ευεξία & διατροφή - Τεύχος 6

ÌÁÑÔÉÏÓ/ÁÐÑÉËÉÏÓ 2004

ÔÅÕ×ÏÓ 6

&

Ä É Á Ô Ñ Ï Ö Ç

Ðñüóèåôá ôñïößìùí ãéáôß ôá ÷ñåéáæüìáóôå;

ÄéáôñïöÞ óôçí ôñõöåñÞ çëéêßá Ðñüëçøç ãéá Ýíá åõôõ÷éóìÝíï ôáîßäé

Stress êáé ðåðôéêü óýóôçìá ìßá åðþäõíç ó÷Ýóç

Ëéðþäåò Þðáñ ëßðïò óôï óõêþôé Þ êÜôé ðåñéóóüôåñï;

ÌåôñÞóôå ôç ìÝóç ôïõ óõíôñüöïõ óáò Åêêïëðþìáôá ìßá óõ÷íÞ êáé âáóáíéóôéêÞ ðÜèçóç

periodikoALEX23.indd 3

3/5/2004, 3:12:49 ìì

editorial Ðñïò Éáôñïýò ÅðéôñÝøôå ìïõ íá áñ÷ßóù ëÝãïíôáò üôé êïíôÜ óå éáôñïýò áéóèÜíïìáé óáí óôï óðßôé ìïõ. Åßìáé, âëÝðåôå, ãéïò éáôñïý êáé üóï ðåñíïýí ôá ÷ñüíéá äéáðéóôþíù ìå èëßøç üôé Þôáí Üäéêï ãéá ôïí ðáôÝñá ìáò ðïõ êáíÝíá áðü ôá ðÝíôå ôïõ ðáéäéÜ äåí áêïëïýèçóå ôçí ÉáôñéêÞ. Èá Þèåëá üìùò íá ôïíßóù üôé ç äçìïóéïãñáößá, ôï åðÜããåëìá ðïõ áêïëïýèçóá êáé õðçñåôþ åðß ôñéÜíôá ÷ñüíéá, Ý÷åé – åß÷å ìÜëëïí – ðïëëÜ êïéíÜ ìå ôçí ÉáôñéêÞ. ÅìðåñéÝ÷åé êáé áõôü ôï óôïé÷åßï ôçò êïéíùíéêÞò ðñïóöïñÜò, ôï óôïé÷åßï ôçò ðñïóöïñÜò ðñïò ôï óõíÜíèñùðï, ôïí ðïëßôç, ôï êïéíùíéêü óýíïëï. ÔïõëÜ÷éóôïí Ýôóé ðßóôåõá êáé Ýôóé Þôáí ìÝ÷ñé ðñéí áðü ëßãá ÷ñüíéá, ìÝ÷ñé äçëáäÞ íá ðåñÜóïõí ôá ðåñéóóüôåñá ìÝóá åíçìÝñùóçò óôá ÷Ýñéá åðé÷åéñçìáôéþí, ïðüôå üëá Üëëáîáí. Óôï óçìåßï áõôü åíôïðßæù ôç âáóéêÞ äéáöïñÜ ìåôáîý ôùí äýï ÷þñùí. Ç åíçìÝñùóç, ìå ôï ðÝñáóìÜ ôçò óôá ÷Ýñéá åðé÷åéñçìáôéþí, ÷åéñáãùãÞèçêå, áëëïéþèçêå, ðáñáìïñöþèçêå. Ç ÉáôñéêÞ, üðïõ êé áí áóêåßôáé, óå Äçìüóéá Þ ÄçìïôéêÜ Íïóïêïìåßá, óå ÉäéùôéêÝò ÊëéíéêÝò Þ ÉáôñéêÜ ÊÝíôñá, åßíáé ðïëý äýóêïëï íá áëëïéùèåß. Äåí ìðïñþ äçëáäÞ íá öáíôáóôþ Ýíáí éáôñü íá åöáñìüæåé èåñáðåõôéêÞ áãùãÞ áíÜëïãá ìå ôá óõìöÝñïíôá ôïõ åñãïäüôç ôïõ, ïýôå íá áðïêñýðôåé áðü ôïí áóèåíÞ êÜôé ðïõ íá èßãåé ôïí éäéïêôÞôç ôçò åðé÷åßñçóçò.Áíôßèåôá, óôá ìÝóá ìáæéêÞò åíçìÝñùóçò ðáñáôçñïýíôáé öáéíüìåíá ðïõ áðïêñýðôïõí, áëëïéþíïõí êáé ôåëéêþò öáëêéäåýïõí ôï áãáèü, ôï ïðïßï õðïôßèåôáé ðñïóöÝñåé ï äçìïóéïãñÜöïò óôï êïéíùíéêü óýíïëï, ôçí åíçìÝñùóç. ¸íáò éáôñüò, ð.÷. ðïõ åñãÜæåôáé óå Äçìüóéï Íïóïêïìåßï, óôï É.Ê.Á. Þ óôï Å.Ó.Õ., Ýíáò éáôñüò ðïõ ðëçñþíåôáé áðü ôï êñÜôïò ìðïñåß íá ðáñÝ÷åé áðñüóêïðôá ôéò õðçñåóßåò ôïõ óôïõò áóèåíåßò, ÷ùñßò íá åîåôÜæåé ôï ðïý áíÞêåé Þ ôé ðéóôåýåé ï êáèÝíáò. ÏñéóìÝíïé äçìïóéïãñÜöïé ðïõ åñãÜæïíôáé ãéá ôï êñÜôïò Ý÷ïõí êáôïñèþóåé ôï áêáôüñèùôï. Íá ðëçñþíïíôáé äçëáäÞ áðü Ýíáí åñãïäüôç – ôçí êõâÝñíçóç – êáé ðáñÜëëçëá íá ðëçñþíïíôáé áðü Ýíá äåýôåñï (åöçìåñßäá Þ Üëëï Ì.Ì.Å.), üðïõ õðïôßèåôáé áóêïýí êñéôéêÞ óôïí ðñþôï åñãïäüôç ôïõò, óôçí êõâÝñíçóç! Ãé´ áõôü êáé ç áîéïðéóôßá ìáò, ùò êëÜäïõ, Ý÷åé ðÜåé ðåñßðáôï. Êáé ìç íïìßóåôå üôé áõôÜ ãßíïíôáé åí êñõðôþ. Óõíåðþò, Ý÷ù êÜèå äßêáéï íá èëßâïìáé ðïõ äåí áêïëïýèçóá ôçí ÉáôñéêÞ, áöïý áðü ôï äéêü óáò åðÜããåëìá åßíáé äõíáôÞ ç äéá áõôïý óçìáíôéêÞ ðñïóöïñÜ óôï êïéíùíéêü óýíïëï, óôïé÷åßï ôï ïðïßï, äõóôõ÷þò, üëï êáé áðïìáêñýíåôáé áðü ôç äçìïóéïãñáößá. ¸÷ïíôáò, ëïéðüí, æÞóåé óå éáôñéêü óðßôé êáé óõæçôþíôáò ìÝ÷ñé ôá ôñéáíôáðÝíôå ìïõ ó÷åäüí êáèçìåñéíþò ìå éáôñïýò, áëëÜ êáé áðü ôçí ôñéâÞ êáé åìðåéñßá ìïõ áðü ôï ñåðïñôÜæ, ìðïñþ íá áðïôõðþóù ôá åßäç ôçò ó÷Ýóçò éáôñïý êáé áóèåíïýò ùò åîÞò: ÅñùôéêÞ: Åßìáé âÝâáéïò üôé ïé ðåñéóóüôåñåò áðü ôéò ãõíáßêåò áóèåíåßò Ýëêïíôáé åñùôéêÜ áðü ôïí éáôñü ôïõò, üðùò êáé ïé ðåñéóóüôåñïé Üíäñåò áðü ôçí éáôñü ôïõò. Ôï óõíáßóèçìá áõôü,

öõóéêÜ, äåí áíáöÝñåôáé áðåõèåßáò óôç libido. Ðéï åýêïëá, ðáñáðÝìðåé óôçí áíáóöÜëåéá ôïõ áóèåíïýò, ç ïðïßá åðåíäýåé ôïí éáôñü ìå ðñïóüíôá ðïëëÜ êáé ðïéêßëá, ôá ïðïßá ï áóèåíÞò ôïý ðñïóäßäåé áêüìá êé áí äåí ôá Ý÷åé. Ôï êïéíùíéêü ðñüâëçìá ðïõ ìðïñåß íá ðñïêýøåé áðü áõôïý ôïõ åßäïõò ôç ó÷Ýóç óðáíßùò åßíáé ïäõíçñü. ÓõíÞèùò ï åñùôéóìüò åîáíôëåßôáé êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò åðßóêåøçò êáé ç öáíôáóßùóç ðáñáìÝíåé áíåêäÞëùôç. ÖéëéêÞ: Ðïëëïß áóèåíåßò èÝëïõí íá âëÝðïõí êáé íá áéóèÜíïíôáé ôïí éáôñü ößëï. Ôåßíïõí, ëïéðüí, åõèýò åî áñ÷Þò ÷åßñá öéëßáò, ç ïðïßá åêäçëþíåôáé ìå Ýíá ôçëåöþíçìá Þ ôçëåãñÜöçìá óôçí åïñôÞ ôïõ, ìå Ýíá äþñï, ìå ìéá åõ÷åôÞñéá êÜñôá. Êé åäþ ç – Ýìöõôç êáé áðïëýôùò öõóéêÞ – áíáóöÜëåéá ôïõ áóèåíïýò Ý÷åé ôïí êýñéï ëüãï. ÏõäÝí êïéíùíéêü ðñüâëçìá äéáêñßíù óôç ó÷Ýóç áõôÞ. ÁäéÜöïñç: Ï áóèåíÞò âëÝðåé ôïí éáôñü ùò «øõ÷ñü åðáããåëìáôßá», áðëü äéåêðåñáéùôÞ ôïõ êáèÞêïíôüò ôïõ, Ý÷åé áðáéôÞóåéò áðü áõôüí. Ðéóôåýåé êáé äéáëáëåß üôé ï éáôñüò «ðñÝðåé íá åßíáé Ýôïéìïò íá èõóéáóôåß ãéá ôïí áóèåíÞ ôïõ, áëëéþò áò ìç ãéíüôáí éáôñüò», áëëÜ ôáõôü÷ñïíá áíáãíùñßæåé êáé ôéò äéêÝò ôïõ õðï÷ñåþóåéò. Åßíáé ìéá õãéÞò, êáôÜ ôç ãíþìç ìïõ, ó÷Ýóç ðñïóáñìïóìÝíç óôçí øõ÷ñÞ ëïãéêÞ ôçò óçìåñéíÞò åðï÷Þò. Ôï ðñüâëçìá åäþ åíôïðßæåôáé óôï üôé ï áóèåíÞò åßíáé Ýôïéìïò áíÜ ðÜóá óôéãìÞ íá óõãêñïõóôåß ìå ôïí éáôñü, «áöïý ðëçñþíåé : êáé áöïý ðëçñþíåé, üëá ðñÝðåé íá ãßíïíôáé üðùò ðñïâëÝðåôáé áðü ôïõò íüìïõò». Âñéóêüìáóôå Ýíá ìüëéò «êëéê» ðñéí áðü ôçí åðéèåôéêÞ óõìðåñéöïñÜ. ÅðéèåôéêÞ: Åßíáé ç ó÷Ýóç ôçí ïðïßá êáëëéÝñãçóáí ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá ôá Ì.Ì.Å. êáé ç ïðïßá Ý÷åé äçìéïõñãÞóåé ôá ðåñéóóüôåñá ðñïâëÞìáôá. Ãéá íá ëÝìå ôá ðñÜãìáôá ìå ôï üíïìÜ ôïõò, õðÞñîáí ïñéóìÝíïé, ßóùò êáé áñêåôïß éáôñïß ðïõ ôñïöïäüôçóáí ôá Ì.Ì.Å. ìå õëéêü. ÎÝñåôå, ç ó÷Ýóç Ì.Ì.Å. – éáôñþí åßíáé ìéá ó÷Ýóç áãÜðçò êáé ìßóïõò. Ôá Ì.Ì.Å. êÝñäéóáí ðïëëÜ êáé êåñäßæïõí áêüìá áðü ôï ìýèï ôïõ éáôñéêïý åðáããÝëìáôïò. Ï ðåñßöçìïò äüêôùñ ÊéëíôÝñ óÜñùóå ôéò èåáìáôéêüôçôåò ôéò ðåñáóìÝíåò äåêáåôßåò, üðùò êáé ï óõíÜäåëöüò ôïõ ÌðÝí ÊÝéóé. Ôá óÞñéáë ìå áõôïôåëåßò éóôïñßåò áðü ôá Íïóïêïìåßá âñßóêïíôáé áêüìá êáé óÞìåñá ðïëý øçëÜ. ÁõôÞ åßíáé ç êáëÞ ðëåõñÜ ôçò ó÷Ýóçò ôùí Ì.Ì.Å. ìå ôïõò éáôñïýò. ¼ôáí üìùò ôï êïéíü Ýðáøå íá åðéèõìåß íá âëÝðåé ôçí êáëÞ ðëåõñÜ, ôá áäçöÜãá Ì.Ì.Å. öñüíôéóáí íá êåñäßóïõí êáé ðÜëé áðü ôïí éáôñéêü ìýèï, äåß÷íïíôÜò ôïõ ôç óêïôåéíÞ, ôçí áñíçôéêÞ ðëåõñÜ. Ç Üëëç ðëåõñÜ åßíáé áõôÞ ôùí éáôñéêþí ëáèþí, ôùí áäéêï÷áìÝíùí áóèåíþí, ôùí áíÜëãçôùí ìåãáëïãéáôñþí. Ç Üëëç ðëåõñÜ åßíáé åêåßíç ðïõ èÝëåé ôïõò éáôñïýò «óôçìÝíïõò óôïí ôïß÷ï» êáé ç ïðïßá, äõóôõ÷þò, Ý÷åé óÞìåñá åðéêñáôÞóåé. ÁõôÞ, ëïéðüí, ç ó÷Ýóç Ý÷åé ðñïêáëÝóåé ôåñÜóôéá êïéíùíéêÜ

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 5

3/5/2004, 3:13:09 ìì

3

åîïìïëïãïýìáé üôé üôáí ï éáôñüò ðáôÝñáò ìïõ äåí åß÷å ðëÝïí åëðßäåò íá æÞóåé, åãþ Þëðéæá óôï ãéáôñïõäÜêï ìå ôçí ðïäéÜ. Ìðïñåß ðïôÝ ôïõ íá ìç æÞôçóå êÜôé, áëëÜ áéóèáíüìïõí ôçí áíÜãêç íá ôïõ ðñïóöÝñù, íá ôïõ áíôáðïäþóù ôçí ðñïóöïñÜ ôïõ. Åãþ, ï äéáíïïýìåíïò, ï áìöéóâçôßáò, åß÷á ãßíåé Ýíá ìå ôéò

4

ÄÇÌÇÔÑÇÓ Á. ÊÁÐÑÁÍÏÓ

ÄçìïóéïãñÜöïò, ìÝëïò ôïõ Ä.Ó. ôïõ Åëëçíéêïý Éäñýìáôïò Ãáóôñåíôåñïëïãßáò êáé ÄéáôñïöÞò

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 6

3/5/2004, 3:13:13 ìì

ÌÁÑÔÉÏÓ/ÁÐÑÉËÉÏÓ 2004

Ð

Å

Ñ

É

Å

×

Ï

Ì

Å

Í

Á

ÔÅÕ×ÏÓ 6

10

ÈÅÌÁÔÁ Ëéðþäåò Þðáñ Stress êáé ðåðôéêü óýóôçìá ÌåôñÞóôå ôç ìÝóç ôïõ óõíôñüöïõ óáò Åêêïëðþìáôá

10 20 22 32

ÌÏÍÉÌÅÓ ÓÔÇËÅÓ

14

ÄéáôñïöÞ Ðáéäß & ¸öçâïò ÌéêñÜ & Íüóôéìá Ðåñß Äéáßôçò … Åðéêïéíùíïýìå

20 19 22 28

ÅÕÅÎÉÁ & ÄÉÁÔÑÏÖÇ Äéìçíéáßá ¸êäïóç ôïõ Åëëçíéêïý Éäñýìáôïò Ãáóôñåíôåñïëïãßáò & ÄéáôñïöÞò

ÉäéïêôÞôçò : ÅËËÇÍÉÊÏ ÉÄÑÕÌÁ ÃÁÓÔÑÅÍÔÅÑÏËÏÃÉÁÓ & ÄÉÁÔÑÏÖÇÓ

ÅÉÄÉÊÅÓ ÓÔÇËÅÓ ÌéêñÝò Éóôïñßåò Åõåîßá Ãåýóåéò Ôá ÍÝá ôïõ Éäñýìáôïò

×áñÜëáìðïò ÔæÜèáò Ãáóôñåíôåñïëüãïò ÄçìïóéïãñáöéêÞ åðéìÝëåéá: ÄçìÞôñçò ÊáðñÜíïò Åýá Êáñáìáíþëç Äéüñèùóç êåéìÝíùí: Aëßêç ÔæÜèá

6

Åêäüôçò êáé õðåýèõíïò ðáñÜ ôù íüìù: Ä. Ðáðáðáíáãéþôïõ ÄçìïóéïãñÜöïò

Äçìüóéåò Ó÷Ýóåéò: ÉùÜííçò ÊáñáãéÜííçò Ãáóôñåíôåñïëüãïò

¸äñá: ÐáôñéÜñ÷ïõ Éùáêåßì 30, 106 75 ÁèÞíá Ôçë. Fax.: 210 72 31 332, e-mail: info@eligast.gr URL : www.eligast.gr

ÅììáíïõÞë Áñ÷áýëçò Ãáóôñåíôåñïëüãïò (Åðéêïéíùíïýìå)

Èåìáôéêïß ÓõíôÜêôåò:

ÉùÜííçò ÄÞìêáò Êëéíéêüò Äéáéôïëüãïò Äéáôñïöïëüãïò (Ðåñß Äéáßôçò)

14 26 28 34 36

ÄçìÞôñçò ÊáñáãéÜííçò Ãáóôñåíôåñïëüãïò (ÌéêñÜ & Íüóôéìá) Êþóôáò ÌÜñêïãëïõ Ãáóôñåíôåñïëüãïò (ÈÝìáôá) Âáóßëåéïò ÍôåëÞò Ãáóôñåíôåñïëüãïò (ÈÝìáôá) Ìáßñç ÌáõñÞ–ÂáâáãéÜííç Åð. ÊáèçãÞôñéá Âéï÷çìåßáò & ×çìåßáò Ôñïößìùí (ÄéáôñïöÞ) ÉùÜííá Ðáíáãéþôïõ Ðáéäßáôñïò – Ãáóôñåíôåñïëüãïò (Ðáéäß & ¸öçâïò) Õðåýèõíç ÄéáöÞìéóçò : ÐÝííõ ×áôæçãåùñãßïõ Ôçë. 210 74 99 308 Fax. 210 77 13 795 e-mail : pennyh@triaenatours.gr

8 17 38 38 ÄÉÏÉÊÇÔÉÊÏ ÓÕÌÂÏÕËÉÏ Ðñüåäñïò: Ä.Ðáðáðáíáãéþôïõ ÄéåõèõíôÞò: Ê. ÁñâáíéôÜêçò Ã. ÃñáììáôÝáò: Ä. Ã. Êáñáìáíþëçò Ôáìßáò: Á. Ðáðáóðýñïõ ÌÝëç: Á. Óõíïäéíïý, Â. ×. ÃïëåìÜôçò, Ä. Á. ÊáðñÜíïò, Ã. ÊçôÞò, Ó. Ä. ËáäÜò, Å. Â. ÔóéÜíïò, Ã. ÖùêÜò

Káëëéôå÷íéêÞ äéåýèõíóç: N. A. ÃêåóêÝñ Êáëëéôå÷íéêÞ åðéìÝëåéá-DTP: Aëåî. Ðáðáäïðïýëïõ

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 8

3/5/2004, 3:13:49 ìì

µικρές ιστορίες

Ðñéí Þ ìåôÜ ôï öáãçôü ; To 1821 και νωρίτερα οι Έλληνες ήταν σχετικά αδύνατοι και µάλλον κοντοί στο ανάστηµα.

* Aκόµη και εγώ το έζησα αυτό το 1968 ως αγροτικός ιατρός, αλλά το ίδιο συνέβαινε πριν από το 1950 ως και στην Kαλαµαριά Θεσσαλονίκης.

8

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 10

3/5/2004, 3:14:11 ìì

ΛΙΠΩ∆ΕΣ ΗΠΑΡ Λίπος στο συκώτι ή κάτι περισσότερο;

• Ôï «ëéðþäåò Þðáñ», äçëáäÞ ç åíáðüèåóç ëßðïõò óôï Þðáñ óå Üôïìá ðïõ äåí êáôáíáëþíïõí áëêïüë, åßíáé ç ðéï óõ÷íÞ çðáôéêÞ íüóïò óôéò áíåðôõãìÝíåò ÷þñåò .

• Ôï «ëéðþäåò Þðáñ» äåí åßíáé ðÜíôïôå áèþá êáôÜóôáóç, áöïý óå ïñéóìÝíåò ðåñéðôþóåéò ðñïêáëåß ÷ñüíéï åñåèéóìü ôïõ Þðáôïò («óôåáôïçðáôßôéäá») êáé Ý÷åé áõîçìÝíï êßíäõíï ìåôÜðôùóçò óå êßññùóç.

Ìå ôç óõíå÷Þ áýîçóç ôùí áôüìùí ðïõ õðïâÜëëïíôáé óå áðëÝò åîåôÜóåéò áßìáôïò óôá ðëáßóéá ðñïóõìðôùìáôéêïý åëÝã÷ïõ (ôóåê-áð) êáé ìå ôçí åýêïëç ðëÝïí ðñüóâáóç óå Ýëåã÷ï ìå õðåñç÷ïãñÜöçìá áðïêáëýðôïíôáé ïëïÝíá êáé ðåñéóóüôåñá Üôïìá ìå áõîçìÝíá çðáôéêÜ Ýíæõìá (ôñáíóáìéíÜóåò) êáé óôïé÷åßá áõîçìÝíçò óõãêÝíôñùóçò ëßðïõò óôï óõêþôé. Ôá åõñÞìáôá áõôÜ ÷áñáêôçñßæïíôáé ùò «ëßðùóç ôïõ Þðáôïò» Þ «ëéðþäåò Þðáñ» (Þðáñ=óõêþôé) óõ÷íÜ ìå õðåñâïëéêÞ åõêïëßá êáé ßóùò ÷ùñßò ôïí áðáéôïýìåíï åñãáóôçñéáêü Ýëåã÷ï êáé ôá Üôïìá ðïõ ðáñïõóéÜæïõí ôÝôïéá åõñÞìáôá êáèçóõ÷Üæïíôáé üôé äåí Ý÷ïõí ôßðïôå ðáèïëïãéêü Þ üôé Ý÷ïõí ìßá êáôÜóôáóç ó÷åäüí öõóéïëïãéêÞ. Åßíáé üìùò ç Üðïøç áõôÞ åðéóôçìïíéêÜ ïñèÞ; Ãéá íá Ý÷ïõìå áðÜíôçóç óå áõôÞí ôçí åñþôçóç èá ðñÝðåé ðñþôá íá áðáíôçèïýí ôá ðáñáêÜôù äýï åñùôÞìáôá: ¸÷ïõí ðñÜãìáôé ëéðþäåò Þðáñ üëá ôá Üôïìá ìå áõîçìÝíåò ôñáíóáìéíÜóåò êáé ßóùò óôïé÷åßá ëßðïõò óôï óõêþôé ìå âÜóç ôï õðåñç÷ïãñÜöçìá; Åßíáé ôï ëéðþäåò Þðáñ ðÜíôïôå ìßá áèþá êáôÜóôáóç;

¸÷ïõí ðñÜãìáôé ëéðþäåò Þðáñ üëá ôá Üôïìá ìå áõîçìÝíåò ôñáíóáìéíÜóåò êáé ßóùò óôïé÷åßá ëßðïõò óôï óõêþôé ìå âÜóç ôï õðåñç÷ïãñÜöçìá; Ôï «ëéðþäåò Þðáñ» Þ, üðùò ðéï åðéóôçìïíéêÜ áðïêáëåßôáé ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá, ç ìç áëêïïëéêÞ ëéðþäçò íüóïò ôïõ Þðáôïò åßíáé ç ðéï óõ÷íÞ íüóïò ôïõ Þðáôïò óôéò áíåðôõãìÝíåò ÷þñåò.

10

ÌïéÜæåé ìå ôçí áëêïïëéêÞ çðáôïðÜèåéá, äçëáäÞ ôçí çðáôéêÞ íüóï ðïõ ïöåßëåôáé óå êáôÜ÷ñçóç ïéíïðíåõìáôùäþí ðïôþí, áëëÜ åìöáíßæåôáé óå Üôïìá ðïõ äåí êáôáíáëþíïõí óçìáíôéêÝò ðïóüôçôåò áëêïüë. ×áñáêôçñßæåôáé áðü áõîçìÝíá çðáôéêÜ Ýíæõìá, óõíÞèùò ôéò ôñáíóáìéíÜóåò, áõîçìÝíç õðåñç÷ïãÝíåéá ôïõ Þðáôïò óôï õðåñç÷ïãñÜöçìá (ëüãù ôçò áõîçìÝíçò ðåñéåêôéêüôçôáò ôïõ Þðáôïò óå ëßðïò) êáé ôáõôü÷ñïíá áðïõóßá Üëëïõ áéôßïõ çðáôéêÞò âëÜâçò. ÅðïìÝíùò êÜèå Üôïìï ìå áõîçìÝíåò ôñáíóáìéíÜóåò êáé õðåñç÷ïãñáöéêÝò åíäåßîåéò ãéá ëßðïò óôï óõêþôé äåí Ý÷åé áðáñáßôçôá «ëéðþäåò Þðáñ». Áñ÷éêÜ ðñÝðåé íá åîåôÜæåôáé ìå ðñïóï÷Þ ç ðéèáíüôçôá êáôáíÜëùóçò áëêïüë Þ çðáôïôïîéêþí ðáñáãüíôùí (óõíÞèùò öáñìÜêùí) êáé íá áðïêëåßïíôáé ìå åéäéêÝò åîåôÜóåéò Üëëá áßôéá (üðùò ïé éïß çðáôßôéäáò  êáé C) ðïõ ìðïñåß íá ó÷åôßæïíôáé ìå áíÜëïãá åõñÞìáôá. Ìå âÜóç áõóôçñÜ åðéóôçìïíéêÜ êñéôÞñéá ç äéÜãíùóç ôçò ìç áëêïïëéêÞò ëéðþäïõò íüóïõ ôïõ Þðáôïò ðñïûðïèÝôåé âéïøßá Þðáôïò êáé Ýëåã÷ï ôïõ çðáôéêïý éóôïý óôï ìéêñïóêüðéï. Ç âéïøßá Þðáôïò, éäßùò üôáí ãßíåôáé áðü Ýìðåéñïõò ãéáôñïýò, åßíáé ìßá áðëÞ, áíþäõíç åîÝôáóç, ðïõ åêôåëåßôáé óôï êñåâÜôé ôïõ åîåôáæüìåíïõ êáé ðñáêôéêÜ äåí Ý÷åé åðéðëïêÝò. ¼ìùò óôçí êëéíéêÞ ðñÜîç ßóùò äåí åßíáé ðÜíôïôå áðáñáßôçôç ç âéïøßá Þðáôïò ãéá ôç äéÜãíùóç ôïõ ðñïâëÞìáôïò, áöïý ìç áëêïïëéêÞ ëéðþäçò íüóïò ôïõ Þðáôïò äéáðéóôþíåôáé óå 90%-95% ôùí áôüìùí ìå ðáèïëïãéêÝò ôéìÝò ôñáíóáìéíáóþí êáé ÷ùñßò Üëëá áßôéá çðáôéêÞò âëÜâçò.

