“
BİZ
Kadıköy
KADIKÖY MEYDANI KENTSEL TASARIM PROJESİ 85746
“Her türden etkileşim ve iletişim süreci, kenti tüm boyutlarıyla bir arada tekrar görebilmek için hesaba katılmalıdır. Böylece İstanbul, tıpkı diğer kentler gibi, sayesinde gündelik yaşamdan kaynak bulan her bir bireyi tarafından yeniden üretilen bir İstanbul olarak karşımıza çıkmaktadır. Şaşırtıcı, tuhaf, ilginç yaşam öyküleri ve eğilimleri sunmak yerine, bu kitabın yaşatmaya çalıştığı “herkesin bu kent hakkında söz sahibi olacak kadar o kente ait olduğu” idealinin daha süssüz ve mesafeli bir duruşla ortaya çıkabilmesine bilimsel katkılar sağlayabilmektir.” 1
Gelecek Vizyonu
GİRİŞ
GELECEK VİZYONU Dirençli kent “Dirençlilik” kavramı sosyolojide “korunmasızlık” kavramının tamamlayıcı kavramı olarak ortaya çıkmıştır. Dirençliliğin 4 alt başlığı bulunmaktadır2. Bunlar: sağlamlık, yedekleme, başa çıkma ve çabukluk-hız olarak belirtilebilmektedir. Genel olarak afet durumunda ortaya çıkan risklerin bertaraf edilmesi için kullanılsa da kentlerin günlük hayat rutininde gerçekleşebilecek her türlü riske cevap verebilir nitelikte olması dirençli kent niteliklerini karşıladığının göstergesi kabul edilebilmektedir. (sürdürülebilirliğin 3 temel ayağı ile (ekoloji, ekonomi ve toplumsal boyutlarıyla)) | Sürdürülebilirlik ilkeleri ile afet ve çeşitli risklerden kaynaklanabilecek zararların önüne geçilebilmektedir. Bu da dirençli kent yaratabilmek için sürdürülebilir kentsel önlemlerin ve eylemlerin araç olarak kullanılması ile mümkün olabilmektedir.
Yaşanabilir kent Yaşanabilir kent, Kashef tarafından açıklanırken doğal çevre ve yapılaşmış çevre bu başlık altında birlikte incelenmekte fakat ayrı ayrı ele alınmaktadır3. Sürdürülebilirlik, katılım, ekosistem faktörleri gibi kıstaslar gözetilerek planlama ve tasarım yapıldığında, kent, değerlerini aynı zamanda yerel kalkınma fırsatı olarak değerlendirebilmektedir. Mekânın ve insanın temas ettiği ve insanların yaşam alanı olan kentler için yaşanabilir kent kavramı sosyal, kültürel, çevresel, toplumsal, ekonomik ve psikolojik etmenlerin değerlendirilmesini gerektirir. Yaşanabilirlik, kentin kullanıcılarının alana yüklediği anlamlar bütünü olarak da belirtilebilmektedir. Habitat II- İnsan Yerleşimleri Zirvesi’nde yaşanabilirlik kavramı ve yaşam kalitesinin de tanımları yapılmıştır. Buna göre ekoloji, arazi kullanımı, kamusal alanlar, ulaşım, sağlık, güvenlik, tasarım, eğitimi kültür ve kalkınma bu kavramların çıkmasına sebep olan temel sorunlar olarak işaret edilmiştir4. Keyman ise yaşanabilir kenti, ulaşım ağlarının, hizmet ve sosyal tesislerinin, eğitim birimlerinin; fiziki altyapısının yaşanabilir olmasını savunmuştur. Bunu da: ekonomik anlamda dinamik olduğu; yaşayan ve mekânı kullanan insanın sadece tüketici ve tüketim nesnesi değil, üretici olarak hissettiği; katılım ile kentin parçası oldukları, kent belleğine sahip çıkıp geleceği düşündükleri bir yapılandırma süreci olduğunu belirterek açıklamaktadır5.
BİR KENTİ DİRENÇLİ YAPAN ŞEY NEDİR. BİLEŞENLERİ nelerdir?
6
BİR KENTİ yaşanabilir YAPAN ŞEY NEDİR. BİLEŞENLERİ nelerdir?
GELECEK VİZYONU Akıllı kent Kısa sürede yaşanan nüfus artışları, araç kullanımının artması, enerji kaynaklarının kullanımı ve doğal çevrenin tahribatı gibi çeşitli olaylar sonunda kentteki yaşam kalitesi düşmüştür. Kentlerin planlamasında sürdürülebilirlik ilkeleri benimsenerek bu koşullar ortadan kaldırılmak istenmiştir. Sürdürülebilirlik ise birçok araç ile gerçekleşebilmektedir. Bunlardan biri de akıllı kent yaklaşımı olarak gösterilebilir. “Akıllı şehir” bileşenleri olarak: teknoloji, veri, bağlantı ve yenilik kavramları gösterilebilmektedir. International Standards Organization “Kentlerin planlama, üretim, yönetim ve akıllı hizmetlerini kolaylaştırmak için nesnelerin interneti, bulut bilişim, büyük veri ve alan/ coğrafi bilgi entegrasyonu gibi yeni nesil bilgi teknolojilerini uygulayan yeni bir konsept ve yeni bir model” olarak belirtmiş ve bu modeli geliştirmenin ana bileşenlerini ise kamu servislerinin erişilebilirliği, şehir yönetiminin duyarlılığı, fiziksel çevrenin yaşanabilirliği, altyapı sistemlerinin akıllılığı ve ağ güvenliğinin uzun vadeli etkinliği olarak detaylandırmıştır6.
EKOSİSTEM TOPLUM
IBM ise akıllı kent kavramını yaşam kalitesini geliştirmek ve daha iyi yönetebilmek adına kent ve kentliler arasında kurulan birbiriyle bağlantılı akıllı etkileşimler olarak tanımlamıştır7.
YAPILI ÇEVRE
TEKNOLOJİ BİR KENTİ akıllı YAPAN ŞEY NEDİR. BİLEŞENLERİ nelerdir?
7
ÇÖZÜMLEMELER
ÇÖZÜMLEMELER Sağlık Sağlık Sektörüne ilişkin kümelenmenin Bağdat Caddesi aksı boyunca sürdüğü ve özellikle caddenin Caddebostan Mahallesi sınırları içerisinde maksimum seviyeye ulaştığı görülmektedir. Osmanağa- Caferağa Bölgesi ve Koşuyolu Mahalleleri de ikinci ve üçüncü derece yoğunluğun gözlendiği bölgeler olarak nitelendirilebilir.
KKOŞUYOLU
ÜSKÜDAR
ACIBADEM RASİMPAŞA
HASANPAŞA FİKİRTEPE
DUMLUPINAR
EĞİTİM
OSMANAĞA
MERDİVENKÖY
ZÜHTÜPAŞA
CAFERAĞA
ATAŞEHİR
SAHRAYI CEDİT
FENERYOLU GÖZTEPE
19 MAYIS
FENERBAHÇE
ERENKÖY CADDEBOSTAN
KOZYATAĞI
LEJANT
SUADİYE BOSTANCI
Çok yoğun
Az yoğun
-
Eğitim Eğitim Sektörünün ilçe genelinde mekansal olarak homojen bir dağılım gösterdiği görülmektedir. Ancak kümelenme Merkez Mahalleler olan Rasimpaşa, Osmanağa ve Caferağa Mahallelerinde görülmektedir.
KKOŞUYOLU
ÜSKÜDAR
ACIBADEM RASİMPAŞA
HASANPAŞA FİKİRTEPE
OSMANAĞA
CAFERAĞA
DUMLUPINAR
ATAŞEHİR
EĞİTİM MERDİVENKÖY
ZÜHTÜPAŞA
SAHRAYI CEDİT
FENERYOLU GÖZTEPE
19 MAYIS
FENERBAHÇE
ERENKÖY CADDEBOSTAN
KOZYATAĞI
LEJANT
SUADİYE Çok yoğun
BOSTANCI
Az yoğun
Finans Finans Sektörünün kümelenmesi Rasimpaşa, Osmanağa ve Caferağa Mahallelerinin kesiştiği bölgede en fazladır.Bu kümelenme Hasanpaşa ve Eğitim Mahallelerine doğru devam etmektedir.
KKOŞUYOLU
ÜSKÜDAR
ACIBADEM RASİMPAŞA
HASANPAŞA FİKİRTEPE
DUMLUPINAR
ATAŞEHİR
OSMANAĞA EĞİTİM CAFERAĞA
MERDİVENKÖY
ZÜHTÜPAŞA
SAHRAYI CEDİT
FENERYOLU GÖZTEPE
19 MAYIS
FENERBAHÇE
ERENKÖY CADDEBOSTAN
LEJANT
SUADİYE Çok yoğun
Az yoğun
10
KOZYATAĞI
BOSTANCI
ÇÖZÜMLEMELER Ulaşım ve lojistik Ulaşım ve Lojistik Sektörünün en yoğun kümelendiği bölgenin Hasanpa-Eğitim Mahallelerinin kesiştiği bölge olduğu görülmektedir. Osmanağa-Caferağa Bölgesi ve Koşuyolu Mahalleleri bu bölgeyi takip etmektedir.
