Jaarverslag 2011 | Fair Trade Original

Change the world cooking

Jaarverslag 2011

2

Inhoudsopgave Voorwoord 3 Over dit verslag 5

Colofon Tekst: Fair Trade Original

De organisatie Strategie 9 Duurzaamheidsdoelstellingen 11 Zorg voor het milieu 13 Werken bij Fair Trade Original 15

Marktontwikkeling Financiële resultaten 2011 18 Food 20 Gifts & Living 24 Marketing 26

Samenwerking met handelspartners Thema’s in de handel 31 Ontwikkelingsprogramma’s 33 Fairtrade principes 36

Jaarrekening 2011 Jaarrekening Fair Trade Original 2011

42

GRI Index

53

Foto’s: Fair Trade Original Henne Vermeer pag. 6 Sjoerd Eickmans pag 10 e.v.

Ontwerp en lay-out: Studio Bassa, Culemborg

Fair Trade Original Beesdseweg 5 Postbus 115 4100 AC Culemborg Telefoon (0345) 54 51 51 Fax (0345) 52 14 23 info@fairtrade.nl www.fairtrade.nl

3

Voorwoord Met het jaar 2011 is een onzekere fase in het bestaan van Fair Trade Original met positieve resultaten afgesloten. Deze onzekerheid was enerzijds gebaseerd op het wegvallen van een jaarlijkse overheidssubsidie van gemiddeld ruim € 1,5 miljoen. De mogelijkheden op het gebied van ontwikkelingsprogramma’s bij en met handelspartners werden hiermee substantieel beperkt.

Anderzijds kwam de economische crisis tot uiting in stijgende inkoopprijzen van fairtrade grondstoffen, die slechts moeizaam, vertraagd en soms onvolledig doorbelast konden worden aan met name onze food retail relaties in Nederland. Dit laatste met als resultaat dat in de eerste helft van het jaar brutomarges onder druk kwamen te staan.

De organisatie heeft in het verslagjaar de beperkte financiële middelen die beschikbaar waren voor ontwikkelingsprojecten bij onze producenten, gericht en efficiënt ingezet daar waar zij tevens het meeste effect opbrachten aan de marktzijde. De verkoopmarges vertoonden in de tweede helft van het jaar een stijgende lijn. Een sterk kostenbewustzijn binnen de gehele organisatie en een toenemende interesse bij consumenten voor fairtrade producten – ondanks de economische crisis – heeft er uiteindelijk in geresulteerd dat Fair Trade Original per eind 2011 een nettoresultaat van € 39.000 na belasting heeft gerealiseerd.

Handelsactiviteiten De marketinginspanningen waren gericht op nieuwe producten, naast het versterken van de positie en ­profilering van bestaande producten via onder andere

televisiereclame. De ontwikkeling en introductie van nieuwe producten die aan de fairtrade criteria voldoen, vormen een belangrijk werkterrein van Fair Trade Original. Markant voorbeeld hiervan was de introductie van een lijn Aziatische kookproducten in het najaar van 2011.

Het voortdurende prijsgevecht tussen supermarkt­ organisaties op de winkelvloer had zijn gevolgen voor de producten van Fair Trade Original in het food retail kanaal. Waar de omzetten redelijk op peil bleven, stond de afzet – met name van koffie – behoorlijk onder druk.

Het verlenen van productlicenties, een ontwikkeling die eind 2010 werd ingezet, met Van Oordt in het Foodservice-kanaal met portieverpakkingen, was bijzonder positief. Een vergelijkbare activiteit in dit kanaal voor koffie met United Coffee kwam langzamer van de grond, maar biedt voldoende perspectief voor de toekomst.

De upgrading van het gifts & living assortiment, waarbij design en functionaliteit van de producten een steeds belangrijker rol zijn gaan spelen, had een groeiende afzet in de (internationale) mainstream markt tot gevolg.

De samenwerking met Piet Hein Eek werpt meer en meer zijn vruchten af. Een tweede traject met woon­kussens, ontworpen door de bekende ­designer ­Anne-Claire Petit, is opgestart. Tevens is een licentieovereenkomst afgesloten met het ­t assenmerk Claudio Ferrici. Onder het label Fair Trade Original by Ferrici werd een lijn ecologisch gelooide lederwaren ontwikkeld die in 2012 internationaal in de verkoop komt.

Anita van Heusden en Richard Poulissen van ­Ferrici op bezoek bij EMA, de werkplaats in India waar de tassen onder het label FairTrade Original

by Ferrici worden geproduceerd. Door de samenwerking met Ferrici vond Fair Trade Original nieuwe toepassingsmogelijkheden voor het ­ecologisch gelooide leer uit India.

4

Duurzaamheid

Toekomst

Op diverse beleidsterreinen zijn in 2011 eerste stappen gezet waardoor Fair Trade Original haar duurzaamheidsbelofte verder inhoudt geeft. Twee voorbeelden zijn: Een programma is gestart om het betalen van een leefbaar loon aan werknemers bij fairtrade producenten hoger op de agenda te zetten. Het leefbaar loon ligt in de meeste gevallen hoger dan het vaak gehanteerde minimumloon.

Een proefproject in de keten van fairtrade rijst is opgestart. Inzet is integraal in de keten, van grondstofgebruik tot winkelschap, na te gaan waar en hoe relevante stappen gezet kunnen worden om het milieu te ontlasten en/of compensatie te vinden.

2012 Wordt een jaar van structurele verandering. Een definitieve oplossing voor de positie van de Business Unit Gifts & Living; een herpositionering van het Fair Trade Original-merk alsmede een nieuwe, passende huisvesting voor de organisatie per eind van het jaar: het zijn drie wezenlijke gebieden die veel extra aandacht, tijd en energie zullen opeisen. Naast uitvoering van deze meer operationele zaken, zal in het najaar van 2012 een meerjaren strategie worden vastgesteld om in de toekomst blijvend gestalte te geven aan handel die ontwikkelt.

Mike Jansen

Organisatieontwikkeling Het onderzoek naar een geschikte samenwerkings- dan wel overnamepartner voor de Business Unit Gifts & Living in het mainstream segment van de markt, leidde tot onvoldoende resultaat en werd eind 2011 afgerond.

Alternatieve opties werden in het eerste kwartaal van 2012 verder uitgewerkt om tot definitieve besluitvorming te komen. Uiterlijk eind 2012 moet een definitieve oplossing voor de toekomst van de Business Unit Gifts & Living zijn gerealiseerd.

De betrokkenheid van de medewerkers en stabiliteit van de organisatie droegen onmiskenbaar bij aan het positieve resultaat van 2011. Ook de onbezoldigde en positieve bijdrage van de Raad van Toezicht, zowel in haar toezichthoudende als adviserende rol, mag hier niet onvermeld blijven.

Algemeen Directeur Fair Trade Original

In het kader van haar duurzaamheidsbeleid neemt Fair Trade Original deel aan een onderzoek naar de rijstketen in Thailand. Inzet is om na te gaan waar het milieu ontlast kan worden.

5

Over dit verslag Dit Jaarverslag van Fair Trade Original beschrijft alle relevante ontwikkelingen die in 2011 hebben plaatsgevonden en is gebaseerd op de G3-richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI) en de richtlijn voor de Raad voor de Jaarverslaglegging. De informatie is bestemd voor geïnteresseerde afnemers, consumenten en burgers, subsidieverleners, samenwerkingspartners en andere stakeholders. Keuzes ten aanzien van het belang van onderwerpen zijn gemaakt op basis van de relevante GRI-onderwerpen en een interne en externe evaluatie over het Jaarverslag 2010. De informatie in dit verslag is, naast de hoofdstukindeling, te ontsluiten via de GRI tabel die verwijst naar de betreffende paginanummers. GRI hanteert in de G3-richtlijnen toepassingsniveaus. Fair Trade Original verklaart dat op haar Jaarverslag 2011 het C-niveau van de G3-richt­lijnen van toepassing is.

Scope en reikwijdte van het verslag Hoofdstuk 1 van het verslag geeft een beeld van de organisatie zelf en haar omgeving en beschrijft de strategische keuzes die worden gemaakt om door de keten heen de fairtrade principes en het merk Fair Trade Original te versterken. Nieuw is een zestal expliciete duurzaamheidsdoelstellingen die de organisatie heeft geformuleerd. Hoofdstuk 2 richt zich op de activiteiten van Fair Trade Original in Nederland, terwijl Hoofdstuk 3 de activiteiten van Fair Trade Original bij de handelspartners in ontwikkelingslanden behandelt. De scope van de milieuimpact van de bedrijfsvoering is begrensd tot de activiteiten in Nederland waar de organisatie direct controle over en invloed op heeft. De milieugevolgen van activiteiten bij leveranciers en handelspartners worden alleen,

op basis van voorbeelden, in kwalitatieve zin beschreven.

Proces van verzameling gegevens De informatie van de afdelingen is verkregen met behulp van input van contentleveranciers en kwalitatieve en kwantitatieve vragenlijsten. Deze vragenlijsten zijn opgesteld aan de hand van de G3-indicatoren en eigen inzichten. De gegevens met betrekking tot de interne bedrijfsvoering zijn veelal gebaseerd op facturen dan wel op registratie- en managementgegevens die de organisatie zelf bijhoudt of die de leverancier op verzoek aanlevert.

Voor de benodigde omrekeningen is gebruik gemaakt van factoren uit betrouwbare bronnen en van vastgestelde protocollen.

Externe evaluatie Over 2010 stelde Fair Trade Original voor het eerst een Jaarverslag op dat voldeed aan richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI). Het werd een lijvig rapport, dat uitgebreid inging op de verschillende duurzaamheidsthema’s en verslag deed van de activiteiten van de ­organisatie in het verslagjaar. Voor Fair Trade Original was het van belang te weten of deze manier van verslag­ legging voor de lezers meerwaarde heeft.

Alvorens dit Jaarverslag 2011 op te stellen, vroeg Fair Trade Original aan enkele stakeholders hun mening over het Jaarverslag 2010. Hun waardevolle input draagt, samen met de leerpunten uit een interne evaluatie, hopelijk bij aan een verbeterde verslaglegging over 2011.

Online jaarverslag Dit jaarverslag wordt alleen online gepubliceerd op www.fairtrade.nl. Daar vindt u ook de jaarverslagen over voorgaande jaren. In het jaarverslag kunt u doorlinken naar relevante, andere pagina’s van het jaarverslag zelf (zie onderstreepte tekst in oranje) en naar aanvullende informatie die elders op de website staat (zie onderstreepte tekst in grijs).

Uw mening over dit verslag We hopen dat u dit jaarverslag met belangstelling zult lezen en horen graag uw reactie via jaarverslag@fairtrade.nl.

6

Volgens de lezers* gaf het Jaarverslag 2010 een goed beeld van de activiteiten van de organisatie in dat jaar en was het verslag duidelijk geschreven. Gewaardeerd werd, als onderdeel van de grote openheid van zaken, dat ook verbeterpunten waren opgenomen, en niet alleen succesverhalen. Deze lijn is ook in het Jaar­ verslag 2011 doorgetrokken.

Unaniem was men van mening dat het verslag (veel) te uitgebreid was en teveel algemene informatie en doublures bevatte. Een terugkerende suggestie was om de doelstellingen en resultaten meer te visualiseren. Het verslag over 2011 komt hieraan deels tegemoet: voor de algemene informatie wordt verwezen naar de website, zodat de tekst alleen de voortgang in 2011 beschrijft en daardoor aanzienlijk korter is geworden.

Enkele inhoudelijke kritiekpunten waren: het is onvoldoende inzichtelijk wat het resultaat is van fairtrade bij handelspartners; gemiste kans dat er niet meer gerapporteerd kan worden over de milieuprestaties bij de handelspartners; de consument is onvoldoende betrokken bij het hele fairtrade proces.

Wat betreft de eerste twee punten loopt Fair Trade Original tegen haar eigen beperkingen aan: het meten van alle ontwikkelingen bij zoveel handelspartners – in zoveel regio’s en binnen zoveel productgroepen – en het aandeel van de fairtrade inspanningen daaruit filteren, is voor een relatief kleine organisatie een onhaalbare en onbetaalbare zaak. In het derde punt wordt in 2012 wel voorzien, door het opstarten van een consumentenpanel

Over dit verslag

dat in een vroeg stadium betrokken zal zijn bij nieuwe afwegingen en ontwikkelingen.

Een van de stakeholders gaf aan dat het verslag duidelijk maakte hoeveel inspanning en uithoudingsvermogen nodig zijn voor het bereiken van werkelijke veranderingen in de handelsketen. Dat dit geldt voor alle spelers in de keten, blijkt ook uit de tekst die voor u ligt over 2011. * met dank aan Janne Mulders, Centraal Bureau Levens­ middelenhandel; Monique Sparla, consument; Victor de Lange, CREM en Monique Bout, Wereldwinkel Den Bosch.

Door het opstarten van een consumentenpanel in 2012, wil Fair Trade Original de consument in een vroeg stadium betrekken bij nieuwe afwegingen en ontwikkelingen.

Fair Trade Original: de organisatie

8

Fair Trade Original: de organisatie

Fair Trade Original: de organisatie In de visie en missie van Fair Trade Original staat vast­ gelegd dat de organisatie via ontwikkelingshandel wil bijdragen aan armoedebestrijding. Daarmee speelt de organisatie een specifieke rol binnen het veld van duurzaam ondernemen.

Als groothandel voert de organisatie een breed assortiment fairtrade koffie, food en gifts & living producten die onder het merk Fair Trade Original aangeboden worden aan winkelformules en afnemers in de verkoopkanalen Gift Retail, Food Retail, International en Out of home. De producten worden ingekocht bij geselecteerde handelspartners waarbij de 10 internationaal vastgestelde fairtrade principes in acht worden genomen. Om te kunnen nagaan of aan de principes wordt voldaan, vinden controles plaats door FLO Cert. ten behoeve van het Max Havelaar keurmerk en worden EFTA fairtrade Assessments uitgevoerd voor producten die (nog) niet onder het keurmerk vallen.

Fair Trade Original opereert binnen een brede (internationale) fairtrade context waarin tal van organisaties een bijdrage leveren aan een eerlijker manier van handel drijven. Door samen te werken met deze organisaties en anderzijds haar eigen expertise verder te verdiepen, wil Fair Trade Original hieraan een wezenlijke bijdrage leveren. Hierbij voldoet de organisatie, als importeur en groothandel enerzijds, en als organisatie voor ontwikkelingshandel anderzijds, aan de relevante externe richt­ lijnen en wordt daarop gecontroleerd.

Bestuur en Raad van Toezicht Stichting Fair Trade Original – opgericht in 1959 en gevestigd in Culemborg – werkte in 2011 aan haar missie met een 50-tal medewerkers binnen de Business Unit Food, ­Business Unit Gifts & Living en Stafafdelingen en werd bestuurd door Algemeen Directeur Mike Jansen, tevens voorzitter van het Management Team.

Als organisatie voor ontwikkelingshandel kiest Fair Trade Original ervoor de beloning van de directie binnen de door het Ministerie van Buitenlandse Zaken opgestelde richtlijnen te laten vallen die gelden voor organisaties die subsidie voor Ontwikkelingssamenwerking ontvangen, ook nu Fair Trade Original geen subsidie meer ontvangt van het Ministerie.

De Algemeen Directeur van Fair Trade Original is benoemd door en rapporteert aan de Raad van Toezicht die bestaat uit 5 onbezoldigde leden. Begin juli 2011 zijn mevrouw J. Schraverus, de heer H. de Grooth en de heer M.J.O. Delfortrie herbenoemd voor een periode van 4 jaar. De andere leden zijn de heer H.B.J. Mentink en de heer M.J. Roos. In het verslagjaar is de Raad van Toezicht zes maal bij elkaar gekomen. In februari legde de Algemeen Directeur de Raad van Toezicht de begroting 2011 en het ondernemingsplan voor. In april keurde de Raad van Toezicht de jaarrekening over 2010 goed.

De Raad van Toezicht stemde in met het plan om op zoek te gaan naar een geschikte samenwerkings- dan wel overnamepartner voor de Business Unit Gifts & Living.

Toen dit tot onvoldoende resultaat leidde, werd besloten om begin 2012 alternatieve opties uit te werken om tot definitieve besluitvorming met betrekking tot de toekom-

Visie Armoede en ongelijke verdeling van rijkdom vormen een belangrijk obstakel voor het welzijn van het individu en de gemeenschap waarin het leeft, staan ontwikkelingen in de weg, en vormen een voortdurende bron van spanningen en tegenstellingen tussen individuen en groepen in de samenleving.

Missie Fair Trade Original wil via ontwikkelingshandel in samen­werking met geselecteerde handelspartners en producenten in Afrika, Azië en Latijns-Amerika een positieve bijdrage leveren aan de bestrijding van armoede. Hierbij staan positief rendement, duurzaamheid in relatie, zelfstandigheid en eigenwaarde voor de producenten en handelspartners voorop.

9

stige positie van de Business Unit Gifts & Living te komen. In 2011 heeft de Raad van Toezicht ingestemd met de ontwikkelingsstrategie 2012-2014 van Fair Trade Original ten behoeve van haar handelspartners in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.

Ondernemingsraad De samenstelling van de ondernemingsraad van Fair Trade Original, met vier leden, bleef in 2011 ongewijzigd.

De ondernemingsraad kwam acht keer bij elkaar met de bestuurder, waarbij de lopende en aankomende ontwikkelingen in de organisatie aan de orde kwamen. In mei gaf de ondernemingsraad een positief advies over het externe bureau dat op zoek ging naar een geschikte samenwerkings- dan wel overnamepartner voor de Business Unit Gifts & Living.

Voor meer informatie over de organisatie klik hier.

Voor meer informatie over fairtrade klik hier.

Strategie De strategische keuzes van Fair Trade Original moeten leiden tot de verwezenlijking van haar doel: handel die ontwikkelt. De organisatie ziet op de volgende terreinen kansen en groeipotentieel: Bijdragen aan een verantwoorde wijze van consu­

meren, met aandacht voor mens en milieu. De organi­ satie is daarmee speler binnen een belangrijke maatschappelijke trend en tracht haar positie te versterken

door een ­heldere positionering, onderscheidend vermogen en de creatie van meerwaarde binnen de fairtrade branche. Daarbij is de handel leidend, want meer afzet biedt meer inkomen aan de handelspartners. Geloof in de kracht van het merk Fair Trade Original en het maken van bewuste keuzes, rekening houdend met mens en milieu, dragen bij aan een succesvolle uitbouw van de handels­ activiteiten.

Aandacht vestigen op eerlijke prijzen, eerlijke lonen

en goede arbeidsomstandigheden. De aantoonbaarheid van de fairtrade claim neemt hierdoor toe. Om de betrouwbaarheid en onafhankelijkheid van de eigen handelswijze te borgen, doet de organisatie geen concessies ten aanzien van fairtrade principes en heeft een voorkeur voor externe fairtrade certificering.

Stimuleren van handel in eerlijke producten en ver­

sterking van duurzame handelsrelaties. Om dit gestalte te geven, kiest Fair Trade Original voor duurzame oplossingen, ook in tijden van tegenspoed. Geïnvesteerd wordt in langlopende relaties met handelspartners ­waarbij dilemma’s bespreekbaar worden gemaakt om vervolgens in samenwerking met de handelspartners te werken aan oplossingen.

Ontwikkeling van nieuwe fairtrade ketens. Een

belangrijk traject hierbinnen is de begeleiding van ­handelspartners naar fairtrade certificering, zodat hun product voor meer afnemers aantrekkelijk wordt.

Voor Fair Trade Original zelf geldt dat de ontwikkelings­ activiteiten integraal onderdeel uitmaken van de organisatie.

