.202 1.148 1.096 1.152 1.426

ΚΕΡΔΗ ΜΦ 626 502 216 -4.732 -1.345 2.278

ΚΜΦΔΜ 512 350 86 -3.810 -1.082 2.922

Πηγή: Τράπεζα, Ενοποιημένες Λογιστικές Καταστάσεις. Σημείωση: Έως τις 15 Νοεμβρίου 2014, οι λογιστικές καταστάσεις του Εννεαμήνου 2014 αφορούσαν στα τελευταία διαθέσιμα δημοσιευμένα αποτελέσματα της Εταιρείας/Ομίλου. Δείκτες Ομίλου Καθ. Επιτοκ. Περιθώριο Κόστη/Έσοδα Καθ. Θέση/Δάνεια Δάνεια/Ενεργητικό Καταθέσεις/Ενεργητικό Καθ. Θέση/Ενεργητικό Δάνεια/Καταθέσεις

2008 2,76% 50,38% 5,96% 77,68% 65,19% 4,63% 119%

2009 2,53% 50,44% 10,45% 73,85% 61,66% 7,72% 120%

2010 2,72% 51,06% 10,57% 73,81% 57,33% 7,80% 129%

2011 3,02% 48,01% 3,16% 75,87% 49,70% 2,40% 153%

2012 2,37% 77,61% 1,45% 69,66% 48,86% 1,01% 143%

2013 2,25% 60,41% 16,08% 70,12% 57,65% 11,28% 122%

ΔΕΙΚΤΗΣ ROE & ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΜΕΤΟΧΗΣ Περίοδος 2008 - 2013 2008 2009 2010 2011 2012 2013

P/Ε (x) 13,1 19,2 78,3 2,3

P/BV (x) 2,2 1,2 1,3 4,7 11,4 0,8

ROE % 17% 7% 2% 35%

P/E και P/BV βάσει τρέχουσας τιμής μετοχής. Η πληροφόρηση που περιλαμβάνεται στο παρόν έγγραφο βασίζεται σε δεδομένα που έχουν ληφθεί από αναγνωρισμένες στατιστικές υπηρεσίες, δημοσιευμένες αναφορές ή πληροφορίες, ή άλλες πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες. Ωστόσο, η πληροφόρηση αυτή δεν έχει εξακριβωθεί από τη VRS και η VRS δεν παραθέτει δηλώσεις για την ακρίβεια και την πληρότητά της. Η πληροφόρηση αλλά και οποιαδήποτε δηλωθείσα άποψη δεν αποτελούν προσφορά για πώληση ή πρόταση για προσφορά πώλησης οποιωνδήποτε μετοχών, δικαιωμάτων προτίμησης, μετατρέψιμων αξιόγραφων ή δικαιωμάτων προαίρεσης των «καλυπτόμενων εταιρειών» σε οποιαδήποτε περίπτωση.

ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Για τις ανάγκες σύνταξης των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων βάσει των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων Για την εξεύρεση της αξίας μιας επιχείρησης σε θέματα εξαγορών, συγχωνεύσεων και συμμετοχής στρατηγικού επενδυτή Για θέματα φορολογικής συμμόρφωσης και για την ανάγκη ακροαματικής διαδικασίας ενώπιον δικαστηρίων

VALUATION & RESEARCH SPECIALISTS (VRS)

Αιόλου 104, Αθήνα 10564, τηλ.: 210 3219557, 698 3603160, email: info@valueinvest.gr ΧΡΗΜΑ 79

~ ευρωπαϊκά προγράμματα

Toυ Γρηγόρη Μηλόπουλου, gmil@Megaprojects.gr

Ο «ΓΝΩΣΤΟΣ ΑΓΝΩΣΤΟΣ» ΤΡΟΠΟΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΜΕΡΟΣ ΙΙ

Στο προηγούμενο τεύχος, ξεκινήσαμε με την παρουσίαση των διαφορών στη ροή της χρηματοδότησης μεταξύ των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ και των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων. Στη συνέχεια, παραθέσαμε τρία από τα κυριότερα Ευρωπαϊκά Προγράμματα: Το Horizon 2020, το Erasmus Plus και το Creative Europe. Σε αυτό το τεύχος θα συνεχίσουμε με την παρουσίαση των υπόλοιπων μεγάλων Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων καθώς και των Ευρωπαϊκών Πολιτικών Συνοχής και Γειτονίας, οι οποίες σκοπεύουν να δημιουργήσουν ένα ευνοϊκότερο περιβάλλον για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας μας.

