III Plan de Igualdade
de OPORTUNIDADES
entre mulleres e homes 2013-2017
Documento elaborado por:
Dese帽o: Eva Bello Alonso En colaboraci贸n co CIM do Concello de Ortigueira
Índice 05 INTRODUCIÓN 07 MARCO NORMATIVO DA IGUALDADE 11 PRINCIPIOS REITORES DO III PIOM 15 METODOLOXÍA E FASES 19 DIAGNOSE 35 ESTRUTURA E CONTIDOS 55 PERÍODO DE VIXENCIA 57 SEGUIMENTO E AVALIACIÓN 65 GLOSARIO DE TERMOS, BIBLIOGRAFÍA E WEBGRAFÍA
INTRODUCIÓN Hai xa máis dunha década que o Concello de Ortigueira vén realizando programas e accións relacionadas coa mellora da situación das mulleres e a favor da Igualdade entre mulleres e homes do municipio. Se ben xa nos anos 90, o concello se dotou de persoal formado na materia, foi no 2002 cando se aprobou o I Plan de Igualdade de Oportunidades para os anos 2002 - 2005. A finais de 2006, e tras o balance positivo do traballo realizado, elaborouse o II Plan de Igualdade Municipal 2007 - 2011. Nestes anos, foron numerosos os materiais elaborados, os estudos e campañas realizadas, a formación impartida, as actividades de sensibilización, xornadas, etc, desenvoltas no marco do I e II Plan de Igualdade de Oportunidades. Somos conscientes de que nestes anos evolucionamos positivamente cara a igualdade de oportunidades, sen embargo, na nosa sociedade aínda permanecen pautas culturais e estruturas sociais que lexitiman a negación e a subordinación que historicamente padeceron as mulleres en relación cos homes. Neste momento actual, resulta preciso asumir que a igualdade de oportunidades non será posible se non ven acompañada de cambios e medidas correctivas na organización do traballo e do tempo, no propio concepto de actividade, nos modelos de familia e de participación social e política, así como nas actitudes, as condutas e os modelos de relación entre mulleres e homes. Por este motivo, o Concello de Ortigueira da un paso máis e presenta o seu III Plan de Igualdade de Oportunidades entre Mulleres e Homes, co principal obxectivo de constituír unha resposta eficaz ás necesidades da poboación de Ortigueira e lograr, deste xeito, a igualdade real entre homes e mulleres. A partir do diagnóstico actualizado da situación, elaborouse un programa de actuación estruturado a partir dos principios e liñas de intervención do VI Plan Galego para a Igualdade de Mulleres e Homes, isto é a mellora da governanza a favor da igualdade; o cambio de valores e modelos para a igualdade; o aproveitamento do talento feminino; a conciliación corresponsable e calidade de vida; a participación activa das mulleres na sociedade e a acción integral para combater a violencia de xénero.
5 III PIOM Concello de Ortigueira
Marco Normativo da Igualdade III PIOM Concello de Ortigueira
MARCO NORMATIVO DA IGUALDADE
O dereito á igualdade entre mulleres e homes está garantido en numerosos marcos referenciais que se tiveron en conta para a elaboración e deseño deste III Plan de Igualdade de Oportunidades, estes son:
Marco Internacional Declaración Universal dos Dereitos Humanos Convención para a Eliminación de todas as Formas de Discriminación contra a Muller de 1979 (CEDAW) IV Conferencia Mundial sobre as Mulleres de Beijing no ano 1995 Resolución da Comisión dos Dereitos Humanos de 1997
Unión Europea Tratado de Amsterdam de 1997 Programas de acción comunitaria para a igualdade de oportunidades entre mulleres e homes Recomendación do Comité de Ministros do Consello de Europa (2002) sobre a proteción das mulleres contra a violencia Directiva 2002/73/CE do Parlamento Europeo e do Consello, relativa á igualdade de trato entre mulleres e homes nas condicións de traballo Informe da Comisión ao Consello, ao Parlamento Europeo, ao Comité Económico e Social Europeo e ao Comité das Rexións, do 22 de febreiro de 2006, sobre a igualdade entre mulleres e homes, 2005 Recomendacións do Consello de Europa de Lisboa Folla de Ruta da Unión para o 2006-2010, no ámbito do emprego e a política social Programa comunitario de Fomento do Emprego e da Solidariedade Social (Progress) Programas de acción comunitaria, Daphne I (2000-2003) e Daphne II (2004-2008)
9 III PIOM Concello de Ortigueira
MARCO NORMATIVO DA IGUALDADE
Ámbito Estatal Constitución Española
Lei 27/2003, do 31 de xullo, reguladora da orde de protección das vítimas de violencia doméstica Lei 30/2003, do 13 de outubro, sobre medidas para incorporar a valoración do impacto de xénero nas disposicións normativas que elabore o Goberno Lei Orgánica 1/2004, do 28 de decembro, de medidas de protección integral contra a violencia de xénero Real Decreto 355/2004 polo que se crea un rexistro central para a protección das vítimas da violencia doméstica Lei Orgánica 3/2007, do 22 de marzo, para a igualdade efectiva de mulleres e homes Plan estratéxico de igualdade de oportunidades 2008-2011 Anteproxecto de Lei integral para a igualdade de trato e a non discriminación
Ámbito Galego
Lei 7/2004, do 16 de xullo, galega para a igualdade de mulleres e homes Lei 11/2007, do 27 de xullo, galega para a prevención e o tratamento integral da violencia de xénero Lei 2/2007, do 28 de marzo, do traballo en igualdade das mulleres de Galicia Lei 13/2008, de 3 de decembro, de Servizos Sociais de Galicia. Pacto Galego polo emprego, asinado no 2007 Plan de atención integral á saúde da muller de Galicia Plan de fomento da corresponsabilidade VI Plan do Goberno Galego para a igualdade de mulleres e homes 2013-2015
Ámbito Local I Plan de Igualdade de Concello de Ortigueira 2002-2005 II Plan de Igualdade de Oportunidades entre Homes e Mulleres do Concello de Ortigueira 2007-2011 Protocolo Interinstitucional contra a Violencia de Xénero do Concello de Ortigueira
10
III PIOM Concello de Ortigueira
Principios reitores III PIOM Concello de Ortigueira
PRINCIPIOS REITORES
E
ntendemos os principios reitores como liñas estruturadoras básicas e mandatos de optimización para promover e adoptar as medidas necesarias que garantan a plena eficacia. Os principios reitores deste III Plan de Igualdade de Oportunidades entre Mulleres e Homes do Concello de Ortigueira son os seguintes: REFORZAMENTO DO PRINCIPIO DE IGUALDADE DE OPORTUNIDADES Os poderes públicos deben adoptar as medidas oportunas para garantir o exercicio efectivo por parte de mulleres e homes, en condicións de igualdade, dos dereitos políticos, civís, económicos, sociais e culturais e do resto dos dereitos fundamentais que poidan ser recoñecidos nas normas, incluído o control e o acceso ao poder e aos recursos económicos e sociais. PRINCIPIO DE TRANSVERSALIDADE Institucionalizar a perspectiva de xénero en todas as Concellerías, Departamentos e Áreas municipais. PRINCIPIO DE PARTICIPACIÓN Sen participación non é posible a transversalidade. Participar supón involucrar a distintos actores municipais: políticos, sociais, culturais, educativos, etc. no desenvolvemento do III PIOM. PRINCIPIO DE COLABORACIÓN E COORDINACIÓN Os poderes públicos teñen a obriga de colaborar e coordinar as súas actuacións en materia de igualdade na procura de realizar intervencións máis eficaces e acordes cunha utilización racional dos recursos. Cabe destacar neste sentido, que a Agrupación Concellos do Ortegal, da cal forma parte o Concello de Ortigueira xunto aos de Cariño e Mañón, recibiu no ano 2012 unha mención especial polo “Proxecto piloto de xestión compartida do CIM de Ortigueira” (outorgada ao abeiro da Orde de 18 de maio de 2012 pola que se establecen as bases reguladoras e a convocatoria pública dos premios Coopera Galicia Entidades Locais para distinguir as iniciativas de fomento do asociacionismo municipal, mediante proxectos piloto de xestión compartida de servizos por parte de agrupacións de concellos, mancomunidades, consorcios locais e áreas metropolitanas da Comunidade Autónoma de Galicia), por parte da Consellería de Presidencia, Administracións Públicas e Xustiza da Xunta de Galicia.
13 III PIOM Concello de Ortigueira
PRINCIPIOS REITORES PRINCIPIO DE OPTIMIZACIÓN E RENDIBILIDADE Optimización e rendibilidade dos recursos públicos locais e supramunicipais. Debe resultar un investimento económico, eficaz e eficiente mediante o uso racional de recursos públicos. PRINCIPIO DE RESPECTO Á DIVERSIDADE E Á DIFERENZA Respectando tanto a diversidade e as diferenzas existentes entre mulleres e homes ao longo dos seus ciclos vitais, expectativas, intereses, así coma á diversidade e diferenzas existentes dentro dos propios colectivos de mulleres e homes.