KKOŞUYOLU
ÜSKÜDAR
ACIBADEM RASİMPAŞA
HASANPAŞA FİKİRTEPE
OSMANAĞA
DUMLUPINAR
EĞİTİM MERDİVENKÖY
ZÜHTÜPAŞA
CAFERAĞA
ATAŞEHİR
SAHRAYI CEDİT
FENERYOLU GÖZTEPE
19 MAYIS
FENERBAHÇE
ERENKÖY CADDEBOSTAN
KOZYATAĞI
LEJANT
SUADİYE Çok yoğun
BOSTANCI
Az yoğun
-
Bilgi teknolojileri ve iletişim
KKOŞUYOLU
ÜSKÜDAR
ACIBADEM RASİMPAŞA
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Sektörünün OsmanağaCaferağa Bölgesi, Hasanpaşa-Eğitim ve Koşuyolu mahallelerinde kümelendiği görülmektedir.
HASANPAŞA FİKİRTEPE
OSMANAĞA
DUMLUPINAR
EĞİTİM MERDİVENKÖY
ZÜHTÜPAŞA
CAFERAĞA
ATAŞEHİR
SAHRAYI CEDİT
FENERYOLU GÖZTEPE
19 MAYIS
FENERBAHÇE
ERENKÖY CADDEBOSTAN
KOZYATAĞI
LEJANT
SUADİYE Çok yoğun
BOSTANCI
Az yoğun
Kreatif Endüstriler KKOŞUYOLU
RASİMPAŞA
HASANPAŞA FİKİRTEPE
OSMANAĞA
CAFERAĞA
Kreatif Endüstriler Sektörünün Osmanağa ve Caferağa bölgesi ve Koşuyolu Mahalllesinde yoğunlaştığı görülmektedir. Bağdat Caddesi aksı boyunca kümelenmenin sürmektedir.
ÜSKÜDAR
ACIBADEM
DUMLUPINAR
ATAŞEHİR
EĞİTİM MERDİVENKÖY
ZÜHTÜPAŞA
SAHRAYI CEDİT
FENERYOLU GÖZTEPE
19 MAYIS
FENERBAHÇE
ERENKÖY CADDEBOSTAN
LEJANT
KOZYATAĞI
SUADİYE Çok yoğun
BOSTANCI
Az yoğun
-
11
ÇÖZÜMLEMELER Eğlence mekanlarının yoğunluğu
KKOŞUYOLU
ÜSKÜDAR
Eğlence mekanlarının kümelenmesi genel olarak Osmanağa, Caferağa mahallelerinde oluşmaktadır. Buradaki eğlence mekanlarının başlangıç noktası Kadıköy kıyı hattında ve bağlandığı çarşı ile devam etmektedir. Bunun dışında lineer olarak devam eden eğlence mekanları mevcuttur. Bunlardan biri Fikirtepe mahallesinde Mandıra Caddesi üzerinde yoğunlaşırken; Bağdat Caddesi ve Fahrettin Kerim Gökay Caddesi üzerinde yoğunluk devam etmektedir.
ACIBADEM RASİMPAŞA
HASANPAŞA
OSMANAĞA
EĞİTİM MERDİVENKÖY
ZÜHTÜPAŞA
CAFERAĞA
ATAŞEHİR
DUMLUPINAR
FİKİRTEPE
SAHRAYI CEDİT
FENERYOLU GÖZTEPE
19 MAYIS
FENERBAHÇE
ERENKÖY CADDEBOSTAN
KOZYATAĞI
LEJANT
SUADİYE BOSTANCI
Çok yoğun Az yoğun
Yaş dağılımı KADIKÖY NÜFUS PİRAMİDİ
YAŞLI/ GENÇ ORANI %21.39
% 25.07
90+
% 1,84
80-84
65-69
60-64 55-59
50-54
% 9,76
% 11,77
% 10,14
% 12,32
% 10,38
% 12,34
% 13,78
%14,13
% 14,94
%12,88
% 13,17 % 11,17
%11,31
25-29
%9,30
20-24
% 9,17
%7,33
15-19
10-14
%7,05
0-4
%6,79
% 6,69 % 6,14
%7,01
5-9
12
% 12,92
%12,74
30-34
%25
% 10,28
%11,48
45-49 35-39
% 8,68
% 8,33
70-74
Genç Orta Yaşlı
% 6,61
% 6,78
65-69
40-44
% 5,15
% 4,72
70-74
% 53.54
% 3,42
% 3,23
75-79
Erkek Kadın
% 2,02
% 0,83
85-89
%20
%15
%10
% 6,11
% 5,91 %5
%
%5
%10
%15
%20
%25
ÇÖZÜMLEMELER Ticari faaliyetlerin mekansal yoğunluğu
KKOŞUYOLU
ÜSKÜDAR
ACIBADEM RASİMPAŞA
HASANPAŞA FİKİRTEPE
OSMANAĞA
CAFERAĞA
DUMLUPINAR
ATAŞEHİR
EĞİTİM MERDİVENKÖY
ZÜHTÜPAŞA
SAHRAYI CEDİT
FENERYOLU
Yine Bağdat Caddesi üzerinde devamlılığı olan lineer ticari faaliyetler görülebilmektedir.
GÖZTEPE 19 MAYIS
FENERBAHÇE
ERENKÖY CADDEBOSTAN
LEJANT
KOZYATAĞI
SUADİYE Çok yoğun
Ticari faaliyetlerin mekansal yoğunluğu eğlence mekanlarının mekansal yoğunluğu ile benzeşmektedir. Burada öne Osmanağa, Hasanpaşa, Caferağa mahalleleri geçmektedir.
BOSTANCI
Mekansal olarak yoğunlaşan diğer ticari faaliyet alanları genel olarak mahallelerin yerel merkezlerinde yer almaktadır.
Az yoğun
Kadıköy geneli demografik açıdan incelendiğinde orta yaş olarak tabir edilen 25-59 yaş aralığının toplam nüfusun %53,54’ünü oluşturduğu söylenebilmektedir. Genç ve yaşlı nüfusun oranları birbirlerine çok yakındır. Kadıköyün nüfus piramidine bakıldığında yaşlanmakta olan bir nüfus profilinin olduğu görülebilmektedir. İstanbul’un eğitim düzeyi en yüksek ilçesi olan Kadıköy’de ilkokul, ortaokul, lise bitimiş kişiler toplam nüfusun %46,64’lük kısmını oluştururken; bu orandan daha fazlası (%46,93’lük kısım) üniversite ve üstü eğitim düzeyine sahiptir. Genç ve orta yaş grubunun demografik yapıda yarısından fazlasına denk geldiği ve eğitim düzeyinin yüksek olduğu Kadıköy ilçesi, bu özellikleriyle çeşitli potansiyelleri bünyesinde barındırmaktadır.
EĞİTİM DÜZEYİ %6.4
%46.64
%46.93
Üniversite ve üstü İlk, orta, lise Diğer
13
ÇÖZÜMLEMELER Konum Rivayete göre Üsküdar ile aynı zamanlarda kurulmuş olan Kadıköy’ün eski adı “Kalkedon”, körler ülkesi olarak tanımlanmaktadır. Bunun sebebi, Byzas ve kavmi gezip sonunda İstanbul’a varmışiar, Sarayburnu’ndan karşı kıyıya bakmışlar. “Bu kadar güzel bir yer varken orada yaşadıklarına göre bu insanlar körler.” demişlerdir. Sarayburnu’na yerleşip, Byzantion şehrini kurmuşlardır. İstanbul Boğazı’nın Marmara Denizine açılan kısmında yer alan bu şehir, deniz yolu açısından da büyük öneme sahip bir alandır.
Topoğrafya Kıyı kısmında yer alan Kadıköy, deniz seviyesinden başlayarak Moda kısmına doğru artan bir yükseltiye sahiptir. Yandaki harita ile belirtilen bu yükselti değişimleri 5 metre aralıklarla gösterilmiştir. Kentsel tasarım için ele alınacak Kadıköy Meydanı ve kıyı hattında incelendiğinde ise alanın güneybatısında yer alan ve mevcutta bulunan İSKİ binalarının ve İSPARK otopark alanının bulunduğu kısım görece daha yüksek bir kotta yer almaktadır.
14
ÇÖZÜMLEMELER Yeşil sistem Kadıköy’de mevcut durum yeşil sistem incelendiğinde meydan ve çevresindeki kıyı hattında yalnızca Beşiktaş İskelesi ile Kadıköy çarşısı arasında kalan alandaki parkların bulunduğu görülmektedir. Yeşil sistemin belirtilen proje alanı içerisinde sürekliliği bulunmamaktadır. İnci Burnundan başlayarak Moda Parkı’na kadar olan kıyı hattında sürekliliği sağlanmış bir yeşil sistem bulunmaktadır. Bu sistem kesintiye uğrasa da Moda İskelesi’nden Yoğurtçu parkıyla Stadyuma kadar uzanan başka bir sistemle tekrar bir bant yakalanmaktadır.
