BNDR Juni 2014

JUN2014 Jouw agrarische jongerenblad

Martijn Daling passie voor de bloementeelt Innovatieve proefstal Kalverhouderij Beekzicht Elektrische trekker Multi Tool Trac

Innovatie Thema :

“investeren in t e o m d i e h m a a z r u du ” ! n j i z l e b a d n e r l e w Voortdurend op zoek naar subsidiemogelijkheden.

Flynth is trots

Preferred Partner te zijn van het:

Nederlands

Agrarisch

Jongeren Kontakt

Als ondernemer ben je voortdurend bezig met de ontwikkeling van je bedrijf.

Zo ook op het gebied van duurzaamheid: de overheid dringt aan op duurzamer en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dit wordt aangemoedigd met diverse stimuleringsregelingen. Het subsidieteam van Flynth is gespecialiseerd in het regelen van alle subsidies voor onder andere nieuwbouw, renovatie, innovatie, energie en duurzaamheid. Het team werkt samen met de collega’s op het terrein van accountancy, fiscale en bedrijfskundige advisering om je optimaal te laten profiteren van de vele subsidiemogelijkheden. Meer informatie vind je op wwww.allesoversubsidie.nl.

Meander 261, 6825 MC Arnhem, (026) 354 26 00, www.flynth.nl

I

Ondernemen inspireert

I

JOHN XXXXX

Vooruitgang

Ooit schreef ik op de basisschool een verslag over ‘boeren 50 tot 100 jaar geleden’. De oude werktuigen en methoden van landbouw fascineerden mij enorm. De mooie tekeningen van Rien Poortvliet en Wim Romijn, ik kon er geen genoeg van krijgen. Ik las indrukwekkende verhalen van oude boeren over hoe zij hun land bewerkten en het vee verzorgden en zag door de jaren heen de vooruitgang in de productiviteit en het werkcomfort. Veel van de progressie stond in het teken van productieverhoging en het behoud van de kwaliteit van het eindproduct. Uitdagingen waar wij als jonge boeren en tuinders in de komende decennia ook voor staan. Er moet een verdere vervanging van menselijke arbeid komen, we moeten zorgdragen voor een nog betere kwaliteit van ons eindproduct, we moeten meer dierenwelzijn integreren, minder residuen gebruiken, minder gebruik maken van grondstoffen, meer denken aan de ruimtelijke inpassing van ons bedrijf en zo kan ik nog even doorgaan. Kort samengevat: we moeten zo weinig mogelijk het milieu belasten, gezondheidsrisico’s uitsluiten en transparant produceren. Wij moeten ervoor zorgen dat we hierbij een inkomen voor onszelf genereren. Daarom hebben wij innovatie nodig. Knappe koppen helpen ons met het uitvinden van nieuwe methodes en technieken. Het combineren van (onderdelen van) innovaties is op het boerenbedrijf vaak de sleutel naar vooruitgang. Deze BNDR staat bol met innovatie. Veel leesplezier.

10

22

INHOUD

John Hilhorst, voorzitter NAJK

38

In dit juninummer 4 Innovatie in de land- en tuinbouw 6 NAJK in het nieuws 9 Restyle je rijstijl 10 Oud&Nieuw: Martijn Daling uit Smilde 12 De Agro Weather App 13 ID Award 14 MaïsChallenge voortvarend van start 15 De meest innovatieve boer ter wereld: Joel Salatin 17 Sensortechniek: Yara N-Sensor 18 Voor jouw AJK 19 Bespaar brandstof met minder toeren 20 Column Jan Breembroek 20 Akkerbouw 2.0 21 Burgers voor Bijen 22 Gerard van Beek: Kalverhouderij Beekzicht 25 ‘Tanken’ uit het stopcontact 26 Risicomanagement 27 De Jonge Landbouwersregeling 27 Column Wim Bos: Succesvol innoveren 28 Landjepik en voedselzekerheid 29 De Grasmeter 30 Indrukwekkende studiereis Brazilië 32 Cursussen bedrijfsovername 34 Alles wat boeren boeit 34 Column Ilse Verhoijsen: FACT-training bij Agriterra 35 Ontwikkelingen in de akkerbouw 36 Rendement Ranking 37 Jonge boeren en tuinders over… innovatie 38 Rick van Koppen: De Westland Experience 40 Uit alle hoeken 43 Bint & Sudokoe Colofon BNDR wordt uitgegeven onder verantwoordelijkheid van Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt en verschijnt vier keer per jaar. Een abonnement op BNDR kost 21 euro en loopt per kalenderjaar. Opzegging voor 1 december. Een abonnement aanvragen of opzeggen kan via info@najk.nl. Het blad is gratis voor NAJK-leden. Losse nummers zijn verkrijgbaar door storting van 6 euro op bankrekening 3945.38.501 t.n.v. NAJK te Utrecht, onder vermelding van het gewenste nummer van BNDR. Artikelen, foto’s of illustraties kunnen alleen na overleg met de redactie worden overgenomen. Vragen of opmerkingen over de adressering? Neem contact op met één van de onderstaande organisaties: Provinciale AJK’s: Friesland 0512-305280, Groningen 0512-305283, Drenthe 0512-305281, Flevoland 0512-305282, Overijssel 030-2769869, Utrecht 030-2769869, Gelderland 026-3846233, Hollanden 088-888 6666 (nakiesnr. 3811), Zeeland 0113-247729, Brabant 073-2173636, Limburg 0475-381777 of NAJK: 030-2769869. Hoofdredactie: Ellen van den Manacker, NAJK, 030-2769863, binder@najk.nl Advertenties: PSH Media Sales, Bas van Deventer, 026-7501822, bas.van.deventer@pshmediasales.nl Vormgeving: www.duo-ontwerp.nl Druk: Drukmotief bv, Apeldoorn Op de cover: Martijn Daling

BNDR

3

Innovatie in de landen tuinbouw Innovatie is de sleutel van de hedendaagse land- en tuinbouw. Innovatie, ook wel bekend als vernieuwing, is er in alle soorten en maten: van jouw landbouwmachine tot de hele sector en van nieuwe producten, moderne technieken tot andere organisatievormen.

Tekst: Kirsten Haanraads / Illustratie: Henk van Ruitenbeek De Nederlandse land- en tuinbouwsector is voorloper op het gebied van innovaties. Ons land staat in de hele wereld bekend als een vooruitstrevend kennisland. De overheid en bedrijven doen veel onderzoek naar nieuwe technieken en methodes. Nederlandse agrarische ondernemers staan te boek als hoogopgeleid en zijn bereidwillig om moderne technieken als een van de eersten uit te proberen.

Innovatie in de landbouw Sinds het uitbreken van de economische crisis in 2008 laat het aantal innoverende bedrijven in de landbouw een terugval zien. Uit onderzoek van LEI blijkt dat 12% van de agrarische bedrijven een verbetering heeft doorgevoerd in producten of het productieproces. Het aantal landbouwbedrijven dat als eerste een nieuw product of proces in Nederland introduceerde, bleef stabiel op 2,4%.

Verandering Innovaties vinden plaats na een verandering.

Dat kunnen veranderingen zijn op het gebied 4

BNDR

THEMA

De Nederlandse land- en tuinbouwsector is voorloper op het gebied van innovaties.

Ons land staat in de hele wereld bekend als een vooruitstrevend kennisland. van wet- en regelgeving, door nieuwe opkomende markten of doordat de wens van de consument verandert. Door te innoveren spelen agrarische ondernemers in op deze nieuwe wensen.

Belang Agrarische ondernemers hebben belang bij innovaties in de agrarische sector, ook de overheid hecht waarde aan een innovatieve landbouwsector. De agrarische sector is altijd een stuwende kracht achter de motor van de Nederlandse economie geweest. Daarnaast wil de overheid gehoor geven aan veranderingen in de maatschappij die nog niet voldoende via de markt worden gehoord. Daardoor kan het zijn dat ondernemers via wet- en regelgeving gedwongen worden om innovaties door te voeren op het bedrijf. De overheid deed dit bijvoorbeeld door hoge welzijnseisen op te leggen en nieuwe stalsystemen verplicht te stellen voor de intensieve sectoren.

Stimuleren Innoveren betekent investeren. Geld is een belangrijke factor om onderzoek naar innovatie en implementatie van innovatie te bekostigen. De overheid biedt via verschillende subsidieregelingen financiĂŤle steun aan ondernemers die willen innoveren. Deze subsidies dekken meestal maar een deel van de kosten.

Toch vormen ze een belangrijk middel omdat veel van deze subsidies ook een garantstelling vormen. Het toekennen van subsidie is aan strikte eisen gebonden. Om voor de subsidie in aanmerking te komen, moet je een onderbouwd verhaal hebben.

Belemmering De overheid speelt een belangrijke rol in de stimulatie van innovatie. Tegelijkertijd is het diezelfde overheid die innovatie kan tegenwerken. De belangrijkste belemmering voor innovatie is de onzekerheid over overheidsbeleid. Agrarische ondernemers gaan pas aan de slag met innovatie als er een duidelijk en samenhangend beleid is dat stabiel blijft.

Naast onzekerheid over het overheidsbeleid, staan hoge kosten en het moeilijk verkrijgen van financiering in de top 3 van belemmering om innovatie te laten plaatsvinden.

Ontwikkeling De ontwikkeling van innovatie brengt een risico met zich mee: succes is immers niet gegarandeerd. Innovatie gaat daarom hand in hand met onderwijs en onderzoek. Universiteiten, onder-

zoeksinstellingen en het bedrijfsleven zijn erg belangrijk in de ontwikkeling van vernieuwingen in de agrarische sector. Proefbedrijven zijn een belangrijke schakel in het praktijkrijp maken van de innovatie. Het verspreiden van de kennis over een nieuwe innovatie loopt via het onderwijs, via vakbladen en door het uitwisselen van ervaringen. Door het verspreiden van informatie over de innovatie, worden meer agrarische ondernemers geĂŻnteresseerd om ook de stap naar de vernieuwing te wagen.

Toekomst Zonder innovatie hadden we nu niet op deze manier kunnen boeren. In de negentiende eeuw was de uitvinding van kunstmest bijvoorbeeld een belangrijke innovatie die de omslag vormde in de landbouw. In de twintigste eeuw stonden innovaties op het gebied van mechanisatie centraal. Nu, in de eenentwintigste eeuw, staan we voor nieuwe uitdagingen. Het grote deel van de innovaties is nog steeds gericht op nieuwe technieken en automatisering. Maar er vindt ook een verschuiving plaats: we hebben te maken met klimaatverandering, een groeiende wereldbevolking die bovendien een ander eetpatroon krijgt, een schaarste aan grondstoffen en bijvoorbeeld een afhankelijkheid van energie uit andere werelddelen. Innovaties in onze tijd zullen daarom vooral ontstaan op het gebied van het sluiten van kringlopen, het op peil houden van de bodemvruchtbaarheid of het opwekken van energie uit eigen middelen. Ook zal de wijze waarop de land- en tuinbouw gebruik maakt van de schaarse ruimte in Nederland een belangrijke rol spelen in de toekomst. De ontwikkeling van multifunctionele en biologische bedrijven zijn daar nu al een reactie op.

Korte termijn Ook op korte termijn staan er volop veranderingen op stapel: het melkquotum verdwijnt, het mestbeleid verandert en de eisen aan de grondgebondenheid nemen toe. Arbeidsbesparende technieken zullen een steeds belangrijkere rol gaan spelen in de melkveehouderij. Boeren uit de intensieve sectoren zullen blijven innoveren om aan toenemende eisen op het gebied van dierenwelzijn en ammoniak- en geuremissiereductie te voldoen. Energie blijft een belangrijk innovatiethema in de tuinbouw. De akkerbouw staat voor de uitdaging om de bodemvruchtbaarheid krachtig te houden en gewassen vitaal, terwijl de regels rondom mestgebruik en gewasbeschermingsmiddelen veranderen.

Kortom: waar zullen we beginnen?

BNDR

5

NIEUWS

NAJK

Ambtenaren maken kennis

met boerenpraktijk

Ambtenaren van het ministerie van Economische Zaken hebben in maart een dag meegelopen bij 16 jonge boeren en tuinders van NAJK. De ambtenaren konden tijdens deze dag zelf ervaren met hoeveel passie en bevlogenheid de jonge boeren en tuinders ondernemen. Op 15 april werden de NAJK-leden die een ambtenaar op hun bedrijf hadden ontvangen, verwelkomd op het ministerie van Economische Zaken. Die dag mochten de boeren kennismaken met de dagelijkse praktijk van het beleid. NAJK en het ministerie van Economische Zaken wilden met de uitwisseling tussen de boeren en beleidsmedewerkers kennisuitwisseling onderling bevorderen. Informatievoorziening en bewustwording over het beleid en boerenpraktijk stonden centraal.

reageert fel op werkwijze Dijksma

NAJK heeft fel gereageerd op de werkwijze van staatssecretaris Dijksma in de onderhandelingen omtrent derogatie. Het dagelijks bestuur van NAJK deed dit in de opiniebijdragen ‘Overwegingen’ en ‘ Beleid terug naar de praktijk’. NAJK vroeg via de opiniestukken aandacht bij de politiek, beleidsmakers en media voor het standpunt van jonge agrarische ondernemers: “Veel van onze leden lieten hun ongenoegen blijken en roepen ons op fel te reageren. Het vertrouwen in Dijksma en de ambtenaren van het ministerie van Economische Zaken is bij hen weg. Zij zien de overheid niet als partner, maar als vijand. Een vijand die systematisch en berekenend de perspectieven van de agrarische ondernemers wil afbreken. Onze leden verwoorden de gevoelens die ons, als dagelijks bestuur van NAJK en als diezelfde jonge agrarische ondernemers, ook bekruipen”, aldus het dagelijks bestuur van NAJK in het opiniestuk ‘Overwegingen’. Wil je de opiniebijdragen helemaal lezen? Surf dan naar www.najk.nl onder het kopje ‘Nieuws’.

Boer zoekt Boer Bedrijfsoverdracht aan een opvolger buiten de familie is een serieuze optie, vindt NAJK. NAJK maakt hier werk van met het project Boer zoekt Boer.

Afgelopen decennia verdween per jaar 2 tot 3 procent van de boerenbedrijven.

Tussen deze stoppers zitten volgens NAJK bedrijven die levensvatbaar zijn, alleen ontbreekt een opvolger in het gezin. Het automatisme dat een familiebedrijf dan in de verkoop gaat, moet worden doorbroken. Dat was de missie van Ramon Klaasens, NAJK-vicevoorzitter met portefeuille bedrijfsovername, toen hij drie jaar geleden aan de basis stond van het project Boer zoekt Boer. Boer zoekt Boer is een platform binnen de bedrijfsovernameportal van NAJK om boeren zonder opvolgers en agrarische jongeren zonder bedrijf bij elkaar te brengen, binnen en buiten Nederland. Het uiteindelijke doel: de nieuwe ondernemer (die geen familieband heeft met zijn voorganger) zet na een periode van samenwerking het bedrijf zelfstandig voort. Meer informatie over Boer zoekt Boer via www.bedrijfsovernameportal.nl

NAJK in gesprek met Dijksma

over recept voor Duurzaam Varkensvlees

Op 12 mei ging Annet van den Akker, dagelijks bestuurder met de portefeuille intensief, samen met het Platform Varkensketen (NVV, COV, LTO Varkenshouderij en Nevedi) in gesprek met staatssecretaris Dijksma over het ‘Recept Duurzaam Varkensvlees’.

Dijksma gaf aan een goed gevoel te hebben bij het gepresenteerde ‘recept’: “De stappen die de varkenshouderij hiermee wil zetten, kunnen heel belangrijk zijn voor de verbinding met de maatschappij”, aldus de staatssecretaris. De sector moet volgens Dijksma nog meer uitdragen dat de Nederlandse varkenshouderij tot de beste in de wereld behoort. Tijdens het gesprek pleitte Van den Akker namens NAJK voor de jonge varkenshouders: “Gezien het feit dat slechts 4% van de bedrijfshoofden in Nederland jonger is dan 35 jaar, is het voor het voortbestaan van de varkenshouderij van groot belang dat het aantrekkelijk blijft om varkens te houden en varkensbedrijven voort te zetten.

Zekerheid en een goed verdienmodel zijn hiervoor vereisten. Tevens is er bestaansrecht nodig. Bestaansrecht, niet alleen door maatschappelijke acceptatie, maar ook door waardering en steun vanuit de overheid bij het uitwerken van de toekomstvisie die het ‘Recept voor Duurzaam Varkensvlees’ beschrijft.”

NAJK op de Zwarte Cross 2014 Op 25, 26 en 27 juli stroomt het Achterhoekse Lichtenvoorde vol met festivalgangers die van motorcross, muziek, stunts, theater, humor en veel gekte en spektakel houden. De Zwarte Cross wordt dan voor de achttiende keer georganiseerd. Ook NAJK is uitgenodigd met een stand op het Hard Brok Terrein van ForFarmers Hendrix. De voorbereidingen voor een geslaagd weekend ‘boerengezelligheid’ zijn volop in gang. Houd Facebook (www.facebook.nl/dbnajk) in de gaten voor Zwarte Cross-nieuws en leuke acties!

6

BNDR

NAJKTweets NAJK @NAJKtweets Welkom thuis! #NAJK-leden zijn weer veilig geland na indrukwekkende studiereis in #Brazilië. Foto-impressie: facebook.com/dbnajk Op pagina 30 meer over de studiereis naar Brazilië!

