Mapa “Stazama kroz Svjetsku baštinu”: Kotor - Špiljari - Krstac

Page 1

Kotor sa bedemima i stari pješački put Kotor - Njeguši - Cetinje

Jedan od najatraktivnijih pješačkih puteva Prirodnog i kulturno-istorijskog područja Kotora je dio starog pješačkog puta Kotor - Njeguši - Cetinje, koji je iz Kotora preko Špiljara, Praćišta, Krsca i Njeguša vodio do Cetinja. Ovo je značajan istorijski put i dugo je bio i jedini put koji je vezivao crnogorsku prijestonicu Cetinje sa Kotorom u kojem se nalazila luka a preko nje i veza sa Mediteranom i svijetom. Put je polazio sa Crnogorskog pazara, koji se nalazio uz sjeverna vrata starog grada Kotora. Jedna od specifičnosti starog pješačkog puta je što se u vidu kamenih serpentina sa podzidima od suvozida skoro vertikalno penje uz obronke Lovćena. Serpentine su izgrađene polovinom XIX vijeka umjesto starijeg puta.

Put polazi sa lokaliteta Tabačina, između Kotorskih bedema i kanjona rijeke Škurde. Rijeka Škurda protiče sa sjeverne strane bedema, u dužini od svega 200-250 m, ali ima i kanjon izuzetnih prirodnih vrijednosti koji prodire duboko u kopno. Iznad kanjona rijeke Škurde diže se Pestingrad, planinski vrh koji dominira vizurama iz Kotora i koji je vezan za legende o vili Alkimi i nastanku grada.

Od Praćišta do prevoja Krstac (937 mnv) vode dva kraka staze. Lijevi krak vodi dijelom kroz borovu šumu, a potom prati korito rijeke Škurde, sve do izlaska na kolski put. Desni krak cijelom dužinom ide kroz borovu šumu i izlazi na kolski put, neposredno ispod sela Žanjev do. U oba slučaja put izbija na kolski put Kotor Njeguši - Cetinje, koji je građen 80-tih godina XIX vijeka, od strane tadašnje Austro-Ugarske i Crne Gore. Projektant puta je bio Josip Slade iz Trogira, a put je pušten u saobraćaj 1884. godine. I ovaj istorijski put koji je naknadno asfaltiran, posebno dio od Kotora do Krsca sa 25 serpentina (poznatih kao kanice), je graditeljsko djelo izuzetnih vrijednosti.

Selo Špiljari se nalazi u klancu iza Kotorske tvrđave. Arheološki nalazi ukazuju da je ovo naselje, zbog pogodnosti lokacije, moglo da živi od VI do IV vijeka stare ere i da je bilo vjerovatno najstarije naselje na prostoru Kotora. Špiljari su 1838. godine imali 19 naseljenih kuća, ali je poslije Prvog svjetskog rata selo postepeno opustjelo. Danas su očuvane samo dvije kuće, sve ostale su urušene. Crkva Sv. Dorđa koja se nalazi u centralnom dijelu sela sagrađena je vjerovatno u periodu od XIII do XV vijeka, a 1559. godine je prepravljana, na što ukazuje natpis na nadvratniku ulaza.

Pogled sa Praćišta

Špiljari i crkva Sv. Dorđa

Pogled na Kotor sa bedemima, kanjon Škurde i Pestingrad Pogled sa serpentina na Stari grad Kotor

Duž starog pješačkog puta mogu se naći ostaci platformi koje su se koristile za žičaru građenu 1916. godine od strane AustroUgarske za vojne potrebe. Na lokalitetu Praćište (620 mnv), na kojem se završava dio puta sa gustim serpentinama, nalazi se vidikovac.

Topografska karta: Uprava za nekretnine Crne Gore Autor mape: EXPEDITIO Fotografija na naslovnoj strani: Martin Kmet

Bedemi Kotora su jedinstven primjer srednjevjekovne fortifikacione arhitekture na Mediteranu. Nastajali su u rasponu od IX do XIX vijeka, iako je prsten bedema zatvoren u XIII-XIV vijeku. Predstavljaju neprekinuti pojas zidina oko starog urbanog jezgra Kotora i strme litice brda Sveti Ivan (San Giovanni) iznad grada. Ukupna dužina bedema je preko 4 km, debljina 2-15m, a visina mjestimično dostiže i do 20m.

