euskalerrikoeskautakhezkuntzaegitasmoa Editorea: EUSKALERRIKO ESKAUTAK Diseinua eta Maketazioa: GOITIBERA ALDIZKARIA Inprimatzailea: BEREKINTZA
2009ko urria
Aurkibidea 1. SARRERA 2. ZERGATIK ETA ZERTARAKO HEZKUNTZA EGITASMOA? 2.1. HEZKUNTZA EGITASMOA PROGRAMAZIO HEZIGARRIAREN EREMUAN 2.2 NOLA ETA NOIZ EGITEN DA HEZKUNTZA EGITASMOA? 2.3. HEZKUNTZA EGITASMOAREN MUINA: PERTSONA 2.4. DENBORAN GARATZEN DEN PROZESU HEZIGARRIA 2.5. HEZKUNTZA HELBURUAK ADIERAZI
3. HEZKUNTZA HELBURUAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN 3.1. HEZKUNTZA AUKERA 3.2. FEDEDUN AUKERA 3.3. GIZARTE AUKERA
4. EUSKALERRIKO ESKAUTEN METODO PEDAGOGIKOA ETA BERE TRESNAK 5. EPILOGOA
6. 8. 8. 10. 12. 13. 16.
18. 18. 24. 30.
36. 42. Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
1. SARRERA Duela urte batzuk, Euskalerriko Eskautek berritze ideologiko prozesuari ekin genion. Eremu berri bat sortu nahi genuen, aurreko idearioaren funtsari eusten zion ideario berri bat, baina gure eremu hezigarriaren azalpen eta ikuspuntu berriak jaso behar zituena, baita pertsona eta munduaren helburu eraldatzailea jarraitu ere. EEen lehenengo idearioa idatzi zenetik egondako aldaketak jasotzen zuen idearioa... Gure eremu eta oinarrietatik abiatuta, munduko eskaut mugimenduaren parte bezala aurkezten gintuen eta gure proposamen hezigarria zabaltzen zuen idearioa. Luzaroan egindako prozesua izan da, oztopo, eztabaida, etenaldi eta hausnarketa askorekin, baina azkenean 2004 - Idearioa onartzea lortu genuen. Ideario honetan gure ideala, gure helburuak hiru aukeretan eta gure personaeremua jasotzen dira. Hemen mugimendu hezigarri bezala zer lortu nahi dugun islatzen da. Berritze ideologiko honetako hurrengo urratsa EEentzat Hezkuntza Egitasmoa idaztea da. (Hemendik aurrera, HE) Hezkuntza egitasmoaren bidez gure xedeak helburu hezgarri bilakatu nahi ditugu. Gure ardura hezigarria aurrera eramateko tresna da. Gure idealak inguruan daukagun errealitatearekin bat egitea da. SARRERA
6
Adierazi nahi ditugun balore eta ideiak gure taldeetako gazteentzat egokitutako helburu argi eta neurgarri bihurtzeko metodologia da. Gazteak haien prozesu hezigarriaren protagonista diren helburuak. Gizakiaren dimentsio guztietaz osasutako pertsona osoa adierazi nahi dugu. Hainbat balore eta jarrerataz osatutako eredu konplexua. Horregatik, HEa Idearioaren hiru aukeretan oinarrituta egituratu dugu.
Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
Pertsona aukera: Dimentsio guztietan norberaren garapenerako aukera, bere buruarekiko (norberarekin) harremana. Fede aukera: Jaungoikoarekin harremana, erlijio-sentimendu, transzendentziaren aukera. Gizarte aukera: Zerbitzuaren aukera, besteekin eta inguruarekiko aukera, bai natura mailan bai kultura eta giza mailan. Aukera bakoitzaren barruan ildo hezigarriak islatzen dituzten eremuak zehaztu ditugu, helburu orokorren antolaketa errazteko. Hezkuntza Egitasmo baten ezinbesteko oinarri bat gazteen beharretara eta egokimeneetara (gaitasun, trebetasunetara) zuzentzea da. Eskautismometodologia jarraituz, umeen adinetara moldatutako programa da, adar bakoitzean garatzeko berariazko helburuak proposatu dira. Helburu hauen bitartez mailakako eta etengabeko garapena bilatzen dugu, salto handirik gabe, horrela gure pertsonaeredura heltzeko deinitzen ditugun helburu nagusiak trebeak etaparen bukaeran lortzeko. Hau dela eta, helburu-koadroak ezkerretik eskuinera irakurri behar ditugu, koskorrak adarrerako helburutik azken helburu nagusira. Azken honek islatzen du EEen pertsona eredua eta trebeak adarreko helburuarekin antzekotasun handien izango du1. EEen barne errealitate anitzak batzen gara, hiru ordezkaritza eta hainbat eskaut talde, metodologia eta kurtsoak aurreikusteko programa ugariekin. Horregatik, guztion HE bilatzen dugu, guztien beharrak asetuko dituena, erreferentea dena, hezkuntza egitasmoak garatzeko eredua, 1 Trebeak adarreko helburu etapa amaierari begira planteatuta daude.
bai delegazioentzat bai taldeentzat, esku artean ditugunak errebisatzeko eta berriztatzeko, berriak sortzeko edota hauxe bera errealitate zehatzera moldatzeko2. Ez dugu estutzen gaituen eta bideak ixten dizkigun zerbait nahi, bakoitzak bere egoerari moldatu behar duen erreferentzia eremu zabala baizik. Hezkuntza Egitasmoa ez da urte baterako programazio bat, kurtso bakoitza planiikatzeko eta ebaluatzeko tresna baizik. Urte baterako helburuak aukeratzeko, Hezkuntza Egitasmoa eta une horretan daukagun egoera, biak izan behar ditugu kontuan. HEak gure lan hezitzailea nola garatzen dugun ebaluatzeko balio behar digu. Dokumentu hau ahalik eta baliagarri, dinamiko eta praktikoen izatea espero dugu. Bertan, aukeretako helburu hezigarriak eta erabiltzen ditugun tresna metodologikoen erreferentzia-koadroaz gain, HE zergatik eta zertarako behar dugun, HE sortzeko eta errebisatzeko pista praktikoak eta HE urteko helburuen programazioa eta ebaluazioan zelan erabili argitzeko lagungarri izan daitekeen atal teorikoa gehitu dugu.
SARRERA
Euskalerriko Eskautak-en Hezkuntza Egitasmoa Batzordea
2
EEen HEko aterki (babesa) ideia da.
7 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
2. ZERGATIK ETA ZERTARAKO HEZKUNTZA EGITASMOA? 2.1. HEZKUNTZA EGITASMOA PROGRAMAZIO HEZIGARRIAREN EREMUAN Elkarte eta talde guztiek (Euskalerriko Eskautak barne) ideario edo eremu ideologiko bat erabiltzen dute. Eremu honetan proiektuaren ildo orokorrak, hau da, eragile sozial, kultural edo hezigarri bezala garatzeko asmoa duen helburu eta idealak zehazten dira. Dokumentu honek, nahiz eta arduradunen taldean nortasun ikuspuntutik landu (edo edozein elkarteko bazkideen batzarrean) ez du gazteekin zuzenean ezartzeko balio. Elkarteak lortu nahi duen gizarte eta pertsona eredua arduradunen eskuetan egon daitezkeen tresna pedagogiko bilakatu behar dira, arduradunak izango baitira proiektua burutatzeko ardura hartuko dutenak.
ZERGATIK ETA ZERTARAKO HEZKUNTZA EGITASMO BAT?
Hezkuntza egitasmoa, hezitzaileek elkartearen xede orokorrak lortzeko erabiliko dituzten tresna (helburuak, ekintzak, metodologiak), argiak, berariazkoak eta neurgarriak jaso, adierazi eta ezartzen dituen pieza da. Hezkuntza egitasmotik abiatuta eta beti ere gure taldeko errealitatea kontuan hartuta, adar edo taldeko urteko programazioak, helburu aukeratu eta adierazi eta egingo diren ekintzak erabakiko dira. Hurrengo eskema lan hezigarria planiikatzeko jarraitu behar dugun prozesua ulertzeko lagungarria izan daiteke.
8 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
Eraldatze-helburu orokorrekin hasiko gara (idearioa), geroago eraldatze hori gure hezagarri lanaren medio nola lortu ahal dugun (HE, helburu hezigarriak,‌) eta azkenik, helburu horiek gauzatzeko egingo ditugun ekintzak. Prozesua arlo globaletik zehatzera egin behar da, batera eginda aktibismoan aritzeko arriskuan egongo gara. Taldeetan egindako edozein ekintza helburu hezigarri bat lortzeko egingo dugu, aldi berean, helburu hezigarri hori xede ideologiko bat gauzatzeko adierazi dugu. Hurrengo programazio-eskema bai Euskalerriko Eskautak-entzat bai delegazioentzat bai taldeentzat erabili daiteke. (Hezkuntza Egitasmoa duten taldeen kasuan, EE-en Hezkuntza Egitasmoa Taldeko Hezkuntza Egitasmoaren ordez erabili ahal dugu).
+
IDEARIOA ZEHAZTASUNA
MAIZTASUNA
HE. HEZKUNTZA EGITASMOA
URTEKO HELBURU OROKORREN PROGRAMAZIOA
Idatziz talde/elkarteko identitate (nortasun) ezaugarriak inkantzen dituen oinarrizko dokumentu ideologikoa: ◊ Printzipio ideologikoen medio ◊ Bere errealitatearen medio: metodologia eta antolaketa. Talde/elkarteko jarduerak agintzen ditu eta HEaren funtsezko oinarria da, baita taldeko beste dokumentu hezigarri batzuena ere. Arduradunek konpromiso baten bidez onartzen dute.
Idearioaren zehastasuna da: burutzeko modu-metodo orokorra. Umeei zuzendutako helburu orokorren medio. Arlotan taldekatuta eta adianaren arabera zehaztuta. Kurtso, ekintza, errealitate eta ume batzuei zuzendutako HEaren zehaztasuna. Hau da, kurtso honetan, ideariotik zer lortu nahi dugu ume hauekin, zehatz adierazita?
