ΧΡΗΜΑ #410, Μάρτιος 2015 by ethosMEDIA

ΧΡΗΜΑ

www.hrima.gr

ǹȟȚȩʌȚıĲĮ ǹȟȚȩʌȚıĲĮ €1,00 ĭșȘȞȩĲİȡĮ ĭșȘȞȩĲİȡĮ

ȈȣȞĮȜȜĮ ȖȑȢ ı ıİ ǼȜȜȘȞȚț Ǽ ȚțȐ ȅ ȅȝȩȜȠȖ Į

www.d degiro.g r

ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ k Ū ƍƌƎƂżƑƂ Ɗž ƀżƊƂƑƂ ƍƂƈŹƑƄƏ ƉƙƈƆƏ ƉźƐž ƐƂ ƈƂƍƑŹ ŪƍƌƎƂżƑƂ Ɗž ƀżƊƂƑƂ ƍƂƈŹƑƄƏ ƉƙƈƆƏ ƉźƐž ƐƂ ƈƂƍƑŹ

ƇƇžƆ ƑƄƏ ŭƈƈžƊƁƆƇŻƏ ŨƂƊƑƎƆƇŻƏ űƎŹƍƂƃžƏ žƆ ƑƄƏ ŭƈƈžƊƁƆƇŻƏ ŨƂƊƑƎƆƇŻƏ űƎŹƍƂƃžƏ

τ.410/ 3.2015

k Ų ƍƙ ƑƄƊ ƂƍƌƍƑƂżž ƑƄƏ ŭƈƈžƊƁƆƇŻƏ ţƍƆſƈźƍƌƒƐžƏ şƎƔŻƏ ŴƎƄƉžƑƌƌƆƇƌƊƌƉƆƇƛƊ şƀƌƎƛƊ Ųƍƙ ƑƄƊ ƂƍƌƍƑƂżž ƑƄƏ ŭƈƈžƊƁƆƇŻƏ ţƍƆſƈźƍƌƒƐžƏ şƎƔŻƏ ŴƎƄƉžƑƌƌƆƇƌƊƌƉƆƇƛƊ şƀƌƎƛƊ

ΧΡΗΜΑ

k ŰƒƊžƈƈžƀźƏ ƐƂ ƍžƀƇƙƐƉƆƌ ƂƍżƍƂƁƌ ƉƂ ƔƎƂƛƐƂƆƏ žƊƑżƐƑƌƆƔƂƏ ƑƖƊ ƅƂƐƉƆƇƛƊ ƂƍƂƊƁƒƑƛƊ ŰƒƊžƈƈžƀźƏ ƐƂ ƍžƀƇƙƐƉƆƌ ƂƍżƍƂƁƌ ƉƂ ƔƎƂƛƐƂƆƏ žƊƑżƐƑƌƆƔƂƏ ƑƖƊ ƅƂƐƉƆƇƛƊ ƂƍƂƊƁƒƑƛƊ

Ū Ūţů΢ŨţŰ şŮŭ ű΢Ű ŴůţŶŰţ΢Ű ŪşŰ ţů΢ŨţŰ şŮŭ ű΢Ű ŴůţŶŰţ΢Ű ŪşŰ ŪţűŭŴţŰ Ŵ ş ş

€

0,50 +0,10%

€

şūş ŰŲŪŠŭũş΢ŭ ş ūş ŰŲŪŠŭũş΢ŭ

ETF’S

€

2,000 +0,02%

ISSN 1105-0470

0,775

0,75

Πρόεδρος της Diversa ΑΕΒΕ

ş şūş ŰŲŪŠŭũş΢ŭ ūş ŰŲŪŠŭũş΢ŭ

DAX FUTURES

ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΑΙ ΠΟΤΑ Επενδύσεις στην καινοτομία, ελπίδες στην εξωστρέφεια Κωνσταντίνος Κλοκοτάρας

EUREX OPTIONS

€

Πότε θα δώσει κέρδη το ΧΑ

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.410 / 3.2015 / € 6,00

Αγροτική οικονομία: Θα κερδηθεί το στοίχημα της ανάπτυξης

ΧΡΗΜΑ

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ONOMATΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ε-ΜAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ*

* ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

Το ΧΡΗΜΑ καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά!

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ ΕΞΑΜΗΝΗ (5 ΤΕΥΧΗ) 20,00 € ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΣ (10 ΤΕΥΧΗ) 100,00 €

ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (10 ΤΕΥΧΗ) 30,00 €

ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 45,00 €

ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 80,00 €

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (10 ΤΕΥΧΗ) 150,00 €

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟMΙKΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 60,00 € ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 110,00 €

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή) ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 15,00 € (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α.)

ΤΡΟΠΟΙ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 / ΙΒΑΝ GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192) Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρείας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομά σας στο καταθετήριο. Παρακαλούμε, όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κου Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΕΠΙΤΑΓΗ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

*Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 17456 Άλιμος, Fax: 210 998 4953

Yπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu

Ενότητες συνεδρίου: Community Community Conference & Awards Awards Conference Συνδιοργανωτές:

% %JWBOJ $BSBWFM JWBOJ $BSBWFM 13 1 3 Μαΐο Μαΐου υ2 2015 015

1BOFM «Η αρχιτεκτονική του εργασιακού τοπίου στην Ελλάδα» Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Έρευνας «Η σημασία των social media στην πρόσληψη προσωπικού» 1BOFM «HR Community: Υπηρετώντας την Ελληνική Επιχειρηματικότητα» Προβολή βίντεο «Proud to be HR»

Για πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής: q TBMWBSMJT L!FUIPTNFEJB FV q N[PVQBOUJ!TLZXBMLFS HS

hrcommunity.gr Research Research sponsor

Communication sponsor sponsorss

2 Κωνσταντίνος Χριστοφιλέας, Διευθυντής Σύνταξης

Το Πάσχα θα δούμε το φως των χρημάτων;

οικονομία είναι με «σωληνάκια». Δεν θέλαμε λεφτά, μνημόνια και Τρόικα και τώρα όλη η κυβέρνηση τρέχει να μαζέψει για να πληρωθούν οι υποχρεώσεις εντός εβδομάδων. Η κυβέρνηση βρίσκεται απόλυτα εγκλωβισμένη –και μαζί της και η χώρα– σε ένα τετράμηνο φθοράς χωρίς χρηματοδότηση-Μνημόνιο, χωρίς λεφτά. Την ίδια ώρα, υπάρχει ένα θανατηφόρο «φλερτ» με το πιστωτικό γεγονός. Η κυβέρνηση παίζει με τη φωτιά και κανείς δεν γνωρίζει ποιο είναι το σχέδιο. Πρόκειται για μια ρήξη ή για έναν έντιμο συμβιβασμό; Μάλλον η στρατηγική της κυβέρνησης είναι η μετάθεση της ευθύνης στους Ευρωπαίους εταίρους, αλλά αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο, καθώς νομίζει πως κερδίζει χρόνο, αλλά αντιθέτως χάνει πολύτιμο εθνικό χρόνο και τις τελευταίες 60 ημέρες έχουν επιδεινωθεί όλα τα οικονομικά μεγέθη. Έχουμε υστέρηση εσόδων και είμαστε πολύ κοντά στην εσωτερική στάση πληρωμών. Αυτό, για την ώρα, μπορεί να μην αφορά μι-

σθούς και συντάξεις, αλλά σίγουρα αφορά τη λειτουργία της οικονομίας. Η χώρα βρίσκεται σε μεγάλη παγίδα. Το μεγάλο χρηματοδοτικό και δημοσιονομικό κενό παραλύει την οικονομία και απειλεί με πιστωτικό γεγονός. Η αβεβαιότητα αυξάνει τον κίνδυνο εκτροχιασμού της ελληνικής οικονομίας, ενώ υπάρχει πιστωτική ασφυξία: οι τράπεζες «πνίγουν» τις επιχειρήσεις και «βουλιάζουν» οικονομία και αγορά. Έχουμε «κραχ» στα λογιστήρια μικρών και μεγάλων εταιρειών, που μένουν από ρευστότητα, δεν πληρώνουν μισθούς, φόρους και δόσεις, ενώ υπάρχουν φόβοι από ανθρώπους της αγοράς για νέα λουκέτα και απώλειες θέσεων απασχόλησης.

Ο Απρίλιος είναι ένας κρίσιμος μήνας, καθώς η αξιολόγηση θα κρίνει την καταβολή των δόσεων από ευρωζώνη, ΔΝΤ και ΕΚΤ. Ο Γ. Βαρουφάκης δήλωσε αισιόδοξος ότι θα επιτευχθεί συμφωνία με τους δανειστές έως τις 12 Απριλίου. Ας ελπίσουμε ότι έρχεται η ώρα της μεγάλης – έμπρακτα αυτήν τη φορά– στροφής της κυβέρνησης στον ρεαλισμό και την ευρωπαϊκή οικονομική πραγματικότητα. Τα κλιμάκια των τεχνοκρατών βρίσκονται στην Αθήνα, οι διαπραγματεύσεις σε πολιτικό επίπεδο συνεχίζονται στις Βρυξέλλες και η πιθανότητα πριν το Πάσχα να δει η Ελλάδα το φως των χρημάτων κερδίζει πόντους.

Ο χρόνος λοιπόν τελειώνει. Μέσα στον Απρίλιο πρέπει να υπάρξει συμφωνία.

ΧΡΗΜΑ

τ.410, Mάρτιος 2015

4 Μάρτιος 2015

ΕΝ ΑΡΧΗ...

Η διάκριση σας περιμένει! C Community ommunity A Awards wards 2 2015 015

Υποβάλετε την υποψηφιότητά σας στο awards.hrcommunity.gr μέχρι τις 27.04.2015

Divani Caravel 13 Μαΐου 2015

Αναλυτική παρουσίαση βραβείων: awards.hrcommunity.gr

Τα HR Community Awards 2015 θα απονεμηθούν κατά τη διάρκεια επίσημου δείπνου, στο πλαίσιο του HR Community Conference & Awards

Research Research sponsor

hrcommunity.gr

Communication sponsor sponsorss

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Θα κερδηθεί το στοίχημα της ανάπτυξης

ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΑΙ ΠΟΤΑ Επενδύσεις στην καινοτομία, ελπίδες στην εξωστρέφεια

ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Λύσεις προστασίας για επαγγελματίες και επιχειρήσεις

FACILITY MANAGEMENT Η άγνωστη αγορά των 2 δισ. ευρώ και των 100 χιλιάδων εργαζομένων

6 Μάρτιος 2015

56 ΠΑΙΔΙΚΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Εξασφαλίζουν το μέλλον με υγεία, αποταμίευση, σύνταξη

περιεχόμενα τ.410/3.2015 30 ~ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΑΓΟΡΕΣ Το ισχυρό δολάριο και η FED θα «διορθώσουν» τις μετοχές; ΘΕΜΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ

54 ~ ΕΡΕΥΝΑ ICAP Σε πτώση οι υπηρεσίες καθαρισμού κτηρίων

«Όραμά μου είναι να δραστηριοποιηθώ σε μια κανονική χώρα, όπου θα ευοδώνονται οι προσπάθειές μας που τώρα πάνε χαμένες» δηλώνει ο πρόεδρος της Diversa ΑΕΒΕ, εισηγμένης στην Εναλλακτική Αγορά του χρηματιστηρίου, κ. Κωνσταντίνος Κλοκοτάρας, μιλώντας στο «Χρήμα».

76 ~ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Ομιλία του διοικητή, Γ. Στουρνάρα

ΧΡΗΜΑ

~ Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημο-

τεύχος Μαρτίου 2015

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ Bίκυ Γερασίμου gerasimou.v@ethosmedia.eu Γαλάτεια Μπασέα bassea.g@ethosmedia.eu Αριστείδης Κυπριώτης kypriotis.a@ethosmedia.eu CEO Κωνσταντίνος Ουζούνης ouzounis.k@ethosmedia.eu ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Kωνσταντίνος Χριστοφιλέας christofileas.k@ethosmedia.eu ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚTΗΣ Γιώργος Καλούμενος kaloumenos.g@ethosmedia.eu

Σπύρος Κανιούρας kaniouras.s@ethosmedia.eu ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΔΙΟΡΘΩΣΗ Αμαλία Λούβαρη louvari.a@ethosmedia.eu ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΠΩΛΗΣΕΩΝ Διονύσης Δρογγίτης drogitis.d@ethosmedia.eu

σίευση φωτογραφιών και ύλης ή μέρους αυτής, και η καθ' οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

KEY ACCOUNT MANAGER Ράντω Μανώλογλου manologlou.r@ethosmedia.eu

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ

ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Σοφία Λαλισσίδου lalissidou.s@ethosmedia.eu

YΠΕΥΘΥΝΗ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ Νατάσσα Λαζαράκου lazarakou.n@ethosmedia.eu

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ MARKETING Μαίρη Κατσαπρίνη katsaprini.m@ethosmedia.eu

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Θοδωρής Αναγνωστόπουλος Shutterstock

ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Σοφία-Αφροδίτη Βουλγαράκη Πόπη Καλογιάννη voulgaraki.s@ethosmedia.eu popikalogianni@gmail.com ΤΜΗΜΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ & ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Kωνσταντίνος Σαλβαρλής salvarlis.k@ethosmedia.eu Μαρία Νέγκα nega.m@ethosmedia.eu

ETHOS MEDIA S.A. Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος T:210 9984950, Φ:210 9984953 E:hrima@hrima.gr www.ethosmedia.eu www.ethosevents.eu www.hrima.gr www.insuranceworld.gr www.asfalizomai.com www.phb.com.gr www.alivemag.gr www.virus.com.gr www.bitdaily.gr

ΕΚΤΥΠΩΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ - ΕΝΘΕΣΗ Pressious Αρβανιτίδης ~ Το τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας, είναι τυπωμένο σε Α.Β.Ε.Ε. ISSN 1105-0470 πιστοποιημένο χαρτί FSC® και ISSN 1105-0470

έτσι συμβάλλει στην υποστήριξη των δασών του πλανήτη.

04 ~ Εν αρχή: Το Πάσχα θα δούμε το φως των χρημάτων; 12 ~ Χρηματιστήριο: Πότε θα δώσει κέρδη το ΧΑ 82 ~ Διά ταύτα: Τρόικα; Ποια Τρόικα;

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Κωνσταντίνος Κλοκοτάρας Πρόεδρος της Diversa ΑΕΒΕ Όραμά μου είναι να δραστηριοποιηθώ σε μια κανονική χώρα ΧΡΗΜΑ 7

Χ επικαιρότητα

Η Ελλάδα «καίγεται» για ρευστό και το τρίτο δάνειο έρχεται Θρίλερ ρευστότητας Επτά δισ. ευρώ σε 45 ημέρες καλείται να βρει η κυβέρνηση ΤΟ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Αναθεώρηση διευκόλυνσης ELA από την ΕΚΤ 9 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Πληρωμή δόσης στο ΔΝΤ (0,4 δισ. ευρώ) 14 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Λήξη εντόκου 1,4 δισ. ευρώ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Αναθεώρηση διευκόλυνσης ELA από την ΕΚΤ 17 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Λήξη εντόκου 1 δισ. ευρώ 17 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Πληρωμή τοκομεριδίου (0,2 δισ. ευρώ) από ομόλογο 29 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Αναθεώρηση διευκόλυνσης ELA από την ΕΚΤ 8 Μάρτιος 2015

τους 10 μήνες του 2015 καλούμαστε να ανταποκριθούμε σε 27 αποπληρωμές οφειλών, στο τετράμηνο διάστημα Μαρτίου-Ιουνίου να βρούμε 16 δισ. ευρώ και στο δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου άλλα 10 δισ. ευρώ. Ένας κλοιός χρηματοδοτικής ασφυξίας απειλεί την οικονομία, καθώς οι ανελαστικές υποχρεώσεις ανεβάζουν το θερμόμετρο και μέσα στο θρίλερ ρευστότητας που ζει η χώρα επανέρχονται δυναμικά στο προσκήνιο σενάρια περί νέου πακέτου στήριξης 30 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα. Για την ανάγκη της Ελλάδας να υπογράψει μετά τον Ιούνιο και την τετράμηνη παράταση ένα νέο Μνημόνιο για δάνειο 20-30 δισ. ευρώ μιλάει όλος ο κόσμος στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα βρίσκεται τόσο κοντά σε καθεστώς πιστωτικής ασφυξίας ελλείψει ρευστότητας. Τα ταμειακά διαθέσιμα είναι ελάχιστα, το χρηματοδοτικό κενό αυξάνεται και είναι μαθηματικώς βέβαιο ότι η νέα κυβέρνηση θα οδηγηθεί σε νέο Μνημόνιο τον Ιούνιο. Η Ελλάδα δεν μπορεί να βγει στις αγορές, και αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί πρόσθετα κεφάλαια για να χρηματοδοτηθεί η οικονομία. Κατά ορισμένες εκτιμήσεις, η Ελλάδα θα χρειαστεί επιπλέον χρήματα, που σημαίνει ότι θα πρέπει να λάβει πρόσθετη χρηματοδότηση. Τα εναπομείναντα κεφάλαια του δεύτερου Μνημονίου δεν μπορούν να εκταμιευθούν μέχρις ότου ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της εθνικής οικονομίας από την Τρόικα, που μετονομάστηκε σε «Θεσμούς». Άρα, η κυβέρνηση ίσως υποχρεωθεί να ζητήσει τα εναπομείναντα κεφάλαια του δεύτερου Μνημονίου, που σημαίνει πιστή εφαρμογή του Μνημονίου. Αγωνία όμως επικρατεί όχι μόνο στην κυβέρνηση αλλά και στην αγορά για τη ρευστότητα, καθώς τα κρατικά ταμεία έχουν στεγνώσει, ενώ οι πληρωμές που πρέπει να κάνει η χώρα μέχρι τα τέλη Απριλίου ανέρχονται στο ποσό των 7,5 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου και κατά τον Απρίλιο, το Δημόσιο θα πρέπει να πληρώσει για μισθούς και συντάξεις περίπου 2,6 δισ. ευρώ, για ασφάλιση, περίθαλψη και πρόνοια 2,4 δισ.

ευρώ, για δόσεις στο ΔΝΤ 1,4 δισ. ευρώ, για τόκους 1,1 δισ. ευρώ. Την ίδια ώρα, το πλεόνασμα συρρικνώνεται, το χρηματοδοτικό κενό αυξάνεται και το τρίτο δάνειο έρχεται! Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, το πρωτογενές πλεόνασμα του 2014 θα είναι περίπου 0,5-0,6% του ΑΕΠ, δηλαδή περίπου 2 δισ. ευρώ μικρότερο από τους στόχους του προγράμματος. Η μεγαλύτερη ζημιά είναι όμως στις προβλέψεις του προγράμματος για τη χρηματοδότηση των δανειακών αναγκών της Ελλάδας. Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό του 2014, οι χρηματοδοτικές ανάγκες, στο σύνολό τους, ανέρχονται στα 31,1 δισ. ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα έφτανε στα 2,6 δισ. ευρώ. Πλέον, υπάρχει μια υστέρηση τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ, η οποία στην πραγματικότητα μεταφέρεται και προστίθεται στο χρηματοδοτικό «κενό» του 2015, που υπολογιζόταν σε περίπου 13 δισ. ευρώ. Πώς μπορούν λοιπόν να καλυφθούν αυτά τα 2 δισ. ευρώ; Μόνο τρεις τρόποι υπάρχουν: είτε με πρόσβαση στις αγορές, που φαντάζει απίθανη, είτε με μεγαλύτερη δημοσιονομική προσπάθεια, δηλαδή μέτρα που η κυβέρνηση απορρίπτει. Άρα αυτομάτως όλα οδηγούν στην τρίτη επιλογή, που είναι η περαιτέρω χρηματοδότηση από τους εταίρους. Τι σημαίνουν πρακτικά όλα αυτά; Όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές από το στρατόπεδο των δανειστών, έρχεται πιο κοντά ένα νέο χρηματοδοτικό πακέτο, το οποίο μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει τα 30 δισ. ευρώ. Η χώρα έχει εισέλθει σε περίοδο πιστωτικής ασφυξίας και είναι φανερό πως ένα τρίτο πακέτο στήριξης δεν μπορεί να αποκλειστεί, καθώς οι χρηματοδοτικές ανάγκες της είναι πολύ μεγάλες. Τον Μάρτιο η χώρα έχει να αποπληρώσει τη δόση του 1,5 δισ. ευρώ στο ΔΝΤ ενώ τον Απρίλη ακόμη 600 εκατ. ευρώ σε τόκους. Επιπλέον, 1,1 δισ. ευρώ τον Μάιο σε πιστωτές, και το πρόβλημα γίνεται πιο έντονο όσο πλησιάζουμε στην ημερομηνία λήξης της παράτασης του προγράμματος, αρχής γενομένης από τα 2,6 δισ. ευρώ που πρέπει να αποπληρωθούν στο ΔΝΤ και σε άλλους πιστωτές.

Στους δύο τελευταίους μήνες του καλοκαιριού όμως, έχουμε τις μεγαλύτερες δόσεις του έτους, με τα 3,5 δισ. ευρώ της ΕΚΤ τον Ιούλιο και τα 3,7 δισ. ευρώ στο ευρωσύστημα τον Αύγουστο.

ΠΟΣΑ ΜΑΣ ΔΑΝΕΙΣΑΝ ΟΙ ΕΤΑΙΡΟΙ ΜΑΣ ΠΡΩΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ-GLF Κράτη Βέλγιο Κύπρος Γερμανία Εσθονία Φινλανδία Γαλλία Ιρλανδία Ιταλία Λουξεμβούργο Μάλτα Ολλανδία Αυστρία Πορτογαλία Σλοβενία Σλοβακία Ισπανία Σύνολο

Δάνεια εκατ. ευρώ 1.942 0.110 15.165 0 1.004 11.389 0.347 10.008 0.140 0.051 3.194 1.555 1.102 0.243 0 6.650 52.900

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ-EFSF Κράτη Αυστρία Βέλγιο Κύπρος Εσθονία Φινλανδία Γαλλία Γερμανία Ιρλανδία Ιταλία Λουξεμβούργο Μάλτα Ολλανδία Πορτογαλία Σλοβακία Σλοβενία Ισπανία Σύνολο

Συμμετοχή εκατ. ευρώ 4.239 5.274 0.297 0.382 2.722 30.954 41.221 0 27.197 0.382 0.141 8.678 0 1.503 0.723 18.079 141.800

ΧΡΗΜΑ 9

Χ επικαιρότητα ∼ Η Ελλάδα «καίγεται» για ρευστό και το τρίτο δάνειο έρχεται ΟΙ ΔΑΝΕΙΑΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΟ 2015 (ποσά σε δισ. ευρώ)

Μήνας Ιανουάριος Φεβρουάριος Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Οκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος Σύνολο

ΕΚΤ

ΔΝΤ

Ομόλογα εκτός PSI

Τόκοι

Άλλες υποχρεώσεις

Σύνολο

0 0 0 0 0 0 3,491 3,188 0 0 0 0 6,68

0,415 0,691 1,416 0,415 0,691 1,416 0,415 0 1,416 0,415 0 1,416 8,71

0 0 0,70 0 0 0 0,115 0 0 0,174 0 0 0,36

0,100 0,900 0,800 0,200 0,400 0,500 0,900 0,500 0,100 0,300 0,350 0,300 5,35

0 0 0,200 0 0 0,700 0,200 0 0,200 0 0 0,100 1,40

0,52 1,59 2,50 0,62 1,09 2,62 5,12 3,69 1,72 0,89 0,35 1,82 22,5

ΤΟ «ΜΑΡΤΥΡΙΟ ΤΗΣ ΣΤΑΓΟΝΑΣ» Την ίδια ώρα, συνεχίζεται το «μαρτύριο της σταγόνας» από την ΕΚΤ και τα πάντα θα κριθούν από την πορεία των συζητήσεων στις Βρυξέλλες και την Αθήνα, τη στιγμή που ο Μάριο Ντράγκι ξεκίνησε τη διαδικασία της αγοράς ομολόγων στο πλαίσιο της ύψους 1,1 τρισ. ευρώ ποσοτικής χαλάρωσης που θα διαρκέσει σε πρώτη φάση επί ένα 18μηνο. Είναι φανερό ότι η ελληνική οικονομία, που είναι απούσα από την ιστορική αυτή εξέλιξη, πρέπει το συντομότερο να ολοκληρώσει τις αναγκαίες διαδικασίες αξιολόγησής της ώστε να μπορέσει να συμμετάσχει. Διαφορετικά, η συνέχιση της άγονης σπατάλησης χρόνου θα οδηγήσει την οικονομία σε πλήρη ασφυξία. Η κυβέρνηση, αντί να κυβερνά, «απειλεί» με τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος ή και ακόμη και πρόωρων εκλογών στην Ελλάδα και η ελληνική οικονομία χάνει την ευκαιρία ενός ιστορικά φθηνού δανεισμού. Άλλωστε, ποτέ στην ιστορία η Ευρώπη δεν δανειζόταν τόσο φθηνά. Οι αποδόσεις σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα στα ομόλογα της Ευρώπης και η εξέλιξη αυτή δεν ευνοούν την ΕΚΤ, που αγοράζει ομόλογα κοντά στις ονομαστικές τιμές. Η Ελλάδα συντηρείται στη μιζέρια της εμφανίζοντας αποδόσεις στην τριετία 18,1% (11 Μαρτίου). Το ελληνικό κράτος βρίσκεται στο χείλος της καταστροφής. Η Αθήνα μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με μια νέα σειρά προβλημάτων αν κάποιος από τους δύο θεσμούς (ΔΝΤ, ΕΚΤ) δεν υπογράψει την καταβολή των 7,2 δισ. ευρώ. 10 Μάρτιος 2015

Και μετά έρχεται μία ακόμη μεγαλύτερη πρόκληση: η διαπραγμάτευση για ένα τρίτο πρόγραμμα στήριξης για όταν λήγει η παράταση, τον Ιούνιο. Η Αθήνα αντιμετωπίζει πληρωμές δόσεων 6,7 δισ. ευρώ για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο και πρέπει να έχει μέχρι τότε μια νέα στήριξη. Με τα σημερινά δεδομένα οι επόμενοι μήνες θα είναι μάλλον ένας Γολγοθάς.

Μαΐου έτοιμη να πάρει τα λεφτά της δόσης. Για να συμβεί δε αυτό πρέπει: ∼ να κλείσει το δημοσιονομικό κενό του 2015 (πρωτογενές έλλειμμα) ∼ να ψηφιστούν αλλαγές σε φορολογικό, ΦΠΑ, Δημόσιο ∼ να γίνουν αποκρατικοποιήσεις ∼ να ψηφιστούν ρυθμίσεις για κόκκινα δάνεια και εργασιακά

ΠΙΕΖΟΥΝ ΟΙ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ Πέρα από τις ταμειακές δυσκολίες του Μαρτίου, ο Γολγοθάς συνεχίζεται και τους επόμενους μήνες. Έτσι:

ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΩΣ ΤΟ 2030 Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΔΔΗΧ, που είχε καταθέσει στη Βουλή το 2014, τη δεκαετία 2021 με 2030 οι υποχρεώσεις του ελληνικού Δημοσίου ανέρχονται στο ποσό των 201,05 δισ. ευρώ επί του συνόλου υποχρεώσεων 291 περίπου δισ. ευρώ για την περίοδο 2015-2030. Μόνο οι τόκοι που θα πρέπει να εξοφληθούν τη δεκαετία 20212030 είναι 114,45 δισ. ευρώ. Αναλυτικά, την περίοδο 2015 με 2020, δηλαδή μέσα σε έξι έτη, η Ελλάδα θα πρέπει να καταβάλει 52,246 δισ. ευρώ σε χρεολύσια και 37,93 δισ. ευρώ σε τόκους, δηλαδή 90,17 περίπου δισ. ευρώ. Επίσης, τη δεκαετία 2021-2030 θα πρέπει να καταβάλει 86,6 δισ. ευρώ σε χρεολύσια και 114,4 δισ. ευρώ σε τόκους. Για το 2015, οι τόκοι υπολογίζονται στα 5,8 δισ. ευρώ και τα χρεολύσια στα 16,08 δισ. ευρώ. Για την περίοδο 2021-2024 οι συνολικές υποχρεώσεις ανέρχονται στα 104,7 δισ. ευρώ και οι τόκοι αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος, που αγγίζει τα 66,6 δισ. ευρώ. Μόνο το 2022 η Ελλάδα θα πρέπει να πληρώσει για τόκους 24,4 δισ. ευρώ. Χ

∼ Τον Απρίλιο πρέπει να πληρωθούν 448 εκατ. ευρώ στο ΔΝΤ και 400 εκατ. ευρώ σε τόκους ∼ Τον Μάιο 746 εκατ. ευρώ στο ΔΝΤ και 300 εκατ. ευρώ σε τόκους ∼ Τον Ιούνιο 1,6 δισ. ευρώ στο ΔΝΤ και 450 εκατ. ευρώ σε τόκους Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στον Ιούλιο και τον Αύγουστο, όταν η Αθήνα θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα για την αποπληρωμή συνολικού χρέους ύψους 11,4 δισ. ευρώ, από τα οποία 1,9 δισ. ευρώ αφορούν δάνεια του ΔΝΤ, 6,7 δισ. ευρώ δάνεια της ΕΚΤ για την αποπληρωμή των δύο μεγάλων ομολόγων της ΕΚΤ, 1,9 δισ. ευρώ τόκους και 900 εκατ. ευρώ κουρεμένα ομόλογα του Δημοσίου. Η χώρα έχει έξι εβδομάδες καιρό (τέσσερις διαπραγμάτευση και δύο εφαρμογή και νομοθέτηση), στην καλύτερη των περιπτώσεων, για να πάει στο Eurogroup του

Χ χρηματιστήριο

ΠΟΤΕ

ΘΑ ΔΩΣΕΙ ΚΕΡΔΗ ΤΟ ΧΑ Οι τιμές είναι χαμηλές και προσφέρονται για τη σταδιακή δημιουργία μετοχικού χαρτοφυλακίου σε εταιρείες με εχέγγυα βιωσιμότητας, με ορίζοντα το δεύτερο εξάμηνο του έτους. 12 Μάρτιος 2015

πό μέρα σε μέρα μπορεί να έλθουν τα πάνω-κάτω στην ελληνική οικονομία και το χρηματιστήριο και οποιαδήποτε πρόβλεψη –ή ακόμη και εκτίμηση– είναι εξαιρετικά επισφαλής. Μόνο με την επίτευξη μιας ουσιαστικής συμφωνίας, που θα ανοίξει τους κρουνούς της ρευστότητας, οι πιεσμένες τιμές των μετοχών θα αντιδράσουν δυναμικά. Αν οι διαπραγματεύσεις σέρνονται, η χρηματιστηριακή αγορά θα βρίσκεται σε κατάσταση ταλαιπωρίας (στην καλύτερη περίπτωση). Η Ελλάδα βρίσκεται ήδη στη ζώνη της χρεοκοπίας και ή θα υπάρξει πολιτική συμφωνία με την ΕΕ και τους δανειστές ή θα κυριαρχήσει το χάος στην Ελλάδα, καθώς το πιστωτικό κραχ θα οδηγήσει σε capital controls στις τράπεζες. Η Ελλάδα χρειάζεται τουλάχιστον 20 δισ. ευρώ, γιατί θα παραμείνει εκτός αγορών για όλο το 2015 και υπό καθεστώς ακραίας πιστωτικής ασφυξίας, ενώ οι τράπεζες θα χρειαστούν περίπου 5 δισ. ευρώ νέα κεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίησή τους. Αν δεν βελτιωθεί το κλίμα και δεν αντιμετωπιστεί η πιστωτική ασφυξία, στους επόμενους μήνες θα διαφανεί ισχυρότατη πίεση στην κεφαλαιακή επάρκεια, που θα οδηγήσει σε τρίτο γύρο ανακεφαλαιοποίησης.

H ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΕΠΕΝΔΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΧΑ (χωρίς τη συμμετοχή του ΤΧΣ) Δεκέμβριος 2013 Ιανουάριος 2014 Φεβρουάριος 2014 Μάρτιος 2014 Απρίλιος 2014 Μάιος 2014 Ιούνιος 2014 Ιούλιος 2014 Αύγουστος 2014 Σεπτέμβριος 2014 Οκτώβριος 2014 Νοέμβριος 2014 Δεκέμβριος 2014 Ιανουάριος 2015 Φεβρουάριος 2015

Αυτό έχει γίνει εμφανές και στις τιμές των μετοχών –κυρίως των τραπεζικών– που επηρεάζονται περισσότερο από την κρίση, που τώρα έχει ξανά σαν βασικό συστατικό της και την κρίση ρευστότητας.

Με το κράτος όμως σε καθεστώς οικονομικής ασφυξίας και τα δραχμοσενάρια σε πλήρη έξαρση, λογικό είναι να υπάρχει μεγάλος δισταγμός αγορών ακόμη και από το λεγόμενο «έξυπνο χρήμα». Αποδόσεις σε αναδυόμενες και εξωτικές αγορές –στις οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις οι αποτιμήσεις έχουν συμπιεστεί δραματικά μετά το περσινό selloff– έχει αρχίσει να αναζητά το smart money, κατά τον ίδιο τρόπο που το 2012 «αποβιβάστηκε» στην Ελλάδα. Εγκλωβισμένη στα δικά της προβλήματα και αδιέξοδα είναι η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, η οποία απέχει από τα «πάρτι» μετοχών και ομολόγων που πραγματοποιούνται στις ευρωπαϊκές αγορές λόγω του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της ΕΚΤ. Χρηματιστηριακά, οι τιμές είναι χαμηλές και προσφέρονται για τη σταδιακή δημιουργία μετοχικού χαρτοφυλακίου σε εταιρείες με εχέγγυα βιωσιμότητας, με

ορίζοντα το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά θα παραμείνει σε ταλαιπωρία όσο δεν επιλύεται το πρόβλημα ρευστότητας της οικονομίας. Ο κίνδυνος Grexident, δηλαδή ελληνικού «ατυχήματος», με πιστωτικό κραχ ή capital controls, δηλαδή περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων, θα οδηγούσε το ελληνικό χρηματιστήριο έως και τα επίπεδα των 500 μονάδων. Αποδείχθηκε ότι οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου του 2014, που καλύφθηκαν από ιδιώτες που επένδυσαν 8,3 δισ. ευρώ, οδήγησαν όσους επένδυσαν στις ελληνικές τραπεζικές μετοχές σε μεγάλες ζημιές. Τα hedge funds που αρχικά ήρθαν στην Ελλάδα είχαν βραχυπρόθεσμο ορίζοντα και τα περισσότερα αποχώρησαν ή αποχωρούν. Μεγάλο πλήγμα για το χρηματιστήριο αποτελεί η αποεπένδυση στην οποία προχωρεί το Capital Group, που είχε μεγάλες θέσεις στο ελληνικό χρηματιστήριο: ειδικά στην Eurobank, όντας ο βασικός μέτοχος, στην Πειραιώς ο δεύτερος μεγαλύτερος μέτοχος μετά το ΤΧΣ, καθώς και σε άλλες εταιρείες όπως ο ΟΤΕ. Οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν πληρώσει πολύ ακριβά τον «αποκλεισμό» της Ελλάδας από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές (π.χ.

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ

Η ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΧΑ

ΤΟ ΧΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ «ΣΕΞΙ»

(Ποσά σε εκατ. ευρώ) 49,6% 49,9% 51,5% 52,9% 54,8% 60,4% 60,6% 60,4% 61,0% 60,9% 61,3% 62,1% 61,5% 61,1% 60,1%

Δεκέμβριος 2013 Ιανουάριος 2014 Φεβρουάριος 2014 Μάρτιος 2014 Απρίλιος 2014 Μάιος 2014 Ιούνιος 2014 Ιούλιος 2014 Αύγουστος 2014 Σεπτέμβριος 2014 Οκτώβριος 2014 Νοέμβριος 2014 Δεκέμβριος 2014 Ιανουάριος 2015 Φεβρουάριος 2015

(Ποσά σε δισ. ευρώ) 2.161,9 2.155,6 1.771,7 2.520,8 3.229,3 4.890,3 3.580,1 2.329,1 1.990,6 2.195,3 3.145,4 1.648,5 2.053,6 2.142,2 2.953,1

60,1 60,8 67,4 70,2 64,5 70,9 79,9 66,5 66,8 61,1 52,4 53,9 45,7 38,3 45,7

ΧΡΗΜΑ 13

Χ χρηματιστήριο υψηλά επιτόκια δανεισμού, αδυναμία έκδοσης εταιρικών ομολόγων, καχυποψία των ξένων συνεργατών) και δεν θέλουν ούτε καν να σκέφτονται ότι μπορεί να ξαναζήσουν καταστάσεις παρόμοιες με αυτές του 2012, όταν κανείς ξένος δεν ήθελε να συνεργαστεί μαζί τους εξαιτίας του υψηλού country risk. Η πολιτική κρίση και οι εκλογές δεν επέτρεψαν την είσοδο μακροπρόθεσμων κεφαλαίων, και αυτό για να γίνει χρειάζεται πάλι χρόνος και αξιοπιστία.

ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Οι πολιτικές αναταράξεις των τελευταίων μηνών έχουν δημιουργήσει ένα πιεσμένο λειτουργικό περιβάλλον για τις ελληνικές τράπεζες και οι αναλυτές βλέπουν «ανώμαλο δρόμο» για τον ελληνικό τραπεζικό κλάδο στη συνέχεια. Κάνουν μάλιστα λόγο για αυξημένα βραχυπρόθεσμα ρίσκα, στα οποία περιλαμβάνεται η πιθανή επίπτωση που θα έχει στα κεφάλαια των τραπεζών οποιαδήποτε νέα νομοθεσία για τη ρύθμιση των κόκκινων δανείων, η εκκρεμούσα έγκριση της λίστας των μεταρρυθμίσεων μέχρι τα τέλη Απριλίου, καθώς και η επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Ωστόσο, αν η Ελλάδα ολοκληρώσει με επιτυχία την τρέχουσα αξιολόγηση και καταλήξει σε συμφωνία για ένα νέο πρόγραμμα μετά τον Ιούνιο, θα βοηθηθούν και οι ελληνικές τράπεζες, ώστε να επιστρέψουν σταδιακά στην ομαλότητα.

Η MORGAN STANLEY Η κατάσταση στην Ελλάδα επιδεινώνεται ραγδαία. Η οικονομία της χώρας συρρικνώνεται, τα φορολογικά έσοδα υπολείπονται των στόχων, οι τραπεζικές καταθέσεις φεύγουν από το σύστημα και η πολιτική αστάθεια φαίνεται να αυξάνεται, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στις σχέσεις με τους επίσημους πιστωτές. Η πιθανότητα να δούμε έναν γρήγορο συμβιβασμό έχει ελαχιστοποιηθεί, λέει σε νέα της έκθεση η Morgan Stanley. Στις μετοχές, το σενάριο παραμονής με την επιβολή ελέγχων στην κίνηση των κεφαλαίων και το σενάριο εξόδου ενέχουν ουσιαστικά ρίσκα για τις τράπεζες, αν και πολύ χαμηλότερα από ό,τι πριν από τρία χρόνια. Η Morgan Stanley τηρεί ουδέτερη στάση για τις ελληνικές μετοχές, καθώς οι πιθανότητες παραμονής ή εξόδου της χώρας

14 Μάρτιος 2015

από την ευρωζώνη είναι ουσιαστικά μοιρασμένες. Όπως αναφέρει, αν και βλέπει μακροπρόθεσμα αξία και σημαντικό περιθώριο ανόδου στο σενάριο παραμονής στο ευρώ, τόσο στο σενάριο εξόδου όσο και στο ενδιάμεσο σενάριο, το περιθώριο πτώσης είναι σημαντικό, ενώ το περιθώριο ανόδου δεν είναι ελκυστικό. Το σενάριο του συμβιβασμού θα οδηγούσε σε περιθώριο ανόδου 88% σε ορίζοντα 12 μηνών, ενώ αντιθέτως μια έξοδος από το ευρώ θα ενείχε σημαντικό περιθώριο πτώσης για τις ελληνικές μετοχές. Δεδομένων των επιπτώσεων ενός τέτοιου σεναρίου για τις τράπεζες –περαιτέρω βαθιά ύφεση, αυξημένες χρεοκοπίες, φυγή καταθέσεων και συνεπώς κενά στη χρηματοδότηση– η Morgan Stanley εκτιμά πως η αξία των μετοχών των τραπεζών θα μπορούσε να τείνει προς το μηδέν. Οι μετοχές εκτός χρηματοοικονομικού κλάδου πιθανότατα θα τα πήγαιναν καλύτερα, όμως οι απώλειες λόγω της αλλαγής της αξίας του νομίσματος της χώρας θα ήταν σημαντικές για τους ξένους επενδυτές. Το ενδιάμεσο σενάριο περιλαμβάνει καθυστέρηση της ανάκαμψης και αυξημένα ρίσκα, υποδηλώνοντας περιθώριο πτώσης 35%. Η Morgan Stanley σημειώνει πως προτιμά τις μετοχές εκτός χρηματοοικονομικού κλάδου στην Ελλάδα, θεωρώντας πως η αστάθεια θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα τους επόμενους μήνες, μέχρις ότου υπάρξει μεγαλύτερη σαφήνεια σε ό,τι αφορά τις διαπραγματεύσεις με τους εταίρους τής ΕΕ για το ελληνικό χρέος. Βραχυπρόθεσμα προτιμά τις μετοχές εκτός χρηματοοικονομικού κλάδου, καθώς οι πολιτικές αβεβαιότητες είναι πιο πιθανό να βλάψουν τις μετοχές του κλάδου. Επιπλέον, πολλές μετοχές εκτός χρηματοοικονομικού κλάδου έχουν έκθεση εκτός Ελλάδας και ισχυρούς ισολογισμούς ενώ έχουν προχωρήσει τα τελευταία χρόνια σε αναδιάρθρωση στα κόστη τους. Ο οίκος σημειώνει τις ανθεκτικές επιδόσεις που έχουν δείξει μέχρι στιγμής φέτος οι ελληνικές μετοχές εκτός χρηματοοικονομικού κλάδου (+4%) έναντι των τραπεζών (-38%).

Η NOMURA Το κρίσιμο ζήτημα είναι ότι η Ελλάδα πρέπει να συνεργαστεί με την Τρόικα και τους πιστωτές κατά τη διάρκεια των επόμενων

τεσσάρων μηνών, ώστε να αποφευχθεί η στάση πληρωμών, σύμφωνα με τη Nomura. Η επιμονή στο σύνολο των δεσμεύσεων που θα πρέπει να λάβει η Αθήνα θα καταστήσει πιο δύσκολη την πρόοδο προς μια συμφωνία αναφέρει η Nomura. Μάλιστα οι αναλυτές της επαναλαμβάνουν ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει τέσσερις επιλογές για τις επόμενες λίγες εβδομάδες: α) τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας με τον ΣΥΡΙΖΑ, το Ποτάμι, το ΠΑΣΟΚ και ενδεχομένως ακόμη και με τη Νέα Δημοκρατία μέχρι η επόμενη συμφωνία διάσωσης να ολοκληρωθεί, β) τις πρόωρες εκλογές, γ) το δημοψήφισμα για όλα τα μέτρα που ζητούνται από τους πιστωτές και τη συμμετοχή στην ευρωζώνη και δ) μια συνεχή αντιπαράθεση που θα οδηγήσει σε στάση πληρωμών, ελέγχους κεφαλαίου και ενδεχομένως μια έξοδο από το ευρώ. Λόγω της στενότητας στη χρηματοδότηση τον Μάρτιο, δεν υπάρχει σχεδόν χρόνος για την εφαρμογή των επιλογών (β) και (γ). Κατά την άποψη της Nomura το σενάριο (α), που θέλει τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης συνασπισμού, είναι η μόνη λογική πορεία προς τα εμπρός. Αυτό το σενάριο θα δώσει μια σταθερή ισορροπία στη σχέση της Ελλάδας με τους πιστωτές, που δεν υπάρχει επί του παρόντος. Το κρίσιμο ζήτημα είναι ότι η Ελλάδα πρέπει να συνεργαστεί με την Τρόικα και με τους πιστωτές κατά τη διάρκεια των επόμενων τεσσάρων μηνών, ώστε να αποφευχθεί η στάση πληρωμών. Τεχνικά, ο καταλύτης για τις πολιτικές εξελίξεις είναι συνήθως οι διαφωνίες στο κυβερνών κόμμα, που στη συνέχεια θα οδηγήσουν στην αποχώρηση των διαφωνούντων. Ο αριθμός των διαφωνούντων είναι ένας από τους παράγοντες που θα καθορίσουν το τελικό αποτέλεσμα. Σύμφωνα με τη Nomura, ο κυβερνητικός συνασπισμός είναι απίθανο να χάσει την πλειοψηφία του σταδιακά. Αντ' αυτού, μπορεί να υπάρξει μια μαζική έξοδος από τη ριζοσπαστική πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ και του κυβερνητικού εταίρου, των Ανεξάρτητων Ελλήνων. Οι δύο αυτές ομάδες είναι πολύ δύσκολο να συμφωνήσουν ακόμη και στο πολύ γενικό πλαίσιο που αποφασίστηκε στο Eurogroup στις 20 Φεβρουαρίου. Χ

FTSE-25: Απώλειες έως και 82% από τα υψηλά του Μαρτίου του 2014 Η ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΤΟΥ FTSE-25 ΑΠΟ ΤΑ ΥΨΗΛΑ ΤΟΥ ΜΑΡΤΙΟΥ 2014 ΜΕΤΟΧΕΣ

Alpha Bank Coca Cola HBC Eurobank Folli Follie Jumbo MIG Motor Oil ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ΔΕΗ Εθνική Ελλάκτωρ ΕΧΑΕ ΕΛΠΕ ΕΥΔΑΠ ΜΕΤΚΑ Μυτιληναίος ΟΛΠ ΟΠΑΠ ΟΤΕ Πειραιώς Τέρνα Ενεργειακή Τιτάν Viohalco Grivalia Properties Aegean Airlines

ΚΛΕΙΣΙΜΟ 18/3/2015

ΚΛΕΙΣΙΜΟ 18/3/2014

ΜΕΤΑΒΟΛΗ

0,278 16,05 0,091 24,69 7,80 0,157 6,90 1,63 4,90 1,04 1,75 4,75 3,54 5,35 8,87 5,32 11,40 7,94 8,50 0,355 2,30 20,92 2,85 7,61 6,74

0,750 18,32 0,500 26,99 13,55 0,503 10,27 4,17 11,90 4,17 4,11 9,50 7,72 9,26 13,75 7,20 19,62 12,20 12,80 2,05 3,76 24,70 5,12 9,50 7,00

-62,93% -12,39% -81,80% -8,52% -42,44% -68,79% -32,81% -60,91% -58,82% -75,06% -57,42% -50,00% -54,15% -42,22% -35,49% -26,11% -41,90% -34,92% -33,59% -82,68% -38,83% -15,30% -44,34% -19,89% -3,71%

Ελκυστικές αποτιμήσεις, αλλά… ρηματιστηριακά, οι τιμές είναι χαμηλές και προσφέρονται για τη σταδιακή δημιουργία μετοχικού χαρτοφυλακίου σε εταιρείες με εχέγγυα βιωσιμότητας, με ορίζοντα το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Σύμφωνα με τα στοιχεία της FactSet, ένας ευρύς δείκτης ελληνικών μετοχών διαπραγματεύεται λιγότερο από τέσσερις φορές τα κέρδη ανά μετοχή των τελευταίων 12 μηνών, την ίδια στιγμή που για έναν ευρύ δείκτη μετοχών στον υπόλοιπο κόσμο διαπραγματεύεται περισσότερο από 15 φορές τα κέρδη. Και σύμφωνα με τη FactSet, οι ελληνικές μετοχές αλλάζουν τώρα χέρια στο 54% του book value, ενώ στον υπόλοιπο κόσμο το ποσοστό διαμορφώνεται σχεδόν στο 200% του book value. Η Επενδυτική Τράπεζα Ελλάδος επισημαίνει, σε ορισμένες περιπτώσεις, πως οι σχετικές συγκρίσεις στις αποτιμήσεις σε σχέση με τις ευρωπαϊκές εταιρείες δείχνουν ότι το discount ξεπερνά τα επίπεδα του Μαΐου του 2012, όπως στους τίτλους των ΕΛΠΕ, του Μυτιληναίου, της Intralot, της Μότορ Όιλ, της ΔΕΗ, της Φουρλής αλλά και της Coca Cola HBC. Ο μεσοσταθμικός πολλαπλασιαστής κερδών (p/e) εκτιμάται ότι θα

16 Μάρτιος 2015

εμελιωδώς, η αγορά διαπραγματεύεται στις 11 φορές την προσδοκώμενη κερδοφορία του 2015. Οι μέσες εκτιμήσεις της αγοράς ανεβάζουν την κερδοφορία στα 3,5 δισ. ευρώ, με σημαντική συνεισφορά και από τον τραπεζικό κλάδο, στον οποίο γίνεται η υπόθεση σταθεροποίησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Απώλειες 46,12% καταγράφει ο βασικός χρηματιστηριακός δείκτης από τα υψηλά της 18ης Μαρτίου (1.369,56 μονάδες), με βάση το κλείσιμο της συνεδρίασης της 18ης Μαρτίου 2015, με τις τραπεζικές μετοχές να καταγράφουν τις μεγαλύτερες απώλειες από τις μετοχές του δείκτη της υψηλής κεφαλαιοποίησης, ενώ ο τραπεζικός δείκτης κινείται σε χαμηλά 29 ετών! Η μετοχή της Πειραιώς, από τα υψηλά του Μαρτίου 2014, υποχωρεί σε ποσοστό 82,68%, της Eurobank υποχωρεί σε ποσοστό 81,80%, της Εθνικής σημειώνει πτώση 75,06% και της Alpha Bank ποσοστό 62,93%, με βάση πάντα το κλείσιμο της 18ης Μαρτίου 2015. Από τις υπόλοιπες μετοχές του FTSE-25 μεγάλες απώλειες καταγράφουν οι μετοχές της MIG (-68,79%), της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (-60,91%), της ΔΕΗ (-58,82%), της Ελλάκτωρ (-57,42%), των ΕΛΠΕ (-54,15%) και της ΕΧΑΕ (-50,00%). Μεγαλύτερη αντίσταση στην πτώση σημειώνουν οι μετοχές της Aegean Airlines (-3,71%), της Folli Follie (-8,52%), της Coca Cola HBC (-12,39%), της Τιτάν (-15,30%) και της Grivalia Properties (-19,89%). Χ