14
III PIOM Concello de Ortigueira
MetodoloxĂa e fases III PIOM Concello de Ortigueira
METODOLOXÍA E FASES O III Plan de Igualdade entre Mulleres e Homes do Concello de Ortigueira elaborouse ao longo de cinco fases:
01 Constitución do grupo de traballo
Configurouse o grupo de traballo para a elaboración do III PIOM conformado por persoal técnico do Concello de Ortigueira e persoal técnico da consultora contratada. A primeira actividade desenvolvida foi o consenso do procedemento metodolóxico para a elaboración do III PIOM e o deseño das ferramentas axeitadas para levar a cabo a proposta metodolóxica.
02 Investigación e análise
A fase II de investigación e análise consistiu na identificación e recompilación de fontes documentais de información. Para a elaboración do III PIOM tívose en conta como primeira fonte documental os resultados recollidos na avaliación do II Plan de Igualdade de Oportunidades entre Homes e Mulleres 2007 – 2011. A iso engadiuse un estudo pormenorizado das recentes normas lexislativas, acordos, etc. de ámbito internacional, europeo, estatal e nacional en materia de igualdade. Ademais, consultáronse e analizáronse datos cuantitativos e información de tipo cualitativo provinte de diversas fontes oficiais: Concello de Ortigueira, Centro de Información á Muller de Ortigueira (CIM), Instituto Galego de Estatística (IGE), Instituto Nacional de Estadística (INE), Instituto Galego das Cualificacións, Instituto de Mayores y Servicios Sociales (IMSERSO), Sistema para la Autonomía y Atención a la Dependencia (SAAD), etc. Recolleuse a opinión de diferentes colectivos do concello a través do deseño e aplicación de cuestionarios elaborados a medida do Concello de Ortigueira. Un dos cuestionarios dirixiuse ao persoal político e técnico do concello onde se recollía a súa valoración en opinión sobre os contidos dos anteriores plans e sabe o que debería incluír o actual. Do mesmo xeito elaborouse outro cuestionario dirixido a Informantes Clave, isto é, institucións, entidades, asociacións e persoas referentes que contan con información e/ou a súa actividade ten repercusión directa e incidencia no ámbito da igualdade no concello. Enriquecido todo isto coa consulta de fontes bibliográficas de referencia.
17 III PIOM Concello de Ortigueira
METODOLOXÍA E FASES
03 Información e participación
Nesta fase contactouse e informouse do proceso de elaboración do III PIOM, invitándose a participar ás diferentes concellerías, áreas e departamentos do Concello de Ortigueira e a entidades do municipio. Pretendeuse que todas as persoas do concello se implicasen na elaboración do Plan e que o asumisen como propio, de cara a reforzar tanto a transversalidade do enfoque de xénero como a posta en valor da igualdade. Todo elo a través de: • Enquisas ao persoal político e técnico do Concello de Ortigueira. A enquisa recolleu datos tanto cuantitativos como cualitativos. • Enquisas a axentes sociais a través dun cuestionario dirixido a informantes clave.
04
Elaboración e consulta
Fase consistente na recompilación e baleirado das ferramentas de traballo e análise das informacións e dos resultados obtidos, atendendo a: prioridades, obxectivos e actuacións.
05 Deseño do plan de Intervención e redacción definitiva Consistiu na planificación estratéxica do III PIOM a partir das diferentes situacións e condicións de vida de mulleres e homes de Ortigueira, respondendo á realidade diagnosticada, priorizando e decidindo as actividades cuxos resultados sexan máis viables para acadar un impacto maior sobre os problemas detectados na diagnose; para rematar coa redacción do Plan definitivo, tal e como se presenta a continuación.
18
III PIOM Concello de Ortigueira
Diagnose III PIOM Concello de Ortigueira
DIAGNOSE: datos e gráficos de poboación
Para elaborar o III Plan de Igualdade entre Mulleres e Homes do Concello de Ortigueira, realizouse unha análise da realidade local desde a perspectiva de xénero que permitise:
car as necesidades, debilidades, fortalezas, ameazas e A Identifi oportunidades do Concello de Ortigueira en materia de Igualdade. B Establecer prioridades e obxectivos estratéxicos prácticos. Os datos obtidos extraéronse de: • Diversas fontes oficiais: Concello de Ortigueira, Centro de Información á Muller municipal, Instituto Galego de Estatística (IGE), Instituto Nacional de Estadística (INE), Instituto Galego das Cualificacións, Instituto de Mayores y Servicios Sociales (IMSERSO), Sistema para la Autonomía y Atención a la Dependencia (SAAD), etc. • E da realización de entrevistas e enquisas semiestruturadas ao persoal técnico, político do Concello, dos ámbitos educativo, sanitario, deportivo e diversos axentes socioeconómicos e culturais do Concello. As conclusións máis significativas preséntanse a continuación estruturadas nos seguintes bloques: DATOS E GRÁFICOS DE POBOACIÓN. DATOS E GRÁFICOS DO CONCELLO. DATOS E GRÁFICOS DE EMPREGO. DATOS E GRÁFICOS DE EDUCACIÓN. DATOS E GRÁFICOS DE CULTURA, DEPORTE, LECER E ASOCIACIÓNS.
21 III PIOM Concello de Ortigueira
DIAGNOSE: datos e gráficos de poboación
POBOACIÓN TOTAL ORTIGUEIRA: 6.550 persoas
Homes
Mulleres
52%
48%
POBOACIÓN ORTIGUEIRA SEGUNDO SEXO E GRUPOS QUINQUENAIS DE IDADE 2012 Homes
Mulleres 331
234230
52 50
0-4
72
88 57
5-9
76
10-14
99 109
15-19
154 134
177 156
195193
187178
235 214
255 225
244
245 234
204
250 221
250 216 186
251
247
199
102
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85 e máis
Como podemos observar nestes gráficos, a poboación masculina e feminina de Ortigueira está bastante equilibrada, aínda que imos apreciando un aumento da poboación feminina segundo envellece a poboación.
22
III PIOM Concello de Ortigueira
DIAGNOSE: datos e gráficos de poboación
NACEMENTOS VS DEFUNCIÓNS 2012
ÍNDICE DE ENVELLECEMENTO
NACEMENTOS VS DEFUNCIÓNS 2012 ÍNDICE DE ENVELLECEMENTO
53
Homes
46
Mulleres 443,5
409 338 262,4
13
12
Homes
Mulleres
Homes
Nacementos
Mulleres Defuncións
2006
2012
ÍNDICE DE DEPENDENCIA 2006
72,8 52,8
2012
77,4 62,9
58,7 43,3
9,5 10,6
Homes
Mulleres
Índice de dependencia global
Homes
10
67,8
48,1
9,6
Mulleres
Índice de dependencia xuvenil
Homes
Mulleres
Índice de dependencia senil
Como consecuencia, o índice de dependencia global vai incrementándose, aínda que o índice de dependencia xuvenil decrece. A dependencia senil das mulleres crece debido á maior a esperanza de vida das mulleres.
23 III PIOM Concello de Ortigueira
DIAGNOSE: datos e gráficos de poboación
MOVEMENTO MIGRATORIO Homes 99
96
Mulleres
92
80
73
2006
2011 Emigracións
74
71
65
2006
2011 Inmigracións
Respecto aos movementos migratorios, aumentaron tanto a emigración masculina como a feminina, mentres que a inmigración diminuíu de forma importante, sobre todo a feminina. Nestes momentos a inmigración supón case un 3,8% da poboación do Concello de Ortigueira.
24
III PIOM Concello de Ortigueira
DIAGNOSE: datos e gráficos do Concello
EQUIPO DE GOBERNO
CORPORACIÓN MUNICIPAL
MULLERES 38%
MULLERES 43%
HOMES 62%
HOMES 57%
Fonte: Información propia do Concello
Tanto na corporación municipal como no equipo de goberno, a presenza de homes é maioritaria se ben no caso do equipo de goberno, as diferenzas non son moi acusadas achegándose bastante á paridade representativa.
PERSOAL DO CONCELLO
PERSOAL CONCELLO DE ORTIGUEIRA HOMES
MULLERES 38
24
22
MULLERES 50%
HOMES 50%
6
9
12 2
Persoal Funcionario
Persoal Laboral Fixo
Personal Laboral Eventual
1
Personal Eventual Gabinete
O persoal do Concello está constituído por homes e mulleres ao 50%. En canto á relación laboral destaca un maior número de funcionarios homes, mentres que as mulleres son maioría persoal laboral fixo e persoal laboral eventual.
25 III PIOM Concello de Ortigueira
DIAGNOSE: datos e gráficos de emprego
AFILIACIÓNS Á SEGURIDADE SOCIAL XUÑO 2013
ÍNDICE DE ESTRUCTURA DE POBOACIÓN EN IDADE ACTIVA
2006
2011
139,6
140,8
122
116,7
Mulleres 46%
Homes
Homes 54%
Mulleres
Fonte: Instituto Galego de Estatística (IGE)
AFILIACIÓNS Á SEGURIDADE SOCIAL EN ALTA LABORAL XUÑO 2013
Homes 156
144
136 108 89 37 1
Mulleres
105
144 122
136
132
120
130 103
81
85 91
28
0
<20
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
>=60
Fonte: Instituto Galego de Estatística (IGE)
Podemos observar nos gráficos precedentes que a afiliación á Seguridade Social é maior nos homes en todos os tramos de idade, aínda que na poboación activa, no último dato do IGE, é superior o número de mulleres.