Mavi sistem Topoğrafya verilerinin altlık oluşturduğu drenaj analizinde ise alandaki su toplama ve su dağıtma alanlarının incelenmesi hedeflenmiştir. Buna göre Kadıköy kıyı hattında Söğütlüçeşme Caddesi ve Moda-Çarşı alanını izleyerek gelen hafif nitelikte su toplama alanları yer almaktadır. Böylelikle talep edilen meydan alanı içerisinde iki adet su toplama alanının varlığından söz edilebilmektedir. Analizin içeriği yorumlandığında parlar, sert zeminler, fonksiyonlar için yönlendirici nitelikte olabilmektedir. Dirençli bir kentin en büyük özelliği kentsel afet risklerini
bertaraf edebilmesi ile ölçülebilmektedir.
15
ÇÖZÜMLEMELER Meydanlar İstanbul’da tarihi geçmişi çok eskiye dayanan ve Kadıköy’ün komşusu niteliğinde olan çevre yerleşimlerin meydanları incelendiğinde üç ana başlık altında incelenebilir oldukları görülmektedir. Kültür-ticaret odaklı meydanlar, Kentsel simge odaklı meydanlar ve ulaşım odaklı meydanlar içerisinde Kadıköy, kültür-ticaret odaklı meydanlarda yer almaktadır. Benzer nitelikte Taksim ve Beşiktaş Meydanları da gösterilebilmektedir.
Ortaköy
Beşiktaş
Taksim Kabataş Tophane
Karaköy
Eminönü Beyazıt
Sultanahmet
Kadıköy
Yapılmış olan 1/5000 ölçekli plan içerisinde de kıyı kesiminde birçok alanda kültürel tesis alanlarının olduğu, plan içeriği başlığı altında detaylı bir biçimde verilmiştir. Bunun dışında Üsküdar, Eminönü, Tophane, Ortaköy, Sultanahmet ve Beyazıt Meydanları Kentsel Simge Odaklı Meydanlar arasında yer alırken; Bostancı, Karaköy ve Kabataş Meydanları da Ulaşım Odaklı Meydanlar arasında yer almaktadır.
Üsküdar
Bostancı
Kültür-Ticaret Odaklı Meydan Kentsel Simge Odaklı Meydan Ulaşım Odaklı Meydan
Manzara Seçilen manzara noktaları Kadıköy kıyı alanında insan göz seviyesi baz alınarak hesaplanmıştır. Kuzeydeki nokta Haydarpaşa Tren Garı yolunda kıyı hattında yer almaktadır. Bu noktadan bakıldığında Sirkeci ‘den başlayarak İstanbul Avrupa Yakasının Marmara Denizine kıyısı olan alana hakimiyet sağlanmaktadır. İkinci bir nokta da Eminönü-Beşiktaş iskeleleri arasındaki alandan bakıldığında görülen kısımdır. Buradan Karaköy ve Tarihi Yarımadanın tümüne görsel açıdan hâkim olunabilmektedir. Alanda seçilmiş olan son nokta ise İSPARK’ın bulunduğu
alanın batısında kalan kıyı alanındandır. Buradan alanın en geniş bakış açısına sahip olunmaktadır. Şişli’den Adalara kadar büyük bir açı ile siluete de hâkim olunmaktadır. Alanın her açısından da elindeki doğal potansiyeli gün batımının izlenebilir olmasıdır.
16
Şişli Taksim Galata
Tarihi Yarımada
Topkapı Ayasofya Sultanahmet
Kadıköy
ÇÖZÜMLEMELER Üst ölçekli plan kararı 1/5000 Ölçekli Haydarpaşa Garı ile Kadıköy Meydanı ve Çevresi Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı incelendiğinde alanda aktif yeşil alan, kültürel tesis alanları, ağaçlandırılacak alanlar ve iskele alanlarını barındıracak şekilde planlandığı görülmektedir. Buna göre eski Et Balık Kurumu binasının olduğu yer ile Haldun Taner Sahnesi kültürel tesis alanı olarak belirlenmiştir. Ayrıca Kadıköy Belediye Başkanlığı ve Kadıköy Malmüdürlüğünün bulunduğu binalar ve oturduğu alanlar için de kültürel tesis alanı fonksiyonu belirlenmiştir. Plan raporunda kültürel tesis alanı için; “kültür merkezleri, halk eğitim merkezleri, mesleki-sosyal-kültürel eğitim merkezleri, kültür evleri, kütüphane, araştırma merkezleri, müze, tiyatro-sergi-konser-konferans, kongre salonları vb. kültürel yapılar ile alanın % 20’si kadar ticaret yapıları yapılabilir” olarak belirlenmiştir.
“Aktif Yeşil Alanlar; kamusal kullanıma yönelik olarak düzenlenecek açık alanlardır. Park ve Rekreasyon Alanları; Parklar, gezi ve dinlenme alanları, seyir terasları, manzara noktaları, açık ve kapalı sergi alanları, vb. gibi etkinlikleri içeren rekreasyon alanları olarak düzenlenecektir. Bölgenin yeşil alan, park gereksinimini karşılayacak bu alanlarda, çevreyle uyumlu doğal değerleri ortaya çıkaracak uygun peyzaj düzenleme projelerine göre uygulama yapılacaktır. Planlama alanında yer alacak aktif yeşil alanlar, iskele alanları ve yaya aksları, kentsel tasarım projeleriyle yapılaşmış çevre ile bütünleştirilecektir. Planlama Alanı içerisinde yer alan aktif yeşil alanlar birbirini tamamlayan bir sistem olarak düşünülmüştür. Planda bulunan aktif yeşil alanlarda her bir tesisin taban alanı 500m2’yi, Emsal: 0,03’yi ve 2 kat yapılaşma değerini aşmamak koşulu ile sosyal kültürel tesisler yapılabilir. Aktif yeşil alan olarak belirlenen bölgelerde zemin-altı geçiş güzergahında ticari birimler ve otopark yapılabilir.” olarak plan raporunda detaylandırılmıştır.
17
ÇÖZÜMLEMELER Sit alanları ve tescilli yapılar
LEJANT
Karma sit alanı Kentsel sit alanı Anıt eser Resmi yapı Sivil mimari örneği Kayıp sivil mimari örneği Anıt ağaç
Zaman çizelgesi
18
ÇÖZÜMLEMELER
GOAD-1946 98603 m2 dolgu alanı 1946-1966 53206 m2 dolgu alanı 1966-1970 37161 m2 dolgu alanı 1970-1996 148731 m2 dolgu alanı 1996-2006 10699 m2 dolgu alanı 2006-2017 9243 m2 dolgu alanı
1881’de Haydarpaşa tarafı doldurulup liman yapılmıştır.
Kıyı değişimi
1980’de Haydarpaşa koyu genişletilerek meydan genişletilmiştir. 2017 yılından meydan genişletme çalışması yapılmıştır. 1970 lerde Yeldeğirmeni sahili bugünkü durumuna getirilecek şekilde ikinciye dolduruldu 1980’de arabalı vapur iskelesinin yerine yeni Eminönü-Karaköy iskelesi yapılmıştır. 1947’de Yeldeğirmeni kıyısı doldurularak cadde genişletilip tramvay hattı geçirilmiştir. 1915 yılında eski Kadıköy iskelesi yapılmıştır. 1908 yılında Kumluk dolgu alanı ile Kadıköy Meydanı şekillendirilmiştir. 1932-1938 yılları arasında doldurulan alan park haline getirilmiştir.
1993’te deniz doldurularak alanın büyütülmesi ve yeşil alanlar kazanılması hedeflenmişti.
LEJANT GOAD 1946 1966 1970 1996 2017
19
ÇÖZÜMLEMELER Kadıköy merkez Genel olarak Kadıköy Kıyı alanı ve Meydanı incelendiğinde, ulaşım mod çeşitliliğinin ve insan sirkülasyonunun yoğun olarak gözlemlendiği bir kent parçası olduğu söylenebilmektedir. İskele önlerindeki sert ve düz alanlar, insanların geçiş ve karşılaşma noktalarını oluşturmaktadır. Kadıköy’e toplu taşıma ile gelen kişilerin çoğunlukla yaya olarak devam etmeleri gereken bu alanlar, insanların Kadıköy Meydanı algılarını yaratmaktadır. Kent belleği açısından deneyimledikleri ilk alan bu kısımlar olarak işaret edilebilmektedir.