διαμορφωθεί (βάσει αποτελεσμάτων της χρήσης 2014) σε επίπεδα κάτω του 15, γεγονός που οδηγεί στη διαμόρφωση discount των ελληνικών μετοχών και της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς πάνω από 20%, έναντι των αντίστοιχων πολλαπλασιαστών κερδών των ευρωπαϊκών αγορών. Ας μην ξεχνάμε ότι οι περισσότερες αγορές κινούνται στα ιστορικά υψηλά τους. Συνεπώς, αν οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί διαχειριστές δουν ότι το ελληνικό πολιτικό σκηνικό βελτιώνεται, τότε θα έχουμε μίνι ράλι σε ελληνικές μετοχές και ομόλογα. Την ώρα που τα μεγάλα διεθνή χρηματιστήρια σημειώνουν ιστορικά ρεκόρ, στην Ελλάδα οι μετοχές «υποφέρουν». Είναι δεδομένο πως μόλις οι αγορές αντιληφθούν μια σοβαρή και βιώσιμη συμφωνία της χώρας με τους δανειστές, θα οδηγήσουν σε πολύ μεγάλη άνοδο τις ελληνικές μετοχές. Αυτό όμως το πιθανότερο είναι να μη γίνει πριν το καλοκαίρι. Προς το παρόν, η κατάσταση παραμένει εύθραυστη, οι δηλώσεις περί δημοψηφίσματος έχουν πολλές αναγνώσεις και φοβίζουν, και ο μοχλός ανάπτυξης της οικονομίας, οι τράπεζες, δεν δίνουν δάνεια… ούτε η μία στην άλλη. Παράλληλα, τα κόκκινα δάνεια έχουν αυξηθεί και πάλι εντυπωσιακά, και κανένας δεν εγγυάται πως δεν θα χρειαστεί και νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών στο προσεχές μέλλον, όπως και νέες αυξήσεις κεφαλαίου. Χ

................ ................ ........ .. ........ ........ ................ ........ ........ ... ........ ... ........ ................ ........ ........ ........ ........ ........ ....... ........... ................ ........ ........ ........ ........ . ........ ........ ........ ........ ...... ........ ... ........ ........ ........ ....... ........ ........ ..... ........ ........ ................ ................ ................ ........ ... . ........ ........ ........ ....... ......... ........ ........ ................ ........ ........ ........ .......... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ................ ........ ........ ........ ........ ....... ........ ........ ............ ........ ....... ........ ........ ...... ........ ........ ........ ........ .... ........ ................ ................ ........ ........ .......... .......... ........ .. ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ....... ....... ........ ....... ... ........ ...... ........ ........ ..... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ....... ........ ........ ......... ........ ........ ........ ........ .... ........ ........ ............... ................ ........ ...... ..... ........ ........ ........ ........ ........ ... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ .. ........ ................ ........ ........ ........ ..... ........ ........ ........ ........ ........ .... ...... ...... ........ ...... ........ ...... ........ ........ .... ....... .... ....... .......... ................ .... ....... ... ........... ............... ........... .......... ...... ........ ......... ........ ........ ......... ........ ........ .... ........ ...... ........ ........ ........ ........ ..... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ .... ...... ....... ........ ........ ........ ... .......... ... ........ ... ....... .......... ........ ......... ........ ........ ........ ........ ........ ..... ................ ... ................ ........ ............ ........ ........ ........ ........ ........ ...... ........ ... ........ ... ........ .......... .. ........ .. ........ ........ ........ ........... ........ ........ ........ ..... ........ ........... . ........ .... ....... ... ... ... ... ... .......... ..... .......... ........ ..... .......... ........ ........ ........ .......... ........ ........ ....... ........ ........ ........ ........ ........... ........ ... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........... ........ ........ .... ........ ........ ........ ....... ........ ....... .... ....... .......... ....... ........ ....... .......... ............ ... ........ ... ....... ... .......... .......... ................ ......... .......... ....... ........ .... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ... ........ ........ ........ ......... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ .................... ........ .... ........ ........ ....... ..... ...... ... ........ ...... .......... ...... ........ ........ ........ ........ ....... .... ........ .......... ..... ... ....... ........ ....... ... ........ ........ ........ ........ ................ ........ ........ ........ ................ .... .............. ........ ........ ............ ....... ...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ....... ........ ....... ........ ......... ... ........ . ........ ........ ........ ........ ........ ........ .... ........ ........ ............... .......... ........... ........ ... ....... .......... .......... ........ ..... ........ ..... ........ ......... ........ ...... ...... ........ ........... .......... ........ ........ ........ ........ ...... ........ ....... ...... ...... ........ ...... ........ ...... ........ ........ ... ........ ........ ........ .... ........ ........ ........ ..... ........ ........ ........ ...... .... ........ ... ........ ........ ....... ........ ........ ........ ...... .. ...... ........ .... ........ ........ ........ ........... ........ ........ ........ ........ ........ ...... ........ ..... ........ ........ ......... .......... ........ ........... ........ .... .......... ........ .............. ........ .... ... ........ ... ........ ........ ........ ......... ....... ....... .......... ....... ...... ........ ...... ........ .......... ........ ........ ...... ...... ........... ........ ........ ..... ...... . ... ........ ....... ........ .... ........ ........ ........ ........ ........ ........... ... ................... ..... ........ ........ ..... ........ ......... ... ....... ........ ........ . ........ ........ ........ ........ .... ......... ........ ........ ........ ........ ........ ... ...... ........ ....... ....... ..... ...... ...... ..... ........ ........ ........ ........ ...... ........ ........ ........ ............ .......... .. ........ ........ ........ ........ ........ .... ..... ........ ........ ... .......... .......... ......... ........ . .... ....... . ........ . ........ ........ ................. ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ...... ... ..... .......... ........... ...... ... ........ ...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ....... ........ ............... ........ ........ ........ ........ ........ .... ........ ........ ....... ... .... .... ........ .......... ........ ........ ........ ......... ........ ........ ........ ........ ........ .... ........ ........ .... ........ ........ ....... ........ ....... ..... ........ ........ ...... ...... ........ ........ ........ ..... ........ .... .............. ........ ........ ........ ............ .... ....... ........ ........ ........ ........ ....... ....... ........ ........ ....... ........ ...... ........ ........ ........ ........ ....... ........ ........ ........ ..... ........ ........ ...... ........ ........ ........ ..... .... ........ ........ .... ....... ....... .... ....... . ....... ... ... ........ ... ... ...... ......... ..... .. . ........ ............. . ........ ....... ........ ........ ........ .... ........ ....... ........ ........ ........ ..... ..... ...... ........ ........ ........ ....... ........ ................ ........ ........ ...... ... ...... ...... ........ .......... ........ ........ ..... ........ ........ .... ........ ........ ........ ................ ........ ... ........ ........ ... ... ........ ..... .......... ........ ......... ........ ........ .... ........ ........ ........ ....... ........ ..... ............. ........ ..... ........ ... ........ ........... ... ... ........ ... ........ ...... ... .......... ........ .... ........ ........ ........ ....... ........ ... ........ ....... ....... ........ ...... ... ........ ................ ........... ........ .... ... ....... ................ ... ..... ... ........ ........ ........ ....... ..... ........ ................ ..... ........ ........ ........ ........ ..... ........ ........ ........ ........ ........ .... ........ ............ ..... ........ ...... ........ ....... ........ ........ ..... ........ ........ ........ .... .... ........ ........ ........ ........ ..... ......... .... ........... .. ........ ...... .... .. .....)3 ........ ........ ........ ........ ))33.Ý ......... ........ ......... ........ ....... 3........ .... ....... .... ........ ......... 3.Ý ...... .......... ....... ................ ........ ....... ..... ...... ....... ........ ... ..... ........ ...... ... ...... ... ................ ........ ....... ....... ........ ........ ... ....... ........ ........ .... ....... ........ ........ ........ ... ........ ........ .......... ..... ................ ........ ........ .. ...... ........ .... ........ ..... ........ . ........ ........ .... ....... ........ ...... ........ ....... ........ ...... ........ ........ ..... ........ ...... ........ ........ ........ ........ ... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ...... ........ ... ........ . ...... ........ ... . ........ ........ ........ ........ .... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ................ .. ........ ........ ........ ....... . ........ ........ ........... ........ ........ ........................ ................................ ...... ........ ........ ................ ................ ........ ........ ...... ........ ........ ........ ..... ........ .... ........ ................ ........ ........ ........ ..... ...... ............... ........ .. ........ ........... ........ ........ ........ ...... ........ ........ ........ ....... ....... ........ ........ ........ ........ ..... ...... ........ ........ .... ........... ........ .... ........ .... ........ ........................ ...... ........ .......... ................ ........ ... ........ ............ ........ ......... ...... ........ .... ........ ........ ........ ... ................ ...... ........ .... .. ......... ........ ................ . ........ ........ ........ ............ ........ ........ ...... . .. ........ ............. ........ ....... ....... ........ ...... ...... ........ ............ .... ....... ....... ....... ........ ....... ........ ...... ... ........ .......... ........ ........ ........ ........ ...... ........ ........ ..... ........ ........ ........ ........... ....... ................ ....... ... ........ ......... ....... ........ ........ ... ........ ........ ........ ...... ........ .......... .......... ................ ................ ....... .... ...... ........ ... ........ ................ ...... ...... ........ ........ ........ ... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........... ........ ................ .......... ........ . ........ ........ ............ . ..... ........ ... ........ ........ .... ........ ........ ....... . ........ ........ ....... ...... ........ ........ ....... ........ ..... ...... .... ........ ........ .. ........ ........ ... . ... ........ ........ ........ ... ........ ... ........ .. ... ........ ........ ........ ... ........ ........ ........ .. ....... ........ ........ ........ ........ ........ ... ........ .... ........ ........ . ........ ....... ........ ...... ........ ......... ........ ........ ..... ..... ......... ................ ........ ........ ................ .... . .................. ..... ........ ................................ ........ ........ ..... ........ ....... .... ................ ........ ............... ........ ........ ........ ....... ....... .......... ........ ........ ......... .... .................. ........ ..... ........ ........ .......... ........ ........ ........ ... ... ....... ... ........ ........ .... ........ .......... ........ ........ ....... ........ ..... ....... .... ...... ................ ...... ........................ ........ ........ ........................ ........ ....... ........ ....... ........ ........ ... ... .... ............... ........ ...... .......... ........ ........ ... ........ ........ ...... ....... ........ .... ..... ........ ....... ........... ........ ....... ........ ...... ........ ........ ....... ............ ........... ........ ...... ........ ........ ....... ........ ...... ........ ........ ..... ......... ........ ........ ........ ........ ........ ..... ........ ................ ..... ... ........ ... .... ... .......... ................ ........ ........ ........ ......... ....... ....... ......... ................ ..... ........ ................ ........ ........ ........ ........ ....... ........ ....... ....... ........... ....... ........ ........ ........ ... ... ...... ...... ........ ... ........ ................ ........ ........ ........ ........ ........ ...... ...... ........ .. .... ........ ... ........ .. ........ ........ ... ........ .. .. ........ ...... .. . ........ ........ .... ..... ........ ........ ........ ....... ... ........ .... ...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ... ........ ....... ........ ........ ........ .. ........ ........ ........ . ..... ..... ......... ..... .... ..... ... ........ ........................................ ... ................ ................ ........ ........ ....... ........ ........ ........ ........ .......... ............ ..... ................ ................ ........ ....... ..... ........ ........ .................. ................... ........ ........ ........ ...... ........ ........ ........ ........ .... ........ ........... ........ ........ ........ ........ ................ ....... ........ ........ ........ . ........ ........................ ..... ................ ........ ........ ........ ..... ........ ........ ........ ........ ........ ................ ........ ........ ................ ........ ........... ..... ........ .... ... ........ ..... ....... ........ ... ......... ......... ........ ........ ........ ........ . ........ ............. ........ ....... ........ ...... ........ ........ ........ ........ ........ ...... ........ ....... .... ....... ....... ........ .............. ... ...... ........ ........ ................ ........ ........ ........ .... No .... ........ .......... ....... .......... ................ ........ ................ ...... ........ .... ................ .......... ........ ........ ........ ......... ................ ................ .... ..... ........ ... ........ ........ ........ ............. ........ ........ ........ ......... .......... ........ ............... ........ ........ ........ ....... ........... ........ ....... . ........ ........ ........ ....... ...... ..... ................ ........ ........ .... ....001 ........ ....... ........ ...... ... ........ ...... ........ ................ ........ ................ ........ ........ ........ .... ........ ........ ........ .......... ........ ................ ............ ........ ....... ........ ...... ........ ........ ........ ........ .... ........ ..... ...... .......... ........ ........ ........ ........ ........ . ........ ........ ¡© ¡........ ....... .. ... ........ ...... .... ........ ........ ........ .... ........ ................ ............. ........ ......... ........ ........ ........ ................ ........ ...... ........ ....... ........ ...... ...... ........... .......... ©........ ................ ........ .... ........ ........ ........ ........ .......... ........ .¡© ........ ....... ........ ........ ........ ............... ........ .. ...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ¤¡........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ .... ............. ................ .......... Ý ........ ...... ........ ......... . ........ ........ ........ ........ ........ . .. ........ ........ ........ ........ ........ . ........ ... ... ... ... .. ....... . ........ ........ .... ........ ........ ........ . ..... ...... ...... ........ ........ ...... ........ ........ ........ ........ ........ ....... ........ ....... ........ ... .... .. ........ ........ ........ ........ ........ .. ... ........ ........ ....... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ .. ......... .......... .. ........ ........ ........ ........... ...... ........ ...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ œ 6,00 ....... ........ ........ ........ .......... .. ........ ........ ............ ...... ........ ........ ....... ..

www w.bitd . aily. ailyy.gr . gr

Διευθύνω ν Σύμβο υλος Όμιλος Φουρλή

Το σύστημ α υγείας διψά για Big Data Κωνσταντ ίνος Τζα βάρας

έκδ

Χ τράπεζες

Τράπεζες ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ 2012 ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ 2015

Η «βόμβα» των NPLs και ο κίνδυνος για νέες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου

ι χρηματιστηριακές αποτιμήσεις των τραπεζών έχουν καταρρεύσει. Ο τραπεζικός κλάδος με 30 δισ. ευρώ κεφάλαια εμφανίζει κεφαλαιοποίηση γύρω στα 13 δισ. ευρώ. Οι πολιτικές αναταράξεις των τελευταίων τριών μηνών έχουν δημιουργήσει ένα πιεσμένο λειτουργικό περιβάλλον για τις ελληνικές τράπεζες

18 Μάρτιος 2015

και αναμένεται να έχουν «ανώμαλο δρόμο» στη συνέχεια. Οι αναλυτές κάνουν λόγο για αυξημένα βραχυπρόθεσμα ρίσκα, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η πιθανή επίπτωση που θα έχει στα κεφάλαια των τραπεζών οποιαδήποτε νέα νομοθεσία για τη ρύθμιση των κόκκινων δανείων, η εκκρεμούσα έγκριση της λίστας των μεταρρυθμί-

σεων μέχρι τα τέλη του Απριλίου, καθώς και η επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Η μεγάλη επιδείνωση που παρατηρείται στην οικονομία, λόγω της κρίσης ρευστότητας και της πιστωτικής ασφυξίας, έφεραν την Ελλάδα και τις τράπεζες πολύ πίσω. Οι τράπεζες έχουν δανειστεί από το ευρωσύ-

στημα 104,2 δισ. ευρώ, επίπεδα στα οποία βρισκόταν η εξάρτηση των τραπεζών τον Ιούλιο του 2013, και έναντι αυτών έχουν υποβάλει εγγυήσεις 200 δισ. ευρώ. Τα 104,2 δισ. της ρευστότητας που έχουν δανειστεί αντιστοιχούν στο 30% του ενεργητικού. Η ρευστότητα έχει επιδεινωθεί. Ταυτόχρονα, έχει επιδεινωθεί σημαντικά το προφίλ του ρίσκου των δανείων και τα NPLs πάλι αυξάνονται. Από το α’ τρίμηνο του 2014, οι τράπεζες είχαν ξεκινήσει να εμφανίζουν σημάδια σταθεροποίησης. Πρόβλημα υπάρχει επίσης και στα κεφάλαια, υπό την έννοια ότι οι ελληνικές τράπεζες χρωστούν 27 δισ. ευρώ μαζί με τις προνομιούχες μετοχές (25 δισ. στο ΤΧΣ), ενώ ακόμη δεν έχει ξεκινήσει η διαδικασία ανάκτησης των κεφαλαίων από το Ταμείο και αντίστοιχα η περαιτέρω ιδιωτικοποίηση των τραπεζών. Η κρίση τού 2012 ήταν καταλυτική για τις ελληνικές τράπεζες, αφού από τον Δεκέμβριο του 2009 μέχρι και τον Ιούνιο του 2012 ανάμεσα στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις απώλεσαν καταθέσεις ύψους 87 δισ. ευρώ. Μόνο τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2012, χάθηκαν καταθέσεις ύψους 15 δισ. ευρώ. Στην παρούσα φάση, οι απώλειες των καταθέσεων στο διάστημα από τον Δεκέμβριο μέχρι και τον Φεβρουάριο ανέρχονται κοντά στα 30 δισ. ευρώ.

Η χρηματοδότηση από την ΕΚΤ και τον ELA Η χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ σημείωσε άλμα κατά 47% τον Ιανουάριο, και αυξήθηκε στα 82,24 δισ. ευρώ από τα 56,04 δισ. του Δεκεμβρίου. Η βουτιά στις καταθέσεις, σε συνδυασμό με τις αγορές εντόκων γραμματίων και την άρνηση ξένων τραπεζών να ανανεώσουν τις γραμμές repo, ανάγκασε τις ελληνικές τράπεζες να προσφύγουν στον ELA. Η χρηματοδότηση από τον ELA διαμορφώθηκε στα 5,2 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο, ενώ ήταν σχεδόν μηδέν τον Δεκέμβριο. Επιπλέον, αυξήθηκε σημαντικά ο κίνδυνος χρεοκοπίας των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες βρίσκονται αντιμέτωπες με σοβαρότατα προβλήματα ρευστότητας, όπως προειδοποιεί ο οίκος αξιολόγησης Fitch.

Οι πτωτικοί κίνδυνοι Η Barclays αναγνωρίζει ότι υπάρχουν περισσότεροι πτωτικοί κίνδυνοι για την κίνηση των τιμών, παρά καταλύτες για άνοδο, και αναγνωρίζει μερικούς από αυτούς:

∼ Η πολιτική κατάσταση επιδεινώνεται περισσότερο, με αδυναμία επίτευξης συμβιβασμού μεταξύ των δύο μερών, και αυξάνεται ο κίνδυνος για ελληνική αποχώρηση.

∼ Οι πιέσεις στη χρηματοδότηση και οι εκροές καταθέσεων: Ο μεγαλύτερος βραχυπρόθεσμος κίνδυνος είναι η επιτάχυνση στις εκροές καταθέσεων που ξεκίνησε με τις πρόωρες εκλογές και συνεχίζεται. Αυτή η εξέλιξη αυξάνει την εξάρτηση των τραπεζών από τη χρηματοδότηση της ΕΚΤ, γεγονός που με τη σειρά του έχει πολιτικές επιπτώσεις.

∼ Σημαντικό πλήγμα για την οικονομική ανάκαμψη και τις ξένες επενδύσεις: Η σταθεροποίηση των μακροοικονομικών μεγεθών και η επιστροφή στην ανάπτυξη από το γ’ τρίμηνο του 2014 μπορεί τώρα να αντιστραφεί. Η ικανότητα της χώρας να προσελκύει ξένες επενδύσεις για να βοηθήσει την οικονομική ανάκαμψη έχει πλέον περιοριστεί σημαντικά.

∼ Η αύξηση στο καθαρό επιτοκιακό περιθώριο αντιστρέφεται. Η ομαλοποίηση του κόστους καταθέσεων μετά την προηγούμενη κρίση ήταν η βασική κινητήρια δύναμη για την προ προβλέψεων ανάκαμψη των κερδών στις ελληνικές τράπεζες. Οι εκροές των καταθέσεων και η υποκατάστασή τους από τον ακριβό ELA θα αντιστρέψουν αυτήν την πρόοδο.

∼ Η ζήτηση δανείων και η ανάκτηση του όγκου βγαίνουν εκτός προγράμματος. Μαζί με την οικονομική σταθεροποίηση, η εγχώρια απομόχλευση του ιδιωτικού τομέα φαινόταν να φτάνει σε ένα τέλος. Η πρόσφατη μείωση στην εμπιστοσύνη θα ωθήσει το χρονοδιάγραμμα για τη θετική ανάπτυξη των δανείων παραπέρα σε όρους χρόνου.

ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ (ποσά σε δισ. ευρώ) 2009 2010 2011 2012 2013 Ιανουάριος 2014 Φεβρουάριος 2014 Μάρτιος 2014 Απρίλιος 2014 Μάιος 2014 Ιούνιος 2014 Ιούλιος 2014 Αύγουστος 2014 Σεπτέμβριος 2014 Οκτώβριος 2014 Νοέμβριος 2014 Δεκέμβριος 2014 Ιανουάριος 2015 Φεβρουάριος 2015

237,531 209,604 174,227 161,451 163,251 161,027 160,538 161,022 161,401 162,103 163,062 163,222 164,229 164,748 164,496 164,296 160,285 148,042 135,000 (*εκτίμηση)

H ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ (ποσά σε δισ. ευρώ) Alpha Bank Εθνική Πειραιώς Κύπρου Eurobank Ελλάδος Attica Bank

3,83 3,75 2,17 1,66 1,49 0,202 0,650

∼ H βελτίωση στην ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων σταματά. Η πτώση στον σχηματισμό νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων και η μείωση στις προβλέψεις έδειξαν ότι η ποιότητα του ενεργητικού βρισκόταν σε φάση βελτίωσης. Μια κουλτούρα αποδυνάμωσης της διάθεσης για πληρωμή των δανείων και μια νέα οικονομική επιβράδυνση θα μπορούσαν να αντιστρέψουν ή να καθυστερήσουν τη βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού. ΧΡΗΜΑ 19

Χ τράπεζες ∼ Κρατική παρέμβαση και κούρεμα ιδιωτι-

Στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Αύγουστο του 2005 υποχώρησαν οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων τον Ιανουάριο του 2015 και διαμορφώθηκαν στα 148,042 δισ. ευρώ, έναντι των 160,285 δισ. που ήταν στα τέλη του 2014, καταγράφοντας μια μείωση 12,24 δισ. (σε ποσοστό 7,6%). Σύμφωνα με πληροφορίες από τραπεζίτες, η κατάσταση ήταν ακόμη χειρότερη τον Φεβρουάριο και εκτιμάται ότι οι επιπλέον εκροές θα είναι της τάξης των 1013 δισ. ευρώ, διαμορφώνοντας το συνολικό ύψος των καταθέσεων περίπου στα 135 δισ. ευρώ. Αν η εκτίμηση αυτή επαληθευτεί, τότε θα πρόκειται για το χαμηλότερο ύψος καταθέσεων από τον Νοέμβριο του 2004. Σωρευτικά την περίοδο Δεκεμβρίου 2014 - Φεβρουαρίου 2015 έχουν φύγει από το τραπεζικό σύστημα περίπου 30 δισ. ευρώ.

κεφάλαιά τους και θα χρειαστούν νέες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Η εικόνα βελτίωσης των NPLs των προβληματικών δανείων που είχε παρατηρηθεί τα τελευταία τέσσερα τρίμηνα αναιρείται πλήρως, καθώς η νέα κρίση που έχει πλήξει την Ελλάδα, με τα σοβαρότατα προβλήματα ρευστότητας, έχει οδηγήσει σε νέα αύξηση των NPLs και σε πλήρη αναστροφή της τάσης. Τα κόκκινα δάνεια έχουν ξεπεράσει το 42% του συνόλου των χαρτοφυλακίων που κρατούν τα ελληνικά τραπεζικά καταστήματα και τα NPLs έχουν εκτιναχθεί στα 90 δισ. ευρώ. Πρόκειται για τα πραγματικά NPLs και όχι για αυτά που δεν εμφανίζονται λόγω αναδιαρθρώσεων. Το πρόβλημα των NPLs των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι καταλυτικό, καθώς η αύξησή τους που είναι πολύ μεγάλη, ειδικά στο α’ τρίμηνο του 2015, επιβεβαιώνει ότι υπάρχει ακόμη δομικό πρόβλημα στο σύστημα. Σημειώνεται πως, ήδη από το 2014, ένα στα τρία δάνεια αντιμετωπίζουν πρόβλημα. Συγκεκριμένα, κατά την προηγούμενη χρονιά, κρίθηκαν κόκκινα τα δάνεια ύψους 78,5 δισ. ευρώ σε ένα σύνολο 212,1 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ένα ποσοστό της τάξης του 37%. Την ίδια ώρα, τα αντίστοιχα κόκκινα δάνεια το 2009 δεν ξεπερνούσαν το 8%, γεγονός που δείχνει την επίπτωση της κρίσης.

Τα κόκκινα δάνεια έχουν ξεπεράσει το 42%

Κούρεμα των τιμών των τραπεζικών μετοχών

Συναγερμός έχει χτυπήσει στα τραπεζικά επιτελεία, με τις οφειλές των κόκκινων δανείων να εκτινάσσονται κατά 1 δισ. ευρώ τους μήνες Ιανουάριο-Φεβρουάριο, βυθίζοντας ακόμη περισσότερο τις τράπεζες στο αδιέξοδο της ρευστότητας. Οι κόκκινες οφειλές αυξάνονται κατά 400 εκατ. ευρώ τον μήνα. Το 2014, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανήλθαν σε 78 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με υπολογισμούς, πέρσι δεν εξυπηρετήθηκε το 37% του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών. Τα τραπεζικά στελέχη εκτιμούν ότι το α’ τρίμηνο του 2015 το σύστημα θα επιβαρυνθεί με πάνω από 1-1,2 δισ. κόκκινα δάνεια. Τα NPLs αυξάνονται και αν αυτή η κατάσταση συνεχιστεί για 5-6 μήνες, οι τράπεζες θα χρειαστούν νέες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Αν η κρίση στην Ελλάδα συνεχιστεί, θα είναι μαθηματικώς βέβαιο ότι οι τράπεζες θα πληγούν στα

Σε μείωση των τιμών-στόχων για τις ελληνικές τράπεζες από 53% έως 64% προχωρά η Barclays, αλλάζοντας ταυτόχρονα και τη σύστασή της σε «ουδέτερη». Η ανάλυση διαφορετικών σεναρίων από την ίδια, τα κανάλια μετάδοσης της κρίσης και οι πιθανοί ακραίοι κίνδυνοι, παρά τις πολύ χαμηλές αποτιμήσεις –σε επίπεδα distressed– δεν εξαλείφουν την πιθανότητα για περαιτέρω πτώση στις τιμές. Οι νέες τιμές-στόχοι για τις τέσσερις τράπεζες είναι μειωμένες πάνω από 50% σε σχέση με τις προηγούμενες. Για την ΕΤΕ, η νέα τιμή-στόχος είναι 1,07 ευρώ από 2,31 ευρώ, για την Alpha Bank 0,34 από 0,82 ευρώ πριν, για την Πειραιώς 0,61 ευρώ από 1,42 πριν και για τη Eurobank 0,14 ευρώ από 0,39 προγενέστερα. Η Euroxx Securities διατηρεί αμετάβλητες τις συστάσεις των τεσσάρων συστημικών τραπεζών σε “overweight”, ενώ μειώνει την

κών χρεών: Η υψηλότερη κρατική παρέμβαση στις ελληνικές τράπεζες μπορεί να φέρει επιζήμια αποτελέσματα για τους μετόχους του ιδιωτικού τομέα. Ο εξαναγκασμός προς τις τράπεζες να κουρέψουν χρέη του ιδιωτικού τομέα θα μπορούσε να διαβρώσει σοβαρά τα ίδια κεφάλαιά τους.

Καταθέσεις: Επιστροφή στο 2005

20 Μάρτιος 2015

τιμή-στόχο της Alpha Bank σε 0,45 ευρώ (από 0,75 ευρώ), της Eurobank σε 0,15 ευρώ (από 0,35 ευρώ), της Εθνικής στα 2 ευρώ (από 3,10 ευρώ) και της Πειραιώς σε 0,70 ευρώ (από 1,75 ευρώ προηγουμένως). Παράλληλα, προχωρά σε μείωση των προβλέψεών της για τα κέρδη ανά μετοχή των τραπεζών το διάστημα 2015-2017 κατά 3070%, αντανακλώντας: α) την ισχνότερη δημιουργία εσόδων από βασικές δραστηριότητες λόγω του αυξημένου κόστους χρηματοδότησης από τη χρήση του ELA και των σφιχτών συνθηκών ρευστότητας, που επηρεάζουν αρνητικά τη δυνατότητα δανεισμού των τραπεζών και β) την τρέχουσα επιδείνωση στην ποιότητα των assets, λόγω των επιδεινούμενων μακροοικονομικών και της «κουλτούρας» της αποπληρωμής (που επηρεάζεται από τη συνεχιζόμενη συζήτηση αναφορικά με τη «συγχώρεση» του χρέους), που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υψηλότερες προβλέψεις. Η Wood & Co υποβαθμίζει τη σύσταση της Πειραιώς και της Eurobank σε “hold” από “buy”, διατηρώντας αμετάβλητη τη σύσταση “buy” για την Alpha Bank και για την Εθνική, ενώ μειώνει την τιμή-στόχο για την Alpha σε 0,45 ευρώ ανά μετοχή, από 0,80 ευρώ προηγουμένως, για την Πειραιώς σε 0,60 ευρώ από 1,65 ευρώ, για την Εθνική σε 1,50 από 2,90 ευρώ και για τη Eurobank σε 0,14 από 0,35 ευρώ. Σύμφωνα με τη Wood & Company, η επενδυτική περίπτωση των ελληνικών τραπεζών είναι εξαιρετικά κερδοσκοπική, με τεράστιο περιθώριο ανόδου στο θετικό σενάριο της επίτευξης συμφωνίας της Ελλάδας με την ΕΕ και της απότομης πτώσης του κόστους των ιδίων κεφαλαίων, αλλά και τεράστιο περιθώριο πτώσης στην περίπτωση της σύγκρουσης με την ΕΕ και επιβολή ελέγχων στη διακίνηση κεφαλαίων, όπως έγινε στην Κύπρο. Η Wood & Company προχωρά σε υποβάθμιση των προβλέψεών της για τα κέρδη των ελληνικών τραπεζών κατά 57% για φέτος και κατά 35% για το 2016, λόγω του αυξανόμενου κόστους χρηματοδότησης και του υψηλότερου του αναμενομένου κόστους ρίσκου. Ο οίκος εκτιμά πως το α’ εξάμηνο του 2015 θα είναι δύσκολο για τις ελληνικές τράπεζες, όμως το β’ εξάμηνο θα είναι καλύτερο, υποθέτοντας πως θα ομαλοποιηθεί η κατάσταση. Χ

Χ προτάσεις αγοράς

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚA ΝEΑ ΕΙΣΗΓΜEΝΩΝ

EUROBANK

Τιτάν

Στόχος η επιστροφή στην κερδοφορία το 2015

ΗΠΑ και Αίγυπτος τον γύρισαν σε κέρδη το 2014

Διατηρείται ο στόχος της επιστροφής στην κερδοφορία μέσα στο 2015 για τη Eurobank, αλλά η δυνατότητα επίτευξής του συνδέεται με την ταχύτητα αποκατάστασης του μακροοικονομικού και χρηματοπιστωτικού περιβάλλοντος. Στα 211 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκαν τα κέρδη προ προβλέψεων της τράπεζας για το τελευταίο τρίμηνο του 2014, έναντι των 192 εκατ. του προηγούμενου τριμήνου, ενώ συνολικά για το 2014 ο ίδιος δείκτης αυξήθηκε κατά 48,8%. Παράλληλα, όπως ανακοίνωσε η τράπεζα, επίσης στο τελευταίο τρίμηνο, τα δάνεια αυξήθηκαν κατά 164 εκατ. σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο διάστημα, γεγονός που σηματοδοτεί την αλλαγή σελίδας στη χρηματοδοτική της πορεία. Το δ’ τρίμηνο του 2014 υπήρξε το πρώτο τρίμηνο με θετικούς ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης για τον όμιλο, μετά από σημαντικό χρονικό διάστημα. Συνολικά, ο όμιλος κατέγραψε ζημιές ύψους 524 εκατ. ευρώ για το δ’ τρίμηνο του έτους, στις οποίες περιλαμβάνονται ζημιές από απομείωση υπεραξίας και λοιπές διαγραφές ύψους 218 εκατ. ευρώ. Η Eurobank έχει δανειστεί από το ευρωσύστημα 29 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 19,5 δισ. ευρώ από τον ELA και 9,5 δισ. ευρώ από την ΕΚΤ. Το 2014 σημειώθηκαν ζημίες -1,218 δισ. ευρώ, με τις προβλέψεις για προβληματικά δάνεια να τοποθετούνται στα 2,26 δισ. ευρώ. Στο δ’ τρίμηνο του 2014 οι ζημίες ανήλθαν στα -523 εκατ. ευρώ και οι προβλέψεις στα -741 εκατ., από -588 εκατ. ευρώ στο γ’ τρίμηνο του 2014. Τα δάνεια ανέρχονται σε 51,88 δισ. ευρώ: τα καθαρά μετά από προβλέψεις σε 42,13 δισ. ευρώ. Τα NPLs διαμορφώνονται σε 17,3 δισ., από τα οποία 6,4 δισ. προέρχονται από δάνεια μεγάλων επιχειρήσεων, 3,7 δισ. από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, 4,1 δισ. είναι στεγαστικά και 3,1 δισ. ευρώ καταναλωτικά. Το coverage ratio –ο δείκτης κάλυψης δανείων με προβλέψεις– διαμορφώνεται στο 56,3%, αισθητά βελτιωμένο σε σχέση με το παρελθόν.

Επέστρεψε στην κερδοφορία ο Τιτάνας, μετά από δύο ζημιογόνες χρήσεις, εξαιτίας της αύξησης των μεγεθών της Titan America, της οριακής βελτίωσης της κερδοφορίας στην Ελλάδα και της καλύτερης απόδοσης των αγορών στην Τουρκία και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Στα 30,9 εκατ. ευρώ ανήλθαν τα καθαρά μετά από τους φόρους κέρδη του ομίλου, έναντι ζημιών 36,1 εκατ. το 2013. Ο κύκλος εργασιών διαμορφώθηκε στα 1,158 δισ., αυξημένος κατά 2,7%. Πρόταση για διανομή μερίσματος 0,15 ευρώ ανά μετοχή γίνεται για πρώτη φορά από το 2011, καθώς τα κέρδη της χρήσης του 2014 κάλυψαν τις σωρευτικές ζημιές παρελθουσών χρήσεων ποσού 51 εκατ. ευρώ. Οι κεφαλαιουχικές δαπάνες του ομίλου το 2014, εξαιρουμένων των εξαγορών και των ασώματων ακινητοποιήσεων, ανήλθαν σε 80 εκατ. ευρώ, σημαντικά υψηλότερες από τα συγκρατημένα επίπεδα των προηγούμενων ετών και κατά 33 εκατ. ευρώ υψηλότερες του 2013. Η αύξηση οφείλεται κυρίως στις επενδύσεις στην Αίγυπτο και στις ΗΠΑ. Το 2014, ο όμιλος Τιτάν δημιούργησε θετικές ελεύθερες ταμειακές ροές ύψους 90 εκατ. ευρώ, έναντι 136 εκατ. ευρώ το 2013. Ο καθαρός δανεισμός στο τέλος του έτους διαμορφώθηκε στα 541 εκατ. ευρώ, έναντι 509 εκατ. ευρώ στα τέλη του 2013, αντικατοπτρίζοντας την επανεκκίνηση των επενδύσεων και τις αυξημένες ανάγκες κεφαλαίων κίνησης στις αγορές που παρουσιάζουν ανάπτυξη. Διαχρονικά συγκρινόμενος, ο δανεισμός του ομίλου βρίσκεται σε επίπεδα κάτω του μισού του ύψους στο οποίο βρισκόταν στις αρχές του 2009. Θετικές χαρακτηρίζει τις προοπτικές του ομίλου για το 2015 η διοίκηση της τσιμεντοβιομηχανίας και η αισιοδοξία αποδίδεται στη βελτίωση των λειτουργικών αποτελεσμάτων που αναμένονται στις δύο σημαντικότερες αγορές του ομίλου σήμερα, στις ΗΠΑ και την Αίγυπτο.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕ ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ Στα 256 εκατ. ευρώ ανέρχονταν οι ζημιές της Τράπεζας Κύπρου το 2014. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αντιστοιχούν στο 63% του συνόλου του δανειακού χαρτοφυλακίου της τράπεζας και υπολογίζονται στα 14,9 δισ. ευρώ. Στο δ’ τρίμηνο του 2014 οι ζημιές αυξήθηκαν στα 332 εκατ. ευρώ, από 5 εκατ. ευρώ κατά το γ’ τρίμηνο του έτους, κυρίως λόγω της αύξησης των προβλέψεων στα 408 εκατ. ευρώ –από 163 εκατ.– αλλά και λόγω των απομειώσεων άλλων χρηματοοικονομικών και

22 Μάρτιος 2015

μη χρηματοοικονομικών στοιχείων ύψους 133 εκατ. ευρώ. Στην αύξηση των ζημιών –ελέω αυξημένων προβλέψεων– συνέβαλαν και οι εργασίες στη Ρωσία, οι οποίες παρουσιάζονται ως «μη συνεχιζόμενες δραστηριότητες». Τα συνολικά έσοδα για το 2014 ανήλθαν σε 1.177 εκατ. ευρώ, από 1.019 εκατ. ευρώ το 2013.

ΣΙΔΕΝΟΡ Ο Όμιλος Σιδενόρ πέτυχε σημαντική βελτίωση των μεγεθών του το 2014, έναντι

του προηγούμενου έτους, σε ένα δυσμενές περιβάλλον τόσο για την ελληνική οικονομία και τον κατασκευαστικό κλάδο όσο και για τον κλάδο χάλυβα διεθνώς. Ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών ανήλθε σε 822,1 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση κατά 1,8%. Τα αποτελέσματα μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας ανήλθαν σε ζημιές 49,7 εκατ. ευρώ (έναντι ζημιών 73,7 εκατ. ευρώ το 2013). Για το 2015, ο σαφής εξαγωγικός προσανατολισμός του ομίλου ευνοείται από την

επιχειρηματικά νέα εισηγμένων Χ H Eurobank Equities εκτιμά:

∼ Σε 1,34 δισ. ευρώ τις πωλήσεις του Τιτάνα το 2015, ήτοι μιαν αύξηση κατά 16% έναντι του περασμένου έτους, του 2014.

∼ Στα 255 εκατ. ευρώ τα κέρδη EBITDA του Τιτάνα το 2015, ήτοι μιαν αύξηση κατά 40% έναντι του περασμένου έτους, του 2014.

τριμήνου του προηγούμενου έτους: 1) Ο ανταγωνισμός στην αγορά κινητής τηλεφωνίας είναι διαχειρίσιμος, 2) Οι υπηρεσίες σταθερών δικτύων εμφανίζουν καλές αποδόσεις, 3) Οι ταμειακές ροές παραμένουν «υγιείς», 4) Το μέρισμα αναμένεται να επανέλθει. Αναφορικά με την πορεία της κερδοφορίας του ΟΤΕ, εκτιμάται ότι η εταιρεία θα ανακοινώσει κέρδη 393 εκατ. ευρώ το 2015 και 420 εκατ. ευρώ το 2016, ενώ τις δύο χρονιές οι πωλήσεις θα διαμορφωθούν σε 3,81 και 3,75 δισ. ευρώ, αντίστοιχα.

ΟΤΕ Μέρισμα μετά από 4 χρόνια

COCA COLA ΗΒC Στα 6,51 δισ. ευρώ τα καθαρά έσοδα το 2014

Αύξηση κατά 73% στα καθαρά κέρδη του δ’ τριμήνου και κατά 30% στο σύνολο του 2014 εμφάνισε ο ΟΤΕ. Μάλιστα, ο όμιλος διανέμει φέτος μέρισμα μετά από 4 χρόνια. Ο καθαρός δανεισμός του ομίλου μειώθηκε κατά 25% σε σχέση με το 2013, φθάνοντας στο 1,1 δισ. ευρώ. Ο ΟΤΕ εκτιμά ότι το 2015 θα συνεχίσει να σταθεροποιεί τις επιδόσεις του στην Ελλάδα στη σταθερή και την κινητή τηλεφωνία, με τη συνεχή ενίσχυση των νέων υπηρεσιών, με σταθερότερα έσοδα από υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας, με ένα πιο ξεκάθαρο κανονιστικό περιβάλλον και με μια ευνοϊκότερη βάση σύγκρισης. Ο έντονος ανταγωνισμός και η μείωση των τελών τερματισμού θα συνεχίσουν να επηρεάζουν τις επιδόσεις στη Ρουμανία και την Αλβανία. Λόγω των χαμηλότερων πληρωμών για τόκους και της ορθής διαχείρισης του κεφαλαίου κίνησης, o OTE αναμένει ότι οι ελεύθερες ταμειακές ροές του θα ξεπεράσουν τα 500 εκατ. και το 2015. Με τιμή-στόχο τα 12,5 ευρώ και σύσταση “buy” ξεκινά η Deutsche Bank την κάλυψη του ΟΤΕ. Η Deutsche Bank εκτιμά ότι ο ΟΤΕ θα καταγράψει φέτος καθαρά κέρδη 381 εκατ. ευρώ και έσοδα 3,86 δισ. ευρώ. Παραμένει «αγοραστής» του ΟΤΕ η Bank of America/Merrill Lynch, αλλά μειώνει την τιμή-στόχο στα 11 ευρώ από 12 ευρώ προηγουμένως. Τα θεμελιώδη του ΟΤΕ είναι υποστηρικτικά για μια θετική πορεία και για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Επιπλέον, εντοπίζονται τέσσερις παράγοντες-κλειδιά στα αποτελέσματα του δ’

Μείωση της κερδοφορίας της κατά 5,4% εμφάνισε η Coca Cola ΗΒC το 2014 και τα συγκρίσιμα καθαρά κέρδη της ανήλθαν στα 277,4 εκατ. ευρώ. Πτώση όμως κατά 5,3% –φθάνοντας στα 6,51 δισ. ευρώ– είχε στα καθαρά έσοδα από πωλήσεις. Το δ’ τρίμηνο, η εταιρεία εμφάνισε κέρδη 30,4 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 11,4%, με τα καθαρά έσοδα από πωλήσεις να διαμορφώνονται σε 1,51 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 4,1%. Οι όγκοι πωλήσεων αυξήθηκαν στη διάρκεια του τριμήνου σε σύγκριση με το περασμένο τρίμηνο, ενώ καταγράφηκαν καλές επιδόσεις στη Ρωσία, τη Νιγηρία, την Πολωνία, την Αυστρία και την Ελλάδα. Τα συγκρίσιμα βασικά κέρδη ανά μετοχή, τα οποία κατέγραψαν πτώση 5,6%, ευνοήθηκαν από την αναχρηματοδότηση του χρέους το 2013. Το Διοικητικό Συμβούλιο προτείνει μέρισμα ύψους 0,36 λεπτών του ευρώ ανά μετοχή (2013: 0,354 ευρώ). Η μετοχή της Coca Cola είναι δίκαια αποτιμημένη στα τρέχοντα επίπεδα, όπως τονίζει η Επενδυτική Τράπεζα της Ελλάδος, που μειώνει την τιμή-στόχο στα 15,6 ευρώ (από 16 ευρώ), διατηρώντας τη σύσταση “hold”. Η μείωση στην τιμή-στόχο οφείλεται στην πτωτική αναθεώρηση των εκτιμήσεων για τα κέρδη της εταιρείας, λόγω της ισχυρότερης του αναμενόμενου αρνητικής επίδρασης από τις ισοτιμιακές μεταβολές. Η χρηματιστηριακή σημειώνει ότι η παραγωγή ελεύθερων ταμειακών ροών αναμένεται να παραμείνει ικανοποιητική, προβλέποντας κεφάλαια 284 εκατ. το 2015, από 258 εκατ. ευρώ το 2014, ενώ προβλέπει περαιτέρω βελτίωση, στα 344 εκατ. ευρώ το 2016. Ως εκ τούτου, τονίζει ότι η εταιρεία θα μπορούσε να διανείμει ένα

ΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ εξασθένηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας EUR/USD και την αξιοποίηση των παραγωγικών επενδύσεων του ομίλου των τελευταίων ετών.

ΟΛΘ Βελτίωση κύκλου εργασιών και κερδοφορίας κατέγραψε το 2014 ο ΟΛΘ. Ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε 56.280.238 ευρώ, με αύξηση 9,15%, σημειώνοντας αύξηση πωλήσεων σε όλους τους λειτουργικούς τομείς, με άνοδο των πωλή-

σεων του ΣΕΜΠΟ κατά 8,74%, αύξηση στο συμβατικό λιμάνι κατά 9,68%, αυξήσεις στο επιβατικό 12,99% και στην εκμετάλλευση χώρων 9,50%. Τα αποτελέσματα μετά από φόρους διαμορφώθηκαν σε 21.300.404 ευρώ, έναντι των 18.187.851 ευρώ (+17,11%).

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ Τα ενοποιημένα καθαρά αποτελέσματα του ομίλου ανήλθαν σε ζημιές 30,3 εκατ. ευρώ ή 1,0258 ευρώ ανά μετοχή.

Ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε 359 εκατ. ευρώ το 2014, αυξημένος κατά 4%. Η ποσοτική αύξηση των βασικών προϊόντων του ομίλου έφτασε το 15%, γεγονός όμως που δεν αποτυπώνεται στον κύκλο εργασιών, λόγω των μειωμένων τιμών του χαλκού κατά τη διάρκεια του 2014. Ο καθαρός δανεισμός του ομίλου ανήλθε σε 217,6 εκατ. ευρώ στις 31 Δεκεμβρίου του 2014, έναντι 179 εκατ. στις 31 Δεκεμβρίου του 2013, που οφείλεται κυρίως στην εκταμίευση 31 εκατ. ευρώ για επενδύσεις εντός του 2014. ΧΡΗΜΑ 23

Χ επιχειρηματικά νέα εισηγμένων έκτακτο μέρισμα έως 0,6 ευρώ ανά μετοχή στην επόμενη διετία, ιδίως αν δεν υπάρξουν στο μεσοδιάστημα σημαντικές κινήσεις στο μέτωπο των εξαγωγών.

ΕΛΠΕ Η υψηλότερη λειτουργική κερδοφορία όλων των εποχών

JUMBO Με 6,27% «τρέχουν» τα κέρδη

Στα αποτελέσματα της Jumbo του α’ εξαμήνου της τρέχουσας οικονομικής χρήσης 2014-2015, τα κέρδη αυξήθηκαν κατά 6,27% και ανέρχονται σε 62,67 εκατ. ευρώ. Οι πωλήσεις του ομίλου κατέγραψαν αύξηση κατά 7,70%, φθάνοντας στα 341,13 εκατ. ευρώ. Ο Όμιλος Jumbo αντιμετωπίζει την κρίση με ακόμη μεγαλύτερες επενδύσεις. Κατά το α’ εξάμηνο της τρέχουσας οικονομικής χρήσης, το δίκτυο καταστημάτων αυξήθηκε με τέσσερα νέα καταστήματα: ένα στην Ελλάδα, ένα στην Κύπρο και δύο στη Ρουμανία. Η εκτίμηση της διοίκησης για ετήσια αύξηση του κύκλου εργασιών μεταξύ +4% και +6% διατηρείται, παρά τις δύσκολες συγκυρίες. Στα 14 ευρώ θέτει την τιμή-στόχο της Jumbo η HSBC, διατηρώντας τη σύσταση “overweight”, και επισημαίνει ότι τα αποτελέσματα της τρέχουσας χρήσης θα επηρεαστούν από την αποδυνάμωση του ευρώ και την πολιτική αβεβαιότητα στη χώρα. Ωστόσο, επισημαίνει πως είναι θετικό το γεγονός ότι η μετοχή διαπραγματεύεται με discount 50% σε σχέση με τον κλάδο της στην Ευρώπη. Αναφορικά με την πορεία της κερδοφορίας της Jumbo, η HSBC εκτιμά ότι η εταιρεία θα ανακοινώσει κέρδη 107 εκατ. ευρώ το 2015, 123 εκατ. ευρώ το 2016 και 133 εκατ. ευρώ το 2017. Τα έσοδα κατά τις τρεις χρονιές θα διαμορφωθούν στα 583, τα 637 και τα 692 εκατ. ευρώ. Στα top picks της Eurobank Equities περιλαμβάνεται και η μετοχή της Jumbo. Η χρηματιστηριακή διατηρεί την τιμή-στόχο των 13,3 ευρώ και τη σύσταση “buy” για τη μετοχή της εισηγμένης. Η Jumbo θα μπορεί από το 2017 να διανείμει έκτακτο μέρισμα έως 1,6 ευρώ και παράλληλα θα έχει στα ταμεία της γύρω στα 100 εκατ. ευρώ. Στα 12,5 ευρώ θέτει την τιμή-στόχο για τη μετοχή της Jumbo η Euroxx και διατηρεί τη σύσταση “overweight”. Για τη χρήση 20142015, η Jumbo θα καταγράψει καθαρά κέρδη 110 εκατ. ευρώ και πωλήσεις 593 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με προβλέψεις της Euroxx.

Την υψηλότερη λειτουργική κερδοφορία όλων των εποχών σε επίπεδο τριμήνου κατέγραψαν το δ’ τρίμηνο του 2014 τα ΕΛΠΕ, η οποία όμως επισκιάστηκε από την πτώση του αργού πετρελαίου και τον αντίκτυπο που είχε στην αποτίμηση των αποθεμάτων. Ο όμιλος ανακοίνωσε ζημίες 365 εκατ. για το 2014, έναντι 269 εκατ. ευρώ κατά τον προηγούμενο χρόνο. Ειδικά κατά το διάστημα Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου, οι ζημίες έφθασαν στα 227 εκατ. ευρώ, από 98 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2013. Η συνολική ζημία, λόγω των υψηλών αποθεμάτων ασφαλείας που τηρούν τα διυλιστήρια, εξαιτίας της κατάρρευσης του πετρελαίου, ανήλθε σε 484 εκατ. ευρώ. Η λειτουργική κερδοφορία όμως ανήλθε σε υψηλό τετραετίας χάρη στην ανάκαμψη των διεθνών περιθωρίων διύλισης, την ενίσχυση του δολαρίου έναντι του ευρώ, την αύξηση των εξαγωγών –οι οποίες έφθασαν στο 50% των συνολικών πωλήσεων– και τη βελτίωση του όγκου πωλήσεων στην εγχώρια αγορά για πρώτη φορά από το 2009.