Fair Trade Original: de organisatie

Geen oplossing in zicht Eswatini Swazi Kitchen, producent van onder andere jams en chutneys in Swaziland, biedt werk aan vrouwen in de eigen fabriek én bij boerenbedrijven in de omgeving. Sinds 1996 werkte Fair Trade Original nauw samen met het bedrijfje, wat onder andere leidde tot een succesvolle invoering van het voedselveiligheidssysteem (HACCP). Een wisseling in het management had enkele jaren geleden een negatief effect op de leveringen aan Fair Trade Original: grote vertragingen, geen consistente kwaliteit van de producten; onvoldoende grip op de voedselveiligheid en onvolkomenheden in de fairtrade werkwijze.

Ondanks intensief overleg, lukte het niet om de benodigde verbeteringen te realiseren, waarna Fair Trade Original in 2011 tot haar grote spijt moest besluiten de handelsrelatie te stoppen. Organisaties in Engeland en Swaziland werken hard met Eswatini Swazi Kitchen aan een doorstart: Fair Trade Original is daarbij ook in 2012 nog betrokken als adviseur.

10

Introductie van nieuwe fairtrade producten. Voor-

Inkomenspositie producenten. Een substantieel

waarde is dat de te ontwikkelen producten kansrijk zijn en voldoen aan de verwachtingen van consumenten en de verkoopkanalen.

deel van de wereldbevolking blijft geconfronteerd met armoede. Het inkomen van veel producenten en werk­ nemers is te laag om een gezin te kunnen onderhouden.

Via de ­handel in eerlijke producten wil Fair Trade Original een bijdrage leveren aan de bestrijding van deze armoede. De organisatie speelt daarbij in op de toe­ nemende a ­ andacht bij de handel en consumenten voor een eerlijke beloning voor de makers van de producten.

Door een eerlijke prijs te garanderen, wil Fair Trade Original de inkomenspositie van producenten verbeteren.

Dat neemt niet weg dat veel werknemers van fairtrade ­producentenorganisaties alsnog moeilijk rond kunnen komen. Fair Trade Original zet zich in om deze groep te helpen en voor hen betere arbeidscondities te creëren.

De organisatie ziet het als haar taak om hierin het voortouw te nemen door aandacht te vragen voor dit onderwerp en naar oplossingen te zoeken. Samenwerking in de keten is hierbij onontbeerlijk.

Tegelijkertijd wordt de organisatie geplaatst voor een aantal uitdagingen: Druk op grondstofprijzen. Aan de aanbodkant worden

Fair Trade Original en haar handelspartners geconfronteerd met een toenemende schaarste aan natuurlijke hulpbronnen, druk op de rurale sector en voedselproductie (voedselzekerheid) en een voortdurende druk op grondstofprijzen door onzekerheid over beschikbaarheid. Voor de producenten en handelspartners van Fair Trade O ­ riginal nemen de risico’s toe als de productiekosten stijgen en verkoopprijzen fluctueren.

Aangezien Fair Trade Original haar producenten en ­handelspartners een eerlijke prijs betaalt waarmee de productiekosten gedekt kunnen worden, stijgen de prijzen van haar producten evenredig mee. Zaak is daarbij de marges op peil te houden, en zodoende de winst­ gevendheid van de organisatie te waarborgen. Om voor alle betrokkenen een gezond financieel beleid te kunnen blijven voeren, zet Fair Trade Original in op het:

monitoren van prijsontwikkelingen van grondstoffen; afdekken valuta- en prijsrisico’s van de belangrijkste geld- en goederenstromen; bijsturen op basis van margeanalyses; voorfinancieren van inkooporders bij handels­ partners.

Duurzame productie. Door klimaatverandering en de

daaruit voortkomende frequentere en zwaardere natuurrampen kunnen producenten aanzienlijke schade op­lopen: oogsten gaan verloren, werkplaatsen raken zwaar beschadigd en de productie is tijdelijk buiten bedrijf. De aandacht voor duurzame productiemethoden neemt toe, bij Fairtrade certificering worden de milieu­ eisen regelmatig aangescherpt. Fair Trade Original helpt haar producenten in geval van geleden schade om de draad opnieuw op te pakken en biedt regelmatig financiële ondersteuning. Bij de ontwikkeling van nieuwe ­producten past de organisatie productie- en verpakkingsmethoden toe die minder belastend zijn voor het

Fair Trade Original: de organisatie

Ook de inkoopprijs van kokosnoten steeg in 2011 tot ongekende hoogte. Volgens Mario de Alwis, directeur van MA’s Tropical Food en leverancier van de kokosmelk van Fair Trade Original, was dit gunstig voor kokosboeren die onder fairtrade handelsvoorwaarden leveren. De fairtrade aanpak zorgt voor een betere verdeling van de gestegen grondstofprijzen door de hele keten heen. Hierdoor komt een groter deel van de hoge kokosprijzen terecht bij de kokosboeren.

11

milieu. Handelspartners en producenten ontvangen begeleiding bij het implementeren van milieuvriende­ lijkere productiemethoden.

Inzichtelijkheid van de meerwaarde van eerlijke ­handel. Naast een groeiende interesse bij consumenten en retailers in duurzaam geproduceerde producten, is tegelijkertijd een meer kritische benadering in opkomst van sociaal maatschappelijke initiatieven als fairtrade.

Het inzichtelijk maken van de meerwaarde van eerlijke handel is daarom belangrijk voor de verdere groei van de verkoop van fairtrade producten. Een heldere communicatie over de resultaten van de ontwikkelingsactiviteiten bij handelspartners en producenten werkt hierin ondersteunend. Fair Trade Original staat open voor de verbetering van fairtrade door dialoog met belangenhebbenden en door met hen oplossingen te zoeken voor dilemma’s die zich voordoen.

Onafhankelijk van subsidies. Ook de handelsactivi-

teiten van Fair Trade Original hebben te maken met de actuele onzekere economische tijden en, als gevolg daarvan, met lagere kredietverlening, lager consumentenvertrouwen en bezuinigingen door overheden. De organisatie heeft in dit licht de financiering van haar bedrijfsactiviteiten onafhankelijk gemaakt van subsidies en donaties door de kosten te reduceren en de ontwikkelingsactiviteiten bijna geheel te financieren vanuit eigen middelen.

Fair Trade Original: de organisatie

Duurzaamheidsdoelstellingen Naast bovenstaande strategische aandachtspunten heeft Fair Trade Original voor de toekomst een zestal duurzaamheidsdoelstellingen aangescherpt dan wel opgesteld. De nadruk ligt op doelstellingen die een directe link hebben met het werk en de invloedssfeer van Fair Trade Original en waar concrete resultaten haalbaar zijn.

De afzet food (in kilogrammen, inclusief koffie) is in

2015 25% gestegen ten opzichte van 2011 (van 3,6 miljoen kg naar 4,6 kg). In 2011 daalde de afzet in kilo’s ten opzichte van 2010 met 4%. Meer afzet ­betekent meer inkomen en meer groeipotentieel voor de handelspartners en producenten bij wie Fair Trade ­Original inkoopt. Daarom is en blijft dit de centrale doelstelling van de organisatie, nu uitgedrukt in een concreet aantal kilogrammen. Groei in omzet is niet altijd representatief, omdat stijgende prijzen niet altijd het inkomen van de producenten ten goede komen ­(bijvoorbeeld in het geval van stijgende olieprijzen of productiekosten in Europa). Bovendien wordt de ­ontwikkelingspremie die foodproducenten ontvangen, berekend over het aantal kilo’s dat zij leveren.

Het aandeel direct bij de producenten ingekochte

food producten stijgt tot 35% van de afzet in 2015 (2010: 25%; 2011: 28%). Van veel Fair Trade Original producten vindt de eind­productie plaats in Europa. Dit gebeurt uit praktische overwegingen op het gebied van kwaliteit (t.h.t. data, smaak), prijs en het productie­ proces (onder andere samengestelde producten waarvan de ingrediënten uit verschillende landen cq conti-

In samenwerking met de retailorganisaties ­stimuleert Fair Trade Original de verkoop van haar producten met onder andere receptkaarten op de winkelvloer. Meer afzet betekent meer inkomen en meer groeipotentie voor de handelspartners en producenten in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Daarom blijft dit de centrale doelstelling van Fair Trade Original.

12

nenten afkomstig zijn). Tegelijkertijd streeft Fair Trade Original ernaar waarde in de keten toe te voegen bij haar handelspartners, vanwaar de doelstelling om de rechtstreekse inkopen van gereed product verder te vergroten. De inkoop van gifts & living vindt, op enkele kleine uitzonderingen na, geheel direct bij de handelspartners plaats, de inkoop van ­koffie loopt voor 100% via derden.

Overigens onderhoudt Fair Trade Original wel contacten met veel handelspartners waarvan de producten niet rechtstreeks worden ingekocht en worden ook bij hen ontwikkelingsprogramma’s uitgevoerd.

In 2015 ontvangen alle producenten en werkne­

mers die de producten van Fair Trade Original maken een leefbaar loon. Het leefbaar loon voorziet in de minimale kosten van levensonderhoud (food, non-food en sparen) voor een gezin en blijkt in de praktijk aanzienlijk hoger te liggen dan het wettelijk vastgestelde minimumloon in de ­verschillende regio’s. Fair Trade Original heeft een ­programma opgezet om leefbare lonen voor iedereen in de fairtrade keten mogelijk te maken en werkt daarin samen met internationale fairtrade partners.

In 2012 worden zowel een consumentenpanel als

een klantenpanel voor Wereldwinkels samengesteld, die beide jaarlijks 2 tot 3 keer worden geraadpleegd.

Om stakeholders te betrekken bij de activiteiten van Fair Trade Original wil de organisatie steeds vaker een actief beroep doen op de inbreng van deze groepen. ­ Als stakeholders/belanghebbenden zijn benoemd: ­handelspartners/producenten, consumenten, klanten, leveranciers, medewerkers, ngo’s, overheid en donoren.

In 2012 ­worden de eerste initiatieven ontplooid om de

Fair Trade Original: de organisatie

dialoog met hen te intensiveren door middel van een consumenten- en een klantenpanel. Hierbij gaat het erom diepgaander inzicht te krijgen in verwachtingen en wensen van deze groepen ten aanzien van de organisatie, werkwijze en producten.

Fair Trade Original werkt in de komende jaren

s­ tructureel aan de verbetering van de duurzaamheid van haar verpakkingen door: van alle nieuw te introduceren producten in 2012 de verpakkingsmogelijkheden van tevoren op duurzaamheid te analyseren; ieder kwartaal een duurzaamheidsanalyse uit te voeren van 1 bestaande verpakking(slijn); jaarlijks met logistiek partner Van Uden een evaluatie te houden en verbeterpunten te benoemen ten aanzien van secundaire en tertiaire verpakkingen; voor het jaar 2013 e.v. kwantitatieve doelstellingen te formuleren ten aanzien van het reduceren van de milieubelasting van verpakkingen.

Fair Trade Original maakt bij de realisatie van deze ­doelstelling gebruik van de uitkomsten van een recent gehouden onderzoek naar de mogelijkheden voor Fair Trade Original om duurzamer te gaan verpakken.

Fair Trade Original scherpt haar intern milieubeleid

aan. De concrete milieudoelstellingen zijn verwerkt in de paragraaf van dit Jaarverslag waar ook de resultaten van Fair Trade Original op dit gebied in 2011 staan beschreven.

Fair Trade Original streeft ernaar waarde in de keten toe te voegen bij haar handelspartners.

Zo wordt een groot deel van de Rietsuiker uit Mauritius in het land zelf afgevuld in ponds­zakjes.

13

Zorg voor het milieu De zorg voor het milieu past binnen en is onlosmakelijk verbonden met de duurzaamheidsdoelstelling van Fair Trade Original. Fair Trade Original concentreert de milieuzorg op het beperken van de milieubelasting op diverse plekken in de keten: bij de productie in ontwikkelings­ landen, bij het vervoer en binnen de eigen organisatie.

Bedrijfsinterne Milieurapportage Fair Trade Original kijkt wat betreft de eigen organisatie naar het gebruik van papier (drukwerk, briefpapier), het verbruik van gas en elektra, vervoer en verpakkingen.

Papiergebruik Het papier dat Fair Trade Original gebruikt, draagt het Forest Stewardship Council (FSC) Mixed Sources keurmerk. Gestreefd wordt zoveel mogelijk dubbelzijdig te kopiëren en printen. In 2011 betrof het verbruik zo’n 1.180 kg ­kantoorpapier, 38% minder dan in 2010. Dit komt voornamelijk omdat er veel minder briefpapier wordt gebruikt. In 2012 wordt onder andere onderzocht of ook de facturen van Fair Trade Original voortaan per mail kunnen worden verzonden. De organisatie streeft naar een reductie in gebruik van minimaal 10%.

Gasverbruik Het pand dat Fair Trade Original momenteel huurt, is niet optimaal geïsoleerd en heeft verouderde verwarmingselementen. In 2011 verbruikte Fair Trade Original desondanks aanzienlijk minder gas ten opzichte van 2010, dankzij het relatief zachte weer. Na 2012 loopt het huidige huurcontract af. Bij de zoektocht naar een nieuwe

locatie zullen het energiegebruik en de isolatiewaarde van het pand een belangrijke rol spelen.

Elektriciteitsgebruik Fair Trade Original werkt sinds 1999 met Natuurstroom van Nuon, voor 100% opgewekt door middel van zon, wind en water. Hiermee voorkomt Fair Trade Original een uitstoot gelijk aan 99 ton CO2. In 2011 gebruikte Fair Trade Original 2% minder stroom ten opzichte van het jaar ervoor. Zo hoefde door de koele zomer de airco nauwelijks aan. Fair Trade Original streeft ernaar om in 2012 opnieuw minimaal 2% minder elektriciteit te gebruiken door kritisch te kijken naar de apparatuur die wordt gebruikt. Bij de keuze van een nieuw pand zal ook het elektriciteitsgebruik meetellen.

Wagenpark Fair Trade Original had in 2011 vijf leaseauto’s: voor algemeen gebruik, voor haar salesmanagers en voor de algemeen directeur. Bij de aanschaf werd gekeken naar de milieuprestaties van de auto’s. Zij hebben een a, b milieulabel of een LPG-tank. In 2011 waren er meer salesmanagers voor Fair Trade Original op de weg dan in 2010 en werd het wagenpark uitgebreid. Dit zorgde voor een stijging van 33% van het aantal gereden leasekilometers tot ongeveer 165.000 km. Rekening houdend met de brandstof die gebruikt is, betekent dit een CO2 uitstoot van 27 ton. Het brandstofgebruik per gereden kilometer lag bij alle gebruikers in het verslagjaar boven de door de leasemaatschappij aangegeven waarden.

Nagestreefd wordt om het brandstofgebruik per gereden kilometer in 2012 met 5% te verlagen door de gebruikers te informeren over het nieuwe rijden en 2 auto’s te vervangen door zuiniger types.

Fair Trade Original: de organisatie

Papier verbruik 2010 1950 kg

Gasverbruik in m3c* 2008 2000 48.400 39.900

2011 1180 kg

(2012) (1000 kg)

2010 47.200

2011 26.307

* Kantoren en magazijn Fair Trade Original Beesdseweg 5

Elektra verbruik in kW 2008 2009 158.000 146.600

2010 147.500

2011 144.500

(2012) (141.500)

* Kantoren en magazijn Fair Trade Original Beesdseweg 5

14

Dienstreizen Medewerkers van Fair Trade Original bezoeken regel­ matig handelspartners en producenten in Latijns-­ Amerika, Afrika en Azië, net als externe consultants die voor specifieke opdrachten zijn ingehuurd. Het reizen is doordat er minder financiële middelen voorhanden waren om de partners te bezoeken in 2011 fors afgenomen. De veroorzaakte CO2 uitstoot was daarmee aanzienlijk lager dan in voorgaande jaren. Naar verwachting zal er in 2012 niet meer gevlogen worden dan in 2011.

Fair Trade Original wil op termijn deze CO2 uitstoot compenseren door gerichte CO2 emissie verminderende activiteiten bij haar handelspartners en kiest er bewust voor de uitstoot niet alleen met certificaten van derden te compenseren.

Intercontinentale vliegkilometers* gemaakt in opdracht van Fair Trade Original: 2009 2010 2011 1.435.700 940,000 506.705 km 213 ton CO2 87 ton CO2 322 ton CO2

(2012) (500.000) (85 ton CO2)

* Vluchten binnen Europa zijn niet meegerekend omdat deze niet centraal geboekt en dus geregistreerd worden. Medewer­ kers wordt gevraagd om afstanden van minder dan 500 km met de trein of anders met de auto af te leggen.

Fair Trade Original: de organisatie

Verpakkingen Fair Trade Original betaalt verpakkingsbelasting voor alle verpakkingen die ze op de Nederlandse markt brengt.

Per artikel wordt de hoeveelheid en soort verpakking geregistreerd.

Materiaal (afgerond in kg) Papier en karton Kunststof Glas Metalen (niet AL) Aluminium Hout Omzet ontwikkeling Fair Trade Original Index 2008 = 100

2008 127.000 24.000 234.500 9.000 400 1.500

2009 130.000 27.000 247.000 16.000 250 1.500

2010 137.500 27.500 245.500 23.000 350 1.300

2011 145.000 (114) 25.000 (104) 250.000 (107) 28.000 (311) 420 (105) 1.300 (87)

100

116

122

128

Vanaf 2009 is de hoeveelheid metaalverpakking fors toegeno­ men omdat de organisatie producten als Kokosmelk en Ananas in blik succesvol op de markt heeft gebracht. De hoeveelheid glas die Fair Trade Original op de markt bracht, is in 2011 toege­ nomen door de succesvolle introductie van een nieuwe lijn van

Aziatische producten met sauzen in glas. In het verslagjaar is onderzoek gedaan naar de milieuaspecten van de verpakkingen van Fair Trade Original en is een systeem ontwikkeld om hierin stelselmatig verbeteringen aan te brengen.

15

Werken bij Fair Trade Original Fair Trade Original wil voor haar medewerkers een faire werkgever zijn met goede arbeidsvoorwaarden. De medewerkers leveren op hun beurt een bijdrage aan de ontwikkelingen bij de producenten. Daarom is het van belang goede medewerkers te vinden, deze te binden en te boeien. Fair Trade Original wil een bedrijf zijn waar medewerkers graag voor willen werken en waar zij trots op zijn. De medewerkers worden gestimuleerd door ze gerichte opleidingen te laten volgen en regelmatig met hen in gesprek te gaan. Dat Fair Trade Original voor potentiële medewerkers een interessant bedrijf is, blijkt uit het aantal open sollicitaties en stageverzoeken dat wekelijks binnenkomt.

Instrumenten personeelsbeleid De Rechtspositieregeling is deels gebaseerd op de CAO Ziekenhuizen en deels toegespitst op Fair Trade Original.

De herziene Rechts­positieregeling, salarissystematiek en functie-indeling voor Fair Trade Original zijn in 2011 in gebruik genomen. De Ondernemingsraad heeft begin 2011 haar achterban geraadpleegd over de diverse regelingen, die vervolgens zijn ondertekend door directie en OR. De jaarlijkse voortgangsgesprekken h ­ ebben volgens planning voor 1 juli plaatsgevonden, de beoordelings­ gesprekken in december 2011 en januari 2012. In 2011 was er eenmalig centraal overleg tussen de leiding­ gevenden en de personeelsadviseur. In 2012 zal dit overleg halfjaarlijks bilateraal plaatsvinden. Fair Trade Original heeft een aantal medewerkers in dienst die veelvuldig reizen voor het uitoefenen van hun functie.

Het reisbeleid is in 2011 geactualiseerd.

Fair Trade Original: de organisatie

Werkgelegenheid Eind 2011 waren er 47 mensen werkzaam bij Fair Trade Original. Eén collega is gevestigd in Guatemala.