Helburu orokorren zehaztasun askoz zehatzagoa. Hiru hilabete edo ekintza baten berariazko helburuak izan daitezke. Zer lortu nahi dugu ekintza jakin bat egiterakoan?
BERARIAZKO HELBURUAK
Helburu bat gauzatzeko modu PRAKTIKOA. Idearioko xede nagusia lortzea bilatzen duen, HEk agindutako helburu jakin bati erantzuten dion helburu zehatza lortzeko MODUA-BIDEA.
EKINTZAK METODOLOGIA Ekintza horiek egiteko eskautismoak dituen berezko tresnak: talde-lana, sinbologia, ARA,-ekintzarako hezkuntza… etabar.
ZERGATIK ETA ZERTARAKO HEZKUNTZA EGITASMO BAT?
Programazioaren Eskema
9 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
+
-
2.2 NOLA ETA NOIZ EGITEN DA HEZKUNTZA EGITASMOA? Hezkuntza Egitasmoa, Idearioa bezala, ekintza hezigarria aurretik garatzen da. Lan hezitzailean hasi baino lehen erabili behar den dokumentua da. Gaur egun, Euskalerriko Eskautak-ek delegazio guztiek onartutako Hezkuntza Egitasmoa dauka. Dokumentu hau, talde edota lurralde bakoitzak, gure neska eta mutilen beharretan eta gure errealitatean oinarritutako lan hezigarria burutzeko lagungarria izango dugu. Aterki bat izango balitz bezala ulertu behar dugu HEa, honetan EEko errealitate anitzak barne egongo dira. Orduan, errealitate hauek “aterkia” haien egoerari egoki dadin, zehazteko eta moldatzeko ahalegina egin beharko dute (bai urtebeteko helburu bihurtuz, bai Taldeko edo Delegaritzako Hezkuntza Egitasmoa sortuz, bai erabiltzen duten proiektua berriztuz…)
ZERGATIK ETA ZERTARAKO HEZKUNTZA EGITASMO BAT?
Euskalerriko Eskautak-en Hezkuntza Egitasmoaren dokumentua garapen prozesua neketsu eta luzea izan da, eta delegazio guztiekin eta mugimenduarekin lotura duten hainbat pertsonak parte hartu dute, hezitzaileek, arduradunek eta kontsiliarioek. Zirriborroak askotan egiaztatu, zuzendu eta zabaldu egin dira ahal beste pertsonek parte har zezaten. Beraz, Hezkuntza Egitasmoaren garapena lan hezigarria hasi baino lehen eta zer lortu nahi dugun erabakia izan eta gero antolatu behar da. Hala ere, HEa Idearioa bezala, bizia duen dokumentua izan behar da; are gehiago, zeren eta Idearioaren helburuak globalagoak dira, eta HE batek suposatzen dituen praktikak sarriago berrikusi eta ebaluatu behar dira. Orokorrean, esan daiteke Hezkuntza Egitasmoa bost eta asko jota hamar
10 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
urtean behin berrikusi behar dugula1, gizarte eta errealitatearen aldaketek gure helburu nagusiak betetzeko estrategiak eta helburuak eraldarazten digutelako. Ezin dugu ahaztu HEko xede nagusi bat lortzeko adierazten ditugun helburuek taldeak bizi duen errealitate, ume-gazte talde eta denboraren poderioz aldatzen duen inguru zehatz batzuei erantzun behar dietela. HEZKUNTZA EGITASMOA ERREBISATZEKO URRATSAK:
- Barrurantza begirada: kurtsoetako helburu orokorren eta zehatzen, ekintzen edo neska eta mutilekin egunero egindako lanaren ebaluazioak egiten ditugu maiz. Ebaluazio hauek gazteen portaera, beharrak edo kezken arrastoak emango dizkigute. - Kanporantza begirada: inguratzen gaituena ikertu behar dugu, gertuenetik globalenaraino. Talderen barruko bizitzaz gain, gure neska eta mutilak beste esparru batzuetan bizi eta hazten dira: sendia, ikastetxea,… Esparru hauek ikertu behar ditugu, hauetan beste aktore batzuek hartzen dute parte (guraosak...). Hau egiteak gure berrikuste eta eguneratze prozesua osatzeko lagungarria da. Bestalde, areago begiratu behar dugu: Zein gizarte motan bizi gara? Zeintzuk dira gizarte honen joerak? Norantz goaz? - Barruko lana: begirale-taldea HEren eguneratzeko arduradun nagusia izango da. Helburuz helburu aztertuz, eguneratuz eta modu bertikala (adinen arabera) eta transbersala (eskautismoko hiru aukerak) jarraituz. HEren berrikustea eta moldaketa berekin dakarren errealitatearen azterketa egiteko hainbat era daude. Guk DAFO (AMAA) Analisia proposatzen dizuegu, honetan 1 Belaunaldi bat deinitzen duen gutxi gorabeherako tartea 5 urtekoa da.
zenbat eta agente gehiago parte hartu, orduan eta aberasgarria (arduradun-taldeak ez ezik, gazteek, sendiek, parrokiak, ikastetxeak‌ ere). Agente hauek inkesta, ekintzen ebalauzioak, eztabida taldeen... bidez parte har dezakete eta hauetatik informazio zuzenena atera dezakegu.
analisia inguruari begira egiten da eta gure taldeko abantaiak, inguruko aukerak, lanaren zailtasunak eta inguratzen gaituenaren mehatxuak deskribatzen dizkigu.
Hurrengo eskema baliogarria izan daiteke DAFO analisia ondo ulertzeko: DAFO
Barruko analisia: Talde berak barruan dituen tresnak, ekintzak eta arriskuak kontuan hartu behar ditugu. Neska eta mutilen analisia, haien joerak, ekintzekiko joerak,helburu hezigarrien betetzea ala ez, sendien erantzuna, sendien parte-hartzea, ikastetxeko Pastoralean parte-hartzea, parrokian, delegaritzan‌ zuzenean parte hartu eta aldatu ahal ditugun gai eta arloak. AHULEZIAK
Zer egiten dugu hobeto? Zertan gara onenak? Taldeak dituen tresnak eta trebeziak deskribatzen ditu?
Kontrako egoeran gauden, modu egokian aurre egin ezin izan diegun faktoreak deskribatzen ditu.
Adibidez: beti ondo ateratzen diren ekintzak, betetzen diren helburu hezigarriak.
Adibidez: beti egitear dauden helburuak, umeei aurreikusten genuen beste, gustatu ez zaizkien ekintzak
Kanpoko analisia: Lege, demograia eta politika-kontuak, interesgo taldeak, inguruko azterketa,‌ kontuan hartu behar dira. Zuzenean aldatu ezin ditugun gaiak; nahiz eta gogor saiatu batzutan ezin izango ditugu aldatu. AUKERAK
MEHATXUAK
Lan egiteko esparru posibleak, sareak, joera hezigarri berriak,... Garaiz antzeman ezean abantaien galtzea izan litekeena.
Taldeko biziraupena arriskuan jartzen duten faktoreak deskribatzen ditu. Mehatxu hauek garaiz aurreikusten baditugu saihestu edo aukera bihurtu ahal dira.
Adibidez: etorkin poblazioaren igoera aukera izan ahal da. Gure taldeetan beste kulturetako umeak egotea, hainbat xede lortzeko lagungarria izan daiteke: interkulturitatea, aniztasuna, gizarteratzea... eta ume guztientzat baliogarria izan daiteke.
Adibidez: diru-laguntza publikoak gutxitzen badira eta guk ez badugu garaiz aurreikusten, gure lan hezitzailea kaltetu ahal du, material edo baliabide ekonomikorik gabe gelditu ahal garelako.
ZERGATIK ETA ZERTARAKO HEZKUNTZA EGITASMO BAT?
ABANTAILAK
11 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
2.3. HEZKUNTZA EGITASMOAREN MUINA: PERTSONA Euskalerriko Eskautak pertsona, neska/ Hona hemen, RAP prozesuan aurkezten mutila, bere osotasunean deskribatzen den ontziaren eskema eta pertsonaren duen proposamen hezigarria garatzeko konplexutasun dimentsio hau ulertzen xedea hartu du. Euskalerriko Eskauten laguntzen diguna: Idearioan Pertsona aukeraren kapitulu osoan zehar ideia hau islatzen da: (a. 4 (... ) proposamen hezigarria non ekintzak Osotasuna, pertsonaren gaitasun gizakiaren nortasuna guztiak garatzeko bidea diren). nonononortasuna.sonalidad humana Gizakia izaki konplexu bezala ulertzen da, bere garapen prozesuan kontuan izan beharreko elementu desberdinetaz osatua: • Gorputza: garapen isikoa eta mugimendua. • Adimena: adimenaren garapena eta egiten diren ikasketak.
¿EL PORQUÉ Y PARA QUÉ DE UN PROYECTO EDUCATIVO?
12
6 arlo bakoitzak besteekin
• Emozioak: elkar eragiten afektibitatearekin zerikusia duen guztia eta pertsonaren garapen psikologikoan duen eragina. • Sozializazioa: inguruarekin eta beste pertsonekin harremanak izaten ikasteko era. • Arima: garapen espirituala edo pertsonaren dimentsio traszendentala. • Identitatea: izaeraren eta norberaren nortasunaren garapena, aurreko guztien batzea. Pertsonaren konplexutasuna kubo batek duen alde ugaritasunarekin konpara genezake. 6 arlotan datza, bakoitzak besteekin elkar eragiten du, bere osotasunean bat egiten dute eta era ordenatu batean garatu behar dira.