26
III PIOM Concello de Ortigueira
DIAGNOSE: datos e gráficos de emprego PARO REXISTRADO SEGUNDO SEXO E SECTOR DE ACTIVIDADE SETEMBRO 2013
PARO TOTAL SEGUNDO SEXO AGOSTO - 2013
Homes
Mulleres 153
Mulleres 49%
Homes 51%
82 54 35
20
21
11
5
2 Agricultura
Industria
Construción
Servizos
16
Sen emprego anterior
Fonte: Instituto Galego de Estatística (IGE)
En xeral, en case todos os sectores, é maior o paro nos homes que nas mulleres, coa excepción do sector servizos. Por sectores, o sector servizos é o que rexistra un maior paro tanto para mulleres como para homes, se ben polas diferentes proporcións podemos falar dun sector con predominio do desemprego feminino. Os seguintes sectores por orde de importancia son: industria para as mulleres e a construción para os homes. O sector da construción aparece cun claro predominio de desemprego dos homes. Pódese destacar, que no grupo “sen emprego anterior”, o paro é maior nas mulleres. Ambos datos se repiten noutras estatísticas estatais e CONTRATOS REXISTADOS SEGUNDO autonómicas. TIPO E XÉNERO CONTRATOS REXISTRADOS SEGUNDO TIPO E SEXO 2006
2012
711 590
324 41 40
29 15
12 25
Total
Homes
Mulleres
Contratos iniciais. De duración indefinida
Total
359
Homes
352 266
Mulleres
Contratos iniciais. Temporais ou de duración determinada
47 26
25 16
22 10
Total
Homes
Mulleres
Conversións a indefinidos
Fonte: Instituto Galego de Estatística (IGE)
Como vemos neste gráfico, o total de contratos firmados no ano 2012 foron 777, dos cales 390 corresponderon a homes e 387 a mulleres. O máis salientable é o incremento da temporalidade no ano 2012 respecto ao ano 2006, tanto para homes como para mulleres e o descenso de conversións a indefinidos o que indica maior precariedade laboral. O dato positivo é o incremento para as mulleres de contratación inicial indefinida respecto ao ano 2006.
27 III PIOM Concello de Ortigueira
DIAGNOSE: datos e gráficos de emprego ASISTENCIA AOS CURSOS DE EMPREGO DESENVOLVIDOS NO CONCELLO SEGUNDO ENTIDADE ORGANIZADORA E/OU FINANCIADORA HOMES
MULLERES
Xestión de emocións e detección de malos tratos para persoal do SAF 0 Deputación
21
Actividades de estimulación física e mental para persoal do SAF Deputación 0
23
Xornada Coidadores/as Deputación
4
2 Obradoiros Primeiros Auxilios CIM e SERGAS
2
Xornada emprendemento feminino do CIM
21 59 3
27
Fonte: Información propia do Concello
Os cursos organizados estiveron dirixidos a mulleres e cara sectores laborais que tradicionalmente son ocupados por mulleres; sendo destacable que a xornada de emprendemento feminino (organizada polo Centro de Información á Muller do Concello) asistiron varios homes.
ORIENTACIÓN LABORAL HOMES
MULLERES 240
0
Respecto á orientación laboral, as cifras de persoas atendidas polo concello son semellantes para homes (240) e mulleres (202), se ben, orientouse maioritariamente a homes. Por outra banda, o CIM, prestou o servizo de orientación laboral a 14 mulleres e 0 homes.
202
14
Orientación Laboral CIM Orientación Laboral Concello Fonte: Información propia do Concello
Neste gráfico resulta interesante sinalar que das mulleres inscritas no INEM, máis do 77% son mulleres desempregadas do sector servizos. Do mesmo xeito, resulta relevante o feito de que atopemos máis de 800 mulleres que non traballan de xeito remunerado.
SITUACIÓN LABORAL DA MULLER DO ANO 2012
1909 894
818 197 Mulleres en idade Mulleres que non Mulleres inscritas de traballar traballan de xeito como remunerado demandantes de emprego
Mulleres que traballan
Fonte: Información propia do Concello
28
III PIOM Concello de Ortigueira
DIAGNOSE: datos e gráficos de educación GALIÑA AZUL A continuación preséntanse os datos de alumnado e profesorado para o curso 2013 – 2014 da Galiña Azul: O total do alumnado é de 23 menores e o equipo do profesorado é de 5 persoas, todas elas mulleres:
ALUMNADO ESCOLA INFANTIL ALUMNADO GALIÑA AZUL
PROFESORADO GALIÑA AZUL PROFESORADO ESCOLA INFANTIL
HOMES 35%
MULLERES 100%
MULLERES 65%
EQUIPO DIRECTIVO GALIÑA AZUL EQUIPO DIRECTIVO ESCOLA INFANTIL
MULLERES 100%
Fonte: Información propia do Concello
No centro educativo as mulleres representan o 100% do equipo o que é coherente cos datos estatísticos dos profesionais formados nestes grupos de atención educativa
29 III PIOM Concello de Ortigueira
DIAGNOSE: datos e gráficos de educación CENTRO DE EDUCACIÓN INFANTIL E PRIMARIA A continuación preséntanse os datos de alumnado e profesorado para o curso 2013 – 2014 do CEIP: o total do alumnado é de 286 menores e o equipo do profesorado é de 28 persoas que se distribúen da seguinte maneira: ALUMNADO ESCOLA CEIP JOSÉ Mª LAGE
PROFESORADO CEIP JOSE Mª LAGE HOMES 14%
MULLERES 47%
HOMES 53%
MULLERES 86%
EQUIPO DIRECTIVO CEIP JOSÉ Mª LAGE
MULLERES 100%
Fonte: Información propia do Concello
No centro educativo as mulleres representan a maioría do persoal docente, así mesmo, o equipo directivo está formado no 100% por mulleres. O estudo para a “Distribución do profesorado de ensinanzas de réxime xeneral non universitarias por ensinanza que imparte do curso 2010”, do Ministerio de Educación, pon de manifesto que en Galicia son mulleres o 93,4% do profesorado dos centros de Educación Infantil; o 80,3% en Centros de Primaria; o 72,6% en Centros de Primaria e ESO; o 55,7% Centros de ESO e/ou Bacharelato e/ou Ciclos de Grao Medio e Superior. Na realidade destes centros observamos a sobrerrepresentación de mulleres nestes cursos.
30
III PIOM Concello de Ortigueira
DIAGNOSE: datos e gráficos de educación INSTITUTO DE EDUCACIÓN SECUNDARIA ORTIGUEIRA O alumnado total do centro para o curso 2013 – 2014 é de 311 persoas e o profesorado está formado por 37 docentes. Distribúense da seguinte maneira: ALUMNADO IES ORTIGUEIRA
MULLERES 48%
PROFESORADO IES ORTIGUEIRA
MULLERES 57%
HOMES 52%
HOMES 43%
EQUIPO DIRECTVO IES ORTIGUEIRA
MULLERES 40%
HOMES 60%
Fonte: Información propia do Concello
É salientable destacar que, aínda que as mulleres son a maioría do profesorado (57%), nos postos de responsabilidade existe unha maioría de homes (60%). Segundo o estudo para a “Distribución do profesorado de ensinanzas de réxime xeneral non universitarias por ensinanza que imparte do curso 2010”, do Ministerio de Educación, a medida que se ascende nos niveis dos cursos, a presenza de profesores varóns, incrementase. Este estudo sinala nun 55,7% ás mulleres docentes nos Centros de E.S.O e/ou Bacharelato e/ou Ciclos de Grado Medio e Superior, resultados moi próximos á estatística do estudo, sendo un 57% a porcentaxe de mulleres docentes neste centro ortegano.
31 III PIOM Concello de Ortigueira
DIAGNOSE: datos e gráficos de educación ESCOLA DE MÚSICA O alumnado total do centro para o curso 2013 – 2014 é de 94 menores e 37 persoas adultas. En canto ao profesorado está formado por 8 persoas das que o 87% son homes e un 13% mulleres. O equipo directivo está formado por homes na súa totalidade. Distribúense da seguinte maneira: ALUMNADO ESCOLA DE MÚSICA HOMES ALUMNADO ADULTOS ALUMNADO MENORES
26
MULLERES 11
43
51
PROFESORADO ESCOLA DE MÚSICA Fonte: Información propia do Concello
EQUIPO DIRECTIVO ESCOLA DE MÚSICA
MULLERES 13%
HOMES 100%
Fonte: Información propia do Concello
PROGRAMA DE REFORZO ESCOLAR DE INGLÉS
HOMES 87%
Fonte: Datos da Web de centros da Consellería de Educación da Xunta de Galicia
ALUMNADO ESCOLA DE INGLÉS
O Concello de Ortigueira conta cun programa de reforzo de lingua inglesa para escolares. Neste programa son maioría as mulleres participantes, que representan o 60% das persoas asistentes.