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 12

3/5/2004, 3:14:26 ìì

Åßíáé ôï ëéðþäåò Þðáñ ðÜíôïôå ìßá áèþá êáôÜóôáóç; Óôïí üñï «ëéðþäåò Þðáñ» Þ ìç áëêïïëéêÞ ëéðþäç íüóï ôïõ Þðáôïò ðåñéëáìâÜíïíôáé ç áðëÞ ëßðùóç Þ óôåÜôùóç ôïõ Þðáôïò (Þ ëéðþäåò Þðáñ óôçí éáôñéêÞ ïñïëïãßá) êáé ç ìç áëêïïëéêÞ óôåáôïçðáôßôéäá, ðïõ óçìáßíåé åñåèéóìüò-öëåãìïíÞ, íÝêñùóç êáé êáôáóôñïöÞ ôùí êõôôÜñùí ôïõ Þðáôïò ìå áíÜðôõîç ïõëþí (óõíäåôéêïý éóôïý). Ïé áóèåíåßò ìå ìç áëêïïëéêÞ óôåáôïçðáôßôéäá Ý÷ïõí êßíäõíï íá áíáðôýîïõí óôï ìÝëëïí êßññùóç ôïõ Þðáôïò. Áí êáé äåí åßíáé ãíùóôü ðïéïé áóèåíåßò ìå ìç áëêïïëéêÞ óôåáôïçðáôßôéäá èá áíáðôýîïõí êßññùóç, ç íüóïò áõôÞ èåùñåßôáé óÞìåñá ç êõñéüôåñç áéôßá êßññùóçò êñõøéãåíïýò áéôéïëïãßáò, äçëáäÞ ôùí ðåñéðôþóåùí êßññùóçò üðïõ ìåôÜ áðü ëåðôïìåñÞ Ýëåã÷ï äåí áðïêáëýðôåôáé ôï áßôéï ôçò çðáôéêÞò âëÜâçò. ÅðïìÝíùò, äåí åßíáé ðÜíôïôå ôï «ëéðþäåò Þðáñ» áèþá êáôÜóôáóç, áöïý êÜðïéá áðü ôá Üôïìá ìå «ëéðþäåò Þðáñ» ìðïñåß íá Ý÷ïõí ìç áëêïïëéêÞ óôåáôïçðáôßôéäá êáé áõîçìÝíï êßíäõíï ìåôÜðôùóçò óå êßññùóç ôïõ Þðáôïò. Ç áêñéâÞò äéÜêñéóç ìåôáîý áðëÞò ëßðùóçò êáé ìç áëêïïëéêÞò óôåáôïçðáôßôéäáò åßíáé äýóêïëç, áöïý êáé ïé äýï ïíôüôçôåò äåí ðñïêáëïýí óõìðôþìáôá Þ ðñïêáëïýí ðáñüìïéá áóáöÞ óõìðôþìáôá (Þðéá êüðùóç, ßóùò çðáôïìåãáëßá) êáé Ý÷ïõí ßäéåò äéáôáñá÷Ýò çðáôéêþí åíæýìùí êáé ðáñüìïéá åõñÞìáôá óôï õðåñç÷ïãñÜöçìá. Ç äéÜêñéóÞ ôïõò óôçñßæåôáé áðïêëåéóôéêÜ óôç âéïøßá Þðáôïò, ðïõ áí êáé äåí åßíáé, üðùò ðñïáíáöÝñèçêå, áðüëõôá áðáñáßôçôç ãéá ôç äéÜãíùóç ôïõ ðñïâëÞìáôïò, åßíáé áíáíôéêáôÜóôáôç ãéá ôçí åêôßìçóç ôçò óïâáñüôçôáò êáé ôçò ðñüãíùóçò.

Ðïéá Üôïìá Ý÷ïõí óõ÷íüôåñá «ëéðþäåò Þðáñ»; To «ëéðþäåò Þðáñ» åßíáé óõ÷íÜ ðñüâëçìá ôùí ðá÷ýóáñêùí Þ Ýóôù õðÝñâáñùí áôüìùí. Õðïëïãßæåôáé üôé ðåñéóóüôåñïé áðü 1 óôïõò 2-3 ðá÷ýóáñêïõò êáé ðåñéóóüôåñïé áðü 8-9 óôïõò 10 áóèåíåßò ìå êáêïÞèç ðá÷õóáñêßá Ý÷ïõí «ëéðþäåò Þðáñ». Åéäéêüôåñá, ç êåíôñéêïý ôýðïõ ðá÷õóáñêßá, ðïõ óçìáßíåé åíáðüèåóç ëßðïõò ðåñéóóüôåñï óôçí êïéëéÜ, Ý÷åé áõîçìÝíï êßíäõíï ãéá «ëéðþäåò Þðáñ». Ïé áóèåíåßò ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç êáé êõñßùò ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç ðïõ åìöáíßæåôáé óôçí åíÞëéêï æùÞ êáé äå ÷ñåéÜæåôáé èåñáðåßá ìå éíóïõëßíç Ý÷ïõí åðßóçò óõ÷íÜ «ëéðþäåò Þðáñ». ¢ëëïé ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ ãéá «ëéðþäåò Þðáñ» èåùñïýíôáé ïé äéáôáñá÷Ýò ôùí ëéðéäßùí (êõñßùò õøçëÜ ôñéãëõêåñßäéá êáé ÷áìçëÞ ðñïóôáôåõôéêÞ ÷ïëçóôåñßíç -ÇDL) êáé ç áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç. Ôï «ëéðþäåò Þðáñ» üìùò äåí åßíáé áðïêëåéóôéêü «ðñïíüìéï» ôùí ðá÷ýóáñêùí Þ ôùí äéáâçôéêþí, áöïý õðÜñ÷åé êáé óå Üôïìá ÷ùñßò ãíùóôü ðáñÜãïíôá êéíäýíïõ. ÓõíÞèùò åìöáíßæåôáé óå åíÞëéêåò, áëëÜ õðÜñ÷ïõí óðáíéüôåñá êáé ðåñéðôþóåéò ðáéäéþí. Ôï ìÝãåèïò ôïõ ðñïâëÞìáôïò ôïõ «ëéðþäïõò Þðáôïò» áíáìÝíåôáé íá áõîçèåß 12

óôéò áíåðôõãìÝíåò ÷þñåò, üðïõ áõîÜíåôáé óõíå÷þò ç ó÷åôéêÞ óõ÷íüôçôá ôùí ðáñáãüíôùí ðïõ åõíïïýí ôçí áíÜðôõîÞ ôïõ, äçëáäÞ ðá÷õóáñêßáò, óáê÷áñþäïõò äéáâÞôç êáé äéáôáñá÷þí ôùí ëéðéäßùí.

Ðüóï óõ÷íü åßíáé ôï «ëéðþäåò Þðáñ»; H ðñáãìáôéêÞ óõ÷íüôçôá ôïõ «ëéðþäïõò Þðáôïò» äåí åßíáé ãíùóôÞ. Èåùñåßôáé üìùò éäéáßôåñá óõ÷íü íüóçìá êáé åêôéìÜôáé üôé ðåñéóóüôåñïé áðü 1 óôïõò 10 (10%) êáé ßóùò 1 óôïõò 4-5 (20%-25%) åíÞëéêåò ôùí Äõôéêþí ÷ùñþí Ý÷ïõí «ëéðþäåò Þðáñ». Ðáñüôé õðïëïãßæåôáé üôé ðåñßðïõ 1 óôá 5 (20%) Üôïìá ìå «ëéðþäåò Þðáñ» Ý÷ïõí óôåáôïçðáôßôéäá êáé åðïìÝíùò áõîçìÝíï êßíäõíï ãéá ðñïïäåõôéêÞ åîÝëéîç óå êßññùóç, ôï ðïóïóôü áõôü åßíáé éäéáßôåñá õøçëü, áöïý áöïñÜ 2%-5% ôïõ ãåíéêïý ðëçèõóìïý. Ç óõ÷íüôçôá ôçò ÷ñüíéáò çðáôßôéäáò Â Þ C óôï ãåíéêü ðëçèõóìü ôçò ÷þñáò ìáò åßíáé ðéèáíüôáôá ìéêñüôåñç áðü 2%.

ÕðÜñ÷åé èåñáðåßá ãéá ôï «ëéðþäåò Þðáñ»; Áñ÷éêÜ åßíáé áðáñáßôçôï íá åðéâåâáéþíåôáé ç äéÜãíùóç êáé íá áðïêëåßïíôáé Üëëá áßôéá çðáôéêÞò âëÜâçò. Ìå äåäïìÝíï üôé ôï «ëéðþäåò Þðáñ» ìðïñåß óå ïñéóìÝíåò ðåñéðôþóåéò íá ïäçãÞóåé óå êßññùóç, èá ðñÝðåé íá ãßíåôáé ðñïóðÜèåéá èåñáðåõôéêÞò ðáñÝìâáóçò. Áñ÷éêÜ üëá ôá Üôïìá èá ðñÝðåé íá ÷Üíïõí óôáäéáêÜ âÜñïò êáé íá äéïñèþíïõí ôá åðßðåäá óáê÷Üñïõ êáé ÷ïëçóôåñßíçò Þ ôñéãëõêåñéäßùí ìå êáôÜëëçëç äßáéôá êáé ßóùò ðñüóèåôç öáñìáêåõôéêÞ áãùãÞ. Áîßæåé íá óçìåéùèåß üôé ç áðüôïìç åëÜôôùóç ôïõ âÜñïõò ìðïñåß íá ïäçãÞóåé óå áíôßèåôá áðïôåëÝóìáôá êáé ãé’ áõôü óõóôÞíåôáé óôïõò åíÞëéêåò íá ÷Üíïõí ðåñßðïõ 1.5 Kg ôçí åâäïìÜäá. Ïé áóèåíåßò ìå ìç áëêïïëéêÞ óôåáôïçðáôßôéäá èá ðñÝðåé íá åêôéìþíôáé áðü åîåéäéêåõìÝíïõò éáôñïýò êáé ðéèáíüí íá õðïâÜëïíôáé óå åãêåêñéìÝíåò êëéíéêÝò äïêéìÝò, áöïý äåí õðÜñ÷åé ðñïò ôï ðáñüí åãêåêñéìÝíï öÜñìáêï ãéá ôç íüóï áõôÞ.

ÃÅÙÑÃÉÏÓ Â. ÐÁÐÁÈÅÏÄÙÑÉÄÇÓ Ï Ã. Â. Ðáðáèåïäùñßäçò åßíáé ËÝêôïñáò Ðáèïëïãßáò - Ãáóôñåíôåñïëïãßáò ôçò ÉáôñéêÞò Ó÷ïëÞò ôïõ Ðáí/ìßïõ Áèçíþí

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 14

3/5/2004, 3:15:06 ìì

διατροφή

Πρόσθετα τροφίµων Γιατί τα χρειαζόµαστε;

Τα πρόσθετα των τροφίµων παίζουν ένα ζωτικό ρόλο στην ύπαρξη των τροφίµων µε τη µορφή που τα ξέρουµε αλλά και στον εφοδιασµό της ανθρωπότητας µε τρόφιµα.

ðéôñÝðïõí óôïí áõîáíüìåíï ðëçèõóìü íá áðïëáìâÜíåé ìéá ðïéêéëßá áðü áóöáëÞ, êáôÜ ôåêìÞñéï õãéåéíÜ êáé ãåõóôéêÜ ôñüöéìá üëåò ôéò åðï÷Ýò ôïõ ÷ñüíïõ. ÊÜèå Ýíáò áðü ìáò ôñþåé ðåñßðïõ ôÝóóåñá êéëÜ ðñüóèåôá êáôÜ ìÝóï üñï ôï ÷ñüíï, ÷ùñßò íá õðïëïãéóôïýí ôï áëÜôé êáé ç æÜ÷áñç (7 êáé 52 êéëÜ áíôßóôïé÷á). ¼óï ðéï åðåîåñãáóìÝíá åßíáé ôá ôñüöéìá ðïõ ôñþåé êáíåßò ôüóï ðéï ðïëëÜ ðñüóèåôá êáôáíáëþíåé. Ðñüóèåôá åßíáé ïé ïõóßåò ðïõ ïé êáôáóêåõáóôÝò ôñïößìùí ðñïóèÝôïõí óêüðéìá óôï ôñüöéìï åßôå óôç äéÜñêåéá ôçò ðáñáãùãÞòåðåîåñãáóßáò åßôå óôï ôåëéêü ðñïúüí, ìå óôü÷ï íá ðñïóäþóïõí Þ íá äéáôçñÞóïõí åðéèõìçôÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ üðùò ç èñåðôéêÞ áîßá, ç åìöÜíéóç êáé ç áóöÜëåéá áðü ôçí êáôáíÜëùóÞ ôïõ. ÌåñéêÜ ðñüóèåôá ðñïÝñ÷ïíôáé áðü öõóéêÝò ðçãÝò, óõíÞèùò ôñüöéìá (ð.÷. áõãü), åíþ Üëëá åßíáé ðñïúüíôá ÷çìéêÞò óýíèåóçò êáé ðáñáóêåõÜæïíôáé óôï åñãáóôÞñéï. ×ñçóéìïðïéïýíôáé áðü ôüôå ðïõ ï Üíèñùðïò Ýìáèå íá äéáôçñåß ôá ôñüöéìá áðü ôç ìéá óõãêïìéäÞ ìÝ÷ñé ôçí åðüìåíç áëëÜ êáé íá âåëôéþíåé ôçí åìöÜíéóç êáé ôçí èñåðôéêÞ áîßá ôçò ôñïöÞò ôïõ. Ç ÷ñÞóç ôïõ áëáôéïý ìå óêïðü ôç óõíôÞñçóç, Üñ÷éóå ðñéí áðü ÷éëéÜäåò ÷ñüíéá. Ïé áñ÷áßïé Áéãýðôéïé ÷ñçóéìïðïéïýóáí ÷ñùóôéêÝò 14

áðü ëá÷áíéêÜ êáé áñùìáôéêÝò ýëåò ãéá íá êÜíïõí ïñéóìÝíá ôñüöéìá ðéï èåëêôéêÜ. Ôï áëÜôéóìá Þôáí ðïëý óõíçèéóìÝíï êáôÜ ôï Ìåóáßùíá. Ôïí ôåëåõôáßï áéþíá ïé êïéíùíéêÝò áëëáãÝò ðñïêÜëåóáí ôçí ñáãäáßá åîÝëéîç óôïí ôñüðï åöïäéáóìïý ìå ôñüöéìá êáé ðáñÜëëçëá ôï ðïóïóôü ôùí áíèñþðùí ðïõ áó÷ïëïýíôáé ìå ôçí ðñùôïãåíÞ ðáñáãùãÞ óõññéêíþíåôáé, åíþ ç áðáßôçóç ãéá ìåãáëýôåñç ðïéêéëßá ôñïößìùí ðïõ èá åôïéìÜæïíôáé åýêïëá êáé èá åßíáé óõã÷ñüíùò áóöáëÞ êáé ïéêïíïìéêÜ, äéïãêþíåôáé. ÁðÜíôçóç óôéò áðáéôÞóåéò áõôÝò ôùí êáôáíáëùôþí ðïõ Þôáí áðüññïéá êáé õðáñêôþí áíáãêþí, äßíåé ç ÷ñÞóç ôçò ìïíôÝñíáò ôå÷íïëïãßáò åðåîåñãáóßáò ôùí ôñïößìùí ðïõ ðåñéëáìâÜíåé êáé ôçí ÷ñçóéìïðïßçóç ðñïóèÝôùí. ¸ôóé, ôá ôåëåõôáßá 30-40 ÷ñüíéá ç áíÜðôõîç óôçí åðéóôÞìç êáé ôçí ôå÷íïëïãßá ôùí ôñïößìùí áëëÜ êáé ôùí âéïëïãéêþí åðéóôçìþí, ïäÞãçóáí óå ïõóéáóôéêÞ áýîçóç óôç ÷ñÞóç ôùí ðñïóèÝôùí ìå áðïôÝëåóìá íá áðïäïèåß óôïõò êáôáíáëùôÝò ìåãÜëç ðïéêéëßá ôñïöþí õøçëÞò êáé óôáèåñÞò ðïéüôçôáò óå ëïãéêÝò ôéìÝò, ðïõ ïäÞãçóå âÝâáéá êáé óå õðåñêáôáíÜëùóç (éäéáßôåñá áðü ðáéäéÜ).

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 16

3/5/2004, 3:15:18 ìì

διατροφή Ο ρόλος των προσθέτων, συνοπτικά, είναι: Íá áõîÞóïõí ôç äõíáôüôçôá óõíôÞñçóçò ôïõ ôñïößìïõ á) ÐñïöõëÜóóïíôáò ôï áðü ìéêñïâéáêÞ ìüëõíóç ðïõ áðïôåëåß ôïí ìåãáëýôåñï êßíäõíï. ÔÝôïéá óõíÞèùò ÷ñçóéìïðïéïýìåíá óõíôçñçôéêÜ åßíáé âåíæïúêÜ, óïñâéêÜ, ðñïðéïíéêÜ, ïîÝá Þ Üëáôá, ðïõ êáèõóôåñïýí ôçí ìüëõíóç áðü âáêôÞñéá êáé ìýêçôåò êáèþò êáé íéôñéêÜ-íéôñþäç ðïõ ðñïóôáôåýïõí ôá ðáñáóêåõÜóìáôá êñÝáôïò, øáñéþí êáé ðïõëåñéêþí áðü ôç ìüëõíóç áðü ôçí âáêôçñéáêÞ ôïîßíç (ðñïúüí ôïõ Clostridium botulinum), ðïõ ðñïêáëåß ôçí áëëáíôßáóç. Óýìöùíá ìå ôïí Ðáãêüóìéï Ïñãáíéóìü Õãåßáò, ïé ìåãáëýôåñïé êßíäõíïé ãéá ôïõò êáôáíáëùôÝò ôñïößìùí ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ìéêñïïñãáíéóìïýò üðùò óáëìïíÝëá êáé ïñéóìÝíá óôåëÝ÷ç êïëïâáêôçñéäßùí. â) Êáèõóôåñþíôáò ôçí ïîåßäùóç ðïõ èá åß÷å ùò áðïôÝëåóìá ôï «ôÜããéóìá» ôùí ëéðáñþí õëþí ôïõ ôñïößìïõ. Ãéá ôïí óêïðü áõôü ÷ñçóéìïðïéåßôáé óõ÷íÜ ôï áóêïñâéêü ïîý (âéôáìßíç C, E300) Íá äéáôçñÞóïõí ôçí äéáôñïöéêÞ áîßá ôïõ ôñïößìïõ ðñïóôáôåýïíôáò ôï áðü ôçí áðïéêïäüìçóç ôùí âéôáìéíþí, ôùí áêüñåóôùí ëéðáñþí ïîÝùí êáé ôùí áðáñáßôçôùí áìéíïîÝùí. Íá äéáôçñÞóïõí Þ áêüìá êáé íá âåëôéþóïõí ôéò áéóèçôéêÝò éäéüôçôåò ôïõ ôñïößìïõ åðéäñþíôáò óôç óýóôáóç, ôçí õöÞ, ôç ãåýóç, ôï Üñùìá êáé ôï ÷ñþìá ôïõ. Ðáñáäåßãìáôá ôÝôïéùí ðñïóèÝôùí ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé óõ÷íÜ åßíáé ôï êáñáìåëü÷ñùìá (Å150) óå áíáøõêôéêÜ, ôï åñõèñü ôùí ôåýôëùí (Å162) óå ðáãùôÜ, ïîåßäéï ôïõ ìáãíçóßïõ óôï åðéôñáðÝæéï áëÜôé êáé óôá ãÜëáôá óå óêüíç (äéáôÞñçóç ñïÞò), ôï MSG (ãëïõôáìéíéêü íÜôñéï) êáé äéÜöïñá áñôýìáôá. Íá ðñïìçèåýóïõí åéäéêÜ óõóôáôéêÜ óå êáôáíáëùôÝò ìå åîåéäéêåõìÝíåò áðáéôÞóåéò üðùò ð.÷. ïñéóìÝíåò ãëõêáíôéêÝò ýëåò óå Üôïìá ðïõ ðñÝðåé íá ìåéþóïõí ôçí ðñüóëçøç èåñìßäùí êáé óå äéáâçôéêïýò. ÐáñÜäåéãìá ç æá÷áñßíç (Å954). Óôá ðñüóèåôá ìðïñïýí íá óõìðåñéëçöèïýí êáé äéáôñïöéêÜ óõìðëçñþìáôá áöïý ðïëëÜ ôñüöéìá åíéó÷ýïíôáé ìå áíüñãáíá óõóôáôéêÜ, âéôáìßíåò ðïõ êáôáóôñÝöïíôáé êáôÜ ôçí åðåîåñãáóßá ð.÷. éþäéï óôï åðéôñáðÝæéï áëÜôé, âéôáìßíç D óôï ãÜëá, óßäçñïò êáé âéôáìßíåò  óôá øùìéÜ êáé äçìçôñéáêÜ .

ÅðéðëÝïí ôá ôñüöéìá ÷ùñßò ôç ÷ñÞóç ðñïóèÝôùí, éäéáßôåñá áõôþí ðïõ äéáôçñïýí ôç öñåóêÜäá Þ ôá ðñïóôáôåýïõí áðü ôç ìéêñïâéáêÞ áëëïßùóç, èá Þôáí ëéãüôåñá êáé ðïëý ðéï áêñéâÜ ãéá ôïí êáôáíáëùôÞ. Ôá ðñüóèåôá ðñÝðåé íá åßíáé áóöáëÞ, áðïôåëåóìáôéêÜ, ùöÝëéìá êáé íá õðÜñ÷åé ìÝèïäïò ðñïóäéïñéóìïý ôïõò óôï ôåëéêü ðñïúüí. Ï êþäéêáò ôñïößìùí áðáéôåß íá áíáãñÜöïíôáé ôá ðñüóèåôá óôç óõóêåõáóßá ôïõ ôñïößìïõ ìå ôï üíïìá ôïõò Þ ôïí åéäéêü áñéèìü ðïõ åéóÞ÷èçêå ðñþôá óôçí Åõñþðç ìå ôï ðñüèåìá Å=Åurope. ÓÞìåñá ç ßäéá áñßèìçóç õéïèåôÞèçêå êáé áðü ÷þñåò åêôüò Åõñþðçò (÷ùñßò Å). Óôçí EõñùðáúêÞ Åíùóç õðÜñ÷ïõí ôñåéò ïäçãßåò ðïõ áöïñïýí: óôéò ÷ñùóôéêÝò êáé áñùìáôéêÝò ýëåò (colours), óôéò ãëõêáíôéêÝò ïõóßåò (sweeteners) êáé äéÜöïñá ðñüóèåôá (miscellaneous) ð.÷. óõíôçñçôéêÜ, óôáèåñïðïéçôÝò, ãáëáêôùìáôïðïéçôÝò. Ìðïñïýìå ëïéðüí íá êáôáíáëþíïõìå Üöïâá ôñüöéìá ðïõ ðåñéÝ÷ïõí ðñüóèåôá; ¼ôáí äåí ìðïñïýìå íá êÜíïõìå áëëéþò. Èá ðñÝðåé íá Ý÷ïõìå óôï íïõ ìáò ôï êëÜóìá ùöÝëåéá/åðéêéíäõíüôçôá êáé íá ðñÜôôïõìå áíáëüãùò. Ãéá ðáñÜäåéãìá, Ýíáò äéáâçôéêüò ðñÝðåé íá ÷ñçóéìïðïéÞóåé æá÷áñßíç. Ãéá êÜèå ðñüóèåôï Ý÷åé õðïëïãéóôåß ç «çìåñçóßùò áíåêôÞ äüóç» äçë. ç ðïóüôçôá åêåßíç ðïõ ìðïñåß íá êáôáíáëþíåé èåùñçôéêÜ êÜðïéïò óå êáèçìåñéíÞ âÜóç äéá âßïõ, ÷ùñßò ðñüâëçìá. Äåí Ý÷ïõí ãßíåé üìùò åðéäçìéïëïãéêÝò ìåëÝôåò ðïõ íá ïäçãïýí óå áóöáëÞ óõìðåñÜóìáôá ãéá ôéò åðéðôþóåéò áðü ôç ìáêñï÷ñüíéá ÷ñÞóç áèñïéóôéêÜ üëùí áõôþí ôùí ðñïóèÝôùí. Åí äõíÜìåé êáñêéíïãüíåò ïõóßåò áðïôåëïýí êáé ïñéóìÝíá öõóéïëïãéêÜ óõóôáôéêÜ ôùí ôñïößìùí. ÐáñÜëëçëá äåí ðñÝðåé íá îå÷íÜìå üôé áêüìá êáé óôá íùðÜ ôñüöéìá óõíõðÜñ÷ïõí óõ÷íÜ åðéêßíäõíåò «ôõ÷áßåò ðñïóìßîåéò» áðü ôï ðåñéâÜëëïí üðùò ìüëõâäïò, åíôïìïêôüíá, áíôéâéïôéêÜ êëð. ðïõ èá ìðïñïýóáí íá áðáó÷ïëÞóïõí ôç óôÞëç ìåëëïíôéêÜ. Ðïéá åßíáé ç áðÜíôçóç óå üëá áõôÜ; ÕãåééíÞ äéáôñïöÞ ìå íùðÜ öñÝóêá ôñüöéìá êáôÜ ôï äõíáôüí, ðïéêéëßá ôñïößìùí êáé… «ðáí ìÝôñïí Üñéóôïí».

