ευεξία & διατροφή - Τεύχος 9

ÓÅÐÔÅÌÑÉÏÓ/ÏÊÔÙÂÑÉÏÓ 2004

&

ÔÅÕ×ÏÓ 9

Ä É Á Ô Ñ Ï Ö Ç

Áò ìéëÞóïõìå ãéá ôçí êáôÜèëéøç ÌåôáëëáãìÝíá ôñüöéìá ×ïëïëéèßáóç

periodikoALEXteliko2.indd 3

1/11/2004 3:34:03 ìì

editorial «Ìüó÷åõìá» ç éáôñéêÞ åßäçóç….. ¸÷ù åìðåéñßá ðåñß ôçò «éáôñéêÞò åéäÞóåùò» åî áðáëþí ïíý÷ùí. Äåí èá ’ìïõí ðåñéóóüôåñï áðü äåêáïêôþ åôþí, üôáí óôï ó÷ïëåßï ôçò ìçôÝñáò ìïõ, óôïí ÐåéñáéÜ, åìöáíßóèçêå Ýíá êñïýóìá çðáôßôéäïò. ÈõìÜìáé üôé Þëèå êÜðïéïò äçìïóéïãñÜöïò, Ýôïéìïò íá «âãÜëåé èÝìá» êáé ðñïóðÜèçóå íá «óôñéìþîåé» ôç ìçôÝñá ìïõ, ñùôþíôáò «ãéá ôéò óõíèÞêåò õãéåéíÞò ôïõ ó÷ïëåßïõ». Åêåßíç, óïöþò ðïéÞóáóá, ôïí ðáñÝðåìøå óôïí ðáéäßáôñï ðáôÝñá ìïõ, ï ïðïßïò ðñïóðÜèçóå íá åîçãÞóåé óôï íåáñü ñåðüñôåñ ôï üëïí æÞôçìá ìå éáôñéêïýò üñïõò. Âåâáßùò, ôçí åðïìÝíç õðÞñîå ôï ó÷åôéêü ñåðïñôÜæ õðü ôïí ôßôëï «ðáíéêüò óå ó÷ïëåßï áðü êñïýóìá çðáôßôéäïò», áëëÜ ðáíéêüò äåí õðÞñ÷å êáé ôåëéêþò ôï ðáéäß äåí åß÷å çðáôßôéäá! Áñãüôåñá, ùò äçìïóéïãñÜöïò, Þìïõí ðñïóåêôéêüò êáé åõáßóèçôïò óå ü,ôé èá ìðïñïýóå íá ÷áñáêôçñéóèåß «éáôñéêÞ åßäçóç» êáé ìå ôá ÷ñüíéá äéäÜ÷èçêá üôé ôá åëëçíéêÜ ÌÌÅ Ý÷ïõí åíôåëþò äéáöïñåôéêÞ èåþñçóç ãéá ôéò éáôñéêÝò åéäÞóåéò áð’ üôé åêåßíá ôïõ åîùôåñéêïý. Äåí åßíáé, áóöáëþò, ãéá Ýíá âñåôáíéêü ÌÌÅ «éáôñéêÞ åßäçóç» ôï üôé óõíåëÞöèç éáôñüò äùñïëÞðôçò Þ üôé Ýíáò éáôñüò âßáóå ôçí áóèåíÞ ôïõ. Åßíáé üìùò éáôñéêÞ åßäçóç ìéá åðéôõ÷Þò äýóêïëç åã÷åßñçóç ó’ Ýíá íïóïêïìåßï Þ Ýíáò áíåîÞãçôïò èÜíáôïò áóèåíïýò êáôÜ ôç äéÜñêåéá ìéáò ðïëý áðëÞò åðåìâÜóåùò. Äåí åßíáé öõóéêÜ éáôñéêÞ åßäçóç ïé äéêáéïëïãçìÝíåò, áöïý ãßíïíôáé åí èåñìþ êáé ìå íùðÞ ôçí áðþëåéá ôïõ ðñïóöéëïýò ðñïóþðïõ, êñáõãÝò êáé ïéìùãÝò ôùí óõããåíþí. Ãéá íá ìç ëÝìå üìùò ìüíï ôá áñíçôéêÜ ôçò äçìïóéïãñáößáò, èá ðñÝðåé íá óçìåéþóïõìå ôçí ðñüïäï ðïõ óçìåßùóå ç åëëçíéêÞ äçìïóéïãñáößá óôïí éáôñéêü ôïìÝá. ¹äç ï ðáñáäïóéáêüò óõíôÜêôçò ôïõ õðïõñãåßïõ Õãåßáò Ýãéíå «éáôñéêüò óõíôÜêôçò», äéáèÝôåé Ýíáí Ýùò äýï óõíåñãÜôåò êáé äåí áñêåßôáé öõóéêÜ óôéò áíáêïéíþóåéò ôïõ õðïõñãåßïõ, üðùò ìÝ÷ñé ðñüôéíïò. Ôþñá, ôï éáôñéêü «ôçì» ôùí (óïâáñþí) åöçìåñßäùí Ý÷åé åðáöÞ ìå üëåò ôéò éáôñéêÝò ðçãÝò, ðáñáêïëïõèåß óõíÝäñéá

êáé óåìéíÜñéá, åíþ äåí åßíáé ëßãåò ïé åöçìåñßäåò ðïõ öéëïîåíïýí «éáôñéêÜ Ýíèåôá», ïñéóìÝíá áðü ôá ïðïßá åßíáé éäéáéôÝñùò ðñïóåãìÝíá êáé åíçìåñùìÝíá. Èá ðñÝðåé áêüìç óçìåéþóïõìå üôé ïé åëëçíéêÝò (óïâáñÝò) åöçìåñßäåò Ý÷ïõí ðëÝïí îåêáèáñßóåé ôï ôé åßíáé «éáôñéêÞ åßäçóç» êáé ôé Üðôåôáé ôïõ «áóôõíïìéêïý ñåðïñôÜæ». ÐáñÜëëçëá, âëÝðïõìå üôé óéãÜ óéãÜ ïé (óïâáñÝò) åöçìåñßäåò åßíáé éäéáßôåñá ðñïóåêôéêÝò áêüìç êáé óôá «áóôõíïìéêÞò» öýóåùò èÝìáôá ðïõ áöïñïýí óå éáôñïýò. ÐñïóÝ÷ïõí ðëÝïí êáé ôá ïíüìáôá, áðïöåýãïõí ôï äéáóõñìü êáé êáôåõèýíïõí ôï áíáãíùóôéêü êïéíü ðñïò ôï óùóôü äñüìï, îåêáèáñßæïíôáò üôé Üëëï ç éáôñéêÞ åðéóôÞìç êáé ç áîßá ôïõ éáôñéêïý ëåéôïõñãÞìáôïò êáé åíôåëþò Üëëï ôá üðïéá êñïýóìáôá, ôá ïðïßá óõíáíôÜ êáíåßò óå üëïõò ôïõò ÷þñïõò. Äõóôõ÷þò, äåí ìðïñïýìå íá ðïýìå ôï ßäéï êáé ãéá ôçí åëëçíéêÞ éäéùôéêÞ ôçëåüñáóç. Åäþ «éáôñéêÞ åßäçóç» åßíáé êõñßùò ôï «öáêåëÜêé» êáé ïé êáôáããåëßåò óõããåíþí êáôÜ ôùí «éáôñþíäïëïöüíùí». Ï ëáúêéóìüò áðïôåëåß «ôõöëïóïýñôç» êáé äåí ôïõ áíôéóôÝêïíôáé ïýôå ïé óïâáñïöáíåßò ôçëåðáñïõóéáóôÝò, ðïõ ñõèìßæïõí ôçí «Ýíôáóç» êáé ôç «óçìáóßá» ôçò «åéäÞóåùò» áíÜëïãá ìå ôïõò ðßíáêåò ôçò èåáìáôéêüôçôáò ôùí «êáíáëéþí». Óôç äçìüóéá ôçëåüñáóç ôá ðñÜãìáôá åßíáé ðïëý êáëýôåñá, áöïý êáé ðñáãìáôéêÝò éáôñéêÝò åéäÞóåéò öéëïîåíïýíôáé êáé ï ëáúêéóìüò åí ðïëëïßò áðïöåýãåôáé. Ìå äýï ëüãéá, ç «éáôñéêÞ åßäçóç» åßíáé «ðñüóöáôç áíáêÜëõøç» ãéá ôïí åëëçíéêü ôýðï. Êáé ùò ôÝôïéï ðñïúüí ðåñíÜ áêüìç ôï óôÜäéï ôçò åíóùìáôþóåùò óôïí êõñßùò åéäçóåïãñáöéêü êïñìü. ÊÜôé óáí ìüó÷åõìá, äçëáäÞ, ðïõ ìÝ÷ñé íá ôï áðïññïöÞóåé ï ïñãáíéóìüò, óçìåéþíïíôáé êñáäáóìïß êáé åðéðëïêÝò. Áò åëðßóïõìå üôé äå èá ôï áðïâÜëåé….

ÄÇÌÇÔÑÇÓ ÊÁÐÑÁÍÏÓ ÄçìïóéïãñÜöïò

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 5

3

1/11/2004 3:34:11 ìì

ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ/ÏÊÔÙÂÑÉÏÓ 2004

Ð

Å

Ñ

É

Å

×

Ï

Ì

Å

Í

Á

ÔÅÕ×ÏÓ 8

∆ηλητηριάσεις

10

ÈÅÌÁÔÁ 6 18 22

OéóïöÜãïò BARREÔT Xïëïëéèßáóç ÁêñÜôåéá ÊïðñÜíùí

από απορυπαντικά

ÌÏÍÉÌÅÓ ÓÔÇËÅÓ ÄéáôñïöÞ Ðáéäß & ¸öçâïò ÌéêñÜ & Íüóôéìá Ðåñß Äéáßôçò … Åðéêïéíùíïýìå

22 24

ÅÉÄÉÊÅÓ ÓÔÇËÅÓ

ÅÕÅÎÉÁ & ÄÉÁÔÑÏÖÇ Äéìçíéáßá ¸êäïóç ôïõ Åëëçíéêïý Éäñýìáôïò Ãáóôñåíôåñïëïãßáò & ÄéáôñïöÞò

ÉäéïêôÞôçò : ÅËËÇÍÉÊÏ ÉÄÑÕÌÁ ÃÁÓÔÑÅÍÔÅÑÏËÏÃÉÁÓ & ÄÉÁÔÑÏÖÇÓ

ÌéêñÝò Éóôïñßåò Åõåîßá Ãåýóåéò Ôá ÍÝá ôïõ Éäñýìáôïò

ÄéåõèõíôÞò Óýíôáîçò: ×áñÜëáìðïò ÔæÜèáò Ãáóôñåíôåñïëüãïò

ÄçìÞôñçò ÊáñáãéÜííçò Ãáóôñåíôåñïëüãïò (ÌéêñÜ & Íüóôéìá)

ÄçìïóéïãñáöéêÞ åðéìÝëåéá: ÄçìÞôñçò ÊáðñÜíïò Åýá Êáñáìáíþëç

Êþóôáò ÌÜñêïãëïõ Ãáóôñåíôåñïëüãïò (ÈÝìáôá)

Äéüñèùóç êåéìÝíùí: Aëßêç ÔæÜèá

4

14 10 26 30 32

Åêäüôçò êáé õðåýèõíïò ðáñÜ ôù íüìù: Ä. Ðáðáðáíáãéþôïõ ÄçìïóéïãñÜöïò

Äçìüóéåò Ó÷Ýóåéò: ÉùÜííçò ÊáñáãéÜííçò Ãáóôñåíôåñïëüãïò

¸äñá: ÐáôñéÜñ÷ïõ Éùáêåßì 30, 106 75 ÁèÞíá Ôçë. Fax.: 210 72 31 332, e-mail: info@eligast.gr URL : www.eligast.gr

ÅììáíïõÞë Áñ÷áýëçò Ãáóôñåíôåñïëüãïò (Åðéêïéíùíïýìå)

Èåìáôéêïß ÓõíôÜêôåò:

ÉùÜííçò ÄÞìêáò Êëéíéêüò Äéáéôïëüãïò Äéáôñïöïëüãïò (Ðåñß Äéáßôçò)

Âáóßëåéïò ÍôåëÞò Ãáóôñåíôåñïëüãïò (ÈÝìáôá) Ìáßñç ÌáõñÞ–ÂáâáãéÜííç Åð. ÊáèçãÞôñéá Âéï÷çìåßáò & ×çìåßáò Ôñïößìùí (ÄéáôñïöÞ) ÉùÜííá Ðáíáãéþôïõ Ðáéäßáôñïò – Ãáóôñåíôåñïëüãïò (Ðáéäß & ¸öçâïò) Õðåýèõíç ÄéáöÞìéóçò : ÐÝííõ ×áôæçãåùñãßïõ Ôçë. 210 74 99 308 Fax. 210 77 13 795 e-mail : pennyh@triaenatours.gr

5 24 16 34

ÄÉÏÉÊÇÔÉÊÏ ÓÕÌÂÏÕËÉÏ Ðñüåäñïò: Ä.Ðáðáðáíáãéþôïõ ÄéåõèõíôÞò: Ê. ÁñâáíéôÜêçò Ã. ÃñáììáôÝáò: Ä. Ã. Êáñáìáíþëçò Ôáìßáò: Á. Ðáðáóðýñïõ ÌÝëç: Á. Óõíïäéíïý, Â. ×. ÃïëåìÜôçò, Ä. Á. ÊáðñÜíïò, Ã. ÊçôÞò, Ó. Ä. ËáäÜò, Å. Â. ÔóéÜíïò, Ã. ÖùêÜò Ó÷åäéáóìüò & ÐáñáãùãÞ Káëëéôå÷íéêÞ äéåýèõíóç: N. A. ÃêåóêÝñ Êáëëéôå÷íéêÞ åðéìÝëåéá-DTP: Aëåî. Ðáðáäïðïýëïõ

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 6

1/11/2004 3:34:12 ìì

μικρές ιστορίες

Οι κατά

φαντασίαν... ιατροί ! Åßíáé ãåãïíüò üôé ïé áóèåíåßò Ý÷ïõí ðïëëÝò ðáñáîåíéÝò êáé ç óõìðåñéöïñÜ ôïõò, ôïõò èÝôåé öáâïñß õðïøÞöéïõò ãéá ôçí Üìåóç åéóáãùãÞ ôïõò óå êÜðïéï ºäñõìá (êáé ü÷é âÝâáéá ôï ÅË.É.ÃÁÓÔ.!). ¹ôáí üìùò ìÝãá ëÜèïò íá ìç ãßíåé åêôåíÞò áíáöïñÜ óôï ìåñßäéï åõèýíçò ðïõ Ý÷ïõí ãé’ áõôü ïé èåñÜðïíôåò éáôñïß, ïé ïðïßïé ðïëëÜêéò, åßôå ëüãù åêíåõñéóìïý, åßôå áðëÜ åðåéäÞ íïìßæïõí üôé «êÜôé îÝñïõí» ìéáò êáé ôÝëåéùóáí ôçí ÉáôñéêÞ, õðïâÜëëïõí óå áðåñßãñáðôá âáóáíéóôÞñéá ôïõò áóèåíåßò, ïé ïðïßïé õðïìÝíïõí áãüããõóôá êáé õðïìïíåôéêÜ ôá ìýñéá üóá. Ãéáôß; Ìá âÝâáéá ãéáôß «åßíáé ãéá ôï êáëü ôïõò!» ... ×áñáêôçñéóôéêÞ óõìðåñéöïñÜ (1): Ôïõò áñÝóåé ðåñéóóüôåñï áðü ïôéäÞðïôå Üëëï íá áíáêïéíþíïõí ôá äõóÜñåóôá íÝá óôïõò áóèåíåßò ôïõò, áöÞíïíôáò íá åííïçèåß ðùò äåí ìðïñåß íá ãßíåé ôßðïôå ðåñáéôÝñù ãéá íá âåëôéùèåß ç êáôÜóôáóÞ ôïõò. ×áñáêôçñéóôéêÞ óõìðåñéöïñÜ (2): Ïõáß êáé áëßìïíï áí äéáíïçèåß ïðïéïóäÞðïôå áóèåíÞò íá æçôÞóåé ðåñáéôÝñù åîçãÞóåéò åðß ôçò äéÜãíùóçò. «Ìá ôé èÝëåôå ôþñá, íá óáò åîçãÞóù éáôñéêÜ èÝìáôá ðïõ äå èá êáôáëÜâåôå ïýôùò Þ Üëëùò; Ìçí áíçóõ÷åßôå, üëá èá ðÜíå êáëÜ!» (Ôï ôåëåõôáßï ëÝãåôáé ìå Ýíá óéâõëëéêü ÷áìüãåëï ðïõ ìåôáöñÜæåôáé ùò: «ÊÜíå ôï óôáõñü óïõ ãéáãéÜêá êáé Üíáøå Ýíá êåñÜêé óôçí Ðáíáãßá, ìðáò êáé ãßíåé êáíÝíá èáýìá...».) ×áñáêôçñéóôéêÞ óõìðåñéöïñÜ (3): Åíþ ï áóèåíÞò åßíáé îáðëùìÝíïò óôï êñåâÜôé ôïõ êáé áãùíéÜ ãéá ôçí ôý÷ç ôïõ, ìéá ïìÜäá öïéôçôþí ìå ôïí êáèçãçôÞ ôïõò åìöáíßæåôáé áðü ðÜíù ôïõ êáé áñ÷ßæåé ìéá áôÝñìïíç óõæÞôçóç ãéá ôá óõìðôþìáôá êáé ãéá ôçí êáôÜóôáóç ôçò õãåßáò ôïõ ðñïëÝãïíôáò, ùò Üëëåò ÊáóóÜíäñåò, ÷éëéÜäåò óõìöïñÝò ðïõ èá ëÜâïõí ÷þñá óôï ðñïóå÷Ýò ìÝëëïí. Åí óõíå÷åßá öåýãïõí óáí íá ìçí Ýãéíå ôßðïôá êáé áöÞíïõí ôïí áóèåíÞ ìüíï ôïõ íá ìåôñÜåé ôéò ìÝñåò ðïõ ôïõ áðïìÝíïõí... ÕðÜñ÷ïõí ìïëáôáýôá ðïëëÝò áðëÝò ìÝèïäïé ãéá íá áíôéìåôùðéóôïýí áñêåôÜ ðñïâëÞìáôá õãåßáò. Ôï ìüíï ðïõ ÷ñåéÜæåôáé åßíáé ëßãï ÷éïýìïñ, áéóéïäïîßá êáé ðñïèõìßá íá ãßíïõìå ðåéñáìáôüæùá óôá ÷Ýñéá «ðñïïäåõôéêþí åðéóôçìüíùí» (êïéíþò «ãéáôñþí ãéá äÝóéìï»). Ó’ áõôü ôï Üñèñï ðåñéãñÜöïíôáé áñêåôïß ôñüðïé áíôéìåôþðéóçò óïâáñþí ðñïâëçìÜôùí, äéêéÜò ìïõ åðéíüçóçò, (óå ìïñöÞ äéáëüãïõ áóèåíïýòãéáôñïý) ðïõ èá óáò âïçèÞóïõí íá áíôåðåîÝëèåôå óå ðïëëÝò äýóêïëåò êáôáóôÜóåéò ðïõ ðéèáíüí íá ðñïêýøïõí. ÐåñéëáìâÜíïíôáé, åðßóçò, êÜðïéïé äéÜëïãïé ðïõ, áí êáé äåí ðñïôåßíïõí èåñáðåõôéêÝò ìåèüäïõò, óõãêáôáëÝãïíôáé óßãïõñá óôá éáôñéêÜ åõôñÜðåëá êáé èá áëëÜîïõí ñéæéêÜ ôç ãíþìç óáò ãéá ôçí éáôñéêÞ åðéóôÞìç. Ðñïóï÷Þ! Åëëï÷åýåé ðÜíôá ï êßíäõíïò íá êáôáëÞîåôå ÷ñþìáôïò åêñïý...ôïõ

íåêñïý áí áêïëïõèÞóåôå êáôÜ ãñÜììá áõôÝò ôéò ìåèüäïõò! ÃñÜøôå ôç äéáèÞêç óáò, ëïéðüí, äåýôå ôåëåõôáßïí áóðáóìüí êáé...áöåèåßôå óôá ÷Ýñéá ôçò åðéóôÞìçò...

-Γιατρέ μου, με πονάει το δόντι μου και δεν μπορώ να φάω.

-Ευκαιρία λοιπόν να κάνετε δίαιτα!

-Γιατρέ μου, στραμπούλιξα το πόδι μου.

-Μα πώς κάνετε έτσι, προπονηθείτε στο κουτσό!

-Γιατρέ μου, έχω καρκίνο.

-Με τι ωροσκόπο; -Γιατρέ μου, η γυναίκα μου κατάπιε ένα μολύβι.

-Γράφτε τότε με στυλό!

-Γιατρέ μου, σοβαρολογείτε πως έχω μόνο 24 ώρες ζωής; -Ναι, αλλά σας ψάχνω από χτες για να σας το πω...

-Γιατρέ μου, μπορώ να έχω και μια δεύτερη γνώμη; -Φυσικά, ελάτε και αύριο!

-Γιατρέ μου, πώς θα καταλάβω ότι πάχυνα; -Εάν, ενώ κάνετε ηλιοθεραπεία, 5 μέλη οικολογικής οργάνωσης προσπαθούν να σας ρίξουν στη θάλασσα...

-Γιατρέ μου, έχω κάψιμο στο στομάχι!

-Φωνάξτε την πυροσβεστική!

-Γιατρέ μου, εδώ γράφετε να παίρνω 24 διαφορετικά χάπια τη μέρα, συν ένα ποτήρι πορτοκαλάδα με το καθένα. Τι έχω; -∆εν πίνετε πολύ πορτοκαλάδα...

-Γιατρέ μου, έκλεισε ο λαιμός της πεθεράς μου.

-Ξέρω ένα πολύ καλό χάπι για να διατηρηθεί αυτή η ευχάριστη κατάσταση!

-Γιατρέ μου, πέφτουν τα μαλλιά μου συνεχώς.

-Ε και; Λιγότερα μαλλιά για χτένισμα!

-Γιατρέ μου, μήπως μου λέτε ανοησίες τόση ώρα; -............... Ìá ðþò óáò ðÝñáóå áðü ôï ìõáëü! ÔÝëïò ðÜíôùí, ôçí ôåëåõôáßá åñþôçóç ôçí áöÞíù óôçí êñßóç óáò. Ðéóôåýù ðùò, áöïý Ý÷åôå äéáâÜóåé ôï Üñèñï, èá ìðïñåßôå íá äþóåôå ìéá áñêåôÜ éêáíïðïéçôéêÞ áðÜíôçóç óôçí áðïñßá áõôÞ ôïõ áóèåíïýò. ¹ããéêåí ç þñá ëïéðüí üóï áðïíÞñåõôïé áí åßóôå, íá ðñïâëçìáôéóôåßôå åð’áõôïý: ìÞðùò ï ãéáôñüò óáò ÷ñåéÜæåôáé ãéáôñü Üëëçò åéäéêüôçôáò; Ôé åéäéêüôçôáò, áíáñùôéÝóôå; ØÕ×ÉÁÔÑÏ!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

×ÑÉÓÔÏÓ ÎÏÕÑÃÉÁÓ

Ï ×. ÎïõñãéÜò åßíáé ìáèçôÞò ôçò Á’ Ëõêåßïõ. ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 7

5

1/11/2004 3:34:46 ìì

Οισοφάγος ΒARRETΤ Ï ïéóïöÜãïò Barrett (ÏÂ) ÷áñáêôçñßæåôáé åíäïóêïðéêÜ áðü ôçí áíôéêáôÜóôáóç ôïõ ðëáêþäïõò åðéèçëßïõ ôïõ êáôþôåñïõ ïéóïöÜãïõ (ñïæ) áðü áäåíéêïý ôýðïõ (ðïñôïêáëß) êáé ïñßæåôáé éóôïëïãéêÜ áðü ôçí ðáñïõóßá ôïõ åîåéäéêåõìÝíïõ êõëéíäñéêïý åðéèçëßïõ (ÅÊÅ) åíôåñéêïý ôýðïõ, áíåîáñôÞôùò ôïõ ìÞêïõò ðïõ áõôü êáôáëáìâÜíåé. ¼ôáí Ý÷åé ìÞêïò ìåãáëýôåñï áðü 3cm, ïìéëïýìå ãéá ìáêñý ÏÂ, åíþ üôáí åßíáé ìéêñüôåñï ãéá âñá÷ý ÏÂ. Ïé ðáèïöõóéïëïãéêïß ìç÷áíéóìïß ðïõ åìðëÝêïíôáé äåí Ý÷ïõí ðëÞñùò áðïóáöçíéóèåß. Ç ðëåéïíüôçôá ôùí áóèåíþí ìå Ï Ý÷ïõí óïâáñïý âáèìïý ãáóôñïïéóïöáãéêÞ ðáëéíäñüìçóç (ÃÏÐ) áðü åôþí. Ôï ïîý öáßíåôáé íá åßíáé ï âáóéêüò åíï÷ïðïéçôéêüò ðáñÜãùí áëëÜ ôá ÷ïëéêÜ ïîÝá êáé ïñéóìÝíá Ýíæõìá áðü ôá åíôåñéêÜ õãñÜ ìðïñåß íá åðéäñïýí óå Üëëïôå Üëëï âáèìü óôçí ðáèïöõóéïëïãßá ôïõ ÏÂ. Ðáñ’ üôé ç ðáëáéüôçôá ôùí óõìðôùìÜôùí êáé ç âáñýôçôá ôçò ÃÏÐ (ìåéùìÝíç êÜèáñóç ôïõ ïéóïöáãéêïý áõëïý áðü ôï ðåñéå÷üìåíï ôçò ÃÏÐ) óõíäÝïíôáé êáôÜ ôñüðï áíáìöéóâÞôçôï ìå ôïí ÏÂ, äåí Ý÷åé âñåèåß üôé ç äéáôÞñçóç ôçò ÃÏÐ åðéäåéíþíåé óå âÜèïò ÷ñüíïõ ôï ìÞêïò Þ ôçí åîÝëéîç ôïõ ÏÂ. Áíôßèåôá öáßíåôáé üôé ôï ìÞêïò ôïõ Ï êáèïñßæåôáé óå ðïëý ìéêñü ÷ñïíéêü äéÜóôçìá, êÜðïéá óôéãìÞ óôç öõóéêÞ ðïñåßá ôçò íüóïõ. Ï Ï åßíáé ðñïêáñêéíùìáôþäçò êáôÜóôáóç. Ï êßíäõíïò åîÝëéîçò ôïõ Ï óå êáñêßíï åßíáé äýóêïëï íá ìåôñçèåß åðáêñéâþò âÜóåé ôùí õðáñ÷ïõóþí ìåëåôþí. Ïé ðáëáéüôåñåò ìåëÝôåò Ýâñéóêáí üôé ïé ðåñéðôþóåéò áäåíïêáñêéíþìáôïò ôïõ ïéóïöÜãïõ êõìáßíïíôáí ìåôáîý 0,2 êáé 2,1% áíÜ Ýôïò ðáñáêïëïýèçóçò. Ï ó÷åôéêüò êßíäõíïò Þôáí 30 – 50 öïñÝò ìåãáëýôåñïò áðü ôï ãåíéêü ðëçèõóìü. Ïé ðéï ðñüóöáôåò ìåëÝôåò, ðïõ åßíáé ðéï ïìïãåíïðïéçìÝíåò, åêôéìïýí ôçí åðßðôùóç óå 0,5% áíÜ Ýôïò ðáñáêïëïýèçóçò. Ç áíáêÜëõøç êáôÜ ôçí åíäïóêüðçóç Ï óõíåðÜãåôáé ëÞøç ðïëëáðëþí âéïøéþí êáè’ üëï ôï ìÞêïò ôïõ ÏÂ. Ç éóôïëïãéêÞ åîÝôáóç èá èÝóåé ôç äéÜãíùóç, áöïý ï âëåííïãüíïò äå äéáöÝñåé ìáêñïóêïðéêÜ ìåôáîý ôïõ âëåííïãüíïõ ôýðïõ óþìáôïò, êáñäßáò êáé ÅÊÅ. Áðü ôïí áñ÷éêü ïñéóìü åßíáé ðñïöáíÝò üôé ìüíï ï âëåííïãüíïò ôýðïõ ÅÊÅ åíäéáöÝñåé. Ï ìåãÜëïò áñéèìüò âéïøéþí ôüóï êáôÜ ôç äéÜãíùóç üóï êáé êáôÜ ôçí ðáñáêïëïýèçóç åßíáé óçìáíôéêüò, áöïý ïé äõóðëáóôéêÝò âëÜâåò óôï âëåííïãüíï (âëÝðå êáôùôÝñù) äåí Ý÷ïõí ïìïéïãåíÞ êáôáíïìÞ óôïí Ï êáé äåí Ý÷ïõí ôéò ðåñéóóüôåñåò öïñÝò éäéáßôåñç ìáêñïóêïðéêÞ åéêüíá. Ï êßíäõíïò åîÝëéîçò ðñïò áäåíïêáñêßíùìá áíÜëïãá ìå ôï ìÞêïò äåí 6

åßíáé áðïëýôùò óáöÞò. ÕðÜñ÷ïõí áíáöïñÝò áíÜðôõîçò áäåíïêáñêéíþìáôïò åðß âñá÷Ýïò ÏÂ. ÕðÜñ÷ïõí åðßóçò ïñéóìÝíåò åðéäçìéïëïãéêÝò ìåëÝôåò ðïõ äå âñÞêáí äéáöïñÝò ìåôáîý âñá÷Ýïò êáé ìáêñïý Ï ùò ðñïò ôïí êßíäõíï áíÜðôõîçò áäåíïêáñêéíþìáôïò. Ïé ðåñéóóüôåñïé ðéóôåýïõí üôé ï êßíäõíïò áõôüò åßíáé áíÜëïãïò ôïõ ìÞêïõò âáóéæüìåíïé êõñßùò óôçí åðßðôùóç ôçò äõóðëáóßáò ðïõ åßíáé óõ÷íüôåñç óå ìåãÜëïõ ìÞêïõò ÏÂ, áëëÜ ôï æÞôçìá åðéäÝ÷åôáé áêüìç äéåñåýíçóç. Ç åîÝëéîç ôïõ Ï óå êáñêßíï åìöáíßæåé êõôôáñéêÜ êáé ìïñöïëïãéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ðïõ áêïëïõèïýí ôç äéáäéêáóßá: ìåôáðëáóôéêüò âëåííïãüíïò, ÷áìçëüâáèìç êáé óôç óõíÝ÷åéá õøçëüâáèìç åðéèçëéáêÞ äõóðëáóßá êáé ôÝëïò áäåíïêáñêßíùìá. Ç äéáäéêáóßá áõôÞ áðáéôåß ôï åëÜ÷éóôï ìéá ôåôñáåôßá, óõíÞèùò äå ðïëý ðåñéóóüôåñá ÷ñüíéá. Ç ðéèáíüôçôá åîÝëéîçò åíüò ìåôáðëáóôéêïý – ìç äõóðëáóôéêïý âëåííïãüíïõ óå êáñêßíï åßíáé ìéêñÞ. Áíôßèåôá üôáí õðÜñ÷åé äõóðëáóßá êáé êõñßùò õøçëüâáèìç äõóðëáóßá, ï êßíäõíïò åßíáé ìåãÜëïò. Óå áñêåôÝò ìåëÝôåò Ý÷åé äéáðéóôùèåß õðï÷þñçóç ôçò ÷áìçëüâáèìçò äõóðëáóßáò. Óôéò ðåñéðôþóåéò áõôÝò ðñÝðåé íá åðáíåêôéìÜôáé ç áñ÷éêÞ äéÜãíùóç êáé åÜí áõôÞ åðéâåâáéþíåôáé, íá áíáãíùñßæïõìå ôçí ðéèáíüôçôá äåéãìáôïëçðôéêïý óöÜëìáôïò. Ç âáèìïëüãçóç ôçò äõóðëáóßáò åßíáé ïýôùò Þ Üëëùò äýóêïëç êáé êáëüí åßíáé, éäéáßôåñá üôáí ðñüêåéôáé íá ëçöèïýí óïâáñÝò èåñáðåõôéêÝò áðïöÜóåéò, ïé âéïøßåò íá åêôéìþíôáé áðü äýï åéäéêïýò ðáèïëïãïáíáôüìïõò. Ëüãù ôçò ðéèáíüôçôáò åîÝëéîçò ôïõ Ï óå áäåíïêáñêßíùìá Ý÷åé ðñïôáèåß ïé áóèåíåßò áõôïß íá ôßèåíôáé óå ðñïãñÜììáôá ðáñáêïëïýèçóçò. Ðïéïé üìùò ðñÝðåé íá ðáñáêïëïõèïýíôáé; Áöïý óôü÷ïò ôçò ðáñáêïëïýèçóçò åßíáé ç ìåßùóç ôùí èáíÜôùí áðü áäåíïêáñêßíùìá, óå ôÝôïéá ðñïãñÜììáôá ðñÝðåé íá ôßèåíôáé Üôïìá óôá ïðïßá ï êßíäõíïò áíÜðôõîçò áäåíïêáñêéíþìáôïò åìðßðôåé ìå ôï ðñïóäüêéìï åðéâßùóçò ôïõò êáé ôùí ïðïßùí ç êáôÜóôáóç ôçò õãåßáò åðéôñÝðåé ðáñåìâÜóåéò ðïõ èá åìðïäßóïõí ôçí ðñþéìç äéÜãíùóç åíüò êáñêßíïõ. Äåí õðÜñ÷åé óáöÝò çëéêéáêü üñéï ðÜíù áðü ôï ïðïßï ç ðáñáêïëïýèçóç åßíáé áíþöåëç ìå äåäïìÝíç ôçí ðñüïäï ôùí ìç ÷åéñïõñãéêþí ðáñåìâÜóåùí óôéò ðåñéðôþóåéò õøçëüâáèìçò äõóðëáóßáò Þ ðñþéìïõ êáñêßíïõ, áëëÜ óôá çëéêéùìÝíá Üôïìá ìå óïâáñÜ ðñïâëÞìáôá õãåßáò, åÜí ëçöèåß éêáíÞ ðïóüôçôá âéïðôéêïý õëéêïý åðß Ï êáé äåí åõñåèåß äõóðëáóßá, ç ðáñáêïëïýèçóç åßíáé ìÜëëïí áíþöåëç.