Helma Lodders @HelmaLodders Bijdrage van Jan Enthoven van #NAJK over toekomst tuinbouw vanuit jongeren perspectief! #EU2014 pic.twitter.com/WICKrXVka4 Dagelijks bestuurder bij NAJK, Jan Enthoven, spreker tijdens VVD Agronetwerkbijeenkomst LAJK Bestuur @DBLAJK Op deze mooie zonnige lentedag is het Dagelijks Bestuur van LAJK begonnen met Twitter! @NAJKtweets Welkom op Twitter LAJK! Arno de Snoo @ArnodeSnoo Dik-Faber (CU): jonge boerenregeling moet prioriteit krijgen. Ook meer geld beschikbaar maken want de regeling vaak overvraagd #aolvraad Landbouwjournalist steunt belangen jonge boeren

DB

De week van…

Inge van Schie-Rameijer NK Veebeoordelen

Binnen het dagelijks bestuur is Inge van Schie-Rameijer (28) verantwoordelijk voor de portefeuille ‘Internationaal’. Naast het dagelijks bestuur is Inge projectaccountmanager bij DLV.

Overleg met de symposiumwerkgroep. Het NAJK-symposium waarin ‘ het jaar van het gezinsbedrijf’ centraal staat, staat gepland op 20 november 2014.

op 20 september in Doetinchem Op zaterdag 20 september is, onder voorbehoud, het Marktplein in Doetinchem het decor voor het Nationaal Kampioenschap Veebeoordelen 2014. Het NK wordt georganiseerd door NAJK in samenwerking met CRV Holding BV. Tijdens het NK zullen 64 deelnemers uit heel Nederland vijf roodbonte en tien zwartbonte koeien beoordelen op hun uiterlijke kenmerken, zoals frame, robuustheid, uier, beenwerk en het algemeen voorkomen. Degene die dit volgens de jury het best kan, mag zich Nationaal Kampioen Veebeoordelen 2014 noemen. Houd www.najk.nl in de gaten voor meer informatie over het NK Veebeoordelen.

Regulier overleg met de Rabobank over lopende en aankomende activiteiten.

Maandelijkse vergadering met het dagelijks bestuur van NAJK. Deze keer veel aandacht besteed aan de optimale invulling van de top-up en de Jonge Landbouwersregeling (GLB).

Tips voor besparing in

brandstofverbruik

Het dieselverbruik van landbouwmachines vormt, zeker gezien de accijnsverhoging sinds 2014, een belangrijk besparingsveld voor de agrariër. Op simpele manieren kan jij als boer of tuinder al geld besparen op de kosten van het brandstofverbruik op jouw bedrijf. In de maanden juni en juli staat NAJK met het project AgroEnergiek in het teken van brandstofbesparing in de agrarische sector. Elke maandag, woensdag en vrijdag om 12:00 uur wordt er een besparingstip op Twitter getoond (@AgroEnergiek).

De algemene ledenvergadering van CEJA, de Europese belangenbehartiger van jonge boeren, in Brussel. Komend jaar gaat CEJA veel aandacht schenken aan markten ketenwerking.

Overleg bij het ministerie van Economische Zaken. Met beleidsmedewerkers, juristen, IPO (overkoepelende provinciale organisatie) in gesprek over de optimale invulling van top-up en Jonge Landbouwersregeling (GLB).

BNDR

7

NAJK organiseert Symposium‌

over jouw toekomst!

20 november 2014

In samenwerking met de partners van NAJK: Rabobank, Flynth, ForFarmers Hendrix, FrieslandCampina, DeLaval en Interpolis.

Meer informatie?

W www.najk.nl www.facebook.com/dbnajk www.twitter.com/NAJKtweets

de besTe brokkenmakers Tot ziens op de zwarte cross!

NAJK en ForFarmers Hendrix ook in 2014 op de Zwarte Cross! www.forfarmershendrix.nl www.debestebrokkenmakers.nl Boeren met ambitie

8

BNDR

Restyle je rijstijl Het nieuwe rijden in de melkveehouderij Voeren, maaien, kuilen: het kost allemaal veel brandstof. Besparen hierop blijkt heel makkelijk te zijn. Je kunt vrij simpel 10% tot 15% aan brandstof besparen op het bedrijf.

Met extra inzet kan dit zelfs oplopen tot 40%. Om de mogelijkheden voor brandstofbesparing op het melkveebedrijf te onderzoeken is het praktijknetwerk ‘Het nieuwe rijden in de melkveehouderij’ opgericht.

Tekst: Agaath Timmerman / Beeld: Verantwoorde Veehouderij

Het nieuwe rijden De overheid heeft ingezet op een aanscherping van het klimaatbeleid. Tussen 1990 en 2020 moet de uitstoot van CO2 in Europees verband met 30% verminderd zijn. Het ‘Nieuwe rijden’ is een belangrijk onderdeel van het klimaatbeleid en inmiddels een begrip in de autowereld. Het vormt een brug tussen techniek en gedrag. De veehouderijsector trekt lering uit dit nieuwe rijden. Praktijknetwerk ‘Het nieuwe rijden in de melkveehouderij’ werd opgericht om de kennis over het brandstofverbruik op melkveebedrijven uit te breiden.

Controleren en afstellen Het nieuwe rijden begint bij het tijdig controleren en het juist afstellen van de machines.

Afwijkingen aan afstelling en materiaal leiden namelijk tot extra weerstand en dus extra vermogensbehoefte. Zorg er bijvoorbeeld voor dat messen altijd scherp zijn. Het schoonmaken van de machines is een goed moment om een korte inventarisatie te maken van de onderdelen die vervangen dienen te worden.

Niet vol gas Met het maaien van de eerste snede valt een leuke besparing te realiseren. Een goede grasmat zonder molshopen, de juiste grassen en bij voorkeur een stoppellengte van minimaal vijf à zes centimeter is de basis. Maar het

belangrijkste is om de trekker niet vol gas te laten draaien en het toerental parallel te laten lopen met de voorschriften van de aftakas. Dit kan een besparing opleveren van 10% tot 20%, ook bij het maaien van de volgende snedes.

Keuze van de trekker De keuze van de juiste trekker voor een machine kan ook een groot verschil maken in het brandstofverbruik. Een grote trekker van 150 pk blijkt tijdens het schudden tweeënhalf keer zoveel brandstof te verbruiken dan hetzelfde werk met een trekker van 80 pk.

Het gebruiken van een mindervermogende trekker kan een besparing opleveren van twee tot drie maal minder brandstofverbruik per geschudde hectare. Wanneer een trekker voldoende vermogen heeft kan er worden gedacht aan het werken met een spaaraftakas of eco-stand.

Voeren slurpt Voersystemen op melkveebedrijven verschillen per bedrijf. Hiermee verschilt ook het brandstofverbruik per bedrijf tussen de 0,3 en 3,7 liter diesel per ton voer. De kosten lopen hiermee uiteen van 1,06 tot 3,69 euro per ton voer. Een opvallend groot verschil. De verreiker slurpt het meeste brandstof, de kuilvoersnijder geeft de grootste brandstofbesparing. Automatisch voeren is ook zuinig. Om een besparing te realiseren is het niet alleen de moeite waard om naar de machinekeuze te kijken, ook de indeling van het erf is zeer bepalend voor het totale verbruik.

Restyle je rijstijl Behalve een positief effect op het brandstofverbruik en de CO2-emissie heeft slimmer rijden ook positieve effecten op de uitstoot van overige emissies, het onderhoud van de trekker, de levensduur van voertuigcomponenten en op geluidshinder. Dus restyle je rijstijl en kijk waar jij kan besparen!

Wil je meer weten over het nieuwe rijden in de melkveehouderij? Check www.verantwoordeveehouderij.nl

Brandstofbesparing trekkers voor alle sectoren Een aantal concrete maatregelen die je eenvoudig op je bedrijf kunt toepassen om brandstof te besparen: > Zorg voor de juiste bandenspanning > Gebruik een zo groot mogelijke bandenmaat > Gebruik een juiste trekker/werktuigcombinatie > Gebruik waar mogelijk GPS > Gebruik waar mogelijk groene stroom, groen gas en biodiesel Meer informatie: www.agroenergiek.nl

Bron: Verantwoorde Veehouderij

BNDR

9

OUD

Bedrijfsgegevens 55 hectare paeonia 30 hectare zonnebloemen 17 hectare brassica 7 hectare phlox 4 hectare callistephus 3 hectare vaste planten 24 hectare graan

“Het is best heftig om op leeftijd al zo in de handel te zitten”

negentienjarige

Tekst en beeld: Ellen van den Manacker

De ondernemersgenen heeft Martijn Daling (19) van zijn vader Eduard (48) geërfd. Op zijn zeventiende rondde Martijn de mbo-opleiding Akkerbouw niveau 2 af en begon in het Drentse Smilde zijn eigen bedrijf in de bloementeelt. Inmiddels teelt Martijn, met hulp van zijn vader, op 45 hectare voornamelijk pioenrozen, phloxen en zonnebloemen.

Tekst en beeld: Ellen van den Manacker

Geschiedenis Eduard: “Vroeger had ik samen met mijn broer een klein veenkoloniaal akkerbouwbedrijf met pluimvee. Door de jaren heen hebben we de pluimveetak laten vallen en zijn we ons gaan specialiseren op de bloementeelt. Zes jaar geleden heb ik mijn broer uitgekocht. Hij wilde vroeg stoppen en had geen opvolger. Nu focus ik mij volledig op de teelt, maar ook het verhandelen van bloemen als paeonia, brassica en de phlox.”

Opvolger Martijn: “Op mijn zeventiende rondde ik de mbo-opleiding Akkerbouw niveau 2 af. Ik besloot toen om niet verder te studeren, ik was veel liever aan het werk. In de zomer werkte ik thuis en in de winter als zelfstandige onder10

BNDR

nemer. In 2012 ben ik samen met mijn vader een eigen bedrijf in de teelt van pioenrozen gestart. Ik koos voor pioenen omdat daar handel in is. De bloemen en de planten zijn goed verkoopbaar. Daarnaast leent ons gebied zich goed voor de teelt.”

Eigen bedrijf Eduard: “Martijn heeft naast het ouderlijk bedrijf, een eigen bedrijf opgezet. We hebben voor die constructie gekozen omdat we dezelfde karakters hebben. Er kan een moment komen in de toekomst waarop onze karakters gaan botsen. Deze constructie leent zich ervoor om op zo’n moment elkaar de hand te schudden en beiden onze eigen weg in te slaan.”

Martijn: “Mijn vader helpt mij bij het opzetten en organiseren van mijn bedrijf. Ik leer veel van hem: op het gebied van de teelt, maar ook in de handel. Ik vind dit een goede constructie.”

Eduard: “Samen betelen wij 140 hectare. We huren en verhuren land om de vruchtwisseling optimaal te houden. We streven nu samen naar een levensvatbare onderneming van Martijn.”

Handel Eduard: “Wij telen veel op contractbasis en verhandelen onze bloemen rechtstreeks naar Nederland, Duitsland of Engeland. Wij hebben in elk land contact met bedrijven die aan supermarkten leveren. Een exporteur zorgt ervoor dat onze bloemen op de juiste plek komen.”

Martijn: “De handel vind ik het leukst in mijn bedrijf. De grote opdrachten voor voornamelijk Engeland regelt mijn vader. De daghandel naar Nederland en Duitsland neem ik voor mijn rekening. Dat is een mooie manier voor mij om de handel te leren.”

NIEUW

Martijn D a Smilde ling 19 ja Lid van Aar Middenveld JK -Noord

“Mijn vader helpt mij bij het van mijn bedrijf”

opzetten en organiseren

“We willen inspelen op de markt, dus doen we wat de klant vraagt” Eduard: “Martijn is best jong. Op negentienjarige leeftijd zit hij midden in de handel. Het verbaast mij hoe serieus onze afnemers met Martijn omgaan. Toen hij twee jaar geleden afnemers belde om te vragen waar vraag naar was in de markt, kreeg hij zo een paar opdrachten mee.”

Kansen Eduard: “Met Martijn ben ik het afgelopen jaar veel naar het buitenland geweest om te kijken waar nieuwe kansen voor onze bedrijven liggen. Zo zijn we in Engeland geweest om te praten over nieuwe teelten en naar Kenia en Portugal om te onderzoeken of we daar een teelt kunnen opzetten.”

Martijn: “Die kansen in de markt interesseren ons. We willen inspelen op de markt, dus doen we wat de klant vraagt. Als de zonnebloem volgend jaar niet meer gevraagd wordt, dan zaaien we die ook niet.”

Kennis Martijn: “Ik merk dat ik op sommige aspecten in het bedrijf kennis mis. Bijvoorbeeld van het teeltproces weet ik niet alles. Daarvoor kan ik

terugvallen op mijn vader of zijn teeltadviseur.”

Eduard: “Ik wil me focussen op de dingen in het bedrijf die ik leuk vind. Mijn specialisme ligt niet in de teelt, maar op het managen en de handel. Door het inhuren van mensen met specifieke teeltkennis kunnen we goed inspelen op de vraag van onze afnemers: we zoeken bij elke teelt de juiste adviseur.”

Uitbreiding Eduard: “Sinds Martijn meedraait op het

bedrijf is er 40 bunder bijgekomen. Dat was geen geleidelijke groei. De vraag vanuit de markt is enorm. Wij vinden het een uitdaging om te voldoen aan die vraag.”

Martijn: “Inspelen op de markt, betekent ook nieuwe teelten. Elk jaar komt er wel een nieuwe teelt bij. Dat is passen en meten, maar we hebben de ambitie om daarmee aan de slag te gaan. Voor alles vinden wij een oplossing: kennis kopen we in en machines verbouwen we.”

Toekomst Eduard: “De groei in het bedrijf stopt op het moment dat ik het niet meer kan overzien. Als er grote fouten gemaakt worden, is het noodzaak om dingen te laten vallen.”

Martijn: “We zijn nu bezig met de aanbouw van een nieuwe locatie. Deze nieuwe locatie willen we gebruiken als opslagplaats voor machines die stilstaan.”

Dalings’ bloemen

Al meer dan 25 jaar is Eduard Daling met zijn bedrijf in Smilde (Drenthe) gespecialiseerd in de bloementeelt. Eind jaren tachtig was het bedrijf actief in de teelt van droogbloemen.

De teloorgang van deze teelt gaf redenen om nieuwe teelten op te pakken en de afzet anders te organiseren. Aanvankelijk werden de bloemen van Daling via de veilingklok verkocht, inmiddels heeft het bedrijf eigen afzetkanalen gecreëerd. Vanaf 2012 werd ook zoon Martijn actief in de bloementeelt met zijn eigen bedrijf. Samen betelen Eduard en Martijn 140 hectare met pioenen, helianthus, phlox, brassica, callistephus en zonnebloemen. Voor de vruchtwisseling telen vader en zoon ook graan. Kijk voor meer informatie over deze bedrijven op www.daling-smilde.com.

BNDR

11

iOS (iPhone)

Android

De Agro Weather App

voor jouw ideale strooi- en spuitmoment Als ondernemer wil je slim en efficiĂŤnt werken. Daarvoor is het noodzakelijk dat je informatie hebt over wanneer je het best kunt bemesten, spuiten, inkuilen of het welzijn van jouw dieren optimaliseren. Een handig hulpmiddel voor deze informatie is de nieuwe Agro Weather App die OCI Agro speciaal voor dit doel heeft ontwikkeld. De Agro Weather app is gratis te downloaden in de iOS Store (Apple) en Google Play Store.

De Agro Weather App

Meststoffen

Op internet en in allerlei apps is er natuurlijk al veel te vinden over het weer, maar daar moet je nog jouw eigen conclusies uit trekken. Met de nieuwe Weather App van OCI Agro wordt dat veel makkelijker gemaakt. Wil je gaan strooien, dan geeft de Weather App daarvoor een cijfer op basis van een aantal parameters. Vandaag om 14:00 uur krijgt strooien bijvoorbeeld een zeven, maar morgen om 11:00 uur staat er een tien genoteerd. Een dagje wachten is dus aan te raden, want dat levert een optimaal resultaat en een hoger rendement op.

Naast informatie over het strooien van vaste meststoffen zoals KAS of ureum, geeft de Agro Weather App ook aan wat het juiste moment is voor toepassing van vloeibare meststoffen als urean en bladmeststoffen.

Speciaal voor de veehouderij is de app voorzien van indicatoren voor hittestress, stalklimaat en inkuilen.

12

BNDR

Gewasbeschermingsmiddelen Om de meerwaarde van de app voor jou te vergroten bevat deze niet alleen informatie over

het gebruik en inzet van meststoffen. Ook het ideale toepassingsmoment van de verschillende typen gewasbeschermingsmiddelen is meegenomen. Of je nu een bodemherbicide of een fungicide moet spuiten, de Agro Weather App geeft met een cijfer aan wanneer het weer hiervoor het beste is.

Uiteindelijk met deze nieuwe app van OCI Agro: beter inzicht in het beste moment voor je agrarische activiteit, een optimale opbrengst en een duurzame manier van werken.

AJK

ID Award

BAJK geeft een award voor het meest innovatieve en duurzame idee

Het afgelopen seizoen organiseerde BAJK in samenwerking Stuurgroep LIB de ID Award. Jonge agrarische leden van BAJK mochten hun innovatieve en duurzame ideeën inzenden, met kans om de ID Award (lees: adviestraject) binnen te slepen. De beste zes ideeën kregen de afgelopen maanden ondersteuning bij het uitwerken van hun bedenksels. Zo kregen de finalisten een workshop waar hun idee in het Canvass Business Model werd gegoten en zorgden ervaren tekenaars dat de bedachte innovaties werden samengevat in een beeld.