Kentsel imge
LEJANT Bölgeler Düğüm noktası işaret öğesi İzler
20
kenarlar
ÇÖZÜMLEMELER Arazi kullanımı
LEJANT İçme suyu tesisleri alanı Kamu hizmet alanı Genel otopark Otopark Turizm Konut+sanayi İnşa halinde Triyaj alanı Ticaret alanı Diğer Sağlık alanı Sosyal tesisi alanı Akaryakıt servis istasyonu Atıksu tesisleri alanı İçme suyu tesis alanı Yeşil alan İskele Kültürel tesisi alanı İbadet alanı Ticaret+sanayi
Kadıköy’ün mevcut arazi kullanımı incelendiğinde; kıyı hattını kuzey-güney doğrultusunda ayıran ulaşım aksının doğusunda kalan yapı yoğunluklu alanda ticaret fonksiyonunun hakim olduğu görülmektedir. Alanın güneyinde ise konut ve beraberinde ticaret fonksiyonları da bulunmaktadır. Kıyı kısmında ise sert zeminin ulaşım odaklı bir kullanımla yoğun olarak bulunmaktadır. Bunun dışında alanın batısında büyük bir otopark alanı bulunurken yeşil alanlar dasöğütlü çeşme caddesi ve otopark arasında yer almaktadır. Alanın güneybatısında yer alan yeşil alan ise İSKİ’ye ait arıtma tesisinin sınırları içinde bulunmaktadır. Kıyı hattındaki yapılar ise iskeleler, ticaret fonksiyonları, kamu hizmet alanları kültürel ve sosyal tesislerin kullanımındadır.
Kamu hizmet alanı Konut+ ticaret alanı Konut alanı Eğitim alanı
LEJANT Büfe Kafe Seyyar yemek Liman Otobüs durağı Dolmuş durağı Taksi durağı Otopark Bisiklet kiralama Zabıta Polis Mal müdürlüğü Su arıtma tesisi Üniversite Tiyatro Kütüphane Cami Kızılay Çiçekçi Kaykay Halısaha Fener Saat kulesi Heykel Tuvalet
Kıyı-meydan işlevleri Arazi kullanımındaki işlevlerin kıyı-meydan hattındaki içerikleri incelendiğinde alandaki ticaret fonksiyonunun büfe, kafe, seyyar yemek satıcılarından oluştuğu açık bir şekilde görülmektedir. Alan, kıyı hattı boyunca iskeleler, otobüs durakları, taksi durakları, dolmuş durakları ile birden çok ulaşım moduna ev sahipliği yapmaktadır. Otoparklar ise kuzeyde Haydarpaşa Tren Garı civarında; güneyinde ise İSKİ su arıtma tesisi civarında konumlanmaktadır. Tüm alanda bir adet bisiklet kiralama alanı bulunmaktadır. Kamu hizmet alanları, kültürel ve sosyal tesisler genel olarak kıyı hattının Caferağa mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır.
Alanda Beşiktaş iskelesi ile Eminönü iskelesi arasına konumlandırılmış iki adet heykel bulunmaktadır. Haydarpaşa Tren Garı ile başlayan kıyı hattının bitiminde ise bir adet fener yer almaktdır. Alanda ayrıca belirtilmiş kaykay fonksiyonu da kullanıcıların tercihinden kaynaklı olarak yer edinmiştir.
21
ÇÖZÜMLEMELER Yaya dolaşımı Kadıköy meydan ve kıyı alanında yaya akışının başlangıç ve bitiş noktaları çoğunlukla ulaşım temellidir. Ulaşım analizinde belirtildiği üzere Kadıköy’e deniz yolu ile gelen insanlar ulaşmak istedikleri noktalara yaya olarak devam ederler. Bu sebeple iskeleler ve diğer alanlar arasında yaya sirkülasyonu daimidir. Bir başka yaya akışının sebebi de karayolunu kullanarak alana gelen ve alandan kalkan otobüs, minibüs ve dolmuş duraklarının ve peronlarının bulunduğu alanlardır. Transfer noktası olarak kullanımının yanısıra çeşitli fonksiyonlara erişim için yaya akışı Kadıköy’ün çarşı içine, Söğütlüçeşme Caddesi aksına ve kıyı boyunca rekreatif amaçlı hareket doğrultusunda devam etmektedir. Kıyı hattından veya kıyıya doğru hareketlerde çoğu kez taşıt yolu tarafından kesilen yaya akışları, sağda belirtildiği üzere iyi, kötü geçiş noktaları ile devam etmektedir. Bazı noktalarda ise geçiş mümkün olmamaktadır. Albay Faik Sözdener Caddesi ile Rıhtım Caddesi arasında kalan park alanları ile Kadıköy çarşısının içi yaya yolları / yayalaştırılmış alanlar olarak belirtilmiştir.
LEJANT Yaya yolu Yaya öncelikli yol Sahil aksı Yaya akışı Sorunlu geçişler Geçiş olmayan nokta
Yaya erişebilirliği
LEJANT Otoparklar Otobüs Dolmuş
22
ÇÖZÜMLEMELER Yaya ağları
LEJANT Yaya yolu Yaya öncelikli yol Sahil Yolu
Bisiklet Strava uygulaması üzerinden şimdiye kadar kaydedilmiş gerçek zamanlı bisiklet verileri ve strava programının sunduğu “heatmap” incelendiğinde alandaki bisiklet trafiğinin yoğunluğu soldaki gibidir. Buna göre alanın Moda bağlantısının olduğu kısmında bisiklet kullanımınıın daha çok tercih edildiği ve kesintisiz bisiklet ağının oluştuğu görülmektedir. Bisikletlilerin bazıları Eminönü-Karaköy iskelesinden ulaşım modu değiştirerek karşı yakaya geçmektedirler. Veriler incelendiğinde kıyı hattı boyunca devam etmeyen, bunun yerine Rıhtım Caddesinde yoğunlaşan bisiklet izleri araç trafiğine karışmaktadır.
23
ÇÖZÜMLEMELER Toplu taşıma
LEJANT Taksi durağı Dolmuş durağı Dolmuş güzergahı Otobüs durağı Otobüs güzergahı Metro çıkışı Metro asansör çıkışı Tramvay Turyol iskele Şehir Hatları iskele Deniz yolu
Otobüs
LEJANT Otobüs durakları Otobüs güzergahı
24
ÇÖZÜMLEMELER Raylı sistem
LEJANT Metro asansör çıkışları Metro Tramvay güzergahı
Minibüs-Dolmuş-Taksi
LEJANT Taksi durakları Dolmuş durakları Dolmuş güzergahı
25
ÇÖZÜMLEMELER Araç ulaşımı
LEJANT 1. kademe taşıt yolu 2. kademe taşıt yolu Yaya öncelikli yol Yaya Yolu
Trafik / pazartesi
LEJANT Hızlı Az yoğun
Pazartesi günü sabah saatleri için Kadıköy merkezin trafik yoğunluğunun gösterimi
26
LEJANT Hızlı Az yoğun Yoğun
Pazartesi günü akşam saatleri için Kadıköy merkezin trafik yoğunluğunun gösterimi
ÇÖZÜMLEMELER Otopark
LEJANT Yol kenarı parklanma Katlı otopark Yüzey Otoparkı 6-22 23-50 51-88 89-182 183-990
Trafik / cumartesi
LEJANT Hızlı Az yoğun
Cumartesi günü sabah saatleri için Kadıköy merkezin trafik yoğunluğunun gösterimi
LEJANT Hızlı Az yoğun Yoğun
Cumartesi günü akşam saatleri için Kadıköy merkezin trafik yoğunluğunun gösterimi
27
ÇÖZÜMLEMELER Sert-yumuşak zemin %23,8
%25,4
%74,6
%76,2 Sert Zemin Yumuşak Zemin
Geçirgen olmayan zemin Geçirgen zemin
LEJANT Asfalt Beton Çakıl taşı Tartan Mermer Kilit taşı Çim
Karbon salımı ve ısı adası
28
ÇÖZÜMLEMELER Biyolojik çeşitlilik-üst ölçek
Biyolojik çeşitlilik-kıyı KUŞ VE AĞAÇ TÜRLERİ Abies spp. Acer Negundo Acer platanoides Acer pseudoplatanus Aesculus hippocastanum Ailanthus altissima Albizia julibrissin Apus melba Ardea cinerea Broussonetia papyrifera Carduelis chloris Cedrus atlantica glauca Cedrus deodora Cedrus libani Celtis australis Cercis siliquastrum Chamaecyparis lawsoniana Ciconia ciconia Citrus sinensis Columba livia Corvus corone Corvus monedula Cupressocyparis leylandii Cupressus arizonica Cupressus sempervirens Cydonia oblonga Eleagnus angustifolia Eriobotrya japonica Ficus carica Fraxinus excelsior Fringilla coelebs Fulica atra Ginkgo biloba Gleditsia triacanthos Hibiscus syracus Hirundo rustica Juglans regia Lagerstroemia indica Larus cachinnans Larus canus Larus fuscus Larus melanocephalus Larus michahellis Larus ridibundus Laurus nobilis Ligustrum japonicum
29
Tespitler ve stratejiler
ÇIKARIMLAR
ÇIKARIMLAR
Konumu dolayısıyla Kadıköy ilçesine gelen kişiler ilk önce meydan ve kıyı alanı ile temas etmektedir, fakat bu alanlar kullanım, imaj ve nitelikleri bakımından yetersizdir. Kadıköy kıyı alnının manzara açıları, alanın rekreatif özellikleri açısından potansiyel çekiciliğini yaratmaktadır.