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 8

1/11/2004 3:34:47 ìì

Ôá Üôïìá ðïõ ôßèåíôáé óå ðñïãñÜììáôá ðáñáêïëïýèçóçò ðùò ðñÝðåé íá ðáñáêïëïõèïýíôáé; Ïé âéïøßåò ðñÝðåé íá ëáìâÜíïíôáé óå üëï ôï ìÞêïò ôïõ Ï áñ÷Þò ãåíïìÝíçò áðü ôç ãáóôñïïéóïöáãéêÞ óõìâïëÞ êÜèå 1-2cm. Óôï êÜèå åðßðåäï ëÞøçò âéïøéþí ðñÝðåé íá ëáìâÜíïíôáé ôïõëÜ÷éóôïí 4 âéïøßåò (ðñüóèéï, ïðßóèéï, äåîéü êáé áñéóôåñü ôïß÷ùìá ôïõ ÏÂ) êáôÜ ðñïôßìçóç ìå ëáâßäá ôýðïõ jumbo. Åßíáé áðïëýôùò áðáñáßôçôï íá ëáìâÜíïíôáé åðéðëÝïí âéïøßåò áðü êÜèå õðÝãåñóç Þ åìâõèéæüìåíç ðåñéï÷Þ ôïõ âëåííïãüíïõ ãéá ôïí êáôÜ ôï äõíáôüí ìåôñéáóìü ôïõ äåéãìáôïëçðôéêïý ëÜèïõò. ÅÜí âñåèåß ìüíï åíôåñéêÞ ìåôáðëáóßá ÷ùñßò äõóðëáóßá, åðáíÝëåã÷ïò ìå ëÞøç âéïøéþí ðïõ áêïëïõèïýí ôï ßäéï ðñùôüêïëëï ðñÝðåé íá ãßíåôáé êÜèå 2-3 Ýôç. ÅÜí âñåèåß âëåííïãüíïò üðïõ ç äõóðëáóßá åßíáé áêáèüñéóôç, åðáíÝëåã÷ïò ÷ñåéÜæåôáé ìåôÜ áðü 3 ìÞíåò êáé áöïý ï áóèåíÞò Ý÷åé ëÜâåé äéðëÞ äüóç áíáóôïëÝùí ôçò áíôëßáò ðñùôïíßùí (ÁÁÐ), ãéá ôï ìåôñéáóìü ôçò öëåãìïíÞò. Áí âñåèåß ÷áìçëüâáèìç äõóðëáóßá êáé áõôÞ åðéâåâáéùèåß êáé óå äåýôåñç åîÝôáóç ôüôå ï åðáíÝëåã÷ïò ðñÝðåé íá ãßíåôáé êÜèå 612 ìÞíåò. Óôéò ðåñéðôþóåéò õøçëüâáèìçò äõóðëáóßáò ðñÝðåé ìåôÜ áðü Ýíá ìÞíá èåñáðåßáò ìå äéðëÞ äüóç ÁÁÐ íá ëáìâÜíïíôáé âéïøßåò ìå ëáâßäá jumbo áíÜ 1cm óôéò 4 ðëåõñÝò ôïõ ïéóïöÜãïõ ãéá ôçí åðéâåâáßùóç ôçò äéÜãíùóçò Þ ôçí áíáêÜëõøç êÜðïéáò åóôßáò áäåíïêáñêéíþìáôïò. Ç ðñáêôéêÞ áõôÞ, ðïõ êáëüí åßíáé íá óõíïäåýåôáé êáé áðü ÷áñôïãñÜöçóç ôïõ Ï (äçë. ïé âéïøßåò íá óôÝëíïíôáé îå÷ùñéóôÜ ãéá ôï êÜèå ýøïò ÏÂ), Ý÷åé ðïëý ìåãÜëç óçìáóßá ãéá ôéò èåñáðåõôéêÝò áðïöÜóåéò ðïõ èá ëçöèïýí óôç óõíÝ÷åéá. ÄéÜöïñåò åíäïóêïðéêÝò ôå÷íéêÝò Ý÷ïõí ðñïôáèåß ãéá ôçí êáëýôåñç áíÜäåéîç ôùí ðåñéï÷þí ìå Ï êáé óõíåðþò ôç âåëôßùóç åíôïðéóìïý äõóðëáóôéêþí ðåñéï÷þí. Ç ðéï äéáäåäïìÝíç åßíáé ç ÷ñùìïåíäïóêüðçóç, ç ÷ñÞóç äçëáäÞ æùéêþí ÷ñùóôéêþí, üðùò ôï ìðëå ôïõ ìåèõëåíßïõ (ÌÌ) Þ ôï éíäéêü ôçò êáñìßíçò (ÉÊ), ãéá ôïí ôïíéóìü ôïõ áíÜãëõöïõ êáé ôçò äéáöïñÜò ÷ñùìáôéóìïý ôïõ âëåííïãüíïõ. Ôï ÌÌ ÷ñùìáôßæåé ôá åíôåñéêÜ êýôôáñá, åíþ äå ÷ñùìáôßæåé ïýôå ôá ðëáêþäç êýôôáñá ïýôå áõôÜ ôïõ ãáóôñéêïý âëåííïãüíïõ. Ôï ÉÊ áðáéôåß åíäïóêüðéï ìå ìåãÝèõíóç åéêüíáò Þ åíäïóêüðéï õøçëÞò áíÜëõóçò åéêüíáò. Åßíáé ìéá ÷ñùóôéêÞ ðïõ ôïíßæåé ôéò áíùìáëßåò ôïõ âëåííïãüíïõ êáé ðáñáìÝíåé ðñïò ôï ðáñüí ãéá ôïí Ï ìéá ôå÷íéêÞ ðïõ áîéïëïãåßôáé áðü åîåéäéêåõìÝíá êÝíôñá. Ôï êüóôïò ðáñáêïëïýèçóçò óå ó÷Ýóç ìå ôçí áðïôåëåóìáôéêüôçôá ðñüëçøçò ôïõ êáñêßíïõ åðß Ï ÷ùñßò äõóðëáóßá Ý÷åé ôåèåß õðü áìöéóâÞôçóç ôá ôåëåõôáßá Ýôç. ÌåëÝôåò ðïõ íá áðïäåéêíýïõí ôçí áðïôåëåóìáôéêüôçôá ôçò ðáñáêïëïýèçóçò åßíáé ðñáêôéêÜ áäýíáôïí íá ðñáãìáôïðïéçèïýí áöïý ãéá åôÞóéá åðßðôùóç êáñêßíïõ åðß Ï 1% êáé ìå óêïðü íá áíáäåßîïýí áðïôåëåóìáôéêüôçôá ôçò ôÜîåùò ôïõ 50% èá áðáéôïýíôáí ôõ÷áéïðïßçóç 5000 áôüìùí ìå Ï êáé ðáñáêïëïýèçóç ôïõò ãéá 10 Ýôç. Óõíåðþò ìüíï Ýììåóá óôïé÷åßá ìðïñïýí íá ìáò âïçèÞóïõí óôç ëÞøç ïñèþí áðïöÜóåùí. ÐáñÜ ôç äéÜäïóç ôùí åíäïóêïðÞóåùí öáßíåôáé üôé ìüíï Ýíá ìéêñü ðïóïóôü áóèåíþí ìå Ï èá åíäïóêïðçèåß êáé óõíåðþò ôï ìåãáëýôåñï ðïóïóôü ôùí äõíÜìåé êáñêéíïðáèþí äåí ìðïñåß íá ôåèåß õðü ðáñáêïëïýèçóç áêüìç êáé åÜí èá Ýðñåðå. Ï Ï ôïõëÜ÷éóôïí óôéò çëéêßåò Üíù ôùí 50 åôþí äåí ðáñïõóéÜæåé ðïëý óõ÷íÜ êëéíéêÜ óçìåßá ãáóôñïïéóïöáãéêÞò ðáëéíäñüìçóçò, ãé’ áõôü êáé ïé áóèåíåßò äå ãáóôñïóêïðïýíôáé. Ç áäõíáìßá ôñïðïðïßçóçò ôïõ êéíäýíïõ áäåíïêáñêéíþìáôïò ôçò ãáóôñïïéóïöáãéêÞò óõìâïëÞò óå åðßðåäï ðëçèõóìïý äå óçìáßíåé üôé åÜí âñïýìå Ï óå êÜðïéïí áóèåíÞ, äåí ðñÝðåé íá ôïí ðáñáêïëïõèïýìå. ¸÷åé öáíåß üôé ï êáñêßíïò óå áóèåíåßò ìå Ï âñÝèçêå óå ðñùéìüôåñï óôÜäéï êáé ç åðéâßùóç Þôáí êáëýôåñç óôïõò áóèåíåßò ðïõ åß÷áí ôåèåß óå ðñïãñÜììáôá ðáñáêïëïýèçóçò ðáñÜ óå üóïõò âñÝèçêå ôõ÷áßá. ÅðåéäÞ Ýíá óçìáíôéêü ðïóïóôü áóèåíþí ìå Ï èá 8

êáôáëÞîåé áðü áßôéá áíåîÜñôçôá áðü ôïí ÏÂ, Ý÷åé ðñïôáèåß ïé áóèåíåßò ðïõ äåí Ý÷ïõí äõóðëáóßá íá ðáñáêïëïõèïýíôáé ðïëý áñáéÜ Þ êáèüëïõ. Ðéèáíþò áõôü íá åßíáé óùóôü ãéá Üôïìá ìåãÜëçò çëéêßáò. ÐÜíôùò óå êÜðïéåò ìåëÝôåò ðñïóïìïßùóçò Ý÷åé öáíåß üôé ôï êüóôïò ðáñáêïëïýèçóçò êáé èåñáðåßáò ôïõ êáñêßíïõ ôïõ ïéóïöÜãïõ åßíáé ìéêñüôåñï áðü áõôü ôïõ êáñêßíïõ ôïõ ìáóôïý! Ôï ìåãÜëï èåñáðåõôéêü äßëçììá ôßèåôáé ó÷åôéêÜ ìå ôïõò áóèåíåßò ìå õøçëüâáèìç äõóðëáóßá Þ ðñþéìï êáñêßíï. ¼ðùò Þäç ôïíßóèçêå ç ðñþôç öÜóç ðåñéëáìâÜíåé åðéâåâáßùóç ôçò äéÜãíùóçò ìå íÝá óåéñÜ âéïøéþí ìåôÜ áðü ÷ïñÞãçóç ÁÁÐ êáé áíÜãíùóç ôùí ðëáêéäßùí áðü åîåéäéêåõìÝíï ðáèïëïãïáíáôüìï. Ç õðåñç÷ïåíäïóêüðçóç áðïôåëåß ôï äåýôåñï óôÜäéï äéåñåýíçóçò, áöïý ìðïñåß ìå óçìáíôéêÞ áîéïðéóôßá íá åíôïðßóåé ôéò åí ôù âÜèåé âëÜâåò (åðÝêôáóç óôïí õðïâëåííïãüíéï ÷éôþíá, ðáñïõóßá ëåìöáäÝíùí). ÅÜí âñåèåß êáñêßíïò ðïõ ðåñéïñßæåôáé óôï âëåííïãüíï êáé ï áóèåíÞò åßíáé õøçëïý êéíäýíïõ ãéá ïéóïöáãåêôïìÞ (åã÷åßñçóç ìå õøçëÞ èíçôüôçôá êáé ðïëëÝò åðéðëïêÝò) åßíáé äõíáôüí íá ðñïôáèïýí Üëëåò èåñáðåßåò üðùò ç âëåííïãïíåêôïìÞ óå Ýíá ôìÞìá ôïõ üãêïõ, ç êáôáóôñïöÞ ôïõ ìå öùôïäõíáìéêÞ èåñáðåßá Þ ç êáôáóôñïöÞ ôïõ ìå äéÜöïñåò èåñìéêÝò ìåèüäïõò.

•

Ο ΟΒ είναι προκαρκινωµατώδης κατάσταση

•

∆ιαγιγνώσκεται µε ενδοσκόπηση και ιστολογική εξέταση

•

Όταν αναπτυχθεί δυσπλασία, ο κίνδυνος εµφάνισης αδενοκαρκινώµατος είναι υψηλός

•

Οι ασθενείς µε ΟΒ πρέπει να ενδοσκοπούνται ανά τακτά χρονικά διαστήµατα και να λαµβάνεται σηµαντικός αριθµός βιοψιών

•

Σε ατοµική βάση, εάν δεν υπάρχει δυσπλασία, ο κίνδυνος είναι µικρός αλλά εάν το προσδόκιµο επιβίωσης του ατόµου είναι ικανοποιητικό, τότε αυτό πρέπει να παρακολουθείται.

•

Στις περιπτώσεις υψηλόβαθµης δυσπλασίας ή πρώιµου καρκίνου υπάρχουν ενδοσκοπικές θεραπείες που πρέπει να εφαρµόζονται, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που ο εγχειρητικός κίνδυνος είναι υψηλός

ÓÐÕÑÏÓ ÌÉ×ÏÐÏÕËÏÓ Ï Ó. Ìé÷üðïõëïò åßíáé Áí. ÄéåõèõíôÞò – Åðéóôçìïíéêüò Õðåýèõíïò ôïõ Ãáóôñåíôåñïëïãéêïý ÔìÞìáôïò ôïõ ÃÍÁ «ÁëåîÜíäñá» - Á’ Ðå.Ó.Õ.Ð

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 10

1/11/2004 3:34:47 ìì

παιδί & έφηβος

∆ηλητηριάσεις από απορρυπαντικά Τα παιδιά µας, οι µικροί εξερευνητές: ό,τι ανακαλύπτουν το δοκιµάζουν ∆ύο µαγικές λέξεις: Πρόληψη - Εκπαίδευση - Ç ðéï åðéêßíäõíç çëéêßá ãéá áíåðéèýìçôç ëÞøç áðïññõðáíôéêþí êáé Üëëùí åéäþí ïéêéáêïý êáèáñéóìïý åßíáé ç çëéêßá ôùí 1-4 åôþí

Πώς να προφυλάξουµε τα παιδιά από την έκθεσή τους στον κίνδυνο δηλητηρίασης µε απορρυπαντικά

- ÃåíéêÜ ôï 99,84% ôùí ðáéäéêþí äçëçôçñéÜóåùí ðñáãìáôïðïéïýíôáé ìÝóá óôï óðßôé

Ï êáíüíáò åßíáé ôá áðïññõðáíôéêÜ, üðùò êáé üëåò ïé ïõóßåò ðïõ õðÜñ÷ïõí ìÝóá óôï óðßôé, íá öõëÜóóïíôáé ìáêñéÜ áðü ôá ðáéäéÜ. Ôá áðïññõðáíôéêÜ êõñßùò áðïèçêåýïíôáé ìÝóá óôï ìðÜíéï. ÅðåéäÞ ôá ìéêñÜ ðáéäéÜ äñïõí óáí ìéêñïß åîåñåõíçôÝò, ðïõ ü,ôé õðÜñ÷åé ãýñù ôïõò áñ÷éêÜ ôï áíáêáëýðôïõí êáé ìåôÜ, ãéá íá ôï ‘’ãíùñßóïõí’’, ôï äïêéìÜæïõí, èá ðñÝðåé ôá äéÜöïñá åßäç êáèáñéóìïý íá åßíáé êáëÜ êëåéäùìÝíá óå íôïõëÜðé ôïõ ìðÜíéïõ Þ ôçò áðïèÞêçò êáé ü÷é åêôåèåéìÝíá óôïõò ðÜãêïõò Þ óôï ðÜôùìá. Êßíäõíïò õðÜñ÷åé êáé êáôÜ ôçí þñá ðïõ ôá áðïññõðáíôéêÜ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé. Äåí ðñÝðåé íá ìÝíïõí áöýëáêôá áíïéêôÜ ìðïõêÜëéá ìå õãñÜ áðïññõðáíôéêÜ Þ êïõôéÜ ìå óêüíç ðëõóßìáôïò. Ìéá óôéãìÞ åßíáé áñêåôÞ ãéá íá óõìâåß ç äçëçôçñßáóç. Êáëü åßíáé íá ðñïôéìþíôáé åßäç êáèáñéóìïý ôùí ïðïßùí ïé óõóêåõáóßåò Ý÷ïõí ðþìá áóöáëåßáò. Äåýôåñï ìÝëçìÜ ìáò èá ðñÝðåé íá åßíáé ç åêðáßäåõóç ôùí ðáéäéþí. Óôï ðáéäß áðü ôç óôéãìÞ ðïõ ìðïñåß íá êáôáíïÞóåé êáé íá åêðáéäåõôåß (ðåñßðïõ ìåôÜ ôï 18ï ìÞíá) ðñÝðåé íá åîçãçèåß ç ÷ñÞóç ïñéóìÝíùí ðñïúüíôùí ìÝóá óôï óðßôé êáé ç âëáâåñÞ åðßäñáóç ðïõ èá Ý÷åé ãéá ôï ßäéï ç åðáöÞ ìå ôçí åðéêßíäõíç ïõóßá. Ìå áðëÜ ëüãéá êáé ðáñáäåßãìáôá èá ðñÝðåé íá åîçãçèåß üôé áõôü ôï ðñïúüí êáßåé, ôóïýæåé, ðñïêáëåß ðëçãÝò, ðüíï óôï óôüìá Þ óôçí êïéëéÜ êëð. Ç óõ÷íÞ åðáíÜëçøç óå êÜèå åõêáéñßá åßíáé áðáñáßôçôç, þóôå ïé êáíüíåò áðïöõãÞò íá ãßíïõí áíôéëçðôïß áðü ôï ìéêñü ðáéäß ðñïôïý ìéá åðþäõíç åìðåéñßá ôïõ ìåßíåé áîÝ÷áóôç.

Ïé äçëçôçñéÜóåéò óôï óðßôé áðïôåëïýí Ýíáí êßíäõíï ãéá ôçí ðáéäéêÞ çëéêßá. Ç öñïíôßäá êáé ç åõèýíç ãéá ôçí ðñüëçøÞ ôïõò áíÞêåé óôïõò ãïíåßò, ôùí ïðïßùí ç áãÜðç êáé ç áãùíßá ãéá ôç óùóôÞ êáé áóöáëÞ áíÜðôõîç ôùí ðáéäéþí ôïõò åßíáé áäéáìöéóâÞôçôç. Ðáñ’ üëá áõôÜ, ðïëëÝò öïñÝò ç Üãíïéá, ïé áõîçìÝíåò åõèýíåò, ïé ãñÞãïñïé ñõèìïß ôçò æùÞò, áëëÜ êáé ç åðéðïëáéüôçôá ïäçãïýí óå áôõ÷Þìáôá ìå Üëëïôå Üëëåò óõíÝðåéåò. Ï áñéèìüò ôùí ðåñéðôþóåùí äçëçôçñéÜóåùí ðïõ áíôéìåôùðßæåé êÜèå ÷ñüíï ôï ÊÝíôñï ÄçëçôçñéÜóåùí Ý÷åé áõîçèåß ðñïïäåõôéêÜ ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá. Áõôü ïöåßëåôáé óôï üôé óôçí áãïñÜ êáé êáô’ åðÝêôáóç ìÝóá óôá óðßôéá êõêëïöïñïýí ðïëëÜ ðñïúüíôá êáèáñéóìïý. Ôï 2003 óôï ÊÝíôñï ÄçëçôçñéÜóåùí êáôáãñÜöçêáí 5.591 ðåñéðôþóåéò ðáéäéþí çëéêßáò áðü 0-14 åôþí ðïõ áöïñïýóáí óôç ëÞøç êÜðïéïõ êáèáñéóôéêïý ðñïúüíôïò ïéêéáêÞò ÷ñÞóçò. Ïé ðéï åðéêßíäõíåò çëéêßåò ãéá Ýêèåóç óå áõôÜ ôá ðñïúüíôá åßíáé ç çëéêßá 0-1 Ýôïõò, üðïõ êáôáãñÜöçêáí 834 ðåñéðôþóåéò, ðïõ áíôéóôïé÷ïýí óôï 14,92% ôïõ óõíüëïõ êáé êõñßùò ç çëéêßá 2-4 åôþí, üðïõ êáôáãñÜöçêáí 4.074 ðåñéðôþóåéò, ðïõ áíôéóôïé÷ïýí óôï 72,87% ôïõ óõíüëïõ ôùí ðåñéðôþóåùí ëÞøçò êÜðïéïõ áðïññõðáíôéêïý. Áðü ôá óôïé÷åßá áõôÜ âãáßíåé ôï óõìðÝñáóìá üôé ÷ñåéÜæåôáé ìåãÜëç ðñïóï÷Þ óôç öýëáîç áõôþí ôùí ðñïúüíôùí ìÝóá óôï óðßôé üôáí õðÜñ÷ïõí ìéêñÜ ðáéäéÜ, êáèþò êáé ðñïóðÜèåéá ãéá åêðáßäåõóç ôùí ìéêñþí ðáéäéþí áðü ôïõò ßäéïõò ôïõò ãïíåßò ãéá áðïöõãÞ ëÞøçò åðéêßíäõíùí ïõóéþí.

10

Τι συµπτώµατα προκαλούν τα απορρυπαντικά Óôéò ðåñéóóüôåñåò ðåñéðôþóåéò êáé éäéáßôåñá áí ç ëçöèåßóá ðïóüôçôá äåí åßíáé ìåãÜëç êõñéáñ÷ïýí ôá óõìðôþìáôá áðü ôï ãáóôñåíôåñéêü óýóôçìá, äçëáäÞ íáõôßá, êïéëéáêÜ Üëãç, Ýìåôïé, äéÜññïéåò.

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 12

1/11/2004 3:34:48 ìì

ðéÜôùí óôï ÷Ýñé).´Ïóï ôï pÇ ãßíåôáé ðéï áëêáëéêü (óå áðïññõðáíôéêÜ ðïõ ðåñéÝ÷ïõí áíèñáêéêÜ, ðõñéôéêÜ êáé öùóöïñéêÜ Üëáôá) ðñïêáëåßôáé åñåèéóìüò, Ýëêç êáé åãêáýìáôá óôï óôüìá, óôï öÜñõããá êáé óôïí ïéóïöÜãï ìå êßíäõíï íá äçìéïõñãçèïýí ìåôáãåíÝóôåñá óôåíþóåéò. Êïëßôéò åðßóçò ìðïñåß íá ðáñáôçñçèåß ëüãù åñåèéóìïý êáé ôïõ åíôåñéêïý âëåííïãüíïõ. Áëêáëéêü pÇ Ý÷ïõí ôá áðïññõðáíôéêÜ ãéá ðëõíôÞñéá ñïý÷ùí êáé ôá áðïññõðáíôéêÜ ãéá ðëõíôÞñéá ðéÜôùí, ðïõ åßíáé ôá ðéï åðéêßíäõíá êáé ðñïêáëïýí åêôüò áðü ôá êáõóôéêÜ – äéáâñùôéêÜ öáéíüìåíá ðïõ Þäç áíáöÝñèçêáí, âëåííïáéìáôçñïýò åìÝôïõò, âÞ÷á, áíáðíåõóôéêÞ äõó÷Ýñåéá êáé óôéò ÷åéñüôåñåò ðåñéðôþóåéò äéÜôñçóç ïéóïöÜãïõ Þ óôïìÜ÷ïõ. Åðßóçò éó÷õñÜ áëêáëéêÜ äéáëýìáôá åßíáé ôá ëåõêáíôéêÜ ìå âÜóç ôï ÷ëþñéï ðïõ ðñïêáëïýí áíÜëïãá ìå ôçí ðõêíüôçôÜ ôïõò êáé ôç ëçöèåßóá ðïóüôçôá ðáñüìïéá óõìðôþìáôá. Ôá êáèáñéóôéêÜ ðáôùìÜôùí Ý÷ïõí ïõäÝôåñïpÇ êáé ðñïêáëïýí êõñßùò óõìðôþìáôá áðü ôï ãáóôñåíôåñéêü. Ôá êáèáñéóôéêÜ ôæáìéþí Ý÷ïõí áðü åëáöñþò üîéíï Ýùò åëáöñþò áëêáëéêü pÇ êáé ðñïêáëïýí êõñßùò ãáóôñåíôåñéêÜ óõìðôþìáôá. Ôá äýï ðñïçãïýìåíá Þäç êáèáñéóôéêþí ìðïñåß íá ðåñéÝ÷ïõí éóïðñïðõëéêÞ áëêïüëç Þ ãëõêüëåò Þ ãëõêïáéèÝñåò, áëëÜ óõìðôþìáôá åðß ðëÝïí áõôþí áðü ôï ãáóôñåíôåñéêü ðñïêáëïýíôáé ìüíï óå ëÞøç ìåãÜëçò ðïóüôçôáò (õðüôáóç, õðïãëõêáéìßá, êáôáóôïëÞ Íåõñéêïý ÓõóôÞìáôïò). Ôá êáèáñéóôéêÜ ôïõáëÝôáò Ý÷ïõí éó÷õñÜ üîéíï pÇ êáé äñïõí óáí äéáâñùôéêÜ Þ åñåèéóôéêÜ. Óçìåéþíåôáé üôé üóá åßíáé êõñßùò áñùìáôéêÜ Ý÷ïõí ó÷åôéêÜ ïõäÝôåñï pÇ.

Αντιµετώπιση δηλητηρίασης µε είδη καθαριστικών οικιακής χρήσης ÃåíéêÜ ãéá üëá ôá áðïññõðáíôéêÜ áðïöåýãïõìå íá ðñïêáëÝóïõìå åìåôü. ×ïñçãïýìå ãéá Üìåóç áñáßùóç íåñü Þ ãÜëá óå ðïóüôçôá 30-120 ml óôá ðáéäéÜ. ÌåôÜ åðéêïéíùíïýìå ìå ôï ãéáôñü ìáò Þ ôï ÊÝíôñï ÄçëçôçñéÜóåùí, þóôå áíÜëïãá ìå ôï åßäïò êáé ôç ëçöèåßóá ðïóüôçôá íá áîéïëïãçèåß áí ÷ñåéÜæåôáé ï ìéêñüò áóèåíÞò åéóáãùãÞ óôï Íïóïêïìåßï, üðïõ ç èåñáðåßá ðåñéëáìâÜíåé ôá áêüëïõèá: Áðáãïñåýåôáé ç ÷ñÞóç üîéíïõ áíôéäüôïõ (ãéá åîïõäåôÝñùóç ôùí áëêáëéêþí äéáëõìÜôùí). Äå óõíéóôÜôáé ç ÷ïñÞãçóç Üíèñáêá, ãéáôß áö’ åíüò äå âïçèÜåé, áö’ åôÝñïõ ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé áíôéäñáóôéêü Ýìåôï. ÅÜí ôï ðñïúüí åßíáé åñåèéóôéêü – äéáâñùôéêü, åîåôÜæåôáé ï ìéêñüò áóèåíÞò ãéá âëÜâåò óôï âëåííïãüíï ôïõ óôüìáôïò Þ óôï öÜñõããá êáé áí öÝñåé, ÷ñåéÜæåôáé ðñïóåêôéêÞ ðáñáêïëïýèçóç ãéá ôçí ðéèáíüôçôá åñåèéóìïý Þ åãêáõìÜôùí ôïõ ïéóïöÜãïõ Þ ôïõ ãáóôñåíôåñéêïý óùëÞíá. ÅÜí õðÜñ÷ïõí åíäåßîåéò ôÝôïéáò ðñïóâïëÞò, ðñÝðåé íá ãßíåé åíäïóêüðçóç ãéá íá äéáðéóôùèåß ç âáñýôçôá ôçò âëÜâçò. ÐáñÜëëçëá ÷ïñçãïýíôáé ðáõóßðïíá êáé õðïóôçñéêôéêÞ áãùãÞ ìå ñýèìéóç õãñþí êáé çëåêôñïëõôþí åíäïöëÝâéá. Ðëýóç óôïìÜ÷ïõ ãéá áðïìÜêñõíóç ôçò ïõóßáò ãßíåôáé áí ç ëçöèåßóá ðïóüôçôá åßíáé ìåãÜëç, áëëÜ ìå éäéáßôåñç ðñïóï÷Þ, åéäéêÜ åÜí ç ïõóßá åßíáé êáõóôéêÞ – äéáâñùôéêÞ. ÁñêåôÝò öïñÝò ôï áðïññõðáíôéêü Ýñ÷åôáé óå åðáöÞ ìå ôá ìÜôéá. ×ñåéÜæåôáé ðïëëÞ ðñïóï÷Þ óôçí áðïìÜêñõíóÞ ôïõ ìå ðïëý êáëü ðëýóéìï ìå íåñü óå èåñìïêñáóßá äùìáôßïõ, ôïõëÜ÷éóôïí åðß 15 ëåðôÜ. ÅÜí õðÜñ÷ïõí óõìðôþìáôá ðïõ åðéìÝíïõí, üðùò ðüíïò, åñåèéóìüò, äáêñýññïéá Þ öùôïöïâßá, ï ìéêñüò áóèåíÞò ðñÝðåé íá åîåôáóèåß áðü ïöèáëìßáôñï.

Ποια απορρυπαντικά είναι επικίνδυνα; Ôá áðïññõðáíôéêÜ óôçí ðëåéïíüôçôÜ ôïõò äåí åßíáé éäéáßôåñá åðéêßíäõíá, åêôüò åÜí ëçöèïýí óå ìåãÜëåò ðïóüôçôåò. Óôïí ðßíáêá ðïõ áêïëïõèåß áíáãñÜöïíôáé ìå óåéñÜ åëáôôïýìåíçò åðéêéíäõíüôçôáò ôá ðñïúüíôá êáèáñéóìïý ðïõ âñßóêïíôáé óôá óðßôéá ìáò.

Συµπεράσµατα: Κρατάμε όλες τις επικίνδυνες ουσίες μακριά από τα παιδιά.