Tekst: Ellen van den Manacker / Beeld: Jefta en Herman Op 14 mei vond de prijsuitreiking van de ID Award plaats in Den Bosch. Een vijfkoppige, des-

kundige jury beoordeelde de innovatieve ideeën van de jonge ondernemers aan de hand van hun, op die dag gehouden, pitches. De ‘Kalver Col’, bedacht door vier studentes van de Groene Cam-

pus, werd door de jury benoemd als meest innovatief en duurzaam idee. Bart Savelkouls kreeg met zijn idee om kringlopen op bedrijfsniveau te sluiten, de Agrifirm publieksprijs.

Kalver Col Het idee voor Kalver Col werd geboren tijdens een samenwerking van vier studentes van De Groene Campus. Na ervaring met de biggenbodywarmer en reflecterende kalverdekjes vonden de dames het idee voor een warme col voor het kalf een logische stap. De van schapenwol gebreide col isoleert de hals van het kalf en de plek waar het bruin vet (babyvet) zit. Hierdoor wordt het zwakke kalf op de plek waar het bruin vet zich bevindt warm gehouden, wat zorgt voor minder uitval: “Door de Kalver Col verbruikt een zwak kalf minder energie om zich warm te houden. De energie die het kalf hiermee bespaart, kan benut worden voor herstel”, vertelt Marlijn Janssen, een van de trotse bedenkers.

Op dit moment zijn er enkele prototypen van de Kalver Col gemaakt. De aankomende periode willen de studentes met proeven bij bedrijven de Kalver Col gaan testen op effectiviteit, gebruiksgemak en hygiëne. Benieuwd naar de ontwikkeling van de Kalver Col? De innovatie is te volgen via www.kalvercol.nl.

Kringlopen sluiten Kringlopen sluiten op bedrijfsniveau, dat is het innovatieve idee van BAJK-lid Bart Savelkouls. Via mestvergisting wil Bart de hoogwaardige mineralen uit de mest van zijn koeien halen. Deze hoogwaardige mineralen worden compact verpakt en vervoerd naar landen waar zijn krachtvoer vandaan komt. Met deze kwalitatieve meststoffen kunnen zij het land bemesten. Hierdoor hoeven er geen oerwouden meer gekapt te worden om plaats te maken voor vruchtbaar land. Met het krachtvoer dat vervolgens op de rijke bodem geteeld wordt, zal Bart zijn koeien voeren en daarmee de kringloop sluiten. De publieksprijs had Bart aan het begin van zijn deelname niet verwacht: “Ik dacht waarom zou mijn idee beter zijn dan die van anderen?”, vertelt hij.

Het schrijven van het Canvass Business Model hielp Bart om zijn idee aan te scherpen. Met hulp van zijn vriendin zette Bart een Facebookactie op om stemmen te werven. Met 30% van de publieksstemmen won Bart de Agrifirm publieksprijs. “Ik vond het een leuke ervaring.

Van het uitwerken van mijn idee tot het presenteren voor de ervaren jury: het was een leerzaam proces”, aldus Bart.

BNDR

13

PROJECT

MaisChallenge voortvarend

van start

De MaïsChallenge, de wedstrijd waarin 26 NAJK-leden dit seizoen alles in het werk gaan stellen om de voederwaardeopbrengst van hun snijmaïsteelt met 2.020 kVEM per hectare op te schroeven, is buitengewoon voorspoedig van start gegaan. Door het mooie weer met hoge temperaturen en voldoende neerslag verliepen inzaai en opkomst voortvarend.

Tekst: René de Munnik / Beeld: MaïsChallenge Alle deelnemers kregen van Limagrain op dinsdag 1 april jl. in Bunschoten te horen waar het om zou gaan in deze tweede Challenge die het veredelingsbedrijf samen met NAJK organiseert: minimaal 2.020 kVEM’s moeten er dit seizoen meer van een hectare worden binnengehaald. Dat betekent bij 960 VEM bijvoorbeeld 2.100 kg aan extra droge stof in de kuil.

De gevraagde plus van 20% is niet willekeurig gekozen: het gaat hier om de ruwvoerimpuls die de komende jaren nodig is om de sterk toenemende melkproductie mogelijk te maken.

Een heel interessant kennisproject, waarvoor Limagrain de allernieuwste -nog in beproeving

zijnde- rassen LG 30.209 (zeer vroeg) en LG 30.248 (middenvroeg) exclusief aan de deelnemers ter beschikking heeft gesteld. Met deze veelbelovende plantgenetica wordt de Challenge verdeeld over twee regio’s, Noord/West en Zuid/Oost, aangegaan.

Perfecte omstandigheden Aan de voorbereidingen om straks een maximale maïsopbrengst te realiseren, zal het dit voorjaar niet gelegen hebben. De omstandigheden waren ronduit perfect, met mooi droog weer konden de percelen bemest en bewerkt worden. De inzaai kwam dan ook op tijd op gang, veel maïs zat al voor mei in de grond.

De relatief hoge temperaturen met voldoende neerslag zorgden vervolgens voor een zeer vlotte kieming en opkomst. Op 29 april kon deelnemer Ronnie Schellekens uit Goirle al melden dat zijn vroeg gezaaide maïs boven stond.

En nu verder Inmiddels zijn we in de fase gekomen van de eerste fysieke beoordelingsrondes. Limagrains ruwvoerspecialisten kijken daarbij naar het resultaat van uitgevoerde onkruidbestrijdingen en de stand van het gewas. Tot aan de oogst zijn er in verschillende trajecten steeds punten te verdienen. Vervolgens maken de opbrengst- en kwaliteitscijfers en de 2.020 kVEM-doelstelling uit wie de winnaars worden van de MaïsChallenge 2014.

Volg de MaïsChallenge Ervaringen van de deelnemers, praktische tips, adviezen en actualiteiten vanuit de teelt vind je allemaal terug op www.boerderij.nl/ maischallenge. Meer MaïsChallenge vind je op www.najk.nl en www.limagrain.nl/maischallenge.

Tips en aanbevelingen

In workshops zijn de deelnemers aan de slag gegaan met de succesfactoren in de snijmaïsteelt. Dit leverde de volgende tips en aanbevelingen op als het gaat om een goede uitgangspositie: > Zorg voor een goede bodemstructuur; > Teel vroege maïsrassen, een groenbemester en bekalk indien nodig; > Probeer voldoende te bemesten, weet wat in de mest zit en overweeg drijfmest in de rij; > Werk gewasresten goed onder, ga voor een strak en vlak zaaibed en zaai niet te vroeg; > Wees op tijd met de onkruidbestrijding.

Deelnemer Ronnie Schellekens uit Goirle verwacht veel van het nieuwe middenvroege ras LG 30.248.

14

BNDR

THEMA

De meest innovatieve boer ter wereld:

Joel Salatin In 2011 werd de Amerikaanse Joel Salatin door het belanghebbende Timemagazine uitgeroepen tot de meest innovatieve boer ter wereld. Salatin is inmiddels een echte ster aan het worden: hij was te zien in de documentaire Food Inc., schreef negen boeken en reist een groot deel van het jaar over de hele wereld om te spreken met de media en tijdens bijeenkomsten.

Tekst: Kirsten Haanraads Elk jaar bezoeken duizenden mensen zijn boerderij in Shendoah Vally in de Amerikaanse staat Virginia. Op 1.000 hectare houdt de familie Salatin varkens, pluimvee, koeien, konijnen en doet de familie aan bosbouw. De omzet van het familiebedrijf? Ongeveer 2,5 miljoen dollar per jaar.

Productiemethode Salatin is een tegenstander van industriële productie waarin bulk op mechanische wijze door grote bedrijven wordt bewerkstelligd.

Hij hecht waarde aan een grondgebonden en biologische productie. De afzet van zijn producten moet plaatsvinden binnen straal van vier uur rijden. Deze alternatieve manier van boeren zou hem een hogere opbrengst per hectare opleveren dan de industriële methoden, zo beweert hij.

Het bedrijf Op 364 hectare grasland houdt familie Salatin 1.000 koeien. De koeien grazen elke dag op een ander weiland, die naast de boerderij zijn gelegen. De koeien groeien op tot 430 kg voor pinken en 480 kg voor de overige koeien. Ver-

volgens worden ze geslacht in een slachterij die deels in het bezit is van de familie Salatin.

Naast de koeien houdt het gezinsbedrijf 200 varkens, 6.500 leghennen, 24.000 vleeskuikens, 500 kalkoenen en 250 konijnen. De bosbouw is het kleinste bedrijfsonderdeel. Jaarlijks worden 100 bomen gekapt voor eigen gebruik. De producten van Salatin worden verkocht aan 5.000 families, 50 restaurants en 10 winkels.

De online winkel draagt bij aan 20% van de verkoop. Het resultaat van deze activiteiten is een jaarlijkse omzet van 2,5 miljoen dollar.

NAJK in gesprek met Salatin NAJK was benieuwd naar de drijfveer achter de innovatiefste boer van de wereld en sprak, begin mei tijdens een bezoek van Salatin aan Nederland, met deze bijzondere boer. Doel van NAJK was om te ontdekken wat Salatin zo innovatief maakt en wat de Nederlandse jonge boer hiervan zou kunnen leren.

Kringlopen sluiten Tijdens zijn bezoek aan Nederland vertelde Salatin over zijn manier van kringlopen sluiten. Eerst lopen koeien een dag op het land en

drie dagen later zijn kippen. In de wintermaanden lopen de varkens in de kassen op een compostbedding en in de zomer wordt op deze ‘mestbodem’ groente verbouwd. De kringloopgedachte is belangrijk voor Salatin, maar niet waterdicht. Ook op het bedrijf van Salatin wordt externe input gebruikt.

Bedrijfsstructuur De bedrijfsstructuur van Salatin biedt een basis waarop ook anderen mogen bouwen. Ambitieuze jongeren kunnen hun ideeën melden bij Salatin.

Innovatieve ideeën mogen van Salatin onder zijn hoede worden uitgevoerd. Hij zorgt ervoor dat de ideeën ingepast kunnen worden zonder dat de andere bedrijvigheid op de boerderij daaronder leidt. Hierdoor kan een jonge ondernemer met weinig eigen middelen aan de gang komen. Maar Salatin is ook hard: pakken de ideeën anders uit dan verwacht, dan moet de ondernemer zijn spullen pakken en ergens anders verdergaan.

Winst maken Naast de duurzame werkwijze van Salatin, wil hij vooral geld verdienen. Aan het voeden van negen miljard monden heeft hij geen enkele boodschap. Winst maken, daaraan wel.

BNDR

15

De beste resultaten met activiteitmeting van DeLaval

Wat betekent dit voor uw bedrijf?

Wij organiseren regelmatig infobijeenkomsten activiteitmeting. Wilt u ook een dergelijke bijeenkomst bijwonen bij u in de regio?

Ga dan naar onze website: www.delaval.nl/activiteitmeting en vul het formulier in DeLaval BV - Steenwijk - 0521 537 500 - info.nl@delaval.com - www.delaval.nl

Sensortechniek: Yara N-Sensor

Geert Jan Duisterwinkel gebruikt de Yara N-Sensor al 3 seizoenen Sinds 2000 zet akkerbouwer Geert Jan Duisterwinkel zich in voor de ontwikkeling van precisielandbouw. In het Groningse Vierhuizen teelt hij op 106 hectare pootaardappelen, graan, suikerbieten en zaaiuien. Naast proefjes met variabel poten en variabel compost strooien, test hij nu de Yara N-Sensor voor het project IJk-akker.

Tekst en beeld: Ellen van den Manacker

IJk-akker Op initiatief van zestien organisaties uit de akkerbouwsector worden, onder de noemer IJk-akker, sensortechnieken getest, gedemonstreerd en nieuwe toepassingen ontwikkeld.

Geert Jan is een van de akkerbouwers die voor IJk-akker het variabel doseren van meststoffen op basis van gewasreflectiemetingen in de praktijk toepast. Hij koos, na positieve verhalen uit Duitsland, om te werken met de Yara N-Sensor, ontwikkeld in Duitsland door Yara R&D.

Yara N-Sensor® De Yara N-Sensor bepaalt de kunstmest- of spuitgift aan de hand van gewasontwikkeling en de hoeveelheid bladgroen in het gewas. Dit wordt gemeten door sensoren op het dak van de trekker. “Door middel van een referentiestuk in het gewas, waarvan de stikstof gemeten wordt, kan de Yara N-Sensor de spuit of strooier aansturen om zo het overige perceel plaatsspecifiek te voorzien van kunstmest of gewasbeschermingsmiddelen”, legt Geert Jan uit.

Gebruik N-Sensor Duisterwinkel gebruikt de Yara N-Sensor al drie seizoenen. Om de variatie van groei binnen een perceel in kaart te brengen, scant hij alle gewassen met de N-Sensor. Tijdens de stikstofmeting in zijn graangewas, sluit Geert Jan zijn kunstmeststrooier aan op de sensor.

Hierdoor wordt de stikstofbehoefte plaatsspecifiek in het gewas toegepast. “In het graangewas is de Yara N-Sensor ver doorontwikkeld.

Alle kinderziektes zijn er in de afgelopen jaren uitgehaald. De metingen zoals de N-Sensor laat zien, komen overeen met mijn gedachten.”

Loofdoding In het afgelopen seizoen heeft Duisterwinkel de sensor ook toegepast bij de groeiregulatie van graan en bij het plaatsspecifiek doseren van loofdodingsmiddelen in zijn aardappelen.

De loofdoding op basis van sensormetingen vindt Geert Jan nog spannend: “Ik wil ervan verzekerd zijn dat alle planten doodgaan. Ik kan op de sensor instellen of ik een hoog, midden of laag risico wil nemen. Afgelopen jaar heb ik met de optie ‘laag’ voor de veilige weg gekozen.

Daarmee ging de loofdoding prima”, legt Geert Jan uit. “Het blijft toch techniek en daar moet ik als gebruiker gevoel mee krijgen.” Op dit moment lopen er onderzoeken naar loofdoding met de Yara N-Sensor. Duisterwinkel verwacht dat hij, bij positieve resultaten, de optie ‘midden’ of zelfs ‘hoog’ in zou schakelen.

Proef Voor IJk-akker gaat Duisterwinkel komend jaar een proef uitvoeren omtrent sensorgestuurde bemesting bij pootaardappelen. “In de aardappels gaan we drie blokken aanleggen om de stikstofbemesting in het pootgoed met behulp van de Yara N-Sensor te optimaliseren”, legt Geert Jan uit. “Een blok wordt bemest zoals ik het zou doen, de andere twee blokken worden bemest op basis van bladsteeltjesmetingen.

Aan het eind van de proef kunnen we zien of er met de Yara N-Sensor een plaatsspecifieke stikstofbemesting in de pootaardappelen toegepast kan worden.”

Tevreden Geert Jan is zeer tevreden over de Yara N-Sensor. “Voor de stikstofgift in granen is de sensor praktijkrijp. Voor andere toepassingen van de N-Sensor lopen op dit moment onderzoeken.

Ik verwacht dat daar nog veel resultaten uit komen”, aldus Geert Jan. “Tot nu toe ervaar ik de Yara N-Sensor als heel positief en vind ik sensortechnieken een waardevolle toevoeging in de precisielandbouw.”

Yara N-Sensor

De stikstofbehoefte van een gewas is niet voor het hele perceel hetzelfde. Daarom heeft Yara een uniek systeem ontwikkeld dat de N-gift afstemt op de plaatselijke behoefte. De Yara N-Sensor meet op basis van gewasrefl ectie de N-status van een gewas, berekent de N-behoefte en stuurt de kunstmeststrooierstrooier of landbouwspuit naar behoefte aan. Met de N-sensor is er een optimale N-voorziening op iedere plek in het perceel. Dit resulteert in een optimale opbrengst en minder kans op legering.

BNDR

17

jouw AJK!

Risicomanagement met Interpolis

Tijdens regionale, provinciale en sectorale bijeenkomsten met leden van NAJK discussiëren we over risicomanagement en ondernemerschap. Het managen van het bedrijf is een dagelijkse bezigheid waarbij niemand zit te wachten op een verstoring van teelt of afzet. Tijdens de avond zullen verschillende praktijkvoorbeelden aan de orde komen. Alles draait om de vragen: waarom zou je risico’s willen managen en wat kan jij doen op jouw bedrijf? De avond zit vol met concrete voorbeelden en praktische tips: we wisselen kennis uit en bedenken oplossingen.

Interpolis is benieuwd naar jouw mening over continuïteit, risico’s en oplossingen.

En natuurlijk deelt zij graag haar kennis met jou! Neem voor een AJK-avond contact op met Kirsten Haanraads via khaanraads@najk.nl of 030-2769869.

Illustraties: Henk van Ruitenbeek

AJK

Voor

Discussieavond bij jouw AJK Het bestuur van NAJK, waarin alle provinciale AJK’s afgevaardigd zijn, heeft de onderwerpen van de discussiestukken voor het activiteitenseizoen 2014 – 2015 vastgesteld. De onderwerpen van komend jaar zijn: arbeidsvulling/automatisering, kostprijs en gewasbescherming. Provinciale AJK’s organiseren discussiebijeenkomsten over deze thema’s waarbij jij jouw mening over dit onderwerp kan laten horen.