Kadıköy’ün yoğun yapılaşmış olan iç kesimlerinde, kentin mikro kliması üzerinde pozitif etki yaratabilecek nitelikte yeşil alan bulunmamaktadır. Kıyı kesim ise sürekliliği olan yeşil bir banttan ve rekreatif özelliği olan geniş ve etkin açık yeşil alandan yoksundur.
32
Kadıköy ve İstanbul’un çeşitli yerleri arasında, gün boyu ve sık seferlerle yapılan vapur hatları seferleri sebebiyle insan yoğunluğu sürekli artar. Meydan ve kıyı alanında; mekan kalitesinin düşük olması ve sadece bir “geçiş” alanı olarak kullanılmasına sebep olmaktadır. İnsanlar; geçiş, bekleme, duraklama, yeme-içme faaliyetleri için meydanı ve meydancıkları kullanırlar. Fakat mevcut alanın konfor şartları düşüktür.
İSKİ’ye ait olan yeşil alan, kamusal nitelikte değildir. Sınırları ve kullanım alanıyla kendi başına tanımlı bir alandır. Geri kalan yeşil alan miktarı ise alanın yapı yoğunluğu, sert zemin miktarı, araç sirkülasyonu ve dolaylı etkileri olan diğer girdiler hesaba katıldığında yetersizdir.
Beşiktaş İskelesi’nden parka geçiş; Haldun Taner Sahnesi’nden Kadıköy’ün iç kesimlerine geçiş, bazı noktalarda yaya geçitleri ile sağlansa da bazı noktalarda ise kullanıcının tercihi ile tehlikeli bir şekilde gerçekleşmektedir. Özellikle taşıt yoluna tramvay hattının da eklendiği alanlarda yaya akışı sıkça kesilerek, bu alanlar geçişe imkan tanımayan bağlantılara sebep olmaktadır.
ÇIKARIMLAR
Alanın uzun bir kıyı hattına sahip olmasına rağmen, yaya akışı, kıyı hattından Haydarpaşa istikametine devam etmemektedir. Haydarpaşa Garı istikametinde herhangi çekici bir unsur/ foksiyon bulunmamaktadır. Kadıköy meydanı ve kıyı hattı bu şekilde bütüncül incelendiğinde, etkili bir şekilde kullanılmamaktadır.
Kadıköy iskele ile çarşıyı bağlayan kısım, yaya hareketi devamlılığını bozan nitelikte geniş taşıt yolları barındırmaktadır. Meydan ve kıyı alanına dair; - Taşıt odaklı ulaşım - Araç yolları tarafından sürekli kesilen, akıcı olmayan yaya aksları, - Çeşiti ulaşım modlarına ait durak, peron, cep varlığından kaynaklı durağan ve hareket halindeki insanların, alan kullanımlarını etkilemektedir.
Kadıköy kıyı hattının kuzeyinde yer alan Et-balık kurumu binasının, 1/5000 plan kararı olarak kültürel tesis olması belirtilmiştir. Mevcut arazi kullanımı incelendiğinde yapının ticaret kullanımına sahip olduğu görülmektedir. Yine aynı şekilde kıyı hattında yer alan Kadıköy Belediye Başkanlığı binası ile Malmüdürlüğü binası da plan kararlarında kültürel tesis olarak geçmektedir.
33
Kolektif yaratma sürecinde mekana dayalı yeni bir öznellik..
Eğer kentimiz, yaşadığımız mekanlar, yalnızca var olmakla kalmayıp, deneyimlendiği her seferinde farklı bir yer oluyorsa, o zaman gündelik hayat potansiyel bir yaratıcılık alanı olabilir mi?
BİZ Kadıköy
Yaşam kalitesinin artmasına yönelik yapılan/ yapılması gereken eylemler arasında; dirençli kent, akıllı kent, yaşanabilir kent, esnek kent gibi başlıklar birer araç olarak ortaya çıkmıştırlar. Bir kentte yaşam kalitesinin artması/yükselmesi bazen yapılacak küçük değişikliklerle, bazen de baştan aşağı yenilenerek gerçekleşebilmektedir. Bu süreçte dönemin teknolojik gelişmeleri, tasarım anlayışları ve insanların kullanım alışkanlıkları/ihtiyaçları gözetilmelidir. Kentin belirlenen bir yerinde değişim ya da dönüşüm yaşanacağında, yapılacak olan bu yatırımın temelinde kamu yararını gözetecek bir şekilde uzun vadeli planlanıp, uzun vadede ortaya çıkabilecek ihtiyaçlara cevap verebilecek şekilde de esnek olmasına özen gösterilmelidir. Bu doğrultuda “Şehir Senin” denen yerde/İstanbul’da aslında zamir tanımını öncelikle sahiplenmeli ve “BİZim” olan bu yer için kararları birlikte vermeliyiz. Bunu yaparken kimi zaman akıllı şehircilik başlığı altında yer alan; akıllı yönetim-akıllı vatandaş kısmı, kimi zaman da 10 yıl -20 yıl sonrasında da dönemin getirdiği insan ihtiyaçlarına cevap verebilecek nitelikte olabilen; esnek ve dirençli bir kent yaratmak kısmı kullanılabilecektir. Kentsel alanda niteliklerin içeriğini belirleyen ve kullanılabilir kılan yine kullanıcılar olacaktır. Lefebvre’in işaret ettiği gibi, mekânın üretimine dair deneyimlerimiz mekânı üreten bileşenlerden bir tanesidir9. “eğer kentimiz, yaşadığımız mekanlar yalnızca var olmakla kalmayıp, onları deneyimlediğimiz her seferinde farklı da oluyorsa, o zaman gündelik hayat potansiyel bir yaratıcılık alanı olabilir” mi?
Bir kentsel alan onu yaşayanlar ile anlam kazanabilir ve her kullanıcı için de farklı anlamlar taşıyabilir. “Kenti çok iyi tanıyan biri, kimi zaman şu ya da bu seçiminden sonra ilk şaşıran ve gülen kimsedir ya da muhatabının zevkleri üstüne uzun süre kafa yorabilir. Ama herkes nesneleri kendi gözleriyle görür. Her kent özneldir.” işte bu yüzden bize “İstanbul kimin?” sorusundan çok, “biz kimiz?” sorusu gerekmektedir. Kolektif yaratma sürecinde mekana dayalı yeni bir öznellik biçimi kurgusu da tam olarak bu detaylara dayanmaktadır. Kamusal alanı tasarlarken, mekana dayalı öznelliğin çözümlenebilmesi için 3 önemli soru ile çok işlevlilik, kamusallık, kapsayıcılık, esneklik; zamansal birliktelik, kentsel bellek, kimlik; çevresel-iklimsel duyarlılık konusunda düşünce akışı çizilmiştir. Ben ile öteki arasındaki alışveriş, BİZ, “Mekanın engelsiz kullanımına odaklı adalet çağrılarını yorumlayarak, gözümüzde canlandırabilir miyiz?”8 Engel, bazen gözlerimizde çoğu zaman bakışımızda genellikle gülüşümüzde, bazen bacaklarımızda çoğu zaman duruşumuzda. Kadın, erkek, çocuk, genç, yaşlı, işli, işsiz, beyaz yaka, mavi yaka, yeşil yaka, siyah, beyaz, mavi, kırmızı, kısa, uzun biz .. Dün ve yarın arasındaki alışveriş, BİZ, “Kolektif bir unutkanlığa gömülü hafızanın izlerini yeniden canlandırabilir miyiz?”* İnsan ve doğa arasındaki alışveriş, BİZ, Doğanın bireysel döngüsüne, kendi iç ritmine uygun dengeyi bulmak adına kolektif mücadeleyi canlandırabilir miyiz?
BİZ Kadıköy nedir?
