Fablab Athens booklet

RESEARCH- DESIGN- FABRICATE- INNOVATE- EDUCATE

_ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ _ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΜΕΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ

Επιμέλεια τέυχους: Γεώργιος Παρμενίδης Αρχιτέκτων Μηχανικός, Καθ. ΕΜΠ, Fablab Athens Director Ιάσων Ζιρώ, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΜΑ Ε.Μ.Π., ΜSc Ε.Μ.Π., Post Graduate ResDip. IAAC/UPC, Yπ. Διδάκτωρ Ε.Μ.Π , Fablab Athens, . Αθανάσιος Φαραγγάς, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΜΑ Ε.Μ.Π., ΜSc Universität für angewandte Kunst Wien, MSc Ε.Μ.Π., Υπ. Διδάκτωρ Ε.Μ.Π., FabLab Athens

Χρονικο στίγμα

Η Αρχιτεκτονική και ο σχεδιασμός, τα τελευταία χρόνια, ειδικά κατά την διάρκεια της οικονομικής κρίσης, έχει εμπλουτιστεί και ανοίξει τους ορίζοντές της σε νέα πεδία και ενδιαφέροντα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί, το άνοιγμα της αρχιτεκτονικής στις ψηφιακές τέχνες, την επιστήμη της πληροφορικής και τον παραμετρικό σχεδιασμό, σηματοδοτώντας την πρώτη Digital Age (19922012) στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό.

H επόμενη εποχή χωρίζεται σε δύο παράλληλες και κυρίαρχες τάσεις: την post-digital age ή 2η Digital Age, η οποία περιστρέφεται γύρω από τον επαυξημένο χώρο, τα big data, internet of things και γενικότερα τον σχεδιασμό, την απόκτηση και ανάλυση δεδομένων, και την 4ή βιομηχανική επανάσταση η οποία έχει να κάνει με την εισαγωγή στην αρχιτεκτονική σύνθεση και τον σχεδιασμό, μηχανημάτων παραγωγής που ξεπερνάνε τα απλά 3αξονικά CNC και υπεισέρχονται στον χώρο των βιομηχανικών ρομπότ με 5,6,7 και παραπάνω βαθμούς ελευθερίας, ώστε να επιτευχθεί οποιαδήποτε προγραμματισμένη κίνηση και κατασκευαστική λογική. Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας των πεδίων που καλούμαστε να επικοινωνήσουμε, ως σχεδιαστές, μας τοποθετεί στην πλεονεκτική θέση, απ’ όπου έχουμε την δυνατότητα να χαράξουμε, να οδηγήσουμε και να δώσουμε μέσα από την έρευνα στην αρχιτεκτονική τεχνολογία και παραγωγή, τον τόνο και τον χαρακτήρα της νέας αυτής εποχής.

Ταυτόχρονα, δημιουργείται μία ιδιαίτερη σχέση μεταξύ του σχεδιαστή και τα ψηφιακά μέσα παραγωγής, καθώς ο σχεδιασμός σταματά να αποτελεί μία γραμμική διαδικασία, αλλά μετατρέπεται σε μια generative διαδικασία, ενός συνεχούς διαλόγου και feedback πληροφορίας μεταξύ μηχανήματος, manufacturing process και σχεδιαστή. Σε αυτή την ήδη ενδιαφέρουσα θέση, αν αναγνωρίσουμε ότι τα υλικά με τα οποία καλούμαστε να κατασκευάσουμε έχουν ιδιότητες και συμπεριφορά, η παραπάνω σχέση εμπλουτίζεται καθώς δημιουργείται και μία επιπρόσθετη σχέση μεταξύ Digital Simulations και Material performance. Δηλαδή ο σχεδιασμός και το τελικό αποτέλεσμα επιδέχονται μια σειρά συνεχών “αναδιπλωσεων”, με το τελικό αποτέλεσμα να γίνεται πραγματικότητα μέσα από την αλληλεπίδραση μηχανής, ανθρώπινου παράγοντα και συμπεριφοράς του υλικού. Οπότε ο σχεδιαστής, γίνεται ένας minor scientist, ένας επιστήμονας του εργαστηρίου, όπως οι μεταλλουργοί και οι τεχνίτες των χειρωνακτικών τεχνών και προσπαθεί να δαμάσει 3 συγκεκριμένα Agencies σχεδιασμού: • Την σχεδιαστική πρόθεση του αρχιτέκτονα (Design Agency) • Τον σχεδιασμό της διαδικασίας παραγωγής, με την χρήση ρομπότ (Fabrication Agency) • Την συμπεριφορά του υλικού (Material Agency) • Την ενσωμάτωση των δεδομένων στην διαδικασία λήψης αποφάσεων (Data Agency)

“Fab Lab Athens - Ανοιχτά Εργαστήρια Ψηφιακής Παραγωγής και Κατασκευής”.

Fab Labs: συμπλέγματα γνώσης και τεχνολογίας Δημήτρης Παπαλεξόπουλος Αρχιτέκτονας, Καθ. Ε.Μ.Π. Τα Fab Labs είναι μικρές μονάδες έρευνας και διάδοσης τεχνολογίας ψηφιακής κατασκευής ανοικτά στο ευρύ κοινό. Αν και η ιδέα ξεκίνησε από το εργαστήριο Bits and Atoms του MIT και συγκεκριμένα από τον Neil Gershenfeld το 2002, αναπτύχθηκαν ραγδαία τα τελευταία χρόνια σε ένα χαλαρό διεθνές δίκτυο που δεν περιλαμβάνει μόνο όσα έχουν το σήμα αναφοράς του δικτύου που συντονίζει το ΜΙΤ. Στηρίζονται στην ευρεία οριζόντια διάδοση ψηφιακών εργαλείων σχεδιασμού και παραγωγής μικρής κλίμακας. Η μετατροπή των καταναλωτών σε παραγωγούς είναι στους ιδεολογικούς στόχους της προσπάθειας των Fab Labs. Το τεχνολογικό φαντασιακό τους περιλαμβάνει την εικόνα του «επαυξημένου με ψηφιακές δεξιότητες μάστορα», που σχεδιάζει και φτιάχνει μόνος του το περιβάλλον του. Στην διάθεσή του έχει μηχανές που φτιάχνει ο ίδιος (και που στη συνέχεια φτιάχνουν άλλες μηχανές) και ανοικτό ελεύθερο λογισμικό (που παράγει η συλλογική νοημοσύνη). Η εκπαιδευτική διάσταση είναι ισχυρή, περιλαμβάνει αυτοεκπαίδευση ή συνεργατική μάθηση και γίνεται εκτός ακαδημαϊκών θεσμών ή στα όρια τους. Η εξατομίκευση της παραγωγής, με τον μανδύα του «εκδημοκρατισμού» της, υπόσχεται την αποδέσμευση από την μεγάλη βιομηχανία και τους μεσάζοντες. Πρόκειται για την πρόταση μιας προσωπικού χαρακτήρα επανεκκίνησης με όλα τα θελκτικά χαρακτηριστικά της αυτοοργάνωσης, Τα Fab Labs, μαζί με την ομότιμη παραγωγή, τα κοινά, το ελεύθερο λογισμικό – λογισμικό ανοικτού κώδικα, τις κοινωνικές επιχειρήσεις, τις κοινότητες συνεργατικής παραγωγής, τις κοινότητες γνώσης, συνθέτουν ένα πολύπλοκο πεδίο, που αναδύεται μέσα από τις αντιφάσεις που παράγουν την σημερινή κρίση. _Η επανάκαμψη του τοπικού στην παραγωγή Διαπιστώνεται μια επανάκαμψη του τοπικού σε επίπεδο παραγωγής υποστηριζόμενη από ψηφιακές τεχνολογίες σχεδιασμού και παραγωγής. Εντάσσει την ιδεολογία του «μικρού» για να αναφερθεί σε κατανεμημένες στον χώρο δραστηριότητες, συνδεδεμένες μέσω ψηφιακών δικτύων στα πλαίσια του γνωσιακού καπιταλισμού.