De stellingen die tijdens de avonden centraal staan, vormen het standpunt van NAJK. Het dagelijks bestuur draagt die standpunten uit bij politici, in de media en bijvoorbeeld het ministerie van Economische Zaken. Het is dus belangrijk dat jij jouw stem laat horen. Houd de website van NAJK of jouw provinciale AJK in de gaten voor de exacte data van de discussiebijeenkomsten.

Bewust op weg naar overname Bewust en kritisch naar je bedrijf en jezelf kijken als toekomstig ondernemer, is van belang om gezond de toekomst (van je bedrijf) in te gaan. Hoe werk je naar een bedrijfsovername toe, zonder stappen over te slaan? Wanneer wil je het bedrijf overnemen, wat is de overnameprijs en welke regelingen moet je treffen? Welke bedrijfseconomische, fiscale en juridische aspecten spelen een rol? Aan het einde van de cursus ‘Bewust op weg naar overname’ weet je hoe je het bedrijfsovernameproces moet inrichten. Wil je weten of er bij jou in de buurt een cursus staat gepland? Of wil je met jouw AJK aan de cursus deelnemen? Schrijf je in via www. bedrijfsovernameportal.nl.

18

BNDR

minder toeren

Bespaar brandstof met Brandstofkosten stijgen: slim omgaan met brandstof wordt daarom steeds belangrijker. De deelnemers van het praktijknetwerk ‘Minder Toeren’ beseffen dit maar al te goed. De boeren die aan het netwerk deelnemen hebben gronden op afstand van hun bedrijf liggen. De grote afstand zorgt ervoor dat er meer brandstof wordt verbruikt en dus meer kosten worden gemaakt. Bovendien leidt veel transport over de weg naar deze percelen voor gevaarlijkere verkeerssituaties. Dat moet slimmer kunnen, dachten de boeren van praktijknetwerk ‘Minder Toeren’ en gingen aan de slag om het dieselverbruik op hun bedrijf omlaag te brengen.

Tekst: Kirsten Haanraads / Illustratie: Henk van Ruitenbeek Wat kan je doen om minder brandstof te verbruiken en toch de percelen die op afstand liggen bewerken? Er zijn volop ideeën: kiezen voor gewassen die minder werkgangen nodig hebben, zuinig rijden, een loonwerker inhuren, grond verhuren of grond verkopen. De deelnemers aan ‘Minder Toeren’ willen weten wat de precieze winst is van deze maatregelen en hoe die maatregelen zich ten opzichte van elkaar verhouden. In het praktijknetwerk ‘Minder Toeren’ wordt het dieselverbruik van de verschillende maatregelen met elkaar vergeleken en uitgedrukt in kosten. Ook tijdsbesparing en voordelen voor verkeersdrukte en verkeersveiligheid worden hierin meegenomen.

Onlangs werd door het praktijknetwerk een beslismodel ontwikkeld. Dit beslismodel moet boeren op een eenvoudige manier inzicht geven in de extra kosten die een gewas op afstand met zich meebrengt. De uitkomst wordt bepaald door extra kosten van land op afstand te delen door de kVEM-opbrengsten per hectare van een bepaald gewas voor een bepaalde afstand. Basis voor de getallen vormen het Handboek Kwantitatieve Informatie Veehouderij en Akkerbouw, het Handboek Melkveehouderij, experts van DLV en Cumela.

Dankzij deze nieuwe, praktische tool kunnen verschillende gewassen bij verschillende afstanden met elkaar worden vergeleken en ziet de boer eenvoudig welk gewas de minste extra kosten / kVEM geeft bij een bepaalde afstand.

De eerste inzichten zijn nu al van grote waarde voor de boeren die meedoen. Bijvoorbeeld: bij een perceel van vijf hectare geeft het telen van gras, inclusief bemesting, controle, maaien, schudden, kuilen en het toedienen van kunstmest al snel 138 transportbewegingen per jaar. Bij korrelmais ligt dat op 90 transportbewegingen en bij graangewassen met 50 transportbewegingen nog minder.

“Dit betekent dat gras telen op vijf kilometer afstand al snel € 150,- per hectare meer kost dan dichtbij. Voor maïs is dat ongeveer € 200,per hectare. Dat is absoluut gezien een groot verschil maar per kVEM omgerekend weer

niet. Dit is sterk afhankelijk van de verwachte opbrengst en grondsoort”, aldus Freerk Oudman, projectleider bij DLV. De nieuw ontwikkelde tool kan boeren ook helpen bij de keuze voor de aankoop of huur van grond op afstand. Het is mogelijk om te bepalen wat de maximale prijs mag zijn en welk gewas kostentechnisch de beste keus is. Het rekenmodel wordt de komende tijd verder ontwikkeld en verbeterd. Vind jij het interessant om te volgen welke kennis de boeren uit het praktijknetwerk ‘Minder Toeren’ opdoen? Neem dan een kijkje op de website www.verantwoordeveehouderij.nl

Tips om minder brandstof te verbruiken > Bespaar tot 1.500 liter brandstof en zet de trekker uit tijdens de pauze.

Uit onderzoek blijkt dat trekkers gemiddeld 25% van de tijd stationair draaien, terwijl 15% haalbaar is. Bij de aanname dat een trekker per jaar 750 uur maakt, kan dit een besparing opleveren van 75 uur, oftewel 1.500 liter brandstof per jaar. > Grotere capaciteit betekent meer brandstofverbruik per uur, maar meestal minder per hectare!

Met een grotere capaciteit kan het aantal werkgangen en kipperbewegingen verminderd worden. Een grotere capaciteit betekent meer brandstofverbruik per uur maar over het algemeen een lager brandstofverbruik per hectare. > Bespaar brandstof: bewerk de grond minder diep.

Bespaar brandstof door minder diep de grond te bewerken. Bijvoorbeeld door te ploegen en cultiveren met een werkdiepte van 15 centimeter in plaats van 25 centimeter.

Verkeerde aanspanning, vooral van werktuigen die in de bodem werken, veroorzaken een hoog brandstofverbruik.

BNDR

19

FLYNTH

Techniek, tactiek, uithoudingsvermogen… en een dosis geluk Door ambtelijk Nederland wordt de agrarische sector vertroeteld en geknuffeld. De sectoren Agro & Food, Tuinbouw & Uitgangsmaterialen zijn twee van de zeven topsectoren. Nederland is de tweede exporteur na de Verenigde Staten. Dankzij techniek en innovatie is het in Nederland de afgelopen decennia gelukt wereldfaam te krijgen. En natuurlijk dankzij gewoon heel hard werken van veel boeren en tuinders. Daar zit ‘m volgens mij vooral de kracht van de Nederlandse land- en tuinbouw: een heel sterke drijfveer bij ondernemers om continu te verbeteren.

NK inline-skaten Eind mei was ik als toeschouwer bij het NK inline-skaten. Jonge meiden en jongens skaten in Nijeveen op een asfaltbaan van 270 meter om de eerste plaats. Skaten is een sport in de vorm van een afvalrace. Enorm spannend, omdat naast snelheid ook tactiek en een dosis geluk bepalend is voor de eerste plaats.

Hobby

AJK

Ik was in Nijeveen omdat Pim Schipper meedeed. Pim studeert economie en is een veelbelovend schaatser die sinds kort traint in

het team Beslist.nl onder leiding van Gerard van Velde. Pim loopt stage bij Flynth in Joure, omdat hij dat goed kan combineren met trainen voor schaatsen en skaten. Een hobby waar hij ontzettend veel energie in steekt.

Geweldig om te zien hoe hij de halve finale doorstond en hoe hij zich in de finale uiteindelijk goed staande hield, hoewel hij Michel Mulder en enkele anderen voor moest laten gaan.

Stug doorgaan Terwijl ik naar het skaten stond te kijken viel me de analogie met de land- en tuinbouw in Nederland op. De techniek is belangrijk, maar uiteindelijk is de toepassing doorslaggevend.

En dan heb je natuurlijk nog een dosis geluk nodig. Zo is het ook voor boeren en tuinders, alleen is het geen wedstrijdje van een middag of eigenlijk enkele minuten, maar stug doorgaan gedurende veel jaren. Toepassing van de nieuwste technieken en procesoptimalisatie bepalen uiteindelijk of het bedrijf door de volgende generatie kan worden voortgezet.

Gelukkig is techniek ook een hobby van heel veel jonge ondernemers.

Jan Breembroek (jan.breembroek@flynth.nl)

Akkerbouw 2.0

ZAJK aan de slag met allernieuwste meettechnieken Begin 2014 zijn ZAJK, DLV Plant en ZLTO aan de slag gegaan met het initiatief ‘Hightech Sensing’. Het project heeft als doel om nieuwe meettechnieken in de akkerbouw te gebruiken en klaar te maken voor de praktijk.

Tekst: Charlotte van Sluis-Poppe / Illustratie: Henk van Ruitenbeek Door het krekenlandschap is de variatie in de Zeeuwse bodem enorm. Om zowel aan de outputkant (opbrengsten) als aan de inputkant (mineralen, gewasbeschermingsmiddelen) te optimaliseren, is het van belang deze variatie op perceelniveau te kennen en deze te betrekken in de beslissingen. Oftewel: een vraag naar nauwkeurige data.

Deze nauwkeurige data hopen 28 akkerbouwers 20

BNDR

uit Zeeland te vinden in het project ‘Hightech Sensing’, waar ze aan de slag gaan met de allernieuwste meettechnieken van de precisielandbouw. De akkerbouwers, met allen aardappelen

in het bouwplan, hebben twee percelen geselecteerd waar een vliegtuigje de komende twee jaar tijdens het groeiseizoen hyperspectraalbeelden maakt. Deze beelden meten de bladmassa van een gewas en geven zo, veel nauwkeuriger dan het menselijk oog, de stand van het gewas weer.

Onder begeleiding van DLV Plant gaan deze akkerbouwers aan de slag met het vertalen van de beelden naar gewasoptimalisatie.

Akkerbouwer Hanko Blok uit Colijnsplaat is een van de deelnemers van het project. Hij hoopt de gemaakte beelden te kunnen vertalen naar ‘taakkaarten’: kaarten die informatie geven die nodig is om plaatsspecifiek bemesting of gewasbeschermingsmiddelen toe te dienen.

Houd voor meer informatie over ‘Hightech Sensing’ www.zajk.nl in de gaten.

Dit project is mede mogelijk gemaakt door Provincie Zeeland en de Zeeuwse Rabobanken.

Ken jij ‘Burgers voor Bijen’ al? Dit initiatief, opgezet door Syngenta en gesteund door NAJK, biedt een crowdfundingsplatform voor bloeiende akkerranden.

Binnen dit initiatief kunnen burgers via crowdfunding meebetalen aan jouw bloeiende akkerrand. Hierdoor investeert de burger in een bloeiend en kleurrijk platteland, maar ook in het tegengaan van bijensterfte.

voor Bijen

Het initiatief ‘Burgers voor Bijen’ is eveneens interessant voor telers: een probleem voor veel boeren is dat de bloemenranden ten koste gaan van productie en dus inkomen. Met het project ‘Burgers voor Bijen’ kunnen burgers jouw akkerrand met een bedrag van een euro per vierkante meter sponsoren. Dit bedrag wordt volledig toegekend aan de teler. Daarnaast wordt het zaad voor de bloeiende akkerrand gesponsord door Syngenta. Hiermee kan de teler zijn gemaakte kosten voor de bloeiende akkerrand dekken.

Doe mee!

Wil jij gratis bloemenzaad ontvangen van Syngenta en jouw ingezaaide bloemenrand laten

sponsoren door burgers? Doe dan mee aan ‘Burgers voor Bijen’. Via www.burgersvoorbijen.nl kun jij je opgeven, andere profielen bekijken en/of bloemenranden sponsoren.

PROJECT

Burgers

Meer informatie Meer informatie over ‘Burgers voor Bijen’ vind je op de NAJK-site (www.najk.nl) of op www.burgersvoorbijen.nl.

Opbrengst of het milieu?

Ik kies beide.

Meer opbrengst met een minimale belasting voor het milieu, dat vormt de basis voor de landbouw van vandaag. Kalkammonsalpeter (KAS) is een pure meststof, levert hogere en kwalitatief betere opbrengsten en belast het milieu minder dan andere stikstofmeststoffen.

Weten waarom? Kijk op www.yara.nl/purenutrient

YARA1404 IM BNDR N-sensor 185x124.indd 1

17-01-14 14:57

BNDR

21

Kalverstalinrichting + Betonindustrie + Totaalprojecten + Kalverhouderij =

Kalverhouderij Beekzicht Een totaalpakket voor de kalverhouder, dat heeft het familiebedrijf G. van Beek & Zn. te bieden. In 1977 bouwde Gert van Beek eenlingboxen, meer dan 35 jaar later is Van Beek samen met zonen Gerard en Marco uitgegroeid tot een toonaangevende, internationale speler in de kalverhouderijsector. Gespecialiseerd in kalverstalinrichting, betonindustrie, totaalprojecten en kalveren presenteerde G. van Beek & Zn. vorig jaar hun expertise in de kalverhouderijsector door middel van de innovatieve en duurzame proefstal: Kalverhouderij Beekzicht te Barneveld.

Tekst en beeld: Ellen van den Manacker

Wereldspelers Van een kleinschalige eenmansfirma naar een veelzijdig familiebedrijf: dat is de historie van G. van Beek & Zn. Vader Gert en zoons Gerard en Marco zijn onder de naam G. van Beek & Zn. wereldspelers in de kalverhouderijsector.

Letterlijk en figuurlijk bieden ze alles aan voor kalverstalinrichting: het ontwerp, de bouw en kalveren. Vorig jaar werden de krachten van het gezinsbedrijf geëtaleerd in de innovatieve proefstal ‘Kalverhouderij Beekzicht’.

De proefstal Veel verbeteringen, maar ook nieuwe technieken voor stalinrichting gingen door het hoofd van de drie compagnons. De beste manier om al deze innovaties te testen, bleek de bouw van een eigen proefstal. In 2013 opende Kalverhouderij Beekzicht haar deuren. Een

stallencomplex bestaande uit twee zadeldakstallen die met elkaar verbonden zijn via een centrale gang. De stal is opgedeeld in vijf componenten, elk anders ingericht. De proefstal biedt onderdak aan ruim 1.200 kalveren, maar ook aan de nieuwsgierige consument: via een glazen bezoekerscentrum, gebouwd boven de proefstal, kan de geïnteresseerde een kijkje nemen in de moderne kalverstallen.

De bouw

Het idee

Ammoniakuitstoot

Drie jaar geleden ontstond het idee voor de kalverenzichtstal. Door eigen ervaring, contact met klanten en gespecialiseerde bedrijven werden er moderne technieken voor de nieuwe stal ontwikkeld. Gerard: “We hadden veel eigen ideeën. Deze hebben we voorgelegd aan onze klanten. De resultaten die daaruit vloeiden, hebben we door een van onze bedrijven laten ontwikkelen of voorgelegd aan gespecialiseerde bedrijven.”

Een spraakmakende ontwikkeling in de proefstal is het systeem om de ammoniakuitstoot van het bedrijf te beperken: “De dunne en dikke fractie worden door een vloer met 4% afloop gescheiden.

De dunne fractie trekt uit de dikke fractie en wordt daarna nogmaals gefilterd. De dikke fractie gaat naar een biovergister in de buurt”, legt Gerard uit.

Door de dunne en dikke fractie direct bij de bron te filteren vermindert de uitstoot van ammoniak waardoor een luchtwasser niet nodig is.

Zodra het totaalconcept op papier stond, kon de bouw voor de innovatieve kalverstal beginnen: “We zijn een jaar bezig geweest met de ontwikkeling van het bedrijf. Toen we het allemaal eens waren over de constructie en inrichting, stond de stal in 14 weken”, vertelt Gerard. “Dat is het voordeel van alles in eigen beheer bouwen.”

G. van Beek & Zn. Het bedrijf G. van Beek & Zn. specialiseert zich sinds 1977 op de kalverhouderij. Begonnen in de bouw van eenlingboxen, is Gert van Beek samen met zoons Gerard en Marco inmiddels uitgegroeid tot een spraakmakende ontwikkelaar in de (toekomstige) kalverhouderij.

Onder leiding van de Van Beeks worden de bedrijven G. van Beek & Zn. Kalverstalinrichting, G. van Beek & Zn. Betonindustrie, G. van Beek & Zn. Totaalprojecten en G. van Beek & Zn. Kalveren draaiende gehouden. In 2013 is de expertise van deze bedrijven samengevoegd in de unieke proefstal Kalverhouderij Beekzicht. Meer weten over dit vooruitstrevende bedrijf in de kalverhouderijsector? Kijk dan op www.kalverhouderijbeekzicht.nl.

22

BNDR

BEDRIJF Rubberen vloer Ook introduceerde Kalverhouderij Beekzicht de primeur van een rubberen vloer in de stallen. “Een zacht ligbed is goed voor de diergezondheid, daarnaast heeft het kalf meer steun en grip op rubber. Er is nooit eerder nagedacht over een rubberen vloer, omdat rubber niet snel droogt. Een natte ondergrond geeft problemen in de groei van het kalf en zorgt voor infecties bij de slacht”, legt Gerard uit. Samen met het Ierse bedrijf EasyFix Rubber Products ontwikkelde G. van Beek & Zn. een rubberen ondergrond. Door de lichte bolling van de rubberen stroken loopt de mest sneller weg, wat zorgt voor een sneldrogende vloer.