ÍÁÓÇ ÓÉÁÖÁÊÁ Ç Í. ÓéáöÜêá åßíáé Áíáðëçñþôñéá ÊáèçãÞôñéá Âéï÷çìåßáò óôï ÔìÞìá ×çìåßáò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Áèçíþí

16

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 18

3/5/2004, 3:15:26 ìì

ευεξία

ΠΡΟΛΗΨΗ, για ένα åõôõ÷éóìÝíï ταξίδι

Το ταξίδι των χιλίων µιλίων ξεκινά µε ένα βήµα LAO TZU (570-490 π.χ.) Κινέζος Φιλόσοφος

Ôáîßäé åßíáé êßíçóç, êßíçóç Ýîù áðü ôéò êáèçìåñéíÝò óõíÞèåéÝò ìáò, ðïõ áëëÜæåé ôçí éóïññïðßá ôçò øõ÷éêÞò êáé óùìáôéêÞò ìáò õãåßáò. Åíþ üìùò ç øõ÷éêÞ ìáò êáôÜóôáóç áëëÜæåé óçìáíôéêÜ êáé ðÜíôá ðñïò ôï êáëýôåñï, ïñéóìÝíåò öïñÝò ç óùìáôéêÞ ìáò õãåßá áðåéëåßôáé ìå áðñüâëåðôá áðïôåëÝóìáôá. Ç áðüëáõóç ôçò ðñïóìïíÞò åíüò ôáîéäéïý, åßíáé ãíùóôü, ìáò áðïóðÜ åíôåëþò, ìå óõíÝðåéá íá õðïâáèìßóïõìå ôçí Ýííïéá ôçò ðñüëçøçò, êáèþò êáé ôçí áíÜãêç íá ãíùñßæïõìå âáóéêïýò êáíüíåò õãéåéíÞò. ÅðéðëÝïí, ï öüâïò êáé ìüíï ãéá õãåéïíïìéêÝò áëëáãÝò óôåñåß áðü ðïëëïýò ôáîéäåõôÝò ôç ìáãåßá ôçò öõãÞò. Ùóôüóï, ç ãíþóç åßíáé äýíáìç, êáé, üôáí ó÷åäéÜæïõìå Ýíá ôáîßäé, åðéâÜëëåôáé íá áöéåñþóïõìå ëßãï ÷ñüíï ãéá íá óêåöôïýìå ôé ðñÝðåé íá êÜíïõìå ðñïëçðôéêÜ, åðéëÝãïíôáò íá åðéóêåöôïýìå Ýíá óõãêåêñéìÝíï ôüðï.

Πέντε παράγοντες, που θα βοηθήσουν το σωστό προγραµµατισµό µας, είναι : 1. Ο γεωγραφικός προορισµός του ταξιδιού µας (αναπτυσσόµενη χώρα – ανεπτυγµένη χώρα).

2. Η διάρκεια του ταξιδιού µας 3. Η τοποθεσία µέσα στη χώρα όπου θα πάµε (πόλη – χωριό – ζούγκλα κ.λ.π.)

4. Ο τύπος της διαµονής µας (ξενοδοχείο 5 αστέρων – λόντζες – σκηνές – ποταµόπλοιο)

5. Ο σκοπός του ταξιδιού µας (αναψυχή, αποστολή, επαγγελµατική ή εθελοντική εργασία, προσωρινή εργασία, µόνιµη εργασία)

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 19

3/5/2004, 3:15:41 ìì

17

ευεξία Ïé ðáñÜãïíôåò áõôïß êáèïñßæïõí åðáñêþò ôï âáèìü åðéêéíäõíüôçôáò êÜèå ôáîéäéïý ìáò. Ãéá ðáñÜäåéãìá, óôçí êáôçãïñßá ôïõ õøçëïý êéíäýíïõ èá ìðïñïýóå íá áíÞêåé Ýíá ôáîßäé ìå ðñïïñéóìü ìßá áíáðôõóóüìåíç ÷þñá, ìå äéÜñêåéá ìåãáëýôåñç áðü äýï åâäïìÜäåò ìå äéáìïíÞ óå ÷ùñéÜ êáé ëüíôæåò, ôï ïðïßï êáé èá ÷áñáêôçñßæáìå ôáîéäéùôéêÞ áðïóôïëÞ. Óôçí êáôçãïñßá ôïõ åëÜ÷éóôïõ êéíäýíïõ èá ìðïñïýóå íá áíÞêåé Ýíá ôáîßäé ìáò ìå ðñïïñéóìü ìßá áíåðôõãìÝíç ÷þñá, äéÜñêåéáò ëßãùí çìåñþí, ìå äéáìïíÞ óå îåíïäï÷åßá Þ resorts, ôï ïðïßï êáé èá ÷áñáêôçñßæáìå ôáîßäé áíáøõ÷Þò. Ç Ð.Ï.Õ. (Ðáãêüóìéá ÏñãÜíùóç Õãåßáò) Ý÷åé ôçí ðëÞñç åéêüíá ôùí õãåéïíïìéêþí óõíèçêþí ðïõ áëëÜæïõí ñáãäáßá óå üëï ôïí êüóìï êáé ìÝóù åíüò äéêôýïõ ðëçñïöüñçóçò åíçìåñþíåé üëá ôá êÝíôñá ðïõ äéá÷åéñßæïíôáé ôéò óõíáëëáãÝò ùò ðñïò ôéò ìåôáêéíÞóåéò ôùí áíèñþðùí áðü ÷þñá óå ÷þñá, áðü Þðåéñï óå Þðåéñï. ÔÝôïéá êÝíôñá åßíáé ïé õãåéïíïìéêÝò õðçñåóßåò êÜèå ÷þñáò, ïé áåñïðïñéêÝò åôáéñåßåò, ïé ðñåóâåßåò, ôá ðñïîåíåßá, ôá ôáîéäéùôéêÜ ãñáöåßá. Ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá ôï äéáäßêôõï Ý÷åé åìðëïõôéóôåß ìå ÷ñÞóéìåò ðëçñïöïñßåò, ðáñÝ÷ïíôáò ðëçñÝóôåñç åíçìÝñùóç. ÊÜèå ÷ñüíï ðåñßðïõ 20.000 ¸ëëçíåò öåýãïõìå ãéá ìáêñéíïýò ðñïïñéóìïýò êáé ôï ôåëåõôáßï ðïõ èá èÝëáìå íá óêåöôïýìå åßíáé ïé áóèÝíåéåò. ÊïéôÜæïíôáò üìùò êáôÜìáôá ôéò «ôáîéäéùôéêÝò» áóèÝíåéåò, óçìáßíåé ðùò áõîÜíïõìå ôéò ãíþóåéò ìáò êáé åëá÷éóôïðïéïýìå ôïõò êéíäýíïõò ðïõ áöïñïýí ôçí õãåßá ìáò, åíþ âñéóêüìáóôå óôï åîùôåñéêü. Ôá ðñáãìáôéêÜ ðñïâëÞìáôá ðïõ áíôéìåôùðßæïõìå üôáí ôáîéäåýïõìå, åßíáé ôá êïõíïýðéá, ôï öáãçôü, ôï íåñü, ï Þëéïò, ôá ôñï÷áßá áôõ÷Þìáôá êáé ôï óåî.

Για να αποφύγουµε την ελονοσία, πρέπει να αποφύγουµε τα τσιµπήµατα από τα µη ωφέλιµα θηλυκά κουνούπια. Γι’ αυτό πρέπει να χρησιµοποιούµε ενδεδειγµένα εντοµοαπωθητικά µε DEET και να παίρνουµε τα ανθελονοσιακά χάπια, χωρίς διακοπή.

Να προσέχουµε τι τρώµε, τι νερό πίνουµε, να µη χρησιµοποιούµε παγάκια στο ποτό µας, ούτε νερό της βρύσης για να βουρτσίσουµε τα δόντια µας. Να έχουµε µαζί µας αντιβιοτικά κινολόνες, φακελάκια σε σκόνη για αντικατάσταση των χαµένων ηλεκτρολυτών, και ένα κουτί Flagyl 500 mg για την περίπτωση παρατεταµένης διάρροιας.

Να έχουµε µαζί µας αντηλιακά µε υψηλό δείκτη προστασίας και γυαλιά ηλίου πολύ καλής ποιότητας. Να θυµόµαστε πως ∆ΕΝ \ είναι υπάρχει ασφαλές µαύρισµα.

Να έχουµε την καλύτερη ταξιδιωτική ασφάλεια και στο αυτοκίνητο να φοράµε πάντα ζώνη ασφαλείας.

Να έχουµε πάντα µαζί µας προφυλακτικά. Ο ιός HIV και ο ιός της ηπατίτιδας Β, καθώς και άλλες είκοσι πέντε σεξουαλικώς µεταδιδόµενες ασθένειες µισούν τα προφυλακτικά, εµείς όχι.

Óå ü,ôé áöïñÜ ôçí ðñüëçøç, ôç öáñìáêåõôéêÞ áãùãÞ êëð, ðñÝðåé íá èõìüìáóôå üôé ÌÏÍÏ ï ðñïóùðéêüò ìáò ãéáôñüò Ý÷åé ôïí ðñþôï êáé ôïí ôåëåõôáßï ëüãï êáé åßíáé áõôüò ðïõ èá ëýóåé ôéò áðïñßåò ìáò êáé èá ôáîéíïìÞóåé ôéò ãíþóåéò ìáò. Ìå ôçí áëëáãÞ íïïôñïðßáò ëïéðüí ùò ìÝóï ðñüëçøçò, ìðïñïýìå íá ôáîéäåýïõìå ÷ùñßò öüâï, ãéá ôç ìïíáäéêÞ áðüëáõóç ðïõ ðñïóöÝñåé ôï ßäéï ôï ôáîßäé, êáé íá åðéóôñÝöïõìå õãéåßò, öïñôùìÝíïé ìüíï åìðåéñßåò, áíáìíÞóåéò, åíÝñãåéá !

ÃÉÁÍÍÇÓ ÓÐÁÂÅÑÁÓ Ï Ã. ÓðáâÝñáò åßíáé ÷åéñïõñãüò ïäïíôßáôñïò õãéåéíïëüãïò.

18

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 20

3/5/2004, 3:15:45 ìì

Ìßá åðþäõíç ó÷Ýóç

Stress και πεπτικό σύστηµα

Ôï óôñåò Þ êáôÜ ôïí åëëçíéêü üñï øõ÷ïëïãéêÞ Ýíôáóç Ý÷åé êáôÜ êáéñïýò óõìðåñéëçöèåß óôçí áéôéïðáèïãÝíåéá äéáöüñùí íïóçìÜôùí üðùò ð.÷. ôçò óôåöáíéáßáò íüóïõ êáé ôïõ ðåðôéêïý Ýëêïõò áëëÜ êáé ðïëëþí Üëëùí êáôáóôÜóåùí. Ôï Üã÷ïò áðïôåëåß áíáðüóðáóôï óôïé÷åßï ôçò êáèçìåñéíÞò æùÞò ôïõ óýã÷ñïíïõ áíèñþðïõ êáé ùò åê ôïýôïõ Ý÷åé ðñïêáëÝóåé ôï åíäéáöÝñïí ðïëëþí åñåõíçôþí üóïí áöïñÜ ôçí ðéèáíÞ óõììåôï÷Þ ôïõ óå äéÜöïñá íïóÞìáôá ôïõ ðåðôéêïý, üðùò åßíáé ç ãáóôñïïéóïöáãéêÞ ðáëéíäñüìçóç, ôï ðåðôéêü Ýëêïò, ôï åõåñÝèéóôï Ýíôåñï êáé ç äõóðåøßá ÷ùñßò Ýëêïò. Ôá áðïôåëÝóìáôá ôùí äéáöüñùí ìåëåôþí üóïí áöïñÜ ôï ñüëï ôïõ óôñåò óôéò ðáèÞóåéò ôïõ ðåðôéêïý åßíáé áíôéêñïõüìåíá, åðåéäÞ ï âáèìüò ôïõ åßíáé äýóêïëï íá áîéïëïãçèåß ìå áíôéêåéìåíéêÜ êñéôÞñéá áëëÜ êáé äéüôé äåí ìðïñåß êÜðïéïò íá áðïöáíèåß ìå âåâáéüôçôá ãéá ôï áí áðïôåëåß ôï áßôéï Þ ôï áðïôÝëåóìá ìéáò óõãêåêñéìÝíçò íïóïëïãéêÞò äéåñãáóßáò. Ãéá ðáñÜäåéãìá, ôï Üã÷ïò êáé ïé øõ÷ïëïãéêÝò äéáôáñá÷Ýò ðïõ ÷áñáêôçñßæïõí áóèåíåßò ìå åõåñÝèéóôï Ýíôåñï ßóùò íá áðïôåëïýí áßôéï áõôïý ôïõ óõíäñüìïõ áëëÜ êÜëëéóôá êáé áðïôÝëåóìá, ëüãù ôçò öôù÷Þò ðïéüôçôáò æùÞò ðïõ âéþíïõí ïé áóèåíåßò áõôïß. Åíôïýôïéò åßíáé ãåãïíüò üôé Ýíá ìåãÜëï ðïóïóôü áóèåíþí ðïõ ðÜó÷ïõí áðü ôá ëåãüìåíá ëåéôïõñãéêÜ íïóÞìáôá, ôá ïðïßá ÷áñáêôçñßæïíôáé áðü ÷ñüíéá êáé 20

ðïëëÝò öïñÝò Ýíôïíá óõìðôþìáôá ÷ùñßò íá áíåõñßóêåôáé ïñãáíéêÞ âëÜâç, üðùò Ýëêïò Þ êáñêßíïò, áéôéþíôáé Üã÷ïò êáé øõ÷ïëïãéêÞ ðßåóç óå ìåãáëýôåñï âáèìü áðü «öõóéïëïãéêÜ» Üôïìá. Ìßá ïñãáíéêÞ ðÜèçóç ôïõ ðåðôéêïý óôçí ïðïßá ï ñüëïò ôïõ óôñåò åßíáé áìöéóâçôïýìåíïò åßíáé ç ãáóôñïïéóïöáãéêÞ ðáëéíäñüìçóç. Ç íüóïò óõíßóôáôáé óå ðáëéíäñüìçóç ãáóôñéêïý ïîÝïò áðü ôï óôïìÜ÷é óôïí ïéóïöÜãï, ìå áðïôÝëåóìá íá ðñïêáëåßôáé áßóèçìá ïðéóèïóôåñíéêïý êáýóïõ êáé óå ìåñéêÝò ðåñéðôþóåéò ïéóïöáãßôéäá. ÕðÜñ÷ïõí åíäåßîåéò üôé ôï óôñåò åðéôåßíåé ôçí ðáëéíäñüìçóç, ãåãïíüò ãéá ôï ïðïßï ðéèáíü íá åõèýíïíôáé äéÜöïñïé ðáñÜãïíôåò, üðùò ç áõîçìÝíç Ýêêñéóç ïîÝïò. Áðü ôçí Üëëç üìùò, ç åðéäåßíùóç ìðïñåß íá óõíäÝåôáé ìå ðáñÜãïíôåò üðùò ôï êÜðíéóìá êáé ç êáôáíÜëùóç áëêïüë, óõíÞèåéåò ïé ïðïßåò óõíáíôþíôáé óå ìåãáëýôåñï âáèìü óå áã÷þäç Üôïìá êáé ùò ãíùóôü åðéäåéíþíïõí ôç ãáóôñïïéóïöáãéêÞ ðáëéíäñüìçóç. Ðáëáéüôåñá ôï óôñåò óõìðåñéëáìâÜíïíôáí óôïõò áéôéïëïãéêïýò ðáñÜãïíôåò ôïõ ðåðôéêïý Ýëêïõò. Éäéáßôåñá ðñïäéáôåèåéìÝíá èåùñïýíôáí Üôïìá öéëüäïîá, áã÷þäç êáé ôåëåéïìáíÞ. ÓÞìåñá ðëÝïí åßíáé ãíùóôü üôé ãéá ôï óýíïëï ó÷åäüí ôùí ðåðôéêþí åëêþí åõèýíåôáé ôï åëéêïâáêôçñßäéï ôïõ ðõëùñïý êáé ç ÷ñÞóç ìç óôåñïåéäþí áíôéöëåãìïíþäùí öáñìÜêùí. Åíôïýôïéò ôï óôñåò öáßíåôáé íá åðéäåéíþíåé ôç óõìðôùìáôïëïãßá åëêïðáèþí, ãåãïíüò ðïõ ìðïñåß íá ïöåßëåôáé åßôå óå áýîçóç ôçò ãáóôñéêÞò Ýêêñéóçò ìå áðïôÝëåóìá íá åñåèßæåôáé ï ðõèìÝíáò ôïõ Ýëêïõò áðü ôï õäñï÷ëùñéêü ïîý, Þ áêüìá êáé óå áõîçìÝíç

åõáéóèçóßá ôïõ ãáóôñéêïý âëåííïãüíïõ áõôþí ôùí áóèåíþí óôï ïîý. Ôï åõåñÝèéóôï Ýíôåñï ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ÷ñüíéï õðïôñïðéÜæïí êïéëéáêü Üëãïò, ðïõ áíáêïõößæåôáé ìå ôçí êÝíùóç êáé äéáôáñá÷Ýò ôùí êåíþóåùí (äéÜññïéá Þ äõóêïéëéüôçôá) ÷ùñßò íá áíåõñßóêåôáé õðåýèõíç ðáèïëïãßá. Ç äõóðåøßá ÷ùñßò Ýëêïò åßíáé óõããåíéêü ìå ôï åõåñÝèéóôï Ýíôåñï óýíäñïìï (ðïëëÝò öïñÝò äå ïé äýï ðáèÞóåéò óõíõðÜñ÷ïõí), áëëÜ áöïñÜ óôï áíþôåñï ðåðôéêü êáé åêäçëþíåôáé ìå ðüíï Þ äõóöïñßá óôï åðéãÜóôñéï ðïõ äåí ïöåßëåôáé óå ïñãáíéêÞ âëÜâç ð.÷. Ýëêïò Þ ÷ïëïëéèßáóç. Êáé ïé äýï áõôÝò äéáôáñá÷Ýò áíÞêïõí óôá ëåéôïõñãéêÜ íïóÞìáôá ôïõ ðåðôéêïý. ¢ôïìá ìå áõôÜ ôá óýíäñïìá áöåíüò åìöáíßæïõí óå ìåãÜëï ðïóïóôü áã÷þäåéò åêäçëþóåéò êáé óùìáôïðïßçóç (åêäÞëùóç ôïõ Üã÷ïõò ìå óùìáôéêÜ óõìðôþìáôá üðùò ðüíïò, äéáôáñá÷Ýò ôùí êåíþóåùí), áöåôÝñïõ ç êëéíéêÞ ôïõò åéêüíá åðéäåéíþíåôáé óå ðåñéüäïõò øõ÷ïëïãéêÞò Ýíôáóçò, ð.÷. ëüãù öüñôïõ åñãáóßáò Þ ïéêïãåíåéáêþí ðñïâëçìÜôùí. Áí êáé ëßãá åßíáé ãíùóôÜ ó÷åôéêÜ ìå ôçí áéôéïëïãßá ôùí ëåéôïõñãéêþí äéáôáñá÷þí ôïõ ðåðôéêïý, óÞìåñá ðéóôåýåôáé üôé ïöåßëïíôáé óå áõîçìÝíç åõáéóèçóßá ôùí áóèåíþí áõôþí óå åñåèßóìáôá ôá ïðïßá äåí ðñïêáëïýí ðüíï óå «öõóéïëïãéêÜ» Üôïìá. Ðéèáíüí áõôïß ïé áóèåíåßò íá Ý÷ïõí ÷áìçëüôåñï óçìåßï åêäÞëùóçò ôïõ ðüíïõ óå ó÷Ýóç ìå ôï ãåíéêü ðëçèõóìü. Åßíáé ãåãïíüò üôé ï åãêÝöáëïò óõíäÝåôáé ìå ôï ðåðôéêü óýóôçìá ìÝóù ðïëýðëïêùí íåõñéêþí ïäþí ìå áðïôÝëåóìá ïé óõíáéóèçìáôéêÝò äéáêõìÜíóåéò íá åðéäñïýí óå ëåéôïõñãßåò ôïõ ðåðôéêïý üðùò åßíáé ç Ýêêñéóç ôïõ

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 22

3/5/2004, 3:16:09 ìì

ãáóôñéêïý ïîÝïò êáé ç ãáóôñåíôåñéêÞ êéíçôéêüôçôá êáé óõíåðþò íá ðñïêáëïýí åðéäåßíùóç ìéáò Þäç õðÜñ÷ïõóáò óõìðôùìáôïëïãßáò. ÅîÜëëïõ äåí õðÜñ÷åé Üíèñùðïò ðïõ íá ìçí Ý÷åé âéþóåé Ýóôù êáé ìßá öïñÜ óôç æùÞ ôïõ óõìðôþìáôá áðü ôï ðåðôéêü, üðùò ðüíï óôï óôïìÜ÷é Þ äéÜññïéá óôá ðëáßóéá éó÷õñïý óõíáéóèçìáôéêïý óôñåò. Åðßóçò ðéèáíïëïãåßôáé üôé ï åãêÝöáëïò áôüìùí ðïõ âéþíïõí êáôÜóôáóç óôñåò ìðïñåß íá «ðáñåñìçíåýåé» ùò åðþäõíá åñåèßóìáôá áðü ôï ðåðôéêü ôá ïðïßá êáôÜ ôá Üëëá åßíáé öõóéïëïãéêÜ. ÐáñÜ ôáýôá áí êáé ôï óôñåò áíáìöéóâÞôçôá åðéäåéíþíåé ôç óõìðôùìáôïëïãßá áôüìùí ìå íïóÞìáôá ôïõ ðåðôéêïý, åíôïýôïéò äå öáßíåôáé íá áðïôåëåß áéôéïëïãéêü ðáñÜãïíôá. ÐñÜãìáôé, óýìöùíá ìå íÝá äåäïìÝíá, ôï óýíäñïìï åõåñÝèéóôïõ åíôÝñïõ ðïõ Üëëïôå óõìðåñéëáìâáíüôáí óôéò øõ÷ïóùìáôéêÝò íüóïõò ïöåßëåôáé óå äéáôáñá÷Ýò óôç öõóéïëïãßá ôïõ åíôåñéêïý íåõñéêïý óõóôÞìáôïò Þ êáé ôùí ðïëýðëïêùí íåõñéêþí êõêëùìÜôùí ðïõ óõíäÝïõí ôïí åãêÝöáëï ìå ôï Ýíôåñï. Åßíáé áîéïóçìåßùôï üôé Ý÷ïõí ðåñéãñáöåß óôï Ýíôåñï ðåéñáìáôüæùùí õðïäï÷åßò ïé ïðïßïé äéåãåßñïíôáé åêëåêôéêÜ áðü ïõóßåò ïé ïðïßåò áðåëåõèåñþíïíôáé êáôÜ ôï óôñåò êáé ðñïêáëïýí ìåôáâïëÞ óôçí åíôåñéêÞ êéíçôéêüôçôá. Ðïéá åßíáé ç èåñáðåßá óå ðåñéðôþóåéò ðïõ ï ãéáôñüò õðïøéÜæåôáé ôç óõììåôï÷Þ øõ÷ïãåíïýò ðáñÜãïíôá óå íïóÞìáôá ôïõ ðåðôéêïý êáé éäéáßôåñá óå ëåéôïõñãéêÝò äéáôáñá÷Ýò; ¼ðùò Þäç ôïíßóôçêå, óçìáíôéêü ðïóïóôü ôÝôïéùí áóèåíþí êáé ßóùò ç ìåãÜëç ðëåéïøçößá åìöáíßæïõí öáéíüìåíá óùìáôïìåôáôñåðôéêÞò áã÷þäïõò íåýñùóçò Þ êáé óõìðôþìáôá Þðéáò êáôÜèëéøçò,

áõôÜ ðïõ ï ðïëýò êüóìïò ïíïìÜæåé «íåõñéêÜ». Åßíáé óßãïõñï üôé ç óýóôáóç «áðïöõãÞò óôñåóïãüíùí êáôáóôÜóåùí» äåí åßíáé åöáñìüóéìç óôéò ðåñéóóüôåñåò ðåñéðôþóåéò, ëüãù ôïõ üôé ç æùÞ ôïõ óýã÷ñïíïõ áíèñþðïõ åßíáé áíáðüöåõêôá óõíõöáóìÝíç ìå ôï Üã÷ïò. Ç äéáâåâáßùóç ôïõ ãéáôñïý ðñïò ôïí Üññùóôï üôé äåí ðÜó÷åé áðü êÜôé óïâáñü áðïôåëåß áêñïãùíéáßï ëßèï óôç èåñáðåßá ôùí ëåéôïõñãéêþí äéáôáñá÷þí. Ïé ðåñéóóüôåñïé áóèåíåßò ìå åõåñÝèéóôï Ýíôåñï Þ äõóðåøßá ÷ùñßò Ýëêïò ðïõ æçôïýí éáôñéêÞ óõìâïõëÞ èåùñïýí üôé Ý÷ïõí êÜôé óïâáñü (óõíÞèùò êáñêßíï) êáé óõíåðþò ï èåñáðåõôéêüò ñüëïò ôïõ ãéáôñïý åßíáé íá áðïêëåßóåé ïñãáíéêÞ íüóï ìå ôéò êáôÜëëçëåò åîåôÜóåéò êáé íá äéáâåâáéþóåé ôïí Üññùóôï üôé äåí êéíäõíåýåé íá ðåèÜíåé áðü ôá óõìðôþìáôá áõôÜ. Ç äéáâåâáßùóç áõôÞ ìðïñåß íá óðÜóåé ôï öáýëï êýêëï êáé óõíåðþò íá âåëôéþóåé Þ êáé íá åîáöáíßóåé ôá óõìðôþìáôá. Óå áñêåôÝò ðåñéðôþóåéò ìðïñåß íá âïçèÞóïõí Þðéá áã÷ïëõôéêÜ Þ áíôéêáôáèëéðôéêÜ öÜñìáêá áí êáé ç óõììüñöùóç óôçí áãùãÞ åßíáé ìéêñÞ ëüãù ôùí óõ÷íþí áíåðéèýìçôùí åíåñãåéþí. ÁíåîÜñôçôá áðü ôï áðïôÝëåóìá ôçò ïðïéáóäÞðïôå èåñáðåõôéêÞò áãùãÞò, ç ïéêïäüìçóç ó÷Ýóçò åìðéóôïóýíçò ìåôáîý áóèåíïýò êáé ãáóôñåíôåñïëüãïõ, ï ïðïßïò åíßïôå êáëåßôáé íá ðáßîåé êáé ñüëï øõ÷ßáôñïõ, áðïôåëåß ôïí áðïôåëåóìáôéêüôåñï ôñüðï áíôéìåôþðéóçò ôÝôïéùí êáôáóôÜóåùí. ÉÙÁÍÍÇÓ ÊÕÑËÁÃÊÉÔÓÇÓ Ï É. Êõñëáãêßôóçò åßíáé Ãáóôñåíôåñïëüãïò

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 23

3/5/2004, 3:16:17 ìì

21

Mετρήστε τη µέση του σ ÅéóáãùãÞ Το άρθρο αυτό αποσκοπεί στην αναγνώριση των ατόµων µε αντίσταση στην ινσουλίνη, ώστε να µειωθεί ο κίνδυνος να αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2. Στοχεύει ακόµα στο να βοηθήσει όσους ήδη πάσχουν από διαβήτη τύπου 2 να βελτιώσουν την υγεία τους και να µειώσουν τον κίνδυνο µελλοντικών επιπλοκών, όπως η καρδιακή νόσος και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Περισσότεροι από το 90% των ασθενών µε διαβήτη τύπου 2 εµφανίζουν αντίσταση στην ινσουλίνη. Η αντίσταση στην ινσουλίνη συχνά περνά απαρατήρητη για πολλά χρόνια. Στην πραγµατικότητα οι περισσότεροι από εµάς µαθαίνουµε ότι έχουµε αντίσταση στην ινσουλίνη µόνον όταν διαγνωσθεί ότι πάσχουµε από διαβήτη τύπου 2 ή παχυσαρκία.