32
III PIOM Concello de Ortigueira
HOMES 40% MULLERES 60%
DIAGNOSE: datos e gráficos de cultura, deporte, lecer e asociacións ACTIVIDADES SOCIOCOMUNITARIAS ASISTENCIA OBRADOIROS
OBRADOIROS ADULTOS HOMES 139
MULLERES
HOMES 13%
130
38
45 22
15 0 Memoria
Informática
0
Ximnasia
Patchtwork
0
5
Costura
0
MULLERES 87%
9
Grupos Atención Persoas Dependentes
Fonte: Información propia do Concello
PARTICIPACIÓN VIAXES SOCIOCOMUNITARIOS 115 71
HOMES
SOCIAS/OS BIBLIOTECA HOMES
1152
MULLERES
HOMES
MULLERES 1443
MULLERES
Nos gráficos das actividades sociocomunitarias dirixidas a persoas adultas, podemos percibir que moitos obradoiros son actividades tradicionalmente asociadas ás mulleres e na práctica, a participación nalgúns deles é exclusivamente feminina como, por exemplo, “costura” ou “grupos de atención a persoas dependentes”. A actividade de informática é a que presenta unha participación máis equilibrada entre homes e mulleres aínda que, con todo, nesta actividade, hai máis participación feminina. Nas viaxes socio-comunitarias, tamén se incrementa a participación dos homes, aínda que as mulleres representan máis do 60% das persoas asistentes. Os datos de socias e socios da biblioteca é coincidente con moitas estatísticas estatais, sendo as mulleres máis afeccionadas á lectura que os homes.
33 III PIOM Concello de Ortigueira
DIAGNOSE: datos e gráficos de Escolas Deportivas ESCOLAS DEPORTIVAS ESCOLAS DEPORTIVAS RAPACES
BAILE MODERNO 1
19
FUTBOL SALA INICIACIÓN DEPORTIVA
14 4
0
0
NATACIÓN PATINAXE TENIS
RAPAZAS
58 5 7
74
16 3
Fonte: Información propia do Concello
ESCOLAS DEPORTIVAS
RAPAZAS 56%
PARTICIPACIÓN NA ESCOLA DE PÁDEL
RAPACES 44%
MULLERES 50%
HOMES 50%
O Concello de Ortigueira conta cun equipo de fútbol masculino e outro feminino; do mesmo xeito, tamén conta con dous equipos de pádel: un de homes e outro de mulleres. No referente ás actividades deportivas, podemos observar que hai algunhas delas fortemente influenciadas polos estereotipos de xénero, como son o fútbol sala e o baile moderno, no que participan rapaces e rapazas respectivamente de forma exclusiva en cada un delas. Sen embargo, nas actividades menos influenciadas por estes estereotipos, observamos que existe igual representación de nenas e nenos.
34
III PIOM Concello de Ortigueira
Estrutura e contidos do plan III PIOM Concello de Ortigueira
ESTRUTURA E CONTIDOS DO PLAN
O III Plan de Igualdade de Oportunidades entre Mulleres e Homes do Concello de
Ortigueira é unha ferramenta técnica de traballo estruturada arredor de dous piares fundamentais: A posta en marcha de accións positivas que contribúan a erradicar a discriminación
01 e as desigualdades sociais que aínda sofren as mulleres do Concello. desenvolvemento dunha política transversal de igualdade en todas as áreas 02 Osociais do Concello e en todos os procesos da xestión municipal. As persoas responsables, funcionarias e técnicas, nos seus respectivos ámbitos de actuación, han de traballar pola igualdade efectiva de mulleres e homes, polo tanto, os obxectivos que orientan a elaboración do III Plan de Igualdade do Concello de Ortigueira alcanzan a dous ámbitos de actuación: 1- Interno (a propia organización) 2- Externo (na xestión do interese público para a cidadanía) O obxectivo xeral do Plan de Igualdade é alcanzar a igualdade efectiva de mulleres e homes no Concello de Ortigueira. Para iso, o Concello de Ortigueira desenvolverá todas as medidas que sexan necesarias para garantir a incorporación do mainstreaming de xénero (transversalidade de xénero) tanto na política interna, como nas políticas externas e de xestión municipal, aplicando accións positivas para corrixir aquelas situacións de discriminación ou desigualdade detectadas na diagnose de situación en materia de igualdade, debéndose: • Establecer unha comisión interdepartamental, denominada Comisión de Igualdade, encargada da planificación, implementación, así como de facer o seguimento e a avaliación, do III Plan de Igualdade, debendo elevar informes ao respecto. • Incluír recursos que garantan a implementación das accións, medidas e actuacións contidas no Plan. • Aprobar o Plan de Igualdade polo Pleno da Corporación. • Publicitar, difundir e informar a todo o ámbito do Concello (interna e externamente) sobre a implementación e desenvolvemento do III PIOM. En liña co II PIOM, e coas inquedanzas manifestadas a través das enquisas, tanto polo persoal técnico e político como polos axentes sociais do Concello, preténdese dar continuidade aos Eixes do PIOM anterior, aínda que o presente Plan estará encamiñado a impulsar algúns avances. Para elo, inclúense dous Eixes iniciais cos que se tratará de xestionar un cambio profundo de mentalidade e de cultura que debe emanar e estar apoiados polo Equipo de Goberno e a Dirección de Áreas.
37 III PIOM Concello de Ortigueira
ESTRUTURA E CONTIDOS DO PLAN
Polo tanto, o III Plan de Igualdade entre Mulleres e Homes do Concello de Ortigueira
propón SETE EIXES DE ACTUACIÓN que precisan da implicación de toda a cidadanía, para que se produzan cambios cara a igualdade real entre mulleres e homes, estes son: EIXE 1: PROMOCIÓN DA IGUALDADE NO CONCELLO COMO ORGANIZACIÓN EIXE 2: SENSIBILIZACIÓN E EDUCACIÓN EIXE 3: EMPODERAMENTO E PARTICIPACIÓN SOCIAL EIXE 4: ACTIVIDADE ECONÓMICA, EMPREGO E FORMACIÓN EIXE 5: CONCILIACIÓN E CORRESPONSABILIDADE EIXE 6: SAÚDE E BENESTAR EIXE 7: VIOLENCIA DE XÉNERO Os EIXES definen cales son as grandes áreas de intervención, o que equivale a dicir, as cuestións as que se lle quere dar maior prioridade no concello. Dentro de cada eixe defínense un obxectivo estratéxico e uns obxectivos operativos e, a partir destes, propóñense as actuacións a emprender. Os OBXECTIVOS ESTRATÉXICOS de cada eixe, marcan un propósito xeral que explicita os cambios xerais que se pretenden acadar. Os OBXECTIVOS OPERATIVOS definen metas concretas que leven a acadar o obxectivo estratéxico. As ACTUACIÓNS son as accións a poñer en marcha ao longo da vixencia do PIOM que nos leven a conseguir os obxectivos propostos.
1 Eixes
3 Obxectivos operativos 4
2 Obxectivos estratéxicos 38
III PIOM Concello de Ortigueira
Actuacións
ESTRUTURA E CONTIDOS DO PLAN Dentro de cada actuación proposta, no presente PIOM, defínense os AXENTES IMPLICADOS, que indican aquelas persoas responsables de poñer en marcha as diferentes actuacións. Así mesmo, especifícase a poboación obxectivo á que se dirixe cada acción, os denominados COLECTIVOS DESTINATARIOS. Debido á limitación do espazo, a continuación asinamos a cada colectivo destinatario un número a modo de lenda, a incluír no apartado correspondente nas táboas onde se describen as actuacións. 1.Mulleres e colectivos de mulleres
15.Profesorado dos centros Educativos
2.Asociacións de mulleres
16.ANPAS
3.Tecido asociativo
17.Tecido Empresarial
4.Persoas maiores
18.Sindicatos
5.Persoas coidadoras
19.Mulleres en risco de exclusión
6.Mocidade
20.Mulleres vítimas de violencia de xénero
7.Poboación activa
21.Garda Civil
8.Persoas emprendedoras
22.Policía Local
9.Persoas en situación de desemprego
23.SERGAS
10.Mulleres en situación de desemprego
24.Xulgado
11.Persoal Técnico Municipal
25.Organizacións Sindicais
12.Representantes Políticos Municipais
26.Comunidade Educativa
13.Alumnado dos centros educativos
27.Familias
14.Alumnado feminino dos centros educativos
28.Poboación en xeral
Tendo en conta todo isto, o III Plan de Igualdade do Concello de Ortigueira queda estruturado da seguinte forma: EIXE 1 PROMOCIÓN DA IGUALDADE NO CONCELLO COMO ORGANIZACIÓN EIXE 2 SENSIBILIZACIÓN E EDUCACIÓN EIXE 3 EMPODERAMENTO E PARTICIPACIÓN SOCIAL EIXE 4 ACTIVIDADE ECONÓMICA, EMPREGO E FORMACIÓN EIXE 5 CONCILIACIÓN E CORRESPONSABILIDADE EIXE 6 SAÚDE E BENESTAR EIXE 7 VIOLENCIA DE XÉNERO
39 III PIOM Concello de Ortigueira
ESTRUTURA E CONTIDOS DO PLAN
40
III PIOM Concello de Ortigueira
Estrutura e contidos: EIXES III PIOM Concello de Ortigueira
ESTRUTURA E CONTIDOS: EIXES
01
PROMOCIÓN DA IGUALDADE NO CONCELLO COMO ORGANIZACIÓN
OBXECTIVO ESTRATÉXICO Conseguir que a estrutura central de toda a organización municipal, o concello, teña como base a igualdade de oportunidades (mainstreaming de xénero) OBXECTIVO OPERATIVO 1 Posibilitar que o persoal feminino e masculino teña, en todas as áreas, categorías, posición e xerarquías, as mesmas oportunidades e o mesmo trato (igualdade efectiva entre mulleres e homes) ACTUACIÓNS
Responsable
P.D
Temp.