Metingen Continu worden er in de vijf afdelingen metingen verricht. Via internet kan Gerard overal de meetresultaten inzien. “Van de temperatuur in de stal, de ammoniakuitstoot tot de medicatie en het voer, alles wordt gemeten in onze stallen”, vertelt Gerard. Door verbanden te leggen tussen de vele metingen in de verschillende stallen kunnen de ondernemers van Van Beek conclusies trekken om vervolgens de stal en de kalveren te optimaliseren. “Door de metingen kunnen we volgen welke uitwerkingen onze innovaties hebben, maar zien we bijvoorbeeld ook hoeveel ammoniakuitstoot een bepaald voersoort geeft.”

Daglicht Daglicht in de stal is uniek volgens Gerard: “Onze kalverstal heeft meer ramen dan een

“De dunne en dikke fractie worden door een vloer met 4% afloop gescheiden” gemiddelde woning. Vroeger was dat niet denkbaar. Wij vinden dat ramen in de stal het bedrijf transparant maakt. Dat is goed voor de sector”, zo zegt Gerard. Automatische rolluiken bepalen op basis van een weerstation de licht- en luchttoevoer in de stallen. Als het daglicht wegvalt in de stallen, neemt led-verlichting het over. “Samen met een leverancier van led-verlichting hebben wij een systeem ontwikkeld dat de hoeveelheid daglicht in de stal meet. Het tekort vult het systeem automatisch aan met voldoende led-verlichting.”

Bezoekerscentrum “De zichtstal is gebouwd om ontwikkelingen in de kalverhouderijsector aan onze klanten tentoon te stellen, maar ook als promotie voor de sector”, vertelt Gerard. Zijn passie voor de sector deelt Van Beek door een grote skybox. Boven de kalverstallen is een riante ruimte ingericht waar de consument ‘zomaar’ kan binnenlopen of waar groepen kunnen vergaderen en zelfs een maaltijd nuttigen.

“Elke week ontvangen wij tussen de 150 en 200 bezoekers”, geeft Gerard aan. Een vereiste voor groepen die boeken, is het inruimen van tijd voor een presentatie over Kalverhouderij Beekzicht. “Iedereen die hier komt kijken krijgt een presentatie over de stal, anders kom je hier niet binnen”, zegt Gerard vastbesloten.

Vooruitstrevend Met de opening van Kalverhouderij Beekzicht in 2013 laat de familie Van Beek uit Barneveld zien vooruitstrevend te zijn. Een must, volgens Gerard: “Als we niet vooruitstrevend zijn, dan zal het onze ondergang worden.”

Wereldwijd heeft het bedrijf een goede naam, maar de concurrentie ligt op de loer. “Er zijn veel soortgelijke bedrijven in de wereld. Wij onderscheiden ons door een totaalpakket aan te bieden, maar we willen ook dat de klant vertrouwen in ons heeft. Niet alleen in degelijke constructies, ook in degelijk advies met oog op de toekomst.”

Toekomst Een biovergister naast de innovatieve stal is de volgende grote droom die Gerard wil verwezenlijken. “Ik wil dat het hele gebouw volledig energieneutraal verwarmd en verlicht wordt door de mest van onze kalveren”, aldus Gerard. Over meer innovaties bij G. van Beek & Zn. wil Gerard nog niet speculeren: “Er staat niet veel meer op ons verlanglijstje”.

Toch blijft het doorontwikkelen van technieken in de kalverhouderijsector de grote drijfveer van Gerard: “Als ik morgen wordt gevraagd om iets nieuws te ontwikkelen, zal ik dat zeker niet laten. Er liggen nog zoveel kansen.”

BNDR

23

AGRARISCHE VAKBEURZEN

SECTORGERICHT, LANDELIJKE DEKKING EN REGIONAAL BEREIK POWERED BY EVENEMENTENHAL Landbouwdagen Intensieve Veehouderij

21, 22 en 23 oktober 2014

LIV HARDENBERG

Dé vakbeurs voor de varkens-, kalver- en pluimveehouderij

Rundvee & Mechanisatie Vakdagen

Rundvee & Mechanisatie Vakdagen

Rundvee &

AgrarKontaktTage

Mechanisatie Vakdagen 28, 29 en 30 oktober 2014

RMV HARDENBERG

Dé vakbeurs voor rundveehouders, akkerbouwers en loonwerkers uit Noord, Oost en Midden Nederland en Duitsland

Hardenberg

Rundvee & Mechanisatie Vakdagen

Gorinchem

Rundvee & Mechanisatie Vakdagen

Rundvee &

AgrarKontak

RMV GORINCHEM

Venray V

Rundvee & Mechanisatie Vakdagen

Rundvee &

Mechanisatie Vakdagen Mechanisatie Vakdagen 25, 26 en 27 november 2014

Dé vakbeurs voor rundveehouders, akkerbouwers en loonwerkers uit Zuid, West en Midden Nederland en België

Rundvee & Mechanisatie Vakdagen

AgrarKontaktTage 16, 17 en 18 december 2014

RMV VENRAY

Dé vakbeurs voor rundveehouders, akkerbouwers en loonwerkers uit Zuid, Oost en Midden Nederland, Duitsland en België

Landbouwdagen Intensieve Veehouderij

24, 25 en 26 februari 2015

LIV VENRAY

Dé vakbeurs voor de varkens-, kalver- en pluimveehouderij

Evenementen

HAL

HARDENBERG GORINCHEM VENRAY

WWW.AGRARISCHEBEURSAGENDA.NL Evenementenhal Hardenberg

Evenementenhal Gorinchem

Evenementenhal Venray

De Multi Tool Trac:

‘ Tanken’ uit het stopcontact ‘Tanken’ uit het stopcontact, oftewel elektrisch rijden. Er zijn veel mogelijkheden op agrarische bedrijven om stroom op te wekken, toch lijkt deze duurzame ontwikkeling in de landbouwmechanisatie nog ver weg. Landbouwkundig ingenieur Paul van Ham ging de uitdaging aan en startte vier jaar geleden de ontwikkeling van een elektrisch aangedreven werktuigendrager voor rijpadensystemen. De zogenoemde ‘Multi Tool Trac’ rolt aankomende zomer uit de fabriek.

Tekst: Ellen van den Manacker Gespecialiseerd in grondbewerking trok de rijpadenteelt, waarbij met onbereden teeltbedden wordt gewerkt, de aandacht van Paul van Ham. Fabrieksklare machines voor de rijpadenteelt waren er niet, dus startte Van Ham vier jaar geleden een zoektocht naar wensen en mogelijkheden voor de onbereden beddenteelt.

briek Bossenkool, Wissels Techniek en Van Ham Organisatie & Advies aan de slag. Het resultaat: een langwerpig voertuig van 5,5 meter met vele onzichtbare technische snufjes. Zo worden alle wielen aangedreven door een elektromotor, heeft het werktuig drie posities voor hefinrichting en aftakas, is de cabine traploos verstelbaar over de gehele lengte van het frame en de spoorbreedte van het voertuig traploos instelbaar tussen de 225 en 325 centimeter.

De ideale machine

Motoren

Samen met een groep van zeven Nederlandse rijpadentelers werd de ideale machine geschetst. Belangrijke ontwerpeisen waren een brede en variabele spoorbreedte, ruimte tussen de voor- en achteras voor alle werktuigen en RTK-GPS besturing. “Elektrische aandrijving zou het landbouwwerktuig compleet maken”, vertelt Van Ham. “In het kader van duurzaamheid zou het fantastisch zijn als de boer zelf zijn stroom opwekt en daar zijn machines op kan laten rijden.”

De vier elektrische wielmotoren, met een totaal vermogen van 88 kWh, van de Multi Tool Trac worden bijgestaan door een zes cilinder dieselmotor van 140 kW (185 pk). “De elektrische motoren kunnen anderhalf uur draaien bij lichte landbewerking als schoffelen en zaaien. Bij zwaardere werkzaamheden, of als de accu leeg is, wordt de dieselmotor ingeschakeld. De draaiende dieselmotor zorgt ervoor dat een generator automatisch wordt ingeschakeld die de accu weer oplaadt”, legt Van Ham uit. “Voor extra kracht kan de 88 kWh gedurende vijf minuten verdubbeld worden tot 176 kWh, dat is bijna 240 pk”.

Rijpaden

Het resultaat Dus ging Paul van Ham samen met Machinefa-

“In het kader van duurzaamheid zou het fantastisch zijn als de boer zelf zijn stroom opwekt en daar zijn machines op kan laten rijden”

Brandstofbesparing

“Ten opzichte van een reguliere trekker bespaart de Multi Tool Trac 20 procent brandstof”, schat Van Ham. Om het zo duurzaam mogelijk te houden heeft de ontwerper ervoor gezorgd dat de dieselmotor draait in een optimaal traject. “De krachten van de elektrische motor en de dieselmotor worden gebundeld, waardoor ze elkaar versterken”, zo vertelt Van Ham. “Elektrische pk’s moet je anders bekijken dan diesel pk’s. Het elektrische vermogen is direct voor 100 procent beschikbaar als trekkracht. Bij een trekker met dieselmotor wordt het vermogen veel minder efficiënt omgezet in trekkracht.”

De prijs De Multi Tool Trac wordt de eerste ‘betaalbare’ elektrische trekker. Een exacte prijs kan Van Ham nog niet noemen. Rond de € 250.000 is de verwachting. “De machine is duurder dan een gangbaar model, maar de boer kan er ook veel mee besparen”, aldus Van Ham. “Die besparing is voornamelijk zichtbaar bij meeropbrengst van de teelt en de brandstof.”

Op de markt In de fabriek wordt op dit moment de laatste hand gelegd aan de Multi Tool Trac, die aankomend seizoen uitvoerig getest wordt bij twee akkerbouwers in Nederland. “Als alle kinderziektes na de ‘testperiode’ eruit zijn gehaald, willen we een serie Multi Tool Tracs uitbrengen. Omdat we een kleinschalige insteek hebben, zal de Multi Tool Trac op de wensen van de klant worden ingericht”, vertelt Van Ham. Meer informatie over de Multi Tool Trac is te vinden op www.multitooltrac.com.

BNDR

25

NAJK en Interpolis discussiëren over risicomanagement Jonge ondernemers hebben een eigentijdse kijk op risico’s. Dat is waarom Interpolis en NAJK vanaf november 2013 een samenwerkingsovereenkomst sloten. Gebaseerd op delen en gebruikmaken van elkaars kennis.

Een rekensommetje?

Is risicomanagement een rekensommetje of een kwestie van willen doen, als onderdeel van je ondernemerschap? Dat is waar de deelnemers van AJK Groningen en Tuinbouw Jongeren Oostland over discussieerden tijdens

TIP! Laat je niet verrassen, verklein de kans op hooibroei Broei ontstaat door een natuurlijke opwarming van samengepakt hooi en stro. Hierdoor stijgt de temperatuur van het hooi én de kans op zelfontbranding. Ook als er geen brand ontstaat, zijn de gevolgen van broei nadelig.

Want door de temperatuurstijging daalt de voedingswaarde van het hooi.

Hoe verklein je de kans op hooibroei? > Maai gras bij voorkeur bij mooi weer en laat het een aantal dagen drogen voordat je het tot balen perst. > Pak je hooi of stro in als het droog is. Het gevaar van broei is groot in hooi en stro dat nat is. > Is het niet mogelijk om droog in te pakken?

Zorg dan voor voldoende ventilatie. Dit helpt om warmte en vocht af te voeren. > Na augustus verandert de samenstelling 26

BNDR

de eerste twee bijeenkomsten van NAJK en Interpolis in maart. Tijdens de bijeenkomsten kwam een goede discussie op gang. De concrete voorbeelden als silo’s, schermdoeken en dierziekten zetten de deelnemers aan het denken. Twee van de vele reacties waren: “Je

“Je wilt je niet laten verrassen!” van het gras, waardoor het in samengeperste vorm sneller warm wordt. Bewaar hooi of stro dat na augustus is samengeperst, altijd in folie. Dit bevordert de kwaliteit van het hooi en verkleint de kans op hooibroei.

Tijdens het hooien > Grote balen? Stapel ze niet hoger dan drie pakken. Zorg ook in dit geval voor voldoende ventilatie zodat warmte kan ontsnappen.

Ventileer niet alleen rondom de opslag, maar ook tussen de balen. Grote, strak geperste, balen zijn gevoelig voor broei omdat de warmte de baal niet snel kan verlaten. > Maak je gebruik van een loonwerker voor het balen van jouw hooi of stro? Houd de baal waarin hooi of stro van jouw collega zit apart.

Broei ontstaat vaak in gemengde balen. In veel gevallen bevat de machine van de loonwerker nog hooi of stro van een van je collega’s waarbij de loonwerker eerder is geweest.

wilt je niet laten verrassen” en “Je wilt toch gewoon door met je werk”. Aan het einde van de avond deelden veel van de deelnemers de mening dat risico’s managen onderdeel is van je bedrijfsvoering en dat niemand zit te wachten op een bedrijfsverstoring, groot of klein.

Achteraf > Controleer regelmatig de temperatuur van het hooi. Een simpele manier om dit zelf te doen is door een stuk betonijzer in het hooi te steken. Je voelt snel genoeg of dit ijzer warm wordt. Een verhoogde temperatuur kan duiden op hooibroei. > Je herkent broei ook aan de specifieke geur en aan ontsnappende waterdamp.

Meer tips voor risicomanagement?

Kijk op de website van Interpolis Agro: www.interpolis.nl/agro Wil je meepraten en meedenken over ondernemerschap en risicomanagement?

Dat kan. Interpolis is benieuwd naar jouw mening over continuïteit, risico’s en oplossingen. En natuurlijk deelt zij graag haar kennis met jou! Neem voor een AJK-avond contact op met Kirsten Haanraads via khaanraads@najk.nl of 030-2769869.

Innovatie vind ik een beladen woord. Het is soms net alsof je er niet bij hoort wanneer je niet innoveert. Aan de ene kant is dat ook zo, aan de andere kant wordt er veel misbruik gemaakt van het zogenaamde innoveren. Veel innovaties komen namelijk niet uit de praktijk, maar worden bedacht door niet-commerciële instanties. Innovaties als de koeientuin, de melkveeacademie en de vrijloopstal blijken in de praktijk weinig succesvol. Ik ben van mening dat commerciële instanties en boeren veel beter in staat zijn om innovaties te ontwikkelen en tot een succes te maken. Beide hebben namelijk een financieel belang in de innovatie. Op moment van schrijven wordt bij ons in de stal ‘Cowview’ geïnstalleerd. Dit is een systeem dat 24/7 de positie en het gedrag van onze koeien volgt. Wanneer een koe afwijkt van haar individuele gedrag, krijgen wij daar een attentie van. Met deze innovatie kan ik via mijn smartphone zien waar een koe zich bevindt in de stal. Altijd makkelijk bij 240 koeien in een groep op de melkrobot. Als tiende bedrijf wereldwijd gaan wij hiermee aan het werk en als eerste gecombineerd met een melkrobot. ‘Hardwarematig’ werkt het goed en softwarematig is het volop in ontwikkeling. Nu moet ik de data nog zelf analyseren, maar er komt een moment dat ik per sms op de hoogte gebracht wordt over een koe die kreupel is of gaat kalven. Een gebruiker in Zweden heeft de data van zijn koeiengedrag verkocht aan de onderzoeksinstellingen aldaar. Als ze in Wageningen interesse hebben in mijn data, kunnen we altijd een keer bellen. Op deze manier kunnen we commerciële data gebruiken voor niet-commercieel onderzoek. Ik ben voor!

WIM

Succesvol innoveren

Wim Bos (3 ouders een melkve2) runt met zijn koeien in het Gro ebedrijf met 210 Wim is getrouwnidngse Zuidbroek. samen dragen met Marisja, zoon Loek en dochzij de zorg voor deze column sc ter Wieteke. In bezighoudt in hehrt ijft hij wat hem agrarische leven.

BEDRIJFSOVERNAME

Maatschappen en samenwerkingsverbanden De Jonge Landbouwersregeling Tekst: Ramon Klaassens / Illustratie: Henk van Ruitenbeek De discussie over jonge boeren in het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid wordt volop gevoerd. Europa heeft aanpassingen doorgevoerd, waardoor maatschappen met minimaal een jonge boer ook in aanmerking komen voor subsidieregelingen voor jonge boeren. Hieronder valt ook een samenwerking tussen een oudere en een jonge boer, zoals ouder-kindmaatschappen.

Om te zorgen dat het beperkte budget van de Jonge Landbouwersregeling hierdoor niet helemaal overvraagd wordt, is NAJK in gesprek gegaan met het ministerie van Economische Zaken. Zij gaven aan dat de regeling in grote lijnen blijft zoals die nu is. Er zijn echter twee belangrijke verschillen: maatschappen komen ook in aanmerking en het uitbetaalde subsidiebedrag wordt bepaald op basis van het aandeel eigen vermogen van de jonge boer. Als je het bedrijf hebt overgenomen, zal er niks veranderen. Zit je in maatschap,

dan wordt de hoogte van het subsidiebedrag afhankelijk gemaakt van jouw aandeel eigen vermogen.

Welke voorwaarden er nog zullen komen is onbekend, omdat dat door de provincies wordt

ingevuld. We zullen deze lobby dan ook met zijn allen moeten voeren om zo tot een sterke regeling te komen. Het begin tot dusver lijkt goed, nu is het zaak dat het ook goed eindigt.

Via www.najk.nl word je op de hoogte gehouden.