80 Νοέμβριος 2014

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ EUROSTARS https://www.eurostars-eureka.eu/ Βασικός στόχος του προγράμματος EUROSTARS είναι η ενθάρρυνση καινοτόμων μικρομεσαίων επιχειρήσεων να συμμετέχουν σε ερευνητικές δραστηριότητες. Με βάση τον ορισμό που έχει υιοθετήσει το πρόγραμμα EUROSTARS, «καινοτόμος μικρή ή μεσαία επιχείρηση είναι η επιχείρηση της οποίας το 10% του προσωπικού πλήρους απασχόλησης δραστηριοποιείται στον τομέα της Έρευνας και Ανάπτυξης ή/και το 10% του ετήσιου κύκλου εργασιών επενδύεται σε δραστηριότητες Έρευνας και Ανάπτυξης». Οι βασικοί στόχοι του προγράμματος είναι οι εξής: ∼ Να φέρει μεγαλύτερη αξία στην οικονομία, υψηλή ανάπτυξη και περισσότερες ευκαιρίες απασχόλησης. ∼ Να βελτιωθεί η διαθεσιμότητα κοινής εθνικής και ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για εγκεκριμένα από το EUROSTARS διεθνή ερευνητικά έργα, τα οποία κατευθύνονται προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, για όλους τους τομείς τεχνολογίας. ∼ Να εμπλακούν οι επιχειρήσεις στην ανάπτυξη στενών εργασιακών σχέσεων με την ευρωπαϊκή ερευνητική κοινότητα. Τα προγράμματα EUROSTARS χρηματοδοτούνται κυρίως από εθνικά ερευνητικά προγράμματα. Το ποσό χρηματοδότησης και τα κόστη είναι επιλέξιμα για τη χρηματοδότηση και ποικίλλουν μεταξύ των κρατώνμελών. Η καταληκτική ημερομηνία για το 2015 είναι η 5η Μαρτίου αλλά δυστυχώς οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν, ώστε να αποκτήσουν τεχνογνωσία και να ενισχύσουν την εξωστρέφειά τους. Οποιοσδήποτε οργανισμός (μικρομεσαία επιχείρηση, μεγάλη εταιρεία, πανεπιστήμιο, ερευνητικό κέντρο) μπορεί να συμμετάσχει στην κοινοπραξία του προγράμματος EUROSTARS. Παρόλα αυτά, τα έργα πρέπει να καθοδηγούνται από μια μικρομεσαία επιχείρηση η οποία ανήκει σε μια χώρα που είναι μέλος του προγράμματος EUROSTARS και η οποία θα αναλάβει την εφαρμογή της έρευνας, ενώ και ο ρόλος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που συμμετέχουν πρέπει να είναι ουσιαστικός (τουλάχιστον το 50% από τις βασικές δραστηριότητες του έργου θα πρέπει να εκτελείται από μικρομεσαίες επιχειρήσεις). ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE 2014-2020 http://ec.europa.eu/environment/life/ Το πρόγραμμα LIFE είναι το χρηματοδοτικό μέσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το περιβάλλον. Το LIFE συμβάλλει στην αειφόρο ανάπτυξη και στην επίτευξη των σκοπών και στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» καθώς και σε άλλες στρατηγικές και σχέδια της ΕΕ για το περιβάλλον και το κλίμα. Στο πρόγραμμα LIFE για την επόμενη περίοδο χρηματοδότησης 2014-2020, καθιερώνονται δύο υποπρογράμματα, το πρώτο για το Περιβάλλον και το δεύτερο για την Κλιματική δράση. Ο προϋπολογισμός για την περίοδο αυτή ανέρχεται σε 3,4 δισ. ευρώ. Το σκέλος Περιβάλλον του νέου προγράμματος (75% του προϋπολογισμού) καλύπτει τρεις τομείς προτεραιότητας: ∼ Περιβάλλον και αποδοτικότητα των πόρων ∼ Φύση και βιοποικιλότητα ∼ Περιβαλλοντική διακυβέρνηση και πληροφόρηση Το σκέλος Δράση για το κλίμα (25% του προϋπολογισμού) καλύπτει: ∼ Μετριασμό της κλιματικής αλλαγής

