Project Project
In detail In Detail Van canvas tot kunst From Canvas to Art
De tentoonstelling over islamitische beeldcultuur in het Haus der Kunst in München is door de Rotterdamse architect Caro Baumann samen met Samir El Kordy en Carla van Beurden ruimtelijk vormgegeven met rijk versierde doeken. Deze textiele architectuur met een hedendaagse vertaling van islamitische patronen is zelf verworden tot een kunstobject. Rotterdam architect Caro Baumann, in collaboration with Samir El Kordy and Carla van Beurden, created richly decorated cloths as design elements for the spatial layout for the Haus der Kunst’s Islamic visual culture exhibit. This textile architecture, with modern interpretations of Islamic patterns, became an object of art in its own right. Naar de Arabische traditie zijn ruimtes afgeschermd met rijk versierde doeken.
Auteur Author Evelien Pieters Fotograaf Photographer Wilfred Petzi
Het architectenbureau morePlatz in Rotterdam is tien jaar geleden opgericht door Caro Baumann en Johannes Schele, die elkaar ontmoetten tijdens de studie architectuur aan de TU in München. In alle ontwerpen streven de architecten naar innovatie en een ontwikkeling van de ruimtelijke of programmatische kwaliteiten van de stad. morePlatz betekent ‘meer – verfijnde – ruimte’. Architectural office morePlatz in Rotterdam was founded ten years ago by Caro Baumann and Johannes Schele, who met during their architecture studies at the TU in Munich. In all their designs, the architects strive for innovation and advancement of the spatial or programmatic qualities of the city. morePlatz means ‘more refined - space.’ www.moreplatz.com
54 de Architect interieur Interiors 37
In the Arabic tradition spaces are screened off with richly decorated cloths.
Delicate halftransparante doeken hangen als ragfijne zwevende wanden in de centrale zaal van het Haus der Kunst in München. Ze vormen de subtiele scheiding tussen looppaden en intieme ruimtes waar historische kunstobjecten tentoongesteld staan. De inrichting van de zaal is onderdeel van de tentoonstelling ‘The Future of Tradition – The Tradi-tion of Future’, die teruggrijpt op een belangrijke historische tentoonstelling over islamitische beeldcultuur honderd jaar eerder en traditionele islamitische kunst verbindt met moderne en hedendaagse. De inspiratie voor de textiele architectuur vonden de architecten Samir El Kordy en Caro Baumann in de Arabische traditie om ruimtes voor tijdelijke evenementen af te schermen met rijk versierde doeken. Het ontwerp voor de centrale hal ontstond door eenvoudigweg de toegangen naar de omliggende zalen met diagonale looppaden te verbinden en deze af te schermen met doeken, om daartussen rustplekken te creëren. De patronen op de doeken zijn een digitale herinterpretatie
van een traditioneel Arabisch patroon. El Kordy en Baumann maakten een ver ingezoomde uitsnede van een zwartwitte kopie van het traditionele voorbeeld, waardoor er een nieuw patroon van grove pixels ontstond. Dat trokken ze vervolgens uit elkaar in horizontale en verticale richting om nog twee afwijkende patronen te creëren.
Handwerk Omdat het handmatig weven van de benodigde zeshonderd vierkante meter doek onhaalbaar was, moesten de ontwerpers op zoek naar een andere oplossing. De Egyptische Samia El Sheikh, professor aan de textielafdeling van de universiteit in Caïro, kwam op het idee om kant en klare textiele lappen te gebruiken en daar vervolgens draden uit te trekken, om zo de gewenste gradaties in transparantie te creëren. Jute bleek hiervoor vanwege de grove textuur het meest geschikte materiaal. Textielontwerpster Carla van Beurden deed verschillende proeven om de juiste transparantie voor
maart March 2011 55
Project Project In detail In Detail
El Kordy en Baumann maakten een ver ingezoomde uitsnede van een zwartwitte kopie van een traditioneel islamitisch patroon.
Door dit in horizontale en verticale richting te trekken, ontstonden twee afwijkende patronen.
De tekening is volledig op ware grootte geprint.
Een grid van verstevingsdraden is toegevoegd.
El Kordy and Baumann enlarged a section of a black-and-white copy of a traditional Islamic pattern.
Extension of this pattern horizontally and vertically produced two different non-repeating patterns.
The print is created at actual size.
A grid of reinforcing threads is added.
Inrichting van de zaal Layout of the hall
56 de Architect interieur Interiors
de patronen te creëren, zonder dat de stof uit elkaar viel. Zo voegde ze onder andere een grid van verstevingsdraden toe en bedacht een manier om de horizontale repen jute stevig en snel aan elkaar te rijgen. Omdat de patronen geen herhalende delen bevatten, is de tekening volledig op ware grootte geprint, als onderlegger voor de productie in Egypte. Daar werkten in totaal vijftien mensen twee maanden lang aan de doeken. In de tentoonstellingsruimte zijn de bewerkte doeken met een vrijwel onzichtbare constructie van aluminiumbuizen en metalen draden aan het plafond bevestigd. In de afgeschermde ruimtes is de vloer bedekt met tapijten in diepe bronstinten, om de intieme sfeer te verhogen. Ook de vitrines voor de historische objecten zijn afgewerkt met textiel, in dit geval licht glanzend taft.
vaandels. Hoewel aanvankelijk niet alle betrokkenen overtuigd waren, blijken de twee ruimtelijke talen goed samen te gaan. Het resultaat is een bijzondere textiele architectuur met een authentieke en warme uitstraling. De doeken zorgen voor afscherming, maar bieden ook doorzichten, soms door vier of vijf lagen heen. Dat biedt steeds een ander perspectief op de zaal, op de kunstobjecten en op de vaandels aan het plafond. Dat het ontwerpteam met de doeken meer dan alleen een geslaagde tentoonstellingsachtergrond heeft gemaakt, blijkt uit de vele geïnteresseerde kopers die zich hebben gemeld, waaronder het Victoria and Albert Museum in Londen. Zo wordt het canvas waarop de tentoonstelling in het Haus der Kunst zich afspeelde nu zelf verheven tot kunstobject.