Οι Fred Curtis και David Ehrenfeld στο “The New Geography of Trade: Globalization’s Decline May Stimulate Local Recovery”, αναφέρουν ότι «η προσπάθεια τοπικής παραγωγής ολοένα και περισσότερων προϊόντων αυξάνει σε σημασία. Οι παραγωγοί τείνουν να επανεγκαταστήσουν τις παραγωγικές μονάδες πιο κοντά στις αγορές τους και με αυτό τον τρόπο να ελαχιστοποιήσουν τα έξοδα μεταφοράς. Οι στρατηγικές τοπικής επανεγκατάστασης περιλαμβάνουν ένα μεγάλο φάσμα δραστηριοτήτων, όπως η παραγωγή ενέργειας, η βιομηχανία τροφίμων, η παροχή υπηρεσιών» Το παγκόσμιο εμπόριο δεν πρόκειται φυσικά να εξαφανιστεί, ωστόσο η σημασία της τοπικής παραγωγής θα αυξηθεί. Ο Michel Bauwens προβλέπει μια αναπόφευκτη τοπικοποίηση της παγκοσμιοποίησης, _Το γενικό σχήμα: Κατανεμημένη παραγωγή και δίκτυα ψηφιακού σχεδιασμού Η κατανεμημένη παραγωγή (με χρήση ψηφιακής παραγωγής, CNC εργαλειομηχανών, τρισδιάστατης εκτύπωσης) υποστηριζόμενη από παγκόσμια δίκτυα ψηφιακού σχεδιασμού είναι ένα σχήμα που αναδύεται ως ηγεμονεύον με την έννοια ότι δεν είναι ο στατιστικά ισχυρότερος παράγοντας, αλλά αυτός που επηρεάζει αποφασιστικά την εξέλιξη όλων των άλλων. Τα αίτια αυτής της ανάδυσης είναι δυνατόν να ανιχνευτούν μεταξύ άλλων: • Από την μεριά του λογισμικού:

o Στην ταχύτατη οριζόντια εξάπλωση των συστημάτων ψηφιακού σχεδιασμού.

o Στην μείωση του κόστους απόκτησης τους.

o Στην σε μεγάλο αριθμό εκπαίδευσης μηχανικών στην χρήση τους.

o Στην υποστήριξή τους από υπολογιστές χαμηλού πλέον κόστους • Από την μεριά των μηχανών παραγωγής:

o Στην εξάπλωση της χρήσης CNC εργαλειομηχανών, με δυνατότητα εκτέλεσης πολλαπλών έργων και στην συνακόλουθη,

o Μείωση του μεγέθους και κόστους τους σε σημαντικό αριθμό τομέων της παραγωγής. Ενεργοποιείται έτσι η δυνατότητα κατανομής των εξοπλισμών παραγωγής σε συνδυασμό με την δυνατότητα ελέγχου τους μέσω δικτύων ψηφιακού σχεδιασμού και παραγωγής. Το σχήμα που προβάλλει ως εφικτό ή και επιθυμητό είναι αυτό των παγκόσμιων δικτύων μικρο – εργοστασίων (micro-factories) συνδεδεμένων με παγκόσμια δίκτυα ψηφιακού σχεδιασμού. Μια οριζοντιοποίηση της ανθρώπινης συνεργατικότητας κερδίζει έδαφος, η οποία αναδύεται ως ιδεολογία δια μέσου του περιβάλλοντος της τοπικά κατανεμημένης παραγωγής. Προβάλλονται μονομερώς τα πλεονεκτήματα των οριζοντίων διασυνδέσεων γύρω από το πρόθεμα συν- (co-operation, co-organization, co-design, collaboration), χωρίς αναφορά στους νέους μηχανισμούς κεντρικού ελέγχου της κατανεμημένης οργάνωσης, χωρίς αναφορά δηλαδή σε αυτό που κρατά ενωμένη μια διασπασμένη σε τοπικότητες διαδικασία. Η συζήτηση έχει ανοίξει για την διαφορά μεταξύ κατανεμημένης οργάνωσης που ελέγχεται κεντρικά και οργάνωσης που δημιουργείται ως κατανεμημένη μέσα από

διαδικασίες από τα κάτω. Αρκετά χρόνια πρίν, ο Βόφγκαγκ Φριτς ΧΑΟΥΓΚ στην Παρέμβαση του στη Διεθνή Συνάντηση που οργάνωσε το Espace Marx το 2000 στο Παρίσι θα διατυπώσει την αντίθεση μεταξύ Παγκοσμιοποίησης και Οικομενοποίησης (Globalisation Vs Mondialisation): “….αν οι γλώσσες μας επιτρέπουν να διακρίνουμε μεταξύ υδρογείου και κόσμου (globe και monde), γιατί να μην εκμεταλλευτούμε αυτή τη δυνατότητα; Η υδρόγειος είναι η αρένα των γεωπολιτικών, των οικονομικών και στρατιωτικών σχηματισμών. Ο κόσμος είναι η πολλαπλή οικουμενικότητα του “ανθρώπινου γένους |ιστορικά| ενοποιημένου”, όπως έλεγε ο Γκράμσι…”. _Ένα νέο τεχνολογικό παράδειγμα: Η τρισδιάστατη εκτύπωση Καθώς η τοπικοποίηση της παραγωγής γίνεται διεθνής τάση, υποστηριζόμενη από την κατανεμημένη παραγωγή, η προσωπική παραγωγή κερδίζει έδαφος. Χαμηλώνει το όριο κλίμακας που επιτρέπει σε μια παραγωγική μονάδα να θεωρηθεί βιομηχανία. Είναι δυνατόν να παραχθεί τοπικά αυτό που έχει σχεδιαστεί αλλού και ταυτόχρονα μπορεί να ανταποκρίνεται στις διακυμάνσεις της τοπικής ζήτησης, χωρίς έξοδα μεταφοράς.

Καθώς η τρισδιάστατη εκτύπωση διεκδικεί δυναμικά την θέση της ως νέο τεχνολογικό παράδειγμα, τροφοδοτεί ένα νέο τεχνολογικό φαντασιακό που συνδέει κατευθείαν και χωρίς διαμεσολάβηση την ιδέα του σχεδιαστή με την παραγωγή. Στο τεχνολογικό αυτό φαντασιακό όλοι οι ενδιάμεσοι παράγοντες μεταξύ σχεδιασμού και παραγωγής μοιάζει να εξαφανίζονται. Συγχρόνως, ένας φαντασιακός αλλά καθαρός στόχος τίθεται για την έρευνα και την ανάπτυξη: Να περάσει από την εκτύπωση μερών στην συνολική εκτύπωση αντικειμένων ή και κτιρίων, όπως για παράδειγμα προτείνεται στον τομέα της κατασκευής. Ο ρόλος του τεχνολογικού φαντασιακού είναι να εκτοξεύει ένα βέλος στον χρόνο, προς το μέλλον και να καλεί να το ακολουθήσουμε. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι δεν θα φτάσουμε στον προδιαγεγραμμένο στόχο του βέλους. Ωστόσο, εν τω μεταξύ, θα συμβούν αλλαγές, καθώς το τεχνολογικό φαντασιακό θα εμποτίζει όλο και μεγαλύτερα τμήματα της πραγματικότητας. Ταυτόχρονα, ισχυρές διακλαδώσεις του θα κάνουν την εμφάνισή τους, καθώς η τρισδιάστατη εκτύπωση θα διεκδικηθεί από μια «καθημερινή» ομότιμη παραγωγή με κοινωνική στόχευση, σε μια περίοδο γενικευμένης κρίσης: Ο καθένας θα μπορεί να εκτυπώνει αντικείμενα, εξαρτήματα της καθημερινότητάς του.

Tο τεχνολογικό φαντασιακό θα περιγράφει τις φαντασιακές σχέσεις μας με τις πραγματικές συνθήκες παραγωγής. Και θα μας εγκαλεί ως υποκείμενα. _Fab Lab Athens Τα Fab Labs είναι ένα άτυπο παγκόσμιο δίκτυο 84 εργαστηρίων ψηφιακής παραγωγής (digital fabrication facilities) σε 21 χώρες. Συντονιστής του δικτύου είναι το ΜΙΤ

(Fab Central/MIT) και ειδικώτερα το εργαστήριο Bits and Atoms του ΜΙΤ με διευθυντή τον Neil Gershenfeld. Στοχεύουν στην διάδοση, διάχυση και έρευνα τεχνολογιών ψηφιακής παραγωγής και κατασκευής σε μηχανικούς, επιχειρήσεις και ευρύ κοινό και πιό συγκεκριμένα: • Στην διεξαγωγή workshops.