1.1.1
Determinar que nas convocatorias de procesos selectivos de acceso, provisión e promoción no emprego público municipal, haxa unha composición equilibrada de mulleres e homes nos tribunais de selección.
CIM Área Persoal Persoal Técnico e Político do Concello
7 9 10 11 12 28
Anos 1, 2, 3 e 4
1.1.2
Incorporar dentro da programación de formación do concello cursos básicos de formación, para a totalidade do persoal, funcionario, laboral e político, relativos á sensibilización en igualdade e non discriminación por razón de sexo, uso non sexista da linguaxe e recollida de datos desagregados por sexo.
CIM Área Persoal Persoal Político do Concello
11 12
Anos 1, 2, 3 e 4
1.1.3
Difundir todas as oportunidades de CIM capacitación e formación en diversos niveis e especialidades en materia de igualdade efectiva de mulleres e homes (formación on-line ou presencial) que existen a nivel estatal, autonómico, a través dos diferentes organismos e entidades.
11 12
Anos 1, 2, 3 e 4
42
P.D: Poboación Destinataria
Temp: Temporización
III PIOM Concello de Ortigueira
ESTRUTURA E CONTIDOS: EIXES
OBXECTIVO OPERATIVO 2 Transmitir á cidadanía a inquedanza e sensibilización pola igualdade transmitindo unha mensaxe e imaxe coherente co presente Plan de Igualdade. ACTUACIÓNS 1.2.1
Responsable
P.D
Temp.
Incorporar na web do Concello o acceso ás CIM recomendacións da utilización da linguaxe Área de Comunicación non sexista da páxina web Mulleres en Galicia, da Secretaría Xeral de Igualdade:
11 12 28
Anos 1, 2, 3 e 4
1.2.2
Revisar toda a documentación interna e externa que se xere en todas as áreas do concello, coidando o emprego da linguaxe non sexista.
CIM Área de Comunicación Persoal Técnico e Políticos
11 12 28
Anos 1, 2, 3 e 4
1.2.3
Realizar unha revisión dos contidos da páxina CIM web do concello e corrixir os usos sexistas da Área de Comunicación linguaxe.
28
Anos 1, 2, 3 e 4
1 2 10 19 20
Anos 1, 2, 3 e 4
http://igualdade.xunta.es/esnode/177#docsoficiais
1.2.4
Consolidar a labor do Centro de Información CIM á Muller como órgano impulsor e coordinador Persoal Político da posta en marcha de iniciativas e accións contempladas neste III PIOM.
1.2.5
Visibilizar na web a labor desenvolvida no ámbito de igualdade polo concello e difundir a labor do CIM a través da creación dun blog e/ ou nalgunha rede social.
CIM Área de Comunicación
28
Anos 1, 2, 3 e 4
1.2.6
Facer divulgación actuacións do CIM.
CIM Área de Comunicación
28
Anos 1, 2, 3 e 4
1.2.7
Implementar programas informáticos que CIM faciliten a utilización da linguaxe non sexista Área de Comunicación na Administración.
28
Anos 1, 2, 3 e 4
trimestralmente
das
P.D: Poboación Destinataria
Temp: Temporización
III PIOM Concello de Ortigueira Eixes transversais
43
ESTRUTURA E CONTIDOS: EIXES
02
SENSIBILIZACIÓN E EDUCACIÓN
OBXECTIVO ESTRATÉXICO Concienciar á cidadanía da necesidade de avanzar na procura da igualdade efectiva entre homes e mulleres e promover unha educación igualitaria e non discriminatoria OBXECTIVO OPERATIVO 1 Sensibilizar a toda a poboación (mulleres, homes, mocidade e menores) da importancia de acadar a plena igualdade. ACTUACIÓNS 2.1.1.
2.1.2
Responsable
Divulgar o III PIOM entre toda a poboación, axentes socioeconómicos e persoal técnico e político do concello facendo especial incidencia nas zonas do rural a través dos centros sociais das parroquias. CIM Área de Comunicación
P.D
28
Temp.
Ano 1
Continuar a conmemoración de días sinalados como poden ser: o 8 de marzo, Día Internacional da Muller e o 15 de outubro, Día da Muller Rural.
OBXECTIVO OPERATIVO 2 Sensibilizar á comunidade educativa sobre a necesidade de traballar arredor da igualdade de oportunidades para mulleres e homes. ACTUACIÓNS 2.2.1
Responsable
Divulgar as oportunidades formativas que existen na temática da igualdade de xénero e a loita contra a violencia de xénero promovidas pola Xunta de Galicia , Instituto de la Mujer e outras entidades de recoñecido prestixio, co fin de que o persoal docente ou persoal de ocio e tempo libre, de actividades artísticas e deportivas coñezan a coeducación, a igualdade de oportunidades e como deben aplicala no CIM Área de Comunicación seu día a día.
2.2.2
Realizar obradoiros de actividades educativas nos centros escolares do concello, tanto no IES como no CEIP e nas escola unitarias.
2.2.3
Difundir entre o empresariado e organizacións de Ortigueira as axudas para a implantación de Plans de Igualdade nas empresas e os seus beneficios.
44
P.D: Poboación Destinataria
Temp: Temporización
III PIOM Concello de Ortigueira
P.D
3 11 12 15 16 26 27
Temp.
Anos 1, 2, 3 e 4
ESTRUTURA E CONTIDOS: EIXES
OBXECTIVO OPERATIVO 3 Fomentar a adaptación da educación de persoas adultas ao principio de igualdade de oportunidades entre mulleres e homes. ACTUACIÓNS
Responsable
P.D
Temp.
2.3.1
Organizar módulos de igualdade dirixidos á CIM poboación xeral para darlles a oportunidade Área de Comunicación de formación a todas as persoas interesadas. Área de Emprego
7 3 8 17 18
Anos 1, 2, 3 e 4
2.3.2
Incorporar nos cursos de formación CIM promovidos polo concello que teñan unha Área de Emprego duración superior a 20 horas, (cursos de formación para o emprego, alfabetización dixital, etc.) un módulo en sensibilización de igualdade de xénero.
1 7 9
Anos 1, 2, 3 e 4
P.D: Poboación Destinataria
Temp: Temporización
III PIOM Concello de Ortigueira
45
ESTRUTURA E CONTIDOS: EIXES
03
EMPODERAMENTO E PARTICIPACIÓN SOCIAL
OBXECTIVO ESTRATÉXICO Incrementar e reforzar os procesos para que as mulleres podan mellorar na súa situación e posición promovendo unha plena participación tanto no concello, como en todos os ámbitos da vida pública e privada. OBXECTIVO OPERATIVO 1 Ter coñecemento da labor e responsabilidade da muller no concello con perspectiva histórica. ACTUACIÓNS
Responsable
P.D
Temp.
3.1.1
Difundir a labor desenvolvida polas diferentes CIM asociacións respecto das actividades Área de Comunicación realizadas por mulleres.
1 2 28
Anos 1, 2, 3 e 4
3.1.2
Difundir entre menores e mocidade exemplos CIM de mulleres en profesións tradicionalmente Área de Comunicación ocupadas por homes.
6 13 26
Anos 1, 2, 3 e 4
3.1.3
Dar a coñecer nomes de mulleres orteganas CIM relevantes ao longo do tempo. Área de Comunicación
28
Anos 1, 2, 3 e 4
OBXECTIVO OPERATIVO 2 Impulsar un cambio de perspectiva da poboación nova sobre as opcións profesionais e valor na sociedade ACTUACIÓNS
Responsable
P.D
Temp.
3.2.1
Facilitar a nenas, mozas e mulleres o CIM aprendizaxe e adestramento en habilidades Área de Emprego e actitudes sobre liderado, empoderamento persoal, autoafirmación, asertividade, traballo en equipo, etc.
1 8 10 19 20 14
Anos 1, 2, 3 e 4
3.2.2
Levar a cabo accións de información dirixidas CIM á poboación adolescente sobre o valor da Comunidade Educativa independencia económica e a capacitación profesional, como factores básicos de autonomía persoal.
6 13 14 15 16 26 27
Anos 1, 2, 3 e 4
3.2.3
Equilibrar a participación de mulleres e homes, na medida do posible, en todos o xurados que se habiliten para a concesión de premios (concursos, exposicións, etc.)
3 28
Anos 1, 2, 3 e 4
46
P.D: Poboación Destinataria
CIM Persoal Técnico e Político
Temp: Temporización
III PIOM Concello de Ortigueira
ESTRUTURA E CONTIDOS: EIXES
04
ACTIVIDADE FORMACIÓN
ECONÓMICA,
EMPREGO
E
OBXECTIVO ESTRATÉXICO Impulsar a integración laboral e o emprendemento das mulleres en condicións de igualdade, así como fomentar unha cultura laboral máis igualitaria e diversificada. OBXECTIVO OPERATIVO 1 Coñecer e visibilizar a situación diferencial das mulleres e os homes de Ortigueira respecto á economía e ao emprego. ACTUACIÓNS 4.1.1.