Delicate, semi-transparent canvases hang like floating
enlarged a section to produce a new pattern of coarse pixels,
gossamer walls in the central hall of the Haus der Kunst in
which they then extended horizontally and vertically to
Munich, forming a subtle partitioning between walkways and
produce two new contrasting patterns.
the intimate spaces in which the exhibit’s historic objects are displayed. The layout of the hall is an element of the exhibit
By hand
‘The Future of Tradition – The Tradition of Future.’ The
Because hand-weaving of the six hundred square metres of
exhibit commemorates a major historical exhibition on Islamic
cloth required was unfeasible, the designers had to find
art culture one hundred years earlier, and links modern and
another solution. An Egyptian professor of textiles at the
contemporary Islamic art with its traditional antecedents.
University of Cairo, Samia El Sheikh, came up with the idea
Architects Samir El Kordy and Caro Baumann found the
of taking ready-made textile sections and pulling out threads
inspiration for the textile architecture in the Arabic tradition of
from them until the desired gradations of transparency were
screening off spaces for temporary events with richly
reached.
decorated cloths. The design for the central hall was created
Jute, with its coarse texture, proved to be the most suitable
simply, by connecting the access paths to the adjacent halls
material. Textile designer Carla van Beurden tried a number
with diagonal pathways and screening them off with cloths to
of experiments to find a way to achieve the right transparency
create isolated spaces in between.
for the patterns without causing the fabric to fall apart.
Kunst
The patterns on the cloths are a digital abstraction of a
Ultimately, she added a grid of reinforcing threads and came
Boven de juten doeken in de centrale zaal hangt een monumentaal kunstwerk van Rachid Koraïchi, bestaande uit 99
traditional Arabic pattern. El Kordy and Baumann produced a
up with a quick method for threading the horizontal strips of
black-and-white copy of the traditional geometric pattern and
jute to each other. Because the patterns did not repeat, the
maart March 2011 57
Project Project In detail In Detail
Jute bleek vanwege de grove textuur geschikt materiaal.
De juiste transparantie wordt gezocht.
De productie duurde twee maanden.
Eindresultaat
Detail van het doek
Jute, with its coarse texture, proved to be the most suitable material.
The right transparency is being tested.
The production took two months.
Final result
Cloth detail
print had to be created at actual size as a guide for the
across the space (sometimes through four or five layers),
Opdrachtgever Client Haus der Kunst, München Munich
production in Egypt, where a total of fifteen people worked for
presenting an ever-changing perspective on the hall, the
Curatoren Curators Chris Dercon, León Krempel
two months on the cloths.
objects of the exhibition and the banners above.
Ontwerp Design morePlatz, Rotterdam
In Munich, the finished cloths were affixed to the ceiling of
The fact that with the cloths the design team has produced
Projectteam Project Team Samir El Kordy, Caïro, Egypte Egypt
the exhibition space with a virtually invisible construction of
more than just a winning backdrop to an exhibition is
Installatie concept en design, project management Installation Concept and Design, Project Management
aluminium tubes and metal threads. In the spaces screened
evidenced by the many parties, including London’s Victoria
Caro Baumann, morePlatz, Rotterdam
off by the cloths, the floor is covered with carpets in deep
and Albert Museum, that have expressed interest in buying
Design development, coördinatie bouw Design Development, Coordination Construction Carla van Beurden,
bronze tints to reinforce the intimacy of the atmosphere. The
the finished product. The canvas against which the Haus der
Minc Interior Fashion, Rotterdam
display cases for the historical objects are also finished with
Kunst’s exhibit is framed has in itself been elevated to an
Productie-instructies en materiaaladvies Instruction Production and Material Consulting professor Samia El
textile (lightly glossy taffeta).
object of art.
Sheikh, Caïro, Egypte Egypt
www.deArchitect.nl/projecten
Productie textiel Textile Production textielafdeling Textile Department Helwan University, Caïro, Egypte Egypt
Art
Interieurbouwer Interior Builder Schlosserei Strobl, Germering (D/G)
Above the jute cloths in the central hall hang the 99 banners
Vloeren Floors Stam, München Munich; tapijt BéWé, Hasselt
Detail
making up ‘The Invisible Masters,’ a massive work by artist
Losse inrichting cover vitrines Individual Design Elements Display Case covers JAB (D/G)
Detail
Rachid Koraïchi. Although not everyone involved was
Beeldend kunstenaar Visual Artist Rachid Koraïchi, Parijs Paris
convinced at the outset, the two different spatial statements
Vloeroppervlakte Floor Space 564 m2
prove to work very well together. The result is an
Start ontwerp Start Design mei May 2010
extraordinary textile architecture with an authentic and warm
Start bouw Start Contstruction augustus August 2010
feeling. The cloths act as partitions, but also offer views
Oplevering Completion september 2010
58 de Architect interieur Interiors 37
maart March 2011 59