• Στην διενέργεια συνεδρίων και ημερίδων.

• Στην εκπόνηση ερευνητικών προγραμμάτων.

• Στην φιλοξενία στις εγκαταστάσεις τους μία φορά την εβδομάδα ή το δεκαπενθήμερο, κοινού και ειδικώτερα μαθητών για καθοδηγούμενο πειραματισμό στην ψηφιακή κατασκευή μικρών αντικειμένων. Σήμερα πιά, έχει αναπτυχθεί ένα αυξανόμενο πλήθος εργαστηρίων πέρα από αυτό που δημιουργήθηκε από το ΜΙΤ. Στον ελληνικό χώρο μπορούμε να αναφέρουμε το HackerSpace.gr10 καθώς και το P2P Lab στα Ιωάννινα. Το Fab Lab Athens άρχισε την δραστηριότητά του στα πλαίσια του διεθνούς δικτύου Fab Lab , με στόχο να προωθήσει τον ανοικτό σχεδιασμό και ανοιχτή παραγωγή σε ένα διεθνές περιβάλλον κρίσης. Φιλοξενείται απο το Ε.Μ.Π. και συμπράττουν οι Ε.Μ.Π., ΤΕΕ, ΕΛΛΑΚ, P2P. _Ενα γενικό σχήμα: H κατακόρυφη τοπικοποίηση κάθε μικρής μονάδας παραγωγής, που εφαρμόζει την ανοικτή παραγωγή (open manufacturing) είναι δυνατόν να υποστηριχτεί από την οριζόντια διασύνδεσή των μονάδων με πλατφόρμες ανοιχτού σχεδιασμού (open design). Στούς στόχους της διασυνδεδεμένης μικρής παραγωγής είναι δυνατόν να περιλαμβάνονται:

• Η συνεργασία μεταξύ κοινοτήτων ανοιχτού σχεδιασμού και μικρο – εργοστασίων.

• Η ανάπτυξη δικτύων μικρών μονάδων κατανεμημένης παραγωγής, που εντάσσουν ανοιχτή παραγωγή και υποστηρίζονται από οριζόντιες αναπτύξεις ανοικτού σχεδιασμού.

• Η διασύνδεση των μικρο-εργοστασίων με την ευρύτερη διεθνή κοινότητα ανοικτού σχεδιασμού.

• Η αυτονομία των μικρο – παραγωγών απέναντι στην Πνευματική Ιδιοκτησία αγαθών γνώσης και απέναντι στα κλειστά συστήματα παραγωγής. Οι επιχειρήσεις που θα συμμετέχουν: • Μπορεί να είναι συγκεντρωμένες στον γεωγραφικό χώρο ή κατανεμημένες σε μια περιοχή. Είναι επιθυμητό να γειτνιάζουν χωρίς όμως να είναι απαραίτητο να συγκροτούν ένα ενιαίο κτιριακό σύνολο.

• Θεωρούνται μικρο-εργοστάσια (micro-factories).

• Έχουν εντάξει στην διαδικασία παραγωγής ή σκοπεύουν να εντάξουν ψηφιακές εργαλειομηχανές • Κάνουν χρήση ψηφιακού σχεδιασμού των προϊόντων τους ή τμημάτων προϊόντων τους ή λαμβάνουν ψηφιακά αρχεία για την παραγωγή προϊόντων ή αναθέτουν σε τρίτους τον ψηφιακό σχεδιασμό προϊόντων ή τμημάτων προϊόντων. _Μικρο - αρχιτεκτονικές Γιατί να γίνει όλη αυτή η προσπάθεια, πέρα από το να διατυπωθεί ένα σχήμα; Υπάρχει μια πραγματικότητα στην οποία απευθύνεται; Συνδέεται με μια συγκεκριμένη πρόταση που να αφορά την οργάνωση του χώρου; Το σημείο εκκίνησης των σκέψεων, που λογικά θα έπρεπε να είχε προταχθεί σε αυτή την εισήγηση, έχει σχέση με τα ζητήματα χώρου στην μητρόπολη της κρίσης, όπου το κτιριακό κεφάλαιο βρίσκεται σε πορεία απαξίωσης, με πολλά ερωτηματικά να αφήνουν οι προτάσεις

«ευγενοποίησης» μέσω μεγάλων επεμβάσεων έντασης κεφαλαίου. Ωστόσο, η ανάταξή του μπορεί να γίνει μέσα από ένα πλήθος κατανεμημένων – τοπικών μικρο – επεμβάσεων που θα βελτιώσουν το αστικό κέλυφος, με άμεση τοπική συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων συλλογικοτήτων, υποστηριζόμενων από κοινά ψηφιακού σχεδιασμού με εφαρμογή ανοικτής παραγωγής. Σε αυτή την λογική, μια ενιαία δραστηριότητα μπορεί να κατανέμεται σε ένα πλήθος τόπων κατανεμημένων στον μητροπολιτικό χώρο, που συνεργάζονται για την επίτευξη ενός κοινού στόχου. Τα δίκτυα μικροεπεμβάσεων προτείνουν έναν νέο τρόπο αντίληψης και επέμβασης στον αστικό ιστό, που αντιτίθεται στις μεγάλες, ριζικές επεμβάσεις έντασης κεφαλαίου, ιδιαίτερα στην σημερινή περίοδο κρίσης. Η ελαχιστοποίηση του μεγέθους της κάθε τοπικής επέμβασης συνδυάζεται με την μεγιστοποίηση της συνολικής επιρροής που προσφέρει η δικτυακή τους συνεργασία. Οι τοπικές μικρές μονάδες παραγωγής, υποστηριζόμενες απο δίκτυα κοινών (commons) σχεδιασμού είναι δυνατόν να εξυπηρετήσουν αυτή την κατεύθυνση επέμβασης στον αστικό χώρο μέσα από δίκτυα μικρο – επεμβάσεων, που συνδέονται με τοπικές συλλογικές αποφάσεις διαμόρφωσης του κοινού χώρου. Απρίλιος 2013

“Fab Lab Athens - Ανοιχτά Εργαστήρια Ψηφιακής Παραγωγής και Κατασκευής”. Σύντομη περιγραφή δραστηριοτήτων Γιώργιος Παρμενίδης, Αρχιτέκτων Καθ. ΕΜΠ Ειρήνη Εφεσίου, Αρχιτέκτων Καθ. ΕΜΠ Το Fab Lab Athens είναι μέρος ενός παγκόσμιου δικτύου από μικρές μονάδες έρευνας και διάδοσης τεχνολογίας ψηφιακής κατασκευής ανοικτά στο ευρύ κοινό. Το Fab Lab Athens στηρίζεται στην ευρεία οριζόντια διάδοση ψηφιακών εργαλείων σχεδιασμού και παραγωγής μικρής κλίμακας. Το Fab Lab Athens Πρόγραμμα βιομηχανικής έρευνας και ανάπτυξης, διάχυσης και διάδοσης, τεχνολογιών ψηφιακής παραγωγής και κατασκευής αφορά στη λειτουργική, εκπαιδευτική, τεχνική, οικονομική και μελετητική υποστήριξη, με βασικούς άξονες την ασφάλεια, την εύρυθμη λειτουργία του και τη μετάδοση- διάδοση γνώσης. Το Fab Lab Athens ειδικότερα στοχεύει σε ένα πρόγραμμα βιομηχανικής έρευνας και ανάπτυξης, διάχυσης και διάδοσης, τεχνολογιών ψηφιακής παραγωγής και κατασκευής μέσω: • Της παροχής υπηρεσιών σχεδιαστικής εξέλιξης και κατασκευαστικής βελτιστοποίησης: • συνδυαστικές εφαρμογές μηχανημάτων • αλληλεπίδραση και αλληλοενημέρωση μεταξύ σχεδιασμού και κατασκευής • προπλάσματα πολύπλοκων μορφολογιών • μαθηματικά πρότυπα και συστήματα αυτοματισμών • εργαλειομηχανές αυτόματου ελέγχου • τοπολογικοί μετασχηματισμοί επιφανειών • μελέτη γεωμετρικών τόπων κίνησης στοιχείων αρθρωτών κατασκευών • γεωμετρική ανάλυση καμπύλων συστημάτων • χωροχρονικές μεταλλάξεις, υβρίδια και σταδιακές μεταμορφώσεις, γενεαλογίες ανάπτυξης και αλγοριθμικές τυποποιήσεις • μορφογενετικοί αλγόριθμοι στην αρχιτεκτονική -διατύπωση BIM μοντέλων σε προτυποποιημένα σχήματα • αυτοματοποιημένη κατασκευή αρχιτεκτονικών μελών • συστήματα δικτυωμένων κατανεμημένων μικροαρχιτεκτονικών σε χώρους πολιτισμού • διαχείριση ενέργειας με την χρήση τεχνολογίας φωτισμού και δικτύων - έξυπνα συστήματα διαχείρισης αστικού χώρου • Της δικτύωσης παραγωγικών και ερευνητικών πόρων με ανοικτή πρόσβαση σε γνώση και εμπειρία: • συλλογική γνώση και καινοτομία μέσω κοινωνικών δικτύων γνώσης • συνεργασία, συντονισμός κατασκευαστικών και παραγωγικών εργαστηρίων, ερευνητικών κέντρων • Της διεξαγωγής εργαστηρίων και της οργάνωσης εκπαιδευτικών εργαστηρίων παραμετρικού σχεδιασμού και ψηφιακής κατασκευής.