BNDR

27

Landjepik en

voedselzekerheid Doordat de mondiale vraag naar voedsel stijgt, klimaatverandering doorzet, water schaarser wordt en gewassen voor biobrandstoffen concurreren met de voedselproductie, wordt de race om vruchtbaar land heviger. Dit ten koste van boeren in ontwikkelingslanden, die zonder tegenprestatie van hun land en woonplek worden weggejaagd door grote investeerders. Een fenomeen dat wereldwijd beter bekend staat als ‘landjepik’ of ‘land grabbing’.

Tekst: Wolter Neutel / Illustratie: Henk van Ruitenbeek

Motieven van investeerders Kort gezegd is landjepik het door buitenlandse investeerders of overheden opkopen of huren van grote hoeveelheden landbouwgrond in ontwikkelingslanden. Er zijn verschillende motieven om grond in een ander land te ‘kopen’. Landen met een groeiende bevolking en/of landen die voedsel importeren zeggen hun voedselvoorziening veilig te willen stellen. Andere partijen, vaak banken en investeerders, gaan naar landbouwgrond op zoek vanwege financiële redenen. Zij zien het investeren in grond als goede belegging. Wat het motief ook is, de geproduceerde producten blijven meestal niet in het betreffende land.

Risico’s voor de inwoners De risico’s voor de landen waarvan de grond gebruikt gaat worden, zijn verschillend. De investeringen kunnen leiden tot economische groei en hogere overheidsinkomsten. Ook is het mogelijk dat de lokale bevolking bij de nieuwe eigenaar aan het werk kan, maar dat is vaak niet het geval. Gezien de voedsel niet in het betreffende land blijft, kan de voedselzekerheid van deze mensen ook in het gedrang komen. De inwoners van deze landjepiklanden verliezen naast hun grond dus ook hun bestaansrecht.

Drijfveren van lokale overheden Voor overheden van de ontwikkelingslanden waar de grond door landjepik opgeslokt wordt, gelden andere drijfveren. Zij danken hun macht aan mensen in de stad en door de 28

BNDR

lage overheidsinkomsten zijn ze juist gebaat bij de lucratieve projecten van buitenlandse investeerders. Lage voedselprijzen zijn voor de bestuurders van belang en corruptie komt veel voor. In positieve gevallen worden afspraken gemaakt om een deel van de opbrengsten in het land af te zetten of om te investeren in ziekenhuizen en scholen.

Jouw veebedrijf en landjepik?

Sinds 2001 is 227 miljoen hectare landbouwgrond verkocht of verhuurd aan buitenlandse bedrijven en overheden. Ter vergelijking: het Nederlandse landbouwareaal is 1,9 miljoen hectare. De Europese veehouderij is voor een groot deel afhankelijk van de invoer van grondstoffen uit andere delen van de wereld, vaak via de haven van Rotterdam. Meer dan ⅓ deel van het Nederlandse landbouwareaal (700.000 hectare) wordt in het buitenland gebruikt voor de teelt van soja voor de Nederlandse veehouderij. Hierbij is rekening gehouden met

het feit dat voor veevoer sojaschroot wordt gebruikt en niet de voor de humane consumptie bestemde sojaolie.

Een AJK-avond over landjepik en voedselzekerheid Vind jij landjepik en voedselzekerheid een interessant thema om over te discussiëren met jouw AJK? Boek dan de avond ‘Land grabbing en voedselzekerheid’ bij NAJK. Aan deze avond zijn geen kosten verbonden. Ook is het mogelijk een bijdrage te krijgen voor de zaalhuur en eventuele hapjes en drankjes. Vraag meer informatie over deze avond aan bij Wolter Neutel (wneutel@najk.nl).

Piet Jan T Lemmheirbaudier 28 Lid vanjaAar G aasterla JK nd e.o.

De grasmeter

Melkveehouder Piet Jan Thibaudier ontwikkelde een maaimachine met opbrengstmeting en GPS Met de hogere eisen in de melkveesector wordt de grond onder het bedrijf steeds belangrijker. Piet Jan Thibaudier, melkveehouder in het Friese Lemmer onderstreept dit belang. Hij ontwikkelde een maaimachine met opbrengstmeting en GPS. Goed voor een nauwkeurige meting van ruwvoer, maar ook om brandstof te besparen.

Tekst en beeld: Ellen van den Manacker

Grasland Samen met zijn ouders runt Piet Jan een melkveebedrijf met 140 melkkoeien, 100 stuks jongvee en 80 hectare grasland. Afgelopen jaar besloot Piet Jan om meer aandacht te besteden aan het grasland: “Ik wil een hogere productie van het land halen. Door een hoge graslandproductie hoeven we in de toekomst minder af te voeren en kunnen we de kringloop beter sluiten”, vertelt Piet Jan. “Maar, die hoge productie moet ik wel zwart op wit kunnen bewijzen.”

Voorraad ruwvoer BLGG meet wat Thibaudier heeft liggen aan voorraad ruwvoer. “Daar sluipt nog wel eens een fout in”, aldus Piet Jan. “Met de technieken van tegenwoordig moet dat beter kunnen”, vond hij en startte daarmee een zoektocht naar een manier om tijdens het maaien de gewasopbrengst te berekenen.

Grasmeter uit Australië Geen bedrijf in Nederland had staan waar Piet Jan naar op zoek was. Dus ging zijn zoektocht verder op internet. Hij kwam in Australië terecht. “Daar had iemand een grasmeter ontwikkeld, waarmee melkveehouders het ideale inschaarmoment kunnen bepalen”, vertelt Piet Jan. Via de mail legde hij contact met de Australische ontwerper en vroeg naar de mogelijk-

heden van een grasmeter op de maaier. “Hij had het nog nooit geprobeerd, maar zag wel mogelijkheden met hulp van zijn apparaat.”

Sonarstralen In februari werd de grasmeter bezorgd in Lemmer. “Het is een apparaatje dat sonarstralen uitstraalt. De sonarstralen meten de graslengte. Met een bepaalde formule rekent hij de graslengte om naar kilo’s droge stof per hectare”, legt Piet Jan uit. De nodige uren sleutelen verdwenen in het apparaatje ter grootte van een schoenendoos: “Het kastje heb ik voor op de maaier bevestigd. Om de grashoogte te kunnen meten moet het kastje een bepaalde hoogte en hoek hebben”, aldus Piet Jan.

Formules Piet Jan heeft de eerste snede met zijn grasmeter gemaaid en met succes: “De meter werkt goed.” Echter zijn de formules waarmee de machine uiteindelijk de kilo’s droge stof per hectare berekent, gebaseerd op Australische omstandigheden. In Nederland is de grasdichtheid bijvoorbeeld hoger dan in Australië.

Daarom ontwikkelt Piet Jan nu, in samenwerking met Arjan Hulsman en Wageningen Universiteit, nieuwe formules gebaseerd op zijn grasmat.

Software Ook zijn Piet Jan en Arjan bezig met een geschikte software bij zijn grasmeter: “We hebben GPS op de trekker. In combinatie met de grashoogtemeter wil ik daar software voor ontwikkelen, waarmee ik op mijn computer kan zien hoe de opbrengst per perceel is”, legt Piet Jan uit.

Brandstofbesparing in de melkveehouderij Precisielandbouw is in de melkveehouderij bijna niet aan de orde, zou je denken. Toch informeren steeds meer melkveehouders naar de mogelijkheden van onder andere GPS. Ook Piet Jan heeft GPS geïnstalleerd op zijn trekker: “Precisielandbouw wordt steeds belangrijker in onze sector. Uiteindelijk hoop ik met GPS 14 ton droge stof per hectare te behalen, met hetzelfde aantal kilo’s stikstof en fosfaat als nu”, legt Piet Jan uit. Dat is niet de enige winst die Thibaudier met zijn GPS maakt, ook in brandstofverbruik merkt Piet Jan verschil: “Door GPS kan ik nauwkeuriger ons land bewerken. Meststoffen worden zo effi ciënter gebruikt, maar de rondes op het land worden ook effectiever ingezet: dat bespaart een hoop diesel.” In de toekomst wil Piet Jan graag met vaste rijpaden gaan werken: “Goed voor de bodemvruchtbaarheid en het bespaart nog meer brandstof.”

BNDR

29

Indrukwekkende

Van 20 mei tot en met 1 juni ging een groep NAJK-leden met achtergrond in melkveehouderij, akkerbouw, varkenshouderij en boomkwekerij op agrarische studiereis naar Brazilië. Het werd een indrukwekkende reis met veel interessante bezoeken en een hoop gezelligheid.

Tekst: Wolter Neutel

Landbouweconomie Brazilië, het grootste land in Zuid-Amerika, is bijna net zo groot als Europa en een speler op wereldniveau. 201 miljoen mensen vormen de bevolking van Brazilië. Brazilië is de grootste exporteur ter wereld van suiker, rundvlees, koffie en sinaasappelsap. Van kleine traditionele boerderijen tot megabedrijven met duizenden hectares: ze zijn allemaal te vinden in Brazilië.

Genoeg reden voor NAJK om de agrarische sector van Brazilië tijdens een studiereis onder de loep te nemen. Hoe ontwikkelt de landbouweconomie in Brazilië zich, hoe is de positie van Braziliaanse boeren en wat kan dit land betekenen voor wereldwijde voedselzekerheid?

Grote Europese invloed Brazilië kent al lang een sterke Europese invloed, met name in het zuiden van het land.

In 1911 werd de eerste Nederlandse kolonie gesticht en in de jaren ’50 volgden nog vijf 30

BNDR

kolonies. Voor de eerste generaties was het pionieren: men kreeg enkele tientallen hectares toegewezen, maar infrastructuur en elektriciteit waren niet aanwezig. Veel mensen gingen terug. Degenen die op de juiste manier met de omstandigheden wisten om te gaan, hebben hun bedrijf sterk zien groeien. Inmiddels staat de derde generatie klaar om de bedrijven over te nemen.

Tuin- en akkerbouw in Holambra In Holambra en Castrolanda ontmoetten we Nederlandse pioniers van het eerste uur die ons met ervaringsverhalen konden boeien en hun indrukwekkende bedrijven lieten zien. Zo heeft de familie Schoenmaker in Holambra onder de naam ‘Terra Viva’ een groot landbouwbedrijf met 1850 hectare waarvan 11 hectare kas en 1200 werknemers. Er worden onder meer pot-orchideeën, chrysanten, gladiolen en Amaryllissen gekweekt en aardappels, sorghum, sinaasappelen en soja verbouwd.

Kenmerkend voor de Nederlandse kolonies is dat bijna alles in coöperatief verband gebeurt.

In Holambra is een coöperatieve veiling actief met het modernste kloksysteem ter wereld.

CRV De Nederlandse coöperatie CRV heeft in Brazilië twee vestigingen waar fokstieren worden gehouden, van verschillende rassen waaronder Zeboe, Nelore, en Holstein. 50% daarvan is gericht op de melkveehouderij en 50% op de vleesveehouderij. 80% van de geproduceerde melk in Brazilië komt van gekruiste koeien. De zogenaamde Zeboe, herkenbaar aan de bult in de nek, wordt veel gehouden omdat ze goed tegen het Braziliaanse klimaat kunnen.

Selectie en fokkerij Na een rondleiding langs de stieren en een bezichtiging van het laboratorium waar het sperma wordt gesekst, werden we door CRV meegenomen langs enkele Braziliaanse veebedrijven waar veel wordt gewerkt met selec-

studiereis

tie en fokkerij. Zo bezochten we Joachim, een echte Braziliaanse cowboy die een prijs ontving van onze koningin Maxima voor zijn grote inzet voor veeverbetering in Brazilië. Op zijn bedrijf zijn enkele topstieren voortgebracht en worden embryo’s gespoeld.

Veehouderij in Castrolanda, Carambei en Arapoti In Castrolanda bezochten we ‘Fazenda Frankanna Dijkstra’, een toonaangevend bedrijf op het gebied van akkerbouw en melkveehouderij.

De familie Dijkstra is als eerste begonnen met niet-kerende grondbewerking. Zij zaaien direct na de oogst om erosie en verlies van de bovenste organische laag van de grond tegen te gaan.

Inmiddels wordt dit voorbeeld vrijwel overal gevolgd. Daarnaast runt schoonzoon Mauricio Greidanus een prachtig melkveehouderijbedrijf van 500 koeien met een gemiddelde productie van 38 liter melk per dag. Tijdens dit bezoek vielen we met onze neus in de boter: op 30 minuten afstand bleek in Carambei, de oudste Nederlandse kolonie, de jaarlijkse veeshow en -veiling met rassen als Holstein en Jersey te zijn.

Varkensbedrijven In Arapoti bezochten wij vooral varkensbedrijven. Wat opviel was dat deze vaak onderdeel zijn van een gemengd bedrijf en een gesloten

Brazilie

bedrijfsvoering hebben. In coöperatief verband wordt in en tussen de kolonies nauw samengewerkt met melkveehouders, akkerbouwers en varkenshouders.

Traditionele Braziliaanse landbouw Naast deze bedrijven, meer geschoeid op Europees-Amerikaanse leest, hebben we een flink aantal traditionele bedrijven bezocht.

Deze bezoekjes waren georganiseerd via kredietcoöperatie Cresol. Deze coöperatie ondersteunt kleine bedrijven van ongeveer een tot vijftien hectare waar voornamelijk graan, soja, mais of een paar koeien worden gehouden. Familiebedrijven als deze zijn in Brazilië goed voor 70% van de lokale voedselvoorziening. Daarnaast bezochten wij een agrarische school waar we een gastles hebben gegeven

over de Nederlandse landbouw. Ook bijzonder was het bezoek aan boer Luiz. Hij verbouwt samen met zijn vrouw meer dan twintig verschillende producten, waaronder rubberbomen, bananen, koffie, fruit en pinda’s. Hij schotelde ons een heerlijke en gevarieerde lunch voor met producten van eigen land.

Conclusies De landbouw in Brazilië zorgt voor een handelsoverschot van 70 miljard dollar. Toch kan het allemaal nog een stuk beter en efficiënter.

Met de inzet van technische middelen, een betere infrastructuur en een beter fi scaal systeem kan met gemak een productietoename van 40% op dezelfde oppervlakte aan landbouwgrond worden behaald. De focus zal meer van de korte naar de lange termijn moeten worden verlegd om dit te behalen.

Meer over de studiereis naar Brazilië?

Ben jij geboeid door de Braziliaanse belevenissen? Op www.najk.nl onder het kopje ‘internationaal’ staat van elke dag een uitgebreid verslag. Op de Facebookpagina van NAJK (www.facebook.com/dbnajk) kun je foto’s van de indrukwekkende reis bewonderen. Wil je graag mee op studiereis? Naar verwachting vertrekt er weer een groep -naar een andere plek in de wereld- in december. Houd daarvoor de website van NAJK in de gaten.

BNDR

31

Cursussen

bedrijfsovername In het project ‘Bewust Ondernemen’ biedt NAJK agrarische jongeren ondersteuning om tot een goede bedrijfsovername en een gezonde bedrijfsvoering op langere termijn te komen. Dit door cursussen aan te bieden die jou financieel, juridisch, fiscaal en communicatief inzicht geven, wat van cruciaal belang is om tot een goede bedrijfsovername te komen.

Cursus –

Financieel Inzicht

Een gezonde financiële basis is de motor van elke toekomstgerichte ontwikkeling. Maar hoe staan je financiën ervoor? Wat moet je absoluut weten voordat je je toekomst uit gaat stippelen? Aan het einde van deze cursus weet je wat er in het accountantsrapport staat, wat dat betekent voor je bedrijf en wat je financiële situatie is.

Cursus –

Bewust Op Weg naar Overname

Hoe werk je naar een bedrijfsovername toe, zonder stappen over te

slaan? Wanneer wil je het bedrijf overnemen, wat is de overnameprijs en welke regelingen moet je treffen? Welke bedrijfseconomische, fiscale en juridische aspecten spelen een rol? Aan het einde van deze cursus weet je hoe je het bedrijfsovernameproces moet inrichten.

Cursus –

Rabo Opvolgers Perspectief

Je zit een aantal jaren voor de daadwerkelijke overname, of hebt het bedrijf net overgenomen en je gaat bepalen wat jij met het bedrijf wilt gaan doen. Aan het einde van dit leertraject heb je een strategie voor je bedrijf ontwikkeld en weet je hoe je jouw doelstellingen kunt realiseren, wat financieel mogelijk is en welke investeringen je moet doen.

Wil jij weten welke cursus bij jou past? Doorloop dan hiernaast het vragenschema. Ben je geïnteresseerd in één van de cursussen? Kijk voor meer informatie over een cursus op www.bedrijfsovernameportal. nl of neem contact op met Auke de Jong (adejong@najk.nl).

Wij zorgen voor gezonde voeding, elke dag…

Coöperatieve traditie: continuïteit en duurzame groei

FrieslandCampina voorziet mensen wereldwijd van al het goede van melk.

Kindervoeding, zuiveldranken, kaas, melk, yoghurts, toetjes, boter, room, melkpoeder, zuivelingrediënten en vruchtendranken zijn producten die een belangrijke rol spelen in de voeding en het welzijn van mensen.

Wij zijn samen met onze leden-melkveehouders expert in melk en breiden onze kennis over toepassingen ervan voortdurend uit; van de kwaliteit van het grasland waarop de koeien grazen tot het op de markt brengen van smakelijke en gezonde producten. Dat doen we op een duurzame manier.