Dio puta kroz borovu šumu, ispod Žanjevog dola

Sa prevoja Krstac pješačke i planinarske staze vode dalje prema: Njegušima, rodnom mjestu vladara dinastije Petrović Njegoš; Cetinju, staroj crnogorskoj prijestonici; Zalazima, nizu sela iznad Dobrote i Nacionalnom parku Lovćenu.

Jadransko more

Mreža pješačkih puteva i staza koje priobalna naselja u zalivu povezuju sa starijim naseljima u gornjoj zoni i sa zaleđem, kao i mreža puteva koji su nastali kao dio odbrambenog sistema, čine značajan segment kulturnog pejzaža područja Kotora. Ovi putevi i staze koji su pogodni za pješačenje i planinarenje, omogućavaju da se vrijednosti kulturnog pejzaža svjetske baštine u potpunosti sagledaju i dožive iz svih uglova.

Serpentine starog pješačkog puta

Mapa je pripremljena u okviru projekta “Stazama kroz Svjetsku baštinu” koji je sprovela nevladina organizacija EXPEDITIO. Projekat je finansiran od strane Opštine Kotor, uz učešće Turističke organizacije Opštine Kotor.

• Sto kotorskih dragulja, Jovan J. Martinović, 1995 • Studija zaštite kulturnih dobara na području opštine Kotor, 2017 • http://whc.unesco.org/ • Menadžment plan Prirodnog i kulturno-istorijskog područja Kotora, 2011 Osnovni izvori:

Bokokotorski zaliv Zaštićena okolina (bafer zona) Područje na Listi Svjetske baštine Kotor Tivat Herceg Novi

KOTOR ŠPILJARI KRSTAC Stazama kroz Svjetsku baštinu Pješačke i planinarske staze Prirodnog i kulturno-istorijskog područja Kotora

Harmonični odnos između impresivne prirode zaliva i raznovrsne i bogate kulturne baštine, koji je stvaran i održavan kroz vjekove, daje području Kotora karakteristike kulturnog pejzaža izuzetne univerzalne vrijednosti. Prirodno i kulturno-istorijsko područje Kotora, dio zaliva Boke Kotorske, jedno je od preko 1000 lokaliteta iz cijelog svijeta koje se nalazi na UNESCO-ovoj listi svjetske baštine jer posjeduje izuzetnu vrijednost za čovječanstvo.

Crna Gora Lokacija i obuhvat Prirodnog i kulturno-istorijskog područja Kotora


4.2 km

9.4 km

14 km

Kotor-Špiljari-Kotor

Kotor-Praćište vidikovac-Kotor

Kotor-Praćište-Krstac-Kotor

0

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11

6h 30min

4h 15min

1h 50min

Vrijeme

11

09

07

100

200

300

400

500

600

700

800

900

250

Borova šuma

500

-100

05

04

06

Kolski put Kotor-Njeguši-Cetinje

10

08

03

02

0,00

Srednja

Srednja

Laka

Težina

01

02

Krstac (937m)

Praćište (raskrsnica)

Praćište vidikovac

Serpentine starog pješačkog puta

Crkva Sv. Dorda

Selo Špiljari

Bedemi Kotora

Rijeka Škurda

Tabačina (sjeverna vrata Starog grada Kotora)

Legenda

Jedinstveni evropski broj za hitne slučajeve - 112

Obilazak bez vodiča na spostvenu odgovornost

Dužina

Staza

KOTOR ŠPILJARI KRSTAC

01

Visina (m)

7,20 7,00

09

908mnv

6,50

PRESJEK

03

08

6,00

5,50

5,00

4,50

4,00 Rastojanje (km)

559mnv

08 07

586mnv

11

05

04

3,50

02

3,00

10

2,50

2,00

07

06

1,50

04 05

223mnv

Jadransko more

Herceg Novi

1,00

09

Tivat

Boka Kotorska

0,50

01

0,00

0mnv

Kotor


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.