• Της διενέργειας συνεδρίων και ημερίδων.

• Της εκπόνησης ερευνητικών προγραμμάτων.

• Της φιλοξενίας στις εγκαταστάσεις του μία φορά την εβδομάδα ή το δεκαπενθήμερο, κοινού και ειδικότερα μαθητών για καθοδηγούμενο πειραματισμό στην ψηφιακή κατασκευή μικρών αντικειμένων Το Fab Lab Athens είναι διαθέσιμο τόσο στην κοινότητα του Ε.Μ.Π. όσο και στην ευρύτερη τοπική κοινότητα, προσφέροντας ελεύθερη πρόσβαση σε φοιτητές και ερευνητικό- εκπαιδευτικό προσωπικό του Ε.Μ.Π., αλλά και προγραμματισμένη πρόσβαση σε ιδιώτες, μηχανικούς, επιχειρήσεις και το ευρύ κοινό. Οι δράσεις και τα εργαστηρία του Fab Lab Athens, καλούνται να ανταποκριθούν σε 6 βασικούς στόχους: • Βιωσιμότητα του Fab Lab. Συγκεκριμένα, πρέπει να εξασφαλίσουν την τεχνογνωσία, τον υλικό εξοπλισμό για τους χώρους του ίδιου του Fab Lab και χρηματοδότηση για την περαιτέρω ανάπτυξη, καθώς και συντήρηση.

• Γνωριμία και δημιουργία σχέσεων συνεργασίας και συνέργειας με τον ευρύτερο χώρο του Fab Lab. Συγκεκριμένα, αναφερόμαστε στην τοπική κλίμακα της σχολής Αρχιτεκτόνων μηχανικών και του ΕΜΠ, αλλά και στην διεπιστημονική διασταύρωση με άλλα γνωστικά πεδία, όπως το Computer Science, η Γεωγραφία - Χαρτογράφηση, κλπ.

• Κοινωνική ενεργοποίηση του εργαστηρίου, ώστε να καταστεί ένας φορέας επικοινωνίας με την ευρύτερη περιοχή του Κέντρου προσφέροντας την απαραίτητη τεχνογνωσία και εκπαίδευση σε ενδιαφερόμενους μικρο-βιοτέχνες και παραγωγούς. Δηλαδή, να γνωριστεί το εύρη κοινό με το τι πρεσβεύει ένα Fab Lab και το πώς μέσα από σχέσεις συνεργασίας και συνέργειας μπορούν να επωφεληθούν όλα τα εμπλεκόμενα μέλη.

• Να λειτουργήσει σαν ένα Hub σχεδιασμούκατασκευής, αλλά και έρευνας - ανάπτυξης μέσω της εφαρμογής του μοντέλου: analyse > understand > evaluate > design > prototype > calibrate & optimize > fabricate > re-evaluate > outsource & share (publicate) > event/open day >> restart.

• Ανάδειξη των προτερημάτων που προκύπτουν μέσα από την συστέγαση μίας σχολής Αρχιτεκτόνων με ένα Fab Lab. • Πρότυπος Χώρος Σχεδιαστικής και Τεχνολογικής Κοινωνικής Διαπαιδαγώγησης Διεξαγωγή εργαστηρίων που απευθύνονται σε επαγγελματίες, φοιτητές. Διεξαγωγή εργαστηρίων για μαθητές προσχολικής αγωγής, δημοτικού, γυμνασίου και λύκειου στα πρότυπα του STEM& STEAM education. Μάρτιος 2017

“Fab Lab Athens - Ανοιχτά Εργαστήρια Ψηφιακής Παραγωγής και Κατασκευής”. Διαδικασία ίδρυσης ενός FABLAB FAB.FOUNDATION.ORG

_Host Agency & Ownership Ο φιλοξενούμενος φορέας μπορεί να είναι οποιοδήποτε οργάνωση, φορέας ή οργανισμός,ειδικότερα: κυβερνητικός οργανισμός, φορέας, οργάνωση, εκπαιδευτικό ίδρυμα. Τo FabLab, πρέπει να φιλοξενηθεί, να στεγαστεί και να ανήκει στον κατάλληλο φορέα ώστε να εξασφαλιστεί η επιτυχία του. _Key Figure/Champion Ένα επιτυχημένο FabLab, χρειάζεται σωστή καθοδήγηση πάτρονα/ αντιπρόσωπο, ο οποίος διαθέτει την κατάλληλη γνώση, πάθος και όρεξη να θέσει τους στόχους και να καθοδηγήσει την ομάδα στην επίτευξη τους. Βασικά χαρακτηριστικά αυτού του ατόμου είναι να έχει πάθος για την ανάπτυξη της ευρύτερης κοινότητας στην οποία απευθύνεται το FabLab, μέσα από την τεχνολογία και ταυτόχρονα να χαίρει σεβασμού και αποδοχής από αυτή την κοινότητα. _Καθιέρωση Δικτύου Συνεργατών Σύναψη, καθιέρωση και σύνταξη συνεργασιών και συμφωνητικών, ξεκινώντας με το Fab Foundation/MIT, τοπικούς συνεργάτες, χρηματοδότες, παρόχους υπηρεσιών _Εξασφάλιση Χρηματοδότησης Εξασφάλιση πρέπουσας συνεργασίας και χρηματοδότησης για το FABLAB. Ένα μοντέλο το οποίο αφορά σύμπραξη ιδιωτικού και δημοσίου, περιλαμβάνει τον κυβερνητικό φορέα να χρηματοδοτεί εξοπλισμό, ο φορέας φιλοξενίας να παρέχει τον χώρο και μέσα από το budget που προέρχεται από την λειτουργία του Fab lab και από εταιρίες χρηματοδοτούνται τα διάφορα projects _Χωρική Ρύθμιση _Αγορά, Εγκατάσταση και Συντήρηση Εξοπλισμού _Εκπαίδευση Προσωπικού και Συμμετεχόντων _Αναγνώριση Ερευνητικών Στόχων και Προγραμμάτων _Έναρξη και Χρονοδιάγραμμα Λειτουργίας

“Fab Lab Athens - Ανοιχτά Εργαστήρια Ψηφιακής Παραγωγής και Κατασκευής”. Ερευνητικός πυρήνας FAB LAB ATHΕNS Design Research- Fabrication Research Ζιρώ Ιάσων, Υπ. Διδάκτορας ΕΜΠ Φαραγγάς Θανάσης, Υπ. Διδάκτορας ΕΜΠ