Werkgelegenheid per 31 december Vrouw/man

2010 31/17

2011 30/17

Onbepaalde tijd/ Bepaalde tijd

46/2

45/2

Fulltime/parttime

22/26

19/28

Totaal aantal mensen

48

47

Totaal FTE

41

40

Leeftijdopbouw De gemiddelde leeftijd bij de mannen op 31 december 2011 was 47 en bij de vrouwen 44 jaar, in beide categorieën een stijging van 1 jaar ten opzichte van het jaar ervoor.

Verloop Twee medewerkers hebben op eigen initiatief de organisatie verlaten. Eén tijdelijk contract is niet ­verlengd. In hetzelfde jaar zijn drie medewerkers aan­genomen, waaronder een Online Marketeer in een nieuw gecreëerde functie.

Personeelsverloop per leeftijdsgroep en geslacht Vertrek

Nieuw

1 v /1 m

1m

20+ 30+

1v

40+ 50+

1v 1v

Uit de EFTA fairtrade Assessment van april 2011 kwam naar voren dat de werknemers van Amdo Food Company (noedelfabriek in India) niet op regelmatige basis werden betaald. Daar waren weliswaar aanwijsbare redenen voor, maar toch was het niet acceptabel. Na letterlijk en figuurlijk een lange weg heeft sinds eind 2011 iedereen binnen Amdo Food Company naast een banken/of spaarrekening ook een officiële identiteit.

16

Bijna de helft van de medewerkers was eind 2011 langer dan 10 jaar in dienst bij Fair Trade Original. Er is gedurende het jaar één 12,5 jarig, één 25 jarig en één 35 jarig jubileum gevierd. Bovendien is inmiddels een tweede medewerker 35 jaar of langer in dienst van de organisatie. In 2011 is verder in kaart gebracht bij welke medewerkers belangrijke kennis aanwezig is in relatie tot toekomstige uitstroom door het bereiken van de ­p ensioengerechtigde leeftijd.

Pensioenfonds Fair Trade Original is aangesloten bij het pensioensfonds Zorg en Welzijn. In april 2011 vond in samenwerking met dit pensioenfonds een informatiebijeenkomst plaats voor het personeel waarbij zaken aan de orde kwamen als eerder of later stoppen met werken, arbeidsongeschiktheid en nabestaandenpensioen. De aanwezige deelnemers vonden het een nuttige sessie, die bovendien de drempel verlaagde om in de toekomst met ­eventuele vragen zelf contact op te nemen met het pensioenfonds.

Fair Trade Original: de organisatie

bedrijfsarts van Rienks Arbodienst hield indien nodig spreekuur op kantoor. Bovendien vond er periodiek ­overleg plaats tussen de personeelsadviseur en de bedrijfsarts. In 2011 is geen gebruik gemaakt van de diensten van de vaste vertrouwenspersoon.

Opleidingen In 2011 is er € 17.000 besteed aan opleidingen. Uit dit budget is een breed scala aan activiteiten gefinancierd waaronder een training Succesvol Acquireren, een ­conversatiecursus Engels en een bijeenkomst Verpakkingsmaterialen. De personeelsadviseur coachte aanvullend een aantal medewerkers op het gebied van tijdsmanagement.

In 2011 bood Fair Trade Original drie stageplaatsen aan.

Een VMBO leerling deed een praktijkgerichte stage in de Cash & Carry; een studente aan de Universiteit van Twente deed onderzoek naar de duurzaamheid van ver­ pakkingen en een studente aan de Hogeschool InHolland deed onderzoek naar de koffieproductie in Ethiopië.

Gezondheid en veiligheid

Toekomst

Het beleid van de organisatie is erop gericht om even­ tueel verzuim vóór te zijn. Het verzuimpercentage in 2011 was 3,5 % (2,5 % in 2010) en bleef daarmee ­relatief laag ten opzichte van het landelijk gemiddelde (4,5 % in 2011). Het aantal verloren arbeidsdagen liet wel een forse stijging zien (van 413 in 2010 naar 1905 in 2011) door het feit dat een aantal medewerkers langdurig ziek was. Met de medewerkers die langdurig ziek waren, werd zoveel als mogelijk contact gehouden om terugkeer naar het werk te vergemakkelijken. De

Aangezien er in 2012 wijzigingen in de organisatie worden voorzien, schuift een aantal geplande activiteiten door, zoals een medewerkers motivatieonderzoek en het opstellen van een plan van aanpak voor strategisch personeelsmanagement. Wel wordt in 2012 onderzocht in hoeverre het nieuwe werken doorgevoerd kan worden in de organisatie. Dit heeft ook te maken met de verhuizing naar een nieuw pand en de mogelijkheden om daar te werken met flexibele werkplekken.

Medewerkers van een van de productiebedrijven van Conserve in India (zij maken onder andere woon- en modeaccessoires van recycled materiaal) krijgen les in lezen, schrijven en rekenen. Na twee lessen kon iedereen zijn/haar eigen naam schrijven en hoefden ze niet meer een duimafdruk te zetten bij de uit­betaling van het salaris.

Marktontwikkeling

18

Marktontwikkeling

Marktontwikkeling Fair Trade Original streeft via handel die ontwikkelt naar een verantwoorde wijze van consumeren, met aandacht voor mens en milieu. Binnen deze context is de handel leidend, want meer afzet biedt meer inkomen aan de handelspartners. Tegelijkertijd werkt de organisatie aan een solide financiering van de eigen activiteiten en aan een heldere positionering van het merk om ook in de toekomst een overtuigende rol te kunnen blijven spelen in de fairtrade branche.

Financiële resultaten 2011 Netto-omzet: € 19,6 miljoen 2010: € 18,6 miljoen Netto resultaat: € 39.000 2010: € 268.000 Brutomarge: € 5,6 miljoen 2010: € 5,3 miljoen Overige opbrengsten (waaronder subsidies): € 0,1 miljoen. 2010: € 1,9 miljoen Fair Trade Original heeft het boekjaar 2011 afgesloten met een nettowinst van € 39.000 (2010: € 268.000).

Een uitstekend resultaat gezien het wegvallen van een groot deel van de subsidie-inkomsten. De netto-omzet is in 2011 met € 1 miljoen (6%) gegroeid tot € 19,6 miljoen. De omzet van de Business Unit Food is gelijk aan 83% van het totaal en bedraagt € 16,4 miljoen. De

­ usiness Unit Gifts & Living heeft een netto-omzet B behaald van € 3,2 miljoen, 17% van het totaal.

Omzetontwikkelingen De groei van de omzet is in 2011 gestagneerd als gevolg van de verslechterde economische omstandigheden in Nederland en het daardoor gedaalde consumenten­ vertrouwen. Fair Trade Original zag de omzet van de drie hoofdproductgroepen food, koffie en gifts & living licht toenemen. Zowel bij food als koffie is de gerealiseerde afzet gedaald in vergelijking met 2010. De verhoging van verkoopprijzen heeft gezorgd voor de toename van de omzet. De afzet van food onder het merk Fair Trade Original in het supermarktkanaal steeg met 9%. De inkoopprijs van een aantal grondstoffen is fors gestegen waardoor de organisatie zich genoodzaakt zag de verkoop­ prijzen aan te passen. In het bijzonder kan de prijsontwikkeling van gebrande koffie genoemd worden. De inkoopprijzen van verschillende melanges zijn met meer dan 30% toegenomen in één jaar tijd. Het omzetaandeel van koffie is hierdoor toegenomen van 25% naar 27% van het totaal.

Margeontwikkeling De brutomarge inkomsten zijn in 2011 met 7% toe­ genomen tot € 5,6 miljoen. Vooral gifts & living heeft de margeresultaten sterk zien verbeteren. De marge­bijdrage van gifts & living is gegroeid van 23% naar 25% van het totaal. Het brutomargepercentage van gifts & living is verbeterd door lagere afschrijving op incourante voor­ raden en positieve herwaarderingsresultaten als gevolg van de dollarkoersstijging. De brutomarge bedraagt in 2011 44% ten opzichte van 41% een jaar eerder.

Netto-omzet per productgroep

17%

27%

56%

Food Koffie Gifts & Living

Netto-omzet per verkoopkanaal

46%

41%

Gift Retail Out of home

9% 4%

Internationaal Food Retail

12 10 8 6 4

0

2011

2

Resultaat voor rente en belasting 2007-2011 in duizenden euro’s 2.000 1.500 1.000 500 0 (500) (1.000)

2011

In 2011 zijn de autorisaties van SAP gebruikers herzien en is het beheer hiervan aangescherpt. De herziening en aanscherping van bevoegdheden per SAP gebruiker is opgenomen in de ICT planning van 2012. Ook zal Fair Trade Original in 2012 een business-to-business webshop voor haar zakelijke klanten introduceren. Deze webshop is gekoppeld aan bestaande systemen en zal leiden tot een verhoging van het serviceniveau en meer efficiency in het orderproces. Het waarborgen van de

Vanwege het aflopen van de voornaamste subsidie­ programma’s heeft Fair Trade Original kostenbeheersingsmaatregelen genomen met het doel de bedrijfs­ resultaten op peil te houden. De kosten zijn in 2011 met € 1,1 miljoen (16%) gereduceerd tot € 5,7 miljoen.

De maatregelen om kosten te verlagen zijn effectief geweest. Bovendien zijn de beschikbaar gestelde ­kostenbudgetten niet volledig besteed.

14

2010

Kosten

16

2010

Fair Trade Original werkt met het bedrijfsinformatie­ systeem SAP All-in-one. Het functioneel en technisch beheer van dit programma is grotendeels uitbesteed aan een erkende SAP-leverancier. Met deze leverancier zijn overeenkomsten gesloten in de vorm van Service Level Agreements. Fair Trade Original heeft maatregelen genomen om de beschikbaarheid, continuïteit en beveiliging van haar ICT systemen te waarborgen. Deze maat­ regelen zijn in procedures vastgelegd en worden regelmatig aangepast aan gewijzigde omstandigheden.

18

2009

De overige opbrengsten bedroegen in 2011 € 0,1 miljoen (2010: € 1,9 miljoen). Eind 2010 heeft Fair Trade Original de lopende subsidieprogramma’s afgerond en is besloten nieuwe programma’s bij handelspartners ­primair vanuit eigen middelen te financieren. Hierdoor bedroeg de daling van de inkomsten uit subsidies € 1,7 miljoen. In 2011 is alleen subsidie ontvangen van PSO in het kader van een Leer-Werk traject. ASN Bank heeft via een donatie een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de Aziatische kooklijn.

20

2009

Informatievoorziening en automatisering

Netto-omzet 2007-2011 in miljoenen euro’s

2008

Subsidie

Met de logistieke dienstverlener Van Uden sloot Fair Trade Original in 2011 een vernieuwde samenwerkingsovereenkomst af. Mede dankzij scherpere en verbeterde condities en een meer efficiënte gezamenlijke aanpak zijn zowel voor food als voor gifts & living de kosten gereduceerd. In 2012 is de belevering van gift retail klanten op basis van postcodegebieden geïntroduceerd. De organisatie wil met deze maatregelen de logistieke ­kosten voor klanten betaalbaar houden en de efficiency vergroten.

2008

Logistiek

2007

De brutomarge inkomsten op food verkopen zijn gestegen met € 0,2 miljoen tot € 3,2 miljoen. Onder druk van ­stijgende grondstofprijzen heeft Fair Trade Original de brutomarge inkomsten op koffie zien dalen met 4% tot € 1 miljoen. De procentuele brutomarge op food is gestegen van 28% in 2010 naar 29% in 2011. Het brutomargepercentage op koffie is gedaald naar 19% (2010: 22%). De snelheid waarmee en mate waarin de inkoopprijzen zijn gestegen, maakte het voor de organisatie moeilijk om zonder margeverliezen tijdig prijsverhogingen geaccepteerd te krijgen bij klanten.

Marktontwikkeling

2007

19

20

beschikbaarheid en continuïteit van bedrijfssystemen vormt de derde pijler waarop de organisatie haar aandacht zal richten. Het belang van SAP is door verdergaande automatisering van het inkoop- en verkoop­ proces toegenomen en stelt nieuwe eisen aan de organisatie en beheer van ICT systemen.

Toekomstverwachting Naar verwachting zal ook in 2012 de omzet groeien.

De vooruitzichten voor zowel de food als de gifts & living activiteiten zijn gematigd positief. Net als veel andere bedrijven zal Fair Trade Original hinder ondervinden van de economische omstandigheden. Dat neemt niet weg dat de omzet zeer waarschijnlijk de grens van € 20 miljoen zal passeren. Vanwege de voorgenomen verzelfstandiging van de gifts & living activiteiten doet de ­organisatie geen uitspraken over het verwachte resultaat in 2012. Op het moment van het uitbrengen van dit Jaarverslag is nog geen besluit genomen over de wijze waarop, het tijdstip en de condities waaronder de ­business unit verzelfstandigd gaat worden. Niet alleen in organisatorische zin, maar ook in personele zin heeft de verzelfstandiging van gifts & living gevolgen. De splitsing van de bedrijfsactiviteiten in twee onafhankelijke entiteiten zal bij voorkeur geschieden met het behoud van zoveel mogelijk arbeidsplaatsen. Het realiseren hiervan is echter mede afhankelijk van de wijze waarop de verzelfstandiging gestalte krijgt.

Marktontwikkeling

Food Fair Trade Original heeft de meerjarige doelstelling om haar positie als leidend A-merk fairtrade food in Nederland te verstevigen. Hieraan gekoppeld was de doelstelling voor 2011 om 5% omzetgroei food (inclusief koffie) te realiseren, hetgeen is gebeurd. De aanpak om de voortrekkersrol van Fair Trade Original bij herhaling toe te lichten aan de beslissers binnen de belangrijkste afzetkanalen, heeft zijn vruchten afgeworpen.

Bovendien is het lonend gebleken om supermarktorganisaties op verschillende niveaus te benaderen. Zo nam C1000 in 2011 centraal verschillende nieuwe artikelen op in het assortiment, waaronder koffie. Tegelijkertijd werd individuele filialen de mogelijkheid geboden een groter assortiment Fair Trade Original producten op te nemen: eind 2011 verwelkomde Fair Trade Original langs deze weg de 27e C1000 winkel als klant.

Food is van groot belang voor Fair Trade Original: 83% van de omzet komt uit levensmiddelen. De producten zijn bovendien dankzij de verpakking en hun brede aanwezigheid op de winkelschappen van groot belang voor de herkenbaarheid van het merk. Binnen het assortiment en in de verschillende marktkanalen was 2011 een actief jaar. Tal van nieuwe producten kwamen op de markt en uitbreiding van het assortiment bij de supermarkten, Wereldwinkels en andere verkoopkanalen was succesvol.

De grootste productintroductie in 2011 was die van de Aziatische kooklijn: zes nieuwe producten verschenen tegelijkertijd op het schap. Het productiebedrijf KRS in Bangkok vormt een belangrijke schakel in een nieuw ontwikkelde fairtrade keten van boer tot consument.

21

De verbeterde samenhang tussen marketing­ inspanningen en verkoopactiviteiten had onder andere een gunstig effect op ­productintroducties.

pakkettenverkoop in dit kanaal. Fair Trade Original wil desondanks in de komende jaren ook hier een lichte groei realiseren door de loyaliteit aan het merk te ver­ groten en door aantrekkelijke productintroducties.

Omzetontwikkeling De omzet food (inclusief koffie) steeg van € 15,6 miljoen in 2010 naar € 16,4 miljoen in 2011, een stijging van 5%. De brutomarge steeg ten opzichte van 2010 met 4% naar € 4,2 miljoen in 2011. Een doelstelling voor 2011 was om de procentuele marge minder hard te laten dalen dan in 2010, hetgeen is bereikt.

Verkoopkanalen Food Retail Net als in voorgaande jaren, was ook voor 2011 de meeste omzetgroei begroot binnen het supermarkt­ kanaal. De omzetgroei van 14% overtrof ruimschoots de doelstelling van 5% groei. De sterk gestegen koffie­ prijzen zijn hier de belangrijkste verklaring voor. Daarnaast zijn er succesvolle nieuwe producten gelanceerd die door meerdere supermarktketens zijn opgenomen en vond distributie-uitbreiding plaats van bestaande producten in combinatie met betere verkopen van bestaande producten bij de supermarktorganisaties.

Gift Retail De formules en organisaties in het Gift Retail kanaal (voornamelijk Wereldwinkels en WAAR) hebben een moeilijk jaar achter de rug. Dit was ook voor Fair Trade Original merkbaar: de omzet aan deze winkels daalde met 3% in tegenstelling tot de groeidoelstelling van 1%.

De belangrijkste reden was de tegenvallende kerst­

Out of Home Fair Trade Original wil nadrukkelijker aanwezig zijn in de Out of Home markt. Deels vindt dit plaats in samen­ werking met Van Oordt the portion company en United Coffee voor respectievelijk portieverpakkingen en koffie.

In andere productcategorieën leidden de activiteiten in 2011 echter nog niet tot de gewenste doorbraak. Het Out of Home kanaal is relatief bewerkelijk. De inzet van een interim accountmanager Out of home leverde op korte termijn onvoldoende op en kon daardoor niet worden gecontinueerd. Toch blijft Fair Trade Original het omzetpotentieel in dit strategisch belangrijke kanaal aanboren.

In 2011 was 80% van de omzet food in het Out of Home kanaal bestemd voor kerstpakketten. In de kerstverkopen food vond een omzetdaling van 17% plaats, te verklaren door het mislopen van enkele grote orders bij een belangrijke distributeur.

Internationaal Internationaal verkocht Fair Trade Original iets minder food dan in 2010 (index 99). De verkoop van food aan klanten in het buitenland is geen speerpunt, wat zichtbaar is in deze daling. Fair Trade Original België, dat circa 43% van de totale omzet food (exclusief koffie) voor haar rekening neemt binnen het internationale kanaal, verkocht in 2011 17% minder food dan in 2010. Dit zusterbedrijf is een belangrijke speler in de koffieomzet: ze

Marktontwikkeling

Foodomzet in miljoenen euro’s (exclusief koffie) 2010

2011

%

Food retail

5,4

5,9

109

Gift retail

4,2

4

Out of Home

0,8

0,8

Internationaal Totaal

95 100

0,5

0,4

80

10,9

11,1

102

Koffieomzet in miljoenen euro’s 2010

2011

%

Food retail

2,4

3,1

129

Gift retail

1,5

1,5

100

Out of Home

0,1

–

–

Internationaal

0,7

0,7

100

Totaal

4,6

5,3

115

22

neemt 99% van de koffieomzet in het internationale kanaal voor haar rekening en realiseerde in deze productgroep een stijging van 11% ten opzichte van 2010.

Promotie In samenwerking met haar afnemers streefde Fair Trade Original in 2011 via voornamelijk kortingsacties en proeverijen naar afzet van haar producten onder een bredere groep consumenten.

Bij Albert Heijn, de grootste klant binnen Food Retail, werd dit succesvol gedaan met behulp van schapacties, een recept in Allerhande en bijbehorende receptkaart.

Bij Jumbo werd gekozen voor een Jumbo Deal met koffie en broodbeleg. Tevens was er een Koop & Win actie waarbij consumenten kans maakten op een Fair Trade Original pakket. Ook twee proeverijen bij Marqt leverden extra verkopen en nieuwe consumenten op.

Binnen de Wereldwinkels en WAAR werd in 2011 de verkoop van de levensmiddelen actief gestimuleerd met aanbiedingen. Daarnaast waren er receptkaarten en werd als vervolg op het succesvolle Tien keer Heerlijk een tweede receptenboekje uitgebracht: Lekker Tafelen met Fair Trade Original. In oktober ontvingen Wereldwinkels een Wijnwijzer om aan de flessen te bevestigen.

