ZARZĄDZANIE ŁAŃCUCHEM DOSTAW

datkowo wywierające presję na wzrost wycen na rynku polskim. Trzeci kwartał 2022 roku to okres rekordowych cen na wszystkich rynkach energetycznych. Dopiero pod koniec września i w czwartymkwartale sytuacja zaczęła się stopniowo odwracać.

Wpływ na sytuację na rynkach energetycznych miały także kwestie prawne i dyskutowane w polskim parlamencie projekty ustaw. Były to m.in.: projekt ustawy o zniesieniu obliga giełdowego, rozporządzenie zmieniające warunki funkcjonowania rynku bilansującego, projekt mrożenia cen energii dla wybranych grup odbiorów (najpierw gospodarstwa domowe, następnie małe i średnie przedsiębiorstwa). Na poziomie europejskich trwały natomiast rozmowy o limicie cenowym na gaz TTF.

Łagodna zima w którą Europa weszła z wysokim stanem magazynowym gazu (95% zapełnienia) wraz z ograniczeniem zużycia przez przemysł przyczyniła się do gwałtownych spadków cen z poziomów 4-cyfrowych do okolic 800 zł/MWh na energii elektrycznej i 350 zł/MWh na gazie ziemnym. Przy omawianiu cen energii elektrycznej nie sposób pominąć tematu gazu ze względu na zasadę merit order, zgodnie z którą jednostka zamykająca bilans ustala cenę końcową, a w przypadku produkcji energii z gazu przy rekordowych notowaniach tego surowca były to wysokie wartości. Przy narastających problemach z dostawami surowców na dalszy plan w 2022 roku zeszła polityka klimatyczna UE i bezpośredni wpływ wahań cen na rynku uprawnień do emisji na wyceny energii elektrycznej, który był obserwowany w 2021 roku. Ceny w omawianym okresie utrzymywały się na poziomie około 80 EUR/t.

Czy czeka nas stabilizacja?

Obecne wyceny na rynku terminowym znajdują się powyżej oczekiwanych cen na rynku spotowym, szczególnie w okresie drugiego kwartału. Biorąc pod uwagę czynniki takie jak pogoda (udział OZE szczególnie w Q2), dostępność mocy wytwórczych oraz zapotrzebowanie na energię elektryczną z wyłączeniem sytuacji nieprzewidywalnych (np. awarie bloków, ekstremalne zjawiska pogodowe) możemy spodziewać się utrzymania tej tendencji. Rozbieżności między rynkiem terminowym a dostawami spotowymi w ramach rynku dnia następnego dochodziły w minionych miesiącach do nawet 700 zł/MWh. Obecnie rozbieżności te są zdecydowanie niższe i nie tak jednoznaczne.

Czynniki wpływające na zmiany i wahania cen na rynku SPOT

• produkcja prądu ➤ jaka jest dostępność mocy produkcyjnych elektrowni (czy są przestoje, awarie)

• krajowe zapotrzebowanie na moc ➤ jakie jest zużycie prądu (w dni wolne od pracy, ze względu na spadek zapotrzebowania ceny są zazwyczaj niższe)

• pogoda ➤ ze względu na rosnący udział produkcji OZE m.in. produkcja PV wpływa na znaczące obniżenie cen w godzinach szczytowych, dodatkowo generacja źródeł wiatrowych w miesiącach ze statystycznie większą wietrznością również wpływa na spadki cen.

Analizując powyższe czynniki i obserwując rynek możliwe jest oszacowanie wycen na rynku spotowym:

Zarz Dzanie A Cuchem Dostaw

Ze względu na znaczne wahania cen na rynku zarówno energii elektrycznej jak i gazu, najbardziej racjonalnym rozwiązaniem jest obecnie wybór elastycznych modeli zakupu w celu uniknięcia kontraktacji na tzw. „górce”. Poprzez model transzowy z pełną dostępnością kontraktów (roczny, kwartalny, miesięczny) oraz możliwością rozliczenia niezakupionego wolumenu na rynku dnia następnego, możliwe jest budowanie ceny w sposób kontrolowany i świadomy. Dodatkowo przy tego typu ofertach mamy wpływ na negocjowanie poszczególnych składowych ceny takich jak marża, profil, koszt praw majątkowych, gdzie przy stałej cenie nie znamy ich poziomu.

Oczekuje się, że 2023 rok na rynku gazu i energii elektrycznej będzie nadal cechował się niepewnością i wahaniami cen. Przyczyni się do tego w głównej mierze trwająca wojna w Ukrainie, powodująca ograniczony dostęp do rosyjskiego gazu. Początek 2023 roku odznaczył się łagodną pogodą i nowym rekordem w produkcji energii elektrycznej ze źródeł wiatrowych, które pomogły obniżyć ceny energii elektrycznej do poziomów nienotowanych od 8 miesięcy. Wysoka produkcja energii z elektrowni atomowych we Francji również przyczyniła się do zmniejszenia presji na rynki energii elektrycznej i gazu. Prognozowana ponad normy temperatura w pozostałym okresie zimowym może potencjalnie zmniejszyć presję na zapasy gazu na kontynencie – na początku lutego magazyny zapełnione były w 70%. To daje nadzieję, że zima 2022/2023 zakończy się z solidnymi poziomami zapasów w magazynach, co sprawiłoby, że zbilansowanie rynku w przyszłym sezonie zimowym byłoby mniej kłopotliwe. Wyceny najważniejszych surowców energetycznych dla rynku europejskiego są niższe o kilkadziesiąt procent od szczytów z sierpnia 2022 r. Obecne poziomy są jednak wciąż dalece wyższe niż te obserwowane do końca 2021 r. Interwencyjne rozwiązania prawne oraz różne zachowania kontraktacyjne odbiorców końcowych powodują, że 2023 r. jest okresem historycznie największych różnic kosztów związanych z energią elektryczną oraz paliwem gazowym. Dla polskiego rynku rok 2023 będzie upływał pod znakiem stabilizacji i korzyści cenowych dla tych, którzy zachowali maksimum zimnej krwi, co w asyście niedawnych wydarzeń i zmian cen na rynkach hurtowych było zadaniem szalenie wymagającym. Odbiorcy objęci parasolem ochronnym w postaci ceny maksymalnej 785 zł/MWh będą zapewne, przynajmniej w części, optować za przedłużeniem tego rozwiązania, ale wydaje nam się to mało prawdopodobne.

Podsumowując, niezależnie od branży istotne jest wprowadzenie działań mających na celu wykorzystywanie elastycznych umów sprzedaży energii elektrycznej oraz ograniczenie zużycia – oprócz ceny jednostkowej energii elektrycznej istotna jest ilość kWh przez jaką jest przemnażana. Potencjał dodatkowych oszczędności w tych obszarach jest dla działalności transportowej bardzo wysoki, a można go osiągnąć poprzez działania doraźne i inwestycyjne. Aktywność podejmowana w tym kierunku to jednocześnie korzyści związane z ochroną środowiska, na które nacisk kładzie Komisja Europejska, stawiająca ograniczenie negatywnych skutków transportu jako ważny cel polityki UE.