H συνεργασία ενός πολυτεχνείου με ένα Fab Lab καταδεικνύει μία σειρά από δυνατότητες και δυναμίκες. Συγκεκριμένα το δίπολο Design Research και Fabrication Research, μπορεί να αποδοθεί ως ο Λόγος και η Πράξη κάθε σχεδιαστικής ιδέας. Η κατεύθυνση αυτή σκοπό έχει να αναδείξει το Fab Lab Athens στο Research and Devellopment Department τόσο για το ΕΜΠ , όσο και για την ευρύτερη κοινωνία και μικροπαραγωγούς. Συνοψίζοντας τα παραπάνω η κατεύθυνση αυτή αφορά ένα ερευνητικό και εκπαιδευτικό cluster, το οποίο θα έχει στόχο να φέρει τους φοιτητές, ερευνητές, παραγώγούς και μαθητές αντιμέτωπους με αυτά τα ερωτήματα, με τις σύγχρονες τεχνικές σχεδιασμού και ανάλυσης καθώς και με την πρόκληση να μεταφέρεις μία ιδεά από την πλατφόρμα του σκίτσου και της ιδέας, στην πλατφόρμα του αλγοριθμικού σχεδιασμού (algorithmic thinking), στην πλατφόρμα βελτιστοποίησης του σχεδιασμού (performance thinking) και τέλος στην πλατφόρμα κατασκευής της ιδέας (fabrication thinking). Αναφερόμαστε, λοιπόν, σε ένα συνεχιζόμενο περιβάλλον έρευνας πάνω στο αντικείμενο πραγμάτωσης ιδεών και ανάλυσης του περιβάλλοντος χώρου, με πυρήνα την έρευνα πάνω σε πειραματικές μεθόδους σχεδίασης και αναπαράστασης, καθώς και στην υλοποίηση αυτών σε αρχιτεκτονικές κατασκευές 1 προς 1, με την μορφή πρότυπων μηχανών, pavilion, πρότυπων μοντέλων υλικών, χωρικών εγκαταστάσεων, ψηφιακών απεικονίσεων, χαρτογραφήσεων, πλατφόρμας συμμετοχικού σχεδιασμού, μοντελοποιήσεων ανάλυσης και απεικόνησης του χώρου.

Ερευνητικοί και Θεματικοί Άξονες: • Ψηφιακή ανάγνωση και ανάλυση του χώρου (digital design exploration) • Τοπολογικές και γεωμετρικές επανερμηνείες της μορφής • Εισαγωγή στην ψηφιακή, δυνητική πραγματικότητα μέσα από μεθόδους AR (Augmented Reality) και VR (Virtual Reality) • Τρισδιάστατες αποτυπώσεις με 3D Scanning και εισαγωγή σε μεθόδους φωτογραμμετρίας • Πολυδιάστατες αστικές χαρτογραφήσεις με την χρήση Drones • Προτυποποίηση και προγραμματισμός διαδραστικών χωρικών μηχανών (Arduino & 3D Printing) • Μορφοποιήσεις δια της υλικότητας (“Tease out a form out of an active material”) • Machine Learning σε ζητήματα χωρικής σύνταξης • Εφαρμοσμένες και ψηφιακά προγραμματισένες υλικότητες (Digital Materiality & 4D Materials, Bio-Materials, Bio-Plastics) • Design with performance (“Form Follows Performance”) • Κατασκευή εξατομικευμένων λογισμικών σχεδίασης και αναπαράστασης (δημιουργία plugins και εισαγωγή στην λογική του προγράμματος σχεδίασης και του σημασιολογικού του δικτύου) Oι παραπάνω άξονες, οι οποίοι αποτελούν ένα άτυπο μανιφέστο ενός αναδυόμενου (Digital Arts and Crafts), το οποίο τοποθετεί την αρχιτεκτονική έρευνα στο επίκεντρο της συζήτησης. Συγκεκριμένα, αντιστρέφεται το μοντέλο, όπου η αρχιτεκτονική λειτουργεί “Παρασιτικά” στις άλλες επιστήμες, περιμένοντας την βιομηχανία και την τεχνολογία υλικών για το επόμενο innovation στην κατασκευαστική τεχνολογία. Στο νέο αναδυόμενο παράδειγμα, ο αρχιτέκτονας γίνεται αυτός που αφουγκράζεται τις επιστήμες και τι προσφέρουν και είναι αυτός που θα προτείνει στην βιομηχανία το επόμενο υλικό, κατασκευαστική τεχνική ή τεχνική σχεδιασμού, προσαρμοσμένο στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό.

• Η Έρευνα δια του Σχεδιασμού, (design research), η οποία αναλύεται στην ψηφιακή (πληροφοριακή/ informatics, αλγοριθμική/algorithmic thinking, και προγραμματιστική/coding) λογική περιγραφής (σύνθεση, αναπαράσταση, σχεδιασμός). Η έρευνα αφορά τους δύο συνδεδεμένους μεταξύ τους κλάδους: geometry manipulation και analysis, ενώ επιδίδεται σε μορφολογικές αναζητήσεις και διατυπώσεις.

• Έρευνα δια της Κατασκευής, (fabrication research),όπου συνεχίζεται η προηγούμενη θεματολογία, αλλά επικεντρώνεται στην χωρική υλοποίηση και φυσική πραγματοποίηση του ψηφιακώς ερευνούμενου αντικειμένου, εντάσσοντας όμως δεδομένα και περιορισμούς που προέρχονται από τον φυσικό χώρο και καταλήγοντας σε 1 προς 1 κλίμακα μιας πρωτότυπης κατασκευής. Ταυτόχρονα, εισάγεται η λογική χρήσης μηχανημάτων digital fabrication (laser, milling 3d printing, robotic arm), όχι με την λογική της διεκπεραίωσης αλλά με εκείνη της έρευνας και του συνεχούς feedback ανάμεσα σε digital simulations και physical testing, έως ότου να καταλήξουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Σκοπιμότητα και Αναμενόμενα αποτελέσματα Σε πρώτο λόγο, μέσα απο την ενασχόληση με τις νέες πρακτικές και τεχνολογίες, ανατροφοδοτείται εκ νέου η εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς το Fab Lab Athens, αποτελεί κομμάτι της εκπαιδευτικής κοινότητας του ΕΜΠ και της ευρύτερης επιστημονικής κοινότητας. Οπότε, ανοίγει ο δρόμος επίσημα πλέον σε θέματα ψηφιακού σχεδιασμού, ψηφιακής παραγωγής και η λογική της εφαρμοσμένης έρευνας, σε επίπεδο προπτυχιακών φοιτητών, μεταπτυχιακών φοιτητών, διδακτορικών, ερευντικών και στην ευρύτερη κοινότητα τόσο του ΕΜΠ και της κοινωνίας που έχει ανάγκη υλικοτεχνικής υποστήριξης. Συγκεκριμένα: • Υποστήριξη προπτυχιακών διπλωματικών εργασιών με θέματα αντίστοιχα με το αντικείμενο του εργαστηρίου, πράττοντας παράλληλα μια προσπάθεια εκμάθησης και ψηφιακή και σχεδιαστική επιμόρφωση των προπτυχιακών φοιτητών, ώστε να δημιουργηθεί ένας κύκλος ανατροφοδότησης μεταξύ έρευνας και εκπαιδευτικής διαδικασίας • Fab Academy class, για επαγγελματίες και interpreneurs • Summer school και λοιπές δράσεις σε συνεργασία με τις υπόλοιπες σχολές του πολυτεχνείου και εμπλεκόμενες εξωπανεπιστημιακές ερευνητικές ομάδες και Industrial partners • Ερευνητικά προγράμματα με αντίστοιχο θεματικό περιεχόμενο.

• Υποστήριξη διδακτορικών διατριβών • Διεθνής Συμμετοχικότητα και Διάλογος • Παρουσία σε διεθνή συνέδρια και εκθέσεις (bienalle κλπ) όπου εκτίθεται το ερευνητικό έργο • Ενσωμάτωση εκπαιδευτικών μοντέλων βασισμένων σε STEM (Science, technology, engineering, and mathematics) και STEAM (Science, Technology,

Engineering, the Arts and Mathematics) education • Δημιουργία projects και δράσεων βάσει του μοντέλου CTARS (City, Technology, Arts and Society) Ταυτοχρόνως, δημιουργείται ένα “Think Tank”, στο οποίο θα συμμετάσχει και θα απορροφηθεί, όλη η προηγούμενη και τωρινή γενιά αποφοίτων και ερευνητών η οποία, μετεκπαιδεύτηκε και απέκτησε τεχνογνωσία στα επί αυτών των θεμάτων πανεπιστήμια του εξωτερικού και την οποία ως τώρα δεν μπόρεσαν να αποκτήσουν στα ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Τέλος, μπαίνοντας σε μία πιο μακροσκοπική κλίμακα, αναγνωρίζεται και μια γενικότερη προδιάθεση, εκείνη που καλεί την ανανέωση του ρόλου του αρχιτέκτονα μέσα από την μετάθεσή του σε συντονιστή και συνομιλητή μίας ευρύτερης διεπιστημονικής ομάδας, η οποία προσπαθεί να απευθυνθεί και να συζητήσει τα πιο πολύπλοκα και σύνθετα προβλήματα των καιρών μας.

ΤΟΜΕΙΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΕΣΙΜΟΤΗΤΑ FAB LAB ATHENS ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΟΜΕΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ, ΔΙΚΤΥΟ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ, SWOT ANALYSIS

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ FAB CITY ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ FAB CITY, ΩΣ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΤΟΥ FABLAB ATHENS ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ME CASE STUDY ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

ABOUT THE FAB CITY PROJECT

Cities are where most of the planet’s population now live, and they offer the best opportunity to effect practical change at scale, and in a context to which people can relate. Cities are at the heart of addressing the social and environmental challenges of the 21st century.

The FAB City is a global project to develop locally productive and globally connected self-sufficient cities.

It comprises an international think tank of civic leaders, makers, urbanists and innovators working on changing the paradigm of the current industrial economy where the city operates on a linear model of importing products and producing waste.

FAB City is a new urban model of transforming and shaping cities that shifts how they source and use materials from ‘Products In Trash Out’ (PITO) to ‘Data In Data Out’ (DIDO). This means that more production occurs inside the city, along with recycling materials and meeting local needs through local inventiveness. A city’s imports and exports would mostly be found in the form of data (information, knowledge, design, code).

In this way, the citizens and the city are empowered to be the masters of their own destiny, their resilience

is increased and a more ecological system is developed because the movements of materials and the associated energy consumption and carbon emissions typical of the current economy are drastically reduced. In order for this to be possible, the city must be locally productive and globally connected to knowledge, economic and social networks, making cooperation between cities, citizens and knowledge centers the basis of the scientific knowledge.

To become a FAB City requires having a more precise knowledge of the way that cities work. The evolution of the project will make it possible to create better systems of capturing and analysing data, developing knowledge about a city, and it will also the implementation of an evaluation system and meticulous monitoring.

This initiative is a great economic opportunity for participating cities. It will create new types of jobs and professions related to the knowledge economy and the development and implementation of new approaches and technological solutions, including: Manufacturing locally, and creating global impact: A global network of cities that share knowledge and best

practices on urban solutions emerging from citizens, companies, educational institutions, and governments.

Local networks of Fab Labs and production centers connected to the larger global network of supply chains, sharing knowledge, best practices and projects.

Distributed energy production: With the advent of domestic batteries and efficiency improvements in solar and other means of clean power generation, energy distribution itself will face enormous changes. Distributed grids will change the role of households and businesses in power, water and resources distribution.

Cryptocurrency for a new economy: Cities creating their own trade markets connected to a global economy, using a multi-currency and value system based on the blockchain and similar technologies.

Food production and urban permaculture: Urban farming will scale up from experimental practice to large scale infrastructure. Local production of foods at domestic, neighbourhood and city scales, will create a closed loop system for food production and harvesting.

Educating for the future: incorporate a stronger emphasis on learning-by-doing in education systems and curricula, and engage all levels of education in finding solutions for local needs, through digital fabrication technologies, and sharing them with global networks.

Building the future circular [spiral] economy: Reduce the amount of imported goods, food and resources like

water or energy. Increase the use of recycled raw materials for the production of objects in cities.

Collaboration between governments and the civil society: local government and civic organizations, start-ups, universities, and other organizations must work together in order to make a cultural shift that promotes the empowerment of the cities and their citizens.

All these initiatives will be supported by technologies such as digital manufacturing, energy rehabilitation of buildings and neighbourhoods, smart energy networks, electrical mobility, urban permaculture, intelligent infrastructure, and related policy and regulatory approaches, among other solutions to be shared globally between cities.

The Fab City project was launched in 2011 at the FAB7 conference in Lima by the Institut d’Arquitectura Avançada de Catalunya, the MIT Center for Bits and Atoms, the Fab Foundation and the Barcelona City Council. This initiative is open for other cities, towns or communities to join in order to collectively build a more human and inhabitable new world, and join the Barcelona pledge: a countdown for cities to become self-sufficient by 2054. references: -http://fab.city/about/ -https://blog.fab.city/fab-city-prototypes-designingand-making-for-the-real-world-e97e9b04857

Fab Lab Athens- Productive City Fab labs: user-based urban platforms generating new economic models Areti Markopoulou, Academic Director IAAC, FabLab Athens Scientific Advisor

Abstract Distributed information and Internet 2.0 in the digital era have not only changed the way we communicate, socialize, organize around ideas and even disseminate critical information across national and political lines but, through the digitalization of production, they have also changed the way we produce objects, information and knowledge.

Key concepts and tools such as low-cost personal computer-aided manufacturing (CAM), open source, the DIY (do it yourself) culture, urban operating systems, the Internet of Everything, collective innovation and distributed education are some of the new concepts that will have a significant impact on urban environments that have always had a close relationship to the technologies of production, transport and communications.

Fab Labs are user-based physical platforms which are emerging as new ‘urban tools’ ushering in a new model of production and economic activity in our cities.

Keywords: Fab Labs; Local Digital Fabrication; Collective Innovation; New City Economy; Urbanism 2.0 1.INTRODUCTION The great challenge for a new urban metabolism lies in the capacity of the city to produce goods and services through a series of interactive operations. Production here is defined in terms of three main categories: a. Objects & Buildings; b. Information & Data, and c.

Knowledge & Innovation.

The development of the Internet in the twentieth century clearly demonstrated the ability of a distributed system to configure robust, stable structures of broad-based economic and social participation as it develops. This has given rise to effective centralized production systems that allow us to construct, produce and manage resources for the vast number of growing populations all over the world.

Distributed information, Internet 2.0 and the new digital manufacturing processes (such as 3D printing) have led to the digitization of manufacturing, which is in the process of changing how manufacturers do business in today’s high-speed, hyper-connected world. The rapid dissemination of information is bringing change to traditional economies driven by mass manufacturing, with a focus on a form of production that is more personal and more specialized than the traditional one-size-fits-all approach.

We are moving towards a different production model, which is at the same time part of the shift in the paradigm of thinking. It would seem that this revolution is not so much industrial or post-industrial as personal, a revolution that is taking place in and through a powerful network of distributed knowledge at great speed. This is a model

of personal manufacturing in which networks of prosumers (producer+consumer) develop, share, revise, build and promote designs, products and ideas more rapidly than ever before and at a small fraction of the traditional costs.

The impact of this revolution will be profound and will affect cities by way of new models of producing objects, new ways of collecting and disseminating information and new modes of generating knowledge. One of the most pronounced changes we are now seeing is a reversal of the trend to relocate production to regions with low labour costs, bringing it back to regions where major markets reside, and a shift towards more efficient localized production in our cities.

As a result, new businesses and industries are growing up, based on user participation, collective innovation, information, communication technologies and distributed data.

2. OBJECTS AND BUILDINGS It is only in recent years that advances in computer-aided design (CAD) and computer-aided manufacturing (CAM) have enabled the rapid production of non-standard parts at low cost and at a much higher speed than previous techniques (mass customization). The ever lower cost of small-scale CAM equipment such as personal programmable fabricators allows individuals to produce on their desktops ‘almost anything they need’ and introduces a new distributed production model based on a non-hierarchical network of peers exchanging knowledge, production methods and goods faster than ever before.

The centralized production systems of the last 200 years tended to mass-produce objects at a considerable distance from their principal points of consumption. The world we live in today is one of fragile global chains of supply in which the model of delivering products to the city and removing waste from it is neither economically nor environmentally sustainable. Personal fabrication using physical platforms such as Fab Labs presents a prospect in which each individual in a city or neighbourhood can make almost anything from readily available raw materials, thereby virtually eradicating long, fragile and expensive chains of supply.