∼ Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή ∼ Κλιματική διακυβέρνηση και πληροφόρηση Το πρόγραμμα LIFE, εκτός από τα «παραδοσιακά έργα», όπως έργα πιλοτικά (καινοτόμα), επίδειξης, βέλτιστων πρακτικών, έργα πληροφόρησης, ευαισθητοποίησης και διάδοσης, περιλαμβάνει επίσης μια νέα κατηγορία έργων, τα Ολοκληρωμένα έργα, στρατηγικές και έργα για το περιβάλλον ή το κλίμα, τα οποία θα λειτουργούν σε εκτεταμένη εδαφική κλίμακα και θα χρηματοδοτούνται από κοινού με τουλάχιστον μία ακόμη σχετική χρηματοδοτική πηγή. Επίσης, περιλαμβάνει έργα τεχνικής βοήθειας, έργα οικοδόμησης δυναμικού και προπαρασκευαστικά έργα. Το μέγιστο ποσοστό χρηματοδότησης για όλα τα έργα κατά την πρώτη διάρκεια του προγράμματος (2014-2017) ανέρχεται έως το 60% των επιλέξιμων δαπανών και για τη δεύτερη περίοδο (2018-2020) έως το 55%. Για όλη τη διάρκεια του προγράμματος (2014-2020) για τα ολοκληρωμένα έργα, τα έργα τεχνικής βοήθειας, τα προπαρασκευαστικά έργα και τα έργα που χρηματοδοτούνται στον τομέα προτεραιότητας Φύση και βιοποικιλότητα ανέρχεται έως το 60% των επιλέξιμων δαπανών και έως το 75% των επιλέξιμων δαπανών για τα έργα που αφορούν σε Οικότοπους ή είδη προτεραιότητας. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LEADER-CLLD Το πρόγραμμα LEADER θα διατηρηθεί κατά τη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020, αποκτώντας το νέο όνομα CLLD, το οποίο μεταφράζεται σε «Τοπική Ανάπτυξη με την Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων». Εφαρμόζοντας διευρυμένα κριτήρια ένταξης περιοχών, ώστε να περιλαμβάνει όχι μόνο ορεινές, μειονεκτικές και πεδινές περιοχές αλλά και αστικές-ημιαστικές, με πληθυσμό έως 150.000 κατοίκους, το νέο LEADER θα συνεχίσει στη φιλοσοφία της ανάδειξης των πλεονεκτημάτων του κάθε τόπου, με την επιδότηση επιχειρήσεων που κάνουν επενδύσεις τοπικού χαρακτήρα και στηρίζονται στα περιφερειακά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Έμφαση επίσης θα δοθεί σε καινοτόμους ιδέες και επιχειρήσεις σε διάφορους τομείς οικονομικής δραστηριότητας που ενισχύουν τις συνέργειες και την απασχόληση. Για την περίοδο 2014-2020, οι κύριοι στόχοι του CLLD αποσκοπούν στο: ∼ να ενθαρρύνουν τοπικές κοινότητες να αναπτύξουν ολοκληρωμένες προσεγγίσεις από τη βάση σε περιστάσεις όπου υπάρχει ανάγκη απόκρισης σε εδαφικές και τοπικές προκλήσεις που απαιτούν δομικές αλλαγές, ∼ να ενισχύσουν τη συλλογικότητα της κοινότητας και να τονώσουν την καινοτομία (περιλαμβανομένης και της κοινωνικής καινοτομίας), την επιχειρηματικότητα και την ικανότητα δράσης για αλλαγές μέσω της ενθάρρυνσης της ανάπτυξης και της ανακάλυψης ανεκμετάλλευτων δυνατοτήτων στο εσωτερικό κοινοτήτων και περιοχών, ∼ να προωθήσουν την κοινωνική ιδιοκτησία μέσω της ενίσχυσης της συμμετοχής εντός κοινοτήτων και να αναπτύξουν το αίσθημα συμμετοχής και ιδιοκτησίας, το οποίο μπορεί να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα των πολιτικών της ΕΕ και ∼ να υποβοηθήσουν την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση παρέχοντας έναν δρόμο για τις τοπικές κοινότητες, προκειμένου να συμμετάσχουν πλήρως στην υλοποίηση των στόχων της ΕΕ σε όλες τις περιοχές. Οι πρώτες προκηρύξεις αναμένονται να εκδοθούν εντός του 2015. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΟΧΗ (2014-2020) http://ec.europa.eu/regional_policy/what/future/index_en.cfm Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2014-2020, στο πλαίσιο της πολιτικής για τη συνοχή θα επενδυθεί ποσό ύψους 325 δισ. ευρώ στα κράτη-μέλη της ΕΕ, στις περιφέρειες και στις πόλεις τους, ώστε να επιτευχθούν οι πανευρωπαϊκοί στόχοι για την ανάπτυξη