Μυτιληναίος Τετραπλασιασμός κερδών, στα 64,9 εκατ. ευρώ

Εντυπωσιακή ήταν η απόδοση του Ομίλου Μυτιληναίου το 2014, καθώς κατέγραψε τετραπλασιασμό κερδών, στα 64,9 εκατ. ευρώ. Η λειτουργική κερδοφορία EBITDA ανήλθε σε ιστορικά υψηλά, στα 253,9 εκατ. ευρώ, από 225,3 εκατ. κατά το προηγούμενο έτος. Ο όμιλος κατέγραψε ενοποιημένο κύκλο εργασιών 1.233 εκατ. ευρώ, έναντι των 1.403 εκατ. ευρώ το 2013, μείωση που οφείλεται αποκλειστικά στις ρυθμιστικές αλλαγές της λειτουργίας της ενεργειακής αγοράς. Τα λειτουργικά κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) ανήλθαν σε 253,9 εκατ. ευρώ, από 225,3 εκατ. ευρώ το 2013, αύξηση που αποδίδεται κυρίως στη βελτιωμένη επίδοση του

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕ ΠΛΑΙΣΙΟ Βελτίωση των οικονομικών του μεγεθών εμφάνισε ο Όμιλος Πλαίσιο το 2014. Ο κύκλος εργασιών αυξήθηκε για πρώτη φορά από το 2008, φτάνοντας στα 297,5 εκατ. ευρώ, ή κατά 5,2%. Τα κέρδη μετά από φόρους διευρύνθηκαν κατά 13%, στα 16,1 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, υποχώρηση σημείωσε ο συνολικός δανεισμός κατά 4,3 εκατ. ευρώ, φθάνοντας κάτω από τα 10 εκατ. ευρώ, ενώ παράλληλα διατηρήθηκαν τα ταμειακά διαθεσίμων σε επίπεδα άνω των 45 εκατ. ευρώ. Η εται-

24 Μάρτιος 2015

ρεία θα επιστρέψει μέρος των ταμειακών διαθεσίμων, ύψους 11 εκατ. περίπου, ή 50 λεπτών ανά μετοχή. AUTOHELLAS Ο ιδιαίτερα αυξημένος κύκλος εργασιών από βραχυχρόνιες μισθώσεις από τουρίστες στην Ελλάδα και η βελτιωμένη κερδοφορία στις πέντε χώρες του εξωτερικού ήταν τα βασικά χαρακτηριστικά των αποτελεσμάτων της Autohellas για το 2014. Ο συνολικός κύκλος εργασιών ήταν αυξημένος κατά 6,4%, φθάνον-

τας τα 161,1 εκατ. ευρώ. Τα ενοποιημένα κέρδη μετά από φόρους διαμορφώθηκαν σε 16,1 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 148,1%. Το Διοικητικό Συμβούλιο προτείνει τη διανομή μερίσματος ποσού 0,80 ευρώ. FRIGOGLASS Διεύρυνση των ζημιών αλλά και κάμψη των πωλήσεων παρουσίασε ο όμιλος της Frigoglass στα οικονομικά αποτελέσματα για τη χρήση του 2014. Ειδικότερα, οι καθαρές ζημίες διαμορφώθηκαν σε 56,5

τομέα της μεταλλουργίας και στις σταθερά υψηλές επιδόσεις του τομέα έργων EPC. Τα καθαρά κέρδη, μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας, διαμορφώθηκαν σε 64,9 εκατ. ευρώ, έναντι 15,9 εκατ. ευρώ το προηγούμενο έτος. Ο τομέας μεταλλουργίας & μεταλλείων παρουσίασε τη σημαντικότερη βελτίωση σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Συγκεκριμένα, ο τομέας αυτός κατέγραψε κύκλο εργασιών 470,8 εκατ. ευρώ, έναντι 435,9 εκατ. το 2013. Η ΜΕΤΚΑ, για ένα ακόμη έτος, κατόρθωσε να διατηρήσει τις οικονομικές της επιδόσεις σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, παρά το ασταθές περιβάλλον που διαμορφώθηκε στις αγορές της Μ. Ανατολής. Κατά τη διάρκεια της εξαετούς ύφεσης της ελληνικής οικονομίας, ο όμιλος κατόρθωσε να ολοκληρώσει το μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα στον τομέα της ενέργειας, να συνεχίσει απρόσκοπτα τις βιομηχανικές επενδύσεις ανακτώντας σημαντικό πλεονέκτημα κόστους στον τομέα της μεταλλουργίας και των μεταλλείων και να επεκτείνεται σταδιακά και σε νέες αγορές για ενεργειακά έργα-EPC. Η επιτυχία της στρατηγικής αυτής αντικατοπτρίζεται στην υψηλή οικονομική επίδοση του 2014 και στη σταθερή αποκλιμάκωση του καθαρού δανεισμού –που μειώθηκε περισσότερο από 370 εκατ. ευρώ τα τελευταία δύο χρόνια– αλλά και στη διατήρηση των 2.500 άμεσων και πολλαπλάσιων έμμεσων θέσεων εργασίας. «Καλά» χαρακτηρίζει τα αποτελέσματα του Μυτιληναίου η Alpha Finance σε έκθεση στην οποία διατηρεί τη σύσταση “buy” και την τιμή-στόχο των 10 ευρώ για τη μετοχή της εισηγμένης. Η χρηματιστηριακή τονίζει ότι η κερδοφορία της «Αλουμίνιον της Ελλάδος» βελτιώθηκε σημαντικά, τάση που αναμένει να συνεχιστεί και στο τρέχον έτος, κυρίως λόγω της ισοτιμίας ευρώ-δολαρίου αλλά και των τιμών του αλουμινίου. Η μείωση των υποχρεώσεων του ομίλου αναμένεται να συνεχιστεί και στο τρέχον έτος, καθώς δεν είναι προγραμματισμένες μεγάλες επενδύσεις και οι ταμειακές ροές της ΑτΕ και της ΜΕΤΚΑ αναμένονται ισχυρές.

Alpha Bank Ανέκαμψε η λειτουργική κερδοφορία το 2014

καθώς παρουσιάστηκε αυξημένη κατά 49% σε ετήσια βάση, στο 1,05 δισ. ευρώ, ως αποτέλεσμα της μείωσης του κόστους χρηματοδότησης, της σταδιακής επίτευξης των στόχων των συνεργειών και του εξορθολογισμού των λειτουργικών εξόδων. Ο όμιλος παρουσίασε ζημίες μετά από φόρους 329,7 εκατ. ευρώ, λόγω των δαπανών αναδιάρθρωσης και των αυξημένων προβλέψεων, έναντι ζημιών 2,922 δισ. ευρώ για το 2013. Παράλληλα, τα ίδια κεφάλαια, για το ίδιο χρονικό διάστημα, διαμορφώθηκαν στα 7,652 δισ. ευρώ. Τα λειτουργικά έσοδα αυξήθηκαν στα 2,391 δισ. ευρώ, έναντι 2,087 δισ. ευρώ το 2013. Ο Δείκτης Καλύψεως Καθυστερήσεων ενισχύθηκε περαιτέρω σε 62% στο τέλος του 2014, έναντι 54% κατά το προηγούμενο έτος, καλύπτοντας πλήρως το αποτέλεσμα του ελέγχου της ποιότητας των στοιχείων του ενεργητικού από την ΕΚΤ. Ισχυρή είναι η κεφαλαιακή θέση με Δείκτη Κεφαλαίων Κοινών Μετοχών της Κατηγορίας 1 (CET1) 13,1%. Αυξημένη ήταν η εξάρτηση από τις Κεντρικές Τράπεζες, που ανήλθε σε 14,8 δισ. ευρώ στο τέλος του Δεκεμβρίου του 2014 και σε 22,4 δισ. ευρώ στο τέλος του Φεβρουαρίου του 2015. Ο Δείκτης Δανείων προς Καταθέσεις διαμορφώθηκε στο 116% στο τέλος του Δεκεμβρίου του 2014, έναντι 122% το προηγούμενο έτος. Η αύξηση των καθυστερήσεων ανήλθε σε 260 εκατ. ευρώ στο δ’ τρίμηνο, έναντι 116 εκατ. ευρώ στο προηγούμενο τρίμηνο. Ο Δείκτης Καθυστερήσεων διαμορφώθηκε σε 33,0% στο τέλος του Δεκεμβρίου του 2014, μετά από διαγραφές ύψους 0,8 δισ. ευρώ κατά το δ’ τρίμηνο. Οι σωρευτικές προβλέψεις διαμορφώθηκαν σε 12,8 δισ. ευρώ, μετά από διαγραφές, και αντιστοιχούν στο 21% του δανειακού χαρτοφυλακίου. Το δ’ τρίμηνο, ο Δείκτης Καλύψεως Καθυστερήσεων ενισχύθηκε κατά 200 μονάδες βάσης, σε 62% μετά από διαγραφές. Το καθαρό έσοδο τόκων ανήλθε σε 1.938,5 εκατ. ευρώ, ενισχυμένο κατά 16,2% ετησίως, ως αποτέλεσμα της μείωσης του κόστους των προθεσμιακών καταθέσεων και του περιορισμού του κόστους χρηματοδοτήσεως από τις Κεντρικές Τράπεζες. Το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο διαμορφώθηκε σε 2,7% στο δ’ τρίμηνο. Τα κύρια λειτουργικά έσοδα ανήλθαν σε 2.391,5 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 13,6% ετησίως. Οι προβλέψεις για την κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου διαμορφώθηκαν σε 1.853,2 εκατ. ευρώ.

Ανέκαμψε η λειτουργική κερδοφορία της Alpha Bank το 2014,

ΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ εκατ. ευρώ, από 30,7 εκατ. ευρώ το 2013, ενώ κάμψη σημείωσαν και τα λειτουργικά κέρδη (EBITDA), τα οποία περιορίστηκαν σε 62,9 εκατ. ευρώ. Ανάλογη πορεία ακολούθησαν οι πωλήσεις της εισηγμένης, οι οποίες υποχώρησαν σε 487 εκατ. ευρώ, από 522,5 εκατ. ευρώ, εμφανίζοντας κάμψη 6,8%. Ελαφρώς καλύτερη είναι η εικόνα των αποτελεσμάτων κατά το δ’ τρίμηνο του 2014, με τις ζημίες να περιορίζονται στα 6,2 εκατ. ευρώ και τις πωλήσεις να σταθεροποιούνται σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2013. Από

τους επιμέρους κλάδους, οι πωλήσεις της επαγγελματικής ψύξης μειώθηκαν κατά 10% το δ’ τρίμηνο, λόγω των δυσμενών συνθηκών στη Ρωσία, ενώ αντίθετα ο κλάδος της υαλουργίας κατέγραψε σημαντική άνοδο πωλήσεων κατά 34%, χάρη στις έντονες προωθητικές δράσεις των πελατών της εταιρείας. EBZ Ζημίες 39,7 εκατ. ευρώ, έναντι ζημιών 14,4 εκατ. ευρώ, και κύκλο εργασιών 90,6 εκατ., μειωμένο κατά 7,84% έναντι της

αντίστοιχης περιόδου της προηγούμενης χρήσης, εμφάνισε ο όμιλος της ΕΒΖ στο εξάμηνο της χρήσης 2014-2015. Ο κύκλος των εργασιών της εταιρείας για την περίοδο από την 1η Ιουλίου του 2014 έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2014, ανήλθε σε 40.573,16 χιλ., μειωμένος κατά 35,67% έναντι της αντίστοιχης περσινής περιόδου. Τα καθαρά αποτελέσματα της εταιρείας μετά από φόρους παρουσίασαν ζημίες 31.653,92 χιλ. ευρώ, έναντι ζημιών 19.123,07 χιλ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο. ΧΡΗΜΑ 25

Χ επιχειρηματικά νέα εισηγμένων Πειραιώς Επαναλαμβανόμενα κέρδη 1,044 δισ. ευρώ το 2014

Ζημιές ύψους 1,97 δισ. ευρώ εμφάνισε για το 2014 η Τράπεζα Πειραιώς, λόγω εξυγίανσης και προβλέψεων. Στο δ’ τρίμηνο του 2014, οι ζημιές διαμορφώθηκαν στα 332 εκατ. ευρώ, ενώ τα ίδια κεφάλαια ανέρχονται στα 2,3 δισ. ευρώ και ο Δείκτης Common Equity Tier-1 διαμορφώνεται στο 11,2%. Σε 280 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 2% έναντι του προηγούμενου τριμήνου και κατά 32% έναντι του αντίστοιχου τριμήνου του 2013, διαμορφώθηκαν τα επαναλαμβανόμενα προ φόρων και προβλέψεων κέρδη (εξαιρουμένων των χρηματοοικονομικών αποτελεσμάτων). Σε επίπεδο έτους, τα εν λόγω επαναλαμβανόμενα κέρδη διαμορφώθηκαν σε 1.044 εκατ. ευρώ. Τα καθαρά έντοκα έσοδα του ομίλου διατηρήθηκαν σε ανοδική πορεία στο δ’ τρίμηνο του έτους και διαμορφώθηκαν σε 513 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 8% σε ετήσια βάση και 1% σε τριμηνιαία. Τα καθαρά λειτουργικά έσοδα διαμορφώθηκαν σε 559 εκατ. ευρώ. Ο Δείκτης Δανείων σε Καθυστέρηση άνω των 90 ημερών διαμορφώθηκε στο 38,8%, έναντι του 39,0% τον Σεπτέμβριο του 2014. Αυτό ήταν αποτέλεσμα αφενός της σχεδόν μηδενικής παραγωγής νέων δανείων σε καθυστέρηση στο δ’ τρίμηνο του 2014 και αφετέρου διαγραφών ύψους 0,6 δισ. ευρώ. O Δείκτης Κάλυψης των Δανείων σε Καθυστέρηση από Συσσωρευμένες Προβλέψεις διαμορφώθηκε στο 57,4%, σημαντικά αυξημένος έναντι του Δεκεμβρίου του 2013 (50,6%). Για το 2014, το συνολικό ύψος προβλέψεων δανείων ανήλθε σε 3,7 δισ. ευρώ.

σε 248,44 εκατ. ευρώ, συγκριτικά με τα 236,59 εκατ. ευρώ του 2013, σημειώνοντας αύξηση κατά 5,01%, η οποία προήλθε από την έντονη ζήτηση για τα προϊόντα του ομίλου, υποστηριζόμενη από τις συνεχείς ενέργειες προβολής και προώθησης του προϊοντικού χαρτοφυλακίου του ομίλου. Σημαντική ανάπτυξη παρατηρήθηκε τόσο στην Ελλάδα όσο και στις ξένες χώρες του ομίλου. Η Ελλάδα αφενός συνεισέφερε κατά 35,79% στις συνολικές πωλήσεις του ομίλου, παρουσιάζοντας άνοδο πωλήσεων κατά 5,1%, στα 88,93 εκατ., και απόδοση εντυπωσιακή συγκριτικά με την τάση του Δείκτη του Λιανικού Εμπορίου. Οι ευνοϊκότερες συμφωνίες προμήθειας υλών και υπηρεσιών, καθώς και οι ενέργειες που στοχεύουν σε χαμηλότερο κόστος παραγωγής, συνεχίζουν να ωφελούν το μικτό κέρδος του ομίλου. Το βελτιωμένο μικτό κέρδος, σε συνδυασμό με τον έλεγχο του κόστους λοιπών λειτουργικών και μη λειτουργικών εξόδων, οδήγησε σε σημαντική ενίσχυση της κερδοφορίας του ομίλου. Τα καθαρά κέρδη ενισχύθηκαν κατά 10,40%, στα 17,14 εκατ. ευρώ, από 15,53 εκατ., και το περιθώριο καθαρού κέρδους ανήλθε σε 6,90% από 6,56% το 2013. Ο Όμιλος Σαράντη συνεχίζει να παράγει ελεύθερες ταμειακές ροές, εμφανίζοντας ισχυρή οικονομική θέση και αποδεικνύοντας την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητά του. Έχοντας ολοκληρώσει την εξαγορά της τσεχικής εταιρείας καλλυντικών σημάτων Astrid TM (κόστους 6,4 εκατ.) την εξαγορά της δραστηριότητας του Noxzema στην Ελλάδα από την Procter & Gamble (κόστους 8,7 εκατ.) και έχοντας καταβάλει προσωρινό μέρισμα για τη χρήση 2013, ύψους 10,4 εκατ., ο όμιλος διατηρεί θετική καθαρή ταμειακή θέση 9,6 εκατ. ευρώ.

Attica Group Επάνοδος στην πλήρη κερδοφορία

Σαράντης Στα 17,14 εκατ. ευρώ αυξήθηκαν τα καθαρά κέρδη το 2014

Οι ενοποιημένες πωλήσεις του Ομίλου Σαράντη το 2014 ανήλθαν

Αύξηση κατά 56% παρουσιάζουν τα ενοποιημένα κέρδη προ φόρων, αποσβέσεων χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων (EBITDA) της Attica Group, θυγατρικής του Ομίλου MIG. Συγκεκριμένα, το 2014 διαμορφώθηκαν στα 42,35

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕ ΧΑΛΚΟΡ Ζημίες μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας, ύψους 51,2 εκατ. ευρώ, παρουσίασε ο όμιλος Χαλκόρ το 2014, έναντι των 58 εκατ. ευρώ του 2013. Η ελληνική αγορά, μετά από σχεδόν έξι χρόνια ύφεσης, εμφάνισε σημάδια σταθεροποίησης. Τα ενοποιημένα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA), χωρίς την επίπτωση της υποτίμησης των παγίων, διαμορφώθηκαν το 2014 σε 18,2 εκατ. ευρώ, έναντι 6,7 εκατ. ευρώ την προηγούμενη χρονιά, σημει-

26 Μάρτιος 2015

ώνοντας αύξηση κατά 171,8% και με την επίπτωση της υποτίμησης σε ζημίες 5,2 εκατ. ευρώ. Τα αποτελέσματα μετά από φόρους για την εταιρεία ανήλθαν το 2014 σε 16,1 εκατ. ευρώ ζημίες, από τα οποία τα περίπου 8 εκατ. ευρώ οφείλονται στην υποτίμηση των παγίων, έναντι ζημιών 28,5 εκατ. ευρώ το 2013. CRETA FARMS Με σημαντική αύξηση των πωλήσεων κατά 9,8% έκλεισε ο Όμιλος Creta Farms το 2014, στα 104,8 εκατ. ευρώ, έναντι

95,5 εκατ. ευρώ το 2013, ενώ σε 1,3 εκατ. ευρώ συρρικνώθηκαν οι ζημίες το 2014, έναντι ζημιών 21,9 εκατ. κατά την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Στην αύξηση των πωλήσεων συνέβαλε σημαντικά η αύξηση του μεριδίου αγοράς της εταιρείας, που έφτασε σε 25,2%. Παράλληλα, η θετική προϊοντική μίξη που προήλθε συγκεκριμένα από νέα προϊόντα και από την καινοτόμο σειρά προϊόντων «Εν Ελλάδι», η οποία παρουσίασε σημαντική αύξηση του μεριδίου (κατά 15%) σε σχέση με πέρσι και μερίδιο αγοράς που ανήλθε

εκατ. ευρώ, έναντι 27,15 το 2013.Τα κέρδη μετά από φόρους ανήλθαν σε 4,27 εκατ. ευρώ (ζημίες 10,13 εκατ. ευρώ το 2013). Οι ενοποιημένες πωλήσεις της εταιρείας ανήλθαν σε 266,66 εκατ. ευρώ, έναντι 260,16 το 2013. Στα ενοποιημένα αποτελέσματα της Attica Group περιλαμβάνονται έκτακτα κέρδη 4,0 εκατ. ευρώ από την πώληση του πλοίου Blue Star Ithaki, καθώς και η μη επαναλαμβανόμενη ζημία 1,45 εκατ. ευρώ από τη συναλλαγματική διαφορά που προέκυψε από την πλήρη εξόφληση αγοράς του πλοίου Blue Star Patmos σε δολάρια ΗΠΑ. Στις 31 Δεκεμβρίου 2014, τα ταμειακά διαθέσιμα του ομίλου ανέρχονταν σε 23,94 εκατ. ευρώ, έναντι 24,89 εκατ. ευρώ στις 31 Δεκεμβρίου του 2013. Ο συνολικός δανεισμός του ομίλου για το 2014 ανήλθε σε 282,16 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 270,80 εκατ. αφορούν μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις και τα 11,36 εκατ. βραχυπρόθεσμες. Τα ίδια κεφάλαια του ομίλου ανήλθαν στις 31 Δεκεμβρίου του 2014 σε 339,82 εκατ. ευρώ και αντιστοιχούν σε 1,77 ευρώ ανά μετοχή της εταιρείας.

Μότορ Όιλ Αύξηση του όγκου των πωλήσεων

12.672 χιλ. μετρικούς τόνους, μέγεθος που αποτελεί ιστορικό υψηλό για την εταιρεία και ξεπερνά σημαντικά την ετήσια παραγωγική δυναμικότητα του διυλιστηρίου. Το μερίδιο αγοράς της Μότορ Όιλ στην εγχώρια αγορά καυσίμων διαμορφώθηκε πέρσι στο 37,9%, έναντι 37,5% το 2013.

ΕΧΑΕ Επιστρέφει 0,32 ευρώ ανά μετοχή Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΧΑΕ αποφάσισε να προτείνει στην προσεχή τακτική γενική συνέλευση τη διανομή μερίσματος 0,21 ευρώ ανά μετοχή. Επίσης, προτείνει την επιστροφή κεφαλαίου ύψους 0,11 ευρώ ανά μετοχή. Τα ενοποιημένα καθαρά κέρδη του ομίλου, μετά από φόρους, διαμορφώθηκαν σε 21 εκατ. ευρώ, έναντι 32,3 εκατ. ευρώ το 2013, μειωμένα κατά 35%. Τα καθαρά κέρδη ανά μετοχή το 2014, μετά από φόρους, υπολογίζονται σε 0,32, έναντι 0,49 το 2013. Ο κύκλος εργασιών του ομίλου διαμορφώθηκε στα 47,3 εκατ. ευρώ το 2014 έναντι 81,5 εκατ. ευρώ το 2013, ενώ μετά την αφαίρεση του πόρου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς τα συνολικά ενοποιημένα έσοδα ανήλθαν στα 45,1 εκατ. ευρώ, έναντι 79,9 εκατ. ευρώ. Εξαιρουμένων των προαναφερθέντων θεωρούμενων μη επαναλαμβανόμενων εσόδων, ο κύκλος εργασιών του ομίλου το 2013 ανήλθε σε 39,1 εκατ. ευρώ. Χ

Ζημιές μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας ύψους 86,9 εκατ. ευρώ ανακοίνωσε η Μότορ Όιλ για το 2014, έναντι κερδών 5,5 εκατ. ευρώ την προηγούμενη χρονιά. Τα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων μειώθηκαν σε 13 εκατ. ευρώ, από 151,1 εκατ. ευρώ το 2013, ενώ το μικτό κέρδος της εταιρείας διαμορφώθηκε σε 79,5 εκατ. ευρώ, έναντι των 154,1 εκατ. της προηγούμενης χρήσης, δηλαδή μειώθηκε κατά 48,38%. Η αρνητική επίπτωση από την αποτίμηση αποθεμάτων ήταν η μεγαλύτερη στην ιστορία της εταιρείας, δεδομένου του ότι η τιμή του πετρελαίου brent παρουσίασε ιδιαίτερα έντονη αποκλιμάκωση στο τελευταίο τρίμηνο της χρήσης, οπότε και από 94,80 δολ./βαρέλι στις 30 Σεπτεμβρίου του 2014 υποχώρησε στα χαμηλά έτους των 54,98 δολ./βαρέλι στις 31 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους. Η Μότορ Όιλ επισημαίνει ότι το 2014 πέτυχε αύξηση του όγκου πωλήσεων τόσο στο εσωτερικό, ως απόρροια της σταθεροποίησης της εγχώριας αγοράς, όσο και στο εξωτερικό. Ο συνολικός όγκος πωλήσεων (εσωτερικού-εξωτερικού) προϊόντων ανήλθε σε

ΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ στο 15%. Τα μικτά κέρδη του ομίλου ανήλθαν σε 46,2 εκατ. ευρώ, έναντι 37,0 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο, καταγράφοντας αύξηση +24,8% και αντιπροσωπεύοντας ένα περιθώριο 44,1%, έναντι περιθωρίου 38,8% κατά την αντίστοιχη περσινή περίοδο. ΓΕΝΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Κύκλο εργασιών 24,9 εκατ. ευρώ (έναντι 25,6 εκατ.), κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων 1,5 εκατ. ευρώ (έναντι 1,71

εκατ.) και καθαρά κέρδη 627 χιλ. ευρώ (έναντι 619 χιλ.) σημείωσε το 2014 η Γενική Εμπορίου & Βιομηχανίας. Η εισηγμένη κατάφερε να σημειώσει θετικές ελεύθερες ταμειακές ροές 1,2 εκατ. ευρώ, μέσω των οποίων κατέβαλε το περσινό μέρισμα και μείωσε για μία ακόμη χρονιά τον καθαρό της δανεισμό. Στις 31 Δεκεμβρίου του 2014 τα ίδια κεφάλαια της εισηγμένης είχαν διαμορφωθεί στα 22,7 εκατ. ευρώ, ενώ η διοίκηση της εταιρείας θα προτείνει στην επικείμενη τακτική γενική συνέλευση των μετό-

χων της διανομή μερίσματος 0,02 ευρώ ανά μετοχή, έναντι του 0,017 ευρώ της περσινής περιόδου. IΟΝΙΚΗ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΗ Μείωση κερδών εμφάνισε το 2014 το ξενοδοχείο Χίλτον σε σχέση με το 2013. Τα μετά από φόρους κέρδη της εταιρείας ανήλθαν σε 320 χιλ. ευρώ το 2014, έναντι 755 χιλ. το προηγούμενο έτος. Τα λειτουργικά κέρδη κατέγραψαν αύξηση 57,1%, φθάνοντας στα 6,4 εκατ. ευρώ, έναντι 4,1 εκατ. ευρώ το 2013. ΧΡΗΜΑ 27

διεθνείς αγορές Χ προτάσεις αγοράς ~ Σε αστάθεια προβλέψεις και τιμές-στόχοι

Η Κίνα ετοιμάζεται για νομισματικό πόλεμο

∼

«ΠΕΔIΟ ΜAΧΗΣ» Η ΠΑΓΚOΣΜΙΑ ΑΓΟΡA ΣΥΝΑΛΛAΓΜΑΤΟΣ

ι αλλεπάλληλες μειώσεις επιτοκίων, στις οποίες προχωρούν οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο, οδηγούν σε αλυσιδωτές υποτιμήσεις νομισμάτων. Σύμφωνα με στοιχεία της Bank of America/ Merrill Lynch, από την κατάρρευση της Lehman Brothers έχουν λάβει χώρα 542 (!) μειώσεις επιτοκίων ανά τον κόσμο, μία ανά τρεις ημέρες κατά μέσο όρο. Τα αποτελέσματα αυτού του άνευ προηγουμένου «πειράματος» νομισματικής πολιτικής έχουν φέρει τα πάνω-κάτω στις αγορές ομολόγων. Είναι ενδεικτικό το ότι το 52% των κρατικών ομολόγων παγκοσμίως φέρουν επιτόκιο 1% ή ακόμη χαμηλότερο. Η αξία των τίτλων με αρνητική απόδοση σε ευρω-

28 Μάρτιος 2015

ζώνη, Ελβετία και Ιαπωνία εκτιμάται στα 7,3 τρισ. δολ., ενώ το τελευταίο διάστημα ακόμη και εταιρείες υψηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης, όπως η Nestlé, είδαν τις αποδόσεις των ομολόγων τους να «περνούν» σε αρνητικό έδαφος. Η εξαγγελία του προγράμματος ποσοτικής νομισματικής χαλάρωσης από τον πρόεδρο της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, σηματοδότησε την αύξηση της έντασης στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος. Η αγορά ξένου συναλλάγματος μπορεί κάλλιστα να πυροδοτήσει ιστορικές εξελίξεις στον τομέα των νομισμάτων, καθώς η κατά κύριο λόγο υποτονική αγορά ξένου συναλλάγματος ανακάμπτει από τον λήθαργο στον οποίο υπέπεσε μετά την παγ-

κόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, από το 2009 έως και τα μέσα του 2014, σύμφωνα με τη Saxo Bank. Αυτή η περίοδος αφορούσε τη μετάβαση από τα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης της Fed, το 2009-2011 (περίοδος με αδύναμο USD), στα μέτρα χαλάρωσης της ΕΚΤ, το 2011-2012 (περίοδος με αδύναμο EUR), και στη συνέχεια στην προσδοκία και την υλοποίηση της πρώτης φάσης της οικονομικής πολιτικής του Ιάπωνα πρωθυπουργού Abe («Abenomics») από τα τέλη του 2012 έως τις αρχές του 2014 (περίοδος με αδύναμο ιαπωνικό γιεν). Από τα μέσα του τρέχοντος έτους, ξεκίνησε μια έντονη κινητικότητα, καθώς το USD άρχισε να καταγράφει το πιο αξιοση-

Saxo Bank: Δείγμα πολιτικής παράνοιας τα αρνητικά επιτόκια Για τον κίνδυνο των νομισματικών πολέμων, αλλά και των συνεπειών τους στην παγκόσμια οικονομία, προειδοποιεί ο John J. Hardy, επικεφαλής της Στρατηγικής Συναλλάγματος της Saxo Bank. Όπως επισημαίνει σε άρθρο του, ο λόγος για τον οποίο οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των κεντρικών τραπεζών φοβούνται τόσο πολύ τις τρέχουσες αποπληθωριστικές πιέσεις είναι γιατί η δυναμική αποπληθωρισμού αποτελεί μια σημαντική απειλή για τις οικονομίες με μεγάλο δημόσιο ή/και ιδιωτικό χρέος, δηλαδή για όλες τις ανεπτυγμένες οικονομίες σήμερα. Συνεπώς, σε έναν κόσμο με χαμηλή ανάπτυξη και κινδύνους αποπληθωρισμού, βλέπουμε να αναπτύσσεται το φαινόμενο των νομισματικών πολέμων. Αυτό συμβαίνει γιατί ο μόνος τρόπος με τον οποίο οι κεντρικές τράπεζες κρίνουν ότι μπορούν να αποτρέψουν τις απειλές αποπληθωρισμού και να ενισχύσουν την ανάπτυξη είναι μέσω της υποτίμησης του νομίσματος ως προς τα άλλα νομίσματα. Ο νομισματικός πόλεμος αποκαλείται εξευγενισμένα και «ανταγωνιστική υποτίμηση». μείωτο ράλι των τελευταίων ετών, λόγω της ολοκλήρωσης του περιορισμού του τρίτου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της Fed (μέσω της αγοράς περιουσιακών στοιχείων) και δεδομένου του ότι η αγορά αναμένει την πρώτη αύξηση των επιτοκίων από πλευράς Fed από το 2006, περίπου στα μέσα του 2015, εν μέσω σταθερής οικονομικής ανάκαμψης. Επομένως, καθώς προχωράμε στο 2015, οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες και οικονομίες ανά τον κόσμο θα είναι πλήρως αποσυντονισμένες, με την κατάρρευση της τιμής του πετρελαίου να προσδίδει μια νέα δραματική διάσταση από πλευράς γεωπολιτικής και οικονομίας στις παγκόσμιες αγορές.

ΔΝΤ: Αυξάνουν τα ρίσκα οι κινήσεις της ΕΚΤ και της Fed Η απόκλιση στις νομισματικές πολιτικές που ακολουθούν οι κεντρικές τράπεζες δημιουργούν κινδύνους για την παγκόσμια οικονομία, σύμφωνα με δήλωση της επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κριστίν Λαγκάρντ. «Υπάρχουν ρίσκα που απορρέουν από τις νομισματικές πολιτικές που εφαρμόζονται, όπου πιθανότατα αναμένουμε επιστροφή σε πιο παραδοσιακή νομισματική πολιτική από τη Fed, ενώ την ίδια στιγμή έχουμε συνέχιση ή

έναρξη επεκτατικών πολιτικών από την Ιαπωνία και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα» ανέφερε η Κριστίν Λαγκάρντ. Αυτό θα οδηγήσει σίγουρα σε μεγαλύτερη μεταβλητότητα και θα έχει επίσης αντίκτυπο στις χώρες ή στις εταιρείες που έχουν λάβει δάνεια σε δολάρια, όπως πρόσθεσε η ίδια.

Σενάρια υποτίμησης του γουάν Τι γίνεται στην περίπτωση που η Κίνα υποτιμήσει το νόμισμά της; Κάποια στιγμή τον Νοέμβριο, η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία της Ιαπωνίας (σε αποπληθωρισμένη αξία) έφτασε σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο, την ίδια στιγμή που η Κίνα σημείωνε νέο υψηλό ρεκόρ. Ο κίνδυνος αποπληθωρισμού στην Κίνα αυξάνεται, καθώς το καθεστώς της χώρας αντιμετωπίζει τον κίνδυνο αποπληθωρισμού λόγω της αποκλιμάκωσης της ιστορικών διαστάσεων πιστωτικής φούσκας. Μπορεί άραγε η Κίνα να αντιγράψει την πολιτική της BoJ με την υποτίμηση του γουάν, πυροδοτώντας έτσι ένα κύμα αποπληθωρισμού σε όλο τον κόσμο; Αποτέλεσμα: Το γεγονός αυτό ενδέχεται να εγκαινιάσει μια νέα και επικίνδυνη εποχή στη μάχη των νομισμάτων. Οι κεντρικές τράπεζες μπορεί να δημιουργούν αποπληθωρισμό με τη χαλάρωση της

νομισματικής πολιτικής τους και την αποδυνάμωση των νομισμάτων τους, όμως η μεγαλύτερη απειλή είναι να μπει και η Κίνα στο πεδίο μάχης, όπως εκτιμούν οι αναλυτές. «Το ερώτημα των 3 τρισ. δολ. είναι αν η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας θα επιτρέψει την υποτίμηση του γουάν και θα εξαγάγει τον αντιπληθωρισμό της στον υπόλοιπο κόσμο, πυροδοτώντας μια σειρά ανταγωνιστικών υποτιμήσεων στην περιοχή» σχολιάζει ο Nicholas Ferres της Eastspring Investment. Για την ώρα, οι κινεζικές αρχές συνεχίζουν να τηρούν για το γουάν ένα στενό εύρος καθημερινών συναλλαγών έναντι του δολαρίου. Όμως, η σε ποσοστό 12% περίπου πτώση του ευρώ έναντι του δολαρίου από την αρχή του έτους «πιθανότατα θα ασκήσει μεγαλύτερες πιέσεις στην Κίνα να υποτιμήσει το γουάν... κάτι που θα σηματοδοτούσε την είσοδο της Κίνας στον πόλεμο νομισμάτων», σύμφωνα με την Bank of America/Merrill Lynch. Δεδομένου του ότι τα νομίσματα των δύο μεγάλων εμπορικών εταίρων της Κίνας – της ευρωζώνης και της Ιαπωνίας– είναι πολύ πιο αδύναμα, η Κίνα μπορεί να μπει στον πειρασμό να ακολουθήσει τον δρόμο της υποτίμησης, σύμφωνα με τους αναλυτές. Χ

«ΣΤΟΙΧΗΜΑΤΑ» ΓΙΑ ΙΣΟΤΙΜΙΑ ΕΥΡΩ/ΔΟΛΑΡΙΟΥ ΣΤΟ 0,85

αγορά δείχνει ότι είναι πρόθυμη να παραμείνει short στο ευρώ. Η Deutsche Bank «βλέπει» μια κίνηση χαμηλότερα, στο 1, έως το τέλος του έτους και ένα νέο χαμηλό 85 σεντς το 2017. Το ευρώ μπορεί να υποχωρήσει σε επίπεδα ισοτιμίας με το αμερικανικό δολάριο έως τον Ιανουάριο του 2017 και να συνεχίσει την πτωτική του πορεία διολισθαίνοντας έως και τα 90 δολ. τον Ιανουάριο του 2018, σύμφωνα με μελέτη των αναλυτών της Goldman Sachs.

Αν η Ελλάδα αποχωρήσει από την ευρωζώνη, το ευρώ θα δεχθεί βαρύ πλήγμα, υποχωρώντας ακόμη και κάτω από την

απόλυτη ισοτιμία του 1 προς 1 έναντι του δολαρίου, σύμφωνα με τη Morgan Stanley. Οι αναλυτές της αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας προβλέπουν βίαιη υποχώρηση του ευρώ, ακόμη και στο 0,90 έναντι του δολαρίου, στην περίπτωση της εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Αν η Ελλάδα αποχωρήσει από την ευρωζώνη, τότε αυτόματα η χώρα θα καταστεί συστημική απειλή για το ευρώ, απειλώντας ξεκάθαρα την ίδια την ύπαρξή του. Χ ΧΡΗΜΑ 29

Χ διεθνείς αγορές

ΑΓΟΡΕΣ Το ισχυρό δολάριο και η FED θα «διορθώσουν» τις μετοχές;

όπως η Κίνα και η Ιαπωνία εφαρμόζουν ο παγκόσμιο «πάρτι» στα χρηματιμέτρα υποτίμησης. Οι κινήσεις αυτές κάστήρια κινδυνεύει να διακοπεί. Η νουν πιο διαχειρίσιμα τα χρέη και πιο φθη«τορπίλη» του ισχυρού δολαρίου νές τις εξαγωγές, είναι βέβαιο όμως πως μπορεί να πλήξει τις διεθνείς αγορές προθα πλήξουν την παγκόσμια οικονομία. καλώντας αναταράξεις σε όλο το φάσμα τους, από τους χρηματιστηριακούς δείκτες και τις ισοτιμίες των νομισμάτων έως τα εμUBS: Επικίνδυνος ο εφησυχασμός πορεύματα και τις αποδόσεις των ομολόγια την Ελλάδα γων. Με τα πιεστήρια της ΕΚΤ να Για τον κίνδυνο εφησυχασμού στην Ευδουλεύουν, οι επενδυτές επικεντρώθηκαν ρώπη προειδοποιεί η UBS, αποτιμώντας στην προοπτική της πρώτης αύξησης των την ανοδική πορεία των ευρωπαϊκών μετοαμερικανικών επιτοκίων, για πρώτη φορά εδώ και Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ σχεδόν μια δεκαετία. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα Δείκτες Κλείσιμο Κλείσιμο των ΗΠΑ φαίνεται πως κι31/12/2014 13/3/2015 νείται σε τροχιά σύσφιγξης της νομισματικής της πολιDow Jones 17.983,07 17.749,31 τικής, προκαλώντας ντόNasdaq 4.777,44 4.871,76 μινο εξελίξεων. Ο S&P 2.080,35 2053,40 επικεφαλής της Fed του DAX-30 9.927,13 11.901,61 Σαν Λούις ζήτησε αύξηση FTSE-100 6.547,00 6.740,58 των επιτοκίων «τώρα ή CAC-40 4.245,54 5.010,46 έστω σύντομα», λέγοντας NIKKEI 17.729,84 19.254,25 ότι η Fed έχει ήδη καθυστερήσει αρκετά. Οι επενδυτές ανησυχούν για την ενδεχόμενη άνοδο των χών. «Η ευρωπαϊκή οικονομία εμφανίζει ενεπιτοκίων εντός των προσεχών μηνών αλλά δείξεις ανάκαμψης και, δεδομένης της και για την άνοδο του δολαρίου έναντι του νέας δράσης της ΕΚΤ, η άνοδος των ευρωευρώ, γεγονός που απειλεί τις αμερικανιπαϊκών χρηματιστηρίων δεν αποτελεί έκκές εξαγωγές. πληξη» σχολιάζουν οι αναλυτές της Για τον κίνδυνο κατάρρευσης των διεθνών επενδυτικής τράπεζας. Το επίπεδο εφησυαγορών και την πιθανότητα να εισέλθει σε χασμού στις αγορές, σύμφωνα με τη UBS, ύφεση η αμερικανική οικονομία προειδοαποτελεί μια σημαντική πηγή ανησυχίας, ποιεί η Phoenix Capital. καθώς ορισμένοι κίνδυνοι τείνουν να αγνοηΌπως προειδοποιούν οι αναλυτές, η ισχυθούν. Μεταξύ των κινδύνων αυτών περιροποίηση του δολαρίου είναι εκείνη που θα λαμβάνονται η Ελλάδα και η Ουκρανία. οδηγήσει σε βίαιη πτώση τις αγορές. H άνοδος του δολαρίου είναι ικανή να διαγράCitigroup: «Βλέπει» άνοδο 30% ψει τα εταιρικά κέρδη, γεγονός που θα στις ευρωπαϊκές μετοχές οδηγήσει σε πτώση τις μετοχές. Το ισχυρό Άνοδο έως 31% προβλέπει για τις ευρωδολάριο θα πλήξει τις μετοχές και αυτό παϊκές αγορές το 2015 η Citigroup. είναι μια πραγματικότητα. Πολλοί προειδοΌπως εξηγούν χαρακτηριστικά οι αναλυτές ποιούν επίσης ότι τα χαμηλά επιτόκια υποτης αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας, νομεύουν τη λειτουργία των αγορών υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω κέρδη κεφαλαίου και παρακινούν τους επενδυτές στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, ακόμη κι αν να αναλάβουν υψηλότερο ρίσκο. κινούνται ήδη σε ιστορικά υψηλά ρεκόρ. Οι πολιτικές που ακολουθούν οι κεντρικές Κατά τη Citigroup, τα περιθώρια αισιοδοτράπεζες έχουν πιέσει τα επιτόκια κάτω ξίας για τις ευρωπαϊκές αγορές αποδίδοναπό το μηδέν στην Ευρώπη, και χώρες ται σε τρεις παράγοντες:

30 Μάρτιος 2015

∼ Στην έναρξη του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ ∼ Στη βελτίωση των οικονομικών μεγεθών στην ευρωζώνη ∼ Στη συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Ευρωπαίων για τετράμηνη παράταση της δανειακής σύμβασης της χώρας. «Η Ευρώπη παράγει πλέον καλές ειδήσεις και θεωρείται... good news story» σπεύδει να επισημάνει η αμερικανική τράπεζα. «Οι ευρωπαϊκές μετοχές παραμένουν ελκυστικές σε ό,τι αφορά την εταικερδοφορία και την ΤΟ 2015 ρική αυξητική πορεία στην κατεύθυνση διανομής μερίΜεταβολή σματος» προσθέτει. -1,30% +1,97% -1,30% +19,89% +2,96% +18,02% +8,60%

Η άνοδος του δολαρίου θα πλήξει τα εμπορεύματα

Πιέσεις στα εμπορεύματα αναμένεται να ασκήσει η άνοδος του δολαρίου έναντι του ευρώ, σύμφωνα με την Bank of America/Merrill Lynch, η οποία βλέπει κυρίως το πετρέλαιο να υποχωρεί περαιτέρω. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Bank of America/Merrill Lynch, η άνοδος του δολαρίου καθιστά ακριβότερα και τα εμπορεύματα τα οποία αποτιμώνται στο αμερικανικό νόμισμα. Η κατάσταση στις διεθνείς αγορές μπορεί να περιπλακεί και, δεδομένου του ότι η άνοδος του δολαρίου έναντι του ευρώ (λόγω του QE της ΕΚΤ) επηρεάζει την τιμή των εμπορευμάτων, αυτή η εξέλιξη θα επηρεάσει και τον πληθωρισμό στην αμερικανική οικονομία.

«Αιματοβαμμένα» τα αναδυόμενα νομίσματα «Αιματοβαμμένη» είναι η πορεία των αναδυόμενων νομισμάτων, καθώς η σημαντική ενδυνάμωση του δολαρίου έχει φέρει σε δύσκολη θέση τα νομίσματα των αναπτυσσόμενων οικονομιών. Μάλιστα, σύμφωνα με τους Financial Times, ο δείκτης JP Morgan Emerging Markets Currency υποχώρησε στις αρχές Μαρτίου στο ιστορικό χαμηλό των 73,9 μονάδων. Χ

παρουσίαση Χ

CRETA FARMS

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑΣ ☛

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚA ΑΠΟΤΕΛEΣΜΑΤΑ Ποσά σε χιλ. ευρώ Κύκλος Εργασιών Μικτά κέρδη Μικτό Περιθώριο Κέρδους Κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσμάτων (ΕΒΙΤ) Περιθώριο ΕΒΙΤ Κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και συνολικών αποσβέσεων (ΕΒΙΤDA) Περιθώριο ΕBITDA

2014

2013

104.845 46.201 44,1% 6.232

95.484 37.005 38,8% 774

9,8%

5,9% 10.927

0,8% 5.795

10,4%

6,1%

705,3%

88,6%

ε σημαντική αύξηση των πωλήσεων, της τάξης του 9,8%, έκλεισε ο όμιλος το 2014, στα 104,8 εκατ. ευρώ, έναντι 95,5 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2013. Στην αύξηση των πωλήσεων συνέβαλε σημαντικά η αύξηση του μεριδίου αγοράς της εταιρείας, που έφτασε στο 25,2%. Παράλληλα, η θετική προϊοντική μίξη που προήλθε συγκεκριμένα από νέα προϊόντα και από την καινοτόμο σειρά προϊόντων «ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ», που παρουσίασε σημαντική αύξηση του μεριδίου κατά 15% σε σχέση με πέρσι και μερίδιο αγοράς που ανήλθε στο 15%. Τα μικτά κέρδη του ομίλου ανήλθαν σε 46,2 εκατ. ευρώ, έναντι 37,0 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο, καταγράφοντας αύξηση +24,8%, αντιπροσωπεύοντας περιθώριο 44,1%, έναντι περιθωρίου 38,8% την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Η σημαντική αύξηση της κερδοφορίας προήλθε κυρίως από τη βελτιστοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας, την αύξηση της παραγωγικότητας, καθώς και την αποτελεσματικότερη διαχείριση των στοιχείων κόστους. Το EBITDA του ομίλου ανήλθε σε 10,9 εκατ. ευρώ, έναντι 5,8 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο, καταγράφοντας αύξηση +88,6%, και αντιπροσωπεύοντας περιθώριο 10,4% σε σχέση με 6,1% την αντίστοιχη περίοδο του περσινού, βελτιωμένο κατά 430 μονάδες βάσης. Τα λειτουργικά κέρδη του ομίλου ανήλθαν σε 6,2 εκατ. ευρώ, έναντι 774 χιλ. το προηγούμενο έτος. Τα κέρδη μετά από φόρους του ομίλου ανήλθαν σε -1,3 εκατ. ευρώ, έναντι -21,9 εκατ. ζημιών στην αντίστοιχη περσινή περίοδο. Να σημειωθεί ότι το 2013 καταγράφηκαν έκτακτες απομειώσεις 14,9 εκατ. ευρώ, οι οποίες προήλθαν κυρίως από write off αποθεμάτων και απαιτήσεων πελατών. Η αποδοτικότερη διαχείριση του κεφαλαίου κίνησης επέτρεψε την αποπληρωμή μέρους του χρέους. Σημαντική βελτίωση παρουσίασαν ο δείκτης Δανεισμός/ΕΒΙΤDA που μειώθηκε στο 9,1, από 17,1 την

Αύξηση των πωλήσεων του ομίλου κατά 9,8%, ανερχόμενες στα 104,8 εκατ. ευρώ. Σημαντική αύξηση του περιθωρίου κέρδους, καθώς τα λειτουργικά κέρδη του ομίλου ανήλθαν στο ποσό των 6,2 εκατ. ευρώ, από 774 χιλ. το προηγούμενο έτος. Σημαντική βελτίωση κατά 88,6% των κερδών προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και συνολικών αποσβέσεων (EBITDA) του ομίλου, που ανήλθαν στα 10,9 εκατ. ευρώ.

περσινή χρονιά, ενώ η αναδιάρθρωση του δανεισμού στο τρίτο τρίμηνο του έτους είχε θετική επίπτωση στο χρηματοοικονομικό κόστος, το οποίο θα μειωθεί περαιτέρω το 2015 και θα επιφέρει 1,7 εκατ. ευρώ όφελος σε ετήσια βάση. Ο κύριος Εμμανουήλ Δομαζάκης, πρόεδρος του ΔΣ και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, δήλωσε: «Τα αποτελέσματα του έτους 2014 αντικατοπτρίζουν την επιτυχή νέα στρατηγική της εταιρείας, που περιλαμβάνει διεύρυνση του μεριδίου μας στην τοπική αγορά, προσφέροντας καινοτόμα προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας. Επιπρόσθετα, εστιάζουμε στην αύξηση των σημείων πώλησής μας, ώστε να μπορούν να απολαμβάνουν τα προϊόντα μας όλοι οι καταναλωτές. Παράλληλα, επενδύουμε σε στρατηγικές ανάπτυξης της παρουσίας μας στο εξωτερικό και πιστεύουμε ότι θα καταφέρουμε να διεισδύσουμε σε νέες αγορές με επιτυχία, επισφραγίζοντας τη δυναμική μελλοντική μας πορεία. Με επίκεντρο τη βελτιστοποίηση της παραγωγικής μας βάσης, της κοστολογικής μας δομής καθώς και των στοιχείων κόστους, είμαστε πεπεισμένοι ότι θα συνεχίσουμε τα θετικά αποτελέσματά μας στο μέλλον». Ο κύριος Κωνσταντίνος Δομαζάκης, αντιπρόεδρος του ΔΣ και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, δήλωσε επίσης: «Παρά τις δύσκολες συνθήκες στην οικονομία το τελευταίο έτος, καταφέραμε να αυξήσουμε τις πωλήσεις μας και την κερδοφορία μας, κατέχοντας ηγετική θέση στην αγορά. Βασικοί παράγοντες της επιτυχίας αυτής ήταν ότι συνεχίσαμε να επενδύουμε στην έρευνα και ανάπτυξη, που υποδηλώνει την προσήλωσή μας στην εταιρεία καθώς και την αφοσίωση των στελεχών μας στην εκπλήρωση των στόχων μας. Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι με τα αποτελέσματά μας και θα συνεχίσουμε να δημιουργούμε τις κατάλληλες δομές για περαιτέρω ανάπτυξη». Χ ΧΡΗΜΑ 31

32 Μάρτιος 2015

~ αφιέρωμα

ΚΛΑΔΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ

ΕΠΕΝΔΥΕΙ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΕΛΠΙΖΕΙ ΣΤΗΝ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ Ο πιο αντιπροσωπευτικός κλάδος της ελληνικής βιομηχανίας αλλά και των ελληνικών νοικοκυριών είναι αυτός των τροφίμων και ποτών, καθώς η αύξηση ή η μείωση του εισοδήματος των πολιτών αποτυπώνεται άμεσα στις πωλήσεις αυτού του κλάδου.