Responsable
Introducir de xeito sistemático a variable sexo en todas as estatísticas, bases de datos, recollidas de información, etc. relacionadas co ámbito do emprego e a formación para o emprego.
CIM Área de Emprego Persoal Técnico do Concello
P.D
Temp.
28
Anos 1, 2, 3 e 4
OBXECTIVO OPERATIVO 2 Promover o acceso das mulleres de Ortigueira ao emprego estable e o autoemprego en condicións de igualdade ACTUACIÓNS
Responsable
P.D
Temp.
4.2.1.
Difundir información ás empresas, CIM organizacións empresarias e sindicais sobre Área de Emprego as axudas e subvencións para a contratación de emprego feminino.
8 17 18
Anos 1, 2, 3 e 4
4.2.2.
Reforzar os obradoiros anuais que se veñen CIM realizando en materia de busca de emprego e Área de Emprego promoción do autoemprego.
1 6 7 9 10
Anos 1, 2, 3 e 4
4.2.3.
Planificar accións de formación tendo en CIM conta a posible contratación en empresas da Área de Emprego contorna de Ortigueira.
1 10 19 20
Anos 1, 2, 3 e 4
4.2.4.
Realizar convenios de colaboración coas CIM empresas da zona para a realización de Área de Emprego prácticas das mulleres, incluso en cursos que non tiveran planificadas prácticas laborais.
1 10 19 20
Anos 1, 2, 3 e 4
4.2.5.
Fomentar a aprendizaxe e utilización das CIM tecnoloxías da información e a comunicación Área de Emprego por parte das empresarias e emprendedoras, como ferramentas para reforzar a posición competitiva das súas empresas.
1 8
Anos 1, 2, 3 e 4
P.D: Poboación Destinataria
Temp: Temporización
III PIOM Concello de Ortigueira
47
ESTRUTURA E CONTIDOS: EIXES OBXECTIVO OPERATIVO 3 Promover a diversificación de opcións profesionais favorecendo o emprego da muller rural. ACTUACIÓNS 4.3.1.
Responsable
Levar a cabo unha campaña de diversificación profesional para promover eleccións afastadas dos tradicionais estereotipos de xénero, de xeito que as mozas valoren profesións con perspectivas de emprego de mellor calidade.
CIM Área de Emprego Profesorado ANPAS
P.D
Temp.
6 14
Anos 1, 2, 3 e 4
OBXECTIVO OPERATIVO 4 Promover o emprego da muller rural fomentando a corresponsabilidade e velando pola conciliación da vida persoal, familiar e profesional. ACTUACIÓNS
48
Responsable
P.D
Temp.
4.4.1.
Insistir na promoción da regularización laboral CIM das veciñas que traballan nas explotacións Área de Emprego agrarias, gandeiras, pesqueiras ou forestais do municipio.
1 2
Anos 1, 2, 3 e 4
4.4.2.
Impulsar iniciativas de creación de empresas CIM que presten servizos de conciliación da vida Área de Emprego persoal, familiar e profesional.
2 3 8 17 18 28
Anos 1, 2, 3 e 4
P.D: Poboación Destinataria
Temp: Temporización
III PIOM Concello de Ortigueira
ESTRUTURA E CONTIDOS: EIXES
05
CONCILIACIÓN E CORRESPONSABILIDADE
OBXECTIVO ESTRATÉXICO Promover a conciliación da vida persoal, familiar e laboral da cidadanía, fomentando cambios de actitudes favorables á corresponsabilidade de funcións sociais no ámbito doméstico. OBXECTIVO OPERATIVO 1 Impulsar a creación de espazos que faciliten a conciliación e a súa difusión ACTUACIÓNS
Responsable
P.D
Temp.
5.1.1.
Desenvolver actividades de conciliación para nenos e nenas fora do horario escolar, tanto durante o curso como nas vacacións, tendo en conta a perspectiva de xénero e o fomento da corresponsabilidade.
CIM Área de Educación Área de Servizos Sociais Área de Xuventude Comunidade Educativa
1 13 15 26 27
Anos 1, 2, 3 e 4
5.1.2
Fortalecer os servizos de atención diúrna para CIM persoas dependentes. Área de Servizos Sociais
1 4 5
Anos 1, 2, 3 e 4
OBXECTIVO OPERATIVO 2 Informar e sensibilizar en materia de conciliación e corresponsabilidade á cidadanía e ao empresariado do municipio, así como sobre os recursos e servizos existentes no municipio. ACTUACIÓNS
P.D
Temp.
5.2.1.
Colaborar en accións de sensibilización para CIM motivar a utilización dos homes de permisos e Área de Servizos Sociais licenzas por paternidade e coidado de persoas dependentes.
Responsable
27
Anos 1, 2, 3 e 4
5.2.2.
Reforzar a participación dos homes en CIM iniciativas de emprego e formación para Área de Servizos Sociais a cualificación de persoas na atención e Área de Emprego coidados a menores e persoas dependentes.
8 9
Anos 1, 2, 3 e 4
5.2.3
Facilitar ás persoas de menos recursos CIM o acceso aos servizos de conciliación Área de Servizos Sociais Área de Emprego municipais.
9 10 19 20
Anos 1, 2, 3 e 4
5.2.4
Investigar a demanda de servizos de atención CIM a menores fora do núcleo urbano, nas Área de Servizos Sociais parroquias con maior poboación, e promover Área de Emprego a súa posta en marcha.
27 28
Ano 1
P.D: Poboación Destinataria
Temp: Temporización
III PIOM Concello de Ortigueira
49
ESTRUTURA E CONTIDOS: EIXES
06
SAÚDE E BENESTAR
OBXECTIVO ESTRATÉXICO Promover hábitos de vida saudables para contribuír ao benestar físico e psíquico de mulleres e homes dende unha perspectiva de xénero. OBXECTIVO OPERATIVO 1 Informar e sensibilizar en materia de prevención de enfermidades que afectan, particularmente e de forma diferenciada, a mulleres e homes desenvolvendo actuacións dirixidas a promover hábitos de vida saudables na cidadanía. ACTUACIÓNS
P.D
Temp.
6.1.1.
Dar estabilidade á organización dos cursos CIM e campañas do Servizo Galego de Saúde Área Servizos Sociais SERGAS (SERGAS)
Responsable
28
Anos 1, 2, 3 e 4
6.1.2.
Desenvolver obradoiros de saúde dirixidos á CIM poboación xeral tendo en conta a perspectiva Área Servizos Sociais Asociacións e Entidades de xénero. Especializadas
1 2 5 19 20
Anos 1, 2, 3 e 4
6.1.3.
Consolidar o Programa MDT en colaboración co IES, para tratar os temas de educación afectivo-sexual, prevención do consumo de drogas, trastornos alimentarios e ocio.
CIM Área Servizos Sociais Área Educación Área Xuventude Comunidade Educativa
6 13 14 15 16 26 27
Anos 1, 2, 3 e 4
6.1.4.
Fomentar no alumnado hábitos de consumo responsable por medio de actividades ou campañas divulgativas.
CIM Área Servizos Sociais Área Educación Área Xuventude Comunidade Educativa
13
Anos 1, 2, 3 e 4
6.1.5.
Organizar obradoiros de alimentación CIM saudable en colaboración cos centros de Área Servizos Sociais Área Educación saúde. SERGAS
28
Anos 1, 2, 3 e 4
OBXECTIVO OPERATIVO 2 Coñecer e atender situacións de dobre discriminación de mulleres: inmigrantes, con diversidade funcional, en risco de exclusión social, en situación de dependencia, en contextos de prostitución, etc. ACTUACIÓNS
6.2.1.
50
Colaborar co tecido asociativo das zonas rurais para detectar posibles casos de risco de exclusión social co fin de achegar os recursos que precisen. P.D: Poboación Destinataria
Responsable
P.D
Temp.
CIM Área Servizos Sociais Asociacións de Mulleres Alcaldes de Barrios
1 4 19 20
Anos 1, 2, 3 e 4
Temp: Temporización
III PIOM Concello de Ortigueira
ESTRUTURA E CONTIDOS: EIXES
OBXECTIVO OPERATIVO 3 Promover unha repartición igualitaria das cargas familiares evitando as dobres e triplas xornadas ás que, tradicionalmente, estiveron sometidas as mulleres e das que se derivan problemas de saúde física e psíquica. ACTUACIÓNS
Responsable
P.D
Temp.
6.3.1.
Analizar os efectos na saúde das mulleres que CIM conviven e coidan persoas dependentes ao Área Servizos Sociais obxecto de propoñer actuacións de coidado para as persoas coidadoras.
4 5
Anos 1, 2, 3 e 4
6.3.2.
Organizar obradoiros de apoio psicolóxico CIM dirixidos a mulleres relativos á temáticas de Área Servizos Sociais autoestima.