Proyecto Educativo de Euskalerriko Eskautak
SOZIALA
ESPIRITUALA AFEKTIBOA
NORTASUNA FISIKOA
INTELEKTUALA
Era honetan, prozesu hezigarri osoa egin nahi badugu, pertsonaren dimentsio hauek guztiak kontuan izan behar ditugu. Hau, Hezkuntza Egitasmoan islatu behar da, pertsonaren dimentsio hauek guztiak arlo hezigarri bezala onartu eta, ondorioz, arlo bakoitzari zuzendutako helburu hezigarriak garatu behar dira, prozesua dagokigun ikuspuntu integralaren erantzuna izatea nahi badugu. Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa oinarrizko hiru zutabe ditu, bertan, pertsonaren dimentsio desberdinak taldekatzen diren. Aldi berean, hauek gure idearioaren aukera ideologikoekin bat egiten dute
eta lan hezitzailearen esku hartze arloak markatuko dituzte. Hauek dira: • Bere buruarekiko harremana-norberarekin harremana. Norberaren identitatea eta garapen isikoa eta psikikoaren eraketarekin zerikusia duen guztia hartzen du barne. Idearioaren Pertsona Aukerarekin bat dator.
• Inguruarekin eta beste pertsonekin harremana. Dimentsio soziala eta pertsonaren harremanak hartzen ditu eta Idearioaren Gizarte Aukerarekin bat dator. • Transzendentziarekin harremana, pertsonaren erlijiozkotasun eta espiritualtasuna hartzen ditu. Idearioaren Sinestedun Aukerarekin bat dator.
Euskalerriko Eskautak lan hezigarria aurrera eramateko “(…) gaztea bizitzen ari den norberaren prozesu zehatzari, ardura hartze progresiboa lagunduz (...)” (Euskalerriko Eskautaen Idearioa a.12.) egokitu behar dela uste du. Baden Powellek berak jada susmatu zuen “eskaut hezkuntzak helduentzako eta gazteentzako lau anbizio berberak izan arren, (izaera, esku trebetasuna, osasuna, besteekiko zentzua), ekintza detaileak haurtzaroaren garapen etapa ezberdinen arabera aldatzen dira.” Euskalerriko Eskautaken1 proiektu hezigarrian pertsonak betetzen duen leku zentralak, gazte bakoitzaren errealitatetik abiatzeko eta bere gaitasunak, ahalmenak eta norberaren behar hezigarriak kontuan izateko beharra planteatzera behartzen gaitu. Neska-mutilek duten adina, gutxi gorabehera eta era zientiikoan beren garapen isikoaren, intelektualaren, afektiboaren unea deinitzen dituelako, neska-mutilek dauzkaten gaitasunak eta sustatu ahal ditugun behar hezigarri nagusiak zeintzuk diren jakiteko atea zabaldu ahal digun elementua da. Horregatik, Euskalerriko Eskautek, Psikologia ebolutiboa erabiliz, adin homogeneak dituzten taldeetan lan egitea erabakitzen du, orokorrean, neskamutil hauek hasieratik ezaugarri psikoebolutiboak konpartitzen dituztela eta beraz, behar hezigarri antzekoak izango 1 Hezkuntza Egitasmo honen helburu hezigarriak EEen idearioaren Pertsona Ereduarekin modu zuzenean lotuta daude.
dituztela suposatzen dugulako... Ez dugu inoiz ahaztu behar gazte bakoitzak bere garapen propioa duela eta adin talde bakoitzak egoeraren baldintzen menpe dagoela. Talde hauentzat helburu bilduma bat adierazi dezakegu, era progresiboan lorpen txikiak lortzeko, gure Idearioan islatuta dagoen pertsona eredua izatearen azken lorpena lortu arte. Horrela, Hezkuntza Egitasmo honetan, gure lana aurrera eramateko antolatzen ditugun adintaldeak eta haien ezaugarri ebolutiboak islatzen duen tresna bat egin dugu. Bistan denez, kuadro hau talde bakoitzaren analisiaren menpe dago, baina abiapuntu moduan erabil dezakegu. Hemendik aurrera, behar hezigarri bereziak zehaztea eta etapan lortu nahi diren helburuak planteatzea bakarrik geratuko litzaiguke, kontuan izanda “oraindik prozesua ez dela amaitu”. Hurrengo kuadroan era erraz batean, adin tarte bakoitzari dagozkion ezaugarriak aztertu nahi izan dugu. Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa ulertzeko adin banaketa honetatik abiatu behar da. Hauek, gehien erabiltzen diren izenekin izendatu dira, kasu honetan euskarazko izenak. Hala ere, antolaketa hau eta gainontzeko dokumentu osoa, errealitate eta egoera bakoitzaren arabera erabili behar dela ulertu behar da. (Ez da mugiezina ezta itxia, daukaguna egokitzeko gida bat baizik).
ZERGATIK ETA ZERTARAKO HEZKUNTZA EGITASMO BAT?
2.4.DENBORAN GARATZEN DEN PROZESU HEZIGARRIA
13 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
Eboluzio-Psikologia Koadroa EZAUGARRI FISIKOAK
KOSKORRAK (8-10 urte) Haurtzaroa
KASKONDOAK (10-12 urte) Haurtzaroa eta aurrenerabezaroa (azken urtea)
OINARINAK Aurrenerabezaroa eta nerabezaroa (azken urtea)
ZERGATIK ETA ZERTARAKO HEZKUNTZA EGITASMO BAT?
14
AZKARRAK (14-16 urte) Nerabezaroa
TREBEAK (16-18 urte) Gaztaroa
BESTEEKIKO HARREMANAK
BALIOAK, ARAUAK
- Ipurtarinak, indarrez beteta daude - Motrizitate lodia gutxi gorabehera garatua, motrizitate ina gutxi garatua - Zentzumenekin arakatzen dute
- Ez dago neska-mutil ezberdintasunik - Beren erreferenteek ematen dizkieten arauak betetzen dituzte, ez dituzte zalantzan jartzen - Askotan konparatzen dute beren burua besteekin. ‘Salatari’ izateko joera dute - Nolabaiteko ‘norberekeria’: besteen beharrak alde batera uzten dituzte. Bera da lehenengo
- Neskatoak, mutikoak baino arinago hazten hasten dira
- Mutiko eta neskatoen artean bereizitako jokoak hasten dira - Gehiago jabetzen dira ezarritako arauetaz - Haserre oldarkorrak dituzte besteekin, kritikak onartzea kostatzen zaie - Denak dira adiskide - Egoistak-berekoiak: beren ona taldearen onaren aurretik jartzen dute - Elkar zirikatzen dute
- Aldaketa asko eta alde handiak mutikoen eta neskatoen artean - Sexualitatea pizten da
- Adiskidetasunak balio handia du eta batzuetan larregizko erreferentzia bihurtzen da. Koadrilak egiten dira - Beste interes-gune batzuk dauzkate: taldean irten, helduen bistatik ez dauden gauzak egitea gustatzen zaie… - Galduta daude, ez direlako ez haurrak ez helduak - Dagoeneko araua ez da erraz onartzen - Liderrak sortzen dira
- Aldaketa isikoek garatzen dihardute baina nabarmenagoak dira mutikoengan
- Koadrila da beren erreferentea, beren mundua - Mundu osoa arbuiatzen dute - Idealistak - Gogogabeak - Lidergo eratuagoak - Lehenengo sexu harremanak: lehenengo bikoteak - Arauak eta mugak behar dituzte, ez betetzeko
- Aldaketak amaitu egingo dira
- Ontzat hartzen dituzten arauak bereak egiten dituzte - Eurek nahi duten gauzetan inplikatzen dira - Adiskideak eta ondo pasarazten dietenak bereizten dituzte
Psikologia Ebolutiboaren teoriaren azterketak eta metodologia honen ezarpenak hezkuntza egitasmoa denbora lerroan antolatzea, helburuen eskakizun mailan graduazioa ezartzea eta esku-hartzea araupetzea ahalbideratzen digu; horrela hezkuntza egitasmo
Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
PENTSAMOLDEA
-
BERE BURUAREN IRUDIA
Ez daukate beren buruaren kontzientziarik Ez dira asko arduratzen beren itxura isikotaz Pentsamendu zehatza Jakin-min handia dute Motibatzaileak
- Jakin-min handia daukate baina dagoeneko errealitatearekin zerikusia duena bilatzen dute, nahiz eta asko jolasten jarraitu - Beren iruditaz arduratzen hasten dira
MONITOREAREN IRUDIA
-
Eredua Erreferentea Miretsia ‘Salbatzailea’
- Erreferentea - Monitoreak etiketatzen dituzte
- Tremendistak - Inork ulertzen ez dituela sentitzen dute - Asko lotsatzen dira beren buruaz, ez dute nabarmentzerik nahi - Konplexu asko (batez ere berarei buruz esaten dutenagatik eta ez beren buruaz sentitzen dutenagatik) - Asko kostatzen zaie motibatzea, baina motibatzen direnean, indar asko daukate interesatzen zaiena aurrera eramateko - Arrazoitzen hasten dira, ez dute arrazoiketa argi eta sinesgarririk: argumentu arinegiak - Zergatiak exijitzen dituzte
- Erreferentea: anai/arreba nagusia
- Ideia argiak nahi dituzten gauzetan - Konplexuez jabetzen dira - Argumentu sinesgarriak ematen dituzte pentsatzen dutena adierazteko
- Erreferentea da, baina ez dute argi eta garbi adierazten
- Helduen mundura iristen dira eta beren gerorako garrantzitsuak diren erabakiak hartzen hasten dira - Ziurgabetasuna geroaren aurrean - Lehentasunak jartzen dituzte - Konformistagoak
- Laguntzailea - Argibideak ematen ditu
orokorra beste errealitate batzuekin uztartu ahal dugu edo hezkuntza prozesu bateko monitorizazioa beste hezitzaile batzuekin elkarbanatu ahal dugu, tresnak eta ikuspuntu zientiiko berberak ditugulako.
ZERGATIK ETA ZERTARAKO HEZKUNTZA EGITASMO BAT?