ημιές καταγράφουν οι περισσότερες επιχειρήΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ σεις του κλάδου τροφίμων και ποτών την τεΟ κλάδος τροφίμων-ποτών συγκαταλέγεται στους εννέα βιολευταία διετία, όπως δείχνει η ανάλυση των μηχανικούς κλάδους στους οποίους καταγράφηκε αύξηση ✒ στοιχείων των δημοσιευμένων ισολογισμών της απασχόλησης το γ’ τρίμηνο του 2013, σε μία ακόμη έναπό τον Γιώργο από την Direction Business Reports. δειξη ότι έχει ανακοπεί –αν και δεν έχει ακόμη τερματιστεί– Καλούμενο Ο πιο αντιπροσωπευτικός κλάδος της ελληνικής βιομηχαη συρρίκνωση των θέσεων εργασίας στην ελληνική μεταποινίας αλλά και των ελληνικών νοικοκυριών είναι αυτός των τροφίμων ητική βιομηχανία, που ανέρχεται σε 38,1% μεταξύ 2008-2013, καθώς και ποτών, καθώς η αύξηση ή η μείωση του εισοδήματος των πολι- στην πενταετία αυτή στον μεταποιητικό τομέα χάθηκαν 206.500 θέτών αποτυπώνεται άμεσα στις πωλήσεις αυτού του κλάδου. Κι αυτό σεις εργασίας. γιατί το τρόφιμο είναι το τελευταίο προϊόν που εγκαταλείπει μια μέση Η αύξηση αυτή, πάντως, συνδέεται πιθανότατα όχι μόνο με τις διαελληνική οικογένεια σε περίοδο ύφεσης, όπως είναι αυτή που δια- φαινόμενες τάσεις σταθεροποίησης ή και ανάκαμψης του όγκου της νύουμε. Όταν ξεκίνησε η ύφεση στην Ελλάδα το 2008, ο κλάδος τρο- παραγωγής ορισμένων κλάδων λόγω εξαγωγικής επέκτασης, αλλά κυφίμων και ποτών επέδειξε μεγάλες αντοχές, αφού προερχόταν από ρίως με τη διεύρυνση της μερικής απασχόλησης με ωρομίσθιο και ένα χρονικό διάστημα με έντονη επενδυτική δραστηριότητα. Εξάλ- της εκ περιτροπής εργασίας, που μπορεί να οδηγούν επιχειρήσεις και λου οι δαπάνες του θεωρούνται –και είναι– ανελαστικές για τη μέση κλάδους σε αύξηση του εργατικού δυναμικού, με παράλληλη μείωση ελληνική οικογένεια. Από το 2012 όμως είχαν διαφανεί τα πρώτα του αριθμού των σταθερά και πλήρως απασχολουμένων. Είναι χαραισχυρά ρήγματα στις επιχειρήσεις, αφού είχε κοπεί η πιστωτική δι- κτηριστικό, άλλωστε, το γεγονός ότι αύξηση του αριθμού των απαευκόλυνση από τις τράπεζες για όσες επιχειρήσεις ήταν υπερδανει- σχολουμένων σημειώνεται ακόμη και σε κλάδους που εξακολουθούν σμένες. Δυστυχώς, η εικόνα του κλάδου το 2013, αλλά και το 2014, να φθίνουν παραγωγικά. δείχνει αρνητική πορεία, με τις περισσότερες επιχειρήσεις να κατα- Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή, εκτιμάγράφουν πολυετείς ζημιές. ται ότι αυξήθηκε ο αριθμός των εργαζομένων: ΧΡΗΜΑ 33

ΟΙ 60 ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟ 2013 Α/Α ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32

ΕΛΑΪΣ UNILEVER HELLAS ΑΕ COCA - COLA 3E ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΒΕΕ NESTLE ΕΛΛΑΣ ΑE ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΑΕ ΣΟΓΙΑ ΕΛΛΑΣ ΑΒΕΕ ΔΕΛΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΑΒΕΕ ΜΥΛΟΙ ΣΟΓΙΑΣ AE ΠΙΝΔΟΣ ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤ. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΦΑΓΕ ΑΕ ΝΙΤΣΙΑΚΟΣ Θ. ΑΒΕΕ ΝΗΡΕΥΣ ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΑE ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΖΑΧΑΡΗΣ ΑΕ ΟΛΥΜΠΟΣ ΑΕ ΜΕΒΓΑΛ ΑΕ ΤΥΡ.Α.Σ. ΑΕ ΠΕΤΤΑΣ Ν. ΠΑΥΛΟΣ ABEE ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Ε. Ι. ΑΕ ΣΕΛΟΝΤΑ ΙΧΘΥΟΤΡΟΦΕΙΑ ΑΕΓΕ TASTY FOODS ΑΒ & ΓΕ CHIPITA AB & EE ELBISCO ΑΒΕΕ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΙΟΝ ΑΕ ΚΡΕΤΑ ΦΑΡΜ ΑΒΕΕ ΜΥΛΟΙ ΛΟΥΛΗ ΑΕ AGROINVEST AEBE ΜΥΘΟΣ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΑE ΔΩΔΩΝΗ ΑΕ HELLENIC QUALITY FOODS ΑΕ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΟΛΙΟΣ ΑE ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ ΑE ΜΙΝΕΡΒΑ AE ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΑΥΛΙΔΗΣ ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ ΑΒΕΕ

ΚΛΑΔΟΣ

Τ Π Τ Π Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Π Τ Τ Τ Τ Τ Τ

∼ Στη βιομηχανία τροφίμων κατά 12.180 άτομα, από 96.587 άτομα σε 108.767 άτομα, με ποσοστιαία αύξηση των θέσεων εργασίας κατά 12,6%. Σε σύγκριση με το γ’ τρίμηνο του 2008, η απασχόληση στον κλάδο το ίδιο τρίμηνο του 2013 ήταν μειωμένη κατά 0,9%. ∼ Στη βιομηχανία ποτών κατά 261 άτομα, από 9.064 άτομα σε 9.325 άτομα, με ποσοστιαία αύξηση των θέσεων εργασίας κατά 2,9%. Σε σύγκριση με το γ’ τρίμηνο του 2008, η απασχόληση στον κλάδο το ίδιο τρίμηνο του 2013 ήταν μειωμένη κατά 19,7%.

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ Σύμφωνα με το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών, η βιομηχανία τροφίμων και ποτών παραμένει ένας από τους πιο δυναμικούς, ανταγωνιστικούς και εξωστρεφείς κλάδους της ελληνικής μεταποίησης, με έντονη επενδυτική και εμπορική δραστηριότητα στην Ελλάδα, τα Βαλκάνια και την Ευρώπη, διατηρώντας τη δυνατότητα να παίξει σημαντικό ρόλο στην αναπτυξιακή τόνωση της ελληνικής οικονομίας. Η παραγωγή ειδών αρτοποιίας και αλευροειδών προϊόντων, η παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων και τα ποτά συνιστούν τους σημαντικότερους υποκλάδους του 34 Μάρτιος 2015

ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 2013

ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 2012

ΜΕΤΑΒΟΛΗ 2013/2012 (%)

451.332.132 416.000.000 407.469.991 314.512.108 304.918.306 279.385.000 212.812.316 176.562.000 171.308.000 168.638.229 166.364.176 161.192.779 148.655.638 143.334.000 131.540.064 129.010.742 126.428.954 109.016.206 105.565.857 102.661.000 100.093.000 99.355.528 95.014.000 93.953.493 93.352.568 92.176.905 83.066.240 81.002.774 78.277.944 76.010.235 75.797.950 74.174.436

475.383.081 370.400.000 434.489.207 341.033.558 263.699.195 281.568.000 207.798.828 183.261.000 173.156.000 145.194.318 172.002.378 175.300.451 151.207.266 172.988.000 128.911.338 139.474.639 121.009.432 103.030.947 106.150.254 115.419.000 98.714.000 97.731.615 89.097.000 91.145.029 85.350.205 84.751.092 83.558.043 89.989.915 116.853.680 62.833.342 77.714.179 81.317.937

-5,06 12,31 -6,22 -7,78 15,63 -0,78 2,41 -3,66 -1,07 16,15 -3,28 -8,05 -1,69 -17,14 2,04 -7,50 4,48 5,81 -0,55 -11,05 1,40 1,66 6,64 3,08 9,38 8,76 -0,59 -9,99 -33,01 20,97 -2,47 -8,78

τομέα. Η βιομηχανία τροφίμων και ποτών στηρίζεται περισσότερο στα ξένα κεφάλαια για τη χρηματοδότηση των περιουσιακών της στοιχείων, παρότι ο δείκτης δανειακής επιβάρυνσης βελτιώθηκε το 2010, κυρίως λόγω περιορισμού της πιστοληπτικής επέκτασης. Συγχρόνως, ο περιορισμός των βραχυχρόνιων υποχρεώσεων βελτίωσε και τη γενική ρευστότητα των επιχειρήσεων του κλάδου, η οποία κυμαίνεται σε ικανοποιητικό επίπεδο.

ΠΛΗΘΩΡΑ ΠΡΟΚΛΗΣΕΩΝ Οι προκλήσεις στον χώρο των ελληνικών τροφίμων είναι ποικίλες και προέρχονται τόσο από το εγχώριο όσο και από το διεθνές περιβάλλον. Οι διακυμάνσεις των τιμών, η αναμενόμενη μελλοντική αύξηση της ζήτησης για τρόφιμα, οι επιπτώσεις του ανταγωνισμού από νέους ανερχόμενους παίκτες στην παγκόσμια αγορά, η ταχύτερη μείωση της διαθεσιμότητας των φυσικών πόρων στη γεωργική παραγωγή, οι αυξημένες καταναλωτικές απαιτήσεις ως προς την ασφάλεια των τροφίμων και τη ζήτηση για τρόφιμα με ειδικά χαρακτηριστικά, ο σεβασμός στην ποιότητα, είναι μερικές από τις σημαντικότερες διεθνείς προκλήσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπος και ο εγχώριος τομέας.

ΟΙ 60 ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟ 2013 (ΣΥΝΕΧΕΙΑ) Α/Α ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60

BARILLA HELLAS AΒΕΕ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΧΑΪΤΟΓΛΟΥ ΑΦΟΙ ΑΒΕΕ ΥΦΑΝΤΗΣ Α. & Χ. ABEE ΙΝΤΕΡΚΟΜΜ ΦΟΥΝΤΣ ΑΕ ΜΠΑΡΜΠΑ ΣΤΑΘΗΣ ΑΒΕΕ PEPSICO-ΗΒΗ ΑΒΕ ΓΙΩΤΗΣ ΑΕ ΒΙΚΟΣ AE ΑΜΒΡΟΣΙΑΔΗΣ ΚΟΤΟΠΟΥΛΑ ΕΞΟΧΗΣ ABEE ΚΡΙ-ΚΡΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΑΒΕΕ ΠΕΡΣΕΥΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΑΒΕΕ ΒΙΟΚΟΤ ΑΕ ΜΕΛΙΣΣΑ ΚΙΚΙΖΑΣ ΑΒΕΕ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΡΑΜΟΛΕΓΚΟΣ ΑΡΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΑΕ ΚΟΡΕ ΑΕ ΑΡΑΜΠΑΤΖΗΣ ΜΙΧΑΗΛ ΑΒΕΕ "ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΖΥΜΗ" ΝΙΚΑΣ Π. Γ. ΑΒΕΕ HELLENIC CATERING ΑΕ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΪΑ ΑΕ ΚΡΟΝΟΣ ΑΕ ΜΠΑΛΑΚΑΝΑΚΗ ΑΦΟΙ ΑΒΕΕ PERNOD RICARD HELLAS ABEE LITTLE ACRE MILK FARM ΑΕ BINGO AE & BE ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΑΒ & ΕΕ ΧΗΤΟΣ ABEE C.P.W. ΕΛΛΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ΠΡΩΙΝΟΥ ΑΕ ΡΟΔΟΠΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΞΑΝΘΗΣ ΑΕ

ΚΛΑΔΟΣ

ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 2013

ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 2012

ΜΕΤΑΒΟΛΗ 2013/2012 (%)

73.424.904 73.228.000 72.370.238 72.277.096 70.788.000 70.000.743 69.526.986 68.714.713 68.522.484 68.128.756 67.991.699 66.768.056 64.140.698 61.021.340 59.337.104 55.875.119 55.326.004 53.135.199 52.478.766 50.521.679 49.420.092 46.209.756 45.769.784 45.403.451 44.133.850 43.071.799 42.868.517 42.724.005

73.816.558 65.836.000 75.684.062 62.503.449 66.271.000 86.295.486 74.170.690 74.602.258 66.378.500 57.827.568 47.137.541 59.174.388 67.667.218 64.317.740 63.726.895 54.100.280 66.345.197 60.060.517 45.015.523 52.204.142 40.653.480 48.916.713 35.985.421 43.708.114 53.344.680 45.078.438 53.431.008 39.525.422

-0,53 11,23 -4,38 15,64 6,82 -18,88 -6,26 -7,89 3,23 17,81 44,24 12,83 -5,21 -5,13 -6,89 3,28 -16,61 -11,53 16,58 -3,22 21,56 -5,53 27,19 3,88 -17,27 -4,45 -19,77 8,09

Τ Τ Τ Τ Τ Π Τ Π Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Τ Π Τ Τ Π Τ Τ Τ Π Τ Τ

ΠΗΓΗ: DIRECTION BUSINESS REPORTS - TA ΠΟΣΑ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΕΥΡΩ - ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΒΑΣΕΙ ΚΥΚΛΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 2013 Τ: ΤΡΟΦΙΜΑ, Π: ΠΟΤΑ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η εταιρεία ΕΛΑΪΣ UNILEVER HELLAS ΑΕ έχει και άλλες δραστηριότητες εκτός από τα τρόφιμα.

Ο ελληνικός κλάδος τροφίμων και ποτών αντιμετωπίζει και μια πληθώρα «εσωτερικών» προκλήσεων, οι οποίες εκπορεύονται και από το δύσκαμπτο πολλές φορές θεσμικό πλαίσιο, αλλά και από το μακροοικονομικό περιβάλλον και τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, τις αντίξοες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες και την οικονομική ύφεση. Από την άλλη όμως πλευρά, το ΙΟΒΕ επισημαίνει πως οι ευκαιρίες για ανάκαμψη είναι πολλές και περιλαμβάνουν ενέργειες και δράσεις που συνδέονται με την αξιοποίηση των παραδοσιακών χαρακτηριστικών των ελληνικών τροφίμων, τις συνέργειες των επιχειρήσεων σε όλη την αλυσίδα αξίας των τροφίμων και την επιμονή στη συντονισμένη προσπάθεια δημιουργίας μιας ισχυρής και άμεσα αναγνωρίσιμης ελληνικής ταυτότητας τροφίμων (ελληνικό brand name). Επίσης, με την πιο οργανωμένη και αποτελεσματική προώθηση των προϊόντων, την ενσωμάτωση της καινοτομίας, της έρευνας και της διαφοροποίησης του προϊόντος, την ταυτόχρονη ένταξη των νέων, σύγχρονων τεχνολογιών στην παραγωγή, αλλά και τη συνεργασία με κρατικούς και ερευνητικούς φορείς που θα στηρίξουν την προσπάθεια ενημέρωσης και προβολής του ελληνικού προϊόντος, μέσα από έναν μελετημένο και μακρόπνοο σχεδιασμό. Στο παραπάνω

☛

Δυστυχώς, η εικόνα του κλάδου το 2013, αλλά και το 2014, δείχνει αρνητική πορεία, με τις περισσότερες επιχειρήσεις να καταγράφουν πολυετείς ζημιές.

πλαίσιο, ιδιαίτερα σημαντική είναι η συνεισφορά και ο λειτουργικός ρόλος του Οργανισμού Προώθησης Εξαγωγών, ο οποίος, μέσω της συμμετοχής του σε επιχειρησιακά προγράμματα, διεθνείς εκθέσεις, συνέδρια και της αποτελεσματικότερης συνεργασίας με τις επιχειρήσεις και τους σχετικούς συνδέσμους, μπορεί να αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα στην προσπάθεια ενίσχυσης της εξαγωγικής δραστηριότητας και της εξωστρέφειας του τομέα, ταυτόχρονα με την οργανωμένη προώθηση του ελληνικού brand name τροφίμων. Τέλος, ως προς την επίτευξη και των παραπάνω στόχων, καθίσταται ΧΡΗΜΑ 35

Χ αφιέρωμα ~ Κλάδος τροφίμων και ποτών ☛

Είναι χαρακτηριστικό, άλλωστε, το γεγονός ότι σημειώνεται αύξηση του αριθμού των απασχολουμένων ακόμη και σε κλάδους που εξακολουθούν να φθίνουν παραγωγικά.

αναγκαία η δημιουργία ενός κοινού οράματος ανάδειξης και υποστήριξης των ελληνικών τροφίμων σε όλο το φάσμα της αλυσίδας αξίας τροφίμων και βιοαγροδιατροφής, το οποίο θα δώσει πνοή στην εξωστρέφεια των επιχειρήσεων και την περαιτέρω ανάπτυξη των εξαγωγών. Οι απαιτούμενες προϋποθέσεις για την κοινή σύμπλευση των επιχειρήσεων και τη στήριξη ενός κοινού οράματος, σε ένα υγιές επιχειρηματικό περιβάλλον στον τομέα, συνδέονται με μια σειρά από αναγκαίες παρεμβάσεις και δράσεις, όπως είναι η επίλυση των προβλημάτων διοικητικού βάρους, η εξυγίανση και ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου, η στήριξη της καινοτομίας και της έρευνας, αλλά και η σωστή εκπαίδευση και η ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων και κατάλληλα προσαρμοσμένων στις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς επαγγελματικών ειδικοτήτων στον κλάδο.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Η συμβολή της εγχώριας βιομηχανίας τροφίμων στα κύρια διαρθρωτικά μεγέθη της οικονομίας είναι εξαιρετική, καθώς, σύμφωνα με έκθεση του ΙΟΒΕ, καλύπτει το 1/5 του συνόλου των επιχειρήσεων της μεταποίησης και σε αυτήν απασχολείται το 1/4 του συνόλου όσων δραστηριοποιούνται στην παραγωγή. Επιπλέον, ως προς την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία και τον κύκλο εργασιών, ο τομέας καλύπτει το 30% και το 25% αντίστοιχα στο σύνολο της μεταποίησης. Σημειώνεται ότι ο κλάδος υπέστη ισχυρό πλήγμα το 2009, όταν ξεκίνησε και η υφεσιακή πορεία της ελληνικής οικονομίας, σε όρους απασχόλησης, ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, πωλήσεων κ.ά. Η μείωση αυτή όμως προήλθε κυρίως από τις πολύ μικρές επιχειρήσεις (κάτω των 10 εργαζομένων), οι οποίες αποτελούν ωστόσο και τη συντριπτική πλειοψηφία, τόσο στη βιομηχανία τροφίμων (95%) όσο και στα ποτά (90%). Παρόλα αυτά, ύστερα από μια πτώση της μέσης ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας τροφίμων, ποτών και καπνού κατά 23% περίπου την περίοδο 2005-2008, την τριετία 2009-2011 ο κλάδος καταγράφει τη μεγαλύτερη μέση ετήσια συμβολή του ως προς το σύνολο της μεταποίησης σε όρους προστιθέμενης αξίας παραγωγής από τις αρχές του 2000. Με βάση τα παραπάνω, το ΙΟΒΕ εκτιμά πως η ελληνική βιομηχανία τροφίμων και ποτών διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις ώστε να παραμείνει βασικός μοχλός ανάπτυξης της χώρας, ακόμη και σε αυτήν την ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο που βιώνουμε. Η έκθεση τονίζει, από την άλλη πλευρά, την ανάγκη για ακόμα μεγαλύτερη έμφαση στην εξωστρέφεια και τις εξαγωγές, ώστε να μπορέσει να αποτελέσει η ελληνική βιομηχανία τροφίμων το πραγματικό εφαλτήριο αναπτυξιακής τροχιάς. Παράλληλα, εκφράζεται η πεποίθηση ότι προς αυτήν την κατεύθυνση θα συμβάλουν καθοριστικά η ελληνική ποιότητα και ταυτότητα των προϊόντων καθώς και η οργανωμένη προώθηση του ελληνικού brand name τροφίμων. Η έκθεση επισημαίνει τέλος ότι το μεγαλύτερο μερίδιο του ελληνικού κλάδου τροφίμων στη μεταποίηση αντανακλά αφενός την εγχώρια δυναμική του, την οποία αντλεί και από τη σύνδεσή του με τον τουρισμό, τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια, αφετέρου όμως και την ανάπτυξη των λοιπών κλάδων του εγχώριου τομέα της μεταποίησης. 36 Μάρτιος 2015

☛

Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, η βιομηχανία τροφίμων και ποτών παραμένει ένας από τους πιο δυναμικούς, ανταγωνιστικούς και εξωστρεφείς κλάδους της ελληνικής μεταποίησης.

ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟΥΣ ΕΞΑΓΩΓΙΚΟΥΣ ΚΛΑΔΟΥΣ Ο κλάδος τροφίμων και αγροτικών προϊόντων ήταν ανέκαθεν ένας από τους σημαντικότερους εξαγωγικούς κλάδους της Ελλάδας, με ιδιαίτερα ισχυρή παρουσία στις ευρωπαϊκές αγορές τροφίμων, και με ολοένα αυξανόμενη παρουσία στην αμερικανική αγορά, με εκπροσώπηση από έναν μεγάλο αριθμό εταιρειών με έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό. Από το ελαιόλαδο μέχρι τα προϊόντα αλευροποιίας, το μέλι, τα επεξεργασμένα κρέατα και τα έτοιμα γεύματα, οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν αξιοποιήσει τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που τους έχουν προσφερθεί από την ελληνική πρωτογενή παραγωγή, προκειμένου να εισέλθουν και να παραμείνουν ανταγωνιστικές στις παγκόσμιες αγορές, καθιστώντας την παραγωγή τροφίμων και αγροτικών προϊόντων έναν από τους πιο δυναμικούς και υψηλής ανάπτυξης κλάδους της ελληνικής μεταποίησης. Είναι επίσης ένας τομέας στον οποίο οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν καταφέρει να καινοτομήσουν και να διαφοροποιηθούν όχι μόνο από άποψη προϊόντος, αλλά και όσον αφορά τη συσκευασία. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 10 ετών, υπάρχουν πολλά παραδείγματα επιχειρήσεων στον τομέα των τροφίμων που έχουν αποσπάσει σημαντικά μερίδια αγοράς στο εξωτερικό, συνδυάζοντας τη χρήση των παραδοσιακών πρώτων υλών στην παραγωγή με καινοτόμες ενέργειες μάρκετινγκ και πρωτοποριακές συσκευασίες. Στα προσεχή έτη, η αγορά τροφίμων και αγροτικών προϊόντων αναμένεται να συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη του ΑΕΠ, καθοδηγούμενη κυρίως από τα παρακάτω ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της αγοράς: ∼ Την πρόσφατη στροφή προς οργανικά και φυσικά συστατικά στον ελληνικό γεωργικό τομέα, τα οποία είναι ιδιαίτερα αναγνωρισμένα και μπορούν να δημιουργήσουν ακόμα μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία και υψηλότερο περιθώριο κέρδους. ∼ Την καθιέρωση της μεσογειακής διατροφής στις δυτικές χώρες ως κορυφαίο παράδειγμα υγιεινής, φυσικής διατροφής. ∼ Τους βασικούς παράγοντες υγείας, φυσικής ευεξίας και ευχαρίστησης, οι οποίοι καθορίζουν τις προτιμήσεις των ανεπτυγμένων οικονομιών. ∼ Την αυξανόμενη τάση για αυτάρκεια και μεγάλη ασφάλεια στα τρόφιμα, η οποία αποτελεί και μία από τις κύριες κοινωνικές προκλήσεις της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». ∼ Τη δυναμική της ανάπτυξης συνεργατικών σχηματισμών καινοτομίας και έρευνας & ανάπτυξης σε εξειδικευμένους τομείς τρο-

φίμων, συνδυάζοντας την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, το έργο ερευνητικών και ακαδημαϊκών ινστιτούτων και το ενδιαφέρον μεγάλων βιομηχανιών για την εφαρμογή νέων τεχνολογιών.

ΚΛΕΙΔΙ Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Με βάση το υπάρχον περιβάλλον, οι ελληνικές εταιρείες παραγωγής τροφίμων μπορούν να εκμεταλλευτούν τη σχετικά μικρή τους κλίμακα, την εύκολη πρόσβαση που έχουν σε υψηλής ποιότητας πρώτες ύλες και τη μεγάλη απήχηση της μεσογειακής διατροφής, έτσι ώστε να διαφοροποιηθούν από τους διεθνείς παραγωγούς τροφίμων, να αποκτήσουν κυρίαρχη θέση στην παγκόσμια αγορά και να τοποθετηθούν σε ποιοτικότερες και υψηλότερης τιμής προϊοντικές κατηγορίες. Καθοδηγούμενοι από τις παραπάνω τάσεις, πολλοί Έλληνες και ξένοι μεγάλοι επενδυτές έχουν ήδη ξεκινήσει να αναζητούν τρόπους για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής αγοράς τροφίμων, μέσα από την ενοποίηση των μικρών εκμεταλλεύσεων, τη στροφή στην παραγωγή καλλιεργειών υψηλότερης προστιθέμενης αξίας, αλλά και την επένδυση σε καινοτόμες τεχνολογίες παραγωγής και συσκευασίας. Πολλές πολυεθνικές που έχουν εγκατασταθεί στην Ελλάδα απολαμβάνουν αυτά τα προνόμια. Κολοσσοί όπως η Nestlé, η Kraft Foods, η Barilla, η Cadbury, η Unilever, η General Mills, η Friesland Campina, παρασκευάζουν ένα ευρύ φάσμα των προϊόντων τους και θεωρούν ότι οι τοπικές και περιφερειακές αγορές είναι δεκτικές σε νέες σειρές προϊόντων καθώς και στα προϊόντα που έχουν καθιερωθεί ως αγαπημένα. Οι εταιρείες τροφίμων και ποτών στην Ελλάδα έχουν δημιουργήσει ένα μεγάλο δίκτυο πωλήσεων και διανομής στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Στην κορυφή του καταλόγου των προϊόντων που εξάγονται είναι τα λαχανικά, τα φρούτα, το ελαιόλαδο, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα φρέσκα θαλασσινά, τα κονσερβοποιημένα φρούτα, οι ελιές, οι σταφίδες, το κρασί και τα προϊόντα τομάτας. Παράλληλα, οι ελληνικές εταιρείες διεισδύουν δυναμικά σε ιδιαίτερα ανεπτυγμένες αγορές, όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία και η Δυτική Ευρώπη. Υπάρχει αφθονία ευκαιριών για τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας σε πολλές κατηγορίες προϊόντων, καθώς το παγκόσμιο ενδιαφέρον για υγιεινά τρόφιμα, σνακ και έτοιμα φαγητά συνεχίζει να επεκτείνεται. Τα σνακ από μέλι και καρύδια, τα ζυμαρικά, οι μαρμελάδες, τα εντός άλμης προϊόντα, καθώς και τα θαλασσινά και τα προϊόντα κρέατος παρουσιάζουν σημαντικές δυνατότητες σε πολλές αγορές. Όσο δε αυξάνεται η κατανάλωση ελαιολάδου, η Ελλάδα βρίσκεται σε ιδανική θέση για να ανταποκριθεί στη ζήτηση, καθώς είναι ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός ελαιολάδου στον κόσμο. Χ ΧΡΗΜΑ 37

Χ συνέντευξη

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΛΟΚΟΤΑΡΑΣ Πρόεδρος της Diversa ΑΕΒΕ, εισηγμένης στην Εναλλακτική Αγορά του χρηματιστηρίου 38 Μάρτιος 2015

✒

Συνέντευξη στον Kωνσταντίνο Χριστοφιλέα

Όραμά μου είναι να δραστηριοποιηθώ σε μια κανονική χώρα «Όραμά μου είναι να δραστηριοποιηθώ σε μια κανονική χώρα, όπου θα ευοδώνονται οι προσπάθειές μας που τώρα πάνε χαμένες» δηλώνει ο πρόεδρος της Diversa ΑΕΒΕ, εισηγμένης στην Εναλλακτική Αγορά του χρηματιστηρίου, κ. Κωνσταντίνος Κλοκοτάρας, μιλώντας στο «Χρήμα». Επιχειρηματίας και οικονομολόγος, έχει δημιουργήσει την εταιρεία Diversa –εισηγμένη στο ΧΑ– που περιλαμβάνει τα γνωστά καταστήματα ORA-ORA ενώ έχει ιδρύσει και την εταιρεία ACCIS που ασχολείται με οικονομικές μελέτες και με την οργάνωση επιχειρήσεων.

ΧΡHΜΑ_Μιλήστε μας λίγο για την εταιρεία σας. Πόσον καιρό δραστηριοποιείται και σε ποιους τομείς; ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΛΟΚΟΤΑΡΑΣ_Η Diversa ΑΕΒΕ αποτελεί ουσιαστικά την επιχειρηματική ιστορική εξέλιξη της οικογένειας Κλοκοτάρα, η οποία δραστηριοποιείται στον χώρο της εμπορίας και επισκευής ρολογιών από το 1948. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1993, ενώ παράλληλα λειτουργούσε υποκατάστημα στην Αθήνα με την εμπορική ονομασία ORA-ORA. Στόχος της εταιρείας από την ίδρυσή της ήταν η δυναμική είσοδος στην εμπορία και διάθεση ρολογιών και κοσμημάτων. Έχοντας σαν πρωταρχικό στόχο την ποιότητα, το σωστό service και τη συνεχή παρακολούθηση των τεχνολογικών εξελίξεων, σύντομα μετασχηματίστηκε

σε μια ιδιαίτερα εύρωστη μονάδα, με σημαντική θέση στην εγχώρια αγορά. Το δίκτυο πωλήσεων λιανικής της επιχείρησης αποτελείται από καταστήματα τα οποία φέρουν την κοινή εμπορική επωνυμία ORAORA και λειτουργούν με τη μέθοδο του franchising. Σταθμό στην ιστορία της επιχείρησής μας αποτελεί η εισαγωγή της στην Εναλλακτική Αγορά του χρηματιστηρίου τον Ιούνιο του 2010. Κι αυτό γιατί 52 χρόνια μετά από την έναρξη της επιχειρηματικής ιστορίας μας, την κληρονομιά της οποίας νέμεται η Diversa, ξεκινάμε πλέον ένα δεύτερο ιστορικό κεφάλαιο, αυτό της εισαγωγής των μετοχών μας στο ΧΑ. Χ_Πώς βλέπετε το οικονομικό κλίμα το τελευταίο διάστημα τόσο στον κλάδο στον

οποίο δραστηριοποιείστε όσο και γενικότερα; Κ.Κ._Μετά από πολλή προσπάθεια και θυσίες, από τον Ιανουάριο του 2013 άρχισε η αναστροφή προς το καλύτερο, κάτι που συνεχιζόταν έως και τον Δεκέμβριο του 2014. Το γενικότερο συμπέρασμα για το εν λόγω διάστημα είναι ότι με πολύ κόπο η οικονομία διατηρούνταν σε ένα ανεκτό επίπεδο. Από τον Δεκέμβριο του 2014, με την ανασφάλεια που επικράτησε λόγω εκλογών, η επιδείνωση είναι εμφανής. Με ρωτάτε για την οικονομία γενικά και για τον κλάδο. Αυτά είναι συνυφασμένα –με εξαίρεση ορισμένους κλάδους– δηλαδή η άσχημη οικονομική κατάσταση τους επηρεάζει όλους. Η αγορά βρίσκεται μεταξύ ζωής και θανάτου. Όλοι γνωρίζουν ότι καθημερινά μπαίνουν ΧΡΗΜΑ 39

Χ συνέντευξη ~ Κωνσταντίνος Κλοκοτάρας ☛

Σταθμό στην ιστορία της Diversa αποτελεί η εισαγωγή της στην Εναλλακτική Αγορά τον Ιούνιο του 2010, κι αυτό γιατί 52 χρόνια μετά από την έναρξη της επιχειρηματικής ιστορίας μας, ξεκινάμε πλέον ένα δεύτερο ιστορικό κεφάλαιο.

εκατοντάδες λουκέτα, χάνονται αμέτρητες θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, και δη στον τομέα του εμπορίου. Και την ώρα που η οικονομία έδειχνε σημάδια σταθεροποίησης, η αβεβαιότητα επανήλθε δριμύτερη. Χ_Πώς βλέπετε το ελληνικό επιχειρείν μετά από πέντε χρόνια οικονομικής κρίσης;

προσπάθειες, με μικρά όμως δυστυχώς αποτελέσματα. Μέσα σε αυτήν την κρίση, συνεχίζω να οραματίζομαι επιτέλους να δραστηριοποιηθώ σε μια κανονική χώρα. Όραμά μου είναι να δραστηριοποιηθώ σε μια κανονική χώρα, όπου θα ευοδώνονται οι προσπάθειές μας που τώρα πάνε χαμένες. Δυστυχώς, στο μεγαλύτερο μέρος τους πάνε χαμένες.

Κ.Κ._Την ερώτησή σας θα την εμπλουτίσω και με την έννοια ότι οι «Έλληνες είναι τεμπέληδες». Νομίζω ότι το οικονομικό γίγνεσθαι χαρακτηρίζεται από την έλλειψη σχεδίου οργάνωσης. Μετά από 5 χρόνια κρίσης σε ό,τι αφορά την παραπάνω έλλειψη, είμαστε στο ίδιο σημείο. Η απουσία οργάνωσης είναι αυτή που κάνει τους Έλληνες να φαίνονται τεμπέληδες και φυσικά αυτό έχει σημαντική επίπτωση στην ελληνική οικονομία. Οι Έλληνες δεν είναι τεμπέληδες, απλά τους λείπει η οργάνωση. Μέσα σε αυτό το δυσμενές περιβάλλον, το ελληνικό επιχειρείν καταβάλλει ηρωικές

Χ_Πώς βλέπετε γενικότερα το οικονομικό μέλλον της Ελλάδας, μετά την ανάληψη της εξουσίας από ένα αριστερό κόμμα, του οποίου αρκετά στελέχη θεωρούσαν –τουλάχιστον πριν από μερικά χρόνια–το επιχειρηματικό κέρδος κάτι κακό, έχοντας κρατιστικές αντιλήψεις;

«ΣΧΟΛΕΙΟ» η εισαγωγή μας στην ΕΝΑ

Κ.Κ._Η εισαγωγή της Diversa στην Εναλλακτική Αγορά του χρηματιστηρίου ήταν «σχολείο» και έχει σημασία το ότι πρόκειται για την τελευταία εισαγωγή στην ΕΝΑ εν μέσω κρίσης (Ιούνιος 2010). Αρνηθήκαμε να δούμε την κρίση ως φόβητρο. Επιλέξαμε να τη δούμε ως ευκαιρία. Έχουμε αποδυθεί σε μια προσπάθεια διεύρυνσης του μετοχολογίου μας, τα αποτελέσματα της οποίας ευελπιστούμε να δούμε άμεσα.

Χ_Πώς εξελίσσεται η πορεία της επιχείρησής σας μετά την εισαγωγή της στην Εναλλακτική Αγορά του χρηματιστηρίου; Πόσο σας βοήθησε; 40 Μάρτιος 2015

Κ.Κ._Με την ερώτησή σας μου έρχονται στον νου τα συνθήματα των διαδηλώσεων «εργάτη μπορείς χωρίς αφεντικά» και το μποϊκοτάζ σε προϊόντα της Coca Cola γιατί έφυγαν εργοστάσιά της από τη χώρα. Πόσο αντιφατικά μεταξύ τους. Αν δεν αλλάξει η

αντίληψη για το κέρδος και για το κράτος, δεν πάμε πουθενά. Στην πρόσφατη ιστορία της πολιτικής και οικονομικής μας ζωής, μια ομάδα βολεμένων, ανάμικτη με άτομα με ιδεολογικές αγκυλώσεις, καλύπτονται πίσω από το συναίσθημα, επικαλούνται το «εθνικό» στοιχείο προκειμένου να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους, υποστηρίζοντας τη διαιώνιση μιας μονοπωλιακής ή αναχρονιστικής κατάστασης. Και σχεδόν όλα τα κόμματα της αριστεράς – και όχι μόνο– ήταν υποστηρικτές τέτοιων αντιλήψεων. Θυμάμαι τους συνδικαλιστές της Πειραϊκής Πατραϊκής στις αρχές της δεκαετίας του 1980, που με πορείες προς τη Βουλή και τα αρμόδια υπουργεία προσπαθούσαν να πείσουν την κοινή γνώμη να αποτρέψει το κλείσιμο του «εθνικού» μας κατασκευαστή σεντονιών. Μετά βάφτισαν «εθνικά» τα λεωφορεία, τον ΟΤΕ, την Emporiki, τα ΕΛΠΕ κ.ά. Το ερώτημα είναι με ποιο δικαίωμα και με ποια νομιμοποίηση οι εργατοπατέρες του συνδικαλιστικού συστή-

☛

Η εισαγωγή της Diversa στην Εναλλακτική Αγορά είναι η τελευταία εισαγωγή στην ΕΝΑ εν μέσω κρίσης. Αρνηθήκαμε να δούμε την κρίση ως φόβητρο και επιλέξαμε να τη δούμε ως ευκαιρία.

ματος, εδώ και δεκαετίες, χρίζουν εαυτούς θεματοφύλακες της εθνικής μας περιουσίας; Χ_Η οικονομία και η χώρα βρίσκονται σε μια κρίσιμη ιστορική καμπή: Συμφωνία ή… βράχια. Πόσο αισιόδοξος είστε για το ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας; Κ.Κ._Η Ελλάδα βρίσκεται ήδη στη ζώνη της χρεοκοπίας και ή θα υπάρξει συμφωνία με την ΕΕ και τους δανειστές ή θα κυριαρχήσει το χάος στην Ελλάδα, καθώς το πιστωτικό κραχ θα οδηγήσει σε capital controls στις τράπεζες. Γιατί το να παίζεις με τη φωτιά μπορεί να σου δίνει πρόσκαιρα δημοσκοπικά οφέλη, δεν σώζει όμως ούτε την οικονομία ούτε τη χώρα. Και βέβαια, αν αποτύχει η διαπραγμάτευση, ο πρώτος που θα λογοδοτήσει στους πολίτες μάλλον θα είναι αυτός που τους πουλούσε «φύκια για μεταξωτές κορδέλες», γιατί η καινούργια πραγματικότητα που θα προκύψει τότε θα γίνει εφιάλτης για εκείνους που την προπαγάνδιζαν. Η Ελλάδα, όπως ακριβώς τον Ιούνιο του 2012, βρίσκεται σήμερα κυριολεκτικά στα χέρια των εταίρων και δανειστών της. Ούτε σε Ρώσους, ούτε σε Κινέζους, ούτε σε εξωγήινους. Ή συμφωνούμε και αναπνέουμε ή δεν συμφωνούμε και πνιγόμαστε. Νομίζω πάντως ότι τελικά θα επικρατήσει η φωνή της λογικής και η οικονομία θα ξεκινήσει και πάλι την πορεία της προς την κανονικότητα. Όμως θα έχουν χαθεί κάποιοι μήνες. Κι εμείς θα ξαναρχίσουμε από το φθινόπωρο του 2014, όταν οι άλλες «μνημονιακές» χώρες θα έχουν πραγματικά «σκίσει» τα μνημόνια.

Χ_Στελέχη του κυβερνώντος κόμματος, αλλά και περίπου το 50% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, όπως δείχνει πρόσφατη δημοσκόπηση, υποστηρίζουν ότι η μόνη λύση είναι η επιστροφή στη δραχμή. Η άποψή σας; Κ.Κ._Σε αυτό έχω να απαντήσω πως δεν κάνουν τα νομίσματα την οικονομία αλλά η οικονομία το νόμισμα. Η αριστερά πάντα ήθελε κάποιον να φταίει, το ευρώ, η Ευρώπη, ο καπιταλισμός, οι Γάλλοι, οι Αμερικάνοι, οι Γερμανοί, η Μέρκελ, ο Σόιμπλε κ.λπ. Για να καταλάβουν κάποιοι ανεύθυνοι στην Ελλάδα που εύχονται «να είμαστε καλύτερα Αργεντινή»: στο 45% ανέρχεται ο πληθωρισμός μετά τη νέα χρεοκοπία στην Αργεντινή και η κυβέρνηση αυξάνει αλματωδώς τους μισθούς, αυξήσεις που καταπίνει αμάσητες το «τέρας» του πληθωρισμού. Οι μισθοί έχουν αυξηθεί κατά 1.700%!

Να γίνουμε αξιόπιστοι, για να «κερδίσουμε» τις αγορές Χ_Ποια είναι η εκτίμησή σας για την πορεία της χρηματιστηριακής αγοράς, έχοντας και εισηγμένη εταιρεία στο ΧΑ, στην Εναλλακτική Αγορά; Κ.Κ._Το χρηματιστήριο είναι μια αντανάκλαση της πραγματικής οικονομίας και ένα σημαντικό εργαλείο ανάπτυξης. Όταν αποφασίσουμε ότι ως κοινωνία και ως οικονομία θα πρέπει να περάσουμε σε πραγματική ανάπτυξη, το χρηματιστήριο θα είναι εκεί για να συμβάλλει στην αναπτυξιακή πορεία των επιχειρήσεων και της ελληνικής οικονομίας γενικότερα. Αλλά για να έλθει η ανάπτυξη θα πρέπει και πάλι η ελληνική οικονομία να γίνει αξιόπιστη, να την εμπιστευθούν οι αγορές.

Χ_Στις τελευταίες περιφερειακές εκλογές κατεβήκατε ως υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος βορείου τομέα με τον συνδυασμό του Γιώργου Κουμουτσάκου για την Αττική. Τι σας οδήγησε σε αυτήν την απόφαση; Κ.Κ._Το γεγονός ότι πρέπει να περάσουμε από την κριτική στην ευθύνη. Συναισθάνομαι ότι όλοι πρέπει να καταβάλουμε προσπάθειες σε όλα τα επίπεδα, ώστε να βελτιώσουμε την οικονομία της χώρας μας. Βιώνουμε συνθήκες οικονομικού πολέμου, κατά συνέπεια δεν περισσεύει κανείς. Χ

☛

Το επιχειρείν καταβάλλει ηρωικές προσπάθειες, με μικρά όμως δυστυχώς αποτελέσματα, αλλά ελπίζω ότι τελικά θα επικρατήσει η φωνή της λογικής και η οικονομία θα ξεκινήσει και πάλι την πορεία της προς την κανονικότητα. ΧΡΗΜΑ 41

~ αφιέρωμα

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΤO «ΣΤΟΙΧΗΜΑ» ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ θα κερδηθεί από τον

ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ Νέα ΚΑΠ: Πώς θα μοιραστούν 20 δισ. ευρώ αγρότες και κτηνοτρόφοι

ελληνική οικονομία, εκτός από τον τουριάμεσα ανταποδοτικά, καλύπτοντας αφενός τις ανάγκες της ✒ σμό, μπορεί να κερδίσει το «στοίχημα» χώρας σε αγροτοδιατροφικά προϊόντα, υποκαθιστώντας αφεαπό τον Κων/νο της ανάπτυξης και από τον αγροτικό τέρου τις εισαγωγές και ενισχύοντας το εξαγωγικό εμπόριο Χριστοφιλέα τομέα, με στόχο την αύξηση της ανταγωκαι άλλους οικονομικούς τομείς, όπως η μεταποίηση και ο νιστικότητας και της εξωστρέφειας της ελληνικής τουρισμός. οικονομίας, τη μείωση του ελλείμματος στο εμπορικό γεωργικό ισο- Με τις αποφάσεις για τον Εθνικό Φάκελο Εφαρμογής από 1.1.2015 ζύγιο και την αύξηση του εισοδήματος και της απασχόλησης στην της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), το καινούργιο Πρόύπαιθρο. γραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της χώρας και το νέο Πρόγραμμα ΑλιΟ αγροτικός τομέας είναι ο τομέας εκείνος στον οποίο αξίζει να επεν- είας είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθεί η ελληνική αγροτική δύσουμε εάν θέλουμε να συμβάλουμε στην ανάκαμψη και την ανά- οικονομία την προσεχή δεκαετία, προκειμένου να ανταποκριθεί στις πτυξη της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, καθώς όποια χρήματα προκλήσεις του ευρωπαϊκού και του διεθνούς περιβάλλοντος. και προσπάθειες επενδυθούν στην πρωτογενή παραγωγή θα είναι Σήμερα είναι γενικά αποδεκτό πως ο ρόλος του αγροτικού τομέα

ΟΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΠΡΩΤΙΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ∼ ∼ ∼ ∼ ∼

Νο 1 παγκοσμίως στις εξαγωγές ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας Νο 3 παγκοσμίως στην παραγωγή ελιάς, ελαιολάδου, ακτινιδίων και κρόκου (σαφράν) Νο 5 στις εξαγωγές σπαραγγιών Νο 15 στις εξαγωγές τυροκομικών προϊόντων Στο top 10 των χωρών με παραγωγή και εξαγωγές βαμβακιού

42 Μάρτιος 2015

ΧΡΗΜΑ 43

Χ αφιέρωμα ~ Αγροτική Οικονομία ☛

Με την καινούργια ΚΑΠ οι αγρότες αλλά και η εθνική οικονομία έχουν διασφαλισμένους πόρους 20 δισ. ευρώ για την επόμενη επταετία, οι άμεσες ενισχύσεις ανέρχονται σε 2 δισ. τον χρόνο, ενώ οι επιδοτήσεις από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης ανέρχονται σε 6 δισ. ευρώ

είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την ενίσχυση της εθνικής μας οικονομίας, ενώ η ανάγκη για περαιτέρω ενίσχυσή του μέσα από τα εθνικά και ευρωπαϊκά εργαλεία είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Η Κοινή Αγροτική Πολιτική, σύμβολο της ευρωπαϊκής ενοποίησης και του κεκτημένου της ΕΕ, αποτελεί βασικό πυλώνα για την ενίσχυση του αγροτικού τομέα και σημαντικό «δίχτυ ασφαλείας» μπροστά στις νέες προκλήσεις και απαιτήσεις, όπως την κρίση των αγορών, τους κραδασμούς από συμφωνίες του ΠΟΕ, τις κλιματικές αλλαγές, την προστασία του περιβάλλοντος κ.λπ. για την ελληνική γεωργία τα επόμενα χρόνια. Με την καινούργια ΚΑΠ (2015-2020) οι αγρότες αλλά και η εθνική οικονομία έχουν διασφαλισμένους πόρους 20 δισ. ευρώ για την επόμενη 7ετία. Οι άμεσες ενισχύσεις ανέρχονται σε 14 δισ. ευρώ (2 περίπου δισ. ευρώ τον χρόνο), ενώ οι επιδοτήσεις μέσα από το καινούργιο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης ανέρχονται σε 6 δισ. ευρώ. Ο Εθνικός Φάκελος για τη νέα ΚΑΠ θα κινητοποιήσει κονδύλια της τάξης των 6 δισ. ευρώ ετησίως, ενώ δίνεται μεγαλύτερη ενίσχυση σε κτηνοτρόφους και νέους αγρότες. Λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα για τον κτηνοτροφικό τομέα, τους νέους αγρότες, τους αγρότες που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές της χώρας, καθώς και για τους λεγόμενους μικρούς αγρότες, που εισπράττουν χαμηλά ποσά κοινοτικών ενισχύσεων. Η σύγκλιση ξεκινά από μια αρχική αξία δικαιώματος του 2015 και εφαρμόζεται σε κάθε περιφέρεια προστασία απωλειών στην αξία του δικαιώματος του κάθε γεωργού κατά 30% το 2019. Η αρχική αξία δικαιώματος του 2015 υπολογίζεται αφού προσαρμοστούν οι αξίες δικαιωμάτων του 2014 στον νέο εθνικό φάκελο, τη νέα αρχιτεκτονική και την κατανομή των κονδυλίων στις περιφέρειες. Στον Εθνικό Φάκελο προβλέπονται η άμεση-βασική ενίσχυση, συνδεδεμένες με την παραγωγή προϊόντων ενισχύσεις, η λεγόμενη πράσινη ενίσχυση καθώς και οι προσαυξημένες ενισχύσεις για τους νέους αγρότες. Για την καταβολή των ενισχύσεων αυτών η χώρα μας διαιρείται σε τρεις περιφέρειες: Η πρώτη αφορά τα βοσκοτόπια, που θα απορροφά κάθε χρόνο το 25% των συνολικών κονδυλίων του Εθνικού Φακέλου, συνολικού προϋπολογισμού 440 εκατ. ευρώ. Η δεύτερη έχει να κάνει με τις αροτραίες καλλιέργειες, με το 47% του Εθνικού Φακέλου και του συνολικού προϋπολογισμού 850 εκατ. ευρώ, ενώ η τρίτη πε44 Μάρτιος 2015

ριφέρεια αφορά όλες τις δενδρώδεις καλλιέργειες, με το 28% των κονδυλίων του Εθνικού Φακέλου και συνολικού προϋπολογισμού 470 εκατ. ευρώ. Το ποσοστό συμμετοχής της κτηνοτροφίας στα κοινοτικά κονδύλια ενισχύεται περισσότερο από 25%, ενώ για τους νέους αγρότες προβλέπεται ποσό επιπλέον 25% επί της βασικής ενίσχυσης και θα διατεθεί το μέγιστο προβλεπόμενο από τις κοινοτικές διατάξεις ποσοστό του Εθνικού Φακέλου (2%). Επίσης, ποσοστό από τον Εθνικό Φάκελο 5% θα χορηγηθεί στους αγρότες που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές, με στόχο τη συγκράτηση της αγροτικής απασχόλησης στις περιοχές αυτές. Οι συνδεδεμένες με την παραγωγή ενισχύσεις ανέρχονται στο 9% του Εθνικού Φακέλου και αφορούν τα ακόλουθα προϊόντα: Όσπρια, σκληρό στάρι, βοοειδή, αιγοπρόβατα, ρύζι, βιομηχανική ντομάτα, κτηνοτροφικά ψυχανθή, ζαχαρότευτλα, σπόρους σποράς, σπαράγγια και χυμοποιήσιμα πορτοκάλια. Για κάθε προϊόν θα υπάρχει ξεχωριστή στρεμματική ενίσχυση. Όσοι αγρότες εισπράττουν κοινοτικές ενισχύσεις μέχρι 1.250 ευρώ τον χρόνο (περίπου 350.000 Έλληνες αγρότες σήμερα) εντάσσονται αυτόματα στο καθεστώς των λεγόμενων μικρών αγροτών και απαλλάσσονται από μια σειρά γραφειοκρατικών διαδικασιών. Η «πράσινη ενίσχυση», η οποία θα είναι ενσωματωμένη στη βασική ενίσχυση, αποτελείται από μια δέσμη τριών υποχρεωτικών μέτρων: τη διαφοροποίηση των καλλιεργειών για εκμεταλλεύσεις άνω των 100 στρεμμάτων, τη διατήρηση των περιοχών οικολογικής εστίασης 5%, για εκμεταλλεύσεις με αροτραίες εκτάσεις μεγαλύτερες των 150 στρεμμάτων, καθώς και τη διατήρηση των μόνιμων βοσκότοπων. Πέραν των άμεσων κοινοτικών ενισχύσεων (Πυλώνας Ι της νέας ΚΑΠ), που υπερβαίνουν τα 2 δισ. ευρώ τον χρόνο, το νέο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της χώρας μας 2014-2020 (Πυλώνας ΙΙ της νέας ΚΑΠ) προβλέπει μέτρα, προγράμματα και επενδύσεις κοινοτικών ενισχύσεων 4,5 δισ. ευρώ, που μαζί με την εθνική και ιδιωτική συμμετοχή, θα κινητοποιήσουν συνολικούς πόρους της τάξης των 6 δισ. ευρώ. Στο νέο πρόγραμμα προβλέπεται η εκχώρηση του 30% των πόρων του νέου προγράμματος στις 13 Περιφέρειες της χώρας, οι οποίες και καλούνται μέσα από ένα σύνολο αναπτυξιακών παρεμβάσεων, δημόσιων και ιδιωτικών, να υλοποιήσουν τις στρατηγικές τους επιλογές για τον αγροτοδιατροφικό τομέα.