BİZ Kadıköy
“Despina’ya iki türlü gidilir: gemiyle ya da deveyle. Karadan gelene başka, denizden gelene başka görünür kent.”10
BİZ Kadıköy Vizyon Çeşitlilik, Eşitlik ve Kapsayıcılık BİZ Kadıköy, her yaş, cinsiyet, görüş ve gelirden insana hizmet eder. Erişilebilirlik BİZ Kadıköy, kullanıcıları için fiziksel, sosyal, ekonomik ve kültürel olarak erişilebilir olmasını sağlamak için mekânın, ulaşımın, hizmetlerin ve fırsatların erişilebilirliğine öncelik verir. Katılımda fırsat eşitliği BİZ Kadıköy, herkesin ekonomik, sosyal ve kültürel fırsatlara adil ve tam erişim hakkını kullanabilmesi için katılımın önündeki engelleri hem mekânsal hem de teknolojik imkanları kullanarak ortadan kaldırmaya çalışır. Kapsayıcılık BİZ Kadıköy, herkesin kabul gördüğü, aidiyet, güven, güvenlik ve bir arada yönetim duygusunu paylaşan kapsayıcı bir kamusal mekân alan ortaya koyar. Hareketlilik BİZ Kadıköy, ulaşım sistemi önerisi ile, özel aracı azaltan, kamusal alanı büyük ulaşım araçlarından arındıran, güvenli, konforlu, bağlantıları güçlü bir ortam sağlar. Bunu gerçekleştirmek için fiziksel, teknolojik ve işletimsel stratejiler geliştirir. Fiziksel ve teknolojik yenilikler BİZ Kadıköy kentin geri kalanına güçlü ve çeşitli bağlantılar sağlar.
BİZ Kadıköy; yaşanabilir, dirençli ve akıllı kent olmayı,
ekosistem, toplum, yapılı çevre ve teknoloji enstrümanlarını kullanarak gerçekleştiren; insan odağında canlılığını sürdüren ve gelen, kullanan, deneyimleyen, bulunan, duran ve giden kişiler için keyifli bir kent parçası olmayı hedefleyen projedir.
Yaşanabilir
40
EKOSİSTEM TOPLUM
YAPILI ÇEVRE
TEKNOLOJİ
BİZ Kadıköy Dirençli
Akıllı
41
BİZ Kadıköy
Yaşanabilir BİZ Kadıköy
Meydan hiyerarşisi
44
Yaşanabilir BİZ Kadıköy Yaşanabilir Kadıköy önerisi
Etkinlikler
45
Dirençli BİZ Kadıköy
Karbon azaltımı
46
Dirençli BİZ Kadıköy Dirençli Kadıköy öneri
Döşeme %48,4
%25,4
%51,5
%74,6
Geçirimsiz yüzey Geçirimli yüzey
Geçirimsiz yüzey Geçirimli yüzey
%46,6
LEJANT Asfalt Çakıl taşı Tartan Ahşap Granit Küptaş Çatı Beton Çimen
%53,4 Sert Zemin Yumuşak Zemin
47
Dirençli BİZ Kadıköy
48
Dirençli BİZ Kadıköy Acil durum yönetimi
49
Akıllı BİZ Kadıköy
yılda 550
Kamusal alanlarda internete ücretsiz erişim ile
bin kişinin faydalanması hedeflenmektedir. Kullanıcıların izin verdiği ölçüde akıllı telefonlarıyla iletişim kurabilen ve bilgilendirme yapabilen; daha aktif olmalarına yarımcı olan bir cihazdır.
Akıllı park ve
rezervasyon,
BİZ Kadıköy mobil uygulaması üzerinden gerçekleştirilebilir.
Akıllı totemler
vatandaşların bulundukları alan ve çevresi ile ilgili tüm bilgileri alabilecekleri interaktif tabelalardır. Akıllı telefon ve akıllı saat için tasarlanan mobil uygulaması ile vatandaşların yaşadıkları yer hakkında bilgi almaları, yerel topluluklar oluşturmaları, iş birliği ve paylaşım için sosyal dinamikleri yaratmalarına olanak tanımaktadır.
Hava koşullarına ve toprağın nemine göre su dağıtımını düzenleyebilen; sensörlere ve internete bağlı otomatik bir sistemdir.
Akıllı Obelisk
Ağdaki tüm aydınlatma armatürleri için aydınlatma, enerji ve bakım yönetimini iyileştirmeye odaklanır.
Akıllı obelisk, 360 derece ekranıyla alana dair bilgi akışının gerçekleştiği bir panodur. Alandaki ulaşım modlarının, etkinliklerin ve saat, tarih, mekan gibi detaylarının yer aldığı yeni nesil nirengi özelliği gösteren yapıdır. Kullanıcıların izni dahilinde BİZ Kadıköy mobil uygulaması dahilinde, akıllı cihazlarla iletişim kurabilen ve bilgilendirme yapabilen hem verici hem de veri toplayan bir aygıttır. Tasarım olarak totem ve mobil uygulama arayüzleri ile bir arada düşünülmüştür. 395 cd/m2’lik parlaklık sunan bir AMOLED ekran ile gün ışığında en az yansıma ile en etkin görünürlük sunan 4.50 m. uzunluğunda ve m. çapında, meydanın her noktasından görülebilen bir nirengidir.
Mobil Uygulama -Akıllı telefon
50
Akıllı BİZ Kadıköy Akıllı sistem
LEJANT Ücretsiz WiFi Akıllı Park Akıllı Totem Mobil Uygulama Akıllı Işıklandırma Akıllı Sulama Akıllı Obelisk
BİZ Kadıköy uygulaması Akıllı telefon uygulaması ile vatandaşların yaşadıkları yer hakkında bilgi almaları, yerel topluluklar oluşturmaları, iş birliği ve paylaşım için sosyal dinamikleri yaratmalarına olanak tanımaktadır. Diğer birçok faaliyet ve mekânsal kullanımlar arasında semtli olma bilinci yaratma, aidiyet duygusu oluşturma ve benimseme konusunda önemlidir.
Akıllı totemler ise vatandaşların, bulundukları alan ve çevresi ile ilgili tüm bilgileri alabilecekleri interaktif tabelalardır. Bu tabelalar sadece hızlı ve basit bir şekilde tek yönlü bir bilgi aktarımını değil ayrıca kablosuz ağlara da bağlanmayı sağlayan bir alet olarak halka açık bir şekilde görev yapmaktadır.
Akıllı Totem -Etkileşimli
Mobil Uygulama -Akıllı saat
51
BİZ Kadıköy
BİZ Kadıköy
Bitkilendirme sağdaki yeşil sistem ile kazanımlar ve solda da görselleştirmeleri bulunacak
54
SU & YEŞİL Yeşil sistem
Su yönetimi
55
BİZ Kadıköy Öneri toplu taşıma İşletimsel yenilikler BİZ Kadıköy, insanlara akıllı ve hesaplı ulaşım tercihi yapmalarında yardımcı olur; • Kadıköy-Söğütlüçeşme-Ayrılıkçeşme ring hattında kullanılan ulaşım kartı raylı sistemlerde aktarma hakkı tanır. • Yaya geçişleri sensörler yardımıyla yaya yoğunluğuna uygun şekilde periyodlarını otomatik olarak düzenler. • Ulaşım kartının akıllı telefonlar ile entegrasyonu sağlanarak, paylaşımlı kişisel ulaşım araçları (bisiklet, scooter vb.), toplu taşıma araçları ve taksilerin tek sistemden çalışması sağlanır.
LEJANT Taksi durağı Dolmuş durağı Dolmuş güzergahı Otobüs durağı Otobüs güzergahı
• Tüm anlık kullanım verileri kişisel verilerin güvenliği ilkesine uygun biçimde paylaşılır ve kişilere uygun rota optimizasyonları yaparak kullanıcılara destek verir.
Metro çıkışı Metro asansör çıkışı Tramvay Turyol iskele Şehir Hatları iskele Deniz yolu
Öneri taşıt yolu
56
AĞ Bütünleşik ulaşım sistemi
M
metro otobüs durağı
P
yaya yolu bisiklet yolu
kişisel ulaşım araçları istasyonu
taşıt yolu
otopark
toplu taşıma yolu
iskele
metro tramvay
LEJANT Yaya yolu Yaya öncelikli yol Sahil Yolu Yaya akışı Geçiş noktası
57
BİZ Kadıköy Öneri toplu taşıma İşletimsel yenilikler BİZ Kadıköy, insanlara akıllı ve hesaplı ulaşım tercihi yapmalarında yardımcı olur; • Kadıköy-Söğütlüçeşme-Ayrılıkçeşme ring hattında kullanılan ulaşım kartı raylı sistemlerde aktarma hakkı tanır. • Yaya geçişleri sensörler yardımıyla yaya yoğunluğuna uygun şekilde periyodlarını otomatik olarak düzenler. • Ulaşım kartının akıllı telefonlar ile entegrasyonu sağlanarak, paylaşımlı kişisel ulaşım araçları (bisiklet, scooter vb.), toplu taşıma araçları ve taksilerin tek sistemden çalışması sağlanır.
LEJANT Taksi durağı Dolmuş durağı Dolmuş güzergahı Otobüs durağı Otobüs güzergahı
• Tüm anlık kullanım verileri kişisel verilerin güvenliği ilkesine uygun biçimde paylaşılır ve kişilere uygun rota optimizasyonları yaparak kullanıcılara destek verir.