K
15
Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
2.5. HEZKUNTZA HELBURUAK ADIERAZI Hezkuntza Egitasmoa, azken batean, errealitate jakin bati, talde jakin bati eta une ebolutibo jakin bati ezarritako hezkuntza programazioa zehatza gauzatzeko gida eta erreferentzia esparrua. Horrela, hezitzaile bezala dugun eginbeharra, hasieran esan dugun bezala, gure hezkuntza lana planiikatzerakoan programazioaren eskema ezartzea eta aldi jakin horretako hezkuntza helburuak zehaztea izango da. Hezkuntza helburuak adierazterakoan jarduera bateratu batzuk izatea ezinbestekotzat jotzen dugu. Hau lagungarri izango dugulako gure eskuhartzea eta gure kideena hobeto ulertzeko, eta prozesuan izandako aurrerapenak homogeneizatzeko eta ebaluatzeko. Horregatik, Hezkuntza Egitasmoan elkarbanatzeko helburu adierazpen estiloa jasotzen dugu.
ZERGATIK ETA ZERTARAKO HEZKUNTZA EGITASMO BAT?
16
Beraz, gure ustez, HEZKUNTZA HELBURUA hezkuntza prozesu baten bukaeran lortzea espero dugun emaitza da; jadetsi beharreko gaitasun berri bezala adierazten da.
EPEAK JARRITA Denbora aldetik planiikatuta. Honetaz gain, esparru formaleko hezkuntza erreforma berriek proposatzen dituzten premisen arabera, helburuak ondorengo terminoetan deinitu behar ditugu: ezagutza, ahalmenak, jadetsi beharreko trebetasun edo jarrerak, eta gaur egun gaitasunak. Dena den, ez dago alde handirik eskaut mugimenduan betidanik egiten dihardugunarekin. Sailkapen honen arabera, hona hemen helburuak formulatzerakoan erabili beharko liratekeen aditz batzuk1: EZAGUERA
TREBETASUNAK
JARRERAK
1 Ezagutu 2 Azaldu 3 Deskribatu 4 Arakatu 5 Identiikatu 6 Zerrendatu 7 Esan 8 Adierazi 9 Aurkitu 10 Aztertu 11 Ulertu
12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
22 Onartu 23 Errespetatu 24 Baloratu 25 Portatu, jarrera izan 26 Epaitu 27 Aitortu 28 Estimatu 29 Jardun 30 Saiatu 31 Gauzatu
Gauza izan Frogatu Erakutsi Parte hartu Garatu Sortu Egin Inplementatu
‌i ekin Jadetsi
HEZKUNTZA HELBURUAK hizkera argi eta ulergarrian idatziko dira, eta ondorengo ezaugarriak dituzte: Adiera bakarrean adierazten da eta bilatzen den emaitza ez da nahasia: argitasun eta zehaztasunez adierazten da. NEURGARRIA Jokabide behagarrien bitartez adierazten da. EGOKIA Bat dator gazteek adierazitako beharrekin eta neskato-mutikoen une ebolutiboarekin. ERREALISTA Aurkeztutako baldintzetan (denbora eta baliabideak) lor daiteke.
Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
1 Hezkuntza helburuak eratzeko eta formulatzeko RAP prozesuan ere aurkeztu izan diren aditzen zerrenda.
AMAITZEKO Beraz, Programazioaren Eskema kontuan hartuta, badugu gure jomuga den xede ideologikoa: gure Idearioa, Idearioan bertan, eraldatu nahi dugun errealitatearen azterketa egiten da1, badakigu hezkuntza horren subjektua gizakia dela, bere alderdi guztiak hiru aukeretan egituratuta: Hezkuntza, Fededuna eta Gizartea, Idearioa Hezkuntza Egitasmoaren bidez gauzatzearen xedea Euskalerriko Eskautak mugimenduan lortu nahi den eta gure Idearioan jasota dagoen Pertsona Eredua da, hezkuntza egitekoa denboran zehar doan prozesu luzea da, osotasunezkoa eta mailakakoa, adinez adin hezten dugularik,
ZERGATIK ETA ZERTARAKO HEZKUNTZA EGITASMO BAT?
adin bakoitzerako garatutako helburu zehatzek Pertsona Ereduaren helburu nagusira iristen lagunduko digute.
1 Idearioari egindako sarreran, hezkuntza mugimendu bezala jarduten dugun errealitate orokorragoari buruzko planteamendua egiten da, eta aukeretan, esparru bakoitzaren deskripzio zehatzagoa daukagu.
17 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
3. HEZKUNTZA HELBURUAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN 3.1. HEZKUNTZA AUKERA Lehen deinitu dugunez, Hezkuntza Aukerak gizakia eta bere buruarekiko harremana lotzen ditu. EEen Idearioan zehazten da Aukera hau eta Aisialdirako hezkuntza eredu bezala jasotzen da eta mugimendu bezala horren alde egiten dugu. Hezkuntza eredu horretan, “aisialdia aldi ‘askea’ izango da, baina gizakia ere bai” (Idearioa, a.6.). “Beren kabuz erabakitzeko gauza izan daitezen, pertsonak askatasunez heziko dituen estilo pedagogikoa” (Idearioa, a.11.). “Ikasleei beren buruaren jabe sentitzen lagundu behar dien aisialdia, horrela, pertsona bezala hezi daitezen beren interesen, motibazioaren eta gaitasunen arabera” (Idearioa, a.5.).
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
18
Alderdi eta dimentsio horiek elkarrekiko erlazioan daude eta bistakoa da beste era batera sailka daitezkeena edo hezkuntza esparru bateko helburuak beste baten sar daitezkeena. Baina sailkapen hau onartu dugu, helburu batzuek beste batzuekin duten konexioa alde batera utzi gabe1.
Gizakiak bere buruarekin harreman egoki eta askea izatea dakarten ahalmengaitasun, ezaugarri eta jarrera horiek osatzen dituzte hezkuntza helburuen koadroan esparru hauetan sailkatu ditugun alderdi desberdinak: 1. GARAPEN FISIKOA: osasuna, gaitasun isikoak… 2. GARAPEN KOGNITIBOA: sormena, azterketarako gaitasuna, jarrera kritikoa eta eskaut balioak beren erabaki pertsonalak hartzeko gida bezala. 3. NORTASUNAREN GARAPENA: nortasun sexuala eta norbere buruaren estimua. 4. GARAPEN AFEKTIBO-EMOZIONALA: harreman sexualak kontu afektibo bezala, oreka emozionala, baiespena.
Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
1 Hau ez da Hezkuntza Aukeran gertatuko bakarrik. Gauza bera gertatzen da Gizartea Aukeran eta Fededun Aukeran ere. Gainera, helburuetako asko zeharka ikusten dira, hiru aukerez bustita eta hirurotako edozeinetan jar litezke. Idearioaren egitura hartzen dugu abiapuntutzat, horiek ordenatzeko.
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
19 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
20
hezkuntzaaukera
koskorrak
kaskondoak
oinarinak 1. Adinaren berariazko aldaketa isiologikoak onartu
1. Garbitasun ohiturak jadetsi
1. Bizimodu osasuntsurako ohiturak jadetsi
1. Norbere gorputzaz jabetu
1. Beren gorputzaz eta besteenaz jabetu
2. Psikomotrizitate ina zein lodia garatu1
2. Psikomotrizitate ina zein lodia garatu
2. Nork bere psikomotrizitatea-ina zein lodia-kontrolatu
1. Jolasaren bitartez egoeren konponketan parte hartu
1. Irtenbide sortzaileak sustatu jolasaren bidez
1. Bere patruila egitasmoak planiikatu eta gauzatu
1. Bere inguruko gauzak antzemateko jakinmina eduki
1. Bere inguruko gauza eta pertsonak antzemateko jakinmina eduki
1. Gauza desberdinak aurkitzen lagunduko dizkieten errealitate berriak ezagutu
1. Egunean egindako ekintzak baloratu
1. Taldean egiten dituen ekintzak ebaluatu
1. Taldean gertatzen denari begira duen jarrerari buruz gogoeta egin
1. Beren inguruko kideen jarreretan islatutako ‘Otsokume/ hegaltxoa arauen’ balioez jabetu
1. Beren inguruko kideen jarreretan islatutako ‘Otsokume/ hegaltxoa arauen’ balioez jabetu
1. Eskaut Legea ezagutu eta gauzatu patruilan eta adarrean
2. Bizimodu osasuntsurako ohiturei eutsi taldean zein taldetik kanpo 1. Norbere gaitasun eta mugez jabetu
1 Psikomotrizitate ina: funtsean beren eskuez, begi-esku bitarteko koordinazioez, e.a., egiten dituzten jarduera haiek lirateke. Esate baterako, esku-tailerrak lirateke psikomotrizitate inaren garapenari zuzendutako jarduerak. Psikomotrizitate lodia: gorputz osoaz, gorputz-adar desberdinen desplazamendu eta mugimenduak, oreka eta zentzumen guztiak koordinatuz egindako jarduerak lirateke. Ibili, arineketan egin, biraka egin, salto egin, oihu egin, kirolak, gorputz-adierazpena, daude, besteak beste, kategoria honetan.
Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
1. Pertsona autokritikoa izan osasuna hondatzen duten bizi ohiturekin, kontsumoekin…
Nork bere gorputz eta osasunarekin arduratsu jokatu, nork bere burua ezagutu eta zaindu
1. Norbere eta besteen gaitasun eta mugak onartu
1. Nork bere gaitasun isikoak bultzatu2
Nork bere gaitasun isikoak ezagutu eta onartu, bakoitzak bere aukerak aprobetxatuz
1. Egitasmo eta eginkizunak burutu gure gizarte inguruan
1. Irtenbide eta alternatibak bilatu gure inguruko arazoentzat (ekintzaile izan)
Ideia, egitasmo eta soluzio alternatiboen sortzailea izan bizitzan
1. Beren bizitzako ohiturek beren gorputzean dituzten ondorioez jabetu 2. Bizimodu osasuntsurako ohiturei eutsi taldean zein taldetik kanpo
1. Bere inguruak eta ingurukoek eskaintzen diotena baloratu
1. Beste batzuk ezagutzea eta beste batzuengandik ikastea bizitzari aurre egiteko jarrera positibotzat hartu 2. Bere hazkunde pertsonala lantzeko gauza izan, bete beharreko helburuak jarriz
Bilatze jarrera izan norbere hazkunde pertsonalerako
1. Talde bezala inguruaren aurrean izaten den jarreraz jabetu
1. Jarrera kritikoa garatu bere inguruko errealitatearen aurrean
Jarrera kritikoa izan bere inguruko errealitatearen aurrean
1. Beren bizitzan bultzatzen diren eskaut balioez jabetu
1. Norbere buruarekin eta eskaut balioekin bat datorren bizitza koherenterako konpromiso pertsonala hartu
Eskaut balioen testigantza izan bizitzako esparru guztietan
2 ‘Bultzatu’, atal teknikoagoan ikusi dugunez, saihestu behar dugun aditza da, orokorrean, hezitzaileak jarri behar duen helburuari dagokiolako, hala ere, oraingo honetan, jakinaren gainean formulatuta dago, dagoeneko ‘trebeak’ ‘bere buruarengan’ gaitasun batzuk sustatzeko eduki behar duen gaitasunari dagokiolako. Ikasleari dagokio, ez hezitzaileari.