The Fab Labs are laboratories of personal digital fabrication in which it is possible to make almost anything, from a computer measuring 1 cm by 1 cm to an intelligent house. The labs are equipped with state-of-the-art equipment such as laser cutters, three-dimensional printers, milling machines and electronic components; they allow us to explore how information content relates to physical representation and, when up and running in the city,

form the basis of a new local production model. Today, with such readily available resources as a laptop computer and an Internet connection, it is possible for an individual to become a manufacturer and make a profit in doing so. Clever software, social networks and new production processes such as 3D printing that can be found in Fab Labs are ushering in a Third Industrial Revolution in which anyone can come up with a design and see it constructed within days at a tiny fraction of the cost using traditional processes.

The projects developed within Fab Labs go all the way from small pieces of customized furniture (such as the Layer chair produced at Fab Lab Indonesia) to a 1:1 scale solar building (such as the Fab Lab House produced by Fab Lab Barcelona), and demonstrate the ability of smallscale workshops to contribute to the local production of a wide range of objects or even the buildings in our cities today. One of the most important aspects of this new model of production is that users have open access to this technology, without needing any previous knowledge of advanced technology or digital fabrication skills.

This new mode of production makes possible the emergence of new industry and business: what might be called social manufacturing. Online services such as Shapeways, Ponoko, Quirky or Instructables are new online platforms where people can make, sell and buy any-

thing they want. Individuals upload their idea or design, they make a prototype on a small scale workshop such as a Fab Lab and the product is reviewed by other users who can contribute towards its final design, packaging and marketing and even help set a price for it. There are users and community members making hundreds of thousands of dollars per year just from the royalties they had from sharing their creativity on a website.

‘Just as digitisation has freed some people from working in an office, the same will happen in manufacturing.

Product design and simulation can now be done on a personal computer and accessed via the cloud with devices such as smartphones. It means designers and engineers can work on a product and share ideas with others from anywhere. What does this do for manufacturing? It means the factory of the future could be me, sitting in my home office.’ (The Economist, April 2012, ‘All Together Now, Collaborative Manufacturing’) Fab Labs and online services such as Shapeways, Quirky, Fabbaloo, Ponoko or Instructables show that the barriers blocking entry to manufacturing are coming down. Manufacturing becomes less dependent on wage costs, which means that production can move back to big cities like New York City or Barcelona. The effects on the city base and its functioning are immersive. Part of formerly centralized production is switched to local and

distributed fabrication. Fuel costs are drastically reduced, local resources are put to better use and customized solutions are found for specific local issues. In this way specificity becomes a crucial factor, the local is enhanced and culture and tradition take precedence over global series of standardized solutions. Centralized production in factories gives way to distributed, local, personal production within our cities.

If we are able to produce locally the major part of what we need to consume, then the transportation of physical goods (the present economic model) become obsolete, and the key opportunity is the transmission of data, knowledge and ideas.

3. INFORMATION ANDA DATA We are currently facing a new phase of urbanization with a real need for major innovation in urban design, technologies and services. The next 40 years will see an unprecedented transformation in the global urban landscape. In the next three decades the number of people living in cities will soar from 3.6 billion to 6.3 billion and by 2025 there will be 37 megacities, each with a population of more than 10 million.

Information and communication technologies will be deeply embedded in the fabric of both old and new cities and will change the way we think of city operations and how we live and work in these environments.

Fab Labs work closely with city governments, companies and users in the formulating of optimum solutions for local needs. With a range of equipment that includes electronics, circuit CNC milling production, moulding and casting, Fab Labs promote the research and development of the production of low-cost elements for monitoring real-time data that can be used in spatial planning, paving the way for the emergence of a new type of infrastructure for the transmission of data and information. As technologies and their impacts on the urban environment evolve, their relationship calls for new or adapted concepts, where the emerging pattern of the language of electronic connections ties in seamlessly with the language of physical connections.

The great challenge for a new urban metabolism lies in the city’s capacity to interact, to give and receive information among interconnected nodes with different scales and natures: infrastructure, buildings, elements of the public space, environmental conditions, flows and so on.

This anticipates fundamental concepts related to the importance of proposing symbiotic systems of organization based on real-time data that can be further articulated into responsive systems and metabolic organizations, where small decisions can have a large impact at an urban scale.

Projects developed within the Fab Lab Network, such as FabFi, Energrid and the Smart Citizen platform, propose a new set of tools for the development of user-based low-cost technology that can be embedded in our cities and support new processes for both central city management and bottom-up, citizen-based urban operations.

FabFi is an open-source, FabLab-grown system that uses common building materials and off-the-shelf electronics to transmit wireless Ethernet signals over distances of up to several miles. FabFi was originally developed

by Fab Lab Jalalabad in Afghanistan and has been tested in Kenya and Lima, among other places. With Fabfi, communities can build their own wireless networks to obtain high-speed Internet connectivity, thus giving them online access to educational, medical and other resources.

Energrid is a project for the Endesa electric utility developed by IAAC and Fab Lab Barcelona as a project for testing the Internet of Energy. Energrid aims to design, develop and validate an intelligent infrastructure for ensuring the energy efficiency of buildings. This involves creating a new paradigm of distributed energy management for both private homes and other buildings in general, one of the key objectives of which is the validation of a real pilot test of a new generation of intelligent technologies, distributed for energy efficiency on the basis of a conceptual model similar to that of the Internet.

Smart Citizen, developed in Fab Lab Barcelona, is a platform for generating processes of participation by people in our cities. The Smart Citizen project is based on geo-location, the Internet and free hardware and software for data collection and sharing. It connects people with their environment and their city, thus creating more effective, optimized relationships between resources, technology, communities, services and events in the urban environment.

Devices for capturing data within the city can bring back to the users the data they themselves generate.

Monitoring the amount of rainfall, natural light or traffic and processing this real-time information in combination with data on existing irrigation, urban lighting or transportation systems would make it possible to create a new seamless coordination and planning system enabling the shared use and optimization of resources. At the same time, if individuals or groups of users have access to information platforms of this kind they could be more in sync with the environment and positively adapt their behaviours within the city.

Fab Labs function within a network of laboratories to develop new categories of projects, low-cost technologies and solutions that can be extended systematically to cities all over the world, thus helping them to become more efficient and more human. Projects such as urban sensor kits, the development of mobile and web apps and urban apps are all research paths for Fab Lab projects.

The goal is to boost Future Internet research and Future

Internet-enabled services of public interest and citizen participation for the development of the necessary new processes and tools that will allow our cities to evolve towards sustainable, open, user-driven and innovative ecosystems.

4. KNOWLEDGE AND INNOVATION It is not only production that becomes personal and human in scale thanks to Fab Lab platforms; education, too, is personalized through experiential and peer-to-peer learning. This is the profound and increasingly pervasive impact on knowledge and expertise that takes place when we produce or see at first hand the production of our own goods.

‘The amount of creativity that happens when you are standing next to a machine that’s making hundreds of thousands of things is much greater than when you are working 4,000 miles away, your mind is spinning as to what else you can design for the machine to make.’ (Ben Kaufman, CEO of Quirky, interviewed in The Washington Post, 29 August 2011) Until just a few years ago, research was carried out in centralized research centres, in factories or in huge multinational companies. The current system of investigator-centred data generation and print publication is not accelerating innovation, because data is not free and access to analysis and results is limited. The information era, the Internet, crowdsourcing and the philosophy (or pragmatic methodology) of Open Source are transforming the centralized model of knowledge generation into a more accessible and informal model in which peers in a distributed and non-hierarchical network exchange ideas, knowledge, production methods and goods faster than ever before. Crowdsourcing is not a new idea, but it has been given new power by the Internet, which makes it cheap and easy to apply in all kinds of unexpected areas.

The best-known example is the compilation of Wikipedia, an online encyclopaedia written and edited by its users.

‘Openness, peering, sharing and acting globally could be a force to drive innovation and wealth creation on an unprecedented scale. We can transform the way we conduct science, create culture, inform and educate ourselves and govern our communities and nations. And to do so, we must first discard some of the conventional business wisdom that has companies mired in twentieth-century thinking’ (Don Tapscott and Anthony D. Williams, Wikinomics, Atlantic, 2011) Data communication and tools are becoming liquid, and consequently expertise is becoming liquid, and in some cases — such as the Fab Lab Network’s Fab Academy programme — education too is becoming liquid, open and distributed. .