Tijdens een Aziatische Avond bij een aantal Wereldwinkels en WAAR winkels konden vaste klanten de nieuwe Aziatische kookproducten komen proeven. Bijna alle kerstpakketverkopende Wereldwinkels gebruikten de kerstpakketfolder die samen met collega-importeur De Evenaar was samengesteld.

Marktontwikkeling

Klanttevredenheid Onder de Wereldwinkels is onderzoek gedaan naar de activiteiten die Fair Trade Original specifiek voor deze groep afnemers heeft opgezet in 2011. Totaal hebben 266 respondenten de vragenlijst ingevuld. Hieruit kwam naar voren dat Wereldwinkels tevreden waren over de winkel- en informatiematerialen. Over de maandaanbiedingen was men gematigd positief, dus deze kunnen worden aangescherpt. Ook vond onderzoek plaats onder de Wereldwinkels die kerstpakketten verkochten. 181 respondenten vulden de enquête in. Over de Kerstbrochure waren Wereldwinkels tevreden, net als over de service van Fair Trade Original. Gemiddeld scoorde Fair Trade Original een 7,7: hetzelfde als de twee jaren ervoor.

Productaansprakelijkheid Voedselveiligheid is essentieel in de levensmiddelenbranche waarin Fair Trade Original zich beweegt. De organisatie is daarom alert op haar eigen handelen in deze en dat van haar leveranciers. In 2011 is het HACCP systeem van Fair Trade Original voor voedselveiligheid twee keer beoordeeld door het onafhankelijke bureau Det Norske Veritas en in mei bovendien door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. In alle gevallen was de uitslag positief. De aanbevelingen zijn geïmplementeerd. Voor 2012 is besloten om, inspelend op de veranderende eisen van de Europese markt, de HACCP certificering van Fair Trade Original in samenwerking met Det Norske Veritas om te zetten naar ISO22000 certificering.

De HACCP systemen van Nantekara, Khoisan Salt en Fynbos Fine Foods in Zuid-Afrika werden in 2011, op initiatief van Fair Trade Original, beoordeeld door een onafhankelijke organisatie.

Deze producenten van culinaire producten ­hebben een goed functionerend HACCP systeem, maar niet de financiële middelen voor certificering. De resultaten van deze beoordeling gaven hen een leidraad om verdere verbeteringen in hun voedselveiligheidssysteem aan te brengen, zodat zij blijven voldoen aan de internationale normen op het gebied van voedselveiligheid.

Bovenstaand bord hangt in de fabriek van Khoisan Salt.

23

Marktontwikkeling

Klachten Vanuit een analyse van de ontvangen klachten zijn drie verbetertrajecten gestart: In samenwerking met de producent is in het najaar van 2011 een nieuwe strooituit op de Hagelslag ­geïntroduceerd nadat een eerdere aanpassing onvoldoende resultaat had opgeleverd.

Het wit uitslaan van de pure hagelslag is naar verwachting afgenomen dankzij een aanpassing van de receptuur.

Ondanks een eerdere ingreep in 2010 bleven klachten binnenkomen over teveel zout in de pindakaas. Een aanpassing in het proces van de leverancier en extra controles moeten alsnog leiden tot een structurele verbetering.

Klachten in 2011, 161 totaal Verpakking fysiek

31%

Uiterlijk product

29%

Smaak

23%

Overige

17%

Recalls In 2011 heeft Fair Trade Original geen recall hoeven uitvoeren.

Kwaliteit en voedselveiligheid Van de vijf doelstellingen voor 2011 op het gebied van kwaliteit en voedselveiligheid zijn er drie behaald: 99,9% van de orderregels zijn uitgeleverd

zonder productklachten; 85% van de leveranciers (producenten) had

een gecertificeerd voedselveiligheidssysteem of is beoordeeld door een door Fair Trade Original goedgekeurde, onafhankelijke organisatie waaruit blijkt dat het niveau van het voedselveiligheidssysteem voldoende is; in de eigen leveranciersbeoordeling van Fair Trade Original had 85% van alle leveranciers (producenten) status groen (goedgekeurd); 13% status geel (goedgekeurd met kleine afwijkingen) en 2% oranje (voorlopig goedgekeurd met grotere afwijkingen). Met de leveranciers in de categorieën geel en oranje werden duidelijke afspraken gemaakt om tot een verdere verbetering te komen.

Twee doelstellingen zijn ten dele behaald: De traceerbaarheid van producten die Fair

Trade Original in bulk inkoopt en in Nederland laat verpakken, is voor 80% in plaats van 100% in het bedrijfsinformatiesysteem van Fair Trade Original vastgelegd.

3 in plaats van 4 producenten zijn door een externe onafhankelijke organisatie beoordeeld met betrekking tot de Fair Trade Original HACCP checklist.

Leveranciersbeoordeling 2010

2011

Groen

77%

85%

Geel

19%

13%

Oranje

4%

2%

24

Toekomst Business Unit Food Het Food Retail kanaal blijft de belangrijkste kansen bieden voor groei in de komende jaren. Fair Trade Original zal blijven innoveren om zo optimaal mogelijk van dit groeipotentieel gebruik te maken. Fair Trade Original zal zich daarnaast meer richten op het Out of Home kanaal om haar unieke positie als leidend A-merk in fairtrade food in Nederland te bevestigen. Dit zal gebeuren door het lanceren van één of meer specifieke Foodservice proposities. Ook het Gift Retail kanaal blijft van groot belang voor de food verkopen van Fair Trade Original en daarom zal zij doorgaan met het bieden van tailor made promoties voor onder andere Wereldwinkels. In de nabije toekomst zal beleid ontwikkeld worden ten aanzien van food verkoop via internet.

Gifts & Living De Business Unit Gifts & Living stelde zich in 2011 ten doel om verder te groeien in de mainstream markt, zowel nationaal als internationaal. Hiertoe zijn partners gezocht in groothandel en online verkoop. Aan de inkoopkant werd het handelspartnerbestand uitgebreid met vier leveranciers met een behoorlijke productiecapaciteit en producten die geschikt zijn voor mainstream markten.

In 2011 werd de succesvolle collectie houten manden en keramiek onder het label Fair Trade Original by Piet Hein Eek uitgebreid met het servies DIK uit Thailand.

Alle producten werden met succes in eigen land en inter­

Marktontwikkeling

nationaal aangeboden. Als aanvulling op deze design­ collectie is in 2011 samenwerking gezocht met ontwerpster Anne-Claire Petit voor een serie interieurtextiel en met het Nederlandse lederwarenbedrijf Ferrici voor een collectie ecologisch gelooide lederwaren. De verkoop van beide productlijnen start in 2012. Door deze samenwerking met derden krijgt de collectie van Fair Trade Original een eigen gezicht en komt wat hoger in de markt te liggen. Langs deze weg kan Fair Trade Original een entree maken in nieuwe markten.

Parallel aan de groei van de omzet werd in 2011 gewerkt aan verbetering van het nettorendement. Dit was lastig omdat subsidies waaruit in het verleden de kosten voor productontwikkeling deels werden gedekt, kwamen te vervallen. Op deze post is fors bezuinigd, net als op de kosten voor verkooppromotie.

Omzetontwikkeling Eind 2011 bestond het aanbod gifts & living producten uit 1.600 artikelcodes. De omzet bedroeg in dat jaar € 3,2 miljoen, een stijging van 7% ten opzichte van 2010. De ambitieuze omzetdoelstelling van € 3,6 miljoen is daarmee niet gerealiseerd, met name door het weg- cq tegenvallen van de verwachte omzet bij enkele grotere mainstreamklanten.

Mede dankzij een gunstige ontwikkeling van de dollarkoers was het brutomargeresultaat over 2011 44% (41 % in 2010). Kostenbesparingen in de logistiek leverden een voordeel op van 7%. In 2011 is bovendien door een scherp opruimingsbeleid de voorziening van de incourante voorraad gedaald van € 312.000 (eind 2010)

Fair Trade Original en CreArte in Guatemala ­broedden al langere tijd op productontwikkeling die werk oplevert voor met name de wevers. Aangestoken door de succesvolle samenwerking met Piet Hein Eek in Vietnam en Thailand, ­benaderde Fair Trade Original textielontwerpster Anne-Claire Petit. Zij liet zich inspireren door de weef­tech­ nieken en kleuren van de Maya-bevolking

25

naar € 128.000 eind 2011. In 2012 wordt ingezet op een verdere daling naar € 100.000.

Omzet gifts & living in miljoenen euro’s 2010 2,4

2011 2,5

Internationaal

0,5

0,6

Out of Home

0,1

0,1

Totaal

3,0

3,2

Gift retail

Verkoopkanalen Gift Retail De omzet aan Wereldwinkels en WAAR winkels stond onder druk van toenemende concurrentie en daalde met 4% ten opzichte van 2010. Om aan deze ontwikkeling het hoofd te bieden, werd onder andere de samenwerking met FaiRSupport geïntensiveerd. De omzet aan FaiR­ Support groeide met 17%. Op initiatief van de Rainbow Collectie deed Fair Trade Original mee met een grote landelijke campagne voor het realiseren van de Millenium doelen; Shake the World. Voor deze campagne zijn alleen aan Wereldwinkels al 20.000 armbandjes verkocht. De verkoop van gifts & living producten voor kerstpakketten bleef in 2011 nagenoeg gelijk aan 2010.

De Cash & Carry is met productvernieuwingen en actiemomenten een aantrekkelijke inkoopplaats gebleven voor Wereldwinkels. Als extra impuls werd een eenmalige collectie Afrikaanse fairtrade artikelen ingekocht bij meerdere producentgroepen. De Cash & Carry wordt

Marktontwikkeling

mede bezocht door een groeiende groep zelfstandige detaillisten en online winkeliers. De omzet in de Cash & Carry daalde met 5% als gevolg van een toe­ nemend aantal Wereldwinkels dat pre-orders plaatst en bijbestellingen per e-mail doet.

Mainstream afnemers waren onder andere De Bijenkorf en Wehkamp.nl. Zij namen naast de Piet Hein Eek collectie ook manden, vazen en decoratieartikelen van Fair Trade Original af. Een belangrijke klant werd ook de winkel van Piet Hein Eek zelf en een aantal van zijn dealers en vaste afnemers. Andere afnemers waren onder andere museumwinkels en een nieuwe winkelformule als de 50/50 Stores. Voor sommige klanten werd een specifieke collectie ontwikkeld of geselecteerd en ingekocht. Return to Sender kocht, samen met HEMA, een beperkt aantal artikelen in een relatief hoog volume.

Ook de stichting Jong Ondernemen was met haar project KidsinBizz een belangrijke klant. Met Edelman BV werd eind 2010 de collectie Fair Trade Original by Edelman ontwikkeld. Deze heeft echter in de verkoop niet het gewenste resultaat behaald. De gezamenlijke collectieontwikkeling is na het voorjaar 2011 stopgezet.

Internationaal Internationaal was de grootste afnemer van gifts & living producten de zusterorganisatie Fair Trade Original in België, distributeur van fairtrade producten aan de Vlaamse Wereldwinkels. Dankzij de deelname aan de beurs Ambiente in Frankfurt kreeg Fair Trade Original er nieuwe internationale klanten bij zoals in Zwitserland het warenhuis Globus, in de USA Pottery Barn en in Engeland the Conran Shop. Ook enkele grotere fairtrade

Bambu, leverancier van prachtige producten van bamboe en kurk, is de eerste handelspartner in China waar Fair Trade Original zaken mee doet.

Deze nieuwe samenwerking wierp bij een aantal klanten vraagtekens op, vanwege de slechte reputatie die het land heeft op het gebied van arbeidsomstandigheden. Bambu is in die context inderdaad pionier op het gebied van duurzaam ondernemen. Zowel het milieu als de arbeidsomstandigheden zijn prioriteiten van de ondernemers van Bambu. Eind 2011 bezochten twee medewerkers van Fair Trade Original het bedrijf en enkele werkplaatsen, en bleken de ­eerste klanten ooit te zijn die belangstelling toonden voor het welzijn van de medewerkers. In samen­ werking met Fair Trade Original wil Bambu de laatste puntjes op de fairtrade i zetten.

26

­ istributeurs namen producten af in onder andere d Denemarken, Duitsland en Zweden.

Out of Home In de Out of Home markt werkte Fair Trade Original voor wat betreft het gifts & living assortiment voornamelijk samen met de Fair Goods & Food Company. De omzet daalde fors door de grillige kerstpakket (groot)handel waar deze partij zich op richt. Daarnaast is met United Coffee gewerkt aan een horecabestendig koffieservies voor de afnemers van Fair Trade Original koffie. Het ­succesvolle servies is inmiddels uitgebreid met toepassingen voor thuisgebruik.

Promotie Voor de tweede maal heeft Fair Trade Original haar topassortiment gepresenteerd op de internationale beurs Ambiente in Frankfurt. Kwalitatief maakt Fair Trade ­Original met haar productpresentatie een helder statement dat fairtrade en design goed samengaan en tot een krachtig en aantrekkelijk concept leiden.

Met behulp van twee collectiehandboeken, gericht op winkeliers, werden op de Nederlandse markt de nieuwe collecties gifts & living gepresenteerd met 200 nieuwe producten in het voorjaar en 325 in het najaar. De collectiehandboeken werden toegestuurd aan de lifestyle pers, die regelmatig producten opnam op de shopping pagina’s. De zichtbaarheid van de collecties op de website versterken dit effect.

Marktontwikkeling

Toekomst Business Unit Gifts & Living De ontwikkelingen in 2011 laten zien dat groei in gifts & living mogelijk is. Het tempo van de groei ligt echter laag.

Om de groeikansen te vergroten, werd in 2011 besloten voor de Business Unit een overnamepartner te zoeken.

Eind 2011 was duidelijk dat er op dat moment geen geschikte overnamepartner gevonden kon worden. Als vervolgstap zijn diverse scenario’s uitgewerkt voor de toekomst van gifts & living waarbij verzelfstandiging als de meest kansrijke gezien wordt. In de eerste helft van 2012 zal hierover een beslissing genomen worden.

Marketing In 2011 vonden opnieuw meer fairtrade producten hun weg naar het boodschappenmandje van de consument.

Dit blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van NCDO in samenwerking met Stichting Max Havelaar en Fair Trade ­Original. In 2011 kocht ruim 55% van de Nederlandse huishoudens één of meerdere fairtrade levensmiddelen.

Ook de aankoopfrequentie en de bestedingen per huishouden namen toe.

Fair Trade Original wil effectieve marketingactiviteiten ontwikkelen, die aansluiten bij de behoeften van de consument en de steeds sneller veranderende maatschappij. Om enerzijds mede de groei van de categorie fairtrade te blijven stimuleren en anderzijds zichzelf te onderscheiden van het toenemende aanbod aan fairtrade producten en merken.

En soms werkt het niet ….

Met een nieuwe producentgroep in Bangladesh werd een tapaslijn ontwikkeld van trendy terracotta ­aardewerk. De mensen in de eenvoudige werkplaats, die de klei handmatig uit de rivier winnen en op een draaischijf verwerken, bleken ondanks alle begeleiding niet tegen deze klus opgewassen. Om te voldoen aan de Europese normen voor voedselveiligheid, volgde een lange zoektocht naar de combinatie van de juiste klei, glazuur en oventemperatuur. Maar ook daarna bleken de kwaliteitseisen te hoog gegrepen. Slechts een van de 12 producten kwam op het schap. Fair Trade Original leerde dat het soms verstandig is een moeizaam ontwikkelproces tijdig af te breken.

27

De belangrijkste marketingdoelstellingen voor 2011 waren: Omzetgroei door assortimentsontwikkeling: – nieuwe impuls geven aan bestaande producten; – introduceren nieuwe producten.

Groei merkbekendheid en merkvoorkeur: – geïntegreerde promotiecampagne van tv tot ­winkelvloer; – uitbreiding online activiteiten.

In een nieuw jasje Mede op basis van onderzoek onder klanten en consumenten heeft Fair Trade Original in 2011 haar thee assortiment aangepast. De kwaliteit en smaak zijn verbeterd en het vernieuwde assortiment is naast Fairtrade ook biologisch gecertificeerd en 100% natuurlijk. De verpakkingen zijn gebruiksvriendelijker en milieu­ vriendelijker geworden: theezakjes- en envelopjes zonder nietjes en kartonnen doosjes gemaakt van duurzame houtvezels.

Ook de cacaopoeder van Fair Trade Original is in 2011 zowel Fairtrade als biologisch gecertificeerd geworden.

Vrij snel daarna werd dit cacaopoeder door het TV-programma Kassa als beste beoordeeld. ‘Echte chocola, in balans, niet te zoet’, oordeelde de jury. De cacaopoeder werd getest samen met 9 andere cacaopoeders en kanten-klare mengsels uit de supermarkten.

In 2011 is onderzocht of de huidige notenlijn van Fair Trade Original verbeterd kon worden door introductie van nieuwe soorten en een ander type verpakking. Helaas is dit op alle fronten een lastig traject gebleken. In 2012 wordt hier verder onderzoek naar gedaan.

Marktontwikkeling

In het snoepassortiment is de biologische nougat vernieuwd vanwege kwaliteitsproblemen. In één verpakking zitten nu twee smaken: vanille en chocolade. De zachte nougat is gemaakt met fairtrade rietsuiker, honing en cacao.

Nieuw in het assortiment Kenmerkend voor Fair Trade Original is dat zij continu op zoek is naar mogelijkheden om nieuwe fairtrade producten in de markt te zetten. Om nieuwe consumenten aan te trekken, maar ook om te laten zien dat fairtrade toegepast kan worden in vrijwel ieder schap van de supermarkt. In 2011 introduceerde Fair Trade Original twee geheel nieuwe fairtrade concepten: bakmixen en Aziatische kookproducten. Daarnaast werd een bijzondere chocoladeletter ontwikkeld.

Met de in het voorjaar geïntroduceerde Bakmixen voor Muffins en Brownies maakt de consument in een handomdraai muffins met chocoladestukjes en brownies, voor bij de koffie of thee, als basis voor een nagerecht of als traktatie. Hiermee speelt Fair Trade Original in op de consumententrend van gemak en genieten.

In de jaren negentig introduceerde Fair Trade Original de eerste eerlijke chocolade in Nederland. Inmiddels is chocolade een van de meest succesvolle fairtrade productcategorieën. Dankzij de Groene Sint campagne van Oxfam Novib zijn de afgelopen jaren ook grote stappen gezet in het aanbod verantwoorde chocoladeletters. Dit stimuleerde Fair Trade Original om met een bijzondere fairtrade chocoladeletter te komen. In september werd daarom de eerste chocoladel&tter voor iedereen geïntroduceerd. De letter viel op door zijn bijzondere vorm, het

In Amsterdam traden op de populaire trouw­ datum 11-11-11 tientallen dolverliefde stelletjes in het huwelijk. Zij kunnen sindsdien voor altijd het ‘&- teken’ tussen hun namen zetten. Als ultiem symbool van hun nieuwe verbintenis ­werden pas­getrouwde stellen daarom verrast met de eerste chocoladel&tter van Fair Trade Original in de vorm van het ‘&-teken’.