Metro çıkışı Metro asansör çıkışı Tramvay Turyol iskele Şehir Hatları iskele Deniz yolu
Öneri taşıt yolu
LEJANT 1. kademe taşıt yolu 2. kademe taşıt yolu Yaya öncelikli yol
58
Yaya Yolu
AĞ Bütünleşik ulaşım sistemi Altıyol
Ayrılıkçeşme Kartal Sabiha Gökçen
Moda
Araç
Kazım Karabekir
Huzur
Hastane
Burhaniye
Ümraniye
Bulgurlu
Yamanevler
İMES
em
Mevlana Kayışdağı İçerenköy
nç a
yır
Ac ıb ad
Finans Merkezi Ataşehir
Uz u
Yenisahra
Küçükbakkalköy Kozyatağı
Gö z
te
pe
lan Ün a
Ac ıb ad
em
Kadıköy
Dudullu MODOKO
Soyak Yenişehir
Üsküdar
Ayrılıkçeşme
Altınşehir
Atakent
Bağlarbaşı Fıstıkağacı
İmam Hatip Lisesi
Ihlamurkuyu
Çakmak
Çarşı
Kısıklı
Altunizade
Parseller
Fikirtepe Söğütlüçeşme Sahrayıcedit Feneryolu 60. Yıl Parkı
Göztepe
Bostancı Ayşekadın Emin Ali Paşa
Erenköy Suadiye
Bostancı
Küçükyalı
Aktarma istasyonları Ara istasyonlar Metro hatları Kadıköy-Söğütlüçeşme-Ayrılıkçeşme ring otobüs hattı Metro ile entegre ring toplu ulaşım hatları
İstanbul’un Anadolu yakası ulaşımı büyük çoğunlukla lastik tekerlekli (otobüs, minibüs, dolmuş) toplu taşıma araçlarıyla sağlanmakta fakat son yıllarda gelişen raylı sistemler ağı ile raylı sistemlerin toplu taşımadaki payı gitgide artmaktadır. Ancak Kadıköy Meydanı’nda, raylı sistemlerdeki gelişime tezat şekilde, Anadolu yakasının en uzak noktalarına bile direkt otobüs kalkmakta, Kadıköy bir dağılma ve toplanma alanı olarak görülmektedir. Kadıköy meydanını ezen otobüs ve minibüs yoğunluğunu azaltmak için raylı sistemleri ana ulaşım aracı olarak ele almak ve hat üzerindeki istasyonlarda bulundukları bölgede ring yapan otobüs ve minibüsler ile yolcuların metroya taşındığı bir sistem kurgulanmıştır. Böylece Kadıköy çıkışlı otobüs ve minibüs hatlarının büyük çoğunluğu alandan uzaklaştırılmış, Kadıköy, Söğütlüçeşme ve Ayrılıkçeşme arasında ring sefer yapan bir otobüs hattı tanımlanmıştır. Lastik tekerlekli toplu taşıma araçlarının azalmasıyla rahatlayacak meydanda yol diyeti uygulamaları yapılmıştır. Bu sayede yaya odaklı bir ulaşım şeması elde edilmiş, yaya akışını kesen ve zorlaştıran yol kesitlerinden uzaklaşılmıştır.
59
BİZ Kadıköy
Kadıköy Meydan’da mevcutta iki kritik öneme sahip otopark bulunmaktadır. Yoğun olarak
Elektrikli Araçlar İçin Şarj Alanı • Tasarlanan otopark alanlarında kurulu cihazlar ile elektrikli araçlara şarj imkanı sunulmuştur. Elektrik şebekesine bağlanan kolonlar, kullanıcıların elektrikli araçlarını bağlamalarına ve şarj etmelerine olanak tanımaktadır. Kablosuz şekilde bağlantı sağlanabilecek alanların da yaratılması ile birden çok seçenek ile şarj işlemi başlatılabilir. • Otopark alanlarının kuzey ve güney uçlardaki yapısı güncellenerek üstü kamusal kullanıma uygun ve yeşil ağırlıklı biçimde kapatılarak görsel etkisi en aza indirilir.
Akıllı park Gerçek zamanlı park verilerini toplayan çözüm, bu bilgileri açık bir uygulama programlama arabirimi (API) aracılığıyla park uygulaması sağlayıcılarına sunar. Bu veriler, gerçek zamanlı yol bulma, dinamik fiyatlandırma ve park yönetimini mümkün kılarak sürücülere, şehirlere (tıkanıklığı azaltma açısından) ve park tesisi sahiplerine fayda sağlar. Şehirler, bu ortak altyapıyı kullanarak, geleneksel park yöntemine kıyasla, akıllı park ile donanım maliyetini ve hizmet ücretlerini azaltabilir, örneğin alışveriş merkezlerindeki veya halka açık otoparklardaki mevcut park alanlarını ve cadde üstü park alanlarının tespiti için kullanabilir. Akıllı park ile şehirlere sağlanan diğer faydalar ise: • Kat edilen araç mesafelerinin ve karbon emisyonlarının azaltılması, • Park kullanımının iyileştirilmesi ve etkin hale getirilmesi, • Dinamik fiyatlandırma yoluyla park gelirinin optimize edilmesidir. • Park alanlarının yaklaşırken rezerve edilmesi sistemi ile park yeri arayan araçların alanda dolaşımı sınırlandırılır. Bölgedeki tüm otoparklar bu sistemin parçasıdır. • Akıllı park ve rezervasyon, BİZ Kadıköy mobil uygulaması üzerinden gerçekleştirilebilir.
60
kullanılan Haydarpaşa ve Güney Meydan Otoparkı mevcut hali ile sert zeminde ısı adası etkisi yaratmakta ve meydandaki kamusal kullanımı kısıtlamaktadır. Öneri tasarım, mevcut araç kapasitelerini azaltmadan, sürdürülebilir, yaya dostu ve çevreci bir yaklaşımla mevcut alanları kamusal kullanıma açmaktadır. Buna göre Meydan otoparkı mevcut +3.50 kotundan +1.50 kotuna çekilerek iki araçlık asansör sistem otoparkı sağlayacak şekilde yükseklik verilmiştir. Öneri sistem kapalı bir otopark önermeyip doğal havalandırmayı sağlayacak şekilde ada tipi ağaçlandırma ile yapının karbon salımını azaltmaktadır. Kazı toprağı ise yine aynı alanda etkinlik ve rekreasyon alanında Vista terasları oluşturmaktadır. Açık hava konser, tiyatro, sinema gibi gösterimler yapılan alanda mevcut otopark alanı azaltmadan sürdürülebilir bir şekilde kamusal kullanım sağlanmıştır. Haydarpaşa Otopark ’ta ise üst kota alınan kamusal meydan Maker-lab ve arkeolojik sit alanı ve Haydarpaşa Garı ile doğrudan ilişki kurar. Promenada inen kesitte ise farklı açılardan vista’lar sağlamakta ve manzara merdivenleri oluşturmaktadır.
AÄž Ă–neri otoparklar
61
BİZ Kadıköy
kesitler görünüşler, detaylar
62
AÄž
63
Kafe
Arkeoloji Müzesi
MakerLAB
Haldun Taner Sahnesi
Kafe
Spor Alanları
Kafe
Cephe Rehabilitasyonu
Otopark
BİZ Kadıköy
Kıyı Balkonları & Basamaklar
Otopark
BİZ Kadıköy Seyir Rampa Kulesi
Kafe
Kütüphane
IDEA Rıhtım
İŞLEV
BİZ Kadıköy
MAkerLAB ve Arkeoloji Müzesini İçeren Vaziyet Planı
Zemin Kat Planı
Asma Kat Planı
ARKEOLOJİ MÜZESİ & MAKERLAB Arkeoloji müzesi, arkeolojik yöntemlerle ortaya çıkan tarihi yapıtların sergilendiği alanlardır. Dolayısıyla bir bölgenin tarihi geçmişine ışık tutan önemli kültür yapılarıdır. Bu bağlamda Kadıköy’de yapılan alt yapı çalışmalarında ortaya çıkan kalıntıların, bölgede mevcut olan Et Balık Kurumu’nun mevcut hali korunarak burada kapalı alanlarda sergilenecektir. Kent hafızasında ve siluetinde önemli bir yere sahip olan EtBalık kurumu yeni işlevi ile Rasimpaşa’da oluşan kültür ve sanat alt odağı ile bütüncül bir yaklaşım içinde Meydan’ın yeni çekim merkezi olacaktır. Yapılan yeni planlamada mevcut yapının taşıyıcı ve cephe aksları olduğu gibi korunup, dolu cepheler kaldırılarak yapı daha geçirgen hale getirilmiştir. MakerLab’ler, basit ve orta zorlukta prototip ürünler üretmemizi sağlayan üretim alanlarıdır. Prototip kelimesini ürün öncesi çalışan ama seri üretim teknikleri ile üretilmemiş ürün öncesi örnek olarak tanımlayabiliriz. Farklı perspektiften katılımcıları bir araya getiren yaratıcı atölye, inovasyon ve girişimciliği özendirerek alanın kamusal kullanımına katkı vermektedir. Dirençli Kadıköy ilkesinden yola çıkarak kentlinin inovasyonu üreteceği, sürdürülebilir ve yaratıcı yöntemler geliştireceği, birlikte çalışmaya olanak sağlayan kamusal bir mekândır. Mimari olarak öne çıkmayan yapı, Et Balık kurumunun strüktürel hizasını tutmaktadır. Alan içindeki ağaçlarla birlikte siluete etkinin en az olması sağlanmıştır.