ESPARRUAK
GARAPEN KOGNITIBOA
Helburu nagusia
GARAPEN FISIKOA
trebeak
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
azkarrak
21 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
hezkuntzaaukera
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
22
koskorrak
kaskondoak
1. Lagunarteko aldeak gauza positibo bezala ulertu
1. Lagunarteko aldeak gauza positibo bezala ulertu
1. Beren alderdi afektibo-sexualaz naturaltasunez jabetu
1. Denak berdin errespetatu
1. Denok desberdinak eta, aldi berean, berdinak garela onartu
1. Adarreko pertsona desberdinen ezaugarriak ezagutu
1. Taldean afektibitatea askatasunez eta errespetuz adierazteko era desberdinak garatu
1. Taldean afektibitatea askatasunez eta errespetuz adierazteko era desberdinak garatu
1. Beren emozio eta sentimenduak naturaltasunez adieraz ditzatela
1. Beren emozio eta sentimenduak identiikatu eta deskriba ditzatela
1. Pentsatzen dutena esan, gainerakoak mindu eta iraindu gabe
1. Pentsatzen dutena esan, gainerakoak mindu eta iraindu gabe
2. Gainerakoei errespetuz entzun
2. Gainerakoei errespetuz entzun
oinarinak
1. Emozioak adierazi gainerakoekin batera 2. Sexualitatea afektuarekin identiikatu
1. Beren erantzun eta bulkaden arrazoiak identiikatu 2. Beren beldur, larritasun eta frustrazioak talde txikian adieraz ditzatela
1. Beren desadostasunak egoki adierazi 2. Gainerakoen iritziak errespetatu 3. Talde txikia babes afektiboa aurkitzeko esparru bezala baloratu
3 Baiespena: komunikazio jokaera heldua non pertsonak erasotzen ez duen eta beste batzuen borondatearen menpe geratzen ez den; berriz, bere uste sendoak adierazten ditu eta bere eskubideak defendatzen.
Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
1. Nork bere ezaugarriak ezagutu 2. Nork bere burua eta gainerako pertsonak konstruktiboki ebaluatzeko gauza izan 1.a. Harreman sexualak afektibitatetik eta arduratsu bizi
2. Sexualitatea, maitatzeko eta maitatua izateko gaitasunari lotuta ulertu 1. Neure buruaren mugak (bakardadea, lotsa, asaldura, segurtasunik eza…) aitortu eta, mailaka, horiei aurre egiten ikasi 2. Erantzun eta bulkadak maneiatu 1. Beren ideiak besteen iritziaren aurrean beldur izan gabe adierazi 2. Gainerakoen iritziak aberasgarri bezala onartu 3. Talde txikia beren emozio eta sentimenduak konpartitzeko esparru pribilegiatu bezala onartu
1. Nork bere aukera eta mugak ezagutu, nork bere burua autokritikarako gaitasunaz onartuz. 2. Gainerakoen ebaluazio kritikoak jasotzeko gauza izan, hobetzeko 1.a. Harreman sexualak afektibitatetik eta arduratsu bizi 1.b. ‘Ez’ esaten jakin, errudun sentitu gabe 2. Sexualitateari buruzko sinesteak desmitiikatu 1. Nork bere emozio eta sentimenduak maneiatu, aldarte egokiaren egonkortasuna bilatuz 2. Beren porrotek eragiten dizkieten frustrazioak umatzen - hazten laguntzen dien zerbait bezala onartu
1. Beren iritziak askatasunez adierazi egoera desberdinetan eta era egokian 2. Beren sentimenduak adarrekoekin konpartitu
ESPARRUAK
Nortasun sexual deinitu eta onartua izan
Norbere buruaren balorazio positiboa eduki, nork bere ezaugarriak ezaguturik
Harreman sexualak bestearekiko afektu eta maitasun adierazpen bezala bizi
Autonomia, oreka eta heldutasun emozionala duen pertsona izan
Gainerakoekin afektuz erlazionatzen den adierazpenezkobaiezpenezko pertsona3 izan
GARAPEN AFEKTIBO-EMOZIONALA
1.b. ‘Ez’ esaten jakin, errudun sentitu gabe
1. Nork bere burua eta nortasun sexuala onartu
Helburu nagusia
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
1. Aukera sexual desberdinak ezagutu
trebeak
NORTASUNAREN GARAPENA
azkarrak
23 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
3.2. FEDEDUN AUKERA Euskalerriko Eskautaken Idearioan jasotzen den bezala, mugimenduak fededun aukeraren alde egiten du argi eta garbi, aukera horrek gizaki bakoitzak transzendente eta erlijiosoarekin duen harremana bustitzen duelarik. Euskalerriko Eskautak, Idearioaren arabera, “Elizaren ekintza ebanjelizatzaile bezala aurkezten da aisialdian. Fedearen hasierako iragarpena eskaintzen du eta kristau sarbideko ibilbidea garatzen du haur eta gazteentzat” (Idearioa, b.1.). “Euskalerriko Eskautakek bere kideen erlijio sena lantzen du. Ageriko hutsaren atzean Jainkoaren errealitatearen presentzia antzematen da. Irrika eta itxaropen handietan, maitasunean, osotasun nahian, edertasunean, izadian eta gizadian Jainkoa aurkitzen saiatzen gara. Gizakiok sakon begira diezaiekegu gure bizitzei eta munduari, eta Jainkoarekin bat egiten dugu. Bibliatik eta, batez ere, Ebanjelioan hitz egiten digun Jainkoarekin bat egiten saiatzen gara”. (Idearioa, b.2.).
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
Idearioko Fededun Aukera honen bitartez, Hezkuntza Egitasmoaren helburu hezitzaileak honela sailkatuko dituzten esparruak ezarriko ditugu: 1. ELKARTEA: Elkartean fedea bizitzetik, Elkartean eta gure Eliz eredua eraikitzean partehartze ekintzailea izatetik. 2. OTOITZA - OSPAKIZUNA: Bakarkako eta taldeko otoitzetik eta Sakramentuetatik. 3. KONPROMISOA: Kristau balioetan oinarritutako konpromisoak hartzetik. 4. JAINKOAREN ESPERIENTZIA: Bizitza eta jarduera konpartituaren bitartez, Jainkoarekin harremana izatetik. 5. JESUSEN EREDUA: Pertsona eta bizi, balio eta mezu eredu nagusi bezala.
24 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
Esparru hauek abiapuntutzat hartuta, adar bakoitzeko berariazko hezkuntza helburuak garatuko ditugu eta hauek “benetako eraldaketa esperimentatuz, Jainkoa aurkitzen duen eta Berarengana irekitzen den” pertsona eredura eramango gaituzte. (Idearioa, b.4.).
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
25 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
koskorrak
kaskondoak
1. Elkarrekin jardun adar bezala, seikoa kristau elkarte txiki bezala esperimentatuz
1. Adarreko kide izatearen sena garatu, taldean konpromiso txiki batzuk hartuz kristau balio bezala
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
26
fededunnaukera
2. Lagundu, konpartitu, eskertu, adarrekin adiskidetasuna sortuz
1. Elkartearen Ospakizun eta jardueretan parte hartu
1. Gure Eliz eredua taldean bizi eta esperimentatu
1. Otoitz egiten hasi, taldearen bizitzako ohiko jarduera bezala esperimentatuz
1. Eukaristia jaitzat hartu taldean eta bertako partaide sentitu 2. Bere Lehenengo Jaunartzeko prozesua aldrarekin konpartitu 3. Aldrako gainerako pertsonei barkamena eskatzen eta barkatzen ikasi
2. Lagundu, konpartitu, eskertu, adarrekin adiskidetasuna sortuz
1. Elkartearen Ospakizun eta jardueretan parte hartu
1. Gure Eliz eredua taldean bizi eta esperimentatu
oinarinak
1. Taldetik jasotzen dena kristau ustetik baloratu 2. Besteari entzun eta bestearengandik ikasi
1. Elkarteko beste talde batzuk ezagutu eta beraiekin batera ekintzak egin
1. Beste errealitate erlijioso batzuez jabetu 2. Gure Eliza bizitzeko beste era batzuez jabetu
1. Adarrean otoitz egin
1. Otoitza bakarkako eta taldeko gogoetarako une bezala sentitu eta sen horretatik parte hartu
1. Adar bezala, Eukaristiako jaian parte hartu
1. Adar bezala erantzukizunak hartu taldearen berariazko Eukaristia jaiaren prestaketan
2. Elkarteko kide ekintzaile sentitu, Ospakizunetan protagonismo gehiago izanez 3. Aldrako gainerako pertsonei barkamena eskatzen eta barkatzen ikasi
2. Elkarteko kide ekintzaile sentitu, Ospakizunetan protagonismo gehiago izanez 3. Beren akatsek besteren bati min egin diezaioketela aitortu
1 Idearioaren arabera, Eliza “hurko pertsonekin eta beren arazoekin, Maitasunezko Sakramentua den Eliza� (Idearioa, b.10.).
Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
1. Taldea alde kristau bezala sentitu 2. Kristau senetik esperientzia eta bizipenak konpartitu adarrean
1. Gure Erlijio eta Eliza kritikoki aztertu 2. Esperientziak konpartitu beste errealitate erlijioso batzuekin
1. Adarreko otoitzetan inplikatu, nork bere sentimendu eta esperientziak konpartituz
2. Sendotzako prozesua adarrarekin konpartitu bizi eta fede esperientzia bezala 3. Min egiten dionarekin adiskidetzen ikasi
2. Fedea elkartean bizi eta umatzeak duen garrantziaz jabetu
1. Elkartearen jarduera zehatzetan inplikatu
1. Elizan bertan jarduerak gauzatu, berau aldatzeko 2. Erlijioen arteko elkarrizketaren berri izan
1. Otoitza, gainerakoekiko eta Aita-Amarekiko bizi komunikazio bezala bizi 1. Eukaristia, taldeak norbere fedearen hazkunderako une bezala eskaintzen duen Sakramentu bezala bizi 2. Sendotza egitean hartzen den bizitzarako konpromisoa gainerako trebeekin konpartitu 3. Adiskidetzearen sakramentua beren bizimodura moldatu
ESPARRUAK
Fedea erreferentzia Elkartearen barruan bizi
Elkartearen bizitzan parte hartu
Gure Eliz ereduari begira, eraldaketaren alde lan egin1
Otoitz egin (ohitura), Aita-Amarekin elkarrizketan jarduteko bide bezala
Bizitzako unean uneko Sakramentu garrantzitsuak Fedean hazteko aukeratzat hartu
OTOITZA - OSPAKIZUNA
1. Eukaristia, Elkartearen elkarraldi bezala eta taldeari eskaintzen zaion aukera bezala bizi
1. Taldea laguntza eta eskakizunerako esparru bezala bizi
Helburu nagusia
ELKARTEA
1. Elkartearen jarduera eta Ospakizunetan lagundu
trebeak
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
azkarrak
27 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
fededunaukera
koskorrak
kaskondoak
oinarinak
1. Konpromiso txikiak hartu Otoitzetik, adar bezala zein bakarka
1. Konpromiso txikiak hartu Otoitzetik, adar bezala zein bakarka
1. Adarraren onerako konprometitu beharra sentitu
1. Jainkoaren Kreazioan partaide sentitu, Koskorra eta aldra bezala
1. Jainkoaren Kreazioan partaide sentitu, Kaskondo eta aldra bezala
1. Jainkoa taldekide bezala bizi
1. Ebanjelioak Jesusi buruz kontatzen duena ezagutu
1. Ebanjelioak Jesusi buruz kontatzen duena ezagutu
2. Jesus aldrako kide bezala ikusi
2. Jesus adiskide bezala esperimentatu/sentitu
1. Jesusen bizitza Ebanjelioaren bitartez ezagutu 2. Jesusek aldrako eta patruilako kide bezala ematen duena aurkitu
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
28
2 Bereizteak zera adierazten du: gauza bat beste batetik desberdindu, bien arteko aldeak aipatuz. ‘Trebeak’ prozesuan, hauxe proposatzen dugu: hasieran, konpromisorako aurretiko esperientzia batzuk izan Zerbitzuzko Aukeratik, gero, horien artean bereizteko eta unean uneko esperientzietatik haratago doan bizitzarako konpromisoa aukeratzeko.
Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
1. Bizipen pertsonalak Jainkoaz izandako esperientziatzat hartu eta adarrarekin konpartitu
1. Jainkoa beren jarduera eta erabakien sustatzaile bezala sentitu eta horiek adarrarekin konpartitu
1. KBNEa3 egin, Jesusen bizimodua eredutzat hartuz 2. KBNEa batera jarri adarrean
Kristau balioak aintzat izanik, bizitzarako konpromisoa hartu
Jainkoa jardueratik eta konpartitutako bizitzatik esperimentatu
Jesus bizitzarako eredutzat nork bere egin (balioak eta mezua)
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
2. Jesusen balioen eta eskautismoaren (Eskaut Legea) balioen arteko lotura antzeman
2. Bereizketa egin2 eta bizitzarako konpromisoa aukeratu
ESPARRUAK
JESUSEN EREDUA
1. Ebanjelioan agertzen den Jesus eta honek proposatzen duen bizimodua ezagutu
1. Kristau konpromisorako esperientziak bizi, adarraren laguntzarekin
Helburu nagusia
JAINKOAREN ESPERIENTZIA
1. Adar bezala, inguruaren aldaketarako jardueretan konprometitu
trebeak
KONPROMISOA
azkarrak
3
KBNE: Kristau Bizitzarako Norbere Egitasmoa.
29 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
3.3. GIZARTE AUKERA Gizarte Aukerak gizakiak bere inguruarekiko harremana lotzen ditu, bere eremu guztietatik: harremanetakoa, soziala, politikoa, naturala... “Euskalerriko Eskautak (EE) erakundeak Euskal Herrian garatzen du bere hezkuntza egitekoa. (…) Hezkuntza aukera hau lekuko errealitate bakoitzari moldatzen zaio, talde bakoitzean zehaztuz eta, horrela, EEeko gizarte, kultura eta politika aniztasuna errespetatuz.” (Idearioa, c.1.). EEek “beharrezkotzat eta ezinbestekotzat jotzen du gazteria garapen eta gizarte aldaketarako motortzat hartzea; bizi behar dugun errealitatearen eraldaketan konprometitutako biztanleriaren zati bezala” (Idearioa, c.4.). EEentzat, “gure gizartea elkarte guztiz heterogeneo eta anitzen multzoa da; elkarteok, jakina, mundu neoliberal honetan azaltzen diren arazo berdinak jasaten dituzte.” (Idearioa, c.2.).
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
Beraz, Gizarte Aukera ikaslea aldaketarako motorra izatera lortu nahi duen lan hezitzailera bideratuta egongo da. “Beraz, EEetik mugimenduaren izaera alderdikoia ukatzen dugu, baina gizakia gero gizarte eraldaketa ahalbidetuko duen askapen eta eraldaketaren eragiletzat hartzen duen bere izaera politikoaren, hau da, salaketa eta politika ekintzaren alde egiten dugu.” (Idearioa, c.2.). Horregatik, Gizarte Aukera inguratzen gaituen eta ikasleak Pertsona Eredua, aldaketarako motorra eta bizi den inguruaren mugimenduaren eraldaketa positiboa bilatzen duena, lortzeko bide
30 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
diren esparru guztietan banatu dugu: 1. NATURA: eremu pribilejiatu bezala bizitzen, bere iraunkortasunaren arduradun izanez eta bertan moldatzen jakinez. 2. SOZIOPOLITIKOA: giza eraldaketatik, borondatezko lanaren bidez, bakea eraikitzen eta solidaritatea oinarri izanda. 3. KULTURA: gure kulturarekin identiikaziotik, euskara tresna kultural bezala bizitzen eta interkulturalitatea aberasgarri bezala lantzen. 4. TALDEKOA: izaki sozialak izatetik, gizon eta emakumeen arteko berdintasunaren alde apostu egiten dutenak eta aldeak eta dibertsitatea aberasgarri bezala bizitzen dutenak.
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
31 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
gizarteaukera
koskorrak
kaskondoak
oinarinak
1. Izadira jokoaren bidez hurreratu
1. Izadira jokoaren bidez arakatu
1. Izadian bizitzea esperimentatu, eskaintzen dizkigun aukerak ezagutuz eta bere baliabideak aprobetxatuz
1. Erantzukizun txikiak hartu beste batzuekin batera jarduten den espazio naturalak zaintzeko
1. Norbere ingurua zaintzeaz arduratu, ‘aurkitutakoa baino hobeto utziz’
1. Izadian uzten dugun arrastoa ezagutu eta era kontsekuentean jokatu
1. Izadia jolaserako esparru berritzat hartu
1. Izadia, trebetasunak ikasteko esparru berritzat esperimentatu
1. Izadian moldatzeko abileziak jadetsi
1. Inguru hurbila ezagutu jarduera ludikoen bitartez
1. Inguru hurbilean parte hartu jarduera ludikoen bidez
1. Nork bere inguruko errealitate sozial desberdinak ezagutu
1. Aldrako kide guztiekin bizikide izaten ikasi
1. Jarrera solidarioak garatu gainerako Koskorrekin
32 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
1. Inguruko pertsona guztiekin bizikide izaten ikasi 2. Taldean biziz, gatazka eta konponbideak bilatzea esperimentatu
1. Gainerako pertsonekin solidario izaten ikasi 2. Gizarte inguru hurbileko beste errealitate batzuk ezagutu: auzoa, herria‌
1. Abilezia eta jarrera ez bortitzak jadetsi gatazkak konpontzeko 2. Adarrean gertatzen diren egoera gatazkatsuez jabetu
1. Beren errealitatearen eta beste errealitate batzuen arteko aldeez jabetu 2. Bizi den errealitatea baloratu
trebeak
Helburu nagusia Izadia geu ere partaide garen esparru pribilegiatutzat hartu
1. Jarrera pertsonaletan sakondu ingurua eta ingurugiroa kontserbatzeko eta era kontsekuentean jokatu
1. Izadiaren hobekuntza eta babeserako ekimenetan parte hartu
Norbere ohituretatik ardurakide izan jasangarritasun ekologikoarekin
1. Jadetsitako trebetasunak gauzatu, Izadiarentzat erasotzaileak ez diren jardueren bitartez
1. Autonomia lortu izadian, errespetuz jokatuz
Izadian moldatzeko gauza izan, izadia errespetatuz
1. Gizarte eraldaketaren aldeko konpromiso pertsonala hartu
Gizartea eraldatu, nork bere burua inplikatuz
1. Gizarte errealitatea kritikoki aztertu 2. Adar bezala, gizartearen hobekuntzan parte hartu
1. Abilezia eta jarrera ez bortitzak erabili gatazkak konpontzeko 2. Gure inguruko gatazkak aztertu eta ulertu
1. Kritikatik, IparraldeHegoaldea harreman desorekatuak eta harreman horien aurrean ditugun jarrerak aztertu