28

TERTIARY PACKAGING RY PACKAGING SECONDA PRIMARY PACKAGING

S MEET THE G UI GE KA

PACKAGING! LE AB

PRODUC

OTE - US ROM E| &P P

M

GE NE RA L

INST RUC TIO NS

FOOD LOSSES

ON TI

lab

els

Y BILIT USA

USE

mono material composite mate rial

renewa ble materi al % virgin mater % re ial cycle d mat erial stre ngth em bo die densi e ty pre mbo d en d e se nc ied w rgy eo a f to ter x or ins ig in

THESE PA C

ES FOR SUSTA LIN IN DE

PR OM O

info

product code

UTION TRIB DIS

THESE PA C

S ARE CURREN GE T KA

RE TA

INFORM ATIO N

OF SUSTAIN VEL AB LE

Y CIENC EFFI

rm pro ati d o bra uct n n ab nd am ou tp e han ro dlin du g in ce sym stru rs bols ctio inform ns ation abou barco t selle de r EAN cod e production batch

AL

IL

EFF ICI EN CY

ht ig we ility e & eab le m lu trac ckab vo sta ble sta ne ing kag f pac ern no patt atio pallet t nten g co ortin y use supp energ rney return jou of air transportation % damaged products

ALYSED ON TH AN E LY

TO

ICK ME! LL: P CA

PROD UCT ION

OUT PUT

mb

INPUT

water raw ma pollu terials ting subs tances proc ess er o recycl was in te fp go fw pro rodu aste c du cti tion st on m loc eps ati tra ode % on fail ns of po tra ure n rt s dis spo rt ta nc e

nu

self-

..

TY. ILI

volume

ratios (renewable) energy

diz dar

THESE PA C

D

PEC T S IFI

stan

refillable t conten visible ld to ho easy se to do easy pen to o sy f ea roo w kp la lea ing ell lab ns tio s ac ce im ran a cla pe ap

GING FUNCTIO KA NS AC

AMOUNT

shelf life

MA T

ts en n m at tio tre fica nts e ce erti on c ls rfa ria mp su co mate s f ink ro of be ber m es nu num esiv adh es ditiv r ad e othe spac head t weigh surface

S ENT ON MP CO

hygiene

CH AR AC TE RIS TIC S

LS IA ER

by co sy ns m bo um co er ls lle cti dis po on s sin ys dis te g po sin instru m g pro cti duct on s pre stor p arat ing ion open ing right qu antity resealable easy to empty comple tely

MAT ERIA L

TIONS CA

NALYSED AN BE A

Uiteindelijk heeft Fair Trade Original ervoor gekozen om vier flights met commercials uit te zenden, in januari, april, augustus en december. Televisie als medium werd

ARD ADE DISC DEGR

U RE

Campagne In samenwerking met het reclame- en mediabureau ­ontwikkelde Fair Trade Original in 2010 een nieuwe ­campagnestrategie, die in 2011 uitgerold werd. Het uitgangspunt was om jaarrond aanwezig te zijn in de media: gedurende 8 maanden wekelijkse spotjes op donderdag en vrijdag op Nederland 1, 2 en 3, waar de primaire doelgroep het beste kon worden bereikt. Er zijn op kosten­efficiënte wijze diverse commercials geproduceerd op basis van eenzelfde format, waarmee de breedte van het food assortiment van Fair Trade Original getoond kon worden. Tevens bood dit de mogelijkheid om de diverse productgroepen die op televisie aan bod kwamen, te ondersteunen met promoties op de winkelvloer en (online) consumentenacties.

E -LIF OF RECYCLE

R NE GE

DEN SE

S CANNOT WA GE IT KA

In 2011 heeft een studente van de Universiteit Twente een uitgebreid onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor Fair Trade Original om duurzamer te gaan verpakken. Complicerende factor daarbij is dat producten van Fair Trade Original worden verpakt door externe leveranciers, van wiens (on)mogelijkheden de te maken keuzes afhankelijk zijn. Daarom heeft de studente een methode ontwikkeld waarmee Fair Trade Original – in samenwerking met leveranciers – gestructureerd kan werken aan het verbeteren van de duurzaamheid van haar verpakkingen (primair, secundair en tertiair). Tevens is een deel

TO DEVELOP SUSTAINABLE PACKAGING

In oktober 2011 was Fair Trade Original een van de ­genomineerden voor Aangepakt 2011. Onder deze ­noemer besteedde Nedvang aandacht aan negen productinnovaties op het gebied van afvalvermindering.

Fair Trade Original kreeg een nominatie dankzij de wijnflessen die zij importeert uit Zuid-Afrika en die in gewicht teruggingen van 550 gram naar 350 gram per fles. Dit bespaart zowel glas (van productie tot afval) als energie tijdens het transport.

TAIN - PROT ON EC T |C

Duurzame verpakkingen

INSPIRATIONS & ASPIRATIONS

release of toxic substances ration ery by incine energy recov ns ducts l by-pro nditio harmfu ntal co onme ess l envir eria right illingn mat w umer recycled ing cl cons for ncy and ow dem g/d se clin reu ly upcy mb fter e ass life a cess dis r fro d-o g p cture en in an nufa cle a m by

In het najaar van 2011 introduceerde Fair Trade Original een nieuwe lijn met zes Aziatische kookproducten: twee woksauzen, twee currypasta’s, sweet chili saus en ketjap manis. De Oosterse fairtrade kookproducten zijn zo puur mogelijk en bevatten geen smaakversterkers en – met uitzondering van de Ketjap Manis – geen conserveermiddelen. Extra ingrediënt is wel: de boeren die de peper, suiker en sojabonen leveren, ontvangen een ­eerlijke prijs en een ontwikkelingspremie om te investeren in hun toekomst. Hiermee bracht Fair Trade Original de eerste fairtrade lijn Oosterse producten op de markt.

De introductie was met opnames bij onder meer Albert Heijn, C1000 en Wereldwinkels direct een succes.

van het bestaande assortiment beoordeeld op basis van deze methode. In 2012 zal de methode geïmplementeerd worden.

NSPORT - INFO RA R -T

&-teken, ooit de 27e letter van het Latijnse alfabet. De consument kon de verpakking bovendien voorzien van een persoonlijke boodschap. De letter was verkrijgbaar bij onder andere Plus, Deen, Makro en Wereldwinkels.

Ook was de letter te koop via een speciale online webshop.

Marktontwikkeling

De methode die een studente van de Universiteit Twente voor Fair Trade Original ontwikkelde om gestructureerd te werken aan het verbeteren van de duurzaamheid van verpakkingen, wordt in 2012 geïmplementeerd.

29

duurder en het marketingbudget lager door de margedruk op food, waardoor de media-inzet moest worden beperkt. De koffiecommercial in januari werd gecombineerd met een sampling actie van koffiepads op vier grote stations. De ambitie om synergie te realiseren tussen commercials op tv en acties op de winkelvloer, bleek moeilijk realiseerbaar.

Eind 2011 heeft Fair Trade Original onderzoek gedaan naar de merkbekendheid en de effectiviteit van de tele­ visiecampagne. Ook andere aspecten als merkattitude, productbekendheid, aankoopplaats en gebruiks- en aankoopfrequentie zijn meegenomen. De totale merk­ bekendheid in 2011 was 72% (in 2010: 70%). Het aantal mensen dat zegt gebruikerservaring te hebben met het merk Fair Trade Original stijgt ten opzichte van het aantal mensen dat zegt het merk alleen van naam te kennen.

Van de mensen met gebruikservaring met Fair Trade Original is 88% een tevreden gebruiker. Bij mensen die de televisiecampagne van Fair Trade Original hebben gezien, stijgt de aankoopintentie aanzienlijk.

De uitbreiding van de marketingafdeling met een online marketeer per 1 juli 2011 heeft ervoor gezorgd dat de website verder geoptimaliseerd werd en een nieuwe e-mailmarketing tool is geïmplementeerd. Daarnaast was er een uitgebreide online campagne ter ondersteuning van de chocoladel&tter, inclusief een facebookactie en een tijdelijke webshop.

Nationale Postcode Loterij Sinds 2010 zijn Fair Trade Original, Landelijke Vereniging van Wereldwinkels en Stichting Max Havelaar gezamen-

Marktontwikkeling

lijk beneficiënt van de Nationale Postcode Loterij.Steeds meer winkels, bedrijven en consumenten vinden hun weg naar fairtrade producten. Feit blijft dat de helft van de Nederlandse huishoudens nooit een fairtrade product aanschaft. Daarom startten de drie grootste vertegenwoordigers van fairtrade in Nederland – Fair Trade Original, de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels en de Stichting Max Havelaar – een gezamenlijk offensief: fairbezig.nl. Het streven: een verdriedubbeling van de fairtrade besteding per Nederlander in drie jaar tijd.

Toekomst Marketing In 2012 zal Fair Trade Original de fundamenten neerzetten voor een nieuwe positionering van het merk voor de komende jaren. Vanuit deze nieuwe positionering zullen alle marketingactiviteiten onder de loep worden genomen: van assortimentsstrategie tot verkoopkanalen en van communicatieconcept tot verpakkingslijn.

Consumenten gaan steeds meer eisen stellen aan voedingsproducten en er is in toenemende mate aandacht voor de relatie tussen voeding en gezondheid. In 2012 zal Fair Trade Original haar beleid omtrent allergenen, voedingswaarde en additieven aanscherpen.

De lancering van fairbezig.nl werd gecombineerd met de zoektocht naar een fairtrade 18-karaats Gouden Banaan. Fairtrade goud wordt zonder giftige chemicaliën uit de grond gehaald en geeft goudzoekers ook financieel een betere toekomst.

Op fairbezig.nl kon heel Nederland in oktober 2011 middels een live speurtocht zoeken naar het eerlijkste goud van Nederland. Wie de gouden banaan vond, mocht ‘m houden. Uiteindelijk vond de winnaar de gouden banaan in – waar anders – de Apenheul in Apeldoorn. De introductie van fairbezig.nl werd ondersteund op televisie, radio, online en in dag­bladen.

30

Samenwerking met handelspartners

Marktontwikkeling

31

Samenwerking met handelspartners

Samenwerking met handelspartners De combinatie van handel en ontwikkelingsprogramma’s leidt in de praktijk van Fair Trade Original tot duurzame ontwikkeling van handelspartners en hun werknemers en aangesloten producenten in Afrika, Azië en LatijnsAmerika: People: Fair Trade Original voelt zich verbonden met de makers van haar producten en sterkt mensen en organisaties in hun streven werk- en leefomstandigheden te verbeteren.

Profit: een groeiende en meer renderende afzet ­verbetert de inkomenspositie van producenten en werknemers.

Planet: Fair Trade Original helpt haar producenten en handelspartners te voldoen aan milieueisen vanuit de markt en speelt pro actief in op ontwikkelingen in samenwerking met gespecialiseerde externe partijen.

Thema’s in de handel Fair Trade Original koopt haar producten in op fairtrade handelsvoorwaarden bij geselecteerde handelspartners in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Binnen de inkoop­ activiteiten deden zich in 2011 enkele specifieke aandachtspunten voor: Nieuwe richtlijnen traceerbaarheid van grond­

stoffen. Fairtrade International, de organisatie die de standaarden vaststelt voor producten met het Max Havelaar keurmerk voor Fairtrade, bepaalde in 2011 dat producten met cacao, suiker, thee en vruchtenconcentraat niet één op één de ingekochte Fairtrade gecertificeerde

ingrediënten hoeven te bevatten. Onder het principe Mass Balance is het bijvoorbeeld toegestaan om niet Fairtrade gecertificeerde cacao aan een reep chocolade met het Max Havelaar keurmerk toe te voegen, mits dezelfde hoeveelheid Fairtrade gecertificeerde cacao aantoonbaar is ingekocht en wordt verwerkt in een ander, niet Fairtrade product. Deze maatregel, die al eerder praktijk was en nu is geformaliseerd en aan regels gebonden, is ingegeven door de realiteit dat het in veel gevallen bij deze grondstoffen uiterst moeilijk of kostbaar is om de verschillende productstromen fysiek gescheiden te ­houden.

Fair Trade Original onderschrijft deze aanpak, maar blijft desondanks streven naar de fysieke traceerbaarheid van fairtrade ingrediënten in het eindproduct. Vaak is het een kwestie van volume: bij de rijst is het na een forse omzetgroei gelukt de fysieke link te realiseren en de inzet is ook voor andere producten deze lijn vast te houden. Zo levert de organisatie voor een aantal producten de suiker rechtstreeks aan bij de verwerkende industrie. Uiteraard is Fair Trade Original bij dit alles afhankelijk van de werkwijze en (on)mogelijkheden van anderen in de keten.

Stijgende koffieprijzen. Al in 2010 liepen de koffie-

prijzen hoog op: in 2011 ­stegen ze zo mogelijk nog ­sneller. De minimumprijs die het Max Havelaar keurmerk garandeert, was slechts in gebieden waar Robusta ­koffie wordt verbouwd incidenteel aan de orde. De ­boeren profiteerden van de gestegen prijzen, maar het effect werd veelal teniet gedaan door een slechte oogst.

De hoge prijzen en de schaarste maakten dat opkopers

De Fairtrade gecertificeerde suiker voor de in 2011 nieuw geïntroduceerde bakmixen wordt rechtstreeks vanuit Mauritius geleverd aan de fabriek in Nederland die het samenvoegt met de andere ingrediënten.

32

alles op alles zetten om koffieboeren los te weken van hun coöperatie, wat in een aantal gevallen ook lukte. De boeren verkochten hun koffie aan de hoogst biedende, waardoor hun coöperatie vervolgens niet altijd aan zijn leveringsverplichtingen kon voldoen.

begin 2012 een bedrag van € 5.200 worden over­ gemaakt. Fair Trade Original bleek de enige afnemer die een dergelijke geste deed, hetgeen erg werd gewaardeerd.

Niet fairtrade ingrediënten. Diverse producten van

Om tegenwicht te bieden en de loyaliteit van de boeren aan hun organisatie te vergroten, besloot ­Fairtrade International de ontwikkelingspremie die de boeren voor Fairtrade gecertificeerde koffie krijgen, te verhogen.

Tegelijkertijd werd bepaald dat een vast deel van de premie voortaan geïnvesteerd moet worden in productieverhogende maatregelen. Ook Fair Trade ­Original startte een programma gericht op de verhoging van de produc­ tiviteit bij koffieboeren. Wanneer de koffieprijzen weer dalen, zal een betere koffieoogst soelaas moeten ­bieden.

Fair Trade Original met het Max Havelaar keurmerk bevatten ingrediënten waarvoor geen Fairtrade certificering mogelijk is: melk in de chocolade, aardbeien in de jam, bloem in de bakmixen enzovoorts. In deze gevallen vraagt de organisatie bij de producenten naar de herkomst van de grondstoffen. Wanneer er risicoproducten tussen zitten, zoals palmolie, moeten producenten kunnen aantonen dat de herkomst verantwoord is. Soms is dit echter moeilijk na te gaan, bijvoorbeeld omdat er verschillende schakels tussenzitten. Soms is het aandeel zo klein, dat het niet mogelijk is invloed op de herkomst uit te oefenen.

Samenwerking met handelspartners

Voor hem:

de kans zijn Fairtrade certificaat te halen.

Open nu een spaar- of bankrekening bij de ASN Bank, dan gaat er € 10 naar een fairtrade project voor Thaise boeren.

Voor u: gratis kennismaken mett 9 nieuwe Aziatische kookproducten van Fair Trade Original.

U ontvangt het hele pakket na het openen van uw ASN-rekening.

GRATIS

Kijk voor meer info en de actievoorwaarden op

www.asnbank.nl/fairtradeoriginal

Watersnoodramp in Bangkok. Direct na de introduc-

tie van de Aziatische kook­producten en exact op het moment dat de sauzen en kruidenpasta’s voor de eerste levering aan Albert Heijn geproduceerd moesten worden, werd Bangkok getroffen door een grote watersnoodramp.

Wekenlang stond de stad onder water, met desastreuze gevolgen. Ook KRS Spicy Foods, producent van vijf van de zes nieuwe kookproducten, stond blank en moest de productie voor langere tijd staken. In samenwerking met de fabriek is het vervolgens met veel kunst en vliegwerk gelukt het grootste deel van de producten alsnog op tijd te leveren. Fair Trade Original doneerde € 25 aan iedere mede­werker van KRS Spicy Food om hen te helpen ook thuis orde op zaken te stellen. Mede dankzij aanvullende donaties van de ASN Bank en enkele Wereldwinkels kon

Een probleem deed zich voor rond hazelnoten. Uit een televisie documentaire bleek dat bij de pluk in Turkije (waar de meeste hazelnoten vandaan komen) kinder­ arbeid grootschalig voorkomt. Ook de hazelnoten in enkele producten van Fair Trade Original komen uit Turkije. Ondanks een ‘certificaat van goed gedrag’ van de leverancier, durfde Fair Trade Original niet uit te sluiten dat ook hier kinderarbeid voor zou kunnen komen. Nadat bleek dat Turkije geen concrete stappen zette om de sector te verbeteren, intensiveerde Fair Trade Original haar zoektocht naar alternatieven. Lastig daarbij is dat de af te nemen hoeveelheden zeer klein zijn. Voor een leverancier van hazelnoten is het niet interessant om daarvoor op een andere manier te gaan werken – laat

Wie in het najaar van 2011 Hagelslag van Fair Trade Original kocht, las er tijdens ontbijt of lunch op de achterkant van het pak alles over: de samen­werking tussen de ASN Bank en Fair Trade ­Original rond de Aziatische kooklijn. Met als doel om de boeren in Thailand in de gelegenheid te stellen om voor hun suiker, pepers en sojabonen Fairtrade gecertificeerd te worden.

33

staan gecontroleerd te willen worden. Fair Trade Original heeft begin 2012 besloten voor de hazelnootpasta over te stappen op hazelnoten uit Spanje en Italië. Ook voor de andere producten die hazelnoten bevatten, wordt met de betreffende leveranciers naar alternatieven gezocht.

Organisatie van de inkoop. Om te komen tot een

betere voorraadbeheersing, heeft Fair Trade Original haar inkoopgedrag voor het gifts & living assortiment aangepast. In het verleden werden op basis van verkoopprognoses tweemaal per jaar grotere inkooporders geplaatst, gespreid over alle handels­partners. Sinds enige tijd is er, naast de inkoop van het basisassortiment, steeds vaker sprake van bestellingen op grond van orders van klanten. Daarbij ligt de focus op goedlopende producten. Dit betekent voor handels­partners die minder actief zijn in productontwikkeling en een assortiment voeren met een meer etnische uitstraling een terugloop in hun ordervolume van de kant van Fair Trade Original. Voor andere handelspartners betekent dit dat zij frequenter en soms aanzienlijk grotere orders krijgen.

In beide gevallen bespreekt Fair Trade Original met hen wat de oorzaken zijn van de ontwikkelingen en hoe zij hierop kunnen anticiperen.

duurde het even voordat de leveringen (en daarmee de verkoop) echt op gang kwamen. De werkplaats investeerde vervolgens in een opslagplaats om de manden die klaar waren van de werkvloer te kunnen halen. Toen die eenmaal niet meer in de weg stonden, kon de productie in een hoger tempo worden voortgezet. Dankzij een nieuwe afzuiginstallatie ver­beterden ook de arbeidsomstandigheden. De werk­nemers zijn verzekerd van constant werk gedurende het hele jaar en besteedden hun extra inkomen in de opleiding van hun kinderen en de aanschaf van mobiele telefoons of een televisie. Een enkeling kon inmiddels zelfs een brommer kopen. Zo zijn er meer voorbeelden waar een succesvol product een forse impuls geeft aan een werkplaats of fabriek. Vaak heeft dit ook effect op andere producten en afnemers, waardoor men ineens in een positieve stroomversnelling terecht komt.

Ontwikkelingsprogramma’s

Productie van grote volumes. Niet alle handelspart-

In 2011 besloot Fair Trade Original haar ontwikkelingsstrategie aan te scherpen. Aanleiding hiertoe was de stopzetting van de subsidie voor ontwikkelingsactiviteiten door het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

ners in de sector gifts & living zijn onmiddellijk in staat om, als dit zich voordoet, grote volumes van een succesvol product te leveren. De producten ontworpen door Piet Hein Eek zijn daarvan een goed voorbeeld. Al in de ontwikkelfase bleek er grote belangstelling voor de houten manden te bestaan, terwijl de kleine werkplaats in Vietnam de productie nog moest inrichten. Daardoor

Naast de handel die zij drijft, voert Fair Trade Original ter versterking van de positie van werknemers en producenten in Afrika, Azië en Latijns-Amerika met een selecte groep handelspartners ontwikkelingsprogramma’s uit.