Σειρά επικινδυνότητας

ΡΗ

Απορρυπαντικά πλυντηρίων πιάτων

Αλκαλικό

Απορρυπαντικά πλυντηρίων ρούχων

Αλκαλικό

Λευκαντικά με βάση το χλώριο

Αλκαλικό

Αν συμβεί ανεπιθύμητη έκθεση ελέγχουμε την κατάσταση: Τι προϊόν είναι; Πόση ποσότητα λείπει; Το ήπιε; (μυρίζει το στόμα, έχει αίσθημα δυσφορίας;) Πασαλείφθηκε; Eίναι χυμένο στο πάτωμα;

Καθαριστικά τουαλέτας

Όξινο

Αντιμετωπίζουμε με ψυχραιμία.

Καθαριστικά τζαμιών

Ελαφρώς όξινο, ελαφρώς αλκαλικό

Ξεπλένουμε καλά το στόμα.

Καθαριστικά πατωμάτων

Σχετικά ουδέτερο

∆εν προκαλούμε εμετό.

Απορρυπαντικά ρούχων για πλύσιμο στο χέρι

Σχετικά ουδέτερο

Απορρυπαντικά για πλύσιμο πιάτων στο χέρι

Σχετικά ουδέτερο έως ελαφρά αλκαλικό

Επικοινωνούμε με το Κέντρο ∆ηλητηριάσεων ή το γιατρό μας έχοντας δίπλα μας τη συσκευασία από την οποία ήπιε το παιδί, για να δώσουμε τις σωστές πληροφορίες στους γιατρούς.

∆ίνουμε νερό ή καλύτερα γάλα 120 ml (2/3 φλιτζανιού).

ÐÏËÕÎÅÍÇ ÍÅÏÕ Ç Ð. ÍÝïõ åßíáé Ðáéäßáôñïò, Äéåõèýíôñéá ôïõ ÊÝíôñïõ ÄçëçôçñéÜóåùí

12

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 14

1/11/2004 3:34:52 ìì

διατροφή Ç âéïôå÷íïëïãßá åßíáé Ýíáò üñïò ðïõ ðñüóöáôá ìðÞêå óôç æùÞ ìáò, ðáñ’ üëï ðïõ ç ðñáêôéêÞ åöáñìïãÞ âéïäéåñãáóéþí ãéá ôçí ðáñáãùãÞ áãáèþí ÷ñçóéìïðïéåßôáé áðü ôïí Üíèñùðï åìðåéñéêÜ åäþ êáé ÷éëéÜäåò ÷ñüíéá. ÊëáóéêÝò ðåñéðôþóåéò âéïôå÷íïëïãßáò åßíáé ç ìåôáôñïðÞ ôïõ ìïýóôïõ óå êñáóß, ôïõ êñáóéïý óå îýäé êáé ôïõ ãÜëáêôïò óå ôõñß Þ ãéáïýñôé. Ïé ìåôáôñïðÝò áõôÝò ðïõ áíÞêïõí óôç âéïôå÷íïëïãßá, ÷áñáêôçñßæïíôáé âéïìåôáôñïðÝò, áöïý âáóßæïíôáé óôç âéïëïãéêÞ äñÜóç ìéêñïïñãáíéóìþí, Þ åíæýìùí. ÄçëáäÞ ïé ìåôáôñïðÝò áõôÝò äåí ÷ñçóéìïðïéïýí äéåñãáóßåò ìå ÷çìéêÜ áíôéäñáóôÞñéá Þ ìå èÝñìáíóç Þ ìå ìç÷áíéêÜ ìÝóá êáé Üëëåò öõóéêÝò ìåèüäïõò. ÅðïìÝíùò üôáí ëÝìå âéïôå÷íïëïãßá åííïïýìå ôçí ôå÷íïëïãßá ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß âéïëïãéêÝò êáé âéï÷çìéêÝò äéåñãáóßåò ðïõ êáôáëýïíôáé åßôå áðü êýôôáñá Þ ïëüêëçñïõò æùíôáíïýò ïñãáíéóìïýò, åßôå áðü ïñéóìÝíá êëÜóìáôá Þ óõóôáôéêÜ áõôþí. Ç Ýííïéá ôçò âéïôå÷íïëïãßáò ðåñéëáìâÜíåé êáé ôçí áíÜðôõîç íÝùí âåëôéùìÝíùí åéäþí æþùí êáé öõôþí, óå ó÷Ýóç ìå ôéò áðáéôÞóåéò ôïõ áíèñþðïõ, óôá ïðïßá Ý÷åé ãßíåé åðÝìâáóç óôï ãåíåôéêü õëéêü, äçëáäÞ óôï DNA ôïõ ïñãáíéóìïý. ÅðÝìâáóç óôï ãåíåôéêü õëéêü, äçëáäÞ ðñïóèÞêç Þ áöáßñåóç ãïíéäßùí, ìðïñåß íá ãßíåé ìå ôéò êëáóéêÝò äéáóôáõñþóåéò, êÜôé ðïõ óõíå÷þò óõìâáßíåé óôç öýóç, ãé’ áõôü êáé õðÜñ÷ïõí óôç öýóç ïñãáíéóìïß ìå ôüóï äéáöïñåôéêÝò éäéüôçôåò. Óáí ðáñÜäåéãìá ìðïñïýìå íá ÷ñçóéìïðïéÞóïõìå Ýíá ïñãáíéóìü ðïõ Þäç áíáöÝñáìå, ôç æýìç, ðïõ Ý÷åé êáé åìðïñéêü åíäéáöÝñïí ãéá ôïí Üíèñùðï. Óôç öýóç õðÜñ÷ïõí æýìåò ðïõ Ý÷ïõí äéáöïñåôéêÝò éäéüôçôåò ùò ðñïò ôïí ôñüðï æýìùóçò ôïõ ìïýóôïõ. ¢ëëåò æýìåò, ìå âñáäåßá ó÷åôéêÜ æýìùóç, áðïäßäïõí ïéíüðíåõìá ðåñéåêôéêüôçôáò ðåñßðïõ 12%, åíþ Üëëåò ðñïêáëïýí ìåí ôá÷åßá ó÷åôéêÜ æýìùóç, áëëÜ áðïäßäïõí ðåñßðïõ 7% ïéíüðíåõìá. ÅðïìÝíùò õðÜñ÷ïõí æýìåò ìå ðëåïíåêôÞìáôá óôïí Ýíá ôïìÝá, áëëÜ ìåéïíåêôÞìáôá óå êÜðïéï Üëëï ôïìÝá, óå ó÷Ýóç ðÜíôá ìå ôéò áðáéôÞóåéò ôïõ áíèñþðïõ. ÄçëáäÞ ç öýóç äå ìáò ðñïóöÝñåé êÜðïéá æýìç ðïõ íá Ý÷åé óõãêåíôñùìÝíåò óôï ßäéï êýôôáñï üëåò ôéò ðëåïíåêôéêÝò éäéüôçôåò ðïõ èÝëåé ï Üíèñùðïò, ÷ùñßò íá ðåñéÝ÷åé êáé ìåéïíåêôÞìáôá. Ï Üíèñùðïò ìðïñåß íá ÷ñçóéìïðïéÞóåé ôçí ôå÷íéêÞ ôùí äéáóôáõñþóåùí êáé íá êÜíåé ìåôáëëÜîåéò óôï ãåíåôéêü õëéêü öõôéêþí êáé æùéêþí ïñãáíéóìþí, þóôå íá åðéôý÷åé ôç äçìéïõñãßá ôùí ðéï êáôÜëëçëùí ïñãáíéóìþí ðïõ ìðïñåß íá ðñïóöÝñåé ç öýóç. Ïé äéáóôáõñþóåéò åßíáé ìéá ðáíÜñ÷áéá ìÝèïäïò, ìå ôçí ïðïßá ï Üíèñùðïò åðåìâáßíåé êáé ôñïðïðïéåß ôï ãåíåôéêü õëéêü, áëëÜ ìå ôñüðï åìðåéñéêü êáé ìå áðïôåëÝóìáôá ôõ÷áßá. Ïé ôå÷íéêÝò áõôïý ôïõ åßäïõò èåùñïýíôáé üôé áíÞêïõí óôçí ðáëáéÜ Þ êëáóéêÞ âéïôå÷íïëïãßá, ç ïðïßá üìùò åîáêïëïõèåß íá Ý÷åé ìåãÜëç ïéêïíïìéêÞ óçìáóßá, þóôå óå ðïëëÝò ðåñéðôþóåéò íá óôçñßæåé ôçí ïéêïíïìßá ïëüêëçñùí ÷ùñþí. Ç Üëëç ðåñßðôùóç áíôéìåôþðéóçò ôÝôïéùí èåìÜôùí èá Þôáí íá ãßíåé åðÝìâáóç óôï ãåíåôéêü õëéêü Ýôóé þóôå ïé ôñïðïðïéÞóåéò íá åßíáé ðñïêáèïñéóìÝíåò ìå áêñßâåéá, þóôå íá ðñïêýøåé Ýíáò ïñãáíéóìüò ðñïéêéóìÝíïò ìå üëåò ôéò åðéèõìçôÝò ãéá ôïí Üíèñùðï éäéüôçôåò êáé ÷ùñßò ìåéïíåêôÞìáôá. Áõôü ðïõ ðáëáéüôåñá èá áíÞêå óôï ÷þñï ôçò åðéóôçìïíéêÞò öáíôáóßáò óÞìåñá ìðïñåß íá ãßíåé ðñáãìáôéêüôçôá ìå ôç íÝá Þ óýã÷ñïíç âéïôå÷íïëïãßá, ðïõ Ý÷åé ðéá ôáõôéóèåß ìå ôïí áðëü üñï âéïôå÷íïëïãßá. Ìå ôç âïÞèåéá ôçò âéïôå÷íïëïãßáò ëïéðüí ìðïñåß íá ãßíåé ìåôáöïñÜ åíüò óõãêåêñéìÝíïõ ãïíéäßïõ áðü ôï DNA åíüò ïñãáíéóìïý óôï DNA åíüò Üëëïõ ïñãáíéóìïý êáé Ýôóé íá ðñïéêéóèåß ï äåýôåñïò ïñãáíéóìüò ìå êÜðïéá óõãêåêñéìÝíç åðéèõìçôÞ éäéüôçôá. ÓÞìåñá ìå ôç âïÞèåéá ôçò ãåíåôéêÞò ìç÷áíéêÞò Ý÷ïõí áíáðôõ÷èåß ðïëëÝò ôå÷íéêÝò ãéá ôç ìåôáöïñÜ ãïíéäßùí áðü Ýíáí ïñãáíéóìü óå Üëëïí. Êáô’ áõôüí ôïí ôñüðï ìðïñïýí íá ðñïêýøïõí öõôéêÜ êáé æùéêÜ ôñüöéìá ìå ôéò åðéèõìçôÝò ãéá ôï êáôáíáëùôéêü êïéíü éäéüôçôåò. Ôá ôñüöéìá áõôÜ ïíïìÜæïíôáé Novel Foods, ðïõ óôá åëëçíéêÜ áðïäßäïíôáé óáí íåïöáíÞ ôñüöéìá Þ ãåíåôéêÜ ôñïðïðïéçìÝíá ôñüöéìá Þ êáé ìåôáëëáãìÝíá ôñüöéìá. Óôçí êáôçãïñßá áõôÞ õðÜãïíôáé êáé ôñüöéìá ðïõ ðåñéÝ÷ïõí óõóôáôéêÜ ðïõ ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ãåíåôéêÜ ôñïðïðïéçìÝíïõò ïñãáíéóìïýò, üðùò ãéá ðáñÜäåéãìá ôñüöéìá ðïõ ðåñéÝ÷ïõí ëåêéèßíç (öùóöáôéäõëï÷ïëßíç) áðü ãåíåôéêÜ ôñïðïðïéçìÝíç óüãéá.

μεταλλαγμένα τρόφιμα Η εφαρμογή της βιοτεχνολογίας στα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα*

* Ç äéáìüñöùóç ôïõ êåéìÝíïõ óôçñß÷èçêå óå áíôßóôïé÷ï êåöÜëáéï ôïõ Ê.Á.Äçìüðïõëïõ óôï âéâëßï ôïõ Ä.Ó.Ãáëáíïý «Ç äéáôñïöÞ ìáò óÞìåñá» ÁèÞíá 2001.

14

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 16

1/11/2004 3:34:56 ìì

ÐñÝðåé íá äéåõêñéíéóèåß üôé Ýíá ôÝôïéï ôñüöéìï äåí ðñïÝñ÷åôáé áðü Ýíá “íÝï ïñãáíéóìü-ôÝñáò”, áëëÜ áðü ìéá ìéêñÞ ôñïðïðïßçóç åíüò õðÜñ÷ïíôïò ïñãáíéóìïý. ÄçëáäÞ ç ãåíåôéêÞ ôñïðïðïßçóç ðåñéëáìâÜíåé ôçí ðñïóèÞêç Þ áöáßñåóç åíüò óõíÞèùò áðü ôá ÷éëéÜäåò ãïíßäéá ðïõ ðåñéÝ÷ïíôáé óôï öõóéêü DNA ôïõ êáé ü÷é ôç äçìéïõñãßá åíüò DNA ðïõ äåí áíåõñßóêåôáé óôç öýóç. Ãéá ðáñÜäåéãìá èá Þôáí ðïëý åëêõóôéêü íá áíáðôõ÷èåß Ýíá êáöåüäåíôñï áðü ôï ïðïßï íá ðáñÜãåôáé êáöÝò ÷ùñßò êáöåßíç. Óå ðñþôç öÜóç Ýãéíå äõíáôÞ ç áíÜðôõîç ìå ôç âïÞèåéá ôçò êëáóéêÞò âéïôå÷íïëïãßáò ôÝôïéïõ êáöåüäåíôñïõ áðü ôï ïðïßï ðáñÜãåôáé êáöÝò ðïõ ðåñéÝ÷åé ìüíï 3% ôçò óõíÞèïõò ðïóüôçôáò êáöåßíçò. Óôç óõíÝ÷åéá ìå ôç âïÞèåéá ôçò óýã÷ñïíçò âéïôå÷íïëïãßáò åíôïðßóôçêå ôï ãïíßäéï ðïõ ðáñÞãáãå ôï Ýíæõìï ôï ïðïßï óõíèÝôåé ôçí êáöåßíç óôï êáöåüäåíôñï êáé ìå ôç âïÞèåéá åíüò âáêôçñßïõ åîïõäåôåñþèçêå ç äñÜóç áõôïý ôïõ åíæýìïõ êáé åðåôåý÷èç ôï åðéèõìçôü áðïôÝëåóìá. ÓÞìåñá Ý÷ïõí âñåèåß êáé óôç öýóç Üãñéåò ðïéêéëßåò êáöåüäåíôñùí ôá ïðïßá äåí Ý÷ïõí ôï ãïíßäéï ðïõ âéïóõíèÝôåé ôï Ýíæõìï ðïõ áðáéôåßôáé ãéá ôç ðáñáãùãÞ ôçò êáöåßíçò êáé êáôÜ óõíÝðåéá ôá äÝíôñá áõôÜ ðáñÜãïõí êáöÝ ÷ùñßò êáöåßíç. Ç áíÜãêç ôçò äçìéïõñãßáò ôùí ãåíåôéêÜ ôñïðïðïéçìÝíùí ôñïößìùí ðñïÝêõøå ãéá äéÜöïñïõò ëüãïõò. ¸íáò ëüãïò åßíáé ç áðáßôçóç ãéá áýîçóç ôçò ðáñáãùãÞò ôñïößìùí ãéá íá êáëõöèïýí ïé óõíå÷þò áõîáíüìåíåò áíÜãêåò ôïõ ðëçèõóìïý ôçò ãçò, ï ïðïßïò ìÜëéóôá áõîÜíåé ôá÷ýôáôá. ¸íáò Üëëïò ëüãïò åßíáé ôá äéÜöïñá ïéêïíïìéêÜ ïöÝëç, üðùò ôï íá áðïêôÞóïõí ôá ôñüöéìá êÜðïéåò åðéèõìçôÝò ãéá ôï êáôáíáëùôéêü êïéíü éäéüôçôåò Þ íá ãßíïõí öèçíüôåñá Þ êáé íá âåëôéùèïýí áðü äéáôñïöéêÞ Üðïøç. Áò äïýìå üìùò ôé ìðïñåß íá åðéôý÷åé ç ôñïðïðïßçóç ôïõ ãåíåôéêïý õëéêïý óå ó÷Ýóç ìå ôá ôñüöéìá. Ãéá íá áðïöýãåé ï êáëëéåñãçôÞò ôá åðéâëáâÞ Ýíôïìá øåêÜæåé ìå äéÜöïñá åíôïìïêôüíá, ìå áðïôÝëåóìá íá áõîÜíïíôáé ïé êßíäõíïé ãéá ôçí õãåßá áëëÜ êáé ôç ìüëõíóç ôùí õðïãåßùí õäÜôùí. Ìéá åíáëëáêôéêÞ ëýóç óôï ðñüâëçìá áõôü åßíáé íá ðñïóôåèåß óôï DNA ôïõ öõôïý Ýíá ãïíßäéï ìéáò ôïîßíçò áðü êÜðïéï Üëëï öõóéêü DNA ðïõ íá ðñïêáëåß ôï èÜíáôï óôïõò åõáßóèçôïõò ÷ïñôïöÜãïõò ïñãáíéóìïýò, üðùò ôá óêáèÜñéá, ôéò íýìöåò, ôéò äéÜöïñåò êÜìðéåò, ôá íçìáôïåéäÞ óêïõëÞêéá ê.ëð., ÷ùñßò üìùò ç ôïîéêüôçôá áõôÞ íá ðñïóâÜëëåé ôá Üëëá óðïíäõëùôÜ êáé ôïí Üíèñùðï.¸íá Üëëï ðñüâëçìá óôéò êáëëéÝñãåéåò åßíáé ôá æéæÜíéá. Ç ÷ñÞóç æéæáíéïêôüíùí üìùò êáôáóôñÝöåé êáé ôéò êáëëéÝñãåéåò. Ìå ôçí (íÝá) âéïôå÷íïëïãßá ìðïñåß íá áíáðôõ÷èïýí êáëëéÝñãåéåò ðïõ íá åßíáé áíåêôéêÝò Þ êáé áíèåêôéêÝò óå æéæáíéïêôüíá ìç ôïîéêÜ ãéá ôïí Üíèñùðï óå ÷áìçëÝò óõãêåíôñþóåéò ìå

ôåñÜóôéá ïéêïíïìéêÞ óçìáóßá óôç âéïìç÷áíßá áãñïôéêþí åðé÷åéñÞóåùí. Ìå ôçí âéïôå÷íïëïãßá åßíáé åðßóçò äõíáôü íá áíáðôõ÷èïýí öõôÜ áíèåêôéêÜ óå áóèÝíåéåò. Ãéá ôéò éïãåíåßò áóèÝíåéåò ç ðñïóÝããéóç åßíáé áêüìá óå ðåéñáìáôéêü óôÜäéï, åíþ ãéá áóèÝíåéåò ðïõ ðñïêáëïýíôáé áðü ìýêçôåò, ðÝñá áðü ôï óõìâáôéêü ôñüðï áíôéìåôþðéóçò, åßíáé äõíáôüí íá åéóá÷èåß óôï öõôü Ýíá ãïíßäéï ðïõ ðáñÜãåé Ýíá Ýíæõìï ôï ïðïßï êáôáóôñÝöåé ôïõò ìýêçôåò, ÷ùñßò üìùò íá êáôáóôñÝöåé ôá êýôôáñá ôïõ öõôïý. ¸íáò áðü ôïõò êõñéüôåñïõò ðáñÜãïíôåò óôçí åìðïñéêüôçôá ôùí öñïýôùí êáé ôùí ëá÷áíéêþí åßíáé ï âáèìüò ùñßìáóçò áõôþí êáé ï ôñüðïò åëÝã÷ïõ êáé åðÝìâáóçò óôçí ùñßìáóç. Áðü ìåëÝôåò ðïõ Ý÷ïõí ãßíåé ìå ôç íôïìÜôá, Ý÷åé âñåèåß ôï Ýíæõìï ðïõ ðñïêáëåß ôçí ùñßìáóç êáé ôçí ìåôáâïëÞ ôçò õöÞò ôçò íôïìÜôáò. ¼ôáí ôñïðïðïéçèåß ôï ãïíßäéï ðïõ ðáñÜãåé ôï Ýíæõìï áõôü, ôüôå óôç ôñïðïðïéçìÝíç íôïìÜôá åðéâñáäýíåôáé ôï ìáëÜêùìá êáèþò ðñï÷ùñåß ç ùñßìáóç, äçëáäÞ ç áíÜðôõîç ôïõ ÷ñþìáôïò êáé ôïõ áñþìáôïò. ÃåíåôéêÝò ôñïðïðïéÞóåéò Ý÷ïõí ãßíåé êáé óå öõôÜ ðïõ ðáñÜãïõí åëáéïý÷ïõò óðüñïõò, ìå áðïôÝëåóìá ôï ðáñáãüìåíï Ýëáéï íá Ý÷åé õøçëÜ ðïóïóôÜ åëáúêïý ïîÝïò, üðùò ôï åëáéüëáäï. Ìå ôçí åðÝìâáóç óôï ãåíåôéêü õëéêü ôùí öõôþí ìðïñåß íá ôñïðïðïéåßôáé êáé ç ðáñáãùãéêüôçôÜ ôïõò áëëÜ êáé ç óýóôáóç ôùí êáñðþí ôïõò. ¸íá ôÝôïéï ðáñÜäåéãìá åßíáé ç ôñïðïðïéçìÝíç ðáôÜôá, áðü ôçò ïðïßáò ôá ãïíßäéá ìå êáôÜëëçëç åðÝìâáóç Ý÷ïõí ðáñá÷èåß öõôÜ ìå äéðëÜóéá ðáñáãùãÞ ðáôÜôáò Þ ìå âåëôéùìÝíï ðåñéå÷üìåíï áìéíïîÝùí óôçí ðáôÜôá Þ ôÝëïò ìå áõîçìÝíç ðåñéåêôéêüôçôá óå Üìõëï êáé ìåéùìÝíç óå íåñü ðáôÜôá. Ç âéïôå÷íïëïãßá äå âñÞêå åöáñìïãÝò ìüíï óå öõôéêÜ ôñüöéìá áëëÜ êáé óå æùéêÜ, üðùò öáßíåôáé áðü ôá áêüëïõèá ðáñáäåßãìáôá. ¸÷ïõí ðáñá÷èåß ôñïðïðïéçìÝíïé ãåíåôéêÜ ÷ïßñïé ìå ðñïóèÞêç ãïíéäßùí áõîçôéêÞò ïñìüíçò, ïðüôå ôá æþá áõôÜ åß÷áí ðïëý Üðá÷ï êñÝáò. Ïé ìáóôßôéäåò åßíáé ìéá áóèÝíåéá ìå åìðïñéêü áíôßêôõðï óôéò áãåëÜäåò. ¸íáò áðü ôïõò ôñüðïõò Üìõíáò ôùí èçëáóôéêþí áõôþí êáôÜ ôùí ìïëõóìáôéêþí áóèåíåéþí åßíáé ç ãíùóôÞ ðñùôåßíç ôïõ ãÜëáêôïò, ç ëáêôïöåñßíç. ÓÞìåñá õðÜñ÷ïõí áãåëÜäåò ðïõ öÝñïõí Ýíá ðñüóèåôï ãïíßäéï ôçò ëáêôïöåñßíçò. ¸íá óçìáíôéêü ðñüâëçìá óôçí åíôáôéêÞ ðáñáãùãÞ ðïõëåñéêþí áðïôåëïýí ïé éïß. Ìå ôç âéïôå÷íïëïãßá Ý÷åé åðéôåõ÷èåß ç ðáñáãùãÞ ðïõëåñéêþí ìå áíïóßá óå èáíáôçöüñïõò éïýò. ÁëëÜ êáé óôá øÜñéá âñßóêåé åöáñìïãÝò ç âéïôå÷íïëïãßá. Ìå ìåôáöïñÜ ãïíéäßùí áðü ôï Ýíá åßäïò øáñéïý óôï Üëëï ìðïñïýí êáé äçìéïõñãïýí øÜñéá ìå åðéèõìçôÝò ãéá ôïí Üíèñùðï éäéüôçôåò.

¸íáò áðþôåñïò óôü÷ïò ôçò âéïôå÷íïëïãßáò ìå ôñïðïðïßçóç ôïõ ãåíåôéêïý õëéêïý ðïõ Ý÷åé ðïëý ìåãÜëï åíäéáöÝñïí åßíáé ç áýîçóç ôçò éêáíüôçôáò ôùí öõôþí íá ÷ñçóéìïðïéïýí áôìïóöáéñéêü Üæùôï, äçëáäÞ ç áæùôïäÝóìåõóç. Ìå áõôü ôïí ôñüðï èá åîïéêïíïìïýíôáé ôåñÜóôéåò ðïóüôçôåò ÷çìéêþí ëéðáóìÜôùí ðñïò üöåëïò ôïõ ïéêïóõóôÞìáôüò ìáò. ¼ðùò üìùò êÜèå áíáêÜëõøç ðåñéêëåßåé êéíäýíïõò, Ýôóé êáé ïé åöáñìïãÝò ôçò âéïôå÷íïëïãßáò Ý÷ïõí êáé äõóìåíåßò åðéðôþóåéò. Ôá äå íÝá êáé áâëáâÞ óå äåäïìÝíç óôéãìÞ ðñïúüíôá äåí áðïêëåßåôáé íá öáíïýí óôï ìÝëëïí åðéâëáâÞ ãéá êÜðïéï ëüãï Üãíùóôï êáôÜ ôçí ðáñïýóá óôéãìÞ. Ìðïñïýìå üìùò íá êÜíïõìå êÜðïéåò ðñïâëÝøåéò ãéá õðáñêôïýò êéíäýíïõò Þ íá öáíôáóôïýìå ðéèáíÜ ðñïâëÞìáôá áðü êéíäýíïõò ðïõ ìðïñåß íá ðñïêýøïõí ìå ôç ÷ñÞóç ôçò âéïôå÷íïëïãßáò óôç ×çìåßá Ôñïößìùí. Ïé äõóìåíåßò åðéðôþóåéò ôùí íÝùí áõôþí ôñïößìùí ìðïñåß íá åßíáé ïéêïíïìéêÞò öýóçò, íá äçìéïõñãïýí ïéêïëïãéêÜ ðñïâëÞìáôá Þ ôÝëïò íá ó÷åôßæïíôáé ìå ôçí õãåßá ôïõ áíèñþðïõ.ÌåñéêÜ ðáñáäåßãìáôá ðéèáíþí äõóìåíþí ïéêïíïìéêþí åðéðôþóåùí åßíáé ôá áêüëïõèá. Ç ÷ñÞóç ôïõ ôñïðïðïéçìÝíïõ êñáìâÝëáéïõ ðïõ ìïéÜæåé ìå ôï êïêüëéðïò êáé ôï öïéíéêïðõñçíÝëáéï äåí èá âïçèÞóåé ïéêïíïìéêÜ ôéò áíáðôõóóüìåíåò ÷þñåò ôçò ÁöñéêÞò êáé ôçò Áóßáò, áöïý èá áíôáãùíßæåôáé ôï öõóéêü êïêüëéðïò êáé öïéíéêïðõñçíÝëáéï ðïõ ðáñÜãïõí ïé ÷þñåò áõôÝò êáé èá öÝñåé ðåñéóóüôåñç öôþ÷éá óôïõò êáëëéåñãçôÝò ôùí ÷ùñþí áõôþí. Ïé ïéêïëïãéêÞò öýóçò åðéðôþóåéò ðïõ ðñïâëçìáôßæïõí ôïõò åðéóôÞìïíåò åßíáé ðïëëÝò, ìå êõñéüôåñåò ôéò áêüëïõèåò: ÕðÜñ÷åé ðéèáíüôçôá íá ó÷çìáôéóèïýí óôç öýóç õâñßäéá ðïõ íá áðïôåëïýí íÝá æéæÜíéá ôá ïðïßá èá åßíáé äýóêïëï íá åëåã÷èïýí. Ç ðéèáíÞ áíÜðôõîç åíôüìùí áíèåêôéêþí óå åíôïìïêôüíá åßíáé åðßóçò ìéá äõóìåíÞò åðßðôùóç. ÔÝëïò, õðÜñ÷åé ç ðéèáíüôçôá áðþëåéáò öõóéêþí ðïéêéëéþí, áöïý ïé ôñïðïðïéçìÝíåò ðïéêéëßåò èá åßíáé ðéï áíèåêôéêÝò Þ óáí ðéï áðïäïôéêÝò èá êáëëéåñãïýíôáé ðéá áðïêëåéóôéêÜ. ÁëëÜ êáé óôçí Õãåßá ôïõ áíèñþðïõ èá ìðïñïýóáí íá Ý÷ïõí åðéðôþóåéò ôá íÝá áõôÜ ôñüöéìá. Ìéá ðéèáíÞ ðåñßðôùóç åßíáé íá ìåéùèåß ç áíôßóôáóç ôïõ áíèñþðïõ óå äéÜöïñá áíôéâéïôéêÜ. Óå ó÷Ýóç ìå ôéò áëëåñãßåò, áí êáé Ý÷ïõí ãñáöåß êáôÜ êáéñïýò ðïëëÝò áíçóõ÷çôéêÝò ðñïâëÝøåéò, óôç ðñáãìáôéêüôçôá äåí åßíáé ðéèáíü íá ðñïêëçèïýí óå áíèñþðïõò ðïõ äåí åßíáé áëëåñãéêïß, äçëáäÞ äåí åßíáé åõáéóèçôïðïéçìÝíïé óå êÜðïéï áëëåñãéïãüíï. Åêåßíï ðïõ èá ìðïñïýóå íá óõìâåß åßíáé êÜðïéïò ðïõ åßíáé áëëåñãéêüò ó’ Ýíá ôñüöéìï, ãéá ðáñÜäåéãìá ôï öïõíôïýêé, íá äéáðéóôþóåé üôé åßíáé åðßóçò áëëåñãéêüò ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 17

15

1/11/2004 3:34:59 ìì

êáé óå Ýíá Üëëï ãåíåôéêÜ ôñïðïðïéçìÝíï ôñüöéìï, ãéá ðáñÜäåéãìá ôï óéôÜñé, áí óôï óéôÜñé Ý÷åé ðñïóôåèåß ãïíßäéï áðü ôï öïõíôïýêé. Ãéá üëïõò áõôïýò ôïõò ëüãïõò ôá êñÜôç áíôéìåôùðßæïõí ìå åðéöýëáîç êáé óêåðôéêéóìü êÜèå ôñïðïðïéçìÝíï ôñüöéìï êáé Ý÷ïõí -üðùò ðñÝðåé íá Ý÷ïõí -- èåóðßóåé áõóôçñïýò íüìïõò ãéá ôçí êõêëïöïñßá ôïõò, ãéáôß, üðùò ãíùñßæïõìå áðü ôçí åìðåéñßá ìáò, ç åìðïñåõìáôïðïßçóç ôåßíåé íá ðñïçãåßôáé ôçò ðëÞñïõò ìåëÝôçò ôïõ èÝìáôïò áðü Üðïøç åðéðôþóåùí óôïí Üíèñùðï êáé ôï ðåñéâÜëëïí. Óå êÜèå ðåñßðôùóç üìùò èá ðñÝðåé íá áíáãñÜöåôáé óôç óõóêåõáóßá üôé ðñüêåéôáé ãéá ãåíåôéêÜ ôñïðïðïéçìÝíï ôñüöéìï, þóôå - üðùò êáé óå üëåò ôéò ðåñéðôþóåéò - íá õðÜñ÷åé ðÜíôá ç äõíáôüôçôá ãéá ôïí êáôáíáëùôÞ íá áðïöáóßæåé ãéá ôç ÷ñÞóç Þ ìç åíüò ôñïößìïõ. ÐÜíôá ïé åöáñìïãÝò ìå ìåãÜëåò õðïó÷Ýóåéò ðåñéêëåßïõí êáé óïâáñïýò êéíäýíïõò. Áí êáé ïé êßíäõíïé ãéá ôá ôñïðïðïéçìÝíá ôñüöéìá ôéò ðåñéóóüôåñåò öïñÝò äåí Ý÷ïõí áðïäåé÷èåß, ðáñ’ üëá áõôÜ üëïé áéóèÜíïíôáé üôé ôÝôïéïé ôñïðïðïéçìÝíïé ïñãáíéóìïß èá ðñÝðåé íá åëåõèåñþíïíôáé óôï ðåñéâÜëëïí ìå ðïëëÞ ðñïóï÷Þ.