Åíôïýôïéò, ìðïñåßôå ìå Ýíáí ðïëý áðëü ôñüðï íá ìÜèåôå áí áíôéìåôùðßæåôå ôÝôïéïõ åßäïõò êßíäõíï. Ôï ìüíï ðïõ ÷ñåéÜæåóôå åßíáé ìéá ìåæïýñá êáé êÜðïéïí íá óáò ìåôñÞóåé. Áõôüò ìðïñåß íá åßíáé ï óýíôñïöüò óáò, ï ößëïò óáò Þ Ýíáò óõããåíÞò óáò. Ôá Üôïìá ðïõ áíáðôýóóïõí áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç Ý÷ïõí ôçí ôÜóç íá áðïèçêåýïõí ëßðïò óôçí êïéëéáêÞ ðåñéï÷Þ ðÜíù áðü ôï óçìåßï ôçò æþíçò êáé ëÝãåôáé üôé öÝñïõí ôï ó÷Þìá ôïõ ìÞëïõ (êåíôñéêïý ôýðïõ ðá÷õóáñêßá Þ êïéëéáêÞ ðá÷õóáñêßá), óå áíôßèåóç ìå üóïõò áðïèçêåýïõí ëßðïò óôá éó÷ßá, óôïõò ìçñïýò êáé óôïõò ãëïõôïýò ðïõ öÝñïõí ôï ó÷Þìá á÷ëáäéïý. ×ñçóéìïðïéÞóôå ëïéðüí ìßá ìåæïýñá ðñïêåéìÝíïõ íá ìåôñÞóåôå ôç äéÜìåôñï ôçò ìÝóçò óáò. ÅÜí äéáðéóôþóåôå üôé åßíáé ìåãáëýôåñç áðü 88 åêáôïóôÜ ãéá ôéò ãõíáßêåò êáé 102 åêáôïóôÜ ãéá ôïõò Üíäñåò, ôüôå ßóùò Ý÷åôå áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç.

Τι είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη;

Ç áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç äåí åßíáé éäéáßôåñá ãíùóôÞ äéáôáñá÷Þ, ðáñüôé åßíáé óõ÷íÞ ðáèïëïãéêÞ êáôÜóôáóç ðïõ ðñïóâÜëåé Ýíáí óôïõò ôÝóóåñéò êáôïßêïõò ôùí áíåðôõãìÝíùí ÷ùñþí. Áò äïýìå ðñþôá ôé óõìâáßíåé óôïí ïñãáíéóìü ìå ôç ëÞøç ôñïöÞò. Ïé ôñïöÝò áðïôåëïýíôáé áðü ôñßá âáóéêÜ èñåðôéêÜ óõóôáôéêÜ: ôá ëßðç (âñßóêïíôáé êõñßùò óôï êñÝáò, ôá ãáëáêôïêïìéêÜ ðñïúüíôá, ôá öõôéêÜ Ýëáéá), ôéò ðñùôåÀíåò (óå øÜñéá, äçìçôñéáêÜ, üóðñéá) êáé ôïõò õäáôÜíèñáêåò (óå óéôçñÜ, æõìáñéêÜ, ôñïöÝò ìå æÜ÷áñç, Üìõëï). Ìéá äéáôñïöÞ ç ïðïßá ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ôçí êáôÜëëçëç éóïññïðßá åíÝñãåéáò êáé èñåðôéêþí óõóôáôéêþí åßíáé âáóéêÞò óçìáóßáò ãéá ôçí õãåßá. ÌåôÜ ôçí êáôáíÜëùóç ôñïöÞò, ï ïñãáíéóìüò óáò ìåôáôñÝðåé ôïõò õäáôÜíèñáêåò óå ãëõêüæç, áðü üðïõ êáé ðñïÝñ÷åôáé ç ìåãáëýôåñç ðïóüôçôá ôçò ãëõêüæçò. Åêôüò üìùò áðü ôç ëÞøç ãëõêüæçò ìå ôéò ôñïöÝò ï ïñãáíéóìüò ìáò Ý÷åé ôç äõíáôüôçôá íá ðáñÜãåé êáé ï ßäéïò ãëõêüæç óôï óõêþôé. Áðü ôç óôéãìÞ ðïõ ç ãëõêüæç âñßóêåôáé óôçí áéìáôéêÞ ñïÞ áðïêáëåßôáé ãëõêüæç áßìáôïò. Ãéá íá åéóá÷èåß ç ãëõêüæç óôá êýôôáñá êáé íá áðïôåëÝóåé ôçí êýñéá ðçãÞ åíÝñãåéáò ôïõ ïñãáíéóìïý ìáò, ðñÝðåé ðñþôá íá äéáðåñÜóåé ôçí êõôôáñéêÞ ìåìâñÜíç. Ï ñõèìéóôéêüò ðáñÜãïíôáò ãéá ôç ìåôáöïñÜ ôçò ãëõêüæçò áðü ôï áßìá óôá êýôôáñá åßíáé ç éíóïõëßíç, ìéá ïñìüíç ðïõ ðáñÜãåôáé áðü ôï ðÜãêñåáò (óõãêåêñéìÝíá áðü ôá â-êýôôáñá ôïõ ðáãêñÝáôïò) êáé Ý÷åé êáèïñéóôéêÞ óçìáóßá

22

ãéá ôïí Ýëåã÷ï ôùí åðéðÝäùí ãëõêüæçò áßìáôïò (ãëõêáéìéêüò Ýëåã÷ïò). Ç áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç äçìéïõñãåßôáé üôáí äéáôáñÜóóåôáé ç öõóéïëïãéêÞ ëåéôïõñãßá ôçò éíóïõëßíçò, äçëáäÞ ôá êýôôáñá ôùí éóôþí åìöáíßæïõí ìåéùìÝíç åõáéóèçóßá óôç äñÜóç ôçò. ¸ôóé ðáñüôé õðÜñ÷åé éíóïõëßíç óôïí ïñãáíéóìü, áäõíáôåß íá ðñáãìáôïðïéÞóåé ôç öõóéïëïãéêÞ ëåéôïõñãßá ôçò, äçëáäÞ íá âÜëåé ôç ãëõêüæç ìÝóá óôá êýôôáñá ðñïò ðáñáãùãÞ ôçò áðáñáßôçôçò åíÝñãåéáò. ÁðïôÝëåóìá áõôÞò ôçò äéáôáñá÷Þò åßíáé ç óôáäéáêÞ áýîçóç ôùí åðéðÝäùí ãëõêüæçò óôï áßìá (õðåñãëõêáéìßá). Ôï ðÜãêñåáò ãéá íá áíôéìåôùðßóåé ôçí õðåñãëõêáéìßá ðáñÜãåé ìåãáëýôåñåò ðïóüôçôåò éíóïõëßíçò (õðåñéíóïõëéíáéìßá). Ôá áõîçìÝíá åðßðåäá éíóïõëßíçò åðéôõã÷Üíïõí ôåëéêÜ íá âÜëïõí ôç ãëõêüæç óôá êýôôáñá. Ï áíôéóôáèìéóôéêüò áõôüò ìç÷áíéóìüò ëåéôïõñãåß ãéá êÜðïéï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá. Ç áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç ìðïñåß íá åîåëé÷èåß üìùò óå äéáâÞôç ôýðïõ 2, êáèþò ìå ôçí ðÜñïäï ôïõ ÷ñüíïõ ôï ðÜãêñåáò ÷Üíåé ôçí éêáíüôçôá íá ðáñÜãåé ôçí áðáéôïýìåíç ãéá ôï ìåôáâïëéóìü ôçò ãëõêüæçò éíóïõëßíç, ìå óõíÝðåéá ôçí åìöÜíéóç ìüíéìçò õðåñãëõêáéìßáò.

Τι προκαλεί την αντίσταση στην ινσουλίνη;

Ç áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç åßíáé ìßá ðáèïëïãéêÞ êáôÜóôáóç ç ïðïßá ïöåßëåôáé óå ìåãÜëï âáèìü óôï óýã÷ñïíï ôñüðï æùÞò. Ïé êáêÝò äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéåò ðïõ Ý÷åé õéïèåôÞóåé ï óýã÷ñïíïò Üíèñùðïò (ôñïöÝò ðëïýóéåò óå ëéðáñÜ êáé õäáôÜíèñáêåò) óå óõíäõáóìü ìå ôçí Ýëëåéøç Üóêçóçò êáé ôçí êáèéóôéêÞ æùÞ, äõó÷åñáßíïõí ôç öõóéïëïãéêÞ ëåéôïõñãßá ôïõ ïñãáíéóìïý. Êáôáíáëþíïíôáò ëïéðüí ðïëëÜ ëßðç êáé õäáôÜíèñáêåò (ð.÷. æÜ÷áñç, ôñïöÝò ìå Üìõëï), ÷ñüíï ìå ôï ÷ñüíï ðñïêáëïýíôáé óôïí ïñãáíéóìü ìåôáâïëéêÝò äéáôáñá÷Ýò. Áí åßóôå õðÝñâáñïé, ï ïñãáíéóìüò óáò ìðïñåß íá áíáðôýóóåé üëï êáé ðåñéóóüôåñç áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç áäõíáôþíôáò íá åéóÜãåé ãëõêüæç óôá êýôôáñá, åíþ ðáñÜëëçëá áõîÜíïíôáé óôáäéáêÜ ôá åðßðåäá éíóïõëßíçò óôï áßìá (õðåñéíóïõëéíáéìßá). Åðßóçò, ç áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç ïöåßëåôáé êáé óå ãåíåôéêïýò ðáñÜãïíôåò, éäéáßôåñá óôá Üôïìá ÁöñéêáíéêÞò, ÊáñáúâéêÞò êáé ÁóéáôéêÞò êáôáãùãÞò. ÅðïìÝíùò, ìéá áýîçóç óôï âÜñïò ôïõ óþìáôïò ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç óå Üôïìá ðïõ Ý÷ïõí ãåíåôéêÜ ôçí ôÜóç íá áíáðôýîïõí áõôÞí ôçí ðáèïëïãéêÞ êáôÜóôáóç.

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 24

3/5/2004, 3:16:19 ìì

υ συντρόφου σας

από την κοιλιακή παχυσαρκία στην καρδιακή νόσο

Πως θα µάθετε εάν έχετε αντίσταση στην ινσουλίνη ;

¸íá ðñþôï âÞìá üðùò áíáöÝñèçêå ðñïçãïõìÝíùò, åßíáé ç ìÝôñçóç ôçò ðåñéöÝñåéáò ôçò ìÝóçò óáò ðïõ áðïôåëåß ìéá êáëÞ Ýíäåéîç. ÅÜí ç ðåñéöÝñåéá ôçò ìÝóçò óáò åßíáé ìåãáëýôåñç áðü 88 åêáôïóôÜ ãéá ôéò ãõíáßêåò êáé 102 åêáôïóôÜ ãéá ôïõò Üíäñåò, ôüôå Ý÷åôå êïéëéáêÞ ðá÷õóáñêßá êáé ðïëý ðéèáíüí Ý÷åôå êáé áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç. Óôçí ðåñßðôùóç áõôÞ èá ðñÝðåé íá óõìâïõëåõôåßôå ôï ãéáôñü óáò. Åðßóçò èá ðñÝðåé íá åðéóêåöèåßôå ôï ãéáôñü óáò ðñïêåéìÝíïõ íá åîåôáóèåßôå ãéá äéáâÞôç ôýðïõ 2, åÜí áíôéìåôùðßæåôå ôá áêüëïõèá óõìðôþìáôá :

Γιατί θα πρέπει να ενδιαφερθείτε για την αντίσταση στην ινσουλίνη;

Ç áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç åßíáé ìßá ðáèïëïãéêÞ êáôÜóôáóç ðïõ áðïôåëåß ôç âáóéêÞ áéôßá ôïõ äéáâÞôç ôýðïõ 2 êáé ðñïûðÜñ÷åé ðïëëÜ ÷ñüíéá ðñéí ôçí åìöÜíéóç õðåñãëõêáéìßáò êáé ôçí êëéíéêÞ äéÜãíùóç ôïõ äéáâÞôç ôýðïõ 2. ÌåëÝôåò Ý÷ïõí äåßîåé üôé åÜí ðÜó÷åôå áðü áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç, äåí Ý÷åôå ìüíï ìåãáëýôåñç ðéèáíüôçôá áíÜðôõîçò äéáâÞôç ôýðïõ 2, áëëÜ áíôéìåôùðßæåôå êáé ìåãáëýôåñï êßíäõíï êáñäéáêÞò ðñïóâïëÞò êáé áããåéáêïý åãêåöáëéêïý åðåéóïäßïõ.

Πώς µπορείτε να αντιµετωπίσετε την αντίσταση στην ινσουλίνη ;

Ôï êëåéäß ãéá ôçí áíôéìåôþðéóç ôçò áíôßóôáóçò óôçí éíóïõëßíç åßíáé íá ÷Üóåôå âÜñïò êáé íá áóêåßóôå ôáêôéêÜ. Áêüìç êáé åÜí ôï âÜñïò óáò åßíáé óå öõóéïëïãéêÜ åðßðåäá, Ý÷åé éäéáßôåñç óçìáóßá íá åëÝã÷åôå ôçí ðåñéöÝñåéá ôçò ìÝóçò óáò, þóôå íá áðïöýãåôå ôçí áíÜðôõîç êïéëéáêÞò ðá÷õóáñêßáò êáé íá áóêåßóôå êáíïíéêÜ. ÅÜí åßóôå êáðíéóôÞò, åßíáé åðßóçò óçìáíôéêü íá äéáêüøåôå ôï êÜðíéóìá. Ïé ðáñáêÜôù ðßíáêåò ðåñéëáìâÜíïõí ìåñéêÝò âáóéêÝò ïäçãßåò ãéá Ýíáí ðéï õãéÞ ôñüðï æùÞò, ìå éóïññïðçìÝíç äéáôñïöÞ êáé Üóêçóç.

óõìðôþìáôá

Αυξηµένη δίψα Αυξηµένη διούρηση – ιδιαίτερα τη νύχτα Υπερβολική κόπωση, κράµπες Ανεξήγητη απώλεια βάρους Θαµπή όραση Υποτροπιάζουσες µυκητιάσεις, ιδίως στα γεννητικά όργανα, καλόγεροι στο δέρµα

Τι είναι το σύνδροµο αντίστασης στην ινσουλίνη ;

Τι µπορείτε να κάνετε αν έχετε διαβήτη τύπου 2;

Ç áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç ó÷åôßæåôáé êáé óõíÞèùò óõíõðÜñ÷åé ìå ìßá ïìÜäá ðáñáãüíôùí ðïõ áõîÜíïõí ôïí êßíäõíï åìöÜíéóçò êáñäéáêÞò íüóïõ êáé áããåéáêïý åãêåöáëéêïý åðåéóïäßïõ. Ôï Üèñïéóìá áõôü ôùí ðáñáãüíôùí êéíäýíïõ ìå êïéíü õðüâáèñï ôçí áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç ïíïìÜæåôáé óýíäñïìï áíôßóôáóçò óôçí éíóïõëßíç Þ ìåôáâïëéêü óýíäñïìï. Ïé ðáñÜãïíôåò áõôïß åßíáé: ♣ ÄéáâÞôçò ôýðïõ 2 ♣ Ðá÷õóáñêßá (éäéáßôåñá êïéëéáêÞ ðá÷õóáñêßá) ♣ ÕðÝñôáóç ♣ Äõóëéðéäáéìßá-äéáôáñá÷Ýò ôùí ëéðéäßùí, äçëáäÞ áýîçóç ôçò êáêÞò ÷ïëçóôåñüëçò (LDL) êáé ìåßùóç ôçò êáëÞò ÷ïëçóôåñüëçò óôï áßìá (HDL)

ÅÜí ãíùñßæåôå üôé Ý÷åôå äéáâÞôç ôýðïõ 2, åßíáé ðïëý óçìáíôéêü íá áêïëïõèåßôå ìßá õãéåéíÞ, éóïññïðçìÝíç äéáôñïöÞ êáé Ýíá ðñüãñáììá óõ÷íÞò óùìáôéêÞò Üóêçóçò. Åðßóçò, èá ðñÝðåé íá åðéóêÝðôåóôå ôáêôéêÜ ôï ãéáôñü óáò ðñïêåéìÝíïõ íá ðáñáêïëïõèåßôå üôé åëÝã÷åôáé ï äéáâÞôçò óáò éêáíïðïéçôéêÜ.

Ποιες τροφές θα πρέπει να τρώτε ή να αποφεύγετε; ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΡΩΤΕ:

Φρούτα και λαχανικά

Τροφές που περιέχουν άµυλο, όπως ψωµί, πατάτες, µακαρόνια και ρύζι

Φαγητά µε χαµηλά λιπαρά

Άπαχο κρέας

Πουλερικά

Ψάρια

Όσπρια

ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΕΤΕ:

Σακχαρώδεις τροφές, όπως γλυκά, µαρµελάδα, βουτήµατα

Λιπαρές τροφές, όπως βούτυρο, κίτρινα τυριά, αλµυρά βουτήµατα, ζωικά λίπη, ξηρούς καρπούς

Τηγανιτά

Φαγητό από φαστφουντ

Έτοιµες τροφές, όπως κονσέρβες, προµαγειρευµένα φαγητά Öþôçò Ðáðáãéáíüðïõëïò Åéäéêüò Ðáèïëüãïò ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 25

3/5/2004, 3:16:22 ìì

23

Ï ôáêôéêüò Ýëåã÷ïò èá óáò âïçèÞóåé íá åðéôý÷åôå êáé íá äéáôçñÞóåôå ÷áìçëÜ ôá åðßðåäá ãëõêüæçò óôï áßìá, ìå óôü÷ï ç ãëõêïæõëéùìÝíç áéìïóöáéñßíç (HbA1c) óáò íá åßíáé êÜôù áðü 7%. Ç ìÝôñçóç ôçò HbA1c õðïëïãßæåé ôç ãëõêüæç óôçí áéìïóöáéñßíç ôïõ áßìáôïò êáé õðïäåéêíýåé ôïí ìÝóï üñï ôïõ åðéðÝäïõ ãëõêüæçò óôï áßìá êáôÜ ôéò ðñïçãïýìåíåò 8-12 åâäïìÜäåò, äçëáäÞ áðïôåëåß äåßêôç åðßôåõîçò ìáêñï÷ñüíéïõ ãëõêáéìéêïý åëÝã÷ïõ. ÅëÝã÷ïíôáò ôç ãëõêüæç óôï áßìá êáèþò êáé Üëëïõò ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ, üðùò ç áñôçñéáêÞ óáò ðßåóç êáé ç ÷ïëçóôåñüëç, ìðïñåßôå íá ìåéþóåôå óå ìåãÜëï âáèìü ôïí êßíäõíï åðéðëïêþí, üðùò ïé êáñäéáêÝò ðñïóâïëÝò, ôá áããåéáêÜ åãêåöáëéêÜ åðåéóüäéá êáé ðñïâëÞìáôá ìå ôá ìÜôéá, ôïõò íåöñïýò êáé ôá ðüäéá óáò. Ìáæß ìå ôç äßáéôá êáé ôç óùìáôéêÞ Üóêçóç, ìðïñåß åðßóçò íá ÷ñåéÜæåóôå öáñìáêåõôéêÞ áãùãÞ ðñïêåéìÝíïõ íá ñõèìéóôïýí ôá åðßðåäá ãëõêüæçò óôï áßìá. ÓÞìåñá õðÜñ÷ïõí äéáèÝóéìåò ðïëëÝò äéáöïñåôéêÝò èåñáðåõôéêÝò áãùãÝò ãéá ôïí äéáâÞôç ôýðïõ 2. Ìßá áðü áõôÝò åßíáé öÜñìáêá ðïõ áõîÜíïõí ôçí Ýêêñéóç éíóïõëßíçò áðü ôï ðÜãêñåáò, üìùò áðïôõã÷Üíïõí íá äéáôçñÞóïõí ìáêñï÷ñüíéá ôïí ãëõêáéìéêü Ýëåã÷ï ãéáôß åðéâáñýíïõí ôç ëåéôïõñãßá ôïõ ðáãêñÝáôïò. ¢ëëç êáôçãïñßá áðïôåëïýí ôá öÜñìáêá ðïõ åëáôôþíïõí ôçí ðáñáãùãÞ ãëõêüæçò áðü ôï óõêþôé, áëëÜ ó÷åôßæïíôáé ìå

ãáóôñåíôåñéêÝò äéáôáñá÷Ýò. Áêüìç õðÜñ÷ïõí êáé öÜñìáêá ðïõ ìåéþíïõí ôá åðßðåäá ãëõêüæçò ìåôÜ ôï ãåýìá, ìå ôçí åðéâñÜäõíóç ôçò ðÝøçò ôùí õäáôáíèñÜêùí óôï ãáóôñåíôåñéêü óùëÞíá. Ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá õðÜñ÷åé ìéá íÝá êáôçãïñßá öáñìÜêùí, ðïõ áíôéìåôùðßæåé ôá âáóéêÜ áßôéá ôïõ äéáâÞôç ôýðïõ 2. Åíéó÷ýåé ôç äñÜóç ôçò éíóïõëßíçò (ìåéþíåé ôçí áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç) êáé áíáêüðôåé ôçí åîÝëéîç ôçò íüóïõ (âåëôéþíåé ôç ëåéôïõñãßá ôùí ðáãêñåáôéêþí â-êõôôÜñùí ðïõ ðáñÜãïõí éíóïõëßíç), åðéôõã÷Üíïíôáò ìáêñï÷ñüíéï ãëõêáéìéêü Ýëåã÷ï. ÅðéðëÝïí ç êáôçãïñßá áõôþí ôùí öáñìÜêùí âåëôéþíåé ðÝñá áðü ôï äéáâÞôç êáé ôïõò õðüëïéðïõò ðáñÜãïíôåò åìöÜíéóçò êáñäéáêÞò íüóïõ êáé áããåéáêïý åãêåöáëéêïý åðåéóïäßïõ, ðïõ óõ÷íÜ óõíõðÜñ÷ïõí ìå ôï äéáâÞôç, üðùò ç õðÝñôáóç êáé ïé äéáôáñá÷Ýò ôùí ëéðéäßùí. Áêüìç ç êáôçãïñßá áõôÞ âåëôéþíåé ôç íåöñéêÞ ëåéôïõñãßá. Ï ãéáôñüò óáò åßíáé óå èÝóç íá óáò ðåé ðïéá åßíáé ç êáëýôåñç èåñáðåõôéêÞ áãùãÞ ãéá åóÜò êáé íá óáò äþóåé óõìâïõëÝò êáé ïäçãßåò ó÷åôéêÜ ìå ôç äßáéôá êáé ôïí ôñüðï æùÞò óáò. ÖÙÔÇÓ ÐÁÐÁÃÉÁÍÍÏÐÏÕËÏÓ Ï Ö. Ðáðáãéáííüðïõëïò åßíáé Åéäéêüò Ðáèïëüãïò

Βασικές οδηγίες

Εξήγηση

Ìåôáîý ôùí ãåõìÜôùí íá ôñþôå ðñü÷åéñá ãåýìáôá ìå ëßãåò èåñìßäåò (ðñùéíü-äåêáôéáíü-áðïãåõìáôéíü)

¸ôóé èá ôñþôå ìéêñüôåñåò ðïóüôçôåò óôá êõñßùò ãåýìáôá êáé èá óôáìáôÞóïõí ïé áðüôïìåò áõîïìåéþóåéò ôùí åðéðÝäùí ãëõêüæçò áßìáôïò ìåôÜ ôç ìåãÜëç êáôáíÜëùóç ôñïöþí ðëïýóéùí óå óÜê÷áñá

• Öñïíôßóôå ôá ðñü÷åéñá ãåýìáôá íá áðïôåëïýíôáé áðü ôñïöÝò ÷áìçëþí ëéðáñþí. ÐñïóðáèÞóôå íá êáôáíáëþíåôå øùìß ïëéêÞò áëÝóåùò êáé êõñßùò öñïýôá.