Van gras tot glas: kwaliteit in de gehele keten geborgd

...voor een miljard mensen wereldwijd Melk: een bron van natuurlijke voedingsstoffen

www.frieslandcampina.com

32

BNDR

BNDR

33

ILSE

FACT-training bij Agriterra

Op 7 april zat ik samen met vijftien agrarische bestuurders en belangenbehartigers bij Agriterra in Arnhem voor een training in de FACT-methodiek. Bij aankomst kreeg iedereen een strak geplande dagindeling, want er moest geleerd, gewerkt en geoefend worden. Maar wat is FACT eigenlijk? FACT is de afkorting voor Farmers Advocacy Consultation Tool. De FACT-methodiek bestaat uit vier onderdelen: raadpleging van de leden, onderzoek naar het lobby-onderwerp, het schrijven van SMART-geformuleerde voorstellen en het uitvoeren van de lobby. Tijdens de training kregen we eerst een theoretische introductie, waarna wij in kleine groepjes aan de slag zijn gegaan. Aan de hand van verschillende casussen en opdrachten hebben we de FACT-theorie toegepast en vervolgens kort gepresenteerd en besproken. Simpele basisonderdelen, zoals het beschrijven van de 5 W’s (wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe), werden concreet benoemd. Het benoemen van deze basisonderdelen is van groot belang omdat de boerenorganisaties in ontwikkelingslanden deze stappen nog moeten nemen om verder te groeien en ontwikkelen. Ik vond het een intensieve en interessante training, waarbij een goede basis is gelegd. Het is leuk om te zien hoe ‘theorie uit een boekje’ daadwerkelijk in de praktijk kan worden toegepast om boerenorganisaties in ontwikkelingslanden verder te helpen ontwikkelen. Dat geeft zoveel energie om ermee door te gaan en al helemaal als je de verhalen hoort van collegabestuurders en belangenbehartigers die al op missie zijn geweest.

Ilse Verhoijsen, dagelijks bestuurder LAJK en deelnemer FACT-training

AGROTECHNIEK HOLLAND

Alles wat boeren

boeit

Met nog drie maanden te gaan is al 90% van de totale expositieruimte volgeboekt van het inmiddels beproefde outdoor agro-evenement AgroTechniek Holland. Zo’n 260 fabrikanten, importeurs en dealers tonen ruim 3.000 machines van

10 t/m 13 septem op het Walibi-terrber 2014 ei Biddinghuizen: n in 3.000 landbouw van 450 merkemn achines A groTechniek Hol op land

450 merken, waardoor ‘alles wat boeren boeit’ van woensdag 10 tot en met zaterdag 13 september 2014 te zien is op Nederlands grootste landbouwevenement in Biddinghuizen.

“Nieuw dit jaar dit jaar zijn demonstraties bieten rooien, grondbewerking en veldspuiten. Naast de expositievelden is een terrein van ruim 40 hectare beschikbaar waar exposanten de gelegenheid krijgen om hun nieuwe (oogst)machines dagelijks te tonen aan de verwachte tienduizenden loonwerkers, akkerbouwers en veehouders. Naast deze nieuwe demonstraties is er ook weer een Trekkerparcours waar boeren testritten kunnen maken op de nieuwste trekkermodellen en -ook nieuw dit jaar- een Energiepaviljoen voor akkerbouw en veeteelt,” aldus beursmanager Willem Bierema.

TrekkerParcours om zelf nieuwste trekkers te testen Zelf rijden op de nieuwste trekker op een parcours vol obstakels? Het kan op het TrekkerParcours met veel voorkomende verkeerssituaties uit de dagelijkse praktijk. Een uitgelezen kans om te testen hoe goed de trekker presteert. Bezoekers kunnen, onder toezicht van deskundige 34

BNDR

instructeurs, trekkers zelf testen, aan de tand voelen en ervaren.

www.agrotechniekholland.nl Grote partijen als LTO, Rabobank, CUMELA en COM hebben zich gecommitteerd aan dit totaalevenement waar landbouwmechanisatie tot leven komt. De beurs is van woensdag 10 tot en met zaterdag 13 september dagelijks open van 10 tot 17 uur. De entree is gratis op vertoon van een relatiekaart die verspreid worden via alle deelnemers en lokale dealers, leveranciers, importeurs en fabrikanten. Bij de kassa is de toegangsprijs € 19,50 per persoon en voor kinderen tot 12 jaar gratis. Wie vooraf een online ticket aanschaft via www.agrotechniekholland.nl krijgt € 4,50 korting en betaalt dus € 15,- per persoon. Agrarische studenten hebben gratis toegang, mits aangemeld via de school. Parkeren is gratis. Actuele informatie, waaronder een deelnemers- en merkenlijst, noviteitenoverzicht en de plattegrond is te vinden op www.agrotechniekholland.nl.

Ontwikkelingen in de akkerbouw Arjan Ausma (Rabobank) vertelt over de kansen van de Nederlandse akkerbouwsector Precisielandbouw nam het afgelopen decennium een enorme sprint. GPS vormt hierin de basis. In de toekomst zullen deze technieken worden doorontwikkeld, bijvoorbeeld door meetsensoren te gebruiken op akkers kan er steeds nauwkeuriger omgegaan worden met de inzet van meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen en water. Een belangrijke ontwikkeling vindt Arjan Ausma, sectormanager akkerbouw bij de Rabobank Nederland, kijkend naar het jaar 2050 waarin 70% meer monden gevoed moeten worden.

Tekst: Ellen van den Manacker

Juiste plek en tijdstip Er worden steeds meer metingen verricht in de akkerbouwsector: van plaatsbepaling, bodemstructuur tot gewasgroei. “Al deze metingen maken het mogelijk om op de juiste plek en het juiste tijdstip in te spelen op het gewas. Voornamelijk bemesting en gewasbescherming spelen hierin een grote rol”, vertelt Ausma. “Het middelengebruik wordt hiermee teruggebracht.” Een positieve ontwikkeling voor de sector. Niet alleen vanuit besparend oogpunt, ook voor het aanzien: “De betrokkenheid van de maatschappij bij de productie van voedsel wordt steeds groter.

Akkerbouwers moeten blijven uitleggen waarom ze met bepaalde machines het land opgaan, maar ook dat zij als ondernemers het middelengebruik willen reduceren”, legt Ausma uit.

Groeiende wereldbevolking Naast dat de consumenten steeds hogere eisen aan hun voeding stellen, komen er ook meer consumenten bij. Volgens de cijfers zal de wereld in 2050 gevuld zijn met 9 miljard inwoners, wat betekent dat er 70% meer monden te voeden zijn. “De akkerbouwsector speelt een belangrijke rol in het vervullen van dit voedselvraagstuk. Het duurzaam benutten van de beschikbare landbouwgrond, het kweken van betere rassen en het verbeteren van teelttechnieken gaan een steeds belangrijkere rol spelen in de akkerbouw.”

Meer meetgegevens “Eigenlijk weten wij heel weinig. Er is veel data, maar dat is nog niet altijd als informatie beschikbaar”, verklaart Ausma terugkijkend op het verleden waarin wij nooit durfden te dromen over precisielandbouw. “De meeste boeren waren huiverig bij de introductie van GPS, nu

zien we dat het gemeengoed is. De aankomende jaren zal dat doorontwikkeld worden.” Kansen ziet de sectormanager van Rabobank in het zogeheten ‘datamapping’: het combineren van meetgegevens van gewas en bodem. “Door verschillende meetkaarten over elkaar te leggen, kan een link gemaakt worden tussen bijvoorbeeld het bodemprofiel, teeltregistratie en de actuele stikstofmeting”, legt Ausma uit. “Een vervolgstap is dat die meetgegevens rechtstreeks doorgezonden worden naar de machine, die daar direct op reageert.” Belangrijk vindt Ausma dat deze vrijgekomen meetgegevens niet alleen benut worden voor eigen gebruik, maar gedeeld worden met de keten: “Alle metingen moeten volledig geïntegreerd worden in de keten. Door data inzichtelijk te maken kunnen onderzoek en advies optimaal ingezet worden.”

de insteek van gewasoptimalisering inspelen op het voedselvraagstuk.”

Voorloper Er liggen nog veel ontwikkelingen voor de akkerbouw in het verschiet, maar trots op ‘zijn’ sector is Ausma al. “We zijn ons er soms niet van bewust welke belangrijke rol de Nederlandse akkerbouw speelt. Onze sector is een voorloper. De hele wereld kijkt hoe wij het doen”, aldus Ausma.

Voedselverspilling Om steeds meer voedsel te waarborgen, wil Rabobank niet alleen inspelen op genetica en technieken, ook voedselverspilling vindt de bank een belangrijke factor om in de gaten te houden. “We zijn bezig met het ontwikkelen van een Food Waste app voor aardappelen.

Van akkerbouwer tot detailhandel: we willen de hele aardappelketen in kaart brengen”, vertelt Ausma. “Door voedselverspilling te monitoren wil de Rabobank niet alleen vanuit

“De akkerbouwsector speelt een belangrijke rol in het vervullen van het voedselvraagstuk”

Kansen voor agrarisch loonwerk

Op 25 juni brengt Rabobank Nederland een thema-update uit over de agrarische loonwerksector in Nederland. De kansen voor de sector worden hierin onder de loep genomen. “In de afgelopen jaren zijn agrarische loonwerkers harder gaan werken en minder gaan verdienen. Dat is geen goede ontwikkeling”, concludeert Arjan Ausma. Hoe de Rabobank de sector in de toekomst ziet ontwikkelen lees je terug in het de thema-update ‘Loon naar werken’ die te lezen is op www.rabobank.nl/agrarisch.

BNDR

35

PROJECT

Rendement

Ranking

134 euro per koe per jaar, dat kan er na berekening van UNIFORM-Agri gemiddeld bespaard worden per deelnemer van Rendement Ranking. Bij dit nieuwe initiatief van NAJK en UNIFORM-Agri gaan jonge melkveehouders op zoek naar het verborgen rendement op hun bedrijf. Vruchtbaarheid, gezondheid en productie staan centraal in deze zoektocht naar verborgen rendement.

Tekst: Ellen van den Manacker / Illustratie: Henk van Ruitenbeek

Optimale productie In april startte de strijd waarin de deelnemers proberen het meeste geld te besparen op hun bedrijf door het opsporen van verborgen rendement. Met het oog op een verdwijnend melkquotum, ziet UNIFORM-Agri het belang van een optimale productie. “Per koe moet er meer verdiend worden. Om daarvoor te zorgen moet het verborgen rendement zo laag mogelijk zijn”, vertelt Harm-Jan van der Beek, directeur van UNIFORM-Agri.

Masterclasses Om de kennis over het terugdringen van het verborgen rendement over te brengen op de deelnemers organiseert UNIFORM-Agri drie masterclasses. Deze masterclasses worden ingestoken op vruchtbaarheid, gezondheid en productie. Niet alleen kennisoverdracht, ook kennisuitwisseling vindt Van der Beek een belangrijk speerpunt tijdens de masterclasses: “We zien bij de deelnemende bedrijven verschillende problemen. Door met elkaar te sparren hoop ik ook dat de jonge melkveehouders van elkaar leren”, aldus Van der Beek.

Masterclass vruchtbaarheid Begin juni was de eerste masterclass over vruchtbaarheid. Tijdens deze middag heeft Harm-Jan de NAJK-leden meer verteld over de ‘vergeten’ koeien. “De koeien die voor een reden pas na 100 dagen voor het eerst geïnsemineerd worden, kosten veel geld. Dat zijn de ‘vergeten’ koeien”, geeft Van der Beek aan.

Met de module ‘vruchtbaarheidsanalyse‘ van

UNIFORM-Agri, wordt de uitloop geanalyseerd. “Hierdoor kan de ondernemer inspelen op het tijdig insemineren van de ‘vergeten’ koeien.”

Productie Onder de deelnemers ligt het verborgen rendement van de ‘productie’ het hoogst.

“Gemiddeld zitten de melkveebedrijven op een productie van 9.000 liter melk per jaar.

Gedurende de lactatie zit er bij sommige een schommeling in die opbrengst: van omgerekend 8.000 liter tot 10.000 liter. Tijdens Rendement Ranking gaan we kijken hoe die fluctuatie opgelost kan worden, om zo continu een melkproductie van 10.000 liter te halen”, legt Van der Beek uit.

Deelnemer Patrick Hoefmans

Een van de deelnemers is Patrick Hoefmans uit Alphen. Hij meldde zich aan voor Rendement Ranking omdat hij graag de resultaten op zijn melkveebedrijf wil verbeteren. “Ik hoop door mee te doen aan dit initiatief dichterbij mijn streefwaardes te komen”, vertelt Patrick. Gedurende het aankomende jaar wil Patrick voornamelijk het verborgen rendement in de vruchtbaarheid en lactatie terug te dringen.

36

BNDR

Wedstrijd Bij de start van Rendement Ranking vond er bij elke deelnemer een nulmeting van het verborgen rendement plaats. Op basis van deze uitslag wordt er een ranking van de deelnemers gemaakt. Na scholing en masterclasses wordt er eind 2014 opnieuw een ranking gemaakt, waarbij verwacht wordt dat iedereen zijn verborgen rendement heeft teruggedrongen. Ter stimulans biedt UNIFORM-Agri achteraf een korting aan die gelijk is aan het aantal posities dat de deelnemer is gestegen in de ranking. Maar belangrijker vindt Van der Beek dat het verborgen rendement per koe zakt: “We hebben berekend dat er gemiddeld onder de deelnemers 134 euro per koe per jaar bespaard kan worden. Dat is de grootste winst voor de deelnemers”, benadrukt Van der Beek.

Volg Rendement Ranking Wil jij de deelnemers van RendementRanking volgen en ook meer leren over het verlagen van het verborgen rendement? Volg UNIFORM-Agri en NAJK via de website (www.najk.nl), Facebook (www.facebook.com/ dbnajk) en Twitter (@NAJKtweets) voor de laatste updates, tips en informatie.

innovatie

Jonge boeren en tuinders over…

Djûke van der Maat | Fruitteelt | GAJK “Innovatie is de manier om ons te kunnen onderscheiden.

Andere landen kunnen misschien grotere volumes produceren dan wij en (soms) een vergelijkbare kwaliteit. Maar ze zijn niet zo innovatief, dat geeft ons een voorsprong. Innoveren moet je denk ik vooral zelf willen. We zijn allemaal ondernemer dus als we denken dat een innovatief idee meer opbrengt, ga je ermee aan de slag. Logisch toch?”

Niek Groot Wassink | Melkveehouderij | GAJK “Innovatie is belangrijk, tijden veranderen en het vermogen om je tijdig te kunnen aanpassen aan de veranderende omgeving om je heen is en blijft van essentieel belang. We hebben te maken met tal van ontwikkelingen om ons heen, evenals concurrentie.

Hierbij mogen en kunnen we niet stilstaan, al is het alleen om je license to produce te behouden. Door veranderende wet- en regelgeving moeten we innoveren en tegelijkertijd kunnen we hierdoor wereldwijd de concurrentie aan blijven gaan.”

Doeko van ’t Westeinde | Akkerbouw | GrAJK

Ilse Verhoijsen | Varkens en vleeskuikens | LAJK

“De opkomst van GPS-technologie in de landbouw is een voorbeeld van innovatie die ik bewonder. Dit maakt niet alleen recht zaaien en planten mogelijk, maar zal steeds meer mogelijkheden bieden om plaatsspecifiek te monitoren en bij te sturen van perceelniveau naar plantniveau. Uiteindelijk zal het mogelijk moeten zijn om aan de hand van inhoudsstoffen in de plant een bemestingsplan op maat te kunnen maken. In principe vind ik dat we voldoende kansen krijgen om te innoveren. Het is alleen zo dat echte innovaties waar veel kapitaal en risico mee gemoeid zijn, niet van individuele ondernemers zullen komen.”

“De agrarische sector moet continu blijven ontwikkelen. Dit kan op verschillende manieren: het toepassen van een nieuw ras, het betrekken van de omgeving, het toepassen van nieuwe technische snufjes, maar ook compleet nieuwe stalconcepten die anders zijn dan dat we gewend zijn. Indien Nederland minder gaat innoveren verliezen we (op termijn) onze concurrentiepositie. Innovatie is een modewoord geworden. Vroeger waren er bijvoorbeeld ook technische problemen in de stallen en dan werd dit gewoon opgelost, zonder te beseffen dat men bezig was te ‘innoveren’. Waar het om gaat is dat we de vraag van morgen op proberen te lossen.”

BNDR

37

BEDRIJF

Twee jaar geleden bedachten de Small Business en Retail Management studenten Rick van Koppen en Koen Hofstede, afkomstig uit het Westland, voor een schoolopdracht een social media campagne om het grootste kassendorp van Nederland op de kaart te zetten. De studenten zagen een tastbare markt

Westland

in hun virtuele schoolopdracht en zetten het bedrijf de Westland Experience op. Inmiddels zijn ze drukker met de aanvragen van uitjes in het Westland dan met hun afstudeeropdracht.

De Tekst en beeld: Ellen van den Manacker

Uit de hand gelopen

“Een uit de hand gelopen schoolproject”, zo noemt medeoprichter Rick van Koppen (23) de Westland Experience. Met een achtergrond in het Westland, zijn vader teelt in vijf hectare kas tros cherrytomaten, vond de ondernemende student het hoog tijd om het gebied bestaande uit louter glasteelt op de kaart te zetten.