ΠΟΙΟΙ ΘΑ ΜΟΙΡΑΣΤΟΥΝ ΤΑ 20 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ Ποιες είναι οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι αγρότες για τη λήψη δικαιωμάτων και ποιος ο τρόπος υπολογισμού των δικαιωμάτων τους σύμφωνα με τη νέα ΚΑΠ; Αποκωδικοποιώντας και ομαδοποιώντας τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια της νέας ΚΑΠ έως σήμερα, διακρίναμε τρεις κατηγορίες:

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 1

Όσοι κατείχαν δικαιώματα το 2013 και το 2014 ή μόνο το 2014 Αριθμός και τρόπος υπολογισμού δικαιωμάτων από το 2015 έως το 2019 για την κατηγορία 1 Το 2015 θα λάβουν τόσα δικαιώματα όσα και τα επιλέξιμα εκτάρια που θα δηλωθούν ανά περιφέρεια. Άρα, ένας παραγωγός που το 2014 κατείχε δικαιώματα για 100 στρέμματα ενώ καλλιεργούσε 200, το 2015 θα λάβει δικαιώματα για το σύνολο της επιλέξιμης έκτασης που θα δηλώσει. Τα δικαιώματα αυτά στη συνέχεια θα κλειδώσουν ανά παραγωγό ώς το 2019 και θα μπορούν να αυξάνονται μόνο με νομή από το εθνικό απόθεμα ή με μεταβίβαση δικαιωμάτων ή μίσθωση δικαιωμάτων. Στα βοσκοτόπια, η νομή θα πραγματοποιηθεί ως εξής: Μετά το τέλος των δηλώσεων ΟΣΔΕ 2015, θα καταμετρηθεί το σύνολο του ζωικού κεφαλαίου και θα αναχθεί στις Μονάδες Μεγάλων Ζώων (ΜΜΖ). Στη συνέχεια, το σύνολο των ΜΜΖ θα διαιρεθεί με το σύνολο των επιλέξιμων βοσκότοπων της χώρας. Έτσι για όλη την επικράτεια, με μοναδικό τρόπο, δίκαιο και μονοσήμαντο, θα κατανεμηθούν οι εκτάσεις αναλογικά στους δικαιούχους με βάση το ζωικό τους κεφάλαιο, δηλαδή την παραγωγικότητά τους. Σε όλους τους ανωτέρω θα εκδοθούν τίτλοι δικαιωμάτων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ το 2015, μετά την ολοκλήρωση των δηλώσεων ΟΣΔΕ, με τιμή μονάδος ανά εκτάριο για κάθε έτος. Σε κάθε περιφέρεια (αρώσιμων, βοσκότοπων δενδρόνων) θα υπολογίζεται η αρχική μοναδιαία αξία δικαιωμάτων (ΑΜΑΔ) ως εξής: Από τη συνολική αξία δικαιωμάτων που οι παραγωγοί κατείχαν (όχι ενεργοποίησαν) το 2014 αφαιρείται το 15% και στη συνέχεια πραγματοποιείται διαίρεση με τον αριθμό των επιλέξιμων εκταρίων που δηλώνονται το 2015. Ο παραπάνω υπολογισμός θα πρέπει να γίνεται σε κάθε περιφέρεια ξεχωριστά. Η Αρχική Μοναδιαία Αξία Δικαιωμάτων (ΑΜΑΔ) που θα υπολογιστεί το 2015 θα συγκλίνει το 2019 στις προσεγγιστικές τιμές (42 ευρώ αρώσιμα, 25 ευρώ βοσκοτόπια, 50 ευρώ δενδρώνες) σε 5 ισόποσα βήματα.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 2

Όσοι ουδέποτε κατείχαν δικαιώματα Θεωρούνται νεοεισερχόμενοι και λαμβάνουν δικαιώματα από το εθνικό απόθεμα. Τα δικαιώματα αυτά θα έχουν από το πρώτο έτος αξία ίση με την ενδεικτική αξία σύγκλισης ανά περιφέρεια. Η λήψη των δικαιωμάτων δεν θα αφορά το σύνολο της εκτάσεως της αίτησης αλλά το κατά το δυνατόν μεγαλύτερο ποσοστό αυτής. Κάθε έτος θα μοιράζονται δικαιώματα από το εθνικό απόθεμα. Εάν ο νεοεισερχόμενος είναι κάτω των 40 ετών, θα λαμβάνει επιπρόσθετη ενίσχυση 25% επί της τιμής των δικαιωμάτων του για το πολύ μία πενταετία και μέχρι συμπληρώσεως των 40 ετών.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 3

Όσοι δεν κατείχαν δικαιώματα το 2013 και το 2014 ή μόνο το 2014 ή όσοι κατείχαν δικαιώματα μόνο το 2013 ή κάποιο από τα παλαιότερα έτη Θα αιτηθούν δικαιώματα από το εθνικό απόθεμα με κατανομή, όπως στην κατηγορία 2, εάν και εφόσον υπάρχουν διαθέσιμα δικαιώματα. Οι απαιτήσεις που απορρέουν μέσα από τη νέα ΚΑΠ γενικά είναι ότι όσοι δικαιούχοι κατέχουν εκμεταλλεύσεις άνω των 100 στρεμμάτων υποχρεούνται στην εγκατάσταση τουλάχιστον 2 διαφορετικών καλλιεργειών, με την κύρια καλλιέργεια να καλύπτει το πολύ το 75% της συνολικής έκτασης. Η αγρανάπαυση λαμβάνεται ως 2η καλλιέργεια. Επίσης, όσοι δικαιούχοι κατέχουν εκμεταλλεύσεις άνω των 150 στρεμμάτων, εκτός από τη δέσμευση των 2 διαφορετικών καλλιεργειών υποχρεούνται στη διατήρηση του 5% της συνολικής τους έκτασης ως περιοχής οικολογικής εστίασης.

ΧΡΗΜΑ 45

Χ αφιέρωμα ~ Αγροτική Οικονομία ΟΙ ΝΕΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ Ο εθνικός φάκελος που έχει καταρτίσει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης αφιερώνει το μεγαλύτερο τμήμα των ενισχύσεων στη βασική ενίσχυση, η οποία θα αντιστοιχεί στο 55% του εθνικού ορίου των 2 δισ. ετησίως, ενώ η «πράσινη ενίσχυση» προβλέπεται να καταλαμβάνει άλλο ένα 30%. Οι συνδεδεμένες ενισχύσεις, με ένα ποσοστό 9%, θα στοχεύουν σε προϊόντα με συγκεκριμένη αιτιολόγηση, ενώ οι νέοι αγρότες αναμένεται να πριμοδοτηθούν με επιπλέον 25% της βασικής τους ενίσχυσης, με το ποσοστό τους να καταλαμβάνει το 2% του φακέλου. Με τον τρόπο αυτό, εκτιμάται ότι θα δημιουργηθούν πάνω από 15.000 νέοι αγρότες την επόμενη πενταετία. Στους νέους και νεοεισερχόμενους αγρότες είναι αφιερωμένο το 3% του εθνικού φακέλου, ενώ άλλο ένα 5% θα αφορά συγκεκριμένες δράσεις υπέρ αγροτών που δραστηριοποιούνται σε περιοχές με φυσικά μειονεκτήματα (π.χ. ορεινές περιοχές) και στόχο θα έχει τη διατήρησή τους στα συγκεκριμένα εδάφη.

Η ΕΛΛΑΔΑ «ΥΠΕΡΔΥΝΑΜΗ» ΤΡΟΦΙΜΩΝ; Ίσως τα πιο γνωστά σλόγκαν τον καιρό της κρίσης να είναι τα εξής: «Η Ελλάδα δεν παράγει τίποτα» ή «Αν πάψουν οι εισαγωγές, θα πεινάσουμε»... Οι παραπάνω φόβοι των Ελλήνων είναι εντελώς αδικαιολόγητοι σύμφωνα με την ΠΑΣΕΓΕΣ, η οποία τονίζει ότι η Ελλάδα, ακόμη κι αν κοπούν τελείως οι εισαγωγές τροφίμων (όπως έγινε στην Αργεντινή), δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να πεινάσει. Κι αυτό γιατί το ποσοστό αυτάρκειας της χώρας σε μια σειρά βασικών αγροτικών-διατροφικών προϊόντων φυτικής και ζωικής παραγωγής για το 2010 ανήλθε κατά μέσο όρο στο 94% περίπου! Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία, η Ελλάδα καλλιεργεί 32.693 χιλ. στρέμματα, από τα 37.324 χιλ. στρέμματα (25% της έκτασής μας) που είναι η συνολική καλλιεργήσιμη έκτασή μας, δηλαδή καλλιεργείται περίπου το 87,6% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Τα υπόλοιπα 4.631 χιλ. στρέμματα είναι αναξιοποίητα, αφού βρίσκονται σε αγρανάπαυση, η οποία μάλιστα είναι και συμφέρουσα, αφού είναι επιδοτούμενη από την ΕΕ. Το βασικό πρόβλημα της ελληνικής γεωργίας είναι η μείωση του αγροτικού πληθυσμού, με άμεση συνέπεια την υποβάθμιση πρώην αγροτικών εκτάσεων.

46 Μάρτιος 2015

Για να μεταβληθεί αυτή η κατάσταση απαιτούνται σοβαρά κίνητρα για τους νέους. Ειδικότερα, από την παραπάνω έρευνα προκύπτει ότι το ποσοστό αυτάρκειας στη φυτική παραγωγή ανέρχεται κατά μέσο όρο περίπου στο 99%, αλλά διαφοροποιείται μεταξύ επιμέρους κατηγοριών προϊόντων, όπως τα δημητριακά, στα οποία η αυτάρκεια ανέρχεται στο 82% περίπου, με το μικρότερο ποσοστό να καταγράφεται στο μαλακό σιτάρι (32%) και το υψηλότερο στο ρύζι (171 %). Στο ελαιόλαδο και τις ελιές, τα οποία είναι βασικά είδη διατροφής, η αυτάρκεια εμφανίζει υψηλό ποσοστό, μιας και η χώρα παραμένει έντονα εξαγωγική στα δύο αυτά προϊόντα. Στο λάδι η παραγωγή φτάνει επίσημα το 151% της κατανάλωσης. Στο μαλακό σιτάρι, από το οποίο γίνεται το ψωμί, εισάγουμε ετησίως πάνω από 1.000.000 τόνους αξίας εκατομμυρίων ευρώ, κυρίως από χώρες όπως η Ρωσία, η Γαλλία και η Ουκρανία. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1957 (!) η Ελλάδα πέτυχε την αυτάρκεια σε μαλακό σιτάρι, με την ποικιλία Γ 38290 που δημιούργησε το Ελληνικό Ινστιτούτο Σιτηρών. Μάλιστα, προς τα τέλη του 1970 υπήρχε πλεόνασμα που διατηρήθηκε μέχρι το 1984! Έκτοτε αρχίζει η ραγδαία μείωση της καλλιέργειας του μαλακού σιταριού, η οποία συνοδεύεται από αντίστοιχη αύξηση της καλλιέργειας του σκληρού. Ως αποτέλεσμα, η Ελλάδα είναι από τότε ελλειμματική σε μαλακό σιτάρι και πλεονασματική σε σκληρό, από το οποίο γίνονται τα ζυμαρικά. Παρόλα αυτά, η Ελλάδα κατέχει την τέταρτη θέση στην Ευρώπη στην παραγωγή σιτηρών με 9 εκατ. στρέμματα, από τα οποία περίπου τα 6 εκατ. είναι με σκληρό και μαλακό σιτάρι. Στα εσπεριδοειδή, τη μεγαλύτερη αυτάρκεια κατέχουν τα πορτοκάλια με ποσοστό 167%, ενώ στα λεμόνια η αυτάρκεια περιορίζεται στο 63%. Αλλά και στα υπόλοιπα φρούτα η αυτάρκεια παραμένει υψηλή (128%). Έλλειψη παρατηρείται στη ζάχαρη, με την εγχώρια παραγωγή να καλύπτει μόνο το 14,3% των αναγκών, που υπολογίζονται στους 320.000 τόνους. Πολύ χαμηλή αυτάρκεια διαπιστώνεται στην κατηγορία των οσπρίων, με ποσοστό που κυμαίνεται στο 39%. Και στις πατάτες υπάρχει αυτάρκεια κατά 82%, ενώ η ελληνική αμπελουργία είναι επίσης σε πολύ καλό επίπεδο, αφού στα επιτραπέζια σταφύλια (αυτάρκεια 133,45%) έχουμε πλεόνασμα, δηλαδή μπορούμε άφοβα να κάνουμε εξαγωγές χωρίς να μας λείψουν ποτέ. Ταυτόχρονα, διαθέτουμε και μια πολύ σημαντική (μικρότερη βέβαια από το παρελθόν) παραγωγή σταφίδας (σουλτανίνα και κορινθιακή) άνω των 50.000 τόνων ετησίως, η οποία υπερεπαρκεί για τις ανάγκες μας (αυτάρκεια 274,8%) και μας καθιστά ικανούς για εξαγωγές. Στο μέλι, επίσης, καταγράφεται ποσοστό αυτάρκειας της τάξεως του 92%.

ΤΑ ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΕΞΑΓΩΓΙΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΟ 2014 Προϊόντα Ψάρια Ελιές Τυριά Βαμβάκι Βερίκοκα, κεράσια, ροδάκινα Παρθένο λάδι Καπνά

Αξία (εκατ. ευρώ)

Ποσότητα (τόνοι)

418,1 346,0 324,5 308,7 257,2 237,1 151,3

82.622,8 131.637,9 56.166,2 236.172,3 253.868,2 67.035,3 31.670,7

ΟΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΠΡΩΤΙΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

Το ποσοστό αυτάρκειας στη ζωική παραγωγή-αλιεία ανέρχεται, κατά μέσο όρο, περίπου στο 76,11%, αλλά διαφοροποιείται μεταξύ επιμέρους κατηγοριών προϊόντων, όπως το κρέας, στο οποίο η αυτάρκεια ανέρχεται στο 56% περίπου, με το μικρότερο ποσοστό να καταγράφεται στο βόειο κρέας (13%) και το υψηλότερο στο αιγοπρόβειο κρέας (94%). Σημαντικός τομέας είναι και η πτηνοτροφία, στην οποία είμαστε αυτάρκεις, κατά 85% στο κρέας και κατά 91% στα αυγά. Ιδιαίτερα στα αυγά υπάρχει τόση παραγωγή, ώστε το 2011 οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 2134%! Στη δε αλιεία το ποσοστό αυτάρκειας, χωρίς να υπολογίσουμε τις ιχθυοκαλλιέργειες, αγγίζει περίπου το 125,6%, με πάνω από 160.000 τόνους ψαριών τον χρόνο. Μαζί με τις ιχθυοκαλλιέργειες (120.000 τόνοι), το ποσοστό σε αυτάρκεια των αλιευμάτων φτάνει το 221,3%! Στην κατηγορία των γαλακτοκομικών-τυροκομικών προϊόντων, η φέτα με ποσοστό αυτάρκειας 147% περίπου υπερβαίνει τον μέσο όρο της κατηγορίας, ο οποίος κυμαίνεται στο 80%. Ένας ακόμη τομέας ανάπτυξης είναι και η μορφή κτηνοτροφίας. Η Ελλάδα διαθέτει λιβάδια σε ποσοστό 35% του εδάφους της, τη στιγμή που στην Ιταλία το ποσοστό είναι 15%, στην Πορτογαλία 16% και στην Ισπανία 24%. Στα λιβάδια αυτά μπορούν να βόσκουν κατά το μεγαλύτερο διάστημα του έτους αιγοπρόβατα ή και εγχώριες φυλές βοοειδών και χοίρων, χωρίς να έχουν καμία ανάγκη για ζωοτροφές. Ένας ακόμα αναξιοποίητος πλούτος είναι και η αλιεία. Η Ελλάδα, με τα 15.000 χιλιόμετρα ακτογραμμών, τα 300 θαλάσσια είδη, τα ποτάμια (ο Αλιάκμονας έχει 33 είδη ψαριών και ο Αξιός 36), τις λίμνες, τους εκατοντάδες κόλπους, καθώς και τα 3.000 νησιά, είναι ένα φυσικό ιχθυοτροφείο. Ήδη η χώρα διαθέτει τον μεγαλύτερο αλιευτικό στόλο στην ΕΕ.

Το 2014 οι εξαγωγές των αγροτικών προϊόντων υποχώρησαν κατά 3,8%, σε 4.590 εκατ. ευρώ από 4.769,7 εκατ. ευρώ το 2013. Ωστόσο, η σημαντική υποχώρηση της ισοτιμίας του ευρώ και οι ενδείξεις αναθέρμανσης της ζήτησης στην Ευρώπη, που αποτελεί τον φυσικό χώρο και την καλύτερη αγορά για τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα, δημιουργούν ορισμένες ευνοϊκές συνθήκες για το 2015. Στους πρώτους μήνες του 2015, να σημειώσουμε την εκρηκτική άνοδο των εξαγωγών ελαιολάδου (+301,3%), μετά την ανάκαμψη των επιπέδων παραγωγής. Τη «ναυαρχίδα» των ελληνικών εξαγωγών αποτελεί ο αγροτοδιατροφικός τομέας, ενώ παγκόσμιες πρωτιές προσφέρει η αγροτική παραγωγή στη χώρα, καθώς προϊόντα από την Ελλάδα έχουν καταφέρει να κατακτήσουν τον κόσμο. Σύμφωνα με την πρόεδρο του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Χριστίνα Σακελλαρίδη, «στην ελληνική γεωργία αντιστοιχεί το 29% της αξίας των ελληνικών εξαγωγών (εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών)». Ενδεικτικό είναι πως σχεδόν το 1/3 από τα κορυφαία 100 εξαγώγιμα ελληνικά προϊόντα συνδέονται άμεσα με την αγροτική, με την πρωτογενή παραγωγής της Ελλάδας. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τον ΠΣΕ η Ελλάδα είναι πρώτος προμηθευτής 43 αγροτικών προϊόντων σε 12 χώρες, δεύτερος προμηθευτής 19 προϊόντων σε 15 χώρες, τρίτος προμηθευτής 23 προϊόντων σε άλλες 15 χώρες και τέταρτος προμηθευτής 22 προϊόντων σε 14 χώρες. Επτά αγροτοδιατροφικά προϊόντα κατατάσσονται στην πρώτη εικοσάδα των κορυφαίων εξαγώγιμων προϊόντων. Οι εξαγωγές των ελαι-

ΧΡΗΜΑ 47

Χ αφιέρωμα ~ Αγροτική Οικονομία ΤΑ ΚΟΝΔΥΛΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2014-2020 ∼ 13,866 δισ. ευρώ θα είναι κατά την επταετία 2014-2020 το συνολικό ύψος των άμεσων ενισχύσεων της Ελλάδας από 14,703 δισ. ευρώ την επταετία 2007-2013. ∼ 3,729 εκατ. ευρώ θα είναι οι διαθέσιμες εισροές για την αγροτική ανάπτυξη για τη νέα προγραμματική περίοδο, από 3,963 δισ. ευρώ κατά την τρέχουσα περίοδο. ∼ 300 εκατ. ευρώ είναι το έξτρα πριμ για τους νέους αγρότες για την επόμενη επταετία.

ολάδων αυξήθηκαν κατά 42% το 2013, των γαλακτοκομικών κατά 13%, των νωπών καρπών και φρούτων κατά 9% και κατά 3% των φρούτων και λαχανικών. Σχεδόν το ένα τρίτο από τα κορυφαία 100 εξαγώγιμα ελληνικά προϊόντα συνδέονται άμεσα με την πρωτογενή παραγωγή της χώρας. Μεταξύ των 15 κυριότερων εξαγωγικών προϊόντων συγκαταλέγονται τα ιχθυηρά, τα λαχανικά, τα φρούτα, τα τυριά, το βαμβάκι, το παρθένο λάδι και τα γουνοδέρματα. Η Ελλάδα αποδεικνύεται βασικός προμηθευτής αγροτικών προϊόντων στις χώρες του ΟΟΣΑ και παγκόσμια δύναμη στην ιχθυοκαλλιέργεια, τα οπωροκηπευτικά, την ελιά και το ελαιόλαδο. Ο αγροτοδιατροφικός τομέας της χώρας κερδίζει διαρκώς μερίδια στις διεθνείς αγοράς και σύμφωνα με έρευνα του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων, σχεδόν το 30% των νέων επιχειρήσεων που αποκτούν σήμερα εξαγωγικό προσανατολισμό αφορά τα προϊόντα διατροφής της ελληνικής γης. Σύμφωνα με στοιχεία του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων η Ελλάδα είναι: ∼ Νο 1 παγκοσμίως στις εξαγωγές ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας, όπως οι τσιπούρες και τα λαβράκια. ∼ Νο 3 παγκοσμίως στην παραγωγή ελιάς, ελαιολάδου, ακτινιδίων και κρόκου (σαφράν). ∼ Νο 5 στις εξαγωγές σπαραγγιών και 15η στις εξαγωγές τυροκομικών προϊόντων. ∼ Στο top 10 των χωρών με παραγωγή και εξαγωγές βαμβακιού, παρά τη σημαντική μείωση της παραγωγής τα τελευταία χρόνια. ∼ Η χώρα παραγωγής για πάνω από 100 προϊόντα που έχουν ελληνική ΠΟΠ-Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης ή Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη, καθιστώντας τα μοναδικά σε όλο τον κόσμο, όπως η μαστίχα και η φέτα.

H ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΓΕΝΟΥΣ ΤΟΜΕΑ Η ανταγωνιστικότητα του πρωτογενούς τομέα εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό και από τα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, όπως το φυσικό και οικονομικό μέγεθος των γεωργικών εκμεταλλεύσεων (μέσο φυσικό μέγεθος στην Ελλάδα 4,8 εκτάρια ανά γεωργική εκμετάλλευση, έναντι 14,3 εκταρίων στην ΕΕ– 27 και μέσο οικονομικό μέγεθος ανά γεωργική εκμετάλλευση 9.266,8 ευρώ, ΕΕ–27 25.450,2 ευρώ), που καθιστά αναγκαία την αναδιάρ48 Μάρτιος 2015

θρωση των εκμεταλλεύσεων και την προώθηση των μορφών συνεργασίας τους. Οι αγρότες είναι αναγκαίο να στραφούν στην επιχειρηματικότητα, μέσω της αύξησης των επενδύσεων για τον τεχνολογικό και τον εμπορικό εκσυγχρονισμό, την υιοθέτηση της χρήσης των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), την υιοθέτηση των ΑΠΕ, περιλαμβανομένης και της επεξεργασίας αποβλήτων και παραπροϊόντων, την αύξηση του βαθμού τυποποίησης και συσκευασίας των προϊόντων, τη στροφή στην παραγωγή ποιοτικών πιστοποιημένων γεωργικών προϊόντων (ΠΟΠ, ΠΓΕ, βιολογικών, κ.ά.). Άλλωστε, η βιομηχανία τροφίμων ποτών και καπνού αποτελεί ήδη τον σημαντικότερο κλάδο του δευτερογενούς τομέα (20,4% της συνολικής ΑΠΑ) και παρουσιάζει σημαντικότατα περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης αν στραφεί σε νέες αγορές και αξιοποιήσει περαιτέρω τα ελληνικά πιστοποιημένα προϊόντα. Για τον λόγο αυτό, αποτελεί επιτακτική ανάγκη η στροφή προς ένα νέο πρότυπο ανάπτυξης του αγροτοδιατροφικού συστήματος, που θα βασίζεται κυρίως στην ανταμοιβή των συντελεστών παραγωγής από την αγορά. Ο τομέας της αλιείας θεωρείται σημαντικός για την ευρωπαϊκή και την εθνική οικονομία κυρίως επειδή συμβάλλει στη διατήρηση της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής μεγάλων παράκτιων και νησιωτικών περιοχών, αλλά επιπλέον επειδή συμβάλλει ουσιαστικά στην εξασφάλιση ζωικών πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας, αξιοποιεί τοπικούς πλουτοπαραγωγικούς πόρους, εξασφαλίζει θέσεις εργασίας και απασχολεί σημαντικό αριθμό ατόμων παράκτιων περιοχών. Ο αλιευτικός στόλος της χώρας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα (πολλά και μικρά σκάφη, με χαμηλή ιπποδύναμη, μεγάλης ηλικίας κ.λπ.), στοιχείο που ενδυναμώνει την απαίτηση ενίσχυσης δράσεων που εξασφαλίζουν την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων του κλάδου. Ο κλάδος της υδατοκαλλιέργειας αποτελεί έναν από τους πλέον αναπτυσσόμενους τομείς της ελληνικής οικονομίας (ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια 3% και με 80% εξαγωγές), για τον οποίο υπάρχουν περαιτέρω δυνατότητες ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητάς του, αφενός με διαφοροποίηση προς νέα είδη και παραγωγή ειδών με καλές προοπτικές εμπορίας, αφετέρου με βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων, πιστοποίησης και σήμανσής τους. Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας, της ανάπτυξης βιώσιμων επιχειρήσεων και της αξιοποίησης των αλιευτικών προϊόντων, διαπιστώνονται ανάγκες για τον εκσυγχρονισμό των μονάδων παραγωγής/μεταποίησης, πιστοποίησης και σήμανσης αλιευτικών προϊόντων, καθώς και ενεργειών-εκστρατειών προώθησης. Επίσης απαιτούνται παρεμβάσεις για τη δημιουργία νέου χωροταξικού σχεδίου για την ιχθυοκαλλιέργεια σε συνδυασμό με Ε&Κ και επιτάχυνση αδειοδοτήσεων.

ΠΑΣΕΓΕΣ: ΟΙ ΔΥΟ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ Σύμφωνα με το υπόμνημα της ΠΑΣΕΓΕΣ προς τη νέα κυβέρνηση, η συνομοσπονδία θεωρεί ως προτεραιότητα τη δημιουργία ενός εθνικού αγροτικού κτηματολογίου, με στόχο την κατοχύρωση της ιδιοκτησίας των εκτάσεων που έχουν, εδώ και πολλά χρόνια, παραχωρηθεί στους αγρότες και καλλιεργούνται. Σήμερα οι 560.000 όχι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες διαθέτουν 3,4 εκατ. αγροτεμάχια συνολικής έκτασης 21 εκατ. στρεμμάτων και οι 240.000 κατά κύριο επάγγελμα αγρότες διαθέτουν 2,7 εκατ. αγροτεμάχια, συνολικής έκτασης 35 εκατ. στρεμμάτων. Επίσης, επισημαίνει την ανάγκη άμεσης λήψης μέτρων για τη μείωση του κόστους παραγωγής, το οποίο την τελευταία πενταετία έχει καταγράψει μεγάλη αύξηση, με την άνοδο του κόστους των εισροών να υπερβαίνει, σε απόλυτο μέγεθος, το επίπεδο των 600 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας άνοδο της τάξεως περίπου του 13%, ενώ μεταξύ των επιμέρους κατηγοριών εισροών η δυσμενέστερη μεταβολή αναφέρεται στο κόστος των ζωοτροφών και της ενέργειας, που αυξήθηκε αθροιστικά κατά 21%.

ΜΙΚΡΟ ΤΟ «ΠΑΚΕΤΟ ΓΙΟΥΝΚΕΡ» ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ Την κατασκευή 4 φραγμάτων και ορισμένων αρδευτικών έργων σε διάφορες περιοχές της χώρας, με κινητοποίηση και ιδιωτικών κεφαλαίων, αλλά και ένα πρόγραμμα συλλογής και απόρριψης νεκρών ζώων, περιλαμβάνει το ελληνικό αγροτικό σκέλος του «πακέτου Γιούνκερ». Μπορεί με τις προτάσεις του νέου προέδρου της Κομισιόν να κινητοποιούνται γύρω στα 315 δισ. ευρώ σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά για την αγροτική Ελλάδα αναλογούν μόλις 150 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, οι επενδυτικές προτάσεις που κατέθεσε η ελληνική κυβέρνηση για εξεύρεση χρηματοδότησης στο πλαίσιο του «πακέτου

☛

Μπορεί με τις προτάσεις του νέου προέδρου της Κομισιόν να κινητοποιούνται γύρω στα 315 δισ. ευρώ σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά για την αγροτική Ελλάδα αναλογούν μόλις 150 εκατ. ευρώ.

Γιούνκερ» δείχνουν και μια αλλαγή εποχής, καθώς περιλαμβάνεται και μια σειρά φραγμάτων και αρδευτικών δικτύων σε αρκετές περιοχές της χώρας, για την κατασκευή των οποίων θα μπορούν πλέον να αναζητούνται και ιδιωτικά κεφάλαια. Συγκεκριμένα προβλέπεται: ∼ Ολοκλήρωση της άρδευσης του Αργολικού πεδίου, με το έργο του Αναβάλου ∼ Φράγμα και αρδευτικό δίκτυο στο Φιλιατρινό του Νομού Μεσσηνίας ∼ Κατασκευή φράγματος Αλμωπαίου (Καλής) στον Νομό Πέλλας ∼ Το έργο της κατασκευής του ΥΗΣ (Υδροηλεκτρικός Σταθμός) Ιλαρίωνα στον Νομό Κοζάνης είναι το αρχαιότερο έργο υπό κατασκευή σε όλη την Ελλάδα. Για την ένταξη στο «πακέτο Γιούνκερ» προωθείται και το πρόγραμμα περισυλλογής, διαχείρισης και απόρριψης νεκρών ζώων, το οποίο εφαρμόζεται πιλοτικά στη Θεσσαλία και την Ανατολική ΜακεδονίαΘράκη για 12 μήνες. Χ

ΧΡΗΜΑ 49

~ αφιέρωμα

FACILITY MANAGEMENT

Η «ΑΓΝΩΣΤΗ» ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ 2 ΔΙΣ. ΚΑΙ ΤΩΝ 100 ΧΙΛ. ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Το facility management είναι μια σχετικά άγνωστη αγορά στην Ελλάδα, η οποία σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία είναι της τάξης του 1,3 δισ. ευρώ, ενώ αν συνυπολογίσει κανείς και τις υπηρεσίες που είναι ακόμη insourced μέσα στις επιχειρήσεις, τότε ο τζίρος της ξεπερνάει τα 2 δισ. ευρώ με πάνω από 100.000 εργαζομένους.

άθε επιχείρηση αφιερώνει ένα σημαντικό νατότητα στην επιχείρηση να μειώσει το κόστος της λειμέρος του προσωπικού, του χρόνου και των τουργίας της από την πρώτη κιόλας μέρα, αναλαμβάνοντας χρημάτων της σε υποστηρικτικές υπηρεσίες όλες τις υποστηρικτικές υπηρεσίες και εφαρμόζοντας οικο✒ προς το βασικό αντικείμενό της, αναλαμβάνομίες κλίμακας. Παράλληλα, με την εμπειρία του προσωαπό τον Γιώργο νοντας ταυτόχρονα και το οικονομικό ρίσκο πικού που διαθέτει, μπορεί να εγγυηθεί την απροβλημάτιστη Καλούμενο που αυτές έχουν. λειτουργία των εγκαταστάσεων της επιχείρησης, ώστε να επιΤέτοιες υπηρεσίες είναι το τηλεφωνικό κέντρο, η φύλαξη, η τεχνική κεντρωθεί στο αντικείμενό της. Είναι ένας παράγοντας διαφοροποίσυντήρηση του χώρου, η εστίαση κ.λπ. Με τον όρο facility manage- ησης που μπορεί να δώσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε έναν ment ορίζουμε το Ολοκληρωμένο Σύστημα Υπηρεσιών (Facility Man- πελάτη. agement) που συνδυάζει όλες τις προαναφερόμενες παρεχόμενες Οι τελευταίες τάσεις δείχνουν ότι μια υπεύθυνη εταιρεία facility manυπηρεσίες σε μία λύση. agement μπορεί να προσθέσει αξία στους πελάτες της μέσω της αποΓια την καλύτερη οργάνωση των παραπάνω εργασιών, προτείνεται η τελεσματικής διαχείρισης, της βέλτιστης χρήσης της τεχνολογίας και δημιουργία της θέσης του facilitator, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τον του στρατηγικού σχεδιασμού. συντονισμό των υπηρεσιών και τη σωστή λειτουργία των εγκατα- Μια εταιρεία facility management οφείλει να επιδίδεται στις βέλτιστάσεων. στες πρακτικές για την αειφορία όποτε είναι δυνατόν, προκειμένου Κι αυτό γιατί οι εταιρείες εγκαθίστανται σε όλο και μεγαλύτερα και να εξασφαλίσει εργασίες ενεργειακά αποδοτικές και φιλικές προς το πολύπλοκα κτήρια, χρησιμοποιώντας προηγμένη τεχνολογία για τον περιβάλλον. Αυτό πραγματοποιείται μέσω των πολιτικών, των διαδιέλεγχό τους. Το facilities management είναι ένας καθοριστικός παρά- κασιών και των πρωτοβουλιών που εφαρμόζει, όπως η μείωση του γοντας για την εύρυθμη λειτουργία μιας επιχείρησης. ενεργειακού αποτυπώματος της επιχείρησης, η αντιστάθμιση των Μια υπεύθυνη εταιρεία facility management μπορεί να δώσει τη δυ- ρύπων, η ανακύκλωση κ.ά.

50 Μάρτιος 2015

ΧΡΗΜΑ 51

Χ αφιέρωμα ~ Facility Μanagement ΤΑ ΜΕΓΕΘΗ ΤΗΣ ΕΓΧΩΡΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣ FACILITY MANAGEMENT Ο τζίρος της αγοράς facility management στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, είναι της τάξης του 1,3 δισ. ευρώ και περιλαμβάνει υπηρεσίες καθαρισμού, φύλαξης, τεχνικής συντήρησης, catering καθώς και υποστηρικτικές υπηρεσίες (reception, mailroom, γραμματειακή υποστήριξη, ανειδίκευτη εργασία κ.λπ.), αλλά και total facility management, ενώ αν συνυπολογίσει κανείς και τις υπηρεσίες που είναι ακόμη insourced, τότε ξεπερνάμε τα 2 δισ. ευρώ. Τα χρόνια της κρίσης ο τζίρος βαίνει μειούμενος, δεδομένου του ότι συναρτάται σχεδόν απόλυτα με την αγορά real estate αλλά και με την ανάπτυξη της οικονομίας γενικότερα. Θα έλεγε κανείς όμως ότι το 2014 ο τζίρος διατηρήθηκε στα επίπεδα του 2013. Επιχειρήσεις αμιγώς facility management, που παρέχουν δηλαδή το σύνολο των προαναφερθεισών υπηρεσιών ή μερικά υποσύνολα αυτών με τουλάχιστον δύο βασικές υπηρεσίες (τεχνική συντήρηση, καθαρισμός, φύλαξη), όχι όμως μεμονωμένες υπηρεσίες (single services), εκτιμούμε ότι δεν ξεπερνούν τις 30. Να σημειωθεί ότι 6-7 από αυτές είναι πολυεθνικές και απασχολούν γύρω στους 10.000 εργαζομένους. Αν δούμε το σύνολο της αγοράς όμως, περιλαμβανομένων και των εταιρειών single services, τότε οι επιχειρήσεις του χώρου ανέρχονται σε αρκετές δεκάδες, με σύνολο προσωπικού που ξεπερνά τις 100 χιλιάδες. Τα περιθώρια ανάπτυξης του κλάδου είναι μεγάλα, σύμφωνα με ανώτατα στελέχη της αγοράς, δεδομένου του ότι το outsourcing υπηρεσιών δεν είναι στην Ελλάδα στα επίπεδα που συναντά κανείς στο εξωτερικό, ιδίως σε τομείς όπως η βιομηχανία, η υγεία, ο τουρισμός κ.ά. Τα επίπεδα ποιότητας ποικίλλουν, σίγουρα όμως οι σοβαρές εγχώριες εταιρείες του χώρου δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τις αντίστοιχες του εξωτερικού, τις οποίες και ανταγωνίζονται ευθέως στην ελληνική αγορά. Η ποιότητα όμως προϋποθέτει και εύλογο τίμημα, πράγμα που στα χρόνια της κρίσης τείνει να εκλείψει, με αποτέλεσμα οι παρεχόμενες υπηρεσίες να μην μπορούν να διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα, γιατί η αγορά δεν μπορεί να τα υποστηρίξει. Αυτήν τη στιγμή, τα ιδρυτικά μέλη του Ελληνικού Σωματείου για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση Εγκαταστάσεων (HFMA) είναι οι ακόλουθες 22 εταιρείες: ΑΚΤΩΡ Facility Management AE, All Experts AE, Alter Ego ΑΕ, COFELY Hellas AE, ΓΕΝ-ΚΑ ΑΕ, ΓΕΚ Services ΑΕ, ΕΥΚ ΑΕ, Easy Facility, Facility Plus-Ecoblue, Globe Williams Hellas Facility Management ΕΠΕ, Facility Management Services, Final Support OE, Inmaint, ISS Facility Services SA, J&P ABAΞ, Johnson Controls Hellas SA, MBM, Manifest, PLM Hellas Διαχείριση Εγκαταστάσεων ΑΕ, Redex ΑΕ, Sarp Facility Management ΑΕ, SPIE Hellas AE. Το σωματείο στοχεύει στην ανάπτυξη δράσεων ενημέρωσης, εκπαίδευσης και υποστήριξης έρευνας, για την εξέλιξη της επιστημονικής/τεχνολογικής γνώσης του facility management, αλλά και της εμπορικής αντιπροσώπευσης των απασχολουμένων στον χώρο του facility management μέσω: ∼ της διενέργειας τακτικών ενημερωτικών συνεδρίων, ημερίδων και ανακοινώσεων σε θέματα συναφή προς τους σκοπούς του σωματείου. ∼ εκδόσεων, αρθογραφίας, επιστημονικών ερευνών, μέσων μαζικής 52 Μάρτιος 2015

☛

Οι τελευταίες τάσεις δείχνουν ότι μια υπεύθυνη εταιρεία facility management μπορεί να προσθέσει αξία στους πελάτες της μέσω της αποτελεσματικής διαχείρισης, της βέλτιστης χρήσης της τεχνολογίας και του στρατηγικού σχεδιασμού

επικοινωνίας, περιλαμβανομένου και του διαδικτύου, δημιουργίας βιβλιοθήκης και βάσης δεδομένων με διεθνή αρθογραφία και δραστηριότητες του χώρου. ∼ της ανάπτυξης και διάθεσης προγραμμάτων «διά βίου εκπαίδευσης» και εξειδικευμένων πιστοποιημένων προγραμμάτων εκπαίδευσης προς κάθε μέλος αλλά και κάθε ενδιαφερόμενο (φυσικά πρόσωπα ή επιχειρήσεις), με στόχο τη δημιουργία προσωπικού που θα ασχολείται με το facility management σε υψηλό επίπεδο, τόσο τεχνικά όσο και διοικητικά. ∼ της ανάπτυξης μεθοδολογίας αξιολόγησης επιχειρήσεων και οργανισμών, για την απονομή βραβείων και άλλων διακρίσεων, με στόχο την ανάδειξη καλών πρακτικών στον χώρο του facility management. ∼ της ενθάρρυνσης και της προώθησης της πρακτικής άσκησης σπουδαστών στον χώρο του facility management σε επιχειρήσεις και οργανισμούς. ∼ της χορήγησης υποτροφιών για την οικονομική ενίσχυση φοιτητών για μεταπτυχιακά στον χώρο του facility management. ∼ οποιασδήποτε άλλης νόμιμης ενέργειας ή δραστηριότητας που αποβλέπει στην επίτευξη της δικτύωσης και της αντιπροσώπευσης των απασχολουμένων στον χώρο του facility management, καθώς και των στόχων του σωματείου. Το σωματείο αποσκοπεί επίσης στην ανάπτυξη συνεργειών και ανταλλαγής γνώσης και πληροφοριών με: ∼ επιχειρήσεις, συνδέσμους επιχειρήσεων, επαγγελματικά και επιστημονικά σωματεία και εταιρείες ∼ φορείς ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης ∼ ερευνητικούς φορείς ∼ τον δημόσιο τομέα, περιλαμβανομένων και ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ και της δημόσιας διοίκησης ∼ την τοπική αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ βαθμού ∼ σώματα και φορείς προτυποποίησης και πιστοποίησης ∼ άλλους φορείς που δραστηριοποιούνται στον χώρο του facility management ή σε υποκατηγορίες του Επιδίωξη του σωματείου είναι η συμμετοχή του στο Global Facility Management Association (Global FM) ή στο European Facility Management Network (EuroFM), αλλά και σε κάθε άλλο ευρωπαϊκό ή διεθνή οργανισμό με αντικείμενο το facility management, με σκοπό τον συντονισμό και την ανάληψη κοινών δράσεων.

ΟΙ ΔΥΟ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ FACILITY MANAGEMENT

∼ οι υπηρεσίες δεν αφορούν βασικές επιχειρηματικές λειτουργίες ∼ ενέχεται ευελιξία σε απαιτούμενους πόρους (τεχνολογικούς ή/και ανθρώπινους) ∼ απαιτείται ιδιαίτερη τεχνογνωσία ή διαρκής εξέλιξη τεχνολογικού εξοπλισμού

μενης ποιότητας υπηρεσίας και της προσφερόμενης τιμής ∼ Καθυστέρηση από τη συνειδητοποίηση της ανάγκης έως την έναρξη παροχής της υπηρεσίας ∼ Δυσκολία προσέλκυσης αναδόχου υψηλών προδιαγραφών για ανάγκες περιορισμένου οικονομικού αντικειμένου ∼ Έλλειψη συναισθήματος κυριότητας (ownership) ∼ Δυσκολία επιβολής πειθαρχίας ∼ Ανταγωνισμός για τον διαθέσιμο χρόνο του ανάδοχου (ιδιαίτερα όταν εξυπηρετεί σημαντικότερες συμβάσεις) ∼ Φθίνουσα ποιότητα υπηρεσίας προς τη λήξη της σύμβασης

Προχωρά με ίδια μέσα όταν:

Τα πλεονεκτήματα της χρήσης ιδίων μέσων είναι:

∼ οι υπηρεσίες είναι κρίσιμες για βασικές επιχειρηματικές λειτουργίες ∼ απαιτείται μακροχρόνια και συνεχόμενη υπηρεσία ∼ εμπεδώνεται συσσωρευμένη τεχνογνωσία και εξελίσσεται σε περιουσιακό στοιχείο

∼ Δημιουργία, εμπέδωση και ενσωμάτωση νέων δεξιοτήτων ∼ Άμεση εκτέλεση αναγκαίας υπηρεσίας με ελάχιστες αποκλίσεις από προϋπολογισμένες δαπάνες ∼ Υπαλληλική αφοσίωση και άμεση δυνατότητα ελέγχου ∼ Ευελιξία στη σχετική διαφοροποίηση απαιτήσεων χωρίς καθυστερήσεις έγκαιρης προειδοποίησης ∼ Γνώση και εμπέδωση νέων δεξιοτήτων αποτελούν σημαντικά μη οικονομικά κίνητρα για το ανθρώπινο δυναμικό ∼ Σε βάθος γνώση των εγκαταστάσεων ∼ Οικειότητα και ενσυνείδηση εταιρικής κουλτούρας

Στο facility management υπάρχουν, σύμφωνα με τους ειδικούς, δύο προσεγγίσεις: α) η ανάθεση των υπηρεσιών facility management σε μια τρίτη εταιρεία και β) η παροχή των υπηρεσιών με ίδια μέσα.

Μια επιχείρηση προχωρά σε ανάθεση όταν:

Τα πλεονεκτήματα της ανάθεσης είναι: ∼ Αποφυγή μακροχρόνιων δεσμεύσεων (κυρίως ανθρώπινου δυναμικού) ∼ Ευελιξία του ανάδοχου (εναλλακτική χρησιμοποίηση ανθρώπινων και μηχανολογικών πόρων) ∼ Δυνατότητα του ανάδοχου να συνδυάζει τους διαθέσιμους πόρους του σε περισσότερες από μία αναθέσεις ∼ Περιορισμός φθοράς σχέσεων και δημιουργίας πάγιων δικαιωμάτων ∼ Άμεσα διαθέσιμη τεχνογνωσία και ικανότητα άσκησής της ∼ Εγγυημένα αδιάλειπτη λειτουργία χωρίς χρονικά κενά ∼ Περιορισμένες πάγιες δαπάνες

Τα μειονεκτήματα της ανάθεσης είναι: ∼ Δυσκολία καθορισμού της βέλτιστης σχέσης μεταξύ της απαιτού-

Τα μειονεκτήματα της χρήσης ιδίων μέσων είναι: ∼ Αυξημένο λειτουργικό κόστος (μισθός/υπερωρίες, παροχές, ασφάλιση/προβλέψεις αποχώρησης κ.λπ.) ∼ Χρόνος και χρήμα απαιτούμενης εκπαίδευσης ∼ Θέματα πλεονασμού ιδίων θέσεων ή επιβάρυνση υπερωριών ∼ Συσσώρευση κόστους μέχρι την εμπέδωση δεξιότητας ∼ Αυξημένο κόστος παγίων σε περίπτωση εξειδικευμένων μηχανημάτων και λειτουργικών δαπανών για τη συντήρησή τους ∼ Αντιμετώπιση δυσαρέσκειας υπαλλήλων σε επίπεδα εργασιακής ωριμότητας. Χ

ΧΡΗΜΑ 53

Χ έρευνα

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ

ΣΕ ΠΤΩΤΙΚΗ ΤΡΟΧΙΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΤΕΤΡΑΕΤΙΑ Μείωση παρουσιάζει η ζήτηση για υπηρεσίες καθαρισμού επαγγελματικών κτηρίων την τελευταία τετραετία. Η αξία της αγοράς μειώθηκε κατά 10% περίπου το 2013, σε σχέση με το 2012, ενώ για το 2014 αναμένεται επιβράδυνση του ρυθμού μείωσης.

κλάδος των υπηρεσιών καθαρισμού επαγγελματικών κτηρίων περιλαμβάνει έναν σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων, η πλειονότητα των οποίων είναι μικρομεσαίου μεγέθους και τοπικής εμβέλειας. Μεταξύ των επιχειρήσεων παρατηρείται σημαντική διαφοροποίηση τόσο ως προς το μέγεθος (απασχολούμενο προσωπικό, πελατολόγιο κ.λπ.) όσο και ως προς τον τρόπο οργάνωσης, το εύρος των προσφερόμενων υπηρεσιών αλλά και τη γεωγραφική κάλυψη. Οι μικρότερες κυρίως επιχειρήσεις ασχολούνται σχεδόν αποκλειστικά με το εν λόγω αντικείμενο. Ωστόσο, υπάρχουν και κάποιες μεγάλες εταιρείες, οι οποίες επεκτείνονται και σε άλλες «συναφείς» δραστηριότητες, που καλύπτουν σχεδόν όλο το φάσμα της διαχείρισης κτηρίων (facility management). Η ζήτηση για υπηρεσίες καθαρισμού επαγγελματικών κτηρίων προέρχεται από τον ιδιωτικό αλλά και από τον δημόσιο τομέα. Γεγονός είναι ότι πολλές επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, αλλά και ο ευρύτερος δημόσιος τομέας, τα τελευταία 10-15 χρόνια έχουν «ξεφύγει» από την πα54 Μάρτιος 2015

☛

Ο ιδιωτικός τομέας κάλυψε το μεγαλύτερο μέρος της συνολικής αξίας της αγοράς (περίπου το 64%), ενώ το υπόλοιπο (36%) το κάλυψε ο ευρύτερος δημόσιος τομέας.

ράδοση της απασχόλησης μόνιμου δικού τους προσωπικού για τις εξεταζόμενες υπηρεσίες και υιοθετούν τον θεσμό του outsourcing (ανάθεση ορισμένων λειτουργιών μιας επιχείρησης σε τρίτους). Η διευθύντρια Οικονομικών και Κλαδικών Μελετών της ICAP Group, Σταματίνα Παντελαίου, σημειώνει σχετικά με τις εξελίξεις της συγκεκριμένης αγοράς: «Η αξία της εγχώριας αγοράς των υπηρεσιών καθαρισμού επαγγελματικών κτηρίων (έσοδα των εταιρειών) παρουσίασε αύξηση την περίοδο 2007-2010, αλλά με μειούμενο ρυθμό. Από το 2011, η εξεταζόμενη αγορά καταγράφει συνεχώς μείωση. Συγκεκριμένα, το 2011 η αξία της αγοράς μειώθηκε κατά 8,1%, το 2012 μειώθηκε κατά 13% περίπου και το 2013 ο κλάδος κατέγραψε απώλειες της τάξης του 10%. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η πτωτική πορεία συνεχίστηκε και το 2014 αλλά με μικρότερο ρυθμό (περίπου 5,5%). Η πτωτική πορεία της αγοράς είναι αποτέλεσμα της μείωσης της ζήτησης από την πλευρά του ιδιωτικού τομέα (κλείσιμο επιχειρήσεων, περιορισμός δαπανών κ.λπ.) αλλά και της μείωσης των προϋπολογισμών έργων από την πλευρά του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Ο ιδιωτικός τομέας εκτιμάται ότι κάλυψε περίπου το 64% της συνολικής αξίας της αγοράς και ο ευρύτερος δημόσιος τομέας το υπόλοιπο 36%». Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της κλαδικής μελέτης, οι περισσότερες εταιρείες του κλάδου παρέχουν τις υπηρεσίες τους εντός του νομού στον οποίο δραστηριοποιούνται, ενώ αρκετές επεκτείνονται και σε πιο απομακρυσμένες γεωγραφικά περιοχές, συνήθως μέσω συνεργασιών με μικρές «τοπικές» επιχειρήσεις. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ο

νομός Αττικής καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της συνολικής αξίας της αγοράς. Από την επεξεργασία των στοιχείων 45 εταιρειών του κλάδου (οι οποίες εκτιμάται ότι κάλυψαν το 65% της συνολικής αξίας της αγοράς το 2013) προκύπτει ότι το 65% περίπου των εσόδων τους το 2013 προήλθε από καθαρισμούς επαγγελματικών κτηρίων στον νομό Αττικής, το 11,5% από τον νομό Θεσσαλονίκης και το 23,5% που απομένει από την υπόλοιπη Ελλάδα. Στο πλαίσιο της μελέτης, έγινε χρηματοοικονομική ανάλυση επιχειρήσεων του κλάδου βάσει επιλεγμένων αριθμοδεικτών. Επίσης, συντάχθηκε ομαδοποιημένος ισολογισμός για τη διετία 2012-2013. Από την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού, βάσει δείγματος 32 επιχειρήσεων του κλάδου, προκύπτουν τα εξής: Το σύνολο του ενεργητικού παρουσίασε οριακή μείωση το 2013 σε σχέση με το 2012 (-0,9%), ενώ τα ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν κατά 5,7%. Μείωση κατέγραψαν οι συνολικές υποχρεώσεις των εταιρειών του δείγματος, τόσο οι μεσομακροπρόθεσμες (κατά 3,6%) όσο και οι βραχυπρόθεσμες (-4,2%). Από τα αποτελέσματα χρήσεως διαπιστώνεται ότι οι συνολικές πωλήσεις μειώθηκαν κατά 8,9% τα έτη 2013/2012, ενώ το μικτό κέρδος μειώθηκε με αρκετά μικρότερο ρυθμό (κατά 1,5%). Η εξέλιξη αυτή σε συνδυασμό με την αύξηση των άλλων εξόδων (χρηματοοικονομικών, μη λειτουργικών) οδήγησαν στη μείωση των καθαρών (προ φόρου) κερδών κατά 18,3%. Τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν κατά 6,9%. Χ

☛

Ο νομός Αττικής κάλυψε περίπου το 65% των συνολικών εσόδων 45 εταιρειών του κλάδου, ο νομός Θεσσαλονίκης το 11,5%, ενώ το 23,5% που απομένει καλύφθηκε από την υπόλοιπη Ελλάδα.