ÐñïóðáèÞóôå íá êáôáíáëþíåôå ðÝíôå ìåñßäåò öñïýôùí êáé ëá÷áíéêþí çìåñçóßùò

¸ôóé èá ëáìâÜíåôå üëåò ôéò âéôáìßíåò êáé ôéò öõôéêÝò ßíåò ðïõ ÷ñåéÜæåóôå ãéá ìßá éóïññïðçìÝíç äéáôñïöÞ

• Ïé ìðáíÜíåò åßíáé ôñïöÞ ìåãÜëçò åíÝñãåéáò. ¸ôóé ìéá ìðáíÜíá ìðïñåß íá áíôéêáôáóôÞóåé åýêïëá Ýíá ðñü÷åéñï ãåýìá • ÐñïóèÝóôå öñÝóêá öñïýôá óôï ðñùéíü óáò, üðùò åðßóçò ìåôÜ ôï ãåýìá êáé ôï äåßðíï óáò

Åëáôôþóôå ôçí êáôáíÜëùóç æÜ÷áñçò êáé ôñïöþí ðïõ ôçí ðåñéÝ÷ïõí(ãëõêÜ, ðÜóôåò, ìðéóêüôá êëð.)

Ïé ôñïöÝò ðïõ ðåñéÝ÷ïõí æÜ÷áñç ðñïêáëïýí ôá÷åßá áýîçóç ôùí åðéðÝäùí ãëõêüæçò óôï áßìá

• Ìåéþóôå áñêåôÜ ôç æÜ÷áñç óôï ôóÜé Þ óôïí êáöÝ óáò Þ áíô’ áõôþí ðéåßôå íåñü • Ðßíåôå ÷õìïýò öñïýôùí êáé äéáéôçôéêÜ áíèñáêïý÷á áíáøõêôéêÜ

Ìåéþóôå áñêåôÜ ôá ëßðç ðïõ êáôáíáëþíåôå

Áõôü èá óáò âïçèÞóåé óôçí áðþëåéá âÜñïõò êáé ôç ìåßùóç ôùí êïñåóìÝíùí ëéðáñþí (æùéêþí ëéðþí) ðïõ óõíäÝïíôáé ìå ôçí åìöÜíéóç êáñäéáêÞò íüóïõ

• ÅðéëÝãåôå ìïíï-áêüñåóôá ëéðáñÜ, üðùò ôï åëáéüëáäï Þ ôï óðïñÝëáéï • ÐñïôéìÜôå ôï çìéáðïâïõôõñùìÝíï Þ áðïâïõôõñùìÝíï ãÜëá • Ìáãåéñåýåôå óôïí áôìü Þ óôï öïýñíï êáé ðñïôéìÜôå ôá øçôÜ öáãçôÜ áðü ôá ôçãáíçôÜ • ÐñïóÝîôå ôçí êáôáíÜëùóç ôõñéïý – åßíáé ðåñéóóüôåñï ðá÷õíôéêü áðü üóï íïìßæåôå

Ôñþôå ëéãüôåñï áëÜôé

Ç ðñüóëçøç ôñïöþí õøçëÞò ðåñéåêôéêüôçôáò óå áëÜôé ìðïñïýí íá áõîÞóïõí ôçí áñôçñéáêÞ óáò ðßåóç

• ÄïêéìÜóôå íá óõíïäåýóåôå ôéò ôñïöÝò ìå âüôáíá êáé ìðá÷áñéêÜ áíôß ãéá áëÜôé

ÁõîÞóôå ôç ÜóêçóÞ óáò - ìå óôü÷ï íá áóêåßóôå ôïõëÜ÷éóôïí 20 ëåðôÜ ó÷åäüí êáèçìåñéíÜ

¸ôóé èá áñ÷ßóåôå áìÝóùò íá âåëôéþíåôå ôçí óùìáôéêÞ óáò êáôÜóôáóç, èá åíéó÷õèåß ç áðþëåéá âÜñïõò êáé èá âåëôéùèåß ç ðñüóëçøç ãëõêüæçò áðü ôïõò ìõò

• Áí Ý÷åôå óêýëï, êÜíåôå óõ÷íÝò âüëôåò ìáæß ôïõ!

• ÅÜí ü÷é, ðñïãñáììáôßóôå ôáêôéêïýò ðåñéðÜôïõò ìå ðáñÝá Þ ìüíïò/ç óáò óå Ýíá õãéåéíü ðåñéâÜëëïí • ÅðéëÝîôå íá ÷ñçóéìïðïéåßôå ôéò óêÜëåò áíôß ôïõ áóáíóÝñ

Ðåñéïñßóôå ôçí êáôáíÜëùóç áëêïüë, ð÷. ü÷é ðåñéóóüôåñï áðü äýï ðïôÞñéá êñáóß ôçí çìÝñá ãéá ôéò ãõíáßêåò êáé ôñßá ãéá ôïõò Üíäñåò

Áõôü èá óáò âïçèÞóåé íá åëÝãîåôå ôç ãëõêüæç áßìáôïò êáé íá ÷Üóåôå âÜñïò

• Åßíáé êáëýôåñï íá ðßíåôå äýï ðïôÞñéá êñáóß ôçí çìÝñá ìå ôï öáãçôü óáò ðáñÜ íá êáôáíáëþíåôå õøçëïý âáèìïý áëêïüë ôï âñÜäõ • ÐñïôéìÜôå áëêïïëïý÷á ðïôÜ ìå ëßãåò èåñìßäåò

Åíôïðßóôå êáé áëëÜîôå ôéò êáêÝò äéáôñïöéêÝò óáò óõíÞèåéåò

Ïé ìéêñÝò ìåôáâïëÝò óôçí êáèçìåñéíÞ óáò æùÞ ìðïñïýí íá âåëôéþóïõí óçìáíôéêÜ ôçí ðïéüôçôá ôçò

• Ãéá ðáñÜäåéãìá, áðïöåýãåôå ôá ãëõêÜ êáé ôá áëìõñÜ ùò åíäéÜìåóï ðñü÷åéñï ãåýìá

periodikoALEX23.indd 26

Συµβουλή

3/5/2004, 3:16:28 ìì

παιδί & έφηβος

äéáôñïöÞ óôçí ôñõöåñÞ çëéêßá

Óôçí ðåñßïäï áðü åíüò Ýôïõò Ýùò êáé ôçí åöçâåßá åíóùìáôþíïíôáé üëåò åêåßíåò ïé ÷ñïíéêÝò ðåñßïäïé êáôÜ ôéò ïðïßåò åðéôåëåßôáé ç öõóéêÞ, êïéíùíéêÞ êáé óõíáéóèçìáôéêÞ ùñßìáíóç åíüò ðáéäéïý. Ôï ìüëéò åíüò Ýôïõò ðáéäß êÜíåé ôá âÞìáôÜ ôïõ ó’ Ýíá ìåãÜëï êüóìï. Ãßíåôáé áíåîÜñôçôï êáé áõôïäýíáìï êáé ìáèáßíåé íá åðéêïéíùíåß ãñÞãïñá. ÌåôÜ ôç ñáãäáßá áõôÞ åîÝëéîç õðÜñ÷åé ó÷åôéêÜ ìéêñÞ åðéâñÜäõíóç óôçí ðñïó÷ïëéêÞ êáé ó÷ïëéêÞ çëéêßá. ÌåôÜ ôïí ðñþôï ÷ñüíï ôçò æùÞò äåí õðÜñ÷ïõí óáöåßò äéïéêçôéêÝò êáôåõèýíóåéò, éäéáßôåñá êáôÜ ôçí ðñþôç íçðéáêÞ çëéêßá, êáé áðü ìåëÝôåò öáßíåôáé üôé 0% ôùí ðáéäéþí ôùí 2 åôþí Ý÷ïõí óéäçñïðåíéêÞ áíáéìßá. ÕðÜñ÷åé áõîçìÝíç åðßðôùóç äéáôáñá÷þí ôçò èñÝøçò êáôÜ ôçí ðåñßïäï áõôÞ. ÊÜèå ðáéäß Ý÷åé áíåîÜñôçôç êáé ìïíáäéêÞ êáìðýëç áíÜðôõîçò, ç ïðïßá ðïëëÝò öïñÝò åßíáé éäéüññõèìç, ìå áé÷ìÝò áýîçóçò ðïõ áêïëïõèïýí ìßá åîáéñåôéêÜ Þóõ÷ç ðåñßïäï. Ï ñõèìüò áíÜðôõîçò åíüò ðáéäéïý åßíáé ï êáô’ åîï÷Þí ðáñÜãïíôáò ï ïðïßïò êáèïñßæåé ôéò åíåñãåéáêÝò ôïõ áðáéôÞóåéò. ¢ëëïé ðáñÜãïíôåò åßíáé ç öõóéêÞ äñáóôçñéüôçôá, ç åðéöÜíåéá ôïõ óþìáôïò, âáóéêÝò áíÜãêåò êáé áðþëåéåò åíÝñãåéáò êáé õðïêåßìåíç íïóïëïãéêÞ ïíôüôçôá. Áðü ìåëÝôåò óôçí Á´ÐáéäéáôñéêÞ ÊëéíéêÞ ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Áèçíþí, óå 1935 ðáéäéÜ çëéêßáò 2-14 åôþí ðáñáôçñÞèçêå ìåôÜ áðü åêôßìçóç äéáéôïëïãßïõ ôñéþí çìåñþí üôé: - Ôá íÞðéá ðáßñíïõí ðåñéóóüôåñåò èåñìßäåò, åíþ ôá ìåãáëýôåñá ðáéäéÜ ëéãüôåñåò.

- Ç êáôáíïìÞ ôùí èñåðôéêþí óôïé÷åßùí åßíáé 15% ðñùôåÀíåò, 44% õäáôÜíèñáêåò êáé 41% ëßðç.

- ÕðÜñ÷åé ÷áìçëÞ ðñüóëçøç óéäÞñïõ óå êïñßôóéá åöÞâïõò.

- ÕðÜñ÷åé õøçëÞ ðñüóëçøç öùóöüñïõ. Ðïéïé åßíáé ïé äéáôñïöéêïß óôü÷ïé ìåôÜ ôïí ðñþôï ÷ñüíï; Öáßíåôáé üôé åßíáé ç ðáñï÷Þ åíÝñãåéáò ãéá êáëÞ áíÜðôõîç êáé åßíáé ïõóéáóôéêÞ ç ðñïóöïñÜ ðïéêéëßáò ôñïöþí áðü üëåò ôéò êáôçãïñßåò. Åßíáé åîßóïõ óçìáíôéêÞ ç áíÜðôõîç ãåõóéãíùóßáò, áðïäï÷Þò êáé áðüëáõóçò ôçò ôñïöÞò, åíþ ðáñÜëëçëá åßíáé óêüðéìç ç õéïèÝôçóç óùóôÞò äéáôñïöéêÞò óõìðåñéöïñÜò, þóôå íá ôåèïýí ïé âÜóåéò ãéá óùóôÞ äéáôñïöÞ ìáêñïðñüèåóìá.

26

ÐñùôåÀíåò: Áðïôåëïýí ôï 15-20% ôïõ çìåñÞóéïõ äéáéôïëïãßïõ. ÉäáíéêÞ ðñüóëçøç èåùñåßôáé ðïóïôéêÜ ôï 1-1.5gr/kg/âÜñïõò. ÉäáíéêÞ ó÷Ýóç ìåôáîý ðñùôåúíþí öõóéêÞò êáé æùéêÞò ðñïÝëåõóçò èåùñåßôáé ôï 1/1. ÕäáôÜíèñáêåò: Áðïôåëïýí ôï 50-55% ôïõ çìåñçóßïõ äéáéôïëïãßïõ. Êáô’ åîï÷Þí ðïëõóáê÷áñßôåò (90%), äçëáäÞ Üìõëï, ãëõêïãüíï, êõôôáñßíç, ðçêôßíç êáé 10% ïëéãïóáê÷áñßôåò, äçëáäÞ öñïõêôüæç, ëáêôüæç, ãáëáêôüæç, ãëõêüæç Ëßðç: Åßíáé åðéóÞìùò ãíùóôü üôé äåí ðñÝðåé íá ãßíåôáé ðåñéïñéóìüò ôïõ ëßðïõò óå ðáéäéÜ ìéêñüôåñá ôùí äýï ÷ñüíùí. ÌåôÜ ôá äýï ÷ñüíéá õéïèåôåßôáé ç óôáäéáêÞ åëÜôôùóç ôïõ ëßðïõò óôï 30% ,ü÷é üìùò ëéãüôåñï ôïõ 20%. Ç óýíèåóç ôùí ëéðþí ðñÝðåé íá åßíáé êåêïñåóìÝíá ëßðç 10%, ðïëõáêüñåóôá 10% êáé ìïíïáêüñåóôá <15%. Ç áíáëïãßá öõôéêïý ðñïò æùéêü ëßðïò 1/1, ãéá íá õðÜñîåé áýîçóç ôçò óýíèåóçò óå ù3-ù6 ëéðáñÜ êáé ìåßùóç ôùí ôñáíò-ëéðáñþí. Óßäçñïò: Ç çìåñçóßá áíÜãêç óå óßäçñï äéáöïñïðïéåßôáé áíÜëïãá ìå ôçí çëéêßá (ðßíáêáò 1). ÔñïöÝò ðëïýóéåò óå óßäçñï åéêïíßæïíôáé óôïí ðßíáêá 2. ÁóâÝóôéï: Ïé áíÜãêåò óå áóâÝóôéï êáèïñßæïíôáé áðü ðïéêßëïõò ðáñÜãïíôåò, üðùò ç ôá÷ýôçôá áíÜðôõîçò,ï ñõèìüò áðïññüöçóçò êáé ç ðáñïõóßá Üëëùí óõóôáôéêþí, üðùò ï öùóöüñïò,ç âéôáìßíç D êáé ç ðñùôåÀíç. ÐáéäéÜ ðïõ ëáìâÜíïõí ìéêñüôåñï ðïóü áóâåóôßïõ áðü ôï ðñïâëåðüìåíï äå âñßóêïíôáé áðáñáéôÞôùò óå êßíäõíï ,ëüãù ôçò éäéáéôåñüôçôáò ôùí áíáãêþí êáé ôçò âéïäéáèåóéìüôçôáò 100mg áóâåóôßïõ/24ùñï ðïõ åãêëùâßæåôáé óôá ïóôÜ. Ïé çìåñÞóéåò áíÜãêåò óå áóâÝóôéï êáé ôñïöÝò ðëïýóéåò óå áóâÝóôéï öáßíïíôáé óôïõò ðßíáêåò 3,4. ÕðÜñ÷åé âáóéêÞ óôïé÷åéïèÝôçóç ôùí çìåñçóßùí áíáãêþí óå ôñïöÝò áêïëïõèþíôáò ôçí âáóéêÞ äéáôñïöéêÞ ðõñáìßäá (ðßíáêáò 5).

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 28

3/5/2004, 3:16:37 ìì

Ðßíáêáò 4 Êõñéüôåñåò ðçãÝò áóâåóôßïõ mg

Ðßíáêáò 1

1 êïýðá ãéáïýñôé (240ãñ.)

350

1 êïýðá ãÜëá (240ãñ)

276

100 ãñ. öÝôá

492

100 ãñ. edam

731

100 ãñ. ðáñìåæÜíá ÌéêñïèñåðôéêÜ óõóôáôéêÜ ÇìåñÞóéåò áíÜãêåò óå óßäçñï

1.184

100 ãñ. óðáíÜêé

170

100 ãñ. öáóüëéá

84

1 ðïñôïêÜëé

50

Çëéêßá

mg

1-3 Ýôç

7

100 ãñ. ìðñüêïëï

50

4-8

10

100 ãñ. óïëïìüò

93

9-13

10

1 áõãü

56

14-18 áãüñéá

12

5 óýêá îçñÜ

14-18 êïñßôóéá

15

250

Åêôßìçóç ôïõ äéáéôïëïãßïõ Ðßíáêáò 2 Ðåñéåêôéêüôçôá ôñïöþí óå óßäçñï (mg) 240 ãñ. ãÜëá

0.1

130 ãñ. ìïó÷Üñé

2.7

130 ãñ. áñíß/êáôóßêé

2.2

130 ãñ. ÷ïéñéíü

1.7

130 ãñ. êïôüðïõëï

1.1

1 áõãü

0.9

100 ãñ. óáñäÝëåò

4.6

100 ãñ. ôüíï

1.7

100 ãñ. óðáíÜêé

2.1

100 ãñ. öáêÝò

4.1

10 áìýãäáëá

1.2

Ðßíáêáò 3 ÇìåñÞóéåò áíÜãêåò óå ÁóâÝóôéï Çëéêßá

mg

1-3 Ýôç

500

408

800

9-13

1300

14-18

1300

Óôçñßæåôáé óå ìåñéêÝò âáóéêÝò åñùôÞóåéò ðïõ áöïñïýí óôïí áñéèìü ôùí ãåõìÜôùí êáé óôï çìåñÞóéï ðñüãñáììá. Áðáéôåßôáé óåâáóìüò óôç äéáôñïöéêÞ ðõñáìßäá êáé ðáñüëï ðïõ åßíáé äõíáôü íá õðÜñ÷ïõí ôñïöÝò ðïõ äåí êáôáíáëþíïíôáé ðïôÝ, åßíáé áðáñáßôçôï íá ãíùñßæïõìå ðüóá ãåýìáôá ðñáãìáôïðïéïýíôáé åêôüò óðéôéïý. Åßíáé ëáíèáóìÝíç ðñïöáíþò ç êáôáíÜëùóç ðñïúüíôùí ìå ÷áìçëÞ ðåñéåêôéêüôçôá óå ëßðïò áðü ðáéäéÜ êÜôù ôùí äýï åôþí, åíþ åßíáé áäüêéìç ç êáôáíÜëùóç ôñïöþí ðëïýóéùí óå áëÜôé êáé ëßðïò. ÌåóïãåéáêÞ äéáôñïöÞ Ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá ôåßíåé íá õéïèåôçèåß êáé êáôÜ ôçí ðáéäéêÞ çëéêßá. ÂáóéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò ìåóïãåéáêÞò äéáôñïöÞò åßíáé ôá ìïíïáêüñåóôá ëßðç,ç ìåãÜëç ðïóüôçôá üóðñéùí, äçìçôñéáêþí, øùìéïý, öñïýôùí êáé ëá÷áíéêþí,ç ìÝôñéá êáôáíÜëùóç ãáëáêôïêïìéêþí,ç ìéêñÞ êáôáíÜëùóç êñÝáôïò êáé ç ìÝôñéá êáôáíÜëùóç áéèáíüëçò. Ç ïéêïãÝíåéá, ôá ìÝóá ìáæéêÞò åíçìÝñùóçò, ïé ðáñÝåò êáé ç åéêüíá ðïõ Ý÷åé êÜèå ðáéäß ãéá ôï óþìá åßíáé ïé ðáñÜãïíôåò ðïõ ðáñåìâáßíïõí óôçí áíÜðôõîç äéáôñïöéêþí éäéáéôåñïôÞôùí êáé óõìðåñéöïñþí. ¢ôõðåò äßáéôåò Ç öõôïöáãßá, ïé äßáéôåò ÷áìçëÝò óå ëßðïò, êáé ç õðïêáôÜóôáóç ôïõ ãÜëáêôïò ìå ÷õìïýò öñïýôùí ïäçãïýí óå äéáôñïöéêÝò ðáñåêêëßóåéò ìå óçìáíôéêÞ åðßðôùóç óôïí ïñãáíéóìü (Ýíäåéá óå âéôáìßíåò, ìåéùìÝíç áíÜðôõîç, äéáôáñá÷Þ óôçí ùñßìáíóç ôïõ ÊÍÓ). Åßíáé ëïéðüí ãåãïíüò üôé õðÜñ÷åé ìåãÜëç áíÜãêç ãéá ïñèÝò äéáéôçôéêÝò ïäçãßåò óôçí ðáéäéêÞ çëéêßá. Ï ðáéäßáôñïò ìå üðëï ôç äéáôñïöéêÞ ðõñáìßäá ìðïñåß íá ìåôáöÝñåé óôïõò ãïíåßò ìå ðñáêôéêü ôñüðï ôéò ãíþóåéò ôïõ ãéá ôá èñåðôéêÜ óõóôáôéêÜ ôùí ôñïöþí. Äåí õðÜñ÷åé áìöéâïëßá üôé ç óùóôÞ äéáôñïöÞ Ý÷åé ìáêñï÷ñüíéá èåôéêÜ áðïôåëÝóìáôá ãéá ôçí õãåßá êáé ôçí ðñüëçøç íïóçìÜôùí. ÉÙÁÍÍÁ ÐÁÍÁÃÉÙÔÏÕ ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 29

3/5/2004, 3:17:17 ìì

27

µικρά & νόστιµα

Í Õ Ï Æ É Ð Ï Ô ÄÅÍ ÅÍ των

28

παιδιών τους

” ν ύ ο θ “Με οι γυναίκες µε την καριέρα

Λονδίνο: Η πλειοψηφία των γονέων έχουν συνηθίσει να βλέπουν παχύσαρκα παιδιά σε βαθµό που δεν τους επιτρέπει να αντιληφθούν πότε τα δικά τους παιδιά έχουν παχύνει, σύµφωνα µε βρετανική µελέτη που παρουσιάστηκε σε συνέδριο του Diabetes UK.

Νέα Υόρκη: Οι γυναίκες που κατέχουν υψηλόβαθµες θέσεις έχουν περισσότερες πιθανότητες να αντιµετωπίζουν πρόβληµα αλκοολισµού, σύµφωνα µε άρθρο του επιστηµονικού εντύπου Occupational and Environmental Medicine.

ÅñåõíçôéêÞ ïìÜäá ôçò ÉáôñéêÞò Ó÷ïëÞò Ðåíßíóïõëá óôï Ðëßìïõè ôçò Âñåôáíßáò ÷áñáêôçñßæåé áíçóõ÷çôéêü ôï öáéíüìåíï, êáèþò åßíáé ãíùóôü ðùò ç ðá÷õóáñêßá áõîÜíåé ôçí ðéèáíüôçôá ìåôáãåíÝóôåñçò ðñïóâïëÞò áðü ðëÞèïò íïóçìÜôùí. Óôï ðëáßóéï ôçò ìåëÝôçò, ç Äñ ¢ëéóïí ÔæÝöåñé êáé ïé óõíåñãÜôåò ôçò äéÝíåéìáí åéäéêÜ åñùôçìáôïëüãéá óå 300 ðáéäéÜ çëéêßáò åðôÜ åôþí êáé óôïõò ãïíåßò ôïõò. Ôï óýíïëï ôùí åñùôÞóåùí áöïñïýóáí ôçí áíôßëçøç ôçò åéêüíáò ðïõ åß÷å êáèÝíáò áðü ôïõò åñåõíþìåíïõò ãéá ôçí ðá÷õóáñêßá. ¼ðùò äéáðéóôþèçêå, ðåñßðïõ ôï 33% ôùí ìçôÝñùí êáé ôï 50% ôùí ðáôÝñùí ðïõ Þôáí åßôå ðá÷ýóáñêïé ,åßôå õðÝñâáñïé ÷áñáêôÞñéæáí ôïõò åáõôïýò ôïõò “ðåñßðïõ êáëïýò”. ÅðéðëÝïí, üôáí êÜðïéï áðü ôá ðáéäéÜ ôïõò åß÷å öõóéïëïãéêü âÜñïò, ïé ðåñéóóüôåñïé ãïíåßò, áíåîáñôÞôùò ôïõ äéêïý ôïõò âÜñïõò, èåùñïýóáí ðùò ôï ðñþôï äå äéÝôñå÷å êÜðïéïí êßíäõíï. Ùóôüóï, üôáí ôï ðáéäß Þôáí õðÝñâáñï áëëÜ ü÷é ðá÷ýóáñêï, ìüíï ôï Ýíá ôÝôáñôï ôïõ óõíüëïõ ôùí ãïíÝùí áíÝöåñå ðùò áíáãíþñéæáí áõôÞí ôçí ðáñÜìåôñï. ÔÝëïò, áêüìç êáé üôáí ôï óùìáôéêü âÜñïò ôïõ ðáéäéïý åíôáóóüôáí óôá üñéá ôçò ðá÷õóáñêßáò, ôï 40% ôùí ãïíÝùí äÞëùóå ðùò èåùñïýóå üôé áõôü äåí áðïôåëïýóå ðñüâëçìá. “Ç íÝá áõôÞ ôÜóç åîçãåßôáé áðü ôï ãåãïíüò üôé ï óçìåñéíüò Üíèñùðïò åßíáé óáöþò ðá÷ýôåñïò óå ó÷Ýóç ìå ôéò ðåñáóìÝíåò äåêáåôßåò êáé åðåéäÞ Ý÷ïõìå óõíçèßóåé áõôÞí ôçí êáôÜóôáóç, ìáò åßíáé äýóêïëï íá äéáêñßíïõìå ðüôå êÜðïéïò áããßæåé ôá üñéá ôçò ðá÷õóáñêßáò. ÐñÝðåé, ùóôüóï, íá áíáèåùñçèåß áõôÞ ç óôÜóç, êáèþò ç óýíäåóç ôçò ðá÷õóáñêßáò ìå ðëÞèïò íïóçìÜôùí, ìåôáîý ôùí ïðïßùí êáé ôïõ äéáâÞôç, áðïôåëåß ìéá èëéâåñÞ ðñáãìáôéêüôçôá” åîçãåß ç Äñ ÔæÝöåñé.