Ï óçìåñéíüò áñéèìüò ôùí ðñáêôéêþí åöáñìïãþí ôçò âéïôå÷íïëïãßáò åßíáé åíôõðùóéáêüò êáé ïé ðñïïðôéêÝò ðïõ Üíïéîáí ìåôÜ ôçí åðéíüçóç ôùí íÝùí áõôþí ôå÷íïëïãéþí åßíáé áíåîÜíôëçôåò. Ôçí ðñþôç èÝóç óôéò âéïôå÷íïëïãéêÝò åöáñìïãÝò, ïé ðåñéóóüôåñåò áðü ôéò ïðïßåò ðåñéëáìâÜíïõí ôñïðïðïéÞóåéò ôïõ ãåíåôéêïý õëéêïý, êáôÝ÷ïõí ôá ðñïúüíôá õãåßáò, üðùò öÜñìáêá, öõôïöÜñìáêá, êôçíéáôñéêÜ öÜñìáêá, äéáãíùóôéêÜ, åìâüëéá, ïñìüíåò, ðñïúüíôá áßìáôïò, âéôáìßíåò, óôåñïåéäÞ, áìéíïîÝá, Ýíæõìá êëð. ¸íá ÷áñáêôçñéóôéêü ðáñÜäåéãìá åöáñìïãÞò ôçò ãåíåôéêÞò ìç÷áíéêÞò ãéá ôç âéïìç÷áíéêÞ ðáñáãùãÞ ÷ñÞóéìùí óôïí Üíèñùðï ïõóéþí åßíáé ç ðáñáóêåõÞ áíèñþðéíçò éíóïõëßíçò áðü ãåíåôéêÜ ôñïðïðïéçìÝíá âáêôÞñéá ôï 1982 óôéò ÇÐÁ. Ôçí åîåëéêôéêÞ ðïñåßá ãéá ôçí åìðïñåõìáôïðïßçóç ôçò áíèñþðéíçò éíóïõëßíçò áêïëïýèçóáí ðïëëÝò Üëëåò ïñìüíåò, üðùò ç áíèñþðéíç áõîçôéêÞ ïñìüíç, Þ á-éíôåñöåñüíç êëð. ¼ëåò áõôÝò ïé åöáñìïãÝò Ý÷ïõí áíáãíùñéóèåß êáé Ý÷ïõí ãßíåé áðïäåêôÝò ìå ëéãüôåñåò, óå ó÷Ýóç ìå ôá ãåíåôéêÜ ôñïðïðïéçìÝíá ôñüöéìá, åðéöõëÜîåéò, áí êáé ðïëëÜ áðü áõôÜ

÷ïñçãïýíôáé ìå Ýíåóç êáô’ åõèåßáí óôï áßìá. Êáé åäþ åß÷áí ðáñïõóéáóèåß ðñïâëÞìáôá êáé äõóìåíåßò åðéðôþóåéò, ãéá ðáñÜäåéãìá áðü ôï ìç ðëÞñç êáèáñéóìü ôïõ ðñïúüíôïò áðü Üëëá ðáñáðñïúüíôá Þ ðñïóìßîåéò. Ôá ðñïâëÞìáôá üìùò áõôÜ ìå ôçí ðñüïäï ôçò ôå÷íïëïãßáò îåðåñÜóôçêáí, ÷ùñßò óïâáñÝò åðéðôþóåéò ãéá ôïí Üíèñùðï. Ç ìåãáëýôåñç öïâßá ìå ôçí ïðïßá áíôéìåôùðßæïíôáé áðü ôï åõñý êïéíü ôá ãåíåôéêÜ ôñïðïðïéçìÝíá ôñüöéìá ßóùò ïöåßëåôáé êáé óå øõ÷ïëïãéêïýò ëüãïõò, áöïý ôï äçëçôÞñéï -- óýìöùíá ìå ôç ëáúêÞ ðáñÜäïóç -- ëáìâÜíåôáé óõíÞèùò áðü ôï óôüìá êáé ü÷é ìå åíÝóéìï ôñüðï. ÔåëéêÜ ôï áí èá áðïâåß êáëÞ Þ êáêÞ ãéá ôçí áíèñùðüôçôá ìéá åöåýñåóç, ìéá áíáêÜëõøç Þ Ýíá íÝï ðñïúüí, åîáñôÜôáé áðü ôïí ßäéï ôïí Üíèñùðï. ÄçëáäÞ áðü ôï áí èá ôï ÷ñçóéìïðïéÞóåé ìå ðåñßóêåøç Þ áëüãéóôá êáé ãéá ôï êáëü Þ ôï êáêü ôùí óõíáíèñþðùí ôïõ êáé ôïõ ïéêïóõóôÞìáôïò. ÊÙÍÓÔÁÍÔÉÍÏÓ Á. ÄÇÌÏÐÏÕËÏÓ Ï Ê. Á. Äçìüðïõëïò åßíáé ÊáèçãçôÞò Âéï÷çìåßáò êáé ×çìåßáò Ôñïößìùí ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Áèçíþí

γεύσεις

Καλογερική Εκτέλεση

μακαρονάδα

Υπό Αρχιμανδρίτου Ευδοκίμου Φραγκουλάκη, Ηγουμένου Ιεράς Μονής Παναχράντου Άνδρου

ÂñÜæïõìå ôï íåñü ìå ëßãï áëÜôé. Ñß÷íïõìå ôá spaghetti ìáêáñüíéá ãéá ëßãï, 5 ëåðôÜ (íá åßíáé áêüìç óêëçñÜ). Ñß÷íïõìå ëßãï êñýï íåñü óôçí êáôóáñüëá êáé áìÝóùò ôá óïõñþíïõìå. Ôá óôñþíïõìå ó’ Ýíá ôáøß êáé ôá ðåñé÷ýíïõìå ìå êáëü ùìü åëáéüëáäï. Ôá áöÞíïõìå 20 – 30 ëåðôÜ Ýôóé êáé ìåôÜ ôá óåñâßñïõìå. ÅíäéáìÝóùò ôá áíáêáôåýïõìå óõíå÷þò. Äåí ëáóðþíïõí êáé åßíáé íïóôéìüôáôá. Óåñâßñïíôáé ìå ôç óÜëôóá ôïõò.

Για τη σάλτσα :

Óå ìéá ëåêáíßôóá âÜæïõìå íôïìÜôá öñÝóêéá øéëïêïììÝíç ÷ùñßò öëïýäá Þ áðïöëïéùìÝíá íôïìáôÜêéá. Ñß÷íïõìå äýï óêåëßäåò óêüñäï øéëïêïììÝíåò, ëßãç ñßãáíç, ëßãï îýäé, ëßãç æÜ÷áñç, áëÜôé êáé ðéðÝñé. Óå Ýíá êáôóáñïëÜêé âÜæïõìå áãíü åëáéüëáäï êáé ôï êáßìå. ÐñïóèÝôïõìå ôá õëéêÜ êáé âñÜæïõìå ìÝ÷ñé íá äÝóåé ç óÜëôóá. Ãéá íá äÝóåé ç óÜëôóá êáëýôåñá, äéáëýïõìå ó’ Ýíá ðïôÞñé ëßãï óéôáñÝíéï áëåýñé óå ëßãï êñýï íåñü, ôï ñß÷íïõìå óôï êáôóáñïëÜêé êáé áíáêáôåýïõìå. Åðßóçò ìðïñïýìå íá ôñßøïõìå ìÝóá ëßãç öÝôá.

Καλή επιτυχία!

16

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 18

1/11/2004 3:35:07 ìì

Xoλολιθίαση Xo λολιθίαση

“Η σιωπηρή εξέλιξη και οι επιπλοκές της”

Σχήμα 1: Τοπογραφία ήπατος και χοληδόχου κύστης

Σχήμα 2: Σχηματική παράσταση της διαδικασίας της πέψης

Σχήμα 3: Είδη χολολίθων

18

H ÷ïëïëéèßáóç åßíáé ç óõ÷íüôåñç ðÜèçóç ôçò ÷ïëçäü÷ïõ êýóôçò. Åßíáé ç äåýôåñç óå óõ÷íüôçôá ÷ñüíéá ðÜèçóç ôïõ ðåðôéêïý óõóôÞìáôïò ôùí åíçëßêùí ôïõ äõôéêïý êüóìïõ ìåôÜ ôï äùäåêáêôõëéêü Ýëêïò. Ç óõ÷íüôçôÜ ôçò åßíáé õøçëÞ óôéò ÷þñåò ôçò Âüñåéáò êáé ÊåíôñéêÞò Åõñþðçò êáé óôéò Ç.Ð.Á., åíþ áíáöÝñåôáé ÷áìçëÞ óõ÷íüôçôá óôéò ÷þñåò ôçò Áóßáò êáé ôçò ÁöñéêÞò. Ç íüóïò ðáñáôçñåßôáé óõíÞèùò óå Üôïìá ìÝóçò êáé ìåãÜëçò çëéêßáò êáé êõñßùò ãõíáßêåò (2-3 ãõíáßêåò: 1 Üíäñá). Ç ÷ïëçäü÷ïò êýóôç (Þ ´´÷ïëÞ´´, üðùò óõíçèßæïõìå íá ëÝìå) åßíáé Ýíá ìéêñü óáêïõëÜêé ðïõ âñßóêåôáé óôï åðÜíù ìÝñïò ôçò êïéëéÜò ìáò äåîéÜ, áêñéâþò êÜôù áðü ôï Þðáñ (óõêþôé).(ó÷Þìá óåë.1) Ç èÝóç ôçò Ý÷åé Üìåóç ó÷Ýóç ìå ôç ëåéôïõñãßá ôçò, ãéáôß ùò ´´÷ïëçäü÷ïò´´ äÝ÷åôáé êáé áðïèçêåýåé ôï õãñü ôçò ÷ïëÞò. Óôçí éáôñéêÞ ïñïëïãßá ÷ïëÞ åßíáé ôï õãñü Ýêêñéìá ðïõ ðáñÜãåôáé áðü ôá êýôôáñá ôïõ Þðáôïò óõíå÷þò, üëï ôï 24ùñï. Ôá çðáôïêýôôáñá ôïõ áíèñþðïõ ðáñÜãïõí ìéóü Ýùò Ýíá ëßôñï ÷ïëÞò ôï 24ùñï, ôï ïðïßï ñÝåé áðü ôïõò ðïëý ìéêñïýò ÷ïëçöüñïõò ðüñïõò ôïõ Þðáôïò ðñïò ðüñïõò ìåãáëýôåñïõ åýñïõò êáé ôåëéêþò óõìðõêíþíåôáé êáé ðáñáìÝíåé åíôüò ôçò ÷ïëçäü÷ïõ êýóôåùò. ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôùí ãåõìÜôùí ç ÷ïëçäü÷ïò êýóôç óõóðÜôáé êáé ôï ðåñéå÷üìåíü ôçò ñÝåé äéá ôïõ ÷ïëçäü÷ïõ ðüñïõ óôï 12äÜêôõëï, üðïõ áíáìåéãíýåôáé ìå ôéò ôñïöÝò êáé äéåõêïëýíåé ôçí ðÝøç, äçëáäÞ ôç ÷þíåõóç. ¼ðùò åßíáé ãíùóôü, ï ïñãáíéóìüò, ðñïêåéìÝíïõ íá ÷ñçóéìïðïéÞóåé ìå ôïí êáëýôåñï ôñüðï ôá èñåðôéêÜ óõóôáôéêÜ ôçò ôñïöÞò, èÝôåé óå ëåéôïõñãßá ôç ìÜóçóç, ôçí êáôÜðïóç, ôéò êéíÞóåéò êáé ôéò åêêñßóåéò ôïõ óôïìÜ÷ïõ êáé ôïõ ðáãêñÝáôïò êáèþò êáé ôçí åíôåñéêÞ ëåéôïõñãßá (ó÷Þìá 2). Ç ÷ïëÞ ìå ôï êýñéï óõóôáôéêü ôçò, ôá ÷ïëéêÜ ïîÝá, äéåõêïëýíåé ôç äéÜóðáóç ôùí ëéðþí êáé ôçò ÷ïëçóôåñßíçò ôçò ôñïöÞò ìÝóá óôïí åíôåñéêü áõëü êáé Ýôóé åðéôñÝðåé ôçí áðïññüöçóÞ ôïõò. ÄçëáäÞ ç ëåéôïõñãßá ôçò ÷ïëçäü÷ïõ êýóôåùò êáé ç áðåëåõèÝñùóç ôçò ÷ïëÞò óôï

12äÜêôõëï åîáñôÜôáé áðü ôï åßäïò, ôï ðïóü êáé ôçí êáôáíïìÞ ôùí ãåõìÜôùí ìÝóá óôï 24ùñï. Ãéá ôçí êáôáíüçóç ôïõ ôñüðïõ ó÷çìáôéóìïý ôùí ÷ïëïëßèùí åßíáé áðáñáßôçôï íá óçìåéùèåß üôé ôï õãñü ôçò ÷ïëÞò åßíáé Ýíá äéÜëõìá, óôï ïðïßï åêôüò áðü ôá ÷ïëéêÜ ïîÝá, ìüñéá ìå éó÷õñÞ äéáëõôéêÞ äñÜóç, õðÜñ÷ïõí êáé Üëëåò ïõóßåò, üðùò ÷ïëçóôåñßíç, ëåêéèßíç, ðñùôåúíåò êáé ÷ñùóôéêÝò ìå êýñéï åêðñüóùðï ôç ÷ïëåñõèñßíç. Ôá ðåñéóóüôåñá áðü ôá ìüñéá áõôÜ åßíáé äõóäéÜëõôá óôï íåñü. ¼ôáí ç ðåñéåêôéêüôçôá ôçò ÷ïëÞò óå ÷ïëçóôåñüëç, ÷ïëéêÜ ïîÝá êáé ëåêéèßíç Ý÷åé öõóéïëïãéêÝò áíáëïãßåò, ôá ìüñéá áõôÜ âñßóêïíôáé åí äéáëýóåé, äçëáäÞ äåí êáèéæÜíïõí, äåí êáôáêñçìíßæïíôáé. ¼ôáí, ãéá ïðïéïäÞðïôå ëüãï, ç éóïññïðßá ôïõ äéáëýìáôïò äéáôáñá÷èåß (÷ïëÞ êïñåóìÝíç óå ÷ïëçóôåñüëç Þ ëéèïãüíïò ÷ïëÞ), ôüôå ìÝóá óôç ÷ïëçäü÷ï êýóôç áñ÷ßæïõí íá ó÷çìáôßæïíôáé ìéêñïóêïðéêïß êñýóôáëëïé, ïé ïðïßïé ìå ôçí ðÜñïäï ôïõ ÷ñüíïõ ðïëëáðëáóéÜæïíôáé óå áñéèìü êáé ìÝãåèïò ó÷çìáôßæïíôáò ëßèïõò.(ðßíáêáò 1) Ïé ÷ïëüëéèïé óõíÞèùò ðñïêáëïýí åíï÷ëÞìáôá ãéá ðïëëÜ ÷ñüíéá. Ç êëéíéêÞ ðáñïõóßá ôïõò üìùò åîáñôÜôáé ü÷é ìüíï áðü ôç óýóôáóç ôçò ÷ïëÞò áëëÜ êáé áðü ôçí êéíçôéêüôçôá ôçò ÷ïëçäü÷ïõ êýóôåùò. Ç êýóôç óõóðÜôáé ðñïóðáèþíôáò íá áäåéÜóåé ôï ðåñéå÷üìåíï ôçò ìáæß ìå ôïõò ëßèïõò. ¼ôáí êÜðïéïò Þ êÜðïéïé ëßèïé áðïöñÜîïõí ôï óôüìéï ôçò ÷ïëÞò, ðñïêáëåßôáé ðüíïò. Ðáñáôçñïýíôáé äýï êýñéïé ôýðïé ÷ïëïëßèùí : ÷ïëçóôåñéíéêïß êáé ÷ïëåñõèñéíéêïß.(ðßíáêáò 2) Ïé ðåñéóóüôåñïé áðü ôïõò ÷ïëçóôåñéíéêïýò ëßèïõò Ý÷ïõí ÷ïëåñõèñéíéêü ðõñÞíá, åßíáé äçëáäÞ ìéêôïß. Áõôïß ðåñéÝ÷ïõí ðåñßðïõ 70% ÷ïëçóôåñüëç êáé ðñïûðïèÝôïõí äéáôáñá÷Þ ôïõ ìåôáâïëéóìïý ôùí ÷ïëéêþí ïîÝùí êáé ôçò ÷ïëçóôåñüëçò. Áêüìç êáé ïé ´´áìéãåßò´´ ÷ïëçóôåñéíéêïß ëßèïé ðåñéÝ÷ïõí ðõñÞíá ìå ÷ïëï÷ñùóôéêÝò, åíþ ïé ëåãüìåíïé ´´ìéêôïß´´ ðåñéÝ÷ïõí ÷ïëï÷ñùóôéêÝò, ÷ïëéêÜ ïîÝá, Üëáôá áóâåóôßïõ êáé ðñùôåúíéêü ðõñÞíá. Ìüíï 33% áõôþí ôùí ëßèùí åßíáé áêôéíïóêéåñïß ëüãù çõîçìÝíçò ðåñéåêôéêüôç-

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 20

1/11/2004 3:35:09 ìì

Σχήμα 4: Υπερηχογραφική εικόνα χοληδόχου κύστης με μονήρη χολόλιθο: χαρακτηριστική η ακουστική σκιά κάτω από την ημισεληνοειδή απεικόνιση του χολολίθου

Σχήμα 5: Χολολιθίαση και χοληδοχολιθίαση

Σχήμα 6: Ακτινολογική εικόνα χοληδοχολιθίασης κατά τη διάρκεια ενδοσκοπικής παλινδρομικής χολαγγειοπαγκρεατογραφίας (E.R.C.P)

ôáò óå áóâÝóôéï. Áíôßóôñïöá, ôï 80-86% ôùí áêôéíïäéáâáôþí ëßèùí åßíáé ÷ïëçóôåñéíéêïß. Ïé ÷ïëåñõèñéíéêïß ëßèïé áðïôåëïýíôáé áðü ÷ïëï÷ñùóôéêÝò, áóâÝóôéï êáé Ýíá ðõñÞíá áðü ïñãáíéêÜ õëéêÜ. ÐåñéÝ÷ïõí ìüíï 20% ÷ïëçóôåñßíç. Åßíáé óêïýñïé, áêáíüíéóôïõ ó÷Þìáôïò, Üìïñöïé. Ëüãù ôçò õøçëÞò ðåñéåêôéêüôçôáò ôïõò óå áóâÝóôéï åßíáé áêôéíïóêéåñïß óå ðïóïóôü 50%. Ïé áìéãþò ÷ïëåñõèñéíéêïß ëßèïé ó÷çìáôßæïíôáé óõíÞèùò óôç ÷ïëçäü÷ï êýóôç êáé ðåñéÝ÷ïõí Üëáôá âáñÝùí ìåôÜëëùí, üðùò Ca, Cu, Fe êáé Üëëåò åêôüò ôçò ÷ïëåñõèñßíçò ÷ñùóôéêÝò. Åßíáé óõ÷íïß óå ÷ñüíéåò áéìïëõôéêÝò êáôáóôÜóåéò êáé ðåñéðôþóåéò áëêïïëéêÞò êßññùóçò.(ó÷Þìá 3) Óôï ó÷çìáôéóìü ÷ïëåñõèñéíéêþí ÷ïëïëßèùí éäéáßôåñá åðéññåðÞ åßíáé ôá Üôïìá ðïõ ðÜó÷ïõí áðü ÷ñüíéá áéìïëõôéêÜ óýíäñïìá (ð.÷ èáëáóóáéìßá) Þ áðü áëêïïëéêÞ íüóï. Åî Üëëïõ ðñïäéáèåóéêïß ðáñÜãïíôåò ãéá ôïõò ÷ïëçóôåñéíéêïýò Þ ìéêôïýò ÷ïëïëßèïõò, ðïõ åßíáé êáé ïé óõ÷íüôåñïé, åßíáé ç ðá÷õóáñêßá, ç õðåñâïëéêÞ êáôáíÜëùóç ëéðáñþí ôñïöþí êáé ï óáê÷áñþäçò äéáâÞôçò. Óðáíéüôåñåò êáôáóôÜóåéò ðïõ êáèéóôïýí ôïõò ðÜó÷ïíôåò åðéññåðåßò óå ÷ïëïëéèßáóç åßíáé ïé ÷ñüíéåò çðáôïðÜèåéåò êáé ïñéóìÝíåò ðáèÞóåéò ôïõ ëåðôïý êáé ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ (í. Crohn, åëêþäçò êïëßôéò) êáèþò êáé ÷åéñïõñãéêÝò åðåìâÜóåéò óôïí åíôåñéêü óùëÞíá (åíôåñåêôïìÝò), äéüôé ìåéþíïõí ôç äåîáìåíÞ ôùí ÷ïëéêþí ïîÝùí áíáóôÝëëïíôáò Þ êáôáñãþíôáò ôçí åðáíáññüöçóÞ ôïõò áðü ôï âëåííïãüíï ôïõ åíôÝñïõ. Åßíáé åðßóçò ÷áñáêôçñéóôéêÜ óõ÷íÞ ç äçìéïõñãßá ÷ïëïëßèùí êáôÜ ôç äéÜñêåéá ìáêñÜò ðåñéüäïõ íçóôåßáò (ð.÷.áóèåíåßò ìå ðáñåíôåñéêÞ èñÝøç). Ôï ßäéï öáéíüìåíï ðáñáôçñåßôáé åðßóçò óå Üôïìá ðïõ áêïëïõèïýí áõóôçñÜ ðñïãñÜììáôá äßáéôáò êáé ðáñáìÝíïõí íçóôéêÜ åðß ðïëëÝò þñåò. ÊáôÜ ôçí åãêõìïóýíç êáé éäéáßôåñá óå ãõíáßêåò ìå ðïëëáðëÝò êõÞóåéò õðÜñ÷åé áõîçìÝíïò êßíäõíïò ó÷çìáôéóìïý ÷ïëïëßèùí, ðïõ ðéèáíüôáôá óõíäÝåôáé áö´åíüò ìå ôéò åéäéêÝò ïñìïíéêÝò óõíèÞêåò ôçò êýçóçò, áö’ åôÝñïõ ìå ôç ìåéùìÝíç êéíçôéêüôçôá ôçò ÷ïëçäü÷ïõ êýóôåùò ëüãù ôçò åíäïêïéëéáêÞò ðáñïõóßáò ôïõ åìâñýïõ. ¼ðùò Þäç áíáöÝñèçêå, ç äéáäñïìÞ ôçò ÷ïëïëéèßáóçò åßíáé áóõìðôùìáôéêÞ. Áõôü Ýãéíå öáíåñü ôçí ôåëåõôáßá êõñßùò åéêïóáåôßá, üôáí ç õðåñç÷ïãñáößá Üñ÷éóå íá ÷ñçóéìïðïéåßôáé óôçí êáèçìåñéíÞ êëéíéêÞ ðñÜîç. Ç áíß÷íåõóç ôùí ÷ïëïëßèùí Ýãéíå åöéêôÞ óå ðñïóõìðôùìáôéêü óôÜäéï óå åíÞëéêá Üôïìá, ôá ïðïßá õðïâëÞèçêáí óå õðåñç÷ïãñáöéêü Ýëåã÷ï ôçò êïéëßáò ãéá Üëëïõò ëüãïõò.(ó÷Þìá 4) Ìå ôïí ôñüðï áõôü áðïäåß÷èçêå üôé óôïõò ðåñéóóüôåñïõò ´´áóèåíåßò ´´ ïé ÷ïëüëéèïé äåí ðñïêáëïýí

åíï÷ëÞìáôá, üôáí ðáñáìÝíïõí ìÝóá óôç ÷ïëçäü÷ï êýóôç. ¼ôáí üìùò ìåôáêéíçèïýí, åßíáé äõíáôüí íá ðñïêáëÝóïõí äéÜöïñåò êëéíéêÝò åêäçëþóåéò (ðßíáêáò 3). Ç åëáöñýôåñç åßíáé ç ïîåßá ÷ïëïêõóôßôéò, äçëáäÞ ç öëåãìïíÞ ôçò ´´÷ïëÞò´´, ðïõ åêäçëþíåôáé ìå äõíáôü ðüíï óôï åðéãÜóôñéï êáé äåîéü êáé Üíù ìÝñïò ôçò êïéëßáò êáé áíôáíáêëÜ óôï äåîéü þìï Þ ôç äåîéÜ ùìïðëÜôç. Áõôüò ï ÷áñáêôçñéóôéêüò ðüíïò, ðïõ ïíïìÜæåôáé êùëéêüò ôùí ÷ïëçöüñùí, ïöåßëåôáé óôçí áðüöñáîç ôïõ êõóôéêïý ðüñïõ áðü ôïí Þ ôïõò ëßèïõò.(ó÷Þìá 5) ¼ôáí ïé ëßèïé îåðåñÜóïõí ôïí êõóôéêü êáé ìåôáêéíçèïýí ðñïò ôï ÷ïëçäü÷ï ðüñï åßíáé äõíáôüí íá áðïöñÜîïõí ôçí êáôÜëçîÞ ôïõ óôï 12äÜêôõëï (üðïõ ç äßïäïò åßíáé óôåíÞ ëüãù ôïõ óöéãêôÞñá), ïðüôå èá Ý÷ïõìå âáñýôåñç åðéðëïêÞ, ôçí ÷ïëáããåéúôéäá, ðïõ åêäçëþíåôáé ìå ðüíï, ðõñåôü, ìå ñßãïò êáé ßêôåñï (äçëáäÞ åìöÜíéóç êßôñéíïõ ÷ñþìáôïò óôï äÝñìá êáé óôá ìÜôéá). Óôï óçìåßï ðïõ êáôáëÞãåé ï ÷ïëçäü÷ïò ðüñïò óôï 12äÜêôõëï âñßóêåôáé êáé ç êáôÜëçîç ôïõ ðáãêñåáôéêïý ðüñïõ. ÌåñéêÝò öïñÝò áðïöñÜóóåôáé êáé áõôüò áðü ôïõò ëßèïõò, ìå óõíÝðåéá ôçí åðßóçò âáñåéÜ åðéðëïêÞ ôçò ðáãêñåáôßôéäáò. Ç áíôéìåôþðéóç ôçò óõìðôùìáôéêÞò ÷ïëïëéèßáóçò åßíáé ç ÷åéñïõñãéêÞ áöáßñåóç ôçò ÷ïëçäü÷ïõ êýóôçò, äçëáäÞ ç ÷ïëïêõóôåêôïìÞ. ¼óïí áöïñÜ ôçí ðñþéìç äéÜãíùóç ôçò ÷ïëïëéèßáóçò óå áóõìðôùìáôéêü óôÜäéï, õðÜñ÷ïõí ìåëÝôåò ðïõ ðáñáêïëïýèçóáí ôç öõóéêÞ éóôïñßá ôçò. ¸÷åé áðïäåé÷èåß ëïéðüí üôé ç áóõìðôùìáôéêÞ ÷ïëïëéèßáóç Ý÷åé ðïëý ÷áìçëÞ èíçôüôçôá åíþ ç ðéèáíüôçôá åìöÜíéóçò åíï÷ëçìÜôùí (äçëáäÞ ôïõ êùëéêïý ôçò ÷ïëÞò) åßíáé åðßóçò ÷áìçëÞ: 20% óå äéÜóôçìá 15-20 åôþí. Óïâáñüôåñåò åðéðëïêÝò, üðùò ç ïîåßá ÷ïëïêõóôßôéò, ç ïîåßá ÷ïëáããåéúôéò Þ ç ïîåßá ðáãêñåáôßôéò åìöáíßæïíôáé áêüìç óðáíéüôåñá. Åðßóçò ç ðáñïõóßá ÷ïëïëßèùí ãéá ðïëëÝò äåêáåôßåò åßíáé äõíáôüí íá ðñïêáëÝóåé áëëïéþóåéò óôï ôïß÷ùìá ôçò êýóôçò, ìå áðþôåñç óõíÝðåéá ôçí åìöÜíéóç êáñêßíïõ ôçò ÷ïëçäü÷ïõ, óå ðïóïóôü 0,2 - 0,4%. ÅðïìÝíùò åßíáé ãåíéêÜ ðáñáäåêôü üôé äåí ðñÝðåé íá óõíéóôÜôáé ÷ïëïêõóôåêôïìÞ óå Üôïìá ìå áóõìðôùìáôéêÞ ÷ïëïëéèßáóç. Åîáßñåóç ó’ áõôüí ôïí êáíüíá áðïôåëïýí Üôïìá ðïõ Ý÷ïõí õðïêåßìåíï íüóçìá, üðùò óáê÷áñþäç äéáâÞôç. Äéáâçôéêïß ìå ÷ïëïëéèßáóç ðñÝðåé ïðùóäÞðïôå íá õðïâÜëëïíôáé óå ÷ïëïêõóôåêôïìÞ ðñïëçðôéêÜ, áíåîáñôÞôùò óõìðôùìÜôùí, äçëáäÞ ðñéí áðü ôçí åìöÜíéóç åðéðëïêþí, äéüôé óôïõò áóèåíåßò áõôïýò ïé åðéðëïêÝò Ý÷ïõí âáñýôåñç åîÝëéîç. Åðßóçò ðáñüìïéá áíôéìåôþðéóç óõíéóôÜôáé êáé óå Üôïìá ðïõ ãéá ëüãïõò ðñïóùðéêïýò ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 21

19

1/11/2004 3:35:19 ìì

ðñïôéìïýí íá áðáëëáãïýí áðü ôçí ðáñïõóßá ôùí ÷ïëïëßèùí Ýóôù êáé áí áõôïß äåí ôïõò Ý÷ïõí åíï÷ëÞóåé. Ðáñáäåßãìáôïò ÷Üñéí Üôïìá ðïõ èá âñßóêïíôáé ãéá ìåãÜëï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá ìáêñéÜ áðü éáôñéêÞ âïÞèåéá (íáõôéêïß êëð.) åßíáé ðñïôéìüôåñï íá ÷åéñïõñãïýíôáé ðñïëçðôéêÜ. Ç ëáðáñïóêïðéêÞ ÷ïëïêõóôåêôïìÞ áðïôåëåß åîÝëéîç ôçò ôåëåõôáßáò 20åôßáò óôç ÷åéñïõñãéêÞ ôïõ ðåðôéêïý óõóôÞìáôïò. Ðñüêåéôáé ãéá åðÝìâáóç ìå åéäéêü üñãáíï, ôï ëáðáñïóêüðéï, ðïõ åéóÝñ÷åôáé áðü ìßá ìéêñÞ ôïìÞ ôïõ êïéëéáêïý ôïé÷þìáôïò ìÝóá óôï ðåñéôüíáéï, äçëáäÞ ôçí êïéëüôçôá ôïõ óþìáôïò ðïõ õðÜñ÷åé êÜôù áðü ôï äéÜöñáãìá. Ìå åéäéêÝò ôå÷íéêÝò êáé åîáñôÞìáôá êáé êÜôù áðü óõíå÷Þ ðáñáêïëïýèçóç ôùí êéíÞóåùí ôùí åîáñôçìÜôùí óå ïèüíç, ï ÷åéñïõñãüò ðñïâáßíåé óôçí áöáßñåóç ôçò êýóôçò, áöïý ðñþôá äéåñåõíÞóåé êáé ðñïðáñáóêåõÜóåé êáëÜ ôçí ðåñéï÷Þ. Ç ôå÷íéêÞ ôçò ëáðáñïóêïðéêÞò ÷ïëïêõóôåêôïìÞò Ý÷åé áíôéêáôáóôÞóåé ó÷åäüí åî ïëïêëÞñïõ ôçí êëáóéêÞ ÷ïëïêõóôåêôïìÞ, ç ïðïßá ÷ñçóéìïðïéåßôáé ðëÝïí ìüíï óå ðåñéðôþóåéò üðïõ ç ëáðáñïóêïðéêÞ ìÝèïäïò áíôåíäåßêíõôáé. ð.÷ ëéèßáóç ôïõ ÷ïëçäü÷ïõ ðüñïõ, ðïëëáðëÝò óõìöýóåéò ðåñéôïíáßïõ áðü ðñïçãïýìåíåò åðåìâÜóåéò ê.á.. ÄçëáäÞ ç ëáðáñïóêïðéêÞ ÷ïëïêõóôåêôïìÞ åíäåßêíõôáé óå áóèåíåßò ìå óõìðôùìáôéêÞ ìç åðéðëåãìÝíç ÷ïëïëéèßáóç. Êýñéï ðëåïíÝêôçìá áõôÞò ôçò ìåèüäïõ åßíáé ç äñáóôéêÞ ìåßùóç ôïõ ÷ñüíïõ íïóçëåßáò êáé ôçò áðïõóßáò ôùí áóèåíþí áðü ôçí åñãáóßá ôïõò. Ôá ðïóïóôÜ èíçóéìüôçôáò åßíáé ðáñüìïéá ìå åêåßíá ôçò êëáóéêÞò ÷ïëïêõóôåêôïìÞò. Ó÷åôéêü ìåéïíÝêôçìá èåùñåßôáé ï åîïðëéóìüò õøçëïý êüóôïõò ðïõ áðáéôåß ç åöáñìïãÞ ôçò. Åðßóçò ðñÝðåé íá ôïíéóèåß üôé ç åðéôõ÷Þò Ýêâáóç åßíáé åõèÝùò áíÜëïãç ôçò äåîéüôçôáò êáé ôçò åìðåéñßáò ôïõ ÷åéñïõñãïý. Áí êáé ç ñéæéêÞ èåñáðåßá ôçò ÷ïëïëéèßáóçò åßíáé ç ÷ïëïêõóôåêôïìÞ, õðÜñ÷ïõí áóèåíåßò ðïõ äåí ìðïñïýí Þ äåí èÝëïõí íá åðùöåëçèïýí áðü áõôÞí, üðùò ðáñáäåßãìáôïò ÷Üñéí õðåñÞëéêïé áóèåíåßò, Üôïìá óôá ïðïßá áíôåíäåßêíõôáé ç ãåíéêÞ áíáéóèçóßá ê.ï.ê. Ãéá ôïõò áóèåíåßò áõôïýò õðÜñ÷åé ç åðéëïãÞ ôçò ëéèïëõôéêÞò öáñìáêåõôéêÞò áãùãÞò. ÓÞìåñá ÷ñçóéìïðïéåßôáé óå ïñéóìÝíåò ðåñéðôþóåéò ôï ïõñóï20