Η ΕΓΧΩΡΙΑ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ α) Δείκτης εξέλιξης της αγοράς υπηρεσιών καθαρισμού επαγγελματικών κτηρίων (σε αξία, 2007-2014)

β) Κατανομή της αξίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (2013-2014)

130 125

ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΤΟΜΕΑΣ 36%

120 115 110 105 100 95 90

ΙΔΩΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ 64%

85 80 2007

2008

Έτος Βάσης 2007=100

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Πηγή: Κλαδική Μελέτη ICAP Group ΑΕ ΧΡΗΜΑ 55

~ αφιέρωμα

ΛYΣΕΙΣ ΠΡΟΣΤΑΣIΑΣ για επαγγελματίες και επιχειρήσεις Κάθε δραστηριότητα μπορεί να θωρακιστεί από τους κινδύνους που απειλούν το μέλλον

προστάτευτοι από απρόοπτα γεγονότα είναι χιλιάδες επαγγελματίες που δεν έχουν ακόμη αξιοποιήσει τα σημαντικά πλεονεκτήματα της ασφάλισης. Η άσκηση της δραστηριότητάς τους με ανοικτό το ρίσκο να κληθούν να διαχειριστούν ένα απρόοπτο παραμένει ακόμη ελληνική πραγματικότητα. Το ενδεχόμενο να βρεθούν αντιμέτωποι με αξιώσεις καταναλωτών είναι μεγάλο. Και τότε τι συμβαίνει; Πώς αντιμετωπίζεται η διεκδίκηση μιας αποζημίωσης, τι θα σηματοδοτήσει η εμπλοκή σε δικαστικές περιπέτειες; Στην ίδια θέση βρίσκονται και χιλιάδες επιχειρήσεις οι οποίες επίσης δεν έχουν μεριμνήσει να ασφαλιστούν ακόμη και για τα πιο «γνωστά» απρόοπτα, που είναι η κλοπή, η θραύση κρυστάλλων, η διακοπή της λειτουργίας τους λόγω προβλημάτων σε μηχανολογικό εξοπλισμό ή λόγω άλλων αιτιών. Το γεγονός είναι ότι στην αγορά δεν υπάρχει ανεπτυγμένη σε ικανοποιητικό βαθμό η πρόληψη. Επαγγέλματα και επιχειρήσεις δεν έχουν ακόμη αξιοποιήσει τα οφέλη που προσφέρουν τα ασφαλιστήρια συμβόλαια. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η πλειονότητα των επαγγελματιών είναι ανασφάλιστοι και εκτεθειμένοι σε κινδύνους που συνδέονται με τη δραστηριότητά τους. Η επαγγελματική καθημερινότητα γιατρών, δικηγόρων, λογιστών και άλλων επαγγελματιών πρέπει να συνδεθεί με την ασφάλιση. Και όσο

56 Μάρτιος 2015

αυτό δεν συμβαίνει τόσο μεγαλώνει το ρίσκο να συμβεί το απρόοπτο. Όμως, έρχεται και η αλλαγή: επέρχονται αλλαγές στο ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο για συγκεκριμένες κατηγορίες επαγγελματιών, οι οποίοι και θα πρέπει να ασφαλιστούν. Από τα πρώτα επαγγέλματα που θα οδηγηθούν στην ασφάλιση είναι εκείνα των γιατρών, των λογιστών, των δικηγόρων και των μηχανικών, λόγω της αυξημένης ευθύνης κατά την τέλεση των υποχρεώσεών τους και τις πιθανές ζημίες που μπορεί να προκαλέσουν σε τρίτους από λάθη ή παραλείψεις τους. Το συμβόλαιο αστικής ευθύνης για τα επαγγέλματα αυτά θα αποτελέσει τη βάση για να μπορούν να ασκούνται. Επίσης, και για άλλα επαγγέλματα θα αποτελέσει εργαλείο προστασίας και ανάπτυξης. Γι’ αυτό, το τελευταίο διάστημα, και παρά την οικονομική στενότητα της ελληνικής οικονομίας, αυξάνεται το ενδιαφέρον των επιχειρηματιών ή των ιδιοκτητών καταστημάτων, γραφείων, εστιατορίων, ξενοδοχείων, που επιθυμούν να ασφαλιστούν, στο πλαίσιο της γενικής αστικής ευθύνης, για περιπτώσεις ατυχημάτων που συμβαίνουν σε τρίτους από υπαιτιότητα του ασφαλιζομένου, εντός των χώρων λειτουργίας του κάθε επιχειρηματία. Και αυτές οι κατηγορίες δείχνουν ότι θα αποτελέσουν μεγάλο πυρήνα ασφαλιστικών εργασιών.

ΧΡΗΜΑ 57

Χ αφιέρωμα ~ Λύσεις προστασίας για επαγγελματίες και επιχειρήσεις ☛

Επαγγέλματα και επιχειρήσεις δεν έχουν ακόμη αξιοποιήσει τα οφέλη που προσφέρουν τα ασφαλιστήρια συμβόλαια. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η πλειονότητα των επαγγελματιών είναι ανασφάλιστοι και εκτεθειμένοι σε κινδύνους που συνδέονται με τη δραστηριότητά τους.

και με ασφάλιση απώλειας κερδών. Έτσι, μπορεί να ασφαλιστεί το μικτό κέρδος που έχει κάθε επιχείρηση. Η σημασία της συνολικής αυτής ασφαλιστικής κάλυψης είναι μεγάλη στην περίπτωση που γίνει κάποια ζημιά. Στην ατυχή αυτή περίπτωση, που υπάρχουν υλικές ζημιές στην περιουσία της επιχείρησης, είναι προφανές ότι κινδυνεύει η λειτουργία της. Με την ασφάλιση απώλειας κερδών, η επιχείρηση αναπληρώνει το μικτό κέρδος από τον χαμένο κύκλο εργασιών που δεν πραγματοποίησε. Συνεπώς, είναι κατανοητό το πόσο σημαντική είναι η ασφάλιση αυτή. Παράλληλα, εκτός από τις προαναφερθείσες περιπτώσεις ασφάλισης, αναγκαία για τις επιχειρήσεις είναι και η ασφάλιση αστικής ευθύνης. Αυτή καλύπτει κάθε ποσό που θα πρέπει να καταβάλλει υποχρεωτικά η επιχείρηση ως αποζημίωση σε τρίτους λόγω υλικής ζημιάς ή σωματικής βλάβης που εξαιτίας της δραστηριότητάς της προκλήθηκε σε αυτούς. Η ασφάλιση αυτή αφορά τη γενική αστική ευθύνη, την οποία έρχονται να συμπληρώσουν και άλλες επιμέρους «αστικές ευθύνες», όπως η αστική ευθύνη του εργοδότη, η αστική ευθύνη προϊόντων και η επαγγελματική ευθύνη.

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Εκτεθειμένες σε μια σειρά από αμέτρητους κινδύνους βρίσκονται χιλιάδες μικρομεσαίες παραγωγικές, μεταποιητικές, εμπορικές και παροχής υπηρεσιών επιχειρήσεις στην Ελλάδα, καθώς παραμένουν ανασφάλιστες ή υποασφαλισμένες. Η εκτίμηση αυτή, καθώς ακριβή στοιχεία δεν υπάρχουν, προέρχεται από ανθρώπους της αγοράς (θεσμικούς φορείς και ασφαλιστικές εταιρείες) και καταδεικνύει έναν μεγάλο κίνδυνο που καθημερινά βιώνουν οι επιχειρηματίες. Μείζον θέμα, που πρέπει να είναι καλυμμένο από ασφαλιστικό συμβόλαιο, αποτελεί για τις επιχειρήσεις η περιουσία τους. Η ασφάλιση περιουσίας είναι καθοριστικής σημασίας, αφού αυτή προστατεύει τα κρίσιμα στοιχεία του ενεργητικού τους, δηλαδή την περιουσιακή τους κατάσταση, όπως τις πάγιες εγκαταστάσεις, τον εξοπλισμό ή τα αποθέματα πρώτων υλών, έτοιμων προϊόντων κ.ά. Στην πρώτη αυτή ασφάλιση, που κρίνεται απαραίτητη από τους ειδικούς, μπορούν σταδιακά να γίνονται και συμπληρωματικές καλύψεις ή επεκτάσεις, ώστε κάθε επιχείρηση να είναι σφαιρικά καλυμμένη. Για παράδειγμα, η ασφάλιση της περιουσίας μπορεί να διευρυνθεί 58 Μάρτιος 2015

Τα μεγάλα μεγέθη επιχειρηματικότητας και οι επιχειρήσεις που αναπτύσσουν συναλλαγές στο εξωτερικό έχουν διαμορφώσει μιαν άλλη αντίληψη. Άλλοτε γιατί είναι υποχρεωτικό και άλλοτε γιατί αποτελεί ζήτημα επιχειρηματικής συνέπειας ή σεβασμού της δραστηριότητας, οδηγούν σε ποσοστά ασφάλισης που αγγίζουν το 100%. Οι περιπτώσεις αυτές όχι μόνο είναι επαρκώς ασφαλισμένες, αλλά πολύ περισσότερο επεκτείνουν τις καλύψεις τους σε κάθε τι νέο που επιχειρούν. Ωστόσο, ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις, λόγω της εξέλιξης της αγοράς, αναφύονται νέοι κίνδυνοι που πρέπει να καλύπτονται συνεχώς. Το έργο αυτό το αναλαμβάνουν οι ασφαλιστικοί σύμβουλοι και οι ασφαλιστικές εταιρείες που, από την πλευρά τους, εξελίσσουν τις ασφαλίσεις με νέα ασφαλιστικά προϊόντα τα οποία έρχονται να δώσουν τα εχέγγυα στους επιχειρηματίες ότι μπορούν να νιώθουν ασφαλείς για ό,τι τους συμβεί. Και πράγματι, όποτε συνέβη ατύχημα σε επιχείρηση, η ανταπόκριση της ασφαλιστικής αγοράς ήταν άμεση και αποτέλεσε τη βάση για την αποκατάστασή τους και την επάνοδο σε δραστηριότητα. Σε αντίθεση με την κατηγορία αυτή των επιχειρήσεων, οι χιλιάδες μικρομεσαίες δραστηριότητες συνεχίζουν σε μεγάλο βαθμό να «πλέουν» μόνες τους και απροστάτευτες στους κινδύνους. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου μια ζημιά όχι μόνο στοίχισε ακριβά, αλλά αποτέλεσε το τέλος μιας επιχείρησης και τη μεγάλη περιπέτεια του επιχειρηματία, που σε αυτές τις περιπτώσεις μένει εκτεθειμένος στα χρέη, τις αποζημιώσεις, τις πληρωμές των προμηθευτών και διάφορα άλλα κόστη.

ΟΙ ΑΙΣΙΟΔΟΞΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ Στην ίδια μοίρα βρίσκονται και πολλές επαγγελματικές δραστηριότητες που επίσης αναπτύσσονται αναλαμβάνοντας το ρίσκο να αντιμετωπίσουν χωρίς καμία υποστήριξη πιθανά απρόοπτα γεγονότα, που μπορεί να συμβούν στην εργασία τους. Η κατάσταση, αν και γνωστή εδώ και χρόνια, δείχνει να πηγαίνει προς το χειρότερο. Οι ασφαλιστές προσπαθούν να πείσουν την επιχειρηματικότητα να ασφαλιστεί, αλλά η προσπάθειά τους αποδεικνύεται τις περισσότερες φορές μάταιη. Το φαινόμενο της ανασφάλιστης επιχειρηματικής

δραστηριότητας σε καμία περίπτωση δεν αφορά τις μεγάλες βιομηχανικές ή βιοτεχνικές μονάδες, που στην πλειονότητά τους είναι ασφαλισμένες, αλλά κυρίως τον μεγάλο κορμό της επιχειρηματικής αγοράς, που είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, το φαινόμενο των ανασφάλιστων διογκώθηκε, εξαιτίας της οικονομικής συγκυρίας, που προκάλεσε στην αγορά οικονομική ασφυξία. Μάλιστα στην περίοδο αυτή, ακόμη και κάποιοι που ήταν ασφαλισμένοι είτε έκοψαν ασφαλιστικές καλύψεις για να μειώσουν τα ασφάλιστρα που πληρώνουν είτε διέκοψαν εντελώς την ασφάλισή τους, επιλέγοντας τον δρόμο του ρίσκου. Όπως αναφέρουν οι ασφαλιστές, τώρα που υπάρχει μεγάλη ανάγκη να είναι οι επιχειρήσεις και οι επιχειρηματίες καλυμμένοι από τυχόν απρόοπτα, τώρα επιλέγουν, αντίθετα με τη λογική, να μείνουν ανασφάλιστοι ή πλημμελώς καλυμμένοι. Μάλιστα, αν προσμετρηθεί το γεγονός ότι τα κόστη ασφάλισης δεν είναι απαγορευτικά, τότε γίνεται αντιληπτό το μέγεθος της ασφυξίας που βιώνουν οι επιχειρήσεις ώστε να επιλέγουν να ρισκάρουν τη βιωσιμότητά τους. Όμως, σε περίπτωση που συμβεί κάποιο απρόοπτο, είναι προφανές ότι αφού δεν υπάρχουν περιθώρια να πληρωθεί ένα ασφαλιστικό συμβόλαιο, δεν θα υπάρχουν και περιθώρια να πληρωθούν τυχόν ζημιές. Να σημειωθεί ότι η τάση υποασφάλισης ή διακοπής της ασφάλισης έγινε εμφανής κατά το έτος που πέρασε. Το 2014, τα ασφάλιστρα περιουσίας διαμορφώθηκαν πτωτικά. Ο λόγος είναι, μεταξύ άλλων, ότι αρκετές μικρές επιχειρήσεις έκλεισαν, άλλες περιόρισαν τη δραστηριότητά τους και άλλες έκλεισαν υποκαταστήματα. Αυτό οδήγησε και τις εταιρείες σε ανταγωνισμό και σε μείωση των ασφαλίστρων, προκειμένου να κρατήσουν τους παλιούς πελάτες και να προσελκύσουν καινούργιους. Έτσι σήμερα, οι τιμές είναι πολύ καλές και τα προγράμματα ποιοτικά. Αποτελούν μια πρώτη ευκαιρία για να προχωρήσει κανείς σε ενημέρωση και εν συνεχεία στην επιλογή ενός σωστού προγράμματος, που θα τον προφυλάξει από οποιονδήποτε κίνδυνο.

Η ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Στο σύνολό τους οι ασφαλιστικές εταιρείες στοχεύουν στις ασφαλίσεις των επαγγελματιών και των επιχειρήσεων. Έχουν αναπτύξει σημαντικά ασφαλιστικά προγράμματα, που προσφέρουν υψηλού επιπέδου καλύψεις, τέτοιες ώστε να μην υπάρχει ανησυχία από κανέναν, ακόμη και στα χειρότερα απρόοπτα γεγονότα. Ο κάθε ενδιαφερόμενος για ασφάλιση οφείλει να αναζητήσει με προσοχή το πρόγραμμα που του ταιριάζει, να ερευνήσει, να ενημερωθεί από τους διαμεσολαβητές-συνεργάτες του και τελικά να αποφασίσει.

ΤΙ ΑΣΦΑΛΙΖΟΥΝ ΣΗΜΕΡΑ ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Οι επιχειρηματίες σήμερα όταν ασφαλίζονται συνήθως επιλέγουν να προστατεύσουν την περιουσία τους από κινδύνους όπως φωτιά, πλημμύρα, θύελλα, καταιγίδα, διαρροή σωληνώσεων, θραύση κρυστάλλων, κλοπή, σεισμό. Ανάλογα με το είδος της επιχείρησης και την τοποθεσία στην οποία βρίσκεται ή άλλους παράγοντες, μπορεί να ασφαλιστούν και για κακόβουλες βλάβες, ταραχές, τρομοκρατικές ενέργειες, αλλοίωση εμπορευμάτων, διακοπή εργασιών. Οι καλύψεις αυτές μπορεί να αφορούν μόνο το κτήριο, το περιεχόμενο, τις κτηριακές βελτιώσεις ή και συνδυασμό αυτών, ανάλογα με την ιδιότητα του επιχειρηματία, ως ιδιοκτήτη των εγκαταστάσεων που χρησιμοποιεί ή ως μισθωτή. Κριτήριο για να ασφαλιστούν είναι συνήθως η φύση του επαγγέλματός τους.

ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΤΟΥΣ Σχετικά με το συμβόλαιο αστικής ευθύνης που αφορά επαγγελματίες και επιχειρήσεις και το τι τελικά τους προσφέρει, οι επικεφαλής των αρμόδιων διευθύνσεων των ασφαλιστικών εταιρειών αναφέρουν τα εξής:

Τεχνική Διεύθυνση Γενικών Ασφαλίσεων Eurolife ERB Ένα ασφαλιστήριο αστικής ευθύνης προστατεύει την περιουσία του ασφαλισμένου σε περίπτωση που κληθεί να καταβάλει αποζημίωση σε τρίτο επειδή ο ίδιος ή κάποιος από τους υπαλλήλους του τού προξένησε κάποια ζημιά από αμέλεια, δηλαδή κατά λάθος. Οι επιχειρηματίες είναι πιο επιρρεπείς σε αυτού του είδους τα περιστατικά, αφού όσο μεγαλύτερη είναι η επιχείρηση τόσο πιο πολυσύχναστη είναι και άρα μεγαλύτερος αριθμός πελατών ή άλλων τρίτων προσώπων είναι εκτεθειμένος σε πληθώρα κινδύνων που οφείλονται στους χώρους μιας επιχείρησης, όπως είναι η πλημμελής στοιβασία εμπορευμάτων, η έλλειψη επαρκών προστατευτικών μέτρων, ο ελλιπής φωτισμός και άλλοι. Μια ζημιά αστικής ευθύνης πιθανότατα να επηρεάσει την περιουσία του επιχειρηματία σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από όσο μια ολική καταστροφή των εγκαταστάσεών του. Η αξία ενός καταστήματος μαζί με τα εμπορεύματα μπορεί να ανέρχεται σε 200.000 ευρώ, ενώ μια σωματική βλάβη σε τρίτους ή εργαζομένους μπορεί να ανέλθει σε 500.000 ευρώ. Επομένως, το ασφαλιστήριο αστικής ευθύνης μπορεί κάποιες φορές να «αξιοποιηθεί» πολύ περισσότερο.

Διεύθυνση Παραγωγής Interlife ΑΑΕΓΑ Η θεμελιώδης αρχή της ευθύνης έναντι τρίτου βρίσκεται στο άρθρο 914 του Αστικού Κώδικα, που λέει ότι «όποιος ζημιώσει άλλον παράνομα και υπαίτια έχει υποχρέωση να τον αποζημιώσει». Η ασφάλιση, λοιπόν, αστικής ευθύνης καλύπτει την υποχρέωση του επαγγελματία να αποζημιώσει οποιονδήποτε τρίτο έχει βλάψει, χωρίς τη θέλησή του, προκαλώντας είτε υλικές ζημίες είτε ακόμη και σωματικές βλάβες ή θάνατο. Συνάπτοντας λοιπόν ένα ασφαλιστήριο αστικής ευθύνης ο επαγγελματίας εξασφαλίζει την απρόσκοπτη λειτουργία της επιχείρησής του χωρίς να βαρύνεται με έξοδα που πιθανόν διεκδικεί κάποιος τρίτος. Η Interlife διαθέτει πλήρη πακέτα αστικής ευθύνης, που καλύπτουν το σύνολο των ασφαλιστικών αναγκών επαγγελματιών αλλά και ιδιωτών.

Κλάδος Αστικής Ευθύνης και Τεχνικών Ασφαλίσεων, ΔΥΝΑΜΙΣ Κάθε επαγγελματίας οφείλει να μεριμνά για την ασφάλισή του έναντι τρίτων ζημιωθέντων από άδικες πράξεις ή παραλείψεις που απορρέουν από την άσκηση του επαγγέλματός του. Τα οφέλη που θα αποκομίσει από την ασφάλιση είναι ότι στην περίπτωση αξίωσης-απαίτησης από τρίτους θα έχει στο πλευρό του την ασφαλιστική εταιρεία, που έχει τόσο την τεχνογνωσία όσο και τα μέσα για να διακανονίσει την αξίωση αυτή και είτε να την αποζημιώσει, σε περίπτωση ευθύνης του πελάτη, είτε να την αντικρούσει δικαστικά, εφόσον η απαίτηση είναι άδικη. ΧΡΗΜΑ 59

Χ αφιέρωμα ~ Λύσεις προστασίας για επαγγελματίες και επιχειρήσεις

ΤΑ ΠΡΟΓΡAΜΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦEΡΟΥΝ ΟΙ ΕΤΑΙΡΕIΕΣ

ΔΥΝΑΜΙΣ Προγράμματα ασφάλισης επαγγελματιών Στη ΔΥΝΑΜΙΣ Ασφαλιστική προσφέρουμε καλύψεις που εξασφαλίζουν την προστασία της προσωπικής περιουσίας του επαγγελματία, του καταστήματός του και του ηλεκτρονικού και μηχανολογικού εξοπλισμού της επιχείρησής του από όλους τους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν. Παράλληλα, είμαστε δίπλα του με λύσεις ασφαλιστικής κάλυψης τεχνικών έργων αλλά και αστικής ευθύνης προσώπων, προϊόντων και παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών. Στα προγράμματα καλύψεων αστικής ευθύνης καλύπτεται η αστική ευθύνη του ασφαλιζομένου για σωματικές βλάβες ή και θάνατο, περιλαμβανομένης και της ηθικής βλάβης ή της ψυχικής οδύνης ή και των υλικών ζημιών από ατυχήματα που θα προκληθούν σε τρίτους από άδικες πράξεις, παραλείψεις του ασφαλιζομένου ή του λήπτη της ασφάλισης, που προέρχονται από τις συγκεκριμένες δραστηριότητες ή από ασχολίες αυτών, οι οποίες αναγράφονται στην περιγραφή του ασφαλιζόμενου κινδύνου. Τα προγράμματα, οι καλύψεις τους και το κόστος αυτών διαμορφώνονται ανάλογα με τις εργασίες του ασφαλισμένου, το είδος των εμπορευόμενων προϊόντων, το είδος του επαγγέλματος του ασφαλισμένου, το επιθυμητό όριο αποζημίωσης και τον ετήσιο κύκλο εργασιών της εταιρείας. Dynamis Professional Liability-Επαγγελματική Αστική Ευθύνη Καλύπτει την επαγγελματική αστική ευθύνη του ασφαλιζομένου έναντι τρίτων, ζημιωθέντων από άδικες πράξεις ή παραλείψεις οι οποίες θα προκύψουν κατά την άσκηση του επαγγέλματός του ή και από τα πρόσωπα που βρίσκονται στην υπηρεσία του. Dynamis Contractor's Liability-Αστική Ευθύνη Εργολάβου Το συμβόλαιο αυτό καλύπτει την αστική ευθύνη του ασφαλιζόμενου εργολάβου έναντι τρίτων για ζημιές από ατυχήματα (σωματικές βλάβες ή/και υλικές ζημιές) που τυχόν προξενηθούν σε αυτούς από άδικες πράξεις ή παραλείψεις του ασφαλιζομένου συνεπεία των εργασιών που θα πραγματοποιηθούν (π.χ. ανέγερση οικοδομής). Προαιρετική επέκταση της παραπάνω κάλυψης αποτελεί η εργοδοτική αστική ευθύνη, που καλύπτει την ευθύνη του ασφαλιζόμενου εργολάβου για σωματικές βλάβες προς το απασχολούμενο υπαλληλικό προσωπικό, και η οποία οφείλεται σε βίαιο συμβάν που έγινε κατά την εκτέλεση της εργασίας τους ή με αφορμή αυτήν. Καθώς η πολυπλοκότητα κάθε περίπτωσης μπορεί να διαφέρει, το εξειδικευμένο προσωπικό της ΔΥΝΑΜΙΣ Ασφαλιστικής παραμένει στη διάθεση του επαγγελματία για να διαμορφώσουν από κοινού το καταλληλότερο συμβόλαιο για τις ανάγκες του και για αυτές της επιχείρησής του. 60 Μάρτιος 2015

INTERLIFE Προγράμματα ασφάλισης Αστικής Ευθύνης Η Interlife προσφέρει τα παρακάτω προγράμματα: Αστική Ευθύνη Οικογενείας Αστική Ευθύνη Ιδιωτών Αστική Ευθύνη Ανελκυστήρων Αστική Ευθύνη Διαχειριστών Πολυκατοικιών & Κοινόχρηστων χώρων Αστική Ευθύνη Εμπορικών Καταστημάτων Αστική Ευθύνη Αρτοποιείων & Ζαχαροπλαστείων Αστική Ευθύνη Super Market Αστική Ευθύνη Γυμναστηρίων & Σχολών Χορού Αστική Ευθύνη Διοργανωτών Εκθέσεων Αστική Ευθύνη Εορταστικών Εκδηλώσεων Αστική Ευθύνη Θεάτρων & Κινηματογράφων Αστική Ευθύνη Εκπαιδευτηρίων, Σχολείων, Φροντιστηρίων, Παιδικών Σταθμών Αστική Ευθύνη Εστιατορίων, Ταβερνών, Fast Food & Self Service Αστική Ευθύνη Ενοικιαζόμενων Δωματίων, Διαμερισμάτων & Camping Αστική Ευθύνη Ξενοδοχείων Αστική Ευθύνη Κουρείων-Κομμωτηρίων Αστική Ευθύνη Εκκαθαριστηρίων Ενδυμάτων-Ταπέτων Αστική Ευθύνη Διαφημιστικών Πινακίδων Αστική Ευθύνη Εταιρειών Φύλαξης χώρων-Security Αστική Ευθύνη Ανέγερσης Οικοδομών και Τεχνικών Έργων Αστική Ευθύνη Φορτηγών Αυτοκινήτων εκ του Μεταφερόμενου Φορτίου Αστική Ευθύνη Οχήματος σαν Εργαλείο Αστική Ευθύνη Γερανοφόρου Οχήματος από το Ανυψούμενο Φορτίο Αστική Ευθύνη Γερανοφόρου Οχήματος επί του Ανυψούμενου Φορτίου Αστική Ευθύνη Μηχανημάτων Τεχνικών Έργων Αστική Ευθύνη Πρατηρίων Υγρών Καυσίμων Αστική Ευθύνη Πλυντηρίων Αυτοκινήτων Αστική Ευθύνη Σταθμών Αυτοκινήτων (Parking) Αστική Ευθύνη Συνεργείων Αυτοκινήτων-Μοτοσικλετών Επαγγελματική Αστική Ευθύνη Επαγγελματική Αστική Ευθύνη Ιατρών Επαγγελματική Αστική Ευθύνη Φαρμακοποιών Επαγγελματική Αστική Ευθύνη Νοσοκομείων & Κλινικών Επαγγελματική Αστική Ευθύνη Διαμεσολαβούντων στην Ιδιωτική Ασφάλιση Επαγγελματική Αστική Ευθύνη Λογιστών Αστική Ευθύνη Προϊόντων Καλύπτεται η ευθύνη του ασφαλιζομένου για τις συνέπειες που τυχόν προκαλέσει σε τρίτους καταναλωτές η χρήση ή η κατανάλωση ελαττωματικών προϊόντων.

cure Professionals προσφέρουν τις ακόλουθες καλύψεις:

AIG Η AIG αποτελεί ένα μεγάλο πολυεθνικό όνομα, που και στην ελληνική αγορά έχει επιδείξει σημαντική δραστηριότητα στις ασφαλίσεις αστικής ευθύνης και στις ασφαλίσεις περιουσίας, με πελατολόγιο σημαντικό και διευρυνόμενο. Διαθέτει τεχνογνωσία, εμπειρία και βαθιά γνώση σε πολύπλοκα ασφαλιστικά προγράμματα, που καλύπτουν ειδικούς, γενικούς και εξατομικευμένους κατά περίπτωση κινδύνους, όπως αναφέρουν τα στελέχη της. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στον κλάδο περιουσίας η εταιρεία αναπτύσσεται σε βιομηχανικές, εμπορικές, ξενοδοχειακές και πολλές άλλες κατηγορίες επιχειρήσεων και καλύπτει υλικές ζημιές, απώλεια κερδών κατά παντός κινδύνου, ηλεκτρομηχανικό εξοπλισμό, βλάβες και διάφορα άλλα, κατά περίπτωση. Ακόμη παρέχει ασφάλιση για τρομοκρατικές ενέργειες στο πλαίσιο ειδικού συμβολαίου. Σύμφωνα με την εταιρεία, υπάρχει μεγάλη τεχνογνωσία, και υψηλά όρια ανάληψης κινδύνων, γεγονός που αποδεικνύει και τη δυνατότητα της εταιρείας. Επίσης, μεγάλο βάρος δίνει η AIG και στην εξυπηρέτηση των παγκοσμίου δραστηριότητας πελατών της. Αναφορικά με τα προγράμματά της στον κλάδο αστικής ευθύνης, η AIG διαθέτει το πρόγραμμα ασφάλειας αστικής ευθύνης επιχειρήσεων που καλύπτει υλικές ζημιές σε περιουσία τρίτων, αξιώσεις για σωματικές βλάβες τρίτων, ιατρικές δαπάνες, καθώς και αξιώσεις για προσβολή προσωπικότητας και δυσφήμιση. Το πρόγραμμα μπορεί να επεκταθεί για να περιλαμβάνει και την ευθύνη έναντι των εργαζομένων της, καθώς και την ευθύνη έναντι των καταναλωτών από τα προϊόντα της. Η κάλυψη των απαιτήσεων παρέχεται σε παγκόσμια βάση, εφαρμόζοντας τη νομοθεσία τής εκάστοτε χώρας στην οποία βρίσκεται ο καταναλωτής και προσθέτοντας ενεργή νομική υπεράσπιση αξιοποιώντας το διεθνές δίκτυο και την τοπική παρουσία της AIG σε περισσότερες από 130 χώρες. Επίσης η πολυεθνική ασφαλιστική εταιρεία παρέχει και άλλα σύνθετα προϊόντα συνδεδεμένα με την επιχειρηματικότητα και την επαγγελματική δραστηριότητα.

INTERNATIONAL LIFE Έμφαση στην ασφάλιση της επιχειρηματικότητας δίνει και η International Life, η οποία κινείται δυναμικά προς την κατεύθυνση αυτού του τομέα. Για τους επαγγελματίες η εταιρεία προσφέρει προγράμματα σύγχρονα, ανταγωνιστικά και ευέλικτα. Με την καινοτομία της προτιμολόγησης τα ασφαλιστικά προϊόντα επαγγελματικής αστικής ευθύνης της εταιρείας ονομάζονται «Secure Professionals» και απευθύνονται σε δικηγόρους, λογιστές και συμβολαιογράφους, καλύπτοντας τυχόν λάθη και παραλείψεις κατά την παροχή των επαγγελματικών υπηρεσιών των ασφαλισμένων. Ανάμεσα στα πλεονεκτήματα της εταιρείας και των προγραμμάτων της, σύμφωνα με στελέχη της, είναι η ευελιξία, καθώς ο ασφαλιζόμενος πελάτης έχει τη δυνατότητα να επιλέξει τη λύση που τον αφορά και να την προσαρμόσει ακριβώς στις ανάγκες του και τις οικονομικές του δυνατότητες. Και αυτό γιατί παρέχει πολλές επιλογές εναλλακτικών ορίων κεφαλαίου κάλυψης. Στα βασικά στοιχεία των προγραμμάτων προστίθενται η σχέση ποιότητας-τιμής, οι χαμηλές απαλλαγές και οι κατανοητοί όροι ασφάλισης. Συγκεκριμένα, τα προγράμματα Se-

∼ Αποζημίωση που οφείλεται από τον ασφαλισμένο για δικαστικά ή εξώδικα, λόγω παράβασης επαγγελματικού καθήκοντος. ∼ Δαπάνες για τη νομική υπεράσπιση του ασφαλισμένου με δικηγόρο της επιλογής του. ∼ Αποζημίωση για απαιτήσεις τρίτων σχετικά με την απώλεια εγγράφων. ∼ Αποζημίωση για απαιτήσεις τρίτων που σχετίζονται με δυσφήμιση που προξενήθηκε ακούσια κατά την εκτέλεση των επαγγελματικών δραστηριοτήτων του ασφαλισμένου. ∼ Εκτεταμένη περίοδο αναγγελίας απαιτήσεων. ∼ Προστασία των νόμιμων κληρονόμων των ασφαλισμένων. Η International Life διαθέτει επίσης προτιμολογημένα προγράμματα για επιχειρηματίες όπως κατασκευαστές, ξενοδόχους, ιδιοκτήτες καταστημάτων και γραφείων, καθώς και για επαγγελματίες, συγκεκριμένα για γιατρούς και φαρμακοποιούς.

EUROLIFE ERB Ασφαλιστική Η Eurolife ERB Ασφαλιστική διαθέτει εξειδικευμένα προγράμματα ασφάλισης περιουσίας για ιατρεία, γραφεία και μικρές επιχειρήσεις εμπορίου και παροχής υπηρεσιών. Και φυσικά και για την ασφάλιση επιχειρήσεων στην οποία αναπτύσσει δραστηριότητα. Η εταιρεία διατηρεί σημαντική θέση και στην ασφάλιση μεγάλων εμπορικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Δίνει βάρος στην εξειδίκευση των κινδύνων, αξιολογώντας τις ιδιαίτερες συνθήκες που επηρεάζουν τη δραστηριότητα κάθε επιχείρησης, αποσκοπώντας, όπως αναφέρουν τα στελέχη της, στην παροχή της ενδεικνυόμενης λύσης. Ειδικότερα, η σειρά προγραμμάτων Business Care απευθύνεται σε γιατρούς, ιδιοκτήτες καταστημάτων λιανικής πώλησης, πρατηρίων χονδρικής πώλησης, γραφείων –με ασφαλισμένο κεφάλαιο έως 1.000.000 ευρώ– οι οποίοι αναζητούν μια ολοκληρωμένη κάλυψη για τα περιουσιακά στοιχεία και τα έσοδα της επιχείρησής τους, με βασικές και πρόσθετες καλύψεις που μπορούν να επιλέξουν, ώστε το πρόγραμμα να ανταποκρίνεται στις πραγματικές τους ανάγκες. Τα προγράμματα Business Care εξασφαλίζουν: Προστασία από ζημιές που μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα: ∼ Τη μείωση του ενεργητικού σε περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης (κτήρια, εξοπλισμός, εμπορεύματα, χρήματα). ∼ Την αύξηση του παθητικού από υποχρέωση για αποζημίωση τρίτων λόγω μετάδοσης πυρκαγιάς σε γειτονικά περιουσιακά στοιχεία ή υπαλλήλων λόγω σωματικής βλάβης. ∼ Τη μείωση εσόδων ή την αύξηση των εξόδων από τη διακοπή της λειτουργίας της επιχείρησης ή τη διακοπή των υπηρεσιών του επιχειρηματία. Πιο συγκεκριμένα, παρέχουν τις πιο κάτω καλύψεις και υπηρεσίες: ∼ Αποζημίωση σε περίπτωση επέλευσης ζημιάς από φωτιά, καιρικά ΧΡΗΜΑ 61

Χ αφιέρωμα ~ Λύσεις προστασίας για επαγγελματίες και επιχειρήσεις φαινόμενα, στάσεις και απεργίες, διαρροή νερού από σωληνώσεις, ζημιές κτηρίου από διάρρηξη, πτώση αεροσκάφους, πτώση δέντρων, πρόσκρουση οχήματος, θραύση υαλοπινάκων, επακόλουθα έξοδα και δαπάνες κ.ά. Υπηρεσία επισκευής ζημιών Eurolife ERB Repair: ∼ Δήλωση ζημιάς 24 ώρες το 24ωρο, 365 μέρες τον χρόνο. ∼ Σε περίπτωση χρήσης συνεργείων της υπηρεσίας, δεν χρειάζεται ο ασφαλισμένος να εκταμιεύσει χρήματα, εξασφαλίζει εγγύηση των εργασιών και μείωση της ενδεχόμενης απαλλαγής. Συμβουλευτική υπηρεσία βοήθειας: ∼ Συμβουλές και προσφορά κόστους για εργασίες ανακαίνισης, νέες κατασκευές ή επισκευές (δεν αφορούν ζημιές από καλυπτόμενους κινδύνους). ∼ Εγγύηση εργασιών. ∼ Επιλογή πρόσθετων καλύψεων, όπως σεισμό, αστική ευθύνη, κλοπή από διάρρηξη, απώλεια κερδών, υπηρεσία άμεσης επέμβασης κ.ά. ∼ Άμεση εξυπηρέτηση με σύντομες διαδικασίες. Το τελικό ασφάλιστρο ενός τέτοιου προγράμματος διαμορφώνεται ανάλογα με τη δραστηριότητα της επιχείρησης, την αξία των εγκαταστάσεων, του εξοπλισμού, των εμπορευμάτων της, αλλά και άλλων παραγόντων, όπως η τοποθεσία του κινδύνου και τα μέτρα προστασίας που διαθέτει.

ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ Η Εθνική Ασφαλιστική, σύμφωνα με τα στελέχη της, αναγνωρίζει τις δυσκολίες κάθε επιχειρηματία, καθώς και τη σημασία της διασφάλισης της επιχείρησης. Στο πλαίσιο αυτό, διαθέτει στην αγορά πληθώρα προγραμμάτων. Εκτός από αυτά των μεγάλων εμπορικών και βιομηχανικών κινδύνων που αναπτύσσει, η εταιρεία παρέχει στην αγορά και το πρόγραμμα «Εθνική & Επιχείρηση Plus». Το πρόγραμμα αυτό έρχεται να καλύψει τις ασφαλιστικές ανάγκες του σύγχρονου επαγγελματία, προσφέροντας ένα πλήθος καλύψεων, που αντιμετωπίζουν όλους τους πιθανούς κινδύνους που μπορεί να απειλήσουν τη λειτουργία κάθε επιχείρησης. Διατίθεται σε τρία διαφορετικά πακέτα (Απλό, Σύνθετο και Πλήρες), προσφέροντας τη δυνατότητα της επιλογής του πακέτου εκείνου που ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες της επιχείρησης και στις οικονομικές, κατά περίπτωση, δυνατότητες. Προστατεύει την επιχείρηση με ένα πλήθος βασικών και προαιρετικών καλύψεων που αφορούν στην ασφαλιστική κάλυψη του κτίσματος ή των βελτιώσεων του κτίσματος, του περιεχόμενου και φυσικά του επιχειρηματία. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ασφάλιση επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών (γραφεία, ιατρεία κ.λπ.), καταστημάτων εμπορικών επιχειρήσεων, αποθηκών εμπορικών επιχειρήσεων, μικρών μεταποιητικών επιχειρήσεων. Εάν το επιθυμείτε, μαζί με το πακέτο που θα επιλέξετε, μπορείτε να 62 Μάρτιος 2015

ασφαλίσετε την επιχείρησή σας και με τις παρακάτω προαιρετικές καλύψεις: ∼ Κλοπή περιεχομένου με διάρρηξη και κλοπή χρημάτων με ληστεία. Δίνεται ως προαιρετική κάλυψη στα πακέτα Απλό & Σύνθετο (στο Πλήρες έχει ενσωματωθεί και αποτελεί βασική κάλυψη). ∼ Απώλεια κερδών: Αφορά την αναγκαία συμπλήρωση των βασικών καλύψεων για την ολοκλήρωση της ασφάλισης των επιχειρηματιών. Καλύπτει τα καθαρά κέρδη που χάνονται και τα σταθερά έξοδα που εξακολουθούν να βαρύνουν την επιχείρηση μετά από καλυπτόμενη ζημιά. Προσφέρεται ακόμη και σε επιχειρήσεις που τηρούν λογιστικά βιβλία κατηγορίας κατώτερης της Γ' του ΚΒΣ, με ανεξάρτητο ασφαλιστήριο. ∼ Σεισμό (πυρκαγιά ή/και κλονισμό). ∼ Αστική ευθύνη του ασφαλισμένου προς τρίτους από τη λειτουργία του χώρου. ∼ Εργοδοτική αστική ευθύνη του επιχειρηματία ασφαλιζομένου. Τα οφέλη που προσφέρει το πρόγραμμα «Εθνική & Επιχείρηση Plus» είναι: ∼ Σύγχρονη, επικαιροποιημένη κατηγοριοποίηση των επαγγελμάτων, προσαρμοσμένη και σε νέες μορφές εμπορικής δραστηριότητας. ∼ Πλήρη κάλυψη των επιχειρήσεων, καθώς και οργανωμένων επαγγελματικών στεγών (δικηγορικών γραφείων, αρχιτεκτονικών γραφείων, ιατρείων κ.λπ.) με ένα πλήθος παροχών που οργανώνονται σε τρία διαφορετικά πακέτα. ∼ Μεγαλύτερη δυνατότητα επιλογής των κινδύνων, ανάλογα με τις ανάγκες και τις οικονομικές δυνατότητες, με δυνατότητα συμπλήρωσης των βασικών καλύψεων και με άλλες, προαιρετικές. ∼ Ενιαίο ασφαλιστήριο συμβόλαιο για τις βασικές και συμπληρωματικές καλύψεις, για καλύτερη εξυπηρέτηση. ∼ Μειωμένο κόστος ασφάλισης κινούμενο αντίστροφα όσο αυξάνουν τα ασφαλιζόμενα κεφάλαια. ∼ Κάλυψη της οικοδομής ή των βελτιώσεών της σε αξία καινούργιου. ∼ Κάλυψη περιεχομένου σε πραγματική (τρέχουσα) αξία.

ΑΤΕ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ Με ένα πρόγραμμα αστικής ευθύνης η ΑΤΕ Ασφαλιστική καλύπτει για σωματικές ή υλικές ζημιές που μπορεί να προκληθούν σε τρίτους από επαγγελματική δραστηριότητα. Για τον ιδιώτη, τον επαγγελματία ή τον επιχειρηματία, η ΑΤΕ Ασφαλιστική έχει σχεδιάσει μια σειρά ασφαλιστικών πακέτων που συμβαδίζουν με τις σύγχρονες επαγγελματικές και επιχειρηματικές απαιτήσεις.

ΑΣΦΑΛΕΙΑΙ ΜΙΝΕΤΤΑ Η ασφάλιση στις μέρες μας αποτελεί μια επιτακτική ανάγκη, καθώς συμβαίνουν συχνά απρόβλεπτα γεγονότα. Έχοντας επιλέξει την Ευ-

ρωπαϊκή Ένωσις-Ασφάλειαι Μινέττα ως ασφαλιστή της αστικής σας ευθύνης, θα έχετε τη σωστή ασφαλιστική κάλυψη και τους κατάλληλους ανθρώπους για να βασιστείτε. Προστατευθείτε συνάπτοντας ασφαλιστήριο αστικής ευθύνης για τις περιπτώσεις που από υπαιτιότητά σας μπορεί να προξενήσετε σωματικές βλάβες ή υλικές ζημιές σε τρίτους. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα καλύπτει: ∼ Γενική αστική ευθύνη (οικογενειακή, λειτουργίας χώρων, ιδιοκτησίας, έργων κ.ά.) ∼ Επαγγελματική ευθύνη (πολιτικών μηχανικών και αρχιτεκτόνων, ιατρών-φαρμακοποιών, ιδιωτικών ΚΤΕΟ, μεσιτών ασφαλίσεων, ασφαλιστικών πρακτόρων και συμβούλων, εκπαιδευτικών κ.ά.) ∼ Εργοδοτική ευθύνη ∼ Ευθύνη προϊόντων

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ Για όσους δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά, η εταιρεία δημιούργησε ένα συμβόλαιο-σωματοφύλακα στις επαγγελματικές δράσεις. Πρόκειται για την κάλυψη της γενικής αστικής ευθύνης έναντι τρίτων, που καλύπτει τις οικονομικές σας υποχρεώσεις για πράξεις ή παραλείψεις που προκάλεσαν σωματικές βλάβες (τραυματισμό ή θάνατο) ή ζημιά σε περιουσιακά στοιχεία τρίτων (φυσικών ή νομικών προσώπων). Η Συνεταιριστική Ασφαλιστική καλύπτει σωματικές βλάβες/θάνατο ή και υλικές ζημίες που πιθανόν να προκληθούν σε τρίτους (επισκέπτες, πελάτες, θεατές κ.λπ.), λόγω ατυχήματος, από τη λειτουργία χώρων όπως: ∼ Βιομηχανικές-Βιοτεχνικές Μονάδες και Εγκαταστάσεις ∼ Εκπαιδευτήρια, Σχολές, Φροντιστήρια ∼ Κινηματογράφους, Θέατρα ∼ Εμπορικά Καταστήματα ∼ Εστιατόρια, Κέντρα Διασκέδασης ∼ Ξενοδοχεία ∼ Κοινόχρηστους-Κοινόκτητους χώρους ∼ Ανελκυστήρες κτηρίου κ.ά.

∼ Προσφέρεται σε καταστήματα μέχρι 200 τ.μ., σε εστιατόρια, ζαχαροπλαστεία και καφέ που διαθέτουν το ανώτερο 30 τραπέζια. Μπορεί δε να επεκταθεί με μια μικρή επιβάρυνση, περιλαμβάνοντας την αστική ευθύνη εργοδότη έναντι των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ εργαζομένων και την περίπτωση της τροφικής δηλητηρίασης (για τις επιχειρήσεις εστίασης). Δεν προσφέρεται σε ινστιτούτα αισθητικής, γυμναστήρια, σχολεία, σχολές, φροντιστήρια, φυσικοθεραπευτήρια. ∼ Προσφέρεται σε γραφεία μέχρι 200 τ.μ. και μπορεί να επεκταθεί με μια μικρή επιβάρυνση και με την αστική ευθύνη εργοδότη έναντι των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ εργαζομένων. Τα προγράμματα ασφάλισης γενικής αστικής ευθύνης για όλους τους επαγγελματικούς χώρους (καταστήματα και γραφεία) είναι 5 και ποικίλλουν ως προς τα ανώτατα όρια αποζημίωσης. Για μια αναλυτική προσφορά ασφάλισης με τις καλύψεις, τα ανώτατα όρια καλύψεων, τις απαλλαγές, τις εκπτώσεις και το τελικό κόστος της επιλογής σας, απευθυνθείτε σε έναν από τους εξειδικευμένους συνεργάτες της εταιρείας.

ΑΤΛΑΝΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ Αστική ευθύνη είναι η υποχρέωση που έχει κάθε άτομο, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, να αποκαταστήσει τη ζημιά που προκάλεσε εξ αμελείας του σε τρίτον. Η ταχεία επέκταση των ανθρώπινων σχέσεων, η πολυπλοκότητα των συναλλαγών σε συνάρτηση με τις κατά καιρούς οικονομικές συγκυρίες, αλλά και η δημιουργία ενός υψηλού κοινωνικού αισθήματος σεβασμού των υλικών αγαθών και της ζωής των συνανθρώπων μας, έχουν καταστήσει επιτακτική την ανάγκη ύπαρξης ασφαλιστικών προγραμμάτων που να καλύπτουν ακριβώς αυτήν την υποχρέωση αποκατάστασης της ζημιάς των τρίτων. Η Ατλαντική Ένωση, συνεπής προς την ανάγκη αυτή, έχει δημιουργήσει εξειδικευμένα και ευέλικτα προγράμματα κάλυψης αστικής ευθύνης προς τρίτους, με όρια κάλυψης και ασφάλιστρα που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των πελατών της.

Επιπλέον καλύπτει: ∼ Αστική Ευθύνη Εργολάβων έναντι τρίτων από την εκτέλεση έργων ανέγερσης οικοδομών και διαφόρων άλλων τεχνικών έργων. ∼ Αστική Ευθύνη από τη λειτουργία Μηχανημάτων Έργων, κατά τη χρήση τους ως εργαλεία. ∼ Επαγγελματική Αστική Eυθύνη Διαμεσολαβούντα.

ERGO Η γενική αστική ευθύνη προσφέρεται σαν προαιρετική κάλυψη στα πολυασφαλιστήρια των καταστημάτων και των γραφείων:

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΩΛΕΙΑ Τα προγράμματα οικονομικής απώλειας δημιουργήθηκαν προκειμένου να παρέχουν συμπληρωματική προστασία στην επιχείρηση σε περίπτωση που συμβεί υλική ζημιά (φωτιά, πλημμύρα, σεισμός κ.ά.) στο κτήριο ή/και στο περιεχόμενο. Οι συνήθεις καλύψεις αφορούν την απώλεια εισοδήματος, την απώλεια κερδών, την απώλεια μισθωμάτων, καθώς επίσης και τα λειτουργικά έξοδα (τόκοι, μισθοί, αποζημιώσεις απολυόμενων υπαλλήλων κ.ά.) για όσο χρόνο μια επιχείρηση ή ένα ακίνητο που υπέστησαν ζημιά χρειαστούν για να επισκευαστούν οι ζημιές αυτές, να ξαναλειτουργήσουν ή να διατεθούν ξανά προς χρήση. Χ ΧΡΗΜΑ 63

64 Μάρτιος 2015

~ αφιέρωμα

ΠΑΙΔΙΚΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΞΑΣΦΑΛΙΖΟΥΝ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

με υγεία, αποταμίευση, σύνταξη

Πρώτιστη επιλογή για κάθε οικογένεια είναι να διασφαλίσει το μέλλον των μικρότερων μελών της, των παιδιών της, που μεγαλώνουν και έρχονται αντιμέτωπα με τις απαιτήσεις που εμφανίζει η ζωή καθώς εξελίσσεται. ΧΡΗΜΑ 65

Χ αφιέρωμα ~ Παιδικά ασφαλιστικά προγράμματα

πουδές, επαγγελματική σταδιοδρομία, προστασία σε κάθε πρόβλημα που χρειάζεται ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και στη συνέχεια διασφάλιση εισοδήματος και σύνταξη. Όλα αυτά αποτελούν τα θέματα που προβληματίζουν κάθε οικογένεια. Στις παλαιότερες εποχές, η σκέψη για το μέλλον ήταν εκτός ελληνικής πραγματικότητας. Ο προγραμματισμός, η προσπάθεια προβλέψεων, η διασφάλιση των κεκτημένων ήταν ζητήματα που απασχολούσαν τη μειονότητα των πολιτών. Σήμερα όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Από τη μια πλευρά, η έννοια του προγραμματισμού έχει ενταχθεί περισσότερο στη λογική κάθε οικογένειας, καθώς σκέφτεται για το μέλλον, προσπαθεί να κατευθύνει, να προφυλάξει και να υποστηρίξει το παιδί της. Από την άλλη, και οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν καταρτίσει μια ευρεία γκάμα προγραμμάτων για παιδιά, προσφέροντας σημαντικά πλεονεκτήματα και πραγματική στήριξη τη στιγμή που τη χρειάζεται κάθε παιδί. Ο συνδυασμός των δύο αυτών παραμέτρων (σκέψη των γονιών για το μέλλον των παιδιών και ανάπτυξη ασφαλιστικών προγραμμάτων) έχει δημιουργήσει μια τεράστια αγορά, που πολλοί την έχουν αξιοποιήσει, όμως δυστυχώς είναι περισσότεροι αυτοί που δεν την έχουν γνωρίσει. Το μόνο σίγουρο είναι πως οι προτάσεις των ασφαλιστικών εταιρειών καλύπτουν πολλές ανάγκες, δημιουργούν προϋποθέσεις για μια καλύτερη ζωή για τα παιδιά και το μόνο που χρειάζεται είναι να ενταχθούν στον οικογενειακό προγραμματισμό. Προγράμματα αποταμίευσης, επένδυσης, υγείας, σπουδών, επαγγελματικής σταδιοδρομίας, αυτόνομα ή σε συνδυασμό μεταξύ τους, αποτελούν τις προτεινόμενες από τις ασφαλιστικές εταιρείες λύσεις.