ÅñåõíçôéêÞ ïìÜäá ôïõ Éíóôéôïýôïõ Åðéóôçìþí Äçìüóéáò Õãåßáò ôïõ Ëïíäßíïõ ìå åðéêåöáëÞò ôï Äñ ÓôÝöåí Óôáíóöåëíô ðñáãìáôïðïßçóå óõíåíôåýîåéò ìå ðåñéóóüôåñïõò áðü 10.000 Âñåôáíïýò äçìïóßïõò õðáëëÞëïõò, åêðñïóþðïõò êáé ôùí äýï öýëùí, ó÷åôéêÜ ìå ôç öýóç ôçò äïõëåéÜò ôïõò êáé ôï âáèìü êáôáíÜëùóçò áëêïüë áðü áõôïýò. ¼ðùò äéáðßóôùóáí, ðåñßðïõ ôï 14% ôùí ãõíáéêþí ðïõ êáôåß÷áí õøçëÝò èÝóåéò åß÷áí ðáñÜëëçëç åîÜñôçóç áðü ôï áëêïüë óå äéáöïñåôéêïýò âáèìïýò. Ôï áíôßóôïé÷ï ðïóïóôü ìåôáîý ôùí ãõíáéêþí óå êáôþôåñåò õðáëëçëéêÝò èÝóåéò äåí îåðåñíïýóå ôï 4%. Ðñïò Ýêðëçîç ôùí åñåõíçôþí, äåí ðáñáôçñÞèçêå áíôßóôïé÷ç ôÜóç ìåôáîý ôùí áíäñþí, êáèþò ç åîÜñôçóç áðü ôï áëêïüë ðáñáôçñÞèçêå óå ðïóïóôü 11% ôùí åñåõíþìåíùí, áíåîáñôÞôùò ôçò åðáããåëìáôéêÞò èÝóçò ôïõò. ¼óïí áöïñÜ ôçí åìöÜíéóç ôïõ öáéíïìÝíïõ ìåôáîý ôùí õøçëüâáèìþí åðáããåëìáôéêÜ ãõíáéêþí, ïé åðéóôÞìïíåò ôï áðïäßäïõí óôï õøçëü åéóüäçìá êáé óôçí ôÜóç íá ìç äçìéïõñãïýí ïéêïãÝíåéá. Ðáëáéüôåñåò ìåëÝôåò Ý÷ïõí áðïäåßîåé ðùò ç ýðáñîç ïéêïãåíåéáêïý ðåñéâÜëëïíôïò åëáôôþíåé ôç ñïðÞ óôïí áëêïïëéóìü. Ìéá Üëëç åêäï÷Þ áöïñÜ óôç ìåãáëýôåñç ðñïóðÜèåéá ðïõ ðñÝðåé êáôÜ êáíüíá íá êáôáâÜëåé ìéá ãõíáßêá ðñïêåéìÝíïõ íá äéáôçñÞóåé ôç èÝóç ôçò, ôïõëÜ÷éóôïí óå ó÷Ýóç ìå Ýíáí Üíäñá ðïõ âñßóêåôáé óå áíôßóôïé÷ï ðüóôï. Ìå âÜóç Üëëá óôïé÷åßá ôçò Ýñåõíáò, ç ñïðÞ ðñïò ôï áëêïüë Þôáí ìåãÜëç êáé ìåôáîý ôùí áíäñþí ðïõ êáôÝâáëëáí ìåãÜëç ðñïóðÜèåéá óôï ðëáßóéï ôçò åñãáóßáò ôïõò, áëëÜ äåí åß÷áí áíôßóôïé÷åò ïéêïíïìéêÝò áðïëáâÝò. Õøçëüò üìùò Þôáí êáé ï êßíäõíïò ìåôáîý ôùí ãõíáéêþí ðïõ áéóèÜíïíôáí ðùò äåí áóêïýóáí åðáñêÞ Ýëåã÷ï óôç äïõëåéÜ ôïõò. ÔÝëïò, ïé õøçëÝò åñãáóéáêÝò áðáéôÞóåéò êáé ç Ýëëåéøç õðïóôÞñéîçò äåí áðïäåß÷èçêå ðùò åðçñåÜæïõí ìå êÜðïéï ôñüðï ôç ñïðÞ ðñïò ôïí áëêïïëéóìü.

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 30

3/5/2004, 3:17:52 ìì

µικρά & νόστιµα

αι κ ς α έ ρ κ ο ν ι κ κ νά ι ό σ Κ σ α θαλ αυξάνουν τον κίνδυνο

ουρικής αρθρίτιδας Λονδίνο: Η υπερκατανάλωση κόκκινου κρέατος και θαλασσινών αυξάνει την πιθανότητα προσβολής από ουρική αρθρίτιδα, σύµφωνα µε αµερικανική έρευνα που δηµοσιεύθηκε στο επιστηµονικό έντυπο New England Journal of Medicine. Ç ïõñéêÞ áñèñßôéäá Þ êïéíþò åðïíïìáæüìåíç ðïäÜãñá åßíáé ìßá ðÜèçóç ôïõ ìåôáâïëéóìïý ðïõ ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ôçí åíáðüèåóç êñõóôÜëëùí ïõñéêïý ïîÝïò óå êÜðïéåò áñèñþóåéò. Ôï ïõñéêü ïîý êõêëïöïñåß óôï áßìá êáé üôáí áõîçèåß õðåñâïëéêÜ ç óõãêÝíôñùóÞ ôïõ, ó÷çìáôßæåé êñõóôÜëëïõò ïé ïðïßïé åíáðïôßèåíôáé óôéò áñèñþóåéò êáé ðñïêáëïýí öëåãìïíÞ êáé áñèñßôéäá. ÅñåõíçôéêÞ ïìÜäá ôçò Ó÷ïëÞò Äçìüóéáò Õãåßáò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ×Üñâáñíô Ýèåóå õðü éáôñéêÞ ðáñáêïëïýèçóç 47.000 Üôïìá, ôá ïðïßá äå äéÝèåôáí éóôïñéêü ðñïóâïëÞò áðü ïõñéêÞ áñèñßôéäá. Óôï ðëáßóéï ôçò ìåëÝôçò ðïõ îåêßíçóå ôï 1986 êáé åðáíáëÞöèçêå ôá Ýôç 1990 êáé 1994, ïé åðéóôÞìïíåò æÞôçóáí áðü ôïõò åñåõíþìåíïõò óôïé÷åßá ðïõ áöïñïýóáí ôéò äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéÝò ôïõò êáé ìå ôï ðÝñáò ôçò ìåëÝôçò, ôï 1998, åðé÷åßñçóáí íá äéáðéóôþóïõí ðüóá Üôïìá åß÷áí ðñïóâëçèåß áðü ïõñéêÞ áñèñßôéäá. Ç íüóïò åíôïðßóôçêå óå 730 Üôïìá êáé, üðùò áðïêáëýöèçêå, ôï ìåãáëýôåñï êßíäõíï äéÝôñå÷áí ïé Üíäñåò ðïõ êáôáíÜëùíáí ôéò ìåãáëýôåñåò ðïóüôçôåò êüêêéíïõ êñÝáôïò - âïäéíïý, ÷ïéñéíïý êáé áñíßóéïõ - êáé èáëáóóéíþí Þ áêïëïõèïýóáí äßáéôåò ðïõ âáóßæïíôáé êáôÜ êýñéï ëüãï óôéò åí ëüãù ôñïöÝò, üðùò ôç äßáéôá Atkins.

Dr Hyon Choi, of Massachusetts General Hospital (MGH) Rheumatology Unit ÁíôéèÝôùò, ç êáôáíÜëùóç ëá÷áíéêþí êáé ãáëáêôïêïìéêþí ðñïúüíôùí ðáñåß÷å óçìáíôéêü âáèìü ðñïóôáóßáò áðü ôï íüóçìá. “Ôá óõìðåñÜóìáôÜ ìáò åîáêïëïõèïýóáí íá éó÷ýïõí áêüìç êáé üôáí ëÜâáìå õðüøç ìáò åîùãåíåßò ðáñÜãïíôåò ðïõ åíéó÷ýïõí ôçí ðéèáíüôçôá åìöÜíéóçò ïõñéêÞò áñèñßôéäáò, üðùò ôçí çëéêßá, ôçí ðá÷õóáñêßá, ôçí õðÝñôáóç êáé ôçí êáôáíÜëùóç áëêïüë”, áíáöÝñåé ï Äñ ×éïí Ôóüé áðü ôç ÌïíÜäá Ñåõìáôïëïãßáò ôïõ Ãåíéêïý Íïóïêïìåßïõ ôçò Ìáóá÷ïõóÝôç, ðïõ óõììåôåß÷å óôç ìåëÝôç.

30

ο τ η λ λ ό κ ο τ Αυ ίθεµα επ θα αντικαταστήσει τις ενέσεις; Σικάγο: Ένα αυτοκόλλητο επίθεµα, που κάνει χρήση ηλεκτρικών εκκενώσεων για να µεταφέρει τη φαρµακευτική ουσία στον οργανισµό διαµέσου του δέρµατος, φιλοδοξεί να αντικαταστήσει την ενδοφλέβια ένεση, σύµφωνα µε άρθρο του επιστηµονικού εντύπου Journal of the American Medical Association. Ôï áõôïêüëëçôï äéáèÝôåé ìÝãåèïò üóï ôï áíôßóôïé÷ï ìéáò ðéóôùôéêÞò êÜñôáò êáé ôïðïèåôåßôáé óôï Üíù Üêñï Þ ôï óôÞèïò åíüò áóèåíïýò Ýðåéôá áðü ìéá ÷åéñïõñãéêÞ åðÝìâáóç. Ï ôåëåõôáßïò äéáèÝôåé ôç äõíáôüôçôá íá ÷ïñçãåß óôïí ïñãáíéóìü ôïõ ôçí åêÜóôïôå öáñìáêåõôéêÞ ïõóßá ìå ôï ðÜôçìá åíüò êïõìðéïý. Óôï ðëáßóéï äïêéìþí, ï Äñ Ôóéí Âéóêïýóé ôïõ Ðáíåðéóôçìéáêïý Íïóïêïìåßïõ Ôüìáò ÔæÝöåñóïí óôç ÖéëáäÝëöåéá åðÝëåîå 636 áóèåíåßò ðïõ åß÷áí õðïâëçèåß óå ðñïçãïýìåíç åðÝìâáóç êáé ôïõò ÷þñéóå óå äýï éóÜñéèìåò ïìÜäåò. Ïé áóèåíåßò Ýëáâáí ôçí áðïôåëïýìåíç áðü ïðéïåéäÞ öÜñìáêá áãùãÞ ôïõò åßôå ìÝóù ôïõ åéäéêïý áõôïêüëëçôïõ, åßôå ìå åíäïöëÝâéá Ýã÷õóç. ¼ðùò äéáðéóôþèçêå, ôï 74% ôùí áôüìùí ðïõ Ýëáâáí ôï áõôïêüëëçôï ÷áñáêôÞñéóáí ôéò áíáëãçôéêÝò éäéüôçôÝò ôïõ áðü êáëÝò Ýùò åîáéñåôéêÝò óôï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá ôùí 24 ùñþí ìåôÜ ôçí åðÝìâáóç. ÁíôéèÝôùò, ôï 77% ôùí áóèåíþí ðïõ Ýëáâáí ôç öáñìáêåõôéêÞ áãùãÞ ôïõò ìÝóù Ýíåóçò ÷áñáêôÞñéóáí áðëþò êáëÝò ôéò áíáëãçôéêÝò éäéüôçôåò ôçò ìåèüäïõ. Ïé åñåõíçôÝò ôïíßæïõí ðùò ôá áõôïêüëëçôá åíäÝ÷åôáé íá áíôéêáôáóôÞóïõí ôïõò ïñïýò êáé ôéò áíôëßåò, åíþ åßíáé âÝâáéï ðùò èá åðéôñÝðïõí óôïõò áóèåíåßò íá êéíïýíôáé ìå ìåãáëýôåñç åõêïëßá.

ÄÇÌÇÔÑÇÓ ÊÁÑÁÃÉÁÍÍÇÓ

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 32

3/5/2004, 3:18:06 ìì

periodikoALEX23.indd 33

3/5/2004, 3:18:19 ìì

Åêêïëðþìáôá Μια συχνή και βασανιστική πάθηση Λέγεται ότι η ΕΚΚΟΛΠΩΜΑΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ είναι νόσος του 20 ου αιώνα, καθ’ όσον δεν περιλαµβάνεται στην ιατρική βιβλιογραφία του 19 ου αιώνα. Η πρώτη ανατοµική περιγραφή της νόσου αποδίδεται στον Cruveilheir του 1846. Η µεγάλη αύξηση της συχνότητάς της στις µέρες µας καθώς και οι ενδεχόµενες επιπλοκές της την καθιστούν ενίοτε σοβαρό πρόβληµα, ιδιαίτερα σε άτοµα µεγάλης ηλικίας .Τι

είναι τα εκκολπώµατα ;

Ï üñïò åêêüëðùìá äçëþíåé ôï óáêïåéäÝò ìüñöùìá ðïõ ó÷çìáôßæåôáé êáé ðñïâÜëëåé óôçí åîùôåñéêÞ åðéöÜíåéá ôïõ åíôÝñïõ. Ðñüêåéôáé äçëáäÞ ãéá ìéá êÞëç ôïõ âëåííïãüíïõ ìÝóù ôïõ ìõúêïý ôïé÷þìáôïò ôïõ åíôÝñïõ. Åíôïðßæåôáé óå óçìåßï üðïõ Ýíá áããåßï äéáðåñíÜ ôï ôïß÷ùìá ôïõ åíôÝñïõ êáé åðéêïéíùíåß ìå ôïí áõëü ôïõ åíôÝñïõ ìå Ýíá ó÷éóìïåéäÝò Üíïéãìá. «ÅêêïëðùìÜôùóç» ïíïìÜæåôáé ç ðáñïõóßá ðïëëáðëþí åêêïëðùìÜôùí óå Ýíá Þ ðåñéóóüôåñá ôìÞìáôá ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ êáé åêöñÜæåé ôçí áóõìðôùìáôéêÞ ìïñöÞ ôçò íüóïõ êáèþò êáé áõôÞ ðïõ åêäçëþíåôáé ìå Þðéá óõìðôþìáôá ÷ùñßò ôçí ðáñïõóßá öëåãìïíÞò. «Åêêïëðùìáôßôéäá» ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ åßíáé ç áíÜðôõîç öëåãìïíÞò óå Ýíá Þ ðåñéóóüôåñá åêêïëðþìáôá ðïõ ìðïñåß íá óõíïäåýåôáé áðü äéÜöïñåò åðéðëïêÝò üðùò áéìïññáãßá, áðüóôçìá, äéÜôñçóç, óõñßããéï. Ç åêêïëðùìÜôùóç åßíáé ðïëý óõ÷íÞ íüóïò óôéò áíåðôõãìÝíåò ÷þñåò ôçò ÄõôéêÞò Åõñþðçò êáé ôçò Âüñåéáò ÁìåñéêÞò. Áíôßèåôá, åßíáé óðÜíéá óå ÷þñåò ôçò Áóßáò, üðùò ç Éáðùíßá, êáé ôçò ÁöñéêÞò. Óôéò ÷þñåò ôçò ÄõôéêÞò Åõñþðçò áðáíôÜ óå ðïóïóôü 10% ôïõ ðëçèõóìïý êáé ïé åðéðôþóåéò ôçò áõîÜíïíôáé ìå ôçí ðÜñïäï ôçò çëéêßáò åíþ åßíáé áóõíÞèçò ðñéí áðü ôçí çëéêßá ôùí óáñÜíôá åôþí. Áíáëüãùò ôçò çëéêßáò êõìáßíåôáé áðü 5% óôçí 5ç äåêáåôßá, ìÝ÷ñé 30% óôï 65ï Ýôïò êáé 50% óôçí 9ç äåêáåôßá. Ðïóïóôü 20% ôùí áôüìùí ìå åêêïëðùìÜôùóç áíáðôýóóïõí óõìðôþìáôá óå êÜðïéá öÜóç ôçò æùÞò ôïõò, áëëÜ ìüíï Ýíá ìéêñü ðïóïóôü ðáñïõóéÜæåé óïâáñÞ åðéðëïêÞ ïöåéëüìåíç óôçí ýðáñîç ôùí åêêïëðùìÜôùí. Óôçí ÅëëÜäá ç åðßðôùóç ôçò åêêïëðùìáôéêÞò íüóïõ ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ åßíáé ðåñßðïõ 25% óå Üôïìá çëéêßáò Üíù ôùí 60 åôþí. ÓÞìåñá áíáãíùñßæåôáé ï ðñùôáñ÷éêüò ñüëïò ôïõ åßäïõò ôçò äéáôñïöÞò óôçí ðáèïãÝíåéá ôçò íüóïõ, áöïý äßáéôá ðôù÷Þ óå öõôéêÝò ßíåò åõíïåß ôçí áíÜðôõîÞ ôç. Áðü ôá áðïôåëÝóìáôá äéáöüñùí ìåëåôþí Ý÷åé áðïäåé÷èåß üôé ïé ÷ïñôïöÜãïé ðáñïõóéÜæïõí ìéêñüôåñç åðßðôùóç ôçò íüóïõ óõãêñéôéêÜ ìå Üôïìá ôçò ßäéáò çëéêßáò ôùí ïðïßùí ôï äéáéôïëüãéï ðåñéëáìâÜíåé ìéêñÞ ðïóüôçôá öõôéêþí éíþí.

32

Που βρίσκονται ; Ç óõíçèÝóôåñç èÝóç åíôüðéóçò ôùí åêêïëðùìÜôùí ôïõ ãáóôñåíôåñéêïý óùëÞíá åßíáé ôï ðá÷ý Ýíôåñï. Ôï óéãìïåéäÝò áðïôåëåß èÝóç åíôüðéóçò óôï 95% ôùí ðåñéðôþóåùí. Ôï êáôéüí êáé ôï åãêÜñóéï êüëïí ðñïóâÜëëïíôáé ëéãüôåñï óõ÷íÜ, åíþ ôï áíéüí áêüìç óðáíéüôåñá óôéò äõôéêÝò ÷þñåò. Ôï ïñèü äåí ðñïóâÜëëåôáé. Ç åíôüðéóç ôçò åêêïëðùìáôéêÞò íüóïõ óôï äåîéü êüëïí åßíáé óõ÷íÞ óôïõò ÁóéÜôåò, åíþ óå Üôïìá ôçò ÊáõêÜóéáò öõëÞò åßíáé óðÜíéá.

Πώς δηµιουργούνται ; Ç âáóéêÞ áíùìáëßá åßíáé ç äçìéïõñãßá êÞëçò áðü ôï âëåííïãüíï êáé ôïí õðïâëåííïãüíï ÷éôþíá ðñïò ôïí ïñïãüíï äéáìÝóïõ ó÷éóìþí ôïõ ìõúêïý ôïé÷þìáôïò. Ãéá ôçí áíÜðôõîç åêêïëðùìÜôùí óôï ðá÷ý Ýíôåñï õðåýèõíïé èåùñïýíôáé äýï ðáñÜãïíôåò : 1.Ç ó÷åôéêÞ áäõíáìßá (åõåíäïôüôçôá) óå ïñéóìÝíá óçìåßá ôïõ åíôåñéêïý ôïé÷þìáôïò.

2.Ç äéáöïñÜ ðßåóçò ìåôáîý ôùí äýï ðëåõñþí ôïõ åíôåñéêïý ôïé÷þìáôïò, äçëáäÞ ìéá ó÷åôéêÞ áýîçóç ôçò åíäáõëéêÞò ðßåóçò ôïõ êüëïõ óå ó÷Ýóç ìå ôçí ðßåóç óôïí åîùåíôåñéêü ðåñéôïíáéêü ÷þñï. Ôï ôåëåõôáßï áõôü öáßíåôáé üôé åßíáé áðïôÝëåóìá áõîçìÝíçò êéíçôéêüôçôáò ôïõ åíôÝñïõ êáé åíäå÷ïìÝíùò êáôáêñÜôçóçò áåñßùí. Ç ðñïóèÞêç öõôéêïý õðïëåßììáôïò óôçí ôñïöÞ ìåéþíåé ôçí åíäïáõëéêÞ ðßåóç óôï óéãìïåéäÝò êáèþò êáé ôçí áõôüìáôç êéíçôéêüôçôá.

Τι προκαλούν ; Ïé áóèåíåßò ìðïñïýí íá äéá÷ùñéóèïýí óå áõôïýò ðïõ äåí ðáñïõóéÜæïõí óõìðôþìáôá êáé óå áõôïýò ðïõ ðáñïõóéÜæïõí åðéðëïêÝò.

Α. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΗ ΕΚΚΟΛΠΩΜΑΤΩΣΗ Ç ìç åðéðëåãìÝíç åêêïëðùìÜôùóç ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ óôçí ðëåéïíüôçôá ôùí áóèåíþí åßíáé íüóïò áóõìðôùìáôéêÞ. Óôéò

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 34

3/5/2004, 3:18:24 ìì

ðåñéðôþóåéò ðïõ ôá åêêïëðþìáôá åíôïðßæïíôáé óôï óéãìïåéäÝò ðáñáôçñåßôáé ðüíïò óôïí áñéóôåñü ëáãüíéï âüèñï, åõáéóèçóßá óôçí øçëÜöçóç, äéáôáñá÷Ýò ôùí êåíþóåùí, ðïõ åêäçëþíïíôáé ìå äéÜññïéá êáé êõñßùò äõóêïéëéüôçôá. Ï ðüíïò óõíÞèùò åðéäåéíþíåôáé ìå ôç ëÞøç ôñïöÞò êáé õðï÷ùñåß ìå ôçí áðïâïëÞ áåñßùí. Ìåôåùñéóìüò êáé äõóðåøßá óõ÷íÜ ïöåßëïíôáé óôç óõíýðáñîç åõåñÝèéóôïõ åíôÝñïõ. Åðßóçò ìðïñåß íá ðáñïõóéáóèåß áíþäõíç êáé ìéêñÞò Ýêôáóçò áéìïññáãßá áðü ôï ïñèü.

Β. ΕΠΙΠΛΕΓΜΕΝΗ ΕΚΚΟΛΠΩΜΑΤΩΣΗ Åêêïëðùìáôßôéäá åßíáé ç ïîåßá ôïðéêÞ öëåãìïíÞ ôïõ ôïé÷þìáôïò åêêïëðþìáôïò ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ ðïõ åíôïðßæåôáé óõíÞèùò óôï óéãìïåéäÝò. ÁðïôÝëåóìá ôçò öëåãìïíÞò åßíáé ç íÝêñùóç êáé ç ìéêñïóêïðéêÞ Þ ìáêñïóêïðéêÞ äéÜôñçóç ôïõ åêêïëðþìáôïò ìå ó÷çìáôéóìü áðïóôÞìáôïò. Ôá ìéêñÜ áðïóôÞìáôá åðïõëþíïíôáé ìå ôï ó÷çìáôéóìü ïõëÞò. Ôá ìåãÜëá áðïóôÞìáôá ìðïñåß íá õðïóôïýí ñÞîç ðñïò ãåéôïíéêÜ üñãáíá. Ïé êýñéåò êëéíéêÝò åêäçëþóåéò ôçò åêêïëðùìáôßôéäáò åßíáé ï ðüíïò óôï áñéóôåñü êÜôù ôåñáñôçìüñéï ôçò êïéëéÜò êáé ï ðõñåôüò ðïõ óõ÷íÜ óõíïäåýåôáé áðü öñßêéá. Ïé äéáôáñá÷Ýò ôùí êåíþóåùí ôïõ åíôÝñïõ ìå ôç ìïñöÞ äõóêïéëéüôçôáò Þ äéÜññïéáò óõíÞèùò áðïôåëïýí óôáèåñÝò åêäçëþóåéò. ÊáôÜ ôçí áíôéêåéìåíéêÞ åîÝôáóç åßíáé äõíáôü íá äéáðéóôùèåß åõáéóèçóßá óôïí áñéóôåñü ëáãüíéï âüèñï, øçëáöçôÞ ìÜæá, êáé åðþäõíïò ÄïõãëÜóåéïò óôç äáêôõëéêÞ åîÝôáóç áðü ôï ïñèü. Ç êïéëéÜ åßíáé ìåôåùñéóìÝíç êáé ïé åíôåñéêïß Þ÷ïé åßíáé öõóéïëïãéêïß Þ åëáôôùìÝíïé. ÅÜí ôï áðüóôçìá äçìéïõñãÞóåé óõñßããéï ðñïò ôçí ïõñïäü÷ï êýóôç Þ ôïí êüëðï, ðáñáôçñåßôáé äõóïõñßá, ðõïõñßá êáé ðíåõìáôïõñßá. Óå ðåñßðôùóç ñÞîçò ðñïò ôçí ðåñéôïíáúêÞ êïéëüôçôá, áíáðôýóóåôáé óå ìéóÞ ìå ìßá þñá åéêüíá âáñéÜò óçðôéêÞò ðåñéôïíßôéäáò ìå Ýíôïíç óýóðáóç ôùí êïéëéáêþí ôïé÷ùìÜôùí êáé ç ÷åéñïõñãéêÞ áíôéìåôþðéóç ðñÝðåé íá åßíáé Üìåóç.

Πώς θα διαπιστώσω αν έχω εκκολπώµατα ; Η διαπίστωση της παρουσίας των εκκολπωµάτων στο παχύ έντερο συνήθως αποτελεί τυχαίο εύρηµα κατά τη διερεύνηση ασθενών µε κοιλιακό πόνο, σιδηροπενική αναιµία ή αιµατηρή πρόσµιξη στα κόπρανα. Το ιστορικό και η κλινική εξέταση παίζουν σηµαντικό ρόλο στην υποψία της νόσου, ενώ η διάγνωση τεκµηριώνεται µε βαριούχο υποκλυσµό διπλής αντίθεσης ή / και κολονοσκόπηση.