1 2 10 19 20
Anos 1, 2, 3 e 4
P.D: Poboación Destinataria
Temp: Temporización
III PIOM Concello de Ortigueira
51
ESTRUTURA E CONTIDOS: EIXES
07
VIOLENCIA DE XÉNERO
OBXECTIVO ESTRATÉXICO Impulsar a prevención e contribuír a erradicar a violencia contra as mulleres, reforzando e mellorando a atención ás vítimas, ás súas fillas e fillos e á poboación de risco OBXECTIVO OPERATIVO 1 Informar e sensibilizar á cidadanía en materia de violencia de xénero. ACTUACIÓNS
52
Responsable
P.D
Temp.
7.1.1.
Realizar campañas anuais dirixidas á cidadanía CIM para concienciar da non violencia cara á Área Servizos Sociais muller. Neste marco incluiríase a celebración Área Comunicación do 25 de novembro, día Internacional contra a violencia cara á muller.
28
Anos 1, 2, 3 e 4
7.1.2.
Sensibilizar e formar a nivel escolar sobre CIM resolución pacífica de conflitos, mediación, Área Servizos Sociais Profesorado e Dirección etc. de Centros Escolares Desenvolver actividades dirixidas ao alumnado do IES que adestren na identificación de condutas violentas no noivado.
6 13 14 15 16 27
Anos 1, 2, 3 e 4
7.1.3
Colaborar en todas aquelas campañas que se desenvolvan en materia de violencia de xénero, tanto a nivel estatal como autonómico, mediante a súa difusión entre o persoal do concello, asociacións, axentes sociais, educación e webs institucionais.
CIM Área Servizos Sociais Persoal Técnico e Político do Concello
28
Anos 1, 2, 3 e 4
7.1.4
Organizar e desenvolver obradoiros de sensibilización e prevención de violencia de xénero nas parroquias nos que se informe dos recursos e apoios dispoñibles para saír destas situacións e o seu funcionamento.
CIM Área Servizos Sociais Garda Civil Policía Local SERGAS
28
Anos 1, 2, 3 e 4
P.D: Poboación Destinataria
Temp: Temporización
III PIOM Concello de Ortigueira
ESTRUTURA E CONTIDOS: EIXES
OBXECTIVO OPERATIVO 2 Mellorar a detección, asistencia e intervención en situacións de violencia contra as mulleres dando unha atención integral ás mulleres vítimas e as súas fillas e fillos. ACTUACIÓNS
Responsable
P.D
Temp.
7.2.1
Consolidar a labor do CIM nos servizos de CIM información, asesoramento e atención psicolóxica, xurídica e social en situacións de violencia de xénero, garantir unha intervención rápida nos casos de malos tratos e evitar as múltiples discriminacións.
20
Anos 1, 2, 3 e 4
7.2.2.
Desenvolver a aplicación do Protocolo Interinstitucional de Actuacións en casos de Violencia de Xénero.
CIM Área Servizos Sociais Garda Civil Policía Local SERGAS
20
Anos 1, 2, 3 e 4
7.2.3.
Elaborar un proxecto de atención integral ás vítimas de violencia xénero (emprego, saúde, educación, lecer, vivenda, etc.)
CIM Área Servizos Sociais Área de Emprego Persoal Técnico e Políticos Garda Civil Policía Local SERGAS
20
Anos 1, 2, 3 e 4
7.2.4
Manter a labor da Mesa de Violencia de Xénero CIM Área Servizos Sociais trimestral e continuar dotándoa de contido. Garda Civil Policía Local SERGAS
20
Anos 1, 2, 3 e 4
P.D: Poboación Destinataria
Temp: Temporización
III PIOM Concello de Ortigueira
53
ESTRUTURA E CONTIDOS: EIXES
54
III PIOM Concello de Ortigueira
PerĂodo de vixencia
O III Plan de Igualdade de Oportunidades entre Mulleres e Homes do Concello de Ortigueira establece un perĂodo de vixencia de catro anos, o transcorrido do 2013 ao 2017.
III PIOM Concello de Ortigueira
Seguimento e avaliaci贸n III PIOM Concello de Ortigueira
SEGUIMENTO E AVALIACIÓN
O seguimento e avaliación do III PIOM de Ortigueira permite coñecer
o grao de funcionamento da proposta de traballo, así como, flexibilizar os seus contidos para adaptalo ás necesidades que poidan xurdir durante a súa realización. Ao mesmo tempo, a avaliación permítenos coñecer o nivel de realización acadado e o impacto que o III PIOM vai tendo na sociedade. Para elo, establécense unha serie de indicadores que determinarán que factores se van a medir, como e cando se medirán. Tipos de indicadores: Indicadores de cumprimento: Recollen datos cuantitativos de cumprimento, por exemplo: índices e porcentaxe de conclusión, cumprimento horario, temario, asistencia, idades etc. Estes indicadores actúan como control nas avaliacións intermedias. Indicadores de valoración: Identifican fortalezas e debilidades do Plan de Igualdade. Pretenden medir o nivel de acertos e erros, si responde ás expectativas tanto das persoas destinatarias, como de outras persoas involucradas. Indicadores de eficiencia: Miden os tempos empregados nas diferentes accións, os medios, materiais e recursos utilizados, se foron suficientes e/ou axeitados para acadar os obxectivos, etc. Indicadores de eficacia: Avalían o nivel de consecución de obxectivos das distintas actividades, se estas foron coherentes, eficientes, etc. A avaliación do III Plan de Igualdade de Oportunidades entre Mulleres e Homes será continua e se desenvolverá ao longo de toda a vixencia do mesmo. A Comisión de Igualdade será a responsable de administrar axeitadamente os instrumentos, ben porque os cumprimenta directamente ou porque informa, recolle e custodia dito material. Definimos a continuación os dous instrumentos de recollida de datos, un dirixido a institucións e outro a participantes das accións:
59 III PIOM Concello de Ortigueira
SEGUIMENTO E AVALIACIÓN
46
AVALIACIÓN E CONTROL DAS ACCIÓNS POSTAS EN MARCHA NO III PLAN DE IGUALDADE 2013 - 2017 INSTRUMENTO PARA ENTIDADES AREA ESTRATÉXICA DE INTERVENCIÓN DO III PIOM (marcar cunha X):
EIXE 1: PROMOCIÓN DA IGUALDADE NO CONCELLO COMO ORGANIZACIÓN EIXE 2:SENSIBILIZACIÓN E EDUCACIÓN EIXE 3: EMPODERAMENTO E PARTICIPACIÓN SOCIAL EIXE 4:ACTIVIDADE ECONÓMICA, EMPREGO E FORMACIÓN EIXE 5: CONCILIACIÓN E CORRESPONSABILIDADE EIXE 6: SAÚDE E BENESTAR EIXE 7: VIOLENCIA DE XÉNERO
DENOMINACIÓN DA ACCIÓN: ________________________________________________________________________ DATAS DE EXECUCIÓN:________________________________________________________________ LUGAR DE EXECUCIÓN:________________________________________________________________ TIPO DE ACCIÓN: □ □ □
□
□
SENSIBILIZACIÓN DIVULGACIÓN INVESTIGACIÓN, ESTUDOS E PUBLICACIÓNS ADAPTAR PROCEDEMENTOS, DOCUMENTOS, ETC. CREACIÓN DE REDES
□ □ □
SUBSCRICIÓN DE CONVENIOS E ACORDOS DE COLABORACIÓN INFORMACIÓN FORMACIÓN
□
INTERVENCIÓN
□
OUTROS:_____________________________________________________
RESPONSABLE DA EXECUCIÓN: □ EXECUCIÓN DIRECTA POR ORGANO PÚBLICO: ________________________________________________________________________________________ □ EXECUCIÓN MEDIANTE SUBVENCIÓN: ________________________________________________________________________________________ □ EXECUCIÓN MEDIANTE PROPOSTA DE ASOCIACIÓN OU ENTIDADE INDEPENDENTE: ________________________________________________________________________________________ ENTIDADE OU DEPARTAMENTO RESPONSABLE DA ACCIÓN: _____________________________________________________________________________________________ PROFESIONAIS DESTINADOS A ACCIÓN: Nº______________________________________________________________SEXO________________________ IDADE__________________________________________________________POSTO:_______________________ OBXECTIVO PRINCIPAL: _____________________________________________________________________________________________ OBXECTIVOS ESPECÍFICOS: _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________
60
III PIOM Concello de Ortigueira
SEGUIMENTO E 47 AVALIACIÓN PÚBLICO OBXECTIVO: (DIRECTO E INDIRECTO): __________________________________________________ COLECTIVO: Nº MULLERES/MOZAS/NENAS PARTICIPANTES: Nº HOMES/MOZOS/NENOS PARTICIPANTES TRAMOS DE IDADE E/OU IDADE: PROFESIÓNS/ CURSO: ORZAMENTO: ORGANISMO QUE FINANCIA:__________________________________________________________________ IMPORTE TOTAL:___________________________________________________________________________ DESAGREGADO:
Persoal:__________________________________________ € Material funxible e non funxible:_______________________ € Divulgación:_______________________________________€ Outros:___________________________________________€ SITUACIÓN ANTES DA ACTUACIÓN: _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ ________________________________________ VALORACIÓN E/OU RESULTADOS ACADADOS: _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ ________________________________________ COMENTARIOS:_______________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________
61 III PIOM Concello de Ortigueira
SEGUIMENTO E AVALIACIÓN
48