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ Οι γονείς πρέπει πρώτα να μάθουν μέσω των ασφαλιστικών συμβούλων για τις λύσεις αυτές, ώστε να θέσουν τα θεμέλια για ένα κα-

66 Μάρτιος 2015

λύτερο μέλλον για το παιδί τους. Πρέπει να μάθουν ότι τα προγράμματα αυτά προσφέρουν στήριξη σε θέματα υγείας, σπουδών, αποταμίευσης, υποστήριξης κατά την έναρξη της επαγγελματικής δραστηριότητας και σε πολλά ακόμη. Ο προβληματισμός είναι γνωστός: οι υφιστάμενες συνθήκες στην αγορά εργασίας και στην οικονομία δεν διασφαλίζουν ότι μετά από μία ή δύο δεκαετίες ένας γονιός θα μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες που αφορούν τις σπουδές ενός παιδιού ή στις ανάγκες που θα προκύψουν αν χρειαστεί να καλυφθούν νοσοκομειακά ή εξωνοσοκομειακά έξοδα, δεδομένης και της συνεχούς μείωσης του κοινωνικού κράτους πρόνοιας. Το κενό αυτό, μέσω της διασφάλισης καλύτερων συνθηκών και προοπτικών, μπορούν να το καλύψουν τα παιδικά προγράμματα ασφάλισης, με τα οποία οι γονείς ή οι στενοί συγγενείς ενός παιδιού μπορούν από το πρώτο έτος της ηλικίας του να προνοήσουν τόσο για την εξασφάλιση καλύψεων υγείας όσο και για τις μελλοντικές του σπουδές ή για ένα κεφάλαιο που θα χρησιμοποιήσει μετά από χρόνια, αναλόγως με το κάθε πρόγραμμα.

ΣΙΓΟΥΡΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ Στην αγορά παρέχονται πολλά προγράμματα που έχουν ως στόχο να προσφέρουν στους αυριανούς ενήλικες ένα κεφάλαιο ώστε να το χρησιμοποιήσουν κατά το δοκούν. Βασικό στοιχείο όλων αυτών των ασφαλιστικών προγραμμάτων που προωθούνται είναι ότι συμβαλλόμενος είναι ο γονιός ή ο συγγενής που θέλει να προσφέρει στο παιδί του αυτές τις καλύψεις και ότι το πρόγραμμα συνεχίζεται ακόμη κι αν συμβεί κάτι στον συμβαλλόμενο. Επειδή τα προγράμματα αφορούν ανηλίκους, τα ασφαλιστήρια συμβόλαια συνοδεύονται από την κάλυψη της Απαλλαγής Πληρωμής Ασφαλίστρων λόγω θανάτου ή μόνιμης ολικής ανικανότητας του συμβαλλομένου. Συνεπώς, αν ο γονέας αποβιώσει ή συμβεί κάτι που

☛

Το μέλλον των παιδιών αποτελεί προτεραιότητα για κάθε ελληνικό σπίτι. Το γεγονός αυτό καθιστά τα παιδικά ασφαλιστικά προγράμματα προτεραιότητα σε όσους τα γνωρίσουν. Οι παροχές τους είναι ευρύτατες και ουσιαστικές. Εξασφαλίζουν παροχές ιδιωτικής υγείας, κεφάλαιο για σπουδές ή επαγγελματική εκκίνηση, ακόμα και σύνταξη.

θα του προκαλέσει μόνιμη ολική ανικανότητα, το συμβόλαιο θα συνεχίσει να ισχύει μέχρι τη λήξη που έχει οριστεί, ακόμη κι αν δεν καταβάλλονται τα ασφάλιστρα. Έτσι υπάρχει εξασφάλιση για το παιδί σε περίπτωση που συμβεί κάτι απρόοπτο στον συμβαλλόμενο. Τα περισσότερα προγράμματα λήγουν όταν το παιδί κλείσει τα 25 του χρόνια και μπορεί να είναι είτε προγράμματα εγγυημένου επιτοκίου, που παρέχουν εγγυημένες αποδόσεις στη λήξη τους, είτε προγράμματα Unit Linked, που στηρίζονται σε αμοιβαία κεφάλαια και επιλέγονται για μεγαλύτερες αποδόσεις.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Τα πλεονεκτήματα των παιδικών ασφαλιστικών προγραμμάτων είναι πολλαπλά. Αρχικώς, πρέπει να τονιστεί ότι είναι χρηματοοικονομικά προϊόντα σχεδιασμένα με σκοπό να βοηθήσουν τους γονείς στο να προσφέρουν τις καλύτερες δυνατές ευκαιρίες ζωής στα παιδιά τους. Δηλαδή αποτελούν μια μέθοδο προγραμματισμένης αποταμίευσης κεφαλαίου. Το κεφάλαιο αυτό αυξάνεται και ωριμάζει, συνήθως στην ενηλικίωση του παιδιού ή κοντά σε αυτή, ώστε να του παράσχει οικονομικά εφόδια. Τα χρήματα που συγκεντρώνονται αποδίδονται ως κεφάλαιο είτε για την πραγματοποίηση σπουδών είτε με τη μορφή της οικονομικής ενίσχυσης στα πρώτα επαγγελματικά του βήματα. Κυρίαρχο πλεονέκτημα των προγραμμάτων αυτών είναι το ότι σε περίπτωση απώλειας ζωής ή ανικανότητας αυτού που πληρώνει το κεφάλαιο –συμβαλλομένου– η εταιρεία αναλαμβάνει την πληρωμή των ασφαλίστρων και το ασφαλιστήριο συνεχίζεται μέχρι τη λήξη του. Παράλληλα, αν συνδυαστούν με παροχές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης, τα προγράμματα αυτά μπορούν να αποτελέσουν το όχημα για την εξασφάλιση μιας ισόβιας, ολοκληρωμένης προστασίας της υγείας του παιδιού. Να σημειωθεί ότι στα παιδικά προγράμματα αποταμίευσης οι γονείς καθορίζουν το κεφάλαιο που επιθυμούν να δοθεί στο παιδί όταν θα λήξει το συμβόλαιο. Οι γονείς επίσης καθορίζουν την ημερομηνία λήξης του συμβολαίου.

ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ Στην αγορά υπάρχουν δύο είδη προγραμμάτων: τα προγράμματα εγγυημένου κεφαλαίου και τα Unit Linked. Από τα στοιχεία της αγο-

ράς των παιδικών προγραμμάτων γίνεται σαφές ότι τα συνήθως προτιμώμενα –επί σειρά ετών– είναι αυτά των εγγυημένων επιτοκίων. Σήμερα όμως, στο περιβάλλον των χαμηλών επιτοκίων, μπαίνουν στο τραπέζι του προβληματισμού και άλλες εναλλακτικές λύσεις που προσφέρουν τα προγράμματα Unit Linked. Μέσω αυτών παρέχεται στους γονείς η δυνατότητα, μέσα από σειρά επιλογών που διατίθενται μέσω των επενδυτικών εργαλείων των προϊόντων Unit Linked, να δημιουργήσουν αποταμιευτικές λύσεις για το παιδί, που στο βάθος της χρονικής διάρκειας έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν μεγαλύτερες αποδόσεις και συνεπώς μεγαλύτερη συσσώρευση κεφαλαίου. Στον προβληματισμό της επιλογής ενός παιδικού προγράμματος ανάμεσα στις δύο κατηγορίες καθοριστικό ρόλο, σύμφωνα με τους ειδικούς, παίζει το προφίλ του αγοραστή. Δηλαδή η επιλογή μεταξύ ενός προγράμματος εγγυημένου επιτοκίου και ενός Unit Linked επηρεάζεται κατά κύριο λόγο από το αποταμιευτικό προφίλ του γονέα, καθώς υπάρχουν περιπτώσεις που αναζητούν πλήρεις εγγυήσεις και άλλες που επιδιώκουν καλές αποδόσεις. Πρέπει να αναφερθεί πως οι ασφαλιστικές εταιρείες διαθέτουν προγράμματα εγγυημένου κεφαλαίου και απόδοσης, καθώς και προϊόντα κατηγορίας Unit Linked. Η ιδιοσυγκρασία του γονέα και η πληροφόρησή του από τον ασφαλιστικό σύμβουλο συντελούν στην επιλογή του προγράμματος. Στην πρώτη περίπτωση, ο πελάτης γνωρίζει εξαρχής το ελάχιστο ποσό ασφαλίσματος όπως θα διαμορφωθεί στη λήξη του ασφαλιστηρίου. Τα Unit Linked, από την άλλη πλευρά, παρέχουν μικρότερες ή καθόλου εγγυήσεις, όμως οι πελάτες που τα επιλέγουν προσδοκούν σε υψηλότερες αποδόσεις.

Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Οι ασφαλιστικές εταιρείες εκτιμούν πως σύντομα θα καταγραφεί ανάπτυξη στα παιδικά ασφαλιστικά προγράμματα. Ωστόσο, προϋπόθεση είναι πως και οι εταιρείες θα προσφέρουν σύγχρονες ασφαλιστικές προτάσεις, προσαρμοσμένες στις σημερινές αλλά και στις κατά πρόβλεψη μελλοντικές ανάγκες των πελατών τους. Έτσι, ο κλάδος των παιδικών προγραμμάτων θα συνεχίσει να αποτελεί βασικό τομέα των ασφαλιστικών προϊόντων. Κατά τους ειδικούς, κάθε οικογένεια μεριμνά για το παιδί της και συνεπώς, παρά τις όποιες οικονομικές δυσκολίες, τελικά τα μεγέθη της αγοράς διαχρονικά θα εξελιχθούν θετικά. ΧΡΗΜΑ 67

Χ αφιέρωμα ~ Παιδικά ασφαλιστικά προγράμματα

EUROLIFE ERB Βασική προτεραιότητα το παιδί Σε ποιοτική έρευνα που διεξήγαγε η Eurolife ERB τον Δεκέμβριο του 2014 καταγράφεται πως αποτελεί προτεραιότητα των γονέων η αντιμετώπιση των καθημερινών αναγκών της οικογένειας. Έπονται –στις προτεραιότητες– η φροντίδα της υγείας του παιδιού, η αποταμίευση για την αντιμετώπιση τυχόν απρόοπτων, καθώς και η εξασφάλιση των απαραίτητων κεφαλαίων για τις σπουδές και το μέλλον του. Αναφορικά με την πρόταση της Eurolife ERB υπάρχουν πλεονεκτήματα, καθώς στα παιδικά προγράμματα αποταμίευσης της εταιρείας οι γονείς μπορούν να προσαρμόζουν την αποταμιευτική τους προσπάθεια ανάλογα με τις εκάστοτε οικονομικές τους δυνατότητες. Αυτό διασφαλίζει τη διακράτηση του προγράμματος μέχρι το τέλος, δεδομένου του ότι οι γονείς με σωστό προγραμματισμό μπορούν να κάνουν την αποταμίευση μια ανελαστική δαπάνη και, ακόμη και με μικρά καταβαλλόμενα ποσά, τελικώς, σε βάθος χρόνου, μπορούν να μαζέψουν ένα σημαντικό ποσό για το παιδί τους. Να τονιστεί ότι το κεφάλαιο που θα λάβει το παιδί στη λήξη είναι συνάρτηση της διάρκειας του προγράμματος και του ύψους κάθε δόσης. Συνεπώς, είναι σημαντικό τα προγράμματα αυτού του τύπου να ξεκινούν όταν το παιδί είναι σε πολύ μικρή ηλικία, ώστε να μεγιστοποιείται το μελλοντικό όφελος. Τα παιδικά ασφαλιστικά αποταμιευτικά προγράμματα της Eurolife ERB επιτρέπουν μέσω της συστηματικής αποταμίευσης τη δημιουργία ενός εγγυημένου κεφαλαίου στη λήξη του συμβολαίου. Παράλληλα, προσφέρουν προστασία σε περίπτωση απώλειας ζωής του αντισυμβαλλομένου αλλά και πρόσθετη σιγουριά σε συνδυασμό με άλλες ασφαλιστικές καλύψεις. Για παράδειγμα, ένας γονιός 40 ετών, με το πρόγραμμα Kid της Eurolife ERB, για να λάβει το παιδί του που σήμερα είναι 3 ετών μετά από 15 χρόνια κεφάλαιο 10.000 ευρώ, πρέπει να καταβάλλει στο ασφαλιστικό πρόγραμμα 432 ευρώ κάθε χρόνο αν η αναπροσαρμογή του ασφαλίστρου είναι 5% ετησίως ή 620 ευρώ κάθε χρόνο χωρίς αναπροσαρμογή του ασφαλίστρου.

ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ Παιδικό πρόγραμμα ασφάλισης από την Εθνική Ασφαλιστική: Ανεκτίμητη αξία για το μέλλον του παιδιού σας Στην Εθνική Ασφαλιστική η αξία της ασφάλισης είναι για κάθε άνθρωπο πολύ σημαντική, πόσο μάλλον για ένα παιδί, το μέλλον του οποίου είναι το σημαντικότερο μέλημα των γονιών από τη στιγμή που θα έρθει στη ζωή. Τα παιδικά προγράμματα της Εθνικής Ασφαλιστικής απευθύνονται στους γονείς και τους συγγενείς που επιθυμούν να εξασφαλίσουν το μέλλον του παιδιού (τις σπουδές, την επαγγελματική δραστηριότητα, τη φροντίδα της υγείας του), καλύπτοντας τις ανάγκες του στα διάφορα στάδια της ζωής του, αποτρέποντας έτσι τα απρόβλεπτα γεγονότα από το να ανατρέψουν τους στόχους και τα όνειρά του. Η ηγετική θέση της Εθνικής Ασφαλιστικής στην ελληνική ασφαλι68 Μάρτιος 2015

στική αγορά, η εμπειρία, η φερεγγυότητα και η σιγουριά που αποπνέει το όνομά της, καθώς είναι μέλος του Ομίλου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, εξασφαλίζουν ένα εγγυημένο κεφάλαιο για τα παιδιά ακριβώς τη στιγμή που θα το έχουν ανάγκη. Εξάλλου, τα παιδικά προγράμματα αποταμιευτικού χαρακτήρα της Εθνικής Ασφαλιστικής παρέχουν ευελιξία στην επιλογή της διάρκειας, αλλά και στην επιλογή του επιθυμητού ύψους του ασφαλισμένου κεφαλαίου, το οποίο θα λάβει το παιδί στη λήξη τους. Επιπλέον, μπορούν να ενισχυθούν και με ουσιαστικές επιπρόσθετες παροχές, εξασφαλίζοντας ολοκληρωμένη ασφαλιστική προστασία για το παιδί. Έτσι, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε οικογένειας, μπορούν να ενσωματωθούν στο ασφαλιστήριο του παιδιού καλύψεις νοσοκομειακής περίθαλψης, νοσοκομειακών επιδομάτων, προσωπικού ατυχήματος, καλύπτοντας τις δαπάνες μιας ασθένειας ή ενός ατυχήματος. Επίσης, μπορεί να εξασφαλιστεί η παροχή μηνιαίας οικονομικής ενίσχυσης του παιδιού σε περίπτωση κάποιου απρόοπτου γεγονότος. Τα παιδικά προγράμματα της Εθνικής Ασφαλιστικής εξασφαλίζουν την παροχή στη λήξη για το παιδί, ακόμη και σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια της ασφάλισης συμβεί κάποιο ατυχές περιστατικό στον συμβαλλόμενο ενήλικα που έχει αναλάβει την πληρωμή των ασφαλίστρων (απώλεια ζωής ή διαρκής ολική ανικανότητα για εργασία). Στην περίπτωση αυτή, η Εθνική Ασφαλιστική φροντίζει για την απρόσκοπτη συνέχιση του προγράμματος μέχρι τη λήξη του. «Εθνική και Παιδί»: Η καλύτερη ασφαλιστική λύση για την εξασφάλιση των παιδιών Το νέο πρόγραμμα «Εθνική και Παιδί» προσφέρει σε όλους όσοι επιθυμούν να φροντίσουν για το μέλλον ενός παιδιού τη δυνατότητα να του εξασφαλίσουν από σήμερα ένα εφάπαξ ποσό ή το μηνιαίο εισόδημα που θα του είναι απαραίτητο για την εκπλήρωση των ονείρων του στο μέλλον (σπουδές, επαγγελματική αποκατάσταση, στέγαση κ.λπ.). Πώς λειτουργεί το «Εθνική και Παιδί» Είναι ένα αποταμιευτικό πρόγραμμα περιοδικού ασφαλίστρου, με εγγυημένο τεχνικό επιτόκιο. Συνδυάζοντας τα χαρακτηριστικά της ευελιξίας, της εγγύησης και της εξασφάλισης, αποτελεί ένα σημαντικό εφόδιο για κάθε παιδί, αφού παρέχει το επιθυμητό κεφάλαιο τότε ακριβώς που θα το χρειαστεί για να πραγματοποιήσει τα σχέδιά του. Στην έναρξη του προγράμματος, ο πελάτης επιλέγει το ύψος του ασφαλίστρου που θα καταβάλλει ετησίως, προκειμένου να εξασφαλίσει στο παιδί ένα εγγυημένο (από σήμερα) εφάπαξ ποσό ή ένα εγγυημένο μηνιαίο εισόδημα για την ηλικία που θα ορίσει και για 4, 5 ή 10 χρόνια. Επιπλέον, επιλέγει αν το ασφάλιστρο θα είναι σταθερό ή αναπροσαρμοζόμενο ετησίως κατά 3%. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος, ανάλογα με τις οικονομικές του δυνατότητες, ο πελάτης έχει το πλεονέκτημα της ενίσχυσης της μελλοντικής εγγυημένης παροχής μέσω έκτακτων καταβολών. Στη λήξη, το παιδί έχει τη δυνατότητα επιλογής μεταξύ διαφορετικών παροχών. Μπορεί να επιλέξει να λάβει το εγγυημένο μηνιαίο εισόδημα για τη χρονική διάρκεια που επιθυμεί ή το εγγυημένο εφάπαξ ποσό. Εναλλακτικά, για την όσο το δυνατόν καλύτερη ικανοποίηση των αναγκών του εκείνη τη χρονική στιγμή, μπορεί να επιλέξει να λάβει άλλη μορφή εισοδήματος (μηνιαίο εισόδημα άλλης διάρκειας πλην των 4, 5, 10 ετών, μηνιαίο εισόδημα συγκεκριμένου ποσού μέχρι εξάντλησης του κεφαλαίου).

Εγγύηση από ένα μεγάλο brand Το πρόγραμμα εξασφαλίζει στους πελάτες, από την έναρξή του, εγγυημένη παροχή για την ηλικία που αυτοί θα ορίσουν, προσφέροντας εγγυημένη απόδοση των αποταμιεύσεων χωρίς ρίσκο. Μάλιστα σήμερα, που ο ανταγωνισμός αποσύρει τις εγγυήσεις, τα νέα προγράμματα έχουν εγγυημένο τεχνικό επιτόκιο 2,5% για το διάστημα της αποταμίευσης και 2% για το διάστημα της παροχής. Επίσης, η Εθνική Ασφαλιστική, σε συνεργασία με την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, διαθέτει νέα προγράμματα επενδυτικού και ασφαλιστικού χαρακτήρα για την εξασφάλιση του παιδιού, τόσο μέσα από τα δίκτυα πωλήσεών της όσο και μέσα από το δίκτυο καταστημάτων της τράπεζας. Το νέο πρόγραμμα «ΕΦΑΠΑΞ Εθνικής» μπορεί να εξασφαλίσει για το παιδί ένα σημαντικό εφάπαξ ποσό για την κάλυψη των μελλοντικών αναγκών του (ως δικαιούχος της παροχής στη λήξη), προσφέροντας μια εναλλακτική επενδυτική λύση (10ετούς διάρκειας), που παρέχει αφενός εγγυημένο κεφάλαιο και εξασφαλισμένη απόδοση στη λήξη του προγράμματος και αφετέρου ασφαλιστική κάλυψη ζωής του ενήλικα ασφαλιζόμενου/συμβαλλόμενου. Ο σχεδιασμός του προγράμματος είναι τέτοιος ώστε να εξασφαλίζει σε όλη τη διάρκειά του πλήθος πλεονεκτήματα, όπως: ∼ ασφαλιστική προστασία σε περίπτωση απώλειας ζωής από ασθένεια του ενήλικα ασφαλισμένου/συμβαλλομένου ∼ επιπλέον προστασία σε περίπτωση απώλειας ζωής από ατύχημα του ενήλικα ασφαλισμένου/συμβαλλομένου ∼ ευελιξία μέσω της δυνατότητας μερικής ή ολικής ρευστοποίησης ∼ τακτική ενημέρωση για την πορεία του προγράμματος

Χαρακτηριστικά του προγράμματος ∼ Ασφαλίζονται παιδιά ηλικίας από 30 ημερών έως 17 ετών. ∼ Όταν το παιδί φθάσει σε ηλικία μεταξύ 18 και 30 ετών, του καταβάλλεται το εγγυημένο ασφαλισμένο κεφάλαιο και τα μερίσματα (για σπουδές ή οικονομική βοήθεια του παιδιού). ∼ Σε περίπτωση θανάτου του παιδιού κατά τη διάρκεια της ασφάλισης, επιστρέφονται στον λήπτη της ασφάλισης τα καθαρά ασφάλιστρα ζωής που έχουν καταβληθεί μέχρι τότε, καθώς και τα συσσωρευθέντα μερίσματα. ∼ Σε περίπτωση αιφνίδιας απώλειας της ζωής ή μόνιμης ολικής ανικανότητας του λήπτη της ασφάλισης, η ΑΤΕ Ασφαλιστική αναλαμβάνει την καταβολή των ασφαλίστρων μέχρι τη λήξη της διάρκειας. ∼ Επιπλέον, παρέχεται δυνατότητα επιλογής νοσοκομειακών και άλλων συμπληρωματικών καλύψεων. Super Παιδικό Ενιαίου Ασφαλίστρου Το πρόγραμμα αυτό έχει τις ίδιες παροχές με το Super Παιδικό, με τη διαφορά ότι απαιτείται ένα ελάχιστο εφάπαξ ασφάλιστρο 3.000 ευρώ.

ΜΙΝΕΤΤΑ

ΑΤΕ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ

Παιδί (Junior Benefit) Το μεγάλωμα και η ανατροφή ενός παιδιού είναι πολύ δύσκολη υπόθεση. Προτεραιότητα όλων όσοι γίνονται γονείς είναι η προστασία και η εξασφάλιση των παιδιών τους. Όλοι οι γονείς επιδιώκουν να μεγαλώσουν με αρχές τα παιδιά τους και κάνουν τα πάντα για να εξασφαλίσουν το μέλλον τους. Η εξασφάλιση όμως αυτή συνεπάγεται μεγάλη οικονομική επιβάρυνση, που η οικογένεια μπορεί να μην έχει τη δύναμη να καλύψει. Γι’ αυτό η ασφαλιστική εταιρεία ΜΙΝΕΤΤΑ δίνει τη λύση δημιουργώντας προγράμματα για το παιδί. Έτσι επιτυγχάνετε εγγυημένη εξασφάλιση στο παιδί αφού, μέσω του προγράμματος, αποταμιεύετε ένα σημαντικό κεφάλαιο, που μπορεί να το στηρίξει στις σπουδές του και στη μετέπειτα επαγγελματική του σταδιοδρομία.

Super Παιδικό: Εξασφαλίστε το μέλλον των παιδιών σας Το Super Παιδικό είναι ένα μοναδικό πρόγραμμα ασφάλισης σχεδιασμένο έτσι ώστε να εξασφαλίζει σιγουριά, επένδυση, αποταμίευση και εγγυημένη απόδοση από την έναρξη της ασφάλισης.

Επιπροσθέτως, έχετε τη δυνατότητα επιλογής: ∼ του ύψους της παροχής των ασφαλίστρων ∼ του χρόνου παροχής των ασφαλίστρων ∼ του τρόπου παροχής των ασφαλίστρων

Το πρόγραμμα επενδύει σε ειδική προθεσμιακή κατάθεση της ΕΤΕ και προσφέρεται μέσα από συγκεκριμένες περιόδους προεγγραφών. Με την Εθνική Ασφαλιστική, μπορείτε να αισθάνεστε πως έχετε κάνει ό,τι καλύτερο μπορούσατε για το μέλλον του παιδιού σας.

ΧΡΗΜΑ 69

Χ αφιέρωμα ~ Παιδικά ασφαλιστικά προγράμματα

METLIFE Junior Fund-Το μέλλον των παιδιών σας: Αποταμιευτικό πρόγραμμα για την εξασφάλιση των σπουδών και της επαγγελματικής σταδιοδρομίας του παιδιού σας. Οι γονείς θέλουν να έχουν την ευχέρεια να στηρίξουν τις σπουδές και τα πρώτα επαγγελματικά βήματα των παιδιών τους όταν έρθει η στιγμή που θα πρέπει να σταθούν αρωγοί στις προσπάθειές τους. Δυστυχώς η ανασφάλεια της οικονομικής κρίσης έχει πολλαπλασιάσει τους προβληματισμούς πολλών γονιών: «Θα έχουμε δουλειά όταν μας χρειαστεί; Θα είμαστε ικανοί να στηρίξουμε τα όνειρά του; Ή, ακόμα, θα ζούμε και θα είμαστε υγιείς για να βοηθήσουμε»; Η MetLife δίνει την ευχέρεια σε κάθε οικογένεια να δημιουργήσει έναν πραγματικό «κύκλο προστασίας» γύρω από το παιδί, αποταμιεύοντας, για να σχηματιστεί ένα σημαντικό κεφάλαιο, ώστε στην ενηλικίωσή του να μπορέσει να στηρίξει τα όνειρα και τις φιλοδοξίες του και να αντεπεξέλθει επάξια στον ανταγωνισμό όσον αφορά τη μόρφωση και τις ευκαιρίες επαγγελματικής αποκατάστασης. Πλεονεκτήματα του προγράμματος Junior Fund ∼ Σταθερό ασφάλιστρο που εσείς θα επιλέξετε Σε συνεργασία με τον ασφαλιστικό σύμβουλο της MetLife έχετε τη δυνατότητα να καθορίσετε οι ίδιοι το ύψος των ασφαλίστρων που θα καταβάλλετε, αφού κάνετε μια εκτίμηση των οικονομικών δυνατοτήτων σας, καθορίζοντας και τον χρόνο κατά τον οποίο θέλετε να περάσει αυτό το κεφάλαιο στο παιδί σας. Το ασφάλιστρο αυτό θα παραμείνει σταθερό για όλη τη διάρκεια ισχύος του προγράμματος, αλλά αν εσείς το προτιμάτε, το πρόγραμμα μπορεί να εξοφληθεί και με εφάπαξ καταβολή. Όσο μεγαλύτερη αποφασίσετε να είναι η ετήσια καταβολή σας (ασφάλιστρο) τόσο μεγαλύτερο απόθεμα συσσωρεύεται, έτσι ώστε στη λήξη του συμβολαίου να περάσει στο παιδί ένα σημαντικό κεφάλαιο, που θα του επιτρέπει να κινηθεί με άνεση στα πρώτα του ενήλικα βήματα και να υλοποιήσει τα όνειρά του με αισιοδοξία (σπουδές, μεταπτυχιακά, επαγγελματική στέγη, προετοιμασία για τον γάμο του κ.λπ.). ∼ Για το παιδί σας; Τίποτα στην τύχη Με ελάχιστο πρόσθετο κόστος, μέσω της παροχής «Εγγύηση Προστασίας Ασφαλίστρου», η MetLife εγγυάται στο παιδί ότι το πρόγραμμα Junior Fund θα εξακολουθεί να ισχύει ακόμα και όταν ο αντισυμβαλλόμενος (πληρωτής), λόγω απώλειας ζωής ή μόνιμης και ολικής ανικανότητας για εργασία για διάστημα τουλάχιστον 6 μηνών χωρίς διακοπή, δεν είναι σε θέση να καταβάλλει τα ασφάλιστρα. Μια επιπρόσθετη κάλυψη αφορά την καταβολή στον ασφαλισμένο ποσού ίσου με το 3πλάσιο του βασικού ασφαλισμένου κεφαλαίου σε περίπτωση απώλειας ζωής του αντισυμβαλλομένου από ατύχημα, εφόσον η ηλικία του κατά την ημερομηνία του ατυχήματος είναι μικρότερη ή ίση των 75 ετών και εφόσον η ηλικία του ασφαλισμένου είναι μικρότερη ή ίση των 25 ετών. ∼ Εγγυημένη απόδοση στη λήξη Το Junior Fund είναι ένα σύγχρονο και ευέλικτο ασφαλιστικό-αποταμιευτικό πρόγραμμα, που «αναπτύσσεται» μαζί με το παιδί. Έχετε τη 70 Μάρτιος 2015

δυνατότητα να γνωρίζετε από την αρχή το ποσό που εγγυημένα θα λάβετε στη λήξη του προγράμματος. Έτσι, μπορείτε να κάνετε έγκαιρα τον προγραμματισμό σας και να αξιοποιήσετε τα πλεονεκτήματά του, ανοίγοντας νέες προοπτικές για το μέλλον του παιδιού σας. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό του Junior Fund είναι η δυνατότητα να πιστώνεται στο πρόγραμμά σας ένα επιπλέον ποσό κάθε φορά που η εταιρεία επιτυγχάνει απόδοση υψηλότερη από την εγγυημένη.

Σημείωση: Η «Επιλογή Τρόπου Διακανονισμού Ασφαλιστικών Παροχών», όπως περιγράφεται στον αντίστοιχο όρο του ασφαλιστηρίου, δεν γίνεται να εφαρμοστεί αν η μηνιαία δόση που πρέπει να καταβληθεί από την εταιρεία είναι μικρότερη από 600 ευρώ. Επίσης, διευκρινίζεται ότι δεν γίνεται να εφαρμοστεί η επιλογή «Ασφάλιση χωρίς άλλη καταβολή ασφαλίστρων-Ελευθεροποίηση», σύμφωνα με τον αντίστοιχο όρο του ασφαλιστηρίου, εφόσον το μειωμένο κεφάλαιο είναι μικρότερο από 5.000 ευρώ.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ Ασφάλεια παιδιού Ως γονέας επιθυμείτε μια ευτυχισμένη και επιτυχημένη ζωή για το παιδί σας. Από την πρώτη στιγμή της γέννησής του, φροντίζετε κάθε μέρα να μην του λείψει κανένα αγαθό. Έχετε προνοήσει όμως για το μέλλον του; Με τα προγράμματα ασφάλειας παιδιού συμμετέχετε έμπρακτα στη δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος για το παιδί σας, εξασφαλίζοντάς το από τη στιγμή της γέννησής του. Στην Ευρωπαϊκή Πίστη έχουμε δημιουργήσει ειδικά προγράμματα για την ασφάλεια του παιδιού, που εξασφαλίζουν τις σπουδές και την επαγγελματική αποκατάστασή του. Εξασφαλίζουν ακόμη τη νοσοκομειακή και εξωνοσοκομειακή του περίθαλψη και την εξασφάλισή του ακόμη κι αν συμβεί ένα απροσδόκητο γεγονός στους γονείς. Τα οφέλη από τα προγράμματα ασφάλειας παιδιού είναι πολλαπλά. Αν ενδιαφέρεστε να καλύψετε τις σπουδές ή/και την επαγγελματική αποκατάσταση του παιδιού σας, το ποσό που θα αποταμιεύετε θα σας βοηθήσει να αντεπεξέλθετε μελλοντικά στο αυξανόμενο από έτος σε έτος κόστος της εκπαίδευσης. Αν ενδιαφέρεστε να καλύψετε τη νοσοκομειακή ή/και την εξωνοσοκομειακή περίθαλψη του παιδιού σας, το πρόγραμμα που θα έχετε επιλέξει, θα σας βοηθήσει να αντεπεξέλθετε στο αυξημένο κόστος μιας ενδεχόμενης νοσηλείας. Επιπροσθέτως, έχετε υψηλότερη ετήσια απόδοση σε αντίθεση με το αν αποταμιεύετε ένα ποσό κάθε μήνα στην τράπεζα, που τα επιτόκια είναι πολύ πιο χαμηλά.

INTERNATIONAL LIFE Εξασφάλιση παιδιού Για εσάς που θέλετε το καλύτερο για τα παιδιά σας, χωρίς συμβιβασμούς, η International Life προσφέρει δύο επιλογές παιδικών προγραμμάτων, για την εξασφάλιση ενός κεφαλαίου για το ξεκίνημα του παιδιού σας, για τις σπουδές ή τα πρώτα του επαγγελματικά βήματα.

Εξασφάλιση και σταδιοδρομία Πρόγραμμα εξασφάλισης του παιδιού με παροχή εγγυημένου κεφαλαίου για ένα σίγουρο ξεκίνημα της ζωής του παιδιού σας. Πού απευθύνεται Απευθύνεται σε όλους εσάς, τους γονείς, που θέλετε να εξασφαλίσετε στα παιδιά σας ένα εγγυημένο κεφάλαιο, το οποίο θα τα βοηθήσει να ξεκινήσουν τις σπουδές τους και τα πρώτα επαγγελματικά τους βήματα. Τι προσφέρει Το πρόγραμμα «Εξασφάλιση & Σταδιοδρομία» ασφαλίζει το παιδί σας με ένα εγγυημένο κεφάλαιο στη λήξη και παράλληλα ασφαλίζει εσάς, τον γονιό, με κάλυψη Απαλλαγής Πληρωμής Ασφαλίστρων λόγω απώλειας ζωής και μόνιμης ολικής ανικανότητας. Με περιοδικές καταθέσεις που πραγματοποιείτε, λαμβάνετε στη λήξη της ασφάλισης, την οποία επιλέγετε εσείς, ένα εγγυημένο εφάπαξ χρηματικό ποσό με ετήσια απόδοση 2,75%. Συγκεκριμένα:

Πρόσθετη παροχή Το πρόγραμμα καλύπτει επιπλέον απώλεια ζωής από ατύχημα και ασθένεια, καταβάλλοντας την αξία του λογαριασμού επένδυσης, καθώς και ένα βασικό ετήσιο ασφάλιστρο με ανώτατο όριο τα 3.000 ευρώ. Τέλος, παρέχεται η δυνατότητα έκτακτων καταβολών, με τη συμπλήρωση του δεύτερου έτους ασφάλισης, με ελάχιστο ποσό εντολής τα 1.000 ευρώ.

ΑΤΛΑΝΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

∼ Κατά τη λήξη της ασφάλισης, το πρόγραμμα παρέχει καταβολή στο παιδί το ασφαλισμένο κεφάλαιο, προσαυξημένο με τα συσσωρευμένα μερίσματα. ∼ Στην περίπτωση της απώλειας ζωής ή μόνιμης ολικής ανικανότητας, με συνέπεια την αδυναμία συνέχισης της ασφάλισης, εμείς αναλαμβάνουμε για λογαριασμό σας την πληρωμή των ασφαλίστρων.

Παιδικά προγράμματα Οι γονείς που προνοούν για το μέλλον δημιουργούν μια σωστή και δυνατή βάση για να στηρίξουν τα όνειρα των παιδιών τους και έτσι τους προσφέρουν την προστασία και την εξασφάλιση, ώστε να χαράξουν τη δική τους πορεία στη ζωή. Η Ατλαντική Ένωση, αναγνωρίζοντας την επιθυμία των γονέων να φροντίσουν από σήμερα για το μέλλον των παιδιών τους, προσφέρει τη δυνατότητα δημιουργίας ενός αποταμιευτικού προγράμματος που θα τους επιτρέψει να πραγματοποιήσουν τους στόχους, τις σπουδές και τα επαγγελματικά σχέδια των παιδιών τους.

Επιπλέον, το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορεί να συνδυαστεί με τις ακόλουθες συμπληρωματικές καλύψεις:

Αποταμιευτικό πρόγραμμα για το παιδί (Ασφάλεια Επιβίωσης) Σας προσφέρει:

∼ Υποχρεωτικά για εσάς, απαλλαγή πληρωμής ασφαλίστρων λόγω απώλειας ζωής και μόνιμης ολικής ανικανότητας. ∼ Προαιρετικά για το παιδί, σύστημα υπηρεσιών υγείας «Εν Υγεία» (νοσοκομειακά και εξωνοσοκομειακά προγράμματα), νοσοκομειακό επίδομα, υπερπροστασία υγείας, μόνιμη ανικανότητα από ατύχημα και επείγουσα αερομεταφορά.

∼ Εγγυημένη αποταμίευση ∼ Οικονομική εξασφάλιση ∼ Απόδοση του καθορισμένου κεφαλαίου στον ασφαλισμένο στη λήξη του προγράμματος ∼ Άμεση καταβολή των ασφαλίστρων, σε περίπτωση απώλειας ζωής ∼ Επιπλέον όφελος από τις υπεραποδόσεις ∼ Δυνατότητα εξαγοράς ∼ Κάλυψη για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ∼ Έκπτωση φόρου σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία

Inlife Flexible Junior Επενδυτικό πρόγραμμα δημιουργίας ατομικού λογαριασμού, που προστατεύει το παιδί σας στην περίπτωση σοβαρού ατυχήματος. Πού απευθύνεται Απευθύνεται σε εσάς, τους γονείς, που επιθυμείτε να εξασφαλίσετε τα παιδιά σας με ένα επενδυτικό πρόγραμμα και ταυτόχρονα να τα προστατέψετε σε περίπτωση σοβαρού ατυχήματος. Τι προσφέρει Το Inlife Junior Flexible Ζωής παρέχει τη δυνατότητα δημιουργίας ατομικού επενδυτικού λογαριασμού μέσω διαδικασίας συστηματικής αποταμίευσης με προνομιακή επένδυση, συνδεδεμένο με ρήτρα μεριδίων των αμοιβαίων κεφαλαίων της International ΑΕΔΑΚ. Επιπροσθέτως, προσφέρει προστασία στο παιδί στην περίπτωση σοβαρού ατυχήματος (μόνιμη ολική ανικανότητα), προβλέποντας πρόσθετο κεφάλαιο ίσο με το πενταπλάσιο του βασικού ασφαλίστρου (έως 15.000 ευρώ). Κατά τη λήξη της ασφάλειας, το παιδί έχει δικαίωμα επιλογής είσπραξης των κεφαλαίων του:

Απαλλαγή πληρωμής ασφαλίστρων συμβαλλομένου: Μεγαλύτερη ασφάλεια και οικονομική προστασία σε κάθε περίπτωση Με την παροχή αυτή, η Ατλαντική Ένωση εξασφαλίζει στον συμβαλλόμενο την απαλλαγή πληρωμής ασφαλίστρων σε περίπτωση μόνιμης ολικής ανικανότητας για εργασία ή θανάτου από ατύχημα ή ασθένεια και αναλαμβάνει για λογαριασμό του την υποχρέωση της ομαλής συνέχισης του παιδικού προγράμματος μέχρι τη λήξη του. Χ

Α) εφάπαξ ή Β) σε ισόποσες καθορισμένες δόσεις ή Γ) συνδυάζοντας τα δύο παραπάνω ΧΡΗΜΑ 71

Χ φάκελοι

SARANTIS GROUP

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΣΥΝΟΡΩΝ Στην ετήσια ενημέρωση αναλυτών ο Όμιλος Σαράντη παρουσίασε τα οικονομικά αποτελέσματά του για τη χρήση του 2014, τη στρατηγική του, καθώς και τις εκτιμήσεις της διοίκησης για τα οικονομικά μεγέθη του 2015.

α οικονομικά μεγέθη του Ομίλου Σαράντη το 2014 αποδεικνύουν την ικανότητα του ομίλου να αναπτύσσεται σε ένα δυσχερές επιχειρηματικό περιβάλλον, επιβεβαιώνοντας ταυτόχρονα τη συνέπεια και την επιτυχία των στρατηγικών επιλογών της διοίκησης. Ο Όμιλος Σαράντη έκλεισε το έτος 2014 καταγράφοντας πωλήσεις ύψους 248,44 εκατ. ευρώ, συγκριτικά με τα 236,59 εκατ. ευρώ του 2013, μια αύξηση δηλαδή κατά 5,01%, που προήλθε από την έντονη ζήτηση για τα προϊόντα του ομίλου, υποστηριζόμενη από τις συνεχείς ενέργειες προβολής και προώθησης του προϊοντικού χαρτοφυλακίου του. Σημαντική ανάπτυξη παρατηρήθηκε τόσο στην Ελλάδα όσο και στις ξένες χώρες του ομίλου. Η Ελλάδα αφενός συνεισέφερε 35,79% στις συνολικές πωλήσεις του, παρουσιάζοντας άνοδο πωλήσεων κατά 5,1%, στα 88,93 εκατ. ευρώ, απόδοση εντυπωσιακή συγκριτικά με την τάση του δείκτη του λιανικού εμπορίου. Οι ξένες χώρες αφετέρου, που αντιπροσωπεύουν το 64,21% του συνόλου των πωλήσεων του ομίλου, συνέχισαν να διατηρούν τη θετική πορεία τους, σημειώνοντας άνοδο κατά 4,96%, φτάνοντας τα 159,51 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχούν σε άνοδο κατά μέσο όρο 6,02%, εξαιρώντας την επίδραση των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) παρουσίασαν αύξηση κατά 11,18%, φτάνοντας στα 25,64 εκατ. ευρώ, τα κέρδη προ φόρων και τόκων (ΕΒΙΤ) αυξήθηκαν κατά 13,76%, φτάνοντας στα 22,05 εκατ. ευρώ, και τα καθαρά κέρδη παρουσίασαν άνοδο κατά 10,40%, αγγίζοντας τα 17,14 εκατ. ευρώ, από 15,53 εκατ. ευρώ το 2013. SARANTIS GROUP ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΕΤΟΧΗΣ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ 12ΜΗΝΟ

72 Μάρτιος 2015

Οι βασικοί παράγοντες που συνετέλεσαν στη θετική αυτή πορεία είναι η σημαντική οργανική ανάπτυξη του ομίλου σε συνδυασμό με τη σημαντική βελτίωση που έχει επιτευχθεί στο περιθώριο μικτού κέρδους, λόγω των ευνοϊκότερων συμφωνιών προμήθειας υλών και υπηρεσιών και του χαμηλότερου κόστους παραγωγής, του ελέγχου στις λειτουργικές δαπάνες και της οικονομικής ευρωστίας του ομίλου, που του επιτρέπει να αυτοχρηματοδοτεί τις δραστηριότητες και τα επενδυτικά του πλάνα. Ο Όμιλος Σαράντη συνεχίζει να παράγει ελεύθερες ταμειακές ροές, εμφανίζοντας ισχυρή οικονομική θέση και αποδεικνύοντας την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητά του. Η διοίκησή του είναι αφοσιωμένη στο επενδυτικό της πλάνο, που θα επιφέρει περαιτέρω ανάπτυξη και θα δημιουργήσει πρόσθετη αξία στους μετόχους του. Έχοντας ολοκληρώσει την εξαγορά της τσεχικής εταιρείας καλλυντικών σημάτων Astrid TM (κόστους 6,4 εκατ. ευρώ), την εξαγορά της δραστηριότητας του Noxzema στην Ελλάδα από την Procter & Gamble (κόστους 8,7 εκατ. ευρώ) και έχοντας καταβάλει προσωρινό μέρισμα για τη χρήση του 2013 (ύψους 10,4 εκατ. ευρώ), ο όμιλος διατηρεί θετική καθαρή ταμειακή θέση ύψους 9,6 εκατ. ευρώ. Η υγιής οικονομική θέση του προσφέρει τη δυνατότητα για επενδύσεις με βάση τους στρατηγικούς άξονες που υποστηρίζουν την ανάπτυξη και την κερδοφόρο πορεία του. Έμφαση δίνεται στην ανάπτυξη των βασικών κατηγοριών του ομίλου μέσω της ανανέωσης και του εμπλουτισμού του προϊοντικού του χαρτοφυλακίου, στην αύξηση των μεριδίων αγοράς, στη βελτίωση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας των προϊόντων μέσω συνεργειών στην παραγωγή, στην εξεύρεση εξαγορών κερδοφόρων και αναγνωρισμένων προϊόντων ομοιογενούς χαρακτήρα και στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού του ομίλου. Η επιχειρησιακή αριστεία επιτυγχάνεται μέσω μιας διαρκούς προσπάθειας για τη βελτιστοποίηση των μεγεθών του ομίλου σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό και δυναμικό διεθνές εμπορικό περιβάλλον, με στόχο τη συνεχή ανάπτυξη και την αυξανόμενη οικονομική απόδοση. Επιπλέον, η διοίκηση θα προτείνει στην Τακτική Γενική Συνέλευση των μετόχων της εταιρείας, στις 12 Μαΐου 2015, την πληρωμή μερίσματος για τη χρήση του 2014, ύψους 0,15 ευρώ ανά μετοχή. Χ

ρεπορτάζ Χ

ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΠΕΝΔΥΕΙ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Επενδύσεις ύψους 80 εκατ. ευρώ έχει σχεδιάσει για το σύνολο του 2014 η αλυσίδα σουπερμάρκετ ΑΒ Βασιλόπουλος.

το πλαίσιο αυτό, ολοκλήρωσε την ανακαίνιση του ιστορικού καταστήματός της στο Ελληνικό, το οποίο άνοιξε για πρώτη φορά τις πόρτες του το 1990. Πρόκειται για μια επένδυση ύψους 6 εκατ. ευρώ, η οποία οδήγησε στη δημιουργία σημείων πώλησης συνολικής έκτασης 5.500 τ.μ. (προστέθηκαν περίπου 1.000 επιπλέον τ.μ.), στα οποία οι καταναλωτές μπορούν, μεταξύ 14.000 κωδικών και της πλήρους γκάμας PL της ΑΒ Βασιλόπουλος, να βρουν φρέσκα φρούτα και λαχανικά, ψωμί και γλυκίσματα, τυριά, αλλαντικά και κρασιά από κάθε γωνιά της Ελλάδας και του κόσμου, ψάρια, φρεσκοκομμένο καφέ και ξηρούς καρπούς. Κάθε κατηγορία προϊόντος φιλοξενείται σε ένα μοναδικό τμήμα και στο κατάστημα εργάζονται 214 άτομα, λειτουργούν 13 ταμεία, είναι διαθέσιμες 350 θέσεις parking, ενώ λειτουργεί και ολοκληρωμένο κέντρο ανακύκλωσης συσκευασιών. ΑΥΞΗΣΗ ΜΕΡΙΔΙΟΥ Παράλληλα, η εταιρεία εφαρμόζει ανεπηρέαστα την επιχειρηματική της στρατηγική, που έχει έως τώρα οδηγήσει σε υγιή επέκταση του δικτύου της και σε αύξηση του μεριδίου της στην αγορά. Όπως μάλιστα ανέφερε ο Λεωνίδας Βρεττάκος, γενικός διευθυντής της ΑΒ Βασιλόπουλος, σε συνάντηση με δημοσιογράφους, η αλυσίδα είχε ένα πολύ καλό εννεάμηνο, καταγράφοντας άνοδο πωλήσεων και κερδοφορίας και σημαντική ανάπτυξη. Σημαντικό ρόλο σε αυτήν την πορεία έχουν διαδραματίσει και οι επενδύσεις της αλυσίδας, οι οποίες την τελευταία τριετία (2011-2013) ήταν 300-350 εκατ. ευρώ. Χάρη σε αυτές άλλωστε το δίκτυο της εταιρείας αυτήν τη στιγμή αριθμεί συνολικά 306 καταστήματα, αφού μέσα στο 2014 έχουν ήδη προστεθεί 27 καταστήματα, 19 ιδιόκτητα και 8 franchise. Παράλληλα, έχουν ανακαινιστεί συνολικά 10 καταστήματα. Σημαντική είναι και η συνεισφορά της ΑΒ σε νέες θέσεις εργασίας, καθώς από την έναρξη του 2013 έως και τον Ιούνιο του 2014 δημιουργήθηκαν 1.565 νέες θέσεις. Οι 572 από αυτές αντιστοιχούν μόνο στο α’ εξάμηνο του 2014, φθάνοντας το σύνολο των εργαζομένων στον όμιλο στους 11.408.

☛

Σημαντικό ρόλο σε αυτήν την πορεία έχουν διαδραματίσει και οι επενδύσεις της αλυσίδας, οι οποίες την τελευταία τριετία (2011-2013) ήταν 300-350 εκατ. ευρώ

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ 100 ΕΚΑΤ. ΤΟ 2015 Για το 2015, η ΑΒ Βασιλόπουλος έχει στόχο να αυξήσει κατά 20% τις επενδύσεις της –στα 100 εκατ. ευρώ– ώστε να αναπτυχθεί περαιτέρω σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές. Βασική προτεραιότητα αποτελεί η αγορά της Κρήτης, στην οποία αυτήν τη στιγμή η αλυσίδα διατηρεί 7 καταστήματα (6 σουπερμάρκετ και 1 Cash & Carry). Επιδίωξη της ΑΒ Βασιλόπουλος είναι ο αριθμός αυτός να έχει ανέλθει στα 15 μέχρι το 2017. Επίσης, νέα καταστήματα θα δημιουργηθούν στη Βόρεια Ελλάδα και τη Θεσσαλία. Όσον αφορά τις εξαγορές, ο κ. Βρεττάκος τόνισε πως κάθε πιθανή ευκαιρία στην ελληνική αγορά μπορεί να απασχολήσει την ΑΒ Βασιλόπουλος, υπογράμμισε όμως πως δεν πρόκειται να υπάρξει εξαγορά κάποιας μη υγιούς επιχείρησης που θα μπορούσε να υπονομεύσει τα οικονομικά μεγέθη και την πορεία και της ΑΒ. Επιπλέον, διαψεύδοντας σενάρια που κυκλοφορούν κατά καιρούς, σημείωσε πως σαν επικεφαλής της ΑΒ Βασιλόπουλος δεν έχει πραγματοποιήσει συζητήσεις για συνεργασίες ή εξαγορές με άλλους μεγάλους παίκτες της αγοράς σουπερμάρκετ. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, η ΑΒ Βασιλόπουλος έχει πραγματοποιήσει επαφές μόνο με μικρότερου μεγέθους αλυσίδες, αν και αναγνώρισε πως η συγκέντρωση στον κλάδο δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη. Χ ΧΡΗΜΑ 73

Χ ρεπορτάζ

ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ ΜΥΘΟΣ-FIX

ΝΕΟ ΣΧΗΜΑ ΠΟΥ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟΝ ΧΑΡΤΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΜΠΙΡΑΣ Το νέο σχήμα, με την επωνυμία «Ολυμπιακή Ζυθοποιία», θα έχει ισχυρή μετοχική σύνθεση, βάσει της οποίας ο όμιλος Carlsberg θα συμμετέχει με ποσοστό 51% και οι μέτοχοι της παλιάς Ολυμπιακής Ζυθοποιίας με 49%, και θα διοικείται από επταμελές Εποπτικό Συμβούλιο, με πρόεδρο τον κ. Lars Lehmann, αντιπρόεδρο τον κ. Ι. Χήτο και διευθύνοντα σύμβουλο τον κ. Α. Καραφυλλίδη.