Θεραπεία Èåñáðåßá ôùí åêêïëðùìÜôùí ìå ôçí Ýííïéá ôçò õðïóôñïöÞò ôçò íüóïõ äåí õðÜñ÷åé. Ç èåñáðåßá áðïóêïðåß óôçí áðïöõãÞ åðéäåßíùóçò ôçò íüóïõ. Åßíáé êõñßùò äéáéôçôéêÞ êáé óõíßóôáôáé óôç ÷ïñÞãçóç Üöèïíïõ öõôéêïý õðïëåßììáôïò. Ïé öõôéêÝò ßíåò áõîÜíïõí ôïí üãêï ôùí êïðñÜíùí ìÝóù ôñéþí ìç÷áíéóìþí : 1. ìå ôçí êáôáêñÜôçóç íåñïý 2. ìå ôïí ðïëëáðëáóéáóìü ôùí âáêôçñéäßùí 3. ìå ôá ðñïúüíôá âáêôçñéáêÞò æýìùóçò Ç äßáéôá èá ðñÝðåé íá åßíáé ðëïýóéá óå öõôéêÝò ßíåò ðñïåñ÷üìåíåò áðü óðüñïõò äçìçôñéáêþí, öñïýôá êáé ëá÷áíéêÜ. Ôï ðßôïõñï ôùí ëá÷áíéêþí Ý÷åé óôáèåñÞ êáé áðïôåëåóìáôéêÞ äñÜóç, ëüãù ôçò éêáíüôçôÜò ôïõ íá óõãêñáôåß íåñü. ÊáëÞ áíôáðüêñéóç óõíÞèùò ðáñáôçñåßôáé, üôáí êáôáíáëþíïíôáé äýï ÷ïýöôåò ðßôïõñïõ (bran) êÜèå ðñùß ìáæß ìå Ýíá ìÞëï êáé Ýíá ðïñôïêÜëé. Ôá öñïýôá êáé

ôá ëá÷áíéêÜ ðñïêáëïýí ìåôñßïõ âáèìïý áýîçóç ôïõ üãêïõ ôùí êïðñÜíùí, ðïõ ïöåßëåôáé åí ìÝñåé óôïí áõîçìÝíï ðïëëáðëáóéáóìü ôùí åíôåñéêþí âáêôçñéäßùí. Áðü ôåêìçñéùìÝíåò êëéíéêÝò ìåëÝôåò ðïõ Ýãéíáí ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá ôåêìçñéþèçêå ç äñÜóç ôïõ bran, ðïõ áðïôåëåß ôïí ðéï áðïôåëåóìáôéêü äéïãêùôéêü ðáñÜãïíôá ôùí êïðñÜíùí, ðëïýóéï óå êõôôáñßíç êáé ëéãíßôåò. Ç óõíÞèçò äïóïëïãßá åßíáé 10 – 25 ãñáììÜñéá çìåñçóßùò êáé ëáìâÜíåôáé ìÝóá óôï ãÜëá, óïýðåò êáé Üëëåò õãñÝò Þ çìßññåõóôåò ôñïöÝò ð.÷. ãéáïýñôé. Ç åõåñãåôéêÞ áðÜíôçóç, ðïõ áíáìÝíåôáé óõíÞèùò óå ÷ñïíéêü äéÜóôçìá 2 – 3 ìçíþí, åêäçëþíåôáé ìå ýöåóç ôïõ Üëãïõò óôï êáôþôåñï ôìÞìá ôçò êïéëßáò, üðïõ óõíôåëåßôáéß óõíÞèùò ç êýñéá åêäÞëùóç. Ç êýñéá ðáñåíÝñãåéá ôçò äßáéôáò ìå öõôéêÝò ßíåò åßíáé ï ìåôåùñéóìüò êáé ç äõóöïñßá óôçí êïéëßá. ¸ôóé, ùò åíáëëáêôéêÞ ëýóç ðñïôåßíïíôáé Üëëïé ðáñÜãïíôåò, üðùò ç ëáêôïõëüæç, ôï øýëëéï, ôï Üãáñ, ç ìåèõëïêõôôáñßíç êáé ç ispaghula. Ãéá ôçí õðïïìÜäá ôùí áóèåíþí ìå êëéíéêÝò åêäçëþóåéò Ýíôïíïõ óôñåò (åêäçëþóåéò åõåñÝèéóôïõ êüëïõ) åíäåßêíõôáé ç ÷ïñÞãçóç áã÷ïëõôéêþí êáé óðáóìïëõôéêþí (ôïõ åíôÝñïõ) öáñìÜêùí. Óôçí åêêïëðùìáôßôéäá ç èåñáðåßá óõíßóôáôáé óôçí áðïöõãÞ ëÞøçò ôñïöÞò áðü ôï óôüìá, ôçí ðáñåíôåñéêÞ åíõäÜôùóç, ôçí çëåêôñïëõôéêÞ áðïêáôÜóôáóç êáé ôçí ÷ïñÞãçóç áíôéâéïôéêþí (ìåôñïíéäáæüëç óå óõíäõáóìü ìå áìéíïãëõêïóßäç Þ êåöáëïóðïñßíç).

Αλήθειες και ψέµατα για τα εκκολπώµατα • ÐñïäéáèÝôïõí óôçí áíÜðôõîç êáñêßíïõ ; Ç åêêïëðùìÜôùóç äåí ðñïäéáèÝôåé óôçí áíÜðôõîç êáñêßíïõ ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ. Ìðïñåß üìùò áõôÝò ïé äýï êáôáóôÜóåéò íá óõíõðÜñ÷ïõí. Áíôßèåôá, óå Üôïìï ìå ãíùóôü éóôïñéêü åêêïëðùìÜôùóçò ç åðéäåßíùóç ôçò óõìðôùìáôïëïãßáò ðñÝðåé íá ïäçãåß ôï èåñÜðïíôá éáôñü óå Ýëåã÷ï ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ, äéüôé ìéá íåïðëáóìáôéêÞ óôÝíùóç ôïõ ðñùêôéêïý óùëÞíá, ôïõ ïñèïý, ôïõ óéãìïåéäïýò áðïôåëåß áéôßá åðéäåßíùóçò ìéáò õðåñêåßìåíçò åêêïëðùìÜôùóçò.

• Ôá åêêïëðþìáôá êëçñïíïìïýíôáé ; Ôá åêêïëðþìáôá äåí êëçñïíïìïýíôáé. ÕðÜñ÷åé üìùò ìéá óðÜíéá ìïñöÞ óõããåíïýò åêêïëðùìÜôùóçò ðïõ åìöáíßæåôáé óå íåáñÞ çëéêßá êáé ó’ áõôÞí ôçí ðåñßðôùóç åíï÷ïðïéåßôáé êÜðïéïò ïéêïãåíÞò ãåíåôéêüò ðáñÜãïíôáò.

• Ðïéá ç ó÷Ýóç ôùí åêêïëðùìÜôùí ìå ôï êÜðíéóìá êáé ôçí êáôáíÜëùóç êáöÝ, ïéíïðíåýìáôïò êáé îçñþí êáñðþí ; Ôï êÜðíéóìá êáèþò êáé ç ëÞøç êáöÝ êáé ïéíïðíåýìáôïò äå óõó÷åôßæïíôáé ìå áõîçìÝíï êßíäõíï óõìðôùìáôéêÞò åêêïëðùìáôéêÞò íüóïõ. Ôï êÜðíéóìá üìùò áðïôåëåß ðáñÜãïíôá êéíäýíïõ óôçí áíÜðôõîç åðéðëïêþí ôçò åêêïëðùìáôéêÞò íüóïõ. Ïé îçñïß êáñðïß êáé ïé óðüñïé (åêêïëðùìáôßôéäá) óå áóèåíåßò ìå ãíùóôÞ åêêïëðùìáôéêÞ íüóï ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ.

ÃÅÙÑÃÉÏÓ ÊÏÕÊÏÕËÇÓ Ï Ã. Êïõêïýëçò åßíáé Åéäéêåõüìåíïò Ãáóôñåíôåñïëüãïò óôï ÔæÜíåéï Ãåí. Íïóïêïìåßï Ðåéñáéþò.

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 35

3/5/2004, 3:18:26 ìì

33

περί διαίτης

Παχυσαρκία και γαστρεντερικές παθήσεις Παχυσαρκία και γαστρεντερικές παθήσεις ÄéáâÜæïíôáò óôï 3ï ôåý÷ïò ôïõ ðåñéïäéêïý ìáò ôç óôÞëç «Ðåñß äéáßôçò» («Äåßêôçò ìÜæáò óþìáôïò», ôåý÷ïò 3ï, óåë. 32-33) õðïëïãßóáôå ôï äåßêôç ìÜæáò óþìáôüò óáò êáé ç ôéìÞ ôïõ Þôáí ìåãáëýôåñç áðü 30. Áí äåí åßóôå áèëçôÞò, ôüôå êáôÜ ðÜóá ðéèáíüôçôá åßóôå Ýíáò Þ ìßá áðü ôá ðåñßðïõ 250 åêáôïììýñéá áíèñþðùí ôïõ ðëáíÞôç ìáò ðïõ ðÜó÷ïõí áðü ðá÷õóáñêßá. Êáé ëÝìå ðÜó÷ïõí, ãéáôß ç ðá÷õóáñêßá èåùñåßôáé ÷ñüíéï íüóçìá ìå äéáðéóôùìÝíåò êëéíéêÝò óõíÝðåéåò, ðïõ ðëÞôôåé ìå áõîáíüìåíï ñõèìü ôï óýã÷ñïíï äõôéêü êüóìï. Óôï óçìåñéíü ìáò Üñèñï, ãéá ëüãïõò ïéêïíïìßáò ýëçò, åðéëÝîáìå íá ðåñéïñéóôïýìå óôéò ãáóôñåíôåñéêÝò åðéðëïêÝò ôçò ðá÷õóáñêßáò êáé ôç óõíôçñçôéêÞ áíôéìåôþðéóÞ ôçò, êáèþò ç ðëÞñçò êÜëõøç ôïõ ðïëýðëåõñïõ áõôïý èÝìáôïò åßíáé áíÝöéêôç óå Ýíá êáé ìüíï Üñèñï. Èá áíáöåñèïýìå äçëáäÞ óôï ðþò ç ðá÷õóáñêßá ó÷åôßæåôáé ìå ðñïâëÞìáôá ôïõ ðåðôéêïý óõóôÞìáôïò êáé ðïéïé ôñüðïé óõíôçñçôéêÞò áíôéìåôþðéóçò ôçò õðÜñ÷ïõí (äéáôñïöÞ, Üóêçóç, áëëáãÞ óõìðåñéöïñÜò). Ðüóï ìðïñåß ç ðá÷õóáñêßá íá âëÜøåé ôçí õãåßá ìáò; Óôïí ðßíáêá âëÝðïõìå ðïéêßëåò êëéíéêÝò åðéðëïêÝò óå äéÜöïñá óõóôÞìáôá ôïõ áíèñþðéíïõ ïñãáíéóìïý, ïé ïðïßåò ó÷åôßæïíôáé ìå ôçí ðá÷õóáñêßá. ÄéáâÜæïíôáò ôïí ðßíáêá áõôüí ìðïñïýìå íá óõíåéäçôïðïéÞóïõìå ôï ìÝãåèïò ôùí ðñïâëçìÜôùí ðïõ ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé ç ðá÷õóáñêßá óõíïëéêÜ óôçí õãåßá ìáò. Ðéï åîåéäéêåõìÝíá óôï ðåðôéêü óýóôçìá, ç ðá÷õóáñêßá ó÷åôßæåôáé ìå:

Κλινικές επιπλοκές σχετιζόµενες µε την Παχυσαρκία

ÃáóôñåíôåñéêÝò

×ïëïëéèßáóç, Ðáãêñåáôßôéäá, Ìç áëêïïëéêÞ ÇðáôïðÜèåéá (ÓôåÜôùóç, Óôåáôïçðáôßôéäá, Êßññùóç) êáé ðéèáíþò ÃáóôñïïéóïöáãéêÞ Ðáëéíäñüìçóç

ÅíäïêñéíïëïãéêÝò/ ÌåôáâïëéêÝò

Ìåôáâïëéêü óýíäñïìï, Éíóïõëéíïáíôï÷Þ, ÄéáôáñáãìÝíç áíï÷Þ óôç ãëõêüæç, Æá÷áñþäçò ÄéáâÞôçò, Äõóëéðéäáéìßá, Óýíäñïìï ðïëõêõóôéêþí ùïèçêþí

ÊáñäéáããåéáêÝò

ÕðÝñôáóç, Óôåöáíéáßá íüóïò, ÊáñäéáêÞ áíåðÜñêåéá, Áññõèìßåò, ÐíåõìïíéêÞ õðÝñôáóç, Åãêåöáëéêü åðåéóüäéï, ÐíåõìïíéêÞ åìâïëÞ

ÁíáðíåõóôéêÝò

Ìç öõóéïëïãéêÞ áíáðíåõóôéêÞ ëåéôïõñãßá, ÁðïöñáêôéêÞ Üðíïéá ýðíïõ, Óýíäñïìï õðïáåñéóìïý ðá÷õóáñêßáò

ÌõïóêåëåôéêÝò

Ïóôåïáñèñßôéäá, ÏõñéêÞ áñèñßôéäá, Ðüíïò ìÝóçò

ÃõíáéêïëïãéêÝò

Äéáôáñá÷Ýò åììÞíïõ ñýóåùò, Äéáôáñá÷Ýò ãïíéìüôçôáò

ÏõñïëïãéêÝò

ÁêñÜôåéá

ÏöèáëìïëïãéêÝò

ÊáôáññÜêôçò

ÍåõñïëïãéêÝò

ÉäéïðáèÞò åíäïêñáíéáêÞ õðÝñôáóç

Êáñêßíïò

ÏéóïöÜãïõ, Ðá÷Ýïò åíôÝñïõ, ×ïëçäü÷ïõ êýóôåùò, ÐñïóôÜôç, Ìáóôïý, Åíäïìçôñßïõ, Íåöñþí

Ìåôåã÷åéñçôéêÝò

Áôåëåêôáóßá, Ðíåõìïíßá, ÐíåõìïíéêÞ åìâïëÞ

Χολοκυστοπάθεια Ç ðá÷õóáñêßá åßíáé Ýíáò óçìáíôéêüò ðáñÜãïíôáò êéíäýíïõ ãéá ôçí åìöÜíéóç ÷ïëïêõóôïðÜèåéáò, åéäéêÜ óôéò ãõíáßêåò. ¼óï áõîÜíåôáé ï Äåßêôçò ÌÜæáò Óþìáôïò (ÄÌÓ), ôüóï áõîÜíåôáé ç ðéèáíüôçôá åìöÜíéóçò ÷ïëïëéèßáóçò. ÐñÜãìáôé, óôïé÷åßá áðü Ýñåõíåò Ý÷ïõí äåßîåé üôé ï êßíäõíïò åìöÜíéóçò ÷ïëïëßèùí åßíáé äéðëÜóéïò ãéá ôéò ãõíáßêåò ìå ÄÌÓ ìåãáëýôåñï áðü 30 êáé åðôáðëÜóéïò ãéá ôéò ãõíáßêåò ìå ÄÌÓ ìåãáëýôåñï áðü 45, óõãêñéíüìåíïò ìå áõôüí ôùí ãõíáéêþí ìå öõóéïëïãéêü âÜñïò (ÄÌÓ ìéêñüôåñï áðü 25). Áíôßóôïé÷á óôïé÷åßá ãéá ôïí áíäñéêü ðëçèõóìü ðá÷ýóáñêùí áôüìùí Ýäåéîáí üôé ï êßíäõíïò åìöÜíéóçò ÷ïëïëßèùí åßíáé ìéêñüôåñïò áðü áõôüí óôéò ãõíáßêåò. Åßíáé óçìáíôéêü íá ôïíéóôåß üôé ï êßíäõíïò åìöÜíéóçò íÝùí ÷ïëïëßèùí óå ðá÷ýóáñêïõò áõîÜíåé êáôÜ ôçí áðþëåéá âÜñïõò ìå äßáéôåò ðïëý ëßãùí èåñìßäùí (éäéáßôåñá õðïèåñìéäéêÝò äßáéôåò ìå ëéãüôåñåò áðü 600 èåñìßäåò/çìÝñá) Þ/êáé ðïëý ëßãùí äéáéôçôéêþí ëéðáñþí, üðùò åðßóçò áõîÜíåé êáé êáôÜ ôçí áðþëåéá âÜñïõò ìå ñõèìü ìåãáëýôåñï áðü 1,5 êéëü/åâäïìÜäá. Áíôßèåôá, ï êßíäõíïò åìöÜíéóçò íÝùí ÷ïëïëßèùí åßíáé ðïëý ìéêñüôåñïò êáôÜ ôçí áðþëåéá âÜñïõò ìå ìéá áðëÞ õðïèåñìéäéêÞ äéáôñïöÞ (äßáéôá ìå ðåñéóóüôåñåò áðü 800 èåñìßäåò/çìÝñá) ðïõ ðåñéÝ÷åé 15 – 30 ãñáììÜñéá ëßðïõò óõíïëéêÜ ôçí çìÝñá. Παγκρεατίτιδα Óôïé÷åßá áðü Ýñåõíåò Ý÷ïõí äåßîåé üôé ôá ðá÷ýóáñêá Üôïìá ðïõ ðÜó÷ïõí áðü ðáãêñåáôßôéäá ïðïéáóäÞðïôå áéôéïëïãßáò åìöáíßæïõí ðïëý ðéï Ýíôïíá óõìðôþìáôá áðü üôé ïé áóèåíåßò ìå öõóéïëïãéêü âÜñïò, åíþ äéáôñÝ÷ïõí áõîçìÝíï êßíäõíï åìöÜíéóçò ïîåßáò ðáãêñåáôßôéäáò êáé åðéðëïêþí. Ηπατοπάθεια 34

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 36

3/5/2004, 3:18:26 ìì

περί διαίτης Ç ðá÷õóáñêßá ó÷åôßæåôáé ìå ìéá óåéñÜ çðáôéêþí áíùìáëéþí üðùò çðáôïìåãáëßá, áõîçìÝíåò âéï÷çìéêÝò ôéìÝò çðáôéêþí åíæýìùí, áëëïéþóåéò óôçí éóôïëïãéêÞ åéêüíá ôïõ Þðáôïò (óôåÜôùóç, óôåáôïçðáôßôéäá, ßíùóç, êßññùóç). Åßíáé ðïëý ðéèáíü üëåò áõôÝò ïé áíùìáëßåò íá áíôéðñïóùðåýïõí Ýíá öÜóìá çðáôéêþí ðáèÞóåùí ðïõ êáëåßôáé ìç áëêïïëéêÞ ëéðþäçò çðáôïðÜèåéá (Nonalcoholic Fatty Liver Disease – NAFLD). Óôïé÷åßá áðü Ýñåõíåò Ýäåéîáí üôé óå ðá÷ýóáñêïõò áóèåíåßò åìöáíßæåôáé óôåÜôùóç óå ðïóïóôü 75%, óôåáôïçðáôßôéäá óå ðïóïóôü 20% êáé êßññùóç óå ðïóïóôü 2%. Áí êáé ôï ðïóïóôü ôùí áóèåíþí ìå NAFLD ðïõ áíáðôýóóïõí êßññùóç åßíáé ìéêñü, ç áõîçìÝíç åìöÜíéóç ôçò ðá÷õóáñêßáò êáé ôçò ó÷åôéæüìåíçò ìå ðá÷õóáñêßá çðáôïðÜèåéáò èÝôïõí ôçí NAFLD ùò Ýíá óçìáíôéêü ðáñÜãïíôá êßññùóçò óôéò Ç.Ð.Á. ÅðéðëÝïí ç ðá÷õóáñêßá áõîÜíåé ôïí êßíäõíï ßíùóçò êáé êßññùóçò óå áóèåíåßò ìå AëêïïëéêÞ HðáôïðÜèåéá êáé Çðáôßôéäá C. Óå üôé áöïñÜ ôçí åðßäñáóç ôçò áðþëåéáò âÜñïõò óôïõò ðá÷ýóáñêïõò áóèåíåßò ìå NAFLD, ðñÝðåé íá óçìåéþóïõìå üôé: á. Ìéá óôáäéáêÞ ìåßùóç ìåãáëýôåñç Þ ßóç áðü 10% ôïõ áñ÷éêïý âÜñïõò ôïõ ðá÷ýóáñêïõ áôüìïõ ìðïñåß íá âåëôéþóåé ôçí êáôÜóôáóç ôïõ áóèåíïýò, ìåéþíïíôáò ôéò áõîçìÝíåò ôéìÝò ôùí çðáôéêþí âéï÷çìéêþí äåéêôþí, ôï ìÝãåèïò ôïõ Þðáôïò êáé ôçí ðåñéåêôéêüôçôÜ ôïõ óå ëßðïò. Áíôßèåôá üìùò, ç äñáóôéêÞ ìåßùóç ôïõ âÜñïõò (üðùò ãéá ðáñÜäåéãìá ìå éäéáßôåñá õðïèåñìéäéêÝò äßáéôåò ìå ëéãüôåñåò áðü 600 èåñìßäåò/çìÝñá) ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé çðáôéêÞ öëåãìïíÞ êáé óôåáôïçðáôßôéäá, ðáñÜ ôç ìåßùóç ôïõ ëéðþäïõò ðåñéå÷ïìÝíïõ ôïõ Þðáôïò ðïõ áðïöÝñåé. Γαστροοισοφαγική Παλινδροµική Νόσος (ΓΟΠΝ). Ïé ðåñéóóüôåñåò ìåãÜëåò åðéäçìéïëïãéêÝò ìåëÝôåò Ýäåéîáí üôé ôá óõìðôþìáôá ôçò ÃÏÐÍ åßíáé óõ÷íüôåñá óå ðá÷ýóáñêá Üôïìá áð’ üôé óå Üôïìá öõóéïëïãéêïý âÜñïõò. Ùóôüóï, ðñÝðåé íá óçìåéþóïõìå üôé äåí åßíáé îåêÜèáñï áí ç ðá÷õóáñêßá ðñïêáëåß Þ áí áðëÜ ó÷åôßæåôáé ìå ôçí ÃÏÐÍ. Óå üôé áöïñÜ ôá áðïôåëÝóìáôá ôçò äéáôñïöéêÞò ðáñÝìâáóçò óå ðá÷ýóáñêá Üôïìá ìå ÃÏÐÍ, äåí åßíáé îåêÜèáñï áí ç áðþëåéá âÜñïõò Þ ïé áëëáãÝò óôï äéáéôïëüãéï åßíáé áõôÝò ðïõ ðñïêáëïýí ôç âåëôßùóç ôùí óõìðôùìÜôùí.

Ðþò áíôéìåôùðßæåôáé ç ðá÷õóáñêßá; Ï âáóéêüò óôü÷ïò ãéá ôçí áíôéìåôþðéóç ôçò ðá÷õóáñêßáò åßíáé ç ìåßùóç óùìáôéêïý âÜñïõò êáé ï ìáêñïðñüèåóìïò Ýëåã÷üò ôïõ. Óå üôé áöïñÜ Ýñåõíåò ðïõ Ý÷ïõí äéåîá÷èåß êáôÜ êáéñïýò,áõôÝò Ý÷ïõí äéåñåõíÞóåé ôçí áðïôåëåóìáôéêüôçôá äéÜöïñùí ìåèüäùí ìåßùóçò êáé åëÝã÷ïõ ôïõ âÜñïõò ôùí ðá÷ýóáñêùí. Åìåßò èá áíáöåñèïýìå óôéò ôñåéò ìåèüäïõò óõíôçñçôéêÞò áíôéìåôþðéóçò (äéáôñïöÞ, Üóêçóç, áëëáãÞ óõìðåñéöïñÜò) ïé ïðïßåò ðñÝðåé íá åöáñìüæïíôáé óå êÜèå ðñüãñáììá áðþëåéáò âÜñïõò ôùí ðá÷ýóáñêùí áôüìùí.

ôçò öõóéêÞò äñáóôçñéüôçôáò ìå áðëÝò áëëáãÝò óôéò êáèçìåñéíÝò êéíÞóåéò (ð.÷.ôï ðåñðÜôçìá áíôß ôïõ áõôïêéíÞôïõ, ç ÷ñÞóç óêÜëáò áíôß áóáíóÝñ ê.ô.ë.) åßíáé ðéï áðïäïôéêÝò ìáêñïðñüèåóìá áð’ üôé ç ðñüóêáéñç áýîçóç ôçò äñáóôçñéüôçôáò ìå Ýíôïíåò áóêÞóåéò (ð.÷. ãõìíáóôÞñéï). Ï ÷ñõóüò êáíüíáò ãéá ôçí áýîçóç ôçò öõóéêÞò äñáóôçñéüôçôáò åßíáé: ôï íá êáèüìáóôå åßíáé êáëýôåñï áðü ôï íá åßìáóôå îáðëùìÝíïé, ôï íá óôåêüìáóôå åßíáé êáëýôåñï áðü ôï íá êáèüìáóôå, ôï íá ðåñðáôÜìå åßíáé êáëýôåñï áðü ôï íá óôåêüìáóôå, ôï íá ôñÝ÷ïõìå åßíáé êáëýôåñï áðü ôï íá ðåñðáôÜìå ê.ô.ë. Αλλαγή συµπεριφοράς

∆ίαιτα – ∆ιατροφή Ç äßáéôá åßíáé åîáéñåôéêÜ áðïôåëåóìáôéêüò ôñüðïò ãéá ôçí áðþëåéá âÜñïõò óå ðá÷ýóáñêïõò áóèåíåßò, ãéáôß åßíáé ðïëý ðéï åýêïëï ãéá ôïõò ðá÷ýóáñêïõò íá åðéôý÷ïõí áñíçôéêü éóïæýãéï åíÝñãåéáò ìåéþíïíôáò ôçí ðñïóëáìâáíüìåíç ôñïöÞ ðáñÜ áõîÜíïíôáò ôç öõóéêÞ ôïõò äñáóôçñéüôçôá. Ìïëïíüôé ÷ñçóéìïðïéïýíôáé ðïëëïß åíáëëáêôéêïß ôñüðïé äéáôñïöÞò óå ðñïãñÜììáôá ãéá ðá÷ýóáñêïõò áóèåíåßò (õðïèåñìéäéêÝò äßáéôåò, äßáéôåò ôñïðïðïéçìÝíåò óå èñåðôéêÜ óõóôáôéêÜ, õðïêáôÜóôáôá ãåõìÜôùí), Ý÷åé áðïäåé÷èåß üôé ç áðïôåëåóìáôéêüôçôá ïðïéïäÞðïôå ôñüðïõ äéáôñïöÞò ïöåßëåôáé óôï áñíçôéêü éóïæýãéï åíÝñãåéáò ðïõ áíáðôýóóïõí üëåò ïé ìÝèïäïé ðåñéïñßæïíôáò ôçí ðïóüôçôá ôçò ôñïöÞò, äçëáäÞ ôéò èåñìßäåò ôïõ äéáéôïëïãßïõ. Óôéò ðñïçãïýìåíåò ðáñáãñÜöïõò áíáöÝñèçêå ðïéåò åßíáé ïé áñíçôéêÝò óõíÝðåéåò ðïõ Ý÷åé, ôïõëÜ÷éóôïí ãéá ôï ãáóôñåíôåñéêü óýóôçìá, ç åöáñìïãÞ éäéáéôÝñùò õðïèåñìéäéêþí äéáéôþí (ìå ëéãüôåñåò áðü 600 èåñìßäåò/çìÝñá) Þ äéáéôþí ÷áìçëÞò ðåñéåêôéêüôçôáò óå ëéðáñÜ óå ðá÷ýóáñêïõò áóèåíåßò. Ç åöáñìïãÞ åíüò éóïññïðçìÝíïõ õðïèåñìéäéêïý äéáéôïëïãßïõ (ìå ðåñéóóüôåñåò áðü 800 èåñìßäåò êáé ìå ôïõëÜ÷éóôïí 15 – 30 ãñáììÜñéá ëßðïõò çìåñçóßùò) åßíáé éäéáßôåñá áðïôåëåóìáôéêÞ êáé ïðùóäÞðïôå áóöáëÞò ãéá ôïõò ðá÷ýóáñêïõò áóèåíåßò. Ç áíÜðôõîç åíüò ôÝôïéïõ äéáéôïëïãßïõ ÷ñåéÜæåôáé ôéò åîåéäéêåõìÝíåò ãíþóåéò åíüò äéáéôïëüãïõ. Άσκηση. Ç áýîçóç ôçò öõóéêÞò äñáóôçñéüôçôáò åßíáé áðáñáßôçôç ôüóï ãéá ôç ìåßùóç ôïõ âÜñïõò (äåõôåñåõüíôùò), üóï êáé ãéá ôï ìáêñïðñüèåóìï Ýëåã÷ï ôïõ âÜñïõò (êõñßùò).¸÷åé áðïäåé÷èåß üôé ç áýîçóç

Ï óôü÷ïò áõôÞò ôçò ìåèüäïõ èåñáðåßáò åßíáé íá âïçèÞóåé ôïõò áóèåíåßò íá óõíåéäçôïðïéÞóïõí êáé óôç óõíÝ÷åéá íá áëëÜîïõí ôéò óõíÞèåéåò ðïõ ôïõò ïäÞãçóáí óôçí ðá÷õóáñêßá (ôéò ó÷åôéæüìåíåò ìå ôç äßáéôá êáé ôç öõóéêÞ ôïõò äñáóôçñéüôçôá) .Ç ìÝèïäïò áõôÞ óôçñßæåôáé óôç óêÝøç üôé ç óõìðåñéöïñÜ (áðïôÝëåóìá) óõ÷íÜ ðñïÝñ÷åôáé áðü Ýíá ãåãïíüò (áßôéï) êáé üóï ðéï óõ÷íÞ åßíáé ç åðáíÜëçøç ôïõ ãåãïíüôïò, ôüóï ðéï éó÷õñÞ ãßíåôáé ç ó÷Ýóç ôïõ ìå ôï áðïôÝëåóìá. Ãéá ðáñÜäåéãìá, áí ôñþìå âëÝðïíôáò ôçëåüñáóç ,ôüôå êÜèå öïñÜ ðïõ èá áíïßãïõìå ôçí ôçëåüñáóç (ãåãïíüò – áßôéï) èá èÝëïõìå êáé íá öÜìå (óõìðåñéöïñÜ – áðïôÝëåóìá). Ïé ôñåéò âáóéêÝò áñ÷Ýò ôçò ìåèüäïõ åßíáé: á. áíÜðôõîç óõãêåêñéìÝíùí, åýêïëá ìåôñÞóéìùí óôü÷ùí, â. áíÜðôõîç óõãêåêñéìÝíïõ ó÷åäßïõ ãéá ôçí åðßôåõîç ôùí óôü÷ùí, ã. áëëáãÝò óõìðåñéöïñÜò ìéêñÝò ìå ôç ìïñöÞ ìéêñþí âçìÜôùí êáé ü÷é ñéæéêÝò, ìåãÜëåò áëëáãÝò. Åðßëïãïò. Óçìåéþíïíôáò áðëþò üôé õðÜñ÷ïõí êáé ðéï «åðéèåôéêïß» ôñüðïé áíôéìåôþðéóçò ôçò ðá÷õóáñêßáò (öáñìáêåõôéêÞ áíôéìåôþðéóç, ÷åéñïõñãéêÞ áíôéìåôþðéóç), ôïõò ïðïßïõò äåí áíáðôýîáìå, êëåßíïõìå áõôü ôï Üñèñï ìå ôçí ðñïôñïðÞ ðñïò ôïõò ðá÷ýóáñêïõò áóèåíåßò íá áðåõèõíèïýí óå åéäéêïýò (éáôñïýò, äéáéôïëüãïõò) ìå äéáðéóôåõìÝíç ãíþóç ôïõ èÝìáôïò, êáèþò ðéóôåýïõìå ðùò ôï Üñèñï ìáò Þôáí áñêåôÜ óáöÝò óôï üôé ç ðá÷õóáñêßá åßíáé óïâáñü êáé ðïëýðëïêï íüóçìá, ðïõ ÷ñåéÜæåôáé Üìåóç êáé õðåýèõíç ðáñÝìâáóç.