1. Beren eguneroko bizitzara jarrera eta gaitasun ez bortitzak eraman 2. Konpromiso eta inplikazio pertsonaletik jokatu maila guztietako gatazken konponketan
1. Norbere kabuz edo boluntario bezala giza garapenean eta elkartasunean konprometitu
Bakea ezartzen lagundu, jarrera eta gaitasun ez bortitzak erabiliz
Munduko injustizia eta desoreka harremanak elkartasunetik aldatzen lagundu
GIZARTE POLITIKA
1. Jarrera arduratsua eduki izadiarekin
IZADIA
1. Gizaki bezala, izadiko kide garela eta honen menpe gaudela konturatu
ESPARRUAK
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
azkarrak
33 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
gizarteaukera
koskorrak
kaskondoak
oinarinak
1. Auzoko kultura jardueretan parte hartu
1. Gure kulturaren osagai desberdinak ezagutu, bertan parte hartuz
1. Gure kultura eta historia baloratu, bertan parte hartuz
1. Aldran euskerara hurbildu eta/edo normalizatu
1. Euskera egoki erabili bizi diren errealitatean
1. Euskeraren errealitatea ezagutu beren inguruan
1. Beren inguruan kultura desberdinak daudela ikusi
1. Beren inguruko kultura desberdinak ezagutu
1. Kultura desberdinen arteko desberdintasun eta antzekotasunak identiikatu
1. Eskola-familia esparrutik harreman berrietara ireki, taldean harrera eginez
1. Aldran bizi eta bizikide izan gainerako pertsonekin
1. Talde txikian lan egin, bertan duen egitekoa baloratuz eta gainerako pertsonen ideiak onartuz
1. Mutiko eta neskatoekin, bereizketarik egin gabe, jokoak, tarteak, erantzukizunak eta egitekoak konpartitu
1. Mutiko eta neskatoen arteko aldeek desberdintasunezko harremanik ez dakartela ikusi
1. Gure gizartean dagoen rol-sistema aztertu
1. Aldran bizi eta bizikide izan gainerako pertsonekin
1. Norbera aldrako kide sentitu eta besteak ere horko partaide
1. Desberdintasun indibidualak eta pertsona bakoitzaren eta norbere balioa taldean ulertu
34 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
1. Historia eta kultura aztertu, gaur egun dituzten oihartzunak ikusiz
1. Euskeraren aurrean dituzten jarrera pertsonal eta sozial desberdinak aztertu
1.a. Kultura desberdintasunak era positiboan bizi
Helburu nagusia
1. Ekintzaile izan gure kultura eta historiaren arloan
Bizi garen kultura geure egin, bere garapenaren alde jardunez
1. Euskera kulturaren atal bezala bizi 2. Euskeraren erabilera bultzatzeko konprometitu
Euskera, komunikaziorako tresna eta gure kultura deinitzen duen ezaugarri bezala aitortu
Kultura desberdinen arteko errespetu eta aberastasunaren alde lan egin
1. Ekipoan lan egin, taldeari eta kanpora begira, erantzukizunak hartuz eta ekimenak bultzatuz
1. Lan korporatiborako konpromiso pertsonala hartu zerbitzatzeko aukeraren bitartez
Besteekin eta besteen alde lan egiten duten izaki sozialak izan
1. Aukera zuzenak bilatzean, emakume eta gizonen artean ezartzen den erlazioaz kritikoki jabetu
1. Gizonen eta emakumeen arteko berdintasunezko harremanean konprometitu, eta hori nork bere bizitzara eroan
Gizonen eta emakumeen arteko harremanak zuzentasunetik bizi
1. Aniztasuna positiboa dela, bakoitzak behar jakin batzuk dituela eta guztiok horiek aitortu eta onartu behar ditugula ikusi
1. Pertsona guztien integrazioa eta edozeinekiko harreman pertsonalak era normalizatu eta positiboa bizitzarako jarrera bezala hartu
Gainerako pertsonen gaitasun eta beharrak kontuan hartuz erlazionatu, aberasgarritzat hartuz
1.b. Bizi diren kultura beste batzuen eraginaren emaitza dela konturatu
TALDEA
1. Beste kultura batzuekin erlazionatu, elkar errespetatuz eta, desberdintasun eta antzekotasunetatik, elkar aberastea bilatuz
ESPARRUAK
KULTURA
2. Gure kultura inguru hurbilean sustatu adarretik
trebeak
HELBURU HEZIGARRIAK EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN
azkarrak
35 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
4. EUSKALERRIKO ESKAUTEN METODO PEDAGOGIKOA ETA BERE TRESNAK METODOLOGIA Aurretik azaldutako hezkuntza helburuak garatu ahal izateko, Euskalerriko Eskautakek metodo pedagogiko zehatz bat gauzatu genuen. Metodo honek, Aisialdiko Hezkuntzaren eremuan garatzen dena, oinarrizko tresnak erabiltzen ditu ikasleen adinaren arabera mailakaturik ezartzen direnak1. Horretarako, metodo hori garatzen dugun eremu pribilegiatua Natura2 da:
EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN METODO PEDADOGIKOA ETA BERE TRESNAK
KONTZEPTUA
NATURA
1
36
DEFINIZIO OROKORRA Marko pribilegiatua, bertan pertsona bere egoera puruenera bueltatzen da eta denaren jatorriarekin topo egiten du. Ingurune naturalak gure inguruaz jabetzen, baloratzen, maitatzen eta honetaz gozatzen laguntzen digu
KOS/KAS Naturak jolasaren bidez aurkitzeko eta ezagutzen hasteko eremutzat balio digu
Metodoaren eskema Euskalerriko Eskautentzat.
2 Naturarekin lotutako hezkuntza helburuak eta bere dimentsioak Hezkuntza Egitasmo honetako Gizarte Aukeran garatu ditugu.
Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
OINARINAK Bere neurrira aurkitzeko eta ikertzeko eremua da
AZKARRAK
TREBEAK
Natura parte izan nahi duten eremua da eta bertan gogoeta egiten dute berarekiko lotura aztertuz
Jarduten duten eremua da, errespetu eta zaintza balioei erantzunez, arduratuz, konpromisoa hartuz eta bere parte sentituz
Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
37
EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN METODO PEDADOGIKOA ETA BERE TRESNAK
Eremu pribilegiatu horretan mailakatutako tresna batzuk erabiltzen ditugu, lortu nahi ditugun hezkuntza helburuak lortzen laguntzeko jarduera guztiak zipriztintzen dituztenak. Mailakatutako modu orokor batean, hauetako tresna bakoitzak hau du xede: KONTZEPTUA
JARDUERA MAILAKATUAK ETA ERAKARGARRIAK
DEFINIZIO OROKORRA
- Jarduerak Prozesu Mailakatua aintzat hartuta programatzen eta egiten dira: neska/mutilen behar zehatzei era mailakatuan erantzuten die, mailakako arduren hartzea erraztuz. Erakargarriak: neska/mutilen interes gune propioetatik abiatzen direlako
EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN METODO PEDADOGIKOA ETA BERE TRESNAK
HEZKUNTZA EKINTZA BIDEZ E-H-E
- Neska/mutilaren beraren esperientzian oinarritutako hezkuntza. Ekintza-HausnarketaEkintza prozesuan, bizitako norberaren esperientziatik abiatzen gara ondoren hausnarketa egin, hauek barneratu eta honen arabera jokatzeko
SINBOLOGIA
- Sinbologiak bere eguneroko laneko elementuak ditu bere gain hemen batez ere Lege eta Promesan zehazten ditugunak, hauen bidez neska/mutilak bizitza eredu zehatz batean oinarritutako elkarbizitza eta balio arau batzuk barneratu eta onartzen ditu
TALDE HANDIA TALDE TXIKIA
38 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
- Pertsonen sozializazioa errazten du. Norbanakoa ezagutua eta berdintzat joa izatea ahalbidetzen du eta taldeari egiten dion ekarpenak bere garapen pertsonala indartzen du
KOS/KAS -Adin honetan jarduerak jolasari loturik daude. Kos/Kasentzat jolastea erakargarria da. Gainera, jolasak ikasten dituzten arauak eta egiturak ditu bere gain eta bidea hasten laguntzen dieten ardurak hartzen dituzte, nolabaiteko autonomia lortuz. Gainera, jolasa sortzailea da eta irudimena sustatzen du. Kos/Kas-ek Oihaneko Liburuaren bidez, joko handi bezala, mundu berri bat aurkitzen dute
- Kos/Kas-ek jolasaren bidez ikasten dute E-H-E prozesua. - Etapa honetan garrantzitsuena jolasaren barruko berrazterketa da. (Ebaluatzeko ohitura sortu) - Ebaluazioak bere hezkuntzaren protagonista izateko aukera ematen die eta adarraren barruan ardurak hartuz doaz
- Kos/Kas-entzat Legea eta Promesa taldearekin duen lehen kontaktutik abiatzen da. Konpromiso honek `honen parte´ sentiarazten du eta jolasa eta elkarbizitzaren arauak ulertu eta betetzea
- Talde handia Kos/Kas-a babestua sentitzen den eremua da, talde bateko partaide, jokoaz jabetzen da, bere arauez - Talde txikiak alde batetik ardura pertsonalak hartzea sustatzen du eta beste batetik, kidetza, afektibitate eta laguntasun balioak sustatzen ditu
-Adin honetan jarduerak euren proiektu eta nahiekin loturik daude. Abentura-operazioa jolasa eta talde eta norbana hartutako arduren bidez gauzatzen da. Oinarinak-ek euren proiektuen bidez bizi diren munduaz jabetu eta esperimentatzeko beharra dute
- Oinarinak-ek euren bizipen eta esperientzietatik ikasten dute - Beraien ekintzen ondorio positibo eta negatiboak aztertzen dituzte talde bezala euren ekintzen ardurak beregain hartuz - Erabakiak ateratako ondorioen arabera hartzen dituzte - Oinarinak-ek lege eskauta ezagutzen dute eta zer esan nahi duen ikasten dute, esperimentatzen dute eta taldearekiko eta bere buruarekiko konpromiso txikiak hartzen dituzte, erreferente bezala eredu eskauta izanik - Talde handiak oinarinak-i gaitasun sozialen ikasketa ahalbidetzen dio, taldeko elkarbizitzarako eta lan talderako beharrezkoak direnak - Talde txikia oinarrizko parte-hartze eremu bat da, bere proiektu propioen garapenerako