Kennismaken “Er gebeurt ontzettend veel in het Westland wat de consument aangaat. Mensen vinden het leuk om een kijkje achter de glazen schermen te nemen, maar veel aanbod om tastbaar kennis te maken met de glastuinbouw was er niet. Daar zagen wij kansen in”, vertelt Rick.

In 2012 startte hij samen met medestudent Koen Hofstede de Westland Experience, een organisatie waarmee de burger op een laagdrempelige en leuke manier kennis kan maken met het Westland.

Fietstochten De aftrap van de Westland Experience vond plaats in 2013. De consument werd uitgenodigd om met de fiets ‘dwars door de kas’ te gaan. De fietstocht voerde de consument van voor naar achter door twintig verschillende kassen. “Verwachtingsovertreffend”, dat is wat de meeste groentoeristen zeggen na hun fietstocht door de kassen, geeft Rick aan. “Ze verwachten buitenlandse werknemers die hardwerkend op hun knieën door het gewas gaan. Gedurende de fietstocht zien ze dat er veel meer schuil gaat in de kassen.” Tijdens de route door de kas worden deze oordelen

38

BNDR

weggenomen en de zintuigen van de fietsende consument volop geprikkeld: “Ze kunnen luisteren naar het verhaal van de teler, fietsen dwars door de geur van verse producten, komen het hele proces van teelt tot verpakken onder ogen en mogen proeven van de vruchten die ze tegenkomen”, zo vertelt Rick.

Succes De fietsuitjes door de Westlandse kassencomplexen zijn een enorm succes. Meer dan 400 liefhebbers meldden zich aan in 2013, waardoor de twee jonge ondernemers besloten het concept verder uit te rollen. “Toen we begonnen met het schoolproject hadden we niet verwacht dat ons idee zo’n succes zou worden. Nu zijn we er bewust van dat hier veel meer kansen liggen”, aldus Rick. Naast de consumenten zijn ze zich daarom in het afgelopen jaar gaan toespitsen op de zakelijke markt. “We krijgen veel aanvragen van buitenlandse bedrijven die meer willen weten over de Nederlandse tuinbouw. Daarom zijn we ons

ook gaan richten op bedrijfsuitjes en zakelijke ontmoetingen. We organiseren rondleidingen, maar kunnen ook een op maat gemaakt bedrijfsuitje in het Westland op touw zetten.”

Thema-evenementen Ook het aanbod voor de consument hebben de studenten onder handen genomen. “Dit jaar organiseren we vier thema-evenementen. Aanstaande 19 juli organiseren we de themabijeenkomst ‘Smaaksensatie’. Op deze dag nemen wij de deelnemers mee op een culinaire ontdekkingstocht vol verrassingen waarin de smaakpupillen getest en geprikkeld worden”, kondigt Rick aan. De thema-evenementen worden groot aangepakt: “We hebben 100 exclusieve plekken voor nieuwsgierige consumenten.”

Eigen bijdrage Een gewaagd idee van de twee mannen is dat de deelnemers van de thema-evenementen aan het einde van de dag zelf mogen bepalen hoeveel geld ze het evenement waard vonden.

Nieuwe bestuurder

Tuinbouwjongeren Westland

Sinds het afgelopen seizoen versterkt de 23-jarige Rick van Koppen het bestuur van Tuinbouwjongeren Westland. “De tuinbouw is een belangrijke sector voor Nederland. De kans om dat uit te dragen zag ik in de bestuursfunctie bij Tuinbouwjongeren Westland”, vertelt Rick. Een toegevoegde waarde voor het bestuur, zo ziet Rick zichzelf. “Door mijn opleiding Small Business en Retail Management kijk ik vanuit een andere hoek naar de sector.

Door mijn eigen bedrijf in het Westland heb ik veel kennis van de sector en een breed netwerk in het gebied.” Ben jij tuinder in het Westland en heb jij ideeën voor Tuinbouwjongeren Westland? Neem dan contact op met Rick via rick.westland@tuinbouwjongeren.nl.

Experience

Rick van Koppen 23 Lid van Tuinbjao ar uwjo Westland ngeren Oprichter Westland Expveanr de ience

“Ze verwachten buitenlandse werknemers die hardwerkend op hun knieën door het gewas gaan” “Het evenement is in principe gratis. Daarmee maken we het toegankelijk voor iedereen. Aan het eind van het evenement krijgen de aanwezigen een envelop waar ze een vrij bedrag in kunnen doen”, legt Rick uit. Over het financiele gevaar dat de jonge ondernemers hiermee lopen maken ze zich geen zorgen: “We hebben een dusdanig vertrouwen in ons concept dat we dit risico wel durven te nemen.”

Promotie Het aantal geïnteresseerden voor de Westland Experience groeit als kool. Waar in 2013 400 deelnemers op de fietstocht afkwamen, zijn er in de maand juli al kassenuitjes geboekt bij de Westland Experience voor meer dan 1.000 personen.

“Onze onderneming groeit hard. Daar doen wij

ook de nodige promotie voor. Via internet, maar we reizen ook door het land met onze hobbykas.

Daarmee promoten we ons aanbod voor de consument, maar ook voor de zakelijke markt.”

Lyrische telers Telers zijn lyrisch over het initiatief van de twee jonge ondernemers. “We worden regelmatig gebeld door een teler of ze zich mogen aansluiten bij de Westland Experience”, aldus een trotse Rick. Zo’n dertig tot veertig tuinbouwbedrijven zijn op dit moment inzetbaar.

“Als we nieuwe bedrijven toevoegen aan ons assortiment, willen we wel dat ze een meerwaarde bieden. Wij willen een zo gevarieerd mogelijk aanbod leveren, dat lukt niet met tien kwekers die hetzelfde product telen.”

Ondernemers “Perfect is het nooit”, zo vertelt Rick over de onderneming. Dus blijven de twee ondernemende studenten sleutelen aan het concept.

“Mijn compagnon, Koen Hofstede, en ik zijn echte ondernemers. We willen elk jaar met iets nieuws komen.” Op dit moment zijn de mannen bezig met het aanbieden van een totaaluitje. “We zijn nu op zoek naar nieuwe wegen om een compleet uitje te verzorgen.

Als men, de consument of een bedrijf, een rondleiding wil met een bierproeverij of een boottocht door Zuid-Holland, dan willen wij dat regelen”, vertelt Rick enthousiast. “Zolang de glastuinbouw de hoofdrol speelt tijdens de belevenis, zijn wij bereid onze handen in het vuur te steken.”

BNDR

39

AJF organiseert

rondetafelgesprek

Met diverse politieke partijen in Friesland heeft het dagelijks bestuur van AJF in mei een rondetafelgesprek gehouden.

De vraag ‘Hoe ziet de landbouw er in 2020 uit?’ stond centraal tijdens de bijeenkomst. Bij het behandelen van deze vraag werd voor de agrarische jongeren uit Friesland duidelijk hoe de politiek tegen de agrarische sector aankijkt. Volgens de politieke partijen moet er een gezonde balans tussen bedrijf en natuur zijn. Met elkaar werd er geconcludeerd dat Friesland varieert in ecologische hoofdstructuur en dat maatwerk voor een bepaald gebied beter is dan alles over een kam te scheren. Volgens AJF dienen de overheid en sector nauw samen te werken en moet het praktisch denken niet vergeten worden. Ook werd er gepraat over voedselveiligheid en het gesprek tussen boer en burger. Tot slot gaven alle partijen aan dat het inkomen van de boer belangrijk is voor de continuïteit.

informatieavond

LAJK houdt over GLB en POL

De termen GLB en POL komen bekend voor als je je in agrarische kringen begeeft. Maar wat houden deze termen precies in en waarom zijn ze zo belangrijk voor agrarische ondernemers? Om antwoord te krijgen op die vragen organiseerde LAJK in maart een informatieavond. Een grote groep geïnteresseerde jonge agrariërs uit alle windstreken van Limburg waren aanwezig. Bert Senden (LLTB) vertelde meer over het Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL) en Jacques van Melick gaf inzicht in de te verwachten inhoud van het nieuwe Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB). Middels rekenvoorbeelden werd de invloed van de betalingsrechten inzichtelijker gemaakt. Daarnaast werd dieper ingegaan op de vergroeningspremie en de Jonge Landbouwersregeling. Lees een uitgebreid verslag van deze bijeenkomst terug op de website van LAJK.

FAJK organiseert avond over asbestsanering

Gelderse politici

de boer op!

Gesprekspartner zijn voor de provinciale politiek: een doel waar GAJK afgelopen jaar flink op heeft ingezet. Eerder ging GAJK in gesprek met Statenleden van VVD, SGP, ChristenUnie en CDA. Nu was de beurt aan Statenleden en fractiemedewekers van D66, GroenLinks, Partij voor de Dieren en Partij van de Arbeid.

Begin april ontving GAJK-bestuurder Beli den Hartog de afgevaardigden van de politieke partijen op het melkvee- en pluimveebedrijf dat hij samen met zijn ouders runt. Onderwerpen die aan de orde kwamen waren weidegang, de mogelijkheid om webcams te plaatsen in stallen, de ontwikkeling van streekproducten, ammoniakreductie en de invloed van Natura 2000-gebieden. Het bezoek werd, zowel vanuit de politici als vanuit GAJK, ervaren als zinvol: een kans om te laten zien waar je je als veehouder mee bezighoudt.

40

BNDR

Op 26 juni organiseert FAJK een avond over asbestsanering, dakrenovatie en groenfinanciering. Gedeputeerde Gijsberts zal de avond openen waarna er verschillende workshops te volgen zijn met experts van Countus, Rabobank en Solentus. Een interessante avond voor de toekomstgerichte jonge boer.

FAJK-leden zijn donderdag 26 juni van harte welkom om 20:00 uur bij de Rabobank in Emmeloord.

Nieuwe medewerker

ZAJK

Vanaf heden wordt ZAJK versterkt door Melissa Poppe. De uit Grijskerke afkomstige Melissa studeert Stad en streekontwikkeling aan de HAS Hogeschool in Den Bosch. In het afgelopen jaar liep zij voor haar studie stage bij NAJK. Melissa is al een jaar bestuurder bij ZAJK, maar maakt nu de overstap naar de werkorganisatie.

Silobags.nl nieuwe sponsor AJF Eind mei zetten Christian Visser van Silobags.nl en penningmeester van AJF, Jelle Attema, hun handtekening onder het sponsorcontract. Hiermee is Silobags.nl een nieuwe sponsor van AJF die zich graag wil laten zien aan de agrarische jongeren in Friesland.

NAJK Internationaal zoekt jou!

Voor projecten van NAJK Internationaal zijn we op zoek naar jongeren die zich in willen zetten als trainer, debatleider, groepsbegeleider, organisator en/of workshopleider. Lijkt het jou leuk om mee te werken aan de ontwikkeling van een workshop/avond over internationale thema’s voor AJK’s en JAV’s en deze daarna te geven? Dan zijn we op zoek naar jou!

Thema’s die NAJK Internationaal reeds ontwikkeld heeft en uitgevoerd kunnen worden zijn: landjepik, voedselzekerheid, klimaatverandering, voedselprijzen, de greep van de tussenhandel, boerinnen in ontwikkelingslanden

en biobrandstoffen. Ideeën voor nieuw te ontwikkelen thema’s zijn: afval als grondstof, voedselverspilling en inzicht in de keten. Eigen ideeën zijn natuurlijk van harte welkom.

Heb je interesse om de trainerspoule van NAJK Internationaal met jouw enthousiasme aan te vullen, mail dan naar Ria Wilzing via rwilzing@najk.nl.

Wat heeft NAJK Internationaal jou te bieden? > Opleiding en coaching tot trainer > Ervaring om met andere jongeren en experts een training te ontwikkelen > Vergoeding van € 50,- en reiskostenvergoeding per gegeven workshop > Mogelijkheid om kosteloos deel te nemen aan uitwisseldagen > Waardevolle aanvulling op je CV

D66 interesse in mening

sponsoren

Nieuwe voor DAJK

LAJK

Onlangs werd LAJK benaderd door Hans van Wageningen en Roel van Tillaart van D66 Limburg voor een gesprek over de toekomst van de agrarische sector in Nederland. In mei vond het gesprek plaats, waarbij LAJK-bestuursleden Ilse Verhoijsen en Tom van de Waarenburg de afgevaardigden van D66 bijpraatten over de beleving van actuele onderwerpen door agrarische jongeren. Van Wageningen en Van den Tillaart waren vooral geïnteresseerd in de praktijk achter de wet- en regelgeving en achter nieuws- en mediaberichten. Zo zijn onderwerpen besproken als LOG-gebieden en bedrijfsuitbreiding. Centraal tijdens het overleg stond de maatschappelijke discussie en acceptatie van agrarisch ondernemen in Nederland. Beide heren nemen deel in een werkgroep om de landbouwstandpunten van D66 verder uit te werken op nationaal niveau. Beiden waren zeer geïnteresseerd en het prettige gesprek zal een vervolg krijgen in combinatie met een bedrijfsbezoek bij een LAJK-bestuurslid.

Dit jaar heeft DAJK drie nieuwe sponsoren mogen verwelkomen: Countus, Notariskantoor Oosterhesselen en KWS. Countus zal, met een getekende sponsorovereenkomst van twee jaar, als gastspreker optreden tijdens AJK-avonden over thema’s als financieeleconomisch, strategie en wet- en regelgeving.

Notariskantoor Oosterhesselen biedt alle DAJK-leden (onder andere) tot 1 april 2015 een gratis eerste adviesgesprek over ‘je zaken goed op orde hebben’ aan. Met KWS gaat DAJK aankomend jaar een gezamenlijke thema-avond of excursie organiseren.

ZAJK op studiereis naar Argentinië en Chili In maart vertrokken leden van ZAJK op studiereis naar Argentinië en Chili. Het programma van de reis bestond uit bezoeken aan bedrijven met slachtvee, melkvee, sojateelt, avocadoteelt, fruitteelt en wijnproductie. Daarnaast hebben de Zeeuwse agrarische jongeren een bezoek gebracht aan de haven van Rosario, de ambassade in Buenos Aires en een grote landbouwbeurs in Rosario. De studiereis werd medemogelijk gemaakt door de Zeeuwse Rabobanken. Een volledig reisverslag is terug te lezen op www.zajk.nl.

Geslaagd

schuurfeest DAJK Op 31 mei organiseerde DAJK zijn jaarlijkse schuurfeest. De band ‘De Wethouders’, de vaste gasten van ‘De Dakhazen’ en de feestende aanwezigen maakten het schuurfeest tot een onvergetelijke avond. De organisatie kijkt terug op een zeer geslaagd feest, welke volgend jaar zeker weer georganiseerd wordt.

BNDR

41

ONAFHANKELIJKE VOEDERPROEVEN LEVEREN HET BEWIJS

LG HAVERA-GRAS GOED VOOR 1,4 LITER MEER MELK! Wie grasland vernieuwt met de hoogverteerbare weidemengsels van LG Havera kan veel geld verdienen voor zijn melkveeklanten! Dat blijkt overduidelijk uit voederproeven van Schothorst Feed Research met hoogproductief melkvee.

Per kilogram drogestof zorgt LG Havera-gras voor de meeste melk in de tank, oplopend tot wel 1,4 liter per koe per dag meer dan een bestaande standaardweide.

NIEUW!

De winst zit in de hogere opbrengst met meer voederwaarde, een plus van zo’n 3.000 kVEM per hectare per jaar! LG Havera is namelijk primair geselecteerd op melkdrijvende nutriënten zoals eiwitten, suikers en verteerbare celwanden.

Hierdoor bereiken veehouders een hogere voerefficiëntie die goed is voor een extra rendement van a 168,- per koe per jaar!

LG HAVERA MENGSELWIJZER HAVERA 1 HOOGPRODUCTIEF* Melkdrijvend HAVERA 2 ROTATIE Kortdurend HAVERA 3 DOORZAAI Doorzaaien HAVERA 4 HOOGPRODUCTIEF met timothee* Melkdrijvend HAVERA 5 EFFICIËNT Grasklaver HAVERA 6 MAAILAND Maaien HAVERA 7 STRUCTUUR Structuur *ook als EKO-mengsel verkrijgbaar

Download het onderzoeksverslag op:

www.meermelkuitgras.nl

STRIP SUDOKOE

Vul de puzzel zo in dat in elke rij, in elke kolom en in elk blok van negen vakjes nooit dezelfde koeien staan. De oplossing is de naam van de koe in het gekleurde vakje. Stuur of mail je oplossing v贸贸r 22 augustus 2014 naar binder@najk.nl of naar: Redactie BNDR Postbus 816, 3500 AV Utrecht Vergeet niet je adres te vermelden, want wie weet win jij de heerlijke slagroomtaart die wordt verloot onder de juiste inzendingen!

Hans van Aaken uit Hulsel puzzelde uit dat koe Klaas de oplossing was van de vorige Sudokoe. Hij heeft daarmee de taart gewonnen.

Frans

Sytze

Patrick

Jack

Mart

Bas

Rens

Gerben

Paul BNDR

43

Actie verlengd tot juni 2015.

Steek nu energie in zonnepanelen

en bespaar ook op uw financiering.

De Rabobank financieert zonnepanelen met extra rentekorting.

De Rabobank stimuleert de agrarische sector te verduurzamen. Daarom moedigen we uw stap naar zonnepanelen aan met 0,3% extra rentekorting op onze aantrekkelijke Groenfinanciering. Zo bespaart u niet alleen op energiekosten.

Bezoek rabobank.nl/zonnepanelen en kies voor duurzame energie.

Samen sterker