ÉÙÁÍÍÇÓ ÄÇÌÊÁÓ

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 37

3/5/2004, 3:18:45 ìì

35

επικοινωνούµε Παρεούλα µε την Crohn… Âéþíïíôáò ôç íüóï ôïõ Crohn åäþ êáé ðÝíôå ÷ñüíéá íïìßæù üôé ìïéÜæåé ìå ôá Üãñéá áäÝóðïôá óêõëéÜ, ðïõ âëÝðïíôÜò ôá áðü ìáêñéÜ ìáò öïâßæïõí, ðëçóéÜæïíôÜò ôá üìùò, áí äåßîïõìå áäéáöïñßá ðñïò áõôÜ, ìáò êïõíïýí ôçí ïõñÜ ôïõò. Áí ôñÝîïõìå áðü öüâï, ôüôå èá ìáò äáãêþóïõí. Ìå ëßãá ëüãéá ç óõìðåñéöïñÜ ìáò áðÝíáíôé óå ïôéäÞðïôå êáèïñßæåé êáé ôï áíôßóôïé÷ï áðïôÝëåóìá. Áêüìç êáé áðÝíáíôé óå áóèÝíåéåò üðùò ìéá ÷ñüíéá ðÜèçóç. Ôá ðñþôá ÷ñüíéá ðßóôåõá üôé åßíáé ôáìðïý üëá áõôÜ ðïõ óõìâáßíïõí óå ìÝíá, üðùò ç ëÞøç öáñìÜêùí, ïé ôáêôéêÝò åðéóêÝøåéò óôá íïóïêïìåßá, ïé äéáêõìÜíóåéò óôç äéÜèåóÞ ìïõ ê.á. Ôï ãåãïíüò üôé Ýðñåðå íá ðáßñíù ðáíôïý ìáæß ìïõ ôá ÷Üðéá Þôáí óôç áñ÷Þ ôáìðïý .. êáé áí ìå äïõí ïé Üëëïé;… Èá æçôþ Üäåéá áðü ôç äïõëåéÜ ìïõ ãéá íá åðéóêåöôþ ôï íïóïêïìåßï;….êáé ðþò èá ìå áíôéìåôùðßæïõí ïé óõíÜäåëöïé;… Óôï óðßôé ï óýíôñïöïò ðñÝðåé ðÜíôá íá ñõèìßæåé ôç óõìðåñéöïñÜ ôïõ áíÜëïãá ìå ôéò äéáèÝóåéò ìïõ;… Ôá ðáéäéÜ ìïõ èá ðÜøïõí íá åßíáé ðáéäéÜ; ¼÷é, êáíåßò äåí åßíáé õðï÷ñåùìÝíïò íá êáôáðéåóôåß, åðåéäÞ õðÜñ÷åé Ýíá ÷ñüíéï íüóçìá áðü Ýíá ìÝëïò ôçò ïéêïãÝíåéáò Þ áðü êÜðïéïí óõíÜäåëöï. Íá ìå ëõðïýíôáé; ºóùò ìåñéêÝò öïñÝò íá áêïýãåôáé êáé íá öáßíåôáé áñåóôü óå ìáò. Ãéá ðüóï üìùò; ¸÷ïõí êáé ïé Üëëïé íá áíôéìåôùðßóïõí ôéò äéêÝò ôïõò äõóêïëßåò Þ áêüìç êáé åõ÷Üñéóôåò óôéãìÝò. ¸ðáøá íá èÝëù ïé Üëëïé íá ìå ëõðïýíôáé, ïýôå ÷ñåéÜæåôáé íá äßíù ðëÝïí ðïëëÝò åîçãÞóåéò óå ößëïõò êáé óõããåíåßò. ×áßñïìáé ãéáôß ç áóèÝíåéá ì’ Ýìáèå íá æù ôçí êÜèå ìïõ ìÝñá, íá âñßóêù êáéíïýñãéá åíäéáöÝñïíôá êáé íá ìïíéìïðïéþ áõôÜ ðïõ ì’ åõ÷áñéóôïýí ðåñéóóüôåñï. Äåí ðßóôåõá üôé èá åñ÷üôáí ç ìÝñá ðïõ èá Ýâáæá ôåëåßá óôç óêÝøç üôé åßìáé Üññùóôç. Êáé üìùò ôñþù, ÷áßñïìáé, äéáóêåäÜæù, åñãÜæïìáé ìå êÝöé êáé èåôéêÞ äéÜèåóç. Äåí áðïôåëþ ðëÝïí èýìá ôùí óõíáéóèçìÜôùí ìïõ, åíèïõóéÜæïìáé, óôåíá÷ùñéÝìáé, ëõðÜìáé, üðùò êáé êÜèå Üëëïò Üíèñùðïò ðïõ äåí Ý÷åé ôç íüóï ôïõ Crohn. Åëðßæù ðÜíôá óôçí ðñüïäï ôçò åðéóôÞìçò ãéá âåëôßùóç ôçò èåñáðåßáò. Áí äåí åßíáé ç äéêÞ ìáò ãåíéÜ ðïõ èá âéþóåé áõôü ôï ãåãïíüò, ßóùò ç åðüìåíç. ÊÜôé åßíáé êé áõôü! ÕðÜñ÷ïõí êáé ÷åéñüôåñá óõíçèßæù íá ëÝù. Óõ÷íÜ âëÝðïõìå Üôïìá áíÜðçñá ÷ùñßò ÷Ýñéá íá ãñÜöïõí ìå ôá ðüäéá Þ ìå ôï óôüìá, Üôïìá ìå êáñêßíï íá ðáëåýïõí êáèçìåñéíÜ êáé íá íéêïýí óôï ôÝëïò. Óçìáíôéêü ðáñÜäåéãìá ãéá ìÝíá óôçí êáèçìåñéíÞ ìïõ æùÞ. Äåí ëÝù ðïôÝ ôïõò êáçìÝíïõò. Ðñïóðáèþ íá áíôëÞóù êÜèå öïñÜ êÜôé áðü ôç äéêÞ ôïõò äßøá ãéá æùÞ.

36

ÈåôéêÞ óêÝøç ãéá ìÝíá óçìáßíåé âåëôßùóç ôçò ðïéüôçôáò æùÞò. Ç áóèÝíåéá, áí êáé öáéíïìåíéêÜ åßíáé óêëçñÞ, ìðïñåß êáôÜ âÜèïò íá åßíáé åõåñãåôéêÞ, ãéáôß ìáò ìáèáßíåé íá ôñåöüìáóôå óùóôüôåñá, íá áèëïýìáóôå êáé ãåíéêüôåñá íá öñïíôßæïõìå ôüóï åóùôåñéêÜ üóï êáé åîùôåñéêÜ êáëýôåñá ôïí åáõôü ìáò, ðñÜãìáôá ðïõ ôá âÜæïõìå óôï ðåñéèþñéï üôáí åßìáóôå êáëÜ. ¼óï ãéá ôï èÜíáôï, èá óõìâåß êÜðïôå áíáðüöåõêôá óå ïðïéïäÞðïôå áíèñþðéíï üí. ºóùò ôá ëüãéá ôïõ Ôæüíáèáí Óïõßöô ìáò âïçèÞóïõí íá áðïêôÞóïõìå ìéá ðéï ñåáëéóôéêÞ óôÜóç áðïäï÷Þò ôïõ èáíÜôïõ : «Åßíáé áäýíáôï Ýíá ðñÜãìá ôüóï öõóéêü, ôüóï áíáãêáßï êáé ôüóï êáèïëéêü, óáí ôï èÜíáôï, íá Ý÷åé ðñïó÷åäéáóôåß áðü ôç èåßá ðñüíïéá óáí âëáâåñü ãéá ôï áíèñþðéíï åßäïò». Ç æùÞ åßíáé áðñüâëåðôç êáé êáíåßò äåí ìðïñåß íá ðñïåîïöëåß ôßðïôá. Äå óçìáßíåé üôé êÜðïéïò ìå ÷ñüíéï íüóçìá èá ðÜèåé ôá ðÜíäåéíá. Ôßðïôá äå ãßíåôáé, ïýôå áëëÜæåé áðü ôç ìßá óôéãìÞ óôçí Üëëç. ¼ëá èÝëïõí ôï ÷ñüíï ôïõò ãéá íá ùñéìÜóïõí. Ïé óôß÷ïé ðïõ áêïëïõèïýí åëðßæù íá ìáò åíèáññýíïõí óôï äýóêïëï Ýñãï ìáò ãéá Ýíá êáëýôåñï áýñéï.

Φλόγα ατίθαση η Crohn Κι εµείς οι πυροσβέστες της. Ας την να χορεύει µόνη Κι εσύ βγες νικητής απ’ το µπαλκόνι Αν την αφήσεις, τον πανικό σκορπάει. Μα εσύ ας την να τριγυρνάει Θα κάψει όσο κάψει. Μ’ αυτό µη σε τροµάξει Ελάτε φίλοι µου να σκάψουµε Και καινούργια δέντρα να φτιάξουµε Το θάρρος µας πυξίδα Στη µάχη για ελπίδα.

Ï ößëïò ìáò ÊÊ áðü ôá ×áíéÜ ìáò æçôÜåé íá

ôïõ óôåßëïõìå ôï Ýíôõðï êáé ðëçñïöïñéáêü õëéêü ãéá ôéò çðáôßôéäåò êáé ìáò ñùôÜåé ó÷åôéêÜ ìå ôï ðñüâëçìá ðïõ ôïí áðáó÷ïëåß Ðñéí áðü 5 ÷ñüíéá âñÞêå ôõ÷áßá üôé Ý÷åé ðñïóâëçèåß (;) áðü çðáôßôéäá . ÅîåôÜóèçêå óå êÝíôñï åéäéêåõìÝíï óôéò íüóïõò áõôÝò, áëëÜ üðùò ìáò ëÝåé äåí ðéóôåýåé üôé Ýãéíå åíäåëå÷Þò Ýëåã÷ïò êáé äåí ôïõ äüèçêáí êÜðïéåò óáöåßò ïäçãßåò Þ áðáíôÞóåéò. Ìáò ñùôÜåé ëïéðüí ôé åîåôÜóåéò êáé êÜèå ðüôå ðñÝðåé íá êÜíåé. ÁãáðçôÝ ößëå ìáò ôï Ýíôõðï Ý÷åé ôá÷õäñïìçèåß êáé èá ðñÝðåé Þäç íá ôï Ý÷åôå ëÜâåé. ¼ðùò ëïéðüí èá äéáâÜóáôå óå áõôü, áðü ôïõò éïýò ðïõ ìðïñåß íá ðñïóâÜëëïõí ôï Þðáñ (óõêþôé) ìáò åíäéáöÝñïõí êõñßùò ïé éïß ôçò çðáôßôéäáò B êáé C, åðåéäÞ åßíáé ïé ìüíïé éïß ðïõ ðñïêáëïýí ÷ñüíéá öëåãìïíÞ (çðáôßôéäá), êáôÜóôáóç ðïõ ìðïñåß íá ïäçãÞóåé óå êßññùóç (êáôáóôñïöÞ ôïõ Þðáôïò) Þ êáé êáñêßíï. ÓõíÞèùò ï áóèåíÞò ìå ëïßìùîç áðü áõôïýò ôïõò éïýò äåí Ý÷åé êÜðïéåò óïâáñÝò åíï÷ëÞóåéò, ôïõëÜ÷éóôïí ìÝ÷ñé íá åãêáôáóôáèåß êßññùóç êáé Ýôóé ç áíáêÜëõøç ôïõò ãßíåôáé ôõ÷áßá, üðùò ãéá ðáñÜäåéãìá óå Ýíá check up Þ óå áéìïäïóßá. Óå áõôïýò ôïõò áóèåíåßò áðëÝò åîåôÜóåéò (ïé ôñáíóáìéíÜóåò) èá äåßîïõí áí õðÜñ÷åé Þ ü÷é êáôáóôñïöÞ êõôôÜñùí ôïõ Þðáôïò., åíþ ðåñéóóüôåñåò êáé ðéï åîåéäéêåõìÝíåò åîåôÜóåéò îå÷ùñßæïõí ðïéüò áóèåíÞò Ý÷åé åíåñãü ëïßìùîç (äçëáäÞ ï éüò ðïëëáðëáóéÜæåôáé óôï Þðáñ êáé ðñïêáëåß êáôáóôñïöÞ ôïõ) êáé óõíåðþò èá âïçèçèåß áðü êÜðïéá áíôééúêÞ èåñáðåßá êáé ðïéüò áðëþò Ý÷åé ìïëõíèåß óôï ðáñåëèüí áëëÜ Ý÷åé íéêÞóåé (ìüíïò ôïõ) ôïí éü êáé ôþñá äåí ÷ñåéÜæåôáé íá êÜíåé ôßðïôá ãé’ áõôü. Äõóôõ÷þò óôï ãñÜììá óáò êýñéå ÊÊ äåí ìáò äéåõêñéíßæåôå ôé áêñéâþò óáò âñÞêáí, ïýôå ôé Üëëåò åîåôÜóåéò êÜíáôå. Èá óáò óõìâïýëåõá íá óõæçôÞóåôå ôï ðñüâëçìá ðïõ óáò áðáó÷ïëåß ìå ôïí ãéáôñü óáò, äåß÷íïíôáò ôïõ ôéò åîåôÜóåéò ðïõ Þäç Ý÷åôå êÜíåé. Ï ãéáôñüò óáò èá êñßíåé áí õðÜñ÷åé ëüãïò áíçóõ÷ßáò, áí áðáéôåßôáé äçëáäÞ ðåñáéôÝñù Ýëåã÷ïò ãéá åóÜò Þ ôçí ïéêïãÝíåéá óáò. ÅÌÌÁÍÏÕÇË ÁÑ×ÁÕËÇÓ ÌÁÑÉÍÁ ÊÏÍÔÏÕ

Èåïäþñá ×áôæçíéêïëÜïõ Åêðáéäåõôéêüò, Èåóóáëïíßêç

Ç Ìáñßíá Êïíôïý åßíáé Ãáóôñåíôåñïëüãïò

Ðñïóï÷Þ: Ç óôÞëç áõôÞ äåí áíôéêáèéóôÜ ôçí ó÷Ýóç ôïõ áóèåíÞ ìå ôï ãéáôñü. Ï ãéáôñüò óáò èá áîéïëïãÞóåé ôéò ðëçñïöïñßåò ðïõ ôïõ äßíåôå, èá áíáæçôÞóåé ðåñéóóüôåñåò ìÝóá áðü ôéò åñùôÞóåéò ðïõ èá óáò êÜíåé, êáé öõóéêÜ ìðïñåß íá óáò åîåôÜóåé. Ç óôÞëç áõôÞ ðñïóðáèåß áðëþò íá äþóåé êÜðïéåò ÷ñÞóéìåò êáé ãåíéêÝò ðëçñïöïñßåò óôá Üôïìá ðïõ åðéêïéíùíïýí ìáæß ìáò ó÷åôéêÜ ìå ôï ðñüâëçìá ðïõ ôïõò áðáó÷ïëåß, ìå ôçí åëðßäá üôé èá öáíïýí ÷ñÞóéìåò ü÷é ìüíï óôïí áíáãíþóôç ðïõ ìáò ãñÜöåé, áëëÜ êáé óå Üëëïõò ìå ðáñüìïéá ðñïâëÞìáôá.

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 38

3/5/2004, 3:19:00 ìì

periodikoALEX23.indd 39

3/5/2004, 3:19:19 ìì

γεύσεις

ÁãêéíÜñåò

ΑΓΚΙΝΑΡΕΣ

öïýñíïõ Εκτέλ

Υλικά 12 áãêéíÜñåò 2 êáñüôá êïììÝíá óå ñïäÝëåò 3 ìåãÜëåò ðáôÜôåò 5 öñÝóêá êñåììõäÜêéá øéëïêïììÝíá 12 – 18 ìéêñÜ êñåììõäÜêéá ïëüêëçñá (îåñÜ) 125 ãñ. åëáéüëáäï ½ ìáôóÜêé Üíçèï, ìÜñáèï êáé ìõñüíé ÷õìüò 2 ëåìïíéþí ìåñéêÜ ëåìüíéá ãéá íá ôñßøïõìå ôéò áãêéíÜñåò áëÜôé êáé ðéðÝñé

Êáèáñßæïõìå ôéò êáôóáñüëá âÜæ êñåììõäÜêéá, ôá ôá õëéêÜ áõôÜ ó ôá áöÞíïõìå üë ðïôÞñéá íåñü êáéé üëá ôá õëéêÜ. ÐñïóèÝôïõìå ôï ÷õìü ôùí ëåìïíéþí êáé åëÜ÷éóôï áëåýñé (1/2 êïõôáëÜêé ôïõ ãëõêïý). ÓêåðÜæïõìå ìå ìéá ëáäüêïëëá êáé ôá øÞíïõìå ãéá ìßá þñá ðåñßðïõ óôï öïýñíï óôïõò 150ºC.

ÊáëÞ åðéôõ÷ßá ÓôÝëëá Ðåñäßêêá ÊïëùíÜêé

τα νέα του ιδρύµατος

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΣΤΗ ΛΑΡΙΣΑ Ôï ÓÜââáôï 24 Áðñéëßïõ 2004 ôï ÐáñÜñôçìá ËÜñéóáò ôïõ ÅË.É.ÃÁÓÔ. ðñáãìáôïðïßçóå åêäÞëùóç óôï Äçìïôéêü Ùäåßï ôçò ðüëåùò ãéá ôï êïéíü ìå èÝìá : «Ìðïñïýìå íá ðñïëÜâïõìå ôçí åìöÜíéóç êáñêßíïõ óôï Ðåðôéêü ìáò Óýóôçìá;». ÓõíôïíéóôÞò ôçò ÅêäÞëùóçò Þôáí ï Åðßêïõñïò ÊáèçãçôÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Èåóóáëßáò Óðýñïò ÐïôáìéÜíïò êáé ÏìéëçôÝò ïé Ãáóôñåíôåñïëüãïé ÁíäñÝáò ÊáøùñéôÜêçò, Ãåþñãéïò Ðáñïýôïãëïõ êáé Ãåþñãéïò ÔæåëÜò. ×áéñåôéóìïýò áðçýèõíáí ï Ðñüåäñïò ôïõ ÐáñáñôÞìáôïò Ëáñßóçò ÁëÝîáíäñïò Ñá÷ùâßôçò êáé åê ìÝñïõò ôïõ Ä.Ó. ôïõ ÅË.É.ÃÁÓÔ. ï ÃñáììáôÝáò ÄçìÞôñçò Ã. Êáñáìáíþëçò. Åðáêïëïýèçóå óõæÞôçóç ìå ôï êïéíü êáé ç åêäÞëùóç Ýêëåéóå ìå äåîßùóç ãéá üëïõò ôïõò óõììåôÝ÷ïíôåò. ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΣΤΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟ Ôï ÓÜââáôï 24 Áðñéëßïõ 2004 ôï ÐáñÜñôçìá Çñáêëåßïõ ÊñÞôçò ôïõ ÅË.É.ÃÁÓÔ. ðñáãìáôïðïßçóå åêäÞëùóç ãéá ôï êïéíü óôï ÄÞìï Áñ÷áíþí ìå èÝìá : «Ðñüëçøç ôïõ êáñêßíïõ ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ». Êýñéïò ïìéëçôÞò Þôáí ï Ðñüåäñïò ôïõ ÐáñáñôÞìáôïò Çñáêëåßïõ, Ãáóôñåíôåñïëüãïò Ãñçãüñéïò ÐáóðÜôçò, åíþ ðñïóöþíçóå ï ÄÞìáñ÷ïò Áñ÷áíþí ê. Ó. ÁñíáïõôÜêçò. ÄéáíåìÞèçêå ôï åíçìåñùôéêü öõëëÜäéï «Êáñêßíïò ôïõ Ðá÷Ýïò ÅíôÝñïõ» óå üëïõò ôïõò Äçìüôåò êáé ìåôÜ ôç óõæÞôçóç åðáêïëïýèçóå äåîßùóç ãéá üëïõò ôïõò óõììåôÝ÷ïíôåò.

×ÏÑÇÃÏÉ ÊÁÉ ÄÙÑÇÔÅÓ ìÝ÷ñé 31/03/2004 ËÜâáìå ôá êÜôùèé ðïóÜ êáé åõ÷áñéóôïýìå : ÁèáíÜóéïò ËáúíÜò, ÉùÜííéíá ÄçìÞôñçò Åìì. Êáñáìáíþëçò, ËÜñéóá Çëßáò Ôóéïìðáíßäçò, ÏñåóôéÜäá ÉððïêñÜôçò Êïêïëéüò, ×ïëáñãüò Íéêüëáïò Ìðáêïãéþñãïò, ÐÜôñá Ìáñãáñßôá Ê. Ðáîéíïý, ÐáðÜãïõ (MíÞìç Êùí/íïõ Ðáîéíïý) Ìáñßá ÔóáãêÜñç, ÐåéñáéÜò Ìé÷áÞë Â. ÊáñáôæÜò, Ìáñïýóé (MíÞìç ÅììáíïõÞë Ã. Êáñáìáíþëç) Áðüóôïëïò Ãêüâáñçò, ËÜñéóá ÔñéÜíèçò Êéïýóçò, ¢óêñç Èçâþí Ôïýëá Ãêüâáñç – ÊáñáãéÜííç, ËÜñéóá

38

50 € 50 € 60 € 50 € 20 € 50 € 50 € 100 € 200 € 20 € 200 €

Ðïëõæþçò ÊùíóôáíôÜêçò, Ìïó÷Üôï Èåüäùñïò ÊáñáôæÜò, ÖÜñóáëá Êùíóôáíôßíïò ÊÝëëáò, Âüëïò Ãåþñãéïò ÄåëçäÞìïò, ÖÜñóáëá Êùíóôáíôßíïò ÐëáôÞò, ÖÜñóáëá ÉùÜííçò Ìðïýìðáò, ÖÜñóáëá Óðýñïò É. Ðåôñüðïõëïò, ÐÜôñá Êùíóôáíôßíïò ÌðáêÜëçò, ÊçöéóéÜ ÁíäñÝáò É. Ðáðáóðýñïõ, ÐåéñáéÜò Áíôþíéïò ×áëêéÜò, ÂïëÜäá ÊáñðÜèïõ (MíÞìç ÅéñÞíçò ×áëêéÜ-Ïéêïíïìßäç) ÌÜñêïò Ìåñêïõñüðïõëïò, ÊáâÜëá Èåüöéëïò Ðáðáíáóôáóßïõ, Âüëïò

10 € 100 € 50 € 100 € 50 € 50 € 15 € 150 € 1000 $ 50 € 110 € 30 €

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEX23.indd 40

3/5/2004, 3:19:26 ìì