και την απασχόληση και να αντιμετωπιστούν η κλιματική αλλαγή, η ενεργειακή εξάρτηση και ο κοινωνικός αποκλεισμός. Η μεταρρύθμιση της Πολιτικής για τη Συνοχή θα εξασφαλίσει τη μέγιστη απόδοση των εν λόγω επενδύσεων, που θα είναι προσαρμοσμένες στις ανάγκες της κάθε περιφέρειας και της κάθε πόλης. Τα βασικά στοιχεία της μεταρρύθμισης είναι τα εξής: 1. Επενδύσεις σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ και προσαρμογή του επιπέδου στήριξης και της εθνικής συνεισφοράς (ποσοστό συγχρηματοδότησης) στα επίπεδα ανάπτυξής τους. 2. Διοχέτευση πόρων σε καίριους τομείς ανάπτυξης: την καινοτομία και την έρευνα, το ψηφιακό θεματολόγιο, τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) και την οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. 3. Καθορισμός σαφών, διαφανών, μετρήσιμων βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων όσον αφορά τη λογοδοσία και τα αποτελέσματα. Βασικός σκοπός της Πολιτικής για τη Συνοχή είναι η ενθάρρυνση της εντατικότερης χρήσης χρηματοδοτικών μέσων ώστε οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις: ∼ Να αποκτήσουν πρόσβαση σε επιχορηγήσεις, δάνεια, εγγυήσεις δανείων, μετοχικό κεφάλαιο κ.λπ. ∼ Να αξιοποιήσουν επιχειρησιακή τεχνογνωσία και συμβούλευση, πληροφορίες και ευκαιρίες δικτύωσης περιλαμβάνοντας και διασυνοριακές εταιρικές σχέσεις. ∼ Να βελτιώσουν την πρόσβασή τους στις διεθνείς αγορές και να αμβλύνουν τον επιχειρησιακό κίνδυνο. ∼ Να εκμεταλλευτούν νέες πηγές ανάπτυξης όπως την πράσινη οικονομία, τον βιώσιμο τουρισμό, τις υγειονομικές & κοινωνικές υπηρεσίες, περιλαμβάνοντας την «οικονομία της τρίτης ηλικίας» και τις πολιτιστικές και δημιουργικές βιομηχανίες. ∼ Να εκπαιδεύσουν τους επιχειρηματίες, τους προϊσταμένους και τους εργαζομένους να είναι ευπροσάρμοστοι στις νέες προκλήσεις. ∼ Να επενδύσουν στο ανθρώπινο κεφάλαιο και σε οργανισμούς που παρέχουν επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση προσανατολισμένες στην πράξη. ∼ Να σφυρηλατήσουν συνδέσμους με ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια για να προωθήσουν την καινοτομία. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ http://eeas.europa.eu/enp/ Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας σκοπεύει στη βελτίωση της ευημερίας, της σταθερότητας και της χρηστής διακυβέρνησης στις γείτονες χώρες της ΕΕ, με την ανάπτυξη βαθύτερων πολιτικών σχέσεων και την οικονομική ολοκλήρωση. Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας υλοποιείται μέσα από Σχέδια Δράσης τα οποία συμφωνούνται μεταξύ της ΕΕ και κάθε εταιρικής χώρας και περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την εμπορική και οικονομική μεταρρύθμιση, την ενέργεια, τις μεταφορές, την κοινωνία των πληροφοριών, το περιβάλλον, την έρευνα και την καινοτομία. Η Νότια Διάσταση αποτελεί τμήμα της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας και αφορά σε 10 χώρες και εδάφη της Νότιας Μεσογείου: Αίγυπτος, Αλγερία, Ιορδανία, Ισραήλ, Λίβανος, Λιβύη, Μαρόκο, Παλαιστινιακή Αρχή, Συρία και Τυνησία. Η Ελλάδα αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στη Νότια Διάσταση της ΕΠΓ και ενθαρρύνει σταθερά τις μεσογειακές χώρες-εταίρους να εντείνουν τις προσπάθειές τους προς την κατεύθυνση της εδραίωσης των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων και της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης, αξιοποιώντας πλήρως όλα τα εργαλεία που παρέχει η Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας. Χ ΧΡΗΜΑ 81

Χ δια ταύτα...