Though this networking model, the fifth generation of the innovation process, is still emerging, it clearly attaches greater importance to knowledge, learning and creativity as sources and outcomes of innovation. .

Fab Labs all over the world are boosting innovation processes characterised by thinking (facilitated by technologies that build virtual research communities), playing (facilitated by simulation, modelling and visualisation technologies) and doing (facilitated by rapid prototyping technologies). Thanks to the platform provided by these

laboratories, (non) expert people are learning by making and connecting with others all over the world, in a mass-collaboration crowdsourcing environment where ideas and knowledge can be effectively represented and shared at very little cost.

Within a distributed model of knowledge and innovation, economic models cannot avoid being unaffected. As the audience develops a collective culture, creative people and businesses are able to finance their ideas and projects by way of collective financial approaches such as crowdfunding (based on the idea of crowdsourcing), which lets individuals pool their resources in support of favourite projects that might not get off the ground with a more conventional model. Crowdfunding through platforms such as Kickstarter or Indiegogo is an entirely new approach, one that goes beyond traditional types of investment. It is a crucial model for the experience of the exchange of roles between producer and audience that the digital era is bringing about. Much more than a funding model, this is a democratic system capable of transforming what an audience is and the whole process of culture from the inside.

Distributed knowledge and innovation in the information era allow large numbers of people to play an active part in the economy as never before. New enterprises, start-ups and business models are coming into being based on this possibility of mass collaboration and on the ‘three golden rules of the Internet itself: nobody owns it, everybody uses it and anybody can add services on it.’

(Vint Cerf on the Internet) 5. CONCLUSIONS The power of the Internet 2.0 and the profound and far-reaching changes in technology and in the world economy calls for new tools and processes with which to achieve ever more efficient urban environments. Fab Labs are local and hyperconnected physical platforms that could be regarded as new ‘urban tools’ ushering in a new model of production, innovation and economic activity within our cities. Fab Lab is a living project, centred on a distributed knowledge network, which shares processes and projects on the Internet and is based on new methods of physical production and the profound impacts these are having both at a personal level and on the global scale. Today the existing network of enthusiasts around the world consists of more than 60 laboratories in over 20 countries, from its original home in inner-city Boston to rural India, from South Africa to the north of Norway, and from financially wounded European countries such as Greece or Portugal to more powerful economies of Germany or Russia. Urban platforms and spaces such as Fab Labs empower users by offering access to technology and combine the expertise, needs and participation of the users to help change the ways in which goods and services are invented, produced, marketed and distributed on a global level.

The current worldwide crisis is making it clear that traditional economic models fail to enhance development or to fulfil society’s needs and are incapable of surviving.

More efficient forms of ‘production’ based on personal local fabrication and focused on openness and collective in-

novation are the models that will allow a greater number of skilled entrepreneurs to come to the fore.

‘In the spirit of never wasting a good crisis, if ever there was a time to show the impact of a new economic and educational model, this is certainly it.’ (Neil A. Gershenfeld, Director of CBA-MIT, Fab Lab Network, 2012)

References 1. Manuel Castells, 1996. The Rise of the Network Society, Malden, MA: Blackwell Publishers.

2. Neil A. Gershenfeld, 2005. Fab: The Coming Revolution on Your Desktop – From Personal Computers to Personal Fabrication. New York: Basic Books.

3. William J. Mitchell, 1996. City of Bits. Space, Place and the Infobahn, Cambridge, MA: MIT Press.

4. William J. Mitchell, 2003. Me++: The Cyborg Self and the Networked City, Cambridge, MA: MIT Press.

5. Jeremy Rifkin, 2011. The Third Industrial Revolution: How Lateral Power Is Transforming Energy, the Economy and the World, Palgrave Macmillan.

6. Albert-László Barabási, 2003. Linked: The New Science of Networks, Plume/Penguin Books, London.

7. Deleuze & Guattari, 2007, A Thousand Plateaus, Continuum, New York.

8. Saskia Sassen, 2002. Global Networks-Linked Cities, Routledge, New York.

9. Rafi Segal and Els Verbakel, 2008. Cities of Dispersal, AD, Editorial Offices, London.

10. Guy Debord, 2006. Society of the Spectacle, Rebel Press, London.

11. Don Tapscott and Anthony D. Williams, 2008.

Wikinomics: How Mass Collaboration Changes Everything, Penguin Group, USA. 12. Mark Dodgson, David Gann & Ammon Salter, 2005. Think, Play, Do: Technology, Innovation and Organization, Oxford University Press, USA 13. The Washington Post, 29 August 2011, Interview of Ben Kaufman 14. The Economist, April 2012, ‘All Together Now, Collaborative Manufacturing’

Smart Citizen Kit People looking for a better city FabLab Barcelona

What are the levels of air pollution around your home or business? and what about noise pollution? and humidity?

Now imagine that you could know them, share instantly and compare with other places in your city, in real time... How could this information help to improve our environment quality?

From Smart Citizen we want to answer to these questions and many more, through the development of lowcost sensors. Now you can be one of these sensors in a network by supporting this project. But we will not stop here... How can we built a real Smart City... by Smart Citizens?

The Plattform Smart Citizen is a platform to generate participatory processes of people in the cities. Connecting data, people and knowledge, the objective of the platform is to serve as a node for building productive and open indicators, and distributed tools, and thereafter the collective construction of the city for its own inhabitants.

The Smart Citizen project is based on geolocation, the Internet and free hardware and software for data collection and sharing. It connects people with their environment and their city to create more effective and optimized relationships between resources, technology, communities, services and events in the urban environment.

The Smart Citizen platform is a full set of of tools waiting from you to start using them: register to the platform, check the API, download the Android app, get a Kit or contribute to the open-source project.

The sensors The Smart Citizen Kit is a piece of hardware comprised of a sensor and a data-processing board, a battery and an enclousure. The first board carries sensors that measure air composition (CO and NO2), temperature, humidity, light intensity and sound levels. Once it’s set up, the device will stream data measured by the sensors over Wi-Fi using the FCC-certified, wireless module on the data-processing board. The device’s low power consumption allows for placing it on balconies and windowsills. Power to the device can be provided by a solar panel and/or battery.

The Kit is not another black box, it is compatible with Arduino and all the design files are open-source (schematics and firmware). For more detailed hardware specifications visit docs.smartcitizen.me.

The project is born within Fab Lab Barcelona at the Institute for Advanced Architecture of Catalonia, both focused centers on the impact of new technologies at different scales of human habitat, from the bits to geography.

ΔΡΑΣΕΙΣ FAB LAB ATHENS ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2012-2016

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΙΚΟΥ: ΕΛΕΝΑ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ_ΕΙΡΗΝΗ ΒΟΥΛΙΟΥΡΗ_ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΣ

FLA@RESEARCHER’S NIGHT 20 1 4 2 0 1 5 2 0 1 6

JULY 2014

MAY 2016

FLA FLIES TO BARCELONA & BELGRADE

FLA : EXHIBITIONS

FLA supports PROJECTS

HUMERUS ROBOT

3$5$62/ ţŪŰű

7+( 1(: 5$: 3/$67Ζ& ŰŲůŭŰ

$.7Ζ1$ ţ΢ţ

Fab Lab Athens Workshop at Athens Video Art Festival 2013 Collaborative Manufacturing- 3d printing Αρετή Μαρκοπούλου, Αναστασία Πιστοφίδου, Βάγια Πάντου

Τι συμβαίνει όταν η ίδια τεχνολογία χρησιμοποιείται ταυτόχρονα για την κατασκευή όπλων και για την κατασκευή κτιρίων σε περιοχές που το κόστος υπό άλλες συνθήκες είναι απαγορευτικό; Η τρισδιάστατη εκτύπωση είναι η σύγχρονη τάση της τεχνολογίας που υπόσχεται την επανάσταση στην τεχνική της ψηφιακής κατασκευής και ο τρόπος να μεταφέρουμε την παραγωγή από το βιομηχανικό επίπεδο στο ατομικό. Σε αυτό το εργαστήριο επιλέγουμε, προσαρμόζουμε, σχεδιάζουμε και τέλος τυπώνουμε/ δημιουργούμε αντικείμενα με αυτόν ακριβώς τον τρόπο.