äåïîõ÷ïëéêü ïîý. Åßíáé öÜñìáêï ðïõ ÷ïñçãåßôáé áðü ôï óôüìá êáé Ý÷åé ôç äõíáôüôçôá ÷ïñçãïýìåíï ãéá ìáêñý ÷ñïíéêü äéÜóôçìá íá äéáëýåé ôïõò ÷ïëçóôåñéíéêïýò ÷ïëïëßèïõò. Åíäåßêíõôáé ìüíï óå áóèåíåßò ìå ìéêñïýò (äéáìÝôñïõ < 0,5cm) ÷ïëïëßèïõò, ðïõ âñßóêïíôáé ìÝóá óå öõóéïëïãéêþò ëåéôïõñãïýóá ÷ïëçäü÷ï êýóôç êáé óôïõò ïðïßïõò õðÜñ÷åé áíôÝíäåéîç ãéá ÷åéñïõñãéêÞ èåñáðåßá. Óýìöùíá ìå üóá Ý÷ïõí áíáöåñèåß, áóèåíåßò ìå óõìðôùìáôéêÞ ÷ïëïëéèßáóç ðñÝðåé íá õðïâÜëëïíôáé åãêáßñùò óå ÷ïëïêõóôåêôïìÞ ðñéí åìöáíßóïõí ôéò ìåßæïíåò åðéðëïêÝò ôçò ÷ïëçäï÷ïëéèßáóçò, ôçò ÷ïëáããåéúôéäáò êáé ôçò ðáãêñåáôßôéäïò. Ïé åðéðëïêÝò áõôÝò áíôéìåôùðßæïíôáé óÞìåñá ìå åíäïóêïðéêÞ ìÝèïäï.(ó÷Þìá 6) ÄçëáäÞ, ìå ôç âïÞèåéá åéäéêïý åíäïóêïðßïõ, ãßíåôáé ðñïóðÜèåéá íá óêéáãñáöçèåß ï ÷ïëçäü÷ïò ðüñïò êáé åö’üóïí õðÜñ÷ïõí ÷ïëüëéèïé ìÝóá óôïí áõëü ôïõ, äéåíåñãåßôáé áðü åîåéäéêåõìÝíï éáôñü (ãáóôñåíôåñïëüãï - åíäïóêüðï) óöéãêôçñïôïìÞ. Ìå ôçí ðáñÝìâáóç áõôÞ åðéôõã÷Üíåôáé ç áðïóõìöüñçóç ôçò ðåñéï÷Þò ðïõ åðéôñÝðåé ôçí áöáßñåóç êáé äéÝëåõóç ôùí ëßèùí ìÝóá óôï 12äÜêôõëï. Ç ÷ïëïëéèßáóç, ùò óõ÷íü íüóçìá, áðáó÷ïëåß ðïëëïýò óõíáíèñþðïõò ìáò. Ç óýã÷ñïíç åðéóôçìïíéêÞ Ýñåõíá ðñïóðáèåß íá äéáëåõêÜíåé ôïõò ðáñÜãïíôåò ðïõ ðñïêáëïýí ôï ó÷çìáôéóìü ÷ïëïëßèùí, ìå óôü÷ï ôçí ðñüëçøç. Ç óùóôÞ äéáôñïöÞ êáé ç áðïöõãÞ áýîçóçò ôïõ óùìáôéêïý âÜñïõò áðïôåëïýí áðëü ôñüðï ãéá íá ìåéùèåß ç ðéèáíüôçôá ó÷çìáôéóìïý ÷ïëïëßèùí. Óå ðåñßðôùóç üìùò ðïõ Ý÷ïõí Þäç ó÷çìáôéóèåß ïé ÷ïëüëéèïé, åßíáé áðáñáßôçôï êÜèå áóèåíÞò íá æçôÜ ôç ãíþìç êáé ôç óõìâïõëÞ ôïõ ïéêïãåíåéáêïý ôïõ éáôñïý. ÌåôÜ áðü óõæÞôçóç êáé áíÜëõóç ôùí äåäïìÝíùí èá åðéëÝîïõí ìáæß ôïí êáôáëëçëüôåñï ôñüðï áíôéìåôþðéóçò. ÊÜèå ðåñßðôùóç Ý÷åé ôéò äéêÝò ôçò éäéáéôåñüôçôåò. Ï ó÷åäéáóìüò ôçò óôñáôçãéêÞò ðïõ èá áêïëïõèçèåß ðñÝðåé íá óôçñßæåôáé óôçí åðéóôçìïíéêÞ ãíþóç êáé óôéò óõãêåêñéìÝíåò óõíèÞêåò.

ÅÉÑÇÍÇ ÆÏÕÌÐÏÕËÇ - ÂÁÖÅÉÁÄÇ Ç Å. Æïõìðïýëç – ÂáöåéÜäç åßíáé Áí. ÊáèçãÞôñéá Ðáèïëïãßáò

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 22

1/11/2004 3:35:21 ìì

Ακράτεια κοπράνων: Η πάνα δεν αποτελεί τη ΜΟΝΑ∆ΙΚΗ λύση πλέον

Τι είναι η ακράτεια κοπράνων; Åßíáé ç åðáíáëáìâáíüìåíç, ìç åëåã÷üìåíç, áêïýóéá Ýîïäïò ôùí êïðñÜíùí áðü ôï Ýíôåñï ðïõ ÷ñïíïëïãåßôáé áðü äéÜóôçìá ìåãáëýôåñï ôïõ ìÞíá êáé ðïõ áöïñÜ óå Üôïìá áíáðôõîéáêÞò çëéêßáò ìåãáëýôåñçò ôùí 4 åôþí, áöïý åßíáé ãíùóôü üôé óôá ðáéäéÜ ìéêñüôåñçò çëéêßáò ç áðþëåéá êïðñÜíùí åßíáé öõóéïëïãéêÞ. Óõ÷íÜ ç áêñÜôåéá ôùí êïðñÜíùí óõíïäåýåôáé êáé áðü áðþëåéá áåñßùí, åí ôïýôïéò ç áðþëåéá áåñßùí áðü ìüíç ôçò äå èåùñåßôáé äéáôáñá÷Þ. Ç áêñÜôåéá äåí åßíáé «áññþóôåéá», åßíáé ìéá ëåéôïõñãéêÞ äéáôáñá÷Þ ðïõ ìðïñåß íá ïöåßëåôáé óå äéÜöïñåò áéôßåò.

Πόσο συχνή είναι; Ç áêñÜôåéá êïðñÜíùí åßíáé óõ÷íÞ äéáôáñá÷Þ óôï ãåíéêü ðëçèõóìü êáé Ý÷åé õðïôéìçèåß áñêåôÜ óôï ðáñåëèüí. Ç óõ÷íüôçôá ðïéêßëëåé áðü 2,2% Ýùò 15% áíÜëïãá ìå ôç ÷þñá ðñïÝëåõóçò ôçò êÜèå ìåëÝôçò, áí êáé ðéóôåýåôáé üôé óôçí ðñáãìáôéêüôçôá åßíáé ðïëý ìåãáëýôåñç, áöïý öáßíåôáé üôé ìüíï ïé ìéóïß áóèåíåßò áíáöÝñïõí ôï ðñüâëçìá óôï ãéáôñü. Óýìöùíá ìå ôçí åìðåéñßá ôïõ ãñÜöïíôïò, óôç ÷þñá ìáò, üðïõ ç ëåéôïõñãßá ôïõ åíôÝñïõ êáé ôùí óöéãêôÞñùí 22

áðïôåëåß áêüìç ìåãáëýôåñï «ôáìðïý» áðü üôé óôéò äõôéêÝò ÷þñåò, ôï ðñüâëçìá áðïêñýðôåôáé áêüìá óõ÷íüôåñá. Óôïõò çëéêéùìÝíïõò ç óõ÷íüôçôá åßíáé áéóèçôÜ ìåãáëýôåñç, îåðåñíÜ ôï 20%, åíþ óôïõò ôñïößìïõò ôùí ãçñïêïìåßùí öèÜíåé ôï 60% êáé èåùñåßôáé äåßêôçò åðéäåßíùóçò ôçò ãåíéêÞò õãåßáò.

Ποιες επιπτώσεις έχει στο άτομο; Ç áêñÜôåéá êïðñÜíùí Ý÷åé êáôáóôñïöéêÝò óõíÝðåéåò óôçí øõ÷éêÞ, ôçí êïéíùíéêÞ êáé ôç öõóéêÞ ëåéôïõñãéêüôçôá ôïõ áôüìïõ. Ôá êüðñáíá åäþ êáé ôïõëÜ÷éóôïí 400.000 ÷ñüíéá èåùñïýíôáé áêáèáñóßá, åíþ ç ëåéôïõñãßá ôçò áöüäåõóçò Þôáí ðÜíôá ìéá «éäéùôéêÞ» ëåéôïõñãßá. Ï Ýëåã÷ïò ôùí óöéãêôÞñùí ðÜíôá óõó÷åôéæüôáí ìå ôï óåîïõáëéêü áõôïÝëåã÷ï êáé áðü ôïõò áñ÷áßïõò ÷ñüíïõò ç èåñáðåßá ôçò áêñÜôåéáò Þôáí ç ôéìùñßá. Ôï Üôïìï ìå áêñÜôåéá êïðñÜíùí áéóèÜíåôáé áêüìá êáé óÞìåñá óôéãìáôéóìÝíï êáé äåí åìðéóôåýåôáé ôï ðñüâëçìá ïýôå óå åðáããåëìáôßåò ôçò õãåßáò. ÄéáêáôÝ÷åôáé áðü Üã÷ïò êáé ÷áìçëÞ áõôïåêôßìçóç, ìåéþíåé ôéò êïéíùíéêÝò äñáóôçñéüôçôåò êáé áíôéìåôùðßæåé ðñïâëÞìáôá óôç óåîïõáëéêÞ ôïõ æùÞ. ÁíÜëïãá ìå ôç âáñýôçôá ôçò äéáôáñá÷Þò ìðïñåß íá åðçñåáóôïýí êáé ïé åðáããåëìáôéêÝò äñáóôçñéüôçôåò, åíþ óå áêñáßá ðåñßðôùóç ìðïñåß íá ïäçãÞóåé óå åãêëåéóìü óå ßäñõìá

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 24

1/11/2004 3:35:24 ìì

Πού οφείλεται η ακράτεια των κοπράνων; Ãéá ôï öõóéïëïãéêü Ýëåã÷ï ôïõ åíôÝñïõ óõíåñãÜæïíôáé ìýåò (ïé óöéãôÞñåò ôïõ ðñùêôïý), ôï ðõåëéêü Ýäáöïò, íåýñá ðïõ äßíïõí áéóèçôéêüôçôá óôçí ðåñéï÷Þ êáé íåýñá ðïõ ñõèìßæïõí ôçí êéíçôéêüôçôá ôïõ åíôÝñïõ êáé ôùí óöéãêôÞñùí. Åôóé, áêñÜôåéá ìðïñåß íá åìöáíéóèåß ëüãù ôçò âëÜâçò ìéáò Þ ðåñéóóïôÝñùí ôùí ðáñáðÜíù äïìþí. Ç óõ÷íüôåñç áéôßá âëÜâçò ôùí óöéãêôÞñùí åßíáé ç ìáéåõôéêÞ êÜêùóç, ç ïðïßá óõìâáßíåé óõ÷íüôåñá óôïí 1ï ôïêåôü, ýóôåñá áðü ÷ñÞóç âåíôïýæáò, óå ðáñáôåôáìÝíï 2ï óôÜäéï ôïêåôïý, óå ðåñßðôùóç ìåãÜëïõ âÜñïõò ôïõ íåïãíïý êáé ýóôåñá áðü ìÝóç ðåñéíåïôïìÞ. ¢ëëåò áéôßåò âëÜâçò ôùí óöéãêôÞñùí åßíáé ïé åã÷åéñÞóåéò ãéá áéìïññïúäåò êáé ñáãÜäåò, ïé ãõíáéêïëïãéêÝò åðåìâÜóåéò, ï ôñáõìáôéóìüò ëüãù åéóáãùãÞò îÝíùí óùìÜôùí, ç óåîïõáëéêÞ êáêïðïßçóç êáé ç áãíþóôïõ áéôéïëïãßáò åêöýëéóÞ ôïõò (Üíäñåò). Äéáôáñá÷Ýò ôçò ëåéôïõñãßáò ôïõ åíôÝñïõ üðùò ç ëïßìùîç, ç áêôéíïâïëßá, ç «óðáóôéêÞ êïëßôéäá» ìðïñïýí íá ðñïêáëÝóïõí áêñÜôåéá. Óå ïñéóìÝíåò ðáèÞóåéò ôïõ íåõñéêïý óõóôÞìáôïò üðùò ç âëÜâç ôïõ íùôéáßïõ ìõåëïý (áôý÷çìá), ç óêëÞñõíóç êáôÜ ðëÜêáò êáé ç íüóïò ôïõ Alzheimer, ç áêñÜôåéá áðïôåëåß ìåßæïíá åðéðëïêÞ. ¢ëëåò áéôßåò åßíáé ðáèÞóåéò üðùò ç ðñüðôùóç ôïõ ïñèïý, ç âáñåéÜ äõóêïéëéüôçôá óôá ðáéäéÜ, öÜñìáêá, åíþ ìåñéêÝò öïñÝò äåí áíåõñßóêåôáé åìöáíÞò áéôßá.

Πώς θα αξιολογήσει ο γιατρός το πρόβλημα; Ôï óçìáíôéêüôåñï ìÝóï åßíáé ç éáôñéêÞ óõíÝíôåõîç ðïõ èá âáóéóôåß óôçí áíÜðôõîç ó÷Ýóçò ïéêåéüôçôáò êáé åìðéóôïóýíçò ôïõ áôüìïõ ìå ôï ãéáôñü. ¸ôóé ï ôåëåõôáßïò èá ìðïñÝóåé íá åîáêñéâþóåé ôç óïâáñüôçôá ôïõ ðñïâëÞìáôïò êáé ôéò óùìáôéêÝò êáé øõ÷ïëïãéêÝò – êïéíùíéêÝò ôïõ óõíÝðåéåò. Ìå ôç ÷ñÞóç åéäéêþí åñùôçìáôïëïãßùí ï ãéáôñüò èá óõëëÝîåé ðëçñïöïñßåò ãéá ôç ëåéôïõñãßá ôïõ åíôÝñïõ (óõ÷íüôçôá, óýóôáóç, äéÜññïéá, äõóêïéëéüôçôá), ãéá ôç óõ÷íüôçôá ôùí «áôõ÷çìÜôùí» áðþëåéáò êïðñÜíùí, ãéá ôçí ðïóüôçôá ôïõ õëéêïý ðïõ äéáöåýãåé, ãéá ôï áí ï áóèåíÞò Ý÷åé áßóèçóç üôé «èá ôïõ öýãïõí» êüðñáíá Þ ü÷é, ãéá ôï áí äõóêïëåýåôáé óôï «óêïýðéóìá» ìåôÜ ôçí êÝíùóç, áí Ý÷åé áðþëåéåò ôç íý÷ôá, ãéá ðüóï ÷ñüíï ìðïñåß íá êáèõóôåñÞóåé ôçí êÝíùóç ìÝ÷ñé íá âñåé ôïõáëÝôá, ãéá ôçí ýðáñîç ðüíïõ, áßìáôïò

êáé ôÝëïò ãéá ôç óõíýðáñîç Üëëùí íïóçìÜôùí, Üíïéáò êáé ôç ÷ñÞóç öáñìÜêùí. Êáôüðéí, èá åîåôÜóåé ôçí ðåñéï÷Þ êáé èá æçôÞóåé êÜðïéåò åîåôÜóåéò ðïõ èá öùôßóïõí ôï ìç÷áíéóìü ôïõ ðñïâëÞìáôïò, ï ïðïßïò èá åðçñåÜóåé ôç ëÞøç èåñáðåõôéêþí áðïöÜóåùí: Ï ïðôéêüò Ýëåã÷ïò ôïõ åíôÝñïõ ìå ïñèïóêüðéï èá åñåõíÞóåé ôçí ýðáñîç öëåãìïíþí Þ üãêùí óôï Ýíôåñï, åíþ ç ìáíïìåôñßá ôïõ ðñùêôïý, ðïõ ãßíåôáé ìå ôçí åéóáãùãÞ ìéêñþí êáèåôÞñùí èá êáèïñßóåé ôç «äýíáìç» ôùí óöéãêôÞñùí. Ç ìåëÝôç áéóèçôéêüôçôáò ôïõ ïñèïý êáé ôïõ ðñùêôïý, ðïõ ãßíåôáé ìå ðáñüìïéï ôñüðï, äßíåé ðïëýôéìåò ðëçñïöïñßåò, åíþ óçìáíôéêüôáôç åîÝôáóç ãéá ôçí áíáôïìéêÞ áêåñáéüôçôá ôùí óöéãêôÞñùí åßíáé ôï åíäïðñùêôéêü õðåñç÷ïãñÜöçìá (Åéê. 1). Óðáíéüôåñá ìðïñåß íá ÷ñåéáóôåß ìáãíçôéêÞ ôïìïãñáößá (Åéê. 2).

ÁõôÞ ðñáãìáôïðïéåßôáé ìå ôç âïÞèåéá çëåêôñïíéêïý õðïëïãéóôÞ êáé ôï Üôïìï äéäÜóêåôáé íá óõóðÜ ôï óöéãêôÞñá ôïõ ùò áðÜíôçóç óôï åëåã÷üìåíï åñÝèéóìá ôçò äéÜôáóçò ôïõ åíôÝñïõ. Áðåõèýíåôáé óå íïÞìïíåò áóèåíåßò, ðïõ äåí ðáñïõóéÜæïõí ìåãÜëç äéáôáñá÷Þ ôçò áéóèçôéêüôçôÜò ôïõò êáé Ý÷åé áðïôÝëåóìá óå ôïõëÜ÷éóôïí 75% ôùí ðåñéðôþóåùí. Ïé äéÜöïñåò ÷åéñïõñãéêÝò ôå÷íéêÝò áðïóêïðïýí óôç óõññáöÞ åíüò ôñáõìáôéóìÝíïõ óöéãêôÞñá, óôç äçìéïõñãßá ôå÷íçôïý óöéãêôÞñá ìå åìöõôåýóåéò õëéêþí Þ ìå ôç ÷ñÞóç Üëëùí ìõþí ôïõ óþìáôïò, åíþ óå áðåëðéóôéêÝò ðåñéðôþóåéò ç êáëýôåñç ëýóç ìðïñåß íá åßíáé ç «ðáñÜ öýóç Ýäñá». Íåþôåñåò ìÝèïäïé ðïõ áêüìá âñßóêïíôáé óå ðåéñáìáôéêü óôÜäéï, üðùò ç åìöýôåõóç çëåêôñéêïý äéåãÝñôç ôïõ éåñïý íåõñéêïý ðëÝãìáôïò, öáßíïíôáé ðïëëÜ õðïó÷üìåíåò.

Ποια είναι η θεραπεία της ακράτειας των κοπράνων;

Åðßëïãïò Ç áêñÜôåéá ôùí êïðñÜíùí åßíáé ìéá óõ÷íÞ äéáôáñá÷Þ ðïõ äåí ðñÝðåé íá áíôéìåôùðßæåôáé ìïéñïëáôñéêÜ ùò öõóéïëïãéêÞ öèïñÜ. ÓÞìåñá ï åéäéêüò ãéáôñüò Ý÷åé ôá ìÝóá íá äéåñåõíÞóåé ôï ðñüâëçìá êáé íá âïçèÞóåé óçìáíôéêÜ ìåãÜëï ðïóïóôü áôüìùí.

Ç èåñáðåßá åöáñìüæåôáé óå äéáäï÷éêÜ âÞìáôá êáé ïé äéÜöïñåò èåñáðåßåò ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé ìðïñåß íá åßíáé öáñìáêåõôéêÝò, óõìðåñéöåñéïëïãéêÝò (behavioural) êáé åðåìâáôéêÝò. Áöïý áíôéìåôùðéóèïýí õðÜñ÷ïíôá ôïðéêÜ (êïëßôéäá)êáé óõóôçìáôéêÜ íïóÞìáôá (äéáâÞôçò) ðïõ ðñïêáëïýí áêñÜôåéá, ãßíåôáé ðñïóðÜèåéá áëëáãÞò ôçò óýóôáóçò ôùí êïðñÜíùí ìå öÜñìáêá ðïõ ìåéþíïõí ôçí êéíçôéêüôçôá ôïõ åíôÝñïõ êáé âåëôéþíïõí ôçí éó÷ý ôùí óöéãêôÞñùí. Ôáõôü÷ñïíá, åðé÷åéñåßôáé ç øõ÷ïëïãéêÞ õðïóôÞñçîç ôïõ áôüìïõ êáé ç ðñïóðÜèåéá äéáâåâáßùóçò ôïõ üôé ìðïñåß íá âåëôéùèåß ôï ðñüâëçìá. Ç öñïíôßäá ôïõ äÝñìáôïò ôçò ðåñéï÷Þò ìå êáëü êáèáñéóìü ìåôÜ ôá «áôõ÷Þìáôá» êáé ìå ÷ñÞóç ðñïóôáôåõôéêþí êñåìþí èá ðñïöõëÜîåé áðü äåñìáôßôéäåò êáé åðéëïéìþîåéò. Ç êÝíùóç ôïõ ïñèïý ìå ìÝôñá ðïõ ðñïêáëïýí ðñïãñáììáôéóìÝíç áöüäåõóç (öÜñìáêá, õðïêëõóìïß) ìðïñåß íá ðñïëÜâåé ôá óõìðôþìáôá ãéá ðïëëÝò þñåò. Ìéá óýã÷ñïíç ðñïóÝããéóç óôï ðñüâëçìá åßíáé ç åêðáßäåõóç ìå ôç ìÝèïäï ôçò âéï-áíÜäñáóçò (biofeedback).

Eικ. 1

Eικ. 2

ÄÇÌÇÔÑÉÏÓ ÐÏËÕÌÅÑÏÓ Ï Ä. Ðïëýìåñïò åßíáé ãáóôñåíôåñïëüãïò.

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 25

23

1/11/2004 3:41:07 ìì

ευεξία

Ας Μιλήσουμε για την

Κατάθλιψη Óßãïõñá ï êáèÝíáò áéóèÜíåôáé ëõðçìÝíïò Þ èëéììÝíïò êáôÜ êáéñïýò.

ÁëëÜ áí åßóôå ëõðçìÝíïò ôïí ðåñéóóüôåñï êáéñü êáé áõôü óáò ðñïêáëåß ðñïâëÞìáôá ìå:

• Ôïõò âáèìïýò óáò Þ ôçí öïßôçóÞ óáò óôï ó÷ïëåßï • Ôéò ó÷Ýóåéò óáò ìå ôçí ïéêïãÝíåéÜ óáò êáé ôïõò ößëïõò óáò • Áëêïüë, íáñêùôéêÜ Þ óåî • Ôïí Ýëåã÷ï ôçò óõìðåñéöïñÜò óáò ìå Üëëïõò ôñüðïõò ôüôå, ôï ðñüâëçìá ìðïñåß íá åßíáé ç ÊÁÔÁÈËÉØÇ. Ôá êáëÜ íÝá åßíáé üôé ìðïñåßôå íá ëÜâåôå èåñáðåõôéêÞ áãùãÞ êáé íá áéóèáíèåßôå óýíôïìá êáëýôåñá. Ðåñßðïõ ôï 4% ôùí åöÞâùí ðáèáßíïõí óïâáñÞ êáôÜèëéøç êÜèå ÷ñüíï. Ç êëéíéêÞ êáôÜèëéøç åßíáé ìéá óïâáñÞ áóèÝíåéá, ç ïðïßá ìðïñåß íá åìöáíéóôåß óôïí êáèÝíá, êáèþò êáé óôïõò íÝïõò 13-19 åôþí. Ìðïñåß íá åðçñåÜóåé ôéò óêÝøåéò, ôá áéóèÞìáôá, ôç óõìðåñéöïñÜ êáé ôçí õãåßá ãåíéêÜ. Ïé ðåñéóóüôåñïé Üíèñùðïé ìå êáôÜèëéøç ìðïñïýí íá âïçèçèïýí ìå èåñáðåßá. Ùóôüóï, ç ðëåéïíüôçôá ôùí êáôáèëéðôéêþí áôüìùí äåí ðáßñíïõí ðïôÝ ôç âïÞèåéá ðïõ ÷ñåéÜæïíôáé. Êáé, üôáí ç êáôÜèëéøç äåí áíôéìåôùðßæåôáé, ìðïñåß íá ÷åéñïôåñÝøåé, íá äéáñêÝóåé ðåñéóóüôåñï êáé íá óáò åìðïäßóåé íá êåñäßóåôå ôá ðéï ðïëëÜ áðü áõôÞ ôç óçìáíôéêÞ ðåñßïäï ôçò æùÞò óáò.

Γι’ αυτό… Ακούστε Προσεκτικά: Íá ðþò èá ìðïñÝóåôå íá êáôáëÜâåôå áí åóåßò Þ Ýíáò ößëïò Ý÷åé êáôÜèëéøç. Êáô’ áñ÷Þí, õðÜñ÷ïõí äýï åßäç êáôáèëéðôéêÞò áóèÝíåéáò: ôï åßäïò ðïõ ÷áñáêôçñßæåôáé áðü èëßøç êáé ðïõ ïíïìÜæåôáé ìåßæùí êáôÜèëéøç, êáé ç ìáíéïêáôÜèëéøç Þ äéðïëéêÞ äéáôáñá÷Þ, üôáí ôá áéóèÞìáôá êáêÞò äéÜèåóçò êáé èëßøçò åíáëëÜóóïíôáé ìå êáôáóôÜóåéò Ýíôïíçò äñáóôçñéüôçôáò êáé ìåñéêÝò öïñÝò áðåñéóêåøßáò. Èá ðñÝðåé íá áîéïëïãçèåß ç êáôÜóôáóÞ óáò áðü Ýíáí åðáããåëìáôßá, åöüóïí Ý÷åôå åìöáíßóåé ðÝíôå Þ ðåñéóóüôåñá áðü ôá ðáñáêÜôù óõìðôþìáôá ãéá ðåñéóóüôåñï áðü äýï åâäïìÜäåò Þ áí êÜðïéá áðü áõôÜ ôá óõìðôþìáôá ðñïêáëïýí ôüóï ìåãÜëç áëëáãÞ, þóôå íá ìçí ìðïñåßôå íá áêïëïõèÞóåôå ôç óõíçèéóìÝíç óáò ñïõôßíá…

24

Όταν Έχετε Κατάθλιψη…

• ÁéóèÜíåóôå ëõðçìÝíïé Þ êëáßôå ðïëý êé áõôü äå óôáìáôÜ.

• ÁéóèÜíåóôå Ýíï÷ïé ÷ùñßò ëüãï • ÁéóèÜíåóôå üôé äåí åßóôå êáëïß Üíèñùðïé • Å÷åôå ÷Üóåé ôçí åìðéóôïóýíç óáò.

• Ç æùÞ ìïéÜæåé íá ìçí Ý÷åé íüçìá Þ öáßíåôáé óáí íá ìçí ðñüêåéôáé íá óõìâåß ðïôÝ îáíÜ ôßðïôå êáëü.

• ¸÷åôå áñíçôéêÞ óôÜóç ãéá ìåãÜëï ìÝñïò ôïõ ÷ñüíïõ, Þ öáßíåôáé óáí íá ìçí Ý÷åôå áéóèÞìáôá.

• Äåí Ý÷åôå äéÜèåóç íá êÜíåôå ðïëëÜ áðü ôá ðñÜãìáôá ðïõ ÷áéñüóáóôå ðáëéüôåñá – üðùò ôï íá áêïýôå ìïõóéêÞ, íá êÜíåôå óðïñ, íá åßóôå ìå ößëïõò, íá âãáßíåôå Ýîù – êáé èÝëåôå íá óáò áöÞíïõí ìüíïõò ôçí ðåñéóóüôåñç þñá.

• Åßíáé äýóêïëï íá ðÜñåôå áðïöÜóåéò. Îå÷íÜôå ðïëëÜ ðñÜãìáôá êáé åßíáé äýóêïëï íá óõãêåíôñùèåßôå.

• Åêíåõñßæåóôå óõ÷íÜ. ÌéêñÜ ðñÜãìáôá óáò êÜíïõí íá ÷Üíåôå ôçí øõ÷ñáéìßá óáò • ÁíôéäñÜôå õðåñâïëéêÜ.

• Ôï ðñüôõðï/ ðñüãñáììá ôïõ ýðíïõ óáò áëëÜæåé • Áñ÷ßæåôå íá êïéìÜóôå ðïëý ðåñéóóüôåñï Þ äõóêïëåýåóôå íá êïéìçèåßôå ôï âñÜäõ. ¹ îõðíÜôå ðÜñá ðïëý íùñßò ôá ðåñéóóüôåñá ðñùéíÜ êáé äåí ìðïñåßôå íá îáíáêïéìçèåßôå.

• Ôï ðñüôõðï/ ðñüãñáììá äéáôñïöÞò óáò áëëÜæåé • ¸÷åôå ÷Üóåé ôçí üñåîÞ óáò Þ ôñþôå ðïëý ðåñéóóüôåñï.

• ÁéóèÜíåóôå áíÞóõ÷ïò/ -ç êáé êïõñáóìÝíïò/ -ç ôçí ðåñéóóüôåñç þñá.

• ÓêÝöôåóôå ôï èÜíáôï Þ áéóèÜíåóôå óáí íá ðåèáßíåôå Þ êÜíåôå óêÝøåéò áõôïêôïíßáò.