✒ από τη Λέττα Καλαμαρά

! ά λ α κ ε μ ά π α ν Έξω Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Μια εύθραυστη και μερική ανάκαμψη», η Ελλάδα παρουσίασε επιδείνωση των δεικτών απασχόλησης, του αριθμού των επιχειρήσεων και της προστιθέμενης αξίας.

γνωστή, και πολλάκις ειπωμένη για διάφορους λόγους, φράση «έξω πάμε καλά» στην περίπτωση του επιχειρείν δεν ισχύει. Οι μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις στην πλειονότητά τους δεν παράγουν διεθνώς ανταγωνιστικά και εμπορεύσιμα προϊόντα. Συνεπώς, εγκλωβίζονται στην τοπική αγορά όπου εδρεύουν και προσπαθούν να επιβιώσουν ακολουθώντας τακτικές όπως περιορισμό του περιθωρίου κέρδους, μείωση δαπανών –που αφορά κυρίως το ανθρώπινο κεφάλαιο– ελαχιστοποίηση επενδύσεων του τεχνολογικού εξοπλισμού και εκσυγχρονισμού και μηδενισμό χρηματοδότησης παραγωγής και δημιουργίας καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Οι στρεβλώσεις του εσωτερικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος της χώρας καταπνίγουν τις προσπάθειες εξωστρέφειας των περισσότερων επιχειρήσεων, ειδικά των μικρομεσαίων. Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Μια εύθραυστη και μερική ανάκαμψη», η Ελλάδα παρουσίασε

Νοέμβριος 2014

επιδείνωση των δεικτών απασχόλησης, του αριθμού των επιχειρήσεων και της προστιθέμενης αξίας. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα απώλεσε το 27% των θέσεων απασχόλησης που δημιουργούσαν οι ΜΜΕ και το 33% της προστιθέμενης αξίας που παρήγαγαν, ενώ ο αριθμός τους μειώθηκε περισσότερο από 200.000. Οι επιχειρήσεις που απέμειναν, στην πλειοψηφία τους, δεν καρπώθηκαν μέρος της θετικής επίδρασης, αφού η μεγάλη πλειονότητα αυτών δραστηριοποιείται σε κλάδους μη διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών. Το γεγονός αυτό παρατηρείται και σε άλλες χώρες της Ευρώπης και τείνει να αποτελέσει εγγενές και δυσεπίλυτο πρόβλημα της ευρωπαϊκής επιχειρηματικότητας. Σύμφωνα με την έκθεση, το κυριότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στην ΕΕ είναι η πρόσβαση στη χρηματοδότηση, ενώ τονίζεται ότι πρέπει να γίνουν πολιτικές παρεμβάσεις έτσι ώστε να ενισχυθεί η τάση διεθνοποίησής τους, η δυνατότητα συμμετοχής σε προγράμματα δημοσίων συμβάσεων, η ανάδειξη της καινοτομίας και η βελτίωση των δεξιοτήτων.

ΧΡΗΜΑ

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ONOMATΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ε-ΜAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ*

* ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (10 ΤΕΥΧΗ) 30,00 €

ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 45,00 €

ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 80,00 €

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (10 ΤΕΥΧΗ) 150,00 €

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟMΙKΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 60,00 € ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 110,00 €

ΕΠΙΤΑΓΗ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

*Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 17456 Άλιμος, Fax: 210 998 4953

Yπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu

ΧΡΗΜΑ

www.hrima.gr

ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ

ΧΡΗΜΑ

Σε επικίνδυνες περιπέτειες για πέντε μήνες η αγορά

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.407 / 11.2014 / € 6,00

Aγορά Ακινήτων: Σε παρατεταμένο τέλμα η κτηματαγορά

τ.407/ 11.2014

ISSN 1105-0470