Deze programma’s vragen de specifieke kennis en ervaring van Fair Trade Original en zijn primair vanuit eigen

Samenwerking met handelspartners

Eind 2011 werkte de helft van de 200 mede­ werkers van de keramiek fabriek Sang Arun in Thailand aan het DIK servies. Hoewel dit totaal anders is dan de traditionele bloemetjesserviezen die men ook maakt, is iedereen van hoog tot laag trots op dit nieuwe product. Zo zelfs dat de kannen worden opgeslagen in de showroom, in plaats van in de fabriek.

34

middelen gefinancierd. De uitkomsten vervullen een behoefte bij de consument, die mede hierdoor bereid is de producten te kopen.

De expertise van Fair Trade Original ligt in het ontwikkelen van fairtrade productie- en handelsketens (zie kader). Dit gaat verder dan certificeren: Fair Trade Original helpt handelspartners om fairtrade te integreren in de bedrijfsvoering en zoekt oplossingen voor fairtrade dilemma’s. De nieuwe kennis en ervaring die Fair Trade Original hierbij opdoet, wordt toegepast bij andere ­handelspartners.

De programma’s creëren meerwaarde door: nieuwe fairtrade producten te ontwikkelen; daar waar mogelijk waarde toe te voegen in het land van productie; de kwaliteit van producten te verbeteren; het fairtrade gedachtegoed handen en voeten te geven.

Interne organisatie De ontwikkelingsprogramma’s van Fair Trade Original zijn een samenspel van verschillende geledingen binnen de organisatie: de afdeling Marketing van Fair Trade Original geeft aan welke activiteiten de handel ondersteunen en het concept ontwikkelingshandel inhoud geven bij de consument; productspecialisten, inkopers en logistieke medewerkers onderhouden contact met de handelspartners over productontwikkeling, kwaliteit, prijzen, orders en verschepingen en geven knelpunten aan in dit proces;

Samenwerking met handelspartners

Opbouwen van Fairtrade ketens In 2011 werkte Fair Trade Original aan de volgende Fairtrade ketens: Aziatische kooklijn: boeren van ingrediënten

(peper, suiker en soja) en de verwerkers van de producten worden begeleid in Fairtrade certificering.

Sinaasappelsap uit Ghana: in samenwerking met Fair & Organic Products, importeur van het Fair Trade Original sinaasappelconcentraat, en de sapfabriek in Ghana wordt gewerkt aan organisatievorming en Fairtrade training van citrusboeren.

Kokosmelk en kruiden uit Sri Lanka: de kokos- en kruidenboeren worden georganiseerd door de handelspartner MA’s Tropical Food in het SAFE Network. Doelstelling is uiteindelijk Fairtrade certificering waardoor de producten in aanmerking komen voor het Max Havelaar keurmerk.

Suiker uit Mauritius: 32 fairtrade coöperaties van rietsuikerboeren in Mauritius werden in 2011 georganiseerd in een koepel­organisatie. De Fairtrade inspectie voor het Max Havelaar keurmerk gaf meteen de complexiteit aan van een dergelijk proces, waarna met grote inzet de tekortkomingen succesvol zijn aangepakt.

Olijfolie uit Argentinië: in 2011 werden met Coöperativa La Riojana en met Fairtrade Inter­ national de mogelijkheden voor certificering van

de olijfolie uit Argentinië besproken. Tot op heden is er nog geen Fairtrade gecertificeerde olijfolie uit Argentinië verkrijgbaar. Er zal een minimumprijs vastgesteld worden voor olijven en kleine boeren worden getraind in Fairtrade.

Ecologisch verantwoord leer uit India: in 2011 werd met de leerlooierij en de tassenmakerij in Kolkata gewerkt aan kwaliteitsverbetering van het leer, productontwikkeling en training van de leerlooiers. Met dit leer brengt Ferrici, tassenfabrikant in Nederland, in 2012 een nieuwe collectie tassen op de markt.

Kaarsen van palmolie uit Indonesië: de kaarsen­makerij Wax Industri gebruikt als grondstof alleen RSPO (Roundtable Sustainable Palm Oil) gecertificeerde palmolie. Bovendien branden de kaarsen langer en beter op palmolie. Fair Trade Original introduceerde de fairtrade principes bij Wax Industri: een gedachtegoed dat nieuw was voor hen maar nauw aansluit bij de uitgangspunten en visie van de ­directie. De fairtrade handelswijze wordt door Wax Industri in de eerste helft van 2012 geïmplementeerd, een EFTA fairtrade beoordeling vindt in de loop van dat jaar plaats.

35

de bedrijfsconsultants onderzoeken met de handelspartners welke verbeteringen in de keten noodzakelijk zijn om te voldoen aan de eisen en verwachtingen van Fair Trade Original en haar afnemers en te garanderen dat producenten en werknemers aan het begin van de keten van de handel profiteren. Waar nodig begeleiden Fair Trade Original en lokale consultants handelspartners bij het uitvoeren van hun plannen en het vinden van financiering daarvoor.

PSO Leer-werk-traject In 2011 financierde PSO het Leer-werk-traject, een programma uitgevoerd door Fair Trade Original met drie doelstellingen: Ontwikkelen van een duurzaam model van capaci­ teitsopbouw bij handelspartners en producenten: – de nieuwe ontwikkelingsstrategie werd in overleg met het management ontwikkeld en vergde aanpassingen in de organisatie; – de in 2010 vernieuwde Economic Business Analysis, een werkinstrument om de bedrijfsvoering van handelspartners door te lichten, werd aan het begin van het jaar door de bedrijfsconsultants getest bij vier handelspartners en vervolgens geëvalueerd tijdens een trainingssessie in februari 2011; – in juli 2011 kreeg dit een vervolg in een workshop Financieel Management over het analyseren van jaarrekeningen en kostprijsberekeningen; – een derde training, gericht op Value Chain Analysis, vond plaats met bedrijfsconsultants en inkoopmedewerkers. Resultaat hiervan was een werkinstrument ten behoeve van de EFTA fairtrade assessments en de opbouw van fairtrade ketens.

Samenwerking met handelspartners

Versterken en verbreden van het netwerk van lokale

consultants: – in totaal werden in 2011 twintig lokale consultants ingezet; – voor en tijdens de acht EFTA fairtrade assessments die in 2011 werden gedaan, werden nieuwe consultants getraind in India, Thailand en Sri Lanka zodat zij de assessments in de toekomst zelfstandig kunnen uitvoeren; – nieuwe consultants werden ingezet ten behoeve van het onderzoek naar best practices en productiviteit in de koffiesector in Latijns-Amerika en Afrika; – lokale consultants in Thailand en Ghana kregen training in het opbouwen van nieuwe Fairtrade ketens.

Focus op capaciteitsontwikkeling met zichtbare

resultaten op korte termijn. Drie programma’s gericht op capaciteitsopbouw van producentenorganisaties werden in 2011 voorbereid en/of uitgevoerd: – capaciteitsopbouw van een nieuwe Fairtrade sinaasappelsapketen in Ghana – Meer koffie, meer inkomen: duurzame verbetering van productiviteit en kwaliteit van koffie in LatijnsAmerika en Afrika.

– capaciteitsopbouw van handelspartners gericht op het ontwikkelen van strategieën om leefbare lonen duurzaam te realiseren.

De laatste jaren zijn de koffieprijzen enorm ­gestegen.

Toch zijn de inkomens van de meeste kleine koffie­ boeren nog steeds laag, ook in de fairtrade productie.

De vraag dringt zich op hoe de boeren meer en betere koffie kunnen produceren, en daarmee hun inkomen verbeteren.

36

Fairtrade principes De naleving van de 10 internationaal vastgestelde fairtrade principes wordt voor 63% van de netto omzet van Fair Trade Original gegarandeerd door het Max Havelaar keurmerk. Voor het andere deel van het assortiment (voornamelijk gifts & living) wordt via de EFTA fairtrade assessments vinger aan de pols gehouden. In alle gevallen worden met de beoordeelde handelspartners en de producenten die aan hen leveren, actieplannen opgesteld om de noodzakelijke verbeteringen binnen een gestelde termijn door te voeren.

FLO inspecties Fair Trade Original voert op die producten waarvoor een Fairtrade standaard bestaat, het Max Havelaar keurmerk voor Fairtrade. Organisaties die ingrediënten voor producten met het keurmerk leveren, worden jaarlijks gecontroleerd door een inspecteur van FLO Cert. Extra ondersteunende activiteiten verzorgd door Fair Trade Original in 2011: trainingen bij organisaties die nog niet voldoen aan de standaard van het keurmerk om zich de vereiste werkwijze eigen te maken (zie kader op pagina 34); trainingen om de Fairtrade werkwijze in organisaties verder te verankeren: in Zuid-Afrika (appels en wijn) en in Thailand (ananas); ondersteuning aan handelspartners die tijdens een controle door de FLO inspecteur op onvolkomenheden gewezen zijn die verbeterd moeten worden om certificering te behouden. In 2011 kwam dat zeven keer voor.

Samenwerking met handelspartners

EFTA fairtrade assessments De EFTA (European Fair Trade Association) fairtrade assessments zijn in het leven geroepen om handelspartners van producten waar geen Max Havelaar keurmerk voor bestaat, te beoordelen op het naleven van de fairtrade principes. In 2011 werd actief opvolging gegeven aan de actieplannen die in 2010 met handelspartners

gemaakt werden naar aanleiding van de assessments uit dat jaar. Bovendien werden in opdracht van Fair Trade Original nieuwe fairtrade assessments gedaan bij acht handelspartners. Zes van hen werden voor de tweede keer beoordeeld, twee voor de eerste keer.

EFTA fairtrade assessments door Fair Trade Original Handelspartner Land Aarong Bangladesh Allpa Peru AMDO India Conserve India Craft Aid Mauritius CRC India CreArte Guatemala Crisil Bolivia Dhaka Handicrafts Bangladesh Eco Tasar Silk India Eswatini Swazi Kitchen Swaziland FTCI India Mai Vietnamese Handicrafts Vietnam MA’s Tropical Foods Sri Lanka Mitra Bali Indonesië

Product Kaarsen, woondecoratie Cadeau artikelen Noedels Mode accessoires Rietsuiker Sjaals, leer etc.

Cadeau artikelen Glaswerk Mandwerk Sjaals Jam, sauzen Tassen Cadeau artikelen Kruiden, kokosmelk Cadeau artikelen

Sang Arun Sasha Exports TARA Turqle Trading Yak & Yeti Y-Development

Aardewerk Accessoires, cadeau artikelen Accessoires, cadeau artikelen Culinair Zilver, cadeau artikelen Cadeau artikelen

Thailand India India Zuid-Afrika Nepal Thailand

2007

2008

x x

x

2009

2010 x x

2011

x x x

x

x

x

x x

x x x x x x x

x x

x

x

x x

x

x x

x x

x x x

37

De beoordeling van de naleving van de fairtrade principes wordt uitgedrukt in vier categorieën: 1. Voldoet aan fairtrade principe 2. Kleine onvolkomenheden 3. Serieuze onvolkomenheden 4. De handel wordt gestaakt vanwege grove nalatigheid In totaal werden bij de assessments in 2011 102 scores afgegeven. Nergens was sprake van grove nalatigheid.

De 25 keren dat organisaties voluit voldeden aan het fairtrade principe, betrof het voornamelijk de eerlijke handelsvoorwaarden. Eén organisatie liet in deze categorie een serieuze tekortkoming zien, aangezien de orderformulieren voor de producenten nog niet verbeterd waren: er stonden geen prijzen op en ze werden niet ondertekend door de producenten.

In totaal werden er 67 kleine onvolkomenheden geconstateerd. Dit was over het algemeen het geval op het gebied van ketenmanagement (de oorsprong van de voornaamste grondstoffen was niet altijd bekend), trans­ parantie & verantwoording en veiligheid op de werkvloer.

Desondanks werden op deze terreinen duidelijke ­verbeteringen gezien: veel producenten waren na de eerste beoordeling in 2008 begonnen aan een administratie en boekhouding, waardoor prestaties op gebieden als beloning en arbeidsomstandigheden duidelijker ­konden worden gecontroleerd.

De arbeidsomstandigheden waren bij de meeste ­handelspartners aanzienlijk verbeterd sinds de eerste beoordeling. In veel werkplaatsen waren presentie- en salarisboeken aanwezig, al of niet getekend door de

Leefbare lonen Fair Trade Original streeft ernaar dat in 2015 leefbare lonen worden betaald op alle niveaus in de ketens van alle producten die Fair Trade Original verkoopt. Het leefbaar loon voorziet in de minimale kosten van levensonderhoud (food, non-food en sparen) voor een gezin.

In 2011 werden voor verschillende regio’s in India, Nepal, Sri Lanka en Thailand leefbare lonen berekend volgens de Basic Needs Wage formule van SAI (Social Accountability International). Dat was in 2010 al gedaan in India, Bangladesh, Indonesië, Vietnam, Guatemala, Peru en Bolivia. met als doel een up-to-date ijkpunt voor de beoordeling van de betalingen door handelspartners in die regio’s te bepalen. Thailand uitgezonderd, zijn in alle onderzochte regio’s de leefbare lonen aanzienlijk hoger dan de minimumlonen.

Workshops Voor het berekenen van het leefbaar loon en de analyse van de kloof (gap analysis) tussen de laagste lonen die in de producentenorganisaties worden betaald, minimumlonen en leefbare lonen werd een nieuwe methodiek ontwikkeld die werd ingezet tijdens twee tweedaagse workshops over Living Wages met handelspartners en consultants in Zuid en Zuidoost Azië. Tijdens deze levendige workshops verdiepten de deelnemers zich in de berekeningsmethode voor het leefbaar loon en

Samenwerking met handelspartners

analyseerden de verschillen tussen de laagst betaalde lonen in hun organisatie en de minimumen leefbare lonen in de regio. Tenslotte werkten zij strategieën en plannen van aanpak uit gericht op het betalen van leefbare lonen, op korte of op langere termijn.

Behoud marktpositie Strategieën en plannen ontwikkelen om naar leefbare lonen toe te werken zonder prijzen te veel te verhogen en de marktpositie te verzwakken, blijkt niet altijd even gemakkelijk te zijn. Voor laagwaardige producten die weinig investeringen of expertise vragen, is dat in sommige landen zelfs onmogelijk. Desondanks werkt Fair Trade Original samen met handelspartners aan het ontwikkelen van bedrijfsplannen om leefbare lonen te kunnen uitbetalen op alle niveaus in de keten. De te nemen maatregelen hebben invloed op hun bedrijfsvoering en marketing. In de meeste gevallen zullen volumes vergroot moeten worden door meer en grotere klanten te vinden.

Ter versterking van het programma wordt samengewerkt met internationale fairtrade koepelorganisaties als Fairtrade International en WFTO om het principe van het leefbaar loon in de brede fairtrade context op de agenda te krijgen. Inmiddels zijn ook deze organisaties en hun leden actief bezig met het uitwerken van een beleid ten aanzien van het berekenen en realiseren van leefbare lonen.

38

werknemers. Toch blijven werktijden, secundaire arbeidsvoorwaarden (pensioen, verzekering) en overwerk thema’s die aandacht vragen. Ook de veiligheid bleek in veel werkplaatsen enorm vooruitgegaan, maar was nog niet voldoende in álle werkplaatsen waar de organisaties mee handelen. In de meeste kantoren zijn weinig risico’s, in veel werkplaatsen kan er nog heel wat vooruitgang geboekt worden op het gebied van frisse lucht, grootte van de werkplaats, geluid en gevaar met machines en vuur. Twee werkplaatsen waren op dit gebied echt beneden de maat.

In tien situaties was er sprake van serieuze onvolkomenheden. Het belangrijkste punt van aandacht was daarbij de beloning, waarbij werknemers/producenten op enkele plekken in de productieketen minder dan het lokale minimumloon verdienden. Geen enkele handelspartner betaalde aan alle werknemers in de werkplaatsen of fabriek leefbare lonen. Daarom startte Fair Trade Original op dit terrein een apart ontwikkelingsprogramma.

Uitdieping fairtrade principes Naast de (opvolging van) de assessments, werd ten aanzien van de fairtrade principes extra aandacht besteed aan: Prijsbeleid: in 2011 werd een doorstart gemaakt met de inventarisatie van kostprijsberekeningen voor referentieproducten die niet Fairtrade gecertificeerd zijn.

Fair Trade Original beschikt nu over een database die twee keer per jaar tijdens de inkoop wordt geactualiseerd. Handelspartners en producenten gebruiken de kostprijsberekeningen tijdens prijsonderhandelingen en

het doorlichten van productieprocessen om te analyseren waar die verbeterd kunnen worden.

Bekendheid met de fairtrade principes: de workshops die standaard plaatsvinden rond de EFTA fairtrade assessments, zijn een effectief middel om de fairtrade principes opnieuw goed door te nemen. De meeste handelspartners die beoordeeld zijn in 2011, organiseren minstens één keer per jaar een bijeenkomst met de producenten waarin verteld wordt wat fairtrade inhoudt. In 2011 heeft Fair Trade Original een poster gemaakt met de tien fairtrade principes. Deze poster wordt gebruikt tijdens de workshops en hangt in kantoren van de handelspartners en de werkplaatsen en fabrieken waar Fair Trade Original producten gemaakt worden. De vertaling in de lokale taal hangt er vaak naast.

Zorg voor het milieu: boeren zeggen steeds meer last te krijgen van klimaatsveranderingen, Fairtrade International verscherpt haar standaarden op het gebied van milieu en duurzaamheid en ook in 2011 bleek uit de assessments dat handelspartners zich steeds meer zorgen maken over het milieu en hun maatregelen nemen. Ook het management van afval, zoals chemische materialen die schadelijk kunnen zijn voor het milieu, was verbeterd. Wevers die verfstoffen gebruiken, hebben nu eenvoudige verwerkingssystemen waardoor de gevaarlijke stoffen niet in het grondwater terecht komen. Met partners die hoge milieurisico’s lopen zoals werken met giftige stoffen of met veel water of energie (ovens), werkt Fair Trade Original aan impactstudies en plannen om milieuschade te reduceren.

Samenwerking met handelspartners

Los 10 principios de comercio justo 1 Creando oportunidades para productores/trabajadores en desventaja económica 2 Transparencia yThe rendición cuentas 10defair trade Yak & Yeti – Nepal Fair Trade Original colabora con socios comerciales que gestionan una política social explicita enfocada en productores y trabajadores en desventaja.

principles

3 Prácticas comerciales justas 4 Pago de un precio justo 5 Garantizando que no haya trabajo 1 Creating opportunities for infantil ni trabajo forzado economically disadvantaged 6 Compromiso con la no discriminación, producers/workers equidad de géneros y libertad de 2 Transparency and accountability asociación 3 Fair trading practices 7 Garantizando buenas condiciones 4 Payment of a fair price de trabajo 5 Ensuring no child labour and forced 8 Proporcionando la construcción labour de capacidades 6 Commitment to non discrimination, 9 Promoción del comercio justo gender equity and freedom of 10 Respeto al medio ambiente association

Yak & Yeti – Nepal Fair Trade Original collaborates with trading partners that conduct an explicit social policy focused on disadvantaged producers and workers.

Allpa – Perú El trabajo llevada a cabo para Fair Trade Original debe ser, dentro de márgenes razonables, seguro y saludable.

Allpa – Peru The work carried out for Fair Trade Original has, within reasonable margins, to be both safe and healthy.