AZKARRAK
TREBEAK
- Jarduerak inguratzen dituen mundua aldatzeko helburuarekin planteatzen dira, modu sortzailean. Euren proiektuak gauzatzeko enpresa erabiltzen dute, hauen protagonista eta arduradun eginez
- Trebeak-en jardueren norabidea honako hau da: alde batetik, bere bizi proiektu pertsonala deinitzearena eta beste batetik, jendartearen eraldaketan konpromisoa hartzearena, besteekiko zerbitzu aukera batean zehazten dena
- Azkarrak-ek bere taldearekin lan egiten du inguratzen duena aldatzeko
- Trebeak-ek bere prozesu pertsonala aztertzen du, egiten duen guztia bere gain hartzen du eta honen ardura hartzen du
- Aztertu eta hausnartzen duen - Ebaluazioa norberak bere azkarrak-ak, inguratzen duena buruarekiko eta besteekiko ebaluatzeko gaitasuna du eta bere burua ebaluatzekoa ere bai ardurak hartzera zuzendua dago - Kritika eta autokritika elementu aberasgarria izan behar du, bere bizitzan etorkizuneko eta garrantzitsuak diren konpromisoak hartzea markatuko dituena gainera
- Trebeak-aren zerbitzu aukera bere ekintzak direna bezala, modu boluntarioan hartutako konpromiso pertsonalei erantzunak, autoebaluatzera eramaten du
- Eskaut legea taldetik haratago inguratzen dituenarekin erlazionatzen hasten dira, eskaut estiloarekin bat datozen konpromiso berriak hartzeko xedearekin, inguratzen dituen inguruarekin
- Trebeak-ek bere etaparen amaieran, eskaut legeak planteatzen duen pertsona eredua ezagutu, hausnartu eta sakondu ondoren, bere bizi proiektua izango denaren barruan kokatzea erabakitzen du
- Talde handia bere inguru sozial gertukoenera zabaltzen da, ikasketak erraztuz. - Talde txikia erreferentzia eta garapen pertsonalerako eremu bat da
- Trebeak-ek Jendartea du talde handi bezala eskaut garaian ikasitako balioak eta boluntariotzarekin praktikan jarriz - talde txikia �ruta� Klana bera da, bere konpromiso pertsonalaren onarpenean eta bizitza proiektuaren orientazioan lagungarri dena
EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN METODO PEDADOGIKOA ETA BERE TRESNAK
a
OINARINAK
39 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
Tresna hauek praktikan jartzeko arduraduna eta hezkuntza lanaren eta neska/mutilei iritsiaraziko zaien metodo zehatzaren praktikan jartzea bermearen euskarria izango dena, begiralea da. Hezitzaileek, bereziki, neska/mutilekin bizi behar dute:
KONTZEPTUA
DEFINIZIO OROKORRA Hezitzailea zuzendutako adina tartera egokitzen da Neska/mutilen ikasketa laguntzen du
HEZITZAILEA
EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN METODO PEDADOGIKOA ETA BERE TRESNAK
40 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
KOS/KAS
OINARINAK
AZKARRAK
TREBEAK
Pertsona aktiboa da, sortzailea, neska/mutilen oso gertukoa, jarduerak proposatzen eta dinamizatzen dituena
Adarrean koniantza giro bat errazten du, neska/mutilen proiektuak motibatzen ditu eta egi bihurrarazten eta adarrean hauen integrazioa laguntzen du, hauentzako eredu bat izanik
Neska/ mutilekin ibiltzen da, erreferente izanik eta azkarrago aurreratuz baina neska/ mutilek beraiek iniziatiba propioak izan ditzaten utziz, hauek sustatu behar dituelarik
Neska/mutilak aukeratutako proiektuetan laguntzen ditu. Eredua da beraientzat, bere egitekoa ez da animatzearena soilik, neska/ mutilekin eztabaidatzea baizik
Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
41
EUSKALERRIKO ESKAUTAKEN METODO PEDADOGIKOA ETA BERE TRESNAK
5. EPILOGOA Hau da Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Proiektuaren atal honek eman duen guztia. Atal hau esaten dugu, hezkuntza programazioa erabil ditzakegun hezkuntza helburuen formulaziotik eta tresna metodologiakoak izan daitezkeenen oinarrizko lerroetatik haratago baitoa. Lehenago esan bezala Hezkuntza Egitasmoak dokumentu dinamikoa izan behar du, etengabeko aldaketa eta berraztertzean. Dokumentu hau erronka berrietarako hizpide izan behar da: Bere proiektu propioa duten ordezkaritza eta taldeentzako erronkak, dagoena zehazki nola berritu dezaketen eta birformulatzea beharrezkoa den edo ez ikusiz. Hezkuntza proiekturik ez duten talde eta ordezkaritzentzako erronkak, lerro hauetan azaldutakotik abiatuta euren hezkuntza egitasmo propioak sortzeko lana eginez.
EEen Hezkuntza Egitasmoa dokumentu bizia eta malgua, erabilgarria eta praktikoa izatearen lana, taldeetako arduradunen, ordezkaritzen eta EEen esku dago.
EEen eremu ideologikoetarako erronkak, norantz goazen eta hezkuntza helburu hauek nola zehaztu ditzakegun planteatu beharko duten aukera mahaiak, ongi egiten dugun edo ez, eta nola hobetu eta nola asmatu zuzentasun gehiagorekin.
Eraikitzeko eta `aterki´ bat izateko saiakera ez da lan samurra izan, baina EEeko heterogeneotasun handiaren izateko eta sentitzeko eraren adierazgarri diren hainbat pertsonen parte hartzeari esker izan da posible. Horrez gain, gomendio bat: saiatu eztabaida amaigabe eta praktikotasun gutxikoetara eraman gaitzaketen kontzeptu eta hitz zehatzen detaileari ez erreparatzen, baizik eta eztabaida horiek gainditu eta hitz eta kontzeptu horiek zerbait aldakor eta moldagarri bezala ulertu, errealitate konkretu bateko helburu propio bezala. Eztabaida horietan ez erortzeko Batzordean egin dugun bezala, izendatzaile komunetik abiatu, Ideiak.
EEen mugimenduarentzako erronka bat orokorrean eta zehazki: Hezkuntza helburu hauek jardueretan nola zehazten ditugun eta ze eztabaida eta adostasun pausuak erabili aztertu, metodologiaren tresnak sakonago garatzeko (planteatu dugun bezala, oinarrizko lerro batzuk izanik derrigorrez zehaztu beharrekoak dira).
Azkenik, eskerrak eman dokumentu hau kaleratzea posible egin duten pertsona guztiei. Ordezkaritzek, Ideiarioko xedeak helburu praktikoak bihurtzeko planteatutako eskakizunari erantzuna emateko beharraren abenturarekin hasi eta bi urte beranduago lortzen lagundu dutenak:
Hezitzaileentzako erronkak orokorrean, taldeetan hezkuntza egitasmoak egon edo ez, hezkuntza helburuak nola sortu aztertu beharko da edo hemen proposatutakoak talde bakoitzaren momentuko errealitatera egokitu.
EPĂ?LOGOA
42
Erronka hauek guztiak eta sortzen diren beste batzuk,`aterki izaera´ ematen saiatu garen Hezkuntza Egitasmoa bezalako dokumentu batekin soilik bat etor daiteke. Zorroztasunetik ihes egiten saiatuz eta malgutasun nahikoa duen dokumentua, lurralde, taldeak eta adarrak‌ errealitate zehatzetako errealitateetara egokitzeko. Baita neska/mutilen behar zehatzetara ere bai, HEren protagonista subjektua baita. Gure taldeetako neska edo mutila da, bere norbanakoaren berezitasun eta ezaugarriekin, azken helburua ongi atera dadin kontuan izan beharko duguna.
Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa
Mila esker bilera zehatzetan gai jakinen inguruan eta beharbada eskuetatik alde egiten zigutenetan orientatzeko etorri diren kolaboratzaileei, baita urrunetik eta beraien espezialitatearekin gai hauen inguruan edukiak birpasatu eta proposamenak egin dituztenei. Eskerrak EEen Jardunaldietako eztabaidetan, ekarpenetan eta gogoetetan parte hartu duten hezitzaileei eta ordezkaritza hauetako lan taldeei. Eskerrak EEeko Hezi, Herri eta Fedeko Mahaietako pertsonei eta ordezkaritzetako Adarreko Arduradunei dokumentua itxi arte, behin eta berriro heldu zaizkien helburuen eta metodologiaren taulak hainbatetan birpasatu dituztenak.
Eta ez dira dokumentu hau ulertzeko edukiz hutsak dauden eskerrak. Garrantzitsua da hainbat pertsonei bere dokumentuarekiko ekarpena eskertzea, EE osoarentzat oraindik komunagoa egiten baitu. Asko izan dira Hezkuntza Proiektuan beraiengandik pixka bat eman dutenak, dokumentu nahiko zabala eta parte hartzailea eginez eta aldi berean bakarra eta Euskalerriko Eskautak guztientzat komuna. Eskerrik Asko!!
EPĂ?LOGOA
Eta eskerrak, batez ere, erabakiak hartzeko lana egin behar izan dutenei, batzuetan hartzeko edo egindako ekarpenak uzteko zailak, gauzak nola deitu erabakitzea, lehentasunak zehaztu eta helburuak ezartzea, idaztea eta idatzitakoa desegin berriro ere berridazteko. Bere hasierako urtebeteko konpromisoa bi urtetara luzatu duten pertsonak, bai hilero elkartzen zein etxetik lan egiten. Herrialde bakoitzaren sentipen eta egiteko moduari ekarpenak eginez. Eskerrak Hezkuntza Egitasmoaren Batzordeari.
43 Euskalerriko Eskauten Hezkuntza Egitasmoa