Όταν Είστε Μανιακοί…

• Åßóôå áíõðüôáêôïé/ åðáíáóôÜôåò Þ åõåñÝèéóôïé êáé äåí ìðïñåßôå íá ôá ðÜôå êáëÜ (ìå ôïõò Üëëïõò) óôï óðßôé Þ óôï ó÷ïëåßï, Þ ìå ôïõò ößëïõò óáò.

• ÁéóèÜíåóôå üôé âñßóêåóôå øçëÜ óáí Ýíáò ÷áñôáåôüò… óáí íá âñßóêåóôå «óôçí êïñõöÞ ôïõ êüóìïõ».

• Óáò Ýñ÷ïíôáé éäÝåò åêôüò ðñáãìáôéêüôçôáò ãéá ôá óðïõäáßá ðñÜãìáôá ðïõ ìðïñåßôå íá êÜíåôå… ðñÜãìáôá ðïõ óôçí ðñáãìáôéêüôçôá äåí ìðïñåßôå íá êÜíåôå.

• Ïé éäÝåò ôñÝ÷ïõí ìå ôá÷ýôçôá ìÝóá óôï êåöÜëé óáò, ðåôéÝóôå áðü ôï Ýíá áíôéêåßìåíï óôï Üëëï êáé ìéëÜôå ðïëý.

• Åßóôå Ýíá ðÜñôé ÷ùñßò ôåëåéùìü, ôñÝ÷ïíôáò óõíå÷þò ôñéãýñù.

• ÊÜíåôå ðÜñá ðïëëÜ Üãñéá Þ ñéøïêßíäõíá ðñÜãìáôá: ìå ôçí ïäÞãçóç, ìå ôï îüäåìá ÷ñçìÜôùí, ìå ôï óåî êëð.

• Åßóôå ôüóï «áíåâáóìÝíïé», þóôå äå ÷ñåéÜæåóôå ðïëý ýðíï.

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 26

1/11/2004 3:41:09 ìì

Μιλήστε σε Κάποιον Áí áíçóõ÷åßôå üôé Ý÷åôå êáôÜèëéøç åóåßò Þ êÜðïéïò ößëïò, ÌÉËÇÓÔÅ ÓÅ ÊÁÐÏÉÏÍ ãé’ áõôü. ÕðÜñ÷ïõí Üíèñùðïé ðïõ ìðïñïýí íá óáò âïçèÞóïõí íá êÜíåôå èåñáðåßá: • Ýíáò åðáããåëìáôßáò óå êÜðïéï êÝíôñï øõ÷éêÞò õãåßáò Þ Åôáéñåßá Øõ÷éêÞò Õãåßáò • Ýíá ìÝëïò ôçò ïéêïãÝíåéÜò óáò ðïõ åìðéóôåýåóôå • ï ïéêïãåíåéáêüò óáò ãéáôñüò • ï êëçñéêüò óáò • Ýíáò ó÷ïëéêüò óýìâïõëïò Þ íïóïêüìïò • Ýíáò êïéíùíéêüò ëåéôïõñãüò • Ýíáò õðåýèõíïò åíÞëéêáò ¹, áí äåí Ý÷åôå ðïý íá áðåõèõíèåßôå, óôïí ôçëåöùíéêü êáôÜëïãï Þ óôéò ðëçñïöïñßåò êáôáëüãïõ èá ìðïñïýóáôå íá âñåßôå áñéèìïýò ôçëåöþíïõ ãéá ìéá ôïðéêÞ áíïé÷ôÞ ãñáììÞ Þ ãéá õðçñåóßåò øõ÷éêÞò õãåßáò Þ Üëëá ó÷åôéêÜ. Ç êáôÜèëéøç ìðïñåß íá åìöáíéóôåß óå Üôïìá üëùí ôùí çëéêéþí, öõëþí, åèíéêþí Þ ïéêïíïìéêþí ïìÜäùí.

Ας Μιλήσουµε Σοβαρά Τώρα Ôï íá Ý÷åé Ýíáò Üíèñùðïò êáôÜèëéøç äåí óçìáßíåé üôé åßíáé áäýíáìïò, Þ áðïôõ÷çìÝíïò, Þ äåí ðñïóðáèåß ðñáãìáôéêÜ… Óçìáßíåé üôé ÷ñåéÜæåôáé èåñáðåßá. Ïé ðåñéóóüôåñïé Üíèñùðïé ìå êáôÜèëéøç ìðïñïýí íá âïçèçèïýí ìå øõ÷ïèåñáðåßá, öÜñìáêá Þ êáé ôá äýï ìáæß. Âñá÷õðñüèåóìç øõ÷ïèåñáðåßá óçìáßíåé íá ìéëÞóåôå ãéá óõíáéóèÞìáôá ìå Ýíáí åêðáéäåõìÝíï åðáããåëìáôßá, ï ïðïßïò ìðïñåß íá óáò âïçèÞóåé íá áëëÜîåôå ôéò ó÷Ýóåéò, óêÝøåéò Þ óõìðåñéöïñÝò ðïõ óõìâÜëëïõí óôçí êáôÜèëéøç. ÕðÜñ÷ïõí öÜñìáêá, ôá ïðïßá áíôéìåôùðßæïõí áðïôåëåóìáôéêÜ ôçí êáôÜèëéøç ðïõ åßíáé óïâáñÞ Þ ðñïêáëåß áíéêáíüôçôá. Ôá áíôéêáôáèëéðôéêÜ öÜñìáêá äå «óå öôéÜ÷íïõí» êáé äåí ðñïêáëïýí åèéóìü. ÌåñéêÝò öïñÝò, ßóùò ðñÝðåé íá äïêéìáóôïýí ìåñéêÜ åßäç ðñéí âñåßôå, åóåßò êáé ï ãéáôñüò óáò, åêåßíï ðïõ äïõëåýåé êáëýôåñá. Ç èåñáðåßá ìðïñåß íá âïçèÞóåé ôá ðåñéóóüôåñá êáôáèëéðôéêÜ Üôïìá íá áñ÷ßóïõí íá áéóèÜíïíôáé êáëýôåñá ìÝóá óå ëßãåò ìüíï åâäïìÜäåò. Íá èõìÜóôå, ëïéðüí, üôé, üôáí ôá ðñïâëÞìáôÜ óáò ìïéÜæïõí ðïëý ìåãÜëá êáé áéóèÜíåóôå ðåóìÝíïé ãéá ðïëý ìåãÜëï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá, äåí åßóôå ìüíïé. ÕðÜñ÷åé âïÞèåéá ðáñáÝîù êáé ìðïñåßôå íá æçôÞóåôå âïÞèåéá. Êáé áí ãíùñßæåôå êÜðïéïí ðïõ íïìßæåôå üôé Ý÷åé êáôÜèëéøç, ìðïñåßôå íá âïçèÞóåôå. Áêïýóôå êáé åíèáññýíåôå ôï ößëï óáò íá ñùôÞóåé Ýíá

periodikoALEXteliko2.indd 27

ãïíéü Þ Ýíáí õðåýèõíï åíÞëéêá ãéá ôç èåñáðåßá. Áí ï ößëïò óáò äå æçôÞóåé óýíôïìá âïÞèåéá, ìéëÞóôå óå Ýíáí åíÞëéêá ðïõ åìðéóôåýåóôå êáé åêôéìÜôå – åéäéêÜ áí ï ößëïò óáò áíáöÝñåé ôçí áõôïêôïíßá.

Êáé ìåñéêÝò öïñÝò äåí ìðïñåßò íá ðåéò ðïéï Þñèå ðñþôï… áõôü ðïõ Ý÷åé óçìáóßá åßíáé üôé, üôáí Ý÷åéò êáé ôá äýï áõôÜ ðñïâëÞìáôá ìáæß, üóï íùñßôåñá ëÜâåéò èåñáðåßá, ôüóï ôï êáëýôåñï.

Τι Χρειάζεται να Γνωρίζετε για την Αυτοκτονία

Ç êáôÜèëéøç åßíáé ìéá áëçèéíÞ ðáèïëïãéêÞ íüóïò êáé èåñáðåýåôáé áí Ìðïñåßôå íá Îå÷ùñßóåôå ôá Ãåãïíüôá áðü ôá ÁðïêõÞìáôá ôçò Öáíôáóßáò

Ïé ðåñéóóüôåñïé Üíèñùðïé ðïõ Ý÷ïõí êáôÜèëéøç äåí äéáðñÜôôïõí áõôïêôïíßá. Ùóôüóï, ç êáôÜèëéøç áõîÜíåé ôïí êßíäõíï ãéá áõôïêôïíßá Þ áðüðåéñåò áõôïêôïíßáò. Äåí åßíáé áëÞèåéá üôé ïé Üíèñùðïé ðïõ ìéëïýí ãéá áõôïêôïíßá äåí ôçí åðé÷åéñïýí. Ïé óêÝøåéò, ôá ó÷üëéá Þ ïé áðüðåéñåò ãéá áõôïêôïíßá åßíáé ÐÁÍÔÁ ÓÏÂÁÑÁ… Áí êÜðïéï áðü áõôÜ óõìâåß óå óáò Þ óå êÜðïéïí ößëï óáò, ðñÝðåé íá ôï ðåßôå óå êÜðïéïí õðåýèõíï åíÞëéêá ÁÌÅÓÙÓ… Åßíáé ðñïôéìüôåñï íá åßíáé êáíåßò ðñïóåêôéêüò ðáñÜ íá ëõðÜôáé áñãüôåñá (ãéá êÜôé ðïõ èá ìðïñïýóå íá åß÷å áðïöåõ÷èåß)…

Γιατί Παθαίνουν Κατάθλιψη οι Άνθρωποι; ÌåñéêÝò öïñÝò ïé Üíèñùðïé ðÝöôïõí óå âáñéÜ êáôÜèëéøç ìåôÜ áðü êÜðïéï ãåãïíüò üðùò: Ýíá äéáæýãéï óôçí ïéêïãÝíåéá, óïâáñÜ ïéêïíïìéêÜ ðñïâëÞìáôá, ôï èÜíáôï åíüò áãáðçìÝíïõ ðñïóþðïõ, Ýíá áíáêÜôåìá óôçí ïéêïãåíåéáêÞ æùÞ, Þ ôï ÷ùñéóìü ìå ôï ößëï Þ ôç ößëç. ¢ëëïôå ðÜëé -üðùò óõìâáßíåé êáé ìå Üëëåò áóèÝíåéåò- ç êáôÜèëéøç áðëþò óõìâáßíåé. Óõ÷íÜ ïé íÝïé çëéêßáò 13 ùò 19 åôþí áíôéäñïýí óôïí ðüíï ôçò êáôÜèëéøçò ìðëÝêïíôáò ìå áëêïüë, íáñêùôéêÜ Þ óåî, åêäçëþíïíôáò äõóêïëßåò ìå ôï ó÷ïëåßï, Ý÷ïíôáò ðñïâëÞìáôá ìå ôçí ïéêïãÝíåéá Þ ìå ößëïõò. Áõôüò åßíáé Ýíáò áêüìç ëüãïò ãéá ôïí ïðïßï åßíáé óçìáíôéêü íá ëçöèåß èåñáðåßá ãéá ôçí êáôÜèëéøç, ðñïôïý áõôÞ ïäçãÞóåé óå Üëëá ðñïâëÞìáôá.

Η Κατάθλιψη σε Σχέση µε το Αλκοόλ και Άλλα Φάρµακα ÐïëëÜ êáôáèëéðôéêÜ Üôïìá, éäéáßôåñá íÝïé çëéêßáò 13 ùò 19 åôþí, Ý÷ïõí åðéðëÝïí ðñïâëÞìáôá ìå ôï áëêïüë Þ Üëëá öÜñìáêá. (Ôï áëêïüë åßíáé êé áõôü Ýíá öÜñìáêï). ÌåñéêÝò öïñÝò ç êáôÜèëéøç åìöáíßæåôáé ðñþôç êáé ïé Üíèñùðïé äïêéìÜæïõí öÜñìáêá ãéá íá îåöýãïõí áðü áõôÞí. (Óôï ôÝëïò, ôá öÜñìáêá Þ ôï áëêïüë áðëþò êÜíïõí ôá ðñÜãìáôá ÷åéñüôåñá!) ¢ëëïôå ðÜëé ç ÷ñÞóç áëêïüë Þ Üëëïõ öáñìÜêïõ Ýñ÷åôáé ðñþôç, êáé ç êáôÜèëéøç ðñïêáëåßôáé áðü:

• το ίδιο το φάρµακο, ή • τη διακοπή λήψης του, ή • τα προβλήµατα που προκαλεί η χρήση της ουσίας.

Ïé ìýèïé ãýñù áðü ôçí êáôÜèëéøç óõ÷íÜ åìðïäßæïõí ôïõò áíèñþðïõò íá êÜíïõí ôï óùóôü.

Μύθος: Åßíáé öõóéïëïãéêü ãéá ôïõò íÝïõò çëéêßáò 13-19 åôþí íá åßíáé êáêïäéÜèåôïé, ïé Ýöçâïé äåí ðÜó÷ïõí áðü «ðñáãìáôéêÞ» êáôÜèëéøç. ÃÅÃÏÍÏÓ: Ç êáôÜèëéøç åßíáé êÜôé ðåñéóóüôåñï áðü ôï íá åßóáé áðëþò êáêïäéÜèåôïò, êáé ìðïñåß íá åìöáíéóôåß óå Üôïìá êÜèå çëéêßáò, êáèþò êáé óôïõò íÝïõò çëéêßáò 1319 åôþí. Μύθος: Ôï íá ðåéò óå êÜðïéïí åíÞëéêá üôé Ýíáò ößëïò ìðïñåß íá Ý÷åé êáôÜèëéøç ðñïäßäåé ôçí åìðéóôïóýíç (ðïõ óïõ Ý÷åé ï ößëïò). Áí êÜðïéïò èÝëåé âïÞèåéá, èá ôçí ðÜñåé. ÃÅÃÏÍÏÓ: Ç êáôÜèëéøç, ç ïðïßá õðïíïìåýåé ôçí åíÝñãåéá êáé ôçí áõôáñÝóêåéá/ áõôïåêôßìçóç, åìðïäßæåé ôçí éêáíüôçôá Þ ôçí åðéèõìßá ôïõ áôüìïõ íá ðÜñåé âïÞèåéá. Áðïôåëåß ìéá ðñÜîç áëçèéíÞò öéëßáò ôï íá ìïéñáóôåßò ôéò áíçóõ÷ßåò óïõ ìå Ýíáí åíÞëéêá ðïõ ìðïñåß íá âïçèÞóåé. Μύθος: Ôï íá ìéëÜò ãéá ôçí êáôÜèëéøç áðëþò ÷åéñïôåñåýåé ôá ðñÜãìáôá. ÃÅÃÏÍÏÓ: Ôï íá ìéëÜò óå âÜèïò ãéá óõíáéóèÞìáôá ìå Ýíáí êáëü ößëï åßíáé óõ÷íÜ Ýíá âïçèçôéêü ðñþôï âÞìá. Ç öéëßá, ôï åíäéáöÝñïí ôïõ Üëëïõ êáé ç óôÞñéîç ìðïñïýí íá äþóïõí ôçí åíèÜññõíóç íá ìéëÞóåéò óå Ýíáí ãïíéü Þ Üëëï åíÞëéêá ôçò åìðéóôïóýíçò óïõ, þóôå íá åêôéìçèåß ç ðåñßðôùóç êáôÜèëéøçò.

NIMH : National Institute of Mental Health Åèíéêü Éíóôéôïýôï Øõ÷éêÞò Õãåßáò

1/11/2004 3:41:12 ìì

μικρά & νόστιμα

ÁÈÇÍÁ

ÁèÞíá: ÃáóôñåíôåñéêÝò äéáôáñá÷Ýò, âëÜâåò óôïõò íåöñïýò êáé åìöÜíéóç êáñêßíïõ åßíáé äõíáôü íá ðñïêáëÝóåé ôï ìÝôáëëï êÜäìéï, ôï ïðïßï åíôïðßóôçêå óå åðßðåäá ðïëý ðéï ðÜíù áðü ôá åðéôñåðôÜ óå øýêôåò íåñïý ðïõ ëåéôïõñãïýí óå üëç ôçí ÅëëÜäá.Ôï êÜäìéï ðñïÝñ÷åôáé áðü áóçìïêïëëÞóåéò óôï åóùôåñéêü ôùí ìç÷áíçìÜôùí. Áíåðéèýìçôåò äñÜóåéò Ç êáôÜðïóç ìåãÜëçò ðïóüôçôáò êáäìßïõ åñåèßæåé Ýíôïíá ôï óôïìÜ÷é êáé ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé åìåôü Þ äéÜññïéá. Ç ìáêñï÷ñüíéá Ýêèåóç ïäçãåß óå óõóóþñåõóç ôïõ êáäìßïõ óôá íåöñÜ, üðïõ ôï ìÝôáëëï ðáñáìÝíåé ãéá äéÜóôçìá Ýùò êáé 30 ÷ñüíùí. Ôï êÜäìéï åðßóçò ðñïêáëåß âëÜâåò óôïõò ðíåýìïíåò -ç åéóðíïÞ ìåãÜëçò ðïóüôçôáò êáäìßïõ ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé ôï èÜíáôï ëüãù ðíåõìïíéêïý ïéäÞìáôïò. Óôï óêåëåôéêü óýóôçìá, ôï êÜäìéï ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé áðþëåéá ïóôéêÞò ìÜæáò, üðùò ðáñáôçñÞèçêå óå ÉÜðùíåò ðïõ êáôáíÜëùíáí ñýæé ôï ïðïßï åß÷å ðïôéóôåß ìå ìïëõóìÝíï íåñü. Ôï ìÝôáëëï åíäÝ÷åôáé åðßóçò íá áõîÜíåé ôïí êßíäõíï êáñêßíïõ ôùí ðíåõìüíùí êáé ôïõ ðñïóôÜôç. Ìðïñåß åðßóçò íá ðñïêáëÝóåé áíáéìßá êáé áðï÷ñùìáôéóìü ôùí äïíôéþí, åíþ Ýñåõíåò óå æþá Ý÷ïõí äåßîåé õøçëÞ áñôçñéáêÞ ðßåóç, óéäçñïðåíßá, âëÜâåò óôï Þðáñ êáé ôï íåõñéêü óýóôçìá. Ôï êÜäìéï ÷ñçóéìïðïéåßôáé óÞìåñá óå ðïëëÜ ðñïúüíôá, üðùò óå ìðáôáñßåò, ÷ñþìáôá, ìåôáëëéêÝò åðéêáëýøåéò êáé ðëáóôéêÜ. Óå áõîçìÝíåò ðïóüôçôåò êáäìßïõ åêôßèåíôáé óõóôçìáôéêÜ ïé åñãáæüìåíïé óå ïñéóìÝíá ìåôáëëïõñãåßá, êáèþò êáé ïé êáðíéóôÝò.

ÕøçëÜ åðßðåäá Ôï õðïõñãåßï ÁíÜðôõîçò æÞôçóå ôç ÄåõôÝñá áðü üëïõò üóïé äéáèÝôïõí øýêôåò íá ôïõò áðïóõíäÝóïõí êáé íá áðïóôåßëïõí äåßãìá íåñïý óå êáôÜëëçëï åñãáóôÞñéï (Ãåíéêü ×çìåßï ôïõ ÊñÜôïõò, ÉÃÌÅ, ðáíåðéóôçìéáêÜ êáé éäéùôéêÜ åñãáóôÞñéá). Ôïí ðåñáóìÝíï Éïýëéï, ï ÅÖÅÔ åß÷å äéáðéóôþóåé üôé óå ïñéóìÝíïõò øýêôåò ðïõ ëåéôïõñãïýóáí óå ïëõìðéáêÝò åãêáôáóôÜóåéò ç óõãêÝíôñùóç ôïõ êáäìßïõ óôï íåñü Þôáí Ýíôåêá öïñÝò õøçëüôåñç áðü ôï äéåèíÝò áíþôáôï üñéï -55 ìéêñïãñáììÜñéá áíÜ êõâéêü åêáôïóôü, áíôß ãéá ðÝíôå. Óýìöùíá ìå ôïí Ðáãêüóìéï Ïñãáíéóìü Õãåßáò, áðü ôçí óõíïëéêÞ ðïóüôçôá êáäìßïõ ðïõ åéóÝñ÷åôáé óôïí ïñãáíéóìü áðïññïöÜôáé ôåëéêÜ ôï äýï Ýùò Ýîé ôïéò åêáôü. Ç áðïññüöçóç åîáñôÜôáé áðü äéÜöïñïõò ðáñÜãïíôåò, üðùò ôá åðßðåäá ôïõ óéäÞñïõ óôïí ïñãáíéóìü. Ï ÐÏÕ ïñßæåé ùò ôçí áíþôáôç åðéôñåðôÞ ðñüóëçøç áíÜ åâäïìÜäá ôá åðôÜ ìéêñïãñáììÜñéá áíÜ êéëü óùìáôéêïý âÜñïõò. Áõôü óçìáßíåé üôé ï ìÝóïò Üíäñáò, ðïõ æõãßæåé 70 êéëÜ, ìðïñåß íá ðñïóëáìâÜíåé Ýùò 70mg êáäìßïõ ôçí çìÝñá. Ç ðïóüôçôá áõôÞ ðåñéÝ÷åôáé óå ìüëéò äýï êõâéêÜ åêáôïóôÜ ôïõ ìïëõóìÝíïõ íåñïý ðïõ âñÝèçêå óå ïñéóìÝíïõò øýêôåò. Áîßæåé íá óçìåéùèåß üôé ç ðëåéïíüôçôá ôùí äùñçôþí ïñãÜíùí åßíáé ãõíáßêåò (56,68%) êáé Üôïìá çëéêßáò 3650 åôþí (40,03%).

ÅËËÁÄÁ Ï ìÝóïò ¸ëëçíáò øÞëùóå ïêôþ åêáôïóôÜ êáé ðÜ÷õíå Ýîé êéëÜ êáôÜ ôçí åéêïóáåôßá 1970-1990, üðùò ðñïêýðôåé áðü Ýñåõíá ôïõ 401 Óôñáôéùôéêïý Íïóïêïìåßïõ êáé ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôïõ ×Üñâáñíô. Ôï 1968 ôï ìÝóï ýøïò ôùí áíäñþí Þôáí 1,76 ìÝôñá óôïí áóôéêü ðëçèõóìü êáé 1,75 ìÝôñá óôïí áãñïôéêü. ÓÞìåñá ôï ìÝóï ýøïò Ý÷åé áõîçèåß óôá 1,84 ìÝôñá. Ôï ìÝóï óùìáôéêü âÜñïò áíôßóôïé÷á áõîÞèçêå óôï ßäéï äéÜóôçìá áðü ôá 67,2 êéëÜ ðåñßðïõ óôá 73 êéëÜ. «Ïé ¸ëëçíåò ìåôÜ ôï 1950 áñ÷ßæïõí íá êåñäßæïõí âÜñïò, üðùò áêñéâþò óõíÝâç óôéò ëéãüôåñï áíåðôõãìÝíåò ÷þñåò ìåôÜ ôïí Â’ Ðáãêüóìéï Ðüëåìï, êáèþò ï ðëçèõóìüò áêïëïõèåß êáëýôåñç êáé ðéï ïëïêëçñùìÝíç äéáôñïöÞ. ÊáôÜ ôçí åéêïóáåôßá 1970 - 1990 ðáñáôçñïýìå áíôßóôïé÷á áýîçóç ýøïõò», áíáöÝñåé óôá «ÍÝá» ï ÄçìÞôñçò Ôñé÷üðïõëïò, êáèçãçôÞò Åðéäçìéïëïãßáò óôá ÐáíåðéóôÞìéá ôïõ ×Üñâáñíô êáé ôçò ÁèÞíáò êáé åðéêåöáëÞò ôçò ìåëÝôçò. Ç Ýñåõíá, ìå ôßôëï «ÁíÜóôçìá, ÂÜñïò êáé Ðá÷õóáñêßá ôùí ÅëëÞíùí», ðñáãìáôïðïéÞèçêå óå äåßãìá 800 íåïóýëëåêôùí áðü ôï Åíäïêñéíïëïãéêü ÔìÞìá ôïõ 401 ÃÓÍÁ êáé ôï ÔìÞìá Åðéäçìéïëïãßáò ôïõ ×Üñâáñíô. Ïé ìåôñÞóåéò ðÜíôùò Ýäåéîáí üôé ðáñüëï ðïõ ï óùìáôüôõðïò ôïõ ¸ëëçíá áëëÜæåé, ï äåßêôçò ìÜæáò óþìáôïò (BMI) ðáñáìÝíåé óôáèåñüò. Ï äåßêôçò áõôüò éóïýôáé ìå ôï óùìáôéêü âÜñïò äéá ôï ôåôñÜãùíï ôïõ ýøïõò êáé áí õðåñâáßíåé ìéá ïñéóìÝíç ôéìÞ, ôï Üôïìï èåùñåßôáé õðÝñâáñï. Ï äåßêôçò ðáñáìÝíåé óôáèåñüò «åðåéäÞ ïé ¸ëëçíåò åß÷áí êåñäßóåé âÜñïò, ðáñÜëëçëá üìùò øÞëùóáí» åîçãåß ï ê. Ôñé÷üðïõëïò. Ï êáèçãçôÞò ðñïåéäïðïéåß üìùò üôé ï ìÝóïò äåßêôçò ìÜæáò óþìáôïò óôçí ÅëëÜäá áíáìÝíåôáé íá áõîçèåß óôï ìÝëëïí, êáèþò ç áõîçôéêÞ ðïñåßá ôïõ áíáóôÞìáôïò öáßíåôáé íá óôáèåñïðïéåßôáé, åíþ ç êáôáíÜëùóç èåñìßäùí ðáñáìÝíåé õøçëÞ. «Óýìöùíá ìå ðñüóöáôåò Ýñåõíåò, ïé ¸ëëçíåò åìöáíßæïíôáé ùò ïé ðéï ðá÷ýóáñêïé óôçí Åõñþðç» åðéóçìáßíåé.

26

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 28

1/11/2004 3:41:13 ìì

μικρά & νόστιμα Τα αθλήματα αντοχής απομακρύνουν τον κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας

ÍÅÁ ÕÏÑÊÇ

ÍÝá Õüñêç: Ç ìáêñÜ åíáó÷üëçóç ìå áèëÞìáôá áíôï÷Þò, üðùò ôï ôñÝîéìï, ôï êïëýìðé Þ ç ðïäçëáóßá, ßóùò ðñïëáìâÜíåé ôç óêëÞñõíóç ôçò êáñäéÜò ðïõ ðñáãìáôïðïéåßôáé ìå ôçí ðÜñïäï ôùí åôþí êáé ôåëéêÜ ìåéþíåé ôïí êßíäõíï êáñäéáêÞò áíåðÜñêåéáò, óýìöùíá ìå áìåñéêáíéêÞ ìåëÝôç ðïõ äçìïóéåýèçêå óôï åðéóôçìïíéêü Ýíôõðï Circulation. ¼ôáí ç êáñäéÜ óêëçñáßíåé åßíáé ðéï äýóêïëï íá ÷áëáñþóåé êáé íá äéáóôáëåß ìåôáîý ôùí ðáëìþí êáé ùò åê ôïýôïõ ãåìßæåé ìå ëéãüôåñï áßìá. Óôç óõíÝ÷åéá, ìå êÜèå óýóðáóç, ëéãüôåñï áßìá åîÜãåôáé ðñïò ôï õðüëïéðï óþìá, ãåãïíüò ðïõ ìðïñåß íá ïäçãÞóåé óå óïâáñÜ ðñïâëÞìáôá ìå ôçí ðÜñïäï ôùí åôþí. ÅñåõíçôéêÞ ïìÜäá ôïõ Éáôñéêïý ÊÝíôñïõ ÓáïõèãïõÝóôåñí ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôïõ ÔÝîáò ìå åðéêåöáëÞò ôïí Äñ ÌðÝíôæáìéí Ëåâéí Ýèåóå õðü éáôñéêÞ ðáñáêïëïýèçóç 12 çëéêéùìÝíïõò ðïõ Ýêáíáí êáèéóôéêÞ æùÞ, 12 äñáóôÞñéïõò çëéêéùìÝíïõò êáé 14 íåáñÜ Üôïìá ðïõ Ýêáíáí êáèéóôéêÞ æùÞ. ÓõíÞèç äéáãíùóôéêÜ ôåóô äéåíåñãÞèçêáí ãéá íá åêôéìçèåß ðüóï åýêïëá ç êáñäéÜ ãÝìéæå ìå áßìá. ÊáôÜ ìÝóï üñï, ïé äñáóôÞñéïé çëéêéùìÝíïé ãõìíÜæïíôáí ãéá 23 ÷ñüíéá. ¸ôñå÷áí, êïëõìðïýóáí Þ Ýêáíáí ðïäÞëáôï êáëýðôïíôáò áðüóôáóç 37 ÷éëéïìÝôñùí ôçí åâäïìÜäá. Ïé çëéêéùìÝíïé ðïõ Ýêáíáí êáèéóôéêÞ æùÞ äå ãõìíÜæïíôáí ðåñéóóüôåñåò áðü ôñåéò öïñÝò ôçí åâäïìÜäá ãéá 30 ëåðôÜ. Ïé äñáóôÞñéïé çëéêéùìÝíïé áíôëïýóáí ðåñéóóüôåñï áßìá óå êÜèå ðáëìü óõãêñéôéêÜ ìå ôïõò áäñáíåßò çëéêéùìÝíïõò. ÅðéðëÝïí, óõãêñéôéêÜ ìå ôïõò áäñáíåßò íÝïõò, ïé áäñáíåßò çëéêéùìÝíïé åß÷áí óçìÜäéá êáñäéáêÞò óêëÞñõíóçò, åíþ ïé äñáóôÞñéïé çëéêéùìÝíïé ü÷é.

Ο θηλασμός δε συμβάλλει στη γρήγορη απώλεια των κιλών της εγκυμοσύνης

ÍÅÁ ÕÏÑÊÇ

28

ÍÝá Õüñêç: Ç áðþëåéá ôùí ðåñéôôþí êéëþí ìåôÜ áðü ôïí ôïêåôü äåí åðéôõã÷Üíåôáé äéá ôïõ èçëáóìïý, áðïöáßíïíôáé Áìåñéêáíïß åñåõíçôÝò, óýìöùíá ìå ìåëÝôç ðïõ äçìïóéåýåôáé óôï åðéóôçìïíéêü Ýíôõðï American Journal of Clinical Nutrition. ÐáñÜ ôá ðïëëáðëÜ ïöÝëç ôïõ èçëáóìïý ãéá ôç ìçôÝñá êáé ôï âñÝöïò, åßíáé ëÜèïò ç áíôßëçøç ðïõ Ý÷ïõí ðïëëÝò ãõíáßêåò üôé ï èçëáóìüò óõìâÜëëåé óôçí ôá÷ýôåñç áðþëåéá ôùí ðåñéôôþí êéëþí ðïõ óõóóùñåýôçêáí óôï óþìá ëüãù ôçò åãêõìïóýíçò. ÅñåõíçôéêÞ ïìÜäá ôïõ Éáôñéêïý Íïóïêïìåéáêïý ÊÝíôñïõ Ðáßäùí ôïõ ÓéíóéíÜôé ìå åðéêåöáëÞò ôçí Äñ ×Üéíôé ÊÜëâáñè êáé ôçí Äñ ÊÜñåí Ãïõüóé óõãêÝíôñùóáí óôïé÷åßá ãéá ôç óùìáôéêÞ êáôÜóôáóç 326 èçëáæïõóþí êáé ìç ãõíáéêþí, ãéá íá êáèïñßóïõí ôçí åðßäñáóç ôïõ èçëáóìïý óôçí áðþëåéá âÜñïõò ìåôÜ ôïí ôïêåôü. Ðåñßðïõ ïé ìéóÝò åî áõôþí ìå ôõ÷áßá åðéëïãÞ Ýëáâáí êáé óõìðëÞñùìá áóâåóôßïõ, ôï ïðïßï ðéóôåýåôáé üôé åðßóçò ðñïÜãåé ôçí áðþëåéá ôùí ðåñéôôþí êéëþí êáé ôïõ ëßðïõò ìåôÜ ôïí ôïêåôü. Ïé åðéóôÞìïíåò äéáðßóôùóáí üôé ç áðþëåéá ôïõ óùìáôéêïý ëßðïõò óõíïëéêÜ, üðùò åðßóçò êáé óôá Üíù êáé êÜôù Üêñá óõíôåëÝóôçêå ìå ãñçãïñüôåñï ñõèìü ìåôáîý ôùí ãõíáéêþí ðïõ äå èÞëáæáí óõãêñéôéêÜ ìå åêåßíåò ðïõ èÞëáæáí ôá âñÝöç. Ôï óõìðëÞñùìá áóâåóôßïõ äå öÜíçêå íá åðçñåÜæåé ôçí ìåßùóç ôïõ üãêïõ ôïõ ëßðïõò. Ùóôüóï, üëåò ïé óõììåôÝ÷ïõóåò, áíåîáñôÞôùò èçëáóìïý Þ ü÷é, áðþëåóáí ëßðïò óôçí ðåñéï÷Þ ôïõ êïñìïý (óôï óôÞèïò, ôï óôïìÜ÷é êáé ôçí êïéëéáêÞ ÷þñá) êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò ìåëÝôçò, ç ïðïßá äéÞñêåóå áðü äýï Ýùò Ýîé åâäïìÜäåò.