Dining In – África del Sur Todos los productores o trabajadores tienen el derecho a recibir una igual remuneración, igual trato e iguales oportunidades de trabajo.

7 Ensuring good working conditions 8 Providing capacity building 9 Promoting fair trade 10 Respect for the environment

Dining In – South-Africa All producers or employees are entitled to equal payment for equivalent work, equal treatment and equal job opportunities.

Ook op de werkvloer dienen de fairtrade principes bekend te zijn en levend gehouden te worden. Daarom stelt Fair Trade Original deze poster beschikbaar voor de fabrieken en werkplaatsen waar haar producten vandaan komen. De vertaling in de lokale taal hangt er vaak naast.

39

In 2011 startte Fair Trade Original in samenwerking met CREM, een bureau voor duurzame ontwikkeling, van Sillevoldt, de importeur en verpakker van de Fair Trade Original rijst, en PFA, de leverancier van de pandanrijst uit Thailand, een pilot project rondom de ecologische voetafdruk van rijst. Doel van dit project is het opstellen van een bio-compensatie plan gericht op No Net Loss. Er wordt gelet op biodiversiteit, dus niet alleen op uitstoot van broeikasgassen (CO2), maar ook op het gebruik van water en land. De bedoeling is om deze factoren daar waar mogelijk in de keten terug te dringen en daar waar niet mogelijk te compenseren.

Handelspartners Een overzicht van de handelspartners van Fair Trade Original is te vinden op www.fairtrade.nl In 2011 startte Fair Trade Original samenwerking met: Bambu, leverancier van keukenartikelen van bamboe en kurk in China; Ashoka, leverancier van canvastassen in India; Wax Industri, kaarsenfabriek in Indonesië; EMA, verwerker van ecologisch verantwoord leer in India; KRS Spicy Food, Northern Food Complex, Maetaeng Fairtrade Soy Bean Group, Pranburi Fairtrade Sugar Cane Group, Royal Project Foundation en Fairtrade Chillie Group in Thailand ten behoeve van de Azia­tische kookproducten;

Samenwerking met handelspartners

Fruittiland, sapfabriek en acht associaties van

sinaasappelboeren in Ghana; COINACAPA, coöperatie van amazonenoten verza-

melaars in Bolivia.

In 2011 is Fair Trade Original gestopt met de handel met: Stellar Winery in Zuid-Afrika besloot zich terug te trekken uit het Fairtrade systeem van Fairtrade International. Deze stap, gecombineerd met een verschil in inzicht over het kwaliteitssysteem, was aanleiding om de samenwerking stop te zetten; Eswatini Swazi Kitchen, leverancier van jams en chutneys in Swaziland slaagde er niet langer in te voldoen aan de eisen van Fair Trade Original; Oudrif Farm in Zuid-Afrika (appels voor het appelsapconcentraat) heeft zich vrijwillig teruggetrokken uit het Fairtrade register. Het moederbedrijf zag onvoldoende return on investment; De Federatie van Tibetaanse Coöperaties in India, leverancier van tassen en sieraden, bleek na jarenlange samenwerking niet in staat aan de eisen van Fair Trade Original wat betreft leveringen, kwaliteit en fairtrade te voldoen.

Om de aanvoer van kwalitatief goed en Fairtrade gecertificeerd sinaasappelsapconcentraat te versterken, werkt Fair Trade Original samen met Fair and Organic Products Trading b.v., een Nederlands handelshuis in eerlijke en/of biologische vruchtensapconcentraten, aan een nieuwe keten in Ghana. Dit betekent onder andere dat de sinaasappelboeren worden opgeleid tot fairtrade boeren en dat de verwerkingsfabriek Fruittiland leert te voldoen aan de Europese richtlijnen voor voedselveiligheid.

Jaarrekening 2011

41

Inhoudsopgave Jaarrekening

Balans per 31 december 2011 42 Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2011 43 Kasstroomoverzicht 44 Toelichting behorende tot de Jaarrekening 2011 45

Overige gegevens

Vijfjarenoverzicht 51

42

Jaarrekening Enkelvoudige balans per 31 december 2011 (na resultaatbestemming) Toelichting Vaste activa 1 MateriĂŤle vaste activa 2 FinanciĂŤle vaste activa Vlottende activa Voorraden Vorderingen op handelsdebiteuren Voorfinanciering handelspartners Overige vorderingen en overlopende activa Liquide middelen

3 4 5 6 7

Totaal

2011

2010

153.623 20.081 173.704

293.817 29.864 323.681

4.088.205 2.700.741 50.930 121.655 321.154 7.282.685

3.518.343 2.502.678 118.522 899.414 271.638 7.310.595

7.456.389

7.634.276

Eigen vermogen Overige reserves

8

3.522.123

3.483.103

Voorzieningen

9

193.655

396.169

10

982.434

982.434

1.418.060 154.171 343.557 842.389 2.758.177

1.632.239 – 312.339 827.992 2.772.570

7.456.389

7.634.276

Langlopende schulden Renteloze lening Kortlopende schulden Handelscrediteuren Rekening courant FairTtrade Assistance Belastingen en sociale lasten Overige schulden en overlopende passiva

Totaal

11 12

Jaarrekening Fair Trade Original 2011

43

Winst- en verliesrekening over 2010 Toelichting Bruto Marge Netto-omzet Inkoopwaarde van de omzet Overige opbrengsten Subsidie-inkomsten Overige Kosten Personeelskosten Afschrijvingen Verkoopkosten Huisvestingskosten Algemene kosten Overige waardeveranderingen van materiële vaste activa

13 14

2011

2010

19.621.730 13.989.829 5.631.901

18.594.256 13.314.189 5.280.067

67.835 45.916 113.751

1.702.315 152.552 1.854.867

2.592.550 173.522 2.212.870 267.869 474.261 – 5.721.072

2.757.159 167.612 2.610.887 314.083 974.848 (10.100) 6.814.489

24.580

320.445

15

16 17 18 19 20

Bedrijfsresultaat voor rente en belasting Financiële baten en lasten Bedrijfsresultaat voor belasting

21

1.361 25.941

11.157 331.602

Vennootschapsbelasting Resultaat na belasting

22

13.079 39.020

(63.575) 268.027

Jaarrekening Fair Trade Original 2011

44

Enkelvoudig kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht geeft de geldmiddelen aan die in de verslagperiode beschikbaar zijn gekomen en het gebruik hiervan. De bepaling van de kasstroom uit operationele activiteiten geschiedt volgens de indirecte methode.

Operationele activiteiten Resultaat na belasting Afschrijvingen en waardeveranderingen materiële vaste activa Mutatie voorzieningen Mutatie werkkapitaal

Investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Opbrengst verkopen materiële vaste activa Mutatie financiële vaste activa

Financieringsactiviteiten Mutatie rekening-courant Fair Trade Assistance

Mutatie liquide middelen Liquide middelen Saldo liquide middelen per 1 januari Saldo liquide middelen per 31 december Mutatie liquide middelen

2011

2010

39.020 174.054 (202.514) (91.138) (80.578)

268.027 168.067 (114.780) (733.906) (412.592)

(33.860) 9.783 (24.077)

(82.025) 4.725 (20.278) (97.578)

154.171 154.171

– –

49.516

(510.170)

271.638 321.154 49.516

781.808 271.638 (510.170)

Jaarrekening Fair Trade Original 2011

45

Jaarrekening Fair Trade Original 2011

Toelichting op de enkelvoudige Jaarrekening 2011 Algemeen De financiële gegevens op bladzijde 42 tot 52 zijn ontleend aan de gecon­solideerde jaarrekening van stichting Fair Trade Original. KPMG Accountants heeft de geconsolideerde jaarrekening gecontroleerd en voorzien van een goedkeurende controleverklaring. De geconsolideerde jaarrekening is op te vragen bij Fair Trade Original via jaarverslag@fairtrade.nl.

In geval van verschillen of inconsistenties tussen de hier opgenomen teksten en cijfermatige opstellingen en die in de originele Jaarrekening 2011 zoals gedeponeerd bij het Handelsregister, prevaleert de laatste.

Balans 1

Materiële vaste activa

2 Verbouwing

Computer apparatuur

Inventaris

Totaal

Saldo 1 januari Investeringen en activa Desinvesteringen Saldo aanschafwaarde 31 december 2011

803.995 803.995

956.670 26.630 (7.586) 975.714

360.518 7.230 (913) 366.835

2.121.183 33.860 (8.499) 2.146.544

Saldo 1 januari Afschrijvingen Desinvesteringen Saldo afschrijvingen 31 december 2011

717.911 55.567 773.478

783.934 105.902 (7.586) 882.250

325.521 12.585 (913) 337.193

1.827.366 174.054 (8.499) 1.992.921

30.517

93.464

29.642

153.623

Boekwaarde per 31 december 2011

Financiële vaste activa

Lening Cooperativa Campesina Apicola Valdivia 65 certificaten van aandelen Triodosbank N.V. 26,36 certificaten van aandelen Oikocredit Nederland

2011

2010

10.000

20.000

4.810

4.672

5.271

5.192

20.081

29.864

In 2011 is er via stockdividend één certificaat van aandelen Triodosbank N.V. en 0,4 certificaat van aandelen Oikocredit Nederland verkregen.

46

3 Voorraden

Jaarrekening Fair Trade Original 2011

6

Vlottende activa

Overige vorderingen en overlopende activa

2011

2010

746.915 301.590 287.298 257.545 98.014 13.581 1.299.338 3.004.281 (107.115) 2.897.166

642.019 261.877 201.404 287.234 104.329 9.244 1.114.898 2.621.005 (50.637) 2.570.368

Voorziening i.m.v. incourantheid Totaal Gifts & Living

432.410 214.767 195.968 43.302 886.447 (128.125) 758.322

362.354 222.208 262.231 70.988 917.781 (311.919) 605.862

Goederen onderweg Verpakkingsmaterialen Totale voorraad per 31 december

375.388 57.329 4.088.205

298.763 43.350 3.518.343

Koffie en Food Koffie Ontbijt Alcoholische dranken Zoetwaren Thee Complementair Overige food Voorziening i.v.m. incourantheid Totaal Koffie en Food Gifts & Living Woondecoratie Tafelen Mode Stationary

4

Vorderingen op handelsdebiteuren 2011

2010

Nederlandse debiteuren Internationale debiteuren

2.619.956 82.005

2.409.742 96.550

Subtotaal vorderingen

2.701.961

2.506.292

Voorziening dubieuze vorderingen

1.220 2.700.741

3.614 2.502.678

5

Voorfinanciering handelspartners

Deze vordering van € 50.930 houdt verband met vooruitbetalingen aan handelspartners in ontwikkelingslanden voor toekomstige leveringen van Food en Gifts & Living producten. Op de vordering is een bedrag van € 6.000 (2010: € 13.000) in mindering gebracht als voorziening.

Waarborgsommen Vooruitbetaalde ICT kosten Vennootschapsbelasting Vooruitbetaalde verkoopkosten Advieskosten Assurantiepremies Personeelskosten Vooruitbetaalde pensioenpremie Inkoopkosten Rente Bijdrage Max Havelaar in programmakosten Nationale Postcode Loterij Te ontvangen subsidiegelden Overige

7

2011

2010

29.428 18.107 13.206 10.622 9.900 9.216 6.561 3.109 2.888 2.839 -

28.789 26.634 14.635 56.520 8.950 3.066 1.154 8.034 15.000

15.779 121.655

700.650 35.982 899.414

Liquide middelen

De post liquide middelen betreft de tegoeden bij banken alsmede kasgelden. De gelden staan, tenzij anders vermeld, ter vrije beschikking.

47

8

Eigen vermogen

Saldo overige reserves op 1 januari Resultaat boekjaar Saldo overige reserves op 31 december

2011

2010

3.483.103

3.215.076

39.020 3.522.123

268.027 3.483.103

9 Voorzieningen 2011

2010

126.382 39.541 27.732 193.655

245.073 67.096 84.000 396.169

Als onderdeel van de reorganisatie die in juli 2007 gestalte kreeg is een sociaal plan met de vakbonden overeengekomen. Voor de toekomstige verplichtingen jegens vertrokken en overgedragen personeel is een voorziening gevormd.

Als onderdeel van de arbeidsvoorwaarden kent Fair Trade Original een eenmalige uitkering toe aan medewerkers die 12,5, 25 of 40 jaar in dienst zijn bij de organisatie. De toekomstige verplichting op basis van het huidige personeelsbestand bedraagt nominaal â‚Ź 27.732, waarbij rekening is gehouden met de kans op sterfte.

Jaarrekening Fair Trade Original 2011

Kortlopende schulden 11 Belastingen, pensioenpremies en sociale verzekeringen

Omzetbelasting Loonbelasting en premies volksverzekeringen

2011

2010

214.714 128.843

176.052 136.287

343.557

312.339

12 Overige schulden en overlopende passiva Leegstand onroerend goed Sociaal plan Jubileumuitkeringen Saldo voorzieningen op 31 december

Als gevolg van de reorganisatie en brand in 2007 is een deel van de magazijnen en kantoren van het huurpand aan de Beesdseweg 5 te Culemborg niet langer in gebruik. De stellige verwachting is dat de leegstaande ruimtes tot aan het einde van het huurcontract (31 december 2012) niet meer voor bedrijfsactiviteiten zullen worden aangewend. De contante waarde van de toekomstige huurverplichtingen zijn inclusief een opslag voor onvermijdbare huisvestingkosten als voorziening in de jaarrekening opgenomen. Jaarlijks worden de betaalde huren inzake de leegstaande ruimtes in mindering gebracht op de voorziening.

Langlopende schulden 2011

2010

290.017

296.498

247.396 48.901 39.887 37.451 32.981 16.839 608 128.309 842.389

201.031 32.812 38.296 40.670 48.149 32.255 26.712 111.569 827.992

10 Renteloze lening De van de stichting Fair Trade Assistance ontvangen renteloze lening, groot â‚Ź 982.434, is verstrekt tot 31 december 2020. Deze geldlening is gebaseerd op met de fiscale autoriteiten gemaakte afspraken.

Inkoopkosten, meerprijzen, licenties en bonussen Personeelskosten Verkoopkosten Vooruitontvangen subsidies Uitgegeven cadeaubonnen Logistieke kosten Accountants- en advieskosten Te ontvangen goederenfacturen Overige

48

Financiële instrumenten

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

De onderneming maakt in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van uiteenlopende financiële instrumenten die de onderneming blootstellen aan markt- en/of kredietrisico’s. Het betreft financiële instrumenten die in de balans zijn opgenomen en valutatermijncontracten en valutaopties om toekomstige transacties en kasstromen af te dekken. De onderneming handelt niet in deze financiële derivaten en heeft procedures en gedragslijnen om de omvang van het kredietrisico bij elke tegenpartij of markt te beperken. Bij het niet-nakomen door een tegenpartij van aan de onderneming verschuldigde betalingen blijven eventuele daaruit voortvloeiende verliezen beperkt tot de marktwaarde van de desbetreffende instrumenten. De contractwaarde of fictieve hoofdsommen van de financiële instrumenten zijn slechts een indicatie van de mate waarin van dergelijke financiële instrumenten gebruik wordt gemaakt en niet van het bedrag van de krediet- of marktrisico’s.

Op een geblokkeerde bankrekening bij de Rabobank staat een bedrag van € 157.035 als garantie voor huren en als zekerheid voor risico’s verbonden aan valutatermijncontracten.

De geschatte marktwaarde en de totale contractwaarde/fictieve hoofdsommen van de valutatermijncontracten en valutaopties per 31 december 2011 worden vermeld in de onderstaande tabel:

Valutatermijn­ contracten aankoop US-dollars Totaal

Geschatte marktwaarde

Contractwaarde/ fictieve hoofdsommen

467.796

440.785

467.796

440.785

De lopende huurverplichting voor de in gebruik zijnde ruimtes van het bedrijfspand van Fair Trade Original in Culemborg bedraagt in totaal € 165.000. Leaseverplichtingen voor bedrijfsauto’s, onderhoudscontracten, outtasking, vaste telefonie en kopieerapparatuur bedragen circa € 193.000.

De doorlopende verplichtingen die voortvloeien uit de overeenkomst logistieke dienstverlening met Van Uden Logistics bedragen € 190.000. Deze verplichting heeft betrekking op de huur van opslagruimte.

De verplichtingen uit lopende bestellingen voor handelsgoederen bedroegen ultimo 2011 € 1.093.000.

Transacties met verbonden partijen Van transacties met verbonden partijen is sprake wanneer een relatie bestaat tussen de onderneming, haar deelnemingen en hun bestuurders en leidinggevende functionarissen. Er hebben zich geen transacties met verbonden partijen voorgedaan.

Jaarrekening Fair Trade Original 2011

Toelichting op de enkelvoudige winst- en verliesrekening 13 Netto-omzet

Food Koffie Gifts & Living Totaal

2011

2010

Realisatie in % van 2010

11.062.218 5.333.339 3.226.173 19.621.730

10.936.594 4.638.388 3.019.274 18.594.256

101% 115% 107% 106%

14 Brutomarge

Food Koffie Gifts & Living Totaal

2011

% van omzet

2010

% van omzet

3.213.061 991.307 1.427.533 5.631.901

29% 19% 44% 29%

3.022.134 1.031.548 1.226.385 5.280.067

28% 22% 41% 28%

49

15 Overige opbrengsten

Jaarrekening Fair Trade Original 2011

16 Personeelskosten

Subsidie-inkomsten Bijdrage Max Havelaar in programmakosten Nationale Postcode Loterij Bijdrage ASN Bank Overige bijdragen gesubsidieerde programma's Mutatie voorziening voorfinanciering handelspartners Donaties Totaal

2011

2010

67.835 17.406

1.702.315 154.444

16.610 285

2.500

7.000

(7.000)

4.615 113.751

2.608 1.854.867

PSO subsidieerde een Leer-Werk traject en leverde daarvoor in 2011 een bijdrage van € 67.835. Voor de uitvoering van dit programma’s ontvangt Fair Trade Original jaarlijks een voorschot van PSO. De bestedingen aan het programma worden in mindering gebracht op de ontvangen gelden.

PSO Vordering (schuld) per 1 januari Ontvangen voorschotten Bestedingen Vordering (schuld) per 31 december

(28.379) 69.426 67.835 (29.970)

De vorderingen en schulden uit hoofde van subsidies zijn verantwoord onder de overige vorderingen respectievelijk de overige schulden.

2011

2010

Salarissen en inhuren personeel Pensioenpremies, sociale lasten en overige heffingen Studie- en wervingskosten Vrijval voorziening jubileumuitkeringen Overige

2.150.849 456.218 4.591 (53.540) 52.792 2.610.910

2.210.518 459.448 27.339 (3.749) 80.453 2.774.009

Doorberekende kosten aan overigen Totaal

18.360 2.592.550

16.850 2.757.159

17 Afschrijvingen

De gemiddelde personeels­ bezetting (excl. uitzendkrachten) in de verslagperiode bedraagt 41 ­voltijdse medewerkers (2010: 42).