AVALIACIÓN E CONTROL DAS ACCIÓNS POSTAS EN MARCHA NO III PLAN DE IGUALDADE 2013-2017 INSTRUMENTO PARA PARTICIPANTES ACCIÓN:_____________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________ DATA DE REALIZACIÓN: ________________________________________________________________________ LUGAR DE REALIZACIÓN:_______________________________________________________________________ HORARIO:____________________________________________________________________________________ SEXO:_______________IDADE:___________________PROFESIÓN:__________________________________ POSTO DE TRABALLO ACTUAL: _________________________ ENTIDADE/ASOCIACIÓN/CLUB/DEPARTAMENTO AO QUE PERTENCE: _______________________________________________________________________________ OBXECTIVOS: Coñece os obxectivos que pretende acadar a actividade? A actividade axustouse aos obxectivos? METODOLOXÍA: A metodoloxía empregada facilitou a consecución dos obxectivos? A metodoloxía empregada motivou a participación e/ou implicación na actividade? A metodoloxía empregada resultou útil? A duración da actividade foi axeitada? O horario do desenvolvemento da actividade foi axeitado? MEDIOS, MATERIAIS E INSTALACIÓNS: As instalacións onde se desenvolveu a actividade foron axeitadas? As instalacións tiñan o equipamento axeitado? Tiñan o material ou medios suficientes e axeitados para o desenvolvemento da actividade? DIFUSIÓN: A actividade foi suficientemente difundida? A difusión da actividade era clara e entendible? DINAMIZADOR/A: A persoa responsable da acción tiña a preparación e coñecementos suficientes para o seu desenvolvemento? A persoa responsable da acción facilitou a participación e integración de quen participou na acción? A persoa responsable da acción facilitou a consecución do obxectivo da acción? OBSERVACIÓNS E COMENTARIOS: _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________
62
III PIOM Concello de Ortigueira
SEGUIMENTO E AVALIACIÓN
INDICADORES ÁREA ESTRATEXICA DE INTERVENCIÓN E TIPO DE ACCIÓN
Nº de accións por cada unha das áreas de intervención Nº de cursos Nº materiais elaborados Nº de estudos Nº de campañas Nº de actuación de intervención Nº de reunións de coordinación Nº de programas
RESPONSABILIDADE DA EXECUCIÓN
Quen convoca Quen executa Quen controla Quen dinamiza
OBXECTIVO/S QUE PERSIGUE
Nº de obxectivos Definición de obxectivos
PÚBLICO OBXECTIVO E ÁMBITO DE ACTUACIÓN
Nº de participantes femininas Nº de participantes masculinos Tramos de idade Profesións Postos que ocupan Nº de departamentos Nº de asociacións, clubs ou entidades Nº de empresas
ORZAMENTO
Organismo que finanza Orzamento desagregado ou destino de cada partida
RENDIBILIDADE
Custo final da actividade Custo final por destinataria/a directo/a Custo final por destinataria/o indirecto/a
TEMPORIZACIÓN
Nº de horas Nº de días (á semana, ao mes, ao trimestre, ao ano)
PROFESIONAIS ENCARGADOS/AS DAS ACTIVIDADES
Nº de profesionais diferenciados por sexo Profesión Posto de traballo
SITUACIÓN ANTES DA ACCIÓN
Descrición ou avaliación anterior á acción
SITUACIÓN POSTERIOR Á ACCIÓN
Descrición ou avaliación posterior á acción
63 III PIOM Concello de Ortigueira
Seguimento e avaliación SEGUIMENTO E AVALIACIÓN
64
III PIOM Concello de Ortigueira
Glosario de termos Bibliografía Webgrafía III PIOM Concello de Ortigueira
GLOSARIO DE TERMOS
Acción positiva
Medida
dirixida a un grupo de poboación específico mediante a que se pretende corrixir, compensar ou previr unha situación de desigualdade de feito en relación con outro grupo, sen que esta medida resulte prexudicial para ningún grupo.
Barreiras invisibles
Conxunto de actitudes, prexuízos, es-
tereotipos, normas, valores, comportamentos ou expectativas que asumen ou cos que se identifican implicitamente as persoas, en virtude dunha educación e dunha socialización condicionadas pola súa pertenza a un sexo ou a outro e que impiden ou dificultan o seu desenvolvemento pleno e integral como persoas suxeito de dereitos e liberdades, así como a súa capacitación para integrarse nunha actividade asociada ao outro sexo.
Coeducación
É
un termo utilizado comunmente para referirse á educación conxunta de dous ou máis grupos de poboación netamente distintos: aínda cando foi ás veces aplicado á educación conxunta de grupos formados sobre a base de características de diversos tipos (clase social, etnia, etc.) o seu uso habitual fai referencia á educación conxunta de dous colectivos humanos específicos: os homes e as mulleres.
Conciliación Da Vida Persoal, Laboral e Profesional
Supón
propiciar as condicións para lograr un axeitado equilibrio entre as responsabilidades persoais, familiares e laborais.
Corresponsabilidade
Sistema de asunción compartida de res-
ponsabilidades que implica a existencia dun equilibrio na toma de decisións, na repartición das responsabilidades e na distribución do tempo. É a única vía posible para que toda persoa poida desenvolverse plenamente tanto no eido persoal como no profesional, sen ter que renunciar a ningunha das dúas esferas.
Desigualdade de Xénero
Conxunto de condicións e situacións di-
ferenciais e de desigual valor entre mulleres e homes debidas á diferenza de roles masculino - feminino que subsiste pese a terse acadado a igualdade xurídica formal.
Diversidade de Xénero
N
ecesidade de incorporar os valores de xénero como un modo útil de abordar a complexidade e ambigüidade de diferentes contornos. As mulleres non son consideradas como un grupo desfavorecido, como un colectivo que reivindica dereitos, senón como suxeitos que teñen valores que aportar á sociedade en xeral.
67 III PIOM Concello de Ortigueira
GLOSARIO DE TERMOS
Enfoque de xénero
Plan de igualdade entre mulleres e homes
teñen as mulleres ante un mesmo feito, o que determina unha interpretación diferente entre uns e outras.
un instrumento de traballo no que se establecen actuacións dirixidas a mellorar as situacións de desigualdade das mulleres en todos os ámbitos da vida, encamiñadas a lograr unha igualdade real e efectiva entre mulleres e homes.
Visión que teñen os homes e visión que Empoderamento
Desenvolvemento
das capacidades persoais para dirixir a propia vida e participar na comunidade en todos os termos sociais, culturais e económicos.
Estereotipos de xénero
Idea preconcibida e común que se lles
impón aos homes e mulleres; refírese a atributos físicos, de personalidade, de comportamento e tamén de actitude.
Igualdade de oportunidades entre homes e mulleres
A
usencia de toda barreira sexista para a participación económica, política e social.
Mainstreaming de xénero
T
ransversalidade. Acción de integrar a perspectiva de xénero nas políticas públicas.
68
III PIOM Concello de Ortigueira
É
BIBLIOGRAFÍA BIBLIOGRAFÍA Plan Estratégico de Igualdad de Oportunidades 2008-2011 (Ministerio de Igualdad). Plan de Fomento da Corresponsabilidade (Xunta de Galicia). VI Plan do Goberno Galego para a igualdade de mulleres e homes 2013-2015. Guía para o traballo en igualdade (Xunta de Galicia). Guía de sensibilización y formación en igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres (Ministerio de Igualdad). Guía Familia y reparto de responsabilidades (Ministerio de Igualdad). Jornadas de la Unidad de igualdad y Género “Maisntreaming de género: conceptos y estrategias políticas y técnicas”. Dávila Díaz, Mónica 26 y 27 de oct. de 2004, p. 4 e seguintes. Rafael García Pérez, María Angeles Rebollo Catalán, Olga Buzón García, Ramón González-Piñal, Raquel Barragan Sánchez, Estrella Ruiz Pingo (2010). Actitudes del alumnado hacia la igualdad de genero. Departamento de Métodos de Investigación y Diagnóstico en Educación. Universidad de Sevilla. RIE, vol. 28-1 Miguel Moya, Francisca Expósito, Jose Luis Padilla.(2006) Revisión de las propiedades psicométricas de las versiones larga y reducida de la escala sbore ideología de género. International Journal of Clinical and Health Psycchology, 6 (3), 709-727. I Plan de Igualdade de Oportunidades entre Homes e Mulleres do Concello de Ortigueira. II Plan de Igualdade de Oportunidades entre Homes e Mulleres do Concello de Ortigueira, 2007-2011. Protocolo Interinstitucional de Actuacións en casos de Violencia de Xénero
69 III PIOM Concello de Ortigueira
WEBGRAFÍA Webgra�ía
WEBGRAFÍA http://www.concellodeortigueira.com/ http://igualdade.xunta.es/ http://www.migualdad.es/ http://www.inmujer.es/ http://www.mujeresenred.net/ http://traballoebenestar.xunta.es/ http://matiass.xunta.es/ http://www.ige.eu/ http://www.ine.es/ http://emprego.xunta.es/cualificacions/ http://www.imserso.es/ http://www.dependencia.imserso.es/ http://www.fundacionmujeres.es/
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
70
III PIOM Concello de Ortigueira