Arkeoloji Müzesi İç Mekan Görünüşleri
BİZ Kadıköy
IDEA Rıhtım ve Kütüphane Dış mekan kullanımı, ortak kullanımdaki masa ve sandalyeler
Kıyı hattı boyunca uzanan kesintisiz yaya yolu içerisine kafe fonksiyonunun ve yeşil alanın dahil olması
İDEA RIHTIM & KÜTÜPHANE KAFE İDEA rıhtım, Kadıköy Belediyesi çatısında geliştirilen “yeni bir kamusal alan fikri” olarak ortaya çıkan İDEA Kadıköy’ün bir parçasıdır. Tıpkı İDEA Kadıköy’de olduğu gibi; Üretim, etkileşim, öğrenme, deneyim eylemlerinin gerçekleştirildiği bir alandır. Ortak ve bireysel çalışma imkanı sunar. Çeşitlilik sunar, çeşitliliğe davet eder. Toplumsal etkileşimi destekler. Deneyim paylaşım ve birikim alanıdır. Böylece İDEA Kadıköy konseptini yaygılaştırmak, geliştirmek için varlığını İDEA rıhtım ile Kadıköy’ün merkezine de ulaştırmış olacaktır. Kütüphane, Kadıköy Belediye Başkanlığı binasının işlev değiştirmesi ile üretilmiş, İDEA rıhtım ile birlikte üretim, etkileşim, öğrenme eylemlerinin bütünleyicisi rolünü üstlenmiştir.
Ortak dış mekan, alandaki birleşme, ortak çalışma, üretim ve deneyim modelini desteklemektedir. Açık yeşil içinde kurgulanan alan rekreatif faaliyetlere de imkan sunmaktadır. Kafeler, alandaki yoğun yaya sirkülasyonunda insanların günlük ve anlık ihtiyaçlarına cevap verebilecek nitelikte kurgulanmıştır. Üst örtüsü sayesinde sert zeminde konforlu alanlar yaratmaktadır. Alana gelen, bekleyen insanlar için bir buluşma noktasıdır. Kurgulanan yeşil alanlar ve kesintisiz yaya bağlantılarına fonksiyonel bir şekilde dahil olarak insanlara kullanım rahatlığı tanımaktadır.
İDEA rıhtım ve Kütüphanenin bünyesindeki ortak çalışma alanları BİZ Kadıköy Mobil Uygulaması üzerinden rezerve edilecektir.
Kafe ve Dış Mekanı Yaya bağlantıları ile birlikteliği
BİZ Kadıköy
Kıyı Balkonları & Basamaklar manzara seyir alanları ve farklı etkinliklerin deneyimlenmesi için kurgulanmış alanlar
Kıyı Balkonları & Basamaklar, kıyı hattı boyunca uzanan kesintisiz yaya alanı içerisinde farklı noktalara temas eden insanlar, Kadıköy’deki var olan ama dokunamadıkları denize erişmekte ve adaları ve marmara denizini gören manzaranın görsel keyfini sürecektir. Basamakların kendi başına oturma, dinlenme, uzanma eylemlerine olanak sağlamasının yanı sıra kıyı balkonları sayesinde de yaya yolu kotundan aynı manzaraya aynı zaman dilimi içerisinde erişim sağlanacaktır. Seyir Terası ve Germe Sistem Uzanma Ağı, alanda var olan kıyı hattının sürdürülmesi ile kullanılan doluluk ve boşlukğun mekan yaratmasına izin verilmiştir. Germe sistem uzanma ağı, kullanıcıları için farklı bir deneyim ve rekreasyon alanı sunmaktadır. Seyir terası ise, ahşap materyallerin kullanılması ve basamaklı yapısı ile konforlu bir oturma, dinlenme ve uzanma alanı sunarken kadıköy koyunun içerisinde kullanıcılarına farklı bir perspekktif de sunmaktadır.
BİZKadıköy Seyir Rampa kulesi , KADIKÖY’de bulunan ve sabit çelik halatla yükselip manzara seyri yaptırılan balon, uzun zamandır âtıl bir şekilde durmaktaydı. Strüktürü ile kentlinin hafızasına giren mekânın belleği korunarak yeniden “imge yapı” statüsü haline gelecektir. BİZ Kadıköy Seyir Rampa Kulesi, zemin kotundan insanları bir rampa yardımı ile alır ve kentliye günün farklı saatlerinde zengin manzara alternatifleri sunar. Rampa sarmal yapısı ve tek yönlü trafiği ile yaya akışını sirküle eder. Böylelikle insanlar eski yapıyı farklı bir biçimde deneyimlemiş olurlar.
KIYI BALKONLARI & BASAMAKLAR BİZ KADIKÖY SEYİR RAMPA KULESİ
Seyir Terası ve Germe Sistem Uzanma Ağı ahşap materyal ile konforlu manzara seyir alanları ve farklı etkinliklerin deneyimlenmesi için kurgulanmış alanlar
BİZ Kadıköy Seyir Rampa Kulesi 360 derece şehir manzarası izleme kulesi
BİZ Kadıköy
Yarım ve Tam Basketbol Sahaları
Açık Hava Sineması, Konser, Etkinlik Alanı beraberinde, şehir manzarası izleme alanı
ETKİNLİK ALANLARI; SPOR ALANLARI & CEPHE REHABİLİTASYONLARI
Masa Tenisi Alanları Basketbol Sahaları, Alanın gece ve gündüz yaşanabilir olması, etkinlikler ile cazibesinin artması, kullanım fonksiyon çeşitliliği ve uygun zemin ile farklı spor ve faaliyetlere davet ettiği bir alandır.
Açık Hava Sineması, Konser, Etkinlik Alanı, alanın güneyinde konumlanan otoparkın yeşil üst örtüsü ve zeminle buluştuğu kısımdaki teraslanan basamakları ile elde edilmiştir.
Alanda yer yer yarım saha kullanılarak, etkin ve bütüncül kıyı hattı yaklaşımı kırılmadan, faaliyetler alana dahil edilmiştir.
Burası da kullanıcılara farklı manzara açıları sağlamaktadır.
Masa Tenisi Alanı, Eminönü İskelesi ve Meydana yakın konumlanmıştır. Güzel havalarda açık yeşil alanda yapılacak etkinliklerin çeşitlenmesi ve sosyalleşme aracı olarak kullanılmıştır.
Gece aydınlatmaları ile BİZ Kadıköy Seyir Rampa Kulesi de alan kullanıcılarını heveslendirecek detaylar arasında yer almaktadır.
BİZ Kadıköy
74
MEYDAN
75
BİZ Kadıköy
76
MEYDAN
77
BİZ Kadıköy
78
YAYA AKSI
79
BİZ Kadıköy Etaplama
80
ETAP Etaplama
81
KAYNAKLAR
1 Koçak, D. Ö., & Koçak, O. K. (2016). İstanbul Kimin Şehri. Kültür, Tasarım, Seyirlik ve Sermaye. Metis Yayınları, İstanbul. 2 Bruneau, M., Chang, S. E., Eguchi, R. T., Lee, G. C., O’Rourke, T. D., Reinhorn, A. M., ... & Von Winterfeldt, D. (2003). A framework to quantitatively assess and enhance the seismic resilience of communities. Earthquake spectra, 19(4), 733-752. 3 Kashef, M. (2016). Urban livability across disciplinary and professional boundaries, Frontiers of Architectural Research, 5, 239–253 4 Kalkınma Bakanlığı (2012). 10.Kalkınma Planı Yaşanabilir Kentler ve Kentsel Dönüşüm Özel İhtisas Komisyonu Ön Raporu. 5 Keyman, F. (2016). Batı İstanbul Yaklaşımı ve Kentlilik Bilinci, Yerel Yönetimlerde Yeni Bir Model Arayışı, Batı İstanbul Çalıştayı, 15-16 Nisan, Beylikdüzü İstanbul; ss. 20- 23. 6 ISO, I. (2014). 37120 sustainable development of communitie - indicators for city services and quality of life. 7 Harrison, C., Eckman, B., Hamilton, R., Hartswick, P., Kalagnanam, J., Paraszczak, J., & Williams, P. (2010). Foundations for smarter cities. IBM Journal of research and development, 54(4), 1-16. 8 Stavrides, S. (2016). Kentsel Heterotopya 9 Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi, İstanbul: Sel Yayıncılık. 10 Calvino, I. (2012). Görünmez Kentler,(Çev. Işıl Saatçıoğlu). Yapı Kredi.
82
7 adet pafta a3 boyutunda konacak
83
85
87
89
91