18 Verkoopkosten

Afschrijvingskosten Resultaat desinvesteringen materiële vaste activa door verkopen Totaal

2011

2010

174.054 (532)

168.067 (455)

173.522

167.612

2011 Logistieke kosten Promotiekosten en materialen Branding & Communication Verpakking- en productontwikkeling Betalingskortingen Reis- en verblijfkosten Bijdragen collega fairtrade organisaties Jaarverslag Voorziening dubieuze vorderingen Overige Totaal

2010

1.054.890 1.116.257 479.021 633.478 414.220 532.709 124.153 205.672 50.903 47.693 31.927 27.626 21.022 23.039 17.818 9.043 (2.622) 2.469 21.538 12.901 2.212.870 2.610.887

50

19 Huisvestingskosten

21 Financiële baten en lasten

Huren Onderhoud en schoonmaak gebouwen en inventaris Gas, water en stroomverbruik Verzekeringen Vrijval voorziening leegstand onroerend goed Onroerende zaakbelasting en overige heffingen Totaal

2011

2010

124.920 65.082

126.800 70.708

54.691 27.802 (8.558)

56.773 29.636 26.300

3.932

3.866

267.869

314.083

2011

2010

139.653 99.433 69.371 63.387 33.483

576.697 119.444 116.437 48.587 36.676

24.736

24.507

44.198 474.261

52.500 974.848

Ondertekening raad van toezicht en bestuur 2011

2010

(26.147) 27.236 272

(23.390) 34.217 330

1.361

11.157

Voor de bezoldigingen van bestuurders, als bedoeld in artikel 2:383, lid 1, BW, wordt gebruik gemaakt van de vrijstelling zoals opgenomen in genoemd artikel, aan­ gezien de opgave herleid kan worden tot een enkele natuurlijke persoon. De leden van de Raad van Toezicht zijn allen onbezoldigd.

Culemborg, 27 april 2012

20 Algemene kosten

Partner development ICT Accountants- en advieskosten Bedrijfsauto's Postverwerking en telecommunicatie Aanschaf en onderhoud van inventaris en kantoorbenodigdheden Overige Totaal

Rentelasten Rentebaten Ontvangen dividend en beleggingsresultaten Saldo lasten minus baten

Jaarrekening Fair Trade Original 2011

Voor de financiering van het werkkapitaal heeft Fair Trade Original een rekening-courantfaciliteit met Fair Trade Assistance. De overeengekomen rentevoet is gelijk aan de depositorente van de Europese Centrale Bank, verhoogd met 2,75%. De rente wordt per kwartaal vastgesteld, waarbij de rentevoet van het voorafgaande kwartaal gebruikt wordt voor het volgende kwartaal. De rente is per kwartaal verschuldigd. Er zijn geen zeker­ heden verstrekt. Per 31 december 2011 werd € 154.171 geleend van Fair Trade Assistance. In 2011 bedroeg het gemiddelde saldo van de rekening-courant met Fair Trade Assistance € 795.366. De door Fair Trade Original betaalde rente bedroeg € 26.116.

22 Vennootschapsbelasting Fair Trade Original is 20% vennootschapsbelasting ­verschuldigd over de fiscale winst tot € 200.000. ­Daarboven geldt een tarief van 25,5%. De aangifte ­vennootschapsbelasting is tot en met 2010 definitief afgehandeld.

De directie

De Raad van Toezicht

M.F.J. Jansen

J. Schraverus

51

Overige gegevens Vijfjarenoverzicht In duizenden euro’s 2007

2008

2009

2010

2011

Omzetontwikkeling per productgroep Food Koffie Gifts & Living Complementair Netto-omzet (inclusief omzetbonussen)

7.653 5.906 3.639 66 17.264

9.156 3.043 3.053 39 15.291

10.337 4.463 2.939 68 17.807

10.937 4.579 3.019 59 18.594

11.062 5.288 3.226 45 19.622

Resultaat Netto-omzet (inclusief omzetbonussen) Bedrijfsresultaat voor rente en belastingen Resultaat na belastingen Cash-flow (netto resultaat + afschrijvingen)

17.264 1.025 837 1.093

15.291 1.725 1.520 1.802

17.807 312 251 426

18.594 320 268 436

19.622 25 39 213

8.178 1.444

7.549 2.964

7.086 3.215

7.634 3.483

7.456 3.522

712 68 256

504 75 282

394 70 175

324 82 158

174 34 174

69 3.657

44 2.335

43 2.507

42 2.646

41 2.570

Vermogen Totaal vermogen Eigen vermogen Vaste activa Balanswaarde Investeringen Afschrijvingen Medewerkers Aantal, jaargemiddelde op basis van een volledige werkweek Loonsom, inclusief sociale lasten excl. uitzendkrachten

Jaarrekening Fair Trade Original 2011

52

2007

2008

2009

2010

2011

Verhoudingsgetallen Bruto marge in % van de netto-omzet Exploitatiekosten (excl. afschrijvingen) in % van de netto-omzet Bedrijfsresultaat voor rente in % van de netto-omzet Resultaat na belastingen in % van de netto-omzet Rendement in % van het gemiddeld eigen vermogen

33,0 50,2 5,9 4,8 81,6

32,4 41,2 11,3 9,9 69,0

29,4 38,5 1,8 1,4 8,1

28,4 35,7 1,7 1,5 4,2

28,7 28,3 0,1 0,2 0,1

Voorraden in % van de netto-omzet Handelsdebiteuren in % van de netto-omzet Solvabiliteit (eigen vermogen in % van het totaal vermogen)

17,9 16,7 17,7

24,6 15,0 39,3

17,2 14,4 45,4

18,9 13,5 45,8

20,8 13,8 47,2

Jaarrekening Fair Trade Original 2011

53

Jaarrekening Fair Trade Original 2011

GRI Index GRI G3 Richtlijnen C-niveau

1.

Strategie en analyse 1.1 Een verklaring van de Directie over relevantie van duurzame ontwikkeling voor de organisatie en haar strategie 1.2 Beschrijving van belangrijke gevolgen, risico’s en mogelijkheden Organisatieprofiel 2.

2.1 Naam van de organisatie 2.2 Voornaamste merken, producten en/of diensten 2.3 Operationele structuur van de organisatie, met inbegrip van divisies, dochterondernemingen en samenwerkingsverbanden 2.4 Locatie van het hoofdkantoor van de organisatie 2.5 Het aantal landen waar de organisatie actief is (met relevantie voor de duurzaamheidskwesties) 2.6 Eigendomsstructuur en de rechtsvorm 2.7 Afzetmarkten (geografische verdeling, sectoren en soorten klanten) 2.8 Omvang van de verslagleggende organisatie 2.9 Significante veranderingen tijdens de verslagperiode wat betreft omvang, structuur of eigendom 2.10 Onderscheidingen die tijdens de verslagperiode werden toegekend Verslagparameters 3.

3.1 Verslagperiode waarop de verstrekte informatie betrekking heeft 3.2 Datum van het meest recente verslag 3.3 Verslaggevingscyclus (jaarlijks, tweejaarlijks, etc.)

3.4 Contactpunt voor vragen over het verslag of de inhoud ervan 3.5 Proces voor het bepalen van de inhoud van het verslag, met inbegrip van: relevantie, materialiteit en stakeholders 3.6/3.7 Afbakening van het verslag (bv. landen, divisies, dochterondernemingen, gehuurde faciliteiten,

samenwerkingsverbanden, leveranciers) 3.8 B asis voor verslaggeving over samenwerkingsverbanden, dochterondernemingen in gedeeltelijk eigendom, gehuurde faciliteiten, uitbestede activiteiten of andere entiteiten 3.9 D e technieken en berekeningsgrondslagen voor gegevensmetingen, waaronder de voor schattingen gebruikte aannames 3.10 Uitleg over de gevolgen van eventuele herformuleringen van eerder verstrekte informatie

Paginanummers

Rapporteringsniveau (Vol/ Partieel/Niet)

3, 4, 8

V

9 t/m 11

V

8 8, 9 9

V V V

8 39 8 8, 21, 22, 25, 26 8 28

V V V V V N V

5 5 5 5 5, 6

V V V V V

5

V

5

V

5

V N

Reden van niet of partieel rapporteren

9: link naar info op site 9: link naar info op site

39: link naar info op site

n.v.t.

n.v.t.

Uitleg van niet of partieel rapporteren

54

Jaarrekening Fair Trade Original 2011

GRI G3 Richtlijnen C-niveau Paginanummers

Significante veranderingen ten opzichte van vorige verslagperiodes ten aanzien van reikwijdte, afbakening 3.11 of meetmethoden van het verslag 52 t/m 58 3.12 G RI index 3.13 B eleid en praktijk mbt externe verificatie

4.

Bestuur, verplichtingen en betrokkenheid 4.1 D e bestuursstructuur van de organisatie, met inbegrip van commissies die vallen onder het hoogste bestuurslichaam 4.2 G eef aan of de voorzitter van het hoogste bestuurslichaam eveneens een leidinggevende functie heeft 4.3 Voor organisaties met een enkelvoudige bestuursstructuur: vermeld het aantal onafhankelijke en/of niet-leidinggevende leden van het hoogste bestuurslichaam.

4.4 O verlegorganen voor aandeelhouders en medewerkers voor aanbevelingen of medezeggenschap op het hoogste bestuurslichaam 4.8 Intern ontwikkelde missieverklaringen en gedragscodes die van belang zijn voor de MVO-prestaties, met de mate van invoering ervan 4.9 Procedures en/of aanpak van het hoogste bestuurlijke orgaan om de economische, milieu en sociale performance te overzien en te verbeteren, inclusief relevante kansen en bedreigingen 4.12 E xtern ontwikkelde economische, milieugerelateerde en sociale handvesten, principes of standaarden die de organisatie onderschrijft 4.13 Lidmaatschap van verenigingen (zoals brancheverenigingen) en (inter)nationale belangenorganisaties 4.14 Lijst van relevante groepen belanghebbenden voor de organisatie 4.15 B asis voor inventarisatie en selectie van stakeholders A anpak voor stakeholdermanagement inclusief frequentie van engagement per type engagement en per 4.16 stakeholder groep 4.17 Sleutelonderwerpen die aangebracht zijn door stakeholders, en de wijze waarop de organisatie hiermee omgaat

Rapporteringsniveau (Vol/ Partieel/Niet) N

N

8

V

8, 9 8

V V

9

V

8,9

V

9, 10, 11, 12

V

22, 23 en 36 t/m 39 9 12

V

Reden van niet of partieel rapporteren

Uitleg van niet of partieel rapporteren

n.v.t.

Maatschappelijk deel van het verslag is niet geverifieerd

9: link naar info op site

9: link naar info op site

V V N

9: link naar info op site

5

P

Alleen t.a.v. het verslag

5

P

Alleen t.a.v. het verslag

Informatie niet opgenomen in dit verslag

55

Jaarrekening Fair Trade Original 2011

GRI G3 Richtlijnen C-niveau Paginanummers

Rapporteringsniveau (Vol/ Partieel/Niet)

Managementbenadering en prestatie-indicatoren 5.

Economische prestatie-indicatoren DMA Economische aspecten EC1 Directe economische waarden die zijn gegenereerd EC2 F inanciële gevolgen en kansen en risico’s ten gevolge van klimaatverandering

18 t/m 20 18 en 41 t/m 52 10, 38

V V P

EC3 D ekking van de verplichtingen in verband met het vastgestelde (pensioen)uitkeringenplan van de

16

P

3, 11, 18 12, 31 t/m 39

V V

organisatie EC4 Significante financiële steun van een overheid EC6 B eleid, methoden en deel van uitgaven betreffende lokaal gevestigde leveranciers op belangrijke bedrijfslocaties EC7 Procedures voor lokale personeelswerving en aandeel van het topkader afkomstig uit de lokale gemeenschap EC8 Ontwikkeling en gevolgen van investeringen in infrastructuur en diensten voor het algemeen nut (commercieel, in natura of pro bono)

N

Reden van niet of partieel rapporteren

Informatie deels beschikbaar Geen dekkingsgraag genoemd

Niet materieel

31 t/m 39

V

Milieu prestatie-indicatoren DMA Milieu aspecten

10 t/m 14

P

Nadruk op bedrijfs­voering in Nederland

EN1 Materialen gebruikt (gewicht of volume)

13, 14

P

EN2 Percentage materialen dat voortkomt uit recycling EN3 Direct energieverbruik door primaire energiebron EN4 Indirect energieverbruik door primaire bron EN5 Energie bespaard als gevolg van maatregelen

13 13 13, 14

N V V P

Alleen m.b.t. verpakkingsmateriaal Informatie niet beschikbaar

EN8 Totale waterverbruik EN11 Locaties en omvang land in eigendom, of aangrenzend aan land met hoge biodiversiteit

N N

Uitleg van niet of partieel rapporteren

Niet materieel

Niet materieel Niet materieel

Informatie milieu aspecten in de keten beperkt beschikbaar Informatie mbt producten is niet beschikbaar

Huur pand loopt in 2012 af, daarna meer aandacht voor energiebesparing gebouw

56

Jaarrekening Fair Trade Original 2011

GRI G3 Richtlijnen C-niveau Paginanummers

EN12 B eschrijving van significante gevolgen van activiteiten, producten en diensten op de biodiversiteit in beschermde gebieden en gebieden met een hoge biodiversiteitswaarde buiten beschermde gebieden EN16/EN17 Totale directe en indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht EN19/EN20 Luchtemissies (ozon-afbrekende stoffen, stikstof en zwaveldioxide) EN21 Lozingen op water EN22 Totaalgewicht afval naar type en verwijderingsmethode EN23 A antal en volume aan incidentele lozingen EN26 Initiatieven ter compensatie van de milieugevolgen van producten en diensten en de omvang van deze compensatie EN27 Percentage van producten waarvan verpakkingsmateriaal wordt hergebruikt EN28 F inanciĂŤle waarde van boetes voor overtredingen van milieuregelgeving EN29 B elangrijke gevolgen van het transport van goederen en materialen tbv de organisatie, en tbv het vervoer van medewerkers

Sociale prestatie-indicatoren: arbeidsomstandigheden DMA Arbeidsomstandigheden en volwaardig werk in de eigen organisatie LA1 Totale personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio LA2 Totaal aantal en snelheid van personeelsverloop per leeftijdsgroep, geslacht en regio LA4 Percentage medewerkers dat onder een collectieve arbeidsovereenkomst valt LA5 Minimale opzegtermijn(en) in verband met operationele veranderingen, inclusief specificatie in collectieve overeenkomsten LA7 Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers en het aantal werkgerelateerde sterfgevallen per regio LA8 Opleidings-, trainings-, advies-, preventie- en risicobeheersingsprogramma’s ten behoeve van personeelsleden, hun families of omwonenden in verband met ernstige ziekten LA10 G emiddeld aantal uren dat een werknemer per jaar besteedt aan opleidingen, onderverdeeld naar werknemerscategorie LA11 Programma's om vaardigheden en kennis van medewerkers te bevorderen LA12 Percentage medewerkers dat regelmatig wordt ingelicht omtrent prestatie- en loopbaanontwikkeling

14 12 13, 14

15 15 15, 16 15

Rapporteringsniveau (Vol/ Partieel/Niet) N N N N N N P P N P

V V P V N

16

V

16

V N

16 15

V V

Reden van niet of partieel rapporteren

Uitleg van niet of partieel rapporteren

Niet materieel Informatie niet beschikbaar Niet materieel Niet materieel Informatie niet beschikbaar Niet materieel Informatie niet volledig beschikbaar n.v.t.

Informatie deels beschikbaar

Niet materieel Niet materieel

Informatie niet specifiek beschikbaar

Wettelijke termijnen

57

Jaarrekening Fair Trade Original 2011

GRI G3 Richtlijnen C-niveau Paginanummers

LA13 S amenstelling van bestuur, en personeelsbestand op grond van leeftijd, minderheid, geslacht, en andere kenmerken van diversiteit LA14 Verhouding tussen basissalarissen van mannen en vrouwen per medewerkerscategorie

Sociale prestatie-indicatoren: mensenrechten DMA Mensenrechten HR1 Percentage en totaal aantal investeringsovereenkomsten waarin clausules over mensenrechten zijn opgenomen of waarvan de naleving is getoetst

8, 9, 15

Rapporteringsniveau (Vol/ Partieel/Niet) V

Reden van niet of partieel rapporteren

N

Informatie niet specifiek beschikbaar

9, 32, 36 t/m 38 V 39 P

HR2 Percentage belangrijke leveranciers en aannemers die getoetst zijn op naleving van de mensenrechten en 36 t/m 39

V

op getroffen maatregelen HR3 Uren besteed aan training van medewerkers tbv mensenrechtenaspecten, inclusief % van de mensen dat

N

getraind is HR4 Totaal aantal gevallen van discriminatie en de getroffen maatregelen HR5/HR6/HR7 Activiteiten waarvan is vastgesteld dat er een aanzienlijk risico is van gevallen van (1) het ontnemen van het recht op de uitoefening van de vrijheid van vereniging en collectieve arbeidsonderhandelingen, of (2) kinderarbeid, of (3) gedwongen of verplichte arbeid, alsmede de maatregelen om dit uit te bannen HR10 Percentage van de activiteiten dat is gereviewed op mensenrechten of een impact assessment heeft ondergaan HR11 A antal klachten/bezwaren ingediend met betrekking tot overtreding tot mensenrechten criteria

Sociale prestatie-indicatoren: maatschappij DMA acteren in maatschappij en gemeenschap SO1 Aard, reikwijdte en effectiviteit van programma’s en methoden die effect hebben op gemeenschappen.

SO2 Percentage van en totaal aantal bedrijfseenheden geanalyseerd op corruptiegerelateerde risico’s.

36 t/m 39 36 t/m 39

V V

36

V

36 en 37

P

31 t/m 39 31 t/m 39

V V N

Niet als zodanig gerapporteerd

Uitleg van niet of partieel rapporteren

Mensenrechten expliciet in fairtrade principes en werkwijze verankerd

Informatie niet specifiek beschikbaar

Rapportage mbt niet volledig voldoen aan EFTA/FLO

Informatie niet specifiek beschikbaar

Monitoring op sociale aspecten vindt plaats, anticorruptie beleid in ontwikkeling

58

Jaarrekening Fair Trade Original 2011

GRI G3 Richtlijnen C-niveau Paginanummers

SO3 Percentage van het personeel dat getraind is in anticorruptiebeleid en –procedures van de organisatie heeft gevolgd SO4 Maatregelen die zijn getroffen naar aanleiding van gevallen van fraude/ corruptie SO5 Standpunten betreffende publiekbeleid en deelname aan de ontwikkeling ervan, evenals lobbyen

PR6 Naleving van wetten, standaarden en vrijwillige codes over marketing (reclame, promotie en sponsoring) PR9 Monetaire waarde van significante boetes wegens het niet-naleven van wet- en -regelgeving betreffende de levering en het gebruik van producten en diensten

Reden van niet of partieel rapporteren

Uitleg van niet of partieel rapporteren Zie SO2

P

Informatie niet specifiek beschikbaar Informatie niet specifiek beschikbaar 8: link naar info op site

N

n.v.t.

N N

n.v.t. n.v.t.

N 8

SO8 Monetaire waarde van significante boetes en totaal aantal niet-monetaire sancties wegens het niet naleven van wet- en -regelgeving SO9 % van projecten/bedrijfsvoering met significante negatieve impact op lokale gemeenschappen S10 Preventie- en verbeteringsmaatregelen om negatieve impact te verminderen

Sociale prestatie-indicatoren: productverantwoordelijkheid DMA Productverantwoordelijkheid PR1 Levenscyclus analyses waarin de gezondheid en veiligheid van producten wordt beoordeeld en het percentage producten dat onderworpen wordt aan dergelijke procedures PR3 Type informatie over producten en diensten dat verplicht wordt gesteld door procedures PR4 Totaal aantal non-compliance incidenten mbt wet- en regelgeving en vrijwillige codes PR5 Beleid ten aanzien van klanttevredenheid, met inbegrip van resultaten van onderzoeken naar de klanttevredenheid

Rapporteringsniveau (Vol/ Partieel/Niet) N

9, 22 9, 22

V P

9, 22 9, 22, 23

V N P

11

P N

Zie SO2 Als lid EFTA onderdeel van Fair Trade Advocacy Office

Informatie niet als zodanig beschikbaar n.v.t.

Informatie mbt klanttevredenheid niet specifiek beschikbaar Niet als zodanig beschreven n.v.t.

Wel klachtenregistratie