74 Mάρτιος 2015

τη συγχώνευση των δραστηριοτήτων τους αποφάσισαν να προχωρήσουν οι εταιρείες Μύθος Ζυθοποιία και Ολυμπιακή Ζυθοποιία, όπως ανακοίνωσαν τα στελέχη τους σε σχετική συνέντευξη Τύπου. Η συγχώνευση τελεί υπό την έγκριση της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Το νέο σχήμα, με την επωνυμία «Ολυμπιακή Ζυθοποιία», θα έχει ισχυρή μετοχική σύνθεση, βάσει της οποίας ο όμιλος Carlsberg θα συμμετέχει με ποσοστό 51% και οι μέτοχοι της παλιάς Ολυμπιακής Ζυθοποιίας με 49%, και θα διοικείται από επταμελές Εποπτικό Συμβούλιο, με πρόεδρο τον κ. Lars Lehmann, αντιπρόεδρο τον κ. Ι. Χήτο και διευθύνοντα σύμβουλο τον κ. Α. Καραφυλλίδη. Με όχημα δύο ιδιόκτητες παραγωγικές μονάδες στη Σίνδο και τη Ριτσώνα, δυναμικότητας 2,2 εκατ. εκατόλιτρων ετησίως, τη διάθεση 14 εμπορικών σημάτων, εκ των οποίων τα 7 παράγονται στην Ελλάδα, ένα διευρυμένο δίκτυο περισσότερων από 2.000 προμηθευτών, έντονη εξωστρέφεια και σημαντική συνεισφορά στην εθνική οικονομία, με στήριξη της αγροτικής παραγωγής και φορολογικές εισφορές που αγγίζουν τα 60 εκατ. ευρώ, η νέα Ολυμπιακή Ζυθοποιία δημιουργεί νέα δεδομένα για την εγχώρια αγορά μπίρας. Σε ό,τι αφορά τον επιχειρηματικό σχεδιασμό και τις αναπτυξιακές προοπτικές της νέας Ολυμπιακής Ζυθοποιίας, έχει ήδη συμφωνηθεί η υλοποίηση πενταετούς (2015-2019) πλάνου επενδύσεων, ύψους άνω των 50 εκατ. ευρώ. Οι επενδύσεις θέτουν στο επίκεντρο τη βελτίωση και τον εκσυγχρονισμό των υποδομών και του πάγιου εξοπλισμού, την ανάπτυξη εργαλείων και υλικών marketing και πωλήσεων και τη δημιουργία νέων προϊόντων με έμφαση στην καινοτομία. Το επενδυτικό πλάνο αποτελεί συνέχεια ενός συνόλου επενδύσεων, ύψους 95 εκατ. ευρώ, που έχουν υλοποιήσει κατά την πενταετία 2010-2014 οι δύο εταιρείες, και αποτελεί την έμπρακτη επιβεβαίωση της εμπιστοσύνης τους στη χώρα μας και της συμβολής τους στην εθνική οικονομία. Επιπλέον, μέσα από την ανάπτυξη συνεργειών και την ανταλλαγή τεχνογνωσίας, η νέα Ολυμπιακή Ζυθοποιία στοχεύει στην εντατικοποίηση της εξαγωγικής δραστηριότητας της Ελλάδας στην αγορά μπίρας. Με πυρήνα εξωστρέφειας τα μεγάλα ελληνικά σήματα Mythos και FIX Hellas, θα ενισχύσει περαιτέρω τις εξαγωγές της χώρας, προσεγγίζοντας τους διεθνείς καταναλωτές σε ολοένα και περισσότερες αγορές, που ξεπερνούν τις 40 χώρες και στις 5 ηπείρους. Στις προτεραιότητες της νέας Ολυμπιακής Ζυθοποιίας εντάσσονται

☛

Ισχυρός πόλος, με την επωνυμία «Ολυμπιακή Ζυθοποιία», με εξαγωγική δραστηριότητα σε 40 χώρες και στις 5 ηπείρους και πλάνο επενδύσεων άνω των 50 εκατ. ευρώ την πενταετία 2015-2019

επίσης η ανάπτυξη συνεργειών σε θέματα προμηθειών, παραγωγής και διάθεσης προϊόντων, καθώς και η βελτιστοποίηση και καλύτερη αξιοποίηση των δικτύων διανομής, με πολλαπλά οφέλη για το σύνολο της αγοράς. Ο κ. Α. Καραφυλλίδης, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Μύθος Ζυθοποιία, δήλωσε σχετικά: «Η συγχώνευση των δραστηριοτήτων των δύο εταιρειών συνιστά ψήφο εμπιστοσύνης του Carlsberg Group στην Ελλάδα. Μια αγορά στην οποία έχουμε σταθερή παρουσία τα τελευταία 46 χρόνια. Με ελληνικό DNA και διεθνές αποτύπωμα, το νέο σχήμα συνδυάζει την ισχυρή τεχνογνωσία, τη δύναμη, την αξιοπιστία, την οργάνωση, τις ισχυρές δομές, την οικονομική ευρωστία και την εξωστρέφεια του Carlsberg Group με την επιτυχημένη ελληνική επιχειρηματική σκέψη, όπως αυτή αντανακλάται μέσα από τη δυναμική πορεία ενός ιστορικού ελληνικού brand. Σήμερα, αλλάζουμε τον χάρτη της μπίρας στην Ελλάδα». Ο κ. Ι. Χήτος, πρόεδρος της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας, δήλωσε σχετικά: «Η νέα Ολυμπιακή Ζυθοποιία αποτελεί τον νέο ισχυρό πυλώνα της εγχώριας αγοράς μπίρας. Με ένα ισχυρό portfolio προϊόντων που περιλαμβάνει τη FIX Hellas, το ιστορικότερο σήμα ελληνικής μπίρας, και τη Mythos, το μεγαλύτερο ελληνικό σήμα μπίρας της νεότερης εποχής, με έντονη εξαγωγική δραστηριότητα, με στήριξη των τοπικών παραγωγών και επενδύσεις που συνεπάγονται περαιτέρω ανάπτυξη, συμβάλλουμε στο να αλλάξουν ουσιαστικά τα δεδομένα του κλάδου στη χώρα μας. Στόχος μας είναι η δημιουργία προστιθέμενης αξίας για την αγορά και κατ’ επέκταση για την εθνική οικονομία και τους Έλληνες καταναλωτές». Χ

ΧΡΗΜΑ 75

άρθρο Χ παρουσίαση

ΟΜΙΛIΑ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤH ΤΗΣ ΤΡAΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛAΔΟΣ

ΓΙΑΝΝΗ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑ

ΣΤΗΝ 82Η ΕΤΗΣΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ 26 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2015

ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Συμφωνία με τους εταίρους για να μην ανακοπεί η ανάκαμψη και να ενισχυθεί η ανάπτυξη

ο 2014, για πρώτη φορά μετά από έξι χρόνια μεγάλης ύφεσης, ανακόπηκε η πτώση και σημειώθηκαν θετικοί ρυθμοί μεταβολής της οικονομικής δραστηριότητας. Με βάση τα δεδομένα αυτά, σε συνδυασμό με την εξάλειψη των μεγάλων ελλειμμάτων του Δημοσίου και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, καθώς και με την πραγματοποίηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων, μπορεί να υποστηριχθεί ότι υπάρχουν πλέον βασικές προϋποθέσεις προκειμένου η ελληνική οικονομία να εξέλθει οριστικά από την κρίση και να προχωρήσει σε ταχεία ανάπτυξη στο άμεσο μέλλον. Ωστόσο, η αισιόδοξη αυτή προοπτική σκιάζεται από μια παρατεταμένη περίοδο αβεβαιότητας που κορυφώθηκε τις τελευταίες εβδομάδες. Η απόφαση του Eurogroup της 20ής Φεβρουαρίου για την παράταση της δανειακής σύμβασης και η έγκριση των ελληνικών προτάσεων για μεταρρυθμίσεις στο Eurogroup της 24ης Φεβρουαρίου περιορίζουν την αβεβαιότητα και δίνουν στη νέα κυβέρνηση τη δυνατότητα να ολοκληρώσει μεταρρυθμίσεις που εκκρεμούν, θέτοντας παράλληλα τις δικές της προτεραιότητες. Οι αποφάσεις αυτές είναι θετικές, διότι αποτρέπουν μια ρήξη με τους εταίρους που θα είχε ανυπολόγιστες συνέπειες για την ελληνική οικονομία και όχι μόνο. Για να εκμεταλλευθούμε όμως αυτό το παράθυρο ευκαιρίας, πρέπει να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις με τους 76 Mάρτιος 2015

εταίρους σε πνεύμα συνεργασίας και εμπιστοσύνης, για να καταλήξουμε σύντομα σε μια αμοιβαίως επωφελή τελική συμφωνία. Την κρίσιμη αυτή στιγμή απαιτείται συντεταγμένη εθνική προσπάθεια, σε στενή συνεργασία με τους ευρωπαϊκούς και διεθνείς θεσμούς, για να διασφαλιστούν οι θυσίες των Ελλήνων πολιτών και να συνεχιστεί η ανασυγκρότηση της οικονομίας με στόχο τη διατηρήσιμη ανάπτυξη. Η Τράπεζα της Ελλάδος από τη δική της πλευρά θα συμβάλει με όλες τις δυνάμεις της σ’ αυτή την προσπάθεια.

Ανάκαμψη της οικονομίας το 2014 σε περιβάλλον αποπληθωρισμού Το έτος 2014 σηματοδοτεί την επιστροφή της οικονομικής δραστηριότητας σε θετικούς ρυθμούς μεταβολής μετά από έξι έτη συνεχούς και βαθιάς οικονομικής κρίσης, που αποτιμώνται σε σωρευτική υποχώρηση του AEΠ πάνω από 25%. Τα δημοσιευμένα τριμηνιαία στοιχεία του ΑΕΠ δείχνουν σαφή αποκλιμάκωση της ύφεσης από το α’ τρίμηνο του 2014, με αποτέλεσμα στο σύνολο του έτους να καταγράφεται θετικός ρυθμός μεγέθυνσης της τάξεως του 0,8%, για πρώτη φορά μετά το 2007. Κινητήριες δυνάμεις αυτής της εξέλιξης ήταν η αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών και η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Συγκεκριμένα, στο διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου του 2014:

∼ Οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 8,4%, σε μεγάλο βαθμό λόγω της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας. Οι τουριστικές υπηρεσίες και η ναυτιλία είναι βασικοί τομείς που παρουσίασαν ισχυρή επεκτατική εξαγωγική δυναμική. ∼ Η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε κατά 1,5%, υποστηριζόμενη από τη σταθεροποίηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος, τη μείωση του γενικού επιπέδου των τιμών, αλλά και τη μείωση της αβεβαιότητας. Σημαντικές θετικές εξελίξεις αποτελούν επίσης η ανάκαμψη της συνολικής απασχόλησης κατά 0,3% και της μισθωτής απασχόλησης κατά 2,3%, ενώ ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε κατά 3,3%, για πρώτη φορά μετά το 2008. Παρά ταύτα, το ποσοστό ανεργίας παραμένει υψηλό και είναι το υψηλότερο στην ΕΕ. Επιπλέον, το ποσοστό των μακροχρόνια ανέργων συνεχίζει να αυξάνεται, με κίνδυνο να απαξιωθεί ένα μεγάλο μέρος των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού. Το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος μειώθηκε περαιτέρω το 2014, λόγω της αύξησης της παραγωγικότητας και της μείωσης των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών, συμβάλλοντας στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Η διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας παρουσιάζει ενδείξεις βελτίωσης από το 2013. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα ανέβηκε στην 81η από την 91η θέση το 2012 στον δείκτη παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας του World Economic Forum, ενώ σύμφωνα με τον δείκτη «ευχέρειας του επιχειρείν» της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Ελλάδα ανέβηκε στην 61η από την 65η και 89η θέση αντιστοίχως τα δύο αμέσως προηγούμενα έτη. Ωστόσο, η πρόσβαση στη χρηματοδότηση, η γραφειοκρατία και το συνεχώς μεταβαλλόμενο φορολογικό περιβάλλον παραμένουν πλέον τα σημαντικότερα εμπόδια στη βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων. Η υπερκάλυψη του δημοσιονομικού στόχου (όσον αφορά την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος) του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής (ΠΟΠ) κατά 1,2% του ΑΕΠ το 2013 αποτέλεσε σημαντική παρακαταθήκη, θέτοντας στέρεες βάσεις για την εκπλήρωση του δημοσιονομικού στόχου το 2014 για τρίτο συναπτό έτος. Εντούτοις, το τελικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα της γενικής κυβέρνησης για το 2014 υπόκειται σε επισφάλειες, που σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με τις αβεβαιότητες των τελευταίων εβδομάδων του έτους σε συνδυασμό με την οπισθοβαρή κατανομή των εσόδων. Οι αβεβαιότητες αυτές έχουν ενταθεί μετά την ολοκλήρωση της εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού του 2014, η οποία κατέγραψε σημαντικές αποκλίσεις στο σκέλος των φορολογικών εσόδων, ειδικότερα κατά τον μήνα Δεκέμβριο. Οι συνολικές επενδύσεις παραμένουν ιδιαίτερα χαμηλές, παρά την αύξηση των δημοσίων επενδύσεων, αντανακλώντας τη μείωση των ιδιωτικών επενδύσεων κυρίως λόγω του περιορισμού της τραπεζικής χρηματοδότησης και του υψηλού κόστους δανεισμού. Η πτώση των ιδιωτικών επενδύσεων εντοπίζεται ιδίως στις επενδύσεις σε κατοικίες, ενώ οι παραγωγικές επιχειρηματικές επενδύσεις έχουν αρχίσει να δείχνουν σημάδια ανάκαμψης. Η αναιμική αύξηση των επενδύσεων κατά 1% το γ’ τρίμηνο του 2014, που παρατηρήθηκε για πρώτη φορά μετά το 2008, πιθανώς σηματοδοτεί ανάκαμψη των επενδύσεων, η οποία ενδέχεται να συνεχιστεί τα επόμενα έτη.

Διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές Οι συνθήκες στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές συνέχισαν να βελτιώνονται κατά τη διάρκεια του α’ εξαμήνου του 2014. Σταδιακά ωστόσο, από το γ’ τρίμηνο του 2014, η αύξηση της επενδυτικής αβεβαιότητας για τον τραπεζικό τομέα των χωρών της ζώνης του ευρώ, οι ενδείξεις εξασθένησης της οικονομικής δραστηριότητας στη ζώνη του ευρώ, καθώς και η επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας, οδήγησαν σε αύξηση της μεταβλητότητας στις ευρωπαϊκές αγορές κεφαλαίων. Υπό αυτές τις συνθήκες και δεδομένων των δυσμενών ειδικών παραγόντων στην αποτίμηση των ελληνικών κρατικών ομολόγων (που σχετίζονταν κυρίως με αβεβαιότητες όσον αφορά τις πολιτικές εξελίξεις), οι αποδόσεις των ελληνικών κρατικών ομολόγων αυξήθηκαν σημαντικά και επέστρεψαν στα επίπεδα που είχαν παρατηρηθεί το γ’ τρίμηνο του 2013.Οι εξελίξεις στην αγορά των ομολόγων των ελληνικών μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων ήταν επίσης αρνητικές το 2014. Κατά τη μεγαλύτερη διάρκεια του έτους, οι αποδόσεις των ομολόγων των ελληνικών μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων εμφάνισαν μεταβολές σε συνάφεια με εκείνες των αντίστοιχων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, οι οποίες έχουν καλύτερη πιστοληπτική διαβάθμιση. Όμως από τα τέλη Οκτωβρίου αποσυνδέθηκαν από τις αποδόσεις των ευρωπαϊκών εταιρικών ομολόγων και ακολούθησαν την έντονα ανοδική εξέλιξη των αποδόσεων των ελληνικών κρατικών ομολόγων. Οι εξελίξεις στην αγορά μετοχών στην Ελλάδα ήταν επίσης αρνητικές το 2014, αν και όχι καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η υποχώρηση των τιμών των μετοχών στο Χρηματιστήριο Αθηνών ήταν σημαντική, ιδίως των τίτλων των τραπεζών, παρά την επιβεβαίωση της κεφαλαιακής τους επάρκειας στο πλαίσιο της πρόσφατης Συνολικής Αξιολόγησης από την ΕΚΤ του τραπεζικού συστήματος των χωρών-μελών της ζώνης του ευρώ.

Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα παραμένει ισχυρό παρά τους κλυδωνισμούς H ενίσχυση της κεφαλαιακής βάσης και της προ προβλέψεων κερδοφορίας, οι πρώτες ενέργειες στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης του ζητήματος των δανείων σε καθυστέρηση και η ενεργοποίηση, από τις 4 Νοεμβρίου 2014, του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (ΕΕΜ) αποτέλεσαν τις βασικές εξελίξεις για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα το 2014. Ειδικότερα, στις αρχές του 2014 δημοσιεύθηκαν τα αποτελέσματα της προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων που είχε διοργανωθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος, γεγονός που διευκόλυνε (παράλληλα με την αποκλιμάκωση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων) τις τράπεζες να αντλήσουν πόρους από τις αγορές κεφαλαίων, ενώ προς τα τέλη του έτους ολοκληρώθηκε η Συνολική Αξιολόγηση της ΕΚΤ, η οποία επανεπιβεβαίωσε την επάρκεια της κεφαλαιακής βάσης των συστημικών ελληνικών τραπεζών. Παρά τις θετικές εξελίξεις, το τραπεζικό σύστημα συνεχίζει να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, με κυριότερη την ανάγκη αντιμετώπισης των προβληματικών δανείων. Χ ΧΡΗΜΑ 77

στα ενδότερα του Χρηματιστηρίου Αθηνών

LAMDA DEVELOPMENT

Σε ανοδική τροχιά τα εμπορικά κέντρα Επιβεβαιώνοντας τη σαφή τάση ανάκαμψης των προηγούμενων τριμήνων, η κερδοφορία των τριών εμπορικών κέντρων (EBITDA) κινήθηκε ανοδικά, παρουσιάζοντας αύξηση 5% σε σχέση με πέρσι, και ανήλθε στα 37,5 εκατ. ευρώ. Tα ενοποιημένα λειτουργικά αποτελέσματα (EBITDA) προ αποτιμήσεων που αναλογούν στον όμιλο ανήλθαν σε 28,0 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας άνοδο 9% σε σχέση με το 2013. Η ανοδική τάση των βασικών εμπορικών δεικτών από τα μέσα του 2013 συνεχίστηκε ακόμη πιο ενισχυμένη. Ο συνολικός κύκλος εργασιών των καταστημάτων παρουσίασε αύξηση 8% το 2014, ενώ η συνολική επισκεψιμότητα των εμπορικών κέντρων κατά την ίδια χρονική περίοδο παρουσίασε επίσης αύξηση 5%. Η μέση πληρότητα των εμπορικών κέντρων ξεπερνά το 98%, ενώ εξακολουθεί να παρατηρείται αύξηση της ζήτησης για μισθώσεις. Η θετική διαφοροποίηση της δραστηριότητας των εμπορικών κέντρων από την υπόλοιπη αγορά λιανικής συνεχίζεται, καθώς αποτελούν σημεία αναφοράς και αποδοχής από το καταναλωτικό κοινό. Οι έμποροι λιανικής συνεχίζουν να έχουν μεγάλη υποστήριξη σε ενέργειες marketing και επικοινωνίας, καθώς και να απολαμβάνουν τα οφέλη της υψηλής επισκεψιμότητας, όπως αποδεικνύει η μέχρι σήμερα πορεία. Ο συνολικός κύκλος εργασιών των καταστημάτων στο Golden Hall κινήθηκε ανοδικά κατά 11%, ενώ εξίσου εντυπωσιακή είναι και η αύξηση του αριθμού των επισκεπτών κατά 7%. Η λειτουργική του κερδοφορία ανήλθε σε 12,9 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας άνοδο 4% σε σχέση με πέρσι. Στο Mediterranean Cosmos, στη Θεσσαλονίκη, σημειώθηκε άνοδος του κύκλου εργασιών των καταστημάτων κατά 8% και αύξηση του αριθμού των επισκεπτών κατά 6%, ενώ βρίσκεται σε καθεστώς πλήρους μίσθωσης. Σε ό,τι αφορά τη λειτουργική του κερδοφορία, αυτή ανήλθε σε 12,6 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας σημαντική άνοδο κατά 10%. Όσον αφορά το The Mall Athens, τα μεγέθη του εμφανίζονται επίσης αυξημένα. Ο τζίρος των καταστημάτων και ο αριθμός των επισκεπτών παρουσίασαν αύξηση κατά 6% και 4% αντίστοιχα, ενώ η λειτουργική του κερδοφορία ανήλθε στα 12,0 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 3%. Όλα τα ανωτέρω μεγέθη επιβεβαιώνουν την ηγετική θέση του στον χώρο του λιανεμπορίου.

03-2015

SPACE HELLAS

78 Μάρτιος 2015

Αύξηση τζίρου και κερδών μετά από φόρους για το 2014 Αύξηση κατά 5,1% παρουσίασε ο ενοποιημένος τζίρος της Space Hellas για το 2014 και ανήλθε στα 43,1 εκατ. ευρώ, έναντι 41 εκατ. ευρώ το 2013. Τα μικτά κέρδη μειώθηκαν σε 12,4 εκατ. ευρώ το 2014, έναντι 13,2 εκατ. ευρώ το 2013, χωρίς η μείωση αυτή να επηρεάσει το EBITDA, το οποίο σημείωσε οριακή αύξηση και έκλεισε σε 4,1 εκατ. ευρώ το 2014, έναντι 4 εκατ. ευρώ το 2013. Τα κέρδη προ φόρων μειώθηκαν σε 416 χιλ. ευρώ το 2014, έναντι 689 χιλ. ευρώ το 2013, και τα κέρδη μετά από φόρους αυξήθηκαν σε 749 χιλ. ευρώ το 2014, έναντι 31 χιλ. ευρώ το 2013. Παράλληλα με την αύξηση του τζίρου και του EBITDA συνεχίστηκε η πορεία μείωσης τόσο του συνολικού τραπεζικού δανεισμού –ο οποίος έκλεισε στα 18,9 εκατ. ευρώ το 2014, έναντι 20,1 εκατ. ευρώ το 2013– όσο και του καθαρού χρέους, το οποίο ανήλθε σε 15 εκατ. ευρώ το 2014, έναντι 19,2 εκατ. ευρώ το 2013, μειωμένο κατά 4,2 εκατ. ευρώ. Αξιοσημείωτη είναι και η δημιουργία σημαντικών θετικών λειτουργικών ταμειακών ροών, ύψους 4 εκατ. ευρώ, οι οποίες διοχετεύθηκαν και στη μείωση του δανεισμού, αλλά κατά κύριο λόγο στην αύξηση των διαθεσίμων, τα οποία έκλεισαν στα 3,8 εκατ. ευρώ το 2014, έναντι 0,8 εκατ. ευρώ το 2013, διατηρώντας ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον για την ανάπτυξη του ομίλου το 2015. Για τη μητρική εταιρεία, ο τζίρος έκλεισε στα 40,9 εκατ. ευρώ το 2014, έναντι 38,7 εκατ. ευρώ το 2013, ενώ τα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων EBITDA, ανήλθαν σε 4,1 εκατ. ευρώ το 2014, έναντι 3,5 εκατ. ευρώ το 2013. Τέλος, τα κέρδη προ φόρων της μητρικής για το 2014 ανήλθαν σε 1.963 χιλ. ευρώ, έναντι 161 χιλ. ευρώ το 2013, και τα αντίστοιχα αποτελέσματα μετά από φόρους το 2014 ανήλθαν σε 2.444 χιλ. ευρώ, έναντι -359 χιλ. ευρώ το 2013. Ως γενική εκτίμηση για το 2015, ο όμιλος θα συνεχίσει την προσπάθεια βελτίωσης της ισχυρής θέσης του τόσο σε εμπορικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο των θεμελιωδών οικονομικών του μεγεθών, συνυπολογίζοντας πάντα το γενικότερο περιβάλλον της αγοράς. Ταυτόχρονα, η προσπάθεια αύξησης της εξωστρέφειας και του ποσοστού των εσόδων που προέρχεται από πελάτες και δραστηριότητες στο εξωτερικό παραμένει αμείωτη.

ΚΟΡΡΕΣ

108% αύξηση στις πωλήσεις του εξωτερικού Με σημαντική αύξηση στις πωλήσεις, διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης στη λειτουργική κερδοφορία και υψηλές λειτουργικές ταμειακές ροές έκλεισε το 2014 για τον Όμιλο Κορρέ. Συγκεκριμένα, οι πωλήσεις του ομίλου ενισχύθηκαν κατά 29%, φθάνοντας στα 50,6 εκατ. ευρώ, από 39,2 εκατ. ευρώ το 2013, αποτέλεσμα της εξαιρετικά θετικής πορείας όλων των στρατηγικών αγορών. Στο εξωτερικό, ο όμιλος διπλασίασε (+108%) τις πωλήσεις του, ως απόρροια της επιτυχημένης δραστηριότητάς του στην Αμερική, αλλά και της ενισχυμένης απόδοσης των αγορών προτεραιότητας στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα, συνολική ανάπτυξη 49% παρουσίασαν οι αγορές της Γερμανίας, της Αγγλίας, της Ισπανίας, της Γαλλίας και των σκανδιναβικών χωρών. Παράλληλα, ανάπτυξη της τάξεως του 2% παρουσίασαν και οι πωλήσεις στην Ελλάδα, σε ένα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, αποτυπώνοντας τα οφέλη της συνεπούς παρουσίασης καινοτόμων φυσικών προϊόντων, αλλά και του ολοκληρωμένου, εντατικού πλάνου επικοινωνίας και προώθησης της μάρκας σε όλες τις στρατηγικές προϊοντικές κατηγορίες. Τα αναπροσαρμοσμένα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA), αν αφαιρεθεί η επίπτωση του έκτακτου κόστους αναδιοργάνωσης, αυξήθηκαν κατά 16%, φθάνοντας στα 8,1 εκατ. ευρώ το 2014, από 7,0 εκατ. ευρώ το 2013, λόγω της αύξησης των πωλήσεων και της σταθερά θετικής απόδοσης της συνολικής δραστηριότητας του ομίλου. Τα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA), μετά την αφαίρεση και του παραπάνω κόστους αναδιοργάνωσης, παρουσίασαν αύξηση +27%, φτάνοντας στα 5,1 εκατ. ευρώ, από 4,0 εκατ. ευρώ το 2013. Οι λειτουργικές ταμειακές ροές αυξήθηκαν στα 8,4 εκατ. ευρώ το 2014, από 7,7 εκατ. ευρώ, αποτυπώνοντας τα αποτελέσματα της βελτίωσης της λειτουργικής κερδοφορίας και τον στόχο της διοίκησης για αποτελεσματικότερη διαχείριση του κεφαλαίου κίνησης. Παράλληλα, επιτεύχθηκε περαιτέρω μείωση του καθαρού δανεισμού. Τα καθαρά αποτελέσματα μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας, σημαντικά βελτιωμένα, ανήλθαν σε -1,9 εκατ. ευρώ, από -4,5 εκατ. ευρώ το 2013. Στην περίπτωση της εξαίρεσης του παραπάνω έκτακτου κόστους αναδιοργάνωσης, τα καθαρά αποτελέσματα μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας θα είχαν θετικό πρόσημο. Για το 2015, ο όμιλος στοχεύει σε περαιτέρω ανάπτυξη και αύξηση της συμμετοχής των διεθνών αγορών στις πωλήσεις του. Κύριοι μοχλοί ανάπτυξης θα είναι η δυναμική παρουσία στη Βόρεια Αμερική και στις στοχευμένες αγορές στην Ευρώπη. Η είσοδος στη Λατινική Αμερική, στο πλαίσιο της στρατηγικής συνεργασίας με την Avon, θα αποτελέσει την πιο σημαντική νέα αγορά για τον όμιλο το 2015, καθώς θα προσεγγίσει ένα ευρύ καταναλωτικό κοινό που υιοθετεί τις αξίες και τη φιλοσοφία της εταιρείας Κορρές σε μια εξαιρετικής δυναμικής αγορά. Τέλος, η Ελλάδα, ως Νο 1 αγορά για την «Κορρές», παραμένει στο επίκεντρο. Ο όμιλος θα συνεχίσει να στοχεύει στην ανάπτυξη του μεριδίου, με καινοτόμα προϊόντα και συνεπή υποστήριξη του φαρμακείου.

ΟΜΙΛΟΣ ΥΓΕΙΑ

Αύξηση του κύκλου εργασιών Τα ενοποιημένα αποτελέσματα των χρήσεων 2013 και 2014, που ακολουθούν, έχουν επηρεαστεί αρνητικά από τις μονομερείς κυβερνητικές αποφάσεις περικοπών στην τιμολόγηση των νοσηλειών και των διαγνωστικών εξετάσεων των ασφαλισμένων του ΕΟΠΥΥ (rebate και claw back) κατά το άρθρο 100 του Ν. 4172/2013 (ΦΕΚ Α’ 167), αποφάσεις οι οποίες τέθηκαν σε εφαρμογή αναδρομικά από 1.1.2013. Κύκλος εργασιών: Ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών του 2014 ανήλθε σε 217,5 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 6,8%, έναντι 203,7 εκατ. ευρώ το 2013. Κέρδη EBITDA: Τα ενοποιημένα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) παρουσίασαν σημαντική αύξηση και ανήλθαν στα 11,8 εκατ. ευρώ, έναντι ζημιών -6,4 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Κέρδη EBIT: Τα ενοποιημένα αποτελέσματα προ τόκων και φόρων ανήλθαν σε ζημιές -8,5 εκατ. ευρώ, έναντι ζημιών -25 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Καθαρά κέρδη: Τα ενοποιημένα αποτελέσματα μετά από φόρους από συνεχιζόμενες δραστηριότητες κατέγραψαν σημαντική βελτίωση, κατά 50,8%, και διαμορφώθηκαν σε ζημιές -18,8 εκατ. ευρώ το 2014, έναντι ζημιών -38,1 εκατ. ευρώ το 2013. Τα συγκρίσιμα επαναλαμβανόμενα ενοποιημένα αποτελέσματα μετά από φόρους παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση, κατά 54%, διαμορφώνοντας τις ζημιές σε -16,4 εκατ. ευρώ το 2014, έναντι ζημιών -35,6 εκατ. ευρώ το 2013.

ΧΡΗΜΑ 79

τα νέα της αγοράς

03-15

Χ LAMDA HELLIX

Επένδυση άνω των 10 εκατ. ευρώ για πράσινο data center

Lamda Hellix ανακοίνωσε το Athens-2: το νέο, καινοτόμο και ενεργειακά αποδοτικό data center που σχεδιάστηκε για να προσφέρει σε οργανισμούς και επιχειρήσεις υπηρεσίες και τεχνολογία που συναντώνται σε data center παγκόσμιας κλάσης. H επένδυση για το συγκεκριμένο data center, που λειτουργεί ήδη από τον Ιανουάριο, ξεπέρασε τα 10 εκατ. ευρώ, ενώ η εταιρεία περιλαμβάνει στον σχεδιασμό της για την επόμενη πενταετία επενδύσεις ύψους 25 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με την εταιρεία, το Athens-2 είναι το μοναδικό data center στην Ευρώπη και ένα από τα ελάχιστα στον κόσμο που πιστοποιείται με “Leadership in Energy and Environmental Design” (LEED) v4 BD+C Gold Certification, από το US Green Building Council, για τη σχεδίαση και την κατασκευή του. Η πιστοποίηση LEED θεωρείται η σημαντικότερη διεθνής αναγνώριση βέλτιστων πρακτικών και στρατηγικών στον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία ενεργειακά αποδοτικών (πράσινων) κτηρίων. Το Athens-2 βρίσκεται στην Αττική και αποτελεί ένα από τα πιο προηγμένα data center στην Ελλάδα. Σχεδιάστηκε από την έμπειρη ομάδα μηχανικών της Lamda Hellix, σύμφωνα με τα πλέον αυστηρά πρότυπα διαθεσιμότητας data center, τα Tier 3 του διεθνούς οργανισμού Uptime Institute. Υλοποιήθηκε με τέτοιον τρόπο ώστε να προσφέρει αδιάλειπτη λειτουργία και απαράμιλλη τεχνολογική υπεροχή, αλλά και ένα λειτουργικό οικοσύστημα που ευνοεί και προωθεί τις επιχειρηματικές συνεργασίες μεταξύ τεχνολογικών και τηλεπικοινωνιακών παρόχων και χρηστών. «Με όραμα και γνώση, σχεδιάσαμε και αναπτύξαμε ένα πρωτοποριακό data center, το οποίο ενσωματώνει κορυφαία χαρακτηριστικά ασφάλειας, διαθεσιμότητας και ενεργειακής απόδοσης και τοποθετεί την Ελλάδα ανάμεσα στις ελάχιστες χώρες που έχουν τη δυνατότητα να φιλοξενήσουν τεχνολογικές υποδομές υψηλής υπολογιστικής πυκνότητας και κρισιμότητας. Το Athens-2 δεν αποτελεί απλώς το νεότερο data center στην Ελλάδα. Είναι στρατηγική επιλογή για τη Lamda Hellix και την Ελλάδα, καθώς θα συμβάλει στην εδραίωση της εταιρείας και της χώρας ως κόμβου λειτουργίας κρίσιμων υποδομών data center σε παγκόσμιο επίπεδο, προσελκύοντας ξένες επιχειρήσεις-πελάτες και δημιουργώντας ελληνική υψηλή προστιθέμενη αξία και νέες θέσεις εργασίας στον κλάδο της τεχνολογίας» σχολίασε ο Απόστολος Κάκκος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Lamda Hellix.

ΟΜΙΛΟΣ TALANX

Σταθερή ανάπτυξη το 2014

ύξηση στα καθαρά κέρδη κατά 5% –σε 769 εκατ. ευρώ (732)– σημείωσε ο Όμιλος Talanx για τη χρήση του 2014, εξασφαλίζοντας σταθερή απόδοση σε ένα δυσχερές λειτουργικό και εποπτικό περιβάλλον. Αφαιρώντας την επίδραση έκτακτων κερδών ύψους 100 εκατ. ευρώ από την πώληση των μετοχών της Swiss Life το 2013, η αύξηση της κερδοφορίας ανήλθε σε 23%. Τα έσοδα από ασφάλιστρα ανήλθαν στο υψηλότερο ιστορικά επίπεδο των 29 δισ. ευρώ (από 28,1). Ως αποτέλεσμα της συστηματικής προσήλωσης στη στρατηγική για την περαιτέρω διεθνοποίηση του ομίλου, σημειώθηκε αύξηση ασφαλίστρων κατά 3% (3,6% μετά την αναπροσαρμογή των συναλλαγματικών διαφορών). Λόγω της θετικής αυτής επίδοσης του ομίλου, το Διοικητικό Συμβούλιο και το Εποπτικό Συμβούλιο θα εισηγηθούν κατά την ετήσια Γενική Συνέλευση την αύξηση του μερίσματος κατά 4%, σε 1,25 ευρώ ανά μετοχή (από 1,20). Η βελτίωση στα καθαρά κέρδη αποδίδεται στους τομείς της αντασφάλισης, των βιομηχανικών ασφαλίσεων και των ασφαλίσεων ιδιωτών διεθνώς (εκτός Γερμανίας). Ο όμιλος υιοθέτησε μέτρα για την ενίσχυση του ισολογισμού στον τομέα των ασφαλίσεων ιδιωτών Γερμανίας, λόγω του παρατεινόμενου περιβάλλοντος χαμηλών επιτοκίων. Τα μέτρα χρηματοδοτήθηκαν κυρίως από τα έκτακτα κέρδη ύψους 214 εκατ. ευρώ από την πώληση των υπολειπόμενων μετοχών της Swiss Life. Σε αντίθεση με το 2013, τα έσοδα αυτά επηρεάζουν μόνον οριακά τα αποτελέσματα. 80 Μάρτιος 2015

ΣΕΒΕ

Διατήρησαν την αξία τους οι ελληνικές εξαγωγές

ι ελληνικές εξαγωγές κατάφεραν να διατηρήσουν την αξία τους το 2014, παρά τις αντίξοες συνθήκες στο εσωτερικό της χώρας και τις διεθνείς συγκυρίες. Το ζητούμενο είναι η βιώσιμη λύση μέσα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωζώνης. Οι ελληνικές εξαγωγές το 2014, σύμφωνα με τα πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσιάστηκαν αμετάβλητες και σε αξία υπολογίζονται σε 16,8 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, περιλαμβανομένων και των καυσίμων, κατέγραψαν πτώση σε ετήσια βάση κατά 1,4%. Οι Έλληνες εξαγωγείς όπως όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης έτσι και το 2014 (όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ) άντεξαν και προσπάθησαν να ανοίξουν νέες αγορές και να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, κόντρα στα αμέτρητα προβλήματα που ορθώνονταν, όπως η έλλειψη ρευστότητας, η γραφειοκρατία, το υψηλό λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων με επίκεντρο τη φορολογία και την ενέργεια, αλλά και η απουσία διεθνούς πιστοληπτικής ικανότητας και καλής εικόνας της χώρας μας στο εξωτερικό. Ο μόνος τρόπος για να συνεχίσουν οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις να αντέχουν τον διεθνή ανταγωνισμό και να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους είναι τα λιγοστά κεφάλαια που υπάρχουν να ενισχύσουν την επιχειρηματικότητα και να αξιοποιηθούν προς όφελος της πραγματικής οικονομίας, της εξωστρέφειας και της παραγωγής και όχι για την κάλυψη των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Η ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας δεν είναι δυνατή αν δεν χρηματοδοτηθεί με επαρκή κεφάλαια και με όρους ανταγωνιστικούς των άλλων χωρών-μελών της ΕΕ. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και τη χρηματοδότηση του παραγωγικού σκέλους της οικονομίας και την πάταξη της διαφθοράς –η οποία σύμφωνα με έρευνα της Διεθνούς Διαφάνειας-Ελλάς και του Πανεπιστημίου Μακεδονίας κοστίζει στην Ελλάδα 14 δισ. ευρώ ετησίως και αυξάνει το κόστος του επιχειρείν κατά 12%– μπορούν να οδηγήσουν στην επιστροφή της χώρας στη βιώσιμη ανάπτυξη. Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι μετά και τις συνομιλίες στην τελευταία συνεδρίαση του Eurogroup (16/2), οι οποίες απέβησαν άκαρπες, αυτό που προέχει αυτήν τη στιγμή είναι να επιβεβαιώσει η κυβέρνηση με κάθε τρόπο προς τους εταίρους της και τις διεθνείς αγορές τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας και να περάσει προς τα έξω το μήνυμα της σταθερότητας και της αξιοπιστίας, προχωρώντας το συντομότερο στην εξεύρεση μιας συναινετικής λύσης. Αναμφίβολα, ο κύριος στόχος της κυβέρνησης πρέπει να είναι η επαναφορά της οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και η μείωση της ανεργίας, σε συνάρτηση πάντα με την παραπάνω συνθήκη για την παραμονή της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή οικογένεια και την ευρωζώνη. Για να γίνει αυτό, είναι απαραίτητη η εξοικονόμηση πόρων (ανάγκη μείωσης του πλεονάσματος), που θα κατευθυνθούν προς την ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας και δεν θα σπαταληθούν στην κατανάλωση.

CELESTYAL CRUISES

Αναδείχθηκε νικήτρια με 3 βραβεία στα Tourism Awards 2015

τις 12 Μαρτίου 2015, η Celestyal Cruises «έλαμψε» στην απονομή των βραβείων Tourism Awards 2015, που διοργανώθηκαν για δεύτερη συνεχή χρονιά στο Μέγαρο Μουσικής από την έκδοση Hotel & Restaurant της Boussias Communications, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού, καθώς και του ΕΟΤ. Η Celestyal Cruises απέσπασε ένα χρυσό βραβείο στην κατηγορία «Κρουαζιέρα-Θεματικές Εκδηλώσεις» για τις πάνω από 80 θεματικές εκδηλώσεις ετησίως, που προάγουν την ιστορία, τη μουσική, τη γαστρονομία, το κρασί και την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά. Απέσπασε επιπλέον δύο αργυρά βραβεία στις κατηγορίες «Συνεισφορά στην εθνική οικονομία» και «Υποστήριξη τοπικών κοινοτήτων-Νέοι προορισμοί». Αξίζει να σημειωθεί ότι η Celestyal Cruises είναι η μοναδική εταιρεία που έλαβε βραβείο στις δύο τελευταίες συγκεκριμένες κατηγορίες. Πρόκειται για πολύ σημαντικές διακρίσεις, καθώς η Celestyal Cruises παραμένει η μοναδική ελληνική εταιρεία κρουαζιέρας που επιλέγει ως αφετηρία τα ελληνικά λιμάνια, καταβάλλοντας κάθε δυνατή προσπάθεια για να στηρίξει τον τουρισμό αλλά και την εθνική οικονομία. Τα συγκεκριμένα βραβεία αποτελούν μια επιβράβευση για τις πρωτοβουλίες της εταιρείας να συμβάλλει με τα νέα δρομολόγια της στην οικονομική ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών που επισκέπτεται. Ο κύριος Κυριάκος Αναστασιάδης, διευθύνων σύμβουλος της Celestyal Cruises, ανέφερε σχετικά: «Προτεραιότητά μας είναι να προωθήσουμε και να αξιοποιήσουμε τις ομορφιές του τόπου μας προβάλλοντας τη φιλοξενία, τη γαστρονομία και τον πολιτισμό της Ελλάδας στους ξένους επισκέπτες. Τα βραβεία που κερδίσαμε αποτελούν επιβράβευση των προσπαθειών μας αλλά και μια δέσμευση για ακόμα περισσότερες εποικοδομητικές πρωτοβουλίες, με άξονα να προάγουμε περαιτέρω τον κλάδο της κρουαζιέρας στη χώρα μας». Τα Tourism Awards αποτελούν μια διοργάνωση-γιορτή για τον τουρισμό, κατά την οποία επιβραβεύονται οι πρακτικές των εταιρειών για τη χρονιά που πέρασε σε επιμέρους τομείς όπως Travel, Hospitality & Leisure, παρουσία υψηλόβαθμων στελεχών κορυφαίων εταιρειών και φορέων του τουρισμού της χώρας μας. Όλες οι υποψηφιότητες αξιολογούνται από ανεξάρτητη δεκαεξαμελή κριτική επιτροπή, η οποία απαρτίζεται από καταξιωμένους ανθρώπους του χώρου του τουρισμού με άποψη και εμπειρία στον τομέα της φιλοξενίας, όπως ο Νίκος Σκουλάς, ο Γιάννης Μπουτάρης, ο Peter Economides, ο Γιάννης Τσεκλένης και ο Κωνσταντίνος Λαζαράκης. Η Celestyal Cruises, η μοναδική ελληνική εταιρεία κρουαζιέρας με αφετηρία ελληνικά λιμάνια (home porting), επιβεβαιώνει με τις διακρίσεις της, για ακόμη μια φορά, τις άριστες και καινοτόμες πρακτικές της στον χώρο και προχωρά σε δυναμική πορεία ανάπτυξης και αυτήν τη χρονιά. ΧΡΗΜΑ 81

Χ διά ταύτα...

✒ από τον Κων/νο Χριστοφιλέα

; α κ ι ό Tρ

; α κ ι ό ρ Τ α Ποι

Tρόικα; Ποια Τρόικα; Λέγε με Μήτσο… Brussels Group και τα μυαλά στα κάγκελα! Ευτυχώς που υπάρχουν οι «Θεσμοί» και ξεμπερδέψαμε τουλάχιστον από την Τρόικα. Από τους «άνδρες με τα μαύρα» της Τρόικας στους «αόρατους άνδρες». Η μετονομασία της Τρόικας σε «Θεσμούς» και του Μνημονίου σε «Συμφωνία» και των Δανειστών σε «Εταίρους» είναι η μεγαλύτερη ιστορική νίκη των προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων. Όλα δείχνουν ότι η κυβέρνηση είναι έτοιμη για τη μεγάλη «κωλοτούμπα» (συγνώμη, επιστροφή στον ρεαλισμό). Το παραμύθι πλησιάζει σιγά σιγά στο τέλος του. Εκτός κι αν κάποιοι επιμείνουν να μας γυρίσουν στη δραχμή. Αλλά καλά θα κάνουν να ψάχνουν ελικόπτερο από τώρα. Διπλό νόμισμα, δραχμή, Grexit: το μείγμα της εθνικής τραγωδίας... Ούτε Grexit, ούτε διπλό νόμισμα, ούτε δραχμή: η Ελλάδα στο ευρώ! Τακτικές Ανδρέα Παπανδρέου από τον Τσίπρα: Το σύνθημα «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» θυμίζουν οι επιθέσεις του Τσίπρα κατά της Γερμανίας. Οι ομοιότητες με τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ και οι κρίσιμες διαφορές μπορεί να κρίνουν το παιχνίδι. Εκδόσεις Βαρουφάκη: Κυκλοφόρησε το νέο ΜνημονιακόΑντιμνημονιακό λεξικό για την καλύτερη κατανόηση της «σκληρής» διαπραγμάτευσης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα: Τρόικα = Θεσμοί, Τροϊκανοί = Τεχνικά κλιμάκια, Μνημόνιο = Πρόγραμμα κ.λπ. Πρωτοφανές παραλήρημα έχει προκαλέσει η πρόταση Βαρουφάκη για εθελοντές σε ρόλο εφοριακού στον παγκόσμιο Τύπο! Το καλύτερο είναι το retweet του Νίξον με μια φωτογραφία με ημίγυμνες, καλλίγραμμες κοπέλες να χορεύουν σε ένα beach bar και η λεζάντα «Βρείτε ποιος είναι ο μυστικός ελεγκτής» που άναψε φωτιά στα social media.

Αλβανός τουρίστας-«Ράμπο» του ΣΔΟΕ στο ΝΑΜΜΟΣ. Θα πίνει και θα τρώει μέχρι Δευτέρας Παρουσίας. Προβλέπω να προσλαμβάνουν τον αστυνόμο Μπέκα. Θα είναι και καλωδιωμένοι; Και με ψεύτικα μουστάκια; Χαβάι 5-0! Προτεραιότητα της κυβέρνησης η εξυπηρέτηση των συνδικαλιστικών προκλητικών προνομίων. Η χορήγηση επιδόματος τροφείου (!), ύψους 6 ευρώ την ημέρα, και η δέσμευση για τη μη πραγματοποίηση απολύσεων είναι δύο από τις βασικές ρυθμίσεις της νέας Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας που υπογράφτηκε με τη ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ και που έχει ξεσηκώσει μεγάλες αντιδράσεις. Λαφαζάνης: Η ΓΕΝΟΠ δεν είναι συντεχνία, είναι η ψυχή τής ΔΕΗ. Τέσσερα χρόνια θυσίες και περικοπές, για να έρθει ο Λαφαζάνης και να μας πάει στη δεκαετία του 1980… Μπορεί, σας παρακαλώ, κάποιος να ξυπνήσει τον Λαφαζάνη και τον Στρατούλη, οι οποίοι ζουν ακόμη τον μύθο της αντιπολίτευσης; Ανοιχτό το ενδεχόμενο επιβολής έκτακτης εισφοράς για τους έχοντες άφησε ο Βαρουφάκης, ενώ έρχονται πάλι αυξήσεις στα ποτά και στα τσιγάρα. Παγκόσμιες ιδιοφυίες είναι οι άτιμοι! Ρε τι «μαύρες τρύπες» και αηδίες; Βάλτε τη Ραχήλ να τυπώνει, τινάξτε και το ευρώδεντρο και απλά φωνάξτε μας με ένα φτυάρι να γεμίσουμε την… τρύπα.

Υ.Γ.: Αφού σκίσαμε το Μνημόνιο, σύντροφοι, πάμε τώρα να σκίσουμε και το «Πρόγραμμα-Γέφυρα»! 82 Μάρτιος 2015

ΧΡΗΜΑ

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ONOMATΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ε-ΜAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ*

* ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (10 ΤΕΥΧΗ) 30,00 €

ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 45,00 €

ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 80,00 €

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (10 ΤΕΥΧΗ) 150,00 €

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟMΙKΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 60,00 € ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 110,00 €

ΕΠΙΤΑΓΗ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

*Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 17456 Άλιμος, Fax: 210 998 4953

Yπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu

ΧΡΗΜΑ

www.hrima.gr

ǹȟȚȩʌȚıĲĮ ǹȟȚȩʌȚıĲĮ €1,00 ĭșȘȞȩĲİȡĮ ĭșȘȞȩĲİȡĮ

ȈȣȞĮȜȜĮ ȖȑȢ ı ıİ ǼȜȜȘȞȚț Ǽ ȚțȐ ȅ ȅȝȩȜȠȖ Į

www.d degiro.g r

ƇƇžƆ ƑƄƏ ŭƈƈžƊƁƆƇŻƏ ŨƂƊƑƎƆƇŻƏ űƎŹƍƂƃžƏ žƆ ƑƄƏ ŭƈƈžƊƁƆƇŻƏ ŨƂƊƑƎƆƇŻƏ űƎŹƍƂƃžƏ

τ.410/ 3.2015

ΧΡΗΜΑ

Ū Ūţů΢ŨţŰ şŮŭ ű΢Ű ŴůţŶŰţ΢Ű ŪşŰ ţů΢ŨţŰ şŮŭ ű΢Ű ŴůţŶŰţ΢Ű ŪşŰ ŪţűŭŴţŰ Ŵ ş ş

€

0,50 +0,10%

€

şūş ŰŲŪŠŭũş΢ŭ ş ūş ŰŲŪŠŭũş΢ŭ

ETF’S

€

2,000 +0,02%

ISSN 1105-0470

0,775

0,75

Πρόεδρος της Diversa ΑΕΒΕ

ş şūş ŰŲŪŠŭũş΢ŭ ūş ŰŲŪŠŭũş΢ŭ

DAX FUTURES

ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΑΙ ΠΟΤΑ Επενδύσεις στην καινοτομία, ελπίδες στην εξωστρέφεια Κωνσταντίνος Κλοκοτάρας

EUREX OPTIONS

€

Πότε θα δώσει κέρδη το ΧΑ

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.410 / 3.2015 / € 6,00

Αγροτική οικονομία: Θα κερδηθεί το στοίχημα της ανάπτυξης