«Ïé ãõíáßêåò ðïõ äå èÞëáæáí Ý÷áóáí ëßðïò, ü÷é âÜñïò ãñçãïñüôåñá áðü åêåßíåò ðïõ èÞëáæáí. Ï ëüãïò ðïõ óõíÝâç áõôü äåí åßíáé ãíùóôüò, áëëÜ åéêÜæïõìå üôé ðåñéüñéæáí ôçí ðñüóëçøç èåñìßäùí óå ìéá ðñïóðÜèåéá íá ÷Üóïõí âÜñïò, åíþ åêåßíåò ðïõ èÞëáæáí äåí ðåñéüñéæáí ôéò ðñïóëáìâáíüìåíåò èåñìßäåò, äéüôé õðÝèåôáí üôé ç áðþëåéá âÜñïõò èá åðéôõã÷áíüôáí äéá ôïõ èçëáóìïý», åîçãåß ç Äñ Ãïõüóé. Ç ðåñßóóåéá ëßðïõò, ðïõ ðñïóëáìâÜíåôáé êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò êýçóçò, óõíÞèùò áðïèçêåýåôáé óôïõò ìçñïýò êáé ôïí êïñìü, ôá óçìåßá ôá ïðïßá Ý÷åé áðïäåé÷èåß ðùò åßíáé êýñéåò ðçãÝò åíÝñãåéáò ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ç ãõíáßêá ôçí ðåñßïäï ôïõ èçëáóìïý. Áõôü ßóùò åîçãåß ãéáôß ïé ãõíáßêåò ðïõ èçëÜæïõí ÷ñçóéìïðïéïýóáí áõôÝò ôéò ðçãÝò åíÝñãåéåò êáé ôåëéêÜ óõóóþñåõáí ëßðïò óôá Üíù Üêñá, åíþ ïé ìç èçëÜæïõóåò êáôüñèùíáí íá ìåéþíïõí ôç óõíïëéêÞ ðïóüóôùóç ôïõ ëßðïõò óôï óþìá ôïõò êáèþò êáé óå óõãêåêñéìÝíá óçìåßá. Ìéá Üëëç ðéèáíÞ åîÞãçóç ôïõ ãéáôß ï èçëáóìüò äå óõìâÜëëåé óôçí áðþëåéá ëßðïõò Þ âÜñïõò äßíåôáé áðü ôá áõîçìÝíá åðßðåäá ôçò ïñìüíçò ðñïëáêôßíçò. ÌåëÝôåò Ý÷ïõí áðïäåßîåé üôé ç óõãêåêñéìÝíç ïñìüíç ü÷é ìüíï ðñïêáëåß ôçí ðáñáãùãÞ ôïõ ãÜëáêôïò áëëÜ áõîÜíåé êáé ôçí üñåîç. ÐáñÜ ôçí «áñíçôéêÞ» åðßðôùóç ôïõ èçëáóìïý óôçí ðñïóðÜèåéá áðþëåéáò ôùí ðåñéôôþí êéëþí ôçò åãêõìïóýíçò, üëåò ïé íÝåò ìçôÝñåò èá ðñÝðåé íá åðéäéþêïõí íá èçëÜæïõí ôï ìùñü ôïõò, äéüôé Ý÷åé áðïäåé÷èåß üôé ôá ðáéäéÜ ðïõ èçëÜæïõí Ý÷ïõí ëßãåò ðéèáíüôçôåò íá ãßíïõí õðÝñâáñá Þ ðá÷ýóáñêá êáé íá åêäçëþóïõí äéÜöïñá íïóÞìáôá.

ÄÇÌÇÔÑÇÓ ÊÁÑÁÃÉÁÍÍÇÓ

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 30

1/11/2004 3:41:27 ìì

περί διαίτης

Η διατροφή

κατά του καρκίνου

ÓÞìåñá, ïé êáêïÞèåéò íåïðëáóßåò áðïôåëïýí ôç äåýôåñç óå óåéñÜ áéôßá èíçóéìüôçôáò óôéò ðåñéóóüôåñåò áíåðôõãìÝíåò ÷þñåò ìåôÜ ôá íïóÞìáôá ôïõ êáñäéáããåéáêïý óõóôÞìáôïò. Ç ðñïïðôéêÞ åßíáé íá áðïôåëÝóïõí óå óýíôïìï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá ôçí ðñþôç áéôßá èáíÜôïõ óôéò ðáñáðÜíù ÷þñåò. Ðáñüëï ðïõ ôï ìÝãåèïò ôïõ ðñïâëÞìáôïò ôïõ êáñêßíïõ åßíáé ðáñüìïéï óå üëï ôïí êüóìï, õðÜñ÷ïõí óçìáíôéêÝò äéáöïñÝò óôç óõ÷íüôçôá åìöÜíéóçò äéáöüñùí ìïñöþí êáñêßíïõ ìåôáîý ôïõ áíåðôõãìÝíïõ êáé ôïõ ëéãüôåñï áíåðôõãìÝíïõ êüóìïõ. Óôéò áíåðôõãìÝíåò ÷þñåò ïé óõ÷íüôåñïé êáñêßíïé åßíáé áõôïß ôïõ ðíåýìïíá, ôïõ óôïìÜ÷ïõ, ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ, ôïõ ìáóôïý, ôçò ìÞôñáò, ôïõ ðñïóôÜôç, ôïõ Þðáôïò, åíþ óå öôù÷üôåñåò ÷þñåò êáé óôçí ¢ðù ÁíáôïëÞ ïé åðéêñáôÝóôåñïé åßíáé áõôïß ôïõ óôïìÜ÷ïõ, ôïõ Þðáôïò, ôçò óôïìáôéêÞò êïéëüôçôáò êáé ôïõ ïéóïöÜãïõ. ÐÜíôùò, ç óõ÷íüôçôá åìöÜíéóçò êáñêßíïõ áðïôåëåß ìéá äõíáìéêÞ êáôÜóôáóç ðáãêïóìßùò, ëüãù ôçò áýîçóçò ôïõ ðëçèõóìïý ôçò ãçò, ôçò ìåôáêßíçóçò áõôïý êáé ôçò áíôáëëáãÞò ðñïôýðùí äéáôñïöÞò êáé ôñüðïõ æùÞò. Ðáñüëï ðïõ áðü ôá ôÝëç ôçò äåêáåôßáò ôïõ 1930 åñãáóôçñéáêÝò ìåëÝôåò óå ðåéñáìáôüæùá áðÝäåéîáí åðéäñÜóåéò äéáôñïöéêþí ìåôáâïëþí óôçí åîÝëéîç êáñêéíéêþí üãêùí, ÷ñåéÜóôçêå ç ðáñÝëåõóç áñêåôþí äåêáåôéþí þóôå íá áðïäïèåß ôïõëÜ÷éóôïí ôï 30% ôùí ðåñéðôþóåùí óå ðáñÜãïíôåò ðïõ óõíäÝïíôáé ìå ôç äéáôñïöÞ -ðïóïóôü áíÜëïãï ôïõ êéíäýíïõ áðü ôï êÜðíéóìá. Óõíåðþò, áðü ôç óôéãìÞ ðïõ Ý÷ïõí Þäç åðéóçìáíèåß êÜðïéïé áéôéïëïãéêïß ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ, ðïõ óõíäÝïíôáé ìå ôïí ôñüðï äéáôñïöÞò, ç ðñüëçøç äéá ìÝóù áõôïý ìðïñåß áäéáìöéóâÞôçôá íá áðïôåëÝóåé ìéá áðïôåëåóìáôéêÞ ìÝèïäï åëÝã÷ïõ ôïõ êáñêßíïõ óå ðëçèõóìéáêü åðßðåäï. ÅðéóôÞìïíåò áð’ üëï ôïí êüóìï óõãêëßíïõí óå ôÝóóåñéò ðñáêôéêïýò äéáôñïöéêïýò ôñüðïõò ìåßùóçò ôïõ êéíäýíïõ ôïõ êáñêßíïõ: 1) Υιοθέτηση διατροφικών επιλογών που στηρίζονται κυρίως σε φυτικά τρόφιμα και συγκεκριμένα σε ποικιλία κατανάλωσης φρέσκων φρούτων (2 - 4 μερίδες/ημέρα), φρέσκων λαχανικών (3-5 μερίδες/ημέρα), δημητριακών (κατά προτίμηση ολικής άλεσης), ρυζιού, οσπρίων, αμυλούχων λαχανικών (7 ή παραπάνω μερίδες/ημέρα).

2) Περιορισμός της πρόσληψης τροφίμων πλουσίων σε λιπαρά κυρίως ζωικής προέλευσης. Επιλογή ψαριών, άπαχων πουλερικών ή γαλακτοκομικών χαμηλών σε λιπαρά και περιορισμός της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος.

3) ∆ιατήρηση ενός υγιούς βάρους σώματος και μιας καλής συστηματικής σωματικής δραστηριότητας.

4) Περιορισμός ή πλήρη αποχή από την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών. Ïé ðáñáðÜíù êáôåõèõíôÞñéåò ïäçãßåò áðïôåëïýí Ýíá êáëü åíáñêôÞñéï ëÜêôéóìá åõáéóèçôïðïßçóçò ôïõ êüóìïõ óå Ýíá èÝìá ðïõ öáßíåôáé íá ôïí áðáó÷ïëåß éäéáßôåñá. ÂÝâáéá ç åí ôù âÜèåé ðñïóÝããéóç ôçò ó÷Ýóçò äéáôñïöÞò (ùò áéôéïëïãéêïý ðáñÜãïíôá êéíäýíïõ) êáé êáñêßíïõ åßíáé äýóêïëç, ðïëõäéÜóôáôç êáé áñêåôÜ óýíèåôç êáé ìÝ÷ñé óÞìåñá ôïõëÜ÷éóôïí êáíåßò äå öáßíåôáé íá êáôÝ÷åé ôçí ðñþôç Þ ôçí ôåëåõôáßá ëÝîç óôï èÝìá áõôü, ôï ïðïßï åîáêïëïõèåß íá áðïôåëåß ðåäßï Ýíôïíçò åñåõíçôéêÞò äñáóôçñéüôçôáò. Óôçí ðáñïýóá áíáöïñÜ ëïéðüí ðÝñá áðü ôéò ãåíéêÝò êáôåõèõíôÞñéåò ïäçãßåò, ðïõ Þäç Ý÷ïõí áíáöåñèåß, èá åðé÷åéñçèåß êáé ìéá ðñþôç óõíïðôéêÞ åóôßáóç óôç ó÷Ýóç äéÜöïñùí äéáôñïöéêþí æçôçìÜôùí êáé êÜðïéùí ìïñöþí êáñêßíïõ, ïé ïðïßïé êõñßùò áðáíôþíôáé óå êïéíùíßåò áöèïíßáò. Ãéá ôá æçôÞìáôá áõôÜ õðÜñ÷ïõí éó÷õñÝò õðïèÝóåéò êáé óçìáíôéêÜ åðéäçìéïëïãéêÜ äåäïìÝíá. Áíáëõôéêüôåñá:

30

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 32

1/11/2004 3:41:33 ìì

Παχυσαρκία Ç õðåñâÜëëïõóá åíáðüèåóç óùìáôéêïý ëßðïõò, ðïõ ïäçãåß óôçí ðá÷õóáñêßá, êáôÜ ôçí åíÞëéêç æùÞ öáßíåôáé íá ó÷åôßæåôáé èåôéêÜ ìå äéÜöïñåò ìïñöÝò êáñêßíïõ ìå ðåñéóóüôåñï êáëÜ ôåêìçñéùìÝíç ôç ó÷Ýóç áõôÞò ìå ôïí êáñêßíï ôïõ åíäïìçôñßïõ êáé ôçò ÷ïëçäü÷ïõ êýóôåùò. Åðßóçò, ôüóï óôïõò Üíäñåò üóï êáé óôéò ãõíáßêåò, ç óðëá÷íéêÞ ðá÷õóáñêßá åðéäñÜ åðéâáñõíôéêÜ óôçí áíÜðôõîç ôïõ êáñêßíïõ ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ. ¼óïí áöïñÜ óôïí êáñêßíï ôïõ ìáóôïý, õðÜñ÷åé èåôéêÞ óõó÷Ýôéóç ìåôáîý ôçò ðá÷õóáñêßáò ìåôåììçíïðáõóéáêþí ãõíáéêþí (ðéèáíþò ëüãù ôçò óýíèåóçò åíäïãåíþí ïéóôñïãüíùí áðü ôïí ëéðþäç éóôü) êáé ôïõ êáñêßíïõ áõôïý, åíþ áíôßèåôá ðñéí áðü ôçí åììçíüðáõóç, ãõíáßêåò ìå ìåãáëýôåñï ðïóïóôü óùìáôéêïý ëßðïõò ðáñïõóéÜæïõí ìåéùìÝíï êßíäõíï.

ëá÷áíéêþí êáé ôïõ êéíäýíïõ äéáöüñùí ôýðùí êáñêßíïõ. ÁõôÝò ôéò åíäåßîåéò Ýñ÷ïíôáé íá õðïóôçñßîïõí êáé åðéðñüóèåôá óôïé÷åßá áðü ìåëÝôåò ðÜíù óå âéï÷çìéêïýò äåßêôåò (ð.÷. åðßðåäá êáñïôåíïåéäþí óôïí ïñü ôïõ áßìáôïò) óå óõíÜñôçóç ìå ôçí êáôáíÜëùóç öñïýôùí êáé ëá÷áíéêþí. Ïé ðåñéóóüôåñåò áðü áõôÝò ôéò ìåëÝôåò áöïñïýí óå êáñêßíïõò ôùí ðíåõìüíùí êáé ôïõ óôïìÜ÷ïõ

Καφεϊνούχα αφεψήματα

Λιπαρά Οξέα Τροφής Κατανάλωση Κόκκινου Κρέατος ¼óïí áöïñÜ óôïí êáñêßíï ôïõ ìáóôïý ðñüóöáôåò åðéäçìéïëïãéêÝò ìåëÝôåò äåß÷íïõí íá ìçí õðÜñ÷åé èåôéêÞ óõó÷Ýôéóç ìåôáîý áõôïý êáé ôïõ ïëéêïý ðñïóëáìâáíüìåíïõ ëßðïõò. Ôï ßäéï öáßíåôáé íá éó÷ýåé êáé ãéá ôïí êáñêßíï ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ, üðïõ óå ðÜñá ðïëëÝò ìåëÝôåò ç êáôáíÜëùóç ìåí êüêêéíïõ êñÝáôïò óõíäÝèçêå éó÷õñÜ ìå áõîçìÝíï êßíäõíï, åíôïýôïéò öáßíåôáé ï êßíäõíïò áõôüò íá ìçí ó÷åôßæåôáé ìå ôï ðåñéå÷üìåíï óå áõôü ëßðïò. ÕðÜñ÷åé åðßóçò éó÷õñÞ óõó÷Ýôéóç ìåôáîý ôçò áõîçìÝíçò ðñüóëçøçò êüêêéíïõ êñÝáôïò êáé ãáëáêôïêïìéêþí ðñïúüíôùí ìå ôïí êßíäõíï êáñêßíïõ ôïõ ðñïóôÜôç. Óôçí ðåñßðôùóç áõôÞ üìùò ðñïêýðôåé üôé ôï åßäïò êáé ç ðñïÝëåõóç ôùí ëéðáñþí ïîÝùí åßíáé êñßóéìçò óçìáóßáò, äéüôé ç êáôáíÜëùóç æùéêïý ëßðïõò óõíäÝåôáé éó÷õñÜ ìå ôéò ðéï åðéèåôéêÝò êõñßùò ìïñöÝò ôïõ êáñêßíïõ áõôïý. ¼óïí áöïñÜ ôÝëïò óôçí ðñüóëçøç ù-3 ëéðáñþí ïîÝùí (êýñéá ðçãÞ ôùí ïðïßùí áðïôåëïýí ôá é÷èõÝëáéá), ç ïðïßá óå ðåéñáìáôéêÜ ìïíôÝëá Ý÷åé äåßîåé êÜðïéá êáôáóôáëôéêÞ äñÜóç óôçí áýîçóç ôùí üãêùí ãéá êáñêßíïõò ìáóôïý, ðñïóôÜôç êáé Üëëùí ïñìïíï-åîáñôþìåíùí êáñêßíùí, ÷ñåéÜæåôáé ðåñáéôÝñù Ýñåõíá ãéá ôçí ôåêìçñßùóç ìéáò ðéï îåêÜèáñçò åðßäñáóçò.

Φρούτα και λαχανικά ¸íáò ìåãÜëïò áñéèìüò åðéäçìéïëïãéêþí äåäïìÝíùí äåß÷íåé ôçí áíôßóôñïöç ó÷Ýóç ìåôáîý ôçò ìåãÜëçò êáôáíÜëùóçò öñïýôùí êáé

êïéëüôçôáò, ôïõ ëÜñõããá, ôïõ ïéóïöÜãïõ êáé ôïõ Þðáôïò. Ðïëý ðñüóöáôá åðéäçìéïëïãéêÝò ìåëÝôåò Ýäåéîáí üôé áêüìá êáé ìéêñÝò ðïóüôçôåò áëêïüë ôçò ôÜîåùò ôïõ åíüò Þ äýï ðïôþí ôçí çìÝñá áõîÜíïõí ôïí êßíäõíï ãéá êáñêßíï ôïõ ìáóôïý, üðùò åðßóçò Ýäåéîáí üôé ç ìÝôñéá êáôáíÜëùóç áëêïüë öáßíåôáé íá áõîÜíåé ôá åíäïãåíÞ åðßðåäá ïéóôñïãüíùí, ôá ïðïßá óõíäñÜìïõí êáé áõôÜ óôçí áýîçóç ôïõ êéíäýíïõ ôïõ êáñêßíïõ ôïõ ìáóôïý. ÔÝëïò, ç ìÝôñéá êáôáíÜëùóç áëêïüë öáßíåôáé íá óõíäÝåôáé êáé ìå ôïí êßíäõíï êáñêßíïõ ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ.

÷ùñßò íá ëåßðïõí êáé áñêåôÝò ðïõ åðéâåâáéþíïõí ôçí áíôßèåôç áõôÞ ó÷Ýóç êáé ãéá êáñêßíïõò ôïõ ðá÷Ýïò Ýíôåñïõ, ôçò óôïìáôéêÞò êïéëüôçôáò, ôïõ ëÜñõããá, ôïõ ïéóïöÜãïõ, ôïõ åíäïìçôñßïõ, ôçò ìÞôñáò, ôùí íåöñþí êáé ôïõ ìáóôïý. Ðáñüëï ðïõ ç ó÷Ýóç áõôÞ ãåíéêüôåñá äåí Ý÷åé áðïäåé÷èåß ãéá ôïí êáñêßíï ôïõ ðñïóôÜôç, õðÜñ÷ïõí ðïëëÝò ìåëÝôåò ðïõ Ý÷ïõí äåßîåé ìåßùóç ôïõ êéíäýíïõ ìå áõîçìÝíç êáôáíÜëùóç ðñïúüíôùí ôïìÜôáò, ôá ïðïßá åßíáé êýñéá ðçãÞ ôïõ êáñïôåíïåéäïýò ëõêïðåíßïõ. Ìåëåôþíôáò ôç ìåãÜëç áõôÞ êáôçãïñßá ôñïößìùí ôßèåôáé åýëïãá ôï åñþôçìá óå ðïéá áêñéâþò óõóôáôéêÜ ìðïñåß íá ïöåßëïíôáé ïé ìåéùìÝíïé áõôïß êßíäõíïé. Ôá óõãêåêñéìÝíá ôñüöéìá ðåñéÝ÷ïõí ðëÞèïò âéïëïãéêÜ åíåñãþí ïõóéþí óõìðåñéëáìâáíïìÝíùí ôüóï ôùí ãíùóôþí èñåðôéêþí óõóôáôéêþí, üóï êáé ðïëëþí ìç-èñåðôéêþí óõóôáôéêþí. Ìåôáîý ôùí äõíÜìåé ðñïóôáôåõôéêþí ðáñáãüíôùí èåùñïýíôáé äéÜöïñåò âéôáìßíåò (öõëéêü ïîý, âéôáìßíåò Å êáé C), Ýíáò ìåãÜëïò áñéèìüò êáñïôåíïåéäþí, é÷íïóôïé÷åßá, öëáâïíïåéäÞ, öõôïïéóôñïãüíá êáé äéáéôçôéêÝò ßíåò.

Ðïëý ðñüóöáôåò ìåëÝôåò äåí Ýäåéîáí íá óõó÷åôßæåôáé ç êáôáíÜëùóç êáöÝ ìå ôïí êáñêßíï ôïõ ðáãêñÝáôïò êáé ôïõ ìáóôïý, ðáñüëï ðïõ áíé÷íåýïíôáé äéÜöïñåò ìéôùãüíåò ïõóßåò óå áõôüí. Ôï ðñÜóéíï ôóÜé ëüãù ôùí ðïëõöáéíïëþí áíáóôÝëëåé ôçí ïãêïãÝíåóç óå ðåéñáìáôéêÜ ìïíôÝëá. ÅðéðñïóèÝôùò, åðéäçìéïëüãéêÝò ìåëÝôåò óôçí Éáðùíßá Ýäåéîáí ìéá áíôßóôñïöç ó÷Ýóç ìåôáîý ôçò êáôáíÜëùóçò áõôïý êáé ôïõ êéíäýíïõ ôïõ êáñêßíïõ ôïõ óôïìÜ÷ïõ.

Άλλοι καρκινογόνοι παράγοντες ÌÝóá áðü ôéò äéáéôçôéêÝò åðéëïãÝò êáëü åßíáé íá áðïöåýãåôáé ç óõ÷íÞ êáôáíÜëùóç ôñïößìùí Þ öáãçôþí ðïõ ðåñéÝ÷ïõí åðéóçìáóìÝíïõò êáñêéíïãüíïõò ðáñÜãïíôåò, ïé ïðïßïé öáßíåôáé íá äñïõí ôüóï áèñïéóôéêÜ, üóï êáé óõíåñãéóôéêÜ ìåôáîý ôïõò. ÔÝôïéïé ðáñÜãïíôåò åßíáé êÜðïéåò ìõêïôïîßíåò (ôïîéêÜ ðñïúüíôá ìõêÞôùí), ðïõ áðáíôþíôáé êõñßùò óå ìç êáëÜ äéáôçñçìÝíïõò êáé ìðáãéÜôéêïõò îçñïýò êáé äçìçôñéáêïýò êáñðïýò, êáèþò êáé ïé ðïëõêõêëéêïß áñùìáôéêïß õäñïãáíÜíèñáêåò, ðïõ ðáñÜãïíôáé êáôÜ ôç èåñìéêÞ åðåîåñãáóßá ôùí ôñïöþí Þ åíóùìáôþíïíôáé óå áõôÝò üôáí øÞíïíôáé ðÜíù áðü öëüãá Þ êÜñâïõíï.

Εν κατακλείδι…

Αλκοόλ

ÊáôáëÞãïíôáò ôçí óýíôïìç áõôÞ ðáñïõóßáóç åíüò ôüóï åõñÝùò èÝìáôïò óôç ìéá ðëåõñÜ ôç æõãáñéÜò ôïðïèåôïýìå ôïõò ãåíéêüôåñïõò êáíüíåò õãéåéíïýò äéáôñïöéêÞò óõìðåñéöïñÜò êáé óôçí Üëëç ìåñéÜ ôéò ðÜñá ðïëëÝò ëåðôïìÝñåéåò ðïõ ðåñéìÝíïõí áêüìá áðÜíôçóç óôï èÝìá áõôü.

Ç õøçëÞ êáôáíÜëùóç áëêïüë êáé éäéáéôÝñá óå óõíäõáóìü ìå ôï êÜðíéóìá áðïôåëåß Ýíáí áðü ôïõò ðéï êáëÜ ôåêìçñéùìÝíïõò ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ ãéá êáñêßíïõò ôçò óôïìáôéêÞò

Ç É. ÐáñôóáëÜêç åßíáé ÊëéíéêÞ ÄéáéôïëüãïòÄéáôñïöïëüãïò óôï Ãåíéêü Ðáíåðéóôçìéáêü Íïóïêïìåßï Ðáôñþí

ÉÙÁÍÍÁ ÐÁÑÔÓÁËÁÊÇ

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 33

31

1/11/2004 3:41:36 ìì

επικοινωνούμε

Ε π ι κ ο ι ν ω ν ο ύ μ ε

Ç ößëç ìáò ÂÊ áðü ôçí ÁèÞíá Ýóôåéëå Ýíá email ñùôþíôáò ìáò ðüóï áóöáëÞò ìðïñåß íá íéþèåé ìåôÜ áðü 2 êïëïóêïðÞóåéò ÷ùñßò ïõóéáóôéêÜ åõñÞìáôá, áëëÜ êáé ÷ùñßò éêáíïðïéçôéêü êáèáñéóìü êáé óôéò 2 ðåñéðôþóåéò. Ðñéí áðü äýï ÷ñüíéá õðïâëÞèçêå óå êïëïóêüðçóç, åðåéäÞ ðáñïõóßáóå ëßãï áßìá óôá êüðñáíá. ÐáñÜ ôï ìç êáëü êáèáñéóìü, âñÝèçêå Ýíáò ðïëý ìéêñüò ðïëýðïäáò. Ôüóï ìéêñüò, ðïõ âãÞêå ïëüêëçñïò óôçí ðñïóðÜèåéá ôïõ ãéáôñïý íá ðÜñåé âéïøßåò áðü áõôüí. ¸íá ÷ñüíï ìåôÜ Ýãéíå íÝá åíäïóêüðçóç. ÐÜëé ÷ùñßò åõñÞìáôá, ðÜëé üìùò êáé ÷ùñßò éêáíïðïéçôéêü êáèáñéóìü. Ìéá âéïøßá (óå ìáêñïóêïðéêÜ õãéÞ âëåííïãüíï;) ðïõ ðÜñèçêå ôüôå Þôáí áñíçôéêÞ ãéá êáêïÞèåéá. Ç ößëç ìáò ëÝåé üôé áêïëïýèçóå êáé óôéò äýï ðåñéðôþóåéò ôéò ïäçãßåò ôïõ ãéáôñïý. Ìáò ëÝåé åðßóçò üôé åßíáé 55 åôþí êáé áêïëïõèåß ìéá êáëÞ äéáôñïöÞ. Êáðíßæåé ìÝôñéá êáé ðÜó÷åé áðü ÷ñüíéá äõóêïéëéüôçôá êáé êïëßôéäá (óðáóôéêÞ;). Ï ðáôÝñáò ôçò Ýðáó÷å áðü åëêþäç êïëßôéäá. Ìáò ñùôÜåé ëïéðüí ðùò ìðïñåß íá åßíáé óßãïõñç üôé äåí õðÜñ÷åé êÜðïéïò ðïëýðïäáò ôç óôéãìÞ ðïõ ôï Ýíôåñï äåí åß÷å êáèáñßóåé éêáíïðïéçôéêÜ êáé óôéò äýï êïëïóêïðÞóåéò. ÁãáðçôÞ ößëç ìáò, åõ÷áñéóôïýìå ãéá ôçí åðéêïéíùíßá óáò. Ï Ýëåã÷ïò ôïõ ãåíéêïý ðëçèõóìïý ãéá ðñïêáñêéíùìáôþäåéò êáôáóôÜóåéò (áäåíùìáôþäåéò ðïëýðïäåò) ðéóôåýåôáé üôé èá ðñïëÜâåé ôçí åìöÜíéóç ôïõ êáñêßíïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ, áöïý ç áíåýñåóç êáé áöáßñåóç ôùí ðïëõðüäùí óôáìáôÜåé ôç öõóéêÞ ôïõò åîÝëéîç ðñïò êáêïÞèåéá. Ï ðéï åõáßóèçôïò êáé áðïôåëåóìáôéêüò ôñüðïò ãéá ôçí áíåýñåóç ôùí ðïëõðüäùí åßíáé ç êïëïóêüðçóç. Åêôüò ôùí Üëëùí, ìáò ðáñÝ÷åé ôçí äõíáôüôçôá ôçò áöáßñåóçò ôùí ðïëõðüäùí Þ ôïõëÜ÷éóôïí ôçò ëÞøçò âéïøéþí áðü êÜðïéá ìåãÜëç âëÜâç Þ ðïëýðïäá. Ùóôüóï, ìåãÜëï ðñüâëçìá ðáñáìÝíåé (üðùò êáé ãéá ôéò Üëëåò áðåéêïíéóôéêÝò åîåôÜóåéò-âá32

ñéïý÷ï õðïêëõóìü êáé åéêïíéêÞ êïëïóêüðçóç) ï ìç éêáíïðïéçôéêüò êáèáñéóìüò ôïõ åíôÝñïõ. Áõôüò åßíáé áíáðüöåõêôïò, áöïý ðñÝðåé íá áíáæçôÞóïõìå ðïëýðïäåò ðïõ óõ÷íÜ åßíáé áñêåôÜ ìéêñïß êáé óõíåðþò ìðïñåß íá äéáëÜèïõí ôçò ðñïóï÷Þò, áí åßíáé «êñõììÝíïé» áíÜìåóá óå óôÝñåá õðïëåßììáôá. ¸ôóé, äåí ìðïñåß íá åßìáóôå 100% óßãïõñïé üôé äåí Ý÷åôå êÜðïéï ðïëýðïäá, áöïý äåí ðåôý÷áôå éêáíïðïéçôéêü êáèáñéóìü óå êáìßá áðü ôéò äýï åîåôÜóåéò. Ç ÷ñçóéìïðïßçóç ôùí íåüôåñùí óêåõáóìÜôùí åíôåñéêÞò ðñïåôïéìáóßáò ðñïóöÝñåé ðïëý êáëü êáèáñéóìü óôçí ðëåéïíüôçôá ôùí áóèåíþí êáé óõíÞèùò ìüíï ïé êáôáêåêëéìÝíïé áóèåíåßò Þ ïé áóèåíåßò ðïõ ëüãù äõóáíåîßáò Þ ìç éêáíïðïéçôéêÞò óõììüñöùóÞò ôïõò äåí áêïëïýèçóáí ôéò ïäçãßåò ôïõ ãéáôñïý Ý÷ïõí õðüëåéììá ðïõ åìðïäßæåé ôïí éêáíïðïéçôéêü Ýëåã÷ï ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ. Ìáò ëÝôå üôé åóåßò, ðáñüôé áêïëïõèÞóáôå êáé ôéò äýï öïñÝò ôéò ïäçãßåò ôïõ ãéáôñïý, äåí åß÷áôå êáèáñßóåé êáëÜ. Êáé ôéò äýï öïñÝò ÷ñçóéìïðïéÞèçêå ôï ßäéï óêåýáóìá åíôåñéêÞò ðñïåôïéìáóßáò Þ äéáöïñåôéêü; Åß÷áôå õðåíèõìßóåé óôï ãéáôñü óáò (êáôÜ ôç äåýôåñç ðñïóðÜèåéá) üôé ôï Ýíôåñï óáò äåí «êáèáñßæåé» åýêïëá, ãéá íá ôñïðïðïéÞóåé ôéò ïäçãßåò êáé ôç öáñìáêåõôéêÞ áãùãÞ; ÐñïóðáèÞóáôå íá áðïöýãåôå ôéò ôñïöÝò ðïõ áöÞíïõí õðüëåéììá ãéá ìåñéêÝò ìÝñåò ðñéí áðü ôçí åîÝôáóç; ËáìâÜíåôå êÜðïéá öÜñìáêá (üðùò óßäçñïò, çñåìéóôéêÜ êëð) ðïõ åìðïäßæïõí ôïí êáèáñéóìü ôïõ åíôÝñïõ; Êáôáíáëþóáôå áñêåôÜ õãñÜ üôáí ëÜâáôå ôï êáèáñôéêü, üðùò óáò óõìâïýëåõóå ï ãéáôñüò óáò; Âåâáßùò ðñéí ðñï÷ùñÞóåôå óå ìéá ôñßôç êïëïóêüðçóç, ðñÝðåé íá äéåõêñéíßóïõìå üôé åßóôå Ýíá Üôïìï ðïõ äåí Ý÷åôå áõîçìÝíï êßíäõíï ãéá ðáñïõóßá ðïëýðïäá Þ êáêïÞèåéáò. Ìå Üëëá ëüãéá ç ðéèáíüôçôá íá âñïýìå êÜðïéï ìåãÜëï ðïëýðïäá Þ êáñêßíï

åßíáé ó÷åôéêÜ ìéêñÞ. Äå ìáò áíáöÝñåôå ôçí ýðáñîç ïéêïãåíåéáêïý éóôïñéêïý êáêïÞèåéáò Þ áäåíþìáôïò ðá÷Ýïò åíôÝñïõ êáé äåí Ý÷åôå êÜðïéïí áðü ôïõò ðáñÜãïíôåò ðïõ èåùñïýíôáé üôé ðñïäéáèÝôïõí ãéá êáêïÞèåéá (üðùò ç åëêþäçò êïëßôéäá). Ï ðïëýðïäáò ðïõ áöáéñÝèçêå Þôáí ôüóï ìéêñüò ðïõ áêüìá êáé áí Þôáí áäåíùìáôþäçò (äõóôõ÷þò äå ìáò ëÝôå ôé Ýäåéîå ç éóôïëïãéêÞ ôïõ åîÝôáóç), ç ðéèáíüôçôá íá âñåèåß óå åóÜò êÜðïéá óçìáíôéêÞ âëÜâç åßíáé ìéêñÞ êáé äå äéáöÝñåé áðü Üôïìá ôçò çëéêßáò óáò ôïõ ãåíéêïý ðëçèõóìïý. Óõíåðþò ôï áí èá åðáíáëÜâåôå Üìåóá Þ ìåôÜ áðü êÜðïéï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá ôçí êïëïóêüðçóç äåí ìðïñåß íá óôçñé÷èåß óå êáèáñÜ éáôñéêÜ êñéôÞñéá áëëÜ êõñßùò áðü ôï êáôÜ ðüóï óáò áðáó÷ïëåß ôï åñþôçìá áí õðÜñ÷åé êÜôé ðáèïëïãéêü êáé åðéèõìåßôå ìéá óáöÞ áðÜíôçóç. Ç êá ÌÊ áðü ôçí Ðåëïðüííçóï ìáò óõã÷áßñåé ãéá ôï ðåñéïäéêü êáé ìáò ñùôÜ ãéá ôï ðñüâëçìá ðïõ ðáñïõóéÜæåé ôïõò ôåëåõôáßïõò ìÞíåò ç êüñç ôçò. Ìáò áíáöÝñåé ëïéðüí üôé Ý÷ïõí áñ÷ßóåé íá êáôáóôñÝöïíôáé áñêåôÜ äüíôéá ôçò êüñçò ôçò. Ï ïäïíôßáôñïò ðïõ ôçí åîÝôáóå äå âñÞêå êÜðïéá óïâáñÞ áéôßá ðïõ èá ìðïñïýóå íá åîçãÞóåé ôçí óå «ôüóï íåáñÞ çëéêßá, ôüóï ìåãÜëç êáôáóôñïöÞ». ¸ôóé, óõíÝóôçóå Ýëåã÷ï ðñïò ôçí êáôåýèõíóç ôçò ãáóôñïïéóïöáãéêÞò ðáëéíäñüìçóçò. ¼íôùò, ìéá ãáóôñïóêüðçóç âñÞêå ìÝôñéá ïéóïöáãßôéäá. Ùóôüóï, ðáñÜ ôç èåñáðåßá (ìå êÜðïéï áíáóôïëÝá áíôëßáò ðñùôïíßùí), ôï ðñüâëçìá -ç êáôáóôñïöÞ ôùí äïíôéþí- óõíå÷ßæåôáé, åíþ ç êüñç ôçò êáò ÌÊ Ý÷åé ÷Üóåé êáé áñêåôü âÜñïò. Ìáò ñùôÜåé ëïéðüí ôé ðñÝðåé íá êÜíåé áðü åäþ êáé ðÝñá. Åõ÷áñéóôïýìå ãéá ôá êáëÜ óáò ëüãéá. Ç êáôáóôñïöÞ ôùí äïíôéþí, åöüóïí äåí õðÜñ÷åé ôïðéêü ðñü-

âëçìá (ð÷ ôåñçäüíá, ïõëßôéäá êëð), ìðïñåß íá ïöåßëåôáé óå ãáóôñïïéóïöáãéêÞ ðáëéíäñüìçóç. ¼íôùò, èá Ýðñåðå íá Ý÷åé óôáìáôÞóåé ç êáôáóôñïöÞ ôþñá ðïõ ç êüñç óáò ëáìâÜíåé êáôÜëëçëç áãùãÞ. ¼ìùò äå ìáò ãñÜöåôå ðüóá äéóêßá ðáßñíåé ç êüñç óáò êáé ðþò ôá ðáßñíåé (îÝñïõìå üôé åßíáé ëéãüôåñï áðïôåëåóìáôéêÜ üôáí êÜðïéïò ôá ðáßñíåé ìå ãåìÜôï óôïìÜ÷é êáé öõóéêÜ üôé ôá äýï äéóêßá åßíáé ðéï äñáóôéêÜ áðü ôï Ýíá ôçí çìÝñá). Èá ðåñéìÝíáìå ìéá ôüóï âáñéÜ ðáëéíäñüìçóç ðïõ íá Ý÷åé êáôáóôñÝøåé Þäç ôá äüíôéá ôçò êüñç óáò íá óõíïäåýåôáé êáé áðü Üëëá åíï÷ëÞìáôá, üðùò åñõãÝò, ðáëéíäñüìçóç, êáé êõñßùò áßóèçìá êáýóïõò ðßóù áðü ôï óôÝñíï. Äõóôõ÷þò äåí áíáöÝñåôå óôï ãñÜììá óáò áí ç êüñç óáò ðáñáðïíåßôáé ãéá áõôÜ Þ ü÷é. Äå ìáò ëÝôå ôé çëéêßá Ý÷åé ç êüñç óáò. Ôá ðáéäéÜ êáé ïé Ýöçâïé ðïëý óõ÷íÜ ìáò åîáðáôïýí ó÷åôéêÜ ìå ôç ëÞøç ôùí öáñìÜêùí êáé âåâáßùò áí ç êüñç óáò åßíáé Ýöçâç (éäßùò áöïý Ý÷åôå ðáñáôçñÞóåé üôé ÷Üíåé êáé âÜñïò), ðñÝðåé íá óêåöèïýìå ìÞðùò ç êáôáóôñïöÞ ôùí äïíôéþí êáé ç ïéóïöáãßôéäá åßíáé áðïôÝëåóìá åìåôþí ðïõ ðñïêáëåß ç ßäéá (óôá ðëáßóéá êÜðïéáò äéáôáñá÷Þò ôçò üñåîçò). Äå ìáò îåêáèáñßæåôå áêüìá (ßóùò äå óáò ôï äéåõêñßíéóå ï ïäïíôßáôñïò óáò), ðþò ãßíåôáé áõôÞ ç êáôáóôñïöÞ : áí ãßíåôáé áðü Ýîù ðñïò ôá ìÝóá (üðùò èá ðåñéìÝíáìå íá óõìâáßíåé áí ïöåßëåôáé óå ðáëéíäñüìçóç ïîÝïò áðü ôï óôïìÜ÷é) Þ áí ãßíåôáé áðü ìÝóá ðñïò ôá Ýîù ïðüôå èá ðñÝðåé íá áðïêëåßóïõìå äéÜöïñåò óõóôçìáôéêÝò íüóïõò, üðùò åßíáé ç êïéëéïêÜêç.

O áíáãíþóôçò ìáò ÖÊ áðü ôç ÈñÜêç ìÜò ñùôÜåé ãéá ôï áí ðñÝðåé íá ðÜñåé èåñáðåßá ãéá ôçí çðáôßôéäá C; Ôï ìüíï ðñüâëçìá ðïõ åß÷å ìÝ÷ñé ðñéí áðü 4 ìÞíåò Þôáí ìéá áñéóôåñÞ åëêþäçò êïëßôéäá, ðïõ Ý÷åé íá ôïí åíï÷ëÞóåé ðåñßðïõ Ýíá ÷ñüíï, áëëÜ âåâáßùò óõíå÷ßæåé íá ðáßñíåé öÜñìáêá ãéá íá êñáôÞóåé óå çñåìßá ôç íüóï.

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 34

1/11/2004 3:41:39 ìì

Ðñéí áðü 3 ìÞíåò âñÝèçêå ôõ÷áßá (ðÞãå íá äþóåé áßìá ãéá Ýíá óõããåíÞ ôïõ) üôé åß÷å ìïëõíèåß áðü ôïí éü ôçò çðáôßôéäáò C. O ãéáôñüò ôïõ ìåôÜ áðü åîåôÜóåéò áßìáôïò, õðåñç÷ïãñÜöçìá êáé âéïøßá Þðáôïò ôïõ óõíÝóôçóå üôé ðñÝðåé íá áñ÷ßóåé èåñáðåßá ãéá ôïí éü ôçò çðáôßôéäáò. ¼ìùò ðñïâëçìáôßæåôáé ãéá ôï ôé ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé ç èåñáðåßá áõôÞ óôç íüóï ôïõ åíôÝñïõ, áöïý ôáëáéðùñÞèçêå ðÜñá ðïëý ãéá íá êáôáöÝñåé íá öÝñåé óå ýöåóç ôçí ôåëåõôáßá ðáñüîõíóç ôçò êïëßôéäáò ôïõ. Åõ÷áñéóôïýìå ãéá ôï ãñÜììá óáò. Äõóôõ÷þò äå ìáò áíáöÝñåôå ðïéá öÜñìáêá óÜò óõíÝóôçóå ï ãéáôñüò óáò, áëëÜ ôï ðéèáíüôåñï åßíáé íá óáò Ý÷åé óõíôáãïãñáöÞóåé óõíäõáóìü ñéìðáâéñßíçò ìå éíôåñöåñüíç. Ï óõíäõáóìüò ôùí äýï áõôþí öáñìÜêùí Ý÷åé âåëôéþóåé êáôÜ ðïëý ôá áðïôåëÝóìáôá ôçò èåñáðåßáò. ¸ôóé, åíþ ðáëáéüôåñá ðïëý ìéêñü ðïóïóôü áóèåíþí ðïõ ëÜìâáíáí ìüíï éíôåñöåñüíç ìðïñïýóå íá åêñéæþóåé ôç ëïßìùîç áðü ôïí éü ôçò çðáôßôéäáò C, ç ðñïóèÞêç ôçò ñéìðáâéñßíçò, üðùò åðßóçò êáé ç áíôéêáôÜóôáóç ôçò êëáóéêÞò éíôåñöåñüíçò áðü ôç íÝá ìïñöÞ (ðåãêõëéùìÝíç)- óå óõíäõáóìü ðÜíôá ìå ñéìðáâéñßíç- Ý÷åé åðéôñÝøåé ôçí ðëÞñç èåñáðåßá óôç ðëåéïøçößá ôùí áóèåíþí, üôáí ç ëïßìùîç åßíáé áðü êÜðïéïõò («êáëïýò») ôýðïõò ôïõ éïý, áëëÜ êáé ôç äñáìáôéêÞ âåëôßùóç ôùí ðïóïóôþí áðïôåëåóìáôéêüôçôáò üôáí ï ãïíüôõðïò ôïõ éïý äåí åßíáé «êáëüò» . ¼óïí áöïñÜ óôç ó÷Ýóç ôçò èåñáðåßáò ãéá ôçí çðáôßôéäá C ìå ôçí åëêþäç êïëßôéäá: Ç ñéìðáâéñßíç äåí åðçñåÜæåé ôçí ðïñåßá ôçò åíôåñéêÞò íüóïõ. Äåí ìðïñåß äçëáäÞ íá ðñïêáëÝóåé õðïôñïðÞ ôçò áðü ìüíç ôçò. Ç êýñéá ðáñåíÝñãåéá ôçò åßíáé ç áéìïëõôéêÞ áíáéìßá êáé Ýôóé ìðïñåß íá ÷åéñïôåñÝøåé ôçí áíáéìßá ðïõ óõíïäåýåé ôçí åíåñãü åëêþäç êïëßôéäá. Ç ó÷Ýóç ôçò éíôåñöåñüíçò êáé ôçò åëêþäïõò êïëßôéäáò åßíáé áñêåôÜ ðéï ðåñßðëïêç. Áö’ åíüò ç éíôåñöåñüíç, åðåéäÞ äåí Ý÷åé ìüíï

áíçóõ÷ßá ôïõ ó÷åôéêÜ ìå ôá áðïôåëÝóìáôá áðü ôéò åîåôÜóåéò ôïõ. Åßíáé 75 åôþí êáé åäþ êáé 6 ÷ñüíéá õðïâÜëëåôáé êÜèå ÷ñüíï óå äïêéìáóßá áíß÷íåõóçò ìéêñïóêïðéêÞò áðþëåéáò áßìáôïò óôá êüðñáíá(FOBT). Ôá ðñïçãïýìåíá ÷ñüíéá ïé äïêéìáóßåò áõôÝò Þôáí áñíçôéêÝò, ü÷é üìùò êáé ôç ôåëåõôáßá öïñÜ. Ãéá ôï ëüãï áõôü, ìåôÜ áðü óõóôÜóåéò ôïõ ïéêïãåíåéáêïý ôïõ ãéáôñïý, õðïâëÞèçêå óå âáñéïý÷ï õðïêëõóìü. Óå áõôüí, åêôüò ôïõ üôé, üðùò ôïõ åßðå ï áêôéíïëüãïò, ôï Ýíôåñï ôïõ Þôáí áñêåôÜ ìáêñýôåñï áðü ôï óõíçèéóìÝíï êáé åß÷å ðïëëÝò êáìðÝò, äå âñÝèçêå êÜôé Üëëï. ÐáñáêÜëåóå ôïí ïéêïãåíåéáêü ôïõ ãéáôñü êáé åðáíÝëáâå ôçí FOBT, ðïõ Þôáí êáé ðÜëé èåôéêÞ. Ìáò ãñÜöåé üôé äåí áéóèÜíåôáé êáìßá åíü÷ëçóç, ç üñåîç ôïõ åßíáé êáëÞ êáé áêïëïõèåß ìéá üóï ôï äõíáôüí õãéåéíÞ äéáôñïöÞ. Äåí Ý÷åé äåé ðïôÝ áßìá óôá êüðñáíá êáé ìáò èõìßæåé üôé ôéò åîåôÜóåéò áõôÝò ôéò êÜíåé ãéá êáèáñÜ ðñïëçðôéêïýò ëüãïõò. Ï ãéáôñüò ôïõ ëÝåé üôé ðñïò ôï ðáñüí äå ÷ñåéÜæåôáé êáìßá Üëëç åîÝôáóç, ùóôüóï ï ößëïò ìáò áíçóõ÷åß êáé ìáò ñùôÜ ôé ðñÝðåé íá êÜíåé. Ï êáñêßíïò ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ (ÊÐÅ) ðáñáìÝíåé Ýíá ìåãÜëï õãéåéíïìéêü ðñüâëçìá, êõñßùò óôéò áíåðôõãìÝíåò ÷þñåò. Ìéá áðü ôéò ðïëëÝò óôñáôçãéêÝò ãéá ðñüëçøç ôïõ êáñêßíïõ Þ ôïõëÜ÷éóôïí áíåýñåóÞò ôïõ óôá áñ÷éêÜ óôÜäéá- ïðüôå êáé åßíáé èåñáðåýóéìïò- åßíáé êáé ç áíáæÞôçóç ìéêñïóêïðéêÞò áðþëåéáò áßìáôïò óôá êüðñáíá óå áóõìðôùìáôéêïýò ðëçèõóìïýò. ÌåëÝôåò Ý÷ïõí äåßîåé üôé áõôÞ ç åîÝôáóç êÜèå 1-2 ÷ñüíéá, éäßùò áí óõíïäåýåôáé áðü åíäïóêïðéêü Ýëåã÷ï ôïõ êáôþôåñïõ ôìÞìáôïò ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ (ïñèïý êáé óéãìïåéäïýò), âïçèÜ óôç ìåßùóç ôçò óõ÷íüôçôáò ôïõ ÊÐÅ. Ùóôüóï, áí êáé ç FOBT åßíáé ìéá åîáéñåôéêÜ öèçíÞ êáé åýêïëç åîÝôáóç, áðÝ÷åé ðïëý áðü ôï íá ÷áñáêôçñéóèåß ôÝëåéá. Êáé áõôü ãéáôß ðïëý óõ÷íÜ ç áðþëåéá áßìáôïò (ìéÏ áíáãíþóôçò ìáò ÄÊ áðü ôçí êñïáéìïññáãßá) áðü ôï íåüðëáóìá ¹ðåéñï ìÜò åêìõóôçñåýåôáé ôçí ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ åßíáé áóõíå÷Þò, áíôéúêÞ äñÜóç (äñÜóç, ðïõ áîéïðïéïýìå óôçí èåñáðåßá ôùí éïãåíþí çðáôéôßäùí), áëëÜ äéåãåßñåé êáé ôï áíïóéáêü óýóôçìá, ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé åìöÜíéóç Þ Ýîáñóç äéÜöïñùí áõôïáíüóùí íïóçìÜôùí. ¸ôóé, Ý÷ïõí ðåñéãñáöåß óôçí åëëçíéêÞ êáé äéåèíÞ âéâëéïãñáößá ðåñéðôþóåéò ðïõ áóèåíåßò åìöÜíéóáí ãéá ðñþôç öïñÜ åëêþäç êïëßôéäá ìåôÜ áðü ÷ïñÞãçóç éíôåñöåñüíçò, åíþ óå Üëëïõò áóèåíåßò ç èåñáðåßá áõôÞ ðñïêÜëåóå Ýîáñóç ôçò êïëßôéäáò. Áö’ åôÝñïõ, Üëëïé óõããñáöåßò Ý÷ïõí ÷ñçóéìïðïéÞóåé ôçí éíôåñöåñüíç (ü÷é óôá ðëáßóéá èåñáðåßáò ãéá êÜðïéá çðáôßôéäá Þ Üëëç íüóï) óáí èåñáðåßá áõôÞò êáè’ áõôÞò ôçò Ýîáñóçò ôçò åëêþäïõò êïëßôéäáò ìå áíôéêñïõüìåíá áðïôåëÝóìáôá. Áõôïß ïé óõããñáöåßò ôïíßæïõí üôé ïñéóìÝíïé áóèåíåßò ìðïñåß íá âïçèçèïýí áðü ôçí éíôåñöåñüíç, åíþ ãåíéêÜ ç éíôåñöåñüíç Þôáí áóöáëÞò óôïõò áóèåíåßò ìå åëêþäç êïëßôéäá. Åßíáé ëïéðüí Ýíá èÝìá áíïéêôü áêüìá óôçí Ýñåõíá. ÐñÝðåé ëïéðüí íá ðÜñåôå ôç èåñáðåßá ðïõ óáò óõíÝóôçóå ï ãéáôñüò óáò; ¼ðùò ó÷åäüí óå üëåò ôéò èåñáðåõôéêÝò áðïöÜóåéò óôçí ÉáôñéêÞ, ðñÝðåé íá óôáèìßóïõìå ôá áíáìåíüìåíá ïöÝëç êáé ôïõò ðéèáíïýò êéíäýíïõò. Óå áõôÞ ôçí áðüöáóç óçìáíôéêü ñüëï ðáßæåé ôï ðüóï ðñï÷ùñçìÝíç åßíáé ç âëÜâç óôï Þðáñ êáé ðüóï óïâáñÞ öëåãìïíÞ Ý÷åôå (óå áõôÜ èá âïçèïýóå ôï áðïôÝëåóìá ôçò âéïøßáò Þðáôïò, äõóôõ÷þò üìùò äå ìáò áíáöÝñåôå êáèüëïõ ôé Ýäåéîå áõôÞ), áðü ôé åßäïõò éü (ãïíüôõðï) ðÜó÷åôå, ðüóï ãñÞãïñá ðïëëáðëáóéÜæåôáé áõôüò, ðüóïò êáéñüò Ý÷åé ðåñÜóåé áðü ôüôå ðïõ ðéèáíïëïãåßôáé üôé ìïëõíèÞêáôå áðü ôïí éü (ìåôáããßóåéò ðñéí áðü ôï 1990 êëð), Ýôóé þóôå íá áðïöáóéóèåß áí êéíäõíåýåôå íá áíáðôýîåôå ãñÞãïñá êßññùóç Þðáôïò êáé áíåðÜñêåéá, ïðüôå èá ðñÝðåé íá ðñï÷ùñÞóïõìå óôç èåñáðåßá ãéá ôïí éü ðáñÜ ôïõò üðïéïõò öüâïõò ãéá ôï ðá÷ý Ýíôåñï.

ôüóï óå ðåñéðôþóåéò êáñêßíïõ, áëëÜ êõñßùò óå (êáëüçèåò) áäÝíùìá. Ðáñüìïéá ðñïâëÞìáôá ìðïñåß íá äçìéïõñãçèïýí êáé áðü ôå÷íéêÝò ëåðôïìÝñåéåò, üðùò ç âñþóç öñïýôùí êáôÜ ôï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá ôçò åîÝôáóçò êáé ï ôñüðïò öýëáîçò ôùí öáêÝëùí êáé ôùí äåéãìÜôùí. ¸ôóé ç äïêéìáóßá âãáßíåé áñíçôéêÞ ðáñÜ ôçí ðáñïõóßá êÜðïéáò âëÜâçò óôï ðá÷ý Ýíôåñï. Åðßóçò, ðïëý óõ÷íÜ ï Ýëåã÷ïò óå áóèåíåßò ðïõ åß÷áí èåôéêÞ ôç äïêéìáóßá äåí áíáäåéêíýåé êÜðïéï áßôéï áðþëåéáò áßìáôïò óôï ßäéï ôï ðá÷ý Ýíôåñï. Óõ÷íÜ áíáãíùñßæåôáé ìéá óáöÞò áéôßá, üðùò âñþóç êñÝáôïò, ëÞøç öáñìÜêùí ðïõ ðñïêáëïýí áöáíÞ áéìïññáãßá áðü Ýíá êáôÜ ôá ëïéðÜ öõóéïëïãéêü âëåííïãüíï (ð÷ áóðéñßíç) Þ ìéêñÞ áðþëåéá áßìáôïò áðü áéìïññïÀäåò ðïõ ï áóèåíÞò Þ ï ãéáôñüò äåí áîéïëüãçóáí óùóôÜ. ÁëëÜ óå ðïëëïýò áóèåíåßò ðáñÜ ôï ãåãïíüò üôé ôßðïôá áðü ôá áíùôÝñù äåí éó÷ýåé, ç FOBT âãáßíåé èåôéêÞ. ¸ôóé, Ý÷ïõìå ìéá, üðùò ëÝãåôáé, øåõäþò èåôéêÞ äïêéìáóßá, ðïõ ìðïñåß íá ïäçãÞóåé óå ðåñáéôÝñù åîåôÜóåéò ìå üëåò ôéò åðéðôþóåéò (êüóôïò, åðéðëïêÝò, ôáëáéðùñßá êáé êõñßùò áíçóõ÷ßá ãéá åíäå÷üìåíç êáêïÞèåéá). Ùóôüóï, ðñéí íá èåùñÞóïõìå üôé ïé äïêéìáóßåò óáò áíÞêáí óå áõôÞ ôçí êáôçãïñßá (êáé áöïý ìåôÜ áðü óõíåííüçóç ìå ôï ãéáôñü óáò áðïêëåßóåôå ëÜèç óôç äßáéôá,\ Þ ëÞøç öáñìÜêùí ðïõ áíáöÝñèçêáí ðéï ðÜíù áðü áßôéï ôùí èåôéêþí FOBT), èá ðñÝðåé íá åëåã÷èïýí ôá ôåëåõôáßá åêáôïóôÜ ôïõ ðá÷Ýïò åíôÝñïõ óáò ìå ìéá ïñèïóéãìïåéäïóêüðçóç, áöïý ìåñéêÝò öïñÝò ï âáñéïý÷ïò õðïêëõóìüò äåí åëÝã÷åé åðáñêþò ôçí ðåñéï÷Þ áõôÞ.

ÅÌÌÁÍÏÕÇË ÁÑ×ÁÕËÇÓ ÌÁÑÉÍÁ ÊÏÍÔÏÕ Ç Ì. Êïíôïý åßíáé Ãáóôñåíôåñïëüãïò

Προσοχή: Η στήλη αυτή δεν αντικαθιστά τη σχέση του ασθενή με το γιατρό. Ο γιατρός σας θα αξιολογήσει τις πληροφορίες που του δίνετε, θα αναζητήσει περισσότερες μέσα από τις ερωτήσεις που θα σας κάνει και φυσικά μπορεί να σας εξετάσει. Η στήλη αυτή προσπαθεί απλώς να δώσει κάποιες χρήσιμες και γενικές πληροφορίες στα άτομα που επικοινωνούν μαζί μας σχετικά με το πρόβλημα που τους απασχολεί, με την ελπίδα ότι θα φανούν χρήσιμες όχι μόνο στον αναγνώστη που μας γράφει, αλλά και σε άλλους με παρόμοια προβλήματα. ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 35

33

1/11/2004 3:41:41 ìì

τα νέα του ιδρύματος Γράμμα στα μέλη Αγαπητοί φίλοι, Το ∆.Σ. του Ιδρύματος απεφάσισε τη θέσπιση συνδρομής 15 ευρώ ετησίως για όλα εκείνα τα μέλη που θέλουν να λαμβάνουν τις εκδόσεις του (περιοδικό και φυλλάδια) ταχυδρομικά στη διεύθυνση που έχουν δηλώσει. Απεφάσισε επίσης τη θέσπιση συνδρομής 50 ευρώ ετησίως για τους γιατρούς. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει την αποστολή των εκδόσεων του ιδρύματος στη διεύθυνσή τους και το δικαίωμά τους να αποκτήσουν ελεύθερη πρόσβαση στη βιβλιοθήκη με τα on-line περιοδικά. Η απόφαση θα ισχύσει από 1/1/2005. Όσοι έχουν προβεί σε δωρεά ανεξαρτήτως ποσού θα συνεχίσουν να λαμβάνουν δωρεάν το περιοδικό για τον επόμενο χρόνο και φυσικά το ίδιο θα ισχύει και για τους μέλλοντες δωρητές μας. Όσοι γιατροί έχουν προβεί σε δωρεά ανεξαρτήτως ποσού θα έχουν τα πλεονεκτήματα που αναφέραμε παραπάνω για τον επόμενο χρόνο. Τα μέλη που δεν επιθυμούν να καταβάλουν το ανωτέρω ποσό θα μπορούν να προμηθεύονται το περιοδικό δωρεάν από επιλεγμένα μέρη (φαρμακεία ή κέντρα υγείας) με τρόπο που θα τους κοινοποιηθεί εγκαίρως. Το ∆.Σ. κατέληξε στην παραπάνω απόφαση για να αντιμετωπίσει το συνεχώς αυξανόμενο κόστος των ενημερωτικών εκδόσεων για το κοινό και τη διαρκή ενημέρωση και τον εμπλουτισμό της ιατρικής βιβλιοθήκης. Προκειμένου να υλοποιήσουμε μια σειρά προτάσεων και ιδεών όπως υποτροφίες, επιδημιολογικές μελέτες σε σχολεία, video παρουσιάσεις κ.α. προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μια ανάλογη οικονομική βάση. Στην προσπάθειά μας αυτή είμαστε βέβαιοι ότι θα σας βρούμε αρωγούς και συμμέτοχους. Βοηθώντας στην οικονομική ευρωστία του Ιδρύματος, συμβάλλετε σημαντικά στην υλοποίηση των στόχων του. Οκτώβριος 2004 Το ∆.Σ. ΕΛ.Ι.ΓΑΣΤ.

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΣΤΗ ΛΑΡΙΣΑ Το Σάββατο 27 Νοεμβρίου, το Παράρτημα Λαρίσης διοργανώνει επιστημονική εκδήλωση για το κοινό με θέμα «Το πρόβλημα των Γενετικά τροποποιημένων τροφίμων». Θα συντονίσει ο κ. Κ. Γουργουλιάνης, Αντιπρύτανης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και θα μιλήσουν οι κ.κ. Ν. Πανόπουλος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης, με θέμα «Επιτεύγματα στο χώρο της αγροβιοτεχνολογίας», Τ. Κουράκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, με θέμα «Επιπτώσεις των Γενετικά Τροποποιημένων Προϊόντων στην υγεία και το περιβάλλον», ∆. Κουρέτας, Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με θέμα «Τοξικολογία των Γενετικά Τροποποιημένων Προϊόντων και Γ. Μπάλιας, Νομικός, με θέμα «Οι Νομικές ρυθμίσεις στον τομέα των Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών». Θα προσφωνήσει ο Πρόεδρος του Παραρτήματος Λαρίσης Γαστρεντερολόγος κ. Αλέξανδρος Ραχωβίτης.

ΧΟΡΗΓΟΙ ΚΑΙ ∆ΩΡΗΤΕΣ μέχρι 31/09/2004 Λάβαμε τα κάτωθι ποσά και ευχαριστούμε : Αγγελής Λιάγκουρας, Αρχαία Ολυμπία Κωνσταντίνος Γραμματικός, Πρέβεζα Κωνσταντίνος Κονταξάκης, Χανιά Παύλος Αντωνίου, Λευκωσία / Κύπρος Κωνσταντίνος Παπαδογεωργόπουλος, Παπάγου ∆ημήτριος Λεβέντης, Ν. Ηράκλειο Αντώνιος Γεωργούλης, Ίος Κυκλάδων Κωνσταντίνος Βαλαντάσης, ∆ραπετσώνα

200 € 20 € 30 € 65 € 20 € 100 € 25 € 400 €

Πολυξένη Λαδάκη, Άλιμος (Μνήμη Ευαγγέλου και Θεανώς Τουτουντζή) Αδάμ Αδαμόπουλος, Ντράφι / Πικέρμι Ιωάννης Κατσογριδάκης, Αθήνα Ιωάννης Σαββόπουλος, Μαγούλα Αττικής Κωνσταντίνα Αθανασούλη, Τρίπολη Μαριάννα Κρεββατά, Βούλα

100 € 50 € 50 € 50 € 30 € 100 €

ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Όσοι καταθέτουν χρήματα ανώνυμα στις τράπεζες επ’ ονόματι του ΕΛ.Ι.ΓΑΣΤ. παρακαλούνται να ενημερώνουν τη Γραμματεία αφ’ ενός μεν για να λάβουν απόδειξη και ευχαριστήρια επιστολή αλλά και αφ’ ετέρου για να εξασφαλίσουν την αποστολή του περιοδικού και των εντύπων και τον επόμενο χρόνο.παρακαλούνται να ενημερώνουν τη Γραμματεία αφ’ ενός μεν για να λάβουν απόδειξη και ευχαριστήρια επιστολή αλλά και αφ’ ετέρου για να εξασφαλίσουν την αποστολή του περιοδικού και των εντύπων και τον επόμενο χρόνο.

34

ΕΥΕΞΙΑ & ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

periodikoALEXteliko2.indd 36

1/11/2004 3:41:41 ìì